38
Tavisuflebis instituti, 2005

Tavisuflebis instituti, 2005 of Information-School Specifics.pdf · sagamocdo sakiTxebi? ..... 29 skolaSi adamianis uflebebis dacvis Sesafasebeli testi ..... 31 adamianis uflebebis

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Tavisuflebis instituti, 2005

  • informaciis Tavisufleba

    crjkbcspecifika

    Tavisuflebis instituti

    Tbilisi

    2005

  • informaciis

    Tavisufleba

    4 vimedovnebT, rom es broSura Seasru-lebs gzamkvlevis rols informaciis

    Tavisuflebis sferoSi. aq SeZlebT ixi-

    loT mokle mimoxilva Semdeg sakiTxeb-

    ze: informaciis Tavisuflebis prob-

    lematika saxelmwifoebriv doneze; is

    samarTlebrivi meqanizmebi, romlebic

    dResdReobiT informaciis Tavisuf-

    lebas aregulireben saqarTveloSi; in-

    formaciis Tavisuflebis problemati-

    ka skolaSi; informaciis Tavisuflebis

    praqtika skolaSi da bolos, ixilavT

    tests, romlis saSualebiTac SegiZli-

    aT Tqvens skolaSi adamianTa uflebe-

    bis dacvis sferoSi arsebuli mdgoma-

    reobis realuri suraTi miiRoT.

    ISBN 99940-714-5-9

    Westminster Foundationfor Democracy

    gzamkvlevi gamocemulia `vestminste-

    ris fondis demokratiisaTvis~ (Westmin-

    ster Foundation for Democracy) da `me-19 mux-

    lis~ (Article 19) finansuri daxmarebiT.

    miuxedavad amisa, masSi gamoTqmuli mo-

    sazrebebi SesaZloa ar gamoxatavdes

    `vestminsteris fondis demokratii-

    saTvis~ (Westminster Foundation for Democra-

    cy) da `me-19 muxlis~ (Article 19) ofici-

    alur pozicias.

  • crjkbcspecifika5

    inf

    or

    mac

    iis

    Tav

    isu

    fl

    ebis

    ro

    li

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    7

    raS

    i md

    goma

    reo

    bs i

    nfo

    rma

    cii

    sT

    avis

    uf

    leb

    is u

    zr

    unv

    elyo

    fas

    Tan

    dak

    avSi

    reb

    ul

    i pr

    obl

    emat

    ika

    saxe

    lmw

    ifo

    do

    nez

    e?...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    8

    ra

    saka

    nonm

    deb

    lo

    gar

    ant

    iebi

    ic

    avs

    inf

    or

    mac

    iis

    Tav

    isu

    fl

    ebas

    saq

    arT

    vel

    oSi

    ?...

    ......

    ......

    ......

    ...9

    ras

    gu

    lis

    xmo

    bs s

    ajar

    o i

    nfo

    rma

    cia

    ?...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .11

    arse

    bobs

    Tu

    ar

    a in

    fo

    rma

    cia

    ,r

    oml

    is g

    asai

    du

    mlo

    ebac

    Seu

    Zleb

    elia

    da,

    Ses

    abam

    isad

    , au

    cil

    ebl

    ad u

    nda

    iqna

    s ga

    cem

    ul

    isa

    jar

    o d

    awes

    ebu

    leb

    is m

    ier

    ?...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    12

    ro

    mel

    ko

    nkr

    etu

    l T

    anam

    deb

    obi

    s pi

    rs

    und

    a mi

    mar

    To

    s sa

    jar

    o d

    awes

    ebu

    leb

    aSi

    misu

    lma

    mo

    qal

    aqem

    saj

    aro

    inf

    or

    mac

    iis

    miR

    ebis

    mo

    Txo

    vniT

    ?...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...13

    ra

    pro

    ced

    ur

    aa g

    aTva

    lis

    wine

    bul

    isa

    jar

    o i

    nfo

    rma

    cii

    s mi

    saR

    ebad

    saj

    aro

    daw

    eseb

    ul

    ebid

    an?

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .13

    ra

    saxi

    s pa

    suxi

    Sei

    Zleb

    a ga

    sces

    saj

    aro

    daw

    eseb

    ul

    ebam

    saj

    aro

    inf

    or

    mac

    iis

    gac

    emis

    Ses

    axeb

    gan

    cxa

    deb

    aze?

    ......

    ......

    ......

    ....1

    5

    raS

    i md

    goma

    reo

    bs i

    nfo

    rma

    cii

    sT

    avis

    uf

    leb

    is u

    zr

    unv

    elyo

    fas

    Tan

    dak

    avSi

    reb

    ul

    i pr

    obl

    emat

    ika

    sko

    lis

    do

    nez

    e?...

    ......

    ......

    .15

    ram

    den

    ad s

    asar

    gebl

    oa

    inf

    or

    mac

    iis

    gam

    Wvi

    rva

    lo

    ba s

    kol

    aSi?

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    7

    Sinaarsi

  • informaciis Tavisufleba 6r

    ogo

    ria inf

    or

    maciis T

    avisuf

    lebis

    praqt

    ika skol

    aSi?.....................................................................18

    ra f

    unqc

    iebi eniWeba sameu

    rveo

    sabWo

    s?............................19

    raSi md

    gomar

    eobs inf

    or

    maciis T

    avisuf

    lebis

    specif

    ika sameur

    veo sabW

    os ar

    Cevnebisas?........................21

    skol

    is biuj

    etis g

    amWvir

    valo

    ba..........................................22

    ra saxis inf

    or

    macia SeiZl

    eba warmo

    adgend

    espir

    ad said

    uml

    oebas?

    ................................................................23

    pirad

    i monac

    emebis damu

    Savebad

    a gavr

    cel

    eba skol

    aSi............................................................24

    aqvT T

    u ar

    a mSobl

    ebs uf

    leba pir

    adi miz

    ezebis

    safu

    Zvelz

    e uar

    i ganuc

    xado

    n sameur

    veosabW

    os T

    avianTi bavSvebis Sesaxeb ar

    sebul

    iinf

    or

    maciis (magal

    iTad

    ro

    gor

    icaa niSnebi)

    sajar

    o g

    anxilvaz

    e?..................................................................26

    und

    a gamoqveynd

    es Tu

    ara sko

    lis veb-gver

    dz

    emo

    swavleT

    a fo

    to

    -sur

    aTebi

    da msg

    avsi info

    rmac

    ia?............................................................26

    presas su

    rs sko

    lad

    amTavr

    ebul

    Ta saxel

    ebisgamo

    qveyneba. aqvs Tu

    ara sko

    las am mo

    nacemebis

    gac

    emis uf

    leba?

    .........................................................................27

    ramd

    enad vr

    cel

    deba inf

    or

    maciis T

    avisuf

    leba

    moswavl

    eTa niSnebz

    e?...............................................................27

    ramd

    enad gamW

    virval

    e und

    a iyos

    sagamo

    cd

    o sakiT

    xebi?...............................................................29

    skol

    aSi adamianis u

    fl

    ebebisd

    acvis Sesaf

    asebeli t

    esti

    ....................................................31

    adamianis u

    fl

    ebebis da f

    und

    amentu

    ri

    Tavisu

    fl

    ebebis dac

    vis evro

    pis konvenc

    ia.......................33

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    7

    informaciis Tavisuflebis roli

    informaciis Tavisuflebas adamianis ZiriTadi uflebebisa da

    Tavisuflebebis CamonaTvalSi erT-erTi mniSvnelovani adgili

    ukavia. informaciis Tavisuflebis uzrunvelyofazea damokide-

    buli adamianis sxva ZiriTadi uflebebisa da Tavisuflebebis

    dacva.

    informaciis Tavisufleba moicavs informaciis Zebnas, mopo-

    vebasa da miRebas (pasiuri informaciis Tavisufleba) aseve in-

    formaciis gadacemasa da gavrcelebas (aqtiuri informaciis Ta-

    visufleba).

    amgvarad, erTis mxriv es aris ufleba miviRoT informacia,

    meores mxriv ki informaciis Tavisufleba moisazreba rogorc

    azris gamoxatvis uflebis erT-erTi Semadgeneli komponenti da

    gulisxmobs informaciis gavrcelebis uflebas. informaciis Ta-

    visufleba aris azris gamoxatvis uflebis winapiroba, radganac

    imisaTvis, raTa adamians Camouyalibdes obieqturi xedva ama Tu

    im sakiTxis mimarT, saWiroa, man pirvel rigSi miiRos Sesabamisi

    informacia.

    xalxis mier xelisuflebis kontroli ver ganxorcieldeba,

    Tuki sazogadoeba ar iqneba informirebuli saxelmwifo organo-

    Ta saqmianobis Sesaxeb. im sazogadoebaSi, romelsac sakmarisi in-

    formacia ar miewodeba saxelmwifo organoebis Sesaxeb, demokra-

    tia mxolod moCvenebiT kategoriad Camoyalibdeba.

  • informaciis

    Tavisufleba

    8 raSi mdgomareobs informaciis TavisuflebisuzrunvelyofasTan dakavSirebuli

    problematika saxelmwifo doneze?

    saxelmwifo sistemis normalur funqcionirebas dRevandel

    saqarTveloSi safrTxes is ki ar uqmnis, rom gamWvirvalobis Sem-

    TxvevaSi moqalaqeTa mozRvavebuli interesis Sedegad maTi para-

    lizeba moxdeba, aramed piriqiT _ sazogadoebis TiTqmis sruli

    samoqalaqo nihilizmi da politikuri indiferentuloba.

    saqarTveloSi saxelmwifosagan xalxis gaucxoebas xangrZlivi

    istoriuli tradicia aqvs. TiTqmis 600 weli ar gvicxovria erTian

    da damoukidebel saxelmwifoSi. bolo 200 weli qarTuli saxel-

    mwifoebriobis wyvetas hqonda adgili, xolo ukanaskneli 70 weli

    totalitaruli sistemis marwuxebSi viyaviT moqceulebi. 1990

    wels aRdgenil saxelmwifoebriobas 1991-92 wlebSi momxdari sa-

    moqalaqo omis gamo sazogadoebis sakmaod didi nawili aralegi-

    timurad miiCnevda.

    1995 wlis konstituciam qarTul saxelmwifos erTgvari legi-

    timuroba SesZina. miuxedavad amisa, xelisuflebis institutebSi

    gabatonebuli korufcia da ganukiTxaoba xels uSlis saqar-

    Tvelos moqalaqeebs qarTuli saxelmwifo sakuTar qveynad CaT-

    valon, xolo saxelmwifo saqme ki sazogadoebis yvela wevris pi-

    rad saqmed miiCnion.

    sazogadoebis TvalSi xelisufleba da misi msaxurni erTgvar

    daxurul kastad aRiqmebian. xalxi Tanamdebobis pirTa yovel na-

    bijs undoblobiTa da cinizmiT uyurebs. saxelmwifo moxeleTa

    sityvebisa da saqmeebis ukan piradi interesebis Zebna ukve koleq-

    tiuri paranoiis formas iRebs.

    xalxisa da xelisuflebis gaucxoeba politikuri institu-

    tebis erozias iwvevs da uaRresad saxifaToa axalgazrda qar-

    Tuli saxelmwifosaTvis. im SemTxvevaSic ki, roca Tanamdebobis

    pirebi xalxis interesebis Sesabamisad moqmedeben, oficialuri

    politika sazogadoebis didi nawilisaTvis absoluturad gauge-

    baria, zogjer ki _ kategoriuliad miuRebeli.

    yovelive amas erTi ZiriTadi mizezi aqvs: dRevandel saqarT-

    veloSi moqalaqeebs, rogorc wesi, ar esmiT sakuTari saxelm-

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    9wifosi. xelisuflebis Sesaxeb adekvaturi informaciis uqonlo-bis pirobebSi sazogadoeba Zveli stereotipebiT xelmZRvane-

    lobs. aqedan gamomdinare, samTavrobo informaciis xelmisawv-

    domobis mniSvneloba saxelmwifoebrivi aRmSeneblobis saqmeSi

    dResaviT naTeli unda iyos.

    axal qarTul saxelmwifoSi xalxsa da xelisuflebas Soris

    gaucxoebis tradiciis dasaZlevad sakuTari moqalaqeebis ndobis

    mopoveba SesaZlebeli rom gaxdes, sazogadoeba ufro aqtiurad

    unda Caebas saxelmwifo sakiTxebis gadawyvetis procesSi.

    mxolod mTavrobis gamWvirvaloba aRadgens xalxis ndobas sa-

    xelmwifoebrivi institutebisadmi. sruli gamWvirvalobis piro-

    bebSi gaifanteba sazogadoebis eWvebi da gaqreba Tanamdebobis

    pirTa totaluri arakeTilsindisierebis stereotipi. mxolod

    informaciis Tavisuflebis pirobebSia SesaZlebeli ganxorciel-

    des demokratiis ideali _ saxelmwifo sistema Seqmnili xalxis

    mier da xalxisaTvis.

    ra sakanonmdeblo garantiebi icavs

    informaciis Tavisuflebas saqarTveloSi?

    informaciis Tavisuflebis upirvelesi garantia saqarTvelos

    konstituciaa. konstituciis safuZvelze miRebuli kanonebia:

    zogadi administraciuli kodeqsis mesame Tavi _ informaciis

    Tavisufleba; kanoni saxelmwifo saidumloebis Sesaxeb; zogierTi

    kanoni medicinisa da ekologiis sferoSi.

    konstituciis 24-e muxlis Tanaxmad, yovel adamians aqvs uf-

    leba Tavisuflad miiRos da gaavrcelos informacia. vinaidan Ta-

    namedrove sazogadoebisaTvis saintereso informaciis erT-erT

    ZiriTad wyaros aRmasrulebeli xelisufleba warmoadgens, kons-

    tituciis 41-e muxlis pirveli nawili aRiarebs saqarTvelos yo-

    veli moqalaqis uflebas kanoniT dadgenili wesiT gaecnos sa-

    xelmwifo dawesebulebaSi arsebul informacias, agreTve iq ar-

    sebul oficialur dokumentebs, Tu isini ar Seicavs saxelmwifo,

    profesiul, pirad an komerciul saidumloebas.

  • informaciis

    Tavisufleba

    10 Tu konstituciis 41-e muxlis pirveli nawili Ria mTavrobisprincips amkvidrebs, amave muxlis meore nawilis safuZvelze

    oficialur CanawerebSi arsebuli informacia, romelic dakavSi-

    rebulia adamianis janmrTelobasTan, mis finansebTan an sxva

    kerZo sakiTxebTan, aravisTvis ar unda iyos xelmisawvdomi am ada-

    mianis Tanxmobis gareSe, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa.

    es norma bunebrivad gamomdinareobs konstituciis me-20 muxliT

    aRiarebuli principidan, romelic yoveli adamianis piradi cxov-

    rebis xelSeuxeblobas icavs.

    konstituciis 37-e muxlis Tanaxmad, adamians ufleba aqvs mi-

    iRos sruli da obieqturi informacia misi samuSao da sacxovre-

    beli garemos mdgomareobis Sesaxeb.

    konstituciis Semdeg ZiriTadi sakanonmdeblo aqti, romelic

    aregulirebs moqalaqeTa uflebas daeswros sajaro dawesebule-

    bebSi sxdomebs, Tavisuflad miuwvdebodeT xeli oficilur do-

    kumentebze, agreTve sakuTari Tavis Sesaxeb xelisuflebis xelT

    arsebul informaciaze, aris zogadi administraciuli kodeqsis

    mesame Tavi _ informaciis Tavisufleba.

    miuxedavad imisa, rom mTavrobis gamWvirvaleobis sferoSi

    sxva kanonebic moqmedebs, aRniSnuli kodeqsis informaciis Tavi-

    suflebis Tavi yvelaze ufro mniSvnelovan da efeqtur samarT-

    lebriv debulebad SeiZleba CaiTvalos.

    bunebrivia, rac ufro farToa kanonis gamoyenebis sfero, miT

    ufro didia interpretaciaTa diapazoni. viTarebas kidev ufro

    arTulebs is garemoeba, rom zogadi administraciuli kodeqsis

    informaciis Tavisuflebis Tavis garda moqmedebs sxva normati-

    uli aqtebic, romelTa codna, marTalia, moqalaqes gancxadebis

    Sedgenisas ar sWirdeba, magram Tanamdebobis pirisaTvis aris

    aucilebeli gancxadebaze kanonieri da dasabuTebuli pasuxis

    gasacemad.

    gamWvirvale mTavrobis, konkretulad ki winamdebare naSromis

    Temidan gamomdinare, gamWvirvale skolis arseboba sazogadoebis

    sasicocxlo interess warmoadgens, magram es interesi gamonak-

    lisis SemTxvevaSi SeiZleba winaaRmdegobaSi movides meore, ara-

    nakleb arsebiT sazogadoebriv interesTan, rogoricaa skolis

    gamarTuli da efeqturi saqmianoba, piradi saidumloebis dacva

    da a.S.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    11amgvari winaaRmdegobebi damaxasiaTebelia nebismieri Tavi-sufali sazogadoebisaTvis. kanoni mowodebulia garkveulwilad

    daabalansos yvela legitimuri sazogadoebrivi interesi da

    saSualeba ar misces Riaobis zogadi wesidan calkeul gamonak-

    lisebs informaciis Tavisuflebis erozia moaxdinon.

    konstituciuri normidan gamomdinare, informaciis Tavisuf-

    lebis Tavi mTavrobis gamWvirvalobasTan erTad oficialur do-

    kumentebSi arsebuli personaluri monacemebis konfidencialo-

    bis sakiTxsac aregulirebs.

    Cven gvaqvs ufleba moviTxovoT araswori monacemebis Seswo-

    reba da ukanonod mopovebuli informaciis ganadgureba. am uf-

    lebis dacva SesaZlebelia sasamarTlos saSualebiT. mTavroba

    valdebulia agvinazRauros sakuTari daudevrobiT, SecdomiT an

    ukanono moqmedebiT miyenebuli ziani.

    informaciis Tavisuflebis sakiTxebs zogadi administra-

    ciuli kodeqsis garda sxva sakanonmdeblo aqtebic aregulirebs.

    amgvarad, aucilebelia, rom is sajaro mosamsaxure, visac uxdeba

    informaciis Tavisuflebis sakiTxebis ganxilva da gadawyveta,

    yvela am aqts safuZvlianad icnobdes.

    ras gulisxmobs sajaro informacia?

    zogadi administraciuli kodeqsi iZleva terminis _ sajaro

    informacia zust ganmartebas. kodeqsis me-2 muxlis pirveli pun-

    qtis m qvepunqtis Tanaxmad, sajaro informacia aris oficialu-

    ri dokumenti (maT Soris: naxazi, maketi, sqema, gegma, fotosuraTi,

    eleqtronuli informacia, video da audio Canawerebi), anu sa-

    jaro dawesebulebaSi daculi, agreTve sajaro dawesebulebis an

    mosamsaxuris mier samsaxureobriv saqmianobasTan dakavSirebiT

    miRebuli, damuSavebuli, Seqmnili an gagzavnili informacia.

    sajaroa nebismieri informacia, romelic daculia sajaro dawe-

    sebulebaSi da aucilebeli ar aris, rom igi mxolod qaRaldze

    iyos gamosaxuli. amasTan sajaro informacia avtomaturad ar gu-

    lisxmobs, rom es informacia Riaa.

    sajaro informacia iyofa Ria da daxurul informaciad. Riaa

  • informaciis

    Tavisufleba

    12 nebismieri informacia, romelic kanoniT gaTvaliswinebuliwesiT ar aris gasaidumloebuli. kanonis Tanaxmad, daxurulia in-

    formacia, romelic Seicavs saxelmwifo, komerciul an pirad sa-

    idumloebas. skolis SemTxvevaSi, iSviaTi gamonaklisebis garda,

    rogorc wesi, inaxeba mxolod piradi saidumloebis Semcveli

    informacia.

    arsebobs Tu ara informacia,

    romlis gasaidumloebac SeuZlebelia da,

    Sesabamisad, aucileblad unda iqnas gacemuli

    sajaro dawesebulebis mier?

    es aris informacia, romelic Seexeba garemomcveli garemos

    mdgomareobas. aseve im safrTxes, romelic emuqreba an SeiZleba

    daemuqros adamianis sicocxles an/da janmrTelobas. garda amisa,

    gasaidumloebas ar eqvemdebareba informacia administraciuli

    organoebis struqturisa da misi Tanamdebobis pirebis, aRniSnul

    organoebSi gadawyvetilebebis miRebis, arCeviTi Tanamdebobis

    pirTa arCevis, informaciis Segrovebis, damuSavebis da gacemis,

    sajaro dawesebulebaTa finansuri saqmianobis Sesaxeb.

    aRsaniSnavia, rom adamianis sicocxlis, janmrTelobis da ga-

    remomcveli garemos mdgomareobis Sesaxeb informaciis Riaobis

    moTxovna konstituciuri debulebis interpretacias warmoad-

    gens.

    saqarTvelos konstituciis 37-e muxlSi miTiTebulia, rom

    yvelas aqvs ufleba miiRos sruli, obieqturi da drouli infor-

    macia misi samuSao da sacxovrebeli garemos Sesaxeb. ukanaskneli

    aTwleulebis manZilze sazogadoebas umetes SemTxvevaSi ar

    hqonda informacia im saSiSroebis Sesaxeb, rasac garemomcveli

    garemo uqmnida adamianis sicocxlesa da janmrTelobas. amJamad,

    aseTi informaciis dafarva arakonstituciuria da iwvevs kanoniT

    dadgenil pasuxismgeblobas. nebismieri safrTxe, romelic eq-

    mneba moqalaqeTa sicocxles an janmrTelobas, srulad unda ec-

    nobos sazogadoebas. amasTan, saqarTvelom xeli moawera orhusis

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    13saerTaSoriso konvencias, romelic sazogadoebas aniWebs Seuz-Rudav uflebamosilebebs sasicocxlo garemos dacvisa da gare-

    mos Sesaxeb informaciis miRebis sferoSi.

    romel konkretul Tanamdebobis pirs unda

    mimarTos sajaro dawesebulebaSi misulma

    moqalaqem sajaro informaciis miRebis

    moTxovniT?

    am sakiTxs aregulirebs zogadi administraculi kodeqsis 36-e

    muxli, romlis mixedviTac sajaro dawesebulebaSi sajaro in-

    formaciis xelmisawvdomobaze pasuxismgebelia konkretuli sa-

    jaro moxele. aRniSnuli debuleba gulisxmobs, rom yvela admi-

    nistraciul organoSi Sida aqtiT unda ganisazRvros im piris vi-

    naoba, visac daekisreba sajaro informaciis gacemis funqcia da

    Sesabamisi pasuxismgeblobac. aRniSnuli Tanamdebobis piris vina-

    oba da samsaxureobrivi misamarTi, telefonis nomeri da sxva sa-

    kontaqto informacia sajaro dawesebulebaSi yvelasaTvis xel-

    misawvdom adgilas unda iqnas moTavsebuli. sajaro dawesebule-

    bis mniSvnelobis sididisa da funqciebis gaTvaliswinebiT, aR-

    niSnuli funqciis ganxorcieleba SeiZleba SeiTavsos im Tanam-

    debobis pirma, romlis ZiriTad funqciasac sxva sakiTxTa gadaw-

    yveta warmoadgens. skolis SemTxvevaSi, sakiTxis swored amgvari

    gadawyveta iqneba optimaluri.

    ra proceduraa gaTvaliswinebuli sajaro

    informaciis misaRebad sajaro

    dawesebulebidan?

    Tuki sajaro dawesebulebaSi informacia sxvadasxva saxiT ar-

    sebobs (magaliTad: qaRaldze, magnitur firze, videogamo-

  • informaciis

    Tavisufleba

    14 saxulebis saxiT), sajaro dawesebuleba/Sesabamisi sajaro mosam-saxure valdebulia moqalaqes miawodos informacia am ukanask-

    nelis mier moTxovnili formiT. piri aseve uflebamosilia ga-

    ecnos informacias dedanSi. Tuki arsebobs originalis dazi-

    anebis safrTxe, sajaro dawesebelebas ekisreba dokumentis ze-

    damxedvelobis qveS gacnobis, an saTanado wesiT damowmebuli as-

    lis wardgenis valdebuleba.

    moqalaqes SeuZlia miiRos sajaro informaciis asli. kanonis

    Tanxmad, sajaro dawesebuleba valdebulia uzrunvelyos sajaro

    informaciis aslebis xelmisawvdomoba, rac gulisxmobs imas, rom

    moTxovnis SemTxvevaSi, mas unda hqondes SesaZlebloba gadaiRos

    sajaro informaciis aslebi. aslis gadaRebisaTvis aucilebeli

    Tanxis anazRaurebis valdebuleba ekisreba informaciis momT-

    xovns. im SemTxvevaSi, roca piri sajaro dawesebulebidan perso-

    nalur monacemebs moiTxovs, am saxis informaciis aslebi mas ga-

    daecema ufasod.

    zogadi administraciuli kodeqsis me-40 muxlis Tanaxmad,

    sajaro dawesebuleba valdebulia gasces sajaro informacia

    dauyovnebliv. dauyovnebliv gacema gulisxmobs sakiTxis gadawy-

    vetas gancxadebis Setanisa da sajaro dawesebulebaSi registra-

    ciisTanave, imave dRes. aRniSnuli wesidan kanoni awesebs ramde-

    nime gamonakliss, rodesac sajaro dawesebelebas aTdRiani vada

    eZleva informaciis gacemisTvis. skolaSi, misi specifikidan ga-

    momdinare, gamonaklisebSi gaTvaliswinebuli pirobebi ver war-

    moiSveba da, Sesabamisad, maT aRar ganvixilavT.

    sajaro dawesebulebam dainteresebul pirs informaciis ga-

    cemaze uari unda acnobos dauyovnebliv. am SemTxvevaSi, sajaro

    dawesebuleba, kerZod ki Sesabamisi Tanamdebobis piri, valde-

    bulia ganmcxadebels acnobos miRebuli gadawyvetilebis, misi

    safuZvlis da im normatiuli aqtis Sesaxeb, romlis Tanaxmadac

    gadawyvetileba iqna miRebuli.

    sajaro informaciis gacemaze uaris Tqmis SemTxvevaSi, sajaro

    dawesebuleba valdebulia gadawyvetilebis miRebidan sami dRis

    vadaSi pirs werilobiT ganumartos misi uflebebi da gasaCivrebis

    procedura, agreTve is struqturuli qvedanayofi an sajaro

    dawesebuleba, romlebTanac warmoebda konsultacia informaci-

    is gacemaze uaris Tqmis Taobaze gadawyvetilebis miRebisas.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    15ra saxis pasuxi SeiZleba gasces sajarodawesebulebam sajaro informaciis gacemis

    Sesaxeb gancxadebaze?

    garda imisa, rom umetesad sajaro dawesebuleba gascems moT-

    xovnil informacias, an uars ambobs mis gacemaze, arsebobs sxva

    SesaZlo pasuxebic. magaliTad,

    sajaro dawesebuleba acxadebs, rom mas moTxovniliinformacia ar gaaCnia;

    sajaro dawesebuleba acxadebs, rom moTxovniliinformacia ar iZebneba (es gulisxmobs, rom dawesebuleba

    aRiarebs moTxovnili informaciis masTan arsebobas an

    arsebobis valdebulebas, magram acxadebs, rom dokumentis

    siZvelis, aRuricxaobis, Tu sxva mizezis gamo, misi moZebna

    ver xerxdeba);

    dawesebuleba acxadebs, rom moTxovnili dokumenti

    ganadgurebulia (dokumenti SeiZleba ganadgurdes

    administraciuli organos mier kanoniT gaTvaliswinebul

    SemTxvevaSi, an im SemTxvevaSi, rodesac dokumentis

    Semdgomi Senaxva aRar aris savaldebulo).

    zemoT aRniSnul SemTxvevebSi, iseve rogorc informaciis

    gacemaze uaris dros, sajaro dawesebulebis pasuxi SeiZleba

    gasaCivrdes sasamarTloSi da moTxovnil iqnas rogorc infor-

    maciis gacema, ise materialuri da moraluri zianis anazRaureba.

    raSi mdgomareobs informaciis Tavisuflebis

    uzrunvelyofasTan dakavSirebuli

    problematika skolis doneze?

    informaciis Tavisuflebis moTxovnebi vrceldeba yvela sa-

    xelmwifo dawesebulebaze da TviTmmarTvelobis organoze, aseve

    maTzec, visac saxelmwifom garkveuli uflebamosilebis ganxor-

    cieleba miando an romlebic nawilobriv, an srul dafinansebas

    iReben saxelmwifo an adgilobrivi biujetis saxsrebidan.

  • informaciis

    Tavisufleba

    16 amgvarad skola, rogorc sajaro samarTlis iuridiuli piri,calsaxad miekuTvneba aRniSnul kategorias.

    skola sajaro dawesebulebaa. sajaro dawesebulebaSi daculi,

    agreTve sajaro dawesebulebis an moxelis mier samsaxureobriv

    saqmianobasTan dakavSirebiT miRebuli, damuSavebuli, Seqmnili

    an gagzavnili informacia sajaro informaciaa.

    skolis winaSe mdgari informaciis Tavisuflebis problema-

    tika nawilobriv saxelmwifoebriv doneze arsebuli proble-

    matikis analogiuria, magram arsebobs skolis specifikidan ga-

    momdinare Taviseburebebic.

    skolis, rogorc sazogadoebrivi institutis Camoyalibeba,

    sabWoTa reJimis qveS moxda da skola, rogorc umniSvnelovanesi

    sazogadoebrivi instituti, romelsac pirovnebis socializaciis

    procesSi erT-erTi gadamwyveti roli miekuTvneba, mTlianad

    totalitaruli wyobis pirmSo aRmoCnda.

    saxelmwifoebriobis aRdgenis Semdeg qveyana uamravi proble-

    mis winaSe aRmoCnda; Tavi iCina socialur-ekonomikurma da eTni-

    kurma problemebma. amgvar fonze qveynis xelisuflebam efeqturi

    reformebis inicireba ganaTlebis sferoSi ver moaxerxa. ar daw-

    yebula skolebis decentralizaciis, samarTlebrivi bazis mo-

    dernizaciisa da adamianuri resursebis gadamzadebis procesebi.

    samwuxarod dResdReobiT skolebis ZiriTadi nawili isev

    sabWoTa reJimis gadmonaSTebis matareblad rCeba. rac Seexeba in-

    formaciis Tavisuflebis problematikas, sxva sajaro dawesebu-

    lebis msgavsad, skolaSi ar xdeba informaciis Tavisuflebis

    principebis dacva. skolis finansebis marTva erTpirovnulad

    xorcieldeba. rac Seexeba skolaSi dacul pirad informacias, ar

    arsebobs piradi saidumloebis dacvis tradiciebi, rac ewinaaRm-

    degeba qarTul kanonmdeblobas da saerTaSoriso praqtikis

    gaTvaliswinebiT uaryofiT aRmzrdelobiT Sedegs iZleva.

    sazogadoebaSi unda damkvidrdes azri, rom oficialuri do-

    kumentebis, sxdomaze daswrebis, an piradi saidumloebis dacvis

    moTxovna ar aris uxerxuli. rac ar unda maRali moqalaqeobrivi

    Segnebis adamianebi msaxurobdnen skolaSi, maTi Zalisxmevis ga-

    reSe es instituti gamWvirvale ver gaxdeba. unda arsebobdes

    gamWvirvalobaze sazogadoebrivi moTxovna da moqalaqeTa mzad-

    yofna sakuTari uflebebis dasacavad.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    17skolis moswavleebSi, maswavleblebisa da mSoblebisgan gans-xvavebiT, gacilebiT didi xarisxiT SeiniSneba socialuri aqti-

    voba informaciis Tavisuflebis dasacavad. es gasakviri ar aris,

    radgan dRevandel moswavleTa Taobebis socializacia qveynis

    demokratiuli principebisadmi ltolvis pirobebSi xdeba; Tumca

    es procesi srulyofili ver iqneba, Tuki socializaciis umniSv-

    nelovanesi rgoli _ skola demokratiis moTxovnebsa da idealebs

    ar danergavs. maswavleblebisa da mSoblebis didi nawilisaTvis

    ki Rrmad fesvebgamdgar warmodgenebTan gamomSvidobeba, magali-

    Tad is, rom garkveuli informaciis moTxovna uxerxulia da sxvis

    saqmeSi Carevad SeiZleba CaiTvalos, sirTules warmoadgens.

    magram rac ar unda rTuli iyos skolaSi demokratiis ide-

    alebis damkvidreba, qarTul skolas sxva alternativa ara aqvs.

    saskolo ganaTlebis sistemis centralizebuli, araefeqturi

    marTvis uaryofiTi Sedegebi dRes saxezea. droTa ganmavlobaSi

    ki uaryofiTi Sedegi sul ufro da ufro gamwvavdeba, Tuki efeq-

    turad ver moxerxdeba saskolo reformis ganxorcieleba.

    saskolo ganaTlebis sistemaSi wesrigis damyarebiT dainte-

    resebuli erTaderTi Zala sazogadoebaa, romelsac skolam

    momavali Taobebi demokratiis monapovrebze unda aRuzardos.

    skolis aSenebas Cveni monawileobis gareSe veravin SeZlebs im ub-

    ralo mizezis gamo, rom es upirvelesad Cveni interesebidan ga-

    momdinareobs.

    ramdenad sasargebloa informaciis

    gamWvirvaloba skolaSi?

    SeiZleba CamovTvaloT ramdenime zogadi mizezi, romlebic

    informaciis gamWvirvalobis dadebiT Sedegze miuTiTebs. am mi-

    zezebis ukan ki uamravi konkretuli magaliTi moiazreba.

    pirveli mizezi _ informaciiT dainteresebuli piri gaecnoba

    skolis funqcionirebis detalebs. es ki zrdis imis albaTobas,

    rom igi aqtiur monawileobas miiRebs skolis marTvaSi.

    meore mizezi _ informaciis xelmisawvdomoba xels uSlis

  • informaciis

    Tavisufleba

    18 korufciasa da arakompetenturobas. imis codna, rom maTi moq-medeba sajaro gansjis sagani SeiZleba gaxdes, stimuls miscems

    skolis TanamSromlebs ukeTesad Seasrulon dakisrebuli mova-

    leobebi. sazogadoebis mxridan kontroli aumjobesebs muSaobis

    xarisxs.

    mesame mizezi _ informaciis xelmisawvdomoba saSualebas aZ-

    levs moqalaqeebs Tavad miiRon gadawyvetilebebi da ar elodon,

    rom amas maT nacvlad mTavroba gaakeTebs. informacia pirdapir

    SesaZleblobas iZleva, rom skolaSi ganaTlebis xarisxis gakon-

    troleba da gaumjobeseba moxdes.

    rogoria informaciis

    Tavisuflebis praqtika skolaSi?

    kanonmdebloba, romelic sajaro dawesebulebaSi, Cven konkre-

    tul SemTxvevaSi ki skolaSi, daculi informaciis xelmisaw-

    vdomobasa da sxdomebis sajaroobas uzrunvelyofs, moqalaqeTa

    mier am uflebis realizaciis Zalian martiv procedurebs iTva-

    liswinebs.

    miuxedavad amisa, mzad unda viyoT iseTi SemTxvevebisaTvis,

    roca Teoria da praqtika erTmaneTs ar emTxveva. did rols Ta-

    maSobs subieqturi faqtori: zogierTi skolis TanamSromeli

    SeiZleba mtkiced iyos ganwyobili Riaobisa da TanamSromlobi-

    saTvis, zogi ki ukiduresad daxelovnebulia informaciis damal-

    vaSi. warmovidginoT Cveni Tavi maT adgilze, gana Cven gvsiamov-

    nebs, roca viRaca Cvens saqmeSi cxviris Cayofas cdilobs? gana

    Cven ar vcdilobT abezari cnobismoyvareebis Tavidan moSorebas?

    skolis kedlebSi momuSavenic Cveulebrivi mokvdavebi arian. ase

    rom, maTTvis araferi adamianuri ucxo ar aris. adamianebi ki

    xSirad cdebian da axasiaTebT sxvadasxva sisusteebi.

    amasTan, unda davuSvaT, rom skolis muSaki, romelic SeiZleba

    SesaniSnavi specialistia Tavis sferoSi, kargad ar iyos gaTvic-

    nobierebuli informaciis Tavisuflebis maregulirebel kanon-

    mdeblobaSi.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    19warsuli uuflebobidan gamomdinare, Cven xSirad gviWirs eWviSevitanoT skolis TanamSromelTa avtoritetuli gancxadebebis

    kanonierebaSi da kritikuli TvaliT SevxedoT maTi gadawyveti-

    lebebis samarTlianobas.

    aseT SemTxvevaSi, unda gvaxsovdes, rom samarTlebriv saxelm-

    wifoSi, romlis aSenebasac Cven yvelani erTad vcdilobT, mxo-

    lod sasamarTloa uflebamosili miiRos saboloo gadawyveti-

    lebebi da gansajos, Tu ra aris ama Tu im SemTxvevaSi kanonieri

    da ra _ ara.

    amasTan, isic unda gaviTvaliswinoT, rom sasamarTloSi mimar-

    Tvisas, Cveni Sansebi miviRoT sasurveli informacia, daveswroT

    sxdomas an moviTxovoT Cveni piradi saidumloebis gasaidumlo-

    eba, izrdeba. sasamarTlos ara aqvs pirdapiri uwyebrivi dainte-

    reseba damalos informacia. ase rom, Tuki skolis Sesabamisi

    muSaki safuZvlian argumentebs ar moitans, mosamarTle davas

    Cvens sasargeblod gadawyvets.

    skolaSi informaciis Tavisuflebis praqtika Semdeg sakiTxebs

    moicavs:

    sameurveo sabWos arCevnebi

    skolis biujetis gamWvirvaloba

    piradi saidumloebis dacva skolaSi

    moswavleTa SefasebasTan da gamocdebTan dakavSirebuli

    zogierTi aRmzrdelobiTi xasiaTis sakiTxi

    Cven SevecdebiT detalurad ganvixiloT oTxive sakiTxi,

    Sesabamisi saerTaSoriso gamocdilebis fonze.

    ra funqciebi eniWeba sameurveo sabWos?

    sameurveo sabWos Camoyalibeba mimdinare saskolo reformis

    qvakuTxeds warmoadgens. es aris axali rgoli saskolo adminis-

    traciaSi da skolis marTvis decentralizaciisaken gadadgmuli

    mniSvnelovani nabiji.

    imisaTvis, raTa kidev erTxel gavusvaT xazi sameurveo sabWos

    mniSvnelobasa da funqcionalur datvirTvas, moviyvanT ramde-

    nime magaliTs misi uflebamosilebebis nusxidan:

  • informaciis

    Tavisufleba

    20 sameurveo sabWo ganixilavs da amtkicebs skolisdireqtoris mier warmodgenil dawesebulebis marTvis

    strategiul gegmas. igi uflebamosilia warmoadginos

    winadadebebi aRniSnuli strategiuli ganviTarebis gegmaSi

    cvlilebebis Setanis Sesaxeb;

    sameurveo sabWo ganxilavs da amtkicebs skolis

    direqtoris mier warmodgenil strategias dawesebulebis

    sakadro da arasabiujeto finansuri resursebis marTvis

    Sesaxeb, aseve materialuri resursebis gamoyenebis gegmas.

    igi uflebamosilia warmoadginos winadadebebi

    cvlilebebis Setanis Sesaxeb.

    Tuki sameurveo sabWo ar daamtkicebs zemoT CamoTvlil ro-

    melime gegmas, skolis direqtors ufleba aqvs aTi dRis vadaSi

    mosTxovos mas gadawyvetilebis werilobiTi dasabuTeba, an

    konkretuli rekomendaciebi. amis Semdeg, direqtors ufleba aqvs

    aRniSnuli gegma xelmeored warudginos sameurveo sabWos.

    sameurveo sabWo uflebamosilia moizidos damatebiTi

    (arasabiujeto) finansuri da materialuri resursebi.

    sabWos es funqcia, ufro sworad rom vTqvaT, erTgvari

    movaleoba, gadamwyvetia saqarTvelos skolebis ZiriTadi

    nawilisaTvis.

    sameurveo sabWo monitorings uwevs, anu swavlobs skolis

    finansuri da materialuri resursebis gamoyenebas,

    disciplinis dacvas skolaSi da icavs mSobelTa,

    moswavleTa da maswavlebelTa uflebebs.

    amgvarad, sameurveo sabWos uflebamosilebaTa CamonaTvali

    STambeWdavia da iZleva imis Teoriul winapirobas, rom sameurveo

    sabWo skolaSi dRes arsebul finansur, sakadro da meTodolo-

    giur mdgomareobas sagrZnoblad gaaumjobesebs. mosalodnel

    Sedegs miviRebT, Tuki sameurveo sabWos arCevnebs maqsimalurad

    gamWvirvaled da obieqturad CavatarebT. winaaRmdeg SemTxvevaSi,

    subieqturi mosazrebebis, skolis direqtoris an administraciis

    erTpirovnuli gadawyvetilebis Sedegad dakompleqtebuli same-

    urveo sabWo kidev erTi ufunqcio rgoli iqneba skolis adminis-

    traciaSi.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    21raSi mdgomareobs informaciis Tavisuflebisspecifika sameurveo sabWos arCevnebisas?

    imis Semdeg, rac sameurveo sabWos potenciali ganvixileT,

    SegviZlia gadavideT uSualod informaciis Tavisuflebis prin-

    cipebis dacvaze sameurveo sabWos arCevisas.

    sameurveo sabWos arCeva unda moxdes mSobelTa saerTo kre-

    baze, romelsac moiwvevs skolis direqtori an administracia. ar-

    Cevnebis TariRi winaswar unda gaxdes cnobili mSoblebis, mos-

    wavleebisa da maswavleblebisaTvis. es SeiZleba moxdes adgilob-

    riv gazeTSi gamoqveynebis an skolis SenobaSi TvalsaCino adgilas

    gancxadebis gamokvris saSualebiT. sameTvalyureo sabWos arCev-

    nebis Sesaxeb informaciis winaswari gavrceleba iqneba imis

    garanti, rom mSoblebi arCevnebamde SeZleben sasurveli kandi-

    daturebis SerCevas. TviTon kandidatebsac eqnebaT saSualeba,

    rom amomrCevlebs (mSoblebs) dausabuTon, Tu ris gakeTebas SeZ-

    leben sabWoSi da gamoTqvan sakuTari mosazrebebi skolis ganvi-

    Tarebis perspeqtivebTan dakavSirebiT.

    mosalodneli arCevnebis Sesaxeb informaciis gamWvirvalo-

    basTan erTad didi roli eniWeba TviTon saarCevno procesis ka-

    nonis dacviT Catarebas. mSoblebis saerTo kreba uflebamosilia

    airCios sameurveo sabWo, Tu mas eswreba am skolis moswavleTa

    sruli Semadgenlobis naxevarze metis mSobeli (an moswavlis ka-

    nonieri warmomadgeneli). rogorc wesi, sameurveo sabWos wev-

    rebis arCeva Ria kenWisyriT xdeba. kreba uflebamosilia xmaTa

    umravlesobiT miiRos faruli kenWisyris Catarebis gadawyveti-

    leba. TiToeul kandidats dasaxelebis rigiTobiT cal-calke

    eyreba kenWi. arCeulad CaiTvlebian is kandidatebi, romlebic

    sxva kandidatebTan SedarebiT met xmas moagroveben. sabWo airCeva

    3 wlis vadiT. imis miuxedavad, Tu kenWisyris romel meTods (Ria

    an faruli) airCevs mSoblebis saerTo kreba, kenWisyrisa da xmis

    daTvlis procesi gamWvirvale unda iyos. Ria kenWisyris SemTxve-

    vaSi, gamWvirvaloba TiTqmis garantirebulia. faruli kenWisyris

    SemTxvevaSi ki xmebis daTvla unda moxdes kenWisyris damTavre-

    bisTanave mSoblebis saerTo krebis Tvalwin, SerCeuli komisiis

    mier.

  • informaciis

    Tavisufleba

    22 arCeuli sabWo unda Seikribos Seqmnidan araugvianes 10 dRisvadaSi da xmaTa umravlesobiT airCios sameurveo sabWos Tavmj-

    domare da Tavmjdomaris moadgile. kenWisyris procesis gamWvir-

    valobis uzrunvelyofa am SemTxvevaSi gacilebiT martivi iqneba,

    radgan sameTvalyureo sabWo 7-11 wevrisgan Sedgeba.

    aRniSnuli procedurebis darRveviT Seqmnili sameurveo sab-

    Wo ar CaiTvleba uflebamosilad ganaxorcielos masze dakisre-

    buli uflebamovaleobebi.

    skolis biujetis gamWvirvaloba

    skolis efeqturi marTva gulisxmobs finansuri da materi-

    aluri resursebis gankargvis gamWvirvalobas. skolis biujeti

    aris skolis ekonomikuri politikis amsaxveli pirvelxarisxo-

    vani dokumenti. amis gamo, gamWvirvaloba da monawileobis miReba

    biujetis miRebis procesSi gansakuTrebiT mniSvnelovania.

    moviyvanT gamWvirvalobiT sargeblobis ramdenime magaliTs:

    gamWvirvaloba iZleva skolis direqtorisa da

    administraciis Zlieri da susti mxareebis adreuli

    identifikaciis saSualebas. is biZgs aZlevs reformebs.

    skolis direqtorisa da administraciis aRricxvianobis

    gaumjobeseba korufciis aRmofxvris saSualebaa.

    gamWvirvalobis gazrda gamoiwvevs skolis direqtorisa da

    administraciis mimarT ndobis faqtoris gazrdas.

    gaumjobesdeba arasabiujeto finansuri da materialuri

    resursebis mozidvis Sansebi. winaaRmdeg SemTxvevaSi,

    sameurveo sabWo ver SeZlebs finansuri da materialuri

    resursebis mozidvas. arcerTi donori organizacia,

    fizikuri an iuridiuli piri ar dainteresdeba daexmaros

    skolas, Tuki gamWvirvale ar iqneba skolis mier miRebuli

    daxmarebis gankargvis procesi.

    saWiroa gamWvirvalobis Serwyma monawileobasTan. sakmarisi

    ar aris mxolod obieqturi da operatiuli informaciis floba

    imis Sesaxeb, Tu rogor gankargavs skola finansur resursebs.

    aRniSnulidan gamomdinare, mniSvnelovania sameurveo sabWos fun-

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    23qcia, monitoringi gauwios skolis finansuri da materialuri re-sursebis gankargvas.

    amgvarad, skolis biujetTan mimarTebaSi informaciis Tavi-

    suflebis uzrunvelyofa iZleva skolebis dRevandeli duxWiri

    mdgomareobis gaumjobesebis realur garantias.

    ra saxis informacia SeiZleba warmoadgendes

    pirad saidumloebas?

    pirad saidumloebas mikuTvnebuli informacia aris informa-

    cia, romelic icavs ama Tu im fizikuri piris personalur mona-

    cemebs, xolo personaluri monacemebis pirad saidumloebad miC-

    nevis sakiTxs wyvets TviT is piri, romlis Sesaxebac arsebobs es

    informacia sajaro dawesebulebaSi.

    kanonis Tanaxmad, personaluri monacemebi aris informacia,

    romelic piris identifikaciis, anu amocnobis SesaZleblobas

    iZleva. rogorc wesi, pirad saidumloebas miekuTvneba informa-

    cia, romelic dakavSirebulia piris janmrTelobasTan, finanseb-

    Tan da sxva kerZo sakiTxebTan. dawesebuleba, romelSic piradi

    saidumloebis Semcveli monacemebi inaxeba, valdebulia ar gasces

    es informacia (personaluri monacemebi) TviT am piris Tanxmobis,

    an kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi _ sasamarTlos dasabu-

    Tebuli gadawyvetilebis gareSe. amgvarad, imisaTvis, rom mivi-

    RoT piradi saidumloebis Semcveli informacia, gvesaWiroeba

    TviT im piris Tanxmoba, romlis pirad saidumloebasac viTxovT.

    aseT SemTxvevaSi, gancxadebasTan erTad sajaro dawesebulebas

    unda miewodos sanotaro wesiT an administraculi organos mier

    damowmebuli Tanxmoba. amasTan, unda gvaxsovdes, rom pirad sa-

    idumloebas mikuTvnebuli informaciis dacvis zemoT aRniSnuli

    wesi ar vrceldeba `sajaro samsaxurSi interesTa SeuTavseb-

    lobisa da korufciis Sesaxeb~ kanoniT gaTvaliswinebul Tanam-

    debobis pirebsa da Tanamdebobaze wardgenil kandidatebze. maT

    Sesaxeb arsebuli personaluri monacemebi Riaa da unda gaices

    sajaro dawesebulebis mier Sesabamisi piris Tanxmobis gareSe.

  • informaciis

    Tavisufleba

    24 piradi monacemebis damuSavebada gavrceleba skolaSi

    amgvarad, skolaSi personaluri monacemebis Senaxva, damuSa-

    veba da gansakuTrebiT maTi gavrceleba saqarTveloSi moqmedi

    kanonmdeblobis mixedviT unda xdebodes, Tumca aqve unda aRi-

    niSnos, rom arc saqarTvelos kanonSi ganaTlebis Sesaxeb da arc

    sxva kanonqvemdebare aqtebSi skolaSi piradi monacemebis Se-

    naxvisa da damuSavebis detaluri miTiTeba ar aris mocemuli. sa-

    qarTvelos skolebis ZiriTadi nawilis praqtikaSi damkvidrebu-

    li aRniSnuli sakiTxebis maregulirebeli wesebi ki Sors aris

    piradi saidumloebis dacvis im kriteriumebisagan, romelsac

    dRes saqarTvelos zemoT aRwerili sakanonmdeblo baza sTava-

    zobs.

    qarTul kanonmdeblobaSi arsebuli sakanonmdeblo vakuumis

    Sesavsebad qvemoT moviyvanT dasavluri qveynebis gamocdilebas

    skolaSi piradi monacemebis SenaxvasTan, damuSavebasa da gavrce-

    lebasTan dakavSirebiT.

    piradi monacemebi, romlebic moswavlem skolaSi Sesvlis

    dros da SemdgomSi warudgina skolas, SeiZleba avtomaturad iq-

    nas gamoyenebuli skolis xelmZRvanelobis mier sxvadasxva da-

    niSnulebiT, ZiriTadad, cnobebis gacemisa da saskolo korespon-

    denciisaTvis. piradi monacemebis avtomaturad gamoyenebisa da

    gavrcelebis wesi ar vrceldeba im monacemebze, romlebic mopo-

    vebul iqna saskolo samedicino, saskolo fsiqologiuri da sko-

    laSi wesrigis damamyarebeli RonisZiebebis Sedegad. Tumca, aR-

    niSnul SemTxvevebSic, gamonaklisis wesiT SesaZlebelia piradi

    monacemebis avtomaturi damuSaveba, im pirobiT, rom monacemebis

    Senaxva ar moxdeba da konkretuli teqstis SeqmnisTanave maT

    gaanadgureben.

    maswavleblebis mier moswavleTa piradi monacemebis persona-

    lur kompiuterze damuSaveba dasaSvebia mxolod gamonaklis Sem-

    TxvevebSi skolis direqtoris nebarTviT. amisTvis saWiroa, rom

    personaluri kompiuteris gakontroleba iseve iyos SesaZlebeli,

    rogorc skolis kompiuterebisa.

    Tu gaviTvaliswinebT im faqts, rom qarTul realobaSi sko-

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    25lebis kompiuterizacias jer kidev ar miuRia masiuri saxe da sa-qarTvelos skolebis ZiriTad nawilSi monacemTa damuSaveba (maT

    Soris, piradi saidumloebis momcveli monacemebisac) davTruli

    wesiT xdeba, aucilebelia moiZebnos meTodebi, romelTa meSve-

    obiTac amgvar pirobebSic maqsimalurad iqneba uzrunvelyofili

    piradi saidumloebis dacva. davTrebi, romlebSic moswavleTa an

    maswavlebelTa piradi saidumloebis Semcveli informaciaa

    mocemuli, unda inaxebodes seifebSi. davTrebis gatana skolis

    Senobidan, garda ukiduresi, gamonaklisi SemTxvevebisa, ar unda

    xdebodes. dasamuSaveblad an konkretuli informaciis mosaZeb-

    nad aseTi davTrebi SeiZleba gadaeceT maswavleblebs mxolod

    konkretuli miznis Sesasruleblad direqtoris nebarTviT. da-

    saxuli samuSaos SesrulebisTanave unda moxdes davTris Senaxva.

    aRniSnuli proceduris dros uzrunvelyofili unda iqnas dav-

    Tris miuwvdomloba sxva pirebisaTvis.

    saswavlo wlis dasawyisSi mSoblebs SeiZleba gadaeces maswav-

    leblebis saxelebi da gvarebi, misamarTebi da telefonis nom-

    rebi, aseve klasis moswavleTa saxelebi da gvarebi. yovel maswav-

    lebels an moswavles ufleba aqvs uari ganacxados aRniSnul siaSi

    sakuTari monacemebis Setanaze, rac aucileblad unda iyos gaT-

    valiswinebuli, anu am moswavlis an maswavleblis monacemebi ar

    unda gavrceldes.

    saklaso Jurnali, romelic klasis yvela maswavleblisTvis

    iqneba xelmisawvdomi, unda moicavdes mxolod Semdeg informa-

    cias:

    moswavlis saxeli, gvari, dabadebis TariRi

    gakveTilebze daswreba

    sapatio da arasapatio gacdenebi

    gatarebuli aRmzrdelobiTi RonisZiebebi

    mSoblebis saxeli, gvari, misamarTi

    sakontaqto monacemebi ubeduri SemTxvevisaTvis

    rac Seexeba akademiuri moswrebis maCvenebel monacemebs, anu

    niSnebs, isini yvela sagnis maswavlebels calke davTarSi unda

    hqondes dafiqsirebuli. yvela maswavlebeli individualurad

    unda inaxavdes seifSi im saswavlo klasebis davTrebs, romlebsac

    aswavlis. davTari xelmisawvdomi ar unda iyos moswavleebis an

    sxva maswavleblebisaTvis.

  • informaciis

    Tavisufleba

    26 skolaSi swavlis dasrulebidan erTi wlis gasvlis Semdegmoswavlis monacemebis damuSaveba misi piradi Tanxmobis gareSe

    aRar unda xdebodes. dasaSvebia mxolod skolis damTavrebis

    Semdeg klasis Sekrebis mizniT, yofili moswavleebis monacemTa

    gadacema klasis Sexvedris saorganizacio jgufisaTvis.

    praqtikaSi vawydebiT uamrav konkretul kiTxvas, romelzec

    swori pasuxi informaciis Tavisuflebis aRwerili normebis

    zedmiwevniT codnas moiTxovs skolis administraciisagan. maga-

    liTad moviyvanT ramdenime SesaZlo kiTxvas:

    aqvT Tu ara mSoblebs ufleba piradi mizezebis

    safuZvelze uari ganucxadon sameurveo sabWos

    TavianTi bavSvebis Sesaxeb arsebuli

    informaciis (magaliTad rogoricaa niSnebi)

    sajaro ganxilvaze?

    aseTi samarTlebrivi moTxovna skolis kanonmdeblobaSi ar

    aris fexmokidebuli. Tumca dainteresebul pirebs aqvT ufleba

    pirad mizezebze miTiTebiT werilobiTi saxiT gamoTqvan prote-

    sti TavianTi Svilebis Sesaxeb informaciis sayovelTao an konk-

    retuli formebiT damuSavebis winaaRmdeg. Tu amgvari protesti

    dasabuTebulia, skolis xelmZRvaneloba valdebulia protesti

    gaiTvaliswinos.

    unda gamoqveyndes Tu ara skolis veb-gverdze

    moswavleTa foto-suraTebi da msgavsi

    informacia?

    moswavleTa personaluri monacemebis skolis veb-gverdze

    gamoqveyneba ar aris mizanSewonili. Tu skolis administracia

    amis gakeTebas mainc saWirod miiCnevs, maSin es unda moxdes

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    27zrdasruli moswavleebis an maTi mSoblebis TanxmobiT. winaswarunda moxdes maTi im saSiSroebebis Sesaxeb informireba, romlebic

    piradi monacemebis internetSi gaSvebisas warmoiqmneba. Tanxmo-

    bis gancxadeba werilobiT xasiaTs unda atarebdes. yuradReba

    unda mieqces imas, rom ar moxdes bavSvis Sesaxeb sxva informaciis

    gacema (mag. misamarTi, el-fostis misamarTi da a.S.). moswavleTa

    suraTebic, informaciis Tavisuflebis principebidan gamomdi-

    nare, calsaxad ganekuTvneba personalur monacemebs.

    presas surs skoladamTavrebulTa saxelebis

    gamoqveyneba. aqvs Tu ara skolas am monacemebis

    gacemis ufleba?

    ara. kerZo dawesebulebebs, maT Soris gazeTebsac, amdagvari

    saxis masalis gamoqveyneba mxolod dainteresebuli piris Tanx-

    mobis SemTxvevaSi SeuZliaT. Tanxmobis gareSe masalebis gadacema

    dasaSvebia, rodesac masalebis momTxovns sakmarisi samarTleb-

    rivi interesi gaaCnia, rac gazeTis SemTxvevaSi marTebuli ar

    aris. Tu skolis gazeTs, an sxva beWdviT gamocemas skoladamTav-

    rebulTa saxelebis gamoqveyneba surs, man yoveli mSoblisagan

    an srulwlovani moswavlisagan saTiTaod unda miiRos Tanxmoba.

    amasTan, isini unda gaafrTxilon gamoqveynebasTan dakavSirebiT

    warmoqmnili SesaZlo problemebis Sesaxeb. skolas mxolod im

    SemTxvevaSi aqvs ufleba moswavleTa piradi monacemebi gadasces

    beWdviT gamocemas, Tu skolis moswavleTa mSoblebi werilobiT

    waradgenen Tanxmobas.

    ramdenad vrceldeba informaciis Tavisufleba

    moswavleTa niSnebze?

    saqarTveloSi dRemde miiCneva, rom saganmanaTleblo da

    aRmzrdelobiTi miznebidan gamomdinare, mizanSewonilia moswav-

  • informaciis

    Tavisufleba

    28 leTa niSnebis Riad gamocxadeba. TiToeuli moswavlis Sefaseba,zepiri gamokiTxvis SemTxvevaSi, xmamaRla cxaddeba klasSi gak-

    veTilis dros. TiToeul klass erTi saklaso Jurnali aqvs yvela

    sagnisaTvis, amitom yvela sagnis maswavlebels SeuZlia gaecnos

    moswavlis niSnebs sxva disciplinebSi. maswavlebels JurnalSi

    SeuZlia naxos ara marto zepiri gamokiTxvis, aramed weriTi

    samuSaoebis Sefasebebic. niSnebis gamocxadeba Riad xdeba mSo-

    belTa krebebzec. aqedan gamomdinare, moswavlis niSnebi aravis-

    Tvis ar warmoadgens saidumloebas.

    Cndeba Semdegi kiTxvebi: moswavleTa niSnebi maT pirad saidum-

    loebas xom ar unda ganekuTvnebodes? saganmanaTleblo da aRmz-

    rdelobiTi TvalsazrisiT, ramdenad marTebulia niSnebis xelmi-

    sawvdomoba yvela maswavleblis, moswavlis da Tanaklaselebis

    mSoblebisaTvis?

    sainteresoa, rogoria saerTaSoriso gamocdileba am sakiTx-

    Tan dakavSirebiT. gavecaniT ramdenime dasavluri qveynis moqmed

    kanonmdeblobas skolis Sesaxeb da aRmoCnda, rom niSnebTan

    dakavSirebuli informacia moswavleebs da maT mSoblebs mxolod

    individualurad unda gaacnos konkretuli sagnis maswavlebelma.

    Znelia niSnebis aseTi Riaobis dadebiTi efeqtis damadastu-

    rebeli magaliTebis moyvana. uaryofiTi efeqti ki bevria:

    niSnebis Riaoba xSirad iwvevs moswavleebs Soris uaryofiTi

    muxtis Camoyalibebas. moswavles Tanaklaselebsa da maswavleb-

    lebs Soris eqmneba garkveuli imiji (cudi, saSualo an kargi mos-

    wavlis), risi Secvlac Semdeg rTulia. cudma moswavlem Zalian

    rom moindomos da kargad moemzados gakveTilebisaTvis, gauWir-

    deba pozitiuri imijis damkvidreba garSemomyofTa Soris swored

    imis gamo, rom misi Zveli Sefasebebi yvelasaTvis cnobilia. ro-

    gorc wesi, e.w. `cudi moswavle~, gamonaklisi SemTxvevebis garda,

    aRar cdilobs swavlis gaumjobesebas, radganac egueba am imijs

    da sakuTari Tavis rwmenas kargavs. ukve xom isedac yvelam icis,

    rom is cudi moswavlea. gansakuTrebiT didia uaryofiTi efeqti,

    roca moswavlis niSnebi yvela diciplinaSi erT saklaso Jurnal-

    Sia Setanili da maswavlebels SeuZlia gaecnos moswavlis mosw-

    rebas sxva sagnebSi. rogorc wesi, es iwvevs stereotipebis Camo-

    yalibebas. magaliTad, Tuki moswavlis Sefaseba fizikaSi saSu-

    alod 3-ia, istoriaSi man brwyinvaledac rom moamzados gakveTi-

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    29li, rogorc wesi, maswavlebeli mas umaRles Sefasebas aRar aZ-levs.

    dasavlur qveynebSi damkvidrebuli praqtikis mixedviT, mo-

    swavlis mxolod saerTo semestruli niSani ar aris dafaruli.

    ramdenad gamWvirvale unda iyos

    sagamocdo sakiTxebi?

    sagamocdo sakontrolo werebis sakiTxebis gamWvirvalobis

    sakiTxi metad problematuria im dasavlur qveynebSi, romelTa

    gamcdilebasac garkveul sakiTxebSi eyrdnoba mocemuli naSromi.

    sainteresoa qarTveli maswavleblebis azri am sakiTxTan dakav-

    SirebiT.

    Znelad Tu moiZebneba iseTi pedagogiuri meTodi, romlzec

    mxolod dadebiTi an mxolod uaryofiTi argumentebis moyvana

    SeiZleba. saWiroa argumentebis awon-dawonva da kompromisis

    saSualebiT saukeTeso gadawyvetilebis povna. am meTodiT Sevec-

    debiT pasuxi gavceT dasmul kiTxvas - ramdenad gamWvirvale unda

    iyos sagamocdo sakiTxebi? gamocdis sakiTxebis qveS vgulis-

    xmobT: sakontrolo werebsa da semestrul gamocdebs, romlebic

    skolis administraciis mier dgindeba. Cven gvainteresebs gavar-

    kvioT, ramdenad mniSvnelovania aRniSnul SemTxvevebSi moswav-

    leebisaTvis sakontrolo weris, an gamocdis sakiTxebis winaswari

    gacnoba. saqarTveloSi damkvidrebuli praqtikis mixedviT,

    sakontrolo werebis dros xdeba analogiuri sakiTxebis winas-

    wari ganxilva. gamocdis SemTxvevaSi ki, moswavleebs, rogorc

    wesi, saSualeba aqvT uSualod sagamocdo sakiTxebs gaecnon.

    moviyvanT saqarTvelos sxvadasxva skolis maswavleblebis

    argumentebs am sakiTxTan dakavSirebiT:

  • informaciis

    Tavisufleba

    30 sawinaaRmdego argumentebi mxardamWeri argumentebi

    gamocdis saSualebiT unda gamocda bevr funqcias atarebs.

    gairkves, Tu ra icis moswavlem. misi Semofargvla mxolod

    Tuki mas winaswar SevatyobinebT, Sefasebis funqciiT niSnavs

    ra saxis sakiTxebi iqneba gamocdaze, potenciuri motivaciisa da

    es ukve gamocda aRar iqneba swavlis xelSemwyobi aspeqtebis

    ugulebelyofas

    gamocdis savaraudo sakiTxebis gamocdis dros xdeba saswavlo

    gacnoba iwvevs moswavleTa masalis koncentrireba

    koncentracias am sakiTxebze, mniSvnelovan Temebze.

    ris Sedegadac maTi saerTo codna gamocdileba gviCvenebs, rom

    konkretul saganSi zaraldeba gamWvirvalobis principis dacvisas

    moswavleebi ufro met dros

    xarjaven winasagamocdo mzadebaze

    gamocdis sakiTxebis gamWvirvaloba Tuki gamocdis erTaderT miznad

    iwvevs moswavleTa moswrebis moswavleTa diferenciacia

    zrdas, rac moswavleTa realur migvaCnia, maSin gamocdaze davsvaT

    SesaZleblobebs ar Seesabameba iseTi rTuli SekiTxvebi,

    romlebsac moswavleTa 50%

    pasuxs ver gascems

    isedac gadatvirTulma da winasagamocdo sakiTxebis

    socialurad daucvelma Camoyalibeba maswavlebelsac

    maswavlebelma ratom unda exmareba konkretul klasTan

    daxarjos dro gamocdis gaweuli muSaobis Sedegis

    sakiTxebis moswavleebisTvis danaxvaSi

    gacnobaze? moswavleebSi SiSis

    faqtoris Sesamcireblad?

    qarTuli sazogadoeba axali skola xom ar gvWirdeba,

    gacnobierebulad Tu romelsac moswavleebi ara

    gaucnobiereblad eTanxmeba imas, muqarad, aramed pirovnebis

    rom skolis sazogadoebrivi ganviTarebis konstruqciul

    struqtura moswavleebSi SiSs iwvevs saSualebad aRiqvamen?

    komentari TqvenTvis mogvindia. Cven ki mxars vuWerT sagamoc-

    do da sakontrolo sakiTxebis gamWvirvalobas.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    31reziumed Semdegi fraza SeiZleba gamodges erTad daviw-yoT axali skolis Seneba.

    danarTis saxiT gTavazobT skolaSi adamianis uflebebis dac-

    vis Sesafasebel tests. am testis saSualebiT SeZlebT gan-

    sazRvroT, Tu rogor aris daculi adamianis uflebebi Tqvens

    skolaSi. konkretuli problemis identifikacia ki saSualebas

    mogcemT SeimuSaoT adamianis ama Tu im uflebis dacvis gasaum-

    jobesebeli RonisZiebebi.

    sasurvelia, testis Setana moxdes yvela saswavlo klasSi cal-

    calke, maswavleblebs ki SegiZliaT erTad SesTavazoT misi Sev-

    seba.

    saklaso oTaxSi dafaze daxazeT Skala, sadac mocemuli iqneba

    qulebi 1-dan 4-mde. moswavleebma testis TiToeuli sakiTxi am

    Skalis mixedviT unda Seafason.

    SesaZlebelia, moswavleebs ar gauCndeT sakuTari azris Riad

    gamoTqmis survili. am SemTxvevaSi, SegiZliaT gamoiyenoT Semdegi

    meTodi _ TiToeuli moswavle individualurad avsebs tests.

    Semdeg Tqven agrovebT furclebs, arevT maT da isev urigebT

    moswavleebs, raTa maT zepirad gikarnaxon qulebi. Tqven am

    qulebs werT dafaze winaswar momzadebul SkalaSi. aseTi xerxiT

    mTel klass eZleva saSualeba ganixilos TiToeuli punqtis

    Sefaseba da dainaxos miRebuli Sedegi.

    testi Sedgenilia adamianis uflebebisa da fundamenturi

    Tavisuflebebis dacvis evropis konvenciis mixedviT.

    skolaSi adamianis uflebebis dacvis

    Sesafasebeli testi

    yuradRebiT gaecaniT TiToeul punqts da marcxniv daitaneT

    Sefaseba (am dros SeecadeT ifiqroT ara marto sakuTari Tavis

    mdgomareobaze, aramed gaiTvaliswinoT skolis yvela wevris:

    moswavleebis, maswavleblebis, skolis administraciisa da di-

    reqtoris uflebebis dacva). testis Sevsebamde gaecaniT aq moy-

    vanil adamianis uflebebisa da fundamenturi Tavisuflebebis

  • informaciis

    Tavisufleba

    32 dacvis evropis konvenciis Semoklebul variants. sasurvelia,rom konvenciis es varianti dafaze, an sxva TvalsaCino adgilas

    iyos gakruli. testSi warmodgenil sakiTxebze pasuxis gacemis

    Semdeg SekribeT yvela punqtze miwerili cifri.

    Sefaseba

    1 _ ara/arasodes; 2 _ iSviaTad; 3 _ xSirad; 4 _ ki/yovelTvis.

    1. Cems skolaSi yvela moswavle daculad grZnobs Tavs (muxli 2)

    2. Cemi skolis wevrebis Seviwroeba ar xdeba maTi cxovrebis

    wesis gamo, mag. Cacmulobis stili (muxli 14)

    3. Cemi skola TiToeuls sTavazobs monawileobis erTnair

    SesaZleblobebs da erTnair saSualebebs (muxli 14)

    4. Cemi skolis wevrebi, rogorc wesi, uaryofen xolme Cvens

    skolaze gamoTqmul uaryofiT Sefasebebs (muxli 2, 9)

    5. problemebis gadaWra Cems skolaSi araZalismieri

    meTodebiT, saerTo ZalisxmeviT xdeba (muxli 2, 3)

    6. saskolo wesrigisa da disciplinis darRvevis SemTxvevaSi,

    yvelas erTnairad samarTlianad eqcevian. es exeba rogorc

    darRvevis dadgenas, ise dasjas (muxli 6)

    7. yvela, viszec raime eWvi warmoiSveba, darRvevis

    damtkicebamde udanaSaulod miiCneva (muxli 6)

    8. Cemi piradi saidumloeba, piradi sfero da qoneba daculia

    (muxli 8; muxli 1, 1 damatebiTi protokoli)

    9. Cemi skolis devizad SeiZleba CaiTvalos: `sxvadasxva

    kulturisa da warmoSobis moswavleebo, maswavleblebo da

    administraciis wevrebo, gaerTiandiT~ (muxli 1, 9, 10, 14)

    10. Cemi skolis yvela wevrs aqvs ufleba monawileoba miiRos

    demokratiul procesebSi (muxli 11; muxli 3, 1 damatebiTi

    protokoli)

    11. Cemi skolis wevrebs dRis ganmavlobaSi aqvT SesvenebaTa

    sakmarisi raodenoba, saswavlo da samuSao saaTebis

    misaRebi raodenoba da kargi samuSao pirobebi (muxli 4)

    12. me viReb pasuxismgeblobas, rom Cems skolaSi ar xdeba

    diskriminacia da skolis TiToeuli wevri skolis

    usafrTxoebidan da keTildReobidan gamomdinare

    moqmedebs (muxli 1)

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    33adamianis uflebebis da fundamenturiTavisuflebebis dacvis evropis konvencia

    muxli 1. adamianis uflebaTa pativiscemis valdebuleba

    saxelmwifoebma yvelasaTvis unda uzrunvelyon am konvenciaSi

    CamoTvlil uflebaTa dacva

    muxli 2. sicocxlis ufleba

    Sen gaqvs sicocxlis ufleba

    muxli 3. wamebis akrZalva

    aravis aqvs ufleba gawamos, mogepyros araadamianurad an

    dagsajos. maSinac ki, Tuki Sen sapyrobileSi imyofebi, Seni ufle-

    bebi daculi unda iyos

    muxli 4. monobisa da iZulebiTi Sromis akrZalva

    akrZalulia mogeqcnen ise, rogorc monas an ymas, ZaladobiT

    an iZulebiT Segasrulebinon samuSao

    muxli 5. ufleba Tavisuflebasa da usafrTxoebaze

    Sen gaqvs ufleba pirovnebis Tavisuflebasa da usafrTxo-

    ebaze.

    dapatimrebis SemTxvevaSi, dauyovnebliv unda gacnobon da-

    patimrebis mizezi da gagacnon Sens winaaRmdeg arsebuli bral-

    deba.

    Sen dauyovnebliv unda wargadginon mosamarTlesTan, rom man

    gadawyvitos Seni saqmis sasamarTlo ganxilvamde Seni ganTavi-

    sufleba.

    muxli 6. samarTliani sasamarTlos ufleba

    Sen gaqvs ufleba, rom Seni saqme samarTlianad da Riad iqnas

    mosmenili damoukidebeli da miukerZoebeli mosamarTlis mier.

    Tuki brali gedeba danaSaulSi, kanonis Sesabamisad, damnaSaved

    cnobamde udanaSaulod unda ganixilebode.

    Tuki Seni danaSauli damtkicda, gaqvs advokatis daxmarebis

    ufleba. Tuki Sen ara gaqvs sakmarisi saxsrebi misi samarTlebrivi

    daxmarebis asanazRaureblad, daxmareba unda gagewios ufasod.

  • informaciis

    Tavisufleba

    34 muxli 7. ar arsebobs sasjeli kanonis gareSear SeiZleba aRiarebul iqna damnaSaved raime qmedebis an Sec-

    domis gamo, romelic ar warmoadgenda sisxlis samarTlis dana-

    Sauls im droisaTvis, roca is iqna Cadenili

    muxli 8. piradi da saojaxo cxovrebis ufleba

    Sen gaqvs ufleba Sens pirad da saojaxo cxovrebaze, saxlsa

    da korespondenciaze

    muxli 9. azris, sindisisa da religiis Tavisufleba

    Sen gaqvs ufleba azris, sindisisa da religiis Tavisuflebaze.

    Sen gaqvs ufleba eulad Tu sxvebTan erTad sajarod Tu kerZod

    gamoxato Seni religia an rwmena; Tayvani sce mas, Seiswavlo, Seas-

    rulo ritualebi an daemorCilo. Sen gaqvs ufleba Seicvalo

    religia an rwmena

    muxli 10. gamoxatvis Tavisufleba

    Sen gaqvs ufleba Tqva da dawero is, rasac fiqrob; gaavrcelo

    da miiRo informacia

    muxli 11. Sekrebisa da gaerTianebis Tavisufleba

    Sen gaqvs ufleba monawileoba miiRo mSvidobian Sekrebebze;

    Sen gaqvs ufleba Seqmna da gaerTiande kavSirebSi - profesiuli

    kavSirebis CaTvliT

    muxli 12. qorwinebis ufleba

    qorwinebis asakis qalebsa da mamakacebs aqvT ufleba daqor-

    windnen da Seqmnan ojaxi erovnuli kanonebis mixedviT, romlebic

    awesrigeben am uflebebis ganxorcielebas

    muxli 13. ufleba efeqtur saCivarze

    Tuki Sen dagerRva Seni uflebebi, SegiZlia saCivari Seitano

    sasamarTloSi an sxva sajaro dawesebulebaSi.

    muxli 14. diskriminaciis akrZalva

    am uflebebis gamoyeneba SegiZlia miuxedavad Seni kanis fe-

    risa, sqesisa, enisa, religiisa, warmoSobisa da Seni azrisa.

  • crjkbcspe

    ci

    fi

    ka

    35muxli 15. gamonakalisi sagangebo situaciis drosomis an sxva sazogadoebrivi sagangebo situaciis dros xeli-

    suflebas ufleba aqvs miiRos zomebi, romlebic SeiZleba arR-

    vevdes Sens aq aRweril uflebebs. TviT aseT situaciebSic ki

    xelisuflebas akrZaluli aqvs adamianTa wameba da ganukiTxavad

    sikvdiliT dasja.

    muxli 16. ucxoelTa politikuri saqmianobis SezRudva

    xelisuflebas SeuZlia SezRudos ucxoelTa politikuri saq-

    mianoba maSinac, roca es winaaRmdegobaSi modis konvenciis me-10,

    me-11 an me-14 muxlebTan.

    muxli 17. uflebis borotad gamoyenebis akrZalva

    am konvenciis arcerTi ufleba ar SeiZleba gamoyenebul iqnas

    konvenciis sxva uflebebisa da Tavisuflebebis sazianod.

    muxli 18. uflebaTa SezRudvis gamoyenebis limitireba

    am konvenciiT daSvebuli uflebebis ZiriTadi nawili SeiZleba

    SezRudul iqnas sayovelTao kanoniT. aseTi SezRudva dasaSvebia,

    Tuki damtkicebulia misi aucilebloba.

    muxli 19-51.

    es muxlebi aRweren Tu rogor funqcionirebs evropis adami-

    anTa uflebebis sasamarTlo

    muxli 1.1. damatebiTi protokoli _ qonebis dacva

    Sen gaqvs ufleba flobde qonebas

    muxli 2.1. damatebiTi protokoli _ ganaTlebis ufleba

    Sen gaqvs ufleba iaro skolaSi

    muxli 3.1. damatebiTi protokoli _ Tavisufali arCevanis

    ufleba

    Sen gaqvs ufleba faruli kenWisyriT airCio Seni qveynis xeli-

    sufleba

  • informaciis

    Tavisufleba

    36 muxli 2.4. damatebiTi protokoli _ Tavisufali mimosvlisufleba

    Tuki Sen qveynis teritoriaze imyofebi kanonieri statusiT,

    gaqvs ufleba am qveynis farglebSi imogzauro da icxovro Seni

    survilis mixedviT.

    muxli 1.6. damatebiTi protokoli _ sikvdiliT dasjis

    akrZalva

    ar SeiZleba vinmes miesajos sikvdiliT dasja

    muxli 2.7. damatebiTi protokoli _ samarTlebrivi saSu-

    alebebi

    Tuki Sen damnaSaved gcnes sisxlis samarTlis danaSaulSi, Se-

    giZlia gadawyvetileba gaasaCivro zemdgom sasamarTloSi

    muxli 3.7. damatebiTi protokoli _ ufleba zaralis anaz-

    Raurebaze

    Tuki Sen damnaSaved gcnes sisxlis samarTlis danaSaulSi da

    Semdgom dadginda, rom Sen udanaSaulo iyavi, ufleba gaqvs mo-

    iTxovo zaralis anazRaureba

  • crjkbcspecifika37

  • informaciis

    Tavisufleba

    38

    informaciis Tavisufleba

    skolis specifika

    Tavisuflebis instituti

    2005