Embed Size (px)
Citation preview
Tarımda İş Sağlığı & Güvenliği: Adana Örneği
Prof. Dr. Ferdi TANIR
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı AD.
Ç.Ü. İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi (ÇİSAM) Md.
Yerel Yönetimlerde İSG Uygulamaları Sempozyumu
22.11.2019-TARSUS
İçerik
• Adana ili tarım profili
• Adana ili tarım çalışanlarının demografik özellikleri
• Tarım ve Adana ili tarım çalışanlarının İSG sorunları & çözümleri
Adana ili tarım profili-1
• İl Nüfusu 2.220.125, %76; kent merkezi, %24; kırsalda…
• Yüzölçümü 1.403.000 ha-14.030 km2
• Tarım alanı 539.000 ha (%38.4)
• Kayıtlı arazi(ÇKS) 325.600 ha
• Kayıtlı çiftçi (ÇKS) 34.260 çiftçi, 33.000 işletme, 935 işyeri, 5.569 işçi• TÜİK-2018, SGK-2018.
Adana ili tarım profili-2
Tarım Türü Alan (ha)-2018 Üretim (ton)-2018
Tarla Bitkileri 430.173 2.942.124
Meyve 74.208 1.355.249
Sebze 34.619 1.317.450
Adana ili tarım profili-3
• Ekim ürünleri Mısır(dane), Buğday, Ayçiçek(yağlık), Pamuk, Yer fıstığı
• Meyveler Portakal, Mandalina, Greyfurt, Limon, Zeytin
• Sebzeler Karpuz, Kavun, Domates, Marul, Patlıcan
• Turunçgil, Karpuz, Yerfıstığı, Soya Türkiye 1.
• Mısır Türkiye 2.
• Bal Türkiye 3.
• Ayçiçeği Türkiye 5.
• Pamuk Türkiye 5. TÜİK-2018
Adana ili tarım profili-4
Sera Tipi Ekilen Alan (da) Üretim Miktarı (Ton)
CAM 6 80
PLASTİK 1.342 11.557
YÜKSEK TÜNEL 7.721 47.637
ALÇAK TÜNEL 140.545 910.886
TOPLAM 149.614 970.160
TRAKTÖR BİÇERDÖVER PAMUK TOPLAMA DİĞER TOPLAM
29.436 1.225 102 192.037 222.800
TÜİK-2018
Adana ili tarım profili-4
• Coğrafya ve iklim Yıl boyu çalışma, ürün çeşidi ile potansiyeli
• Verimli toprak ve uygun sulama kaynakları Verim ve 2. ürün
• Dağlık bölge ve içme suyu havzası Organik tarıma uygun
• Tarımsal hammadde ve doğal gaz Tarım sanayine uygunluk
• Uygun iklim ve yem bitkisi Süt ve besi sığırcılığına uygun
Adana ili tarım çalışanlarının demografik özellikleri
• 34.260 çiftçi, 33.000 işletme (ÇKS)
• 935 işyeri, 5.569 işçi, Adana’daki istihdam ?!..
• MTİ 14.711 (Karataş, Seyhan, Yumurtalık, Yüreğir, Ceyhan)
• Erkek çalışan ? Kadın çalışan ?
• MTİ 3-12 ay çalışma…
Tarım Sektöründe Risk Faktörleri
1- Fiziksel Faktörler 2- Biyolojik Faktörler 3- Vektörel Faktörler
• Gürültü - Hayvan atıkları 4- Ergonomik Faktörler
• Vibrasyon-Titreşim - Zoonotik hastalıklar 5- Psikososyal Faktörler
• Isı maruziyeti 6- Tozlar
• Güneş ışığı-UV etkilenimi
• Kimyasal Faktörler
• Pestisitler
Tarım çalışanlarının Sektörel İSG sorunları-1
• Tarım kapalı ve açık çevre, çok değişken coğrafi ve iklimsel koşullar
• Çeşitli makine, hayvan, bitki ve ürün türünü barındıran sektör
• Tarımda İSG ulusal iş mevzuatı ve İSG mevzuatı kapsamında değil
• Kırsal işletmeler nadiren denetlenir
• Sektörde risklerle ilgili farkındalık düzeyleri
• Tarımda yasal sendikal kısıtlamalar, coğrafi yalıtılmışlık ve kültürel tutumlar vb. işgücü örgütsüz
• Çiftçi-işçi yükümlülük, hak ve sorumluluklarının farkında değil ve İSG mevzuatına uyamamakta
• Mevsimlik, göçmen ve geçici işgücü yaygın, istihdam mücadelesi en alt düzeyde de sürüyor…
• Tarımda çocuk işçiliği diğer sektörlere göre , Dünyada çocuk işçilerin % 70'i tarımda
Tarım çalışanlarının Sektörel İSG sorunları-2
• İş kazası ve meslek hastalıkları önlemeye yönelik tutumlar
• Makineler, taşıtlar, aletler ve hayvanlar ile çalışma
• Gürültü ve titreşim maruziyeti
• Kayma, sekme ve yüksekten düşme
• Kas-iskelet bozukluklarına yol açan ağır yük kaldırma, taşıma ve diğer işler
• Toz ve diğer organik maddelere, kimyasallara ve bulaşıcı etkenlere maruz kalma
• Yüksek sıcaklıklara ve sert iklim koşullarına maruziyet
• Vahşi hayvan saldırıları gibi, kırsal çevrede yaygın olan diğer çalışma koşulları
Adana ili tarım çalışanlarının Yerel İSG sorunları-1
• > 60 saat/hafta çalışıyorlar
• Herhangi bir sosyal güvencesi %27,8
• Çalışırken yaralanan %12,9
• Mesleki eğitim almayan %85,6
• En sık ÜSYE, KİSH, HT, güneş çarpması ve GIS hastalıkları
• Son 1 yılda aile hekimine en az 1 kez giden %47,2
• Son 1 yılda evde/tarlada sağlık personelini ziyaret ettiği %15,4
• Kadınlar, ilaçlama yapanlar ve mesleki eğitim almayanlar daha hasta
Adana ili tarım çalışanlarının Yerel İSG sorunları-2-YTÇ
• Okur yazar değil %5,8
• Pestisit uygulayan %73
• İş makinesi kullanan %64,1
• Son 1 yılda hastalandığı halde doktora başvurmayan %54,5
Adana ili tarım çalışanlarının Yerel İSG sorunları-3-MTİ
• Sağlıklı içme suyu, kanalizasyon, elektrik altyapı
• Saz, kamış ve naylondan yapılmış çadırlarda, 6 kişi
• Okur-yazar değil %32,8
• Akraba evliliği %33,9
• Karbonhidrat ve yağdan zengin, proteinden fakir beslenme
• Tarım aracıları ile iş %70
• Son 1 yılda hastalandığı halde doktora başvurmayan %73
Tarım çalışanlarının Genel İSG çözümleri-1
• ILO-184 sayılı Sözleşme ve 192 sayılı Tavsiye Kararı…
Ulusal İSG politikası
• ILO-187 sayılı Sözleşme ve 197 sayılı Tavsiye Kararı… ve İSG Kültürü
• Kaynak ayırımı
• Entegre çalışma-iletişim
• Kayıtlar-bildirimler
• İş müfettişleri düzenli denetimler ?..
• Tarımda İSG Kanunu?!..
Tarım çalışanlarının Genel İSG çözümleri-2
• İşverenler Program ve sorumlukları belirleme, çalışanların katılımını sağlama,
bilgilendirme, uygulamalar-izlemler, önleyici-düzeltici çalışmalar…
• İSG Kurulları Düzenli kararlar, hak ve sorumlulukların uygulanması
• Çalışanlar İşbirliği, kurallara uyma, eğitimlere katılma, öz denetim ve bildirim
Adana ili tarım çalışanlarının İSG çözümleri
• Devlet destekli tarım sigortası tamamlanmalı
• Tarım işverenleri-çalışanları Kayıt sistemi etkin-güncel olmalı
• Elci-yarıcı-dayı başı-çavuş Aracı hizmetleri kayıtlı ve yetkin/tanımlanmış olmalı
• Çalışma süreleri 45 saat/hafta olmalı, yeterli süre mola verilmeli
Adana ili tarım çalışanlarının İSG çözümleri-2
• Taşıma-transfer Yerleşim yerleri ve çalışma alanına transferler
• Konaklama insani yaşam koşulları için elektrik-su-atık asgari altyapısı olmalı
• Eğitim Örgün eğitim-düzenli, sağlık okuryazarlığı…
Adana ili tarım çalışanlarının İSG çözümleri-3
• Tarım çalışanlarına kaza/yaralanmalar, tehlikeler ve risk faktörleri bilgileri
• İSG Eğitimleri Mesleki, biyosidal, KKD (şapka, eldiven, gözlük-maske vb.), tarım
makineleri kullanımı vb.
• Sağlık hizmeti BB sağlık hizmeti düzenli-mobil/belirli yerlerde sabit, aşılama,
gebe-loğusa, çocuk izlemleri, sağlık gözetimi…
• Sağlığı koruyucu ve geliştirici Eğitimler, aşılar, üreme sağlığı, erken tanı,
sigara-madde kullanımı, beslenme, su, egzersiz…
