HET GROOTSTE DIGITALE GESCHIEDENIS MAGAZINE VAN NEDERLAND!!

Nummer 10, oktober, prijs: 3,50

THE PAST

2

Hoofdredacteur: Bianca Steyger

INHOUD

Troelstra, Kiesrecht12 3

4. Ben jij sociaal? Wat betekent socialisme?5. Doel6. Ontstaan7. Kinderwetje van van Houten 8-9 Grondleggers: Karl Marx & Friederich Engels10. Socialisme in Europa /

Rusland Marxisme

11. West Europa, V.S.12. Partijen in Nederland

KiesrechtVrouwen

13. Vakbonden en Partijen14. Standpunten van de

Partijen15. De rode ster – symbool16. Kruiswoordpuzzel17. AntwoordenKarl Marx & Friedrich Engels

8,9

Ontstaan6

Kruiswoordpuzzel16,17

4

Ben jij sociaal?Als je in Wikipedia opzoekt wat hier nu eigenlijk mee bedoeld wordt, kom je op de volgende betekenis. ….

Betrokken op de mens wordt met sociaal vaak bedoeld: het hebben van gevoel voor de noden van de medeleden van de samenleving, als in humanitair, medemenselijk en menslievend, vaak geassocieerd met linkse politiek of met religieuze overtuigingen ('heb uw naaste lief').

Ook wordt het woord sociaal wel gebruikt als men wil zeggen dat iets betrekking heeft op de menselijke samenleving en maatschappij, bijvoorbeeld in sociale problematiek.

Het woord sociaal is afgeleid van het socialisme…….

Wat betekent socialisme? Socialisme is een verzamelnaam voor alle politieke bewegingen die, bestaande eigendomsverhoudingen door revolutie of door hervormingen willen veranderen.

De maatschappelijke stroming is ontstaan in de 19e eeuw, als reaktie op het kapitalisme en is gebaseerd op gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en solidariteit.

GELIJKHEIDRECHTVAARDIGHEIDSOLIDARITEIT

Doel:Verschil tussen arm en rijk kleiner maken….

5

Het socialisme gaat uit van een sterk overheidsingrijpen om sociale en maatschappelijke problemen op te lossen en dan vooral de problemen die ontstaan zijn door een oneerlijke verhouding tussen arm en rijk.

Gelijkheid is dus heel belangrijk voor de socialisten, ze streven dan ook naar geen of geringe klassenverschillen, daarom moet de overheid of staat de macht en goederen verdelen over de bevolking.

Het doel van de socialistische theorie is dan ook een klassenloze maatschappij, waarin arbeid een centrale plaats inneemt en iedereen gelijke kansen heeft.

Ontstaan van het socialisme

6

Het streven naar een rechtvaardige eigendomsverdeling voor iedereen bestond al in de antieke oudheid (mensen eisten toen economische gelijkheid) en ook in de Middeleeuwen, waar communistische en religieuze groeperingen het oerchristendom wilde vernieuwen, kwam het al naar voren. Arbeiders, vrouwen, middenstanders, boeren en ambachtslui waren aan het begin van de 19e eeuw niet belangrijk in de samenleving. Het kiesrecht bestond lang nog niet voor iedereen in Europa en de adel en liberale burgerij beslisten over hen. Daarom gingen zij zich verenigen om hun positie te verbeteren.Hoge werkloosheid, zeer lage lonen, vrouwen- en kinderarbeid, lange werktijden, woningnood, verdwijning van sociale verbanden, wegvallende zekerheid bij ziekte, ongevallen, ouderdom en volledige afhankelijkheid van de fabrikanten, dit zorgde allemaal voor ontevredenheid van de

7

Door de industrialisatie stonden er twee klassen tegenover elkaar: de gegoede burgers, de bourgeoisie en de arbeidersklasse, het proletariaat. De kloof tussen deze twee klassen werd steeds groter en het resultaat zou natuurlijk een

De eersten die zich het lot van de arbeiders aantrokken, waren artsen en een priester (Schaepman). De arts zag welke ernstige uitwerking de harde arbeid had op de gezondheid van de arbeiders en de priester zag dat steeds meer arbeiders de kerk verlieten. Schaepman trok zich het lot aan van de industriearbeiders. Hij richtte de RKSP op, de rooms katholieke staatspartij. Samuel van Houten, was het eerste kamerlid, die een wetvoorstel durfde in te dienen tegen kinderarbeid. Kinderen onder de 12 mochten niet werken. Wij noemen dit nu nog het kinderwetje van Van Houten.

In de tweede helft van de 19e eeuw namen de arbeiders zelf steeds meer het initiatief. Zij verenigden zich steeds vaker in vakbonden, welke zich onder andere inzetten voor loonsverhoging, een achturige werkdag en betere werkomstandigheden.

Doordat de sociale omstandigheden voor de arbeiders steeds beter werden, ontstond er in de loop der tijd minder aandacht voor de klassenstrijd.

GRONDLEGGERS SOCIALISME

Het socialisme is eigenlijk ontwikkeld door de heren Karl Marx en Friedrich Engels aan het einde van de 19e eeuw en werd gebaseerd op de vrije-markt theorie. De vrije markt zou eerst de goede voorwaarden moeten bevatten voordat het mogelijk was de socialistische maatschappij te ontwikkelen. De belangrijkste voorwaarde hiervoor is dat het collectief (vaak de overheid/staat) de hoogste beslissingsbevoegdheid heeft over de verdeling van macht en goederen. De gegoede burgerij was het hiermee natuurlijk niet eens en daardoor ontstond een klassenstrijd. De opkomst van het marxisme zorgt voor een arbeidersbeweging met een gemeenschappelijk doel: een direkte klassenstrijd die ter bestrijding van het kapitalisme was en waarin de oprichting van een socialistische maatschappelijke orde werd geëist.

8

KARL MARX (1818-1883)Karl Marx zijn ideeën vindt je in boeken als Das Kapital en het Communistisch Manifest. Marx hoopte dat alle onderdrukte arbeiders overal ter wereld een revolutie tegen het kapitalisme zouden beginnen. Marx geloofde niet in godsdiensten, mensen konden zich beter concentreren op een beter aards bestaan. In zijn ideale wereld zou alles van iedereen zijn en zou alles eerlijk verdeeld worden. Karl Marx is de grote man achter het communisme en wordt ook wel de rode profeet genoemd. Veel van wat hij voorspelde heeft niet plaatsgevonden, maar zijn invloed op de verdere loop van de geschiedenis is

PROLETARIËRS VERENIGT U!

9

FRIEDRICH ENGELSFriederich Engels, de zoon van een Duitse fabrikant, observeerde en beschreef de toestand van de arbeidersklasse in Engeland.Zijn conclusie was dat het industrialisme twee klassen had doen ontstaan, dit waren de bezittende klasse van gegoede burgers, ook wel de bourgeoisie genoemd en de arbeidersklasse van arbeiders in loondienst, welke ook wel het proletariaat werd genoemd. Een strijd was echter niet de oplossing, want opstandjes werden door de overheid met gemak en vaak bloedig de kop ingedrukt. Geweld was niet alleen de oplossing, er moest een grote maatschappelijke verandering komen.Er werden geheime revolutionaire genootschappen opgericht, zoals de Bond der Rechtvaardigen. Friederich Engels behoorde samen met zijn vriend Karl Marx tot deze genootschap. In 1848 kwam hier de Bond der Communisten uit voort. Deze bond stelde een nieuw politiek programma op. In februari 1848 werd het Communistisch Manifest gepubliceerd. Dit werd later als een zeer belangrijk historisch document gezien.

GEHEIME

GENOOTSCHAP...

Socialisme in EuropaHet socialisme gaat uit van een sterk ingrijpen van de overheid, maar er is een grote ideologische variatie binnen het socialisme, het varieert van communisme tot sociaal-democratie. Het socialisme in de landen die niet door een communistische partij werden overheerst, uitte zich in vakbewegingen. In westerse landen zijn sociaal-democratische partijen ontstaan, want men is er daar van overtuigd dat een volledige nivellering van de machtsverschillen tussen arm en rijk niet noodzaakelijk is voor het creëeren van een eerlijke samenleving.

10

RUSLANDIn Rusland heerste radicaal socialisme, Lenin ontwikkelde dit verder tot het Russische communisme bolsjewisme. Hij eiste volledige afschaffing van privé eigendommen. Na 1927 liep het communisme onder leiding van Stalin uit de hand, samen met Duitsland stond het communistische Oostblok tegenover het kapitalistische westen in de Koude Oorlog, welke in 1990 eindigde met de ineenstorting van de Sovjet en de communistische

Tegenwoordig zijn er nog maar een paar communistische landen over. Deze extreme vorm van socialisme is gelukkig niet meer zo populair. Deze extreme vorm staat eigenlijk ook de democratie, die velen toch wensen, in de weg. Veel socialistische gedachten zijn tegenwoordig in politieke stromingen verwerkt en er bestaan een groot aantal gematigde socialistische partijen, welke eigenlijk allemaal naar liberale en sociaaldemocratische

Stalin

Lenin

MARXISMEHet marxisme gebruikt het woord socialisme ook wel om de overgang tussen kapitalisme en communisme aan te geven. De communistische landen in Oost-Europa, China, Cuba etc. heetten officieel ook socialistisch, zoals bijv. Unie van Socialistische Sovjet-Republieken en niet communistisch.

11

Socialisme in de VS:In de Verenigde Staten van Amerika geldt socialist als een scheldwoord. Dit onder het daar levende idee dat het socialisme de wereld niets goeds gebracht heeft. Desondanks werd er in de VS als een van de eerste een socialistische partij opgericht.

West-Europa, gematigd socialismeIn west-Europa ontwikkelde zich na de Tweede Wereldoorlog het democratisch socialisme. Deze vorm wil ook de sociale toestand van werknemers verbeteren. Zij moeten ook wat te vertellen hebben (medezeggenschapsrecht), maar zij willen dat alleen de belangrijkste productiemiddelen gemeenschappelijk eigendom zijn en niet alle productiemiddelen zoals dat het geval was in Rusland.

SOCIALISTISCHE PARTIJEN IN NEDERLANDEén van de eerste Nederlandse vakbonden was de Algemene Nederlandse Diamantwerkersbond uit 1884. Later werd de Sociaal Democratische Bond SDB opgericht. Ferdinand Domela Nieuwenhuis was de eerste socialist in de Tweede Kamer. Ze wilden een socialistische revolutie, waarbij alle bezit van kapitaal, industrie en boerenbedrijven gemeenschappelijk zou worden.

VrouwenDe vrouwen deden mee met het bestormen van de Bastille tijdens de Franse Revolutie. Zij werkten als arbeidsters in de fabrieken en zorgden voor hun gezin. Hun lonen waren lager dan die van de mannen in een vergelijkbaar beroep. De man besliste als het om opvoeding ging. Vrouwen mochten ook niet studeren. In 1917 kregen de vrouwen in Nederland eindelijk kiesrecht! Aletta Jacobs is de eerste Nederlandse vrouwelijke arts in Nederland die een studie mocht volgen.

12

KiesrechtDe strijd om het algemeen kiesrecht was toch volgens velen het allerbelangrijkst. Als alle arbeiders stemrecht hadden, zou het socialisme wel via het parlement geregeld kunnen worden. Pieter Jelles Troelstra, richtte dan ook de Sociaal democratische arbeiderspartij SDAP op. Zij demonstreerden met rode vlaggen voor algemeen kiesrecht en een achturige werkdag. In 1917 kregen de mannen actief kiesrecht, zij mochten stemmen en er mocht op hen gestemd worden. De vrouwen hadden toen nog alleen passief kiesrecht. (zij mochten zelf nog niet stemmen)

D. Nieuwenhuis

VAKBONDEN EN PARTIJEN

ordt van de verkiezingen.

13

In de jaren '60 en '70 radicaliseert de PvdA. Vanaf 1970 werkt de partij samen met de PPR en de nieuwe links-liberale partij D'66, wat in 1973 leidt tot het Kabinet-Den Uyl.

In 1994 gebeurde er iets speciaals: de PvdA ging samen met de VVD regeren. Onder invloed van de Derde Weg, een internationale beweging die sociaaldemocratie en liberalisme combineert, stapt de PvdA in het eerste paarse kabinet, Kok I.

Eveneens in 1994 komt de Socialistische Partij, voor het eerst in de kamer. In 2005 wordt deze partij de op twee na grootste partij van het land qua ledental, en bij de Tweede-Kamerverkiezingen op 22 november 2006 stijgt deze partij van 9 zetels (2003-2006) naar 25 zetels, waarmee de SP de grote winnaar wordt van de verkiezingen.

In 1894 valt de SDB uiteen en wordt de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP) opgericht. Deze blijft tot de Tweede Wereldoorlog de grootste socialistische partij in Nederland.

Na de Tweede Wereldoorlog gaan de SDAP, de links-liberale VDB en de Christelijk Democratische Unie samenwerken en zij vormen samen de Partij van de Arbeid (PvdA). De PvdA is bedoeld als brede, progressieve doorbraakpartij. In het verzet was gebleken dat samenwerking tussen liberalen, christenen en sociaaldemocraten mogelijk was. Al snel komt er ook nog een rechtse partij, de VVD bij.

De PvdA is echter al snel een groot succes bij de kiezers. Vanaf 1948 is PvdA'er Willem Drees premier. Deze coalities bouwen voor het eerst een uitgebreid stelsel van sociale zekerheid op.

Meningsverschillen binnen links leiden tot de vorming van nieuwe partijen. In 1957 wordt de Pacifistisch Socialistische Partij (PSP) opgericht, die streefde naar ontwapening. In 1968 wordt de Politieke Partij Radikalen (PPR), een christelijk-socialistische partij opgericht.

STANDPUNTEN BEKENDE SOCIALISTISCHE ORGANISATIES IN NEDERLAND:

14

SP- Opvangen asielzoekers in eigen regio en gemeenten mogen noodopvang

aanbieden aan asielzoekers.- Alle immigranten onder de 55 jaar moeten een inburgeringsexamen afleggen. - 1500 extra agenten voor meer veiligheid. - Geleidelijke hypotheekrente aftrek tot 42 procent, maximale hypotheeksom

€350.000. - Netto bezuinigingen van 10 miljard €, in 2015 verwacht begrotingstekort 1,25

procent.- Bij defensie forse bezuinigingen, geen aanschaf JSF. - Het budget voor Ontwikkelingshulp blijft op 0,8 % van het BNP.- AOW-leeftijd blijft 65 jaar.- Afschaffing eigen risico in de zorg en aanschaf inkomensafhankelijke

ziektekostenpremie.- Verhogen van belastingen op vermogens en winsten, het minimumloon,

bijstandsniveau en milieuheffingen.

PvdA- Streng asiel- en immigratiebeleid.- Immigranten moeten verplicht een inburgeringscursus volgen, uithuwelijken

moet strafbaar worden.- Vergroting veiligheid: extra wijkagenten, ouders aansprakelijk voor kinderen.- De hypotheekrenteaftrek moet vanaf 2014 met stapjes worden teruggebracht

tot 30 procent. De maximale schuld in 2014 is 1 miljoen euro.- Deze kabinetsperiode 20 miljard euro aan maatregelen, waarvan 10 miljard

euro moet leiden tot verbetering van de overheidsfinanciën. - Bezuinigingen defensie: kleinere krijgsmacht.- Het budget voor ontwikkelingssamenwerking blijft op 0,8 % van het BNP.- AOW verhoging: in 2020 naar 66, in 2025 naar 67 jaar.- De salarissen van medisch specialisten moeten beperkt worden.- Een belastingtarief van 60 % voor inkomens boven €150.000.

GroenLinks- Europees asielbeleid, snelle afkeuring kansloze asielverzoeken. Opvang voor

de afgewezen asielzoekers.- Verbetering kwaliteit inburgeringscursussen, waarin les in onze taal centraal

staat.- Veiligheid vergroten door voorkomen van misdaad voorop te stellen.- Volledige afschaffing in 2040 van hypotheekrenteaftrek. Vanaf 2015 geen

aftrek voor schulden boven 1 miljoen €. - Netto bezuinigingen van 9 miljard €, in 2015 verwacht begrotingstekort 1%.- Besteding van minstens 0,8% van het BNP aan ontwikkelingshulp. - AOW koppelen aan arbeidsverleden, na 45 jaar werken krijg je AOW. - Zorg moet inkomensafhankelijk worden en in de directe omgeving worden

georganiseerd. - De belasting op vermogen wordt verhoogd, rijke mensen moeten in

verhouding meer betalen dan arme mensen.

DE RODE STER, SYMBOOL VAN COMMUNISME

Een rode, vijfpuntige ster met de punt omhoog is een traditioneel symbool van het communisme of het socialisme. Het staat ook wel voor de vijf vingers aan de arbeidershand.

De rode ster werd voor het eerst gebruikt door het Rode Leger ten tijde van de Russische Revolutie.

In Nederland gebruikt de SP een variant: een witte ster als pluim op een rode tomaat. SP-jongerenorganisatie ROOD voert sinds augustus 2006 een rode ster in haar logo.

Bekende commerciële organisaties met een rode ster in het logo zijn bierproducent Heineken en oliebedrijf Texaco.

15

KRUISWOORD PUZZEL SOCIALISME

    1        2                         

3                                4     

                                     

        5                             

                                     

6    7                                 

                                     

                                     

8  9                                   

                                     

      10                               

11                              12       

        13                14             

                      15               

          16                           

                                     

                17                     

                                     

                                     

                        18             

16

Horizontaal:3. Waar was het socialisme sterk op tegen?. 5. Hoe heet de gegoede burgerij ook wel?7. Hoe heette de Bond waar Marx en Engels zich bij aansloten?8. Hoe heet de arbeidersklasse ook wel?10. Wat is een belangrijk kenmerk van het socialisme?11. Welke socialistische partij werd in 1881 opgericht?13. Welke kleur had het eerste kabinet VVD-PvdA?14. Wie ontwikkelde het communisme verder in Rusland?16. Wie was de eerste socialist in de Tweede Kamer?17. Door wie werd de rode ster als eerste gebruikt?18. Wie was tegen kinderarbeid?

Verticaal:1. Eén van de grondleggers van het socialisme?2. Hoe heet de periode van ontstaan van fabrieken en machines?4. SDAP, VDB en CDU vormden na WOII een nieuwe partij, welke?6. Welke partij richtte P.J. Troelstra op?9. Wat is de kleur van het socialisme?11. Symbool van socialisme12. Wat was het belangrijkste punt van de SDAP15. Een andere grondlegger van het socialisme?

ANTWOORDEN KRUISWOORDPUZZEL:

Horizontaal:3. klassenmaatschappij 5. bourgeoisie7. rechtvaardigen8. proletariaat10. solidariteit11. sdb13. paars14. Lenin16. Nieuwenhuis17. Rode leger18. Houten

Verticaal:1. Marx2. Industrialisatie4. PvdA6. SDAP9. rood11. ster12. Kiesrecht15. Engels

17