SI 113.pdf

7/24/2019 SI 113.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/si-113pdf 1/75

Τ Ε Υ Χ Ο Σ

1 1 3 ·

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ

2 0 0 6

·

€

3 , 5

0

ΣΤΡΑΤ ΙΩΤ Ι ΚΗ

Μ Η Ν ΙΑΙΟ Π ΕΡΙΟ ΔΙΚ Ο ΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗ Ν ΙΚΗ ΚΑΙ Π Α Κ ΟΣΜ ΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ ΡΙΑ

ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ Μ ΟΥΣΟΥι

ΣΤΡΑΤΗ ΟΣ

ΚΟ ΥΝΤΕΡΙΑΝ Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡ Ο ΤΟΥ ΔΗ Μ ΙΟ ΥΡ Ο Υ ΤΩΝ Π ΑΝΤΣΕΡ

ΑΝ ΥΠ Ο ΛΟ ΧΑΓΟΣ ΤΣΑΡΛΣ ΑΠ ΑΜ 0 Μ ΟΝ ΟΣ ΑΞΙΩΜ ΑΤΙΚ ΟΣ Μ Ε ΔΥΟ ΣΤΑΥΡΟ ΥΣ ΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ ΣΤΟ Ν Β 1 ΠΠ

Ο Ι ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ ΤΟ Υ

Α ΗΣΙΛΑΟ Υ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ

Η ΑΡΧΗ ΤΟ Υ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΣΠ ΑΡ ΤΙΑΤΙΚ Η Σ ΑΚ Μ Η Σ

, Ο ΠΟ ΛΕΜ ΟΣ ΚΕΝΠΕΙ Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΗΣ Μ ΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΡΟ ΥΖΩΝ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ

ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

7/24/2019 SI 113.pdf


Μ Ε ΤΕΥΧΟΣ113

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ

2006

6 ΣΤΡΑΤΗ Ο Σ Χ ΑΪΝ ΤΣ ΚΟ ΥΝ Τ ΕΡΙΑ Ν

Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡ Ο ΤΟΥ ΔΗ Μ ΙΟ ΥΡ ΟΥ ΤΩΝ ΠΑΝ ΤΣΕΡ

18 Ο Ι ΕΚΣΤ ΡΑ Τ ΕΙΕΣ ΤΟ Υ Α Η ΣΙΛΑΟ Υ ΣΤΗ Ν ΑΣΙΑ

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟ ΥΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗΣ ΑΚ Μ ΗΣ

26 Ο ΠΟ ΛΕΜ ΟΣ ΚΕΝ Π ΕΪ

Η ΑΠΑΡΧΗ ΤΗΣ Μ ΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΙΑΠΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΣΑΜ Ο ΥΡΑΙ'(1180-1185)

36 ΑΝΘ ΥΠΟ ΛΟ ΧΑ Ο Σ ΤΣΑΡΛΣ ΑΠ ΑΜ

ΕΝ ΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣ ΣΤΗ Μ ΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗ ΤΗΣ

ΝΕΑ ΓΡΑΦΕΙΑ

Πληροφορούμετουςαναγνώστεςμαςότιαπό

ταμέσαΑπριλίου2005ταγραφείατωνεκδόσεων

“ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ"λειτουργούνσενέο,σύγχρονο,ιδιόκτητο

κτήριο,στηδιεύθυνση:

ΓΣεφέρη 8, 17234, Δά φ νη (από Λεω φ . Β ουλια γμένης 152, πλησίον σταθμού Μ ΕΤΡΟ Αγ. Ιω άννη).

ΝΕΟΤΗΛΕΦΩΝΟ:2109273620FAX:2109273622

Ω Φ Υ Λ Α 0

48 Η Α Π Ο Π Ο Μ Π Η Τ Ο Υ ΣΤ ΡΑ Τ Η Ο Υ Μ Α Κ ΑΡ Θ Ο Υ Ρ

Μ ΙΑ ΚΡΙΣΙΜ Η ΣΤΙ Μ Η ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜ Ο ΤΗΣ ΚΟΡΕΑΣ

62 Η ΕΠ ΑΝ ΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ Δ ΡΟ Υ ΖΩΝ ΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣ

0 ΑΛΛΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΝ ΑΝ ΤΙΟΝ ΤΩΝ ΔΡΟ ΥΖΩΝ Μ ΟΥΣΟΥΛΜ ΑΝΩΝ (1925-1926)

Οστρα τηγός Χά ιντς Γκουντέρια ν παρ α τηρ εί την εξέλιξη μια ς μά χης (πίνακα ς του Γιά ννη Μ υλω νά για τις εκδ όσεις "Π ερισκόπιο" ).

Μ Ο Ν Ι Μ Ε Σ Σ Τ Η Λ Ε Σ

4 ΕΙΔΗΣΕΙΣ

72 ΤΑΙΝ ΙΟ ΚΡΙΤΙΚΗ 74 ΣΦ ΑΛΜ Α

76 ΦΩΤΟΓΡΑΦ ΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ 78 ΑΛΛΗ ΛΟ ΓΡΑΦ ΙΑ 80 ΒΙΒΛΙΑ 82 QUIZ ΓΝΩΣΕΩΝ

Τ ΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡ ΙΑ" Μηνιαίο περιοδικό - Κυκλοφορεί στις αρχές κάθε μήνα · Ε Κ ΔΟΤΗΣ - Δ ΙΕ Υ Θ Υ ΝΤΗΣ : ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΕΛΗΣ · ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΜΠΑΝΗΣ · Σ Υ ΝΕ Ρ Γ Α ΤΕ Σ - Σ Υ Μ Β 0Υ Λ 0Ι : ΜΙΧΑΗΛ 0ΙΚ0Ν0ΜΑΚ0Σ,Αντιστράτηγος ε.α. / ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΣΙΜΗΤΡ0Σ, Αντιστράτηγος ε.α., ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ0Λ0ΜΒΑΣ, Αντιστράτηγος ε.α. / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΚΑΡΗΣ, Υποστράτηγος ε.α., τ, καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας ΣΣΕ/ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΕΔΕΩΝ,

Υποστράτηγος ε.α., τ. καθηγητής Στρατιωτικής Ιστορίας ΣΣΕ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΝΤΕΡΕΣ, Υποστράτηγος ε.α./ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΙΚ0Α0ΥΔΗΣ Συνταγματάρχης (ΤΧ) ε.α. I ΓΙΑΝΝΗΣ Ρ0ΥΣΚΑΣ, Αρχιπλοίαρχος (Δ) ΠΝ ε.α. / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΛΑΔΗΣ,Ανπσυνταγματάρχης (ΠΖ) ε.α. / ΗΛΙΑΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗΣ / ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ ΦΑΓΚΡΙΔΑΣ / ΑΛΕΞΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ / ΝΙΚΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ / ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΒΑΡΕΛΑ / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΣΤΑΥΡ0Π0ΥΛ0Σ / ΝΙΚΟΣ ΝΙΚ0Λ0ΥΔΗΣ / ΝΙΚΟΣΠΑΝΝ0Π0ΥΛ0Σ / ΝΙΚΟΣ ΔΙΑΒΑΤΗΣ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΣΑΜΗΣ / ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΡΚΑΝΤΩΝΑΤΟΣ / ΙΑΚΩΒΟΣ Χ0ΝΔΡ0ΜΑΤΙΔΗΣ / ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΕΜΗΡΑΣ / ΓΑΒΡΙΗΛ-ΜΙΧΑΗΛ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΣ / ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ζ0ΥΡΙΔΗΣ /ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΑΡΕΤΑΙ0Σ / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΡΑΘΥΡΑΣ / ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΧΑΡΑΤΣΗΣ / ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣ / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΛΕΖΟΣ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΕΡΝΙΩΤΗΣ / ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΡΚΑΛΕΤΣΗΣ / ΤΩΝΗΣ

ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ / ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΟΠΑΝΗΣ / ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΔΑΡΑΣ / ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ / ΞΕΝΟΦΩΝ ΧΑΛΑΤΣΗΣ / ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ / ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΧΟΥΡΧΟΥΛΗΣ · ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΔΗΜ0Π0ΥΛ0Σ ·Κ Α Λ Λ ΙΤΕ Χ ΝΙΚ Η Ε ΠΙΜ Ε Λ Ε ΙΑ : ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΟΥΚΑ - ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΡΑΠΑΤΗ - ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ - ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΑΝΕΛΗ - ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΗΤΣΟΥ · ΔΗΜ ΟΣ ΙΕ Σ Σ Χ Ε Σ Ε ΙΣ -Δ ΙΑ Φ ΗΜ ΙΣ Ε ΙΣ : ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΒΑΛΑΚΑ · ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: ΚΙΚΗΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ - ΛΙΝΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ - ΒΙΚΥ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ - ΒΑΛΙΝΑ ΣΟΥΒΑΤΖΗ · ΓΡΑΦΕΙΑ: ΓΣΕΦΕΡΗ 8, 17234. ΔΑΦΝΗ, ΑΘΗΝΑ · ΤΑ Χ Υ ΔΡ ΟΜ ΙΚ Η Δ ΙΕ Υ Θ Υ ΝΣ Η: ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, Τ.θ. 3951, 10210 ΑΘΗΝΑ ·ΤΗΛ Ε Φ ΩΝΑ : 210.82.73.620 · e-mai l : [email protected]· FAX: 210.92.73.622 · ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ (ΕΤΗΣΙΑ 12 ΤΕΥΧΗ): 42,00 ευρώ / ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ-ΤΡΑΠΕΖΕΣ-ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΛΠ. 75,00 ευρώ · ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ:

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΚΥΠΡΟΣ 78,00 ευρώ / ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ 86,00 ευρώ · ΕΠΙΤΑΓΕΣ (ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΕΣ): ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, Τ.θ. 3951,10210 ΑΘΗΝΑ · ΙΔ ΙΟΚ ΤΗΤΗΣ -Υ ΠΕ Υ Θ Υ ΝΟΣ Σ Υ Μ Φ ΩΝΑ Μ Ε ΤΟ ΝΟΜ Ο: ΣΤΑΥΡΟΣΠΑΝΕΛΗΣ, Γ Σεφέρη 8, Δάφνη, Αθήνα · ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΕΛΗΣ· ΕΚΤΥΠΩΣΗ: I. ΞΥΝΟΣ- I. ΕΥΣΤΡΑΤΟΓΛΟΥO.E. · ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ· ISSN: 1109-0510 · Κ ΩΔΙΚ ΟΣ : 3196

mailto:[email protected]






7/24/2019 SI 113.pdf


Ε Ι Δ Η Σ Ε Ι Σ

ΑΠΕΒΙΩΣΕ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣΕΠΙΖΩΝ ΤΗΣΧΡΙΣΤΟΥ ΕΝΝΙΑΤΙΚΗΣ

ΕΚΕΧΕΙΡΙΑΣ ΤΟΥ 1914 Εφυγε από τη ζωή στις 21

Νοεμβρίου 2005, σεη λικία 109

ετών, ο Αλφρεντ Αντερσον, ο

τ ελ ευταίος επ ιζών της χρι -

στουγεννιάτικης εκεχειρίας

των αντιπάλων στρατών του

Δυτικού Μετώπου το 1914. Ο

Αντερσον είχε γε νν ηθ εί στη

Σκωτία στις 25 Ιουνίου 1896. Ο

Α' Παγκόσμιος Πόλεμος τον

6ρήκεσταχαρακώματατουΔυ-

τικούΜετώπου.Στις25Δεκεμ-

βρίου 1914, σύμφωνα με τημαρτυρία του, λίγο μετά την

αυγήακούστηκεαπότιςγερμα-

νικέςθέσειςτοτραγούδι"Αγια

Νύκτα“.ΑμέσωςμετάοιΒρετα-

νοί είδαν έναν Γερμανό στρα-

τιώτη στη "νεκρή"ζώνη ναφω-

νάζει: "Καλά Χριστούγεννα, ε-

μείςδενπυροβολούμε,μηνπυ-

ροβολήσετε ούτε εσείς!". Λίγα

λεπτά μετά οι στρατιώτες και

των δύο πλευρών εγκατέλει

ψαν τα ορύγματά τους και έ

σπευ σαν να συναντηθούν.

Αντάλλαξαν ευχές, κονσέρβες,τσιγάρακαιπροσωπικάείδη,έ-

ψαλλαντακάλαντακαιέπαιξαν

ποδόσφαιρο. Η εκεχειρία, που

υπήρξε αυθόρμητη επιλογή

των ίδιων των στρατιωτών, ε-

φαρμόστηκε σε ολόκληρο το

ΔυτικόΜέτωποαπόΒρετανούς

και Γερμανούς. Σε πολλά ση-

μείαμάλισταδιήρκεσεαρκετές

ημέρες,ενώσε μερικάάλλα οι

στρατιώτες αρνήθηκαν να πο-

λεμήσουνπάλι“τουςαπέναντι"

προκαλώντας την επέμβαση

τωναξιωματικώντους.Ηαυτο-σχέδια ανακωχή δεν επαναλή

φθηκεποτέκαισχεδόνλησμο

νήθηκε,ιδιαίτερα μετάτις φο-

νικότατεςμάχεςτωνεπόμενων

ετών.Αξίζεινασημειωθείότιό-

ταν απεβίωσε ο Αντερσονστις

ελληνικές αίθουσες κινηματο-

γράφου παιζότανηταινία "Κα-

λά Χριστούγεννα" του σκηνο-

θέτη ΚρίστιανΚάριον,που ήλ-

θε ακριβώς να μας θυμίσειε-

κείνητηναληθινήιστορία.

ΟΑλφ ρεντ Αντερσον σ ε η λικία 20 ετώ ν.

Η αφίσα της ταινίας "Κα λά Χριστούγεννα ".

64η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΣΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑ ΧΑΡΜ ΠΟΡ

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

άρχισε στον Ειρηνικό ωκεανό

μεένα απίστευτατολμηρό και

καλά υπολογισμένο κτύπηματων Ιαπώνων. Στις 7Δεκ εμβρί-

ου 1941, μέσασε διάστημα μι-

κρότερο των δύο ωρών, η κύ-

ρια δύναμη του Αμερικανικού

Στόλου του Ειρηνικού που ή-

ταν ελλιμενισμένη στον ναύ-

σταθμοτου ΠερλΧάρμπορμε

τατράπηκε σε φλεγόμενα συ-

ντρίμμια. Το αιφνιδιαστικό αυ-

τό κτύπημα ξύπνησε απότομα

τιςΗΠΑαπότονλήθαργοτους.

Οαμερικανικόςλαός,πουβρέ-

θηκεξαφνικάαπόαπλόςπαρα-

τηρητήςτουπολέμουοοποίοςδιεξαγότανστη μακρινή Ευρώ-

πησεάμεσα εμπλεκόμενοθύ-

μα,αντέδρασεμεομοψυχίακαι

αποφασιστικότητα. Ο "κοιμι-

σμένοςγίγαντας” (σύμφωναμε

ταλόγιατουιθύνονταπίσωαπό

την ιαπωνική επίθεση, ναυάρ-

χου Γιαμαμότο) είχε ξυπνήσει

και κατά τα επόμενα τέσσερα

χρόνιαθαείχετηνευκαιρίανα

λάβεισκληρήεκδίκηση.

Στις 7Δεκεμβρίου 2005 τι

μήθηκεμεεκδηλώσειςμνήμης

στο Περλ Χάρμπορη 64η επέ

2?onolulu &tar-8ultetin1g EXTRA( Pr·** T r*n*p«JtleΤ*ί*ρΛβο*ί

SAN FRANCISCO, Dec. 7.-Pres- | ident Roosevel t announced this

morning that Japanese planes had

attacked Manila and Pearl Harbor.

Η είδηση της ιαπω νικής επίθεση ς στο

Π ερλ Χάρμπορ στην εφ ημερίδα "Honolulu Star

Bulletin".

innBOMiEier JIPIKSE PLANESSIX

Attack MadeOn island’sDefense Areas

Honolulu S>tar-©ulieim 2̂ EXTRA

OAHU, LATEST REPORTTOKYO

JapaneseOahu

Four

A t 7:55, Oahu

In

"STATEOF WAR" WITH U. S.Panama Are Reported

imsem mmm ιιιιμκμιλι imrnm murs iimmm

' Ρ Α Τ ΙΩΤΙΚ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ε Ι Δ Η Σ Ε Ι Σ

τ ειος της ε πίθεσης που συ-

γκλόνισε τις ΗΠΑ. Στις 7.55

(ώραέναρξηςτηςαεροπορικής

επιδρομής) οι επιζώντες της

δραματικής εκείνης ενέργειας

μαζίμεπλήθοςπουείχεσυγκε-

ντρωθεί από νωρίς στο Περλ

Χάρμπορ κράτησαν ενός λε-

πτούσιγήστημνήμητωνθυμά-

των.

Η ιαπωνική επιδρομή πα-

ραλληλίζεταιμετηντρομοκρα-

τική επίθεση ατούς Δίδυμους

Πύργους στη Νέα Υόρκη την

11η Σεπτεμβρίου 2001, καθώς

αυτέςθεωρούνταιοιμεγαλύτε-

ρες αιφνιδιαστικές επιθέσεις

εναντίοντωνΗΠΑστηνιστορία

τους.Ανεξάρτητααπότοναπό-

λυτοαιφνιδιασμόπου πέτυχαν

οιΙάπωνεςεπιτελείς,τοεπιχει-

ρησιακό αποτέλεσμα της επι-

δρομήςήτανμικρό.ΟιΙάπωνες

πιλότοιαπέτυχαννακαταστρέ

ένασχέδιοπουθατοοδηγούσε

με ασφάλεια στην τελική επι-

κράτηση.

ΑΠΕΒΙΩΣΕ 0 Φ ΡΕΝΤΕΡΙΚ ΑΣ ΟΥΟΡΘ

ΟΦρέντερικΑσγουορθ,μέ-

λος του πληρώματοςτου αμε-

ρικανικού αεροσκάφους Β29

που έριξε την ατομική βόμθα

στο Ναγκασάκι, απεβίωσε στις

6Δεκεμβρίου2005σεηλικία93

χρόνων. Οι Αμερικανοί ηγέτες,

φοβούμενοι πως ο βομβαρδι-

σμόςτηςΧιροσίμαθαμπορού-

σε ναοδηγήσει σε σκλήρυνση

τηςστάσηςτουεχθρούαντίνα

κάμψειτο ηθικό του ήότιθα

μπορούσεναθεωρηθείωςένα

τυχαίοκαιμηεπαναλήψιμοφαι-

νόμενο, αποφάσισαννα χρησι

του Φίλιπ Μπαρνς. Υπεύθυνος

αντιμέτρωνραντάρορίστηκεο

ΤζέηκομπΜπέζερ, ο οποίοςή-

ταν μέλ ος του πληρώματος

που βομβάρδισε τη Χιροσίμα.

Στις10.58της9ηςΑυγούστουη

βόμβα έπεφτε στη συνοικία

Ουρακάμι, στον βορειοδυτικό

τομέατουΝαγκασάκι. Η έκρη-

ξη ήτανακόμη πιο ισχυρήαπό

εκείνητηςΧιροσίμακαιλίγοέ

λειψε ναδιαλύσ ειτο Β29,που

μόλ ις κατάφερε να ξεφ ύγει

από το ωστικό κύμα. Οι λόφοι

της περιοχής υποβάθμισαν τα

αποτελέσματα της έκρηξης,

περιορίζονταςτηνέκτασητων

ζημιώνκαιτοναριθμότωνθυ-

μάτων σε 40.000. Ωστόσο το

δεύτερο αυτό “μήνυμα" ήταν

αρκετό για την ιαπωνική κυ-

βέρνηση, η οποία έσπευσε να

συνθηκολογήσει.

σβολή στην πολωνική επικρά-

τεια.ΟιΣοβιετικοίθααπαντού-

σαν με επίθεση στη Γερμανία,

στο Βέλγιο και στην Ολλανδία

καιμεπυρηνικάπλήγματαστις

Βρυξέλλες,στηνΑμβέρσα,στο

Μόναχο και στη Στουτγάρδη.

ΤογεγονόςότιηΒρετανίακαιη

Γαλλία δεν περιλαμβάνονταν

στο σενάριοτηςσοβιετικής α-

ντεπίθεσης μάς ωθεί να εικά-

σουμεότιείχαν εκπονηθε ίχω-

ριστά σχέδια γι' αυτές τις δύο

χώρες.Ηπολωνικήστρατιωτική

ηγεσίαδήλωσεότιαντοσενά-

ριο γινόταν πραγματικότητα

2.000.000περίπουάνθρωποιθα

έχαναντηζωήτους μόνοστην

Πολωνία. Με την αποκάλυψη

αυτού του χάρτη η πολωνική

κ υβ έρνηση ε πιβε βαίωσε τη

σταθε ρή αντιρωσικ ή στάση

της. Ο υπουργός Αμυνας, Ρά

ντοσλαβ Σικόρσκι, δήλωσε ότι

δόθηκεστηδημοσιότηταχωρίς

να υπάρξειπροσυνεννόηση με

τηΜόσχακαιπωςθαγίνουνα-

ποκαλύψεις γιαάλλα 1.700 έγ-

γραφα της ψυχροπολεμικής

περιόδου, μεταξύ των οποίων

είναι και ντοκουμένταγια την

καταστολή της εξέγερσης της

Πράγας(1968).

ψουν τις δεξαμενές πετρελαί-

ουτου ναυστάθμου (αν τοκα-

τόρθωνανθα καταδίκαζαντον

Αμερικανικό Στόλο σεπλήρη α-

κινησία επί αρκετές εβδομά-

δες)καιτις εγκαταστάσειςεπ ι-

σκευών,επιτρέπονταςστον α-

ντίπαλό τους να αποκαθιστά

τις ζημιέςτωνπλοίων τουμε ι-

κανοποιητική ταχύτητα. Ακόμη

δενσυνάντησαντονπιοεπίζη-

λοστόχο,τααμερικανικάαερο-

πλανοφόρα,τα οποία δεν βρί-

σκονταν (άραγε τυχαία;) στο

ΠερλΧάρμπορεκείνητηνημέ-

ρα. Κατάειρων είατης τύχηςη

απώλεια των θωρηκτών υπο-

χρέωσετοΑ μερικανικό Ναυτι-

κόνατροποποιήσειταπαρωχη-

μέναδόγματάτου και να βασι-

στεί στο εξής σταα εροπλανο-

φόρα του, υιοθετώντας έτσι

μοποιήσουντηδεύτερηκαιτε-

λευταίαα τομική βόμβα (τη"Fat

Man") που απέμενε στο οπλο-

στάσιό τους. Ο ταγματάρχης

Τσάρλς Σουήνυ θα ηγείτο της

δεύτερης προσβολής, που θα

γινόταν στις9Αυγούστου 1945.

Το πλή ρω μα πε ριελ άμ βα νε

τουςΤσάρλςΑλμπουρυ,συγκυ

βερνήτη,ΦρεντΟλιβι,παρατη

τηρητή, Τζέημς Βαν Πελτ,

πλοηγό, Κέρμιτ Μπήχαν, βομ

βαρδιστή, Τζων Κούχαρεκ, ι-

πτάμενο μηχανικό, Εϊμπι Σπί

τζερ, ασυρματιστή, Εντουαρντ

Μπάκλεϋ, χειριστή ραντάρ,

Αλμπερτ Ντέχαρτ, ουραίο πυ-

ροβολητή, και ΡέημοντΓκάλα

χερ,βοηθόμηχανικό.Οπλοίαρ-

χος Ασγουορθθα ανελάμβανε

το έργο της όπλισης της βόμ-

βας καθ' οδόν με τη βοήθεια

ΑΠΟΚΑΛΥΨ Η ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗΣ ΤΗΣΕΣΣΔΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ

Ενας χάρτης της εποχής

τουΨυχρούΠολέμουπουπερι-

γράφειένασχέδιοαντεπίθεσης

της ΕΣΣΔ στη Δυτική Ευρώπη

ήλθε στο φως της δημοσιότη-

τας από την κυβέρνηση της

Πολωνίας. Χρονολογείται από

το 1979 καιδείχνε ιέναπροτει

νόμενοσχέδιοαντίδρασηςτων

δυνάμεων του Συμφώνου της

Βαρσοβίας σε περίπτωση επι-

θετικής ενέργειας του ΝΑΤΟ.

Στοσενάριοπροβλέποντανπυ-

ρηνικάπλήγματατουΝΑΤΟστη

Βαρσοβία και ταυτόχρονη ει-

0 ΣΙΜ ΟΝ ΒΙΖΕΝΤΑΛ ΑΠΕΒΙΩΣΕ

Πέθανε σχετικάπρόσφατα

στηΒιέννησεηλικία96ετώνο

Σιμόν Βίζενταλ, οπιο γνωστός

διώκτης Γερμανών εγκλημα-

τιώνπολέμου. Εχονταςεπιβιώ-

σει από στρατ όπεδα συγκέ -

ντρωσηςαποδύθηκε σε μιαα-

νελέητη καταδίωξη Γερμανών

υπόπτων για εγκλήματα “κατά

τουεβραϊκούέθνους".Χάρησε

ένατεράστιοδίκτυοπληροφο-

ριοδοτών κατάφερενα εντοπί-

σει περισσότερους από 1.100

Γερμανούς φυγάδες, ανάμεσά

τουςκαιτονΑδόλφοΑϊχμαν.Σε

συνεντεύξεις του δήλωνε: "Εί-

μαι κάποιος που ζητεί δικαιο-

σύνη, όχι εκδίκηση". Διάδοχός

του θ εω ρε ίτ αι ο ιστορικός

Εφραίμ Ζούροφ, εμπνευστής

του σχεδίου "Τελευταία Ευκαι-

ρία" (πρόκειται γιατην τελευ-

ταίααπόπ ειρανα συλληφθούν

μέσα στα επόμενα πέντε χρό-

νια όσοι Γερμανοίεγκληματίες

πολέμουβρίσκονταιστηζωή).

Η "FatM an“, η βόμ βα πλουτω νίου

που ρίψ 9ηκε στο

Ν αγκασά κι στις 9 Α υγούστου 1945.

ΣΤΡ Α ΤΙΩΤΙΚ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


7/24/2019 SI 113.pdf


ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΧΑΪΝΤΣ ΓΚΟΥΝΤΕΡΙΑΝΗΖΩΗ ΚΑΙΤΟ ΕΡΓΟ

ΤΟΥΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ

ΤΩΝ ΠΑΝΤΣΕΡ

ΔΗ Μ Η ΤΡΗΣ ΕΔΕΩΝ

Υποσ τρά τηγος ε.α. τ. κα θηγητή ς Στρα τιω τική ς Ιστορ ία ς ΣΣΕ

0 ΓερμανόςστρατηγόςΧάιντςΓκουντέριανπέτυχεκάτι

τοοποίοέχουνπετύχειελάχιστοιάνδρεςστοστρατιωτικό

επάγγελμα:συνέλαβεμιανέαιδέαπολεμικήςτέχνης,

τηνκαθιέρωσεωςδόγμασεένανπανίσχυροστρατόκαιτην εφάρμοσεμετεράστιαεπιτυχίαστοπεδίοτηςμάχης.

Ητανο "πατέρας"τουσύγχρονου κεραυνοβόλουπολέμου.

0 Χάιντς Γκουντέριαν γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1888 στην πόλη

Κούλμ,επίτουποταμού Βιστούλα,στηνΑνατολικήΠρωσία.Τοελάχι-

σταγερμανικόεπίθετότουλέγεταιότιπροερχόταναπότοομώνυμο

ΟλλανδικόνησίπουβρίσκεταιστιςεκβολέςτουΡήνου.Ητανομεγαλύτεροςαπό

τους δύο γιουςτου Φρήντριχκαι της Κλάρας Γκουντέριαν. Οτανγεννήθηκε ο

πατέραςτουυπηρετούσεωςαξιωματικόςσεέναπομερανικότάγμακυνηγών(α-

ντίστοιχομεελαφρότάγμαπεζικούάλλωνστρατών).Αργότερακαιοιδύογιοι α-

ποφάσισανναακολουθήσουντοστρατιωτικόεπάγγελμα.

ΟΧάιντςσυνέχισετηδευτεροβάθμιαεκπαίδευσήτουσεένασχολείοειδικό

γιατηνπροετοιμασίααγοριώνγιατοστρατιωτικόεπάγγελμα.Οιαπαιτήσειςτης

εκπαίδευσηςήτανπολύ μεγάλες.Ο ίδιοςθυμόταν πάνταμενοσταλγίατιςημέ-

ρες εκείνες κατά τις οποίες απέκτησε τις βασικές γνώσεις που θα τον καθι-

στούσανδιακεκριμένοστρατιωτικό.Κατάτηφοίτησήτουαπέδειξεότιείχεέφε-

σηστιςξένεςγλώσσες:έμαθεάρισταγαλλικάκαικαλάαγγλικά.Αυτόείχεωςα-

ποτέλεσμαναμελετήσειολόκληρητηφιλολογίατης Ευρώπηςπουγράφηκεμε-

τάτονΑ1ΠαγκόσμιοΠόλεμοσχετικάκατάγενικήέννοια μετον"σύγχρονοπό-

λεμο".

ΤονΦεβρουάριοτου 1907οΓκουντέριαντοποθετήθηκεωςεκπαιδευόμενος

υποψήφιοςαξιωματικόςστο10οΤάγμαΚυνηγώντουΑνοβέρουπουδιοικούσεο

ΣΤΡ Α ΤΙΩΤΙΚ Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ

ο στρα τηγός Χά ιντς Γκουντέρια ν παρ α τηρ εί την εξέλιξη μια ς μ ά χης

(πίνακα ς του Γιά ννη Μ υλω νά για τις εκδό σεις

"Π ερισκ όπιο" ).

7/24/2019 SI 113.pdf


Κατά τη διά ρκεια του Μ εσοπολέμου η Γερμα νία δεν επιτρεπότα ν να κα τέχει άρμα τα μά χης κα ι έτσι περιορ ιζότα ν σε ομ οιώ μα τά τους επί τροχοφόρ ω ν οχημάτω ν.

To A 7V ήταν το μο ναδικό β α ρύ άρμ α τω ν Γερμα νώ ν κατά τον A ' Π Π και κα τα σκευά στηκε σε 20 μόνο μονάδες.

πατέραςτουκαιτο 1908ονομάστηκεαξιω-

ματικός. Το 1911 γνώρισε καιερωτεύθηκε

τη Μαργαρίτα Γκέρνε. Ο πατέρας του τον

θεωρούσεπολύ νέογιανα νυμφευθεί και

τονέστειλεστοΤάγμαΤηλεγραφητώνΝο3.

Εκείέμεινεμέχριτο 1913,οπότεη Μαργα-

ρίταέγινεσύζυγόςτου.Μαζίτηςαπέκτησε

δύογιους.ΑπότονΟκτώβριοτου 1912μέ-

χριτονΣεπτέμβριοτου 1913τοποθετήθη

κε σε μια μονάδατηλεγράφων. Τον Οκτώ-

βριοτου 1913εισήχθη στηνΑκαδημία Πο-λέμου στο Βερολίνο,τησχολήπου τροφο

8 δοτούσεμεαξιωματικούςτοΓερμανικό Γε

νικά Επιτελείο. Η φοίτησήτου εκείδιακό-

πηκε με την έκρηξη του Α' Παγκοσμίου

Πολέμου,τονΑύγουστοτου 1914, καιολο-κληρώθηκε αργότερα,στιςαρχέςτου1918.

ΟΓκουντέριανήτανπολύυπερήφανοςπου

αποτελούσε μέλοςτουΓενικούΕπιτελείου,

της ελίττου Γερμανικού Στρατού η οποία

διαμόρφωνεταδόγματακαικατέστρωνετα

πολεμικάσχέδια.

Η πολεμική εμπειρία του Γκουντέριαν

απότονΑ’ Παγκόσμιο Πόλεμοήτανμικρή.

Κατάτομεγαλύτερομέροςτου υπηρέτησε

σε μονάδα διαβιβάσεων με ειδικότηταστουςασυρμάτους,γεγονόςπουσυνέβαλε

στη μετέπειτατοποθέτηση, με δική τουέ-

μπνευση, ασυρμάτων στα άρματα μάχης,

δίδοντάς τους ένατεράστιοπλεονέκτημα

σε σχέση με τους αντιπάλουςτου στονε-

πόμενο μεγάλοπόλεμο.Υπηρέτησεεπίσης

σεεπιτελικές θέσεις.Το 1919ήταν ακόμα

λοχαγός.Οιδύο ιδιότητέςτου,η ικανότητα

στις επικοινωνίες και η επιτελική του κα-

τάρτιση,τονΒοήθησανσημαντικά.

Μετη Συνθήκη των Βερσαλιών ο Γερ-

μανικός Στρατός περιορίστηκε σε 100.000

άνδρεςκαιαπαγορεύθηκεστη Γερμανίανα

διαθέτειάρματα, υποβρύχια καιπολλάάλ-

λα όπλα. Επίσης καταργήθηκε το ΓενικόΕπιτελείο. Οι Γερμανοίαντέδρασαν ιδρύο-

ντας το λεγόμενο Truppenamt (Γραφείο

Στρατευμάτων), που ουσιαστικά συνέχισε

τηλειτουργίατου ΓενικούΕπιτελείουκατά

τηδιάρκειατου Μεσοπολέμουέωςότουτο

τελευταίολειτούργησεπάλικανονικάμεε-

ντολήτουΑδόλφουΧίτλερ.

Το 1922 ήταν έτος σταθμός για τον

Γκουντέριαν. Ο στρατηγός Τσίσβιτς, επικε-

φαλήςτηςΔιεύθυνσηςΜεταφερόμενωνμε

Μηχανοκίνητα ΟχήματαΤμημάτων, ζήτησε

ένανεπιτελικόαξιωματικόμεανάλογηεπι-

μόρφωσηγιανατονβοηθήσει στη μελέτη

της πιθανής χρήσης των μηχανοκίνητωνμεταφορικώνστη μάχη. Η ιδέαγεννήθηκε

όταν ο Τσίσβιτς σκέφθηκε να μετατρέψει

τονάχαρορόλοτηςμεταφοράςμεμηχανο-

κίνηταοχήματαπροσωπικού καιυλικώνσε

κάτιπιοθεαματικό κατάτημάχη.Σύμφωνα

μετιςεκτιμήσειςηΓερμανίααπειλείτοακό-

μα και υπήρχεενδεχόμενοπολέμου με τη

Γαλλία, την Πολωνία και την Τσεχοσλοβα-

κία. Υπήρχαν πολλές σκέψεις ως προς το

πώςθαμπορούσεναχρησιμοποιηθείηπε-

ριορισμένη δύναμη του Γερμανικού Στρα-

τού σεμιατέτοιαπερίπτωση. Μια επιλογή

ήτανηχρήσηταχυκίνητης εφεδρείας η ο-

ποίαθα μπορούσενακαταφέρειένα ισχυ-ρόκτύπημασεέναμέτωποκαιμετάναμε-

ταφερθείγρήγορασεέναάλλο.

Ο Γκουντέριανμελέτησε τοπρόβλημα

από τη νέα του θέση και κατέληξε στο ε


7/24/2019 SI 113.pdf


ΟΓκουντέρια ν ω ς α νθυπολοχα γός το 1908.

ξής:τααυτοκίνηταμπορούσανναμεταφέ-

ρουντμήματαγρηγορότερααπό τονσιδη-

ρόδρομο, αλλάτοπεζικόπου θα μεταφε

ρότανμετοντρόποαυτόδενθααρκούσε.

Επρεπε να συνδυαστούν πλήρως αυτοκι-

νούμενες μονάδες με τα παραδοσιακά ό-

πλαυποστήριξης(ΠυροβολικόκαιΜηχανι-

κό)αλλάκαιμεάρματα.ΟιΓερμανοίγενικά

δενείχανδώσει μεγάλησημασία,ούτε με-γάλη προτεραιότητα, στα άρματα μάχης

κατάτονΑ'ΠαγκόσμιοΠόλεμο,παράτογε-

γονός ότι είχανδει τα αποτελέσματατης

μαζικής χρήσης τους στη Μάχη του Κα

μπραίτο 1917. Ο Γκουντέριαν αξιοποίησε

τηνεμπειρία όσωνΓερμανώνδιοικητών εί-

χανγνώση των αρμάτων, όπως καιταλίγα

πειραματικάάρματαπου διέθετε η Γερμα-

νίασταμέσατηςδεκαετίαςτου1920καιτα

οποίαδοκιμάζοντανμε μεγάλη μυστικότη-

ταστηΣοβιετική Ενωσηύστερααπόειδική

συμφωνία.

Από τον Οκτώβριο του 1924 ως τον

Οκτώβριοτου 1927οΓκουντέριανδίδασκε

στρατιωτική ιστορία και τακτική στους α

Γερμα νικά Pan zer I κατά τη μά χη της Γαλλία ς, της τα κτικής χρή ση ς τω ν τεθω ρα κισμένω ν.

ξιωματικούςτηςΣχολής του ΣώματοςΜε-ταφορών. Απέκτησε καλή φήμη ως εκπαι-

δευτήςκαιτονΟκτώβριοτου 1927μετατέ-

θηκεστοΤμήμαΜεταφορώντουΥπουργεί-

ουΠολέμου,όπου κύριαασχολίατουήταν

ναπραγματοποιείδιαλέξειςεπίτης τακτι-

κής των αρμάτων μάχης σε αξιωματικούς.

Ηγνώσητωνξένωνγλωσσώντούέδωσετη

δυνατότηταναδιαβάσειταέργαΒρετανών

(κυρίως) υποστηρικτών του άρματος μά-

χης, όπως ήταν οι Φούλερ, Σουίντον και

Μαρτέλ, οι οποίοι προσπαθούσαν να πεί

σουντους συμπατριώτεςτουςγιατο μέλ-

λοναυτούτουόπλου.Τοπερίεργοείναιότι

μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920 οιΒρετανοίδενήτανπρωτοπόροι μόνοστην

ΟΓκου ντέρια ν ήτα ν ο εμπνευσ τής

τεχνική εξέλιξη των αρμάτων, αλλά καιστην οργάνωση καιστηντακτικήχρησιμο-

ποίησητεθωρακισμένωνσχηματισμών.

Ο Γκουντέριαν προσπάθησε να μετα-

δώσειτις γνώσεις που αποκτούσεγράφο-

νταςπολλάάρθρασεστρατιωτικάπεριοδι-

κάαπότο1924ωςτο1935.Ηδιδασκαλία, η

συγγραφή,η μελέτη των ξένωνδημοσιευ-

μάτων και η συμμετοχή σε πολεμικά παί

γνια διεδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην

εξέλιξη της στρατιωτικής σκέψης του

Γκουντέριαν. Από όλες αυτές τις δραστη-

ριότητεςκατέληξεσταεξής συμπεράσμα-

τασχετικάμετηχρησιμοποίησητωναρμά-

των:• Τα άρματα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν

ΟΓκου ντέρια ν επί τεθω ρα κισμ ένου οχήμ α τος δ ιοίκησ ης κα τά τη μά χη της Γα λλία ς.


7/24/2019 SI 113.pdf


μαζικάγιαναέχουναποτέλεσμα.

• Ταάρματαδενέπρεπενασπαταλώνταισε

ακατάλληλαεδάφη(όπωςστιςλάσπεςτουΥπρ,γιαπαράδειγμα).

• Τομέγιστοαποτέλεσμαμπορούσεναεπι-

τευχθεί μεμαζικήχρήση αρμάτωναλλάσε

συνδυασμόμεαιφνιδιασμό.

Το1927οΓκουντέριανπροήχθησεταγ-

ματάρχη. Το 1929 μετέβη στη Σουηδία, ό-

πουεπισκέφθηκεμιαεπιλαρχίααρμάτωνε-

ξοπλισμένη μεStrvm/21 καιm/2129(επρόκειτογιασουηδικήέκδοσητουγερμανικού

1 0 άρματος LKII). Επίσης γνώρισετο μυστικό

πεδίοεκπαίδευσης επίτων αρμάτωντοο-

ποίο διατηρούσαν οι Γερμανοί στο Καζάν

της Ρωσίας, όπου συνομίλησε με πολλούς

Σοβιετικούς αξιωματικούς οι οποίοι αργό-

τεραθαγίνοντανθανάσιμοιαντίπαλοίτου.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1930ο

Γκουντέριανείχεκαταλήξειστοότιηέκβα-

ση των επιχειρήσεων μπορούσε να κριθεί

εφόσονσυνδυάζοντανταάρματασεμηχα-

νοκίνητουςσχηματισμούς με τη σωστή α-

ναλογία πεζικού, πυροβολικού και μηχανι-

κού και πολλοί τέτοιοι σχηματισμοί ενερ-γούσανμαζίγιανακαταφέρουνισχυρόκτύ-πημα στον αντίπαλο ("Κτυπάς με το χέρι

σφιγμένογροθιάκαιόχιανοικτό1',έλεγεγια

να δώσει έμφαση στο σημείο αυτό). Από

την περίοδο εκείνη μέχρι την έκρηξητουΒ1 Παγκοσμίου Πολέμου ασχολήθηκε κυ-

ρίως με τη δημιουργία μηχανοκίνητων μο-

νάδων και σχηματισμώνκαι με τη διαμόρ-

φωσηενόςδόγματοςγιατηχρησιμοποίησή

τους.

Τον Φεβρουάριο του 1930 ο Γκουντέ-

ριαντοποθετήθηκε μετηβοήθειαενόςφί-

λου του, του συνταγματάρχη Λούτς, ο ο-

ποίος υπηρετούσε στην Επιθεώρηση Μη-χανοκίνητων Τμημάτων, ως διοικητής σε

ένα μηχανοκίνητο τάγμα. Επικεφαλής της

ΕπιθεώρησηςήτανοστρατηγόςΣτούλπνά

γκελ,οοποίοςδενέβλεπεμεενθουσιασμό

τονέοόπλοκαιτιςνέεςιδέεςγύρωαπόαυ-

τό, φθάνοντας στο σημείοναδηλώσειτην

αμφιβολίατουανκάποιοςαπότουςζώντες

Γερμανούςθαέβλεπεποτέάρματαναχρη-

σιμοποιούνται σε μάχη! Ο στρατηγόςαπο

στρατεύθηκετο 1931 καιστηθέση τουτο-

ποθετήθηκεοΛούτς,που κάλεσε αμέσως

τον Γκουντέριαν, ο οποίος είχε προαχθείσεαντισυνταγματάρχη,στοεπιτελείοτου.

Οι δύο άνδρες είχαν αποφασιστικό ρόλο

στην ανάπτυξη των γερμανικών μηχανοκί-

νητων δυνάμεων και στη δημιουργία των

τριώνπρώτωνμεραρχιώνπάντσερ.

ΟτανοΑδόλφοςΧίτλερέγινεκαγκελά-

ριος,το 1933,οιΛουτςκαιΓκουντέριανεί-

χανήδηδιαμορφώσειτιςβάσειςγιατηδη-

μιουργία των Panzertruppen (Τεθωρακισμέ-

νωνΔυνάμεων).Τοέτοςεκείνοο Γκουντέ-

ριανπροήχθη σεσυνταγματάρχη.Ηεκπλη-

κτικήανάπτυξητωναρμάτωνμέχριτο 1940

οφειλότανστη μεγάλη προτεραιότηταπου

έδινε ο Χίτλερ στον επανεξοπλισμό τηςΓερμανίαςκαιστονενθουσιασμότουγιατη

σύγχρονη τεχνολογία και ιδιαίτεραγια τις

μηχανέςεσωτερικής καύσης.Το 1935δημι

ουργήθηκανοιτρειςπρώτεςμεραρχίεςπά-

ντσερκαιοΓκουντέριαν,ανκαισυνταγμα-

τάρχης, τοποθετήθηκε διοικητής της 2ης

μεέδρατοΒύρτσμπουργκ.ΟΛουτςεξακο-

λουθούσεναείναιπροϊστάμενόςτουκαιμε

τιςδικέςτουςπαροτρύνσειςοΓκουντέριαν

έγραψετονχειμώνατου 19367τοένααπό

ταδύοσημαντικάβιβλίατου,το"Achtung

Panzer!11.

Τοπαραπάνωβιβλίοείναιέναθεωρητι-

κόέργοπουείχεωςσκοπόναβοηθήσειτηΓερμανία να ετοιμαστεί για έναν πόλεμο

στοάμεσο μέλλον. Ο συγγραφέαςαναλύει

τις εμπειρίες του Δυτικού Μετώπου κατά

τονΑ1 ΠαγκόσμιοΠόλεμοκαικυρίωςτους

παράγοντεςπου οδήγησανστηνεμφάνιση

του άρματοςστοπεδίο της μάχης,τηντε-

χνικήκαιοργανωτικήεξέλιξήτουκαιτιςε-

μπειρίεςαπότηχρησιμοποίησήτουστημά-

χη. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται επίσης από

έλλειψη σωβινισμού. Ο Γκουντέριαν επαι-

νείτους Βρετανούς και τους Γάλλους ως

σκαπανείς της εξέλιξης του άρματος καιπαραδέχεται ότιοΓερμανικόςΣτρατόςητ

τήθηκεαποφασιστικάστοΔυτικόΜέτωπο

εκείόπουχρησιμοποιήθηκανκυρίωςταάρ-

ματα.Οσοναφοράτηναεροπορία, τονίζει

με έμφαση τον ρόλο της, όχι τόσο στην

προσβολήτηςγερμανικήςενδοχώραςόσο

στηνυποστήριξητωνχερσαίωνεπιχειρήσε-

ων.ΣύμφωναμετηθεωρίατουΓκουντέριαν

οιτεθωρακισμένοισχηματισμοίθακτυπού

σανσανσφήνεςτηδιάταξητουεχθρού,με

την υποστήριξη της Luftwaffe, σε μέτωπο

όχιμεγαλύτεροαπό5χλμ.γιατη δημιουρ-

γίαρήγματος.Απότορήγμαθαξεχύνονταν

ταχυκίνητατμήματαπεζικούπουθααντι-μετώπιζανμεμονωμένεςεστίεςαντίστασης

στονάξονακίνησηςκάθεμεραρχίαςκαιθα

διατηρούσαν επιλεγμένα εδαφικά σημεια-

κοί όπλων υποστήριξης. Οι διοικητές δεν

θαδιοικούσαναπόμακριά,αλλάαπότοπε-

δίοτης μάχης, μέσααπόειδικάδιοικητικά

οχήματα. Για να έχειεπιτυχίααυτό το σύ-

στημαέπρεπε να προσβληθείκατά το δυ

νατόν ταυτόχρονα ολόκληρη η αμυντική

διάταξητουεχθρού.Το εσωτερικόέπρεπε

ναεπιτηρείταιαπότηναεροπορίαγιαναε-

ντοπιστείη κίνηση των εφεδρειών και να

ειδοποιηθούν σχετικά τα πολεμικά αερο-

πλάνα.Εργοαυτώνήτανναεμποδίσουν ή,τουλάχιστον,ναεπιβραδύνουντη ροή των

εφεδρειώνπροςτοσημείοτηςδιάρρηξης.

Επίσηςη αντίληψη ότιη ταχεία κίνηση, α-

κόμακαιμεακάλυπτοπλευρό,είναιοκαλύ-

τεροςτρόποςπροστασίαςτωνπλευρών,υι

οθετήθηκε απότονΓκουντέριανκαιαργό-

τερααπότονΑμερικανόστρατηγόΠάττον.

Ο Γκουντέριαν, ως δημιουργός αυτού

τουείδουςπολέμου,δενήτανεκείνοςοο-

ποίοςτου έδωσετοόνομαμετοοποίοπέ

ρασεστηνιστορία:κεραυνοβόλοςήαστρα-

πιαίοςπόλεμος(blitzkrieg).Οόροςδιατυπώ-

θηκεστοαμερικανικόπεριοδικό"Time"με-

τά τηνεισβολή των Γερμανώνστην Πολω-νίατο1939.

Το βιβλίο του Γερμανού αξιωματικού

σημείωσε τεράστια επιτυχία και τα κέρδη

από τα συγγραφικά δικαιώματα τού επέ-

τρεψαννααγοράσειτοπρώτοτου αυτοκί-

νητο. Απέμενε η εφαρμογή τωνιδεώντου

κατάτονπόλεμοκαιαυτόδενθααργούσε

ναγίνει.

ΟΓκουντέριανπροήχθησευποστράτη-

γοτονΑύγουστοτου 1936καισεαντιστρά-

τηγο 0' τάξης την 1η Φεβρουάριου 1938.

ΤρειςημέρεςαργότεραοΧίτλερ,ο οποίος

είχε παύσει την ημέρα εκείνη τον φον

Μπλόμπεργκ από υπουργό Πολέμου ανα-λαμβάνοντας ο ίδιοςτα συγκεκριμένα κα

0 στρα τηγός Γκου ντέρια ν χα ιρετά τους ά νδρες του κα τά τη διά ρκεια της εισβ ολή ς στην ΕΣΣΔ τον Σεπτέμβ ριο του 1941.


7/24/2019 SI 113.pdf


Επίδειξη μη χανοκίνητω ν μονά δω ν στο Κ ούμ ερσντορφ το 1934.

Από δεξιά ο Γκουντέρια ν και ο Χ ίτλερ.

r " κοντά,τοποθέτησε τονΓκουντέριανδι-

οικητήτου 16ου Σώματος,που ήτανυπεύ-

θυνογιατηνκίνηση προς τη Βιέννη προ

«ειμένου να γίνειεκείνοτοοποίοπέρασε

στην ιστορίαως"Anschluss'1. Δεν είναι του

παρόντος η εξιστόρηση των γεγονότων

~ουοδήγησανστηνένωσητηςΑυστρίαςμε

τη Γερμανία, αλλάαυτή έγινε εσπευσμένα

απότονΧίτλερ. Η μεραρχία πάντσερ η ο-

ποίαμέχριπριναπόλίγεςημέρεςδιοικού-

σεοΓκουντέριανκινήθηκεμεμικρήπροει-δοποίηση προςτη Βιέννη, πουαπείχε420

χλμ. από τη βάσητης, χωρίςχρόνοπροε-

τοιμασίας κυρίως του ανεφοδιασμού της

(κατάτη διαδρομή εφοδιαζότανμε καύσι-

μαεπιτάσσοντας πολιτικές πηγές), έδωσε

δετηνευκαιρίαναθριαμβολογήσουνοια-

ντίθετοι μετηνιδέατου"νέου"όπλουτων

αρμάτων: περισσότεροαπό το70% των ο-

χημάτωντηςακινητοποιήθηκεκατάτηνκί-

νησημέχριτη Βιέννη.ΟμωςοΧίτλερδεν

πτοήθηκε. Ιδρυσε μια νέαθέση Ταχυκίνη-

των Στρατευμάτων στην οποίατοποθέτη-

σε τον Γκουντέριαν ως αρχηγό, προάγο

ντάςτονστονβαθμότουαντιστράτηγουα'τάξηςπου είχεάμεση πρόσβασηστονφύ

ρερ.Στουςεννέαμήνεςπου μεσολάβησαν

μέχριτηνέκρηξητουπολέμου,οΓκουντέ-

ριαναπότηθέση τουπροώθησε την ανά-

πτυξη των ταχυκίνητων δυνάμεων αλλά

δεν μπόρεσε να ασκήσει μεγάλη επιρροή

γιατονεκσυγχρονισμότου Στρατούγενι-

κά.Στιςανώτατες βαθμίδεςτης ιεραρχίας

υπήρχαν ακόμα αξιωματικοί της παλαιάς

σχολής, οιοποίοι δενενθουσιάζονταν κα-

θόλου με την ιδέα των τεθωρακισμένων

μεραρχιώνκαιπίστευανότιτοπεζικόθαεί-

χεκύριορόλοπαντούκαιπάντα.

Οτανάρχισεοπόλεμος,την1ηΣεπτεμ-βρίου 1939,ο Γκουντέριανανέλαβε μάχιμη

θέση: τοποθετήθηκε διοικητής του 19ου

Σώματος της Ομάδας Στρατιών “Βορράς",

που στην αρχή της επίθεσης διέθετε μια

μόνοτεθωρακισμένη μεραρχία, την 3η, ε-

πειδήταπερισσότεραάρματαείχανδιατε-

θείστην ΟμάδαΣτρατιών"Νότος". Διοικη-

τής της μεραρχίαςαυτής ήταν ο στρατη-

γόςΓκάυρφονΣβέπενμπουργκ,στρατιωτι-

κός ακόλουθος της Γερμανίας στη Βρετα-

νία κατάτοδιάστημα 19331937, ο οποίος

είχεπροστριβέςμετονπροϊστάμενότουε-

πειδήεπενέβαινεστοέργοτου.Το19οΣώ-

μαπέρασεαπότονΠολωνικόΔιάδρομοκαισημείωσεμιαμεγάληνίκηκοντάστοντόπο

γέννησηςτου Γκουντέριαν.ΟΧίτλερσυνε

χάρητονΓκάυρπροσωπικάγι’αυτόεπίτου

πεδίουτηςμάχης.ΣτησυνέχειαοΓκουντέ-

ριαν ενισχύθηκε με μια ακόμα τεθωρακι-

σμένη μεραρχίακαιδιενήργησε μια βαθιά

υπερκέραση στανώτατωνπολωνικώνδυ-

νάμεων,φθάνονταςμέσωΑνατολικήςΠρω-

σίας μέχριτο ΜπρεστΛιτόφσκ καιπροκα

λώνταςμεγάληεντύπωσησεολόκληροτον

κόσμο. Επρόκειτο γιαένα "θανάσιμο Κτύ-

πημα"κατάτηςπολωνικήςαντίστασηςπου

είχεεκτελεστείμεαριστοτεχνικότρόπο.

ΓιαταεπιτεύγματάτουστηνΠολωνίαοΓκουντέριαντιμήθηκε μετον Σταυρότων

Ιπποτών. Ωστόσο εφάρμοσετις αρχέςτου

κατά τον καλύτερο τρόπο στη Μάχη της

Γαλλίας,τονΜάιοτου 1940. Η συγκεκριμέ-

νηεκστρατείατουΧίτλερ,πουάρχισεστις

10τουμήνα,ήταναπότιςπιογρήγορεςκαι

αποφασιστικές της Ιστορίας. Οι Γερμανοί

νίκησαν τον Γαλλικό και τον Βρετανικό

Στρατό σε έξι εβδομάδες και ανάγκασαν

τους Βρετανούς να εκκενώσουν τηνηπει-

ρωτική Ευρώπητόσοεσπευσμέναώστενα

εγκαταλείψουνολόκληρο σχεδόντο υλικό

τους.Η νίκη αυτή γίνεταιακόμαπιοεντυ-

πωσιακήαπότογεγονόςότιοιΓερμανοίυ-στερούσαν αριθμητικά σε άνδρες και άρ-

ματα έναντι των αντιπάλων τους (ειδικά

στα άρματα η αναλογία ήταν 2.600 προς

4.000υπέρτωνΣυμμάχων). Εξίσουαξιοση-

μείωτοείναιτοότιοιΓερμανοίόφειλαντην

επιτυχία τους στις ιδέες δύο στρατηγών(Γκουντέριαν και Μανστάιν) που κατείχαν

θέσειςυφισταμένωνκαιχρειάστηκενασυ

γκρουστούν με την ανώτατη διοίκηση για

ναγίνουνδεκτές.Είναιευρύτεραγνωστήη

ιστορίατου"Σχεδίου Μανστάιν", οτρόπος

με τον οποίοπαρουσιάστηκε στονΧίτλερ

καιη υιοθέτησήτουωςδικούτου. Ο Γκου-

ντέριανήτανεκείνοςπουμετάαπόπρότα-ση του Μανστάιν καιεντατική μελέτηεξέ

φρασετηγνώμηότιήτανεφικτήηεπίθεση

μέσωτωνΑρδεννώνκαιέγινεένθερμος υ

ποστηρικτήςτης ιδέαςτου Μανστάιν. Η ε-

πιμονή τουσεαυτήντού απέφερετοντίτ-

λοτου"δύσκολου υφισταμένου".

Πριν απότην αυγή της 10 Μαϊου στα

σύνορα ΒελγίουκαιΛουξεμβούργουπραγ

ματοποιήθηκε η μεγαλύτερη μέχρι τότε

συγκέντρωση αρμάτων. Απέναντι από το

βόρειο τμήμα του Λουξεμβούργου ήταν

συγκεντρωμένοτο19οΣώματου Γκουντέ-

ριαν, με τρεις μεραρχίεςπάντσερτων300

αρμάτωνηκαθεμία.ΤοΣώμααυτό υπαγό-τανστην τεθωρακισμένη ομάδα (στρατιά)

τουστρατηγούφον Κλάιστ,που μετησει-

ράτηςυπαγότανστηνΟμάδαΣτρατιώντου

στρατηγούφονΡούντστεντ.Ηεπίθεσηάρ-

χισε στις 10 Μαϊου. Το γερμανικό και το

γαλλικό επιτελείο είχαν εκτιμήσει ότι οι

Γερμανοίθαχρειάζοντανεννέαημέρεςγια

ναφθάσουνστονποταμόΜεύση.Οίδιοςο

Γκουντέριανείχεεκτιμήσειότιθαχρειαζό-

ταντέσσεριςημέρεςαλλάτατμήματάτου

έφθασανσεδύο.Στις15.00της13ηςΜαϊου

1940 οιπρώτοι Γερμανοίστρατιώτεςείχαν

διαβείτον Μεύση. Η Γαλλία είχε ηττηθεί

ουσιαστικάαπότη στιγμήεκείνη.Ταάρμα-τα του Γκουντέριαν πέρασαν στις 14 του

μήνακαιστις15ξεχύθηκανμπροστάαδια 77

φορώνταςγια τις διαταγές της στρατιάς ™

πουαπαιτούσετηναναμονήτωνδυνάμεων

πεζικού,ακόμακαιγιατιςδιαταγέςτουίδι-

ουτουφύρερ,πουσεκάποιοσημείοέχασε

τηνψυχραιμίατου. Κατά την κίνησή τους

τα γερμανικά τεθωρακισμένα γέμιζαν τις

δεξαμενές τους σε βενζινάδικα κατά μή-

κοςτωνοδώνκαισυνέχιζαν.ΟΓκουντέριαν

φώναζε στατμήματα που περνούσαν από

μπροστά του "Εισιτήριο μέχρι τον τελευ-

ταίο σταθμό!", εννοώντας ότι έπρεπε να

προχωρήσουνόσοπιομακριάμπορούσαν.Στις17 Μαϊουτοπρωίο φονΚλάιστέ

φθασε στο στρατηγείοτου 19ου Σώματος

καιεπέπληξετον Γκουντέριανεπειδή δεν

είχε υπακούσειστιςδιαταγέςτου. Εκείνος

ζήτησε αμέσως να απαλλαγεί από τη διοί-

κηση και ο Κλάιστ, αν και αιφνιδιάστηκε,

συναίνεσεκαιτούείπεναπαραδώσειτηδι-

οίκησηστοναμέσωςαρχαιότεροαξιωματι-

κά. Ο Γκουντέριαν ανέφερε σχετικά στο

στρατηγείοτηςΟμάδαςΣτρατιώντουΡού-

ντστεντκαιπροσέθεσεότιθαμετέβαινεε-

κείτηνεπομένη.Σε ελάχισταλεπτάέφθα

σεηαπάντησηαπότηνΟμάδαΣτρατιώνμε

τηνεντολή να μείνειστηθέσητου. Σελί-γεςώρεςτονεπισκέφθηκεοδιοικητήςτης


7/24/2019 SI 113.pdf


Συγχα ίροντα ς τους άνδρ ες για τις επιτυχίες του ς. Ο Γκουντέρια ν συ νομ ιλεί με ένα ν πτέρα ρχο της Luf twa ffe.

2

12ης Στρατιάς,στρατηγόςΛιστ,γιαναδώ-

σειλύση στοπρόβλημαπου είχεδημιουργηθεί.ΟΛιστσυμφωνούσεαπόλυταμετην

επιθυμίατουΓκουντέριαννασυνεχίσειτην

κίνηση,τούείπεναμηνπαραιτηθείαπότη

διοίκησητου Σώματος καιενέκρινετη διε-

ξαγωγή "επιθετικώναναγνωρίσεων". Μετα

χέρια"λυμένα"οΓκουντέριανσυνέχισετην

προέλασηκαιστις21 Μαϊου1940είχεφθά

σειστη Μάγχη.Στις 23 του μήναοι δυνά-

μειςτουκατέλαβαντηΒουλόνηκαιτέσσε-

ριςημέρεςαργότεραεισήλθανστοΚαλαί.

ΑναφερόμενοςστηδιάβασητουΜεύση

οΓάλλοςστρατηγόςΓκαμελένσχολίασεμε-

τάτονπόλεμο: “Ηταν ένας αξιοσημείωτος

ελιγμός. Είχε όμως προβλεφθεί από τηναρχή;Δεντοπιστεύω.Οπωςοελιγμόςτου

Ναπολέοντα στην Ιένα ή του Μόλτκε στο

Σεντάντο 1870, ήτανμιαάριστη εκμετάλ-

λευσητωνπεριστάσεων. Επέδειξετμήματα

καιμια διοίκησηπου γνώριζανπώς να ελι

χθούν και ήταν οργανωμένα να ενεργούν

γρήγοραεπειδήαεροπλάνα,άρματακαια-

σύρματοιτούςτοεπέτρεπαν".

Ηαπίστευτηταχύτητατηςκίνησηςτου

Γκουντέριαν θα έθετε σε μεγάλο κίνδυνο

τοεκτεθειμένονότιοπλευρότουανοιΓάλ-

λοι αντιδρούσαν. Ωστόσο αυτή ακριβώς η

ταχύτητα αποτέλεσε την προστασία του

πλευρούτου.ΟΓκουντέριανγνώριζεότιοιΓάλλοιπερίμενανναεντοπιστείεπακριβώς

ηθέσητουαντιπάλουπρινεπιχειρήσουνο-

τιδήποτε. Ετσιοιοκτώγαλλικές μεραρχίες

που είχανσυγκεντρωθεί κοντάστοΠαρίσι

δενκινήθηκανόσοταάρματατουΓκουντέ-

ριανσυνέχιζαντηνκίνησήτους.

Μετάτηνάφιξη τωνγερμανικών μονά-

δωνστηΜάγχη δημιουργήθηκετοΤακτικόΣυγκρότημα Αρμάτων Γκουντέριαν, που

καθόλητηδιάρκειατηςυπόλοιπηςεκστρα-

τείαςτέθηκε υπότονλιστ.Αυτόπροχώρη-

σεβαθιάμέσαστηΓαλλίααποκόπτονταςτηΓραμμή"Μαζινώ".Απότότεόλεςοιμονάδες

τουείχανέναμεγάλοGγραμμένοσε κάθεάρμα,όχημαή μοτοσικλέτα.Μετάτοτέλος

της εκστρατείας, στις μαζικές προαγωγές

οι οποίες ακολούθησαν, ο Γκουντέριανπροήχθη στοντελευταίο βαθμότου, εκεί-

νον του στρατηγού (ο επόμενος βαθμός

στηνιεραρχίατουΓ1 Ράιχήτανεκείνοςτου

στρατάρχη).

Κατά την επιχείρηση "Μπαρμπαρό

σα",τηνεπίθεση στηΣοβιετική Ενωσηπου

άρχισεστις22Ιουνίου 1941,ο Γκουντέριαν

ήταν διοικητής της 2ης Ομάδας Πάντσερ

(στις5Οκτωβρίουτου ιδίου έτους ονομά-

στηκε2ηΣτρατιά Πάντσερ),που υπαγόταν

στην Ομάδα Στρατιών"Κέντρο"του στρα-

τηγού Μποκ. Οδήγησε τα άρματά του σε

ταχείεςκινήσειςσύμφωναμετιςαρχέςτου

αστραπιαίου πολέμου. Οι στρατιώτες του,πουτονθαύμαζαν,τούείχανδώσειτοπρο

σωνύμιο"Ο γρήγορος Χάιντς". Ο Γκουντέ-

ριανκατέλαβετοΣμολένσκσεπολύσύντο-

μοχρόνοκαιήτανέτοιμοςναλάβειμέρος

στηντελικήεπίθεσηκατάτηςΜόσχαςόταν

διατάχθηκε να στραφείπρος νότο και να

κατευθυνθείπροςτοΚίεβοστις19Ιουλίου.

Μεταξύ 17 και 19 Σεπτεμβρίου διεξήχθη

μιαγιγαντιαίαμάχηπερίτοΚίεβο,κατάτην

οποία αιχμαλωτίστηκαν 600.000 Σοβιετικοί

καιηπόλη κατελήφθη.Στομεταξύαπότις

10 Ιουλίου είχαν προστεθεί τα ΦύλλαΔρυόςστονΣταυρότωνΙπποτώντουΓκου-

ντέριαν.Στις30Σεπτεμβρίου 1941 οστρατηγός

επέστρεψεστηνΟμάδαΣτρατιών"Κέντρο".

ΗΣτρατιάτουπαρέκαμψετηνισχυράοχυ-

ρωμένη πόλη Τούλα για να επιχειρήσει

στρατηγική υπερκέραση της Μόσχας από

τα ΝΑ.Ομωςη κατάσταση άρχισενααλλά-

ζειυπέρτωνΣοβιετικών,καθώςμειωνόταν

η ορμή τηςγερμανικής επίθεσης και πλη-

σίαζε οχειμώνας. Ο Γκουντέριαν, παράτη

διαταγή του Χίτλερ να μη παραχωρείται

σπιθαμή εδάφους, εκτέλεσε περιορισμέ-

νεςσυμπτύξειςγιαναβελτιώσειτιςαμυντι-

κές θέσεις των μονάδωντου. Στις 19 Δε-

κεμβρίουοηγέτηςτουΓ1Ράιχέλαβετημοι-ραίααπόφαση νααναλάβειο ίδιοςτη διοί-

κησητου Στρατού.Ηδικαιολογίαπουπρο

έβαλεήταν,μεταδικάτουλόγια:"Εργοτουαρχηγού του Στρατού είναι να μορφώσει

τονστρατό σύμφωναμετην εθνοσοσιαλι

στική αίσθηση. Δεν γνωρίζω ούτε έναν

στρατηγόστονΣτρατόπουναμπορείνατο

πράξει αυτό καλύτερααπό εμένα. Γι1 αυτό

αποφάσισανααναλάβωπροσωπικάτηδιοί-

κησητουΣτρατού".

Τηνεπόμενηημέραο Γκουντέριαν με-

τέβηαεροπορικώςστηνΑνατολική Πρωσία

καιείχεσυνάντησηπέντεωρώνμετονΧίτ-

λερ. Σκοπός του ήταννα εκφράσειτηνά-

ποψή τουπιστεύοντας ότιχρειαζότανμια

ειλικρινής έκθεση της κατάστασης γιανα

αποφευχθούνπαρερμηνείες.Δήλωσεανοι-κτά ότι οι κύριες στρατιωτικές θέσεις έ-

πρεπενακαλυφθούναπόάνδρεςπουείχαν

κάποιαεμπειρίακαιότιμεγάλωνετοχάσμα

μεταξύ εκείνων που πραγματοποιούσαν

τονπόλεμοαπόταγραφείατηςOKWκαιτο

ΓενικόΕπιτελείοκαιεκείνωνοιοποίοι βρί-

σκοντανστοπεδίοτηςμάχης.Είναιεπίσης

πιθανόνατόνισετηδιαφοράαντίληψηςμε-

ταξύτωναξιωματικώνμετηνοοτροπίατου

πεζικούκαιτουπυροβολικού καιτουιδίου,

τουδημιουργούτηςνέαςτακτικήςτωναρ-

μάτων. Η μόνηαπάντησηπου έδωσεο φύ

ρερήτανότι δεν μπορούσεναδιαχωρίσει

τη θέσητου από τηνακολουθίατωναξιω-ματικών του και ότι εκείνοι συμφωνούσαν

απόλυταμαζίτου.Οτανέφυγεο Γκουντέ-

ριαν,οΧίτλερείπεστονΚάιτελ:"Αυτόντον

άνθρωποδεντονέπεισα".

ΤαΧριστούγεννατου 1941 οστρατηγός

Γκουντέριαν, οδημιουργός τωντεθωρακι-

σμένωντηςΓερμανίας,οάνδραςπουοιΣο-

βιετικοίφοβούντανπερισσότεροαπόκάθε

άλλον,απομακρύνθηκεαπότηθέσητουε-

πειδή είχεδιατάξειμεδικήτουπρωτοβου-

λίατησύμπτυξητωνδυνάμεώντουσε μιατοποθεσία όπου θα μπορούσαν να αμυν-

θούνκαλύτερατονχειμώνα. Οπωςέγραψε

οΛίντελΧαρτ, ήταντοχριστουγεννιάτικοδώροτουφύρερστονστρατηγόστονοποίο


7/24/2019 SI 113.pdf


Ε λεγχος της προ όδο υ τω ν

επιχειρή σεω ν.

Γά λλοι α ξιω μα τικοί πα ρα δίδοντα ι στον Γκουντέρια ν.

Ο ικο γενεια κές στιγμές του α πόστρα του,

πλέον, στρα τηγού.

Επιβίβα ση του στρα τηγού σ ε άρμα μά χης Panzer IV.

όφειλετις μεγαλύτερες νίκες του. Στους

κύκλους γύρω από τον Χίτλερ διαδόθηκε

ότι ο Γκουντέριαν ήταν ένας στρατηγός

'που δεν είχε θάρρος" και είχε χάσει την

ψυχραιμίατου.

Ο Γκουντέριαν έμεινε στην εφεδρεία

τουΣτρατούμέχριτην1ηΜαϊου1943,μετά

τηνήττατηςΓερμανίαςστοΕλΑλαμέινκαι

την καταστροφή στο Στάλινγκραντ. Ανα

κλήθηκεστηνενεργόυπηρεσίαωςγενικός

επιθεωρητής των Τεθωρακισμένων, τα ο-ποία χρειάζονταν γενική αναδιοργάνωση

μετάτηφθοράπουείχανυποστεί.Παράτο

γεγονόςότιείχεπεράσειμιασοβαρήπερι-πέτεια υγείαςλόγωκαρδιακήςπροσβολής,

επιδόθηκε με ενθουσιασμό στο έργο του

και είχε καλή συνεργασία με τον Χίτλερ.Στις27Ιουλίου 1943ο Γκαίμπελςτονχαρα-

κτήριζε στοημερολόγιό του ως ένθερμο

μαθητήτουΧίτλερπου δενέφερνε αντιρ-

ρήσεις τουλάχιστονεκείνητηνεποχή,θα

προσθέταμε.Στηνέαθέσητου οΓκουντέ-

ριαναπέκτησε καλήσχέση μετονΑλμπερτ

Σπέερ, υπουργό Εξοπλισμών, καιμαζίμπό-

ρεσαννααυξήσουν θεαματικάτη μηνιαία

παραγωγήαρμάτων.ΟΓκουντέριανεπισκέ

φθηκε εργοστάσια και πεδία βολής και

πραγματοποίησε πολλές βελτιώσεις στα

άρματα. Εδωσε μάχη να μη σταματήσειη

παραγωγήτου PanzerIV,τοοποίο,παράτο

γεγονόςότιυπήρχανκαλύτεράτου σοβιε-τικά άρματα, ήταν πιο αξιόπιστο από τα

Panther και Tiger. Μάλιστα έλεγε ότι οι

στρατιώτεςμπορούσαννατοχειριστούνα-

κόμακαιστονύπνοτους.

Ομως οπόλεμος πήγαινε από το κακό

στοχειρότερογιατηΓερμανία.Στις5Ιουλί-

ου 1943χάθηκε η μάχητου Κούρσκ. Ο σο-

βιετικός οδοστρωτήρας άρχισε να κινείται

απειλητικά προς τα δυτικά καταστρέφο

νταςτηνΟμάδαΣτρατιών"Κέντρο"στοπέ-

ρασμάτουκαιστις6Ιουνίου1944άνοιξετο

δεύτερομέτωποστηνΕυρώπη μετηναπό-

βασητωνΣυμμάχωνστηΝορμανδία.

Εκείνοι που συνωμοτούσαν κατά του

ΧίτλερπλησίασανκαιτονΓκουντέριαν,γιανατονβολιδοσκοπήσουνγιατησυμμετοχή

του. Εκείνος εξέφραζε πολύ συχνάτη δυ

σαρέσκειάτου για τις ενέργειες του φύ

ρερ.Ομωςηστάσητουέναντιτωνσυνωμο-

τώνήταναρνητική.Οπωςκαιπολλοίάλλοιαξιωματικοίτηςπαραδοσιακήςσχολής,θε-

ωρούσεαδύνατητηναπομάκρυνση καιπο-λύ περισσότερο την εξόντωση του αρχη-

γούτουσεκαιρόπολέμου.

Στις20 Ιουλίου 1944 έγινε η αποτυχη-

μένηαπόπειρα κατάτηςζωήςτου Χίτλερ,

μεκαταλυτικέςσυνέπειεςγιατοσώματων

αξιωματικών.Ομέχριτότεαρχηγόςτου Γε-

νικού Επιτελείου, στρατηγός Τσάιτσλερ,καθαιρέθηκεκαιτουαπαγορεύθηκεναφο

ΣΤΡΑ ΤΙΩΤΙΚ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Σπά νιες φ ω τογρα φ ίες στις οποίες εμφ α νίζεται ο Γκουντέρια ν με τη σ τολή τω ν πληρω μά τω ν α ρμά τω ν και με τα δια κριτικά του στρα τηγού , δίπλα στον στρα τηγό Β ενκ, το φ θινόπω ρο του 1944.

ράστολή.Στις21 ΙουλίουοΧίτλερτοποθέ-

τησεστηθέση του τονΓκουντέριαν,προς

μεγάλη αγανάκτηση και έκπληξη πολλών

από τους αξιωματικούς του οργανισμού

αυτού οι οποίοι θεωρούσαν τον Γκουντέ-

ριανμονόπλευραενθουσιώδηωςπροςτην

ειδικότητάτουκαιπολεμιστή καιόχιστρα-

τιώτητηςΑκαδημίαςΠολέμου. Γεγονόςεί-

ναιότιοΓκουντέριανανέλαβετασυγκεκρι-

μένακαθήκοντα σε μια πολύ δύσκοληπε-

ρίοδογιατηΓερμανίααλλά καιγιατοναρ-

χηγότου Γενικού Επιτελείου. Μετάτηνα-πόπειρακατάτηςζωήςτουοΧίτλερείχεγί

74 νει εξαιρετικά δύσπιστος και κάθε

ι αντίθετηγνώμημπορούσεκάλλισταναθε-

ωρηθεί ως συνωμοσία. Το απόγευμα της

21ηςΙουλίουοΓκουντέριανπήγενααναλά

6ειτακαθήκοντάτουστοΓενικόΕπιτελείο,

όπουεπικρατούσεχάος.Μερικοίαπότους

κυριότερουςαξιωματικούςείχαντραυματι-

στεί κατά την απόπειρα και πολλοί άλλοι

περίμεναν να τους συλλάβουν γιασυμμε-

τοχή στη συνωμοσία. Οιεπικοινωνίες δεν

λειτουργούσαν κανονικά και στο γραφείο

του αρχηγού ο Γκουντέριαν “ανακάλυψε"

μόνοένανδεκανέατηλεφωνητήπουκοιμό-ταν!

Ο Γκουντέριανεπέκρινεαυστηράτους

συνωμότες. Σε όλη του τη ζωή υπήρξε

στρατιώτης. Καταγόταν από στρατιωτική

οικογένειατηςΑνατολικήςΠρωσίας,τασύ-

νορατης οποίαςπροστάτευεμια εξαιρετι-

κάασθενήςδύναμηπουδενθαμπορούσε

νασυγκροτήσειτη σοβιετική "πλημμύρα".

Πίστευεότιέναπραξικόπημακατάτηςκυ-

βέρνησηςδενθαμπορούσενααλλάξειτηνκατάστασηαλλάαντίθεταθαείχεωςσυνέ-

πεια να φθάσουν οιΣοβιετικοί ακόμα και

μέχριτονΡήνο.Επίσηςπίστευεότιμεεπι-

μονή καιτόλμηθα μπορούσανναδιορθω-θούν τα σφάλματα που είχε διαπράξει ο

φύρερ.Σεμιααπότιςπρώτεςδιαταγέςτου

στιγμάτισετο Γενικό Επιτελείογιατηβοή-

θεια που είχε παράσχει στους συνωμότες

καιδήλωσεότικάθεαξιωματικόςτουέπρε

πεναδιέπεταιαπότιςαρχέςτουεθνικοσο-

σιαλισμού ή να υποβάλειαίτησηγια μετά-

θεση.Ακόμακαιαναυτήη διαταγήσυντά-

χθηκε "υπό την πίεση τωνπραγμάτων", οι

αξιωματικοί που θεώρησαν τη συνωμοσία

καθήκονγιατηδιατήρηση τωνπαραδόσε-

ωντουγερμανικούΓενικούΕπιτελείουδεν

τονσυγχώρησανποτέ. Επίσηςδημιουργήθηκε ένα χάσμα στιςτάξειςτων αξιωματι-

κώντου ΓενικούΕπιτελείου,που δενγεφυ

ρώθηκεποτέ.Ο Γκουντέριανμαζίμετους

ΚάιτελκαιΡούντστεντήτανμέλητουΣτρα-

τιωτικού Συμβουλίου Τιμής, τοοποίο απέπεμψε απότη στρατιωτική υπηρεσίατους

αξιωματικούς που είχαν λάβει μέρος στη

συνωμοσία, έτσι ώστε να περιέλθουν στη

δικαιοδοσία των "λαϊκών δικαστηρίων" και

όχιτωνστρατοδικείων.

Ο Γκουντέριανδενήτανπια οπαλαιός

εαυτόςτου.Ηενεργητικότητάτουείχεμει-

ωθεί,όχιμόνοαπότιςμάχεςμετονεχθρό

αλλάκαιαπότις"μάχες"γιαναεπιβάλειτιςσύγχρονεςιδέεςτουσεπιοσυντηρητικούς

στρατιωτικούς. Επιπλέοναντιμετώπισεκαι

ένασοβαρό πρόβλημα με την καρδιάτου.

Βέβαιαηεπαναφοράτουστηνενεργόυπη-

ρεσίατονείχεβελτιώσειψυχολογικά.Μετά

το1943αυτόςουπέρμαχοςτουεπιθετικού

αγώνα αποδείχθηκε περισσότερο διορατι-

κόςαπότονΧίτλερσεό,τιαφορούσετιςα-

μυντικές απαιτήσεις της κατάστασης τηνπερίοδοεκείνη.Στιςαρχέςτου1944απότη

θέση του γενικού επιθεωρητή Τεθωρακι-

σμένων είχε πιέσει (μάταια) τονΧίτλερνα

επιτρέψει στο Ανατολικό Μέτωπο μια σύ-

μπτυξησενέααμυντικήτοποθεσίαστασύ-νορατου 1940.Οτανήταναρχηγόςτου Γε

0 Γκουντέρια ν με τον βα θμό του σ τρα τηγού και τον Σταυρ ό τω ν Ιπποτώ ν με Φ ύλλα Δρυός.

νικού Επιτελείου οι Σοβιετικοί διέσπασαν

τομέτωποσταΕλητουΠρίπετκαισυγκρα

τήθηκαντελικάσε μιαγραμμή κοντάσεε-

κείνη που είχεπροτείνει αφού προηγου-μένως20μεραρχίες χάθηκανήεγκατέλει

ψαντουλικότους.Ηταναναμενόμενοηά-

μυναεκείναμηνκρατήσειπολύ.

Οι προσπάθειες του Γκουντέριαν, το

φθινόπωρο του 1944, να σταθεροποιήσει

μιανέαγραμμήπουθακάλυπτετηνΑνατο-

λική Πρωσίακαιτηνκεντρική Πολωνία,δεν

απέδωσανλόγωτηςεμμονήςτουΧίτλερναστείλειενισχύσεις στην Ουγγαρίακαιτης


7/24/2019 SI 113.pdf


Σχεδια σμ ός της επόμ ενης φ ά σης της μά χης.

προετοιμασίας της επιχείρησης στις

Αρδέννες τονΔεκέμβριο του 1944. Ο φύρερ απέρριψε άμεσα κάθε πρόταση από-

συρσης δυνάμεων από τα βαλτικά κράτη,

τα Βαλκάνιακαιτην Ιταλίαγιαναδημιουρ

γηθούν εφεδρείεςγιατοΑνατολικόΜέτω-

πο.ΟτανηεπίθεσηστιςΑρδέννεςαπέτυχε,

οΓκουντέριανζήτησενασταλούνανατολι-

κά όλες οιδιαθέσιμεςδυνάμεις. Επιπλέον

ζήτησε να αποδεσμευτούν οι 300.000 άν

δρες που στάθμευαν στην απομονωμένη

Κουρλάνδη για να προστατεύουν, κατ' α-

παίτηση του ναυάρχου Νταίνιτς, τη Βαλτι-

κή,ηοποίαχρησίμευεωςχώροςεκπαίδευ-

σηςτωνυποβρυχίωντου.Εκείνητηνημέρα

ο Χίτλερ είχε μιααπό τις εκρήξεις οργήςτουότανοΓκουντέριαντούτόνισεότιηε-

πιμονή του οφειλόταν στην επιθυμία του

νασυγκεντρώσειεφεδρείεςγιατηνάμυνα

του Βερολίνου καιότιτομόνοπου τονεν

διέφερεήταντοσυμφέροντης Γερμανίας.

Κυριολεκτικά εξερράγη: "Πώς τολμάς και

μου μιλάς έτσι, νομίζειςότιεγώ δενπολε-

μάωγιατη Γερμανία;“.Τοκλίμαβελτιώθηκε

όταν ο Γκουντέριαν απομακρύνθηκε από

τηναίθουσα όπουγινότανησυζήτηση.Τε-

λικάοΧίτλερεπέτρεψεναδιατεθείμιαμι-

κρή εφεδρεία στο Ανατολικό Μέτωπο. Ο

Γκουντέριαν εκτιμούσε ορθά, όπως απο-

δείχθηκε ότι οιΣοβιετικοίθα εκτόξευανμεγάλη επίθεση στο εγγύς μέλλον και ότι

οι υπάρχουσες δυνάμεις δεν θα μπορού-

σαν να την ανακόψουν. Λίγο αργότερα ο

Χίτλερακύρωσετην αποστολή της μικρής

δύναμηςκαιεπιπλέονέστειλετρειςαπότις

καλύτερεςτεθωρακισμένεςμεραρχίεςαπό

τηνΠολωνίασε μιαμάταιη προσπάθεια να

διασπάσουντονσοβιετικό κλοιόγύρωαπό

τηΒουδαπέστη.

Περίτηνπρωτοχρονιάτου1945οΓκου-

ντέριαν,γιαλόγουςεπίδειξηςπνεύματοςε-

νότητας, πραγματοποίησε μερικές δημό-

σιεςδηλώσειςπουακούστηκαναφύσικααι-

σιόδοξες. Ωστόσο συνέχισε να πιέζει τον

φύρερ.Ητανμάταιο. Τομόνο"κέρδος"του

ήταν μια ακόμα έκρηξη οργής του Χίτλερ

καιστησυνέχειαμιαεπίπληξηαπότονΚάιτελδιότιδεν ... σεβάστηκετηνκατάσταση

υγείαςτουφύρερ.

ΟπωςείχεπροβλέψειοΓκουντέριαν,η

σοβιετική επίθεση εκδηλώθηκε στις 12 Ια

νουαρίου. Μια δύναμη 12 γερμανικών με-

ραρχιών έπρεπε να καλύψει ένα μέτωπο

800χλμ.ΤρειςημέρεςνωρίτεραοΧίτλερα

πέρριψε πρότασηέκκληση του Γκουντέ-

ριαν να επιτρέψειτην υποχώρηση τμημά-

των από μερικές εξέχουσες του μετώπου

γιανατοευθυγραμμίσει.Τομέτωποκατέρ

ρευσεγρήγορα.Δεν κατέστη δυνατόναα

ναχαιτισθούν οιΣοβιετικοίκαι έτσιεισχώ-

ρησανβαθιάστη Γερμανία,φθάνονταςμέ-χριτονποταμόΟντερ.

ΟΓκουντέριαναντιλαμβανότανόλοκαι

περισσότεροότιοΧίτλερείχεσυνδέσειτη

δικήτου μοίραμετη μοίρατης Γερμανίας

καιπροσπαθούσεναπρολάβειτιςχειρότε-

ρες συνέπειες της μεγαλομανίας του. Ζή-

τησεαπότον Ρίμπεντροπναπροσπαθήσει

ναέλθεισεδιαπραγματεύσειςμετουςΔυ-

τικούςΣυμμάχους. Οταν ο υπουργός Εξω-

τερικώντουΧίτλεραπέρριψετηνιδέα,τον

ρώτησετι πίστευεότι θαγινόταν όταν σε

μικρόχρονικόδιάστημαοιΣοβιετικοίθαέ-

φθαναν στο Βερολίνο. Φυσικά ο Ρίμπε-

ντροπ μετέφερε τη συνομιλία στον προϊ-

στάμενότουκαιεκείνοςδήλωσεότιηπρά-

ξη του αρχηγού του Επιτελείου ισοδυνα

μούσε μεεσχάτηπροδοσία. Είχε αρχίσειη

αντίστροφημέτρησηγιατηναποπομπήτου

τελευταίουαπό τη θέσητου αρχηγού του

ΓενικούΕπιτελείου.

Στις 21 Μαρτίου 1945 ο Γκουντέριαν

πλησίασε έναν άλλο ισχυρό άνδρα του Γ1

Ράιχ,τονΧίμλερ,καιτουείπεότιοπόλεμος

δεν μπορούσε να κερδηθείπια και ότι το

μόνοπρόβλημαήτανπώς θα σταματούσε

όσο το δυνατόν πιο γρήγορα η άσκοπη

σφαγήστρατιωτώνκαιπολιτών.Τονενημέ-

ρωσε για τη συζήτησηπου είχε με τον Ρί-

μπεντροπκαιτουτόνισεότιμόνοαυτόςθα

μπορούσε ναπιέσειτονφύρερ. Ο Χίμλερ.

πουόπωςαποδείχθηκεαργότεραείχεδικάτου σχέδια, τού είπε ότιήτανακόμα πολύ

νωρίςγιακάτιτέτοιο.

Ητελική σύγκρουση του Χίτλερμετον

Γκουντέριανέγινεμερικέςημέρεςαργότε-

ρα.ΑιτίαήτανηαπώλειατουΚεστρίν,ανά-

μεσα στα δύο σοβιετικά προγεφυρώματα

στον ποταμό Οντερ, σε απόσταση 80 χλμ.

απότοΒερολίνο.Ηπόληείχεκυκλωθείαπό

τουςΣοβιετικούς καιοΧίτλερ,παρά τιςα-

ντιρρήσειςτου Γκουντέριανσχετικάμετις

ελλείψειςσεπυροβολικό,άρματακαιαερο-

πορία,αποφάσισεναπραγματοποιήσειεπί-

θεση για να λύσειτην πολιορκία. Η ενέρ-

γειαέγινεστις27Μαρτίουυπότονστρατη-

γόΜπούσεκαιπαράτογεγονόςότιαρχικά

οιΣοβιετικοί αιφνιδιάστηκαν, κατέληξε σε

αιματηρήαποτυχία.Τηνεπομένη, μεταβαί

νοντας για την καθημερινή σύσκεψη στο

Βερολίνο,οΓκουντέριανείπεστονσυνοδό

του,ταγματάρχηφονΛορινγκχόφεν,ότιθα

μιλούσε πολύ ανοικτά. Πραγματικά η σύ-

σκεψηεξελίχθηκεσεμάχη.Οφύρερσεμια

στιγμήρώτησετονΜπούσεγιατίαπέτυχεη

επίθεση. Πρινοστρατηγός προλάβειναα-

παντήσειξέσπασε μιλώνταςγιατηνανικα-

νότητατου σώματος των αξιωματικών και

του ΓενικούΕπιτελείου.Ο Γκουντέριανπα

ρενέβηκαιείπεότιοΜπούσεείχεεξαντλή-

σειταπυρομαχικάτου.ΟΧίτλερτονρώτη-

σεγιατίεκείνος,ωςαρχηγόςτου Επιτελεί-

ου, δεν φρόντισε να του στείλει άλλα. Ο

Γκουντέριανεπανήλθεστοθέματωνδυνά-

μεωντης Κουρλάνδηςπου έπρεπενααπο

σπασθούνγιατηνάμυνατουΒερολίνουκαι

σελίγοοιδύοάνδρεςφώναζανοέναςστον

άλλο με όση δύναμη είχαν. Οταν τα πράγ-

ματα ηρέμησαν ο Χίτλερ διέταξε να φύ-

γουνόλοιαπότηναίθουσαεκτόςαπότους

Κάιτελκαι Γκουντέριαν. Τότε είπε στοναρ-

χηγό του Επιτελείου ότι η κατάσταση της

υγείαςτουεπέβαλλετηλήψηαναρρωτικής

άδειας για έξι εβδομάδες, λέγοντάς του:

"Σε έξι εβδομάδες η κατάσταση θα είναι

ΤΡ Α ΤΙΩΤΙΚ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ο ι επιχειρή σεις εξελίσσ οντα ι

ικα νοποιητικά για τον στρα τηγό Γκου ντέρια ν.

Μ ετά α πό μια ά σκηση ο Χ ίτλερ γευμ α τίζει με τους στρα τηγούς του κα ι τον Γκουντέρια ν.

πολύκρίσιμηκαιθασεχρειαστώ".0Κάιτελ

ρώτησετονΓκουντέριανπούθαπερνούσετηνάδειάτου καιεκείνος, καχύποπτος,α-

πάντησεότιδενείχεαποφασίσειακόμα.

ΣεέξιεβδομάδεςοΧίτλερήταννεκρός

καιμαζίτουείχεχαθείκαιτοΓ'Ράιχ.Την1η

Μαϊου 1945ο Γκουντέριαντοποθετήθηκε

πάλι γενικός επιθεωρητής Τεθωρακισμέ-

νων καικατέφυγεμετο επιτελείοτου στο

Τυρόλο, Στις 10 Μαϊου συνελήφθη αιχμά-

λωτος από τους Αμερικανούς. Παρέμεινε

αιχμάλωτοςπολέμου μέχρι τις 17 Ιουνίου

1948,οπότεσυμπλήρωσετα60χρόνιατου.

ΟικυβερνήσειςτηςΣοβιετικήςΕνωσηςκαι

της Πολωνίας ζήτησαν την καταδίκη του

για εγκλήματα πολέμου. Ομως ο στρατη-

γός δεν κατηγορήθηκε για κάτι τέτοιο ε-

πειδή η συμπεριφοράκαιοιενέργειέςτου

θεωρήθηκαν σωστές για επαγγελματία

στρατιωτικό.ΟιΠολωνοίτονκατηγόρησανότικατάτη μάχη της Βίζνααπείλησεναε

κτελέσειαιχμαλώτουςανδεν διέταζαντις

πολωνικές δυνάμειςπου αντιστέκοντανα-

κόμα να παραδοθούν. ΟιΑμερικανοίθεώ-

ρησαν ότι μια τέτοια πράξη ήταν απλώς

"μπλόφα"που επιτρεπόταν,δεδομένου ότι

κανένας αιχμάλωτος πολέμου δεν είχε ε

κτελεστεί. Μιαάλληκατηγορίαήτανότιεί-

χεδεχθείωςδώροένακτήμαστηνκατεχό

μενηαπότουςΓερμανούςΠολωνία(οιιδιο-

κτήτεςτουείχανεκδιωχθεί).

Μετά την απελευθέρωσή του ο Γκου-

ντέριαν αποσύρθηκε σε ένα μικρό σπίτι

στο Σβανγκάου, όπου καιπέθανε στις 17

Μαϊου 1954. Προηγουμένως είχε ολοκλη-

ρώσειέναακόμαεξαιρετικόβιβλίομετίτλο

«Απομνημονεύματα ενός Στρατιώτη». Οι

δύογιοιτουπολέμησανσεμονάδεςαρμά-

τωνκαθόλητηδιάρκειατουπολέμου.Οέ-

ναςαπόαυτούς,οΧάιντς Γκύντερ Γκου-

ντέριαν(1914 2004),ακολούθησετοεπάγ-

γελμα του πατέρα του, διακρίθηκε κατά

τον πόλεμο και έφθασε στον βαθμό του

στρατηγού στον στρατό της Ομοσπονδια-

κής Γερμανίας. Τελευταία του θέση, όπως

είχεσυμβείμετονπατέ-

ρατουήταναυτήτουγε-

νικού επιθεωρητή Τεθω-

ρακισμένων.

Κατά την πολωνική

εκστρατεία, το 1939, ο

Γκουντέριαν είχε έλθει

αρκετές φορές σε σύ-

γκρουση με τον υφιστά ,«*

μενό του στρατηγό i .

Γκάυρ φον Σβέπεν <

μπουργκ. Ο τελευταίος,

συνομιλώντας με τον Αί ,

ντελΧαρτμετάτονπόλε **

μο, χαρακτήρισε τον .

Γκουντέριαν όπως πραγ-

ματικάήταν:"Το60%εκείνουτοοποίοέγι

ναν οι γερμανικές μονάδες τεθωρακισμέ-

νων οφείλεται σε αυτόν. Ηταν φιλόδοξος,

γενναίος, αγαπούσε τους στρατιώτες του

καιαυτοίεπίσηςτοναγαπούσανκαιτουεί-

χαν εμπιστοσύνη. Ηταν βίαιος άνθρωπος,

γρήγορος στις αποφάσεις του, αυστηρός

προςτουςαξιωματικούς,πραγματικήπρο-

σωπικότητα, γι' αυτό και είχε πολλούς ε-

χθρούς. Ητανωμόςστις εκφράσειςτουα-

κόμακαιπροςτονΧίτλερ.Ωςεκπαιδευτής

ήταν καλός, πλήρης καιπροοδευτικός. Αν

του προτείνουν επαναστατικές ιδέες, στο

95%τωνπεριπτώσεωνθααπαντήσειναικαι

αμέσως".

Στη γνώμη του Γκάυρ πρέπει ναπρο-

στεθείότιοιστρατιώτεςκαιοιαξιωματικοί

τουτοναγαπούσανεπειδήήτανπάντακο-

ντά τους και εκτιμούσαν τιςγνώσεις του.

Μπορούσε να οδηγήσει και να πραγματο-

ποιήσει βολή με κάθε άρμα του στρατού

καιη ικανότητάτουωςδιοικητή προερχό-

ταναπόβαθιάγνώσηκαιόχιαπόυπερβολι-

κή τόλμη καιδιαίσθηση όπως στηνπερί-

πτωσητου Ρόμμελ. Γνώριζεεπακριβώςπό-

σο μακριάμπορούσε να κινηθείέναάρμα,

σεποιοέδαφος,πούέπρεπεναεπιταχύνει

καιπούναεπιβραδύνει.Ηγνώσηαυτήήταν

συνέπειατουότιυπήρξεοδημιουργόςτων

γερμανικών αρμάτων, κάτι το οποίο δεν

του αναγνώρισεποτέπλήρωςηγερμανική

ΑνώτατηΔιοίκηση.

ΒΙΒΛΙΟ ΡΑΦ ΙΑ

(1) Bevin Alexand er: HOW GREAT GENERALS WIN, W. W. Nor ton & Com pan y, Ν έα Υόρκη - Λονδ ίνο, 1993.(2) Larr y H. Addin gton : THE PATTERNS OF WAR SINCE THE EIGHTEENTH CENTURY, Indiana Un iver sit y Press, 1984.

(3 ) L idde l Har t: Η ΑΛΛ Η Π ΛΕΥΡΑ TOY ΛΟ Φ Ο Υ,

Εκδ όσ εις Σπύρ ου Τζηρίτα, ΑΒ ήνα ι, 1958.(4) Walter Go erlit z: HISTORY OF THE GERMAN GENERAL STAFF, Frede rick A. Praeger, Νέα Υόρκη, 1962.(5) Bryan Perret : LIGHTNING WAR, Pant her Books, Λ ονδίνο, 1985.(6) A.J.P. Taylor : THE SECOND WORLD WAR, Penguin , Λο νδίνο, 1976.(7) Major Gener al Heinz Guderian : ACHTUNG - PANZER! Arm s & Armou r, Λ ονδίνο, 1995.(8) Major Gene ral Heinz Guder ian: PANZER LEADER ,E.P. Dutt on, Ν έα Υόρκη , 1952.(9) Ant on y Beevor: BERLIN THE DOWNFALL 1945, Penguin, Λονδίνο, 2003.

17


7/24/2019 SI 113.pdf


ΟΙ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ TOY

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ

ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΗΣ

ΑΚΜΗΣ

Ο Αγησίλαοςγεννήθηκετο4443π.Χ.καιήτανοδεύτερος

γιοςτου βασιλιάτης Σπάρτης Αρχίδαμου,της οικογέ-νειαςτωνΕυρυποντιδών,μιαςαπότιςδύοβασιλικέςοι-

κογένειεςτηςΣπάρτης.ΜεγαλύτεροςαδελφόςτουήτανοΑγις

βασιλείατου οποίουήτανμακροχρόνια καιδιήρκεσεαπότο4

ωςτο400π.Χ.περίπου.ΗάνοδοςτουΑγησίλαουστονθρόνοτο

400π.Χ.ήτανπεριπετειώδης καισυνδέθηκεμεέναγεγονόςκλη

ρονομιάτουΠελοποννησιακούπολέμου,τηνκαταφυγήτουΑθη-

ναίουΑλκιβιάδηστηΛακεδαίμονα.ΚανονικάδιάδοχοςτουΑγιδος

ήτανοΑεωτυχίδας,ωστόσοήτανκοινόμυστικόπωςοτελευταίος

ήτανγιοςτουΑλκιβιάδηκαιοίδιοςοΑγιςείχεαρνηθείνατονα-

ναγνωρίσειως δικότου παιδί. ΟΑεωτυχίδαςέπεισετονκλινήρη

ετοιμοθάνατοΑγινατοναναγνωρίσειτελικάπαρουσίαμαρτύρων.

Ομωςοιέφοροιδενπείσθηκαν,δεδομένουκαιτουκάθεάλλοπα-

ράτυχαίουχρόνου τηςαναγνώρισης.ΕτσιαγνόησαντονΛεωτυ

χίδαωςνόθο καιέδωσαντο βασιλικόαξίωμαστονμικρότεροα-δελφό του νεκρού βασιλιά, τονΑγησίλαο. Η επιλογή αυτή υπο


7/24/2019 SI 113.pdf


Το τέλος του Π ελοποννησιακού πολέμου βρήκε τη Σπάρτη παντοδύναμη και

αδιαμφ ισβήτητη κυρίαρχο τω ν εξελίξεω ν στον ελλαδικό χώ ρο. Επρόκειτο όμω ς για

μια κυριαρχία σα θρή και βραχύβια , καθώ ς ο κύκλος ζω ής τω ν ισχυρώ ν πόλεω ν-

κρα τώ ν φ αινόταν να ολοκληρώ νεται και η στρα τιω τικά ισχυρή αλλά πολιτικά α σθενής

και χω ρίς προοπτική Σπάρτη δεν διέθετε τον απαιτούμενο δυνα μισμό για να

εδραιώ σει μακροπρόθεσμα την πρω τοκα θεδρία της. Σε αυτό το μεταβατικό για τον

ελληνικό κόσμο τοπίο η προσω πικότητα του Αγησίλαου έμελλε να συνδεθεί με την

τελευτα ία αναλαμπή της σπαρτιατικής ισχύος αλλά και με τα πρώ τα σαφ ή δείγμα τα

της παρα κμής της. Ο ι επιχειρήσεις του Αγησίλαου στη Μ ικρά Ασία , αν και δεν

τελεσφ όρησαν, αποτελούσα ν μια πρόγευση για όσα 9α α κολουθούσα ν μερικές

δεκα ετίες α ργότερα , όταν ο Αλέξανδρος θα περνούσε και αυτός στην Ασία με τον

ίδιο σκοπό αλλά υπό εντελώ ς δια φ ορετικές συνθήκες.

ΔΗ Μ Η ΤΡΗ Σ . Μ ΑΡΚΑΝ ΤΩΝ ΑΤΟΣ

Φ ιλόλογος (Μ Α, Unive rsity College, London)

Ανά γλυφ η πλά κα α πό το μνημείο τω ν Ν ηρη ίδω ν

με παρά στα ση μά χης έφ ιππου Π έρση με Ε λληνα πεζό (Λο νδίνο, Β ρετανικό Μ ουσ είο).

ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑστηρίχθηκε καιαπό τον ισχυρό άνδρατης Σπάρτης και νικητή

του Πελοποννησιακού πολέμου, τον Λύσανδρο, οοποίος θεω-ρούσεότιθαμπορούσεναασκείεπιρροήστοννέοβασιλιάκαιέ-

τσιναεξακολουθήσειναδιατηρείεπαφή μετηνπολιτική εξου-

σία.ΕίναιαλήθειαότιησυμβολήτουΛύσανδρουστηνανάρρηση

του Αγησίλαου στο βασιλικό αξίωμα ήταν ένα"γραμμάτιο"που

δενμπορούσεναμείνειανεξόφλητο.ΟΑγησίλαοςεπρόκειτονα

γίνει ο μοχλός υλοποίησης της επιθετικής πολιτικήςπου πρέ-

σβευεοΛύσανδρος καιη οποία έμελλε νατεθεί σε εφαρμογή

χωρίςχρονοτριβές.

Π ΡΩΤΗ Φ ΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑΣ ΣΤΗ Ν ΠΕΡΣΙΑ

Μετάτηναποτυχημένη απόπειρατου Κύρου ναανατρέψει

απότονπερσικόθρόνοτοναδελφότουΑρταξέρξη,οιελληνικέςπόλειςτηςΜικρόςΑσίαςπουτονείχανυποστηρίξειβρίσκονταν

στοέλεοςτουσατράπητηςΛυδίαςΤισσαφέρνη,οοποίοςβρήκε

μια θαυμάσια ευκαιρίαγια να επιχειρήσει την πλήρη υποταγήτουςτιμωρώνταςτιςγιατηναποστασίατους. Οιπόλειςτης Ιω-

νίας ζήτησαν τη βοήθεια των Σπαρτιατών, οι οποίοι όμως δε-

σμεύονταν απόσυμφωνίαπου είχαν συνάψειμε τους Πέρσες,

σύμφωναμετηνοποίαοιιωνικέςπόλειςανήκανστηδικαιοδοσία

του μεγάλου βασιλιά της Περσίας! Ομως ο νέος βασιλιάς της

Σπάρτηςείχεάλλεςαπόψεις.Αδράνειαεκ μέρουςτηςΣπάρτης

σεμιατέτοιαπερίστασηθατηνεξέθετεανεπανόρθωτασταμά-

τια των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, όταν μάλιστα οιΑθηναίοι

δενείχανδιστάσεικατάτοπαρελθόννατουςβοηθήσουν,απαλ

λάσσοντάςτουςεπίπολλάχρόνιααπότηνπερσικήκαταπίεση.

ΗΣπάρτηκατάτοπαρελθόνείχεκαλέςσχέσειςμετονΚύροκαι οι Μύριοι, οιπερίφημοι μισθοφόροιπου είχαν σπεύσειστο

πλευρότου,διοικούντοαπό ένανΣπαρτιάτη,τον Κλέαρχο. Εχο-

ντας αυτάυπόψηοΑγησίλαοςέστειλεστη ΜικράΑσίαέναεκστρατευτικόσώμααποτελούμενοαπό4.000άνδρεςτωνσυμμά


7/24/2019 SI 113.pdf


χων. 1.000νεοδαμώδεις καιαρκετούς μι-

σθοφόρους. Επικεφαλής της εκστρατευ

τικήςδύναμηςτέθηκεοΘίβρων,οοποίος

την ενίσχυσε με 300 Αθηναίους ιππείς

από εκείνους που είχαν υπηρετήσει τη

Σπάρτη στο πλευρό τωνΤριάκοντα καιή-

ταν κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτοι στην

Αθήνα και αρκετούς άνδρες από τις ί-

διεςτιςπόλειςτηςΜικράςΑσίας.Λίγοαρ-

γότεραοΘίβρωνάρχισε επιχειρήσειςστη

Μικρά Ασία, πραγματοποιώντας επιδρο-μές στακεντρικάπαράλια της Ιωνίας και,

ενίοτε,αντιμετωπίζονταςτοπερσικόιππι-

κόστηνύπαιθρο.Μάλισταενίσχυσετηδύ-

ναμή του μισθώνοντας από τη Θράκη

5.000έμπειρουςάνδρεςπου είχανσυμμε

τάσχειστη δύναμη των Μυρίων κατά την

εκστρατείατουΚύρουεναντίοντουαδελ-

φούτουΑρταξέρξη.Ομωςοιπροσπάθειές

του ήταν ανοργάνωτες και δεν άργησαν

να ατονήσουν, μετεξελισσόμενες τελικά

σε εξορμήσεις λαφυραγώγησης και λεη-

λασίας, ελάχιστα απειλητικές για τον σα-

τράπη της Λυδίας Τισσαφέρνη και την

περσικήκυριαρχία.Σύντομα,το399π.Χ.,οιέφοροιαντικα-

τέστησαντονΘίβρωναμε έναννέοστρα-

τηγό, τον Δερκυλίδα. Εκείνος αποφάσισε

να ακολουθήσει διαφορετική στρατηγική

απόεκείνητουπροκατόχουτου.Απέφυγε

ναστραφεί κατάτουΤισσαφέρνη καιεπέ

λεξεναδράσειεναντίοντουΦαρνάβαζου,

σατράπη της ελλησπόντιας Φρυγίας, ο ο-

ποίος ανταγωνιζόταν τον Τισσαφέρνη. Η

επιλογή αυτή ήταν ομολογουμένως αξιο-

περίεργη, δεδομένου ότι σκοπός της εκ-

στρατείας ήταν τελικά η εξουδετέρωση

της περσικής εξουσίας στις ιωνικές πό-

λεις, η οποία εκπροσωπείτο κατ§ εξοχήναπότονσατράπητης Λυδίας. Μιαπιθανή

20 ερμηνεία είναιότι, κατάτην εκτίμηση του

m Δερκυλίδα, το ελληνικό εκστρατευτικό

σώμα μπορούσε να δράσει ευχερέστερα

στηβορειοανατολικήΜικράΑσία,πουβρι-

σκόταν υπότον έλεγχοτου Φαρνάβαζου,

καιναεπιδιώξειτηναπελευθέρωση τωνε-

κείελληνικώνπόλεων. ΕπιπλέονοΔερκυ

λίδας, στρεφόμενος εναντίοντου Φαρνά-

βαζου,είχεπετύχεινααδρανοποιήσειτον

αντίπαλο του τελευταίου, τον Τισσαφέρ-

νη,διατηρώντας μεαυτόντοντρόποτις

ούτωςήάλλωςσχετικάαδύναμεςπερσι-

κές δυνάμεις της περιοχής διαιρεμένες.Ετσιεπίδύοχρόνιατοεκστρατευτικόσώ-

ματου δραστηριοποιείτοστη ΜικράΑσία

επιτυγχάνοντας την απελευθέρωση πολ-

λών ελληνικώνπόλεων, οι οποίες έσπευ-

δαν να ανοίξουν τιςπύλεςτους στους ε-

λευθερωτές τους αψηφώντας την αντί-

δρασητωνπερσικώνφρουρώνπουέδρευ-

ανσε αυτές. Οτανμάλιστα ηδύναμη του

Δερκυλίδα κινήθηκε νότια και εισέβαλε

στην Καρία, ο κίνδυνος για την περσική

κυριαρχίαστηνΙωνίαέγινεκάτιπαραπάνω

από ορατός, αφού απειλούντο πλέον τα

διάσπαρταπερσικά στρατεύματα σε ολό-

κληροτο εύροςτωνμικρασιατικώνπαρα-λίων.

Υπό αυτές τις περιστάσεις οι Τισσα

φέρνηςκαιΦαρνάβαζοςαντιλήφθηκανότι

έπρεπε, έστω καιαπρόθυμα, να συνεργα-

στούν,δεδομένου μάλισταότιτοθέμαεί-

χε περιέλθει πλέον σε γνώση του ίδιου

του βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη, οο-

ποίοςήδηαναζητούσεέναντρόποαποτε-

λεσματικής αντιμετώπισηςτης σπαρτιατι-

κής παρουσίας στη ΜικράΑσία. Ο τελευ-

ταίοςσυνειδητοποιώνταςτηνοργανωτική

αδυναμία της περσικής διοίκησης στηνπεριοχή, αποφάσισε κατ' αρχάς την ενο-

ποίησήτης,αναθέτονταςτηναρχιστρατη-

γία στον Τισσαφέρνη και θέτοντας τον

Φαρνάβαζο υπότις διαταγέςτου.Στη συ-

νέχειαέκρινε ότιηστρατιωτικήσύγκρου-

ση μετουςΣπαρτιάτεςστηνξηράήτανα-

σύμφορη, δεδομένης της υπεροχής της

Ο«α ρεικό ς», το επίση μο νόμισμ α της Π ερσικής Αυ τοκρ α τορ ία ς, με παρά στα ση τοξότη , πιθα νότατα του ίδιου του βα σιλιά τω ν Π ερσώ ν. Πληροφ ορούμ ενος την α νάκλησή του στην Ελλάδ α ο Α γησίλαος δή λω σε ό τι υποχω ρεί μπροσ τά σε 30.000 τοξότες, εννοώ ντα ς προφ α νώ ς τα περσικά νομίσμα τα (Β ρετανικό Μ ουσ είο, Λ ονδίνο).

ελληνικήςοπλιτικήςφάλαγγας,γΓαυτόέ-λαβετηναπόφασηναεπιδιώξειτηναυτική

υπεροχή στο ανατολικό Αιγαίο, κινώντας

ταυτόχρονακατάτηςΣπάρτηςόσεςελλη-

νικές πόλεις ήταν τοποθετημένες εχθρι-

κά απέναντιτης. Η απόκτηση ναυτικής ι-

σχύοςπροϋπέθετετηναυπήγησηισχυρού

στόλου.ΕτσιοΑρταξέρξηςέδωσεαμέσως

εντολή στα κυπριακά και στα φοινικικά

ναυπηγεία να αρχίσουντηνυλοποίηση ε-

νός φιλόδοξου προγράμματος κατασκευ-

ής300πολεμικώνπλοίων. Μάλισταστιςα-

ποφάσειςαυτέςενεπλάκη καιοΑθηναίος

ναύαρχος Κόνων,οοποίος μετάτηνήττα

τηςΑθήναςκατάτονΠελοποννησιακόπό-λεμο είχε καταφύγει στηνΑυλή του Ευα-

γόρα, βασιλιάτηςΣαλαμίναςτης Κύπρου.

Ο ελληνικόςτοπικισμόςπέτυχεγια μιαα-

κόμα φορά το θαύμα του. Ο Κόνων, λει-

τουργώντας περισσότερο ως Αθηναίος

και λιγότερο ως Ελληνας, είδε στις κινή-

σειςτουΑρταξέρξημιαευκαιρίαναπλήξει

τηΣπάρτηγιαλογαριασμότηςταπεινωμέ-

νηςτουπόλης,γι'αυτόδενδίστασεναθέ-

σειτονεαυτότουκαιτηνεπιρροήτουπά-

νωστονΕυαγόραστηδιάθεση τουΠέρση

βασιλιά.Η κινητοποίηση των Περσώνάμβλυνε

την επιθετική διάθεση του Δερκυλίδα, ο

οποίοςδίστασενασυγκρουστείμετωπικά

μετουςΠέρσες.ΟμωςκαιοΤισσαφέρνης

είχε σοβαρές επιφυλάξεις νααντιπαρατε

θεί μετους Ελληνες οπλίτες, στιςτάξεις

τωνοποίωνμάλισταυπηρετούσανκαιπολ-

λοίβετεράνοιαπόεκείνουςπουοίδιοςεί-

χε συναντήσει λίγαχρόνια πριν στα Κού

ναξα. Ετσιοιδύο πλευρέςπροτίμησαννα

διαπραγματευθούν και να φθάσουντελι-

κά,το καλοκαίριτου397π.Χ.,σε μίασυμ-

φωνία. Με αυτήν δεσμεύονταν οι μεν

Σπαρτιάτες να αποχωρήσουν από τη Μι-κράΑσία,οιδεΠέρσεςνααφήσουντιςελ-

ληνικές πόλεις της περιοχής αυτόνομες.

Η εφαρμογή της συμφωνίας απαιτούσε

πρώτατηνεπικύρωσήτηςαπότιςηγεσίες

τωνδύοπλευρώνκαιέτσιαποφασίστηκεη

σύναψηανακωχήςμέχριτηνοριστικοποίη-

σήτης.

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟΥ Α Η ΣΙΛΑ Ο Υ

Παράτηνεπίτευξητηςπροαναφερθεί

σαςσυμφωνίας,ηναυπήγησητωντριήρων

για λογαριασμότου περσικού στόλου συ-νεχίστηκεμεεντατικούςρυθμούς.Δενεί-

ναιαπίθανοοκαινούργιοςστόλοςναπρο-

οριζότανγιαμιαεκστρατείαστηνΑίγυπτο,

όμως κάτιτέτοιοδεν μπορείναεπιβεβαι-

ωθεί. ΟιΣπαρτιάτεςπάντωςεξέλαβαναυ-

τή τη δραστηριότητα των Περσώνως έν-

δειξη ότι δενήταν ειλικρινείς. Είναι αλή-

θειαότιηύπαρξηενόςισχυρούπολεμικού

στόλου στη μια πλευρά του Αιγαίου ήταν

κάθε άλλο παράπαράγοντας σταθερότη-

ταςσε μια ούτως ή άλλως ευαίσθητη πε-

ριοχή. Γιατη Σπάρτη υπήρχαν δύο επιλο-

γές: είτε να απαντήσει με τη ναυπήγηση

δικού τηςστόλου μια επιλογή ιδιαίτεραδαπανηρή είτε να πιέσει τους Πέρσες

στηνξηρά,ενισχύονταςστηΜικράΑσίατο

εκστρατευτικότηςσώμα,τοοποίο δενεί-

χεαποσυρθείακόμααναμένονταςτηνεπι-

κύρωση τηςπρόσφατασυναφθείσας συν-

θήκηςειρήνης.Ηαπόφασηαποστολήςνέ-

ουεκστρατευτικούσώματος στηνΑσίαή-

ταν αναμφίβολα αποτέλεσμα της εμπλο-

κήςτουΛύσανδρου,οοποίοςεπεδίωκενα

χρησιμοποιήσειτηνκαινούργιασπαρτιατι-

κήδύναμηγιανατοποθετήσεισταπολιτι-

κά πράγματα των μικρασιατικών πόλεων

ανθρώπουςτηςδικήςτουπροτίμησης.Με

παρασκηνιακές ενέργειες ο Λύσανδρος

πέτυχε την ανάθεση της αρχιστρατηγίας


7/24/2019 SI 113.pdf


Σημ ερινή άποψ η τω ν υπολειμμά τω ν τω ν τειχώ ν του Π ειρα ιά . Μ ετά τις επιτυχίες του στο Α ιγα ίο ο Κόνω ν προχώ ρησ ε στην α νοικοδόμη ση τω ν Μ ακρώ ν Τειχώ ν και τω ν τειχώ ν του Π ειρα ιά .

στονβασιλιάΑγησίλαο,τονοποίοπίστευε

ότι ήταν σε θέση να ελέγχει. Ετσιτην ά-

νοιξη του 396 π.Χ. ο Αγησίλαος συγκέ-

ντρωσεστη ΓεραιστότηςΕύβοιας μιαδύ-

ναμηαποτελούμενηαπό30Σπαρτιάτεςα-

ξιωματικούς,2.000νεοδαμώδεις και6.000

συμμάχους. Πριναπότην αναχώρηση οί-διοςπέρασε στηνΑυλίδα,γιαναπροσφέ-

ρειθυσίες στουςθεούς,επιθυμώντας με

τον προφανή συμβολισμό να παραλληλί-

σειτηνεκστρατείατουμεεκείνηκατάτης

Τροίας. Ομως οι ομοιότητες με την εκ-

στρατεία του Αγαμέμνονα τελείωναν κά-

πουεκεί. ΟιΒοιωτοί,μεσκοπόναεμποδί-

σουντις θυσίεςτου Αγησίλαου,έστειλαν

τοιππικότουςναρίξειτααναθήματααπό

τους βωμούς. Επιπλέον μερικές ενισχύ-

σεις που περίμενε οΑγησίλαος από ορι-

σμένους συμμάχους δεν εμφανίστηκαν

ποτέ.

Ηνέασπαρτιατική εκστρατείαστη Μι-κρά Ασίαδεν άρχιζε με τους καλύτερους

οιωνούς. Αλλωστε σε αντίθεση με τηντρωική επιχείρηση, η συγκεκριμένη προ-

σπάθειαείχε κάθεάλλοπαράπανελλήνιο

χαρακτήρα,αφούοιΣπαρτιάτεςδενθέλη-

σαννακινητοποιήσουνπερισσότερεςελ-

ληνικές πόλεις από φόβο μήπως απολέ

σουντονπλήρη έλεγχοτηςεκστρατείας.

Ητανφανερόότιησυντηρητικήκαικοντό-

φθαλμη πολιτικήτηςΣπάρτηςαδυνατού-

σε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των

καιρών καινα οδηγήσειμε αξιώσειςτους

Ελληνες σε μια νικηφόραελληνοπερσική

αναμέτρηση, που ιστορικά θα αποδεικνυόταναναπόφευκτη.

Ο Αγησίλαος έφθασε στην Εφεσο το

καλοκαίριτου396π.Χ. καιβρήκετηνανα-

κωχήπου είχε συναφθείτοπροηγούμενο

έτοςναείναιακόμασεεκκρεμότητα. Μά-λισταοΤισσαφέρνηςρώτησετονΣπαρτιά-

τη βασιλιάγιατιςπροθέσειςτουκαιεκεί-

νοςτούαπάντησεότιείχεφθάσειγιαναε-ξασφαλίσειότιοιελληνικέςπόλειςθαδια-

τηρούσαντηναυτονομίατους.Οιδύοάν

δρες συμφώνησαν να παραταθεί η ισχύ

ουσα ανακωχή, κάτι το οποίο

εξυπηρετούσε ιδιαίτερατονΤισσαφέρνη,

αφούεπιτυγχανόταναφενόςηφθοράτου

στρατού του Αγησίλαου και αφετέρου η

προστασία τωνδικών του περιορισμένων

δυνάμεων, έως ότου φθάσουν οιενισχύ-

σειςτις οποίεςείχε ζητήσει. Πράγματι ύ-στερααπόλίγουςμήνες,ότανοσατράπης

της Λυδίας έλαβε τις στρατιωτικές ενι-

σχύσειςπουπερίμενε,έδειξετιςαληθινές

του προθέσεις. Εστειλε ένα τελεσίγραφοστον Αγησίλαο, με το οποίο του ζητούσε

νααποχωρήσειάμεσααπότη ΜικράΑσία.

ΟΣπαρτιάτηςετοιμάστηκετότεγιατηνε-

πικείμενησύγκρουση,ζητώνταςπαράλλη-

λαεπειγόντωςβοήθειααπότιςελληνικές

πόλεις.

Ομως οχρόνοςπίεζε.ΕτσιοΑγησίλα-

ος δεν περίμενε την άφιξη της όποιας

βοήθειας αλλά κινήθηκε με τιςδυνάμεις

που διέθετε εκείνη τη στιγμή. Ο Τισσα-

φέρνηςεκτιμούσεότιοαντίπαλόςτουθα

κατευθυνότανπρος τηνπεδιάδα του πο-

ταμού Μαιάνδρου, που προσφερότανγια

δράσητηςοπλιτικήςφάλαγγαςκαιόπουοίδιοςοΤισσαφέρνηςδιέθετεμεγάληπρο-

σωπική περιουσία, η καταστροφή της ο

ποίας θαήταν ιδιαίτερα ελκυστικός στό-

χος για τον Σπαρτιάτη βασιλιά. Ετσι έ

σπευσεμε ισχυρόπεζικό καιιππικό προς

αυτότο σημείοπεριμένονταςτους Ελλη-

νεςναφανούν.ΟμωςοΑγησίλαοςείχεάλ-

λα σχέδια. Δεν κινήθηκε προςτην Καρίααλλά βόρεια, προς τη Μικρή Φρυγία, συ-γκεκριμέναπροςτοΔασκύλιο,πουήτανη

έδρα του τοπικού σατράπη Φαρνάβαζου.

Μάλιστα κατάτηδιάρκειατης πορείας ε

νισχύθηκε με 4.000περίπου άνδρες από

τις συμμαχικές πόλεις και προέβη σε ε-

κτεταμένη λαφυραγώγησητης υπαίθρου.

Οιδυνάμεις του συγκρούστηκαν με εκεί-

νες του Φαρνάβαζου σε μια μάχη με "μι-

κτό"αποτέλεσμα, καθώςηπειθαρχημένη

οπλιτικήφάλαγγατωνΕλλήνωνεπικράτη-

σεσχετικάεύκολα,όμωςτοασθενές ιππι-

κότουΑγησίλαουηττήθηκεαπότοιππικό

τωνΠερσών.Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς συνειδητοποί-

ησε το μειονέκτημα της εκστρατευτικής

του δύναμης καιπροτίμησε να υποχωρή-

σει στα παράλια, επιβάλλοντας στους

πλουσιότερουςαπότουςΕλληνεςτηςΜι-

κρόςΑσίαςναεκτρέφουνάλογακαιαπαλ-λάσσονταςαπότηνυποχρέωσητηςστρά-

τευσης όσους ήταν σε θέση να παρά-σχουν στον στρατότου άλογο και ιππέα!

Επιπλέοναντιλήφθηκεότιέπρεπεναβελ-

τιώσει το επίπεδο εκπαίδευσης και πει-

θαρχίας,ανήθελενααντιμετωπίσειμεε-

πιτυχία τις ενισχυμένες πλέον περσικές

δυνάμεις.Ετσιτηνάνοιξητου395π.Χ.συ-γκέντρωσεόλαταστρατεύματάτουστην

21


7/24/2019 SI 113.pdf


Επιτύμ βιο τω ν Αθηνα ίω ν για τους πεσόντες κατά τις μά χες της Ν εμέα ς και της Κ ορώ νεια ς (Εθνικό Α ρχα ιολογικό Μ ου σείο, Αθ ήνα).

τουΔωριέακαιτουΤιμοκράτη,οιοποίοιε

στάλησανστηνΕλλάδαμεαρκετόπερσικό

χρήμα καιτηναποστολή ναυποκινήσουν

αντιλακωνικέςενέργειες στον κυρίωςελ

λαδικό χώρο.Δεν είναιβέβαιο ότιοι δύο

άνδρεςήταν«πράκτορες»τωνΠερσώνμε

τη στενή έννοια. Πιθανώςλειτουργούσαν

για λογαριασμό των αριστοκρατικών Ρο-

δίων, που απέπεμψαν από το νησί τον

σπαρτιατικόστόλοκαικάλεσαντονπερσι-

κό, επικεφαλής του οποίου ήταν πλέον ο Αθηναίος Κόνων!ΟΔωριεύς σύντομα συ

νελήφθηαπότουςΣπαρτιάτεςκαιεκτελέ

στηκε, ενώ ο Τιμοκράτης έδωσε αρκετά

χρήματαστουςαρχηγούςτωναντιλακωνι

κών μερίδων τουλάχιστον στην Αθήνα,

στηΘήβακαιστοΑργος.Είναιγεγονόςότι

οπερσικόςχρυσόςδενήτανηαιτίατωνα

ντισπαρτιατικώνκινήσεων,αναμφίβολαό-

μωςτις διευκόλυνεκαισυνέβαλεαποφα-

σιστικά στην κλιμάκωσή τους. Το μίσος

προς τη σπαρτιατική ηγεμονία και ο φό-

βος που αυτή προκαλούσε προϋπήρχαν

και χρειάζονταν απλώς τις κατάλληλες

συνθήκεςγιαναεκδηλωθούν.Οπερσικόςπλούτοςαπετέλεσε τονκαταλύτηγια την

εκδήλωση των αντιδράσεων,που δενάρ

Εφεσο και άρχισε γυμνάσια με σκοπό τησωματικήβελτίωσητωνανδρώνκαιτηνε-

ξάσκηση στιςτακτικές μάχης. Στιςασκή-

σεις συμμετείχαν μονάδες απόταδιάφο-

ρα όπλα(πεζικό, ιππικό,πελταστές,τοξό-

τες)ώστεναείναιδυνατήησυνδυασμένη

δράση τους. Μάλισταδιοργανώθηκανκαι

αγώνες,ώστε να καλλιεργηθείτο πνεύμα

τηςάμιλλας.ΚατάτονΞενοφώνταοΑγησί-

λαοςφρόντιζεναδιατηρείακμαίοτοηθικότου στρατούτουμετοπροσωπικότου

2 παράδειγμα: κοιμότανσεσκληρόστρώμα,

εξέθετε τον εαυτό του στο ψύχος και

στηναφόρητηζέστηκαιενέπνεετουςάν-

δρεςτουμετηνολιγάρκειακαιτηνασκη-

τικήτουδιαβίωση.Αναφέρεταιότιέδινεε-

ντολήναπωλούνταιοιΑσιάτεςαιχμάλωτοι

γυμνοί, για να παρατηρεί ο στρατός τα

μαλθακά και αγύμναστα σώματά τους!

Ομωςτοπάθοςκαιηφλόγατουστρατιώτη

Αγησίλαου, ο οποίος αρχικά θεωρήθηκε

από μερικούς ως άβουλο ενεργούμενο

τουΛύσανδρουκαιτελικάείχεξεδιπλώσει

τιςαρετέςενόςαληθινούηγέτη,δενθαή-ταν αρκετέςγιανα νικήσουντομικρόβιο

τηςδιχόνοιαςπουευφυώςοιΠέρσεςφρό-

ντισανγιαμιαακόμαφοράναενσπείρουν

στιςελληνικέςπόλεις.

ΥΠΟ Ν Ο Μ ΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η τακτική του «διαιρεί και βασίλευε»

είχεεφαρμοστείκαικατάτοπαρελθόν με

επιτυχίααπότουςΠέρσες,οιοποίοιδενέ-

χαναντηνευκαιρίαναεκμεταλλευθούντηροπή των ελληνικών πόλεων να αντιδι-

κούν μεταξύ τους.Αλλωστε στην Ελλάδαείχανεμφανιστείτοτελευταίοδιάστημαέ

Ερείπια του ιερού της Αυλίδεια ς Α ρτεμη ς.ΟΑ γησ ίλαος επέλεξε να α ρχίσει την εκστρα τεία του στη Μ ικρά Α σία από την Αυλίδα , με σκοπό να δη μιου ργήσ ει προφ α νείς συ νειρμ ού ς σε

σχέση με την πα νελλήνια εκστρα τεία κατά της Τροίας. Η έμπνευσή του ήταν μά λλον α τυχής, α φ ού ο πα ρα λληλισμ ός ή τα ν του λάχιστον υπερβ ολικός και η τελετή της α ναχώ ρηση ς

σκιά σθ ηκ ε από την επιδρ ομ ή Β οιω τώ ν ιππέω ν που εμπόδισα ν την ολοκλήρω σή της.

ντονες αντισπαρτιατικες κινήσεις, στην

Αθήνα, στην Κόρινθο, στο Αργος και αλ-

λού. Εναδεύτερο,εσωτερικόαυτήτηφο-

ράμέτωποθαήτανη ιδεώδηςλύσηγιανα

υποχρεωθούν οι Λακεδαιμόνιοι να εγκα

ταλείψουν τα φιλόδοξα σχέδιά τους στηΜικράΑσία.

Ο περσικός «Δούρειος Ιππος» έλαβεσάρκακαιοστάσταπρόσωπαδύοΡοδίων,

γησανναγίνουντόσοαπειλητικέςώστεο

Αγησίλαος να υποχρεωθεί να επιστρέψει

απότηνΙωνίαγιανααντιμετωπίσειτηνκα-

τάσταση. Πάντως το παράπονο το οποίο

λέγεταιότι διατύπωσε κατάτην επιστρο-

φή του, ότι υποχωρούσε μπροστά σε

30.000 τοξότες (εννοώντας προφανώς τα

περσικάνομίσματασταοποίαεικονιζότανέναςτοξότης),ήταν μόνομερικώς δικαιο


7/24/2019 SI 113.pdf


λογημένο.Η Σπάρτη δενείχεπράξειπολ-

λάγιανα ενώσειτις ελληνικέςπόλεις με

στόχο μιαπανελλήνια εκστρατείαστη Μι-

κράΑσίακαιεπιπλέονήτανηπρώτηδιδά

ξασα στη συνεργασίαμετους Πέρσες,α-

φού εκείνηδενείχεδιστάσειναχρησιμο-

ποιήσειτονπερσικόχρυσόγιανακάμψει

τηνΑθήνακατάτον Πελοποννησιακό πό-

λεμο.

Η Θή6α,που πρωτοστατούσε στονα

ντισπαρτιατικό συνασπισμό, προκάλεσε

τεχνηέντως ρήξη ανάμεσα στους Λο

κρούς καιστουςΦωκείς, προσβλέποντας

στοότιοιτελευταίοιθακαλούσανσεβοή-

θειατουςσυμμάχουςτουςΣπαρτιάτες,οι

οποίοιθα Βρίσκονταν αντιμέτωποι με το

Κοινό των Βοιωτών. Τα πράγματα εξελί-

χθηκαν ακριβώς έτσι καιστοπλευρό των

Θηβαίων έσπευσε και η Αθήνα. Κατά τη

μάχητηςΑλιάρτουτο395π.Χ.οιΣπαρτιά-

τες κατατροπώθηκαν από τους Αθηναί-

ους και τους Θηβαίους. Μάλιστα φονεύ

θηκεκαιοΛύσανδρος,οικανότεροςηγέ-

τηςπουείχεγνωρίσειηΣπάρτητατελευ-

ταίαχρόνια.

ΕΠ ΙΤΥΧΙΕΣ ΤΟ Υ Α Η ΣΙΛΑΟ Υ ΣΤΗ Μ ΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Ας εξετάσουμε τώρα αναλυτικότερα

πώςεξελίχθηκανταπράγματαστηνΑσία.

Ανκαιησπαρτιατικήηγεμονίαήταναστα-

θής,ακόμαοιΛακεδαιμόνιοιδενείχανσυ-

νειδητοποιήσει την ένταση των κλυδωνι

σμώνπου επρόκειτοναδεχθείη κυριαρ-

χίατους.Ετσιμόνομπορείναεξηγηθείτο

γεγονόςότιτηνεποχήκατάτηνοποίαδια

φαινόταν ήδη η σύσταση αντισπαρτιατι

κού συνασπισμού στην κυρίως Ελλάδα, ο

Αγησίλαος ετοίμαζε τη δεύτερη εκστρα-

τείαστηνΑνατολή,μηεγκαταλείπονταςέ-

τσιταφιλόδοξα σχέδιάτουγια τηνκατά-

λυση τηςπερσικής κυριαρχίαςστη Μικρά

Ασία. Ο ίδιος άφησε μάλιστανα διαδοθεί

ότι θα εισέβαλλε στη Λυδία, πείθοντας

τονΤισσαφέρνηότιεπρόκειτογιααντιπε-

ρισπασμόκαιπωςπραγματικόςαντικειμε-

νικός σκοπός του θα ήταν η Καρία. Η

«μπλόφα»πέτυχε:οσατράπηςτηςΛυδίας

έδωσεπροτεραιότηταστηνάμυνατηςΚα

ρίας.ΟΑγησίλαοςπροχώρησεστηνεφαρ-

μογή του σχεδίου που είχε διαδώσει. Δι

είσδυσε με 20.000 περίπου οπλίτες στη

Λυδίακαιμέσωτηςκοιλάδαςτουποταμού

Καϋστρου προχώρησε στους πρόποδες

του όρουςΣίπυλου, δυτικά τωνΣάρδεων.

Αφούλεηλάτησετην ύπαιθρο, έλαβεαμυ-

ντικήθέση στιςπλαγιές. Σκόπευενα επι-

τεθεί στην πρωτεύουσα της Λυδίας, τις

Σάρδεις, αφού πρώτα παρατηρούσε τις

διαθέσεις του εχθρού και εκτιμούσε ότι

είχεφθάσειηκατάλληληστιγμή.

ΟιδυνάμειςτουΤισσαφέρνη δενανα-

ζήτησαντηναποφασιστικήσύγκρουσηαλ-

λά περιορίστηκαν σε σποραδικές επιχει-ρήσεις παρενόχλησης, γεγονός που εν

θάρρυνε τονΑγησίλαονα λάβεισύντομα

την απόφαση προέλασης προς τις Σάρ

δεις.Σταπερίχωρατηςπόληςτοελληνικό

στράτευμα προέβη σε πυρπολήσεις και

λεηλασίες, καταστρέφοντας μεταξύ άλ-

λων και περιουσιακά στοιχεία του ιδίου

του Τισσαφέρνη. Κατάτη διάρκειααυτών

τωνεπιχειρήσεων ο Αγησίλαος πληροφο

ρήθηκε ότι πλησίαζε στηνπεριοχή μια ι-

σχυρήεχθρικήδύναμη,μεαποστολήπρο-

φανώς να ματαιώσει τις δραστηριότητες

τωνΕλλήνων.Μόλιςεπισήμανετηνακριβή

θέσηστηνοποίαστρατοπέδευσανοιΠέρ-

σες,τοποθέτησεκατάτηδιάρκειατηςνύ-

κτας1.400άνδρεςτουσεπαρακείμενοδά-

σος, φροντίζοντας να μη γίνει αντιληπτή

απότον εχθρόηκίνησήτου αυτή. Με το

πρώτο φως επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο

περσικό απόσπασμα με τον κύριο όγκο

τουστρατούτου,υποχρεώνοντάςτοναο-πισθοχωρήσειπροςτοκοντινόδάσος.Ηε

νέδραλειτούργησευποδειγματικά. Μόλις

οι Πέρσες αντιλήφθηκαν ότι είχανπέσει

σεπαγίδα,αποδιοργανώθηκαν καιτράπη-κανσεάτακτη φυγή.Το ιππικό τουΑγησί-

λαου και οι ψιλοί κατεδίωξαν τον εχθρό

πουπροσπαθούσεναδιαφύγει,προκαλώ

ντας βαριές απώλειες και συλλαμβάνο

ντας πολυάριθμους αιχμαλώτους. Δεν ή-

τανλίγοιεκείνοιπουπνίγηκανκαθώςπρο-

σπαθούσαν να διαβούν τον Πακτωλό πο-

ταμό, ενώσταχέριατωνΕλλήνωνπεριήλ

θανσημαντικάλάφυρα,όπωςοπλισμός,υ-

ποζύγια καιχρυσά νομίσματα. Οι άνδρες

του Τισσαφέρνη οιοποίοι διασώθηκανα-

ναζήτησαν τη σωτηρίαπίσω απότατείχη

τωνΣάρδεων.Οδρόμοςήτανανοικτόςγια

τον Αγησίλαο, ο οποίος προήλασε χωρίς

να συναντήσει αντίσταση καιέφθασε ως

τηΜεγάληΦρυγία.

Η διείσδυση του Σπαρτιάτη βασιλιά

στη Ασία ήταν ομολογουμένως εντυπω-

σιακή καιδενμπορούσεπαράναθορυβή-

σειτονΑρταξέρξη. Η είδησητηςπανωλε-

θρίαςστηνπεριοχήτωνΣάρδεωνπλημμύ-

ρισε με ανησυχία την περσική Αυλή, που

ένιωθε ότιη δραστηριότητατου σκληρο-

τράχηλουκαιπεισματώδουςΑγησίλαουή-

ταν πλέον σε θέση να κλονίσει την κυ-ριαρχίασεολόκληρητηΜικράΑσία. Πρώ-

τη ενέργειατουΑρταξέρξηήταννα αντι


7/24/2019 SI 113.pdf


καταστήσειτον σατράπη της Λυδίας Τισ-

σαφέρνη με τον Τιθραύστη. Στον τελευ-

ταίοέδωσεμάλιστατηνεντολήνασυλλά

6ειτονπροκάτοχότου καινατοναποκε-

φαλίσει ως υπεύθυνο για την ταπείνωση

που είχε υποστείαπό τους Ελληνεςηβα-

σιλικήεξουσία.Λέγεταιότιστηναπόφαση

αυτή συνέβαλε η βασιλομήτωρ Παρυσά

τις, η οποίαέτρεφε μίσοςγιατον Τισσα-

φέρνη, μη λησμονώντας τονρόλοτου σε

βάροςτουαγαπημένουγιουτηςΚύρου,ό-ταν ο τελευταίος είχε επιχειρήσει να εκ-

θρονίσειτοναδελφότου.

Ο νέος σατράπης δεν έχαοε χρόνο.

Εσπευσε στη Λυδία και φρόντισε χωρίς

χρονοτριβή για την εκτέλεση της διατα-

γήςτουβασιλιάτου.Στησυνέχειαπροέβη

στη συγκέντρωση αξιόπιστων πληροφο-

ριών,ώστεναπροχωρήσεισεμιαορθολο-

γικήεκτίμησητηςκατάστασηςκαινααξιο-

λογήσει ρεαλιστικά τον κίνδυνο που είχε

προκύψει.Ταστοιχείαέδειχνανότιοστρα-

τόςτουΑγησίλαου είχεακμαίο ηθικό, με-

τά τις τελευταίες του επιτυχίες, διέθετε

στιβαρήκαιικανήηγεσίακαιείχεδημιουρ-

γήσειμιαεπικίνδυνη«σφήνα»στοκέντρο

της Ιωνίας, έχοντας μάλιστα λεηλατήσει

καιπυρπολήσειμεγάλατμήματατηςυπαί-

θρου. Η απώθησήτου δενθαήταν καθό-

λουεύκοληκαιαπαιτούσετηνκινητοποίη-

ση ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων που

δεν ήταν διαθέσιμες εκείνη τη στιγμή.

Υπό αυτές τις συνθήκες ο Τιθραύστης

προτίμησε να επιχειρήσει συνδιαλλαγή.

ΕστειλεστονΑγησίλαο έναμήνυμα με το

οποίοτον πληροφορούσε ότι ο Αρταξέρ

ξης δεχόταν να καταστούν οι ελληνικές

πόλεις της ΜικράςΑσίας αυτόνομες ένα-

ντι καταβολής φόρου υποτελείας, με α-

ντάλλαγματηνπλήρη αποχώρηση τωνελ

4 ληνικών δυνάμεωναπό τηνπεριοχή. Η α

πάντηση ήταν αυτή που θα περίμενε κά-

ποιος από έναν Σπαρτιάτη με μεγάλες

στρατιωτικές ικανότητες αλλά ελάχιστη

πραγματική,πολιτική εξουσία. ΟΑγησίλα-

ος ζήτησε εξάμηνηανακωχή γιαναδιαβι-

βάσειτηνπρότασητουβασιλιάστηΣπάρ-

τη,επειδήοίδιοςδενδιέθετεδικαιοδοσία

για τέτοια απόφαση. Τότε ο Τιθραύστης,

που όπωςφαίνεταικατείχετηντέχνη της

πολιτικήςεπιβίωσηςστοπολυδαίδαλο και

διεφθαρμένο περσικό σύστημα εξουσίας

καιπροφανώςεπιθυμούσεναέχεικαλύτε-

ρη τύχη απότον προκάτοχότου, έστειλε

στον Αγησίλαο αντιπρόταση: θα δεχόταν

τηνανακωχήαντοελληνικόστράτευμαα-

ποσυρόταν από τη Λυδία και προωθείτο

στη Μικρή Φρυγία, περιοχή ελεγχόμενη

από τονσατράπη Φαρνάβαζο! Αλλωστε η

προτεινόμενη ανακωχή αφορούσε τον Τι

θραύστη και όχι την Περσία συνολικά. Ο

προσγειωμένος καιπροσεκτικός Αγησίλα-

ος ανταπάντησε ότι θα δεχόταν αν ο Τι

θραύστης ανελάμβανε τον ανεφοδιασμό

των ελληνικών δυνάμεων όσο αυτές θα

διέσχιζαν τη Λυδία με κατεύθυνση προς

τηΦρυγία.ΟΠέρσηςσατράπηςσυμφώνη-

σεκαιαποδέσμευσετοποσότων20ταλά-

ντων που απαιτείτο για την ικανοποίηση

του αιτήματοςτου αντιπάλουτου.Οπερ-

σικός χρυσός είχε θαυματουργήσει πάλι,

αποδεικνύοντας την υπεροχή του έναντι

των ελληνικών όπλων σε εποχές που χα-

ρακτηρίζονταναπό παρακμήτων υψηλών

ιδεωδών του ελληνισμού και ανάπτυξη

της διχόνοιας και του καιροσκοπισμού α-νάμεσαστουςΕλληνες.

Ο Αγησίλαος με τον στρατό του κινή

θηκε βόρεια καιέφθασεαρχικάστηνΚύ-μη της Αιολίδας. Από εκεί εισέβαλε στη

ΜικρήΦρυγίαμέσωτηςκοιλάδαςτου Καϊ

κου και πραγματοποίησε μια θεαματική

καιβίαιηπροέλαση,ερημώνοντας στοπέ-

ρασμάτουτηνύπαιθρο καικαταλαμβάνο-

νταςαρκετέςπόλεις.Κατόπινσυμβουλής

του Σπιθριδάτη, ενός Πέρση ευγενούς

πουείχεαποστατήσειαπότονμεγάλοβα-

σιλιά, κατευθύνθηκε στην Παφλαγονία.

Εκείσυμμάχησεμε έναν ισχυρότοπικόη-

γεμόνα (επίσης αποστάτη), τον Οτυ, ο ο-

ποίος τον ενίσχυσε με 1.000 ιππείς και

2.000 πελταστές. Οι επιχειρήσεις λεηλα-

σίαςκλιμακώθηκανκαιεπεκτάθηκανσχε-

δόνως τα τείχη του Δασκύλιου,πρωτεύ-

ουσαςτης ΜικρήςΦρυγίαςκαι έδραςτου

Φαρνάβαζου.Οτελευταίος, υπότηνπίεση

των εξελίξεων και κινδυνεύοντας να ε-

γκλωβιστείμέσαστατείχητηςπόλης,την

είχεεγκαταλείψειέγκαιρακαιμετακινείτο

συνεχώς με τον στρατό του, για να απο-

τρέψει πιθανή περικύκλωση. Τα στρατεύ-

ματατουΑγησίλαου,βλέπονταςτηνηττο-

παθή και άτολμη στάση του εχθρού, δεν

απομακρύνθηκαν αλλά διαχείμασαν στη

δασώδη περιοχή κοντά στο Δασκύλιο, ό-

που υπήρχε αφθονία κυνηγιού και αλιευ-

μάτωναπότην κοντινή Προποντίδα.

Η έλλειψη επιθετικής πρωτοβουλίας

από την πλευρά των Περσών είχε τελικά

ωςαποτέλεσματηνυπερβολικήχαλάρωση

τωνστρατιωτώντου Αγησίλαου,οι οποίοι

άρχισαν να διασκορπίζονται σε ολιγάριθ-

μεςομάδεςκαινακινούνταιστιςπαρυφές

τωνθέσεωντουεχθρούχωρίςτιςαπαραί-

τητεςπροφυλάξεις.Σε μιαπερίπτωση μια

ομάδααιφνιδιάστηκεαπόένααπόσπασμα400ιππέων καιδύο δρεπανηφόρωναρμά-

τωνυπότηδιοίκησητου ίδιουτουΦαρνά-

βαζου.Ανκαισυγκεντρώθηκαντελικά700

περίπου Ελληνες για να αντιμετωπίσουν

τηναπειλή, οαιφνιδιασμός ήταν πλήρης.

Ηελληνικήπλευρά,ανκαιυπέρτερηαριθ-

μητικά, δεν πρόλαβε ναλάβειθέσεις μά-

χηςκαιοιδιασκορπισμένοιπεζοίαπετέλε

σανεύκοληλείαγιατοέμπειροιππικότων

Περσών. Εκατό περίπου Ελληνες έπεσαν

νεκροίσεεκείνητηνατυχήσυνάντησηκαι

οι υπόλοιποι διαλύθηκαν. Υστερα από λί-

γεςημέρεςοργανώθηκε μιαεκδικητική ε-

πιχείρηση υπό τηνηγεσία του Σπαρτιάτη

Ηριππίδα.Ελληνεςοπλίτες,πελταστέςκαι

ιππείςσυνοδευόμενοιαπόΑσιάτεςσυμμά-

χουςτουςεπιτέθηκανσεστρατόπεδοτου

Φαρνάβαζου και, αφού έτρεψαν τον ε-

χθρό σε φυγή,το κυρίευσαν καιπροέβη

σανσε εκτεταμένη λαφυραγώγηση. Κατά

τηνεπιστροφή ο Ηριππίδαςδιέταξεναα

φαιρεθούνόλαταλάφυρααπότουςΑσιά-

τες. Τογεγονόςπροκάλεσε τηνέντονη α-

ντίδραση των τελευταίων. Μη ανεχόμενοι

τηνπροσβολή, εγκατέλειψαντη νύκτατο

ελληνικό στρατόπεδο και προσχώρησαν

στηνπερσική πλευρά. Μιαανόητηφιλονι-

κία για τα λάφυρα είχε προκαλέσει ρήξη

στιςτάξειςτου στρατούτουΑγησίλαου,ο

οποίοςυποχρεώθηκεναστερηθείτιςυπη-

ρεσίεςτωντοπικώνσυμμάχωντου.

Το περιορισμένο έρεισμα που είχαν

πλέον οι Ελληνες στη Μικρή Φρυγία, κα-

θώςκαιηφθοράπου,προϊόντοςτουχρό-

νου,αναπόφευκταμείωνετηνισχύτουελ-

ληνικού στρατεύματος, έπεισαντονΑγη-

σίλαοότιήτανώραναδεχθείμιασυμβιβα-

στική λύση για να συντομεύσει την εκ-

στρατεία του στη Μικρά Ασία. Αλλωστε,

παράτηνκυριαρχίαστηνύπαιθρο,δενεί-

χε καταστείδυνατόνα κυριευθούν σημα-

ντικές πόλεις οιοποίες θα επέτρεπαν να

ελεγχθείαποτελεσματικάηπεριοχή.Ηταν

εξάλλου γνωστή η δυσκολία που αντιμε-

τώπιζανοιΣπαρτιάτεςστοντομέατηςπο-

λιορκίας καιτης εκπόρθησηςοχυρώνπό-

λεων. Ετσι κατόπιν μεσολάβησης ενός

προσώπου κοινής εμπιστοσύνης κανονί-

στηκεαπευθείαςσυνάντησητουΑγησίλα-

ου με τον Φαρνάβαζο. Ο Σπαρτιάτης έ-

φθασε πρώτος και κάθισε στο χορτάρι.

ΕπειτακατέφθασανοιυπηρέτεςτουΦαρ-

νάβαζου καιέστρωσανγιατονκύριότους.

Εκείνος όταν είδετονΑγησίλαο καθισμέ-

νοστοέδαφος,πήγεκαικάθισεδίπλατου

τείνοντας τοχέρι του. Στη συνέχεια εξέ

φρασε το παράπονό του με αξιοπρέπεια:

«ΗμουνπιστόςσύμμαχοςτηςΣπάρτης,ό-

ταν πολεμούσε κατάτης Αθήνας, βοήθη-

σα στηνίκητης καιποτέδεντηνπρόδω

σα,όπωςοΤισσαφέρνης.Σεανταμοιβή με

έχετε φέρει σε τέτοια εξαθλίωση, ώστε

στηνίδιατηνεπαρχία μουπρέπεινασυλ-

λέγωγιατροφήταυπολείμματαπουαφή-

νετε πίσω σας. Ολους τους πόρους μου

τουςλεηλατήσατεήτουςκάψατε.Τολέτε

αυτό δικαιοσύνη ή ευγνωμοσύνη;». Μα

κρά σιγή ακολούθησε. Ο Αγησίλαος απά-

ντησε τελικά ότι δεν πολεμούσε τον ίδιο

αλλάτονβασιλιάτηςΠερσίας και,επομέ-

νως,ήτανυποχρεωμένοςνααντιμετωπίζει

κάθεπεριοχή τηςχώρας αυτήςως εχθρι-

κή. ΠροέτρεψεόμωςτονΦαρνάβαζοναε

γκαταλείψει τον βασιλιά του και να γίνει

σύμμαχος της Σπάρτης. «Αν ο βασιλιάς

στείλειστη θέση μου άλλονσατράπη και

με θέσει υπό τις διαταγές του, ευχαρί-

στως θα γίνω φίλος και σύμμαχός σου.

Οσοόμωςδιατηρώτηνεξουσίαπουασκώ

γιαλογαριασμότου,θασαςπολεμήσωμε

όλεςμουτιςδυνάμεις»,απάντησεοΦαρ

νάβαζος.Ηειλικρινής καιγενναίααπάντη-

σή του συγκίνησετονΑγησίλαο,ο οποίος

τού είπε: «Θα εγκαταλείψω αμέσως την

περιοχήσου καιδενθα εισβάλωποτέπια

οεαυτή,όσο υπάρχουνάλλοιπου μπορώ

ναπολεμώ». Ετσιέληξε ηεκστρατείατου

ΑγησίλαουστηΦρυγία.Ηεπιτυχήςέκβασή


7/24/2019 SI 113.pdf


τηςώθησε τονΣπαρτιάτη βασιλιά να επι-

θυμεί τη σχεδίαση νέων κατακτήσεων

στηνασιατικήενδοχώρα.

ΑΝ ΑΚΛΗΣΗ ΣΤΗ Ν ΕΛΛΑΔΑ

Ενώ ο Αγησίλαος επεξεργαζόταν τα

σχέδιάτου γιαπεραιτέρω διείσδυση στη

ΜικράΑσία,τηνάνοιξητου394π.Χ.έλαβε

εντολή από τη Σπάρτη να επιστρέψει ε-

σπευσμένα στην Ελλάδα με τον κύριο ό-γκοτου στρατού του. Η κατάσταση στην

πατρίδαδενεπέτρεπετηνπραγματοποίη-

σητωνονείρωντου, καθώςηπόλη τουα-

πειλείτοπια στονίδιο τον ζωτικότηςχώ-

ρο. Ο αντιλακωνικός συνασπισμός στην

Ελλάδα,μεπροεξάρχουσεςπόλειςτηΘή-

βα και την Αθήνα, είχε προχωρήσει στη

συγκέντρωση,στηνΚορινθία,ισχυρήςδύ-

ναμηςοπλιτώνκαι ιππέωνπου απειλούσε

άμεσαναεισβάλειστηνΠελοπόννησο.

Ο Αγησίλαος κάλεσε τους εκπροσώ-

πουςτωνελληνικώνπόλεων καιμε"κρύα

καρδιά" τούς ανακοίνωσε πωςέπρεπε να

αποχωρήσει.Υποσχέθηκεότι,ανταπράγ-ματα στην Ελλάδα διευθετούντο σύντο-

μα, θα επέστρεφε για να υλοποιήσει τα

μεγαλεπήβολα σχέδιά του. Στη συνέχεια

αναχώρησε βιαστικά κινούμενος μέσω

Θράκης καιΜακεδονίας, σε μιαδιαδρομή

πουκανέναςστρατόςδενείχεακολουθή-

σειαπότηνεποχήτουΞέρξη.

Τα σχέδια του Αγησίλαου δεν έμελλε

ναπραγματοποιηθούν.Ανκαιηδράσητου

αντιλακωνικού συνασπισμού αντιμετωπί-

στηκετελικά επιτυχώς,αφούοιδυνάμεις

τουυπέστησανσυντριπτικήήτταστονπο-

ταμό Νεμέατο394π.Χ., η κυριαρχίατης

Σπάρτης στον ελληνικόχώρο και στοΑι-

γαίοδενθαδιαρκούσεπολύ.Ηεπικείμενη

εγκατάλειψη της κυριαρχίας στη Μικρά

Ασία είχε αρχίσει ναγίνεται ορατή όταν,

κατάτη διάρκειαακόματης εκστρατείαςτουΑγησίλαουστη ΜικρήΦρυγία, οιΠέρ-

σες επιδόθηκαν στη ναυπήγηση ισχυρού

στόλου με ναύαρχο τον ικανότατο Κόνω

να. Η επανεμφάνιση της ναυτικής δύνα-

μηςτωνΠερσώνήτανκάθεάλλοπαράκα-

λός οιωνός για τη σπαρτιατική εξουσία

στηνπεριοχή,ηοποίαήτανφανερόότιθα

απειλείτο σύντομα.Πριναπότηνεισβολή

στη Μικρή Φρυγία, συγκεκριμένα κατάτο

πέρασμάτου απότηνΚύμη τηςΑιολίδας,

οΑγησίλαοςέλαβεαπότηΣπάρτηέναμή-

νυμαμετοοποίοοιέφοροιτούανέθεταν

τηδιοίκηση τουσπαρτιατικού στόλουστο

Αιγαίο.Οστόλοςδενείχελάβειαξιόλογες

πρωτοβουλίεςγια ναυποστηρίξειτις επι-

χειρήσειςστηΜικράΑσίακαιοιέφοροια-

ποφάσισανναενοποιήσουντιςδιοικήσεις

τουστρατού καιτουστόλουγιαναδιεξα

χθείυπόκαλύτερουςόρουςηεκστρατεία

στην Περσία. Ομως οΑγησίλαος, που δεν

μπορούσε να διοικεί αποτελεσματικά το

ναυτικόαπό μακριά,διέπραξε το σφάλμα

να αφήσει ως τοποτηρητή του στηνηγε-

σίατου στόλουτον άπειροΠείσανδρο,α-

δελφό της γυναίκας του. Τον Αύγουστο

του 394π.Χ. οπερσικός στόλος, υπότην

καθοδήγηση του Κόνωνα καιτου Φαρνά

βαζου,συγκρούστηκεμεταπλοίατουΠεί

σανδρουσταανοικτάτηςχερσονήσουτης

Κνίδου. Παράτοπαράτολμο θάρρος που

επέδειξεοΣπαρτιάτηςναύαρχοςσεεκεί-

νητησύγκρουση, οστόλοςτουκατανική

Π ρο τομ ή του Ξενοφ ώ ντα , ο οποίος α ποτελεί την κυριότερη πηγή για τη δρά ση του Α γησίλαου . Ο συγκεκ ριμ ένος ιστορ ικός

υπήρ ξε μεγά λος θα υμ α στής του Σπα ρτιά τη στρα τηγού (Μ ουσείο Α λεξά νδρεια ς).

θηκε, αφού οιναυτικές μονάδες της Μι-

κρός Ασίαςαποχώρησανπριν εμπλακούν

στη μάχη,ενώο ίδιος φονεύθηκε. Η ήττα

στηνΚνίδοείχεαλυσιδωτέςσυνέπειες.Οι

σπαρτιατικές φρουρές στις πόλεις της

Ασίαςσύντομαεκδιώχθηκανκαιη κυριαρ-

χία των Λακεδαιμονίων στο Αιγαίο και

στηνΙωνίαεπλήγησοβαρά.

ΕΠ ΙΛΟ Ο ΣΗνίκητου ΚόνωναεπίτωνΛακεδαιμο-

νίωνστηνΚνίδο«έθαψε»οριστικάτοόρα-

μα του Αγησίλαου για επιστροφή στη Μι-

κράΑσίακαιδιεξαγωγή εκείμιαςνικηφό-

ραςεκστρατείαςκατάτηςΠερσικήςΑυτο-

κρατορίας. Κατά τα επόμενα χρόνια η

Σπάρτη θα αγωνιζόταν σκληράνα διατη-

ρήσειτηνκυριαρχίατηςπέραντουχώρου

τηςΠελοποννήσου,πολεμώνταςεναντίον

τωνΑθηναίων,τωνΘηβαίων,τωνΑργείων

αλλά και των Περσών. Στην προσπάθειά

της αυτή ο Αγησίλαος θα συνέβαλλε τα

μέγιστα,χαρίζονταςμάλισταστασπαρτια-

τικάόπλα σημαντικές νίκες, όπωςεκείνη

κατά της αντιλακωνικής συμμαχίας στην

Κορώνειατης Βοιωτίαςτο 394π.Χ.Αργό-

τεραοίδιος επρόκειτοναηγηθεί καιτης

πολεμικής προσπάθειας των Σπαρτιατών

κατά της Θήβας, όταν η βοιωτική πόλη

διεκδίκησε με αξιώσεις, μόνη πλέον, την

ηγεμονίαστονελληνικόχώρο.Ομωςοιη-

μέρες της σπαρτιατικής κυριαρχίαςήταν

μετρημένες καιοΑγησίλαοςδεν μπορού-

σε να πράξειπολλάγιανααλλάξειτην ι-

στορική μοίρατηςπόλης του. Οσογιατα

όνειρά του για την κατάλυση της Περσι-κήςΑυτοκρατορίαςκαιτηνεκθρόνισητου

βασιλιά της, αυτά αποδείχθηκαν άκαιρα

και ουτοπικά. Η φιλοδοξία και οιαναμφι-

σβήτητες στρατιωτικές του ικανότητες

δεναρκούσανγιατηνεπίτευξηενόςτόσο

μεγάλου σκοπού. Είναι πιθανό η εκστρα-

τεία των Μυρίων στο πλευρό του Κύρου

το 401 π.Χ. να δημιούργησε στη Σπάρτη

τηνεντύπωση ότιηΠερσίαείχεόντωςε

ξασθενήσεικαιθαμπορούσενααποτελέ

σειπεδίοεύκολωνκατακτήσεωνγιαπαρά-

τολμους και αποφασισμένους Ελληνες.

Ομως οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες για

ένατέτοιοεγχείρημα.Στιςαρχέςτου4ουαιώναπ.Χ.οελληνικόςκόσμοςσπαρασσό

ταναπό διχόνοιες καιοι παρακμάζουσες

πόλειςκράτη, με πρώτη τη Σπάρτη, δεν

δίσταζαν να συνεργαστούν ακόμα και με

τους Πέρσες για να πετύχουντους στό-

χους της κοντόφθαλμης πολιτικής τους.

Ο Αγησίλαοςδιέθετε φιλοδοξία,εμπειρία

καιπολεμικήαρετή,όμωςδενέπαυεναεί-

ναι ένας Σπαρτιάτης στρατιωτικός της

"παλαιάςσχολής1',που δενγνώριζεπώςνα

πολιορκήσει επιτυχώς μιαοχυρήπόλη και

η πολιτική του αντίληψη ταυτιζόταν εν

πολλοίς με τουςστενούς πολιτικούς ορί-

ζοντεςτηςγενέτειράςτου.Το όνειροτηςοριστικήςνίκηςεπίτωνΠερσώναπαιτού-

σεπολύπερισσότερα,πολιτικόόραμα,πα-

νελλήνια επιρροή και πολυσύνθετες

στρατιωτικές ικανότητες, στοιχεία τα ο-

ποία,όπωςαποδείχθηκε,οιΕλληνεςθαέ-

πρεπε να περιμένουν μερικές δεκαετίες

ακόμαγιαναταδούνσυγκεντρωμέναστο

πρόσωποτουΜεγάλουΑλεξάνδρου.


(1) ΙΣΤΟ ΡΙΑ ΤΟ Υ ΕΛ ΛΗ Ν ΙΚ Ο Υ Ε Ν Ο ΥΣ,

Εκδ οτική Α θη νώ ν, 1980.(2) P. Car Hedge: AGESILAUS AND THE CRISIS OF SPARTA,Duckw orth , Lond on, 1987.

(3) S. Hor nb lower: THE GREEK WORLD 479- 323, London , 1983.(4) J.B. B ur y & R. Meiggs: ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ ΤΗΣ ΑΡ ΧΑ ΙΑΣ Ε ΛΛ Α Δ Ο Σ, Εκδόσεις Κα ρδα μίτσα, 1981.(5) U. Wilcken: Α ΡΧ ΑΙΑ ΕΛ ΛΗ Ν ΙΚ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ, Εκ δό σεις Πα πα ζήση , Αθή να, 1976.(6) Μ . Sage: WARFARE IN ANCIENT GREECE, Rout ledge, Lond on, 1996.(7)Ξενοφ ώ ντος: ΕΛΛΗ Ν ΙΚ Α, Ε κδόσεις Ζαχαρόπουλου.(8) Ξενοφ ώ ντος: Α ΓΗ ΣΙΛ Α Ο Σ, Εκδόσ εις Π άπυρος.


7/24/2019 SI 113.pdf


ΟΜ ιναμότο Γιοριτόμο. τελικός και απόλυτος

νικητής του Π ολέμου Γκενπέι, με επίσημη ενδυμασία της κυβέρνηση ς «Μ πακούφ ου»στην Καμακούρα.

7/24/2019 SI 113.pdf


ο ρπΛ ερ ια^

........................... f K c M j i c i

ΗΑΠΑΡΧΗΤΗΣΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣΙΑΠΩΝΙΑΣ

ΤΩΝ (11801185)

Στηνιστορίατωνεμφυλίων

συγκρούσεωντηςΙαπωνίαςο

ΠόλεμοςΓκενπέικατέχει

ξεχωριστήΘέση,επειδήαπετέλεσε

τονκαταλύτηγιατημεταφοράτης

πραγματικήςεξουσίαςαπότην

αυτοκρατορικήΑυλήστη

στρατιωτικήκυβέρνησητων

σογκούν.Οδήγησεσεσύγκρουση

τιςδύοισχυρότερεςφατρίες

πολεμιστώνσαμουράιτου 12ου

αιώνα,τους Τάιρακαιτους

Μιναμότο.Οιπράξειςηρωισμού και

οιτραγωδίεςπουπροέκυψαναπό

τοναγώνατους,εμπνέουνακόμα

καισήμερατουςΙάπωνεςκαι

κληροδότησανστηχώρατοπρώτο

καισπουδαιότεροέποςτης,την

«ΙστορίατωνΧάικε».

Η Ιαπωνίαωςχώραήτανανέκαθεν

μακρινή και εξωτική για εμάς

τουςΔυτικούς.Μόνονμετάτοά-

νοιγμάτης στις ξένες επιρροές, κατάτο

τέλοςτου 19ου αιώνα, άρχισε ναγίνεται

ευρύτερα γνωστή η εξαιρετικά πλούσια

και ενδιαφέρουσα ιστορίατης, μια ιστο-

ρίαπου, όπωςγίνεται αμέσως αντιληπτό

σεόποιον ασχοληθεί μαζίτης, δυστυχώς

σημαδεύεταιαπόπολλούςεμφυλίουςπο-

λέμους καιγενικότερες περιόδους ανα-

στάτωσης, με ελάχιστα, συγκριτικά, δια-

στήματααπόλυτηςεσωτερικήςειρήνης.

Τααίτιααυτώντωνπολέμωνποίκιλλαν

ανάλογα με την εποχή και τις περιστά-

σεις, αλλά ορισμένοι παράγοντες συνέ

βαλλανπάνταστη δυσκολία ενοποίησης

τηςχώρας:το,ωςεπίτοπλείστον,ορεινό

του εδάφους το οποίο ευνοούσετοντο-

πικισμόκαιδυσκόλευετηνεπικοινωνία,η

χρόνια αδυναμίατης κεντρικής εξουσίας

να ελέγξει αποτελεσματικά την περιφέ-

ρεια και η λογική συνέπεια αυτών των

δύο, η διαρκής τάση τωντοπικών αρχό-

ντωνναδημιουργούντις δικέςτουςηγε-

μονίες, συγκρουόμενοι με τους γείτονές

τους και αγνοώντας την αυτοκρατορική

Αυλή.

Σαμουράι της φα τρίας Μ ιναμότο καλπάζουν προς συνάντηση ς ου εχθρούετοιμάζοντας τα τόξα τους.


7/24/2019 SI 113.pdf


8

Σύγχρο νο Αγαλμα του Μ ιναμότο Γ ιοσινάκα , πρώ του νικητή των Τάιρα,σετέμενος κοντά στο σημείο της μεγά λης νίκης του στην κοιλάδα Κιρικάβα.

ΟεμφύλιοςπόλεμοςΓκενπέι,πουέγι

νε μεταξύτωνετών 1180 και1185ανάμε-

σα στις μεγάλες φατρίες σαμουράι των

ΤάιρακαιτωνΜιναμότο,ήτανυψίστηςση-

μασίαςγιατηνιστορικήεξέλιξητηςΙαπω-

νίας, επειδή απετέλεσετον καταλύτηγια

τονοριστικόαποκλεισμό του αυτοκράτο

ρα και της Αυλής από οποιονδήποτε σο-

βαρό πολιτικό ρόλο, μεταφέροντας την

πραγματική εξουσία στα χέρια των σο-

γκούν και της στρατιωτικής κυβέρνησής

τους, ένα καθεστώς το οποίο με ελάχι-

στες παραλλαγές υφίστατο μέχρι το τέ-

λοςτου 19ουαιώνα.

Η ΙΑΠΩΝ ΙΑ ΤΟ Ν 12ο ΑΙΩΝ Α

Η Κίνααποτελεί γιατηνΑπωΑνατολή

ό,τιακριβώςηαρχαίαΕλλάδαγιατονΔυτι-

κό κόσμο: το βασικό πρότυπο και υπόβα-

θροτηςπολιτικήςκαιπολιτιστικήςτηςπο-

ρείας. Η Ιαπωνία δεν αποτελεί εξαίρεση

και επί αιώνες βρισκόταν στην κινεζική

σκιά.Ωςεκτούτουηιαπωνικήαυτοκρατο

ρικήΑυλή εισήγαγε, μαζίμετον Βουδισμό

τον6ο αι. μ.Χ., καιτο σύστηματης κινεζι-

κής αυτοκρατορικής διοίκησης των κομ

φουκιανιστών μανδαρίνων. Το σύστημα

αυτόδενάνθησεποτέστονέοέδαφος,ε

φόσον βασικό προαπαιτούμενό του ήταν

μια πραγματικά ισχυρή κεντρική πολιτική

εξουσία, κάτιπου η Αυλή δεν είχε ποτέ,

παράτο «θεϊκό» καθεστώςτου αυτοκρά

τορα, ο οποίοςθεωρείτοαπευθείαςαπό-

γονοςτηςθεάςτου ΗλιουΑματεράσου.

Απότοδεύτερο μισότου11ουαιώναη

αυτοκρατορική εξουσία και το κινεζικού

τύπουσύστημαδιακυβέρνησηςπουεξαρ

τάτοαπόαυτήνουσιαστικάάρχισαννακα-

ταρρέουν.Οιεκλεπτυσμένοιαυτοκρατορι

κοίαυλικοί,ακολουθώνταςστοπαλάτιμιατρυφηλή ζωή υψηλών πολιτιστικών απο-

λαύσεων,δενείχαντηνπαραμικρήπρόθε-

σηνααναλάβουντιςεπαρχιακέςδιοικητι-

κέςθέσειςτιςοποίεςτουςανέθετεηκρα-

τικήγραφειοκρατία. Ετσι υπενοικίαζαν τη

θέση τους σε αντιπροσώπους, τους οποί-

ουςδενμπορούσανήαδιαφορούσανναε-

λέγξουν. Οπωςήταναναμενόμενο οιαντι-

πρόσωποι αυτοί, ανανεώνοντας συνεχώς

το ενοικιασμένο δικαίωμά τους, ολοένα

αύξαναν την πολιτική, οικονομική και

στρατιωτική ανεξαρτησία τους από την

αυτοκρατορικήδιοίκηση, παρακρατώντας

μέροςήτοσύνολοτωνπροςαπόδοσηφό-ρωνκαιερχόμενοισεσυμφωνίεςμετιςτο-

πικές φατρίες πολεμιστών σαμουράι, για

να εδραιώσουν καλύτερα την εξουσία

τους.

ΗΑυλήαπότηνπλευράτης,εκτόςαπό

τηνέλλειψη ελέγχουτων επαρχιών,αντι-

μετώπιζε και το πρόβλημα των εσωτερι-

κώνδολοπλοκιώντων μελώντης. Οιαυλι

κοί είχαν αναπτύξειτο σύστημα, μόλις ο

αυτοκράτοραςενηλικιωνόταν,νατονεξα-

ναγκάζουν σε παραίτηση, στέφοντας ως

διάδοχο τονπλησιέστερο ανήλικο συγγε-

νήτου, τονοποίο καιήλεγχανπιο αποτε-

λεσματικά. Ο τέως αυτοκράτορας δενα-

ποσυρόταναπότοπαλάτιαλλάέμενεστα

διαμερίσματάτουμετηδικήτουΑυλή.Αυ-

τή η ασθενής διοικητικά κατάσταση των

πολλαπλών και αλληλοσυγκρουόμενων

κέντρωνεξουσίας (υπήρξεπερίοδος με3

4 «σκιώδεις» αυλές)εμπόδιζεοποιαδήπο

τεπαραγωγή σοβαρούδιοικητικούέργου.

Σταδιακάλοιπόνοιαυλικοί, βλέπονταςτα

έσοδάτουςνα μειώνονταισταθεράκαια-

ναγνωρίζοντας ότι οι ένοπλες δυνάμεις

πουδιέθετανήταντελείωςανίκανες ακό-

μα και να επιβάλουν την τάξη στην ίδια

τηνπρωτεύουσα καιστοπαλάτι, αύξαναν

τηνεξάρτησήτουςαπότουςσαμουράιγια

την καθημερινή διοίκηση τηςχώρας. Αυ-

τούς τους τραχείς και άξεστους πολεμι-

στές τους ονόμαζαν, μεταξύ αστείου και

φόβου, «τα νύχια και τα δόντια» της Αυ-

λής.

Οσοοιδιάφορεςφατρίεςπολεμιστών

ήτανπερίπου ισοδύναμες ως προςτηνε-

πιρροήτουςστηνκεντρικήεξουσία, αυτή

μπορούσε να τις ελέγξει αντιπαραθέτο

ντας την ισχύ της μίας έναντιτηςάλλης.

Ομως τον 12ο αιώνα δύο φατρίες έγιναν

τόσο ισχυρέςώστεαρχικάνααμφισβητή-

σουν καιτελικά να καταργήσουν την ε-

ξουσίατωναυλικών. Επρόκειτογιατιςφα-

τρίεςτωνΤάιρακαιτωνΜιναμότο.


7/24/2019 SI 113.pdf


Η ΑΝ Ο ΔΟ Σ ΤΩΝ ΣΑΜ Ο ΥΡΑΙ

Ποιοιήτανόμωςοισαμουράικαιπώς

κατέληξαν να κυριαρχήσουν; Οι ρίζες

τους θα πρέπει να αναζητηθούν τόσο

στην αυτοκρατορική Αυλή, όσο και στις

τοπικέςεπαρχιακέςαριστοκρατίες.Μετά

απόένακρατικόδιάταγματου8ουαιώνα

οι σχετικά μακρινοί αρσενικοί αυτοκρα

τορικοί συγγενείς αποκόπηκαν από την

Αυλή καιτουςανατέθηκανδ ιοικητικά κα-θήκοντα στις επαρχίες, ουσιαστικά εξο

ρίζοντάς τους. Αργότερα τους ακολού-θησανεκούσιακαιάλλοιμικροίευγενείς,

που ήθελαν να αποφύγουν την ατμό-

σφαιρα της Αυλής. Η απομάκρυνση των

νεαρών, κυρίως, αριστοκρατών από τη

μαλθακότητακαιτιςσυνωμοσίεςτουπα-

λατιού τούς έφερεσε επαφή και τελικά

σε συνοικέσια μετιςτοπικές επαρχιακές

ελίτ, οι οποίες, αν και περιφρονούσαν

τηνκεντρική εξουσία,είχανένανλανθά

νοντα σεβασμό για τις παλαιές αυλικές

οικογένειες κάτι ανάλογο με τους δι-

κούς μαςΦαναριώτεςκαιεπεδίωξαντησύναψη συγγενικών σχέσεων, έστω και

με αυτούς τους «ξεπεσμένους» γόνους

τους.

Οινεαροίαριστοκράτεςανακάλυπταν

έναν κόσμο απελευθερωμένο από τα

συμβατικά και τελετουργικά δεσμά της

Αυλής, όπου η επιτυχία δεν οφειλόταν

τόσο στην καταγωγήόσο στηνπίστη και

στην πολεμική ικανότητα των ακολού-

θων τους. Οι συνεχείς μάχες με ληστές,

βάρβαρουςνομάδεςαλλάκαιάπληστους

και πολεμοχαρείς γείτονες σταδιακά

τουςμεταμόρφωσανσεέμπειρουςκαια-

δίστακτους πολέμαρχους, μεγερές κοι-

νωνικέςκαιστρατιωτικέςβάσεις,διαμορ-

φωμένεςαπό δεσμούς αίματος και συμ-

φέροντος. Οι ακόλουθοι προσέφεραν

τηνυπηρεσία τουςκαιτη ζωήτους στον

κύριό τους. Εκείνος τους αντάμειβε με

τιμές,λάφυρακαιγαίες,αρπαγμένεςαπό

τους νικημένους αντιπάλους. Η ιδεολο-

γίατωνσαμουράιείχεωςβάσητηνάνευ

όρων υπακοή στον αρχηγό τους. Αλλω-

στε και η ίδια ηλέξη «σαμουράι» σημαί-

νει«αυτόςπου υπηρετεί».

Οι στρατιωτικές επιτυχίες των επαρ-

χιακώνπολέμαρχωνσταδιακάεπηρέαζαν

όλοκαιπερισσότεροτηναυτοκρατορική

Αυλή,ώσπουτελικάτήςέγιναναπαραίτη-

τοι. Ετσιαυτήτουςπλησίασε,γιανατους

χρησιμοποιήσει, ουσιαστικά ανοίγοντάς

τουςτονδρόμογιατηνεξουσία.

Ο ΣΑΜ Ο ΥΡΑΙ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΟ ΛΕΜ Ο

Είναισίγουροότιόλοιμαςακούγοντας

τη λέξη «σαμουράι» τη συνδυάζουμε με

Απεικόνιση του Τάιρα Κιγιομόρι, α ρχηγού της φατρίας Τάιρα, με κοστούμ ι της Α υλής.

την εικόνα των υπέροχων και θανατηφό-

ρων μακριών σπαθιών, μετοσφυρηλατη

μένο ατσάλι, ντυμένο στο μετάξι καιστη

λάκα. Ομωςτο βασικό όπλοτων ιπποτών

τηςΙαπωνίαςδενήταναρχικάτοσπαθίαλ-

λάτοτόξο!Οπρώτοςηθικόςκώδικαςτων

πολεμιστών, πρόδρομος του μεταγενέ-

στερου«Μπουσίντο» («ΗΟδόςτου Πολε-

μιστή»), ήταν «Η Οδόςτου Τόξου καιτου

Αλόγου», φανερώνονταςτηναρχική μορ-

φή πολέμου σαμουράιως συγκρούσειςέ-φιππων τοξοτών. Αλλωστε στην «Ιστορία

των Χάικε», που αφηγείται σε ποιητική

μορφή την ιστορίατου πολέμου Γκενπέι,

οιήρωες σαμουράιεμφανίζονταιωςτρο-

μεροί τοξότες, οι οποίοι περνούν μέσα

από τις εχθρικές γραμμές ρίχνοντας υ-περβολικούς αριθμούς βελών τα οποία

βρίσκουν τον στόχο τους σκοτώνοντας

σωρηδόν αντιπάλους. Το σπαθί ερχόταν

δευτερευόντως σεχρήση, σε περίπτωση

πουταβέληαποτύγχανανναεξουδετερώ-

σουν τον εχθρό, και η μάχη διεξαγόταν

πιασώμαμεσώμα. Επίσηςχρησιμοποιείτο

για τελετουργικές αυτοκτονίες (σεπούκου)σαμουράι,οιοποίοιπροτιμούσαντον

θάνατο από την ατίμωση της ήττας και

τηςαιχμαλωσίας.

Το ιαπωνικό τόξο, κατασκευασμένο

από ξύλο ή κέρατο, ήταν μεγάλου μεγέ-

θους και με έντονη ασυμμετρίαπρος το

επάνω μέρος,επειδή έπρεπεναχρησιμο-

ποιείταιαπότησέλλα καιόχιαπότο έδα-

φος, όπως π.χ. το ευρωπαϊκό αντίστοιχό

τουlongbowτωνΑγγλωντοξοτώντου Εκα

τονταετούς Πολέμου. Είχε μεγάλο βελη-

νεκές και έριχνε μακριά βέλη, ικανά να

διαπεράσουνπλήρωςακόμακαιαντίπαλο

μεπανοπλίαήνατονκαρφώσουνστησέλ-

λακαιστοάλογότου.

Εκτός από το τόξο του ο σαμουράι

μπορούσε,έφιπποςαλλάπιοαποτελεσμα-

τικάπεζός, να χρησιμοποιήσει μιαλόγχη

μεσχετικάμακριάκαιελαφρώςκυρτήλε-

πίδα, τη ναγκινάτα, φοβερά επικίνδυνη

γιαέναν ιππέαή την ευάλωτη κοιλιάτου

αλόγουτου.Τονοπλισμότουσυμπλήρωνε

μεγάλη ποικιλία από σπαθιά και στιλέτα,

γιατη μάχησώμαμεσώμα.Τα ιαπωνικάσπαθιάθεωρούντο επίαι-

ώνες τα καλύτερα κατασκευασμέναόπλα

σεολόκληρη τηνΑπωΑνατολή. Γιατουςί-

διουςτουςσαμουράιήτανκάτιπαραπάνω

απόχρηστικάεργαλείαθανάτου.Θεωρού-

ντο βασικά κομμάτιατου συνολικού εαυ-

τού τους, η «ψυχή του πολεμιστή». Κυ-

ρίωςσπαθιάτωνσαμουράιήταντομακρύ

κατάνα καιτο μέσου μήκους τάσι, με μία

κόψη.Αυτοίμπορούσανακόμαναφέρουν

ένα σύνολο από μικρότερα μαχαίρια (τά

ντο,κεν κλπ.),μεμίαήδύοκόψεις.

Η φήμη των ιαπωνικών λεπίδων βασι-

ζόταν στην τεχνολογία και στην τεχνικήκατασκευήςτους.Οικατασκευαστέςσπα-

θιών(κάτζι)θεωρούντοεξαιρετικήςσημα-

σίαςτεχνίτες,με κοινωνικήθέση καιπρο-

νόμιαανάλογαμεαυτάτωνσημερινώνκο-

ρυφαίωνεπιστημόνωνσταδιάφορακρατι-

κά και στρατιωτικά ιδρύματα ερευνών.

Επρεπεναδιαβιούνλιτάκαιαυστηρά.Κά-

θε σημαντική κατασκευή ενός σπαθιού

(π.χ. παραγγελία κάποιου ισχυρού άρχο-

ντα)άρχιζεπάντα μενηστεία, προσευχές

καιειδικέςτελετουργίεςεξαγνισμού.

Αρχίζονταςαπό ένακομμάτι σίδερου,

με διαδοχικάψησίματαστον κλίβανο και

29


7/24/2019 SI 113.pdf


σφυροκοπήματα, ο τεχνίτης καθάριζε το

μέταλλοαπό ξένα στοιχεία. Στη συνέχεια

τοσφυρηλατούσεώστεναγίνειλεπτόκαι

πλατύκαιτο δίπλωνε σταδύο. Η διαδικα-

σίαεπαναλαμβανότανπολλέςφορές,6ου

τώνταςτο σπαθίσε παγωμένο νερό ανά-

μεσασταδιαδοχικάσφυροκοπήματα. Ετσι

δημιουργείτομιατελικήλεπίδααπόαλλε-

πάλληλαεπίπεδαατσαλιού,σχετικώςελα-

φριάαλλάμεπολύισχυρήκόψη.Υπάρχουν

πολλές ιστορίεςγια σπαθιέςπου έκοβαν

σταδύο ένανκαβαλάρη, μαζίμετοάλογό

του, υπερβολές οιοποίες δενβρίσκονται

τόσομακριάαπότηνπραγματικότητα.

Η μιλιταριστικά επιθετική ιδεολογία

των σαμουράι, με βασική μεταβλητή την

περιφρόνησηπροςτονθάνατο,απέκλεισε

νωρίςτηνασπίδασεοποιαδήποτε μορφή.

Ομωςο αμυντικός εξοπλισμόςτους,απο

τελούμενος από πανοπλία και κράνος, α-

ποδείχθηκεπολύαποτελεσματικός, μέχρι

τηνέλευσητωνπυροβόλωνόπλωνστηχώ-

ρατον16οαιώνα.

Οιιαπωνικέςπανοπλίεςτου11ου12ου

αιώνα αποτελούντοαπό πολλές μικρές ε

πιμήκειςπλάκεςαπόμέταλλοήεπεξεργα-

σμένοδέρμα, επικαλυπτόμενες και δεμέ-

νες μεταξύ τους με χοντρά κορδόνια. Η

κατασκευή αυτή καθιστούσε την πανο-

πλίαελαφριάκαιευλύγιστη,ώστενα μπο

ρεί να χρησιμοποιηθεί από έφιππους το-

ξότες. Παράλληλα η ευλυγισία επέτρεπε

την απορρόφηση μέρους της δύναμης

των κτυπημάτων των αντιπάλων. Ενα κε-

ντρικό κομμάτι προφύλασσε το στήθος,

τη ράχη καιταπόδια μέχριταγόνατα (με

το κατάλληλο άνοιγμα για την ίππευση),

δύο μεγάλατετράγωνακομμάτιατους ώ-

μους και το πάνω μέροςτωνχεριών, με

ταλλικέςπλάκεςταχέρια κάτωαπότονα

0 γκώνα, ενώ παράλληλα υπήρχαν μεταλλι

κέςή ξύλινεςπερικνημίδες. Το κράνος ή-

ταν ένα ενιαίο μεταλλικό ημισφαίριο, με

προσαρτημένα τετράγωνα τμήματα στο

πίσω μέρος για προφύλαξη του αυχένα.

Πολλές φορές οιπιο ισχυροί πολέμαρχοι

στόλιζαν το εμπρόσθιο μέρος του κρά-

νουςτουςμεθυρεούςσεσχήμακεράτων,

μισοφέγγαρου κλπ. και φορούσαν μεταλ-

λικέςμάσκεςπροσώπου,οιοποίεςαπεικό-

νιζαν άγριες μορφές για να εκφοβίζουν

τονεχθρό.

Φυσικά στα παραπάνω υπήρχαν πολ-

λέςδιαβαθμίσειςκαιπαραλλαγές,μετους

ισχυρούς άρχοντες να κατέχουν τις πιο

πλούσιες και στολισμένες πανοπλίες και

τουςπιοφτωχούςσαμουράινααρκούνται

σε απλούστερες μορφές. Ομως οιτελευ-

ταίοι μπορούσαν πάντα να κερδίσουν με

τοσπαθίτους(κυριολεκτικά),τηνώρατης

μάχης,μιακαλύτερηπανοπλίααπόένανα-

ντίπαλο.Οπως καισταομηρικά έπη,πολ-

λές φορές διεξάγονταν σκληρές συμπλο-

κέςγιατηναπόκτηση κάποιας καλής πα-

νοπλίας καιδενήτανσπάνιο φαινόμενοη

νικήτριαπαράταξηναπροσφέρειτιςωραι-

ότερεςπανοπλίες δικέςτηςή τωναντι-

πάλωνσεναούς,υπόμορφήευχαριστίας.

Οιτακτικές μάχηςτης εποχήςδεν εί-

ναιεύκολονααποσαφηνιστούν μέσααπό

τιςσχετικέςπολεμικέςδιηγήσεις,οιοποί-

εςτονίζουνπερισσότεροτοατομικόθάρ-

ροςηρωικώνμορφώνέναντιμιαςαπρόσω-

πης μάζας αντιπάλων. Παρόλο που οι σα-

μουράιθαπολεμούσανμεκάποιαοργάνω-

ση, βασιζόμενοιστιςδιαταγές καιστοπα-

ράδειγμαθάρρουςτωναρχηγώντους,δεν

υπάρχουν μαρτυρίεςγια μαζικούςκαιορ-

γανωμένους σχηματισμούς πεζικού, τύ-

που ελληνικής φάλαγγας ή ρωμαϊκής λε-

γεώνας. Ιδανικό τωνπολεμιστών ήταν να

διακριθούν σε ατομικό επίπεδο, για την

πολεμικήικανότητακαιτονηρωισμότους.

Αν νικούσαν κάποιον ισχυρό πολεμιστή

του εχθρού,πόσο μάλλον έναναπότους

ηγέτες του, αυτό σήμαινε αυξημένες τι-

μές καιυλικές ανταμοιβές μετάτη μάχη.

Φυσικάηλήψηλαφύρων,που είχανκερδί-

σει με την αξίατους, ήτανπάντα μια ση-

μαντική απολαβή. Ωστόσο αυτός ο έντο-

νος ατομικισμός δεν απέκλειε την εφαρ-

μογή καινοτόμων και μεγαλοφυών στρα-

τιωτικώνστρατηγημάτων,όπωςθα δούμε

στησυνέχεια.

Ο ΔΡΟ Μ Ο ΣΠ ΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟ ΛΕΜ Ο ΚΕΝΠΕΪ

Με τη σχεδόν ταυτόχρονη αναρρίχη-

ση τωνΤάιρακαιτων Μιναμότο στον κό

Τοξότης σαμουράι, τυπικό δείγμα πολεμιστή τω ν συνόρω ν τον 11ο-12ο αιώνα. Το πάνω μέρος του τόξου

είναι μεγαλύτερο από το κάτω, επειδή το όπλο αυτό συνήθω ς εχρησιμοποιείτο από έφ ιππους πολεμιστές.


7/24/2019 SI 113.pdf


σμο της αυτοκρατορικής Αυλής και τη

σύνδεση τωνσυμφερόντωντους με τηντύχη των διαφόρωνομάδων αυλικών, οι

οποίεςεπίαιώνεςσυνωμοτούσανημίαε-

ναντίοντηςάλλης,ήταναναπόφευκτοοι

ενλόγωσυνωμοσίεςναξεφύγουναπότα

δώματατουπαλατιού καινακαταλήξουν

σταπεδία των μαχών. Οι Μιναμότο πρώ-

τοι, με τις υπηρεσίες που προσέφεραν,

κατόρθωσαννααυξήσουνσημαντικάτην

επιρροή τους στην κρατική διοίκηση. Οι

Τάιρα δεν άργησαν να τους ακολουθή-

σουν σε αυτόν τον πολλά υποσχόμενο

δρόμο.

Η ρίζα του πολέμου Γκενπέι βρίσκε-

ται στο λεγόμενο «Επεισόδιο Χόγκεν»(1156), μίαδιαφωνία ανάμεσα σε δύο πα-

ρατάξεις αυλικών συσπειρωμένες γύρω

από δύο «σκιώδεις» αυτοκράτορες, τονΣουτόκουκαιτονΓκοΣιρακάβα,πουεπ ι-

θυμούσαννακαταστήσουντουςευνοού-

μενους νεαρούς συγγενείς τους αυτο-

κράτορες. Οι δύο ανήλικοι στέφθηκαν

διαδοχικά αλλά πέθαναν λίγους μήνες

μετάτην ενθρόνισή τους (ίσως από δη-

λητήριο). Κατόπιν οι δύο παρατάξεις ε-τοιμάστηκανγιαπόλεμο,προσπαθώντας

να στρατολογήσουν όσο το δυνατόνπε-

ρισσότερουςσαμουράιηκαθεμίαγιαλο-

γαριασμότης.ΗπαράταξητουΣουτόκου

είχεεπιπλέοντην υποστήριξη τωνπολε-

μιστών μοναχών από τα διάφορα βουδι

στικάτεμένηγύρωαπότηνπρωτεύουσαΚιότο. Οιτελευταίοιήταν ένα μόνιμο "α-

γκάθι" στοπλευρό των πολέμαρχων σα-

μουράι καιουσιαστικάοι μόνοιπου μπο-ρούσαν νατους αντιμετωπίσουν αποτε-

λεσματικάστοπεδίοτηςμάχης.

ΟιΤάιρα καιοι Μιναμότο αντιπροσω-

πεύονταν εξίσου και στις δύο παρατά-

ξεις. Αυτό εκ πρώτης όψεως μπορεί να

φαίνεταιπαράξενοδεδομένωντωνιδανι-

κώντωνσαμουράι, μεπρωταρχικότην υ

πακοή στον αρχηγό της φατρίας τους.

Ομως δενπρέπειναλησμονούμε ότιαυ-

τοίοιπολεμιστέςείχανεκτεθείεπίδεκα-ετίες στη σάπια,ηθικά, ατμόσφαιραμιας

παρηκμασμένης Αυλής, με συνέπεια τη

χαλάρωση της αυστηρής, μονολιθικής ι-

δεολογίας τους. Επιπλέον το καθεστώς

τωνπολλαπλών«σκιωδών»αυτοκρατορι-

κών Αυλών, με τις αενάως μεταλλασσόμενες συμμαχίες, καθιστούσε αρ-

κετάδύσκολο,ωςαδύνατο,γιατονκάθε

σαμουράιτονεντοπισμότουπραγματικά

νόμιμουαρχηγούπουηθικάθαάξιζετην

υπακοή του. Δεν είναι παράξενο λοιπόν

που μικροίκαιμεγάλοιπολέμαρχοικαιοι

ακόλουθοίτους κατέληξαν να ενεργούνμεβάσητοατομικότουςσυμφέρον,αντί-

θεταόχιμόνονστη φατρίατουςαλλάκαι

σε στενούς συγγενείς τους. Χαρακτηρι-

στικόπαράδειγμααυτήςτηςκατάστασης

αποτελεί ο Μιναμότο Γιοσιτόμο, ηγέτης

τωνΜιναμότοοι οποίοι υποστήριζαντον

ΓκοΣιρακάβα,οοποίοςαντιμετώπιζετον

ίδιοτονπατέρατου,ΜιναμότοΤαμεγιόσι,

αρχηγό της φατρίας Μιναμότο και υπο

στηρικτήτουΣουτόκου.ΟιΤάιραυποστη

ρικτέςτου ΓκοΣιρακάβα ακολουθούσαν

τονΤάιραΚιγιομόρι(11181181),οοποίοςθαοδηγούσετουςΤάιραστοαπόγειοτης

δύναμήςτους.Η αντιπαράθεση κορυφώθηκε έναν

μήνα μετά την έναρξη των εχθροπρα-ξιών,μεμιανυκτερινήέφοδοτωνσαμου-

ράιυποστηρικτώντου ΓκοΣιρακάβαστο

οχυρωμένο άντρο των αντιπάλων τους,

τοοποίοκαιπυρπόλησαν.Ηνύκτα,ηπυρ-

καγιά καιη σύγχυση συνέβαλαν στην ο-

λοκληρωτική εξόντωσητουστρατούτου

Σουτόκου, ο οποίος υποχρεώθηκε σε

θρησκευτική εξορίακαιπέθανε.

Παρόλο που οι Μιναμότο, υπό τον

Γιοσιτόμο, συνέβαλαν σημαντικά στην

τελικήνίκητουΓκοΣιρακάβα,πιοωφελη-

μένοςαπόαυτήνκατέληξεναείναιοΤάι-ρα Κιγιομόρι,που μετηνεπιδέξιαδ ιπλω-

ματίατουκατόρθωσεναπροωθήσειπολ-

λούς συγγενείς και ακολούθους του σε

σημαντικές διοικητικές θέσεις. Επιπλέ-

ον, χρησιμοποιώντας τις γυναίκες της

φατρίας του σαν πιόνια, κατόρθωσε μέ-

σωτωνκατάλληλωνγάμωνναισχυροποι-

ήσειακόμαπερισσότεροτηθέσητωνΤάι-

ραστηνΑυλή.

ΟιΜιναμότο καιοΓιοσιτόμο,όπωςή-

τανφυσικό,δυσαρεστήθηκαν απόαυτές

τις εξελίξεις καιγια πρώτη φορά ήλθαν

σεαπευθείαςαντιπαράθεση μετουςΤάι-

ραγιατην κυριαρχίαστοαυτοκρατορικόπαλάτι και στη χώρα. Αναζητούσαν την


7/24/2019 SI 113.pdf


κατάλληλη ευκαιρίαγιανα στρέψουνεκ

νέου την κατάσταση υπέρτους. Το 1160πίστεψανότιείχεφθάσει η ώρα τους,ό-

τανο Τάιρα Κιγιομόρι αναχώρησε μετον

γιο του και πολλούς από τους ακολού-

θουςτουγιαέναπροσκύνημασεκάποιον

γειτονικό ναό.Οι Μιναμότο αμέσως εξε

γέρθηκαν καίγοντας το παλάτι και συλ

λαμβάνοντας τον Γκο Σιρακάβα και τον

γιοτου(«σκιώδη» καικανονικόαυτοκρά

τορα αντίστοιχα), ώστε κρατώντας τους

ωςομήρουςνανομιμοποιήσουντηνεπα-

νάστασήτους,γνωστήως«ΣτάσηΧέιτζι».

Ομωςο Κιγιομόριεπέστρεψε αστραπιαία

στηνπρωτεύουσαμεπολύπερισσότερες

δυνάμειςκαιάρχισεναανακτάτονέλεγ-

χο της κατάστασης. Οι δύο αυτοκράτο

ρεςδραπέτευσανκαιζήτησανπροστασίααπότουςΤάιρα.Ακολούθησανηγρήγορη

εξόντωσητουστρατούτωνΜιναμότοκαι

η σύλληψη καιη εκτέλεσητου Μιναμότο

Γιοσιτόμο.

ΣεαυτότοσημείοοΚιγιομόριδιέπρα

ξε ένα μοιραίο σφάλμα: ακολουθώντας

συστάσεις κάποιων κύκλων της Αυλής

και,όπωςαναφέρει ένας ρομαντικός μύ-

θος,επιθυμώνταςτησύζυγοτου Γιοσιτό-

μογιαερωμένητου,χάρισετηζωήστους

γιούςτουαντιπάλουτου,ομεγαλύτερος

των οποίων, Μιναμότο Γιοριτόμο (1147

1199),ήτανμόλις13χρόνων.ΟινεαροίΜι

ναμότο εξορίστηκαν σε μακρινούς συγ-

γενείς,στιςεπαρχίεςήσεμοναστήριακαι

οιΤάιραέμειναναπόλυτοικύριοιτηςΑυ-

λής.Ο Κιγιομόριαποδείχθηκε το ίδιοικα-

νός στις αυλικές δολοπλοκίες, όπως και

στο πεδίο της μάχης. Αντί να εμπλακεί

στονιστότωνΑυλικών,χειριζότανταζη-

τήματααπόθέση ισχύος,μεγνώμονατην

ολοένααυξανόμενη επιρροήτουστοπε-

ριβάλλοντουαυτοκράτορα.Αποκορύφω-

μα της διπλωματικής του δραστηριότη-

τας ήτανη γέννηση, το 1178, του εγγο

νού του Αντόκου, ο οποίος προοριζόταν

για διάδοχος του αυτοκρατορικού θρό-

νου.

Ομως αυτοίοιθρίαμβοι είχανκαιμια

αντίστροφη όψη: ο Κιγιομόρι και οιπερί

αυτόνΤάιρα,εμπλεκόμενοιόλοκαιπερισ-

σότεροστιςαυλικέςσυνωμοσίες,σταδια-

κά απομονώθηκαν από την επαρχιακή

στρατιωτικήτους βάση καιτηναντίστοι-

χημιλιταριστικήτηςιδεολογία.Μετατρά

πηκαν σε ένα νέο είδος αυλικών, το ίδιο

αντιπαθών στις παλαιές αριστοκρατικές

οικογένειεςτης πρωτεύουσας καιστους

μακρινούςσυγγενείςτουςστιςεπαρχίες,

πουδεναπολάμβαναντααγαθάτηςνέας

βελτιωμένηςθέσης της φατρίας.Παράλ-

ληλα οι Μιναμότο συγκέντρωναν τις

σκορπισμένεςδυνάμειςτους,κυρίωςστα

ανατολικάτηςχώρας,πραγματοποιώντας

τις δικές τους συμμαχίες, ακόμα και με

δυσαρεστημένουςΤάιρα.ΟΜιναμότοΓιο-

ριτόμοανδρωνότανχωρίςναέχειλησμο-

νήσει το περασμένο μεγαλείο της φα-τρίας του καιτην ταπεινωτική ήττα της

από τους Τάιρα. Οι συνθήκες ωρίμαζαν

γιαμιανέααντιπαράθεση.

Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΠΟ ΛΕΜ ΟΥ (1180)

Αποτελείέναείδος ιστορικής "ποιητι-

κήςδικαιοσύνης"τογεγονόςότιηπτώση

του οίκου τωνΤάιρα, όπως καιη άνοδός

του,βασίστηκε σεαπόπειρες κατάληψης

του θρόνου. Καταλυτικό ρόλο διεδραμά

τισαν η ολοένα αυξανόμενη αλαζονεία

καιη περιφρόνησή τους ακόμακαιπρος

το στενό περιβάλλον του αυτοκράτορα.

Ετσιοπρίγκιπας ΜοτσιχίτοτονΜάιοτου

1180 επεχείρησε νααποτινάξει τονζυγό

των Τάιρα καταλαμβάνοντας πραξικοπη-

ματικάτονθρόνο,μετηνυποστήριξητου

Μιναμότο Γιοριμάσα, ενός γηραιού δευ

τερεύοντοςμέλουςτηςφατρίαςΜιναμό

το, καιτωνακολούθων του.Οπρίγκιπας

εξασφάλισε τη βοήθεια πολεμιστώνκα

λόγερωναπόένανκοντινόναόκαιέστει-

λεμηνύματαγιαβοήθειαστονΓιοριτόμο,

33χρόνωνπλέον,οοποίοςόμωςδενείχε

ακόμα εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του

καιεπέλεξετηνουδετερότητα.

ΟΜοτσιχίτουποσχέθηκεπλούσιεςα-

μοιβέςσεόποιουςτονακολουθούσαν,ω-

στόσοδενβρήκετηναπήχησηπουπερί

μενεκαιοισχετικάλίγεςδυνάμειςτουα-

ναγκάστηκαν να υποχωρήσουν από την

πρωτεύουσα, πιεζόμενες από μεγάλο α-

ριθμόΤάιρασαμουράι.Σταμάτησαναφού

πέρασαντονποταμόΟύτζι, όπου καιορ-

γάνωσαντηνάμυνάτουςαχρηστεύοντας

μιαστρατηγικήςσημασίαςγέφυρα.

ΟιδυνάμειςτωνΤάιραέφθασαντηνε-

πομένη καιαμέσωςεπιχείρησανναπερά

σουντοποτάμι,γιανααποκρουστούνε-πανειλημμένα απόταπυκνάβέλητωνε-

παναστατών. Οι καλόγεροι ειδικά, γνω-

στοίγιατηδεινότητάτουςστοτόξο,προ

κάλεσαν τόσο βαριές απώλειες ώστε οι

Πανοπλία του Μ ιναμότο Γιοριτόμο , την οποία αφ ιέρω σε σε ναό μετά την πρώ τη νίκη του εναντίον του Τάιρα Κομεμόρι στον ποταμό Φ ουτζι.

W W & m i

-ΊΩ'^ Η ΙΣΤΟΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Απεικόνιση της ναυμαχίας της Ν ταν νο Ούρα όπου κρί&ηκε το τέλος του πολέμου. Δ ιακρίνονται σαμουρά ι που μάχονται σώμα με σώ μα πάνω στα πλοία, τα οποία χρ ησιμοποιούνται ω ς απλές εξέδρες για τοξότες και ξιφ ομάχους.

στρατηγοίτωνΤάιραεξέτασανσοβαράτο

ενδεχόμενονα αναζητήσουν άλλο πέρα-

σμα, σεαπόσταση80χλμ. Τελικάοπολέ-

μαρχοςΤάιραΤαντατσούνα,με300ιππείς,

μπόρεσεναπεράσειαπέναντικαινακρα-

τήσειτοπρογεφύρωμαμέχριναπεράσει

και ο υπόλοιπος στρατός. Η ήττατων ε-

παναστατών ήταν γρήγορη και ολοκλη-

ρωτική.Οπρίγκιπας Μοτσιχίτοσκοτώθη-

κε, ο Γιοριμάσα καιοιγ ιοί του αυτοκτό

νησανκαιοΚιγιομόριτιμώρησετουςμο-

ναχούς στέλνοντας εναντίοντους δύνα-

μη 10.000σαμουράι.

Ο ΙΟ ΡΙΤΟ Μ Ο ΕΞΕ ΕΙΡΕΤΑΙ (1180-1181)

Ο Κιγιομόρι, αντιλαμβανόμενος ότιο

Γιοριτόμο ήταν πλέον επικίνδυνος ως

πρόσωποσύμβολοτηςαντίστασηςστους

Τάιρα,αποφάσισε νατονεξοντώσειστέλ-

νοντας τον Ιούλιοτου 1180τουςάνδρες

του γιανατονσυλλάβουν. Εκείνος όμως

ειδοποιήθηκε και διέφυγε, με μικρή συ-

νοδεία, προς την ανατολή, όπου οι σύμ-

μαχοιτων Μιναμότο ήταν περισσότεροι.

Φθάνοντας στο μικρό ψαροχώρι Καμα

κούρα, περίπου 480 χλμ. ανατολικά του

Κιότο, αποφάσισε να δημιουργήσει εκεί

μια στρατιωτική και διοικητική βάση, όχι

απλά για την εκστρατεία εναντίον των

Τάιρααλλά καιγια τη διακυβέρνησητης

χώρας.

Η απόφαση αυτή είχετεράστιαπ ολι-

τική καιηθική σημασία. Ο αρχηγός των

Μιναμότοέστησε τοστρατηγείοτου χω-

ρίς να έχει κερδίσει έστω και μία μάχη,

δείχνοντας έτσι την αποφασιστικότητά

τουγιατοναγώνα,αλλάκαιτηνπίστητου

στηντελική νίκη. Η δημιουργίαενός κέ-

ντρουδιοίκησηςτηςχώρας,πλήρωςαπο-

κομμένου απότην αυτοκρατορική Αυλή,

περιόριζετηντελευταίασεδιακοσμητικό

ρόλο και κρατούσε τους σαμουράι μα-

κριάαπότηνπαρακμή της.Η κυβέρνηση

«Μπακούφου» («Στρατιωτική Σκηνή»)

πουθέσπισε ο Γιοριτόμο ουσιαστικά κυ-

βέρνησε την Ιαπωνία μέχρι τα τέλη του

19ουΑιώνα.

Ο στρατός του Γιοριτόμο μεγάλωσε

γρήγορα,σετέτοιοσημείο ώστε νααπο

τελέσειπλέονσημαντικήαπειλήγιατους

Τάιρα. Ο Κιγιομόρι αντέδρασε συγκε-

ντρώνονταςτιςδυνάμειςτου καιστέλνο

ντάς τις στα εδάφη των Μιναμότο. Τον

Νοέμβριο του1180 οιδύο στρατοίσυνα

ντήθηκαν στις όχθεςτου ποταμού Φού

τζι.Οιδυνάμειςπρέπειναήτανπερίπου ι-

σοδύναμες (δεν υπάρχουν αξιόπιστα

στοιχεία,καιοιποιητικέςαναφορέςγιαε-

κατοντάδες χιλιάδες ιππείς μάλλονπρέ-

πει να απορριφθούν ως εξωπραγματι-

κές),όμωςοιΤάιραέπασχαναπόπλευράς

ηγεσίας. Ο Τάιρα Κορεμόρι, αρχιστράτη-

γοςκαιγιοςτουΚιγιομόρι,ενδιαφερόταν

πολύπερισσότερογιατηνποίηση καιτις

ερωτοτροπίεςτηςΑυλήςπαράγιατηντέ-

χνη του πολέμου. Ο Γιοριτόμο μπόρεσε

νατονεξαπατήσειμεαναφορέςπουδιό-

γκωναντουςαριθμούςτωνΜιναμότοκαι

στο τέλος έδωσε διαταγή να ανάψουν

πολλές φωτιές και να δημιουργείται έ-

ντονοςθόρυβοςγιαναδίνεταιηεντύπω-

σηπολύμεγάλουστρατού.Νωρίςτοπρωί

τηςεπομένης,μέσασεομίχλη,διέταξεέ-

φοδο στιςθέσειςτωνΤάιρα, ενώ παράλ-

ληλαέναμικρό απόσπασμα των Μιναμό

το,έχονταςπεράσειπίσωαπότονεχθρό,

τρόμαξεμεφωνέςκαιεπελάσειςσεβάλ-

τουςμεγάλοαριθμόαπόυδρόβιαπουλιά,

που έπεσανσε σμήνηπάνωστοεχθρικό

στρατόπεδο. Ο Κορεμόρι μέσα στη σύγ-

χυση λόγωτου θορύβου καιτης μειωμέ-

νηςορατότηταςπίστεψεότιείχεβρεθεί

ανάμεσα σε δύο μεγάλους εχθρικούς

στρατούςκαιδιέταξεάμεση υποχώρηση.

Οτανηομίχληδ ιαλύθηκεκαιφανερώθη-

κετοαληθινό μέγεθος τουστρατούτων

Μιναμότο, οι Τάιρα ήταν τελείως απο

διοργανωμένοι και υποχώρησαν άτακτα.

Οι Μιναμότο είχαν κερδίσει την πρώτη

σημαντικήτουςνίκη,

Ο Π Ο ΛΕΜ ΟΣ ΤΟ Υ Μ ΙΝ ΑΜ Ο ΤΟ ΙΟ ΣΙΝ ΑΚ Α (1181-1183)

Ταεπόμεναδύοχρόνιαήτανδύσκολα

καιγιατιςδύοπαρατάξεις.Εναςσυνδυα-

σμός έντονων καιρικών φαινομένων, ξη-

ρασίες ακολουθούμενες από καταστρε-

πτικές βροχές καιτυφώνες, κατέστρεψε

την ύπαιθρο και τις σοδειές, προκαλώ

ντας εκτεταμένηπείνα καιεπιδημίες. Το

ότιηκατάστασηήτανπιο δραματικήστο

δυτικόμέροςτηςχώρας,παραδοσιακήε-

πικράτεια των Τάιρα, ερμηνεύθηκε από

τους ίδιους αλλά και από τους αντιπά-

λους τους ως απόσυρση τηςθεϊκής εύ-

νοιαςπροςτη φατρίατους.Τομεγαλύτε-

ρο πλήγμα, όμως,για τους Τάιραήταν ο

θάνατοςτουΚιγιομόριτο 1181.Ετσιέχα-

σαντον πιο ικανόηγέτη τους,τη στιγμή

που οιΜιναμότοανέβαιναν κατακόρυφα

κερδίζονταςσυνεχώςσυμμάχους.

Ο εξάδελφοςτου Γιοριτόμο, Μιναμό

τοΓιοσινάκα,ανέλαβετοστρατιωτικόμέ-

ρος της εκστρατείας. Οιτακτικές τουή-

ταν τόσο επιτυχημένες ώστε στα μέσα

του 1182βρισκόταν μόλις64χλμ.από το

Κιότο. Ο Κορεμόρι, ακόμα αρχιστράτη-γοςπαράτηνπρώτηήττατου,στρατολό-

γησεόσουςάνδρες μπορούσεοιπηγέςμιλούνγια 100.000καιμάλλονθαπρέπει

νααντιμετωπιστούν με σκεπτικισμόκαι

τουςέστειλε,χωρίςσυγκροτημένηοργά-

νωση, εναντίοντων Μιναμότο. Επιπλέον

δεν τους τροφοδότησε σωστά, με συνέ-

πεια αυτό το μάλλον άτακτο στράτευμα

ναπέσειπάνωστηνήδηρημαγμένηύπαι-

θρο, προσπαθώντας να εξασφαλίσειαρ-

κετάτρόφιμα,καινααρχίσειναδιαλύεται

πρινσυναντήσειτονεχθρό.

Οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις, από μι-

κρά αποσπάσματα των Μιναμότο, στον

δυσκίνητο καιάναρχο στρατό τωνΤάιρα

προκάλεσαν σύγχυση και επέτρεψαν

στονΓιοσινάκανατουςπαρασύρεισεμια

ενέδραστηστενή κοιλάδατης Κιρικάβα.

Εχοντας καταλάβει τις δύο πλαγιές της

κοιλάδας, στις αρχές Ιουνίου του 1183,

33


7/24/2019 SI 113.pdf


Η πανοπλία του Τάιρα Σιγκεμόρ ι, χαρακτηριστικό δείγμα αρχοντικής πανοπλίας του 12ου αιώνα. Παρα τηρήστε τα δύο μεγάλα τετράγωνα τμήματα, ξεχω ριστά από το κυρίω ς σώμα, που προφ υλάσσουν τους βρα χίονες και τους ώ μους και εκείνα γύρω και πίσω από το κράνος για την προστασία του λαιμού.

πραγματοποίησε μια νυκτερινή έφοδο

στο εχθρικό στρατόπεδο, στέλνοντας

μπροστάαπότονστρατότουμιααφηνια-

σμένη αγέλη από βόδια με αναμμένους

δαυλούς δεμένους στα κέρατά τους. Τα

αγριεμένα ζώα διέλυσαν και έκαψαν το

στρατόπεδο των Τάιρα, των οποίων ο

στρατός υποχώρησε άτακτα μέσα στηνκοιλάδα,όπουοιΜιναμότοτοναποδεκά

τισανκαιτονδιέλυσαν.

ΟιΤάιραπροσπάθησαν, μεπολύ μειω-μένεςδυνάμεις,νααντιμετωπίσουντηνι-

κηφόραπορείατου Γιοσινάκα, αλλάμετά

μιαακόμαήττασταμέσαΙουνίουεγκατέ

λειψαν πανικόβλητοι την πρωτεύουσα

τονΑύγουστο,παίρνοντας μαζίτουςτον

νεαρόΑντόκου,οοποίοςσεηλικίαπέντε

ετών είχε μόλις στεφθεί αυτοκράτορας.

Λίγεςμέρες αργότερα οΓιοσινάκαεισήλ

θεθριαμβευτήςστοΚιότοκαιέστεψεαυ

τοκράτορατον ΓκοΣιρακάβα, νομιμοποι-

ώνταςπλήρωςτηνεπανάστασητωνΜινα

μότο.

Ο Μ ΙΝ ΑΜ Ο ΤΟ ΙΟ ΣΙΤΣΟ ΥΝ Ε ΣΥΝ ΤΡΙΒ ΕΙ ΤΟ ΥΣ ΤΑΪΡΑ (1183-1185)

Ο Μιναμότο Γιοσιτσούνε(11591189),

αδελφόςτου Γιοριτόμο, υπήρξε η ηρωι-

κότερη καιτραγικότερη μορφή του Πο-

λέμου Γκενπέι. Η σύντομη αλλά ένδοξη

στρατιωτική του σταδιοδρομία κατάτον

πόλεμο, επισφραγισμένη απότοντραγι-

κό του θάνατο, λίγα χρόνια μετά το τέ-

λος του, τον κατέστησε μια από τιςπιο

γνωστές φιγούρες του ιαπωνικού ηρωι-

κού πανθέου. Μεγαλωμένος σε απομό-

νωση σε ένα μοναστήρι, μετά την ήττα

4 τωνΜιναμότο το 1160, κατόρθωσε ναα

σκηθείμόνοςτουστιςπολεμικέςτέχνες

καιστηστρατηγική καιτο 1180,μετηνέ-

ναρξη της εξέγερσης, έθεσε τον εαυτό

τουστηνυπηρεσίατουΓιοριτόμοκαιτης

φατρίας.

Ωστόσο τις πρώτες στρατιωτικές

δάφνεςτουο Γιοσιτσούνεδεντις κέρδι-

σε πολεμώντας εναντίον των Τάιρα. Ο

Γιοριτόμο, φοβούμενοςτην αυξανόμενη

δημοτικότητα και την ισχύ του Γιοσινά

κα,το 1183έστειλε εναντίοντουτονΓιο

σιτσούνε,για νατονεξοντώσει. Οι αντί-

παλοιστρατοίσυναντήθηκανστονποτα-

μό Ούτζι, όπου μετά από σύντομη μάχη

σι δυνάμεις του Γιοσιτσούνε υπερίσχυ

σαν. Ο Γιοσινάκα αυτοκτόνησε, αφήνο-

ντας τον Γιοριτόμο αναμφισβήτητο κυ-

ρίαρχο της φατρίας και τον Γιοσιτσούνε

απερίσπαστονασυγκεντρωθείστηνπλή-

ρηεξόντωσητωνΤάιρα.

Ηπρώτη μεγάληνίκητουνεαρούαρ-

χιστράτηγου σημειώθηκε κατά τη μάχη

του ΙτσινοΤάνιτο 1184,απέναντι σεμια

άριστα οχυρωμένη παραθαλάσσια θέση

τωνΤάιρα. Προςταδυτικά υπήρχανοχυ-

ρώσεις,προςταανατολικάέναπυκνόδά-

σος.στοννότοηθάλασσακαιστονβορ-

ράψηλάκαιδύσβαταβουνά. Ενώη κύρια

επίθεση των Μιναμότο εξελισσόταν μέ-

σα από το δάσος, ο Γιοσιτσούνε με 150

ιππείς κατόρθωσε να περάσει από τα

βουνάκαιναεπιτεθείαιφνιδιαστικάαπό

τονβορρά, σαρώνοντας κάθεαντίσταση

καικαίγονταςτοεχθρικόστρατόπεδο.Οι

Τάιρααναγκάστηκανναυποχωρήσουνμε

βαριέςαπώλειες.

Ενανχρόνοαργότερα,τονΦεβρουά-

ριο του 1185, οι Τάιρα είχαν οχυρωθεί

στην παραθαλάσσια τοποθεσία Γιασίμα,

προσπαθώντας να στρατολογήσουν άν-

δρες απότις δυτικέςεπαρχίες. Ο Γιοσι

τσούνε και το επιτελείο του εκτίμησαν

ότιέπρεπενατουςεπιτεθούν,πρινισχυ-

ροποιήσουντιςθέσεις τους. Επωφελού-

μενοι από μια χειμωνιάτικη νύκτα με

θύελλα πλησίασαν, με μια μικρή σχετικά

δύναμη,τοοχυρότωνΤάιρα,οιοποίοιεί-

χανμειώσειτηνεπαγρύπνησήτουςμηα-

ναμένοντας επίθεση κάτω από τόσο α-

ντίξοες συνθήκες. Το ξημέρωμα, μόλις

κόπασε η θύελλα, ο στρατός των Μινα

μότο επιτέθηκε κινούμενος μέσα στην

πρωινή ομίχλη. Οι αιφνιδιασμένοι καια-

νοργάνωτοισαμουράιτωνΤάιραδενμπό-

ρεσαν ναπροβάλουν σοβαρή αντίσταση

και υποχώρησαν άτακτασταπλοία τους

καιστηθάλασσα.

ΟιΤάιραείχανχάσειπιαόλαταοχυρά

τουςστηνήσο Χονσού, κυριαρχούσανό-

μωςακόμαστιςνήσους ΚιούΣιού καιΣι

κοκούκαιστηγύρωθαλάσσιαπεριοχή.Ο

Γιοσιτσούνεαντιλήφθηκεότιγιανατους

αντιμετωπίσει χρειαζόταν ναυτικό. Ετσι

καθυστέρησε την τελική αναμέτρηση

μέχριτον Απρίλιο του 1185.Τότεοι στό-

λοιτωνΤάιρακαιτωνΜιναμότοσυναντή-

θηκαν στοθαλάσσιοστενό, μεταξύ των


7/24/2019 SI 113.pdf


Η απαγω γή του αυτοκράτορα Γκο Σιρα κάβα από τους Μ ιναμότο, κατά τη διάρκεια της «Στάση ς Χέιτζι». Το αυτοκρατορικό φ ορείο είναι περικυκλωμένο από σα μουρά ι που κρα δαίνουν τόξα και λόγχες ναγκινάτα.

νήσωνΧονσού και Κιού Σιού, κοντά στο

ψαροχώρι Νταννο Ούρα. ΟιΤάιραπαρα-

τάχθηκαν μεταξύ της ξηράς και του ε-

χθρικού στόλου. Η ναυμαχία που ακο-

λούθησε δεν κρίθηκε από ναυτικούς ε-

λιγμούς,επειδήταπλοίαλειτουργούσαν

περισσότεροως εξέδρες γιαανταλλαγή

Θελώνκαιότανπλησίαζαντοένατοάλ-

λογιαεφόδους και μάχεςσώμαμεσώ-

μα.

Αναγνωρίζοντας την ανωτερότητα

τηςναυτικήςεμπειρίας τωνΤάιρα ο Γιο

σιτσούνεκατέφυγε σε έναακόματέχνα-σμα: διέταξετουςτοξότεςτουνασημα-

δεύουνκυρίωςτουςτιμονιέρηδεςτωνε-

χθρικών πλοίων. Σύντομαο στόλος των

Τάιρα άρχισεναχάνειτησυνοχή του. Το

τελικό κτύπημα δόθηκε με την παλίρ-

ροια, που ώθησε τα πλοία των Τάιρα

προςτηνακτή καιταβράχια,ενώταυτό-

χρονα ένα σεβαστό τμήμα του στόλου

τους,υπότονΤαγκούσιΣιγκεγιόσι,αυτο

μόλησεστους Μιναμότο. Βλέπονταςότι

η μάχη ήτανχαμένη όλοισχεδόν οι αρ-

χηγοίτων Τάιρα αυτοκτόνησανπραγμα-

τοποιώντας σεπούκου ήπέφτοντας στο

νερό. Μια απότιςγυναίκες ακολούθους

του επτάχρονου αυτοκράτορα Αντόκου,

βλέποντας ότι αυτός κινδύνευε να αιχ-

μαλωτιστείαπότουςεχθρούς,τοναγκά-

λιασε καιπήδηξαν μαζίστη θάλασσα, ό-

πουπνίγηκαν.

Μετάτηναυμαχίατης ΝταννοΟύρα

ο Γιοσιτσούνε πραγματοποίησε μερικές

ακόμαεκκαθαριστικέςεπιχειρήσειςστις

νήσουςΚιούΣιούκαιΣικοκού.ΟΓιοριτό-

μο από την Καμακούρα έδωσε διαταγή

να θανατωθούν όλοι οι σαμουράιΤάιρα

καιόλοιοιαρσενικοίτουςαπόγονοι.Δεν

επρόκειτο να επαναλάβειτολάθος του

Κιγιομόρι,αφήνονταςπίσωτουπιθανούς

μελλοντικούςαντιπάλους.

Ο ΘΑΝ ΑΤΟΣ ΤΟ Υ ΙΟ ΣΙΤΣΟ ΥΝ Ε

Η εξόντωση τωνΤάιρακατέστησετον

Μιναμότο Γιοριτόμο απόλυτο κυρίαρχο

της Ιαπωνίας.Αυτόςκυβερνούσεαπότην

Καμακούρακαιυποχρέωσετηναυτοκρα-

τορική Αυλή να του δώσειτοντίτλοτου

σογκούν («Στρατηγού γιατην αντιμετώ-

πιση των Βαρβάρων») επ' αόριστον.

Ωστόσοφοβότανγιατηφήμηπου είχεα-

ποκτήσει ο Γιοσιτσούνε στους κύκλουςτης φατρίας, μετά τις διαδοχικές λα-

μπρές νίκες του. Ο νεαρός πολέμαρχος

αντιλήφθηκε την ανησυχίατου ισχυρού

αδελφού του καιθέλονταςνατονκαθη-

συχάσει μετέβη στην Καμακούραγια να

τον συναντήσει. Εκείνος αρνήθηκε να

τονδει,παράτιςεπανειλημμένεςεπιστο-

λέςτουΓιοσιτσούνε,στιςοποίεςοτελευ-

ταίος εξέφραζε την πικρία του γι' αυτή

τηνάδικη αντιμετώπιση αλλά και την πί-

στητουστοναδελφότου.Τελικάο Γιορι-

τόμοαποπειράθηκεναδολοφονήσειτον

Γιοσιτσούνε, ο οποίος διέφυγε με έναν

μικρό αριθμό ακολούθων. Τα επόμενα

χρόνιαοτελευταίοςταπέρασεκαταδιω

κόμενος, μέχριτο 1189 οπότε,προδομέ-

νοςαπότονάρχονταΦουτζιβάραΓιασου

χίρα(οοποίος,ανκαιτονφιλοξενούσε,ε-

πιτέθηκε σε αυτόν και στους τελευταί-

ους ακολούθους του) αυτοκτόνησε α-

φού πρώτα σκότωσε τη σύζυγο και τα

παιδιάτου.

Ο θάνατος του Γιοσιτσούνε καθησύ-

χασετονΓιοριτόμο,οοποίοςκυριάρχησε

χωρίς αμφισβητήσεις μέχρι τον θάνατό

του, εδραιώνοντας τηνεξουσία των σο-

γκούν καιτης Καμακούρακαιπεριορίζο-

ντας τον αυτοκράτορα και τηνΑυλή σε

καθαράτελετουργικόδιακοσμητικόρό-

λο.Το1199,ενώμετέβαινεναεγκαινιάσει

έναν ναό,το άλογότου αφήνιασε μπρο-

στάστηνπύλη καιτονέριξε.ΟΓιοριτόμο

πέθανε λίγο αργότερα από τα τραύματά

του. Κατά τονθρύλο το άλογο είχε τρο-

μάξειαπό την εμφάνιση του φαντάσμα-

τος του αδικοχαμένου Γιοσιτσούνε, οο-

ποίοςεπέστρεψεγιαναεπιπλήξειτονα-

δελφότου.

Οπωσδήποτε μετά τον θάνατο του

Γιοριτόμο,εφόσονοίδιοςαπόζηλοτυπίακαιφόβοείχε εξοντώσειόλουςτουςάξι-

ουςσυγγενείςτου,οιΜιναμότοαδυνάτι-

σαν.Αλλεςφατρίες κυριάρχησανή πολέ-

μησαν γιατην κυριαρχία στο Σογκουνά

το, αναγνωρίζοντας ότι εκεί πλέον έ-

δρευεηπραγματική εξουσίατηςχώρας.

Η κατάστασηαυτήδιατηρήθηκε μέχριτο

άνοιγμα της Ιαπωνίας στις δυτικές επιρ-

ροέςστοτέλοςτου 19ουαιώνα.

ΕΠ ΙΛΟ Ο Σ

Εκτόςαπότις στρατιωτικές καιπολι-

τικές της συνέπειες η σύγκρουση αυτήκληροδότησεστηχώραένααπότασπου-

δαιότερα λογοτεχνικά της έργα, την

«ΙστορίατωνΧάικε», μιαποιητική καιφι-

λοσοφική αφήγηση της ανόδου και της

πτώσης του Οίκου των Τάιρα («Χάικε»

σύμφωναμετηνκινεζικήανάγνωσητωνι-

δεογραμμάτωνπουαπαρτίζουντοόνομά

τους).Το έπος σχηματίστηκε στις αρχές

του14ουαιώνα,ότανταδιάφοραποιήμα-

ταπου αναφέρονταν στον Πόλεμο Γκεν

πέικαιδιασκέδαζαντιςΑυλέςτωναρχό-

ντωνσυγκεντρώθηκανκαιοργανώθηκαν

σε ενιαίο έργο από τον τυφλό ραψωδό

Κακούιτσι,μιασχεδόν μυθική μορφή.Μεμικρές τροποποιήσεις το συγκεκριμένο

έργοδιατηρείταιμέχρισήμεραωςηθικό 35σημείοαναφοράςγιατηνιαπωνική ψυχή

καιωςτοσπουδαιότερολογοτεχνικόεπί-

τευγμα της μεσαιωνικής Ιαπωνίας των

σαμουράι.


(1) THE TALE OF THE HEIKE, Stan for d Uni vers ity Press, 1991.(2) Ha rry Cook: SAMURAI -THE STORY OF A WARRIOR TRADITION, Bl an dfo rd Press, 1993.

(3) Henr y Wien cek: TREASURES OF THE WORLD -THE LORDS OF JAPAN, Select Books,

1983.(4) Mart in Coicutt, M arius Jansen, Isao Kumaku ra: CULTURAL ATLAS OF JAPAN,Phaidon Pres s Ltd., 1988.(5) Brad ley Smith, Ma rius Jansen, Nagatake Asan o: JAPAN - GESCHICHTE UND KUNST,Deutsch e Buch-Gemein schaft, 1965.


7/24/2019 SI 113.pdf


Ο Σταυρός της Βικτω ρίας καθιερώ θηκε

με βα σιλικό διάταγμα στη Β ρετανία τον

Ιανουάριο του 1856. Απο τότε α ποτελεί εκεί τη

σπουδα ιότερη ηθική αμοιβή, η οποία δίδεται

για εξα ιρετικές πράξεις ηρω ισμού στο πεδίο

της μάχης από πλευράς στρα τιω τικώ ν τω ν

Β ρετανικώ ν Ενόπλω ν Δυνάμεω ν αλλά και

γενικότερα της Βρετανικής Κοινοπολιτεία ς.

Από την κα θιέρω σή του μόνο τρεις

στρα τιω τικοί τον έχουν λάβει δύο φ ορές.

Ο ένας από αυτούς ήταν ο Τσαρλς Απαμ.

Ο α νθυπολοχαγός Απαμ κέρδισε τον πρώ το

Σταυρό της Βικτω ρίας για μια σειρά πράξεω ν

υπέρμετρη ς α νδρείας και ηρω ισμού σε χρονικό διάστημα εννέα ημερώ ν,

κατά τη μά χη της Κ ρήτης τον Μ άιο του 1941.

Ο Τσαρλς Απα μ ωςλοχα γός του Ν εοζηλα νδικού Στρα τού το 1945 (Α ρχείο Μ ου σείου «Η Κ ρή τη σ τον Β ’ Π Π »-!ω ά ννη Π ερο γιόννη). „

ΑΝΘΥΠΟΛΟΧΑΓΟΣΤΣΑΡΛΣ ΑΠΑΜ

ΕΝΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΣΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Οπερίφ ημ ος σταυρ ός ο οποίος κα θιερώ θη κε το 1856 από τη βα σίλισσ α

Β ικτω ρία . Ο Τσαρλς Απα μ υπήρ ξε ο μο ναδικός

στρα τιω τικός που τιμήθ ηκ ε δύο φ ορές με αυτή την ηθ ική αμοιβή κατά τη διά ρκεια του Β ’ ΠΠ .

ΟΤσαρλς Χέζλιτ Απαμ γεννήθηκε

στηνπόλη Κράιστσερτς της Νέ-

αςΖηλανδίας στις21 Σεπτεμβρί-

ου1908.Μεγάλωσεσεέναήσυχοεπαρχ ια-

κόπεριβάλλονωςγόνοςοικογένειαςμετα-

ναστών καιείχετρειςαδελφές. Ελαβετην

κλασικήτουεκπαίδευσηστοκολλέγιοτου

Κράιστ,ένααπόταπαλαιότεραμορφωτικά

ιδρύματατης Νέας Ζηλανδίας, καιέπειτα

ακολούθησε εξειδικευμένες γεωργοκτη

νοτροφικές σπουδές στο κολλέγιο του

Λίνκολν. Μετά την αποφοίτησή του, το

1930,οΑπαμάρχισεναεργάζεταισεαγρο-

τικές και κτηνοτροφικές μονάδες της ε-

παρχίας του Χουρουνούη. Η εργασία κο

ΙΑΝ Ν Η Σ ΤΕΡ Ν ΙΩΤΗ Σ

ντα στη φυση επηρεασε τον χαρακτήρα

του, προσδίδοντάς του συγχρόνως αντο-χή,μεγάληπαρατηρητικότητακαιικανότη-

τεςεπιβίωσηςσεδύσκολεςκαταστάσεις.

Το 1935 ο Τσαρλς Απαμ συναντήθηκε

γιαπρώτη φορά μετημελλοντική σύζυγό

του, Μόλυ ΜακΤάμνεη,διαιτολόγοστονο-

σοκομε ίοτου Κράιστσερτς.Αρχίζονταςνα

σχεδιάζει μιαπιο σταθερή ζωή μαζίτηςέ

γινε υπάλληλος της τοπικής υπηρεσίας

τουΥπουργείουΑγροτικήςΑνάπτυξης,χω-

ρίς να διακόψει τις δραστηριότητες του

στα αγροκτήματατηςεπαρχίας.Το 1938 ο

Τσαρλς και η Μόλυ αρραβωνιάστηκαν και

στησυνέχειαεκείνοςεπέστρεψεστοκολ


7/24/2019 SI 113.pdf


Το χα ρα κτηρ ιστικό πλα τύγυρ ο κα πέλο που χρ ησιμοποιήθη κε από τις νεοζηλα νδικές δυ νά μεις σε όλα

τα μέτω πα κατά τον Β ’ ΠΠ (Συλλογή Μ ου σείου «Η Κ ρή τη σ τον

Β ’ Π Π »-Ιω ά ννη Π ερογιά ννη).

Το χά λκινο α γαλμα του Απα μ στη γενέτειρά

του (Αρ χείο Μ ουσ είου «Η Κ ρή τη στον Β ’ Π Π »- Ιω άννη Π ερο γιά ννη).

Απότουςπρώτουςεθελοντέςπουέ

σπευσαννακαταταγούνοιΝεοζηλανδοί

αξιωματικοί επέλεξαν μια ομάδα αν

δρών με ηγετικά προσόντα, μόρφωση

και ικανότητες για να τους αναθέσουν

καθήκοντα υπαξιωματικών. Ανάμεσά

τουςήτανοΑπαμ. Μερικούςμήνες αρ-

γότερα, όταν προχώρησε η κατάταξη

και άλλων εθελοντών,τονεοζηλανδικό

σύνταγμαστάλθηκε στηνΑίγυπτο, ενώ

ονεαρόςυπηρετούσεμετονβαθμότουλοχίαστο20όΤάγμα.

Στις αρχέςτου 1940, μετάτην κατά

κτηση της Πολωνίας, είχε σημειωθεί

ένα διάλειμμαστιςπολεμικές επιχειρή-

σεις. Τότε συμπληρώθηκε στη βόρεια

λέγιο του Λίνκολν για να συμπληρώσει

τιςσπουδέςτου. Πρινολοκληρώσειαυ-

τότοαντικείμενοεξερράγηστηνΕυρώ-

πη ο πόλεμος και ο ίδιος έσπευσε με

τουςπρώτους εθελοντές νακαταταγεί

στονΝεοζηλανδικόΣτρατό.

ΑΠ Ο ΤΗ Μ ΑΚΡΙΝ Η ΝΕΑ ΖΗ ΛΑΝ ΔΙΑ

ΣΤΙΣ ΧΙΟ Ν ΙΣΜ ΕΝ ΕΣ ΚΟΡΥΦ ΕΣ ΤΗΣ ΒΟ ΡΕΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η πρώτη επαφή του Απαμ με τον

στρατόπραγματοποιήθηκεστοστρατό-

πεδο Μπέρναμ κοντά στο Κράιστσερτς,

όπουτοποθετήθηκεστον1οΛόχοενός

συντάγματος πεζικού. Πρώτος διοικη-

τήςτουήτανοαντισυνταγματάρχηςΚί

πενμπέργκερ, ένας βετεράνος του Α1

ΠΠ ο οποίος επρόκειτο να οδηγήσει

τους Νεοζηλανδούς μαχητές της Μά-

χες της ηπειρωτικής Ελλάδας και της

Κρήτης.

Ο ι Μ α ορί του 28ου Τάγμα τος δια κρί&ηκα ν για τη μα χητικότητά

τους σ την Κ ρήτη.

Αφρική ησύνθεση της2ης Νεοζηλανδι

κής Μεραρχίας, οι μονάδες της οποίας

άρχισαν να εκπαιδεύονταιστηνέρημο.

Ο Απαμ διακρίθηκε για τις επιδόσεις

του στην εκπαίδευση των ανδρών της

διμοιρίας και έτσι μετάτην είσοδοτης

Ιταλίας στον πόλεμο επελέγη μαζί με

μερικούςάλλουςλοχίεςτουσυντάγμα-

τος για να παρακολουθήσειέναεκπαι-

δευτικόπρόγραμμαυποψηφίωναξιωμα-

τικών.Αρχικάήταναπρόθυμοςμπροστάσεαυτήτηνέαπροοπτική, στησυνέχεια

όμως,έχονταςτηνπεποίθησηότιοιΙτα-

λοίσύντομαθα εισέβαλλαν στην Αίγυ-

πτο, θεώρησε καθήκον του να δεχθεί

τις επιλογές των ανωτέρωντου. Οιεκ


7/24/2019 SI 113.pdf


-H . V ·

Κ α τάταξη εθελοντώ ν σε στρα τόπεδο του Ν εοζηλα νδικου Στρα τού. ΟΑπαμ ήταν ένα ς από τους πρώ τους που έσπευσα ν να κα ταταγούν τον Σεπτέμβ ριο του 1939.

Μ ετά την έναρ ξη του Β ’ ΠΠ εθελοντές Ν εοζηλα νδοί βα δίζουν

προς τα κέντρα κα τά τα ξης.

Ν εοζηλα νδική μο νάδα μετα φ έρεται σιδη ρο δρ ομ ικώ ς στη β όρεια Ε λλάδα τον Μ ά ρτιο του 1941. Δ ια κρίνονται τεθω ρα κισμ ένα οχήμ α τα Un iver sa l Carrie r, επί τω ν οποίω ν είναι ταγμένα οπλοπολυβ όλα Bren για α ντια εροπορ ική προστασία .

παιδευτέςίο υ στη ΜονάδαΥποψηφίων

Αξιωματικών (OCTU) ήταν στην πλε ιο

ψηφία Βρετανοί. Οι τακτικές πεζικού

που δίδασκανστους Νεοζηλανδούς εκ-

παιδευόμενους βασίζονταν σε πρακτι-

κέςκαισυμπεράσματααπότιςεπιχειρή-

σειςτουΑ'ΠΠ.Δενείχαναφομοιωθεία-

κόμαοι εμπειρίεςαπο την τακτική του

κεραυνοβόλουπολέμουτηνοποίαείχαν

εφαρμόσειοι Γερμανοίγιατην κατάλη-

ψητης Πολωνίας καιτης Γαλλίας. Ετσι,

παράτο γεγονός ότι οΑπαμπέρασε με

επιτυχία το σχετικό εκπαιδευτικό πρό-

γραμμα, οιενστάσεις και οισυνεχές α-

ντιρρήσειςτου προςτους εκπαιδευτές

τουγιαακατάλληλεςτακτικέςπουδιδά-

σκονταν είχανως συνέπεια νααπο φοι-

τήσειτελευταίοςστηβαθμολογία.

ΣτονΒρετανικόΣτρατόοινέοιαξιω-

ματικοί δεν έπρεπε να επιστρέφουν

στις μονάδες που υπηρετούσαν προη-

γουμένως. Ωστόσο ο συνταγματάρχης

Κίπενμπέργκερ, γνωρίζοντας ότι είχε

στερήσειτη μονάδατουαπό τουςκαλύ-

τερους υπαξιωματικούς, προσπάθησε

να επαναφέρει τουλάχιστον μερικούς.

Πέτυχενααποσπάσειμόνοέναναπόαυ-

τούς,στονοποίο έτρεφειδιαίτερη εκτί-

μηση καιπίστευε ότιθα οδηγούσε άξια

τουςάνδρεςτουστημάχη:τονανθυπο

λοχαγόΤσαρλςΑπαμ.

Η ώρατηςδράσης δενήταν μακριά.

ΜετάτηνεπαναφοράτουΑπαμστο20ό

Τάγμα,στιςαρχέςτου1941 αποφασίστη


7/24/2019 SI 113.pdf


Οα νθυπολοχα γός Απαμ (Αρ χείο Μ ουσ είου «Η Κ ρή τη στον Β ’ Π Π »-Ιω ά ννη Π ερογιά ννη).

κεησυμμετοχήτης2ηςΝεοζηλανδικής

Μ εραρχίας (υπό τον υποστράτηγο

Μπέρναρντ Φράυμπεργκ) στη Βρετανι-

κή Εκστρατευτική Δύναμη (ΒΕΔ) η ο-

ποίαθαμετέβαινεστηνΕλλάδα.Ημετα-

φοράτηςΒΕΔαπότηνΑίγυπτοπροςτα

λ ιμάνια του Πειραιά και του Βόλου

πραγματοποιήθηκε με βρετανικάπολ ε-

μικά και μεταγωγικά σκάφη στις αρχές

Μαρτίου του 1941. Η Νεοζηλανδική Με-

ραρχία αναπτύχθηκε σε αμυντικές θέ -

σεις βορείως του Ολύμπου, ενώ ο3ος

Λόχοςτου20ούΤάγματος,στονοποίο υ-

πηρετούσε ο Απαμ, τοποθετήθηκε κο-

ντάστοχωριό Ρυάκιατης Πιερίας.

Σε αναμονή της εισβολής τωνγερ-

μανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα,

μονάδες των οποίων είχαν αρχίσει να

συγκεντρώνονται στη γειτονική Βουλ-

γαρία, κατά τις δύο επόμενες εβδομά-

δεςοανθυπολοχαγόςκαιοιάνδρεςτου

προετοίμασαν θέσεις μάχης και τοπο-

θέτησαν συρματοπλέγματα επί του πι-

θανού άξοναπροέλασης τωνΓερμανών.

Παράτην τραχύτητα του εδάφους στη

βόρεια Ελλάδα καιτου ισχυρούψύχους

(οι περισσότεροι από τους Νεοζηλαν

δούς στρατιώτες έβλεπαν χιόνι για

πρώτη φορά), οιάνδρες του Απαμ δια

κρίθηκανγιατονζήλο τους στην κατα-

σκευήοχυρωματικώνέργων,ενώοίδιος

μεριμνούσεγιατηναποτελεσματικήπα-

ραλλαγήτωνθέσεωνυποφέρονταςαπό

δυσεντερία.

Στιγμιότυπο α πό τη δρα μα τική υποχώ ρη ση τω ν Ν εοζηλα νδώ ν, μετά την κα τάρ ρευσ η του μετώ που , σε περιοχή της εσσα λία ς τον Απρίλιο του 1941.

Την αυγή της βης Απριλίου 1941 τα

γερμανικά στρατεύματα επιτέθηκαν

στην Ελλάδα και στη Γιουγκοσλαβία ε

ξορμώνταςαπότοβουλγαρικόέδαφος.

Η διοίκηση της ΒΕΔεκτίμησε τηνκατά-

στασηπου διαμορφώθη κελόγωτηςτα-

χύτατης κατάρρευσηςτηςγιουγκοσλα-

βικής άμυνας και έκρινε ότι οι θέσεις

της 2ης Νεοζηλανδικής Μεραρχίας

στην περιοχή της Κατερίνης θα μπο-

ρούσαννακυκλωθούνανοιΓερμανοίει-

σέβαλλανκαιαπότηδυτικήΜακεδονία

στοντομέατουΜοναστηριού.Ετσιαπο

φασίστηκεηαναδίπλωσητωνδυνάμεων

του Φράυμπεργκ σε μιανέαγραμμή ά-

μυναςστηνπεριοχή τουΟλύμπου. Η4η

Ταξιαρχία(στηνοποίαανήκετο20όΤάγ-

μα)τοποθετήθηκεκοντάσταΣέρβια,ό-

πουηδιμοιρίατουΑπαμδιατάχθηκενα

καλύψειένασταυροδρόμιτηςπεριοχής

από το οποίο περνούσαν πλήθη προ-

σφύγων κινούμεναπρος Νότο,αλλάκαι

αρκετοί Γιουγκοσλάβοι και Ελληνεςστρατιώτεςδιαλυμένωνμονάδωνπουυ-

ποχωρούσαν.

Τις πρώτεςημέρες πάνωαπό τα κε-

φάλιατους πετούσανσυχνάγερμανικά

αναγνωριστικά αεροσκάφη, διατηρώ-

ντας ύψοςασφαλείας.Από τις 11 Απρι-

λίου, με τηνέναρξητηςγερμανικής ει-

σβολής στη δυτική Μακεδονία, ταπλή-

θη των προσφύγων πύκνωσαν και η

Luftwaffe άρχισε να πραγματοποιεί τα-

κτικές αεροπορικέςεπιδρομές κατάτη

διάρκεια της ημέρας, με σμήνη αερο-

σκαφών τα οποία βομβάρδιζαν και πο

λυβολούσανο,τιδήποτε εκινείτο στο έ-

δαφος. ΟΑπαμ καιοιάνδρεςτου,παρά

την απογοήτευσηπου ένιωθαναπότην

απουσίατηςRAF,στάθηκανστιςθέσεις

τους προσπαθώνταςναανταποδώσουν

ταπυράμεταοπλοπολυβόλαBren.

Στις 13 Απριλίου ο διοικητής της

ΒΕΔ, στρατηγός Ουϊλσον, αποφάσισε

τηναπόσυρσητωνδυνάμεώντουσεμια

νέα γραμμή άμυνας στις Θερμοπύλες.

Την επόμενη ημέρα όμως ηγερμανική

2η Μεραρχία Πάντσερ διέβη τον ποτα-

μό Αλιάκμονα και επιτέθηκε στις αμυ-

ντικές γραμμές των Νεοζηλανδών στα

ΣέρβιακαιστονΠλαταμώνα. Ησθεναρή

αντίσταση των νεοζηλανδικών ταξιαρ-

χιώνστηνπεριοχήαναχαίτισεπροσωρι-

νάτηγερμανική επίθεση.Στη συνέχεια

όμωςοιΝεοζηλανδοίδιατάχθηκανναε

γκαταλείψουν τιςθέσεις τους κατά τις

νυκτερινές ώρες και να υποχωρήσουν

προς τις Θερμοπύλες. Την ημέρα οι

συμμαχικές φάλαγγες έγιναν και πάλι

στόχοςτωνγερμανικώναεροσκαφών.

Το20όΤάγμαέφθασεμετάαπόπολ-

λές δυσκολίες στη Λαμία, λίγες ώρες

πριναπότηνάφιξητωνγερμανικώνμη-

χανοκίνητωνπροφυλακών. Εκείσι Νεο-

ζηλανδοί πληροφορήθηκαν τη συνθη-

κολόγησητου Ελληνικού Στρατού, ενώ

είχε ήδη αρχίσει η αποχώρηση των μο-

νάδωντης ΒΕΔαπόταλιμάνιατηςΑττι-

39


7/24/2019 SI 113.pdf


Εγχρω μο σ χέδιο βρετανικο ύ περιοδ ικού κα τά τη δ ιάρκεια του Β ’ Π Π που α πεικονίζει την εξου δετέρω σ η ενός γερμανικού πολυβ ολείου από τον ανθυπολοχα γό Α παμ κα τά την α ντεπίθεσ η

σ το Μ άλ εμε στις 22 Μ αϊου 1941.

κής και της νότιας Ελλάδας. Από τη Λα-

μία η 4η Ταξιαρχία κινήθηκε μέσω Θή-

βας και δημιούργησε αμυντικές θέσεις

στης Ερυθρές (Κριεκούκι). Τις θέσεις

αυτές διατάχθηκαν να κρατήσουν οι Νε-οζηλανδοί επί 24 ώρες, μετά την από-

συρση των δυνάμεων που μάχονταν

στις Θερμοπύλες, ώστε να τους δοθεί η

ευκαιρία να παραληφθούν από τα πλοία

του βρετανικού στόλου.Εκείνο το διάστημα η υγεία του

Απαμ χειροτέρευσε από τη δυσεντερία

που εξακολουθούσε να τον βασανίζει.

Λόγω των συνεχών μετακινήσεων της

μονάδας του, αλλά και της ανυπαρξίας

κανονικού φαγητού, έχανε συνεχώς βά-

ρος. Οι άνδρες τρέφονταν μόνο με συ-

μπυκνωμένο γάλα σε κονσέρβα, όταν ή-

ταν δυνατό να βρεθεί. Ο Τσαρλς, εξασθενημένος καθώς ήταν, χρησιμοποι-

ούσε για τις μετακινήσεις του στις Ερυ-

θρές, μεταξύ των θέσεων του λόχου και

του σταθμού διοίκησης, ένα γαϊδουράκι

που βρέθηκε σε έναν αγρό της περιο-

χής. Τα προβλήματα υγείας συνεχίστη-

καν και κατά τις επόμενες μέρες, μέχρις

ότου οι Νεοζηλανδοί έφθασαν στην Κα-

λαμάτα. Η πόλη αυτή αποτελούσε το τέ-

λος του δρόμου για αρκετές δυνάμεις

της Β ΕΔ στην Ελλάδα τον Απρίλιο του

1941. Από εκεί κατά τη διάρκεια των νυ-

κτερινών ωρών μεταφέρθηκαν στην

Κρήτη με τα βρετανικά πλοία. Στις μά-χες που διεξήχθησαν στην είσοδο της

Καλαμάτας ο Τζακ Χίντον, ένας λοχίας

στο τάγμα του Απαμ, κέρδισε τον δικό

του Σταυρό της Βικτωρίας, για την ηρω-

ική δράση του κατά τον αγώνα οπισθο-

φυλακών η οποία επέτρεψε σε περισσό-

τερους συμπολεμιστές του να διαφύ-

γουν.

ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ ΤΗΣ Μ Α ΧΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗ ΤΗΣ

Στα τέλη Απριλίου του 1941 το Βασι-

λικό Ναυτικό των Βρετανών πραγματο-ποίησε έναν πραγματικό άθλο στην ανα-

τολική Μεσόγειο, απομακρύνοντας από

την ηπειρωτική Ελλάδα 40.000 άνδρες

της ΒΕΔ. Τα υπάρχοντα πλοία και τα

χρονικά περιθώρια δεν επέτρεπαν με-

ταφορά απευθείας στην Αίγυπτο. Ετσι η

πλειοψηφία των στρατευμάτων αυτών

μεταφέρθηκε στην Κρήτη, με λιγοστό ο-

πλισμό και ακόμα λιγότερα εφόδια.

Με τη γερμανική εισβολή στο νησί ε-

πικείμενη ανατέθηκε στα νεοζηλανδικά

στρατεύματα που έφθασαν στη Σούδα η

άμυνα τμήματος της βορειοδυτικής

Κρήτης, σε μια περιοχή από το αερο-

δρόμιο του Μάλεμε μέχρι τα Χανιά. Οι

περισσότερες από τις δυνάμεις της

ΒΕΔ στο νησί ήταν μειωμένης μαχητι-

κής ικανότητας, και ανεπαρκώς εξοπλι-

σμένες, ενώ το βαρύ υλικό τους (οχήμα-

τα, άρματα, πυροβόλα κλπ.) είχε εγκα

ταλειφθεί κατά την υποχώρησή τους. Οιάνδρες τους στρατοπέδευσαν πρόχειρα

στους ελαιώνες περιμένοντας τα εφό-

δια και τον εξοπλισμό που θα έφθαναν

από την Αίγυπτο. Στο μεταξύ θα έπρεπε

να ετοιμάσουν θέσεις μάχης και χαρα-

κώματα χρησιμοποιώντας ελάχιστα σκα

πανικά εργαλεία και περισσότερο τις ξι-

φολόγχες και τα κράνη τους!

Μετά την αναδιάταξη των δυνάμεων

της 2ης ΝΖ Μεραρχίας, στις 13 Μαϊου,

συγκροτήθηκε η 10η ΝΖ Ταξιαρχία υπό

τον συνταγματάρχη Κίπενμπέργκερ. Η

μονάδα αυτή περιελάμβανε το 6ο και το

8ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, ένα μι-κτό νεοζηλανδικό τάγμα, ένα απόσπα

σμα νεοζηλανδικου μεραρχιακού ιππι-κού (πεζομάχων) και το 20ό Τάγμα (του

Απαμ) το οποίο διατέθηκε από την 4η

ΝΖ Ταξιαρχία. Οι δυνάμεις της 10ης Τα-

ξιαρχίας έλαβαν θέσεις στα νοτιοανατο-

λικά του αεροδρομίου του Μάλεμε,

στην περιοχή του χωριού Γαλατάς.

Η υγεία του Απαμ στο μεταξύ είχε

αρχίσει να βελτιώνεται και ο ίδιος προ-

σπάθησε να προετοιμάσει όσο καλύτε-

ρα μπορούσε τις αμυντικές θέσεις των

ανδρών του, σε αναμονή της γερμανι-

κής εισβολής στην Κρήτη. Οι βομβαρδι-σμοί της Luftwaffe είχαν ξεκινήσει από

τις αρχές Μαϊου. Εκτός από το αερο-

δρόμιο του Μάλεμε το λιμάνι της Σού-

δας αποτελούσε κύριο στόχο των γερ-

μανικών αεροσκαφών. Ενα μεγάλο σύν-

νεφο μαύρου καπνού ανέβαινε συνεχώς

από τα πλοία που καίγονταν κτυπημένα

στο εσωτερικό του κόλπου.

Η γερμανική αεραπόβαση στην Κρή-

τη άρχισε τις πρωινές ώρες της 20ής

Μαϊου 1941, με σφοδρούς βομβαρδι-

σμούς και αμέσως μετά ρίψεις χιλιάδων

αλεξιπτωτιστών και προσγειώσεις ανε-

μοπτέρων εφόδου σε περιοχές των Χα-

νιών και του Μάλεμε. Κοντά στις θέσεις

του 20ού ΝΖ Τάγματος δεν είχαν πραγ-

ματοποιηθεί ακόμα ρίψεις αεραγημά

των. Ετσι ο Απαμ και οι άνδρες του πα-

ρακολουθούσαν από μακριά τη δραστη-

ριότητα των γερμανικών αεροσκαφών

και άκουγαν όλο και πιο έντονο τον θό-

ρυβο της μάχης. Λίγο αργότερα κινήθη

κε προς το μέρος τους ο υπολοχαγός

Φάουντεν, ο οποίος είχε αναλάβει τη δι-

οίκηση του 3ου Λόχου. Ζήτησε από τον

Τσαρλς να ηγηθεί μιας περιπολίας προς

την κατεύθυνση του 19ου Τάγματος και

να εξουδετερώσει μερικούς αλεξιπτωτι-

στές που είχαν επισημανθεί εκεί. Ο

Απαμ πήρε μερικούς από τους άνδρες

του και ξεκίνησε αμέσως.

Μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά

από τις θέσεις του λόχου οι Νεοζηλαν-

δοί παρατήρησαν στο ξέφωτο ενός ε-

λαιώνα μερικά εγκαταλειμμένα αλεξί-

πτωτα. Ο Απαμ ένευσε προς τους άν-

δρες του να απλωθούν και να κυκλώ-

σουν την τοποθεσία. Ο ίδιος κινήθηκε

μπροστά και σε λίγο χάθηκε από τα μά-

τια τους, ανάμεσα στα δέντρα. Πέντελεπτά αργότερα ακούστηκαν μερικοί

πυροβολισμοί. Σε λίγο ο ανθυπολοχα

γός εμφανίστηκε να επιστρέφει κρατώ-

ντας στα χέρια του σαν τρόπαιο το κρά-

νος ενός Γερμανού αλεξιπτωτιστή. Το

πέταξε στα πόδια των ανδρών του και

είπε: "Αυτό ήταν... Τελειώσαμε για την

ώρα!". Ηταν η πρώτη εμπλοκή του Απαμ

με τους Γερμανούς εισβολείς στην Κρή-

τη...

Στο μεταξύ οι ρίψεις αλεξιπτωτι-

στών στην περιοχή των Χανίων συνεχί-

ζονταν, κυρίως στο εσωτερικό του αε-

ροδρομίου του Μάλεμε, δυτικά του αε-ροδρομίου και στις φυλακές της Αγιάς.

Μέχρι τις πρώτες νυκτερινές ώρες οι α-πώλειες των αλεξιπτωτιστών ήταν πολύ

μεγάλες. Ωστόσο οι Γερμανοί μπόρεσαν

να θέσουν υπό τον έλεγχό τους το αε-

ροδρόμιο, λόγω της απόσυρσης του

22ου ΝΖ Τάγματος από τον λόφο 107.

Με το πρώτο φως της επομένης,

21ης Μαϊου, οι επιδρομές της Luftwaffe

άρχισαν και πάλι, εμποδίζοντας κάθε

προσπάθεια μετακίνησης νεοζηλανδι

κών στρατευμάτων προς το Μάλεμε.

Μια αερογέφυρα για τη μεταφορά στρα-

τευμάτων στο αεροδρόμιο, με συνεχείςπροσγειώσεις μεταγωγικών αεροσκα-

φών Ju 52, δεν ήταν χωρίς απώλειες: το

-ΊΩ' Κ Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Στολή Ν εοζηλανδ ού σ τρα τιώ τη όπωςεκτίθετα ι σ το Ν αυ τικό Μ ουσ είο Χανίω ν

(φ ω τ. ιάννη ς Τερνιώ της).

νεοζηλανδικό πυροβολικό βομβάρδιζε

τακτικά το πεδίο προσγείωσης. Το μεση-

μέρι αποφασίστηκε από τη συμμαχική

διοίκηση η πραγματοποίηση αντεπίθε-

σης για την ανακατάληψη του αεροδρο-

μίου. Λόγω της κυριαρχίας και της συνε-

χούς παρουσίας των γερμανικών αερο-

σκαφών μια ενέργεια κατά τη διάρκεια

της ημέρας θα ισοδυναμούσε με αυτο-

κτονία. Ετσι αποφασίστηκε η πραγματο-

ποίησή της κατά τις νυκτερινές ώρες.

Επειδή οι υπόλοιπες μονάδες της ΝΖ

Μεραρχίας είχαν εμπλακεί σε μάχες,

στην αντεπίθεση θα συμμετείχαν το

20ό Τάγμα, το 28ο Τάγμα Μαορί, μια αυ-

στραλιανή μηχανοκίνητη μονάδα η ο-

ποία θα έφθανε αργά το απόγευμα από

την περιοχή του Ρεθύμνου με φορτηγά

οχήματα και μερικά ελαφρά άρματα των

Ουσσάρων.

Η έναρξη της ενέργειας ορίστηκεγια τις 20.00. Μέχρι τα ξημερώματα οι

συμμαχικές δυνάμεις θα έπρεπε να έ-χουν καταλάβει το αεροδρόμιο πριν

αρχίσουν να επιχειρούν εναντίον τους

τα γερμανικά αεροσκάφη. Η άφιξη των

Αυστραλών καθυστερούσε και η αγωνία

των ανδρών κορυφώθηκε. Τελικά η μη-

χανοκίνητη φάλαγγα υπέστη κατά τη

διάρκεια της ημέρας αεροπορικές επι-

θέσεις και αποδεκατίστηκε. Μερικά από

τα φορτηγά οχήματα και λίγοι άνδρες

της έφθασαν στις νεοζηλανδικές θέ-

σεις στη μια τα ξημερώματα της 22ας

Μαϊου.

Ο διοικητής του 20ού Τάγματος, α

ντισυνταγματάρχης Μπάροους, δεν εί-χε άλλα περιθώρια επιλογής. Διέταξε τη

μεταφορά του 3ου και του 4ου Λόχου

του Τάγματος με τα αυστραλιανά οχή-ματα στο χωριό Πλατανιάς, όπου περί-

μενε ήδη το 28ο Τάγμα των Μαορί, με

διαταγή να αρχίσει άμεσα η αντεπίθεση.

Τα οχήματα θα επέστρεφαν για να πα

ραλάβουν το υπόλοιπο τάγμα, το οποίο

θα ακολουθούσε. Το σκοτάδι της νύ-

κτας και τα ναρκοπέδια που είχαν στρω-

θεί από τις συμμαχικές δυνάμεις καθυ-

στέρησαν ακόμα περισσότερο τα φορ-

τηγά των Αυστραλών κατά την πορεία

προς το σημείο έναρξης της αντεπίθε-

σης, η οποία άρχισε τελικά στις 03.30.

Ο λόχος του Απαμ κινήθηκε δυτικά,

παράλληλα προς τον δρόμο προς το

Μάλεμε, ενώ ο 4ος Λόχος ακροβολίστη-

κε δεξιότερα μέχρι την παραλία. Το 28ο

Τάγμα των Μαορί αναπτύχθηκε αριστε-

ρά του δρόμου, μέχρι τις παρυφές των

λόφων. Οι στρατιώτες προχωρούσαν

προσεκτικά ανάμεσα σε ελαιώνες και α-

μπέλια, προσπαθώντας να διαπεράσουν

με τα μάτια τους το πυκνό σκοτάδι και

τις βαριές σκιές των δένδρων. Ακριβώς

πίσω τους ακουγόταν το ρυθμικό κρο

τάλισμα από τις ερπύστριες των ελα-

φρών αρμάτων Mk VI Β, τα οποία συμμε-τείχαν στην αντεπίθεση κινούμενα πά-

νω στο οδόστρωμα.Ξαφνικά σε μικρή απόσταση μπρο-

στά από την ομάδα του Απαμ ακούστη

κε ένας πυροβολισμός και αμέσως μετά

περισσότεροι. Ταυτόχρονα ένα εχθρικό

πυροβόλο άρχισε να στέλνει ριπές τρο-

χιοδεικτικών βολίδων στις γραμμές των

Νεοζηλανδών. Η γερμανική άμυνα είχε

ενεργοποιηθεί... "Κάτω! Καλυφθείτε!",

φώναξε ο ανθυπολοχαγός στους άν-

δρες του, τέσσερις από τους οποίους έ-

πεσαν κτυπημένοι από τα πυρά. Οι Γερ-

μανοί, όπως φαινόταν από τις λάμψειςτων εκπυρσοκροτήσεων των όπλων

τους, βρίσκονταν πίσω από κορμούς

δένδρων, σε τάφρους και πίσω από χα-

μηλούς μανδρότοιχους μπροστά και δί-

πλα από τους επιτιθέμενους.Τα πυρά του πολυβόλου είχαν καθη-

λώσει τους Νεοζηλανδούς. Ο Απαμ άρ-

χισε να κινείται σκυφτός ή έρποντας, α-

νάλογα με την κάλυψη που είχε, και ναελέγχει τις θέσεις των στρατιωτών του

οι οποίοι είχαν αρχίσει να ανταποδίδουν

τα πυρά. Οταν βεβαιώθηκε για την α

σφάλειά τους άρχισε να κινείται προς τοσημείο από όπου προέρχονταν οι ριπές

του γερμανικού πολυβόλου MG 34. Με-ρικοί άνδρες του μπόρεσαν να παρακο-

λουθήσουν για λίγο τη σκιά του η οποία

προχωρούσε καλυπτόμενη από δένδρο

σε δένδρο. Οταν έφθασε κοντά στη φω-

λιά του πολυβόλου ο Απαμ εκτόξευσε ε-

ναντίον του απανωτά μερικές χ ειροβομ-

βίδες. Οι λάμψεις των εκρήξεων φώτι-

σαν τον ελαιώνα. Ο αέρας γέμισε από

καπνούς, θραύσματα και φωνές πληγω-

μένων Γερμανών στρατιωτών. Χωρίς να

χάσει χρόνο ο ανθυπολοχαγός άφησε

την κάλυψη που είχε και όρμησε μπρο-

στά αδειάζοντας το περίστροφό του ε-ναντίον των αλεξιπτωτιστών οι οποίοι υ-

ποχωρούσαν πανικόβλητοι. Επειτα φώ-

ναξε στους άνδρες του ότι η περιοχή ή-

ταν ασφαλισμένη και τους κάλεσε να κι-

νηθούν προς το μέρος του. Οταν οι

στρατιώτες έφθασαν κοντά του, τον

βρήκαν να στέκεται ανάμεσα σε οκτώ

νεκρούς αλεξιπτωτιστές, οι περισσότε-

ροι από αυτούς οπλισμένοι με υποπολυ

βόλα ΜΡ 40.

Με τον ίδιο τρόπο ο Απαμ αντέδρα

σε και λίγο αργότερα, όταν η διμοιρία

του βρέθηκε σε μια δυσκολότερη κατά-

σταση από τα πυρά δύο πολυβόλων. Το

ένα από αυτά έβαλλε από το παράθυρο 41 μιας μικρής αγροικίας και το άλλο από

την αυλή της. Τρέχοντας έφθασε δίπλα

στον τοίχο του σπιτιού. Οι άνδρες του

μπορούσαν να διακρίνουν καθαρότερα

τις κινήσεις του στο πρώτο αχνό φως

της αυγής και τον κάλυπταν με πυρά τυ-

φεκίων και ενός Bren. Εριξε μέσα από το

άνοιγμα ενός παραθύρου μια χειροβομ-

βίδα. Το εσωτερικό της αγροικίας διαλύ-

θηκε. Στη συνέχεια δέκα περίπου Γερ-

μανοί εμφανίστηκαν με υψωμένα τα χέ-ρια από τα συντρίμμια και τον αυλόγυρο

και παραδόθηκαν στους Νεοζηλανδούς

οι οποίοι έφθασαν με προτεταμένες τις

λόγχες τους.

Το ίδιο έντονη αντίσταση φάνηκε,

από τους πυκνούς πυροβολισμούς καιτις λάμψεις των εκρήξεων, ότι αντιμε-

τώπιζαν δεξιά και αριστερά από τις

γραμμές του 3ου Λόχου οι άλλοι λόχοι

του Τάγματος, αλλά και το 28ο Τάγματων Μαορί. Παρά τις δυσκολίες και τις

απώλειες οι Νεοζηλανδοί συνέχισαν την

επίθεσή τους προς το Μάλεμε, σε πε-

ριοχές με ελαιόδεντρα, αμπέλια κλπ. ΟιΓερμανοί προσπαθούσαν να κρατήσουν

τις θέσεις τους καλυπτόμενοι πίσω από

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ο καταπονημένος από τα προ βλή μα τα της υγείας του Απαμ φ ω τογρα φ ίζεται με το γαϊδο υρ άκι που χρησ ιμοποιού σε για τις μετακινή σ εις του σ τις Ερυθρές.

Β ομβ αρδ ισμ ός φ αλάγγω ν της Β ρετανικής Ε κσ τρα τευτικής Δ ύναμ ης από αεροσ κάφ η της

Lu ftw aff e στην Ελλάδ α τον Α πρίλιο του 1941.

Στρατιώ τες συ νω στίζονται σ το κατάστρω μα ενός βρ ετανικού μεταγω γικού σκάφ ου ς που Α ναχώ ρησ η επιβα τικού πλοίου μεκα τευθύ νεται από την ηπειρω τική Ελλάδα σ την Κ ρή τη. Ν εοζηλανδ ού ς επίσ τρα του ς από το λιμάνι

του Ο υέλινγκτον με προορ ισμ ό την Α ίγυπτο.

φυσικά εμπόδια και τα αραιά σπίτια μι-

κρών οικισμών. Ενα άλλο εχθρικό πολυ-

βολείο εξουδετερώθηκε πάλι με επιτυ-

χημένη ρίψη χειροβομβίδας από τονΑπαμ, από μικρή απόσταση, όπως και

ένα επανδρωμένο από αλεξιπτωτιστέςαντιαεροπορικό πυροβόλο Bofors (απόεκείνα που είχαν εγκαταλειφθεί κατά

την υποχώρηση του 22ου ΝΖ Τάγματος).Είχε ξημερώσει όταν μετά από λίγες

σύντομες μάχες με τους Γερμανούς, με-

ρικές από τις οποίες εξελίχθηκαν σε συ-μπλοκές σώμα με σώμα, η νεοζηλανδική

προέλαση έφθασε μέχρι τον ανατολικό

περίβολο του αεροδρομίου. Ηταν αδύ-νατο πλέον να καταληφθεί το Μάλεμε,καθώς οι άνδρες έπρεπε να εκτεθούν

στο πεδίο προσγείωσης, όπου θα ήτανανυπεράσπιστοι απέναντι στα φονικάπυρά και στις βόμβες των αεροσκαφών

της Luftwaffe. Ετσι οι νεοζηλανδικές μο-νάδες διατάχθηκαν με αγγελιοφόρους

να οπισθοχωρήσουν προς προκαθορι-

σμένα σημεία συγκέντρωσης.Οι κατάκοποι πολεμιστές δέχθηκαν

με απογοήτευση τις διαταγές αυτές, α-φού υποχρεώνονταν να εγκαταλείψουν

τις θέσεις στις οποίες έφθασαν μετά

από σκληρό αγώνα και με απώλειες συ-ντρόφων τους. Οταν άρχισε η αναδίπλω-

ση τα γερμανικά αεροσκάφη πετούσαν

ήδη χαμηλά πάνω από τα κεφάλια τους,

ενώ από την περιοχή του αεροδρομίουεξαπολύονταν εναντίον τους πυκνά πυ-

ρά όλμων και αυτομάτων όπλων.Μέχρι το μεσημέρι της επόμενης η-

μέρας, 22 Μαϊου, οι περισσότερες δυνά-

μεις του 20ού Τάγματος είχαν αποσυρ-θεί προς τους λόφους, νοτιοανατολικά

του αεροδρομίου, όπου είχαν ήδη φθά

σει οι Μαορί και είχαν προετοιμάσει α-

μυντικές γραμμές. Από εκεί ψηλά μπο-ρούσαν να παρακολουθήσουν την κίνη-

ση των γερμανικών μεταγωγικών αερο-σκαφών, τα οποία προσγειώνονταν στοΜάλεμε με ρυθμό ενός κάθε 35 λεπτά.

Χιλιάδες Γερμανοί στρατιώτες θα μεταφέρονταν με τον τρόπο αυτό εκείνη την

ημέρα στην Κρήτη.

Δύο φορές το πρωινό της 22ας Μαϊου ο Απαμ με έναν αξιωματικό του λό-

χου και μερικούς στρατιώτες επέστρε-ψαν στην περιοχή των χωριών από όπου

είχαν περάσει οι δυνάμεις τους υποχω-ρώντας για να διασώσουν τραυματίες.

Εναν από αυτούς μετέφερε ο ίδιος στηράχη του κάτω από τα εχθρικά πυρά,

ενώ άλλοι μεταφέρθηκαν επάνω σε αυ-τοσχέδια φορεία από ξύλινες πόρτεςκαι σκάλες. Κατά τη διάρκεια του απο

ΤΡΑΤ ΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Α φ ιξη συμ μαχικώ ν σ τρα τευμάτω ν στην

Κ ρή τη, μετά την

κατάληψ η της ηπειρω τικής Ε λλάδ ας

από του ς ερμ ανού ς.

Ο Α παμ (ό ρ& ιος, δεύτερο ς από αρισ τερά ) με του ς άνδρ ες της δ ιμο ιρίας του (Α ρχείο Μ ουσ είου «Η Κρήτη στον Β ' Π Π » -Ιω άννη Π ερογιάννη ).

γεύματος οι Γερμανοί πραγματοποίη-

σαν μικρές επιθέσεις εναντίον των νεοζηλανδικών θέσεων, προσπαθώντας να

δρουν αδύνατα σημεία στην άμυνάτους. Ο 3ος Λόχος βρέθηκε στο επίκε-

ντρο των μαχών. Ο Απαμ με την ομάδα

του συμμετείχαν σε συμπλοκές (από μι-

κρή απόσταση) με τους αλεξιπτωτιστές

αλλά και με τους νεοαφιχθέντες άν-

δρες των Ορεινών Δυνάμεων. Σε μια από

αυτές απέσπασαν ως λάφυρα ένα πολυ-

βόλο, μερικά αυτόματα όπλα και πιστό-

λια, τα οποία χρησιμοποίησαν στη συνέ-

χεια εναντίον των εισβολέων.

Μέχρι τη νύκτα οι δυνάμεις των Νε-

οζηλανδών διατάχθηκαν να υποχωρή-

σουν περισσότερο προς την περιοχή

του Γαλατά. Οι ίδιες συνθήκες επικρά-

τησαν και κατά τις επόμενες ημέρες

στις μάχες με τα γερμανικά στρατεύμα-

τα, η παρουσία των οποίων συνέχισε να

αυξάνεται στο νησί με ραγδαίο ρυθμό.

Στις 25 Μαϊου, κατά τη μάχη του Γα-

λατά, ο Απαμ με τους άνδρες του βρέ-

θηκαν σε εκτεθειμένη στον εχθρό πε-

ριοχή και δέχθηκαν σφοδρά πυρά όλ-

μων και πολυβόλων, από τα οποία σκο-

τώθηκαν ή τραυματίστηκαν πολλοί

στρατιώτες. Ο ίδιος πληγώθηκε από

θραύσμα στον αριστερό ώμο και από

μια βολίδα στο πόδι. Παρά τα τραύματα

και την αδυναμία η ενεργητικότητά του

Α νδρες μιας νεοζηλα νδικής μο νάδ ας αναπαύ ονται σ του ς δρ όμ ου ς ενός χω ριού τω ν Χα νίω ν, κατά την υποχώ ρησ ή του ς προς τα Σφακιά.

παρέμενε αυξημένη. Οι συμπολεμιστές

του αλλά και οι αξιωματικοί του Τάγμα-

τος παρακολουθούσαν έκπληκτοι τη

γενναιότητα και την αυτοθυσία με την

οποία ο Απαμ ριχνόταν στη μάχη επικε-

φαλής των ανδρών του, τους οποίους

στις δύσκολες καταστάσεις προστά-

τευε πάντα, αναλαμβάνοντας πολλές

φορές να εκκαθαρίσει μόνος του τις ε-

χθρικές εστίες αντίστασης ή να αναχαι-

τίσει επιθέσεις εναντίον τους.

Η δραματική υποχώρηση προς τα

Σφακιά επιδείνωσε την υγεία του Απαμ,

χωρίς να μειώσει τη μαχητική διάθεσή

του. Καθώς οι άνδρες των νεοζηλανδι

Π ρο ετοιμα σ ία σ υσ σ ιτίου νεοζηλα νδικής

διμο ιρίας, σ ε χώ ρο υς διασ ποράς σ του ς ελαιώ νες τω ν Χανίω ν.

Σχέδ ιο που δη μο σ ιεύτηκ ε σε

βρ ετανική εφημερ ίδα

το 1942. Απεικο νίζει τη διάσ ω ση ενός τρα υμ ατία από τον αν&υπολοχαγό Α παμ κατά τη Μ άχη της Κ ρήτης.

Ν εοζηλα νδο ί σ τρ ατιώ τες σ την Α ίγυπτο, σ υνω σ τίζονται γύρω από τον πρω θυπουργό

της χώ ρας τους, Π ήτερ Φ ρέηζερ.


7/24/2019 SI 113.pdf


Ο τάφ ος του Τσ αρλς και της Μ όλυ Α παμ στη

Ν έα Ζηλανδία.

Ο Απαμ (δεξιά) με έναν συμπολεμισ τή του

στη β όρ εια Α φ ρική (Α ρχείο Μ ουσ είου «Η Κ ρήτη σ τον Β ’ ΠΠ »-Ιω άννη Π ερο γιάννη).

Ο ι άνδρ ες της διμο ιρίας του Α παμ τον συ γχαίρου ν μετά την απονομή του Σταυ ρο ύ

της Β ικτω ρίας.

κών και των βρετανικών μονάδων συνω-

στίζονταν στις απόκρημνες ακτές της

νότιας Κρήτης περιμένοντας τις νύκτεςτα πλοία του βρετανικού στόλου για νατους παραλάβουν, εκείνος με την ομά-

δα του εξόντωσε δεκάδες Γερμανούς

στρατιώτες που προσπαθούσαν να διεισδύσουν στην περιοχή των ακτών.

Οταν έφθασε η σειρά του 3ου Λόχου για

Τα παρά ση μα που απονεμήθηκα ν στον Τσαρλς Απαμ για τη δράσ η του κατά τον Β ’ ΠΠ (Α ρχείο Μ ου σ είου «Η Κ ρή τη σ τον Β ’ Π Π»-Ιω όννη Π ερογιάννη ).

αναχώρηση, ο υπολοχαγός Φάουντενζήτησε μερικούς εθελοντές οι οποίοιθα παρέμεναν πίσω για να καλύψουντην επιβίβαση των υπολοίπων στρατιω-τών. Λίγο αργότερα παρουσίασε τα ονό-ματα των εθελοντών στη διοίκηση του

Τάγματος. Ο αντισυνταγματάρχης Μπά

ροους τον ρώτησε: "Υποθέτω ότι ανάμεσά τους είναι και ο Τσάρλυ Απαμ... Ετσι

δεν είναι;". Ο υπολοχαγός απάντησε κα-

ταφατικά και ο Μπάροους τού είπε συ-νοφρυωμένος: "Ακουσέ με... Εχω διατα-

γή από τον Κίπενμπέργκερ ειδικά γιατον Τσάρλυ. Επιμένει ότι πρέπει να φύ-

γει με τον λόχο απόψε. Δεν θα πρέπει ναεπιτραπεί στον Απαμ να παραμείνει πί-

σω σε καμία περίπτωση!...".

Ρίψ η ερμανώ ν αλεξιπτω τισ τώ ν στην περιοχή του Μ άλ εμε, σχεδόν πάνω σ τα χαρα κώ μα τα

και στις θέσ εις μ άχης τω ν νεοζηλανδ ικώ ν δυνά μεω ν που υπεράσπιζαν την περιοχή , σ τις 20 Μ αϊου 1941.

Την ίδια νύκτα, όταν έφθασαν οι πρώ-

τες βάρκες από τα πλοία στην ακτή τωνΣφακίων, ο συνταγματάρχης Κίπενμπέρ

γκερ στεκόταν εκεί και μετρούσε τους

άνδρες του που περνούσαν σε μικρές ο-

μάδες για να επιβιβαστούν. Ανάμεσαστους τελευταίους αναγνώρισε με δυ-

σκολία τον Απαμ. "Επρόκειτο για έναν κι-

νούμενο ανθρώπινο σκελετό!", είπε αργό-τερα. Ο υπολοχαγός Φάουντεν συμπλή-

ρωσε: "Πραγματικά. Κατεβαίνοντας προς

την ακτή για την επιβίβαση στις βάρκεςβοηθούσα τον Τσάρλυ να βαδίζει και με-

ρικές φορές τον έσυρα πίσω μου...".

Η περιοχή του αερο δρο μίου του Μ άλεμε

αποτέλεσε πεδίο σκληρώ ν συ γκρούσ εω ν κατά την επίθεσ η τω ν ερμανώ ν σ τις 20 Μ αϊου 1941,

αλλά και κα τά τη νεοζηλανδική αντεπίθεσ η τα ξημ ερώ μα τα της 22ας Μ αϊου 1941.


7/24/2019 SI 113.pdf


Η απονομή του Σταυ ρο ύ της Β ικτω ρίας σ τον αν&υπολοχαγό Απαμ,

από τον σ τρατηγό σερ Κ λω ντ Ωκινλεκ, σ τις 4 Ν οεμβρ ίου 1941.

6

Ο Π ΡΩΤΟ Σ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ Β ΙΚ ΤΩΡΙΑΣ

Μετά την άφιξή τους στην Αίγυπτο

οι νεοζηλανδικές μονάδες στρατοπέ

δευσαν στο Χελουάν, όπου χορηγήθη

κε στους άνδρες άδεια μιας εβδομά-

δας. Εκείνο το διάστημα ο συνταγμα-

τάρχης Κίπενμπέργκερ συγκέντρωσε

μαρτυρίες συμπολεμιστών του Απαμ

για τη δράση του. Στην αναφορά του έ-

νας λοχαγός του 20ού Τάγματος έγρα-

ψε: «Ο ανθυπολοχαγός Απαμ κατά τη

διάρκεια των μαχών επέδειξε πλήρη α-

διαφορία για την προσωπική του ασφά-

λεια, λαμβάνοντας σπανίως θέση κά-

λυψης, και πάντοτε εκινείτο γύρω από

την διμοιρία του εμψυχώνοντας τους

άνδρες. Ηταν παράδειγμα ψυχραιμίαςκαι άξιος ηγέτης για τους στρατιώτες

του».

Ενας δεκανέας από τη διμοιρία του

ανέφερε: «Ο τραυματισμός που υπέ

στη την τρίτη ημέρα των μαχών, εξαι

τίας του οποίου το χέρι του έμεινε κρε -

μασμένο με επιδέσμους, δεν επηρέα-

σε διόλου τη μαχητική του ικανότητα

Ο Τσαρλς Α παμ και η μνησ τή του Μ όλυ, μετά το τέλος του Β ’ Π Π .

κατά τη διάρκεια των κρίσιμων ημερώνπου ακολούθησαν».

Μετά τη συγκέντρωση και άλλων

παρόμοιων αναφορών ο Κίπενμπέργκερ, με τη σύμφωνη γνώμη του υπο-

στρατήγου Φράυμπεργκ, πρότεινε την

απονομή του Σταυρού της Βικτωρίαςστον Απαμ. Η απονομή πραγματοποιή

θη κε στις 4 Νοεμβρίου 1941 από τον α-

νώτατο διοικητή των Δυνάμεων Μέσης

Ανατολής, στρατηγό σερ Κλωντ Ωκιν-

λεκ, κατά τη διάρκεια επιθεώρησης

της 4ης Νεοζηλανδικής Ταξιαρχίας. Η

διαταγή με την οποία ο βασιλιάς Γεώρ-γιος ΣΤ’ ενέκρινε την απονομή του

Σταυρού της Βικτωρίας στον ανθυπο

λοχαγό Απαμ ανέφερε, μεταξύ άλλων,

τα εξής: «Κατά τη διάρκεια των επιχει-

ρήσεων στην Κρήτη ο αξιωματικός αυ-

τός πραγματοποίησε μια σειρά εξαιρε-τικών κατορθωμάτων, επιδεικνύοντας

επίσης θαυμάσια ηγετικά προσόντα, ι-

κανότητες τακτικής και ολική αδιαφο-

ρία προς τον κίνδυνο... Επέδειξε υπέρ-

μετρη ψυχραιμία, μεγάλη ικανότητα

και αποφασιστικότητα... η ηγετική φυ-

σιογνωμία του εμψύχωσε τους άνδρεςτου και αποτέλεσε επίσης έμπνευση

για ολόκληρο το Τάγμα».

ΕΠ ΙΛΟ Ο Σ

Ο Απαμ προτάθηκε για δεύτερηφορά για τον Σταυρό της Βικτωρίας

ενώ υπηρετούσε με τον βαθμό του υ

Η απονομή του δ εύτερο υ Σταυ ρο ύ της Β ικτω ρίας σ τον Απαμ

από τον βασ ιλιά εώ ργιο ΣΤ ’ σ τις 11 Μ αϊου 1945 (Α ρχείο Μ ου σ είου «Η Κ ρή τη σ τον Β ’ Π Π»-Ιω άννη Π ερογιάννη ).

~ - - ~ Ω Τ < Η ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ο Τσαρλς Απαμ μετά την αποστράτευσ ή του επανή λθε στις αγρ οκτηνο τρο φ ικές ου ασ χολίες.

πολοχαγού στη βόρεια Αφρική, κατά τη

μάχη στην περιοχή του Ρουβεϊσατ στο

Ελ Αλαμεϊν τον Ιούλιο του 1942. Καθώς

οι συμμαχικές δυνάμεις αγωνίζονταννα διατηρήσουν τις θέσεις τους και να

αποκρούσουν τα στρατεύματα του

Afrika Korps, εκείνος οδήγησε τον λόχοτου σε μια αποφασιστική επίθεση ενα-

ντίον των γερμανικών τμημάτων. Ο ί-

διος κατέστρεψε ένα εχθρικό άρμα,

μερικά οχήματα και αντιαρματικά πυ-

ροβόλα χρησιμοποιώντας χειροβομβί-δες και τραυματίσθηκε στο χέρι από

βολίδα πολυβόλου. Μετά την επίδεσητων τραυμάτων του σε σταθμό παρο-

χής πρώτων βοηθειών επέστρεψε στα

καθήκοντά του και συνέχισε να μάχε-ται. Παρά τη δυσμενή τροπή της μά-

χης για τους Νεοζηλανδούς, παρέμει

νε με τους άνδρες του στην πρώτη

γραμμή κάτω από σφοδρά πυρά πυρο-βόλων και αυτομάτων όπλων. Ανήμπο-

ρος να μετακινηθεί λόγω νέων τραυ-μάτων, συνελήφθη αιχμάλωτος μαζί με

έξι στρατιώτες του. Κατά τη διάρκεια

της αιχμαλωσίας του από τους Γερμα-νούς επιχείρησε αρκετές φορές να

δραπετεύσει, ακόμα και από το κάστροφυλακή υψίστης ασφαλείας τουΚόλντινς.

Η απονομή της ειδικής σειρίδας,

ενδεικτικής του δεύτερου Σταυρούτης Βικτωρίας, πραγματοποιήθηκε σεειδική τελετή από τον βασιλιά Γεώργιο

ΣΤ’ στις 11 Μαϊου 1945. Ο Απαμ επέ-

στρεψε στη Νέα Ζηλανδία τον Σεπτέμ-

βριο του 1945 και αποστρατεύθηκε με

τον βαθμό του λοχαγού δύο μήνες αρ-γότερα. Για τη δράση του κατά τη διάρ-

κεια του πολέμου τιμήθηκε και με ταακόλουθα μετάλλια: Αστέρα Πολέμου

193945, Αστέρα Αφρικής, Μετάλλιο

μια κτηνοτροφική φάρμα στο Χάνταλη,

μια απομονωμένη περιοχή βόρεια του

Κράιστσερτς. Οταν οι κάτοικοι της γε-νέτειράς του συγκέντρωσαν και του

προσέφεραν το ποσό των 10.000 λιρώνγια να τον τιμήσουν, αρνήθηκε να δε-

χθεί τα χρήματα και τα κατέθεσε σεένα πρόγραμμα υποτροφιών για παιδιάβετεράνων συμπολεμιστών του. Σύμ-

φωνα με τους γείτονές του, μέχρι τον

θάνατό του (το 1994) έτρεφε μεγάλη α-ντιπάθεια για τους Γερμανούς και ποτέδεν επέτρεψε στο κτήμα του την είσο-

δο οποιουδήποτε οχήματος ή άλλουμηχανήματος γερμανικής κατασκευ-

ής!Ο Τσαρλς Απαμ ξεχωρίζει στο πάν-

θε ο των ηρώων του Β ’ ΠΠ. Οταν το

1945 ο βασιλιάς Γεώργιος ΣΤ’ ρώτησετον υποστράτηγο Κίπενμπέργκερ αν

θα έπρεπε να του α πονεμηθεί για δε ύ-

τερη φορά ο Σταυρός της Βικτωρίας,

εκείνος απάντησε: «Μεγαλειότατε κα-τά την ταπεινή μου γνώμη ο Απαμ έχει

κερδίσει το μετάλλιο αυτό αρκετέςφορές μέχρι τώρα!...».

ΕΥΧΑ ΡΙΣΤΙΕΣ

Ευχα ριστού με θερμ ά τον φ ίλο Ιω άννη

Π ερογιάννη από τα Χ ανιά για τη δ ιάθεση υλικού από το α ρχείο του Π ολεμικού

Μ ου σείου «Η Κ ρή τη στον Β ’ Π Π », το οποίο μας βοή θησε στη σ υγγραφ ή του άρθρου.

Ο Απαμ με τα παράσημ ά του, σε

προχω ρημένη ηλικία κατά τη δ εκαετία του 1980 (Α ρχείο Μ ουσ είου «Η Κ ρή τη

σ τον Β ' Π Π»-ίω άννη Π ερογιάννη ).

ΒΙΒ ΛΙΟ ΡΑΦ ΙΑ

(1) Kenneth Sand for d: THE MARK OF THE LION, THE STORY OF CAPTAIN CHARLES UPHAM, II.C. AND BAR, Hutchin son & Co Ltd.,

Lon don, 1962.(2) Eugene Gr ayland: FAMOUS NEW ZEALANDERS, wh itco mb e and Tombs Ltd., Chris tch urch , New Zealand , 1967.(3) Gordon McLau chlan : ILLUSTRATED HISTORY OF NEW ZEALAND, Batem an, Aucklan d-New Zealand, 1999.(4) Α ρθρ ο σ την εφη μερίδα «Chris tch urc h Pres s», 23 Νοεμβρ ίου 1994.(5) Δ ιάφ ορ ες δ ιευθύ νσ εις σ το Δ ιαδ ύκτιο.

47

Αμυνας 193945, Μετάλλιο Πολέμου193945 με Φύλλα Δρυός και Μετάλλιο

Πολεμικής Υπηρεσίας Νέας Ζηλανδίας

193945.Παρά τη φήμη του ο Απαμ παρέμει

νε σεμνός και απέφευγε την πολυκο-

σμία και τις τελετές. Μετά την απο-

στράτευσή του νυμφεύθηκε και επέ-στρεψε στις προπολεμικές επαγγελ-ματικές ασχολίες του. Δημιούργησε

P i * i j ,

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ο στρα τηγό ς Μ ακ Α ρθου ρ παρ ακολου θεί μ ε εμφ ανή ικανοποίησ η την εξέλιξη της απόβασ ης σ την Ιντσόν από τη γέφ υρ α του πολεμικού πλοίου «Mo unt Mc Kin ley», στις 15 Σεπτεμβ ρίου 1950. Π ίσω του

διακρίνονται, από α ρισ τερό προς τα δεξιά, ο αντιναύ αρ χος Α ρθουρ Στρα μπλ (αρχηγός του 7ου Στόλου), ο ταξίαρ χος Ε ντου ιν Ρ άιτ και ο δ ιοικητής του X Σώ μα τος, υ ποσ τρά τηγος Ε ντου αρ ντ Ωλμο ντ.

- ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Δ ύο Α μερικανο ί σ τρα τιώ τες

γράφ ουν το όνομα της μονάδαςτους πάνω σε ένα κα τεστραμ μένο

βο ρειοκο ρεατικό άρμ α τύπου Τ-34. Ο ι αμερ ικα νικές δυνά μεις που πολέμησ αν σ την Κ ορέα υπήρξαν αρχ ικά τρα γικά ανή μπορες μπροσ τά σ τα εχθρικά τεθω ρα κισ μένα, μέχρι να ενισ χυθού ν με σ ύγχρονα άρμ ατα

και αντιαρματικά όπλα.

ΔΗ Μ Η ΤΡΙΟ Σ Β . ΣΤΑΥΡΟ ΠΟ ΥΛΟ Σ

Ί λ μ Μ

*■ « " ■ j / ·

MIA ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΤΙΓΜΗ ΚΑΤΑΨ · ζ β

y*F5k ·TON ΠΟΛΕΜΟ ΤΗΣ ΚΟΡΕΑΣ

Η ΑΠΟΠΟΜΠΗτου Τ Ρ Α Τ Η Γ Ο Υ

Μ Α Κ Α Ρ Θ Ο Υ ΡΤον Απ ρίλιο τ ου 1951 μ ία είδη ση - βόμβα

συγκλόνισε τις ΗΠΑ αλλά και ολόκληρη

την παγκόσμ ια κοινή γνώμ η. 0 στρατηγός

Ντάγκλας ΜακΑρ&ουρ, ήρωας του

Β 1Παγκοσμ ίου Πολέμ ου και εμ πνευστής

της απόβασης στην Ιντσόν η οποία

αποκατέστησε την εδαφ ική ακεραιότητα

της Νό τιας Κορέας , αποστρατεύτη κε από

τον πρό εδρο Χάρυ Τρούμ αν μ ε μία λακων ική δήλωση. Επ ρόκ ειτο για μ ια από

τ ις δυσκο λότερες αποφάσεις που

χρ ειάστηκ ε να λάβει ποτέ Αμ ερικανός

πρόεδρος . Κατά τ ις επόμ ενες δεκ αετ ίες

η στάση του Τρούμαν μ άλλον δικαιώθη κε.

Το ρεύμ α τω ν Ν οτιοκ ορ εατώ ν προσ φ ύγω ν που εκινού ντο έντρο μο ι μπροσ τά σ την προέλασ η τω ν κομ μο υνιστώ ν ήταν γνώ ριμο φ αινόμ ενο το καλοκαίρι του 1950. Η ισ βο λή της Β όρ ειας Κ ορ έας προκά λεσε τερά σ τια κα τασ τρο φ ή.


7/24/2019 SI 113.pdf


Ηεπίθεση των στρατευμάτων τηςΒόρειας Κορέας κατά της ΝότιαςΚορέας στις 24 Ιουνίου 1950 οδή-

γησε στη σοβαρότερη κρίση στην αλυσί-

δα των πρώιμων επεισοδίων του ΨυχρούΠολέμου, μετά τον αποκλεισμό του Βε-

ρολίνου και τον ελληνικό εμφύλιο. Πα-

ραβιάζοντας τη γραμμή του 38ου Παράλ-ληλου που οριοθετούσε τα σύνορα των

δύο κρατών, τα τεθωρακισμένα των κομ-

μουνιστών αιφνιδίασαν τον δυτικό κό-σμο και κυρίως την αμερικανική πολεμι-

κή μηχανή που είχε επαναπαυθεί στις

δάφνες του Β 1Παγκοσμίου Πολέμου καιείχε αφήσει τις χερσαίες δυνάμεις της

να αποσκελετωθούν αριθμητικά και να

χαλαρώσουν την ετοιμότητά τους. Ο

Αμερικανικός Στρατός διέθετε εκείνο το

καλοκαίρι μόνο 10 μεραρχίες και μαζί με

τους συμμάχους του ΝΑΤΟ μπορούσε να

παρατάξει μόλις 12 μεραρχίες στην Ευ-ρώπη, απέναντι στις 80 των Σοβιετικών.

Η αμεσότερη αντίδραση στην αιφνι-

διαστική εισβολή των Βορειοκορεατών

δεν μπορούσε παρά να προέλθει από τις

αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις

που εκτελούσαν καθήκοντα κατοχήςστην Ιαπωνία, μετά το τέλος του Β' Πα-γκοσμίου Πολέμου. Διοικητής τους ήταν

ο στρατηγός Ντάγκλας ΜακΑρθουρ, ο ο-ποίος είχε πρωτοστατήσει στη συντριβήτης αυτοκρατορικής Ιαπωνίας κατά τον

πόλεμο του Ειρηνικού και είχε δεχθείτην παράδοση του στρατοκρατικού κα-

θεστώτος της πάνω στο θωρηκτό«Missouri» τον Σεπτέμβριο του 1945.

Εχοντας αναλάβει καθήκοντα τοποτηρητή της ηττημένης Ιαπωνίας ο

ΜακΑρθουρ είχε εγκαταστήσει το αρχη-γείο του στο κτίριο της τράπεζας Ντάι

Ιτσι στο Τόκιο, το οποίο παραδόξως είχεμείνει σχεδόν ανέπαφο από τους εξο-

ντωτικούς αεροπορικούς βομβαρδι-

σμούς. Ο στρατηγός παρέμενε ένας απότους γοητευτικότερους στρατιωτικούς

ηγέτες της παγκόσμιας σκηνής. Ο πατέ-ρας του ήταν επίσης στρατηγός, κάτο-

χος του Μεταλλίου της Τιμής του Κο-

γκρέσου, και έτσι η επιλογή της στρα-

τιωτικής σταδιοδρομίας ήταν φυσικό ε-πακόλουθο για τον νεαρό, που αποφοί-

τησε από την ακαδημία του Ουέστ Πόιντ

το 1903.

Ο ΜακΑρθουρ υπηρέτησε αρχικάστο Μηχανικό. Η πρώτη ευκαιρία για διά-

κριση προέκυψε κατά τον Α1ΠαγκόσμιοΠόλεμο, κατά τον οποίο υπήρξε ο νεώτερος διοικητής μεραρχίας του Αμερικανι-

κού Στρατού. Ακολούθησε η τοποθέτη-

σή του ως διοικητή της Σχολής του Ουέ-στ Πόιντ, σε ηλικία μόλις 39 ετών, όπου

πρωτοστάτησε στην εισαγωγή αρκετών

καινοτομιών αναμορφώνοντας το εκπαι-

δευτικό της πρόγραμμα. Κατά το διάστη-μα 193035 ο ΜακΑρθουρ διετέλεσεΑρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρα-

τού και στη συνέχεια στάλθηκε στις Φι-

λιππίνες για να οργανώσει τον στρατό

της χώρας. Οι Φιλιππινέζοι εκτίμησαν

πολύ τη συμβολή του και του απένειμαντον βαθμό του στρατάρχη στη δική τους

ιεραρχία. Η αποστράτευσή του σημειώ-θηκε το 1937. Οπως συμβαίνει συχνάστην περίπτωση των στρατιωτικών, ο μύ-

θος του ΜακΑρθουρ δημιουργήθηκε

κυρίως χάρη στις ευκαιρίες ανάδειξηςτου ταλέντου του, που του έδωσαν οι ι-

στορικές συγκυρίες. Τέσσερα μόλις χρό-νια μετά την αποστράτευσή του οι ΗΠΑ

ενεπλάκησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμοκαι ο στρατηγός ανακλήθηκε στην υπη-

ρεσία για να διευθύνει αρχικά την άμυνατων Φιλιππινών και κατόπιν την υπερά-

σπιση της Αυστραλίας και τη συμμαχικήαντεπίθεση στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό.

«Αγέρωχος, ματαιόδοξος, εξαιρετικά ι-

κανός στρατιωτικός, έζησε μια ζωή όλομεγαλοπρέπεια και περιπέτεια», αναφέ-

ρει χαρακτηριστικά ο ιστορικός Μάικλ

Χίκεϋ. «Το 1950, σε ηλικία 70 ετών, είχεφθάσει στο τέλος της εκτυφλωτικής του

σταδιοδρομίας». Ο στρατηγός είχε πα

ραμείνει μακριά από την πατρίδα του επί

13 χρόνια, δεσμευμένος από τα σοβαράκαθήκοντα που του είχαν ανατεθεί, αλ-

λά εξακολουθούσε να αποτελεί την εν-

σάρκωση των σύγχρονων ηρώων της α-μερικανικής κοινωνίας.

Η ανάληψη της διοίκησης των δυνά-

μεων του ΟΗΕ από έναν έμπειρο ηγέτηόπως ο ΜακΑρθουρ ήταν ιδιαίτερα ση-

μαντικός παράγοντας για την εξύψωση

του ηθικού και αναμφισβήτητα υπήρξε ι-διαίτερη τύχη για τον δυτικό κόσμο ηπαρουσία του στο πηδάλιο των στρατιω-

τικών δυνάμεών του εκείνη την κρίσιμη

περίοδο. Ωστόσο τα πρώτα σύννεφαστις σχέσεις του στρατηγού ΜακΑρθουρ

με τους πολιτικούς προϊσταμένους του

παρουσιάστηκαν ήδη από τον Ιούλιο του

1950, όταν κατά τη φάση της υποχώρη-σης των νοτιοκορεατικών δυνάμεων

μπροστά στην επιθετική ορμή των κομ-μουνιστών η Ουάσινγκτον, η οποία ανα-ζητούσε απεγνωσμένα συμμάχους, τον

εξουσιοδότησε να διερευνήσει αν έπρε

πε να γίνει αποδεκτή ή όχι η προσφοράτου ηγέτη της Εθνικιστικής Κίνας (Ταϊ-

βάν), Τσιάνγκ Κάι Σεκ, για 30.000 εμπει-

ροπόλεμους άνδρες. Ο ΜακΑρθουρπρότεινε αρχικά να απορριφθεί αυτή η

προσφορά επειδή γνώριζε πως οι Κινέζοιεθνικιστές ήταν στρατιώτες αμφίβολης

ποιότητας, με νωπές τις μνήμες από τηνεπώδυνη ήττα που υπέστησαν στην η-πειρωτική Κίνα, πολιτικά αναξιόπιστοι,

με ηγεσία κάτω του μέτριου και με ελά-

χιστη υποστήριξη σε βαριά όπλα και διοι-κητική μέριμνα. Δέχθηκε πάντως να έλ-

θει σε άμεση επαφή μαζί τους προκειμένου να συντάξει μια λεπτομερή αναφορά

σχετικά με τις δυνατότητές τους. Ομωςόταν μετέβη αεροπορικώς στην Ταϊβάνκαθόρισε ο ίδιος την ατζέντα των συνο-

μιλιών, χωρίς να ειδοποιήσει το ΜικτόΣυμβούλιο Αρχηγών Επιτελείων (ΜΣΑΕ)

ή το Υπουργείο Εξωτερικών, και δεν είχε

μαζί του πολιτικούς ή διπλωματικούςσυμβούλους.

Η Ουάσινγκτον αντέδρασε φυσικάμε έντονο τρόπο δείχνοντας τη δυσαρέ

σκειά της και ο ΜακΑρθουρ απάντησε

ότι ενεργούσε σχολαστικά και σύμφωνα

με τις προεδρικές οδηγίες, προσθέτο-

ντας ότι ποτέ δεν διανοήθηκε να υπερ

βεί τις αρμοδιότητές του ως διοικητήτου θεάτρου επιχειρήσεων του Ειρηνι-

κού και ότι ήλπιζε πως ούτε ο πρόεδρος,ούτε ο υπουργός Αμυνας θα αφήνονταν

να παρασυρθούν από «λανθασμένες ή

υποβολιμαίες αναφορές, από οποιαδή

ποτε πηγή κι αν προέρχονταν». Υστερααπό αυτό το επεισόδιο και την ανταλλα-

γή των μηνυμάτων άρχισε να αναπτύσ-

Η απόβαση σ την Ιντσόν υπήρξε κα τά πολλούς το επιχειρη σιακό α ριστού ργημα του

Μ ακΑ ρθου ρ, ένας υπέροχος συ νδυασ μός τόλμ ης και ορ θού υπολογισμ ού. Στη φ ω τογρα φ ία

0 αμφ ίβια οχήματα LVT3 μεταφ έρο υν άνδ ρες της αμ ερικανικής 1ης Μ εραρ χίας Π εζοναυτώ ν

στην ακτή.


7/24/2019 SI 113.pdf


Κ ατά τη διάρ κεια της πρώ της και μο ναδ ικής σ υνάντησή ς του ς στη νήσο ουέηκ, τον Ο κτώ βρ ιο του 1950, οι Μ ακ Α ρθ ου ρ κα ι Τρούμαν β ρέθη κα ν μα ζί σ το πίσω κάθισ μα μιας παλαιός Ch evro let, του καλύτερου α υτοκινήτου που μπορ ού σ ε να εξευρ εθεί για τις ανά γκες

ω ν επισή μω ν σε εκείνο το απομονω μένο σ ημ είο του Ε ιρη νικού .

σεται μια εμφανής αντιπάθεια μεταξύτου ΜακΑρθουρ και του πολιτικού κύ-

κλου του Τρούμαν, η οποία θα υπέβοσκε

επί αρκετούς μήνες πριν ξεσπάσει σαν

καταιγίδα.Ο ΜακΑρθουρ εμφανιζόταν πάντα α-

θεράπευτα αισιόδοξος και απόλυτα σί-

γουρος για τον εαυτό του και τις ικανό

τητές του. Παρόλο που η 8η Στρατιά, η

οποία ανέλαβε να συγκροτήσει την ε-

χθρική προέλαση, υπέστη μερικές δει-

νές ήττες και απωθήθηκε σταδιακά μέ-

χρι τον θύλακα του Πουσάν, στο νότιο ά-

κρο της κορεατικής χερσονήσου, ο ηλι-

κιωμένος στρατηγός δεν είχε χάσει την

παλαιά ικανότητά του να συλλαμβάνειριζοσπαστικές ιδέες και να υλοποιεί τα

πιο τολμηρά σχέδια. Ως πιστός οπαδός

της ευελιξίας που παρέχει η κυριαρχία

στη θάλασσα και βαθύς γνώστης των α

ποβατικών ενεργειών τις οποίες είχε

πραγματοποιήσει κατά των Ιαπώνων πα

λαιότερα, στάθηκε αποφασιστικά ψύ-

χραιμος όταν όλα έδειχναν ότι το παιχνί-

δι χανόταν στην Κορέα και κατέστρωσε

μεθοδικά τα σχέδιά του για τη μεγάλη α-

ντεπίθεση η οποία θα είχε τη μορφή α-

πόβασης βαθιά στα μετόπισθεν των Βο

ρειοκορεατών.

Οταν ήλθε η ώρα της ενημέρωσης

των Αμερικανών επιτελών για το σχέδιο

της επιχείρησης «Chromite», Ο Μακ-

Αρθουρ απέρριψε τις επιφυλάξεις για

πιθανή απάντηση της Κίνας με ένα κτύ-

πημα κατά τής Ταϊβάν λέγοντας πως αν

οι κομμουνιστές επιτίθεντο στο νησί, θα

πετούσε εκεί για να αναλάβει προσωπι-κά τη διοίκηση και να επιφέρει στους Κι-

νέζους του Μάο τέτοια συντριπτική ήτ-

τα που θα ήταν μια από τις πιο αποφασι-

στικές... μια καταστροφή τόσο μεγάλη

που θα συγκλόνιζε την Ασία και ίσως θαανέτρεπε τον κομμουνισμό. Γοητευμέ-

νοι από αυτή την επίδειξη αυτοπεποίθη-

σης, οι στρατηγοί δεν κατάφεραν να διαγνώσουν κανένα από τα σημάδια της με-

γαλομανίας που σύντομα θα τον κατέ-

στρεφε. Μάλιστα ο ειδικός σύμβουλος

και προσωπικός φίλος του Τρούμαν,Αβερελ Χάριμαν, συνέστησε: «Οι πολιτι-

κές και προσωπικές βλέψεις θα έπρεπε

να παραμεριστούν και η κυβέρνησή μας

να αντιμετωπίσει τον στρατηγό Μακ-

Αρθουρ σαν εθνικό κεφάλαιο υψηλού ε-

πιπέδου».

Η απόβαση στην Ιντσόν στις 15 Σε-

πτεμβρίου 1950 σημείωσε εκπληκτική ε-

πιτυχία. Μέσα σε ελάχιστες ημέρες ο

Βορειοκορεατικός Στρατός μετατράπηκε από θριαμβευτής σε κυνηγημένο

πλήθος φυγάδων. Η 8η Στρατιά εξόρμη

σε από τον θύλακα του Πουσάν κατα-διώκοντας τις διαλυμένες μονάδες του

εχθρού προς Βορρά και οι δυνάμεις τουΟΗΕ απελευθέρωσαν το έδαφος της

Νότιας Κορέας σε μια σαρωτική εκστρα-

τεία. Από τη στιγμή που τα στρατεύματα

του ΜακΑρθουρ πέρασαν τον 380 Πα-

ράλληλο τα επίσημα ανακοινωθέντα άρ-

χισαν να βρίθουν από αναφορές για «α-

πελευθέρωση των κατεχόμενων εδα-

φών». Μέσα σε εκείνη την περίοδο ευ-

φορίας και γενικού ενθουσιασμού ένας

από τους ελάχιστους ανθρώπους οι ο-

ποίοι δεν αφέθηκαν να επηρεαστούν

από το δέος που απέπνεε ο ΜακΑρθουρ

ήταν ο Βρετανός διπλωμάτης Ωλβαρυ

Γκασκόιν, ο οποίος αργότερα θα γινόταν

πρέσβυς της χώρας του στην Ιαπωνία. Οάνδρας αυτός άρχισε να αντιμετωπίζει

τον ΜακΑρθουρ ως έναν μάλλον επικίν-

δυνο ηγέτη, τον οποίο κατέκρινε ανοι-

κτά για τον αρνητικό τρόπο που αντιμε-

τώπιζε τις παρεμβάσεις της Ουάσιν

γκτον και έδειχνε καθαρά να κλίνει προς

τη μεταφορά του πολέμου πέρα από τακινεζικά και τα σοβιετικά σύνορα, αν η

κατάσταση το απαιτούσε.

Ενας ολοένα και μεγαλύτερος αριθ-

μός πολιτικών και διπλωματών τόσο στις

ΗΠΑ όσο και στη Βρετανία ευνοούσε ε-

κείνη την εποχή μια ανάπαυλα στον 38οΠαράλληλο με παράλληλη προσπάθεια

να οδηγηθούν οι Βορειοκορεάτες στο

τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ενώ συ-

νέχαιραν τον ΜακΑρθουρ για την εκ-

πληκτική νίκη του, τον προειδοποιού-

σαν ταυτόχρονα να μην παρασυρθεί από

τις κραυγές για αποφασιστική δράσηπου εξέφραζαν κύκλοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος αλλά να δείξει επιφυ

λακτικότητα και αυτοσυγκράτηση. Η φα-

νερή ροπή του ΜακΑρθουρ προς τον

στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό είχε αρχίσεινα ανησυχεί όχι μόνο την Ουάσινγκτον

και το Λονδίνο, αλλά και τη Μόσχα, η ο-ποία παρακολουθούσε στενά τα τεκται

νόμενα στην κορεατική χερσόνησο και

φρόντιζε να διαμηνύει ότι δεν ήταν δια-

τεθειμένη να δεχθεί την κατοχή της Βό-

ρειας Κορέας από τα στρατεύματα του

ΟΗΕ.

Α Ν Α ΝΩΡΙΣΤΙΚ Η ΣΥΝ Α Ν ΤΗΣΗ ΣΤΗ Ν ΗΣΟ ΟΥΕΗΚ

Η εκστρατεία στην Κορέα φαινόταν

πλέον ότι υπερέβαινε τους όρους που

είχε θέσει με την απόφασή του το Συμ-

βούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ο πρόε-

δρος Τρούμαν, εκνευρισμένος από το

γεγονός ότι άρχιζε να χάνει τον έλεγχο

της κατάστασης και ενοχλημένος από

τις υπερφίαλες δηλώσεις του Μακ-

Αρθουρ, έκρινε πως είχε φθάσει η ώρα

να συνομιλήσει πρόσωπο με πρόσωπο με

τον στρατηγό, τον οποίο δεν είχε συνα-

ντήσει ποτέ ως τότε. Η σύσκεψη ανωτά

του επιπέδου κανονίστηκε για τις 14

Οκτωβρίου 1950 στη νήσο Γουέηκ του

Ειρηνικού, όπου ο πρόεδρος κατέφθασε

συνοδευόμενος από τον στρατηγό Ομάρ

Μπράντλεϋ (αρχηγό του ΜΣΑΕ), τον Χά-

ριμαν και τον υπουργό Στρατιωτικών

Φρανκ Πέης. Ο ΜακΑρθουρ περίμενε το

προεδρικό αεροσκάφος στο αεροδρό-

μιο έχοντας μαζί του τον πρεσβευτή των

ΗΠΑ στη Σεούλ, Τζων Μούτσιο, και τον

αρχηγό του 5ου Στόλου, ναύαρχο

Αρθουρ Ρέντφορντ. Ο στρατηγός ήταν

ντυμένος πολύ πρόχειρα, με ένα πουκά-μισο χωρίς παράσημα και με το συνηθι-

σμένο τσαλακωμένο πηλήκιο το οποίο

είχε σχεδιάσει ο ίδιος από την εποχή

που ήταν στρατάρχης του στρατού των

Φιλιππινών. Οταν ο Τρούμαν αποβιβά-

στηκε από το αεροσκάφος οιπαριστάμε

νοι παρατήρησαν με έκπληξη ότι ο

ΜακΑρθουρ τον χαιρέτησε ανεπίσημα,

σαν να απευθυνόταν προς έναν ίσο του,

παρέλειψε δε να χαιρετήσει τον αρχηγό

του ΜΣΑΕ.

Ακολούθησε η σύσκεψη στο οίκηματου διοικητή της αεροπορικής βάσης, ό-που ο ΜακΑρθουρ έλαβε πρώτος τον

51


7/24/2019 SI 113.pdf


λόγο προβλέποντας το τέλος των ε-

χθροπραξιών στην Κορέα μέχρι την ημέ -ρα των Ευχαριστιών, στις 24 Νοεμβρίου.

Υποστήριξε ότι ο εχθρός προέβαλε πλέ-

ον ελάχιστη αντίσταση στο νοτιοκορεα

τικό έδαφος και ότι δεν του είχαν απο

μείνει παρά μόνο 15.000 άνδρες. Για τα

κομμουνιστικά στρατεύματα στον Βορ-

ρά δήλωσε ότι υπήρχαν ακόμη 100.000

στρατιώτες, αλλά αποτελούντο από ελ

λιπώς εκπαιδευμένες εφεδρείες, με ανε-

παρκή ηγεσία και εξοπλισμό, για τους ο-

ποίους τόνισε με θεατρικό ύφος: «Θα

λυπηθώ πολύ αν τους εξοντώσω». Κατό-

πιν εξέθεσε στον χάρτη την προέλαση

της 1ης Μεραρχίας Ιππικού στον δυτικόάξονα προς την Πιονγιάνγκ, υποστηρίζο-

ντας ότι αυτή θα έπεφτε μέσα σε μία ε-

βδομάδα, και κατέπληξε το ακροατήριό

του ανακοινώνοντας την απόβαση του X

Σώματος στο Βονσάν, στην ανατολική α-

κτή της Κορέας. Ολοκληρώνοντας την

παρουσίαση ανέφερε πως ήταν στις

προθέσεις του να αποσύρει την 8η Στρα-

τιά στην Ιαπωνία πριν από τα Χριστού-

γεννα, αφήνοντας μόνο το X Σώμα και λί-

γες μονάδες των Ηνωμένων Εθνών να

περιφρουρήσουν την Κορέα, και ότι

σκόπευε να επιτρέψει τη διεξαγωγή πα-

νεθνικών γενικών εκλογών το συντομό-τερο δυνατό, ώστε να σταθεροποιηθεί η

πολιτική κατάσταση στη χώρα και να επι

τραπεί η σταδιακή απόσυρση όλων των

ξένων στρατιωτικών δυνάμεων, κάτι για

το οποίο ο Τρούμαν κίνησε ζωηρά το κε-

φάλι του συγκατανεύοντας. Κατόπιν έ-

λαβαν διαδοχικά τον λόγο ο Μούτσιο και

ο Πέης, ρωτώντας για το ύψος της οικο-

νομικής επιβάρυνσης που συνεπαγόταν

ο επανεξοπλισμός του ενιαίου κορεατι-

κού στρατού. Ο ΜακΑρθουρ δεσμεύτη-

κε να τους στείλει έναν προϋπολογισμό

εντός 30 ημερών.

Στη συνέχεια, κραδαίνοντας πάντατην χαρακτηριστική πίπα του, ο

’.'ζκΑρθουρ εκφώνησε άλλον έναν ε-

ντυπωσιακό λόγο από εκείνους που συ

νέπαιρναν ανέκαθεν τους συνομιλητές

του: «Οι αιχμάλωτοι που έχουμε συλλά

βει είναι οι ευτυχέστεροι από όλους

τους Κορεάτες... αφού για πρώτη φορά

τρέφονται καλά και είναι καθαροί... Δεν

φοβόμαστε την κινεζική επέμβαση. Οι

Κινέζοι έχουν 300.000 άνδρες στη Μα-

ντζουρία. Από αυτούς όχι παραπάνω από

100.000 ως 125.000 έχουν κατανεμηθεί

κατά μήκος του ποταμού Γιαλού. Δεν έ-

χουν αεροπορία. Τώρα διαθέτουμε βά-

σεις για την αεροπορία μας στην Κορέα,

αν οι Κινέζοι επιχειρήσουν να κατέβουν

προς την Πιονγιάνγκ θα σημειωθεί με-

γάλη σφαγή... Οι Ρώσοι έχουν μια αερο-πορία στη Σιβηρία, μια αρκετά καλή αε-

ροπορία με εξαίρετους πιλότους και με

μερικά αεριωθούμενα... μπορούν να α-

πογειώσουν περίπου 1.000 αεροσκάφη...

κατά πάσα πιθανότητα δεν θα μπορέ-

σουν να αντιμετωπίσουν την αεροπορία

μας. Οι Ρώσοι δεν διαθέτουν χερσαίεςδυνάμεις στην Κορέα. Θα χρειάζονταν

έξι εβδομάδες για να τις μεταφέρουνκαι σε έξι εβδομάδες έρχεται ο χειμώ-

νας». Συμπλήρωσε επίσης με έναν τόνο

ευγνωμοσύνης προς τον πρόεδρο: «Κα-

νένας διοικητής στην ιστορία του πολέ-

μου δεν είχε πληρέστερη και πιο επαρκήυποστήριξη από τις υπηρεσίες της Ουά

σινγκτον από ότι εγώ».

Η σύσκεψη διήρκεσε μία ώρα και 36

λεπτά. Οταν ο Τρούμαν πρότεινε να γίνει

ένα διάλειμμα για φαγητό, ο

ΜακΑρθουρ αρνήθηκε επικαλούμενος

φόρτο εργασίας και παίρνοντας το αερο-

πλάνο του επέστρεψε στην έδρα του. Η

στάση αυτή θεωρήθηκε από τους παρι

στάμενους ως αγενέστατη. Ο Μπρά

ντλεϋ έγραψε αργότερα: «Είτε ήταν ε

σκεμμένη είτε όχι, η άρνηση τουΜακΑρθουρ να γευματίσει με τον πρόε-

δρο ήταν προσβλητική και νομίζω ότι οΤρούμαν θύμωσε, αν και δεν το έδειξε».

Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ ο Τρούμαν εκ

Ο πρόεδρος Χ άρυ Τρούμαν κρατά τον

Μ ακΑ ρθου ρ από το χέρι σε μια εκδήλω ση ο ικειότητα ς, κατά τη συνά ντησ η σ το ου έηκ τον Ο κτώ βρ ιο του 1950. Μ ετα ξύ τω ν δύο

ανδρώ ν διακ ρίνεται ο ταξίαρ χο ς Κ όρτνεϊ Χ ου ίτνεϋ, υπασπιστής του Μ ακ Α ρθο υρ . Η συ νάντησ η διήρ κεσε λιγό τερο από δύ ο ώ ρες. Ο ι διαβ εβα ιώ σ εις του Μ ακΑ ρθου ρ πω ς κάθε

πιθανή κινεζική επίθεσ η θα σ υντριβόταν από τη συ μμαχική α εροπορία, δ εν καθησύ χασ αν τον πολιτικό του προ ϊσ τάμ ενο.

φώνησε λίγο αργότερα μια πολιτική ομι-

λία στο Σαν Φρανσίσκο, όπου φρόντισε

με προσεκτικές εκφράσεις να εξηγήσει

τους λόγους για τους οποίους πραγμα-

τοποίησε αυτό το ασυνήθιστο ταξίδι στη

μέση του Ειρηνικού: «Ηθελα να συζητή-

σω με τον στρατηγό ΜακΑρθουρ. Εγιναν

διάφορες εικασίες για την αιτία αυτού

του ταξιδιού, δεν υπάρχει όμως κανένα

μυστήριο. Δεν υπήρχε καλύτερος τρό-

πος ενημέρωσής μου από μια απευθείας

συνομιλία με τον διοικητή των επιτόπουευρισκόμενων δυνάμεών μας, προκειμέ

νου να πληροφορηθώ τα προβλήματα

που υπάρχουν εκεί, από κάποιον ο οποί-

ος έχει εμπειρία από πρώτο χέρι».

Είναι άγνωστο πόσο μεγάλη μερίδα

του αμερικανικού λαού κατάφερε να

πείσει η δικαιολογία που επικαλέστηκε ο

Τρούμαν, καθώς στους καλά πληροφο

ρημένους κύκλους ήταν γνωστό πως ο

ΜακΑρθουρ σπανίως μετέβαινε στην

Κορέα και γνώριζε ελάχιστα πράγματα

για την ωμή πραγματικότητα του μετώ-

που. Αν και απέφυγε να εκδηλώσει ανοι-

κτά τις σκέψεις του, ο Τρούμαν θα πρέ-πει να είχε λάβει ήδη από τότε την από-φασή του ότι οι ημέρες του ΜακΑρθουρ

στη διοίκηση του θεάτρου του Ειρηνι-

κού ήταν μετρημένες. Το μεγαλύτερο

πρόβλημα που αντιμετώπιζε ήταν η ε-

ξεύρεση ενός κατάλληλου τρόπου για

να εκτοπίσει αυτόν τον μεγαλόσχημο

άνδρα, τον οποίο η αμερικανική κοινή

γνώμη θεωρούσε ως τον σπουδαιότερο

εν ζωή στρατιωτικό, ιδίως έπειτα από

τον πρόσφατο θρίαμβο στην Ιντσόν. Σε

ό,τι αφορούσε την Κορέα, τα πράγματα

έγιναν ανησυχητικά από τα τέλη Οκτω-

βρίου, όταν συνελήφθησαν οι πρώτοι Κι-νέζοι αιχμάλωτοι, κάτι που φανέρωνε ότι

ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός

(ΛΑΣ) είχε αρχίσει να εμφανίζεται στη

χερσόνησο, περιπλέκοντας αφάνταστα

το στρατηγικό πρόβλημα.

Η Α Ν ΑΣΧΕΣΗ ΤΗΣ Κ ΙΝ ΕΖΙΚ ΗΣ ΕΠ ΙΘ ΕΣΗΣ

Επειτα από μερικές ημέρες αναγνω-

ριστικών κρούσεων οι Κινέζοι θεώρησαν

πιθανώς ότι τα στρατεύματά τους είχαν

εκπληρώσει τον στόχο τους, προκαλώ

ντας αισθητές απώλειες στην 8η Στρα-τιά, και ήταν έτοιμοι να αποδεσμευτούν

και να διακόψουν κάθε επαφή. Οι ιστορι-

ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ν εαρ οί Ν οτιο κο ρ εάτες νεοσ ύλ λεκτοι βα δίζουν προς το μέτω πο κατά τις πρώ τες αγω νιώ δεις εβδ ομ άδ ες του πολέμο υ το κα λοκαίρι του 1950. Χω ρίς την επέμβασ η τω ν δυνάμεω ν του Ο Η Ε

Sa ή ταν α δύ νατο να ανακοπεί η προέλαση του Στρα τού της Β όρ ειας Κ ορ έας.οί αναγνώρισαν αρκετά χρόνια αργότε-

α πως αυτή ήταν πιθανότατα η πιο κρί-

σιμη στιγμή του πολέμου, κατά την ο-

ποία θα μπορούσε να επιτευχθεί μια α-ακωχή, επωφελής και για τις δύο ε-

πλεκόμενες πλευρές. Ωστόσο η εμμο-

ή του ΜακΑρθουρ στην ιδέα ότι είχε

στα χέρια του μια ολοκληρωτική νίκη

που δεν έπρεπε να αφήσει να του φύγει,

ον ώθησε να διατάξει την επανάληψη

ης επίθεσης των δυνάμεων του ΟΗΕ

στη 6άση ενός φιλόδοξου αλλά ελάχιστα

πραγματοποιήσιμου σχεδίου. Σκοπός

ου ήταν πλέον να εκκαθαρίσει οριστικά

ο έδαφος της Κορέας από τα υπολείμ-

ατα του ΛΣΒΚ, να εκπορθήσει την πόλη

Κανγκυέ, όπου είχε καταφύγει ο Κιμ Ιλ

ούνγκ έπειτα από την πτώση της Πιονιάνγκ, και να φθάσει στον ποταμό Για-

ού σε όλο το μήκος του.

Στις 11 Νοεμβρίου ένα δημοσίευμα

στον αμερικανικό Τύπο ανέφερε πως το

τέητ Ντιπάρτμεντ είχε πιέσει τον

ΜακΑρθουρ να διακόψει την προέλασηων δυνάμεών του όταν αυτές θα έφθα-

αν στον «λαιμό» της κορεατικής χερ-

σονήσου στη νοητή γραμμή Πιονγιάνγκ

ονσάν (όπου έχει το μικρότερο πλάτος

ης) και να αποφύγει οποιαδήποτε επα-

φή με τα κινεζικά στρατεύματα. Στις 30

Νοεμβρίου όμως ο ΜακΑρθουρ απάντη-

σε με αυθάδεια σε ερώτηση που του έ-εσε δημοσιογράφος της εφημερίδαςNew York Times», δηλώνοντας κατηγο-

ρηματικά ότι δεν είχε λάβει καμία οδη-

γία από εξουσιοδοτημένη αρχή ότι η ε-

κτέλεση της αποστολής των δυνάμεων

του ΟΗΕ που διοικούσε θα έπρεπε να

σταματήσει στον 38ο Παράλληλο, στην

Πιονγιάνγκ ή σε οποιαδήποτε άλλη

γραμμή των διεθνών συνόρων.

Ο ΛΑΣ επιτέθηκε τελικώς μαζικά λίγο

πριν από τα μεσάνυκτα της 25ης Νοεμ-

βρίου 1950, έχοντας εντοπίσει ήδη τους

αδύνατους κρίκους στη συμμαχική διά-

ταξη και ρίχνοντας το κύριο βάρος του

εναντίον της αμερικανικής 2ης Μεραρ-

χίας Πεζικού, που ήταν ανεπτυγμένη κα-τά μήκος της κοιλάδας του ποταμού

Τσονγκτσόν, και του νοτιοκορεατικού II

Σώματος. Ακολουθώντας ορεινά μονο-

πάτια τα οποία είχε επισημάνει χάρη

στην άριστη αναγνώριση εδάφους που

είχε προηγηθεί, άνοιξε δρόμο προς ταμετόπισθεν των αμερικανικών μονάδων

και ξεχύθηκε αιφνιδιαστικά εναντίον

τους μέσα σε ένα πανδαιμόνιο από σάλ-

πιγγες, σφυρίχτρες και γκονγκ τα οποία

χρησιμοποιούσε για επικοινωνία μεταξύ

των μονάδων του. Μέσα σε 24 ώρες οι

Κινέζοι είχαν συντρίψει το II Σώμα και

μέσα από το ρήγμα των 40 χλμ. που είχεπροκληθεί στο συμμαχικό μέτωπο εισέρρεαν χιλιάδες στρατιώτες απειλώ-

ντας άμεσα τα μετόπισθεν του IX Σώμα-

τος. Το βράδυ της 27ης Νοεμβρίου όλες

οι συμμαχικές μεραρχίες άρχισαν να α 53 ναδιπλώνονται για να αποφύγουν την mm περικύκλωση και να εξασφαλίσουν ε-

γκαίρως τις οδούς υποχώρησής τους

προς Νότο, οι οποίες είχαν αποκοπεί σε

αρκετά σημεία.Η μεγάλη επίθεση της 8ης Στρατιάς,

που σύμφωνα με τις προβλέψεις του

ΜακΑρθουρ θα έπρεπε να καταλήξει σε

ολοκληρωτική νίκη πριν από τα Χριστού-

γεννα, όχι μόνο είχε ανακοπεί αλλά είχε

μετατραπεί σε μια αγωνιώδη υποχώρη-ση. Μάλιστα στο ποτάμι των προσφύγων

είχαν παρεισφρήσει άνδρες του κινεζι-

κού πεζικού που σκότωναν αδιάκριτα. Ο

δριμύς χειμώνας είχε φθάσει και η θερ-

μοκρασία έπεφτε τόσο χαμηλά ώστε οι

απώλειες που προκαλούσε ο εχθρόςπολλαπλασιάζονταν από τα κρυοπαγή-

ματα και τις κακουχίες. Στη δεινότερη

θέση βρέθηκε το X Σώμα του στρατηγού

Ωλμοντ, το οποίο η κινεζική επίθεση

βρήκε διεσπαρμένο σε μεγάλη έκταση

μεταξύ του Τσοσίν και του Χουνγκνάμ

και λίγο έλειψε να το εξολοθρεύσει. Φα-

νερά συγκλονισμένος από την απίστευ-τη τροπή της εκστρατείας, ο

ΜακΑρθουρ ανήγγειλε ότι οι δυνάμεις


7/24/2019 SI 113.pdf


του ΟΗΕ θα περνούσαν στην ά

— να. κάτι που φυσικά ενέκρινε

<.α·. το ΜΣΑΕ. Οι αναφορές του

στρατηγού δεν θύμιζαν πλέον

καθόλου τις αισιόδοξες διαβε-

βαιώσεις τις οποίες έστελνε

τρεις εβδομάδες νωρίτερα. Πε

ριέγραφαν την 8η Στρατιά ως

τόσο εξασθενημένη ώστε να μη

μπορεί να πολεμήσει. Τα επιτε-

λεία στην Ουάσινγκτον παρα-κολουθούσαν την εξέλιξη της

μαζικής κινεζικής αντεπίθεσης

με την πρόοδο που σημείωναν

τα βέλη στους χάρτες τους και

μπορούσαν να φανταστούν τη

θλιβερή συντριβή της αμερικα-

νικής 2ης Μεραρχίας Πεζικού

στο κέντρο και το δράμα το ο-

ποίο εκτυλισσόταν στην ανατο-

λική ακτή με τη δραματική υπο-

χώρηση του X Σώματος.

Ενώ η κρίση σοβούσε, έγινε

μία πολύ σημαντική σύσκεψη

του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας στον Λευκό Οίκο στις 28

Νοεμβρίου. Σε αυτήν ελήφθη η

απόφαση να μην αφεθεί η κρί-

ση της Κορέας, όσο τρομερή κι

αν ήταν σε κόστος ανθρώπινων

ζωών, να προσλάβει μεγαλύτε-

ρες διαστάσεις και να εξελιχθεί

σε παγκόσμιο πόλεμο. Επρόκει

το για μια καίρια απόφαση που

μπορούσε να συγκριθεί σε σπουδαιότη

τα μόνο με την αρχική θέση των ΗΠΑ να

εμπλακούν στη σύρραξη της Κορέας.

Εκτός από τον Τρούμαν στη σύσκεψη

μετείχαν ο Μπράντλεϋ, ο Πέης, ο αντι

πρόεδρος Αλμπεν Μπάρκλεϋ, ο υπουρ

4 γός Εξωτερικών Ντην Ατσεσον και ο υ

πουργός Αμυνας Τζωρτζ Μάρσαλ. Οσα α-

νέπτυξαν οι δύο τελευταίοι διαμόρφω-

σαν σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική των

ΗΠΑ κατά τα επόμενα χρόνια. Ο Μάρσαλ

τόνισε ότι οι ΗΠΑ δεν έπρεπε να επιτρέ-ψουν να ροκανιστεί η ισχύς τους στην

Κορέα αλλά να βρούν έναν τρόπο να α

πεμπλακούν εντίμως. Δήλωσε επίσης με

σαφήνεια ότι δεν έπρεπε να υπάρξει πό-

λεμος με την Κίνα διότι κάτι τέτοιο ισο

δυναμούσε με πτώση στην καλοστημένηπαγίδα των Σοβιετικών. Την ίδια γνώμη

είχε και ο Ατσεσον, ο οποίος υποστήρι-

ξε: «Δεν μπορούμε να νικήσουμε τους

Κινέζους στην Κορέα, αφού μπορούν να

ρίξουν εκεί περισσότερες δυνάμεις από

εμάς». Η σκιά της ΕΣΣΔ κυριάρχησε α-

πόλυτα στη σκέψη των συμβούλων του

Τρούμαν και καθόρισε αποφασιστικά τη

στάση τους.

Οι Αρχηγοί του ΜΣΑΕ αισθάνονταν

ότι υπεύθυνη για όλες αυτές τις συμφο-

ρές ήταν η αδιαφορία με την οποία ο

ΜακΑρθουρ αντιμετώπισε τις συστάσεις

τους για μεγαλύτερη προσοχή. Στις 4Δεκεμβρίου ο στρατηγός Λόουτον Κό

λινς (Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου

Α μερικα νοί πεζον αύ τες ανακρ ίνου ν μερικού ς από του ς πρώ τους Κ ινέζου ς αιχμα λώ του ς που έπεσαν σ τα χ έρια τω ν Συμμ άχω ν κα τά την προέλασ ή τους προς τον ποταμό ιαλού τον Ο κτώ βρ ιο του 1950. Σε λίγες εβδ ομ άδ ες η επέμβασ η της Κ ίνας

9α προσ λάμβ ανε κατακλυ σ μιαίες διασ τάσ εις και &α προκαλού σε τη γενική υποχώ ρηση τω ν δυνάμεω ν του Ο Η Ε προς

τον Ν ότο.

Στρατού) πέταξε στο Τόκιο για να του δι-ευκρινίσει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να

του παρασχεθούν ενισχύσεις στο άμεσο

μέλλον. Ο ΜακΑρθουρ επεξεργάστηκε

όλες τις πληροφορίες και προτίμησε τη

γενική υποχώρηση στο Πουσάν και την

εκκένωση, από τη θάλασσα, του παγιδευμένου X Σώματος ώστε να προσκολ

ληθεί πλέον στην 8η Στρατιά. Την ίδια

περίοδο όμως διατυμπάνιζε οργισμένος,

αντιδρώντας σε επικριτικά δημοσιεύμα-

τα, ότι η διοίκησή του τα είχε καταφέρει

όσο καλύτερα γινόταν, με δεδομένη την

πολιτική πίεση που δεχόταν να περιορί-

σει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο έ-

δαφος της Νότιας Κορέας. Οι δηλώσειςαυτές εξόργισαν τον Τρούμαν, αν και πο-

τέ δεν θεώρησε τον ΜακΑρθουρ υπεύ-

θυνο για την ανατροπή της στρατιωτι-

κής κατάστασης τον Νοέμβριο του 1950.

Ο Αμερικανός πρόεδρος ωστόσο δεν ή-ταν διατεθειμένος να αφήσει έναν στρα-

τηγό, όσο διάσημος κι αν ήταν, να απο-

κτήσει ή να σφετερισθεί δικαι-

ώματα που δεν του ανήκαν.Ετσι στις 5 Δεκεμβρίου τόνισε

δημοσίως: «Οι εκτός ηπειρωτι-

κής Αμερικής αξιωματούχοι,

συμπεριλαμβανομένων και

των στρατιωτικών διοικητών,

πρέπει να περιορίζονται σε

δηλώσεις ρουτίνας σχετικές

με τα τμήματά τους και να α-

πέχουν από άμεσες αναφορέςπερί στρατιωτικής ή εξωτερι-

κής πολιτικής στις εφημερί-

δες».

Τα Χριστούγεννα του 1950,

ενώ η 8η Στρατιά είχε υποχω-

ρήσει κατά 480 χλμ., η διοίκη-

σή της πέρασε στα χέρια του

55χρονου στρατηγού Μάθιου

Ρίτζγουεη, όταν ο Γουώκερ

σκοτώθηκε σε ένα αυτοκινητι

κό δυστύχημα. Ο ΜακΑρθουρ

που δεν πίστευε πολύ στις ικα-

νότητες του Ρίτζγουεη, θεω-

ρώντας τον ως «τον χειρότερο

στρατηγό του βαθμού του»,

δεν ρωτήθηκε καν γι’ αυτόν

τον διορισμό, μια κίνηση που

σίγουρα είχε σχεδιαστεί από

τον Μάρσαλ επίτηδες για να

τον θίξει. Τον ενημέρωσε ω-

στόσο διεξοδικά για τις δυνα-

τότητες και τις αποδεδειγμέ-

νες πολεμικές αρετές των Κι-

νέζων και αφού του ζήτησε να κρατήσει

τη Σεούλ όσο μπορούσε περισσότερο

και να κερδίσει «μια εκτεταμένη νίκη, η

οποία θα καθιστούσε δυνατή τη διατή-

ρηση και την ασφάλεια της Νότιας Κορέ -

ας» τον αποχαιρέτησε λέγοντάς του: «Η

8η Στρατιά είναι δική σου, Ματ. Κάνε ό,τι

νομίζεις καλύτερο».

ΑΝ ΤΙΚΡΟ ΥΟ Μ ΕΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗ ΙΚΕΣ

Η τρομερή επίθεση των Κινέζων «ε-

θελοντών», όπως τους αποκαλούσε ο

προπαγανδιστικός μηχανισμός του Πεκί-

νου, είχε προκαλέσει την αναζωπύρωση

των συζητήσεων στις ΗΠΑ σχετικά με

τους αντικειμενικούς σκοπούς του πο-λέμου στην Κορέα. Πολλοί στρατιωτικοί

ισχυρίζονταν ότι η Κίνα ήταν «ο λάθος ε-

χθρός» και πως οι αμερικανικές ένοπλες

δυνάμεις έπρεπε το ταχύτερο να απε

μπλακούν από αυτή την περιπέτεια για

να εστιάσουν την προσοχή τους στην

Ευρώπη και στον σοβιετικό κίνδυνο. Στις

17 Δεκεμβρίου 1950 ο Τρούμαν απηύθυ

νε ραδιοφωνικό διάγγελμα προς τον α-

μερικανικό λαό κηρύσσοντας τη χώρα

σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και δια

βεβαίωσε πως παρά το ότι οι ΗΠΑ δεν θα

εγκατέλειπαν τη δέσμευσή τους για μια

ανεξάρτητη Νότια Κορέα, ο ίδιος προσω-πικά είχε την πρόθεση να λάβει «κάθε έ-

ντιμο μέτρο» για να αποφευχθεί μια γε


7/24/2019 SI 113.pdf


νική σύρραξη με το κομμουνιστικό

μπλοκ. Ο ΜακΑρθουρ όμως αντιμετώπι-

ζε το όλο θέμα του πολέμου με τελείωςδιαφορετική φιλοσοφία. Με επιστολήπου απέστειλε στην Ουάσινγκτον στις

30 Δεκεμβρίου τόνιζε ότι η ΑμερικανικήΑεροπορία και το Αμερικανικό Ναυτικόδεν είχαν αξιοποιήσει ακόμη πλήρως το

δυναμικό τους και αφού η στάση της Κί-

ας ήταν αναμφισβήτητα εχθρική ζη-

ούσε να αποκλεισθούν οι ακτές της, ναβομβαρδιστούν τα λιμάνια της και να ε

πιτραπεί στους εθνικιστές της Ταϊβάν να

κτελέσουν έναν δυναμικό στρατιωτικόαντιπερισπασμό.

Το ΜΣΑΕ απέρριψε με τρόμο αυτέςις προτάσεις αλλά ο ΜακΑρθουρ επα-

ήλθε στις 10 Ιανουαρίου 1951 με νέα αι-

ήματα για αποστολή, στην Κορέα, με-

ραρχιών της Εθνοφρουράς των ΗΠΑ, ε-πειδή η μαχητική αξία των νοτιοκορεατι-κών στρατευμάτων ήταν πολύ μικρή καιτο ηθικό της 8ης Στρατιάς καταρρακω-

μένο. Τόνιζε μάλιστα πως οι δυνάμεις

ου ΟΗΕ έπρεπε να αποχωρήσουν απότην Κορέα, εκτός αν η Ουάσινγκτον ή-

ταν προετοιμασμένη να αποδεχθεί βα-

ριές απώλειες και τους κινδύνους που

προέκυπταν για την ασφάλεια της Ιαπω-νίας από την πιθανή κλιμάκωση του πο-λέμου στην Απω Ανατολή. Δυστυχώς για

τον ΜακΑρθουρ, οι τολμηρές επισημάν-σεις του συνέπεσαν με τη σταθεροποίη-ση του μετώπου, η οποία επήλθε στις

αρχές Ιανουαρίου (με θερμοκρασίες τηςτάξης των 38 βαθμών) έπειτα από τη

δραστήρια διοίκηση που άσκησε ο Ρίτζγουεη, και η πολιτική ηγεσία άρχισε να

μη δίνει ιδιαίτερη βάση στα όσα λέγο-νταν από το Τόκιο.

Ο Τρούμαν απάντησε στην επιστολή

Γιο να λάβ ει την επώ δυνη απόφασ η της απομάκρυ νσης του Μ ακΑ ρθο υρ ο Α μερικανός πρόεδρο ς σ τηρ ίχθηκ ε σε ένα επιτελείο έμπειρω ν συμβούλω ν. Στη φ ω τογρα φ ία δ ιακρ ίνονται,

από αρισ τερά προς τα δ εξιά, ο υπουργό ς Α μυνα ς Γζωρτζ Μ άρσ αλ, ο Τρούμαν, ο υπουργός Εξω τερικώ ν Ν την Α τσεσο ν, ο υπουρ γός Ο ικονομικώ ν Τζω ν Σνάιντερ, ο πρέσβυ ς Φ ίλιπ Τζέσαπ

(πίσω από τους Α τσ εσο ν και Σνά ιντερ), ο υπουρ γός Στρατιω τικώ ν Φ ρανκ Π έης κα ι ο στρατηγός Ο μάρ Μ πράντλεϋ.

του ΜακΑρθουρ παραθέτοντας τις δι-

κές του απόψεις για τον πόλεμο και συμ-βουλεύοντας σύνεση και ψυχραιμία. Δέ-

χθηκε όμως ότι η διατήρηση της Κορέαςστο στρατόπεδο του ελεύθερου κόσμου

ήταν ζωτικής σημασίας και ότι η επιτυ-χημένη αντίσταση εκεί θα συνέβαλλε α-

ποφασιστικά στην υποβάθμιση του

στρατιωτικού γοήτρου της Κίνας. Δενπαρέλειψε επίσης να συγχαρεί τον

στρατηγό για την ως τότε διαχείριση της

στρατιωτικής κατάστασης. Το τελευταίοαποτελούσε ίσως μια ύστατη χειρονομία

καλής θέλησης εκ μέρους του Αμερικα-

νού προέδρου τη στιγμή που διερευνούσε αγωνιωδώς τρόπους για την απομά-κρυνση του ΜακΑρθουρ με το μικρότε-

ρο δυνατό πολιτικό κόστος.Την 1η Φεβρουάριου 1951 η Γενική

Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε μια απόφα-

ση με την οποία χαρακτήριζε την Κίναως επιτιθέμενη δύναμη και την καλούσε

να αποσύρει άμεσα τα στρατεύματά τηςαπό την Κορέα. Φυσικά το κομμουνιστι-

κό μπλοκ αντέδρασε όσο μπορούσε καιτο Πεκίνο δεν έδωσε καμία απάντηση. Ηαναδιοργανωμένη 8η Στρατιά όχι μόνο

σταμάτησε την υποχώρησή της (τη με-

γαλύτερη χρονικά που σημειώθηκε ποτέστην αμερικανική στρατιωτική ιστορία),

αλλά πέρασε στην αντεπίθεση με σκοπό

να καταλάβει καλύτερη αμυντική γραμ-μή κατά μήκος του 38ου Παραλλήλου.Σκοπός της Ουάσινγκτον ήταν πλέον να

επιβάλει στους Κινέζους και στους Βο

ρειοκορεάτες μία μάχη φθοράς, προκαλώντας τους τρομερές απώλειες έως ό

του επιτευχθεί μια πολιτική συμφωνίαπου θα τερμάτιζε τον πόλεμο. ΟΜακΑρθουρ όμως είχε διαφορετικά

πράγματα στο μυαλό του. Ασχολείτο σεμόνιμη βάση με το πώς θα μετέφερε τον

πόλεμο πέρα από τα σύνορα της Κίνας,εξαπολύοντας αεροπορικές ή ακόμη καιχερσαίες επιχειρήσεις. Ο γηραιός Αμερι-

κανός στρατηγός πίστευε ακράδαντα

πως μια συντριπτική νίκη στην Κορέα θααπομάκρυνε για πάντα την απειλή του

παγκόσμιου κομμουνισμού και γνωρίζο-ντας, με την πάροδο του χρόνου, πωςκάτι τέτοιο βρισκόταν μακριά από τις

δυνατότητες των χερσαίων δυνάμεωντου ΟΗΕ, ερωτοτροπούσε με την ιδέα

της χρήσης της ατομικής βόμβας.Ο ΜακΑρθουρ δεν ήταν ο μόνος που

σκεπτόταν σοβαρά το ενδεχόμενο να υ-ποβάλει τους κομμουνιστές σε ένα πυ-

ρηνικό ολοκαύτωμα. Η ιδέα της προσφυ-

γής στα πυρηνικά όπλα είχε εξεταστείαρκετά στην Ουάσινγκτον από το καλο-καίρι του 1950, όταν οι Βορειοκορεάτες

προήλαυναν προς το Πουσάν και υπήρ-χε η εντύπωση πως η λελογισμένη χρή-ση των νέων βομβών τρομερής ισχύος

θα ανακούφιζε αρκετά το ανέτοιμο αλλά

παγκόσμιας εμβέλειας αμερικανικό αμυ-ντικό σύστημα. Είναι πιθανό οΜακΑρθουρ να είχε ζητήσει την άδεια

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


χρήσης πυρηνικών όπλων από τις 9 Δε-κεμβρίου, όταν όλα έδειχναν πως η 8ηΣτρατιά ήταν στα πρόθυρα της κατάρ-ρευσης δεχόμενη το αιφνιδιαστικό κτύ-πημα του ΛΑΣ, και 15 ημέρες αργότεραείχε υποβάλει έναν κατάλογο με «στό-

χους επιβράδυνσης» ζητώντας να ριφθούν εναντίον τους 26 πυρηνικές βόμ-βες με σκοπό την ανάσχεση της κινεζι-

κής προέλασης. Αργότερα αποκάλυψε

ότι το σχέδιο που είχε συλλάβει ήταν να

ρίξει 50 ατομικές βόμβες σε στόχουςστη Μαντζουρία και ταυτόχρονα να απο-

βιβάσει 500.000 στρατιώτες του Τσιάνγκ

Κάι Σεκ στις εκβολές του ποταμού Για-

λού. Πίστευε ότι με αυτόν τον τρόπο θαδημιουργούσε μια ραδιενεργό «άγονη

ζώνη» βορείως της κορεατικής μεθορί-ου, κάτι που θα δυσχέραινε πολύ (αν δεν

απαγόρευε τελείως) κάθε μελλοντική κί-

νηση των Κινέζων εκεί για πολλά χρόνια.

Η Κ ΛΙΜ Α ΚΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝ ΤΑΣΗΣ

Οι παραπάνω σκέψεις, όσο εξωπραγ-

ματικές και αν ακούγονται σήμερα, είχαν

γοητεύσει έναν αριθμό Αμερικανών ανώ-τατων αξιωματούχων και η επεξεργασίατων σχετικών σχεδίων προχώρησε με μυ-

στικότητα και ταχύτητα. Τον Μάρτιο του

1951 αδιευκρίνιστος αριθμός ατομικώνβομβών βρισκόταν ήδη αποθηκευμένος

στην αεροπορική βάση Καντένα της Οκι

νάουα και στις 5 Απριλίου το ΜΣΑΕ ενέ

κρινε μυστικά τη χρήση τους σε περί-πτωση νέας μαζικής επίθεσης των κομ-

μουνιστικών δυνάμεων ή άλλης ραγδαί-

ας κλιμάκωσης του πολέμου. ΟΜακΑρθουρ υποστήριζε από το καλοκαί-

ρι του 1950 ακόμη ότι έπρεπε να πλη

56 γούν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια τηςΒόρειας Κορέας για να στραγγαλιστεί ε-

νεργειακά το κράτος του Κιμ Ιλ Σούνγκκαι να επηρεαστούν έμμεσα οι σοβιετι-κές και κινεζικές βιομηχανίες της Σιβη-

ρίας και της Μαντζουρίας. Το ένα τρίτο

της παραγωγής του υδροηλεκτρικούσταθμού του φράγματος Σουίχο (ισχύος

1.200 MW), που είχε μήκος 800 m και ύ-

ψος 100 m, διοχετευόταν στο Βλαδιβο

στόκ, στο Πορτ Αρθουρ και στην Κίνα. Η

πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία τωνσυμμάχων δίσταζαν ωστόσο να αναλά

βουν αυτό το εγχείρημα επειδή υπήρχεδιάχυτος ο φόβος ότι κάτι τέτοιο θα

προκαλούσε βέβαιη κλιμάκωση του πο-λέμου και την άμεση και δυναμική επέμ-

βαση των Σοβιετικών. Αλλωστε υπήρχανκαι πρακτικά εμπόδια στην προσβολή

αυτών των στόχων, αφού η καταστροφή

τους απαιτούσε εκρηκτικά πολύ μεγαλύ-

τερης ισχύος από τις αεροπορικές βόμ-βες των 6 t που είχαν χρησιμοποιηθεί επιτυχώς εναντίον των γεφυρών του Για-

λού.

Στο μεταξύ η δημοτικότητα τουΤρούμαν είχε καταποντισθεί στο 26%, ό-

πως έδειξε δημοσκόπηση της 14ης Μαρ-

τίου, και είχαν ανακοινωθεί οι εφιαλτικοίαριθμοί των συμμαχικών απωλειών ως

τότε, οι οποίες ανέρχονταν σε 228.941.

Μεταξύ αυτών ήταν 57.120 Αμερικανοί.

Μέσα σε αυτό το βαρύ πολιτικό κλίμα τοΜΣΑΕ έστειλε στις 19 Μαρτίου 1951

στον ΜακΑρθουρ ένα άκρως απόρρητο

σήμα με το οποίο του κοινοποιούσε τιςαποφάσεις οι οποίες είχαν ληφθεί κατά

την τελευταία σύσκεψή του. Η στρατηγι-

κή του ΟΗΕ προέβλεπε πλέον να μην περάσει σε μεγάλης έκτασης επίθεση αλλά

να δοθεί χρόνος στις διπλωματικές υπη-ρεσίες να αναζητήσουν μία λύση που θαοδηγούσε σε μόνιμη ανακωχή. Επειδή ή-

ταν σαφές ότι η τήρηση μιας τέτοιας α-

μυντικής στάσης θα επηρέαζε τη διεξα-γωγή του πολέμου, ζητούσαν τη γνώμη

του. Εξεπλάγησαν όταν έλαβαν την απά-ντησή του δύο ημέρες αργότερα. Ο

ΜακΑρθουρ επέμενε ότι δεν έπρεπε ναεπιβληθούν περαιτέρω στρατιωτικοί πε-

ριορισμοί στον ανώτατο διοικητή των

δυνάμεων του Ο ΗΕ στην Κορέα διότι αυ-

τό θα καθιστούσε αδύνατη τη μελλοντι-

κή εκκαθάριση της χερσονήσου από τακομμουνιστικά στρατεύματα και θα έδι-νε στον εχθρό τα περιθώρια να ενισχύ

σει τις δυνάμεις του και να αποκτήσει

μεγάλη αριθμητική υπεροχή. Οι αρχηγοίτου ΜΣΑΕ δεν άφησαν να φανεί η οργή

τους και προτίμησαν να τροποποιήσουντην τελική τους ανακοίνωση αναφέρο

ντας ότι ο κύριος αντικειμενικός σκοπός

της επέμβασης του ΟΗΕ, που ήταν η α-ποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότη-

τας της Νότιας Κορέας, είχε εν πολλοίς

επιτευχθεί και ότι η ενοποίηση της χώ-ρας και η εξεύρεση πολιτικής λύσης θαμπορούσε να επιτευχθεί χωρίς περαιτέ-

ρω αιματοχυσία. Αν οι Κινέζοι αρνούντονα προσέλθουν στις διαπραγματεύσεις,

οι δυνάμεις του ΟΗΕ θα συνέχιζαν τις ε-

πιχειρήσεις.Ο ΜακΑρθουρ επισκέφθηκε το μέ-

τωπο στις 24 Μαρτίου, σε ένα ταξίδι α-

στραπή. Πριν αναχωρήσει από το Τόκιο

φρόντισε να διανείμει στον Τύπο μια α-νακοίνωση με την οποία επανελάμβανε

τις γνωστές θέσεις του περί αδυναμίας

της Κίνας και επιμονής στην τελική νίκη,

καθώς και ότι θα ήταν απαράδεκτο ναλήξει η σύρραξη με αποδοχή όρων πουθα ήταν σε βάρος της Ταϊβάν και με μια

πιθανή εισδοχή της κομμουνιστικής Κί-

νας στον ΟΗΕ. Δήλωσε επίσης πρόθυ-μος να έλθει σε απευθείας επαφή με τον

Κινέζο ανώτατο διοικητή στην Κορέα,«καταβάλλοντας μια σοβαρή προσπά-θεια να βρεθεί μια οποιαδήποτε στρα-

τιωτική λύση, για να μπορέσουν να επι-

τευχθούν και οι πολιτικοί αντικειμενικοίσκοποί». Η συγκαταβατικότητά του ό-

μως συνοδεύτηκε από νέα φιλοπόλεμηρητορική, όταν σχολίασε εκτενώς τη

στρατιωτική ισχύ της Κίνας περιγράφοντάς την περίπου ως χάρτινη τίγρη, τηνοποία δεν έπρεπε να φοβούνται οι δυνά-

μεις του ΟΗΕ: «Παλαιότερα αυτό το με-γάλο αριθμητικό δυναμικό μπορούσε

πολύ καλά να καλύψει το κενό της βιομη-

χανικής παραγωγής, αλλά με την περαι-τέρω ανάπτυξη των γνωστών μεθόδων j

μαζικής καταστροφής, οι αριθμοί από

μόνοι τους δεν εξουδετερώνουν την εγ-

γενή αδυναμία τέτοιων μειονεκτημά-των».

Το Πεκίνο αντέδρασε έντονα σε αυτή

τη νέα έμμεση απειλή για χρήση πυρηνι-κών όπλων εναντίον του, ενώ δεν ήταν

μικρότερη και η αγανάκτηση που προ

κλήθηκε στην Ουάσινγκτον. Οι υπαινιγ-

μοί του ΜακΑρθουρ για πυρηνικό βομ-

βαρδισμό της Κίνας και επέκταση τουπολέμου στο εσωτερικό αυτής της αχα-νούς χώρας έκαναν την αμερικανική πο-λιτική και στρατιωτική ηγεσία να ανατρι-

χιάσει και να σπεύσει να του υπενθυμί-σει ότι όφειλε να παραμένει προσκολλη

μένος στις προεδρικές οδηγίες που τουείχαν διαβιβαστεί στις 6 Δεκεμβρίου

1950. Το ΜΣΑΕ του τόνισε επίσης: «Αν οι

κομμουνιστές στρατιωτικοί ηγέτες ζητή-

σουν ανακωχή στα πεδία των μαχών, θαπρέπει αμέσως να αναφέρετε το γεγο-νός στους αρχηγούς του ΜΣΑΕ, για πε-ραιτέρω οδηγίες». Επρόκειτο για μια έμ-

μεση αυστηρή επίπληξη εκ μέρους του

Τρούμαν, αλλά ο ΜακΑρθουρ δεν φαίνε-

ται ότι αντιλήφθηκε την ουσία του μηνύ-ματος.

Η εσπευσμένη και αψυχολόγητηπρωτοβουλία του στρατηγού να θέσει

ζήτημα άμεσης διαπραγμάτευσής του

με τον Κινέζο ομόλογό του προκάλεσε

νευρική κρίση στην Ουάσινγκτον. ΟΤρούμαν ήταν έξαλλος με εκείνο που ε-

κλάμβανε ως απόπειρα του ΜακΑρθουρ

να τον παραμερίσει και φοβόταν πως το

οξύ ύφος της ανακοίνωσης του στρατη-

γού είχε επιλεγεί σκόπιμα για να θίξειτην κινεζική υπερηφάνεια και να ματαιώ-

σει οποιονδήποτε ενδεχόμενο συμβιβα-σμό. Σκοπός του ΜακΑρθουρ ήταν να ε-

πεκτείνει τον πόλεμο και όχι να τον στα-ματήσει, περιορίζοντας τη ζημιά. Οι συμ-

μαχικές κυβερνήσεις ήταν επίσης δυσα

ρεστημένες. Ο Βρετανός πρωθυπουρ-γός, Κλέμεντ Ατλη, πρότεινε ανοικτά την

ανάκληση του ΜακΑρθουρ, ενώ ακόμηκι ο Τσώρτσιλ επέκρινε τη στρατηγική

του. Εκμεταλλευόμενος τις παλαιές έρι-δες και τις επαγγελματικές αντιζηλίες

μεταξύ του ΜακΑρθουρ και του Μάρσαλ

ο Αμερικανός πρόεδρος κατάφερε να α

ποσπάσει τη συγκατάθεση της στρατιω-τικής ηγεσίας για τον άμεσο περιορισμό

της αυτονομίας του Ανώτατου Διοικητήτου Ειρηνικού.

Στις 25 Μαρτίου η Ουάσινγκτον εξέ-δωσε μια ανακοίνωση με την οποία προ-

σπαθούσε εμφανώς να κατευνάσει ταπνεύματα, μέχρι να αποφασίσει ο Τρού-

μαν τι θα έπρεπε να πράξει με τον ανε- ξάρτητο στρατηγό στο Τόκιο: «Ο στρατη-

γός ΜακΑρθουρ ηγείται των στρατιωτι


7/24/2019 SI 113.pdf


The Weather

;Woman Te^^ ^t^e r OutOf Soliciting Cunwrnpi C“«

fai lure to SuPp°f^AcUon ·

nu vn as Reason fo^^ am ed

κών επιχειρήσεων των Ηνωμένων Εθνών

στην Κορέα, σύμφωνα με στρατηγικές ο-

δηγίες που του αποστέλλονται από το

ΜΣΑΕ οι οποίες, όπως ανακοίνωσε ο

πρόεδρος σε μια πρόσφατη συνέντευξη

Τύπου, είναι απολύτως επαρκείς για να

καλύψουν την παρούσα στρατιωτική κα-

τάσταση. Τα πολιτικά θέματα που έθιξε

ο στρατηγός ΜακΑρθουρ είναι πέραντης ευθύνης του ως διοικητή των επιχει-

ρήσεων και θα αντιμετωπιστούν από τα

Ηνωμένα Εθνη μέσω διακυβερνητικών

διαβουλεύσεων». Αυτή έμελλε να είναι η

τελευταία προειδοποίηση της Ουάσινγκτον προς τον ενοχλητικό ήρωα στην

Ασία, λίγο πριν ξεσπάσει η καταιγίδα που

θα έθετε τέρμα στη σταδιοδρομία του.

Εκείνη την εποχή η παγκόσμια κοινή

γνώμη, η οποία δεν γνώριζε τις λεπτές ι-

σορροπίες μέσα στον αμερικανικό κρα-

τικό μηχανισμό, εξακολουθούσε να πι-

στεύει ότι ο νικητής της Ιντσόν ήταν α-

μετακίνητος. Ωστόσο υπήρξε και ένα

δημοσίευμα στο περιοδικό «Paris

Match» το οποίο ανέφερε προφητικά ότι

ο ΜακΑρθουρ άνοιξε μόνος του τον

δρόμο της διαδοχής του και ότι αντικα-

ταστάτης του θα ήταν ο στρατηγός τον

οποίο η Ουάσινγκτον είχε φροντίσει να

απογειώσει, ο Μάθιου Ρίτζγουεη.

11 Α Π ΡΙΛΙΟ Υ 1951: Η ΚΟ ΡΥΦΩΣΗ ΤΗΣ Κ ΡΙΣΗΣ

Ο ΜακΑρθουρ ήταν μάλλον πολύ α-

πασχολημένος με την επεξεργασία της

στρατηγικής κατάστασης στην Κορέα

και στην Απω Ανατολή για να μπορέσει

να διαγνώσει τη σαφή απειλή που έκρυ-

βε η ανακοίνωση της 25ης Μαρτίου. Από

την προηγουμένη νοτιοκορεατικές περί-

πολοι είχαν αρχίσει να περνούν στην α-

πέναντι πλευρά του 38ου Παράλληλου,

με αμερικανικά τεθωρακισμένα να τις α-κολουθούν. Ο στρατηγός είχε σπεύσει

να εκδώσει μια ανακοίνωση στην οποία

ανέφερε ότι η οριογραμμή του Παραλ-

λήλου δεν είχε ιδιαίτερη σημασία και ότι

οι διοικητές των μονάδων μπορούσαν να

τη διαβούν αν και όπου το νόμιζαν σκό-πιμο από άποψη τακτικής. Εξακολουθώ-

ντας να καταρτίζει απτόητος σχέδια για

μελλοντική δράση, έστειλε στις 5 Απρι-λίου στο ΜΣΑΕ αναφορά για τις επικεί-

μενες κινήσεις του. Σκόπευε να προω-

θήσει την 8η Στρατιά μέχρι τον 38ο Πα-ράλληλο σαρώνοντας όσες εχθρικές δυ-

νάμεις βρίσκονταν νοτίως αυτής της

νοητής γραμμής και, αφού εδραιωθεί γε-

ρά σε φυσικά οχυρές αμυντικές θέσεις,

να εκτελέσει από εκεί ισχυρές αναγνω-

ριστικές κρούσεις με μονάδες μεγέθους

τάγματος ώστε να διαπιστώσει την ετοι-

μότητα του εχθρού και την επάρκεια

της διοικητικής του μέριμνας.

Η άφιξη αυτού του μηνύματος στην

Ουάσινγκτον συνέπεσε με τη δημοσιο-

ποίηση μιας παλαιότερης επιστολής που

είχε στείλει ο ΜακΑρθουρ προς τον γε-

ρουσιαστή Τζόζεφ Μάρτιν, αρχηγό της

δεξιάς πτέρυγας των Ρεπουμπλικανών

στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Το περιε-

χόμενό της ισοδυναμούσε με μια βόμβα

στα θεμέλια της πολιτικής του προέ-

δρου και αναφερόταν στην πρόταση την

οποία είχε διατυπώσει ο Μάρτιν για τη

χρησιμοποίηση στρατευμάτων της Εθνι-

κιστικής Κίνας στη δημιουργία ενός

«δεύτερου μετώπου» σε κάποιο σημείο

της ηπειρωτικής Κίνας. Ο ΜακΑρθουρ

συμφωνούσε κατ' αρχήν με την ιδέα και

συνέχιζε με απόλυτη αυτοπεποίθηση:

«Δείχνει παράξενα δύσκολο για μερι-

κούς να συνειδητοποιήσουν ότι εδώ

στην Ασία βρίσκεται ο τόπος που οι κομ-

μουνιστές συνωμότες έχουν επιλέξει ναπαίξουν το παιγνίδι τους για την κατά

κτηση του κόσμου κι ότι αυτό το πρό

Την εποχή που α ποσ τρ α τεύτηκε ο Μ ακΑ ρθο υρ το μέτω πο είχε σχεδόν

σ τα θερο ποιη θεί στην Κ ορ έα κοντά σ τον 38ο Π αρ άλλη λο, μ ε τις αμερικα νικές δυ νάμ εις

να αρ κο ύνται πλέον στην υπεράσ πιση του

εδάφ ου ς της Ν ότιας Κ ορ έας, και τα

κομ μο υνισ τικά σ τρ ατεύμ ατα να μη μπορού ν

να προελάσο υν περισ σ ότερο.

βλήμα αντιμετωπίζουμε στα πεδία των

μαχών. Εδώ διεξάγουμε τον πόλεμο της

Ευρώπης με τα όπλα, ενώ οι διπλωμάτες

εξακολουθούν να μάχονται με τα λόγια.

Αν χάσουμε τον πόλεμο εναντίον του

κομμουνισμού εδώ στην Ασία, η πτώση

της Ευρώπης είναι αναπόφευκτη. Ενώ

αν νικήσουμε, είναι πιθανό η Ευρώπη να

αποφύγει τον πόλεμο και να διατηρήσει

την ελευθερία της. Οπως τονίζετε, πρέ-

πει να νικήσουμε. Δεν υπάρχει υποκατά-

στατο για τη νίκη». Ο γερουσιαστής

Μάρτιν ανέγνωσε ο ίδιος την επιστολή

στη Βουλή των Αντιπροσώπων, χωρίς να

ρωτήσει τον ΜακΑρθουρ, προκαλώντας

μεγάλη αναστάτωση στην πολιτική και

στη στρατιωτική ηγεσία.

Αν και δεν σημειώθηκε ανοικτή αντί-

δραση του Πενταγώνου ή του ΛευκούΟίκου στα όσα αναφέρονταν στην απα-

ντητική επιστολή του ΜακΑρθουρ, από

τη στιγμή εκείνη άρχισαν να δρομολο-

γούνται οι διαδικασίες απομάκρυνσής

του, αφού έγινε σαφές ότι ο στρατηγός

δεν είχε πρόθεση να αποδεχθεί τουςπεριορισμούς που του επέβαλλε η πολι-

τική ηγεσία και συνέχιζε να εκφράζει τις

Η εφ ημ ερίδα «Washingto n Post»

ανα κοινώ νει το γεγονός της αποπομπής του Μ ακΑ ρθουρ σ τις 11 Α πριλίου 1951.

57


7/24/2019 SI 113.pdf


Η αποκορύφ ω ση του θριάμ βο υ για

τον Μ ακΑ ρθο υρ ήταν η υποδοχή που του επιφ ύλα ξε ο λαός της Ν έας Υόρκης

στις 20 Α πριλίου 1951. Ο σ τρατηγό ς έμεινε

προσ ηλω μένος στην απόφ ασή του να μην

ανα μιχθεί σ την πολιτική .

προσωπικές του σκέψεις παραβλέποντας τη ζημιά την οποία αυτό μπορούσενα προκαλέσει στη στρατηγική των ΗΠΑ.

Ο Τρούμαν δεν σκόπευε να αφήσει να

χαθεί αυτή η λαμπρή ευκαιρία για την α-ποπομπή του ΜακΑρθουρ και συγκάλε

σε αμέσως σύσκεψη στην οποία συμμε-

τείχαν ο υπουργός Αμυνας, Τζωρτζ Μάρσαλ, και ο αρχηγός του ΜΣΑΕ, στρατη-

γός Μπράντλεϋ. Ακολούθησε μια σειρά

από πυρετώδεις διαβουλεύσεις αλλά τε-λικά έγινε σαφής η συμφωνία πολιτικώνκαι στρατιωτικών ότι το πρόβλημα του

ΜακΑρθουρ έπρεπε να λυθεί άμεσα,

πριν προκαλέσει ολέθριες συνέπειες καιεκθέσει ανεπανόρθωτα τις ΗΠΑ στη διεθνή κοινή γνώμη.

58 Τελικά στις 11 Απριλίου αποφασίστηm κε να σταλεί εκ μέρους του Τρούμαν το

ακόλουθο προσωπικό σήμα στον

ΜακΑρθουρ: «Λυπάμαι βαθύτατα πουείναι μέσα στα καθήκοντά μου ως προέ-δρου και ανώτατου διοικητή των Ενό-

πλων Δυνάμεων των ΗΠΑ να σας απαλ-λάξω από τα καθήκοντα του ανώτατου

διοικητή των Συμμαχικών Δυνάμεων,

του ανώτατου διοικητή των Ηνωμένων

Εθνών, του ανώτατου διοικητή στην

Απω Ανατολή και του γενικού διοικητήτου Στρατού των ΗΠΑ στην Απω Ανατο-

λή. Θα παραδώσετε αμέσως τη διοίκησήσας στον αντιστράτηγο Μάθιου Ρίτζγου

εη. Εξουσιοδοτείσθε να εκδώσετε όσεςδιαταγές είναι αναγκαίες για να πραγμα-τοποιηθεί το ταξίδι σας σε όποιο μέρος

επιθυμείτε. Οι λόγοι για την αντικατά-

στασή σας, που θα διατυπωθούν δημό-

σια, ταυτόχρονα με την επίδοση αυτήςτης διαταγής, θα σας ανακοινωθούν από

τον υπουργό Πέης».Το καλοσχεδιασμένο κτύπημα του

Τρούμαν σε βάρος μιας φυσιογνωμίας

του βεληνεκούς του ΜακΑρθουρ προέβλεπε και μια παράλληλη ανακοίνωση

προς την αμερικανική κοινή γνώμη, ώ-

στε να προληφθούν πιθανές ακραίες α-

ντιδράσεις. Την ημέρα που αποπέμφθηκε επίσημα ο ΜακΑρθουρ, ο Αμερικανός

πρόεδρος απευθύνθηκε από ραδιοφώ

νου προς το έθνος εξηγώντας τους λό-γους οι οποίοι υπαγόρευσαν την ενέρ

γειά του: «Με βαθύτατη λύπη κατέληξα

στο συμπέρασμα ότι ο στρατηγός Ντά

γκλας ΜακΑρθουρ αδυνατεί να προσφέ-ρει ολόψυχα την υποστήριξή του στις ε-πιλογές της κυβέρνησης των ΗΠΑ και

των Ηνωμένων Εθνών επί ζητημάτων

που αφορούν τα επίσημα καθήκοντάτου...». Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός

στον ΜακΑρθουρ αλλά και στα πρόσωπα

του στενού κύκλου του. Τη δυσάρεστη

είδηση τού μετέφερε μέσα σε έναν φά-κελο ο υπασπιστής του, συνταγματάρ-

χης Σίντνεϊ Χαφ, που τον βρήκε να έχειαποσυρθεί στην κρεβατοκάμαρά του γιαέναν σύντομο ύπνο. «Είχα την εντύπωσηότι συμμετείχα στο έγκλημα του αιώνα»,

είπε αργότερα ο Χαφ. Η κίνηση του

Τρούμαν άφησε αποσβολωμένους εκα-τομμύρια Αμερικανούς, που είχαν συν-δέσει το όνομα του ΜακΑρθουρ με τον

στυλοβάτη των ΗΠΑ σε όλες τις κρίσιμεςστιγμές. Ο ίδιος αντέδρασε μάλλον χα-

λαρά, εκδίδοντας μια ανακοίνωση με τηνοποία αντέτεινε ότι ποτέ δεν είχε παρεκ-

κλίνει από τις οδηγίες που είχε λάβει,

ούτε είχε λάβει σαφή εντολή να μην εκ-

φράζει τους προβληματισμούς του για

τη στρατηγική του πολέμου στην Κορέα.

Ο Ι Θ ΥΕΛΛΩΔΕΙΣ Α Ν ΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Σχεδόν αμέσως μόλις δημοσιοποιήθηκε η απόφαση βόμβα του Τρούμαν, ο

πρόεδρος δέχθηκε τα πυρά σύσσωμου

του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, πολλάμέλη του οποίου υποστήριζαν από καιρό

τη χρησιμοποίηση των στρατευμάτωντου Τσιάνγκ Κάι Σεκ. Ο διαβόητος γε-

ρουσιαστής Τζο Μακάρθυ χαρακτήρισε

την απομάκρυνση του ΜακΑρθουρ ως«τη μεγαλύτερη ίσως νίκη που είχαν κερ-δίσει ποτέ οι κομμουνιστές» και ο Ρί

τσαρντ Νίξον ανήγγειλε την πρόθεσήτου να καταθέσει επερώτηση και να κα

λέσει τον πρόεδρο να επαναφέρει στηνυπηρεσία τον στρατηγό. Ο Λευκός Οίκος

κατακλύσθηκε από δεκάδες χιλιάδες τη-λεγραφήματα που κατηγορούσαν τον

Τρούμαν και ζητούσαν να προσαχθεί σεδίκη. Διαδηλωτές έκαψαν ομοιώματά

του στη Μασαχουσέτη και στην Καλιφόρνια, πατριωτικές οργανώσεις είχαν

αναρτήσει μεσίστιες σημαίες σε ολόκλη-

ρη τη χώρα, 2.000 λιμενεργάτες συμμε-τείχαν σε απεργία στη Νέα Υόρκη και γυ-

ναικείες οργανώσεις της Βαλτιμόρης α-πείλησαν να οργανώσουν πορείες δια-μαρτυρίας μέχρι την Ουάσινγκτον.

Η λονδρέζικη εφημερίδα «DailyMirror» έγραφε πικρόχολα: «Ο ήρωαςπου οδήγησε την αμερικανική σημαία ως

Ο Μ ακΑ ρθου ρ συ νοδευόμενος από τη

σύζυγό του , Τζην, και τον γιο του , Α ρθουρ , εξέρχ εται από το κτίριο του Κ απιτω λίου μετά την ο μιλία του εκεί σ τις 19 Α πριλίου 1951.

το αυτοκρατορικό παλάτι του Τόκιο, θυ-

σιάστηκε από έναν ασήμαντο λοχαγότου πυροβολικού στην απληστία των

Βρετανών, στο μίσος του Ντην Ατσεσον

και στη ζήλια του Τζωρτζ Μάρσαλ". Οι

δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το 80% των

Αμερικανών είχε την ίδια γνώμη. Αντίθε-τα ο αμερικανικός Τύπος, παρά την κομ-

ματική τοποθέτησή του, υποστήριξε τηνενέργεια του Τρούμαν εκθέτοντας ένα

μικρό χρονικό της κρίσης η οποία είχε ο-

δηγήσει στην αποπομπή, όπως και τα ε-

πιχειρήματα που δικαιολογούσαν αυτότο βήμα. Εγκυρότατα έντυπα όπως η

«New York Times», η «Baltimore Sun», η«Saint Lewis Post Despatch», η «Christian

Science Monitor» και η «Wall Street Journal» αρνούντο να συμμετάσχουνστις επικρίσεις και τηρούσαν πιο επιφυ-

λακτική γραμμή.

Η «New York Herald Tribune» έγραφε:

«Το ολοφάνερο γεγονός σχετικά με την

απόλυση του στρατηγού ΜακΑρθουρ εί-ναι ότι ο ίδιος κυριολεκτικά προκάλεσετην απομάκρυνσή του. Στην υψηλή πολι-

τική, όπως και στον πόλεμο, δεν υπάρχειθέση για διχασμένη ηγεσία. Η βασική α-

μερικανική επιλογή όπως καθορίστηκε

από τους αρχηγούς του ΜΣΑΕ, το

Υπουργείο Εξωτερικών, τον πρόεδρο και

φανερά από την πλειοψηφία της κοινήςγνώμης της χώρας ήταν ο αγώνας για

έναν πόλεμο ανάσχεσης της κομμουνι-

στικής επιθετικότητας στην Απω Ανατο-λή, από κοινού με τους συμμάχους μας.

ενώ οικοδομείτο η Συμμαχία σε τέτοιο

βαθμό ώστε να παρεμποδιστεί ανάλογηεπιθετικότητα και στην Ευρώπη. Ο στρα-

τηγός ΜακΑρθουρ διαφώνησε με αυτή


7/24/2019 SI 113.pdf


Τα μέλη του Μ ικτού Συμβ ουλίου Α ρχηγώ ν Επιτελείω ν συ μφ ώ νησαν σ την απομάκρυνση του

Μ ακΑ ρθο υρ προκειμένου να α ποφ ευχθεί α νεξέλεγκτη κλιμάκω ση του πολέμου. Α πό αρ ισ τερά προς τα δ εξιά εικονίζονται ο α ρχηγό ς της Α εροπορίας, πτέραρχ ος Χ όιτ

Β άντενμπεργκ, ο αρχηγός του Μ ΣΑ Ε, σ τρα τηγό ς Μ πράντλεϋ, ο αρχη γός του Στρα τού ,

σ τρα τηγό ς Λ όο υτον Κ όλινς, και ο αρχη γός του Ν αυ τικού , ναύα ρχο ς Φ όρ εστ Σέρμαν.

τη βασική στρατηγική... Πιστεύει ότι η

Ασία, κι όχι η Ευρώπη, είναι το αποφασι-

στικό πεδίο μάχης... Δίχασε την ηγεσία

στον χειρότερο βαθμό». Η εφημερίδα

«London Times» έφθασε στο σημείο να

παρομοιάσει τον ΜακΑρθουρ με Ρωμαίο

ύπατο που υπερέβη τις δικαιοδοσίες

του και αντιμετωπίστηκε από τον Τρού-

μαν με δίκαιη ρωμαϊκή αυστηρότητα.

Αλλοι συνέκριναν τον στρατηγό με τον

δούκα του Μάρλμπορο, ο οποίος είχε

δει επίσης τη σταδιοδρομία του να τερ-

ματίζεται άδοξα επειδή τόλμησε να ε-

νεργήσει αδιάκριτα και αντίθετα με την

επίσημη κυβερνητική πολιτική.

Αντιμέτωπος με το πρωτοφανές κύ-

μα λαϊκής δυσαρέσκειας ο Τρούμαν ανα-

γκάστηκε να παραδεχθεί πως ένιωθε ά-

σχημα επειδή υποχρεώθηκε να θίξει έ-

ναν από τους μεγάλους ζωντανούς αν-

δριάντες του έθνους και έφθασε στο

σημείο να επιπλήξει συνεργάτες του οι

οποίοι εκφώνησαν επιθετικούς λόγους

κατά του ΜακΑρθουρ σε μια προσπά-

θεια να υπερασπιστούν την απόφαση

του προέδρου. Ο Τρούμαν έλεγε σε κά-

θε ευκαιρία «Ημουν αναγκασμένος να

διαλέξω μεταξύ του στρατηγού

ΜακΑρθουρ και του Συντάγματος στο ο-

ποίο είχα δώσει όρκο», αλλά έδινε σα-φείς οδηγίες στα στελέχη του Δημοκρα-

τικού Κόμματος να εκφράζονται με δια-

κριτικότητα για τον στρατηγό, τον οποίο

άλλωστε και ο ίδιος εγκωμίασε. Οταν οι

ρεπουμπλικανοί εισηγήθηκαν να δοθεί

άδεια στον ΜακΑρθουρ να μιλήσει στο

Κογκρέσο, ο Τρούμαν άσκησε την επιρ-

ροή του για να γίνει αποδεκτό το αίτημα.Αν και η απομάκρυνσή του, που ισο

δυναμούσε με άμεση αποστρατεία, ήταν

αρκετά επώδυνη, ο ΜακΑρθουρ διατή-

ρησε την αξιοπρέπεια και την ψυχραιμία

του, όπως βεβαιώνει και ο Ρίτζγουεη ο ο-ποίος μετέβη στο Τόκιο για να τον διαδε-

χθεί: «Με δέχθηκε αμέσως με πολλή ευ-

γένεια... Ηταν απόλυτα φυσικός, συ-

γκροτημένος, ήσυχος, ψύχραιμος, φιλι-

κός και με διάθεση να βοηθήσει αυτόν

που τον διαδεχόταν». Στις 15 Απριλίου ο

ΜακΑρθουρ αποχαιρέτησε τον αυτο-

κράτορα Χίρο Χίτο και δέχθηκε εκπρο-

σώπους και των δύο σωμάτων της ιαπω-νικής βουλής (Δίαιτας). Η πραγματικά

βαθιά εκτίμηση που έτρεφε ο ιαπωνικός

λαός στο πρόσωπό του φάνηκε με εντυ-

πωσιακό τρόπο την επομένη, όταν μετέ-

βη στο αεροδρόμιο Ατσούγκι του Τόκιο.

Ολος ο δρόμος, μήκους 13 χλμ., ο οποί-

ος οδηγούσε στο αεροδρόμιο είχε κατα

κλυσθεί από σιωπηλά πλήθη που έσειαν

μικρές αμερικανικές σημαίες και υπο-

κλίνονταν με σεβασμό καθώς περνούσε

από μπροστά τους η έφιππη συνοδεία

του Αμερικανού στρατηγού και της οικο-

γένειας του. Στις 07.23 το τετρακινητή-

ριο αεροσκάφος που έφερε γραμμένοστην άτρακτό του το όνομα «Bataan»,

θυμίζοντας παλαιές μάχες, απογειώθη-

κε και χάθηκε στον ορίζοντα. Ο

ΜακΑρθουρ επέστρεφε στην πατρίδα

του έπειτα από απουσία 13 ετών, 11 μη-

νών και 23 ημερών.

Η άφιξη του ΜακΑρθουρ στην Ουά

σινγκτον στις 18 Απριλίου 1951 έγινε δε-

κτή επίσης από ενθουσιώδη πλήθη. Ο

στρατηγός φρόντισε να κόψει απότοματην ορμή εκείνων που προεξοφλούσαν

την ανάμιξή του στην πολιτική, λέγο-ντας απλώς: «Δεν έχω απολύτως καμία

πολιτική φιλοδοξία». Την επομένη είχε

φθάσει η ώρα για την ομιλία του στο Κο-

γκρέσο, την οποία υπολογίστηκε ότι πα-

ρακολούθησαν από την τηλεόραση του-

λάχιστον 30.000.000 Αμερικανοί, δημι-ουργώντας νέο ρεκόρ τηλεθέασης. Μι-

λώντας επί 37 λεπτά χωρίς να συμβου-

λεύεται το κείμενό του παρά σε ελάχι-

στες περιπτώσεις, υπεραμύνθηκε της

στάσης του στην Απω Ανατολή. «Είναι έ-

νας θαυμάσιος ρήτορας», έγραψε ο

Καρτιέ. «Η απάθεια του προσώπου του,

η ακινησία του κορμιού του, η λιτότητα

των κινήσεών του, δίνουν μια συναρπα-

στική δύναμη στην πλαστικότητα του

λόγου του, άλλοτε εκρηκτικού, άλλοτεβραχνού, άλλοτε αδυνατισμένου, τόσο

που να γίνεται ψίθυρος». Περιγράφο

ντας την κατάσταση στην Ασία μέσα απότη δική του οπτική γωνία ο ΜακΑρθουρ

ανέφερε χαρακτηριστικά: «Από τη στιγ-

μή που εξαναγκαστήκαμε σε πόλεμο

δεν υπήρχε άλλη λύση από το να χρησι-

μοποιήσουμε κάθε διαθέσιμο μέσο για

να τον οδηγήσουμε σε γρήγορο τέλος.

Αντικειμενικός σκοπός του πολέμου εί-

ναι η νίκη και όχι η παρατεταμένη ανα

ποφασιστικότητα».

Υποστήριξε ότι είχε κυριολεκτικά α-

γκαλιάσει τη νίκη όταν οι Κινέζοι επενέ

βησαν μαζικά και πως ακόμη και σε αυτή

την περίπτωση θα μπορούσε να οδηγή-

σει στον θρίαμβο τις δυνάμεις του ΟΗΕαν η πολιτική ηγεσία στην Ουάσινγκτον

υιοθετούσε από νωρίς τις προτάσεις

του για ναυτικό αποκλεισμό της Κίνας

και προσβολή των στρατιωτικών αερο-

δρομίων της κατά μήκος του Γιαλού.

Ανέφερε επίσης με λύπη ότι η υποστήρι-

ξη αυτών των απόλυτα λογικών απόψε-

ων από καθαρά στρατιωτική άποψη, είχε

επισύρει την οργή κάποιων συμμαχικών

κυβερνήσεων (σαφής υπαινιγμός για τη

στάση του Λονδίνου), αν και όλοι γνώρι-

ζαν καλά ότι ήταν οι ενδεδειγμένες για

τη νικηφόρα έκβαση της σύρραξης. Οι

φράσεις του ΜακΑρθουρ γίνονταν δε-

κτές με συχνές διακοπές από θύελλα

χειροκροτημάτων από πλευράς μελώντου Κογκρέσου, κάτι που εξόργισε τον

Τρούμαν (ο οποίος παρακολουθούσετην ομιλία από την τηλεόραση).

«Ο Ι Π Α ΛΑ ΙΟ Ι ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ £9 ΔΕΝ ΠΕΘ ΑΙΝΟ ΥΝ ΠΟ ΤΕ - Α Π ΛΩΣ ΞΕΘΩΡΙΑΖΟ ΥΝ»

Ηταν σαφές πως ο λόγος του

ΜακΑρθουρ είχε σχεδιαστεί με τέτοιον

τρόπο ώστε να προκαλέσει τη μεγαλύτε-

ρη δυνατή συγκίνηση και να κεντρίσειτα πατριωτικά συναισθήματα του αμερι-

κανικού λαού και της ηγεσίας του. Ο

στρατηγός κατέληξε με τον εξής τρόπο:«Συμπληρώνω 52 χρόνια στρατιωτικής

υπηρεσίας. Εντάχθηκα στον Στρατό

πριν από την αρχή του αιώνα, εκπληρώ-

νοντας όλες τις παιδικές ελπίδες και τα

όνειρά μου. Ο κόσμος γύρω μου άλλαξε

πολλές φορές από τότε που έδωσα τον

όρκο μου στο Ουέστ Πόιντ και οι ελπί-δες και τα όνειρα έχουν από καιρό σβή-

σει, αλλά θυμάμαι ακόμα το ρεφρέν μιας

από τις αγαπημένες μπαλάντες του

στρατώνα εκείνης της εποχής, που δια-

κήρυσσε περήφανα ότι οι παλαιοί στρα-

τιώτες δεν πεθαίνουν ποτέ, απλώς ξε-

θωριάζουν. Οπως ο γέρος στρατιώτηςαυτής της μπαλάντας, κλείνω κι εγώ τώ-

ρα τη στρατιωτική μου σταδιοδρομία και


7/24/2019 SI 113.pdf


απλώς φεύγω μακριά ένας γέρος στρα-

τιώτης που προσπάθησε να πράξει το

καθήκον του, έτσι όπως ο Θεός του έδω-σε τη φώτιση να βλέπει αυτό το καθή-

κον».Το Κογκρέσο δονείτο από τη συναι-

σθηματική φόρτιση που προκάλεσε η

θαυμάσια ομιλία του ΜακΑρθουρ. Οι γε-

ρουσιαστές δακρυσμένοι έσπευσαν με-τά το τέλος της να συγχαρούν ή απλώς

να αγγίξουν τον μεγάλο Αμερικανό ήρωα

που στεκόταν στο βήμα γνωρίζοντας

την αποθέωση. Ο λόγος του γραμμένος

σε δίσκο έγινε αμέσως παγκόσμιο best

seller και η λαϊκή συγκίνηση υπερέβη κά-

θε προηγούμενο. Μετά την εκπληκτικήπαράστασή του στο Κογκρέσο ο

ΜακΑρθουρ αναχώρησε αεροπορικώς

για τη Νέα Υόρκη, όπου στις 20 Απριλίουέγινε δεκτός από πλήθος που παραλη

60 ρούσε. Η αυτοκινητοπομπή διέσχισε

τους πλημμυρισμένους δρόμους της Νέ-ας Υόρκης, πέρασε από την 5η Λεωφόροκαι συνέχισε την πορεία της, μήκους 30

χλμ., υπό τις ζητωκραυγές και τις εκδη-

λώσεις λατρείας του πλήθους που την έ-

ραινε με ένα σύννεφο από χαρτάκια.

Υπολογίστηκε ότι το πλήθος έφθανε τα

7.500.000 ανθρώπους, περισσότερους

από εκείνους που υποδέχθηκαν τον Αϊ

ζενχάουερ το 1945 ή τον Τσαρλς Λί

ντμπεργκ το 1927. Οι υπηρεσίες καθα-

ριότητας του δήμου συγκέντρωσαν τηνεπομένη 2.800 τόννους χαρτιού και άλ-

λων αντικειμένων από τους δρόμους ό-

που πέρασε η πομπή. Η δημοτικότητα

του ΜακΑρθουρ βρισκόταν στο απόγειό

της, όπως φανέρωνε ο πρωτοφανής α-

ριθμός των 150.000 επιστολών και των

20.000 τηλεγραφημάτων που τον περίμε

ναν στο ξενοδοχείο του.

Εναν μήνα μετά τη θριαμβευτική επι-

στροφή του στη Νέα Υόρκη ο

ΜακΑρθουρ κλήθηκε ενώπιον των επι-

τροπών Εξωτερικών Υποθέσεων και

Στρατιωτικών Υπηρεσιών της Γερουσίας

για να καταθέσει σχετικά με τον πόλεμοστην Κορέα. Η προσωπική μαρτυρία του

Η ισ τορική ομιλία του Μ ακΑρθουρ στη σ υνέλευσ η του Κ ογκρ έσου , σ τις 19 Α πριλίου 1951, συγκλό νισε το ακρ οα τήρ ιό του . Ενας γερου σ ιασ τής είπε λίγο αρ γό τερα : «Σήμ ερα

ακού σα με τον Θ εό να ομιλεί εδώ ».

δεν ήταν η μόνη που επεξεργάστηκαν οι

επιτροπές (ελήφθηκαν καταθέσεις από

13 μάρτυρες επί 42 ημέρες), αλλά ήταν

αναλυτική και μακροσκελέστατη, καλύ-

πτοντας 800 σελίδες της τελικής έκθε-σης. Οι πολιτικοί άφησαν επιδέξια να ε-

κτονωθεί η λαϊκή συγκίνηση και κατόπιν

οι δημοκρατικοί πέρασαν στην αντεπί-

θεση κατηγορώντας τους ρεπού μπλικανούς ότι υποστήριζαν έναν ατέρμονο πό-

λεμο, αντίθετο με τα συμφέροντα του

μέσου Αμερικανού.

Αν και όλα έδειχναν ότι ο

ΜακΑρθουρ είχε μετατραπεί σε ένα εί-

δος λαϊκού ήρωα τεράστιας εμβέλειας

και απήχησης και ότι θα εκμεταλλευό-

ταν αυτή τη δημοτικότητα για να διεκδι

κήσει το χρίσμα των ρεπουμπλικανών

για την προεδρία στις εκλογές του 1952,πολύ γρήγορα έγινε φανερό ακόμη και

στους πιο ένθερμους υποστηρικτές του

ότι δεν αποτελούσε την καταλληλότερη

επιλογή για ένα τέτοιο αξίωμα. Ο στρα-

τηγός, γνωρίζοντας πόσο ευμετάβλητη

ήταν η κοινή γνώμη στις απόψεις της και

πόσο ασθενής η μνήμη της, έμεινε πι-

στός σε όσα είχε διακηρύξει όταν επέ-

στρεψε στις ΗΠΑ. Αφού αποθάρρυνε ό-

σους υποστήριζαν ενδεχόμενη υποψη-

φιότητά του, περιορίστηκε να εκτελεί με

αξιοπρέπεια και επιμέλεια τα καθήκοντα

του προέδρου του διοικητικού συμβου-

λίου της ιδιωτικής εταιρίας «RemingtonRand», η οποία τον είχε προσλάβει αμέ-

σως μετά την ανακοίνωση της αποστρά-

τευσής του. Τον Τρούμαν διαδέχθηκε

τελικά στο ύπατο αξίωμα της χώρας έ-

νας άλλος επιτυχημένος στρατηγός του

Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ντουάιτ Αϊ

ζενχάουερ. Ο ηλικιωμένος ΜακΑρθουρ

παρέμεινε στο περιθώριο της δημόσιας

ζωής μέχρι τον θάνατό του, το 1964.

Εξακολουθούσε να πιστεύει ότι οι από-ψεις του για τη στρατηγική στον πόλεμο

της Κορέας ήταν ορθές και εκείνες τηςπολιτικής ηγεσίας εσφαλμένες και ότι ε

λήφθησαν υπό το κράτος του φόβου για

την υποτιθέμενη στρατιωτική ισχύ της

Κίνας.

Το αν ο ΜακΑρθουρ είχε τελικά δίκιο

δεν μπορεί να ειπωθεί ακόμη με βεβαιό-

τητα. Το σίγουρο είναι ότι οι ΗΠΑ κατά

φεραν να πετύχουν τον στόχο τους, που

ήταν η διατήρηση της ανεξαρτησίας της

Νότιας Κορέας και η μη επέκταση του

πολέμου. Η Κορεατική χερσόνησος πα-

ραμένει μέχρι σήμερα μια βραδυφλεγής

βόμβα που είναι άγνωστο αν και πότε θα

εκραγεί. Μόνον εικασίες μπορούν να γί-νουν ως προς τη μορφή που θα είχε σή-

μερα ο κόσμος αν οι δυνάμεις του ΟΗΕ

ακολουθούσαν τη στρατηγική του

ΜακΑρθουρ, εξολόθρευαν το καθεστώς

του Κιμ Ιλ Σούνγκ και έδιναν ένα σκληρό

μάθημα στην Κίνα. Πιθανώς η ανάπτυξητου κινεζικού κολοσσού θα είχε καθυ-

στερήσει πολλά χρόνια, αλλά είναι επί-σης πολύ πιθανό ότι η ΕΣΣΔ δεν θα είχε

μείνει αδρανής απέναντι στην εξουδετέ

ρωση του συνεταίρου της στην Ασία. Το

βέβαιο είναι πως οι πληγές του πολέμου

της Κορέας δεν έχουν κλείσει ακόμη και

τα λόγια του Μ ακΑρθουρ εξακολουθούννα παραμένουν επίκαιρα στους διαδρό-

μους του Πενταγώνου, καθώς η αμερι-

κανική πολεμική μηχανή συνειδητοποιεί

όλο και περισσότερο την προοπτική να

έλθει και πάλι αντιμέτωπη στο μέλλον

με τον κινεζικό γίγαντα.


(1 ) R. Car t ier : Π Α Κ Ο ΣΜ ΙΑ Μ ΕΤΑ ΠΟ ΛΕΜ ΙΚΗ ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ , Εκδ όσ εις Πάπυρ ος, 1970.(2) R. Dvo rc hak : BATTLE FOR KOREA,

Combin ed Books , 1993.(3) D. Ciang reco : WAR IN KOREA, Presid io, 2000.

(4 ) M. Hickey : Ο Π Ο ΛΕ Μ Ο Σ ΤΗΣ ΚΟ ΡΕΑ Σ, Ε κδό σεις κοβ όσ τη, 2002.(5) Τ. Kinn i & D. Kinni : NO SUBSTITUTE FOR VICTORY, Financ ial Times Pr entic e Hall, 2005.(6) W. Man ch ester: AMERICAN CAESAR: DOUGLAS MACARTHUR 18 80- 1964, Laurel, 1983.(7) D. McCull ough : TRUMAN, Simon & Schust er, 1992.(8) G. Perret: OLD SOLDIERS NEVER DIE, Random House, 1996.


7/24/2019 SI 113.pdf


1925-1926

η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

τ ω ν ΔΡΟΥΖΩΝΤΗΣ ΣΥΡΙΑΣΟ ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ

ΤΟΝ ΔΡΟΥΖΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑ ΝΩ Ν Η εξ έγερ ση των Δρούζων της Συρ ίας το καλοκαίρι του 1925

αντιμ ετωπίστηκε από τη γαλλική κ υβέρν ηση της επο χής ως

ένα περ ιφερ ειακό γεγονός ήσσονος σημ ασίας. Για την ώρα

η τελ ευ ταία είχ ε να αντιμ ετωπίσει την επανάσταση των Ριφιτών

στο Μ αρόκο, όπου ο πόλεμ ος έπαιρνε άσχημ η τροπή για την

ευρωπαϊκή χώρα. Οταν οι εξεγ ερμ ένοι Δρ ούζοι ε ισήλθαν στη

Δαμ ασκό, η Γαλλία συνειδητοπο ίησε ότι δε ν επρ όκε ιτο για μ ια

απλή τοπική εξ έγερ ση και ήταν πλέον αντιμ έτωπη και μ ε ένανΚΩΝΣΤΑ Ν ΤΙΝ Ο Σ ΤΣΟ Π Α Ν Η Σ

Δ ρ Ισ τορ ίας και Φ ιλοσ οφ ίας τω ν Θ ρη σ κευμά τω ν δεύτερο αποικιακό Π όλεμο.

: - ’ ΩΤ Κ - ΙΣΤΟΡ ΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Ηπεριοχή της Συρίας ανέδειξε κατά την

Αρχαιότητα σπουδαία κέντρα πολιτι-

σμού και εξελληνίστηκε σε τέτοιο

βαθμό ώστε την περίοδο των ελληνιστικώνχρόνων αποκαλείτο «Συριάζουσαι Αθήναι». Με-

τά την κατάκτησή της από τους Τούρκους, το

1516, περιήλθε σε μια σκοτεινή περίοδο παρακ-

μής η οποία διήρκεσε ως το 1920, οπότε, με το

τέλος του Α' ΠΠ και τη Συνθήκη των Σεβρών, α-πέκτησε πάλι την ανεξαρτησία της. Δύο χρόνια

αργότερα, το 1922, κατόπιν συνεννόησης μετα-

ξύ τους η Γαλλία και η Βρετανία χώρισαν τις πε-

ριοχές της Μέσης Ανατολής που είχαν απελευ-

θερωθεί σε ζώνες επιρροής. Ετσι με απόφαση

της Κοινωνίας των Εθνών η Συρία παραδόθηκε

«υπό εντολή» στη Γαλλία. Η «Γαλλική Εντολή»,

όπως ονομάστηκε ουσιαστικά η παραχώρηση

της Αρμοστείας της επανασυσταθείσας Συρίας

στη Γαλλία, δόθηκε στην ευρωπαϊκή δύναμη

από την ΚτΕ λόγω του ότι η εσωτερική πολιτική

κατάσταση της χώρας ήταν εξαιρετικά συγκε-

χυμένη. Αυτό όμως ήταν απλώς η πρόφαση. Ο

αληθινός λόγος και το βαθύτερο αίτιο ήταν κυ-ρίως το έντονο ενδιαφέρον της αποικιοκρατι

κής Γαλλίας να προστατεύσει τα οικονομικά και

στρατηγικά συμφέροντά της στην περιοχή. Η

τελευταία εξουσιοδοτήθηκε να ασκεί Αρμο-

στεία σε μια περιοχή πολύ ευρύτερη από τη ση-

μερινή Συρία, η οποία στα τότε εκτεταμένα σύ-

νορά της περιελάμβανε και το πρώην αυτόνομο

«σαντζάκιο του Λιβάνου». Προκειμένου να α-

σκήσει καλύτερη διοίκηση τη διαίρεσε το 1925

σε τέσσερα κράτη: τη Συρία με πρωτεύουσα τη

Δαμασκό, το κράτος των Αλανιτών, το Τζεμπέλεντ Ντρούζ και τον Μεγάλο Λίβανο.

Δύο περίπου δεκαετίες νωρίτερα, το 1906,

κατά τη Συνδιάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων

στην πόλη Αλγεθίρα της Ισπανίας οι Γάλλοι με

ευφυείς διπλωματικούς χειρισμούς είχαν πετύ

χει να τους παραχωρηθεί ουσιαστικά το μεγα-

λύτερο τμήμα του Μαρόκου ως προτεκτοράτο.

Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν πέτυχαν να

εδραιώσουν την εξουσία τους στο βορειοαφρι

κανικό σουλτανάτο. Εχοντας λοιπόν αυτή την

πολύτιμη «εμπειρία» δράσης και επιβολής της

κυριαρχίας τους στο Μαρόκο προσπάθησαν να

επαναλάβουν τα ίδια στην εξαραβισμένη Συρία.

Εφαρμόζοντας παρόμοιες τακτικές και δίνο-ντας προτεραιότητα στην πολιτική και στη δι-

πλωματία φαινόταν ότι κατάφερναν να επιβλη

Ο ι σκληρ οτράχη λοι και ολ ιγα ρκ είς Δ ρού ζοι

πολεμ ισ τές ζού σαν σχεδόν απομονω μένοι

στα β ου νά του ς και για να

επιβιώ σουν χρειάσ τηκε

να πολεμήσο υν σκληρά κα τ’ επανάληψ η.

Β ρίσ κονταν σ ε συνεχή

αντιπαλό τητα μ ε τους Τούρ κους κα τα κτητές της περιοχή ς, σ του ς οποίους αρνο ύντο να πληρώ σουν

φ όρο και σ τον σ τρα τό τω ν

οποίω ν συχνά αρνο ύντο να υπηρετήσ ουν.

63


7/24/2019 SI 113.pdf


Η εκσ τρατεία

του Τζεμπέλ εντ Ν τρο ύζ.

θούν και εκεί. 0 Γαλλικός Στρατός είχε

ν:5ει εντολές να μη καθιστά πολύ έντο-

νη την παρουσία του, ώστε να μη δίδε-

ται στους γηγενείς η εντύπωση ότι πρό

κειτπι για δύναμη κατοχής, και επενέβαινε μόνον όπου σημειωνόταν ένοπλη

εξέγερση. Αν και η γαλλική διοίκηση υττρξε (για ευνόητους λόγους) σχετικά

ηπια και προσεκτική, στην κατεχόμενη

χώρα αναπτύχθηκε ένα ισχυρό αντιγαλλικό κίνημα. Αυτό εκμεταλλευόμενο με-

ρικούς λανθασμένους χειρισμούς των

Ιαλλων αξιωματικών οδήγησε τον πλη-

θυσμό σε μια αιματηρή εξέγερση ενα-

ντίον τους, που είχε ως αποτέλεσμα

σκληρούς αγώνες. Οι επαναστατικοί αυ-

τοί αγώνες εκδηλώθηκαν κυρίως κατά

τις περιόδους 19251926 και 1936, χωρίςνα οδηγήσουν στον τερματισμό της

γαλλικής κυριαρχίας.

Η ΕΝ Α ΡΞΗ ΤΗΣ ΕΞΕ ΕΡΣΗΣ

Η περιοχή στην οποία εκδηλώθηκαντα πρώτα Βίαια επεισόδια εναντίον της

γαλλικής κυριαρχίας ήταν η ορεινή ε-

παρχία των Δρούζων μουσουλμάνων ή

Τζεμπέλ εντ Ντρούζ (Το όρος των

Δρούζων), όπως ονομαζόταν επίσημα.

Πρόκειται για μια ηφαιστειογενή και ά-

γονη περιοχή του Λιβάνου, καλυμμένη

από πολλαπλά στρώματα λάβας, της ο-

ποίος οι κάτοικοι ήταν κυρίως φτωχοί

κτηνοτρόφοι. Οι σκληροτράχηλοι και ο-

λιγαρκείς Δρούζοι ζούσαν σχεδόν απο-

μονωμένοι στα Βουνά τους και το κοι-

νωνικό τους σύστημα ήταν μια ιδιόρ-

ρυθμη ανατολίτικη φεουδαρχία. Η θρη-σκεία τους διέφερε από εκείνη των υ

πολοίπων ομοθρήσκων τους και αποτε

4 λούσε ένα παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ

που εκπήγασε από το Φατιμικό σχίσμα,δηλαδή μια δογματική «αίρεση» ενός

κλάδου των Ισμαηλιτών η οποία άνθησε

στον Λίβανο και στη Χαράν της Παλαι-στίνης. Σε αυτό ακριβώς το θρησκευτι-

κό δόγμα και στον ιδρυτή του Νταραζί,

οφείλουν οι Δρούζοι το όνομά τους. ΟΝταραζί αφού ήλθε σε θρησκευτική και

κατ' επέκταση σε πολιτική διαμάχη με

τους συγχρόνους του, υποστηρίζοντας

τη θεϊκή καταγωγή του Φατιμίδη χαλίφητου Καϊρου, εξαφανίστηκε μυστηριω

δώς το 1021. Το αν εξαφανίστηκε με τη

δική του θέληση ή δολοφονήθηκε δενείναι γνωστό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι

για τους Δρούζους παραμένει ακόμα

ζωντανός και Βρίσκεται κάπου κρυμμέ-

νος. Η ιδιαίτερη πίστη των Δρούζων με

την πάροδο των ετών εξελίχθηκε σεένα καθαρά εσωτερικόμυστικιστικό

δόγμα και οι οπαδοί της έζησαν σχεδόν

απομονωμένοι από τους υπολοίπους ο-

μοθρήσκους τους, σε μια κοινότητα ηοποία για να επιβιώσει χρειάστηκε να

πολεμήσει σκληρά κατ' επανάληψη. Γι'αυτή την κοινότητα έχουν γραφεί πολ-

λά βιβλία, όμως η αληθινή διδασκαλία

της παραμένει ακόμα ένα μυστήριο. Οιιδιαιτερότητες των Δρούζων τούς είχαν

ωθήσει ανά τους αιώνες να βρίσκονται

σε συνεχή αντιπαλότητα με τους Τούρ-

κους κατακτητές, τους οποίους συχνά

αρνούντο να υπηρετήσουν ή να τους

καταβάλουν φόρο. Κατά συνέπεια στηναρχή είδαν θετικά τη γαλλική κατοχή,

κυρίως υπό την προϋπόθεση ότι τα γαλ-

λικά στρατεύματα θα ήταν εγγύηση για

την ανεξαρτησία τους και δεν θα καθί-

σταντο με την πάροδο του χρόνου νέοι

κυρίαρχοι της χώρας τους.

Αυτό το εν πολλοίς ευνοϊκό κλίμα α-

πέναντι στη δυτική και, για τους Δρού-ζους μουσουλμάνους της Συρίας, «χρι-

στιανική» κατοχή έφθανε μια λανθα-

σμένη κίνηση εκ μέρους ενός Γάλλου

αρμοστή για να το μετατρέψει σε επα-

νάσταση. Ο άνθρωπος που έμελλε να

διαπράξει το σφάλμα έφθασε στη Βη-

ρυτό τις τελευταίες ημέρες του 1924,

ως αντικαταστάτης του ήρωα του Α' ΠΠ

στρατηγού Βεϋγκάν. Δεν ήταν άλλος

από τον Γάλλο στρατηγό Σαράιγ, πρώην

διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων

στο μέτωπο της Θεσσαλονίκης κατά τη

διάρκεια του Μεγάλου Πολέμου (Α' ΠΠ).

Ο διορισμός του Σαράιγ στη Συρία αποτελούσε προϊόν ασφυκτικής πίεσης της

γαλλικής αριστερός στην αδύναμη και

παραποιούσα κυβέρνηση του ΠωλΠαινλεβέ, η οποία αντιμετώπιζε την ίδια

εποχή και την εξέγερση των βερβερικών φυλών υπό τον Αμπντ ελ Κριμ στο

γαλλικό Μαρόκο. Ο στρατηγός είχε δια

κριθεί για την «ακαταλληλότητά» του

στο μέτωπο της Μακεδονίας και τις α-νεπίτρεπτες παρεμβάσεις του στα εσω-

τερικά της Ελλάδας, είχε δε περιέλθει

σε μεγάλη δυσμένεια ήδη από την επο-

χή του Κλεμανσώ. Ως αντίδραση ο ίδιος

ζήτησε και βρήκε καταφύγιο στην αντι

μιλιταριστική και ισχυρή γαλλική αρι-

στερά. Μόλις οι πολιτικοί πάτρονες του

κατάφεραν να τον διορίσουν αρμοστήστην "εύφλεκτη" περιοχή της ΜέσηςΑνατολής, εκείνος έπραξε ό,τι ήταν δυ-

νατό για να εξωθήσει τους Δρούζους

σε εξέγερση και για να απομονωθεί από

τους υπολοίπους φυσικούς συμμάχους

του. Ως ευνοούμενος της γαλλικής αρι-

στερός και προκειμένου να φανεί ευχά-

ριστος στους υποστηρικτές του έπληξε

με βιαιότητα τα εθνικιστικά κινήματα

της περιοχής γεμίζοντας τις φυλακές

και ενσπείροντας παντού την τρομο-

κρατία. Από την άλλη πλευρά ως «ελεύ-

θερος στοχαστής» απώθησε τους φυσι-

κούς συμμάχους ή, σε κάθε περίπτωση,τους λιγότερο εχθρικούς προς τη γαλ-

λική κατοχή χριστιανικούς πληθυσμούς


7/24/2019 SI 113.pdf


Ο ι αυξαν όμ ενες διαδ ηλώ σ εις εναντίον

ω ν άλλω ν σ τη Δα μα σ κό, στο «μα ργα ριτάρ ι

ης ερή μο υ», καταδ εικνύ ου ν την αποτυχία

ου α ρμ οσ τή της Συρ ίας, σ τρα τηγ ού Σαρ άιγ.

Α νδρες της μ ονάδ ας τω ν Τυνήσιω ν σπαχήδω ν που είχαν σ τρα τοπεδεύσ ει

σ την περιοχή τω ν Δρούζω ν.

της περιοχής. Ετσι με μια πρωτοφανήκαι εντελώς μη διπλωματική κίνηση αρ

νήθηκε να παραστεί στην πρωτοχρο

ιάτικη δοξολογία προς τιμή της Γαλ

•ίας, «της προστάτιδας των Χριστιανώνστην Ανατολή». Επιπλέον παρέλειψε ε-

πιδεικτικά να επισκεφθεί τον χριστιανό

Μαρωνίτη πατριάρχη της Συρίας, ως ό

Φειλε. Από τη νευραλγική θέση στην ο

τοία βρέθηκε κατάφερε να δημιουργή-

σει λοιπόν αντιπαλότητες μεταξύ Σύ

οιων και γαλλικής εξουσίας και να μετα-

τρέψει το αντιτουρκικό αίσθημα των

γηγενών σε αντιγαλλικό.

Ωστόσο το μοιραίο σφάλμα του Γάλ-λου στρατηγού το οποίο προκάλεσε

την κύρια εξέγερση των Δρούζων

19251926), η οποία στοίχισε πολύ σε

αίμα και για τις δύο πλευρές, έγινε όταν

έστειλε ως διοικητή της περιοχής Τζε

_~έλ εντ Ντρούζ τον ομοϊδεάτη και ευ

οούμενό του λοχαγό Καρμπιγιέ. Επρό

«ειτο για έναν αξιωματικό του Μηχανι-

κού ο οποίος είχε διακριθεί ανοίγοντας

δοόμους και πηγάδια για τα γαλλικά

στρατεύματα και τους τοπικούς πληθυ

σαούς αλλά, όπως φάνηκε, δεν γνώριζε

α διοικεί. Την αδυναμία αυτή την απέ-

δειξε περίτρανα όταν έπληξε τους πο•J συντηρητικούς Δρούζους σε ό,τι πιο

χρ ό είχαν, στις παραδόσεις τους. Αφού

φορολόγησε πολύ σκληρά τον ενδεήπληθυσμό της περιοχής οδηγώντας

τον στην απόλυτη πενία, στην εξαθλίω-

ση και στην απόγνωση, χωρίς να συ-

ντρέχει ιδιαίτερα σημαντικός λόγος κα-

τάργησε το καθεστώς ασύλου για τους

καταδιωκόμενους που ίσχυε εκεί από

τα αρχαία χρόνια και ήταν συνδεδεμέ

νο με το θρησκευ τικό δόγμα των Δρ ού -

ζων. Στη συνέχεια, ζηλεύοντας τη δόξα

της Γαλλικής Επανάστασης, στράφηκε

εναντίον των τοπικών φεουδαρχών,

προσώπων βάσει της θρησκείας τους

ιερών για τους γηγενείς. Αποτέλεσματων παραπάνω ήταν να αναγκασθεί από

τη γενικευμένη αντίδραση του πληθυ-

σμού να εγκαταλείψει το καλοκαίρι του

1925 την περιοχή, προφασιζόμενος ότι

έφευγε για διακοπές. Στο μεταξύ οι

Δρούζοι, ενθαρρυνόμενοι από τις συνε-

χείς νίκες των Μαροκινών επαναστα-

τών του Αμπντ ελ Κριμ επί των γαλλι-

κών και των ισπανικών στρατιωτικών

δυνάμεων, βρίσκονταν ήδη σε πολεμι-

κό αναβρασμό.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1919, ο

Ισπανός στρατηγός Μανουέλ Σιλβέ

στρε τιμωρώντας αυστηρά τον τοπικό

φύλαρχο Αμπντ ελ Κριμ είχε προκαλέ

σει την εξέγερση των Μαροκινών. Μη έ -χοντας διδαχθεί από το πάθημα του

Ισπανού συναδέλφου του ο Σαράιγ έ


7/24/2019 SI 113.pdf


6

Κ ατά την επίθεση

εναντίον του ισχυρο ύ οχυ ρο ύ της Ρα χάγια

οι Δ ρο ύζο ι υπέσ τησ αν πολλές απώ λειες.

δράσε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στηΣυρία, καθιστώντας τον εαυτό του ου-

σιαστικά κύριο υπεύθυνο της εξέγερ-

σης των Δρούζων. Προσπαθώντας να

θέσει την κατάσταση υπό τον έλεγχό

του και μη διαθέτοντας ορθή πληροφό-

ρηση από τον λοχαγό Καρμπιγιέ για την

αληθινή κατάσταση στην περιοχή των

Δρούζων, αποφάσισε να αντιδράσει δυ-

ναμικά. Τον Ιούλιο του 1925 κάλεσε πέ-ντε προύχοντες της περιοχής στη Δα-

μασκό. Από αυτούς παρουσιάστηκαν

τρεις, τους οποίους και κατηγόρησε ε υ-θέως ως υπαίτιους του επαναστατικού

αναβρασμού και τους φυλάκισε στην ό-

Α εροφ ω τογραφία

του πολιορ κού μενου οχυ ρο ύ της Σου έιντα,

που μοιάζει με στρατώ να.

αση Παλμύρα. Επρόκειτο για τη "σταγό-

να που ξεχείλισε το ποτήρι". Ο ισχυρό-

τερος τοπικός ηγέτης, Σουλτάν Ατράς,

περιήλθε έφιππος τα χωριά των Δρού-

ζων καλώντας ανοικτά τον πληθυσμό

στα όπλα, ενώ στην έδρα του φέουδού

του, στην πόλη Σαλχάν του νότου, κατέ-

λαβε τα δημόσια κτίρια και τα έκαψε ως

σύμβολα της γαλλικής κατοχής.

Ο λοχαγός Καρμπιγιέ μετά το τέλος

της αδείας του, γνωρίζοντας καλά τι

τον περίμενε, δεν είχε το θάρρος να ε-

πιστρέφει και να αντιμετωπίσει την κα-τάσταση που ο ίδιος είχε προκαλέσεικαι παραιτήθηκε. Ο διάδοχός του, ταγ-

ματάρχης Τονύ Μαρτέν, παραγνωρίζο-

ντας την πολεμική δεινότητα των Δρ ού -

ζων έστειλε στις 21 Ιουλίου τον λοχαγό

Νορμάν επικεφαλής ενός συριακού λό-χου και μιας διμοιρίας σπαχήδων από

την Τυνησία με σκοπό να καταστείλει

την εξέγερση. Κοντά στο χωριό Καφέρ

ο άτυχος λοχαγός Νορμάν και η μικρή

φάλαγγά του δέχθηκαν επίθεση από

2.000 ιππείς υπό τον Σουλτάν Ατράς.

Κατά τη μάχη που επακολούθησε οΝορμάν φονεύθηκε μαζί με τους περισ-

σότερους από τους στρατιώτες του.

Στη Σουέιντα κατάφεραν να επιστρέ-

φουν σώοι μόνον οι σπαχήδες από την

Τυνησία.

Επειτα από τη συντριπτική νίκη των

Δρούζων στο Καφέρ η επανάσταση γε

νικεύθηκε, αναγκάζοντας ακόμα και

ένα τάγμα Αλγερινών ακροβολιστών

που αποτελούσαν τη φρουρά της πό-

λης Σουέιντα να την εγκαταλείψουν και

να οχυρωθούν στο παλαιό της κάστρο.Οι επαναστάτες δεν μπορούσαν να το

καταλάβουν εύκολα. Το πολιόρκησαν ό-μως κόβοντάς του την παροχή νερού

και περιμένοντας τη δίψα να οδηγήσει

τους υπερασπιστές του σε παράδοση.

Οι Γάλλοι ιθύνοντες, οι οποίοι μέχρι

εκείνη τη στιγμή είχαν στραμμένα τα

βλέμματά τους κυρίως στην εξέγερση

των Ριφιτών του Μαρόκου, η οποία είχε

λάβει μεγάλες διαστάσεις, μόλις τότε

αντιλήφθηκαν τη σοβαρότητα της κα-

τάστασης στη Συρία. Ετσι ανέθεσαν

στον υπαρχηγό του Σαράιγ, στρατηγόΜισώ, να λύσει την πολιορκία στη Σου-

έιντα και να επαναφέρει την τάξη στην

περιοχή. Ενώ ο Μισώ ξεκινούσε την 1ηΑυγούστου για την αποστολή του με μια

μικρή φάλαγγα που κατάφερε να συ


7/24/2019 SI 113.pdf


Δ ρούζο ι ιππείς,

γκεντρώσει στην Εζραα, κομβικό σταθ-μό του σιδηροδρόμου της επαρχίας Χε

τζάζ, και στην άλλη πλευρά της Μεσο-γείου ο στρατάρχης Πεταίν ταξίδευε

για το επαναστατημένο Μαρόκο, η Γαλ-λία με δέος αντιλήφθηκε ότι είχε αναμι

χθεί σε δύο αποικιακούς πολέμους.

Π Α ΝΩΛΕΘ ΡΙΑ ΣΤΗ Μ ΕΖΡΑΑ

Η ανεπαρκής στρατιωτική εκπαίδευ-

ση και η ανύπαρκτη συνοχή των μικτώντμημάτων Σύρων και Μαδαγασκαρινών,

τα οποία διοικούσε ο στρατηγός Μισώ,

^αζί με τη δική του αναποφασιστικότητα προμήνυαν το μέλλον του πόλεμου.

Επιπλέον η γαλλική πυροβολαρχία που

συμπλήρωνε τη μικρή δύναμη των 3.000

ανδρών ήταν ανίκανη από μόνη της νασώσει την κατάσταση. Ο στρατηγός κι

νήθηκε με σκοπό να διανύσει 30 χιλιό-

μετρα σε μια ημέρα και να φθάσει στηΣουέιντα για να λύσει την πολιορκία

της. Ομως η αφόρητη ζέστη της ερή

ίου, την οποία ήταν αναγκασμένος ναδιασχίσει, και οι συνεχείς παρενοχλή-σεις εκ μέρους των επαναστατημένωνΑρούζων από τη στιγμή που εισήλθε με

τις δυνάμεις του στα εδάφη τους, τονυποχρέωσαν το βράδυ της 1ης Αυγού

στου να στρατοπεδεύσει προσωρινά

στην υδροφόρα τοποθεσία Μέζραα, δέ<α περίπου χιλιόμετρα μακριά από τον

προορισμό του. Ο Μισώ σκόπευε μετάαπό λίγες ώρες ανάπαυσης να καλύψει.z μια νυκτερινή πορεία την υπόλοιπη

ζπόσταση. Αιφνιδιαστικά, δειλιάζοντας

μπροστά στο άγνωστο, άλλαξε γνώμη

•αι μετά τα μεσάνυκτα διέταξε τις ήδη•αταπονημένες από την πορεία δυνά_εις του να οπισθοχωρήσουν προς τον

σταθμό της Εζραα. Οι Δρούζοι επανα-στάτες, όταν αντιλήφθηκαν την απροσ-δόκητη υποχώρηση των γαλλικών δυνά-

μεων, τούς επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά

με αποτέλεσμα να τις τρομοκρατήσουνκαι να τις τρέψουν σε άτακτη φυγή. Μέ-

σα στον πανικό τους οι πυροβολητές εγκατέλειψαν τα πυροβόλα τους και υ-

ποχώρησαν άτακτα προκειμένου να σω-

θούν, οι δε Μαδαγασκαρινοί τυφεκιο

φόροι πετούσαν τα όπλα τους για ναμην τους βαραίνουν κατά την άτακτη

φυγή τους. Οταν την επομένη τα υπο-

λείμματα της φάλαγγας του Μισώ συ-γκεντρώθηκαν στην Εζραα απούσιαζαν

από το προσκλητήριο 800 στρατιώτες,

το ένα τρίτο περίπου. Οι Δρούζοι συ-γκέντρωσαν περισσότερα από 2.000 τυ-

φέκια αντιπάλων.Αυτή η πανωλεθρία των γαλλικών

δυνάμεων ενίσχυσε το ηθικό των εξεγερμένων και κλόνισε τη «ΓαλλικήΕντολή» στη Μέση Ανατολή, αφού η νυ-

κτερινή φυγή από μόνη της αποτελού

σε εξευτελισμό. Αποτέλεσμα ήταν να ενταθούν οι αντιδράσεις στη Γαλλία ενα

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ Π Ο Ι Ο Τ Η Τ Α Σ

ΙΩ Α Κ ΕΙΜ Γ. ΙΩ Α Κ ΕΙΜκαθηγητής Π ανεπιστημίου Κ ύπρου

Ι Ω Α Ν Ν Η Σ Μ Ε Τ Α Ξ Α ΣΗ α ν ο δ ι κ ή π ο ρ ε ία τ ο υ α π ό τ η σ τ ρ α τ ιω τ ικ ή

σ τ η ν π ο λ ι τ ι κ ή δ ρ ά σ η (1871 - 1922)

Μ ετάφρασ η Κ άτια Λ αμάρη, πρόλογος καιεπιμέλεια Χ αρ. Μ πάλτας 8ο,

οελ. 472 με 2 χάρτες και 13 εικόνες εκτός κείμενο«

Τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ 19ο υ κ α ι τ α π ρ ώ τ α ε ί κ ο σ ι δ υ ο χ ρ ό ν ι α τ ο υ 20ο ύ α ιώ ν α σ η μ α δ ε ύ τ η κ α ν α π ό γ ε γ ο ν ό τ α κ α θ ο ρ ι σ τ ικ ά γ ια τ η ν ι σ τ ο ρ ία τ η ς ν ε ό τ ε ρ η ς Ε λ λ ά δ α ς . Μ ε 'σ α α π ό τ α μ ε γ ά λ α α υ τ ά γ ε γ ο ν ό τ α , σ τ α ο π ο ί α δ ι α δ ρ α μ α τ ίζ ε ι κ α ι ο ίδ ι ο ς π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ ι κ ό ή π α ρ α σ κ η ν ι α κ ό ρ ό λ ο , ο I. Μ ε τ α ξ ά ς χ α ρ ά ξ ε ι β α θ ύ τ α τ α τ α ί χ ν η τ η ς σ τ ρ α τ ι ω τ ικ ή ς τ ο υ

ο ξ υ δ έ ρ κ ε ια ς , α λ λ ά κ α ι α φ ή ν ε ι ν α δ ια φ α ν ε ί η φ ιλ ο δ ο ξ ί α τ ο υ ν α δ ι α δ ρ α μ α τ ίσ ε ι ε ξ ίσ ο υ π ρ ω τ α γ ω ν ισ τ ι κ ό

ρ ό λ ο κ α ι σ τ α π ο λ ι τ ικ ά π ρ ά γ μ α τ α τ η ς Ε λ λ ά δ α ς .

Σ ε α υ τ ό τ ο β ι β λ ίο π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ μ ε τ η ν α ν ο δ ικ ή π ο ρ ε ία τ ο υ μ έ σ α α π ό τ η δ ρ ά σ η τ ο υ ω ς α ξ ιω μ α τ ι κ ο ύ , α π ό τ ο ν β α θ μ ό τ ο υ α ν θ υ π ο λ ο χ α γ ο ύ (1890) ω ς τ ο ν β α θ μ ό τ ο υ υ π ο σ τ ρ α τ ή γ ο υ (1920), κ α ι τ η ν ίδ ρ υ σ η τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς τ ω ν Ε λ ε υ θ ε ρ ο φ ρ ό ν ω ν (1921). Ο σ υ γ γ ρ α φ έ α ς τ ο υ β ι β λ ί ο υ μ ά ς ο δ η γ ε ί σ ’α υ τ ή τ η δ ρ α μ α τ ικ ή α ν ο δ ι κ ή δ ι α δ ρ ο μ ή τ ο ύ μ ε τ έ π ε ιτ α δ ικ τ ά τ ο ρ α β α σ ι σ μ έ ν ο ς σ τ η ν π λ ο ύ σ ι α ε λ λ η ν ικ ή κ α ι ξ έ ν η β ι β λ ι ο γ ρ α φ ία , κ υ ρ ί ω ς ό μ ω ς σ τ η ν π λ έ ο ν ά μ ε σ η π η γ ή : τ ο Η μ ε ρ ο λ ό γ ι ο τ ο υ ί δ ι ο υ τ ο υ I. Μ ε τ α ξ ά .

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι ΣΠ Α Π Α Δ Η Μ Α

ρ ο σ φ ο ρ ά σ τ ο ν ο λ ι τ ι σ μ ό κ α ι σ τ η ν α ι δ ε ί α

Ιπποκράτσυς 8 Α θήνα Τ ηλ.: 210.36.27.318www.papadimasbooks.gr · [email protected]


http://www.papadimasbooks.gr/



http://www.papadimasbooks.gr/

7/24/2019 SI 113.pdf


ντίον του Σαράιγ και η ανάκλησή του να

γίνει μόνιμο αίτημα προς τη γαλλική κυ-

βέρνηση. Ομως η αδύναμη κυβέρνηση

εκείνης της περιόδου, η οποία στηριζό-

ταν ουσιαστικά στην εύνοια της γαλλι-

κής αριστερός προκειμένου να διατη-

ρήσει την εξουσία, δεν τολμούσε ούτε

έπειτα από αυτήν την πανωλεθρία να

αγγίξει τον ουσιαστικά υπαίτιο της εξέ-γερσης στρατηγό, λόγω του ότι ήταν

ευνοούμενος του συγκεκριμένου πολι-

τικού χώρου. Επειδή απαιτείτο να δώσει

κάποιος λόγο για την ήττα και τον εξευτελισμό της Μέζραα, τον ρόλο του απο-

διοπομπαίου τράγου διεδραμάτισε ο

8 στρατηγός Μισώ, ο οποίος επωμιζόμε

νος όλες τις ευθύνες ανεκλήθη στη

Γαλλία. Τη θέση του κατέλαβε ο νεαρός

στρατηγός Μωρίς Γκαμελέν, διευθυ-

ντής του 3ου Γραφείου (Επιχειρήσεων)

του Ζοφρ κατά τη μάχη του Μάρνη.

Ωστόσο η "ρίζα του κακού", που άκουγε

στο όνομα Σαράιγ, παρέμενε στη θέση

της. Τα λάθη συνεχίζονταν παρά την α-

ντικατάσταση του Μισώ και ο πόλεμος

της Συρίας ερχόταν δεύτερος σε σχέση

με την επανάσταση των Βέρβερων Ριφι

τών του Μαρόκου, εναντίον των οποίων

είχε σταλεί ο στρατάρχης Πεταίν με200.000 περίπου άνδρες του τακτικού

στρατού.Ο στρατηγός Γκαμελέν αποβιβά-

σθηκε στη Συρία στις αρχές Σεπτεμβρί-

ου μαζί με μερικά επίλεκτα τάγματα της

Λεγεώνας των Ξένων και Αλγερινών α-

κροβολιστών. Στην Εζραα ενσωμάτωσε

στις δυνάμεις του τα υπολείμματα της

φάλαγγας του Μισώ, με αποτέλεσμα να

έχει υπό τις διαταγές του 7.000 άνδρες.

Το πρόβλημά του προκειμένου να κινη-θεί για τη λύση της πολιορκίας της Σου

έιντα ήταν ότι δεν διέθετε τα κατάλλη-

λα μέσα για τη μεταφορά 40 τόννων νε-

ρού τους οποίους χρειάζονταν καθημε-

ρινώς προκειμένου να καλύψουν τις α-

νάγκες τους οι άνδρες του και τα 3.000

υποζύγια που είχε μαζί του. Ως ύστατη

λύση ανάγκης ζήτησε να του σταλούν οι

υδροφόρες που χρησιμοποιούσαν οι

δήμοι στη Βηρυτό, στο Χαλέπι και στη

Δαμασκό. Η συγκέντρωση αυτών των ο-

χημάτων ήταν μια προσπάθεια πολύ

χρονοβόρα, αποβαίνοντας εξοντωτική

για τους πολιορκούμενους της Σουέι

Τον Ο κτώ βρ ιο του 1925 ο άλλος σ τρα τηγό ς Σαράιγ βομ βάρ δισ ε τις συνοικίες Μ εϊντάν και Σογγο ύρ της Δ αμα σκο ύ μ ε σκοπό να αιφ νιδιάσ ει τον εχθρ ό .

ντα, οι οποίοι μπορεί να προμηθεύο-

νταν τρόφιμα μέσω των ρίψεων των

γαλλικών αεροπλάνων αλλά κυριολεκτι-

κά πέθαιναν από τη δίψα.

Ο ΒΟ Μ ΒΑ ΡΔΙΣΜ Ο Σ ΤΗΣ ΔΑ Μ ΑΣΚ Ο Υ

Η φάλαγγα του στρατηγού Γκαμε-

λέν ξεκίνησε για το Τζεμπέλ εντ Ντρούζ

και παρενοχλούμενη από άτακτους

Δρούζους έφθασε στις 25 Σεπτεμβρίουμπροστά στο φρούριο το οποίο ήταν έ-

τοιμο να παραδοθεί λόγω δίψας. Η εμ-

φάνισή της κυριολεκτικά το έσωσε. Οι

πολιορκητές τράπηκαν σε φυγή μπρο-

στά στις ισχυρότερες γαλλικές στρα-

τιωτικές δυνάμεις. Ο Γκαμελέν λύνο-

ντας την πολιορκία του φρουρίου εγκα

τέστησε τους άνδρες του μέσα σε αυτό

επειδή βρισκόταν σε μια εχθρική περιο-

χή περικυκλωμένος από εξεγερμένους.

Οι Δρούζοι όταν είδαν τα γαλλικά στρα-

τεύματα να εγκαθίστανται μέσα στο

φρούριο επανήλθαν και άρχισαν νέα

πολιορκία του. Εφαρμόζοντας την ίδια

τακτική έκοψαν πάλι τους αγωγούς του

νερού αναγκάζοντας τον Γκαμελέν, ο ο-

ποίος κινδύνευε να πεθάνει από τη δί-

ψα, να εγκαταλείψει βιαστικά με τις δυ-

νάμεις του το φρούριο και υποχωρώ-

ντας να μεταβεί στον σταθμό τηςΕζραα. Οι πολιορκούμενοι είχαν σωθεί

αλλά κανένας Γάλλος δεν απέμενε πια

στην Τζεμπέλ εντ Ντρούζ, της οποίας α-

πόλυτος κυρίαρχος ήταν πλέον ο Σουλ

τάν Ατράς με τους ατάκτους του.

Οι αντάρτες σε μια επόμενη κίνησή

τους στράφηκαν προς τη Δαμασκό, την

οποία περικύκλωσαν και στην οποία ει-

σέβαλαν κρυφά από τα πολυάριθμα

σκοτεινά σοκάκια της. Οι κάτοικοι βοη-

θούσαν τους εξεγερμένους, με τους ο-

ποίους τους ένωνε το κοινό αίσθημα ε-

ναντίον των Γάλλων. Ο Σαράιγ, νιώθο-

ντας την ανάσα των ανταρτών δίπλα

Αποψ η του φ ρο υρ ίου της Σου έιντα, το οποίο έσω σε την τελευ τα ία σ τιγμ ή από την παρά δοσ η σ του ς Δρ ού ζου ς ο στρα τηγό ς καμελέν.


7/24/2019 SI 113.pdf


του, σε μια κίνηση πανικού εγκατέλει

ψε την πόλη. Προκειμένου δε να κλονί-σει το ηθικό των εξεγερμένων και νατρομοκρατήσει τον πληθυσμό διέταξε

να αφεθούν στην κεντρική πλατεία της

Δαμασκού τα πτώματα 24 ανταρτώνπου είχαν φονευθεί κατά τη διάρκεια

συμπλοκών με τις γαλλικές περιπό-λους. Το θέαμα των νεκρών «ληστών»

εξαγρίωσε τους 50.000 κατοίκους τηςπόλης, οι οποίοι το θεώρησαν ως ασέ-

βεια «στους ήρωες και μάρτυρες της ε-

λευθερίας». Η κατάσταση εκτραχύνθηκε τελείως με αποκορύφωμα την εισβο

λή ανταρτών σε σταθμό της συριακής0 χωροφυλακής μέσα στη Δαμασκό και

τον ανασκολοπισμό ενός Γάλλου υπα

ξιωματικού του στρατιωτικού ταχυδρο-μείου.

Στις 18 Οκτωβρίου 1925 ο Σαράιγ ε-

πέστρεψε στην πόλη και 6ρήκε την κα-τάσταση χειρότερη από ότι την άφησε.Οι πυροβολισμοί συνεχίζονταν και έτσι

απέφυγε να εγκατασταθεί, για λόγους

ασφαλείας, στο επίσημο ενδιαίτημάτου, στο μέγαρο Αζέρ. Επί δύο ημέρες

έβλεπε την κατάσταση να επιδεινώνε-ται σε βάρος των Γάλλων και αποφάσισενα λάβει πιο δραστικά μέτρα. Στις 20

Οκτωβρίου απάντησε στις επιθέσειςτων εξεγερμένων με το πυροβολικό.

Αιφνιδιάζοντας τους αντιπάλους βομ-βάρδισε τις συνοικίες Μεϊντάν και Σογγούρ τις οποίες κατείχαν. Οι βομβαρδι-

σμοί έφεραν το επιδιωκόμενο αποτέλε-

σμα. Τρομοκρατημένος ο πληθυσμός α-πευθύνθηκε μέσω των θρησκευτικών

ηγετών όλων των αποχρώσεων στονΓάλλο αρμοστή παρακαλώντας να στα-

ματήσει η προσβολή. Δέχθηκε μάλιστα

να πληρώσει ως πρόστιμο 100.000 τουρ-κικές λίρες. Μια περίεργη γαλήνη απλώ-

θηκε τότε πάνω από τη Δαμασκό. Οι ε

ξεγερμένοι υποχώρησαν φοβούμενοι α-

ντίποινα στον άμαχο πληθυσμό αλλάκαι οι Γάλλοι έχασαν πλέον κάθε έρει-σμα στη χώρα.

Στο εξωτερικό έγινε σάλος για τονβομβαρδισμό της Δαμασκού. Μπροστά

στη γενική κατακραυγή και στην επιμο-νή του ηγέτη της γαλλικής αντιπολίτευ-

σης, Αριστίντ Μπριάν, ο Σαράιγ ανακλή

θηκε χωρίς οι μέντορές του αυτή τηφορά να μπορέσουν να τον προστατεύ-σουν. Στη συριακή πόλη, η οποία παρέ-

μενε περικυκλωμένη από δυνάμεις τωνανταρτών, στάλθηκε ως αντικαταστά-της του Σαράιγ ο Ανρί ντε Ζουβενέλ, με

οδηγίες να φανεί διαλλακτικότερος

προκειμένου να σταματήσει η εξέγερ-

ση. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσοεύκολα. Ο νέος αρμοστής αναγκάστηκενα απομονώσει τη Δαμασκό με συρμα-

τοπλέγματα και ψηλές σκοπιές. Η πόλημετετράπη σε ένα τεράστιο στρατόπε-δο. Στο εσωτερικό της οι γαλλικές υπη-

ρεσίες προστατεύονταν και οι ίδιες από

συρματοπλέγματα και σκοπιές.Προϊόντος του χρόνου ο νέος αρμο-

στής επέκτεινε τις εκκαθαριστικές επι-χειρήσεις έξω από την πόλη και κατάφερε να εισέλθει πάλι με τις δυνάμειςτου στο Τζεμπέλ εντ Ντρούζ, καταλαμ-

βάνοντας εκ νέου το οχυρό της Σουέι-

ντα. Καταδιωκόμενος ο Σουλτάν Ατράςκατέφυγε στην Υπεριορδανία. Από εκεί

δεν έπαψε να εισέρχεται συχνά στη Συ -

ρία προκαλώντας δολιοφθορές αλλά

και επιτιθέμενος ενίοτε στις γαλλικές

δυνάμεις. Οι Γάλλοι με τις υπέρτερεςστρατιωτικές δυνάμεις τους κυρίευσαντελικά το Τζεμπέλ εντ Ντρούζ αλλά πο-

τέ δεν υπέταξαν πλήρως τους Δρού

ζους, με αποτέλεσμα να χρειάζεται ναδιατηρούν μόνιμα στην περιοχή τους

10 τάγματα. Ωστόσο αυτά δεν κατάφερ

Α κόμα και μετά του ς α νηλεείς βομ βαρ δισμ ούς του Σαρ άιγ η Δ αμ ασ κός συνέχισε να παρα μένει περικυκλω μένη από δυνάμ εις τω ν ανταρτώ ν.

ναν να τερματίσουν τη «ληστεία», όπωςχαρακτήριζαν την επανάσταση των ντό -πιων. Αποτέλεσμα της εμπόλεμης κατά-στασης μακράς διαρκείας ήταν να ανα-

πτυχθεί ένα έντονο αντιγαλλικό αίσθη-μα σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, το ο-

ποίο διήρκεσε μέχρι και τον Β' ΠΠ, όσοδηλαδή η γαλλική στρατιωτική παρου-

σία συνεχιζόταν στην περιοχή. Το αί-

σθημα αυτό επέτεινε η παράδοση, το

1939, της περιοχής της Αλεξανδρέτας,στην οποία βρίσκεται η αρχαία πρωτεύ-ουσα της Συρίας Αντιόχεια, από τους

Γάλλους στους Τούρκους.Μετά την κατάρρευση του γαλλικού

κράτους κατά την περίοδο του Β 1ΠΠ, ο

Γάλλος αρμοστής στη Συρία, γκωλικός

στρατηγός Κατρού, υπακούοντας στα

κελεύσματα του μέντορά του και προ-κειμένου να «ανεξαρτητοποιήσει» τηΣυρία από τη συνεργαζόμενη με τους

Γερμανούς κυβέρνηση του Βισύ, ανακή

ρυξε την ανεξαρτησία της χώρας το

1941. Η ουσιαστική ανεξαρτητοποίηση

πραγματοποιήθηκε το 1945. Το έτος ε-κείνο η απελευθερωμένη Γαλλία υπό

την ηγεσία του ντε Γκωλ, αγνοώντας τιςπροηγούμενες αποφάσεις της, αποφά-

σισε να επαναπροσαρτήσει τις πρώην α-ποικίες της. Προσπάθησε να ανακαταλάβει τη Συρία ανεπιτυχώς. Τελικά ανα-

γκάστηκε να εκκενώσει τη χώρα, απότην οποία τα τελευταία γαλλικά στρα-

τεύματα αποχώρησαν τον Απρίλιο του

1946.


(1) Κ αρτιέ Ρα ιημόν: Μ ΕΤΑΞ Υ ΔΥΟ Π Ο ΛΕ Μ ΩΝ , εκδ. Π άπυρος, Αθή ναι, 1980.(2) Lammens Pre H.: LA SYRIE, PRECIS

HISTORIQUE, Bey rout h, 1921.(3) THE PENGUIN ATLAS OF WORLD HISTORY,

London , 1978.

(4) Price Roger: A CONCISE HISTORY OF FRANCE, Cambr idge Con cise Histor ies, 1993.(5) Raymon d Gino: HISTORICAL DICTIONARY OF FRANCE, Lon don, 1998.

ΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟ ΡΙΑ

7/24/2019 SI 113.pdf


Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ0uf iMn

Full Metal Jacket Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 είχε δημι

ουργηθεί μια πλούσια και αξιόλογη φιλμογρα

φία σχετικά με την επέμβαση των Ηνωμένων

Πολιτειών στο Βιετνάμ. Με νωπές τις δυσάρε-

στες μνήμες της αμερικανικής κοινωνίας από

τις απώλειες στις μάχες του Βιετνάμ, διάφοροι

σκηνοθέτες προσπάθησαν να παρουσιάσουν

μέσα από τη δική τους οπτική εκείνο τον πόλε-

μο. Οι περισσότεροι θέλησαν να μεταφέρουν

τον θεατή στο σκληρό περιβάλλον των πεδίων

των συγκρούσεων. Ετσι δεν δίσταζαν να τον

σοκάρουν με εικόνες από σκληρές μάχες από

τις πρώτες κιόλας σκηνές των έργων τους.

Αλλωστε το θέαμα της απροκάλυπτης βίας ή-

ταν ακόμα καινούργιο για το κινηματογραφικόκοινό της εποχής εκείνης και είχε τη δύναμη να

προκαλέσει έντονες εντυπώσεις.

Ο Στάνλεϋ Κιούμπρικ θέλησε να διαφορο-

ποιηθεί από αυτή την τάση και προτίμησε να

δημιουργήσει μια ταινία στην οποία θα παρου-

σίαζε με ωμό τρόπο τη διαδικασία μεταβολής

ενός νέου ανθρώπου σε πολεμική μηχανή. Γι'

αυτό τον λόγο επέλεξε να μεταφέρει τη νουβέ-

λα του βετεράνου του Βιετνάμ Γκουστάβ Χά

σφορντ, που καταγράφει τις εμπειρίες του ν εο-

σύλλεκτου στρατιώτη Τζόκερ. Ο Τζόκερ εντά-

χθηκε στους Πεζοναύτες το 1967 και αργότερα

εστάλη στο Βιετνάμ για να υπηρετήσει ως α-

νταποκριτής της επίσημης εφημερίδας τουΑμερικανικού Στρατού «Stars and Stripes», σε

στρατόπεδο κοντά στην πόλη Χούε (περιοχή ό-

που το 1968 έγινε μεγάλη μάχη και σφαγή Νο

τιο6ιετναμέζων αμάχων από Βιετκόνγκ). Απο

τελούσε το πρότυπο ενός αμφισβητία ο οποίος

ασκούσε κριτική στο σύστημα και δεν γνώριζε

αν επιθυμούσε να σκοτώσει. Εφερε στο πέτο

του το σύμβολο της ειρήνης και στο κράνος

του είχε γράψει τη φράση «Γεννημένος για νασκοτώνει».

Οι πρώτες σκηνές του κινηματογραφικού

έργου δεν μας μεταφέρουν στα πεδία των μα-

χών αλλά μας παρουσιάζουν νεοσύλλεκτους

στρατιώτες την ώρα που τους ξυρίζουν τα κε-

φάλια. Ο θεατής έρχεται άμεσα σε επαφή με

τον σκληροτράχηλο εκπαιδευτήαρχιλοχία των

Πεζοναυτών Χάρτμαν και τους βασικούς πρω-

ταγωνιστές του πρώτου μέρους της ταινίας

(τον στρατιώτη Τζόκερ και τον στρατιώτη Γκό

μερ, που ερμηνεύεται υποδειγματικά από τον

Βίνσεντ Ντ' Ονόφριο). Με το σκληρό ύφος και

τις χαρακτηριστικές ατάκες η φιγούρα του αρ

χιλοχία έχει εδραιωθεί στον κινηματογραφικόχώρο και έχει αποτελέσει βάση για σχόλια και

αντιγραφές από κριτικούς και κινηματογραφι-

στές.

Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης οι νεο-

σύλλεκτοι πεζοναύτες περνούν από διάφορα

στάδια βίας (κυρίως ψυχολογικής και λιγότερο

σωματικής) για να προετοιμασθούν να αντιμε-

τωπίσουν τον εχθρό, που τότε δεν ήταν άλλος

από τους κομμουνιστές του Βιετνάμ. Λαμβά-

νουν νέα ονόματα, ακούνε υποτιμητικά σχόλια,

μαθαίνουν να ταυτίζουν το όπλο και τον φόνο

με την υπερηφάνεια και τη σεξουαλική πράξη

και υφίστανται καθημερινή πλύση εγκεφάλου

για τα αμερικανικά ιδεώδη. Η διαδικασία αυτή ι-σοπεδώνει την προσωπικότητά τους και τους

απαλλάσσει από οποιονδήποτε δισταγμό να

σκοτώσουν. Οι κινηματογραφόφιλοι αναγνώ-

στες θα γνωρίζουν καλά ότι αγαπημένο θέμα

του Στάνλεϋ Κιούμπρικ είναι η ψυχολογική βία

και η επίδρασή της στην προσωπικότητα ενός

ανθρώπου, κάτι που παρουσίασε με γλαφυρό

τητα και στην ταινία «Κουρδιστό Πορτοκάλι».

Full Metal Jacket Τίτλος Ταινίας: Full Me tal Jacket

' Β

Π αρα γω γή:Warner Bros

Σενάριο: Γκουστάβ Χάσφορντ -

Στάνλεϋ Κιούμπρικ

^ Π αραγω γός: Γιάν Χάρλαν -

% Στάνλεϋ Κιούμπρικ

% Σκηνοθέτης: Στάνλεϋ Κιού-

\ μ πρικ

Μ ουσ ική: Βίβ ιαν Κιούμπρικ

( κόρη του Σ τάνλεϋ Κούμ πρικ )

Π ρω ταγω νιστές: Μάθιου Μ οντ ίν (Τζόκερ),

Βίνσεντ Ντ 'Ον όφρ ιο (στρατ ιώτης Γκόμ ερ),

Λη Ερμ εϋ (αρχιλοχίας Χάρτμ αν) , Ανταμ

Μπόλντουιν (στρατιώτης Ανιμαλ)

Δ ιάρ κεια: 116 λεπτά

Ετος Π αραγω γής: 1987 Δ ιακρ ίσεις: Υποψήφια για Οσκαρ Διασκε υ

ής Σεναρ ίου και Β ραβεία BAFTA. Ελαβε

βραβε ίο BSFC,Χρυσή Σφαίρα και βραβείο

ALF S από το Londo n Cr itic s Ci rcle Film

Aw ard s γ ια το ν Σ τά νλ εϋ Κ ιο ύμ πρικ

To "Full Metal Jacket", λοιπόν, μπορεί να ει-

πωθεί ότι αποτελείται από διαφορετικές συν

δεδεμένε ς ιστορίες και από δύο κυρίως τμήμα-

τα. Το πρώτο εξελίσσεται στο στρατόπεδο νεο-

συλλέκτων Parris Island και το δεύτερο στο

Βιετνάμ, στην πόλη Χούε. Σε ιστορικό πλαίσιο

το σενάριο εξελίσσεται λίγο πριν από τη μεγά-λη επίθεση των Βιετκόνγκ, στις 3031 Ιανουαρί

ου του 1968, κατά αμερικανικών φυλακίων και

βιετναμικών πόλεων. Η ενέργεια έγινε ενώ στο

Βιετνάμ εορταζόταν η αρχή του Νέου Σεληνια-

κού Ετους (γνωστού ως Τετ) και αιφνιδίασε τό-

σο τα αμερικανικά στρατεύματα όσο και τα νο

τιοβιετναμικά (πολλοί διοικητές είχαν δώσει ά-

δειες στο προσωπικό τους). Τις ημέρες εκείνες

7/24/2019 SI 113.pdf


Κ Ι Ν Η Μ Α Τ Ο Γ Ρ Α Φ Ο Σ

100.000 περίπου Βιετκόνγκ επιτέθηκαν σε 36

από τις 44 πόλεις του νοτίου Βιετνάμ. Η επίθε-

ση δεν απέφερε κανένα ουσιαστικό αποτέλε-

σμα στους Βιετκόνγκ, οι οποίοι σε πολλές πε

ρ.πτώσεις υποχωρώντας εκτέλεσαν ομάδες

“ ληθυσμού που δεν συνεργάσθηκαν μαζί

τους. Ωστόσο είχε μεγάλο ψυχολογικό αντί-

κτυπο στην αμερικανική κοινή γνώμη. Ιδιαίτε-

ρος εκφραστής της λαϊκής δυσαρέσκειας ήταν

ο γνωστός δημοσιογράφος του δικτύου CBS

Ουόλτερ Κρόνκαϊτ. Οι οπαδοί της επέμβασης

των ΗΠΑ κατηγορούσαν τον Αμερικανό πρόε-

δρο Λίντον Τζόνσον ότι διεξήγε ανεπιτυχώς

τον πόλεμο, ενώ οι υποστηρικτές της απε

_πλοκής αυξάνονταν όλο και περισσότερο.

Από άποψη αισθητικής οποιαδήποτε κριτι-

κή σε ταινία του Κιούμπρικ είναι δύσκολη... Το

«αδράρισμα είναι πάντα σωστό, η φωτογραφία

άριστη και κάθε πλάνο προσεγμένο και πλή-

ρες. Ωστόσο η τελειομανία του σκηνοθέτη πι-

θανώς αποτελεί και το αδύνατο σημείο της συ

. κεκριμένης ταινίας. Ορισμένες φορές οι σκη

.ές (ιδιαίτερα στο δεύτερο μέρος) διαρκούν

πολύ και κουράζουν. Παραμένει πάντως αναμ

^σβήτητο το ταλέντο του Κιούμπρικ στην α

_ :τύπωση των χαρακτήρων μέσα σε ελάχιστο

•.. ηματογραφικό χρόνο.

ΕΝΔΙΑ Φ ΕΡΟ ΥΣΕΣ ΣΗ Μ ΕΙΩΣΕΙΣ

• Η εφημερίδα "Stars and Stripes“ αποτελεί ένα

:.ημερωτικό έντυπο που απευθύνεται προς

— αμερικανική στρατιωτική κοινότητα και εκ

r.δεται σε καθημερινή βάση από το 1945. Τα

;ο)τα φύλλα κυκλοφόρησαν από τις 8 Φε-

βρουάριου 1918 ως τις 13 Ιουνίου 1919 με ε

•τολή του στρατηγού Πέρσινγκ για την ενημέ

:·^ση των αμερικανικών δυνάμεων που υπηρε

jo av στη Γαλλία. «Stars and Stripes» είναι και

:να προσωνύμιο της αμερικανικής σημαίας.

• Η ταινία βασίζεται στη νουβέλα του Γκου

στάβ Χάσφορντ με τίτλο «ShortTimers». Ο Χά

σφορντ ουσιαστικά περιέγραψε τις προσωπι-

κές του εμπειρίες από τη ζωή του στους Πεζο-

ναύτες και κατά τον πόλεμο του Βιετνάμ. Είχε

καταταγεί το 1967 (όπως και ο πρωταγωνιστής

στην ταινία) και υπήρξε στρατιωτικός ανταπο-

κριτής στο Βιετνάμ. Η δεύτερη νουβέλα του,

που εξέδωσε το 1990, ήταν το «The Phantom

Bloopers». Πρόκειται για τη συνέχεια του πρώ-

του του έργου στην οποία περιγράφει τη μετα-

μόρφωση της προσωπικότητας του στρατιώτη

Τζόκερ μετά τον πόλεμο (αφού έζησε σε ένα

βιετναμικό χωριό). Ο Χάσφορντ γεννήθηκε το

1947 στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ και πέθανε από

καρδιακή προσβολή το 1993 στην Ιθάκη (ή

στην Αίγινα, κατά άλλες πηγές) όπου ζούσε τα

τελευταία χρόνια.

• Ο Στάνλεϋ Κιούμπρικ απέκτησε τα δικαιώμα-

τα της νουβέλας «ShortTimers» το 1982. Κατά

την προσφιλή του τακτική, είχε πολλές συζητή-

σεις με τον συγγραφέα, που διήρκεσαν τρία

περίπου χρόνια και πολλές φορές εξελίχθηκαν

σε φιλονικίες.

• Ο Λη Ερμεϋ, που υποδύεται τον αρχιλοχία

Χάρτμαν, υπήρξε στην πραγματικότητα εκπαι-

δευτής των Πεζοναυτών.

• Η ταινία γυρίστηκε στη Βρετανία εξαιτίας

του φοβικού συνδρόμου που διακατείχε τον

σκηνοθέτη (κατά ορισμένους είχε απειληθεί

και η ζωή του).

• Η σκηνή με τον πολυβολητή του ελικοπτέ-

ρου που σκοτώνει αμάχους αναφέρεται από

τον Μάικλ Χερ, ο οποίος ήταν βοηθός σεναριο-

γράφου και είχε διατελέσει στρατιωτικός αντα-

ποκριτής στο Βιετνάμ.

• Ο ρεαλισμός στην απεικόνιση των μαχών (η

κάμερα να τρέμει και να ακολουθεί τους στρα-

τιώτες) εφαρμόστηκε και από τον Σπίλμπεργκ

στην ταινία «Saving Private Ryan».

Α νδρέας Α ττάλογλου

7/24/2019 SI 113.pdf


Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ι Κ Α Σ Φ Α Α Μ Α Τ Α

ΣΦ ΑΛΜ ΑΤΑ Π Ο ΛΙΤΙΚΗΣ

ΠΟ Υ Ο ΔΗ Ο ΥΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦ Η Ο πρίγκιπας Ρεϋνάλντ ντε Σατι

γιόν είχε αιχμαλωτιστεί από τους

Τούρκους το 1161, πέρασε 14 χρό-

νια στην αιχμαλωσία και κατά το

διάστημα αυτό έχασε το πριγκιπάτο

του. Οταν απελευθερώθηκε, το

1175. κέρδισε το φέουδο της Υπε

ριορδανίας μέσω γάμου, πράγμα

που τον κατέστησε ισχυρό ευγενή

με δίψα για εκδίκηση κατά των μου-

σουλμάνων. Εκεί έκτισε το κάστρο

Κεράκ στη Μωάβ, από όπου ήλεγχε

ένα από τα μεγάλα δρομολόγια

προσκυνητών από το Εύφορο Μι-

σοφέγγαρο" (Μεσοποταμία) και τη

Συρία στον κόλπο της Ακαμπα και

από εκεί διά ξηράς ή θάλασσας κα-

τά μήκος της Ερυθρός θάλασσας

στη Μέκκα. Το αλόγιστο μίσος του

θα γινόταν η κύρια αιτία κατάρρευ-

σης του Βασιλείου της Ιερουσαλήμ.

Το 1180 ο βασιλιάς της Ιερου-

σαλήμ Βαλδουίνος Δ' συνήψε συν-

θήκη ειρήνης με τον Σαλαντίν, η ο-

ποία περιελάμβανε εγγύηση ασφα-

λούς διέλευσης των προσκυνητών

που πήγαιναν στους Αγίους Τόπους.

Ο Σατιγιόν αδιαφόρησε και τελικά

με τις πράξεις του υπονόμευσε τησυμφωνία αυτή. Το 1181 επιτέθηκε

από το κάστρο του στα μουσουλμα-

νικά καραβάνια τα οποία πορεύο-

νταν προς τη Μέκκα. Δύο χρόνια

αργότερα ηγήθηκε μιας ναυτικής

εκστρατείας από τον κόλπο της

Ακαμπα στην Ερυθρά θάλασσα, ε-

πιτέθηκε σε μουσουλμανικά λιμά-

νια και απείλησε ακόμα και τη Μέκ-

κα. Ο Σαλαντίν οργίστηκε και εκτε

λούσε κάθε μέλος των μονάδων ε-

πιδρομής που αιχμαλώτιζαν οι δυ-

νάμεις του. Κρίνοντας ότι ο πόλε-

μος ήταν αναπόφευκτος ετοι-μάστηκε να πραγματοποιήσει μια

προληπτική εισβολή στο Βασίλειο

της Ιερουσαλήμ. Σε αυτό το κρίσιμο

σημείο η πολιτική του μη πολέμου

που ακολουθούσε ο Βαλδουίνος Δ’

τερματίστηκε απότομα, τον Μάρτιο

του 1185, όταν ο 24χρονος βασιλιάς

πέθανε από λέπρα. Ο πόλεμος ήταν

αναπόφευκτος.

Ο αγώνας για τον θρόνο είχε τη

χειρότερη δυνατή κατάληξη: ύστε-

ρα από μια σειρά δολοπλοκιών έγι

νε βασιλιάς ο Γκυ ντε Λουζινιάν ως

Γκυ Α' (118692). Το χειρότερο απόόλα ήταν ότι κύριος σύμβουλός του

Στρατηγικά σφάλματα δεν γίνονται μ όνο στο πεδίο της μ άχης, αλλά ενίο τε και μακριά από αυτό, με εξίσου

καταστροφ ικές συνέπειες για πρόσωπα αλλά

και για αυτοκρατορίες.

Κ αλά οπλισμένοι Μ ογγό λοι σ τρατιώ τες επιτίθενται σε ένα αραβ ικό φ ρο ύρ ιο το οποίο υπερα σπίζονται το ξότες. Η κατάκτησ η της Κ ίνας

τω ν Τσιν, το 1209-15, έδω σε στους Μ ογγόλου ς την ευκα ιρία να εκμεταλλ ευτού ν τις κινεζικές προ όδ ους σε θέματα

πολιορκητική ς τέχνης.

ήταν ο Σατιγιόν, ο οποίος απαλλαγ-

μένος από τους όρους της ειρήνης

του Βαλδουίνου επιτέθηκε αμέσως

σε ένα ακόμα μουσουλμανικό κα-

ραβάνι. Ο Σαλαντίν θεώρησε ότι η

συνθήκη ειρήνης ήταν άκυρη και

κινητοποίησε τον στρατό του. Η συ-

νέχεια είναι γνωστή: νίκη του Σαλα-

ντίν κατά τη μάχη του Χαττίν και ε-

κτέλεση του Σατιγιόν από τον ίδιο

τον Σαλαντίν. Ανεξάρτητα από τασφάλματα των χριστιανών σε εκεί-

νη τη σύγκρουση, το μεγάλο σφάλ-

μα είχε γίνει πριν από αυτή.

Ενα παρόμοιο σφάλμα διαπρά

χθηκε λίγο αργότερα από μουσουλ-

μάνο και τού στοίχισε επίσης πολύ

ακριβά. Στις αρχές του 13ου αιώνα

η νεοϊδρυθείσα αυτοκρατορία του

Τζένγκις Χαν είχε φθάσει "πρόσω-

πο με πρόσωπο" με την επίσης νέα

αυτοκρατορία των Χωρασμίων του

σάχη Μωάμεθ, που εκτεινόταν σχε-

δόν μέχρι τον Ινδό ποταμό. Ο Τζέν

γκις Χαν επιθυμούσε ειλικρινά να έ-χει ειρηνικές σχέσεις με τον σάχη,

τουλάχιστον για κάποια περίοδο,

όσο πρώτη προτεραιότητά του ή-

ταν να ανοίξει ο Δρόμος του Μετα-

ξιού. Για τον λόγο αυτό του έστειλε

μια πρεσβεία με πλούσια δώρα και

υποσχέθηκε ειρήνη. Ομως αποκά

λεσε τον σάχη "γιο του", πράγμα

που ο τελευταίος ερμήνευσε με τη

λέξη "υποτελής"!

0 Μογγόλος κατακτητής, που

προφανώς δεν είχε την πρόθεση ναπροσβάλει, ετοίμασε ένα ακόμα κα-

ραβάνι με 100 καμήλες φορτωμέ-

νες με πολύτιμα δώρα, τα περισσό-

τερα προερχόμενα από την κατά-

κτηση της Κίνας. Το καραβάνι ει

σήλθε στην περιοχή των Χωρα-

σμίων στον κάτω ρού του ποταμού

Ιαξάρτη, κοντά στην πόλη Οτράρ. Ο

τοπικός κυβερνήτης Ιναλτσίκ το

αιχμαλώτισε, άρπαξε τα εμπορεύ-

ματα και σκότωσε τους 500 άνδρες

που το συνόδευαν. Ο Τζένγκις Χαν,

ο οποίος υπέθεσε ότι ο Ιναλτσίκ εί-

χε ενεργήσει με δική του πρωτο-βουλία, έστειλε στον σάχη μια πρε-

σβεία την οποία αποτελούσαν ένας

Χωράσμιος και δύο Μογγόλοι και

ζητούσε απλά να τιμωρηθεί ο Ιναλ

τσίκ. Εκείνος διέπραξε τότε ένα

μοιραίο σφάλμα εξαιτίας της υπε-

ροψίας του και πιθανώς επειδή

γνώριζε ότι ο στρατός που μπορού-

σε να συγκεντρώσει (200.000 άν-

δρες περίπου) υπερέβαινε κατά πο-

λύ τον στρατό του Τζένγκις Χαν: α-

ποκεφάλισε τον Χωράσμιο πρε-

σβευτή και έστειλε πίσω τους δύο

Μογγόλους με ξυρισμένα κεφάλια.

Η τελευταία ενέργεια αποτελούσε

μια προσβολή ασυγχώρητη με βάση

τα ήθη των Μογγόλων. Ο Τζένγκις

Χαν είχε πια τα χέρια του λυμένα.

Αφού διέταξε να συγκεντρωθεί ο

στρατός του, έστειλε ένα σύντομο

μήνυμα στον Μωάμεθ: "Επέλεξες

τον πόλεμο. Θα γίνει εκείνο που

πρόκειται να γίνει και το τι θα είναι

δεν το γνωρίζουμε εμείς, μόνο ο

Θεός το γνωρίζει".

Ο σάχης Μωάμεθ εκτός από το

παραπάνω σφάλμα με τις τραγικές

συνέπειες διέπραξε και μια σειρά

"πολεμικών" σφαλμάτων που του

στοίχισαν ακριβά: μεταξύ άλλωνδιέσπειρε τον υπέρτερο αριθμητι-

κά στρατό του σε μεγάλη έκταση,

υποτίμησε την ικανότητα των Μογ

γόλων στον πολιορκητικό πόλεμο

και αποφάσισε να διεξαγάγει αμυ-

ντικό πόλεμο. Η εκστρατεία των

Μογγόλων ανέδειξε τον Τζένγκις

Χαν και τους στρατηγούς του σε

μεγαλοφυϊες τακτικής και στρατη-

γικής και είχε, όπως είπαμε, κατα-

στροφικές συνέπειες. Οταν κατα-

λήφθηκε η Ορτάρ, ο Ιναλτσίκ αιχμα-

λωτίστηκε και εκτελέστηκε με

σκληρό τρόπο: έχυσαν λιωμένο α-σήμι στα μάτια και στα αυτιά του

έως ότου πέθανε. Η εκστρατεία κο

ρυφώθηκε με τη Μάχη του Ινδού

ποταμού στις 24 Νοεμβρίου 1221,

κατά την οποία ηττήθηκε πλήρως ο

στρατός των Χωρασμίων υπό τον

γιο του Μωάμεθ, Τζελάλ εν Ντιν

(σώθηκαν μόλις 700 στρατιώτες). Ο

ίδιος ο σάχης καταδιωκόμενος από

τον αντίπαλό του αυτοεξορίστηκε

σε ένα νησί της Κασπίας θάλασσας,

όπου πέθανε από πλευρίτιδα.

Δημήτρης Γιδεών


7/24/2019 SI 113.pdf


ΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ · ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ · ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ · ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

in action

SQUADRON/SIGNAL PUBLICATIONS

S h e r m a n i n ac t i o nυγγραφέας: BRUCE CULVER ust ra to r : DON GREER

Σειρά: ARMOR No 16Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1977^ιθμός φωτογραφιών: 85 A/Mν^σσα: ΑΓΓΛΙΚΑ

Απεικονίσεις: Σχέδια: 10 ΕΓΧΡΩΜΑ, 22 A/M

Τιμή: 16€

G e r m a n i n f a n t r y i n a c t io nΣυγγραφέας: NORMAN HARMS I l lus t ra to r : RON VOLSTADΣειρά: COMBAT TROOPS No 2Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1973Αριθμός φωτογραφιών: 99 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 13 ΕΓΧΡΩΜΑ, 17 A/M

Τιμή: 16€

Combat Troopsons Number 2

P z K p f w I V In a c t i o nΣυγγραφέας: BRUCE CULVER I l lus t ra to r : DON GREERΣειρά: ARMOR No 12Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1975Αριθμός φωτογραφιών: 77 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 12 ΕΓΧΡΩΜΑ, 37 A/M

Τιμή: 16€

P a n t h e r i n a c t i o nΣυγγραφέας: BRUCE CULVER I l lus t ra to r : DON GREERΣειρά: ARMOR No 11Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1975Αριθμός φωτογραφιών: 84 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 6 ΕΓΧΡΩΜΑ, 21 A/M

Τιμή: 16€

M m m c h m i t t ß f K W

L e i c h t e P a n z e r s i n a c t io nυγγραφέας: UWE FEIST

ust ra to r : M IKE DARIOΣειρά: ARMOR No 10

ελίδες: 52τος έκδοσης: 1974

Αριθμός φωτογραφιών: 85 A/Mλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑ

Απεικονίσεις: Σχέδια: 25 A/M, 6 ΕΓΧΡΩΜΑ

Τιμή: 16€

S t u a r t U . S. L i g h t T a n k s I n a c t i o nΣυγγραφέας: STEVE ZALOGA I l lus t r a to r : DON GREERΣειρά: ARMOR No 18Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1979Αριθμός φωτογραφιών: 98 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 10 ΕΓΧΡΩΜΑ, 23 A/M

Τιμή: 16€

M e s s e r s c h m i t t B f 109 i n a c t i o n p a r t 1Συγγραφέας: JOHN R. BEAMAN, JR. & JERRY L. CAMPBELL

I l lus t ra to r : DON GREERΣειρά: AIRCRAFT No 44Σελίδες: 52Ετος έκδοσης: 1980Αριθμός φωτογραφιών: 91 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 12 ΕΓΧΡΩΜΑ, 36 A/M

Τιμή: 16€

M e s s e r s c h m i t t B f 109 i n a c t i o n p a r t 2Συγγραφέας: JOHN BEAMAN, Jr . I l lus t ra to r : DON GREERΣειρά: AIRCRAFT No 57Σελίδες: 60Ετος έκδοσης: 1983Αριθμός φωτογραφιών: 99 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: Σχέδια: 10 ΕΓΧΡΩΜΑ, 63 A/M

Τιμή: 16€

M m r o c h m i t t ß f K Win action

Aircraft Number 57

squadron/ signal publications

1JTZ IIIji action

NO. 14

W a f f e n S S In a c t i o nυγγραφέας: NORMAN HARMS lus t ra to r : RON VOLSTADειρά: COMBAT TROOPS No 3ελίδες: 50τος έκδοσης: 1973

Αοιθμός φωτογραφιών: 99 A/Mλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑ

Απεικονίσεις: 14χέδια: 11

Τιμή: 16€

S t u r m g e s c h ü t z III In a c t i o nΣυγγραφέας: BRUCE CULVER I l lus t ra to r : DON GREERΣειρά: ARMOR No 14Σελίδες: 50Ετος έκδοσης: 1976Αριθμός φωτογραφιών: 102 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: 10Σχέδια: 30

Τιμή: 16€

G e rm a n B o m b e r s o f W W I I n a c t i o nΣυγγραφέας: PETER COOKSLEY I l lus t ra to r : ERNESTO CUMPIANΣειρά: AIRCRAFT NUMBER No 173Σελίδες: 50Ετος έκδοσης: 2000Αριθμός φωτογραφιών: 2 ΕΓΧΡΩΜΕΣ,92 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: 6Σχέδια: 18

Τιμή: 16 €

α βιβλία Squadron της παρουσίασης διατίθενται από τα μοντελιστικά καταστήματα της περιοχής σας και από τα γραφεία του περιοδικού στην τιμή των 16,00 € έκαστο,

'τορείτε να παραγγείλετε τα βιβλία της επιλογής σας, είτε με την πιστωτική σας κάρτα Mastercard, Visa ή Diners, είτε στέλνοντας ταχυδρομική επιταγή καιιολογίζοντας 17,50 € (16,00 € + 1,50 € ταχ. έξοδα για κάθε βιβλίο), στη διεύθυνση: Εκδόσεις «ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ», Τ.Θ. 3951,10210, Αθήνα, σημειώνοντας απαραιτήτωςον ταχυδρομικό σας κώδικα και στο πίσω μέρος της επιταγής τους τίτλους των βιβλίων που σας ενδιαφέρουν.

" ■ Λ Λ Β Β Βin A c t i o n

Combat TroopsNumber 3

M 2 /M 3 B ra d l e y i n a c t i o nΣυγγραφέας: J IM MESKO I l lus t ra to r : JOE SEWELLΣειρά: ARMOR No 30Σελίδες: 50Ετος έκδοσης:1992Αριθμός φωτογραφιών: 119 A/MΓλώσσα: ΑΓΓΛΙΚΑΑπεικονίσεις: 8Σχέδια: 32

Τιμή: 16€

7/24/2019 SI 113.pdf


Φ Ω Τ Ο Γ ΡΑ Φ ΙΚ Ο Α Ρ Χ Ε ΙΟ

ΧΑΝΙΑ 2005 - ΩΡΑ Μ ΗΔΕΝ ΙΑ ΤΟ Μ ΝΗΜ ΕΙΟ

ΤΩΝ ΕΡΜ ΑΝΩΝ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ Γιάννης Τερνιώτης

6■

Για μια ακόμα φορά (μετά τον Μάρτιο του 2003) επανερχόμαστε

στο θλιβερό γεγονός της καταστροφής ενός μνημείου του Β' ΠΠ στην

περιοχή των Χανίων. Το μνημείο αυτό κατασκευάστηκε από τις γερ-

μανικές δυνάμεις σε προάστιο της πόλης κατά τη διάρκεια της κατο-

χής, για να τιμήσει τους αλεξιπτωτιστές του II Τάγματος/Συντάγματος

Εφόδου που σκοτώθηκαν τον Μάιο του 1941. Επιβίωσε ανέγγιχτο

πολλές δεκαετίες μετά το τέλος του πολέμου, επειδή εκτός των άλ-

λων αποτελούσε και τρανή απόδειξη του μεγαλειώδους αγώνα του

κρητικού λαού εναντίον των Γερμανών εισβολέων. Δυστυχώς το 2001,

λίγο πριν από τις εορταστικές εκδηλώσεις για την 60ή επέτειο της

Μάχης της Κρήτης, άρχισαν οι βανδαλισμοί, με την καταστροφή του

αετού στην κορυφή του. Το 2003 κάποιοι όψιμοι και ιδιαιτέρως ανε-

γκέφαλοι "πατριώτες" άρχισαν να σπάζουν τη μαρμάρινη πλάκα με

την αφιέρωση στους πεσόντες στη βάση του (κάτι που επισημάναμε

στο τεύχος 79 της “Στρατιωτικής Ιστορίας", το οποίο αποτέλεσε αιτία

για σχετικές δημοσιεύσεις και στον τοπικό Τύπο).

Πέρασαν δύο χρόνια από τότε χωρίς κανένας από τους τοπικούς

φορείς (Δήμος Χανίων, Νομαρχία κλπ.) να ενδιαφερθεί για την τύχη ή,

τουλάχιστον, για την προστασία του μνημείου... Σε πρόσφατη επίσκε-

ψή μας στα Χανιά είδαμε με μεγάλη λύπη ότι τα ανοσιουργήματα στον

χώρο (τον οποίο επισκέπτονται κάθε χρόνο εκατοντάδες Γερμανοί

και Σύμμαχοι βετεράνοι, απόγονοι των πεσόντων, αλλά και απλοί πο-λίτες συνεχίζονται. Εχουν εμφανιστεί εγγραφές συνθημάτων στην

ελληνική και στη γερμανική γλώσσα, αλλά και καταπάτηση (κατά την

εκτίμησή μας): στη βάση της πέτρινης σκάλας που οδηγεί στο μνη-

μείο έχει κατασκευαστεί στέγαστρο, κάτω από το οποίο σταθμεύουν

αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτες που αποτρέπουν την είσοδο των επι-

σκεπτών. Επίσης η ύπαρξη, δίπλα, φορτηγών οχημάτων και κοντέινερ

έχει αποκρύψει το μνημείο από την πλευρά του δρόμου.

Είναι πράγματι παράδοξο, τη στιγμή που στον γετονικό Γαλατά

δημιουργείται το μουσείο της Μάχης της Κρήτης, όπου θα υπάρχουν

εκθέματα της περιόδου του Β'ΠΠ (όπως αυτά που συλλέγονται με πο-

λύ κόπο και χρήμα από συλλέκτες και ιδιωτικά μουσεία τα οποία λει-

τουργούν στον Νομό), ένα σημαντικό μνημείο να καταστρέφεται.

Αραγε δεν θα μπορούσε κάποιος, από εκείνους που ντρέπονται γι'

αυτή την κατάντια, να κάνει κάτι για τη σωτηρία του;

Η μαρ μάρ ινη πλάκα με

την αφ ιέρω ση στουςπεσόντες, στη βάση

του μνημείου .

Το μνημείο τω ν πεσόντω ν αλεξιπτω τιστώ ν

κατά τη διάρκεια της κατοχής.

Στιγμιότυπο από τις εργα σ ίες κατασ κευή ς του μ νημείου τω ν πεσόντω ν αλεξιπτω τιστώ ν, το 1941. Είναι χα ρακτηρ ιστική η γύμ νια

του περιβά λλοντος χώ ρου και η απουσ ία κτισμάτω ν.

Το μνη μείο σή μερα ασ φ υκτιά

περικυκλω μένο από κατοικίες, καταστήμα τα

και χώ ρους σ τάθμευσ ης

(φω τ. ιάννης Τερνιώ της).


7/24/2019 SI 113.pdf


Φ Ω Τ Ο Γ Ρ Α Φ ΙΚ Ο Α ΡΧ Ε ΙΟΕΠΑΝΑΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ

'··'.·BATAILLONrURMREC?()vlEN;i|

Ia l EM'- GÄLa t A' :1ASTELIJ CHANI.

EUCH TOTENIRT DER DANK§? FERN DERm GETREU!»FAHNENEIDH EN GÄBET,

Τ Η Ν Α Θ Η Ν Α

Στις αρχές του 2003 βάνδαλοι συνέχισαν την

καταστροφ ή σπάζοντας τμήμα της μαρμάρινης πλάκας. Ο α ετός στην κορυφ ή είχε εξαφ ανιστεί

(...) από το 2001 (φ ω τ. ιάννης Τερνιώ της).

Σεπτέμβ ριος 2005. Ο ι βανδαλισμοί συνεχίζονται με την αναγραφ ή σ υνθημάτω ν

(φ ω τ. ιάννης Τερνιώ της).

Η βάση της πέτρινης σκάλας

που οδηγεί στο

μνημ είο, το 2003 (φω τ. ιάννης Τερνιώ της).

Το ίδιο σημείο τον

Σεπτέμβ ριο του 2005. Ενα στέγασ τρο και διάφ ορα οχήματα

αποτρέπουν τη

διέλευσ η τω ν επισκεπτώ ν!

ΖΗΤΗΣΤΕ ΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΠΩΛΕΣ

ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ

Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ι Σ

ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ

WAFFEN

ΒΙΚΙΝΓΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ

ΑΓΩΝΑΣ

β Η Η Η Η Η

Μ π α ίλ χ εΡ ι χ τ χ ό φ ε ν

Το πολεμικό ~αεροσκάφος

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Β'Ο ΒΟΥΛΓΑΡΟΚΤΟΝΟΣ

7/24/2019 SI 113.pdf


ΒΙΒΛΙΟ Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η

Ρ A R T H A B O S E

ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Η Τ Ε Χ Ν Η

Τ Η Ζ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ι Κ Η

UPONIK A Μ Α Θ Η Μ Α Τ Α Η Γ Ε Ι Α ! Α Π Ο Τ Ο Ν Ι Δ Ρ Υ Τ Η

Τ Η Μ Ε Γ Α Λ Υ Τ Ε Ρ Η ! Α Υ Τ Ο Κ Ρ Α Τ Ο Ρ Ι Α

Partha Bo se

Μ Ε ΑΣ ΑΛΕΞΑΝ ΔΡΟΣ

Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑ ΤΗ ΙΚΗΣ

Εκδόσεις «Κριτική»

Αθήνα, 2004

Σελίδες 340

Από τη σειρά Business &

Management των εκδόσεων «Κριτι-

κή» κυκλοφόρησε αυτό το ενδια-

φέρον βιβλίο με αντικείμενο την

τέχνη της στρατηγικής, όπως αυτή

διαμορφώθηκε από τον Μέγα Αλέ-

ξανδρο. Η συγκεκριμένη σειρά επι-

χειρεί τη σύνδεση των μεγάλων πο-

λιτικών και κυρίως στρατιωτικών η-

γετών της Ιστορίας με τη σύγχρο-

νη πραγματικότητα. Ο Πάρθα Μπό

ουζ είναι ένας από τους παγκοσμίως αναγνωρισμένους ειδικούς

σε θέματα επιχειρησιακής στρατη-

γικής. Εξετάζει από μια διαφορετι-

κή σκοπιά την κληρονομιά και το ε-

πίπεδο ηγεσίας του Αλεξάνδρου.

Χρησιμοποιεί την πορεία του Μα

κεδόνα στρατηλάτη ως σημείο ανα-

φοράς για να συγκρίνει περιστατι-

κά από το μακρινό παρελθόν με

στιγμές από τον σύγχρονο επιχει-

ρηματικό χώρο, προκειμένου να

φέρει στο φως διαχρονικές αρχές

της στρατηγικής. Πρόκειται για μια

πανοραμική θεώρηση 2.500 χρό-νων πολιτικής, στρατιωτικής και ε-

πιχειρηματικής ιστορίας, η οποία

μάς προκαλεί να αναλογιστούμε

τον τρόπο με τον οποίο οι στρατη-

γικές ενέργειες του παρελθόντος

έχουν διαμορφώσει τον τρόπο με

τον οποίο επιλύουμε σήμερα τα

προβλήματα και διευθετούμε τις υ-

ποθέσεις μας. Το ύφος είναι γλα-

φυρό συνδυάζοντας τη διδασκαλία

με την ψυχαγωγία του αναγνώστη.

Το αποτέλεσμα κρίνεται επιτυχές,

καταφέρνοντας να δείξει πώς μπο

ρεί ο καθένας να εκμεταλλευθεί τα

μυστικά της επιτυχίας του, όπως έ-

χουν πράξει μέχρι σήμερα σημαντι-

κοί πολιτικοί, στρατιωτικοί, επιχει-

ρηματίες και επιτυχημένες αμερι-

κανικές εταιρίες (Dell, General

Electric, WalMart, Washington Post

Company κ.ά.). Αναφέρουμε αυτό

που έγραψε χαρακτηριστικά ο

«Economist»: «Ο Μπόουζ περνά επι-

δέξια από τον βοσκό τον οποίο ε

μπιστεύθηκε ο Αλέξανδρος για να

τον οδηγήσει μέσα από τα χιονι-

σμένα μονοπάτια στην Περσέπολη,

στις απόψεις τις οποίες διατύπωσε

ο Αμερικανός επιχειρηματίας Λού

Γκέρστνερ περί εμπιστοσύνης, ό-

ταν ανέλαβε τα καθήκοντά του

στην IBM». Το βιβλίο απευθύνεται

σε κάθε σπουδαστή της επιχειρη-

σιακής στρατηγικής αλλά και των

οργανωτικών δομών και υπό αυτή

την έννοια ενδιαφέρει κάθε μέλος

των Ενόπλων Δυνάμεων. Διατίθεταιαπό τις εκδόσεις «Κριτική» (Τσαμα

δού 13, 10683, Αθήνα, τηλ.

210/3803730, fax: 210/3803740).

Ian V. Hogg

Η ΑΠΟ ΡΡΗΤΗ ΤΕΧΝΟ ΛΟ ΙΑ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

Εκδόσεις «ΕλεύθερηΣκέψις»

Αθήνα, 2005

Σελίδες 314

Το βιβλίο αυτό ασχολείται με

την ανάπτυξη και την επιχειρησια-

κή χρήση των περίφημων γερμανι-

κών μυστικών όπλων του Β ’ ΠΠ. Ο

συγγραφέας παραθέτει σειρά στοι-

χείων και τεχνικών λεπτομερειών,

δίνοντας μια πλήρη εικόνα όλων

των γερμανικών «θαυματουργών»

όπλων. Το Γ’ Ράιχ ενδιαφέρθηκε

πολύ να προσελκύσει επιστήμονες

με σκοπό την απόκτηση τεχνολογι-

κής υπέροχης έναντι των αντίπα-

λων του. Πριν αλλά και κατά την

περίοδο του Β ’ ΠΠ διατέθηκαν τε-

ράστια ποσά για έρευνα και ανά-

πτυξη οπλικών συστημάτων, τα ο-

ποία, όπως αποδείχθηκε, σε ορι-

σμένους τομείς βρίσκονταν πολύ

μπροστά από τα αντίστοιχα προ-

γράμματα άλλων χωρών. Κατασκευ-

άστηκαν ειδικοί χώροι (βάσεις και

πεδία βολής), ενώ με την έναρξη

των συμμαχικών αεροπορικών βομ-

βαρδισμών πολλές δραστηριότη-

τες εξελίσσονταν σε υπόγειες ε-

γκαταστάσεις. Χάρη στην προσωπι-

κή φροντίδα και στην υποστήριξη

του Αδόλφου Χίτλερ αναπτύχθη-

καν ορισμένα «εξωτικά» για την ε-

ποχή τους όπλα, τα οποία στη συ-

νέχεια αποτέλεσαν τη βάση για

σύγχρονα οπλικά συστήματα (αε-

ριωθούμενα, πύραυλοι, υποβρύ-χια). Η περιεκτική αυτή μελέτη εξε-

τάζει όλους τους τομείς ανάπτυ-

ξης όπλων (χερσαίων, εναέριων και

θαλάσσιων) διερευνώντας την πολ-

λαπλότητα των ιδεών, τις δυσκο-

λίες ανάπτυξης και τα τελικά απο-

τελέσματα. Πρέπει να επισημανθεί

ότι η γερμανική πολεμική παραγω-

γή, αν και δεχόταν σε καθημερινή

βάση ισχυρά πλήγματα από τη συμ-

μαχική αεροπορία, κατόρθωσε όχι

μόνο να υποστηρίξει την κατα-

σκευή των νέων όπλων, αλλά και να

τα πολλαπλασιάσει. Μεγάλο μέροςτης γερμανικής προσπάθειας δεν

ολοκληρώθηκε πριν από το τέλος

του πολέμου, αποτέλεσε όμως τη

βάση για τη μεταπολεμική ανάπτυ-

ξη προηγμένων όπλων. Το κείμενο

συνοδεύεται από γραμμικά σχέδια,

αναπαραστάσεις και φωτογραφίες.

Η ελληνική έκδοση περιλαμβάνει

επιπρόσθετες φωτογραφίες άλλων

όπλων. Διατίθεται από τις εκδόσεις

«Ελεύθερη Σκέψις» (Ιπποκράτους

112, Αθήνα 11472, τηλ. 210/3614736,

fax: 210/3630697, www.eleftheri

skepsis.gr).

σχετική βιβλιογραφία, παρουσιάζο-

ντας όλο το ανασκαφικό έργο μαζί

με τα νέα στοιχεία που είδαν το

φως της δημοσιότητας. Μια διε-

θνής ομάδα επιστημόνων με τη

συμμετοχή δύο ιδρυμάτων εργά

σθηκε σκληρά στην περιοχή κάθε

καλοκαίρι φέρνοντας στην επιφά-

νεια νέα στοιχεία, τα οποία πολλα-

πλασίασαν τις γνώσεις μας. Η συγ-

γραφέας επισκέφθηκε τον χώρο το

1992 και είχε προσωπική επαφή με

την επιστημονική ομάδα με σκοπό

τη συγκέντρωση και την ταξινόμη-

ση χιλιάδων στοιχείων στα οποία

στηρίχθηκε η παρούσα έκδοση. Ο

αναγνώστης θα γνωρίσει την πρόο-

δο που έχει επιτευχθεί και τα νέα

δεδομένα τα οποία προέκυψαν

από την ανασκαφή. Οι εκπληκτικές

ανακαλύψεις άλλαξαν τα δεδομένα

Τ Ρ Ο ΙΑB i r g i t Μια πόλη και ο μϋθος τηςB r a n d a u

a S r § Όλες οι τελευταίες

ανακαλύψεις

Bi rg i t Brandau

ΤΡΟΙΑ

Εκδόσεις «Κονιδάρη»

Αθήνα, 2000

Σελίδες 554

Το 1988, πενήντα χρόνια μετά

την τελευταία ανασκαφή, άρχισαν

πάλι οι έρευνες στην περιοχή της

Τροίας. Το συγκεκριμένο βιβλίο α

ποτελεί μια πολύτιμη συμβολή στη

όσον αφορά το ζήτημα της ύπαρ-

ξης, της έκτασης και της ιστορίας

της φημισμένης πόλης. Η πόλη της

εποχής του Χαλκού που ανακαλύ-

φθηκε είχε τελείως διαφορετικό ό-

νομα και ανήκε σε έναν άλλο σημα-

ντικό πολιτισμικό χώρο. Οι θέσεις

των ερευνητών ήλθαν σε σύγκρου-

ση με τις παλαιότερες απόψεις και

συνεχίζουν να τίθενται υπό αίρεση.

Η συγγραφέας μεταξύ των άλλωνεστιάζει και στο αν όντως πραγμα

τοποιήθηκε ο Τρωικός Πόλεμος.

Μελετώντας και αξιολογώντας χετ

τιτικές πηγές καταλήγει σε μια σει-

ρά συμπερασμάτων, σε συνδυασμό

και με τα ευρήματα. Το βιβλίο δια-

τίθεται από τις εκδόσεις «Κονιδά

ρη» (Τοσίτσα 1, Αθήνα, 10682,

210/8846570).

Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος


http://www.eleftheri/

http://www.eleftheri/

7/24/2019 SI 113.pdf


ΒΙΒΛΙΟ Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η

' IKWf

T h e I l l u s t r a t e d H i s t o r y i . i *

of the Third

Reich

David IrvingΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ w ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

ΕΠΙTOYΔΙΕ2ΛΧΘ ΕΝΤΟ Σ ΕΝ ΕΛΑΑΔΙ

ΑΓΟΝΟ Σ ΚΑΤΑ ΤΟΝ Κ/ΣΥΜΜ ΟΡΙΤΩΝ

Antony Beevor

Τ Ο Μ Υ Σ Τ Η Ρ ΙΟ Τ Η Σ

ΟΛΓΑΣ ΤΣΕΧΟΒΑ μ n i m m r «γm m η μ ι τονt o .·

Μ

k- Τ * EUGIEIEΓΚΟΒ

Αναστάσιος Λιάσκος

Α ΩΝΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΑ

Σελ. 144,55 ευρώ

(δεμένο)

35 ευρώ (άδετο)

Ενα εξαιρετικό

έγχρωμο λεύκωμα το

οποίο παρουσιάζει ταόπλα που χρησιμο

ποιήθηκαν κατά τους

αγώνες των Ελλήνων από

το 1821 μέχρι το 1944.

Chr is B ishop

& David Jordan

THE ILLUSTRATED HISTORY OF THE THIRD REICH

Σελ. 384, 25 ευρώ

Οι μεγαλειώδεις γερμα-

νικές νίκες των πρώτων

χρόνων του Β'ΠΠ και οι συ-ντριπτικές ήττες που ακο-

λούθησαν μέχρι την ολο-

κληρωτική κατάρρευση του

Γ' Ράιχ. Στα αγγλικά.

David I rv ing

POME/\Σελ. 606, 30 ευρώ

Μια από τις

καλύτερες και πιο

σύγχρονες βιογραφίες

του στρατάρχη Ερβιν

Ρόμελ από έναν

διάσημο αναθεωρητήιστορικό.

ΣΥΜ ΠΕΡΑΣΜ ΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΔΙΕΞΑΧΘ ΕΝΤΟΣ ΕΝ ΕΛ ΛΑ ΔΙΑ ΩΝΟ Σ ΚΑΤΑ ΤΩΝ Κ /ΣΥΜ Μ Ο ΡΙΤΩΝ


Χρήσιμα συμπεράσματα

από τη σύγκρουση μεταξύΕΣ και ΔΣΕ την περίοδο

19461949. Διαχρονικά εν-

διαφέρον είναι το κεφάλαιο

σχετικά με τους τρόπους α-

ντιμετώπισης ανταρτικών ο-

μάδων.

An t o n y B e ev o r

Τ Ο Μ ΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣΟΛ ΑΣ ΤΣΕΧΟ ΒΑ

Σελ. 255,15 ευρώΗ συναρπαστική και

μυστηριώδης ιστορία της

Ολγας Τσέχοβα, ανιψιάς

του Αντον Τσέχοφ και

αγαπημένης ηθοποιούτου Χίτλερ.

0 ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΓΕΡΜΑΝΟΝ

Ε Ν Τ Η Κ Ε Ν ΤΡ ΙΚ Η Μ Α Κ Ε Δ Ο Ν Ι Α

1941

WORLD WAR II

BATTLE OF BRITAIN

Σελ. 108,

6ι6λίο + DVD 15 ευρώ

Τα γεγονότα από τη

μάχη της Αγγλίας μέχρι

και τη συμμαχική νίκη στο

Ελ Αλαμέιν. Στα αγγλικά.

WORLD WAR II

BATTLE OF RUSSIA

Σελ. 108,

βιβλίο + DVD 15 ευρώ

Τα γεγονότα στο

Ανατολικό Μέτωπο από

τη γερμανική εισβολή

στη Σοβιετική Ενωση

(1941) μέχρι την

κατάληψη της Βιέννης

από τον Ερυθρό Στρατό

(1945). Στα αγγλικά.

WORLD WAR II

PRELUDE TO WAR

Σελ. 108,


Μια κατατοπιστική

μελέτη για τον Β'ΠΠ.

Περιέχει μια σύντομη

αναφορά στον Α’ΠΠ, στην

άνοδο του εθνικοσο-

σιαλισμού και στην

εγκαθίδρυση των ολοκλη-

ρωτικών καθεστώτων στην

Ιταλία, στην Ιαπωνία και

στη Γερμανία. Στα αγγλικά.

an V. Hogg

Η ΑΠΟ ΡΡΗΤΗ ΤΕΧΝΟΛΟ ΙΑ ΤΟΥ ΧΙΤΛΕΡ

Σελ. 314, 20 ευρώ

Η πληρέστερη μελέτη για τα γερμα-

νικά μυστικά εξοπλιστικά προγράμματα

του Β' ΠΠ. Αποκαλύπτονται το μέγεθος

και η σημασία σειράς μυστικών όπλων,

πολλά από τα οποία δεν πρόλαβαν να

εξελιχθούν ή να χρησιμοποιηθούν ε-πιχειρησιακά.

WORLD WAR II

NAZIS STRIKE

Σελ. 108,


Ο δεύτερος τόμος

της ενδιαφέρουσας

σειράς περιλαμβάνει την

είσοδο των Γερμανών

στην Αυστρία και στην

Τσεχοσλοβακία και μια

πολύ ενδιαφέρουσα

"ακτινογραφία" τωνσημαινόντων στελεχών

του εθνικοσοσιαλιστικού

κόμματος. Στα αγγλικά.

Χρήστου Δ . Καράσσου

Ο ΠΟ ΛΕΜ Ο Σ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΜ ΑΝΩΝ ΕΝ ΤΗ ΚΕΝ ΤΡΙΚΗ Μ ΑΚΕΔΟ ΝΙΑ -1941


Εξιστόρηση της

ηρωικής προσπάθειαςτου Ελληνικού Στρατού

να αποκρούσει τους

Γερμανούς εισβολείς

στην περιοχή της

κεντρικής Μακεδονίας,

από έναν πρωταγωνιστή.

Τα βιβλία της σ ελίδας διατίθενται από το βιβλιοπω λείο «ΕΛΕΥΘ ΕΡΗ ΣΚ ΕΨ ΙΣ» Αποσ τέλλονται με αντικαταβολή σε ολόκληρο τον κόσμο

Ιπποκράτους 112, Α θήνα, 11472 Τηλέφω να: 210.3614736-210.3630697

Τηλεομοιότυπο (φ αξ): 210.3630697 Η λεκτρο νικό Β ιβλιοπω λείο (Internet ): www.eleftheriskepsis.gr Η λεκτρο νικό Ταχυδρομείο (E-mail): [email protected]

79


http://www.eleftheriskepsis.gr/



http://www.eleftheriskepsis.gr/

7/24/2019 SI 113.pdf


Α Λ Λ Η Λ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α

Χίμη Αλέξανδρο. Κατά τη διάρ-

κεια των Ναπολεόντειων πολέ-

μων τα ελβετικά εδάφη έγιναν

πεδία σύγκρουσης μεταξύ Γάλ-

λων, Αυστριακών και Ρώσων.

Ελβετοί υπήρχαν στη Μεγάλη

Στρατιά του Ναπολέοντα κατά

την εισβολή στη Γαλλία. Από ε-

κεί και μετά αρχίζει η περίοδος

ουδετερότητας της Ελβετίας,

η οποία βση θήθ ηκε και από τον

περιορισμό των συρράξεων

στην κεντρική Ευρώπη μεταξύ

δύο, το πολύ, κρατών ως την έ-

ναρξη του Α1ΠΠ. Κατά τον Β'

ΠΠ οι αρχικές μελέτες των Γερ-

μανών για επίθεση προς τη Γαλ-

λία διαπίστωσαν ότι το ελβετι-

κό έδαφος δεν ήταν ιδεώδες

για πόλεμο κινήσεων, σε συν-

δυασμό με την ισχύ του Ελβετι-

κού Στρατού και την έλλειψη

γερμανικών στρατευμάτων για

ταυτόχρονη επίθεση από τον

βορρά (Βέλγιο, Ολλανδία) και

τον νότο (Ελβετία). Στη συνέ-

χεια η τοποθέτηση χρημάτων

στις ελβετικές τράπεζες παρεί-

χε μεγάλη ασφάλεια, αν κάτι

δεν πήγαινε καλά για κάποιους

με μεγαλεπήβολα σχέδια.

Φωτιάδη Γεώργιο, Καλλιθέα,

Αθήνα. Προσπαθούμε να καλύ-

πτουμε όλες τις ιστορικές πε-ριόδους και όλους τους λαούς

με βάση την υπάρχουσα βιβλιο-

γραφία. Σημαντικό στοιχείο εί-

ναι οι συγγραφείς να έχουν

πρόσβαση σε βιβλία γραμμένα

σε ευρωπαϊκές γλώσσες διε-

θνούς χρήσης. Η "ΣΙ" καλύπτει

θέματα που έχουν σχέση με μά-

χες. Για γενικότερα θέματα ι-

στορίας εκδίδουμε το περιοδι-

κό "Ιστορικά Θέματα".

Στεργιάδη Κώστα, Ιωάννινα. Σί-

γουρα υπάρχουν κάποιες ιστο-ρικές περίοδοι που είναι πιο α-

γαπητές στους αναγνώστες,

αλλά ποτέ δεν παραλείψαμε τις

αναφορές και στις υπόλοιπες.

Τα θέματα που μας προτείνετε

θα παρουσιαστούν στο μέλλον.

Τα ερωτηματολόγια θα έπρεπε

να είναι κανονικά συμπληρωμέ-

να διότι είναι εξαιρετικά δύσκο-

λη η διασταύρωσή τους με το

πρώτο που στείλατε παλαιότε

ρα.

Τριανταφύλλου Κώστα, Ζωγρά-φου, Αθήνα. Μην περιμένετε

στο πλαίσιο της σελίδας αυτής

να λάβετε απαντήσεις για τη

θεωρία και τη νομιμότητα του

πολέμου. Θα θέσουμε μερικά

ερωτήματα στα οποία μάλλον

δεν θα λάβουμε απάντηση από

κανέναν. Γιατί το μνημείο των

Γερμανών αλεξιπτωτιστών

στην Κρήτη δεν καταστράφηκε

το 1945 και παρέμενε ακέραιο

επί 55 περίπου χρόνια; Γιατί κα-

τασκευάστηκε στο Μάλεμε

γερμανικό νεκροταφείο το

1971 και δεν επεστράφησαν τα

οστά των νεκρών στη χώρα

τους; Γιατί επί σειρά ετών και ι-

διαίτερα το 1991 είχε προσκλη-

θεί στον εορτασμό για την επέ-

τειο της μάχης της Κρήτης ο

Γερμανός καγκελάριος από τον

Ελληνα πρωθυπουργό (ο οποί-

ος μάλιστα λίγο έλειψε να εκτε

λεστεί από τους κατακτητές);

Γιατί οι Κρητικοί δέχονται να

πωλούν τη γη τους σε ξένους

και ιδιαίτερα σε Γερμανούς;

Γιατί στην επέτειο των 60 χρό-

νων από την απόβαση στη Νορ

μανδία είχε κληθεί από τον Γάλ-

λο πρόεδρο και ο Γερμανός κα-

γκελάριος και γιατί υπάρχει

γερμανικό νεκροταφείο στη

Νορμανδία; Γιατί δεν απαγο-

ρεύουμε και στους Βρετανούς

ανάλογες εκδηλώσεις στα δικάτους νεκροταφεία επί ελληνι-

κού εδάφους (υπάρχουν τουλά-

χιστον τέσσερα) τη στιγμή που

η πολιτική τους είναι μονίμως

ανθελληνική; Μήπως κάποιοι

συμπολίτες μας είναι προγραμ-

ματισμένοι για να δημ ιουργού ν

μονίμως επεισόδια;

ΝικολαϊδηΚρασσά Γιώργο,

Μελίσσια, Αθήνα. Το λιγότερο

που μπορούμε να πούμε είναι

ότι η επιστολή σας μάς ξενίζει.

Με όλα αυτά τα «ελαττώματα»απορούμε γιατί συνεχίζετε την

ανάγνωση της «ΣΙ». Αν έχετε

κάτι πιο συγκεκριμένο θα θέ-

λαμε να το διαβάσουμε. Συγ χέ-

ετε τα επιστημονικά ιστορικά

συγγράμματα με την εκλα ϊκευ-

μένη εξιστόρηση. Το περιοδι-

κό μας ανήκει στην ποιοτική

πλευρά της δεύτερης κατηγο-

ρίας και δεν απαιτεί τεκμηρίω-

ση κάθε παραγράφου με παρα-

πομπές. Αυτά αφορούν πτυχια-

κές εργασίες φοιτητών. Σε μία

παράγραφο αναφέρεστε στο ε-πιστημονικό κύρος των άρ-

θρων μας και στην άλλη στο

ότι το στερούνται λόγω έλλει-

ψης παραπομπών. Σε κάθε πε-

ρίπτωση, αν έχ ετε αντιρρήσεις

για την ιστορική ακρίβεια μερι-

κών άρθρων μπορούμε να τις

ακούσουμε, αρκεί να μην έ-

χουν σχέση με κομματικοποιη-

μένες προσεγγίσεις της Ιστο

ρίας.

Βουγαζιάνο Μάνο. Το αναγνω-

στικό κοινό υποστηρίζει με

θέρμη όλες τις εκδοτικές μας

προσπάθειες. Ενα περιοδικό

που θα προσπαθήσει να καλύ-

ψει όλα τα θέματα με τη συ-

χνότητα που θέλουν οι ανα-

γνώστες είναι αδύνατο να δη

μιουργηθεί. Μη λησμονείτε ότι

δεν ενδιαφέρονται όλοι για τα

πάντα.

Μακρή Δημ., Λαύριο Αττικής.

Στους στόχους μας περιλαμ-

βάνεται η κάλυψη της περιό-

δου του εμφυλίου (194649) μέ-

σα από τις στρατιωτικές επι-

χειρήσεις, κάτι που έχουμε

πράξει κατά το παρελθόν. Αντί-

θετα με εσάς, μερικοί δεν θέ-

λουν να ξεπεράσουν τα σύν-

δρομα εκείνης της εποχής.

Χαλκιά Πέτρο, Μαρούσι, Αθή-

να. Ευχαριστούμε για την υ

πενθύμιση, αν και τέτοιου εί-

δους ιστορικά γεγονότα ται-

ριάζουν περισσότερο στο πε-

ριοδικό «Ιστορικά Θέματα».

Παπαδόπουλο Γεώργιο, Πά-

τρα. Οι ιδέες έχουν ήδη υλο-

ποιηθεί στα αδελφά περιοδικά

«Panzer» και «Ναυτική Ιστο-

ρία». Για περισσότερες πληρο-

φορίες απευθυνθείτε στη

γραμματεία μας.

Μπάρλια Αναστάσιο, Νεμέα

Κορινθίας. Μόνιμο πρόβλημα

όλων των περιοδικών εκδόσε-

ων είναι η ατελής διανομή από

τα πρακτορεία Τύπου. Οσο και

αν προσπαθούμε, το όλο κύ-

κλωμα παρουσιάζει σημαντική

αδράνεια. Η «απλοποίηση» των

άρθρων θα έχει ως αποτέλε-

σμα τη μείωση των λεπτομε-

ρειών, με συνέπεια τη γενικό-

τερη μείωση της έκτασής

τους. Κατανοούμε τον προ-βληματισμό σας. Το ζήτημα

μάς έχει απασχολήσει και άλ-

λες φορές, αλλά δεν έχουμε

βρει ικανοποιητική λύση για ό-

λες τις περιπτώσεις. Πάντως

είμαστε διαθέσιμοι για να λύ-

σουμε οποιαδήποτε απορία

σας.

Παπαβέργο Ευάγγελο, Καβά-

λα. Το ζήτημα της βιβλιοδε-

σίας των τευχών προς το πα-

ρόν δεν θα μας απασχολήσει.

Κάθε αναγνώστης μπορεί να α

ναλάβει αυτή την εργασία ή

την κατασκευή φακέλων ανά-

λογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες

και προτιμήσεις του. Κατά το

διάστημα που υπάρχει η «ΣΙ»,

ελάχιστες φορές έχουν παρα-

τηρηθεί επικαλύψεις θεμάτων.

Μη μας συγχέετε με άλλα έ-

ντυπα.

Ρουμπινή Γεράσιμο, Ιλιον,

Αθήνα. Το περιοδικό μας δεν

λειτουργεί ως δημόσιος κατή-

γορος των διαφόρων εθνών

αλλά ως «καταγραφέας» των ι-

στορικών γεγονότων. Οι διάφο-

ροι συγγραφείςσυνεργάτες

προσθέτουν τον δικό τους,

προσωπικό τόνο και οι αναγνώ-

στες μπορούν να εξαγάγουν

τα συμπεράσματά τους. Οποι-

οσδήποτε στρατός εμφορείταιαπό ιδανικά πολεμά καλά. Αυ-

τό ισχύει για τους πάντες σε ό -

λες τις χρονικές περιόδους. Τα

βιβλία αυτά μπορείτε να τα

προμηθευτείτε από το βιβλιο-

πωλείο «Ελεύθερη Σκέψις»

(Ιπποκράτους 112, Αθήνα, τηλ.

2103614736).

Αραμπατζή Σταυρούλα, Κυβέ

λου Ευαγγελία, Πούλη Αρχο-

ντιά, Βλαχόπουλο Λάζαρο,

Στρούμπα Ιωάννη, Θρακομα

κεδόνες Αττικής. Θα ήταν κα-λύτερο και οικονομικότερο αν

στέλνατε τις απαντήσεις σας

με μια επιστολή.

Τσανακτσίδη Παύλο, Κοζάνη.

Εφόσον οι τίτλοι των βιβλίων

είναι γραμμένοι στα αγγλικά,

το ίδιο θα ισχύει και για το πε-

ριεχόμενο. Επικοινωνήστε με

το βιβλιοπωλείο "Ελεύθερη

Σκέψις" (τηλ. 210/3614736)


7/24/2019 SI 113.pdf


Σειρά «Πόλεμοβ και Στρατηγική»

Ο πόλεμος τω ν Στρατηγώ ν

Στα ενδότερα τω ν συμμαχικώ ν δυνάμεω ν 1944-45

David Irving

Τιμή: 30 ευρώ

Ο Ντέιβιντ Ιρβινγκ αποκαλύπτει τον σκληρό ανταγωνισμό στα

άδυτα των συμμαχικών στρατηγείων μεταξύ του στρατηγού Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ, του στρατάρχη Μπ έρναρντ Μον τγκ όμερ ι και άλλων στρατ ιωτ ικών ηγετών. Μετά τον

πόλεμο υπήρξε μ ια συγκάλυψη. Η πλήρης αλήθεια ξεπ ρόβαλε μ ετά από την έρευνα

του Ιρβινγκ. Μέσα από το βιβλίο παρακο λουθούμε την εξ έλιξη του πολέμου, όπως πραγματικά τον βίωσαν οι στρατηγοί, καβγαδίζοντας έντονα για τις επιλογές και την

επιβράβευσή το υς .

Στρατιώ της τω ν SS Μ νήμες πολέμου και συνειδήσεις 1942-1945 Johann Voss

Τιμή: 22,00 ευρώ

Αντικειμενική και σε βάθος μαρτυρία στρατιώτη των Waffen-SS που πολέμησε κατά

τον Β ’ Παγκόσμιο Πόλ εμο στ ις τάξε ις του Ράιχ τους Σο βιετ ικούς στη βόρ εια Καρελία

και τους Αμερικανούς στη Γαλλία με την βη Μεραρχία Ορεινών Κυνηγών SS-Nord. Προσεγμένη έκδοση με φωτογραφίες και χάρτες .

Χ ίτλερ

Οι τελευταίες μέρες 1945

Hugh Trevor -Roper

Τιμή: 25,00 ευρώ

Στο τέλ ος του Β1Παγκοσμίου Πολέμου, τον Σεπτέμ βριο του 1945, η τύχη του

Αδόλφο υ Χίτλερ π αρέμενε ένα μεγάλο μυστήριο . Στον Χιού Τρέβορ-Ρόπερ, αξιωματικό των Υπηρεσιών Πληροφοριών, αν ατέ θηκ ε η δ ιερεύνηση του ζητή ματος . Η εξαιρετ ική του έρευνα τελικώς όχι μόνον απέδειξε ότ ι ο Χίτλερ ε ίχε αυτοκτονήσει

στο Βερολίνο, αλλά είχε ως καρπό και ένα από τα πιο συναρπαστικά βιβλίαιστορίας που γράφηκαν ποτέ.

Γ

Ε

Ω

Γ

ΙΑ

Λ

Ο

Υ

Κ

Α

/

Π Ε Ρ Ι Σ Κ Ο Π Ι Ο

2 0 0 6

Documents

SI 113.pdf