JLDfe

ESSENISSCHEDIASM A HISTORICO-THEOLOGICUM

-Vt ^

CUJUS

SFECIMEN PRIMUM

EX SPECIAL! S:JE R:JE MAJESTATIS GRATIAET

VLN1A MAX, VEN. FAC. THEOL. UPS.

p. p.

MAG. ERICUS BERGSTRÖMS. THEOL. CAND. IN FAC. THEOL. DOCENS ET V. NQTARIUS

AD REG. BIBL. ACAD. AMANUENS. E, O.Stip. Oxenfljern♦

ET

JOH. AD. LINDBLADSUD. NERICII.

IN AUD. GUST, MAJ, D. X. DEC. MDCCCVlH. C.

UPSALIiE,TYPIS EDMAN NIANIS,

Aph orinni Catechetici,

v T.Studium Theologie , ut dlcitup, applicatae prsecedens apprlme ponit ftudi-um ceterarum difciplinarum theologicarum,

2,. Theologia applicata quamvls non faciat Theologum, absque hac tamen fa-cris non bene operatur,

3'Diverfa licet lit tradandi methoduS , idem eft inftitutionum Homileticarumac Catecheticarum ftnis,

4.Parum proficiunt Homili«, nift fida audientlum prseiverit inftltutio Cate-chetica.

Haut minima Categhet® virtus conflftit in prudenti qvadam dicendorum actradendorum ocTre^p,

6.Perperam qvaerenti perperam refpondetur.

Itaque rede interrogare &. refponfa in ulieriorem ufum convcrtcre, nec exi-gua eft Catecheise virtus.

Hinc magno fe commendat pretio methodus Socratica.

9-Ufas dicitur quidem artium magißer, at ideo non negligatur Theoria J fedin unum amlce confpirent.

IO.

Igitur Methodologiam Catechetices probe calleat Catecheta.C < air.

Exemplaria imitemur, non tamen ut imitatores fervi. \

12.

Unicuiqtie licet inftifuendorum indlviduale quid , certis tamen & gene-ralibus regulis nitatur, necesfe eft , inftltutio.

13-Enchiridion Swebilii & nimium habet & purum.

DK

ESSSNIS

Äecentisfima Codicem Sacrum Mythice a)9 Poétice &Pfychologice b) interpretandi ac explicandi conamina,apud multos, non tarnen abfqne folidis aliorum c) obje-&ionibus, fe cömmendare videntur. Habent haefimiles-que explicandi rationes, ad ipfuna procedendi modum li-

A cet

a) Cui volupe fuerit Mythicam cognofcere methodum, evolvatprseter alios Hebrai/che Mythologie des A. und N. Teftaments mit Pa¬rallelen Clus der Mythologie anderer Volker, von G. L. Bauer, i, 2 B.Leipz. 1802. Cavendnm monuit jamdudum Cel. He/s in Bibliothek derheil. Gefchichte 2 Th. p. 152-254 (1792) ne „in dem wir Wunder(aus d. Bibel) herausthun wollen, wir bringen Fabeln hinein„. Huiccriminationi occurreret fortasfis recentior inter Fabulas & Mythos, in-ter Philofophemata & Allegorias diftinftio. De qua Vofs in Mytholo-gifche Briefe 1794. Vorred. p. 5. fqu. „Neu find blo/s die zwey Aus¬drücket Mythe und Philo/opheme für Fabel und Allegorie.

b) Ab explicatione Mythica in eo disfidet hiftorico - pfychologica,cujus Auftor & methodi Stator habetur Doft. H. E. G. Paulus, ut in¬terpretationen! grammatico-hiftoricam adhibeat, ut narrationes eventu«um miraculofas veris Faftis, limul ac gram-hiftorica inniti patiatur»Ab hac vero differt in eo, ut explicationum pfychologicarum ac con-

jefturarum ope, quicquid miri narratio habeat, tollere conetur & ex-tricare. Tandem inito fociali cum ceteris interpretandi methodis foe-dere grammatico-hiftoricaui interpretationem conjunftim adgrediuntur& infeftant. Cfr. Philologifch - Kritifcher und hißorifcher Commentarüber d. N. Tefl. von Heinr. Eberh. Gottl. Paulus 1-3 Th. & 4 Th:sI Abth. Lübeck 1804. Edit. a:da.

Cum quo conferri meretur Neuer hißor. Krit. & LitterarifcherCommentar üb d. N. Teß. von ff. Ot. Thiefs 1 B. Halle 3804. QuiCommentarius dici poteft Scepticus & contra Paulum Scopticus.

e) Vix fuperandas proferunt his interpretamentis objeftiones, quiin Scholis Iluftr. Michaelis, Ernefti ac Mori fideliter edofti gramma«

cet diverfae, in primis necesfarium , ufc in fubfidium vo-cent vel Iongisfinie petitas hypothefes, conjefturas, cet. exquibus aliqua illuftrationis fpecies materiae fubdratse con-ciliari creditur, quo fit, ut, n'on qualis natura Fafti fue-rit, vix quidem ut- esfe potuerit, nonnumquam oftenda-tur. Eidem nifui debemus haut dubio, quas noftra viditaetas, onines fic diftas natürliche Erklärungen der Wunder-gefchichten in die heil. Schrift dj, ac nefcio fané, an itiflaromnium, famosum librnm: natürliche Gefckichte der Gros-fen Propheten von Na&areth, e) ubi Esfenorum, ut & pas-iim alibi, haut infrequens fit mentio atque ufus. Aliudhuic affine, non tarnen certo refpeftu novum eil Chri-ftianismum fuam debere Esfenismo originem flatuendi

ten-

tico-hiftoricam tuentur methodum. Videfis Philofophifche und hißorifch-exegetifche Bemerkungen über die Wunder Chrifti. von C. Chr. Flått»(Magazin für chrifti. Dogmatik und Moral. 3 St. Tub. 1797.) ff6'fus feine Wunder für einen Beweis feiner gottl. Sendung erklärt ?von G. Ch. Storr. ibid. 4 St. p. 178. Einige Bemerkungen über diePfychologifch- hißorifche Erklärungsart der neuteßamentl. Wnnderbe-gebenheiten , von W. T. Lang. ibid. 9. St. p. 130. Fcrtfez. 10 St. p«199' (1803.) Job. G. Rofenmüller Uber die Kant ifche Bibelauslegungp. 67- J89. Erlang. 1794.

d) Sic quse in Bibliis perbibentur miracula voeavit cit. Paulus me-ve philologica. Multas vero miraculorum explanationes haut raro viditnusipfis rebus explicandis multo mirabiliores, quid? quod contra uaturamnaturales.

e) Imprefs. Betlehem (Hafnise?) 1-3. Th. 1800. ffefus der außer-ßandene. fEgvpten. (ibid. ?) 1802. jam altera teritur in Germania E-ditio ! Sunt qui Illuftr. Wieland in fuo Agattiodcemone hujus AnonymiAuftoris conamini prselufisfe putant,

tentamen fj. Ita q ne hänt indignam dHquififlone , necLitteratur» facras ctfpidis ingratanj prorfus materien» noselegisfe fperamus, Co n fpettum hiftori» Es fen o rum inmedium proferentes: ubi nos ita esfe procesfuros fasduximus, ufc ex male gj disje&is Auétorum, qui de Es-fenis mentionem fecerunt, membris, externam & internomEsfenismi depingamus indolem, quo facilius erit, Mo¬

ni en-

/) Vide librum: Chrißus und die Vernunft von Riem. C. 23. c*iAuftori Fredericum 2. Magn, in quodam Oper, fuorum loco prseivisfedicit Flatt. 1. cit. 7. St. p. 127. cfr. N. Theol. Journal v. Hsenlein &AmmoO. 4 B. p. 87« Hsec vero de Esfenis fententia omni fagacitatisnifu apud Stand in: Gefchickte der Sittenlehre ffefu 1 Th. multo pleniusexornatur. Similitudinem inter Inftituta Esfenorum & Chriftianorumtalem invenire fibi vifus eft infignis ille Monachatus fautor & amicusHieronymus (de viris illuftr. C. XI.) ut inter alia exclamet:,, tippa¬ret talem primo Chriflo credentium fuisj'e eccleßam, quäles nunc Mo¬na:h i esfe nituntur & cupiunt,,. Et Evfebius (Hift. eccles. L. 2. C.37.) ex fui temporis habitu colligit, Esfenos fuisfe Monachos Chriftia-nos , Inttitutis Judaicis fefe adtemperantes. Fanatismus fcilicet facer-que Particularismus fui femper eftfimilis! Hinc fcriptores Rom. Catho-lici, nominatim Barronius, Bellarminus, Serarius, Montfaucon, cet. Pa¬trum judicia, Catholicismo patrocinari vifa, femper adofculantes , hancHIeronymi Evfebiique opinionem in fuos ufns converterunt ac ulteriusexornarunt, Videfis : Lettres poiir & contre la fameufe queßion, fi lesSolitaires appellés Therapevtes etoient Ckretiens (par Montfaucon.) In-dicat pnsterea Hiimph. Prideaux (The Old, and N. Tefl. connected inthe Hifiory af the ffetz/s and Neighbouring Nations. Part. 2. p. 364»Lond. 1718) fui sevi Deiftas, Jefum ut asfeclam ac Emisfarium fermeEsfenorum habuisfe.

g) Non posfumuS non verba Cei. Joh. B. Liidervald (In Henke'sMagazin für Religions Philofophie , Exegese und Kirchengefchichte 4.B. 2. St. p. 382.) prse nobis ferre „Philo, und ßfofephus fchreiben vonihren (Esfenorum) Lehren und Sitten in lins fort, ohne befontjere Un-

mentis, quas praeire debenfc, indicatis, Chriftianismum in-ter ac Esfenismum debitam inftituere comparationem. h)

Unde noftra Esfenorum not it ia.Primarias hujus notitiae fontes praabent Opera PhilonisJudaei ac FJavii Jofephi. Nos fecuti fumus EditionemPhilonis Jud. interpretatione Lat. & notis illuftratam aTh. Mangey. Voll, 2 in Fol. Lond. 1742. Fiavüque Jo¬fephi Op. Omn. editionem Sigb. Havercampii. Voll. 2 inFol. Amft. 1726. Pauca de Esfenis non prorfus fpernen-da habet etiam Plinius in Hiftoria fua naturali Lib. 5;.Cap. 15. (in quibusdam Edit. C. 17.) Quse de Esfenis hi-ftorice nobis attulerunt Porphyrius, (de abftitnentia L. 4.C. ir, 12. L. 2. C. 26.) Evfebius, (Hift. L. 2. C. 17.)Hieronymus, Epiphanius, ( Haeres. 29.) Chryfoftomus,(in A&. Hom. 44.) Cyrillus Alex. (contra Imp. JulianumL. 5.) cet.-& poft Plinium , ut asfolet, Solinus (Poly-hift. Cap. 38 ) e primis a nobis indicatis fontibus funthaufta. De Philone Judaeo haut e re esfe duxerim mo-

C. 11,

terfcheidung. Dies macht aber nicht wenige Schwierigkeit, und esiß unangenehm, wenn man die/es abfondern will- - Alles unter gewisfeRubriken zu bringen, follte die Einficht fehr ehrleichtern, auch gleichdie Stellen als Beläge darunter fetzen„.h") Nec prorfus a re alienum credimus, fi occafio infra detur, obi-ter faltim disquirere, : an in N. Teft:. ratio quaedam Esfénorum habea-tur: an Suppofitio Uluft. Michaelis, (Einleit.im N. Teft. 2. Th. p,1122. Edit. 4.) Evangelium iEgyptiorum, cujus fragmina apud Grabe& Fabricium inveniuntur, esfe Esfemicum, careat fundamento.In libro Apocrypho Sapientiae fibi vifus eft Cel. Eichhorn Esfeni-

smuna invenire. Cfr. Ejus Einleit. in d. Apokryph. Schriften d. Alt.Teft. p. 150. fqu. Leipz. 1795.

\

J

nere, illum, utut philofophica fui temporis eruditione in-nutritum ejusque laudis ftudioliorem, habere tibi, etiamquoad Esfenos, propofitum, ut probunT virtutis exem¬plar in illorum moribus tradat, ac Gentiles, nec quoadInftituta nec quoad yvatw & ccaxriatv Judaeis antecellere oS-tendat, quin potius fua his accepta referrej hinc nonmirum, Ii Philo ?TÅctlcovt&v luxurianti ftilo male interdumconfula* verse narrationi, ac Inftituta disciplinamque Py-thagoraeorum pro Judaicis venditans, fucum faepenume-ro faciat legentibus i). Nec Jofephus, mentionem de Se¬ibis Iudaaorum injiciens, omni partium ftudio eft liber,etenim, ad captandum favorem Romanorum, conveni-entiam cum Graecis anxie adfpirat k). In eo tarnen con-fentiunt uterque Philo & Jofephus, ut Esfenos infignipietate diligant, magna licet nonnumquam interfit narra-tionis difcrepantia. Non defunt rationes majorem prae-bendi fidem Jofepho de Esfenis Palseftinenfibus narranti,et Philoni de JEgyptiacis IJ; probe tarnen funt

ex-

i) Vide SfSudlin 1. cit. von der Vorliebe Philo's für die Es/derp. 492, fqu. Et E. H. Stahl Verfuch eines fyftem. Entwurfs desLehrbegriffs Philo's. in Eichhorn's Bibi. d. bibl. Litterat. IV B.

Éodem abrepti in rem Chriftianam Audio Juftinus Mart. ClemensAlex. cet. varia philofophumena protulerunt, bono quidem confilio, atquam infelici fuccesfu , oftendit hinc excitata proxime fubfequentiumCopciliorum fubtiliter difputandi ac diftingvendi audax diligentia, cfr.1/lünfchers Handbuch der chrißl. Dogmengefchichte, i B. 1 Abth. §.8. fqu.

k) Pauli Comment. 3 Th. p. 276, 7./) Non adeo magni momenti nobis videtur Judicium Cel. Basnagii

(Hift, des Juifs. T. 1. Liv. 2. Cb. 12- p. 542. Rotterd. 1707.) Onpeut dire (Ted rationes non bene cohaerent) que £?ofeph tie connoifsoitpas les Esfeniens ausfe bien que Philon , qui les avoit fou* fes yeux enEgipte, oü etoient Ja pluspart de leurs Colleges & de leurs reträttesIt faut J'en tenir au temoignage de Philon, qui eft prcecis (?) & qui

6

examinands utriusque narrationes, fi quis alterutram ha-rum criminationum meruerit.

De orlgine cit nomine Esfenoriim,Formam, qua apud Philonem & Jofephum gaudefc hscJudsorum Sefta non femel Ted fuccesfu temporis ex-ortam, a vero non eft alienum m). Nec igitur,Doétorum enumerando de ortu Esfenorum conje&uras,Leétores fatigemus; etenim fi cni has argutiae perpla-ceanfe, apud Seravium in Syntagmate trihcereßi, usque adtsdium largam habebit copiam. Ad analogiam cum cete-ris Judsorum fedtis nationalem fuspicamur, prima disfidio-rum femina jacla esfe illo tempore (= poft reditum ex

Ca-

ne pouvoit ignorcr ce que faisaient de gens, dont il a donné une de-Jcription fi exaffie, & qui faifoUnt /' objet de fon admiration (/) Encomparant le recit ample (— verboram flumine tnerfus? ) & circon-fiancié de Philon, a la maniere féche (Seil, non utitur ftilo Basnagii ho-miletice-floridulo!) dont fifofeph a parle de cette SeEfe des gfuifs, onne balctncera pas d préferer l'un a V autre. Refutandi negotium nonmultum facesfetur Leétoribus fi haec conferantur cum Bruckeri Hift.Crit. Philof, T. 2. p. 759. fqu. Lips. 1742. 4:0.

Non uno loco obfervavimus fenfum Ce i. Prideaux I. c. a Sveca-no Metaphrafta vel detruncatum vel falsisfime prolatum« ( Hift förklar¬ing öfver G. och N. Teft. innehållande Judarnes Hiftoria. öfverf. r,2 D. Strengnås 1800,!.) Nuper datam Philonis dinftin&ionemita habet Svecus 2. D. p. 521. Philo Jkiijer dem i Judifka och Syri-fka Esfener♦ De förra kallar han Praffiifka: de ftdnare (■= de Sy-rifka ?) Therapevtici eller betraktande Esfener. Haec neque dixit ne-que umquam dicere potuit fecundum Philonem Prideaux. (cfr. the Oldand N. Teft. Part. a. p. 352.) Cavendum itaque ne porfus juremus inverba Interpretis Svecani-

tn) Liiderwald. 1. cit. Esfenos aetate fuperasfe ceteras Seétas, ideoquod dixerit Jofephus eos tx nr-Xou* extitisfe, vix credimus, quod tamenvult Baner in Hebr. Alterthiim. des A. Tefi, Leipz, 1797. p. 243. §•

captfvifeate) quo disquiri coepfcum eft, de judiciaria acdoélrinali f. de politica & ecclesiaftica auéloritate librorumfacrorum: an haec fola qusereretar in Lege (Tborah n): anfimul in Prophetis ac traditionibus o): & denique de jpfalibros interpretandi methodo p). Ex judiciorum inde or-ta discrepantia facile explicatur plurium dogmatum diver-fitas. Medium qvoddam in his altercationibus (ervasfevidetur, ut fere folet, una pars (=. Esfeni, die Stillem inLande, welche immer nach den Charakter der Menfchen überhauptalsdan Zur Parthey werden, wenn das theoretifche Zankens ohneErhaung allzuviel wird q). Ad hunc fefe ulterius difcrimi«

nan

405. licet fibi praeeuntem Ii3beat Å. Fr. Blifching. Gefch. d. .ffüd. Re¬ligion. Berlin 1774. p. 149, PHnius 1. c. fat fernere & rofcunde: Perfeculorum millia gens (Esten.) ceterna efll

ra) Hoc ftatuebant «) Sadducaei— non tarnen ideo repudiabant pro-pbetas nec rejiciebartt eorum vaticinia ut fpuria & erronea. Paul, T. r.p. 286.

o) Hoc ß) Pharifsei — Sie hatte die Menge für ficli, welche im¬mer den, welcher am meißen behauptet und am wenigfleit fettlichesfodert, gerne zum Führer annimt, wenn er fech nur felbft ein werkhei¬liges Anfeilen zu geben vcrßeht. 3) Esfeni — & Mofis & Prophetarumoracula colebant; fed traditionis vim per fuas , pro infpiratis fsepe ha-bitas explicationes adaugebant: non tarnen, ut Phariftei, juxta habebantexpofitiones traditionales ac Legem & Prophetas.

p) In dijudicando textu Legis exciamabant Sadducseit ultracitraque literam nequit confiftere refcum ! nec plus nec minus ! Phari-faei vero: fd. 179HP (unde & dicebantur Bajthofser) fiat difcusfiof. perfcrutatio contextus! vel: expofitio loci eft! ( - wizelndeSylbengrübeley! Henke's Gefch. d, ehr. Kirche, Ed. 4. 1 Th. p. 35»Braunfchw. 1800).

q) Paul. 1 Th. p. 287»

nandi nifum contulisfe etiam videntur aliquanfcula Chal-daeorum Perfarumque do&rinae notitia familiariorque Phi-lofophematum Graecanicorum in regno Grasce-Syriaco acin -äSgypto vigentium ufus r), Nec fegregis initia vitaee longinquo funt petenda. Ardor enim ille ac impetusquo fub Orientali coelo facile excitatae ac fotae s), fefeexferunt humaniamini adfe&iones, temperamenta, inftin-étus, cet. asperiorem ibi produxerunt vitae oto-Kvja-tv, quamnon nifi inde edo&a, vix fibi fingere valuit Occidens pla-ga. Qui etiam vitae habitus in quacumque Orientali re-ligionis forma, Confucii, Zoroaftris, Mohammedis, cet.obuenit t).

De ipfo Esfenorum nomine derivando vel decademte quod excurrit, diverfarum opinionum invenire licetapud eundem Serarium (1. 3. c. 1.), ad quem fubtilitatumetymologicarum aucupes ablegamus. Originationem velignorat vel inutilem refpicit Fl. Jofephus: nec fuatn val¬de commendat ipfe Philo: (T. 2. p. 457) xofl' e^v $c£ccv— 8K CCKglßsi TV7TC0 ÅiUhhSKla AyjVlKtjff — 7TCt(>XVV[A0l CCTiclt]-loe. Ex analogia ceterarum fe&arumnec bene fieri potu-it, ut Ebraicae feélae denominatio e Graeco deducereturEtymo. Plurimorum u) fuffragio fefe probat derivationominis a Syr. voc» nöin Medicus, ideo quod apud Jo-

fe-

r) Uber die bibi. Gnofis. Pragmati/cbe darftellung der Religions-Philofophie des Orients, von Joh. Horn. Hannov. 1805.

i") Per odia, bella , perfecutiones: unde Plinius 1. c. quos vitafes/os ad mores eorum fortunce fluffus agitat -. & vitce poenitentia.

0 J* E. Chr. Schmidts Handb. d. chriftl. Kirchen gefchichte. 1 Th.p. 19. Giesf. 1801,

«) Quos inter Bauer 1. cit, p, 246. Ejusdem bibi. Moral des Alt♦Tsfl, p. 468. aTh. Leipz, 1803.

9

fephum (T. 2. p. 162.) dicuntur Esfeni pockisoc 1o& tt^cs <»(&€-Åeiccv •4^u%>js> y.cti axpcfcs exKsyfles, e)Bev 7.rgos SsgU7ieiciv 7roc-B'ooy, gi&tle xui At&oov icfooltjlsc avegevvoofjer; cui. de-nominationi nescio an faveat, ut creditur, Philo (T. 2. p.471.) Vocantur quidem apud illum Setoct7revlcci; fed nomi-ni aliam adferre videtur rationem ac vuigo fit. w) Hasefunt ejus verba: Therapeuten vero nomine (elvpoos) vocantur:1:0) vel qnia profitentur medicinarn praeftantiorem ifta per ur-bes vulgata; haec enim medetur folis corporibus: illa(quam illi exercent) animas Iiberat oppresfas morbis gravibuspf Sv'Jicclas , quoc infiixerunt voluptates, concupifcentice, dolores,timores, avaritice - - - - vitiorumque agmeß immerabile. 2:0)vel quia didicerunt ex Qvseocs Pf hpoov voy.oov Be^onreveiv illud EnsPf Bano melius, Pf Uno fincerius ( fimplicius ?) Pf Unitateantiquius. Apud Pauluni, in ejus Commentario pasfimlalutantur, die Stillen im Lande, ratione fortasfis habita adEtymon mun filuit. Cum vero ipfe Esfenorum chara&erdiltinélivus & quidem generalis conftitisfe videtur infectanda pietate, probitate ac fanélimonia vitae nefcio annon seque magna ueritatis fpecie fe commendet origina-tio nominis ab apocapata voce »non Syr. N"»ön; cui e-tiam nec repugnat teftimonium Jofephi: 0 3cksi aegvclflccCC6K8IV, nec Paranomafia Philonis. Aft forte-ohe jarn fa-tis eft !

Bifariani a Jofepho (T. 2. p. 165) diftingvunturEsfeni, in mitiores ac rigidiores xj, vel potius in yctfjisvlcc?& oiyccpBs. Eft, ait ille , alius Esfenorum ordo Qrotyy.ct) quicum prioribus quidem quoad rationem vivendi moresque Pf infii-tuta confentit, Sie^os Je rrj Koflcc yoepov Divifio Phiio-

B nis

fff) cfr. Brucker. f. c. p. 769. not. r) cum p, 786.x) De his agit Piinius ejusque Compiiator Solinus.

i©

bis in TtectKlMtis & Seu(>fm\ts haut obfcure videtur m®ribusufuique loquendi Graecorum esfe adtemperata & cuaigrano falis, ut ajunt, accipienda y).

Indotes SeSfce externa.

JFuit Socieias Ésfenorum vet inßitutum £) ß inavif, fecretum,•mne profanum vulgus arcens ac feeludens.

ßßofeph. T. 2. p. 163. "Jurando adfeverat (Novitius reci-pienduiß , non aliis aliquid fe kidicatururn, vAvßrccvocia ßicc&jJc&i. Praeterea jurafc quisque fe nemini(recipiendorumj aliter dogmafca proditurum quam ipfeacceperit, nihil fe celaturum fodales — v.oti <rvfhigviaewcycioos rot le rt\s ciigrjasooff avloov ßißXict xui locloov ceyyshoov a)cvoytxlcc. T&leis yev cgxcis tbs Tcqoaivßxs F^as^oiXi^ovlcci.Philo T. 2. p. 475. yeifgysvct rcc tb ceyvB ßiB yv^ta.lehsflai,Jos. T. 1. p. 162. rois sj^ocSev, 00s yv^r^tcv n (pgr/Jcv tj t&>?rvßov anx7ir\ KocrccCPceveiToci.

Poena irrogatnr pejerantibns.Jos. T. 2. p. 163. Deprehenfos in ct£to%(jsci$ uyoifirjyoi'aiv (1=2 F^velatione myfleriorum ordinis?) ex ordine fuo eji-ciunt, isque cui contigifc e coetu ejici , non raro Q7tcX-

mortem obit miferrimam • • Åiyy ro aooyu n1x0*yevee

y) Brucker t. c. p. 787.z) Quäle apud Jofepbum & Philonem fefe nobis praebet confpi-

eiendum. Sed fl ipfum inftitutum adeo fuit /uvs-yoiwdss, unde fuas hau-ferunt Jofephus & Philo notitias? num quid de fuo finxerunt?

*.y Notio »yyeXuv non folum cum Prideaux 1, c. ad ipfos librorumconfeftores, Ted etiam ad Dolores in genere referri poteft. efr«•irP^UJ qui Synagogas deferviunt & uyysXot tKKkwnxs Apoc. 1: 20, Re-iandi antiqu. Sacrae, p. 137, Utraj. 1717.

fAsvos &ct<p$itgcUti* Quam ob rem etiam ipfi plurimosmiferati extremum (non tarnen prius!) jam agentes fpi-ritum receperunt, pro peccatis fatis poenarpmSocvcclu ßucctvcv crucitati, dedisle exiftimantes (!! ßf.

ffumjurandi tenaees.los. ib. p. 164. Dolores vincunt animi magnitudiae,morteuique, fi cum gloria accedat (?) etiam immorta-litati praeferendain ducunt. Quali in omnibus animofuerint, egregio documento erat bellum cum Romanisgeftum, in quo torti & diftraéti flammisque ufti & frafti&ceteris omnibus cruciatuum machinis tentati, ut vellegum fuarum auétori maledicerent vel comederent rtrocv eKrvvq&av 7) alterum ut facerent induci non potue-runt,nedum uttortores fnos blandius adioquerentur, autunam effunderent lacrymulam; Ted in mediis tormen-torum dolo ribus fubridentes, ipsosque carnifices irri-fione excipientes, anitnas alacriter (evSvpLoi) dimiserunt S)

Novitiatus.Phil. T. a p. 473. Qui ad cultum huncce (Therapev-ticum) accedunt, non ex more, aut monitis vel horta-tionibus indu&i, asAA' uV sqcol-os (?). Tum faculta-tes fuas relinqvunt filiis vel filiabus vel etiam aliis co-gnatis, ultro eis poslesfiones cedendo j quod fi cognatidefint fodalibus (?) & amicis. s)

lasr

ß) Non folam propter fidem thori fed & filentii arcanorum fu-Speftae apud eos habebantur mulieres, ut vult Brucker, t. c. p. 766.

y) Adferuntur fine dubio baec duo crimina, alterum doftrinae, al¬terum morum , ut capitalia, ceteris inclufis vel omisfis.

<J) Idem in quacumque fanatica perfecutione fieri, oronium tem-porum hiftoria docet.

*) Et quis hoc valde miratur? Attamen exclamat fliilo. 1. c.:Quanto ! prceßantiores, qui non pecoribus (?) fuas posfesßones depa-fcendas permifermt, fed impenderunt ad Jublevandam egeßatem ho-

1%

los. t. 2. p. itfj. T« ds (flhsvli rqv ccioetriv clvjoöv non con-tinuo patet ingrep i'us, fed foris annum integrummanenti otccilotv praefc• ibunt, dolabeliam <f), & cin-gulum (fubligaculum) & veftem candidam tradunt.Poftquam vero hoc temporis intervallo confiuentiaedocumenta dede it, propius quidem ad inftituti com-muniönem accedit - - - nec dum tarnen ad conviétumadmitfcicur, natu per duos ulterius arinos, pofVquamtoléraqtiam ('yxf's^cev) fisan palnm fecerit, mores ejusexplorant: & ii dignas apparuerit, tum demutn in con-fortium admittitur, trqiv ds ryjg aoivrjg cc\pixSxi rqoCpr.s,eg/.gg ccolcig cpvvgi (p%iKoo$eis (QIb. p. 161. Alienos liberos, dum ad capesfendas difci-plinas molles adhucfunt, fufeipierites , pro cognatis fuisrepatant, fuisque moribus informant.

Ordo &? Dignitär.los. p. 164. Diftindti funt xc&Jcc yqcvov ryg ctay^aexg in qua-tuor clasles (potgccg) atque juniores (o pflccyevs^squ^) adeoSenioribus inferiores habenfcur, ut (i forte aliquoS eo-rum contigerint, illi, ac fi aiienigense fefe commifcuis»lent (ocKXoCpvWx avugiogsvlxg^) fefe ablaant (!)Ib. 163. Jurant fe fidetn femper omnibus fervaturum,maximeque iis qui imperant; quod nemini fine Deoobveniat imperandi poteftas. Quod ii ipfe imperium(inträ Societatem Esfenorum?) fuerit adeptus, y.rf? 7Soo7solse£vß^siv sig rtjv' s^xaixv; neque veilitu & ornatu cete-ros vTToiflocypsvsg iuperare.

ntinutn cognatorum amicorumqne, eosque ex egenis locupletes reddide-runt (?!). Voici la tnaniere ample & circonftancié ! quam adeo laudatBasnage. 1. c.

f) x$ivxpov Angl, a Prideaux: a fmal pick-ax. Svecus veroMetaphraita Cehi Prideaux vertit per, liten Skål! Sic pariincuria ver-titur 7ttgi&u.ot,, cingulum, per linnekläde. Et quis crederet (wcxjusvoiffxsxxt/uxffi Xivois Svet, esfet: hvar och en lägger fett linkläds bredevidfeg ? Tom. 2. p. 511.