96
1 k|b]z /fhkq k|b]z g+= &, k|b]z ;/sf/åf/f k|sflzt v08 !_ wgu9L, s}nfnL, kmfu'g @& ut], @)&$ ;fn -;+Vof # efu # देश सरकार आतिरक मािमला तथा कानून मऽालय k|b]z g+= & wgu9L, s}nfnL g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f !&^ adf]lhdsf] k|b]z g+= & sf] k|b]z ;efn] agfPsf] tn n]lvP adf]lhdsf] lgodfjnL ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

Setup Are 3 · 15.05.2020  · v08 !_ ;+Vof #, k |b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@& 2 k|b]z g += & sf ] k |b]z ;ef lgodfjnL, @)&$ k|:tfjgf M g]kfnsf ] ; +ljwfgsf ] wf/f !($ n ] lbPsf

  • Upload
    others

  • View
    21

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

1  

             

k|b]z /fhkq k|b]z g+= &, k|b]z ;/sf/åf/f k|sflzt

v08 !_ wgu9L, s}nfnL, kmfu'g @& ut], @)&$ ;fn -;+Vof #

efu # ूदेश सरकार 

आन्तिरक मािमला तथा कानून मन्ऽालय k|b]z g+= & wgu9L, s}nfnL

g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f !&^ adf]lhdsf] k|b]z g+= & sf] k|b]z ;efn]

agfPsf] tn n]lvP adf]lhdsf] lgodfjnL ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

2  

k|b]z g+= & sf] k|b]z ;ef lgodfjnL, @)&$

k|:tfjgf M g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f !($ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L k|b]z g+= & sf] k|b]z ;efn] cfˆgf] sfo{ ;~rfng ug{, a}7ssf] ;'Joj:yf sfod /fVg / cGo sfd sf/jfxL lgoldt Pj+ k|efjsf/L agfpg of] lgodfjnL agfPsf] 5 .

kl/R5]b– !

k|f/lDes

!= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; lgodfjnLsf] gfd æk|b]z g+= & sf] k|b]z ;ef lgodfjnL @)&$Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] lgodfjnL kfl/t u/]kl5 t'¿Gt k|f/De x'g]5 .

@= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,

-s_ æ;+ljwfgÆ eGgfn] g]kfnsf] ;+ljwfg ;Demg' k5{ .

-v_ ælgodfjnLÆ eGgfn] k|b]z g+= & sf] k|b]z ;ef lgodfjnL, @)&$ ;Demg' k5{ .

-u_ æk|b]z ;efÆ eGgfn] g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f !&% adf]lhdsf] k|b]z ;efnfO{ ;Demg' k5{ .

-3_ æ;efÆ jf æa}7sÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ;bg, ;ef jf a}7s ;Demg' k5{ .

-ª_ æ;efd'vÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ;efd'v ;Demg' k5{ .

-r_ ædlGqkl/ifbÆ eGgfn] k|b]z ;/sf/ dlGqkl/ifbnfO{ ;Demg' k5{ .

-5_ ædGqLÆ eGgfn] k|b]z ;/sf/sf] d'VodGqL, /fHodGqL / ;xfos dGqL ;d]tnfO{ ;Demg' k5{ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

3  

-h_ æcy{ dGqLÆ eGgfn] k|b]z ;/sf/sf] cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqL ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cy{ dGqLsf] sfd ug{ tf]lsPsf] cGo s'g} dGqL jf /fHodGqL ;d]tnfO{ ;Demg' k5{ .

-em_ æpk–;efd'vÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] pk;efd'v ;Demg' k5{ .

-`_ ækbflwsf/LÆ eGgfn] ;efd'v, pk–;efd'v, k|b]z ;efdf ljkIfL bnsf] g]tf, d'Vo ;r]ts jf k|d'v ;r]ts, ;r]ts, ;ldltsf ;efklt / ;+;bLo bnsf g]tf ;Demg' k5{ .

-6_ æ;efkltÆ eGgfn] ;ldltsf] ;efklt ;Demg' k5{ .

-7_ æ;b:oÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ;b:o ;Demg' k5{ .

-8_ æ;lrjÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ;lrj ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;lrj cg'kl:yt /x]sf] cj:yfdf k|b]z ;efsf] ;lrj eO{ sfd ug{ o; lgodfjnL adf]lhd ;efd'vn] tf]s]sf] k|b]z ;ef ;lrjfnosf] jl/i7 clws[t sd{rf/L ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-9_ æ;lrjfnoÆ eGgfn] ;+ljwfgsf] wf/f !(% sf] pkwf/f -@_ adf]lhd k|b]z ;efsf] sfd sf/afxL ;+rfng tyf Joj:yfkg ug{sf nflu :yfkgf ePsf] ;lrjfno ;Demg' k5{ .

-0f_ ædof{bfkfnsÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ;'/Iffsf] nflu vl6Psf ;'/IffsdL{nfO{ ;Demg' k5{ .

-t_ æclwj]zg Æ eGgfn] ;+ljwfgsf] wf/f !*# adf]lhdsf] clwj]zgnfO{ ;Demg' k5{ .

-y_ æ6]a'nÆ eGgfn] k|b]z ;ef ;bgsf] 6]a'n ;Demg' k5{ .

-b_ æk|:t'tstf{ ;b:oÆ eGgfn] ;/sf/L ljw]ossf] ;DaGwdf s'g} dGqL / u}/ ;/sf/L ljw]ossf] ;DaGwdf ljw]os k|:t'tstf{ ;b:o ;Demg' k5{ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

4  

-w_ æa}7s sIfÆ eGgfn] k|b]z ;efsf]] a}7s sIf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] a}7s sIf;Fu hf]l8Psf] bz{sbL3f{ tyf a/08f ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-g_ æ;ldltÆ eGgfn] o; lgodfjnL adf]lhd u7g x'g] k|b]z ;efsf] ;ldlt ;Demg' k5{ .

-k_ æk|:tfjÆ eGgfn] k|b]z ;efsf] ljrf/fy{ k]z ul/Psf] s'g} k|:tfj ;Demg' k5{ .

-km_ ækl/;/Æ eGgfn] k|b]z ;efsf] a}7ssIf, pk–sIf, bL3f{sIf, / ;ldlt sIfx¿;lxt k|b]z ;ef ejgsf] ;Dk"0f{ efu ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] ;efd'våf/f ;do–;dodf kl/;/ egL tf]lsPsf] 7fpF ;d]tnfO{ hgfpF5 .

-a_ æcfj]bgkqÆ eGgfn] ;+ljwfgsf] wf/f !(! df pNn]lvt Joj:yf afx]s cGo s'/fsf] ;DaGwdf s'g} JolQmsf] lhpm, wg jf ;fj{lhgs ;/f]sf/;Fu ;DalGwt laifodf ;efsf] ;b:o dfkm{t lgod ^) adf]lhd a}7sdf cfjZos sfg"gL pkrf/sf] nflu ug{] cg'/f]wnfO{ ;Demg' k5{ .

-e_ æ;"rgfkqÆ eGgfn] b]xfosf ljifox¿ ;dfj]z ePsf] k|b]z ;efsf]] ;"rgfkq ;Demg' k5{M–

-!_ a}7ssf] sf/afxL ;DaGwL ;"rgf,

-@_ a}7ssf] sf/afxLsf] ;+lIfKt ljj/0f,

-#_ ;ldlt ;DaGwL ;"rgf,

-$_ ;efd'vn] cfjZos 7x¥ofPsf cGo ljifox¿ .

-d_ ænf]uf]Æ eGgfn] k|b]z g+= & sf] k|b]z ;ef / k|b]z ;ef ;b:ox¿sf] klxrfg x'g] p2]Zon] tof/ kfl/Psf] nf]uf] ;Demg' k5{ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

5  

kl/R5]b–@ clwj]zg cfXjfg, cGTo tyf ;b:osf] pkl:ylt / cf;g

u|x0fsf] qmda4tf

#= clwj]zg cfXjfg / cGToM -!_ k|b]z k|d'vn] ;+ljwfgsf] wf/f

!*# sf] pkwf/f -!_ jf -#_ adf]lhd ;efsf] clwj]zg cfXjfg

u/]sf] ;"rgf ;lrjn] ;b:ox¿nfO{ lbg]5 .

-@_ ;+ljwfgsf] wf/f !*# sf] pkwf/f -@_ adf]lhd ;efsf]

clwj]zg k|b]z k|d'vn] cGTo u/]df ;f] ;DaGwL ;"rgf

;efd'vn] a}7sdf k9]/ ;'gfpg]5 .

-#_ k|b]z ;efsf] a}7s :ylut ePsf] cj:yfdf clwj]zg

cGTo ePdf ;f] ;DaGwL hfgsf/L ;lrjn] ;"rgfkqåf/f

;b:ox¿nfO{ lbg]5 .

-$_ k|b]z k|d'vn] ;+ljwfgsf] wf/f !*# adf]lhd ;efsf]

clwj]zg cfXjfg / cGTo u/]sf] ;"rgf ;lrjn] k|b]z

/fhkqdf k|sfzg u/fpg]5 / To:tf] ;"rgf cfjZostf

cg';f/ ;fj{hlgs ;~rf/sf dfWod, k|b]z ;lrjfnosf]

j]jzfO6 / dfggLox¿nfO{ JolQmut O{–d]n, df]afO{n

;Gb]zaf6 ;d]t ;"rgf ul/g]5 .

$= ;b:osf] pkl:yltM a}7sdf cf;g u|x0f ug'{ cl3 k|To]s ;b:on] a}7s sIf aflx/ /flvPsf] k'l:tsf jf ljB'tLo xflh/ pks/0f -l8lh6n P6]G8]G; d]l;g_ df pkl:ylt hgfpg' kg]{5 .

%= cf;g qmdM -!_ k|To]s ;b:on] ;efd'våf/f lgwf{l/t qmd / :yfgdf cf–cfˆgf] cf;g u|x0f ug'{ kg]{5 .

-@_ ckfË / c;Qm ;b:osf] xsdf ;efd'vn] lglZrt :yfg / qmd tf]sL lghsf] ;fydf Pshgf ;xof]uL JolQm ;d]tnfO{ a:g] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

6  

kl/R5]b– #

a}7ssf] ;~rfng / :yug

^= a}7ssf] ;~rfng / :yug M -!_ o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ;efd'vn] ;efsf] sfo{af]emnfO{ Wofgdf /flv cfjZostf cg';f/ tf]s]sf lbgx¿df a}7s a:g]5 .

-@_ a}7s ;efd'vn] lgwf{/0f u/]sf] ;dodf z'? x'g]5 . t/, ;f] j}7s cfJxfg u/]sf] ;doaf6 b'O{ 306f;Dd klg k|f/De x'g g;s]df ;efd'vn] ;f] a}7s :yug u/L csf]{ a}7ssf] ;"rgf ug'{ kg]{5 .

-#_ s'g} sf/0fjz a}7s a:g tf]lsPsf] lbg, ;do jf sfo{qmddf kl/jt{g ePdf To;sf] sf/0f ;lxtsf] ;"rgf k|b]z;efsf] ;"rgfkf6Ldf 6fFl;g]5 / ;f] ;DaGwL hfgsf/L ;b:onfO{ ljB'tLo ;~rf/sf] dfWodaf6 ;d]t lbOg]5 . To;/L lbOPsf] ;"rgf ;a} ;b:ox¿n] kfPsf] dflgg]5 .

-$_ ;efd'vn] k|To]s a}7ssf] k|f/De tyf :yugsf] 3f]if0ff ug]{5 .

-%_ k|To]s clwj]zgsf]] k|f/Dedf ;a} /fhgLlts bnsf g]tf jf k|ltlglwnfO{ ;efd'vn] lgwf{/0f u/] adf]lhd af]Ng ;do lbOg]5 .

-^_ a}7sdf dGqLsf] pkl:ylt clgjfo{ ?kdf x'g' kg]{5 / s'g} vf; ljifodf 5nkmn x'Fbfsf] cj:yfdf ;DalGwt dGqL ;d]t pkl:yt x'g' kg]{5 .

-&_ k|b]z;efdf k|ltlglwTj ug]{ ;a} bnsf kbflwsf/Lx¿n] a}7s ;~rfngdf ;xof]u ug]{5g\ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

7  

kl/R5]b–$

;efd'v tyf pk–;efd'vsf] lgjf{rg / cWoIftf ug]{ JolQmx¿sf] dgf]gog

&= ;efd'vsf] lgjf{rg M -!_ ;efd'vsf] lgjf{rg ;+ljwfgsf] wf/f !*@ sf] kl/lw leq /xg]u/L tf]lsPsf]] lbgdf x'g]5 / To;sf] ;"rgf ;lrjn] k|sfzg ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|sflzt sfo{qmddf lgwf{l/t ;do leq s'g} ;b:on] s'g} csf]{ ;b:onfO{ ;efd'v kbdf lgjf{lrt ul/of];\ eGg] k|:tfjdf Pshgf ;b:osf] ;dy{g ;lxt cg';"rL–! adf]lhdsf] 9fFrfdf ;f]sf] ;"rgf ;lrjnfO{ lbg ;Sg]5 . To:tf] ;"rgfsf] ;fydf ælgjf{lrt ePdf ;efd'vsf] sfo{ ug{ /fhL 5'Æ eGg] k|:tfljt ;b:osf] d~h'/L ;d]t cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf k]z ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] ;"rgf k|:tfjs ;b:on] a}7sdf k|:t't u/]kl5 ;dy{s ;b:on] ;dy{g ug]{5 . To:tf] k|:tfjsf] ;"rgf Pp6f dfq k|fKt ePdf ;dy{s ;b:on] af]ln;s]kl5 cWoIftf ug]{ JolQmn] k|:tfljt ;b:onfO{ ;efd'v kbdf lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ug]{5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ;dodf Ps eGbf a9L k|:tfjsf] ;"rgf k|fKt ePsf]df btf{ qmd cg';f/ k|:tfjs ;b:ox¿n] k|:tfj k|:t't ug]{ / ;dy{s ;b:ox¿n] ;dy{g ug]{ qmd ;lsPkl5 ;a} k|:tfjx¿dfly ;+lIfKt 5nkmn x'g]5 / To;kl5 cWoIftf ug]{ JolQmn] k|:tfjx¿nfO{ qmdzM lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 .

-%_ Ps eGbf a9L k|:tfjsf] ;"rgf k|fKt eO{ pklgod -$_ adf]lhd lg0f{ofy{ k|:t't ePsf]df h'g k|:tfj k|b]z;efdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;ª\Vofsf]

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

8  

ax'dtaf6 kfl/t x'G5, ;f] k|:tfjdf k|:tfljt ;b:o ;efd'v kbdf lgjf{lrt ePsf] dflgg]5 / afFsL k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k|:t't ul/g] 5}g .

-^_ pklgod -@_ adf]lhd ;efd'v kbdf lgjf{lrt ul/of];\ egL k|fKt k|:tfj dfly k|b]z;efsf] lg0f{o dt ljefhgåf/f x'g]5 .

-&_ klxnf] a}7ssf] cWoIftf ug]{ ;b:o ;efd'v kbdf k|:tfljt ePdf ;efd'v kbdf k|:tfljt gePsf] To; kl5sf] h]i7 ;b:on] ;f] lbgsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .

-*_ ;efd'vsf] kb s'g} sf/0fn] l/Qm ePdf o; lgoddf plNnlvt sfo{ljlw adf]lhd lgjf{rg u/L k"lt{ ul/g]5 .

*= ;efd'vsf] zky M ;efd'vn] cfˆgf] sfo{ef/ ;DxfNg' cl3 cg';"rL–# sf] 9fFrfdf k|b]z k|d'v ;dIf kb tyf uf]kgLotfsf] zky lng' kg]{5 .

(= pk–;efd'vsf] lgjf{rg M -!_ pk–;efd'vsf] lgjf{rg ;efd'vn] tf]s]sf] lbg / ;dodf x'g]5 / To;sf] ;"rgf ;lrjn] k|sfzg ug]{5 .

-@_ pk;efd'vsf] lgjf{rgdf klg ;efd'vsf] lgjf{rgsf] nflu lgwf{l/t k|lqmof ckgfOg]5 / cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf d~h'/L k]z ug'{ kg{]5 .

!)= pk–;efd'vsf] zky M pk–;efd'vn] cfˆgf] sfo{ef/ ;DxfNg' cl3 cg';"rL–# sf] 9fFrfdf k|b]z k|d'vsf] ;d'kl:yltdf ;efd'v ;dIf kb tyf uf]kgLotfsf] zky lng' kg]{5 .

!!= cWoIftf ug]{ ;b:osf] dgf]gog M -!_ ;efd'vn] cfkm" tyf pk;efd'vsf] cg'kl:yltdf a}7ssf] cWoIftf ug{ ;do–;dodf a9Ldf kfFrhgf ;b:ox¿nfO{ dgf]gLt ug{ ;Sg]5 .

-@_ pk;efd'v tyf pklgod -!_ adf]lhd dgf]gog ul/Psf] ;b:on] cWoIftf ul//x]sf] a}7sdf ;efd'vn] k|of]u ug{ kfpg] ;a} clwsf/ k|of]u ug{ ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

9  

kl/R5]b– %

a}7ssf] ;fdfGo sfo{ljlw

!@= b}lgs sfo{;"rL M -!_ ;efd'vsf] lgb]{zg cg';f/ ;lrjn] a}7s a:g] k|To]s lbgsf] sfo{;"rL tof/ ug]{5 / To;sf] Ps k|lt ;fdfGotof Pslbg cufj} k|To]s ;b:o / ;+;bLo bnsf] sfof{nonfO{ pknAw u/fOg]5 .

t/ ljz]if kl/l:yltdf ;efd'vsf] lgb]{zg cg';f/ a}7s a:g] Ps 306f cufj} sfo{;"rL tof/ u/L To;sf] Ps k|lt k|To]s ;b:onfO{ ljB'tLo slk / xf8{ slk pknAw u/fpg ;lsg]5 .

-@_ o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;efd'vsf] cg'dlt glnO{ s'g} lbgsf] sfo{ ;"rLdf gk/]sf] s'g} ljifodfly ;f] lbg ljrf/ ug{ ;lsg] 5}g .

-#_ ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s ;"rgf lbg' kg]{ s'g} klg sfo{ cfjZos cjlw / cGo k|lqmof k"/f geP;Dd b}lgs sfo{;"rLdf /flvg] 5}g .

!#= sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldlt M -!_ k|b]z;efsf] a}7sdf k]z x'g] ljifox¿sf] k|fyldstf tyf ;dofjlwsf] lgwf{/0f nufot a}7snfO{ ;'Jojl:yt 9Ën] ;~rfng ug]{ ;DaGwdf / ;efd'vn] cfjZos 7x¥ofPsf] cGo ljifodf k/fdz{ lbg ;efd'vsf] cWoIftfdf k|b]z;efdf k|ltlglwTj ug]{ ;Dk"0f{ /fhgLlts bnsf ;b:ox¿ ;dfj]z x'g] u/L a9Ldf ;ft hgf ;b:o /x]sf] Ps sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldlt u7g ug{ ;lsg]5 .

-@_ pk;efd'v / cfGtl/s dfldnf tyf sfg"g dGqL ;ldltsf qmdzM kb]g pkfWoIf / ;b:o x'g]5g\ .

-#_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;efd'vn] cfkm"nfO{ pko'Qm nfu]sf] s'g} ;b:onfO{ sfo{

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

10  

Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] a}7sdf cfdlGqt ;b:osf] ?kdf cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .

!$= ;dofjlwsf] lgwf{/0f M -!_ ;efd'vn] a}7sdf k]z x'g] ljifodfly 5nkmn ug{ ;dofjlw tf]Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd tf]lsPsf] ;dofjlw ;dfKt ePkl5 o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;efd'vn] c¿ 5nkmn x'g glbO{ ;f] ljifosf] 6'Ëf] nufpg cfjZos ;a} k|Zgx¿ lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

!%= ;"rgf lbg] tl/sf M o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;b:on] ;"rgf lbFbf lbgsf] a}7s j:g' eGbf b'O{ 306f cufa} ;lrjnfO{ lbO;Sg' kg]{5 . ;f] ;do kZrft\ lbOPsf] ;"rgf To;kl5sf] sfo{ lbgdf lbPsf] dflgg]5 .

!^= ;"rgfdf ;+zf]wg M s'g} ;"rgfdf cfklQhgs, Joª\UofTds, cgfjZos, cg'ko'Qm jf c;Da4 zAb jf jfSof+z k|of]u ePsf] nfu]df ;efd'vn] To:tf] ;"rgf ljt/0f x'g'eGbf cl3 pko'Qm ;+zf]wg ug{ jf u/fpg ;Sg]5 . 

!&= sfuhkqsf] ljt/0fM -!_ ;lrjn] cfjZos ;a} sfuhkq Pj+ ;"rgfx¿ ;b:ox¿nfO{ pknAw u/fpg]5 .

-@_ ;b:ox¿nfO{ pknAw u/fpg' kg]{ sfuhkq Pj+ ;"rgfx¿ k|To]s ;b:o;Fu ;DalGwt ;+;bLo bndf /flvPsf] lkhgxf]ndf ;efd'våf/f lgb]{lzt tl/sfn] /fVg] Joj:yf ;lrjn] ldnfpg' kg]{5 . o;/L lkhgxf]ndf sfuhkq Pj+ ;"rgf /flvPsf]df To:tf] sfuhkq Pj+ ;"rgfx¿ ;DalGwt ;b:on] k|fKt u/]sf] dflgg]5 .

!*= a}7ssf] k|f/DeM a}7ssIfdf ;efd'vsf] cfudg eO{ /fli6«o w'g ah] kZrft\ a}7s k|f/De x'g]5 .

!(= a}7sdf kfng ug'{ kg]{ lgodx¿M a}7sdf ;b:ox¿n] b]xfosf lgodx¿ kfng ug'{ kg]{5M–

-s_ ;efd'v a}7ssIfdf k|j]z x'Fbf ;a}n] p7]/ ;Ddfg k|s6 ug{' kg]{,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

11  

-v_ ;efd'vn] a}7sk|lt ;Ddfg k|s6 u/L cfˆgf] cf;g u|x0f ug'{ kg{],

-u_ a}7s :ylut eO{ ;efd'v a}7ssIfaf6 aflx/ lg:s] kl5 dfq c? ;b:ox¿n] a}7ssIf 5f8\g' kg]{,

-3_ a}7sdf efu lng] ;b:on] af]Nbf ;efd'vnfO{ ;Daf]wg u/]/ af]Ng' kg]{ / ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s pleP/ af]Ng' kg]{,

t/ of] Joj:yfn] km/s Ifdtf ePsf ;b:onfO{ a;]/ af]Ng jfwf k'¥ofPsf] dflgg] 5}g .

-ª_ ;efd'vn] a}7snfO{ ;Daf]wg ul//x]sf] ;dodf s'g} klg ;b:on] :yfg 5f8\g gx'g] / ;efd'vn] af]n]sf] s'/f Wofgk"j{s ;'Gg' kg]{,

-r_ ;efd'vsf] cf;g tyf af]ln/x]sf] ;b:osf] aLraf6 lxF8\g / ;efd'vsf] cf;gtkm{ lk7\o"F kmsf{P/ a:g gx'g],

-5_ s'g} ;b:on] af]ln/x]sf] ;dodf jfwf k'Ug] jf a}7ssf] dof{bf e+u x'g] jf cJoj:yf pTkGg x'g] s'g} sfd ug{ gx'g],

-h_ a}7ssf] sfo{;Fu k|ToIf ?kn] ;DalGwt ljifo afx]s cGo ljifosf] k':ts, ;dfrf/kq jf cGo sfuhkqx¿ k9\g gx'g],

-em_ a}7s cjlwe/ a}7ssIfdf df]afO{n kmf]g k|of]u ug{ gx'g] .

@)= 5nkmndf efu lng] ;b:on] kfng ug'{ kg]{ lgodx¿M a}7sdf x'g] 5nkmndf efu lng] ;b:on] b]xfosf lgodx¿sf] kfng ug'{ kg]{5M–

-s_ ;efd'vsf] Wofgfsif{0f ug{sf] lgldQ p7\g' kg]{ / ;efd'vn] lghsf] gfd af]nfPkl5 jf Ozf/f u/]kl5 dfq af]Ng' kg]{,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

12  

-v_ ;efd'vn] kb cg's"n cfr/0f u/]sf] 5}g eGg] k|:tfjsf] 5nkmnsf] qmddf afx]s ;efd'vsf] cfr/0fsf] cfnf]rgf ug{ gx'g],

-u_ ;+ljwfgsf] wf/f !(! n] ax;df aGb]h u/]sf ljifodf 5nkmn ug{ gx'g],

-3_ clzi6, cZnLn, ckdfghgs, cfklQhgs zAb jf ;fj{hlgs lzi6frf/ jf g}ltstfsf] k|lts"n x'g] af]Ng gx'g],

-ª_ ;bg jf ;efd'vsf] s'g} lg0f{o ab/ ul/of];\ eGg] k|:tfjdfly af]Nbfsf] cj:yfdf afx]s ;bg jf ;efd'vsf] s'g} klg lg0f{osf] cfnf]rgf ug{ gx'g],

-r_ af]Ng kfpg] clwsf/nfO{ ;bgsf] sfo{df afwf kfg]{ dg;fon] b'¿kof]u ug{ gx'g] .

@!= 5nkmndf af]Ng] qmdM -!_ ;efd'vsf] cg'dlt lnP/ k|:tfj k]z ug]{ ;b:on] af]ln;s]kl5 ;efd'vn] gfd af]nfPsf] jf Ozf/f u/]sf] qmd adf]lhdsf ;b:on] af]Ng kfpg]5g\ .

-@_ o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;efd'vsf] cg'dlt lagf s'g} ;b:on] Pp6} k|:tfjdf Ps k6s eGbf a9L af]Ng kfpg] 5}g .

-#_ k|:tfj k]z ug]{ ;b:on] pQ/ lbgsf] lgldQ 5nkmnsf] cGTodf k'gM af]Ng kfpg]5 .

-$_ k|:tfjdf ;+zf]wg k]z ug]{ ;b:onfO{ ;efd'vsf] cg'dlt lagf pQ/ lbg] clwsf/ x'g] 5}g .

-%_ k|:tfj k]z ug]{ ;b:on] pQ/ lbO;s]kl5 5nkmn ;dfKt ePsf] dflgg]5 .

@@= ;Da4tfM -!_ ;b:on] af]n]sf] s'/f k|b]z ;efsf] ljrf/fwLg /x]sf] ljifo;Fu ;Da4 x'g' kg]{5 .

-@_ s'g} ;b:on] c;Da4 s'/f af]ln/x]df jf cfˆgf] jf c¿ s;}sf] ts{nfO{ af/Daf/ bf]xf]¥ofO/x]df ;efd'vn] lghsf] Jojxf/k|lt a}7ssf] Wofg cfslif{t ub}{ lghnfO{

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

13  

af]Ng aGb ug{ cfb]z lbg ;Sg]5 . To:tf] cfb]z x'gf;fy ;f] ;b:on] af]Ng aGb u/L cfˆgf] :yfg u|x0f ug'{ kg]{5 .

@#= :ki6Ls/0f dfu ug{ jf lbg ;lsg] M -!_ 5nkmn rln/x]sf] ;dodf ;DalGwt ljifodf s'g} ;b:on] s'g} :ki6Ls/0f dfu ug{ cfjZos ;Dem]df ;efd'v dfk{mt dfu ug{ kfpg]5 .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ s'g} ;b:on] ;bgsf] hfgsf/Lsf] nflu cfk"m;Fu ;DalGwt cGo ljifodf :ki6Ls/0f lbg ;Sg]5 .

t/ To:tf] :ki6Ls/0f lbFbf s'g} ljjfbf:kb ljifo p7fpg kfOg] 5}g / ;f] :ki6Ls/0fdfly s'g} 5nkmn ug{ kfOg] 5}g .

@$= 5nkmn ;dflKtsf] k|:tfjM -!_ o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s s'g} ;b:on] a}7sdf k]z eO;s]sf] k|:tfjdflysf] 5nkmn ;dfKt ul/of];\ eGg] k|:tfj ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ s'g} klg ;dodf k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ d"n k|:tfjdf cfjZos 5nkmn eO;s]sf] nfu]df ;efd'vn] 5nkmn ;dfKt ul/of];\ eGg] k|:tfj ;efsf] lg0f{ofy{ k]z ug{ ;Sg]5 .

-#_ 5nkmn ;dfKt ul/of];\ eGg] k|:tfjdfly s'g} ;+zf]wg k]z ug{ jf 5nkmn ug{ kfOg] 5}g . To:tf] k|:tfj :jLs[t ePdf ;efd'vn] d"n k|:tfjnfO{ c¿ a9L 5nkmn x'g glbO{ lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

-$_ s'g} 5nkmn cgfjZos lsl;dn] nlDaPsf] 5 eGg] nfu]df ;efd'vn] a}7ssf] /fo a'emL 5nkmn cGTo x'g] ;do tf]Sg ;Sg]5 / To;/L ;do tf]lsPsf]df ;efd'vn] ;f] ;dofjlwleq 5nkmn ;dfKt ePsf] dfgL d"n k|:tfjdf ;efsf] lg0f{o k|fKt ug{ cfjZos ;a} k|Zgx¿ a}7sdf k]z ug{ ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

14  

@%= lgodfklQM -!_ a}7s;dIf tTsfn ljrf/fwLg /x]sf] ljifodf s'g} ;b:onfO{ lgod pNn+3g ePsf] 5 eGg] nfu]df h'g lgod pNn+3g ePsf] xf] ;f] v'nfO{ lgodfklQ p7fpg ;lsg] 5 .

-@_ lgodfklQ p7fpg] ;b:on] ;efd'vaf6 :jLs[lt ;"rs cleJolQm jf Ozf/f kfPkl5 af]ln/x]sf] ;b:on] af]Ng aGb ug'{ kg]{5 .

-#_ lgodfklQ p7fpg] ;b:on] cfˆgf] s'/f / cfwf/ :ki6 u/L lgodfklQ ;DaGwL s'/f dfq af]Ng kfpg]5 / af]ln;s]kl5 lghn] cfˆgf] :yfg u|x0f ug'{ kg]{5 .

-$_ a}7sdf p7fOPsf] lgodfklQsf] lg0f{o ;efd'vn] ug]{5 / ;f] lg0f{o clGtd x'g]5 .

kl/R5]b– ^

a}7sn] lg0f{o ug]{ tl/sf

@^= k|Zgåf/f lg0f{o x'g]M ;efdf ljrf/fwLg /x]sf] k|:tfjnfO{ ;efd'vn] ;efsf] lg0f{ofy{ k|:t't ubf{ k|Zgsf] ¿kdf k]z ug'{ kg]{5 .

@&= lg0f{ofy{ k|Zg k]z ug]{ ljlwM -!_ k|:tfjdfly 5nkmn ;dfKt ePkl5 ;f] k|:tfjsf] kIfdf x'g] ;b:ox¿nfO{ æx'G5Æ / ljkIfdf x'g] ;b:ox¿nfO{ æx'GgÆ eGg] zAb ;'lgg] u/L pRrf/0f ug'{ egL ;efd'vn] k|Zgx¿ qmdzM lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k]z u/]kl5 ;efd'vn] æx'G5Æ jf æx'GgÆ eGg] ;b:ox¿dWo] h'g kIfsf] ax'dt ePsf] 7x¥ofpF5 ;f] s'/fsf] 3f]if0ff ug]{5 / ;efd'vsf] ljrf/k|lt lgod @* adf]lhd c;xdlt k|s6 gul/Pdf ;efd'vsf] 3f]if0ff ;efsf]] lg0f{o dflgg]5 . o;/L lg0f{osf] lgldQ k|:t't k|:tfjdf x'G5 / x'Gg eGg] dtsf] ;+Vof olsg u/L clen]v /fVg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

15  

-#_ ;efd'våf/f s'g} k|:tfj lg0f{ofy{ k]z ul/;s]kl5 ;f] k|:tfjdfly 5nkmn ug{ jf ;+zf]wg k|:t't ug{ jf :yug k|:tfj k]z ug{ kfOg] 5}g .

@*= ljefhg M -!_ lgod @& sf] pklgod -@_ adf]lhd ;efd'vsf] ljrf/k|lt k|b]z ;efsf] s'n ;b:osf] sDtLdf bz k|ltzt ;b:ox¿n] cf–cfˆgf] :yfgdf pleO{ c;xdlt k|s6 u/]df ;efd'vn] æx'G5Æ jf æx'GgÆ eGg] ;b:ox¿nfO{ b]xfo adf]lhdsf] s'g} tl/sfn] ljefhg u/L dt ;Íng ug]{5M–

-s_ k|To]s ;b:onfO{ æx'G5Æ jf æx'GgÆ eGg] zAb pRrf/0f ug{ nufO{,

-v_ æx'G5Æ / æx'GgÆ eGg] b'a} y/L ;b:ox¿nfO{ leGgfleGg} 9f]sfaf6 pksIf -njL_ df k|j]z u/fP/ jf

-u_ :jrflnt dt clen]voGq ;~rfng u/]/ .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljefhgsf] dfu ;efd'vnfO{ cgfjZos nfu]df ljefhgsf] cfb]z lbg'eGbf klxn] æx'G5Æ, / æx'GgÆ eGg] ;b:ox¿nfO{ cf–cfˆgf] :yfgdf qmdzM p7\g nufO{ ;+Vof u0fgf u/L k|b]z ;efsf] lg0f{o lgZro ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd dt ;Íng ug{ :jrflnt dt clen]voGq k|of]u ePsf]df b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ s'g} ;b:o s'g} sf/0fjz ;f] oGq ;~rfng ug{ c;dy{ 5 eGg] ;efd'vnfO{ nfu]df ;efsf] lg0f{o ;'gfpg' cl3 lgh;Fu ;f]w]/ klg dt u0fgf ug{ ;Sg],

-v_ s'g} ;b:on] :jrflnt dt clen]voGqsf] unt laGb' lyr]sf] sf/0fn] unt dtbfg x'g uPdf k|b]z ;efsf] lg0f{o ;'gfpg' cl3 ;efd'vsf] Wofg cfslif{t u/L cfˆgf] dtbfg ;Rofpg ;Sg] .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

16  

-$_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd ;Ílnt dtu0fgfsf] kl/0ffd ;efd'vn] tTsfn ;'gfpg]5 / To;k|lt s;}n] klg c;xdlt k|s6 ug{ kfpg] 5}g .

-%_ s'g} k|:tfjnfO{ v08 v08 u/L PseGbf a9L k|Zgsf] ¿kdf lg0f{ofy{ /fVg ;Sg] clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 . dt ;Íns tf]Sg] / ljefhgsf] cGo sfo{ljlw lgwf{/0f ug]{ clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 .

kl/R5]b–&

a}7sdf ;'Joj:yf

@(= r]tfjgLM a}7sdf ceb| Jojxf/ ug]{ ;b:onfO{ cfˆgf] Jojxf/ lgoGq0f ug{ ;efd'vn] r]tfjgL lbg ;Sg]5 / r]tfjgL kfPkl5 To:tf] ;b:on] cfˆgf] Jojxf/dfly t'?Gt lgoGq0f ug'{ kg]{5 .

#)= a}7ssIfaf6 lgisfzgM -!_ lgod @( adf]lhdsf] cfb]z kfng gug]{ ;b:onfO{ ;efd'vn] a}7ssIfaf6 aflx/ hfg cfb]z lbg ;Sg]5 . cfb]z kfPkl5 To:tf] ;b:on] a}7ssIfaf6 t'¿Gt aflx/ hfg' kg]{5 / lghn] ;f] lbgsf] afFsL cjlwsf] a}7sdf pkl:yt x'g kfpg] 5}g .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] cfb]z kfPkl5 klg To:tf] ;b:o a}7ssIfaf6 t'¿Gt aflx/ guPdf ;efd'vn] lghnfO{ dof{bfkfnssf] ;xof]u lnO{ aflx/ lgsfNg ;Sg]5 . To;/L lgsflnPsf]df To:tf] ;b:on] To;kl5sf] tLg lbg;Dd k|b]z ;efsf] a}7s jf s'g} ;ldltsf] a}7sdf efu lng kfpg] 5}g . o;/L lgsflnPsf]df ;lrjn] ;f] s'/fsf] ;"rgf ;a} ;ldltnfO{ lbg]5 .

#!= ;b:osf] lgnDag M -!_ ;efd'vsf] cf;gsf] cjx]ngf ug]{ jf k|b]z;efsf] sfo{df hfgL hfgL af/Daf/ afwf lbg] jf ceb| Jojxf/ ug]{ jf ;+ljwfg jf o; lgodfjnLsf] hfgLhfgL

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

17  

pNnª\3g jf cjx]ngf ug]{ ;b:osf] gfd ;efd'vn] tf]Sg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd gfd tf]lsPsf] ;b:onfO{ a}7saf6 lgnDag ul/of];\ egL s'g} ;b:oåf/f k|:tfj k]z ePdf ;f] k|:tfj ;efd'vn] lg0f{ofy{ t'¿Gt a}7sdf k|:t't ug]{5 / ;f] k|:tfj pk/ s'g} ;+zf]wg jf :yug k|:tfj NofO{ 5nkmn ug{ kfOg] 5}g .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfj kfl/t ePdf To:tf] ;b:o lgnlDat ePsf] dflgg]5 / To;/L lgnlDat ;b:on] To;kl5sf] kGw| lbg ;Dd k|b]z ;ef / ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt x'g kfpg] 5}g .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd k|:tfj kfl/t eO{ lgnlDat ePsf] ;b:on] a}7s sIfaf6 t'¿Gt aflx/ hfg' kg]{5 .

-%_ lgnlDat ;b:o pklgod -$_ adf]lhd a}7s sIfaf6 t'¿Gt aflx/ guPdf ;efd'vn] lghnfO{ aflx/ lgsfNg dof{bfkfnsnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 .

-^_ o; lgod adf]lhd s'g} ;b:o lgnlDat ePdf jf To:tf] lgnDag km's'jf ePdf ;lrjn] ;f] Joxf]/fsf] ;"rgf ;a} ;ldltnfO{ lbg]5 .

-&_ pklgod -#_ tyf lgod #@ adf]lhd lgnlDat ;b:on] k"j{ ;"rgf lbO;s]sf] k|:tfj lgnlDat cj:yf d} a}7sdf k|:t't ug'{ kg]{ ePdf ;efd'vn] ;f] k|:tfj k]z ug{sf] nflu cGo s'g} ;b:onfO{ clws[t ug{ ;Sg]5 .

#@= ;'Joj:yf sfod /fVg] ;efd'vsf] ljz]if clwsf/ M -!_ o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} ;b:on] a}7s sIfdf zflGt, ;'Joj:yf tyf cg'zf;g eË u/]df jf ug{ nfu]df jf k|b]z ;efsf] k|lti7fdf wSsf nfUg] lsl;dn] a}7s sIfleq Wj+;fTds sfo{ u/]df jf an k|of]u u/]df jf ug{ nfu]df jf s'g} ef}lts xfgL gf]S;fgL k'¥ofPdf ;efd'vn] lghnfO{ a}7s sIfaf6 tTsfn lgisfzg ug{ dof{bfkfnsnfO{ cfb]z lbg ;Sg]5 . o;/L lgisflzt

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

18  

;b:onfO{ ;efd'vn] a9Ldf tLg lbg ;Ddsf] nflu lgnDjg u/L Iflt ePsf] ef}lts ;fdu|Lsf] oyfy{ Ifltk"lt{ lghaf6 e/fpg] cfb]z lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgnlDat ;b:on] ;f] cjlwe/ k|b]z;ef jf s'g} ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt x'g kfpg] 5}g .

-#_ o; lgod adf]lhd s'g} ;b:o lgnlDat ePsf] jf To:tf] lgnDag km's'jf ePsf] ;"rgf ;lrjn] ;a} ;ldltnfO{ lbg]5 .

-$_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} ;b:on] a}7sdf cfklQhgs jf Wj+;fTds Jojxf/ u/]sf] jf a}7s sIfdf ef}lts xfgL gf]S;fgL k'¥ofPsf] s'/f ;efd'vnfO{ a}7s ;DkGg ePkl5 yfxf ePklg ;efd'vn] To:tf] ;b:onfO{ a9Ldf bz lbg ;Ddsf] nflu lgnDjg u/L Iflt ePsf] ef}lts ;fdu|Lsf] oyfy{ Ifltk"lt{ lghaf6 e/fpg] cfb]z lbg afwf kg]{ 5}g .

t/ ;efd'vn] o;/L sf/afxLsf] cfb]z lbg'eGbf cufl8 ;DalGwt ;b:onfO{ cfˆgf] ;kmfO{ k]z ug]{ df}sfaf6 al~rt ul/g] 5}g .

##= sf/afxL lkmtf{ x'g ;Sg] M o; kl/R5]bdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg lgisflzt jf lgnlDat ;b:on] lrQ a'‰bf] ;kmfO{ k]z u/]df jf cfˆgf] e"n :jLsf/ u/L dfkmL dfu]df ;efd'vn] a}7ssf] /fo a'emL To:tf] ;b:onfO{ dfkmL lbO{ sf/afxL lkmtf{ lng ;Sg]5 .

#$= a}7s :ylut ug]{ clwsf/ M a}7s sIfleq cJoj:yf eO{ jf x'g nflu a}7s lgoldt ¿kn] ;~rfng ug{ afwf kg]{ b]lvPdf ;efd'vn] ;f] lbgsf] s'g} ;do;Dd jf cfk"mn] tf]s]sf] cjlw;Ddsf] nflu a}7s :ylut ug{ ;Sg]5 . ;efd'vn] u/]sf] To:tf] :yugdfly s'g} ;b:on] k|Zg p7fpg kfpg] 5}g .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

19  

kl/R5]b–*

k|b]z k|d'vaf6 ;Daf]wg / ;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmd

#%= k|b]z k|d'vaf6 ;Daf]wg M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f !*$ adf]lhd k|b]z k|d'vn] k|b]z ;efsf] a}7sdf k|b]z ;/sf/sf] jflif{s gLlt tyf sfo{qmd k|:t't u/L aflif{s ?kdf ;Daf]wg ug]{5 .

#^= wGojfbsf] k|:tfjM -!_ lgod #% adf]lhd k|b]z k|d'vn] k|b]z ;efnfO{ ;Daf]wg u/]kl5 a;]sf] a}7sdf d'VodGqLn] ;Daf]wgsf] Ps k|lt 6]j'n ug]{5 .

-@_ k|b]z k|d'vaf6 ul/Psf] ;Daf]wgsf] nflu pxfFdf wGojfb 1fkg ug{ s'g} ;b:on] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 / To:tf] k|:tfjdf csf]{ ;b:on] ;dy{g u/]sf] x'g' kg]{5 .

-#_ wGojfbsf] k|:tfjsf k|:tfjs / ;dy{sn] jf]ln;s]kl5 ;efd'vn] pSt k|:tfj pk/ yk 5nkmn x'g glbO{ lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 .

-$_ a}7sn] kfl/t u/]sf] wGojfbsf] k|:tfj ;efd'vn] k|b]z k|d'v ;dIf k]z ug]{5 .

#&= gLlt tyf sfo{qmddfly ;+zf]wg M k|b]z ;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmddf ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] v08df ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg]5 .

#*= gLlt tyf sfo{qmddfly 5nkmn / lg0f{o M -!_ lgod #% adf]lhd k|b]z ;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmddfly 5nkmn ug{sf] nflu ;efd'vn] d'Vo–dGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] s'g} dGqL;Fu k/fdz{ u/L lbg / ;dofjlw tf]Sg]5 / To;/L tf]lsPsf lbgx¿df bnLo k|ltlglwTjsf] cfwf/df ;Daf]wgdf plNnlvt ljifox¿df 5nkmn x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] 5nkmnsf] qmddf p7]sf k|Zgx¿sf] hjfkm 5nkmnsf] cGTodf d'VodGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] dGqLn] lbg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

20  

-#_ pklgod -@_ adf]lhd d'VodGqL jf dGqLn] hjfkm lbPkl5 5nkmn ;dfKt ePsf] dflgg]5 / k]z ePsf ;+zf]wgx¿dfly lg0f{o ePkl5 ;efd'vn] k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

#(= cGo sfo{ ug{ ;lsg]M -!_ lgod #* adf]lhd k|b]z ;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmddfly 5nkmn ug{ tf]lsPsf lbgx¿df b]xfosf sfdx¿ klg ug{ ;lsg]5 M–

-s_ 5nkmn k|f/De x'g'eGbf cl3 k|b]z ;efsf] sfo{ljlw ;DaGwL cf}krfl/s sfdx¿ k"/f ug]{, jf

-v_ k"/s cg'dfg k]z ug]{, jf

-u_ s'g} ljw]os k|:t't ug]{ .

-@_ 5nkmn :ylut /flvof];\ egL k]z ePsf] k|:tfj :jLs[t ePdf k|b]z ;/sf/sf] gLlt / sfo{qmdsf] 5nkmn ug{ tf]lsPsf lbgx¿df b]xfosf] s'g} sfd ug{ ;lsg]5M–

-s_ s'g} ljw]osnfO{ kfl/t ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ug{,

-v_ sfg"gadf]lhd a}7sdf k|:t't ug]{ cjlw ls6fg ul/Psf ljifox¿ k|:t't ug{, jf

-u_ s'g} dGqLn] k]z u/]sf] cTofjZos sfo{dfly 5nkmn ug{ .

kl/R5]b–(

k|Zg / Wofgfsif{0f

$)= k|Zg ;f]Wg ;Sg]M k|b]z ;/sf/ / k|b]z leqsf hgtfsf] ;/f]sf/sf] ljifo leqsf] ;fj{hlgs dxTjsf] s'g} klg ljifodf ;b:on] k|Zg ;f]Wg ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

21  

$!= k|Zg pQ/ ;do M -!_ ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s k|To]s a}7ssf] klxnf] 306f k|Zg ;f]Wg tyf pQ/ lbgsf] lgldQ /xg]5 .

-@_ k|Zg pQ/sf] ;do ;dfKt ePkl5 ;bgsf] sfo{;"rL adf]lhdsf cGo sf/jfxL k|f/De x'g]5 .

$@= k|Zgsf] ;"rgfM -!_ k|Zg ;f]Wg rfxg] s'g} ;b:on] b]xfosf s'/fx¿ ;d]t v'nfO{ ;lrjnfO{ k|:tfljt ldlt eGbf sDtLdf klg kfFr lbg cl3 lnlvt ?kdf ;"rgf lbg' kg]{5M–

-s_ ;f]Wg vf]h]sf] k|Zg,

-v_ k|Zg;Fu ;DalGwt dGqL /

-u_ k|Zgsf] pQ/ dfu]sf] ldlt .

t/, ;efd'vn] s'g} k|ZgnfO{ ;efsf] sfo{af]em / k|Zgsf] uflDeo{tfsf cfwf/df cfjZostf cg';f/ pQ/ dfu]sf] ldlteGbf kl5sf] s'g} a}7ssf] nflu /fVg ;Sg]5 .

-@_ k|Zgsf] ;"rgfdf Ps hgfeGbf a9L ;b:on] x:tfIf/ u/]sf] eP klxnf] x:tfIf/ ug]{ ;b:on] pklgod -!_ adf]lhd ;"rgf lbPsf dflgg]5 .

-#_ s'g} Pp6f ljifodf PseGbf a9L ;b:ox¿n] k|Zgsf] ;"rgf lbPdf btf{ s|dsf] klxnf] k|ZgnfO{ dfq sfod ul/g]5 .

$#= k|Zgsf] lsl;dM k|Zg b'O{ lsl;dsf x'g] 5g\M–

-s_ df}lvs pQ/ lbg] k|Zg, /

-v_ lnlvt pQ/ lbg] k|Zg .

$$= k|Zgsf] ;"rLM -!_ k|To]s lbg df}lvs tyf lnlvt pQ/sf lgldQ /x]sf k|Zgx¿sf] 5'§f5'§} ;"rL tof/ ul/g]5 / To:tf] ;"rLdf c:jLsf/ gul/Psf ;a} k|Zgx¿ ;dfj]z ul/g]5 .

-@_ lnlvt k|Zgsf] s|d, k|fKt ;do / ljifo adf]lhd lgwf{/0f ul/g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

22  

$%= df}lvs pQ/ lbg gEofOPsf k|Zg 6]a'n ul/g]M -!_ s'g} lbgsf] nflu k|Zg ;"rLdf df}lvs pQ/ lbgsf] lgldQ /flvPsf] s'g} k|Zgsf] pQ/ lbg ;dosf] cefjn] ubf{ gEofOPdf ;DalGwt dGqLn] ;f] k|Zgsf] pQ/sf] Ps k|lt 6]a'n ug]{5 .

t/, pQ/ lbg gEofOPsf] s'g} k|Zgsf] pQ/ lbg' ;fj{hlgs lxtsf] nflu cfjZos 5 egL dGqLn] ;efd'v ;dIf cg'/f]w u/]df k|Zgsf] nflu lgwf{l/t ;do ;dfKt eP kl5 klg ;efd'vn] pQ/ lbg] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd 6]a'n ul/Psf] pQ/sf] k|ltx¿ ;a} ;b:o nfO{ pknAw u/fOg] 5 .

$^= k|Zgsf pQ/M -!_ k|To]s ;b:on] /fv]sf k|Zgsf] df}lvs pQ/ dfu ePsf]df df}lvs ?kdf / lnlvt pQ/ dfu ePsf]df lnlvt} ?kdf ;DalGwt dGqLn] a9Ldf kfFr lbg leq pQ/ lbg] u/L ;efd'vaf6 ;dosf] Joj:yfkg x'g]5 .

-@_ lnlvt k|Zg / pQ/sf] k|lt k|To]s ;b:onfO{ pknJw u/fOg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf lnlvt pQ/sf] q}dfl;s ?kdf k|sfzgsf] Joj:yf ;lrjn] ug]{5 .

$&= k|:tfj jf ljw]os k|:t'tstf{ ;b:o;Fu ;f]lwg] k|ZgM -!_ dGqL afx]s k|:tfj jf ljw]os k|:t'tstf{ cGo s'g} ;b:o;Fu lghsf] ljw]os, ;+sNk, k|:tfj jf j}7ssf] sfo{;Fu ;DalGwt lghsf] pQ/bfloTj leqsf] ljifodf k|Zg ;f]Wg ;lsg]5 .

-@_ pklgod -!_adf]lhdsf] k|Zg ;f]Wg] / pQ/ lbg] ;DaGwdf ;efd'vn] dGqL;Fu ;f]lwg] k|Zgsf] ;DaGwdf lgwf{l/t u/]sf] sfo{ljlwnfO{ g} cfjZos cg'?k nfu" ug{ ;Sg]5 . 

$*= k|Zg ;DaGwL Joj:yfM -!_ b]xfo adf]lhdsf k|Zgx¿nfO{ :jLsf/ ul/g] 5}gM–

-s_ c:ki6,

-v_ w]/} nfdf], tYoxLg, lg/y{s jf dxTjxLg,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

23  

-u_ :ki6 kfg{sf] lgldQ cTofjZos ePdf jfx]s s;}sf] gfd jf jStJo /x]s]f,

t/ k|Zgdf gfd jf jStJo /x]sf]df To;sf] oyfy{tfsf] hjfkmb]xL k|Zgstf{ g} x'g]5 .

-3_ pQ/ jf ;'emfj ;+s]t ug]{ jf vf; b[li6sf]0fsf] k|rf/ ug]{ lsl;dsf],

-ª_ /fo dfluPsf],

-r_ s'g} Ps k|Zgsf] pQ/sf] ?kdf hfgsf/L lbg g;Sg] gLlt ;DaGwL ljifo ePsf],

-5_ ldYof JolQm, sf]/f ts{, cfwf/xLg cg'dfg, cf/f]k, cfIf]k, Jo+Uof]lQm jf cfklQhgs zAbx¿ ePsf],

-h_ sfNklgs jf cg'dflgt ;Df:ofsf] ;dfwfg dfu ul/Psf],

-em_ s'g} ;ldlt ;dIf ljrf/fwLg /x]sf] ljifo jf ;ldltn] ;+;b ;dIf k]z ul/;s]sf] k|ltj]bgsf] ljifo ePsf],

-~f_ s'g} cGo ;fwgaf6 ;xh} 1ft x'g ;Sg] ljifosf] .  

$(= k|Zg ug{ gkfOg] ljifox¿ M -!_ b]xfosf ljifodf s'g} k|Zg ug{ kfOg] 5}gM–

-s_ ;+ljwfg jf k|rlnt sfg"gsf] ljk/Lt,,

-v_ :jefjtM uf]Ko /xg] s'/fx¿ jf k|sfzg ubf{ /fli6«o lxt ljkl/t x'g hfg] k|b]z dlGqkl/ifb\sf] s'g} lg0f{o jf sf/jfxL,

-u_ ;bg jf s'g} ;ldltsf] jf ;bg jf ;ldltsf] lg0f{osf] cfnf]rgf ul/Psf] ljifo,

-3_ rfn" clwj]zgdf 5nkmnåf/f :ki6 eO;s]sf] ljifo,

-ª_ k|ToIf jf ck|ToIf ?kdf k|rf/sf] nflu s'g} JolQm jf ;+:yfsf] gfd cflb ePsf] ljifo,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

24  

-r_ k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt ePsf] Goflos jf cw{Goflos lgsfo jf clwsf/L jf k|rlnt sfg"g adf]lhd hfFra'em ug{, ;'emfj lbg jf k|ltj]bg k]z ug{ ul7t cfof]u jf ;ldltdf ljrf/fwLg /x]sf] ljifo,

-5_ ;}åflGts, P]ltxfl;s jf sfg"gsf] JofVof ;DaGwL ljifo,

-h_ dGqL afx]s s'g} k|:tfj jf ljw]os k|:t'tstf{ ;b:osf] s'g} jStJo ;To xf] jf xf]Og eGg] ljifo,

-em_ s'g} JolQmsf] ;/sf/L jf ;fj{hlgs x}l;ot jfx]s c? JolQmut x}l;otaf6 u/]sf] sfd s'/f ;DaGwL cfr/0fsf] ljifo,

-`_ Ps k6s c:jLs[t eO{ ;s]sf] jf o; lgodfjnL adf]lhd pQ/ lbg c:jLsf/ ul/Psf] s'g} ljifo .

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -r_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;efd'vnfO{ pQm v08df pNn]lvt cfof]u jf ;ldltsf] sfo{df k|lts"n k|efj gkg]{ s'/fdf ljZjf; nfu]df hfFra'emsf] sfo{ljlw / sfo{k|ultsf] ljifo ;Dddf ;Lldt /xL k|Zg ug{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

%)= :jLsf/ of]Uo 5 jf 5}g eGg] s'/fsf] lg0f{o M -!_ ;efd'vn] s'g} k|Zg :jLsf/ of]Uo 5 jf 5}g eGg] s'/fsf] lg0f{o ug]{5 / k|Zg ;f]Wg] clwsf/sf] b'?kof]u ul/Psf] jf ;+ljwfg jf o; lgodfjnLsf] lj?å jf ;bgsf] k|lti7fdf cfFr cfpg] jf a}7ssf] sfo{ljlwdf afwf jf xflgsf/s k|efj kfg]{ ;Defjgf b]lvPsf k|ZgnfO{ k"0f{ jf cf+lzs ?kdf c:jLsf/ ug{ ;Sg]5 .

-@_ ;efd'vn] plrt b]v]df k|Zgsf] ;f/f+zdf km/s gkg]{ u/L lgodfg's"n agfpgsf] lgldQ cfjZos ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;efd'vn] ;+zf]wg ug'{ eGbf cufl8 k|Zgstf{ ;b:o;Fu k/fdz{ ug{ ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

25  

-$_ k|Zg :jLsf/ of]Uo 5 jf 5}g eGg] tyf ;+zf]wg ug{ x'g] jf gx'g] eGg] ;DaGwdf ;efd'vn] u/]sf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

%!= k"/s k|ZgM -!_ k|Zgsf] df}lvs pQ/sf] ;DaGwdf c? :ki6Ls/0f cfjZos ePdf s'g} ;b:on] k"/s k|Zg ;f]Wg ;Sg] 5g\ .

-@_ k"/s k|Zg d"n k|Zg;Fu ;Daå x'g' k5{ .

-#_ k"/s k|Zgsf] xsdf k|Zg ;DaGwL zt{x¿ klg nfu" x'g]5 .

%@= k|Zg lkmtf{ lng] jf ;fg]{M -!_ s'g} ;b:on] sfo{;"rLdf gk/]sf] cfˆgf] k|Zg h'g;'s} avt lkmtf{ lng ;Sg]5 .

-@_ s'g} ;b:on] ;lrj nfO{ b'O{ lbg cl3 ;"rgf lbP/ sfo{;"rLdf gk/]sf] cfˆgf] k|Zg cGo s'g} lbgsf] lgldQ ;fg{ ;Sg]5 / To;/L ;fl/Psf k|Zgx¿ dWo] df}lvs k|Zg ;f] ljifosf nflu lgwf{l/t cGo s'g} lbgsf] sfo{;"rLdf lgwf{l/t ug{ k|of]u ul/g] uf]nfdf ;dfj]z ul/g]5 .  

%#= k|Zg pQ/sf] tl/sfM -!_ k|Zg pQ/sf] ;do k|f/De ePkl5 ;efd'vn] sfo{;"rLsf] qmdfg';f/ k|Zgstf{ ;b:osf] gfd af]nfpg] 5 .

-@_ pklgdo -!_ adf]lhd gfd af]nfOPsf] ;b:o jf lghåf/f clws[t ul/Psf] ;b:o cfˆgf] :yfgdf pleg]5 / k|Zg ;f]Wg] dg;fo ePdf k|Zg;"rLdf /x]sf] cfˆgf] k|Zgsf] qmd ;+Vof pRrf/0f ug{]5 .

-#_ o; lgod adf]lhd g;f]lwPsf] k|Zg k|Zg;"rLaf6 :jtM x6]sf] dflgg]5 .

%$= pQ/ lbg c:jLsf/ ug{ ;lsg]M s'g} k|Zgsf] pQ/ lbFbf /fli6«o jf ;fj{hlgs lxt jf zflGt ;'/Iff ljk/Lt x'g] b]lvPdf To:tf] k|Zgsf] pQ/ lbg OGsf/ ug{ ;lsg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

26  

%%= k|Zg kl/jt{gM ;efd'vnfO{ pko'Qm nfu]df df}lvs k|ZgnfO{ lnlvt k|Zgdf / lnlvt k|ZgnfO{ df}lvs k|Zgdf kl/jt{g ug{ ;Sg]5 .

%^= cNk ;"rgfsf] k|ZgM -!_ o; lgodfjnLsf] lgod $@ sf] pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg h?/L k|Zgx¿ k|Zg ;f]Wg cfu|x ul/Psf] k|:tfljt a}7s ;'? x'g' sDtLdf klg Ps 306f cl3 hfgsf/L lbP/ klg ;f]Wg ;lsg]5 .

t/ To;/L k|Zg ;f]Wg' k/]sf] sf/0f ;"rgfdf :ki6 ?kdf n]Vg' k5{ .

-@_ ;efd'vn] k|ZgnfO{ h?/L / :jLsf/of]Uo 7fg]df dfq To:tf] k|Zgsf] Psk|lt ;DalGwt dGqLnfO{ k7fO{ lgh;Fu k/fdz{ u/L To:tf] k|Zgsf] pQ/ lbg] lbg tf]Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd tf]s]sf] lbg k|Zgf]Q/sf] ;"rLdf /x]sf df}lvs k|Zgx¿ ;dfKt ePkl5 o; lgod adf]lhd k|Zg ;f]Wg ;lsGf]5 .

-$_ o; lgod adf]lhd ;f]lwPsf] k|Zgsf] ;DalGwt dGqLn] rfF8f] pQ/ lbg c;dy{tf k|s6 u/]df ;efd'vn] k|Zgstf{ ;b:onfO{ ;f] s'/fsf] hfgsf/L lbO ;f] k|ZgnfO{ lgoldt sfo{;"rLsf] ;fdfGo k|Zgdf kl/0ft ug{ / k|fyldstf lbg ;Sg]5 .

-%_ o; kl/R5]bdf n]lvP b]lv jfx]s cNk ;"rgfsf] k|Zgdf klg cGo df}lvs k|Zg ;DaGwL zt{x¿ nfu" x'g] 5g\ .

%&= ;d;fdlos ljifodf 5nkmnM -!_ ;b:on] cfjZos dxz'; u/]sf ;d;fdlos s'g} ljifonfO{ ;bgdf k|:t't ug{sf nflu ;efd'vn] ;efsf] sfo{af]emnfO{ ljrf/ u/L z"Go ;do / ljz]if ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;dodf k|:t't ljifox¿sf] hjfkm ;DalGwt dGqLn] ;ft lbgleq ;efd'v dfkm{t ;efnfO{ pknJw u/fpg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

27  

%*= h?/L ;fj{hlgs dxTjsf] k|Zgdf 5nkmnM -!_ a}7sdf df}lvs jf lnlvt pQ/ lbO;s]sf k|Zgx¿ dWo]sf] pQ/;Fu ;DalGwt tYodf cem a9L :ki6 jf JofVof ug{ cfjZos ePsf] s'g} h?/L ;fj{hlgs dxTjsf] ljifodf 5nkmn ug{sf nflu ;efd'vn] ;do tf]Sg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd 5nkmn ug{ rfxg] ;b:on] 5nkmn ug{ rfx]sf] ljifo / sf/0f v'nfO{ cGo b'O{ hgf ;b:osf] ;dy{g ;lxtsf] ;"rgf 5nkmn ug{ rfx]sf] sDtLdf b'O{ lbg cufj} ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ 5nkmn ug{ vf]lhPsf] ljifo h?/L / ;fj{hlgs dxTjsf] 5 jf 5}g eGg] ljifosf] lg0f{o ;efd'vn] ug]{5 .

-$_ s'g} Ps lbgsf] lgldQ PseGbf a9L ;"rgf k|fKt eO{ ;efd'vaf6 :jLs[t ePdf tL ;"rgfx¿ dWo] uf]nfk|yfåf/f a9Ldf tLgj6f ;"rgf lemsL sfo{;"rLdf ;dfj]z ul/g]5 .

-%_ s'g} lbgsf] nflu /flvPsf] s'g} ljifosf] 5nkmn ;f] lbg g6'+luP klg :jtM ;dfKt ePsf] dlgg]5 .

-^_ k|:tfj ;DaGwL lgod afx]s cltl/Qm, 5nkmn ubf{ a}7s ;dIf cf}krfl/s k|:tfj /flvg] / dt lnOg] 5}g . ;"rgf lbg] ;b:on] Pp6f jQmJo lbg]5 / ;DalGwt dGqLn] ;+If]kdf To;sf] pQ/ lbg]5 . ;"rgf ;dy{g ug]{ ;b:onfO{ s'g} s'/fsf] :ki6Ls/0f rflxPdf lghx¿n] Ps Ps k|Zg ;f]Wg ;Sg]5g\ . ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s c? ;b:on] k|Zg ug{ kfpg] 5}gg\ .

-&_ k|:tfj ;DaGwL zt{x¿ o; lgod adf]lhdsf] k|Zgsf] xsdf ;d]t nfu" x'g]5g\ .

-*_ k|Zg pQ/ ;DaGwL cGo Joj:yf sfo{Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

28  

%(= Wofgfsif{0fM -!_ s'g} ;b:on] ;efd'vsf] k"j{ :jLs[lt lnO{ h¿/L ;fj{hlgs dxTjsf] ljifodfly ;DalGwt dGqLsf] Wofgfsif{0f ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd Wofgfsif{0f ul/Psf]df dGqLn] rfx]df tTsfn a}7sdf hjfkm lbg jf s'g} csf]{ lbg hjfkm lbgsf] nflu ;do dfu ug{ ;Sg]5 .

-#_ ;DalGwt dGqLn] pklgod -@_ adf]lhd hjfkm lbPkl5 To;dfly s'g} 5nkmn ul/g] 5}g .

t/ sfo{qmddf plNnlvt ljifosf] sfo{;"rLdf gfd ePsf ;b:ox¿n] :ki6Ls/0f dfu ug{ ;Sg]5g\ / dGqLåf/f cGTodf hjfkm lbOg]5 . o:tf] sfo{;"rLdf Pp6f Wofgfsif{0fdf tLghgf eGbf a9L ;b:osf] gfd ;dfj]z ul/g] 5}g .

-$_ pklgod -!_ adf]lhd Wofgfsif{0f ubf{ Pp6f a}7sdf Pshgf ;b:on] Ps k6s dfq Wofgfsif{0f ug{ kfpg]5 . Pp6f a}7sdf b'O{ k6seGbf a9L Wofgfsif{0f ug{ kfOg] 5}g .

-%_ pklgod -!_ adf]lhd Wofgfsif{0f ug{ rfxg] ;b:on] Ps lbg cufj} ;"rgf lbg' kg]{5 .

-^_ s'g} lbgsf] nflu b'O{j6feGbf a9L Wofgfsif{0fsf] ;"rgf ;efd'vaf6 :jLs[t ePdf sfo{;"rLdf /flvg] b'O{j6f Wofgfsif{0f uf]nfk|yfåf/f lgwf{/0f ul/g]5 .

^)= cfj]bgkq k]z ug{ ;Sg] M -!_ dlGqkl/ifb, ;/sf/L jf u}/;/sf/L lgsfosf] lg0f{osf] s'g} sf/0fn] ;DalGwt k|b]zleq a;f]af; ug]{ g]kfnL gful/snfO{ dsf{ k/]sf] ljifo v'nfO{ sDtLdf Ps ;o hgf JolQmsf] x:tfIf/ ;lxt lbPsf] cfj]bgkqnfO{ tLghgf ;b:on] k|dfl0ft u/L k|:tfjsf] ?kdf k]z ug{ ;Sg]5g\ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cfj]bgkq k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] pQm k|:tfj ;efdf k]z x'g]lbg eGbf sDtLdf kfFr lbg klxn] ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

29  

-#_ o; kl/R5]bdf pNn]lvt zt{x¿ o; lgod adf]lhdsf] cfj]bgkqsf ;Gbe{df ;d]t nfu" x'g]5 .

-$_ ;efn] pko'St ;Dem]df cfj]bgkq;Fu ;DalGwt ljifoj:t'sf] uflDeo{tfsf cfwf/df ;f] pk/ 5fglag u/L k|ltj]bg k]z ug]{ k|of]hgsf nflu ;ldltdf k7fpg ;Sg]5 .

kl/R5]b–!)

k|:tfj / tT;DaGwL sfo{ljlw

^!= k|:tfj lagf 5nkmn ug{ g;lsg]M -!_ ;+ljwfg / o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s k|:tfj lagf ;efsf] a}7sdf s'g} s'/f dfly 5nkmn ug{ ;lsg] 5}g .

-@_ a}7sdf 5nkmnsf nflu k]z x'g] k|:tfjdf ;efd'vn] sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df :jLs[lt k|bfg u/]sf] x'g' kg]{5 .

^@= k|:tfj ;DaGwL zt{x¿M -!_ b]xfosf] s'g} s'/f /x]sf] k|:tfj :jLsfo{ x'g] 5}gM–

-s_ ;+ljwfgsf] wf/f !(! n] aGb]h u/]sf ljifo jf ;+ljwfgsf] ljk/Lt ePsf],

-v_ PseGbf a9L ljifo ;dfj]z ePsf],

-u_ ljifoj:t' c:ki6 jf clglZrt ePsf],

-3_ ts{lxg, cg'dfg, Jo+Uof]lQm, c;Da4, cfIf]ko'Qm jf s'g} cg'dflgt jf cfklQhgs s'/f /x]sf],

-ª_ s'g} JolQmn] ;fj{hlgs jf ;/sf/L x}l;otn] afx]s JolQmut x}l;otn] u/]sf] sfd s'/f ;DaGwL cfr/0fsf] pNn]v u/]sf],

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

30  

-r_ ;ef jf s'g} ;ldltsf] lg0f{o jf ;efdf ljrf/fwLg /x]sf] ljifosf] cfnf]rgf u/]sf],

-5_ k|rlnt sfg"g adf]lhd :yflkt Goflos jf cw{Goflos lgsfo jf clwsf/L jf k|rlnt sfg"g adf]lhd hfFra'em ug{, ;'emfj lbg, k|ltj]bg k]z ug{ ul7t cfof]u jf ;ldltsf] ljrf/fwLg /x]sf] ljifo pNn]v ePsf],

-h_ rfn" clwj]zgdf klxn] eO;s]sf] 5nkmnnfO{ bf]xf]¥ofpg] k|of; ul/Psf],

-em_ clzi6 efiff k|of]u ul/Psf]],

-`_ k|b]z dlGqkl/ifb\sf] s'g} lg0f{o jf s'g} sf/jfxL ;DaGwL ljifodf 5nkmn ubf{ /fli6«o ;'/Iff, cv08tf jf s"6gLlts ;DaGw h:tf ;+j]bgzLn ljifox¿df cfFr cfpg ;Sg] egL k|b]z dlGqkl/ifb\af6 k|dfl0ft ul/Psf] ljifo ;dfj]z ePsf],

-6_ ljz]ifflwsf/sf] k|Zg p7fOPsf] .  

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -5_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;efd'vnfO{ ;f] v08df plNnlvt cfof]u jf ;ldltsf] sfo{df s'g} k|lts"n k|efj gkg]{ eGg] nfu]df hfFra'emsf] sfo{ljlw / sfo{ k|ultsf] ljifo;Dddf ;Lldt /xL k|:tfj k]z ug{ ;efd'vn] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

^#= k|:tfj :jLsf/of]Uo 5 jf 5}g eGg] lg0f{o ug]{M s'g} k|:tfj jf To;sf] s'g} c+z :jLsf/of]Uo 5 jf 5}g eGg] s'/fsf] lg0f{o ;efd'vn] ug]{5 / To;/L lg0f{o ubf{ ;efd'vn] sf/0f v'nfO{ k|:tfjsf] s'g} c+z jf k"/} k|:tfj c:jLsf/ ug{ ;Sg]5 .

^$= 5nkmnsf] lbg / ;dofjlw tf]Sg]M -!_ ;efd'vn] ;efsf] sfo{af]emnfO{ Wofgdf /fvL / sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldlt;Fusf] k/fdz{df k|:tfjdfly 5nkmn ug]{ lbg / ;dofjlw tf]Sg ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

31  

-@_ 5nkmnsf lgldQ lgwf{l/t ;dofjlw ;dfKt ePkl5 5nkmn ;dfKt x'g]5 / o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;efd'vn] d"n ljifodfly lg0f{o k|fKt ug{sf nflu cfjZos ;a} k|Zgx¿ lg0f{ofy{ a}7sdf k]z ug]{5 .

^%= k|:tfj lgliqmo x'g] / k'gM p7fpg gkfOg]M -!_ a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ cg'dlt k|fKt eO;s]kl5 klg k]z gul/Psf] k|:tfj :jtM lgliqmo x'g]5 .

-@_ o; lgodfjnLdf cGoyf n]lvPsf]df afx]s ;efsf] rfn" clwj]zgdf s'g} k|:tfjåf/f 5nkmn ul/Psf] jf lg0f{o eO;s]sf] j:t'tM pxL ljifo s'g} cGo k|:tfj jf ;+zf]wgåf/f k'gM p7fpg kfOg] 5}g .

^^= lgwf{l/t ;do cufj} 5nkmn ug{ gkfOg]M a}7sdf 5nkmn ug{sf] lgldQ ;do lgwf{l/t eO;s]sf] s'g} ljifodfly To:tf] lgwf{l/t ;do cufj} 5nkmn ug{sf nflu s'g} k|:tfj jf ;+zf]wg Nofpg kfOg] 5}g .

^&= k|:tfj lkmtf{ lng ;lsg]M -!_ k|b]z ;ef ;lrjfnodf btf{ eO;s]sf] k|:tfj ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ k|:tfjsn] lnlvt lgj]bgåf/f lkmtf{ lng ;Sg]5 .

t/ k|b]z ;efdf k]z eO;s]sf] k|:tfj k|b]z ;efsf] cg'dlt lagf lkmtf{ lng ;lsg] 5}g / k|:tfjdfly s'g} ;+zf]wg k]z ePsf] 5 eg] To:tf] ;+zf]wgsf] 6'Ëf] gnfu];Dd k|:tfj lkmtf{ lng ;lsg] 5}g .

-@_ PseGbf a9L ;b:ox¿n] j:t'tM pxL ljifodf PseGbf a9L k|:tfjx¿ k]z u/]df cfk;L ;xdlt jf uf]nfk|yfåf/f lgwf{l/t Pp6f k|:tfjdf dfq 5nkmn x'g]5 .

^*= k|:tfjsf] ;"rgfM k|:tfj k]z ug{ rfxg] ;b:on] ;f] s'/fsf] lnlvt ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

32  

^(= k|:tfjsf] ;DaGwdf ckgfOg] sfo{k|0ffnLM o; lgodfjnLsf] cGo kl/R5]bx¿ cGtu{t NofOg] k|:tfjsf] ;DaGwdf ;f]xL kl/R5]bdf n]lvP adf]lhdsf] sfo{k|0ffnL ckgfOg]5 / pQm kl/R5]bx¿df gn]lvPsf s'/fx¿sf] xsdf o; kl/R5]b / kl/R5]b –!! df n]lvPsf s'/fx¿ nfu" x'g]5g\ .

&)= cGo k|:tfj k]z ug{ g;lsg]M lgod &!, &@ / &# adf]lhdsf k|:tfjx¿ afx]s o; kl/R5]b cGtu{t cGo s'g} k|:tfj k]z ug{ kfOg] 5}g .

&!= ;"rgf lagf klg k|:tfj k]z ug{ ;lsg]M -!_ o; kl/R5]bdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ b]xfosf] s'g} k|:tfj ;"rgf lagf klg k]z ug{ ;lsg]5 / To:tf] k|:tfjåf/f s'g} ljjfbf:kb ljifo p7fpg kfOg] 5}gM–

-s_ wGojfb 1fkg ug]{,

-v_ a}7s :ylut ug]{,

-u_ k|:tfj tyf ;+zf]wg lkmtf{ lng],

-3_ awfO{ lbg] jf zf]s k|s6 ug]{,

-ª_ 5nkmn :ylut ug]{,

-r_ 5nkmnsf] cjlw a9fpg],

-5_ a}7ssf] cjlw a9fpg], jf

-h_ 5nkmn ;dfKt ug]{ .

-@_ pklgod -!_ df plNnlvt k|:tfjsf ;DaGwdf ;efd'vsf] cg'dlt k|fKt eO{ k|b]z ;efsf] a}7sdf k|:tfj k]z ePkl5 ;efd'vn] pQm k|:tfjnfO{ 5nkmn lagf ;efsf] lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .   

&@= h¿/L ;fj{hlgs dxTjsf] k|:tfjM -!_ s'g} ;b:on] h¿/L / ;fj{hlgs dxTjsf] ljifodfly 5nkmn ug{ rfx]df tTf\;DaGwL k|:tfjsf] ;"rgf ;efsf] a}7s z'¿ x'g'eGbf sDtLdf b'O{ 306f cufj} ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 / To:tf] k|:tfjnfO{ sDtLdf b'O{hgf ;b:on] ;dy{g u/]sf] x'g' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

33  

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgfsf] ;fydf pQm k|:tfjdfly 5nkmn ug'{ kg]{ sf/0f :ki6 ¿kdf pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] ljifo ;efd'vn] h¿/L / ;fj{hlgs dxTjsf] 7x¥ofPdf k|:tfj;Fu ;DalGwt dGqL;Fu k/fdz{ u/L pQm k|:tfjnfO{ :jLs[lt lbg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd :jLs[t k|:tfjdfly 5nkmnsf nflu ;efd'vn] a9Ldf b'O{ 306fsf] ;do tf]Sg]5 . To:tf] k|:tfjdfly tLg lbgleq 5nkmn ul/g]5 .

-%_ pklgod -#_ adf]lhd k|:tfj :jLs[t eO ;efd'vn] k|:tfjs ;b:osf] gfd lnPkl5 k|:tfjs ;b:on] ;+lIfKt jQmJo lbg]5 . To;kl5 ;efd'vn] 5nkmndf efu lng] ;b:ox¿nfO{ ;do lbg]5 .

-^_ 5nkmndf p7]sf k|Zgx¿sf] hjfkm ;DalGwt dGqLn] lbg]5 .  

&#= ljnDasf/L k|:tfjM -!_ a}7s :ylut ug]{ k|:tfj jf sfo{ :yug k|:tfj afx]s c¿ s'g} k|:tfj jf ljw]osdfly 5nkmn eO/x]sf] ;dodf s'g} ;b:on] pQm 5nkmn c¿ s'g} lbgsf] nflu :ylut ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 / csf]{ s'g} ;b:on] ;f] k|:tfjsf] ;dy{g u/]kl5 To:tf] k|:tfjn] a}7s ;dIf /x]sf cGo k|:tfjx¿eGbf k|fyldstf kfpg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfjdf s'g} ;+zf]wg k]z ug{ kfOg] 5}g .

-#_ ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPdf pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfjdf ;+lIfKt 5nkmn x'g lbO{ lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ug]{ jf ;dy{g ug]{ ;b:on] ;f]xL k|:tfj jf ljw]osdfly 5nkmn eO/x]sf] ;dodf k'gM To:tf] k|:tfj k]z ug{ jf ;dy{g ug{ kfpg] 5}g .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

34  

-%_ k|:tfj k]z ug{ kfpg] clwsf/sf] b'¿kof]u u/L s'g} ;b:on] k|:tfj k]z u/]sf] 5 eGg] nfu]df ;efd'vn] To:tf] k|:tfjnfO{ c:jLs[t ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b –!!

;+zf]wg ;DaGwL Joj:yf &$= ;+zf]wg ;DaGwL zt{ M b]xfosf zt{sf cwLgdf /xL s'g}

k|:tfjsf] ;DaGwdf ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg]5M–

-s_ d"n k|:tfjsf] l;4fGt, laifo tyf If]qflwsf/ cGtu{t /xL,

-v_ a}7sn] klxn] ul/;s]sf] lg0f{osf] ljk/Lt gx'g] ul/,

-u_ :ki6 jf vf; cy{ lbg] u/L .

&%= ;+zf]wgsf] ;"rgfM -!_ k|:tfjdf ;+zf]wg k]z ug{ rfxg] ;b:on] k|:tfjdfly ljrf/ ul/g] lbgsf] rf}aL; 306f cufj} ;+zf]wgsf] ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

t/ ;efd'vsf] cg'dlt lnP/ k|:tfjdfly 5nkmn k|f/De x'g'eGbf cufl8 s'g} klg ;dodf ;+zf]wgsf] ;"rgf k]z ug{ ;lsg]5 .

-@_ ;+zf]wgsf] ;"rgf k|fKt ePkl5 k|To]s ;+zf]wgsf] Ps –Ps k|lt ;a} ;b:ox¿nfO{ pknAw u/fOg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd ;"rgf glbO{ ;+zf]wg k]z u/]df s'g} klg ;b:on] cfklQ p7fpg ;Sg]5 .

&^= ;+zf]wg :jLs[t ug]{ jf gug]{ clwsf/M -!_ k|:tfjdfly k]z ul/g] ;+zf]wg :jLs[t ug]{ jf gug]{ clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 .

-@_ ;+zf]wg :jLs[t jf c:jLs[t ug]{ k|of]hgsf] nflu ;efd'vn] ;DalGwt ;b:onfO{ ;+zf]wgsf] p2]Zo :ki6 ug{ nufpg ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

35  

&&= ;+zf]wg k]z ug]{M ;efd'vn] :jLs[t u/]sf] ;+zf]wg jf ;+zf]wg ;lxtsf] k|:tfj jf d"n k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k]z ug'{eGbf klxn] a}7sdf k9]/ ;'gfpg]5 . o;/L lg0f{ofy{ k]z ubf{ PseGbf a9L ;+zf]wg ePdf ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] s'g} Ps ;+zf]wg jf ;+zf]wg ;lxtsf] k|:tfj jf d"n k|:tfjnfO{ k|fyldstf lbO{ k]z ug{ ;Sg]5 .

kl/R5]b–!@

:yug k|:tfj

&*= k|:tfjsf] ;"rgf / ;efd'vsf] cg'dltM -!_ o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL cToGt h¿/L ;fj{hlgs dxTjsf] s'g} vf; ljifodfly 5nkmn ug{ ;bgsf] sfo{qmd :ylut ul/of];\ eGg] k|:tfj ;efd'vsf] cg'dltn] k]z ug{ ;lsg]5 .

t/,

-s_ To:tf] k|:tfj lgod cg's"n gePdf jf ;efd'vn] c:jLs[t u/]df / lghn] plrt 7fg]df lgod cg's"n gePsf] jf c:jLs[t u/]sf] sf/0fsf] hfgsf/L k|:tfjs ;b:onfO{ lbg ;Sg]5 .

-v_ k|:tfjdf pNn]v ePsf tYosf] ;DaGwdf ;efd'vn] a9L hfgsf/L lng cfjZos 7fg]df k|:tfj :jLs[t jf c:jLs[t ug'{ cl3 k|:tfjs ;b:o jf dGqLaf6 k|:tfjsf] tYosf] ljifodf hfgsf/L lng ;Sg]5 .

-@_ :yug k|:tfj h'g lbgsf] a}7sdf k]z ug{ vf]lhPsf] xf] ;f] lbgsf] a}7s z'? x'g] b'O{ 306f cufj} ;lrjnfO{ ;"rgf lbg' kg]{5 / To:tf] k|:tfj ;lxtsf] ;"rgfsf] Ps–Ps k|lt ;efd'v, ljifo;Fu ;DalGwt dGqL / cfGtl/s dfldnf tyf sfg"g dGqLnfO{{ klg lbg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

36  

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfj ;DaGwL ;"rgf Ps a}7sdf Pp6f eGbf a9L lbg kfOg] 5}g .

-$_ Pshgf eGbf a9L ;b:on] k|:tfjsf] ;"rgfdf x:tfIf/ u/]sf] eP klxnf] qmd;ª\Vofdf x:tfIf/ ug]{ ;b:on] ;"rgf lbPsf] dflgg]5 . 

&(= :yug k|:tfj ;DaGwL zt{M s'g} h¿/L / ;fj{hlgs dxTjsf] ljifodfly 5nkmn ug{ k|b]z ;efsf] a}7s :ylut ul/of];\ eGg] k|:tfj b]xfosf zt{x¿sf] cwLgdf /xL k]z ug{ ;lsg]5M–

-s_ k|:tfjsf] ljifo tTsfn 36]sf] 36gf / k|b]z ;/sf/sf] pQ/bfloTjleqsf] x'g' kg]{, /

-v_ lgod ^@ df plNnlvt zt{x¿ k"/f ePsf] x'g' kg]{ .

*)= :yug k|:tfj k]z ug]{ ;efsf] cg'dltM -!_ ;efd'vn] lgod &* cg';f/ k|:tfj k]z ug{ cg'dlt lbPdf a}7ssf] k|f/Dedf ;efd'vn] ;DalGwt ;b:osf] gfd lng]5 / To;kl5 :yug k|:tfj k]z ug{ rfxg] ;b:on] k|:tfj k]z ug{ a}7ssf] cg'dlt dfUg]5 .

-@_ s'g} ;b:on] pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] lj/f]w u/]df ;efd'vn] cg'dlt lbg rfxg] ;b:ox¿nfO{ pleg] cfb]z lbg]5 / tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] bz k|ltzt jf ;f]eGbf a9L ;b:ox¿ plePdf ;efsf] cg'dlt k|fKt ePsf] dflgg]5 .

*!= k|:tfjdf 5nkmn ug]{ ;do lgwf{/0fM :yug k|:tfjdf 5nkmn ug{ ;efd'vn] ;efsf] sfo{qmdnfO{ ;d]t b[li6ut u/L ;f]xL lbgsf] s'g} ;do tf]Sg ;Sg]5 .

*@= 5nkmnsf] ;dflKtM ;efd'vnfO{ k|:tfjdflysf] 5nkmn kof{Kt ePsf] nfu]df pQm k|:tfjnfO{ ;efsf] lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

*#= jQmJosf] nflu ;do lgwf{/0fM s'g} k|:tfjsf] ;DaGwdf k|:tfjs, ;dy{s, ;DalGwt dGqL / cGo ;b:ox¿n] af]Ng] ;do ;efd'vn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

37  

kl/R5]b– !#

;ÍNk

*$= ;ÍNk k|:t't ug{ ;lsg]M -!_ o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL ;fj{hlgs dxTjsf] b]xfosf] s'g} ljifodf ;ÍNk k]z ug{ ;lsg]5M–

-s_ /fo jf l;kmfl/; k|s6 ug{,

-v_ k|b]z ;/sf/sf] s'g} sfo{ jf gLltsf] ;dy{g jf lj/f]w k|s6 ug{ jf k'glj{rf/sf nflu Wofg cfsif{0f ug{, jf

-u_ s'g} ;Gb]z jf lgb]{zg lbg .

-@_ ;efd'vn] pko'Qm / cfjZos 7x¥ofPsf] cGo s'g} ljifodf ;ÍNk k]z ug{ cg'dlt lbg ;Sg]5 .

*%= ;ÍNksf] ;"rgfM -!_ ;ÍNk k|:t'tstf{n] cfk"mn] k]z ug{ rfx]sf] ;ÍNksf] ;"rgf sDtLdf ;ft lbg cufj} ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

t/ s'g} dGqLn] sDtLdf tLg lbgsf] ;"rgf lbO{ ;ÍNk k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ dGqL afx]s c¿ ;b:on] ;efd'vsf] cg'dlt glnO{ Pp6} clwj]zgdf tLgeGbf a9L ;ÍNkx¿sf] ;"rgf lbg kfpg] 5}g . 

*^= ;ÍNk ;DaGwL zt{M o; kl/R5]bdf n]lvPsf] s'/fx¿sf cltl/Qm k|:tfjsf ;DaGwdf o; lgodfjnLsf ;a} zt{x¿ ;ÍNksf] xsdf klg nfu" x'g]5g\ .

*&= :jLsf/ of]Uo 5 jf 5}g eGg] lg0f{o M -!_ s'g} ;ÍNk :jLsf/ of]Uo 5 jf 5}g eGg] k|Zgsf] lg0f{o ;efd'vn] ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lg0f{o ubf{ ;efd'vn] sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{ lng ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

38  

-#_ ;efd'vn] pko'Qm b]v]df ;ÍNknfO{ o; lgod cg's"n agfpgsf] lgldQ cfjZos ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .

-$_ ;efd'vaf6 a}7sdf k]z ug{ :jLs[t ;ª\sNksf] k|lt ;ÍNk k]z x'g] b'O{ lbg cufj} ;+zf]wg k]z ug]{ k|of]hgsf] nflu ;b:ox¿nfO{ ljt/0f ul/g]5 . 

**= ;ÍNk k]z x'g]M Pp6f a}7sdf Pshgf ;b:osf] PseGbf a9L ;ÍNk sfo{;"rLdf /flvg] 5}g / Ps a}7sdf b'O{eGbf a9L ;ÍNkx¿ /flvg] 5}gg\ .

*(= ;ÍNk k]z ug]{ tl/sfM -!_ ;efd'vn] gfd lnPkl5 ;ÍNk k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ;efdf cfˆgf] ;ÍNk k]z ug{ ;Sg]5 / To;/L ;ÍNk k]z ubf{ ;ÍNksf] Joxf]/f k9L jQmJo lbg ;Sg]5 .

t/ ;efd'vsf] cg'dlt lnP/ s'g} ;b:on] cGo s'g} ;b:onfO{ cfˆgf] ;ÍNk k]z ug{ clws[t ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;efd'vn] ;b:osf] gfd lnPkl5 ;f] ;b:on] ;ÍNk k]z gug]{ OR5f k|s6 ug{ ;Sg]5 .

-#_ ;DalGwt ;b:on] k]z gu/]sf] ;ÍNk lghn] lkmtf{ lnPsf] dflgg]5 .

()= 5nkmnsf] ;dofjlwM ;b:on] ;ÍNk k|:t't ubf{ / ;DalGwt dGqLn] klxnf] k6s af]Nbf jf af]Ng rfxg] cGo ;b:ox¿sf] ;dofjlwsf] lgwf{/0f ;efd'vn] ug]{5 . ;b:ox¿n] af]ln;s]kl5 ;DalGwt dGqLn] hjfkm lbg]5 .

(!= ;+zf]wg ;DaGwL zt{M -!_ o; kl/R5]b cGtu{t k]z ePsf ;ª\sNkdfly ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg]5 .

-@_ lgod &$ df pNn]lvt zt{x¿ ;ÍNksf] ;+zf]wgsf xsdf klg nfu" x'g] 5g\ .

(@= ;ÍNkdf lg0f{oM 5nkmn ;dfKt ePkl5 ;ÍNk pk/ s'g} ;+zf]wg k]z ePsf] /x]5 eg] ;efn] klxn] ;f] pk/ lg0f{o u/L ;ÍNkdf lg0f{o ug]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

39  

(#= :jLs[t ;ÍNk k7fOg]M ;lrjn] ;efåf/f :jLs[t ul/Psf] k|To]s ;ÍNksf] Ps –Ps k|lt dlGqkl/ifb\nfO{ / ;DalGwt dGqLnfO{ k7fpg]5 . ;DalGwt dGqLn] :jLs[t ;ÍNk sfof{Gjog u/L ;f]sf] hfgsf/L tTsfn ;lrjfnodf k7fpg' kg]{5 .

t/ s'g} dgfl;j sf/0f k/L ;ÍNk sfof{Gjog x'g g;s]sf]df To:tf] sf/0f ;lxtsf] hfgsf/L ;efnfO{ u/fpg' kg]{5 .

kl/R5]b– !$

cWofb]z ;DaGwL

($= cWofb]z k]zM -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @)@ adf]lhd hf/L ePsf]

cWofb]z hf/L ePkl5 a;]sf] ;efsf] a}7sdf ;DalGwt dGqLn] k]z ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cWofb]z k]z ubf{ To:tf] cWofb]z hf/L ug'{ k/]sf] kl/l:ylt / sf/0f ;d]tsf] ljj/0f ;+nUg ug'{ kg]{5 .

(%= cWofb]z c:jLsf/ ug]{ ;"rgfM -!_ cWofb]z c:jLsf/ ug{ k|:tfj k]z ug{ rfxg] ;b:on] To:tf] ;"rgf cWofb]z k]z ePsf] b'O{ lbgleq ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;"rgf lbFbf cWofb]z c:jLs[t ug'{ kgf{sf] sf/0f ;d]t pNn]v ePsf] x'g' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf PseGbf a9L k|fKt ePdf cfk;L ;xdlt jf uf]nfk|yfåf/f s'g} Ps k|:tfjsf] ;"rgf dfq 5flgg]5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhd cWofb]z c:jLsf/ ug]{ s'g} ;"rgf k|fKt gePdf ;efd'vn] ;f] cWofb]z :jLs[t ul/of];\ egL k|:tfj k|:t't ug{ ;DalGwt dGqLnfO{ cg'dlt lbg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

40  

(^= cWofb]z c:jLs[t ug]{ k|:tfj k]z ug]{ t/LsfM -!_ ;efd'vn] gfd lnPkl5 k|:tfjsf] ;"rgf ug]{ ;b:on] cfˆgf] k|:tfj k]z ug]{5 / To;/L k|:tfj k]z ubf{ k|:tfjsf] Joxf]/f k9L jQmJo lbg ;Sg]5 .

-@_ ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ k|:tfjsf] ;"rgf ug]{ ;b:on] cfˆgf] k|:tfj k]z ug{ cGo s'g} ;b:onfO{ clws[t ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd ;efd'vn] ;b:osf] gfd lnPkl5 ;f] ;b:on] k|:tfj k]z gug]{ OR5f k|s6 ug{ ;Sg]5 .

-$_ ;DalGwt ;b:on] k]z gu/]sf] k|:tfj lghn] lkmtf{ lnPsf] dflgg]5 .

(&= cWofb]z c:jLs[t ug]{ k|:tfjdf 5nkmnM cWofb]z c:jLs[t ug]{ ;DaGwL k|:tfjdf 5nkmn ug{ ;efd'vn] sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;do lgwf{/0f ug]{5 / 5nkmnsf] cGTodf ;DalGwt dGqLn] 5nkmndf p7]sf k|Zgsf] hjfkm lbg]5 .

(*= cWofb]z c:jLs[t ug]{ k|:tfjdfly lg0f{oM lgod (& adf]lhd dGqLn] hjfkm lbPkl5 ;efd'vn] pQm k|:tfjnfO{ a}7ssf] lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 .

kl/R5]b– !%

Joj:yfkg sfo{ljlw

((= ljw]os k|:t't ug]{ cg'dltsf] nflu ;"rgfM -!_ ;+ljwfg / o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL s'g} klg ;b:on] ljw]os k|:t't ug{ ;Sg]5 . ljw]os k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ljw]ossf] ;fydf p2]Zo, sf/0f / JofVofTds l6Kk0fL ;lxtsf] ljj/0f ;+nUg u/L To;sf] ;"rgf sDtLdf ;ft lbg cufj} ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

41  

t/ ;/sf/L ljw]ossf] xsdf kfFr lbg cufl8 ;"rgf lbg' kof{Kt x'g]5 .

-@_ ;+ljwfgsf] wf/f !(* adf]lhd s'g} ljw]os P]g ag]kl5 cfly{s Jooef/ x'g] /x]5 eg] To:tf] ljw]os k]z ubf{ ljw]ossf ;fydf lj:t[t ljj/0f ;lxtsf] cfly{s l6Kk0fL klg ;+nUg /xg' kg]{5 . cfly{s l6Kk0fLdf vr{ ;DaGwL bkmfx¿k|lt Wofgfsif{0f u/L ljw]os kfl/t eO{ P]g ag]df x'g ;Sg] k6s] / ;fnj;fnL vr{sf] cg'dflgt ljj/0f klg ;+nUg x'g' kg]{5 .

!))= cfl>t ljw]os k|:t't ug{ ;lsg]M ;ef;dIf ljrf/fwLg /x]sf] s'g} ljw]osdfly k"0f{tM jf cf+lzs ¿kdf cfl>t ljw]os d"n ljw]os kfl/t gx'Fb} klg k|:t't ug{ ;lsg]5 .

t/ d"n ljw]os kfl/t geP;Dd cfl>t ljw]osdfly ljrf/ ul/g] 5}g .

!)!= ;dfg ljifosf] ljw]os ;"rLdf g/xg]M ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s s'g} ljw]os ;bgsf] ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf p:t} ljifo / p2]Zo ;dfj]z ePsf] s'g} cGo ljw]ossf] ;"rgf ljrf/fwLg ljw]os k|:t't x'g'eGbf cl3 jf kl5 h'g;'s} ldltdf k|fKt ePsf] eP klg To;nfO{ k|fKt ljw]ossf] ;"rLdf /flvg] 5}g .

!)@= k|Tofof]lht Joj:yfkg af/] l6Kk0fLM s'g} ljw]osdf sfg"g agfpg] clwsf/ k|Tofof]hg ug]{ k|fjwfg /x]sf] eP To;sf] sf/0f, k|Tofof]lht clwsf/ cGtu{t agfOg] sfg"gsf] k|s[lt / ;Ldf tyf To;af6 kg{ ;Sg] k|efjk|lt Wofgfsif{0f ;lxtsf] lj:t[t l6Kk0fL ;+nUg ug'{ kg]{5 .

!)#= :jLs[t cWofb]z k|lt:yfkg ug]{ ljw]osM k|b]z k|d'vaf6 hf/L ePsf] s'g} cWofb]zsf k|fjwfgx¿nfO{ oyfjt\ jf ;+zf]wg ;lxt k|lt:yflkt ug]{ p2]Zoaf6 k|:t't ul/g] ljw]ossf] ;fydf pQm sfg"g agfO{ cWofb]zsf] ¿kdf tTsfn} nfu" ug'{ k/]sf] kl/l:ylt / sf/0f ;lxtsf] ljj/0f ;+nUg ug'{ kg]{5 .

!)$= ljw]ossf] ljt/0fM ljw]os k]z x'g] lbgeGbf b'O{ lbg cufj} k|To]s ;b:onfO{ ljw]ossf] k|lt pknAw u/fOg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

42  

!)% ljw]os k|:t't ug{ cg'dlt dfUg] k|:tfjsf] lj/f]wsf] ;"rgf M s'g} ljw]os k|:t't ug{ cg'dlt dfUg] k|:tfjsf] lj/f]w ug{ rfxg] ;b:on] To;sf] ;"rgf k|:tfj k|:t't x'g] lbgeGbf sDtLdf Ps lbg cufj} ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

!)^= ljw]os k|:t't ug{ cg'dlt dfUg] k|:tfj M -!_ ljw]os k|:t't ug{ cg'dlt dfUg] k|:tfjsf] s;}n] lj/f]w u/]df lj/f]wstf{ / k|:tfjs ;b:onfO{ ;efd'vn] qmdzM ;+lIfKt jQmJo lbg cg'dlt lbg]5 . tTf\kZrft\ ;f] k|Zgdfly 5nkmn x'g glbO{ ;efd'vn] a}7ssf] lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ljw]os k|:t't ug]{ cg'dlt k|fKt ePdf k|:t'tstf{ ;b:on] ljw]osnfO{ tTsfn ;ef ;dIf k|:t't ug]{5 .

!)&= ljw]osdflysf] ;fdfGo 5nkmn M -!_ lgod !)^ adf]lhd ljw]os k|:t't eO;s]kl5sf] csf]{ s'g} a}7sdf k|:tfjs ;b:on] ljw]osdfly ljrf/ ul/of];\ eGg] k|:tfj k|:t't ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod adf]lhdsf] k|:tfjdfly 5nkmn x'Fbf ljw]ossf] ;}4flGts kIfdf dfq 5nkmn ul/g]5 . To;/L 5nkmn ubf{ ljw]ossf] dg;fo :ki6 ug{ cfjZos b]lvPdf afx]s ljw]ossf bkmfx¿dfly 5nkmn ul/g] 5}g / ljw]osdfly s'g} ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg] 5}g .

!)*= ;fdfGo 5nkmn ;dfKt ePkl5sf] sfo{ljlw M -!_ ljw]osdfly ;fdfGo 5nkmn ;dfKt ePkl5 k|:t'tstf{ ;b:on] b]xfosf] s'g} Ps k|:tfj k|:t't ug{ ;Sg]5 M–

-s_ ljw]osdflysf] bkmfjf/ 5nkmn ;efdf ul/of];\, jf

-v_ bkmfjf/ 5nkmnsf] nflu ljw]osnfO{ ;DalGwt ;ldltdf k7fOof];\ .

-@_ k|:t'tstf{ ;b:on] pklgod -!_ adf]lhdsf] s'g} k|:tfj k]z u/]sf]df cGo s'g} ;b:on] ;f]xL pklgod adf]lhdsf] csf]{ k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

43  

!)(= k|:tfj k]z ug{ clws[t ug{ ;lsg] M ljw]os k|:t'tstf{ ;b:o :jod\ pkl:yt x'g c;dy{ 5 eGg] s'/fdf ;efd'v ;Gt'i6 ePdf k|:t'tstf{ ;b:on] clws[t u/]sf] cGo s'g} ;b:onfO{ ;f] ljw]ossf] ;DaGwdf k|:tfj k]z ug{ ;efd'vn] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

!!)= ljw]osdf ;+zf]wgsf] ;"rgf M -!_ ljw]osdf ;+zf]wg k]z ug{ rfxg] s'g} klg ;b:on] ljw]osdflysf] ;fdfGo 5nkmn ;dfKt ePsf] Ps ;o jL; 306fleq cfk"mn] k]z ug{ rfx]sf] ;+zf]wg ;lxtsf] ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ ;lrjn] k|fKt ;+zf]wgsf] ljj/0f ;j} ;b:onfO{ pknAw u/fpg]5 .

!!!= ;+zf]wg ;DaGwL zt{ M -!_ b]xfosf zt{x¿sf cwLgdf /xL ljw]osdf ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg]5 M–

-s_ ljw]ossf] ljifo;Fu ;Da4 x'g' kg]{,

-v_ ljw]osdf lglxt l;4fGtsf] ljk/Lt x'g gx'g],

-u_ ;+zf]wg c:ki6 jf lg/y{s x'g gx'g],

-3_ h'g bkmfdf ;+zf]wg ug{ vf]lhPsf] xf] ;f]xL bkmfsf] ljifo ;Da4 x'g' kg]{,

-ª_ ;efåf/f k"j{ :jLs[t l;4fGt jf lg0f{osf] ljk/Lt x'g gx'g], /

-r_ ljw]ossf] s'g bkmfsf] s'g Joj:yf jf zAbfjnLsf] ;§fdf s] s:tf] Joj:yf jf zAbfjnL /fVg vf]lhPsf] xf] eGg] s'/f :ki6 v'nfPsf] x'g' kg]{ .

-@_ ;efd'vnfO{ o; lgodsf] cwLgdf /xL s'g} ;+zf]wgnfO{ :jLs[t ug]{, c:jLs[t ug]{ jf ;DalGwt ;b:onfO{ af]nfO{ To;df ;'wf/ ug]{ jf Ps} cfzosf PseGbf a9L ;+zf]wgx¿nfO{ PsLs[t u/L :jLs[t ug]{ clwsf/ x'g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

44  

!!@= ;+zf]wgsf] qmd M ;efd'vaf6 :jLs[t ePsf ;+zf]wgx¿ oyf;Dej qmd ldnfO{ ;+zf]wgsf] ;"rLdf /flvg]5g\ .

!!#= ;+zf]wg ;lxt bkmfjf/ 5nkmn M -!_ ;+zf]wgdf ljrf/ ubf{ ;fdfGotof ljw]ossf bkmfx¿sf] qmdfg';f/ ul/g]5 / ;efd'vn] gfd af]nfPsf] ;b:on] jf lghn] clws[t u/]sf] ;b:on] ;+zf]wg k|:t't ug{ ;Sg]5 .

-@_ 5nkmnaf6 oyfjt /x]sf] jf ;+zf]wg :jLsf/ ul/Psf] k|To]s bkmfsf ;DaGwdf qmdfg';f/ ;efd'vn] æof] bkmf ljw]ossf] cË agf];\Æ eGg] k|:tfj lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

t/ ;dosf] ldtJolotfsf] nflu 5nkmndf bf]xf]/f]kg x6fpg Ps} bkmf jf ;f] cGtu{t k|fKt cGof]Gofl>t ;+zf]wgx¿nfO{ Ps;fy 5nkmn ug]{ cg'dlt lbg ;lsg]5 / bkmfx¿dflysf] 5nkmnsf] qmddf ljw]ossf] s'g} efu jf bkmfnfO{ cl3–kl5 u/L 5nkmndf /fVg jf s'g} efu jf bkmfnfO{ kl5 ljrf/ ug]{ u/L :ylut /fVg ;lsg]5 .

-#_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; lgod / lgod !!$, !!%, !!^ / !!& sf] k|of]hgsf] nflu ljwfog ;ldltdf ljw]osdfly bkmfjf/ 5nkmn x'+bfsf] cj:yfdf æ;efd'vÆ eGgfn] ljwfog ;ldltsf] ;efkltnfO{ / æa}7sÆ eGgfn] ;DalGwt ;ldltsf] a}7snfO{ ;d]t hgfpF5 .

!!$= ;+zf]wg lkmtf{ lng ;lsg] M ;+zf]wg k|:t'tstf{ ;b:on] a}7ssf] :jLs[lt lnO{ ;+zf]wg lkmtf{ lng ;Sg]5 .

t/ s'g} ;+zf]wgdfly klg ;+zf]wg k|:t't ePsf]df ;f] ;+zf]wgsf] 6'Ëf] gnfu];Dd d"n ;+zf]wgnfO{ lkmtf{ lng ;lsg] 5}g .

!!%= cg';"rLdfly 5nkmn M ;efd'vn] cGoyf lg0f{o u/]df afx]s ljw]osdf /x]sf cg';"rL tyf To;df k|fKt ;+zf]wgdflysf] 5nkmn ;DalGwt bkmfdflysf] 5nkmnsf] nuQ} ul/g]5 /

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

45  

a}7ssf] lg0f{osf] nflu /flvg] k|Zg klg ;f]xL qmddf k|:t't ul/g]5 .

!!^= bkmfx¿nfO{ ;d"xLs[t ¿kdf lg0f{ofy{ k|:t't ug{ ;lsg] M ;efd'vn] plrt ;Dem]df ljw]ossf] bkmf, cg';"rL, s'g} ;+zf]lwt bkmf jf cg';"rL a}7ssf] lg0f{osf] nflu ;d"xLs[t ¿kdf /fVg klg ;Sg]5 .

t/ s'g} ;b:on] s'g} bkmf jf cg';"rL, ;+zf]lwt bkmf jf cg';"rL a}7ssf] lg0f{osf nflu 5'§f5'§} k|:t't ul/of];\ egL cg'/f]w u/]df ;efd'vn] 5'§f5'§} k|:t't ug]{5 .

!!&= k|:tfjgf / gfdsf] k|:t'lt M ljw]ossf cGo ;a} bkmf / cg';"rL eP ;f] pk/ ;d]t lg0f{o ePkl5 dfq ;efd'vn] ljw]ossf] k|:tfjgf / gfd ;DaGwL bkmfnfO{ d"n ¿kdf jf ;+zf]lwt ¿kdf ljw]ossf] cË agfOof];\ egL cGTodf k|:tfj ug]{5 .

!!*= lgb]{zg lbg ;lsg] M ;bgdf ljrf/fwLg /x]sf] s'g} ljw]osnfO{ ;DalGwt ;ldltdf k7fpFbf jf ;DalGwt ;ldltdf ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf klg ljw]ossf] kl/lw jf d"n p2]ZonfO{ lj:t[t ug{ jf s'g} ljz]if k|fjwfgnfO{ ;dfj]z ug{ jf gug{ ;bgn] ;DalGwt ;ldltnfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

t/ To:tf] lgb]{zg ljw]ossf] d"n efjgf ljk/Lt x'g' x'Fb}g .

!!(= ljwfog ;ldltsf] k|ltj]bg M ljwfog ;ldltdf ljw]osdfly bkmfjf/ 5nkmn ;dfKt ePkl5 ;ldltn] u/]sf] lg0f{osf] k|ltj]bg tof/ u/L ;efkltn] jf lghsf] cg'kl:yltdf ;efd'vn] tf]s]sf] ;ldltsf] cGo s'g} ;b:on] k|ltj]bg ;lxtsf] ljw]os a}7sdf k]z ug]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

46  

!@)= ljw]os lkmtf{ lng ;lsg] M -!_ ljw]os k|:t'tstf{ ;b:on] ljw]os lkmtf{ lng cg'dlt dfUg] k|:tfj k]z ug{ rfx]df Ps lbg cufj} ;lrjnfO{ ;"rgf lbg' kg]{5 .

-@_ ljwfog ;ldltdf ljw]os ljrf/fwLg /x]sf] cj:yfdf ljw]os lkmtf{ lng] cg'dltsf] nflu k|:tfj k|:t't ePdf ;ldltn] ;f]xL Joxf]/fsf] k|ltj]bg a}7sdf k]z ug]{5 .

-#_ ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ ljw]os lkmtf{ lng] k|:tfjs ;b:on] ;efsf] a}7sdf k|:tfj k|:t't ug]{5 .

-$_ ljw]osnfO{ lkmtf{ lng] k|:tfjsf] s;}n] lj/f]w u/]df k|:tfj ug]{ tyf lj/f]w ug]{ ;b:onfO{ ;efd'vn] ;+lIfKt jQmJo lbg cg'dlt lbg ;Sg]5 / To;kl5 c¿ 5nkmn x'g glbO{ k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

!@!= ;ldltsf] k|ltj]bg k|:t't ePkl5sf] sfo{ljlw M -!_ ;DalGwt ;ldltsf] k|ltj]bg k|:t't ePkl5 ;f] k|ltj]bg ;a} ;b:ox¿nfO{ ljt/0f ul/g]5 .

-@_ ;efd'vn] cGoyf cfb]z lbPdf afx]s ;ldltsf] k|ltj]bg ljt/0f ePsf] rf}aL; 306fkl5sf] s'g} ;dodf ljw]os k|:t'tstf{ ;b:on] b]xfosf] s'g} k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 M–

-s_ k|ltj]bg ;lxtsf] ljw]osdfly 5nkmn ul/of];\, jf

-v_ s'g} vf; bkmf jf bkmfx¿sf ;DaGwdf k'gM ljrf/fy{ lgb]{zg ;lxt ;DalGwt ;ldltdf ljw]os lkmtf{ k7fOof];\ .

-#_ k|:t'tstf{ ;b:on] pklgod -@_ adf]lhdsf] s'g} k|:tfj k]z u/]sf]df cGo s'g} ;b:on] ;f]xL pklgod adf]lhdsf] csf]{ k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd k|:tfj k]z ul/Pdf ;efd'vn] ;f] k|:tfjs ;b:onfO{ / ljw]os k|:t'tstf{ ;b:onfO{ af]Ng df}sf lbg]5 / o;/L b'j} hgfn] af]ln;s]kl5 k|:tfjs ;b:on] k|:tfj lkmtf{ glnPdf c? 5nkmn x'g glbO{ ;f] k|:tfjnfO{ ;efsf] lg0f{ofy{ k]z ug]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

47  

-%_ ljw]osnfO{ ;ldltdf lkmtf{ k7fpg] lg0f{o ePdf ;f] ljw]osdfly k'gM ljrf/ u/L k|ltj]bg k]z ug{ ;DalGwt ;ldltdf lkmtf{ k7fOg]5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhd k'gM ljrf/fy{ lkmtf{ cfPsf] ljw]osdfly ;DalGwt ;ldltn] oyfzL3| ljrf/ u/L ;f]xL adf]lhdsf] k|ltj]bg ;lxtsf] ljw]os a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-&_ pklgod -^_ adf]lhd ;DalGwt ;ldltn] k]z u/]sf] k|ltj]bg ;b:ox¿nfO{ ljt/0f ePkl5 ;efd'vn] tf]s]sf] lbg / ;dodf k|:t'tstf{ ;b:on] pklgod -@_ sf] v08 -s_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

-*_ pklgod -@_ sf] v08 -s_ jf pklgod -&_ adf]lhdsf] k|:tfj :jLs[t ePkl5 ;DalGwt ;ldltsf] k|ltj]bg / ;f] ;DaGwL ljw]ossf bkmfx¿ tyf cfg'iflËs cGo bkmfx¿df dfq 5nkmn ug{ ;lsg]5 .

!@@= ljw]os kfl/t ug]{ k|:tfj M a}7sdf bkmfjf/ 5nkmn ePsf]df ;f] ;dfKt ePkl5 / ljwfog ;ldltdf bkmfjf/ 5nkmn ePsf]df ;f] ;ldltsf] k|ltj]bgdflysf] 5nkmn ;dfKt eO{ ;+zf]wgx¿nfO{ ;efsf] lg0f{ofy{ qmdzM k]z ul/;s]kl5 ljw]os k|:t'tstf{ ;b:on] ljw]os kfl/t ul/of];\ eGg] k|:tfj k|:t't ug]{5 .

!@#= ljw]os nutaf6 x6fOg] M -!_ b]xfosf] cj:yfdf ljw]osnfO{ ;efsf] nutaf6 x6fOg]5 M–

-s_ ljw]os k|:t'tstf{ ;b:on] k]z u/]sf] b]xfosf] k|:tfj a}7sn] c:jLs[t u/]df M–

-!_ ljw]os k|:t't ug{ cg'dlt kfpFm eGg],

-@_ ljw]osdfly jf ;DalGwt ;ldltsf] k|ltj]bg ;lxtsf] ljw]osdfly ljrf/ ul/of];\ eGg], jf

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

48  

-#_ ljw]os jf ;+zf]wg ;lxtsf] ljw]os kfl/t ul/of];\ eGg] .

-v_ lgod !@@ adf]lhd k|:t't k|:tfj c:jLs[t ePdf,

-u_ ljw]os lkmtf{ lnPdf,

-3_ u}/ ;/sf/L ljw]os k|:t'tstf{ ;b:o ;efsf] ;b:o g/x]df, jf

-ª_ u}/ ;/sf/L ljw]os kfl/t gx'Fb} k|:t'tstf{ ;b:o dGqL ePdf .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd nutaf6 x6fOPsf] ljw]ossf] ;DaGwdf a}7sdf s'g} k|:tfj k]z ug{ ;lsg] 5}g .

!@$= ;fdfGo q'l6x¿ ;'wfg]{ ;efd'vsf] clwsf/ M ;efd'vn] a}7saf6 kfl/t eO;s]sf] ljw]osdf cfjZos b]v]df ljw]ossf bkmfx¿sf] ;ª\Vofsf] qmd ldnfpg, cfjZos cfg'ifª\lus ;'wf/ ug{ / cgfof; x'g uPsf q'l6x¿ ;Rofpg ;Sg]5 .

!@%= ljw]ossf] k'gM k|:t'lt M Ps k6s a}7saf6 c:jLs[t ePsf] ljw]os ;f]xL clwj]zgdf k'gM k|:t't ul/g] 5}g .

!@^= ljw]ossf] k|df0fLs/0fM -!_ ;efaf6 kfl/t ljw]os ;efd'vn] k|dfl0ft u/L k|df0fLs/0fsf] nflu k|b]z k|d'v ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ ;efaf6 kfl/t ljw]os ;+ljwfgsf] wf/f @)! sf] pkwf/f -%_ adf]lhd k|b]z k|d'våf/f k|df0fLs/0f ePkl5 P]g aGg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd k|b]z k|d'vaf6 k|df0fLs/0f ePsf] ;"rgf k|fKt ePkl5 ;efd'vn] ;f] ;"rgf ;efdf k9]/ ;'gfpg]5 . clwj]zg rfn" gePsf] cj:yfdf To:tf] ;"rgf k|b]z ;efsf] ;"rgf kqdf k|sfzg u/fO{ ;efd'vn] To;sf] k|rf/ k|;f/ ;d]t ug{ nufpg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

49  

-$_ pklgod -@_ adf]lhd k|df0fLs/0f ul/Psf] ljw]ossf] Ps k|lt k|b]z ;efsf] clen]vdf /fvL csf]{ Ps÷Ps k|lt k|b]z k|d'vsf] sfof{no / d'VodGqL tyf dlGqkl/ifb\sf] sfof{nodf k7fpg' kg]{5 .

!@&= ljw]osdfly k'glj{rf/ M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @)! sf] pkwf/f -#_ adf]lhd cy{ ljw]os afx]s cGo ljw]os k|b]z k|d'vn] ;Gb]z ;lxt ;efdf lkmtf{ u/]df ;efn] ;f] ljw]os pk/ k'glj{rf/ ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lkmtf{ cfPsf] ljw]ossf] ;DaGwdf sfo{Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{ lnO{ ;efd'vn] b]xfosf dWo] s'g} Ps k|s[of lgwf{/0f ug{ ;Sg]5M

-s_ o; kl/R5]bsf] lgod !)& b]lv lgod !@@ ;Ddsf] k|s[of k'gM cjnDag ug]{, jf

-v_ lkmtf{ cfPsf] ljw]osnfO{ ;f]xL ?kdf k'gM lg0f{osf nflu ;efdf k]z ug]{ .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd k|:t't ?kdf jf ;+zf]wg ;lxt k'gM kfl/t ePsf] ljw]os ;+ljwfgsf] wf/f @)! sf] pkwf/f -$_ adf]lhd k|df0fLs/0fsf nflu k]z ePsf] kGw| lbgleq k|b]z k|d'vn] k|df0fLs/0f ug]{5 .

!@*= ;+ljwfg ;+zf]wg ;DaGwL ljw]ossf] sfo{ljlwM -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @&$ sf] pkwf/f -$_ adf]lhd ;+ljwfg ;+zf]wg ug]{ ljw]ossf ;DaGwdf o; lgodsf cwLgdf /xL o; kl/R5]bsf] sfo{ljlw nfu" x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;+3Lo ;+;bsf] s'g} ;bgaf6 k|fKt ePsf]] ljw]ossf] ;"rgf clwj]zg rfn' /x]sf] eP ;efd'vn] ;efdf k9]/ ;'gfpg]5 .

t/ clwj]zg rfn' g/x]sf] eP ;efd'vn] ;+ljwfgsf] wf/f !*# adf]lhd clwj]zg cfXjfg ug]{ Joj:yfsf nflu k|b]z k|d'v / d'Vo–dGqL ;dIf n]vL k7fpg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf ;efdf k|:t't ePkl5 ;lrjn] ;f] sf] hfgsf/L dlGqkl/ifb\df k7fpg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

50  

-$_ pklgod -#_ adf]lhd k7fOPsf] ljw]os d'Vo–dGqLn] tL; lbg leq ;efdf k]z ug]{5 .

-%_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt ljw]os dfly bkmfjf/ 5nkmn u/L a}7sdf k|ltj]bg k|:t't ug]{ k|of]hgsf nflu ;efd'vn] a}7ssf] cg'dlt lnO{ ljz]if ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .

-^_ ;+ljwfg ;+zf]wg ug]{ ljw]os kfl/t ul/of];\ eGg] k|:tfj ;efdf tTsfn sfod /x]sf ;Dk"0f{ ;b:o ;ª\Vofsf] ax'dtaf6 :jLs[t ePdf ljw]os kfl/t ePsf] dflgg]5 .

-&_ ;+ljwfg ;+zf]wg ug]{ ljw]os kfl/t ul/of];\ eGg] k|:tfj ;efsf] dt ljefhgåf/f lglZrt ul/g]5 .

-*_ o; lgod adf]lhd ;+ljwfg ;+zf]wg ljw]os pk/ ;ef af6 ePsf] lg0f{osf] hfgsf/L ;efd'vn] ;+ljwfgsf] wf/f @&$ sf] pkwf/f -%_ adf]lhd ;+3Lo ;+;bdf k7fpg' kg]{5 .

kl/R5]b– !^

/fh:j / Joosf] cg'dfg ;DaGwL sfo{ljlw

!@(= /fh:j / Joosf] cg'dfg M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @)& adf]lhd

cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] ;efsf] a}7sdf /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfg k|:t't ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfg k|:t't ePkl5 a;]sf]] a}7sdf cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfgsf] Ps k|lt 6]a'n ug]{5 .

-#_ /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfg 6]a'n ul/Psf] lbg ;f] pk/ 5nkmn ul/g] 5}g .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

51  

!#)= /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfgdfly 5nkmn M -!_ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] a}7sdf cy{ ljw]os k|:t't ug]{ cg'dltsf] nflu k|:tfj k|:t't ug'{ cl3 /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfgdfly ;fdfGo 5nkmn ug{sf] lgldQ ;efd'vn] d'VodGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] cGo s'g} dGqL;Fu k/fdz{ u/L lbg tyf ;dofjlw tf]Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd tf]lsPsf] lbg / ;dofjlwleq /fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfgdfly ;fdfGo 5nkmn ul/g]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] 5nkmnsf] k|f/De cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLsf] jQmJoaf6 x'g]5 / 5nkmndf p7]sf k|Zgx¿sf] pQ/ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] cGTodf lbg]5 .

!#!= k"/s cg'dfg M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @)( adf]lhd cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] a}7sdf k"/s cg'dfg k|:t't ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k"/s cg'dfg k|:t't ubf{ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] To;sf] p2]Zo / sf/0f :ki6 ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k"/s cg'dfg k|:t't ul/Psf] lbg ;f] pk/ 5nkmn ul/g] 5}g .

-$_ k"/s cg'dfgdfly ;fdfGo 5nkmn ug{sf] lgldQ ;efd'vn] d'VodGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] cGo s'g} dGqL;Fu k/fdz{ u/L lbg tyf ;dofjlw tf]Sg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhd tf]lsPsf] lbg tyf ;dofjlw leq k"/s cg'dfgdfly 5nkmn ul/g]5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhdsf] 5nkmnsf] k|f/De cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLsf] jQmJoaf6 x'g]5 / 5nkmndf p7]sf k|Zgx¿sf] pQ/ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] cGTodf lbg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

52  

!#@= Joosf] cg'dfg M -!_ k|To]s dGqfnosf] lgldQ k|:tfj ul/Psf] vr{sf] /sd ;fdfGotM 5'§f5'§} zLif{s cGtu{t /fVg' kg]{5 .

t/ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] b'O{ jf ;f]eGbf a9L dGqfnox¿ / ljefux¿sf] lgldQ k|:tfj ul/Psf] vr{sf] /sd Pp6} zLif{sdf ;dfj]z ug{ jf vf; dGqfnox¿ cGtu{t ;xh ¿kdf juL{s/0f ug{ g;lsg] vr{sf] /sdx¿ Pp6} zLif{s cGtu{t /fVg ;Sg]5 .

-@_ k|To]s zLif{sdf klxn] ;a} k|:tfljt vr{ /sdsf] ljj/0f / To;kl5 pkzLif{sx¿df ljeflht k|To]s vr{ /sdsf] lj:t[t ljj/0f pNn]v u/]sf] x'g' kg]{5 . To:tf] ljj/0fdfly a}7sdf 5nkmn ug{ ;lsg]5 .

t/ ;l~rt sf]ifdfly Jooef/ x'g] /sdx¿sf] xsdf a}7ssf] :jLs[lt lng' kg]{ 5}g .

kl/R5]b–!&

ljlgof]hg tyf cy{ ljw]os ;DaGwL sfo{ljlw !##= ljlgof]hg ljw]os ;DaGwL sfo{ljlw M -!_ o; lgodfjnLdf

cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ljlgof]hg ljw]ossf] ;DaGwdf o; kl/R5]bdf n]lvP adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

-@_ ljlgof]hg ljw]os k|:t't ug'{ k"j{ a}7sdf ah]6 tof/Lsf nflu ljlgof]hg ljw]ossf l;4fGt / k|fyldstf ;DaGwdf -s/ k|:tfj afx]s_ 5nkmn ul/of];\ egL cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] k|:tfj /fVg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ul/g] 5nkmnsf] sfo{ljlw sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] 5nkmn a}7sdf ljlgof]hg ljw]os k|:t't x'g' eGbf sDtLdf klg kGw| lbg k"j{ g} ;dfKt eO;Sg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

53  

-%_ a}7sdf jflif{s cg'dfgdfly 5nkmn ;dfKt ePkl5 pklgod -@_ adf]lhd ePsf] 5nkmnsf] cfwf/df cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] ljlgof]hg ljw]os k|:t't ug]{5 .

-^_ ljlgof]hg ljw]osdfly ljrf/ ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ePkl5 ;efd'vn] d'VodGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] cGo s'g} dGqL;Fu k/fdz{ u/L ljw]ossf ljleGg zLif{sx¿dfly 5nkmn / lg0f{o ug{sf] lgldQ lbg tyf ;dofjlw tf]Sg]5 .

-&_ ljlgof]hg ljw]osdf lglb{i6 u/L /flvPsf] k|To]s zLif{sdfly 5'§f5'§} jf ;d"xLs[t ¿kdf 5nkmn ul/g]5 .

-*_ pklgod -&_ adf]lhdsf] 5nkmnsf] qmddf s'g} zLif{sdfly p7]sf] k|Zgsf] hjfkm ;DalGwt dGqLn] 5nkmnsf] cGTodf lbg]5 .

-(_ s'g} zLif{snfO{ lg0f{ofy{ k|:t't ug'{ cl3 ;f] zLif{ssf] ;DaGwdf bnLo ;+/rgfsf] cfwf/df k|:t't ul/Psf vr{ s6f}tLsf k|:tfjx¿dWo] Ps} k|s[ltsf] k|:tfj Ps eGbf a9L ePdf s'g} Psdf dfq 5nkmn u/L lg0f{o ul/g]5 .

-!)_ Pp6} zLif{ssf] vr{ /sd;Fu ;DalGwt 5'§f5'§} k|:tfjx¿ k|:t't ul/Pdf jflif{s cg'dfgdf Joj:yf ul/Psf] ;DalGwt zLif{sx¿sf] qmd cg';f/ 5nkmn ul/g]5 .

-!!_ pklgod -^_ adf]lhd tf]lsPsf] lbg tyf ;dofjlwsf] cGTodf 5nkmn ug{ afFsL /x]sf ;a} zLif{sx¿nfO{ 5nkmn lagf g} ;efd'vn] lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-!@_ pklgod -!!_ adf]lhd lg0f{o ePkl5 cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] ljlgof]hg ljw]os kfl/t ul/of];\ eGg] k|:tfj k|:t't ug]{5 . To:tf] k|:tfj :jLs[t ePdf ljlgof]hg ljw]os kfl/t ePsf] dflgg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

54  

!#$= vr{ s6f}tLsf] k|:tfj M -!_ s'g} zLif{ssf] vr{ /sd 36fpg b]xfo adf]lhdsf] k|:tfj k|:t't ug{ ;lsg]5 M–

-s_ zLif{ssf] vr{ /sdnfO{ 36fO{ Ps ¿k}ofF ul/of];\,

-v_ zLif{ssf] vr{ /sddf plNnlvt vr{ /sd 36fOof];\, jf

-u_ zLif{ssf] vr{ /sddf Ps ;o ¿k}ofF 36fOof];\ .

-@_ æzLif{ssf] vr{ /sdnfO{ 36fO{ Ps ¿k}ofF ul/of];\Æ egL k|:t't ul/Psf] k|:tfjnfO{ zLif{sdf lglxt gLltsf] c;xdlt k|s6 ug{ k|:t't ul/Psf] dflgg]5 . To:tf] k|:tfjsf] ;"rgf lbg] ;b:on] 5nkmn ug{ rfx]sf] gLltsf] Joxf]/f :ki6 / oyfy{ ¿kdf ;"rgfdf v'nfpg' kg]{5 . To:tf] k|:tfjdf plNnlvt vf; aF'bf jf aF'bfx¿df ;Lldt /xL 5nkmn ul/g]5 / To;df ;b:ox¿n] j}slNks gLltsf] ;'emfj lbg ;Sg]5g\ .

-#_ æzLif{ssf] vr{ /sddf plNnlvt vr{ /sd 36fOof];\Æ egL k|:t't ul/Psf] k|:tfjnfO{ ldtJolotf cjnDag ug{ k|:t't ul/Psf] dflgg]5 . To:tf] k|:tfjåf/f zLif{sdf plNnlvt vr{ /sd Psd'i6 36fpg] jf zLif{ssf] s'g} pkzLif{snfO{ vf/]h ug]{ jf To:tf] pkzLif{ssf] vr{ /sd 36fpg] s'/f k|:tfljt x'g ;Sg]5 . To:tf] k|:tfj k]z ug{ rfx]sf] ;"rgfdf 5nkmn ug{ vf]h]sf] ljifo ;+lIfKt / oyfy{ ¿kdf v'nfPsf] x'g' kg]{5 . To:tf] k|:tfjdf 5nkmn ubf{ ldtJolotf s;/L ug{ ;lsG5 eGg] ljifodf dfq 5nkmn ul/g]5 .

-$_ æzLif{ssf] vr{ /sddf Ps ;o ¿k}of“ 36fOof];\Æ egL k|:t't ul/Psf] k|:tfjnfO{ k|b]z ;/sf/sf] hjfkmb]xL If]qleqsf] s'/fdf k|:tfjs ;b:onfO{ lrQ ga'em]sf] s'/f k|s6 ug{ k|:t't ul/Psf] ;fª\s]lts s6f}tLsf] k|:tfj dflgg]5 / To:tf] k|:tfj k]z ug{ lbPsf] ;"rgfdf

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

55  

plNnlvt lrQ ga'em]sf] vf; s'/fdf dfq 5nkmn ul/g]5 .

!#%= vr{ s6f}tLsf] k|:tfj ;DaGwL zt{ M s'g} zLif{ssf] vr{ /sd 36fpg k|:t't ul/g] k|:tfj :jLsf/ of]Uo x'gsf] lgldQ lgod ^@ adf]lhdsf zt{x¿sf] cltl/Qm b]xfosf zt{x¿ k"/f ePsf] x'g' kg]{5 M–

-s_ s'g} Ps zLif{s;Fu dfq ;DalGwt x'g' kg]{,

-v_ vr{sf] /sdnfO{ j[l4 ug{ jf vr{ /sdsf] :yfgfGt/ ug{ vf]h]sf] x'g gx'g],

-u_ s'g} Ps ljz]if ljifo oyfy{ ¿kdf v'nfPsf] x'g' kg]{,

-3_ s'g} sfg"g ;+zf]wg jf vf/]h ug{sf] lgldQ ;'emfj ul/Psf] x'g gx'g],

-ª_ k|b]z ;/sf/sf] ;/f]sf/sf] If]qleqsf] ljifo x'g' kg]{,

-r_ ;+lrt sf]ifdfly Jooef/ ePsf] /sd;Fu ;DalGwt x'g gx'g], /

-5_ s'g} a}7sdf 5nkmn ug{sf] lgldQ ;do lgwf{l/t eO;s]sf] ljifodfly To:tf] lgwf{l/t ;do cufj} 5nkmn ug]{ s'/f p7fPsf] x'g gx'g] .

!#^= s6f}tLsf] k|:tfjsf] ;"rgf M s'g} zLif{sdf vr{ /sd 36fpg k|:tfj k|:t't ug{ rfxg] ;b:on] ljlgof]hg ljw]os dflysf] ;}4flGts 5nkmn ;dfKt ePkl5 lbg' kg]{5 . o;/L ;"rgf lbFbf Ps dGqfnodf Ps bn jf :jtGq ;b:osf] tk{maf6 Psdfq ;"rgf lbg ;lsg]5 .

!#&= vr{ s6f}tLsf] k|:tfj pk/ lg0f{o M s'g} vr{ s6f}tLsf] k|:tfj :jLsf/of]Uo 5 jf 5}g eGg] s'/fsf] lg0f{o ;efd'vn] ug]{5 . pQm k|:tfj o; lgodfjnLsf] k|lts"n b]lvPdf ;efd'vn] ;f] k|:tfjnfO{ sf/0f vf]nL c:jLsf/ ug{ ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

56  

!#*= s6f}tLsf] k|:tfjdfly ;+zf]wg k]z ug{df aGb]h M s'g} zLif{sdf vr{ /sd 36fpg] k|:tfjdf ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg] 5}g .

!#(= k]ZsL vr{ ljw]os M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @!) sf] pkwf/f -!_ adf]lhd cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] a}7sdf k]ZsL vr{ ljw]os k|:t't ug{ ;Sg]5 .

-@_ k]ZsL vr{ ljw]ossf] ;DaGwdf ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

-#_ ;+ljwfgsf] wf/f @!) sf] pkwf/f -@_ adf]lhdsf] ljw]os k|:t't ug]{ / kfl/t ug]{ sfo{ljlw k]ZsL vr{ ljw]os ;/x x'g]5 .

!$)= cfly{s ljw]os M -!_ jflif{s cg'dfg k|:t't ePsf] nuQ} kl5 a;]sf] ;efsf]] a}7sdf cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] k|b]z ;/sf/sf] cy{ ;DaGwL k|:tfjx¿nfO{ sfof{Gjog ug{ ag]sf] cfly{s ljw]os k|:t't ug]{5 .

-@_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfly{s ljw]ossf ;DaGwdf o; lgoddf tf]lsP adf]lhdsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

-#_ cfly{s ljw]osdfly ljrf/ ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z eO{ :jLs[t ePkl5 ;efd'vn] d'VodGqL jf lghsf] cg'kl:yltdf lghn] tf]s]sf] cGo s'g} dGqL;Fu k/fdz{ u/L ;f] ljw]osdf 5nkmn ug]{ lbg tyf ;dofjlw tf]Sg]5 .

-$_ cfly{s ljw]osdfly 5nkmn ubf{ s'g} klg ;b:on] k|b]z ;/sf/sf] hjfkmb]xL If]qleqsf] k|zf;lgs sfo{, :yfgLo ;d:of jf k|b]z ;/sf/sf] cfly{s gLlt;Fu ;DalGwt ljifox¿dfly 5nkmn ug{ ;Sg]5 .

-%_ cfly{s ljw]ossf ;DaGwdf o; lgoddf pNn]v ul/Pb]lv afx]s ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

57  

!$!= k"/s ljlgof]hg ljw]os M -!_ k"/s cg'dfgdfly 5nkmn ;dfKt ePkl5 cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] a}7sdf k"/s ljlgof]hg ljw]os k|:t't ug]{5 .

-@_ k"/s ljlgof]hg ljw]os ;DaGwdf klg ljlgof]hg ljw]os ;DaGwL sfo{ljlw ckgfOg]5 .

!$@= pwf/f] vr{ ljw]os M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f @!! adf]lhd cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqLn] a}7sdf pwf/f] vr{ ljw]os k|:t't ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:t't ul/Psf] ljw]ossf] ;DaGwdf ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

kl/R5]b– !*

ljZjf; dt jf cljZjf;sf] k|:tfj

!$#= ljZjf;sf] dt M -!_ ;+ljwfgsf] wf/f !^* sf] pkwf/f -@_ jf -#_ / wf/f !** sf] pkwf/f -!_ jf -@_ adf]lhd d'VodGqLn] tL; lbgleq k|b]z ;efaf6 ljZjf;sf] dt k|fKt ug{ k|:tfj k]z ug]{ ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOg] ;"rgf k|:tfjdfly 5nkmn x'g] lbgeGbf b'O{ lbg cufj} lbg' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd ;"rgf k|fKt ePkl5 ;lrjn] ;efd'v;dIf k]z ug]{5 / ;efd'vn] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{ lbg / ;do tf]Sg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd tf]lsPsf] lbg / ;dodf ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ d'VodGqLn] ;f] ;DaGwdf cfˆgf] jQmJo lbO{ ;efsf] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] k|:tfjdf 5nkmn ug{ ;efd'vn] ;dofjlw lgwf{/0f ug]{5 / ;f] ;dofjlwsf] cGtdf d'VodGqL jf lgh c:j:y eO{ jf sfa" aflx/sf] kl/l:yltsf sf/0f a}7sdf cfkm}+}+ pkl:yt x'g c;dy{ ePdf lghåf/f clws[t

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

58  

s'g} dGqLn] 5nkmnsf] qmddf p7]sf k|Zgx¿sf] hjfkm lbg]5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhd d'VodGqL jf lghåf/f clws[t s'g} dGqLn] hjfkm lbPkl5 ;efd'vn] d'VodGqLdfly ;efsf] ljZjf; 5 jf 5}g eGg] k|Zg lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-&_ ljZjf;sf] k|:tfjdfly ;efsf] lg0f{o dt ljefhgåf/f x'g]5 .

!$$= cljZjf;sf] k|:tfjM -!_ ;+ljwfgsf] wf/f !** sf] pkwf/f -$_ adf]lhd d'VodGqLdfly ;efsf] ljZjf; 5}g egL ;efsf] ;Dk"0f{ ;b:o ;ª\Vofsf] Ps rf}yfO{ ;b:ox¿n] lnlvt ¿kdf cljZjf;sf] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5g\ .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfj k]z ug{ rfxg] ;b:ox¿n] sDtLdf ;ft lbg cufl8 ;f] s'/fsf] lnlvt ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;"rgf k|fKt ePkl5 ;efd'vn] k|:tfjdfly 5nkmn x'g] lbg / ;do tf]sL ;f] s'/f ;a} ;b:osf] clu|d hfgsf/Lsf nflu ;"rgfkqdf k|sfzg ug]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd tf]lsPsf] lbg / ;dodf k|:tfjs ;b:ox¿ dWo] klxnf] x:tfIf/stf{ jf lghn] clws[t u/]sf] ;b:osf] gfd ;efd'vn] af]nfPkl5 ;f] ;b:on] a}7sdf k|:tfj k]z ug]{5 / lghn] rfx]df k|:tfj k]z ug'{ cl3 ;f] ;DaGwdf cfˆgf] jQmJo lbg ;Sg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] k|:tfjdf 5nkmn ug{ ;efd'vn] ;dofjlw lgwf{/0f ug]{5 / ;f] ;dofjlwsf] cGtdf d'VodGqL jf lgh c:j:y eO{ jf sfa" aflx/sf] kl/l:ylt k/L a}7sdf cfkm}+} pkl:yt x'g c;dy{ ePdf lghåf/f clws[t s'g} dGqLn] k|:tfj / 5nkmndf p7]sf k|Zgx¿sf] hjfkm lbg]5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhd d'VodGqL jf lghåf/f clws[t s'g} dGqLn] hjfkm lbPkl5 k|:tfjs ;b:on] a}7ssf] cg'dlt lnO{ k|:tfj lkmtf{ lng ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

59  

-&_ pklgod -^_ adf]lhd k|:tfjs ;b:on] k|:tfj lkmtf{ glnPdf ;efd'vn] pQm k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-*_ cljZjf;sf] k|:tfjdfly ;efsf] lg0f{o dt ljefhgåf/f x'g]5 .

-(_ o; lgod adf]lhdsf] k|:tfj ;efsf] tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;ª\Vofsf] ax'dtaf6 kfl/t ePdf d'VodGqL cfˆgf] kbaf6 :jtM kbd'Qm x'g]5 .

kl/R5]b– !(

k|b]z ;efsf] ;ldlt

!$%= ;ldlt u7g ug{ ;lsg]M ;+ljwfgsf] wf/f !(# adf]lhd k|b]z ;efsf] sfo{k|0ffnLnfO{ Jojl:yt ug{ ;lrjfno ;~rfng tyf Joj:yfkg ;ldlt, ljifout ;ldlt / ljz]if ;ldlt u7g ug{ ;lsg]5 .

!$^= ;lrjfno ;~rfng tyf Joj:yfkg ;ldltsf] u7gM -!_ k|b]z ;ef tyf ;lrjfnonfO{ ;'rf¿ ?kn] ;~rfng tyf Joj:yfkg ug]{ ;DaGwdf gLlt lgwf{/0f ug]{ tyf /]vb]v, lgoGq0f / ;'kl/j]If0f ug]{ sfd ;d]tsf nflu ;lrjfno ;~rfng tyf Joj:yfkg ;ldlt /xg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] u7g b]xfo adf]lhd x'g]5M–

-s_ ;efd'v –cWoIf

-v_ pk;efd'v –pkfWoIf

-u_ k|d'v k|ltkIfLbnsf] g]tf –;b:o

-3_ k|b]z ;ef ;lrj –;b:o

-ª_ ;lrjfno ;lrj –;b:o–;lrj

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

60  

!$&= ;lrjfno ;~rfng tyf Joj:yfkg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/M -!_ ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ ;lrjfnosf] ;~rfng tyf Joj:yfkg ;DaGwL sfo{ ug]{,

-v_ ;lrjfnosf sd{rf/Lx¿sf] j[lQ ljsf; Pj+ ;'ljwf lgwf{/0f ;DaGwL sfo{ ug]{,

-u_ k|b]z ;efsf ;ldltx¿ aLr ;dGjo / ;fdGh:otf sfod ug]{, u/fpg],

-3_ k|b]z ;ef ;b:osf] bIftf clej[l4 ug{ cfjZos sfo{ ug]{,

-ª_ k|b]z ;/sf/;Fu ;dGjo u/L k|b]z ;ef tyf k|b]z ;efdf /xg] ;ldltx¿sf] jflif{s sfo{tflnsf tof/ ug]{ tyf k|b]z ;ef / ;lrjfnosf] cNksfnLg tyf bL3{sfnLg of]hgf agfO{ sfof{Gjog ug]{, u/fpg] .

-@_ ;ldltsf] a}7s ;daGwL sfo{ljlw ;ldlt cfkm}n] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!$*= ljifout ;ldltx¿M k|b]z ;efdf b]xfosf sfo{If]q ePsf ljifout ;ldltx¿ /xg]5g\ M

 

qm=;=  ;ldltsf] gfd sfo{If]q

!=  ljwfog tyf k|b]z dfldnf ;ldlt 

k|b]z dlGqkl/ifb\sf] sfof{no, cfGtl/s dfldnf tyf sfg"g dGqfno / ;/sf/sf sfdsfhsf] cg'udg . 

@=  ;fj{hlgs n]vf ;ldlt 

k|b]z nf]s ;]jf cfof]u / k|b]z dfgj clwsf/ cfof]u jfx]s k|fb]lzs ;+j}wflgs cfof]usf k|ltj]bg, ;fj{hlgs n]vf tyf k|b]z n]vf kl/Ifs sfof{nosf]

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

61  

k|ltj]bg / a]?h' km5\of}{6 ;DaGwL .  

#=  cy{, lasf; tyf k|fs[lts ;|f]t ;ldlt 

cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqfno, ef}lts k"jf{wf/ ljsf; dGqfno / pBf]u, ko{6g, jg tyf jftfj/0f dGqfno ;DaGwL .

$=  ;fdflhs ljsf; ;ldlt 

;fdflhs ljsf; dGqfno, e"ld Joj:yf, s[lif tyf ;xsf/L dGqfno, >d, ;fdflhs Gofo / dfgj clwsf/ ;DaGwL .

!$(= yk ljifo tf]Sg]M lgod !$* df gk/]sf ljifox¿ ;efsf] ;xdltdf ;efd'vn] pko'Qm ;Dem]sf] ;ldltsf] sfo{If]q leq /xg] u/L tf]Sg]5 .

!%)= ljifout ;ldltsf] u7gM -!_ ;efd'vn] sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df lgod !$* adf]lhdsf k|To]s ;ldltdf a9Ldf P3f/ hgf ;b:ox¿ dgf]gog ug]{5 .

-@_ ;ldltdf ;b:ox¿sf] dgf]gog ubf{ ;efdf k|ltlglwTj ug]{ /fhgLlts bnsf] ;b:o ;+Vof, dlxnf, blnt, cflbjf;L÷hghflt, dw]zL, yf?, d'l:nd, lk5l8Psf] If]q, v;–cfo{ tyf cGo ;d'bfosf] ;dfg'kflts k|ltlglwTjnfO{ Wofg lbg'kg]{5 .

-#_ s'g} ;b:o Ps} ;fy PseGbf a9L ljifout ;ldltsf] ;b:o x'g ;Sg] 5}g .

-$_ pklgod -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtf klg s'g} ;b:o cfjZostf cg';f/ cfkm" ;b:o gePsf] ;ldltsf] a}7sdf ;xefuL eO{ 5nkmndf efu lng rfx]df a}7s a:g] lbg eGbf sDtLdf Pslbg cufl8 g} ;DalGwt ;ldltsf] ;efkltnfO{ hfgsf/L lbO{ pkl:yt x'g ;Sg]5 . t/ lghnfO{ To:tf] ;ldltdf dtbfgsf] clwsf/ x'g] 5}g .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

62  

!%!= ;efkltsf] lgjf{rgM -!_ o; kl/R5]bdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s o; kl/R5]b cGtu{tsf k|To]s ;ldltdf ;efd'vn] tf]s]sf] lbg ;efkltsf] lgjf{rg x'g]5 / To;sf] ;"rgf ;lrjn] sDtLdf c7\rfnL; 306f cufj} ;a} d'Vo ;r]ts / ;ldltsf ;b:ox¿nfO{ hfgsf/L u/fpg]5 .

-@_ ;ldltsf] ;efklt lgjf{lrt geP;Dd, ;efkltsf] kbsf nflu k|:tfljt gul/Psf] ;ldltsf] h]i7 ;b:on] ;ldltsf] cWoIftf ug]{5 .

-#_ ;efkltsf] lgjf{rgsf] nflu tf]lsPsf] lbgsf] cl3Nnf] lbg ck/fGx kfFr ah];Dd s'g} ;b:on] csf]{ s'g} ;b:onfO{ ;efklt kbdf lgjf{lrt ul/of];\ eGg] k|:tfjsf] ;"rgf csf]{ s'g} ;b:osf] ;dy{g ;lxt cg';"rL—$ adf]lhdsf] 9fFrfdf d~h'/Lsf] lg:;f ;lxt ;lrjnfO{ lbg' kg{]5 .  

-$_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] ;"rgf k|:tfjs ;b:on] ;ldltdf k|:t't u/]kl5 ;dy{s ;b:on] ;dy{g ug]{5 .

-%_ pklgod -@_ adf]lhdsf] k|:tfjsf] ;"rgf Pp6f dfq k|fKt ePdf ;dy{s ;b:on] af]ln;s]kl5 tTsfn cWoIftf ug]{ ;b:on] k|:tfljt ;b:o ;efklt kbdf lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ug]{5 . k|:tfjsf] ;"rgf PseGbf a9L k|fKt ePdf btf{qmddf k|To]s ;dy{s ;b:on] af]ln;s]kl5 ;a} k|:tfjx¿dfly ;fdfGo 5nkmn x'g]5 / To;kl5 tTsfn cWoIftf ug]{ ;b:on] k|:tfjnfO{ qmdzM ;ldlt ;dIf lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 . 

-^_ pklgod -%_ adf]lhd lg0f{ofy{ k|:t't ubf{ k|:tfjsf] kIfdf x'g] ;b:onfO{ æx'G5Æ / ljkIfdf x'g] ;b:onfO{ æx'GgÆ eGg] zAb pRrf/0f ug{ nufO{ ;fdfGo ax'dt k|fKt ug]{ ;b:o ;efklt kbdf lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ul/g]5 .

-&_ pklgod -%_ adf]lhd ;ldlt ;dIf lg0f{ofy{ k|:t't PseGbf a9L k|:tfjx¿dWo] s'g} k|:tfj :jLs[t ePkl5 ;f] k|:tfjåf/f k|:tfljt ;b:o ;efklt kbdf

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

63  

lgjf{lrt ePsf] 7xl/g]5 / afFsL k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k|:t't ul/g] 5}g .

-*_ tTsfn cWoIftf ug]{ ;b:onfO{ klg dt lbg] clwsf/ x'g]5 . dt a/fa/ ePdf uf]nf k|yfåf/f lg0f{o ul/g]5 . 

-(_ ;ldltsf] ;efklt kbdf lgjf{lrt ;b:on] ;efd'v ;dIf cg';"rL–% adf]lhd zky u|x0f ug'{ kg]{5 .

-!)_ ;ldltsf] ;efklt gePsf] jf g/x]sf] cj:yfdf pkl:yt ;b:ox¿dWo] Ho]i7 ;b:on] ;ldltsf] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .

!%@= ljifout ;ldltsf] sfof{jlw / ;efklt tyf ;b:osf] kb l/Qm x'g] cj:yfM -!_ lgod !$* adf]lhdsf k|To]s ;ldltsf] sfof{jlw ;efsf] cjlwe/sf] nflu x'g]5 / ;ldltsf] sfd sf/afxL ;ef :ylut ePsf] cj:yfdf /f]lsg] 5}g .

t/ ;efd'vn] k|b]z ;efsf] ;xdlt lnO{ ;b:ox¿sf] x]/k]m/ jf yk36 ug{ ;Sg]5 .

-@_ ;ldltsf] ;efklt kb b]xfosf] s'g} cj:yfdf l/Qm x'g]5 M–

-s_ k|b]z ;efsf] ;b:o g/x]df,

-v_ lghsf] d[To' ePdf,

-u_ dGqL ePdf,

-3_ /fhLgfdf lbPdf,

-ª_ cfˆgf] kbsf] lhDd]jf/L OdfGbf/Lk"j{s k"/f u/]sf] 5}g egL ;DalGwt ;ldltsf ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO{ ax'dtn] k|:tfj kfl/t u/]df .

-#_ ;ldltsf] ;b:osf] kb b]xfosf] s'g} cj:yfdf l/Qm x'g]5 M–

-s_ ;efsf] ;b:o g/x]df,

-v_ lghsf] d[To' ePdf,

-u_ dGqL ePdf,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

64  

-3_ ;ldltsf] ;b:o kbaf6 /fhLgfdf lbPdf,

-ª_ pklgod -!_ adf]lhd x]/k]m/ eO{ ;b:o g/x]df .

-$_ ;ldltsf] ;b:o / ;efkltsf] kb l/Qm x'g cfPdf qmdzM lgod !%) sf] pkbkmf -!_ / !%! adf]lhd k"lt{ ul/g]5 .

-%_ pklgod -@_ adf]lhd ;ldltsf] ;efkltsf] kb l/Qm x'g cfPdf ;ldltsf] a}7s a;]sf] Ps dlxgfleq k"lt{ ul/g]5 .

!%#= ljifout ;ldltsf] sfdM -!_ ;efn] ;DalGwt ;ldltdf k7fPsf] ljw]ossf] ;dLIff ug]{ / ;xdlt eP cg';f/ ljw]osx¿df ;+zf]wgsf] l;kmfl/; ug]{5 .

-@_ ;ldltn] ljifoIf]q cGtu{tsf] lhDd]jf/Ldf kg]{ dGqfno Pj+ cGtu{tsf ;/sf/L lgsfosf] sfd sf/jfxLsf] cg'udg, ljZn]if0f Pj+ d"NofFsg u/L k|ltj]bg k]z ug]{5 .

-#_ cy{ tyf k|fs[[lts ;|f]t ;ldltsf] ;dGjodf jh]6sf l;4fGt / k|fyldstf ;DaGwdf k|b]z ;ef ;b:ox¿ aLr 5nkmn u/fO{ ;/sf/nfO{ cfjZos ;'emfj lbg ;Sg]5 .

-$_ jh]6sf l;4fGt / k|fyldstf ;DaGwdf -s/ k|:tfj jfx]s_ cfly{s dfldnf tyf of]hgf dGqL / ;DalGwt dGqLsf] pkl:yltdf ;DalGwt dGqfnosf ljifodf ;DalGwt ;ldltdf 5nkmn u/L ;/sf/nfO{ ;'emfj / lgb]{zg lbg ;Sg]5 .

-%_ ;efn] lgwf{/0f u/]sf] ;ldltn] lgod ^) cg'?k ;ef ;dIf k|:t't x'g cfPsf] cfj]bgkq pk/ hfFrj'em u/L ;efdf k|ltj]bg k]z ug{]5 .

-^_ of] lgod jf ;efsf] lg0f{oåf/f ;ldltnfO{ lbOPsf] cGo s'g} sfo{ / lhDd]jf/L lgjf{x ug]{ .

-&_ ;ldltn] cfkm\gf] sfo{;Dkfbgsf nflu cfjZos kg]{ sfo{ljlw cfkm}n] lgwf{/0f ug]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

65  

!%$= ljz]if ;ldltsf] u7g M -!_ ljifout ;ldlt afx]s ;efsf] lhDd]jf/L k"/f ug]{ cGo sfo{sf] nflu ljz]if ;ldlt u7g ug{ ;lsg]5 .

-@_ ljz]if ;ldlt u7g ug'{ k/]df To:tf] ;ldltn] ug'{ kg]{ sfd / ;f] sf] ;dofjlw ;d]t pNn]v u/L ;ldltdf /xg] ;b:ox¿sf] gfdfjnL ;lxtsf] k|:tfj ;efd'vn] a}7sdf k|:t't ug]{5 .

!%%= aflif{s sfo{tflnsfM -!_ ljifout ;ldltn] cfkm\gf] sfo{ ;dod} ;Dkfbg ug{sf nflu aflif{s sfo{tflnsf lgdf{0f ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] sfo{tflnsfdf b]xfosf s'/fx¿ ;dfj]z x'g] 5g M–

-s_ k|:tfljt sfo{qmd / d'Vo d'Vo ljifox¿, /

-v_ cfjZos kg]{ cg'dflgt ah]6 .

!%^= u0fk"/s ;+VofM -!_ o; kl/R5]bdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s ;ldltsf] u0fk"/s ;+Vof ;ldltsf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] krf; k|ltzt -%)%_ x'g]5 .

-@_ ;ldltsf] a}7sdf u0fk"/s ;+Vof gk'u]df ;f] ;+Vof gk'u];Dd ;ldltsf] ;efkltn] csf]{ s'g} ;do jf lbg;Ddsf] nflu a}7s :ylut ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd ;ldltsf] a}7sdf u0fk"/s ;+Vof gk'uL nuftf/ b'O{ k6s a}7s :ylut ug'{ k/]df ;efkltn] To;sf] hfgsf/L ;efd'vnfO{ lbg' kg]{5 .

!%&= nuftf/ cg'kl:yltdf sf/jfxLM nuftf/ kFfrk6s a}7sdf ;efkltsf] cg'dlt lagf cg'kl:yt /xg] ;b:onfO{ ;efkltsf] l;kmfl/;df ;efd'vn] ;ldltaf6 x6fpg ;Sg]5 / ;f] s'/fsf] hfgsf/L ;efnfO{ lbg]5 .  

!%*= ;ldltsf] lg0f{oM -!_ o; kl/R5]bdf cGoyf Joj:yf ePsf]df afx]s ;ldltsf] a}7sdf pkl:yt ;ldltsf ;b:ox¿sf] ax'dtsf] lg0f{o ;ldltsf] lg0f{o dflgg]5 / dt a/fa/ ePdf ;efkltn] lg0ff{os dt lbg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

66  

-@_ ;ldltsf] a}7ssf] lg0f{o ;efkltaf6 k|dfl0ft x'g]5 .

!%(= 5nkmn 5f]6\ofpg]M 5nkmnsf] lgldQ ;dofjlw tf]lsPsf] jf gtf]lsPsf] h'g;'s} cj:yfdf klg ;ldltdf ePsf] 5nkmn cgfjZos lsl;dn] nlDaPsf] eGg] nfu]df ;efkltn] ;f] 5nkmn 5f]6\ofpg ;Sg]5 .

!^)= ;ldltsf] k|ltj]bgM -!_ ;ldltsf] k|ltj]bg ;efkltn] jf lghsf] cg'kl:yltdf ;efkltn] tf]s]sf] ;f] ;ldltsf] cGo s'g} ;b:on] a}7sdf k]z ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bg k]z ug]{ ;efklt jf ;b:on] rfx]df k|ltj]bgsf] ;DaGwdf ;+lIfKt jQmJo lbg ;Sg]5 .

-#_ ;efdf k]z ePsf k|ltj]bg ;DalGwt dGqLn] sfof{Gjog ug'{ kg]{5 .

-$_ ;ldltn] cfˆgf] jflif{s k|ltj]bg sfof{Gjog eP gePsf] cg'udg Pj+ d"NofÍg u/L ;f]sf] k|ltj]bg ;efdf k]z ug{ ;Sg]5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] cg'udg Pj+ d"NofÍg k|ltj]bg / ;efn] ;'Dk]sf] ljifosf ;DaGwdf ;ldltn] ;efdf k]z u/]sf] k|ltj]bgdfly 5nkmn ul/of];\ egL ;DalGwt ;ldltsf ;efkltn] To:tf] k|ltj]bg k]z ePsf] b'O{ lbgleq k|:tfjsf] ;"rgf ;efd'vnfO{ lbg ;Sg]5 .

-^_ pklgod -%_ adf]lhdsf] ;"rgf k|fKt ePdf b'O{ lbgkl5sf] s'g} a}7sdf 5nkmn ul/of];\ egL k|:tfj k]z ug{ ;efd'vn] ;DalGwt ;ldltsf ;efkltnfO{ cg'dlt lbg]5 .

-&_ k|:tfj k]z ubf{ ;DalGwt ;ldltsf] ;efkltn] ;+lIfKt jQmJo lbg ;Sg]5 . To;kl5 ;efd'vn] 5nkmnsf] nflu ;dofjlw lgwf{/0f ug]{5 .

-*_ 5nkmndf p7]sf k|Zgx¿sf] hjfkm ;DalGwt dGqLn] lbPkl5 5nkmn ;dfKt ePsf] dflgg]5 . 

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

67  

!^!= ;ldltdf ;'Joj:yf / cg'zf;g sfod ug]{ clwsf/M -!_ ;ldltsf] a}7sdf zflGt, ;'Joj:yf tyf cg'zf;g sfod /fvL ;ldltsf] a}7s ;'rf? ?kn] ;~rfng ug{ ;ldlt / ;ldltsf ;b:osf ;DaGwdf ;efkltnfO{ o; lgodfjnL adf]lhd ;efd'vnfO{ ePsf] ;a} clwsf/ x'g]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] clwsf/ k|of]u eO{ ;ldltsf] s'g} ;b:o lgisflzt jf lgnlDat ePdf ;efkltn] ;f] s'/fsf] ;"rgf ;efd'vnfO{ lbg' kg]{5 .

!^@= cg'kl:yltsf] ;"rgfM ;ldltsf] nuftf/ kfFrk6s a}7sdf cg'kl:yt x'g] ;b:on] ;f]sf] sf/0f ;lxtsf] ;"rgf ;efkltnfO{ lbg' kg]{5 / ;f]eGbf a9L cjlwsf] ePdf ;efd'vaf6 :jLs[t u/fpg' kg]{5 .  

!^#= ;ldltsf] ;lrjfnoM -!_;lrjfno cGtu{t k|To]s ;ldltsf] ;lrjfno /xg]5 .

-@_ ;lrj k|To]s ;ldltsf] kb]g ;lrj x'g]5 .

-#_ ;lrjn] cfk"m dftxtsf] clws[tnfO{ ;efsf] s'g} ;ldltsf] ;lrj eO{ sfd ug{ tf]Sg ;Sg]5 .

-$_ ;lrjn] ;ldltsf] sfo{ ;Dkfbgdf ;xof]u k'¥ofpg ;DalGwt dGqfno, ljefu jf lgsfo;Fu cfjZos hfgsf/L dfu ug{ ;Sg]5 .

!^$= /fo lbg ;Sg]M ;lrj jf ;ldlt ;lrjn] ;efkltsf] cg'dlt lnO{ a}7ssf] ljrf/fwLg ljifodf cfˆgf] /fo lbg ;Sg]5 .

!^%= 5nkmn / lg0f{odf efu lng gx'g]M s'g} ;ldltsf] ljrf/fwLg ljifo;Fu s'g} ;b:osf] j}olQms lxt ufFl;Psf] eP ;f] ljifosf] 5nkmn / lg0f{odf ;f] ;b:on] efu lng x'Fb}g .

!^^= ;ldltsf] sfo{If]qsf] lg0f{oM ;ldlts]f sfo{If]q ;DaGwdf ljjfb p7]df ;efd'vsf] lg0f{o clGtd x'g]5 .

!^&= ;ldltsf ;efkltx¿sf] a}7sM ;ldltsf] sfdsf] k|efjsfl/tf / sfo{sf] d"NofÍg ug{ ;do ;dodf ;efd'vsf] cWoIftfdf

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

68  

;ldltsf ;efkltx¿sf] a}7s a:g ;Sg]5 . To:tf] a}7sdf ;ldltsf ;lrjx¿n] ;d]t efu lng ;Sg] 5g\ .

!^*= lgod tyf cfb]zx¿sf] k|sfzg / hfFra'emM -!_ ;efåf/f k|Tofof]lht clwsf/ adf]lhd agfOPsf lgod, ljlgod tyf hf/L ul/Psf cfb]z jf ;"rgfx¿ k|b]z /fhkqdf k|sfzg u/L To:tf] lgod, ljlgod, cfb]z jf ;"rgfsf] cfjZos k|lt ;DalGwt dGqLn] ;lrjfnonfO{ pknAw u/fpg' kg]{5 . To:tf lgod, ljlgod, cfb]z jf ;"rgfsf] af/]df ;DalGwt ;ldltn] hfFra'em / cWoog u/L ;efdf k|ltj]bg k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd hfFra'em tyf cWoog ubf{ ;DalGw ;ldltn] cfjZos b]v]df ;DalGwt dGqfnonfO{ tTsfn lgb]{zg lbg ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ k|b]z ;/sf/ Pj+ ;DalGwt dGqfnosf] bfloTj x'g]5 .

kl/R5]b– @)

ljz]ifflwsf/ ;ldlt

!^(= ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] u7gM -!_ ;efdf Pp6f ljz]ifflwsf/ ;ldlt /xg]5 . ljz]ifflwsf/ ;ldltdf ;efd'vn] ;efsf] ;xdlt lnO{ P3f/ hgf ;b:ox¿ dgf]gog ug]{5 .

t/ s'g} dGqL ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;b:o x'g kfpg] 5}g .

-@_ ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;b:o dgf]gog ubf{ ;b:osf] 1fg, cg'ej / a}7sdf /x]sf] bnLo, n}+lËs, hftLo / If]qLo ;+/rgfnfO{ dWogh/ /fvL ;Dk"0f{ /fhgLlts bnsf] k|ltlglwTj x'g] u/L dlxnf, blnt, cflbjf;L÷hghflt, dw]zL, yf?, d'l:nd, lk5l8Psf] If]q, v; cfo{ tyf cGo ;d'bfosf] ;efdf /x]sf] pkl:yltsf] cfwf/df ;dfg'kflts k|ltlglwTjnfO{ Wofg lbOg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

69  

-#_ ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;efklt ;ldltsf ;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 lgjf{rg ug]{5g\ .

-$_ ;ldltsf] ;efklt / ;b:ox¿sf] kbfjlw k|b]z ;efsf] sfo{sfne/ x'g]5 .

-%_ ;ldltsf] ;efklt kbdf lgjf{lrt ;b:on] ;efd'v ;dIf cg';"rL–% adf]lhdsf] 9fFrfdf zky u|x0f ug'{ kg]{5 .

!&)= lgod nfu" x'g]M b]xfosf Joj:yfx¿sf ;DaGwdf kl/R5]b–!( sf lgodx¿ g} cfjZos x]/km]/ ;lxt nfu" x'g]5g\M

-s_ ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;efklt jf ;b:osf] kb l/Qm x'g] cj:yf,

-v_ l/Qm kb k"lt{ ug]{ Joj:yf,

-u_ Ho]i7 ;b:on] cWoIftf ug]{ Joj:yf,

-3_ u0fk"/s ;+Vof,

-ª_ ;ldltsf] a}7s / lg0f{o .

!&!= ljz]ifflwsf/ ;DaGwL k|Zgsf] ;"rgfM -!_ s'g} ;b:onfO{ ;+ljwfgsf] wf/f !*& adf]lhd ;efsf] ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] eGg] nfu]df ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] k|Zg ;DaGwL dgfl;a cfwf/ v'nfO{ ;lrjnfO{ lnlvt ;"rgf lbg' kg]{5 . To:tf] ;"rgf s'g} lnvtsf] cfwf/df lbOPsf] eP ;f] lnvt g} bflvnf ug'{ kg]{5 / ;f] lnvt k|fKt ug{ g;lsg] eP ljz]ifflwsf/ xgg ePsf] Joxf]/f / lnvt ePsf] 7fpF ;d]t ;"rgfdf v'nfpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|fKt ;"rgfsf] hfgsf/L ;lrjn] ;efd'v / ljz]ifflwsf/ ;ldltsf ;efkltnfO{ oyfzL3| lbg' kg]{5 / ;efkltsf] lgb]{zfg';f/ a}7s af]nfpg' kg]{5 .

!&@= ljz]ifflwsf/sf] k|Zg p7fpg] af/]sf] zt{M ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] k|Zg cl3Nnf] a}7s cGTo ePkl5 jf rfn' a}7sdf 36]sf] k|ToIf 36gfsf] ;DaGwdf x'g' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

70  

!&#= ljz]ifflwsf/sf] k|Zgdf k|f/lDes 5fglagM -!_ ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] k|Zgsf ;DaGwdf ljz]ifflwsf/ ;ldltn] k|f/lDes 5fglag ug]{5 .

-@_ k|f/lDes 5fglagsf] qmddf ljz]ifflwsf/ ;ldltn] ;DalGwt JolQmx¿;Fu ;fdfGo ;f]wk'5 ug{ / lnvt k|df0fx¿ bflvn u/fpg ;Sg]5 .

-#_ k|f/lDes 5fglag ubf{ ljz]ifflwsf/ ;ldltn] klg k|yd b[li6df ljz]ifflwsf/ xggsf] k|Zg p7fpg dgfl;a b]v]df ;f]xL Joxf]/fsf] k|f/lDes k|ltj]bg a}7sdf k]z ug]{5 / ljz]ifflwsf/ xgg\sf] k|Zg p7fpg] :jLs[lt lbg pko'Qm gePdf sf/0f ;lxtsf] hfgsf/L ;efd'v / ;DalGwt ;b:onfO{ lbg' kg]{5 .

!&$= ljz]ifflwsf/sf] k|Zg p7fpg] tl/sfM -!_ ljz]ifflwsf/ xggsf] k|Zg p7fpg rfxg] ;b:on] ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ cfk"mn] p7fpg vf]h]sf] ljifodf ;+lIfKt hfgsf/L lbO{ a}7ssf] cg'dlt dfUg ;Sg]5 .

-@_ ljz]ifflwsf/ xggsf] k|Zg 5nkmndf gNofOof];\ egL s'g} ;b:on] lj/f]w u/]df cg'dlt lbg rfxg] ;b:ox¿nfO{ ;efd'vn] pleg] cfb]z lbg]5 / ;efdf tTsfn pkl:yt /x]sf ;b:o ;+Vofsf] jx'dt ;b:ox¿ plePdf a}7ssf] cg'dlt k|fKt ePsf] dflgg]5 . 

!&%= ljz]ifflwsf/ ;ldltnfO{ k|Zg ;'Dkg]M -!_ lgod !&$ adf]lhd ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] k|Zg p7fpg a}7saf6 cg'dlt k|fKt ePdf s'g} ;b:on] To:tf] k|Zgdf a}7saf6} ljrf/ ul/of];\ eGg] jf ljz]ifflwsf/ ;ldltdf k7fOof];\ eGg] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ePkl5 ;efd'vn] ;f] k|:tfjdfly 5nkmnsf] nflu ;dofjlw tf]Sg]5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] 5nkmn ;dfKt ePkl5 k|:tfjs ;b:on] k|:tfj lkmtf{ lng rfx]df ;efsf] cg'dlt lnO{ k|:tfj lkmtf{ lng ;Sg]5 . To;/L k|:tfj

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

71  

lkmtf{ glnPdf ;efd'vn] ;f] k|:tfj lg0f{ofy{ a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd ljz]ifflwsf/sf] k|Zgdf a}7saf6} ljrf/ ug]{ k|:tfj :jLs[t ePdf a}7sn] cfjZostf cg';f/ lgod !&^ sf] pklgod -#_, -$_ jf -%_ df plNnlvt clwsf/sf] ;d]t k|of]u u/L ;f] k|Zgsf] lg0f{o ug]{5 . To; ;DaGwdf ;efd'vn] pko'Qm sfo{ljlw ckgfpg ;Sg]5 .

-%_ ljz]ifflwsf/sf] k|Zg ;ldltdf k7fpg] k|:tfj :jLs[t ePdf ;efd'vn] tT;DaGwdf 5fglag u/L k|ltj]bg k]z ug{ :jLs[t k|:tfj ;lxtsf] cfjZos sfuhftx¿ ;ldltdf k7fpg]5 .

!&^= ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] sfo{ljlw / clwsf/ M -!_ lgod !&% sf] pklgod -%_ adf]lhdsf] :jLs[t k|:tfj ;lxtsf] sfuhft k|fKt ePkl5 ljz]ifflwsf/ ;ldltn] ;ftlbg leq sf/jfxL z'¿ ug'{ kg]{5 .

-@_ ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;efkltn] ;efd'vsf] lgb]{zgdf /xL ;ldltsf] sfo{ljlw Jojl:yt ug]{5 .

-#_ ljz]ifflwsf/ ;ldltn] 5fglagsf] l;nl;nfdf cleof]u nfu]sf] JolQm pk/ ;dfJxfg jf lu/ˆtf/Lsf] cfb]z hf/L ug{, ;fIfL lemsfpg, k|df0f a'‰g, lnvt bflvn u/fpg jf aofg askq u/fpg ;Sg]5 .

-$_ ljz]ifflwsf/ ;ldltn] cfjZos 7x¥ofPdf cleof]u nfu]sf] JolQmnfO{ y'gfdf /fvL sf/jfxL ug{ ;Sg]5 . ljz]ifflwsf/ ;ldltn] ;f] adf]lhd s;}nfO{ y'gfdf /fv]sf]df ;f] s'/fsf] hfgsf/L ;efnfO{ lbg' kg]{5 . ;efn] pQm sf/jfxL ab/ u/]df y'gfdf /fv]sf] JolQmnfO{ oyfzL3| y'gfaf6 d'Qm ug'{ kg]{5 .

-%_ ljz]ifflwsf/ ;ldltn] cfjZostf cg';f/ ;lrjfnosf cltl/Qm cGo clwsf/Lsf] klg ;xof]u lng ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

72  

!&&= ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] k|ltj]bgM -!_ ljz]ifflwsf/ ;ldltn] cfk"mnfO{ k|b]z ;efn] ;'lDkPsf] k|To]s k|ZgnfO{ 5fglag u/L cleof]u nfu]sf] JolQmnfO{ ;kmfO{ k]z ug]{ d'gfl;a df}sf ;d]t lbO{ ;a} tYox¿df ljrf/ u/L ljz]ifflwsf/sf] xgg ePsf] xf] jf xf]Og, ;f] s'/fsf] 7x/ u/L k|ltj]bg ;efdf k|:t't ug]{5, h;df b]xfosf ljifox¿ ;dfj]z x'g]5g\ M

-s_ cf/f]ksf] cfwf/Ù

-v_ cf/f]k;Fu ;DalGwt ;ldltn] ;ª\sng u/]sf k|df0f,

-u_ ljz]ifflwsf/sf] xgg ePsf] xf] jf xf]Og eGg] af/]df ;ldltsf] lg0f{oÙ /

-3_ ;efsf] jf s'g} ;b:osf] ljz]ifflwsf/ xgg\ ug]{ s'g} ;b:o;lxt JolQm jf JolQmx¿lj?4 lnOg'kg]{ s'g} cg'zf;gsf] sf/jfxL jf ;hfo;lxt sf/jfxLsf nflu l;kmfl/; .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bgdfly a}7sdf 5nkmn x'g] lbg eGbf sDtLdf Ps lbg cufj} ;f] k|ltj]bg ;a} ;b:onfO{ ljt/0f ul/g]5 .  

!&*= ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] k|ltj]bgdfly ljrf/M -!_ ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] k|ltj]bg ;efdf k|:t't ePkl5 ;efd'vn] tf]s]sf] lbg / ;dodf ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] ;efklt jf lghsf] cg'kl:yltdf ;f]xL ;ldltsf] h]i7 ;b:on] k|ltj]bgdfly ljrf/ ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bgdfly ljrf/ ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ePkl5 ;f] k|ltj]bgdfly a}7sdf 5nkmn x'g]5 .  

!&(= ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg] M -!_ lgod !*) sf] pklgod -@_ adf]lhd k|ltj]bgdfly 5nkmn x'Fbf ;efd'vn] lgwf{/0f u/]sf] sfo{ljlw cg'¿k ;+zf]wg k]z ug{ jf s'g} ljz]if s'/fsf] ;DaGwdf k'gM 5fglag ug{ k|ltj]bgnfO{ ljz]ifflwsf/ ;ldltdf lkmtf{ k7fOof];\ eGg] ;+zf]wg k]z ug{ ;lsg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

73  

-@_ pklgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] ;+zf]wgdfly ;+lIfKt 5nkmn ePkl5 ;efdf lg0f{ofy{ k]z ul/g]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd k|ltj]bgnfO{ ljz]ifflwsf/ ;ldltdf lkmtf{ k7fOof];\ eGg] ;+zf]wg :jLs[t ePdf ;f] k|ltj]bg ;ldltdf lkmtf{ k7fOg]5 . To;/L lkmtf{ cfPkl5 ;ldltn] klg ;ft lbgleq k'gM 5fglag u/L cfˆgf] k|ltj]bg ;efdf k]z ug]{5 .  

!*)= ljz]ifflwsf/ ;ldltsf] k|ltj]bg :jLs[t ul/of];\ eGg] k|:tfjM -!_ lgod !&* sf] pklgod -@_ adf]lhd k|ltj]bgdfly 5nkmn ;dfKt ePkl5 jf lgod !&( sf] pklgod -#_ adf]lhd ljz]ifflwsf/ ;ldltaf6 k|ltj]bg a}7sdf k'gM k|:t't ePkl5 s'g} ;b:on] k|ltj]bgdf plNnlvt l;kmfl/;x¿ :jLs[t ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj k]z ePkl5 ;f] k|ltj]bgdf s'g} ;b:on] ;+zf]wg k]z ug{ rfx]df ;efd'vn] pko'Qm 7x¥ofPsf] ¿kdf ;+zf]wg k]z ug{ ;Sg]5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] k|:tfj jf pklgod -@_ adf]lhd k]z ePsf] ;+zf]wgdfly ;+lIfKt 5nkmn ePkl5 ;efd'vn] ;+zf]wgdf lg0f{o u/fO{ ljz]ifflwsf/ xgg\ ePsf] k|ZgnfO{ ;efdf lg0f{ofy{ k|:t't ug]{5 .

!*!= dfkmL lbg] jf ;hfo 36fpg ;Sg]M -!_ ljz]ifflwsf/sf] k|Zgdf ;efsf] lg0f{oaf6 cleo'QmnfO{ ;hfo ePsf]df lghn] ;efd'v dfk{mt Ifdfofrgf u/L lgj]bg lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] lgj]bg ;efd'vn] ;ef ;dIf k|:t't ug]{5 / cleo'Qmn] u/]sf] Ifdfofrgfdf ;ef ;Gt'i6 ePdf tf]ls;s]sf] ;hfonfO{ dfkmL ug{ jf 36fpg ;Sg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

74  

kl/R5]b– @!

;efd'v jf pk;efd'vn] kb cg's"n cfr/0f gu/]sf] eGg] k|:tfj

!*@= ;efd'v jf pk;efd'vn] kb cg's"n cfr/0f gu/]sf] eGg] k|:tfjM -!_ s'g} ;b:onfO{ ;efd'v jf pk;efd'vn] cfˆgf] kb cg's"n cfr/0f u/]sf] 5}g eGg] nfu]df ;efsf tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] Ps rf}yfO{ ;b:ox¿sf] ;dy{g k|fKt u/L tT;DaGwL k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 . To:tf] k|:tfj k]z ug]{ ;"rgf ;lrjnfO{ lbg' kg]{5 . -@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfj k|fKt ePkl5 ;lrjn]

;f] k|:tfj cWoIftf ug]{ b]xfosf dWo] Ps ;dIf k]z ug]{5M -s_ ;efd'vsf] lj¿4 eP pk;efd'v ;dIf, -v_ pk;efd'vsf] lj¿4 eP ;efd'v ;dIf, / -u_ ;efd'v tyf pk;efd'v b'j} pk/ Ps} ;fy k|fKt

ePsf] eP a}7ssf] cWoIftf ug{ dgf]gLt JolQmx¿ dWo]sf] Ho]i7 ;b:o ;dIf .

-#_ pklgod -@_ cg';f/ k]z ul/Psf] a}7ssf] cWoIftf ug]{ kbflwsf/Ln] To:tf] k|:tfj btf{, 5nkmn / lg0f{osf nflu ldlt tf]Sg]5 . k|:tfj btf{ ePsf] ldltn] ;ft lbg leq a}7sdf 5nkmn x'g] u/L lbg / ;do tf]lsg]5 . 

-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] k|:tfjdfly a}7sdf 5nkmn x'g] lbg eGbf sDtLdf Ps lbg cufj} ;f] k|:tfjsf k|ltx¿ ;a} ;b:ox¿nfO{ ljt/0f ul/g]5 .

!*#= a}7ssf] cWoIftfM lgod !*@ adf]lhd k]z ePsf] k|:tfj pk/sf] 5nkmn / lg0f{o x'g] j}7ssf] cWoIftf ;f] k|:tfj k]z ul/Psf] cWoIftf ug]{ JolQmn] ug]{5 . 

!*$= k|:tfj pk/ 5nkmn / lg0f{oM -!_ 5nkmnsf] nflu tf]lsPsf] lbg / ;dodf k|:tfjs ;b:on] k|b]z ;efsf] cWoIftf ug]{ JolQmaf6 cfˆgf] gfd af]nfOPkl5 k|:tfj k]z ug]{5 / lghn] rfx]df k|:tfj k]z ug'{ cl3 jQmJo lbg ;Sg]5 . cf/f]k

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

75  

nfu]sf] kbflwsf/Ln] ;d]t 5nkmndf efu lng / dt lbg kfpg]5 . -@_ pklgod -!_ adf]lhd k|:tfj k|:t't ePkl5 ;efsf]

cWoIftf ug]{ JolQmn] 5nkmn x'g] ;dofjlw lgwf{/0f ug]{5 / ;f] ;dofjlw ;lsPkl5 kb cg's"n cfr/0f gu/]sf] cf/f]k nfu]sf] ;efd'v jf pk;efd'vn] cfk"mdfly nufOPsf] cf/f]ksf] ;kmfO{ ;DaGwdf jQmJo lbg]5 . o;/L ;kmfO{ ;DaGwL jQmJo lbPkl5 k|:tfjs ;b:on] rfx]df cfk"mn] k]z u/]sf] k|:tfj k|b]z ;efsf] cg'dlt lnO{ lkmtf{ lng ;Sg]5 . k|:tfjs ;b:on] k|:tfj lkmtf{ lng grfx]df jf ;efn] cg'dlt glbPdf pQm k|:tfjnfO{ lg0f{ofy{ k|:t't ul/g]5 .

-#_ pklgod -@_ sf] k|of]hgsf] nflu ;efsf] lg0f{o dt ljefhgåf/f x'g]5 .

-$_ lgod !*@ adf]lhdsf] k|:tfj ;efsf] tTsfn sfod /x]sf] ;Dk"0f{ ;b:o ;+Vofsf] b'O{ ltxfO{ ax'dtaf6 kfl/t ePdf ;DalGwt kbflwsf/L :jtM kbd'Qm x'g]5 .

kl/R5]b– @@

cg'kl:yltsf] ;"rgf, /fhLgfdf / :yfg l/Qmtf

!*%= cg'kl:yltsf] ;"rgfM -!_ s'g} ;b:o nuftf/ b;j6f jf ;f]eGbf a9L a}7sdf cg'kl:yt /xg' kg]{ ePdf tT;DaGwL cu|Ld ;"rgf ;efd'vnfO{ lbg' kg]{5 . -@_ s'g} ;b:o ;efsf] b;j6f eGbf sd a}7sdf pkl:yt

x'g g;Sg] l:ylt ePdf ;efd'vnfO{ clu|d ;"rgf lbg' kg]{5 . cu|Ld ;"rgf lbg g;Sg] s'g} dgfl;a sf/0f eP pkl:yt ePsf] tLg lbg leq ;"rgf lbg' kg]{5 . 

-#_ pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd lbOg] ;"rgfdf cfk"m cg'kl:yt /xg] cjlw / sf/0f ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

76  

-$_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf eP ;efd'vn] ;efsf] :jLs[ltsf] lgldQ k|:t't ug]{5 / pklgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf eP ;efd'vn] :jLs[t ug]{5 .

!*^= /fhLgfdfM -!_ ;efd'vn] pk;efd'vnfO{ ;Daf]wg u/L cfˆgf] kbaf6 /fhLgfdf lbg ;Sg]5 . pk;efd'v jf s'g} ;b:on] cfˆgf] kbaf6 /fhLgfdf lb+bf ;efd'vnfO{ ;Daf]wg u/L lbg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf] /fhLgfdf cWoIftf ug]{ JolQmn] a}7sdf k9]/ ;'gfpg]5 . a}7s rfn" g/x]sf] cj:yfdf ;"rgfkqdf k|sfzg u/L To;sf] k|rf/ k|;f/ ;d]t u/fOg]5 .  

!*&= :yfg l/Qmtfsf] ;"rgfM -!_ ;+ljwfgsf] wf/f !*) -s_, -v_, -3_, / -r_ jf lgod !($ cg';f/ ;efsf] s'g} ;b:osf] :yfg l/Qm ePdf ;efd'vn] ;f] s'/fsf] hfgsf/L ;efnfO{ lbg]5 .

-@_ a}7s rfn" g/x]sf] cj:yfdf ;efd'vn] To:tf] hfgsf/L ;"rgfkqdf k|sfzg u/fpg] 5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd :yfg l/Qm ePsf] ;"rgf ;lrjn] k|b]z /fhkqdf k|sfzg ug'{sf ;fy} dlGqkl/ifb\ / lgjf{rg cfof]unfO{ hfgsf/L lbg]5 .

kl/R5]b– @#

;+;bLo bnsf] sfof{no / bn Tofu ;DaGwL Joj:yf

 

!**= ;+;bLo bnsf] sfof{noM -!_ ;efdf k|ltlglwTj ePsf ;a} /fhgLlts bn / :jtGq ;b:osf] ;+;bLo bnsf] sfof{no /xg]5 .

-@_ ;+;bLo bnsf] sfof{no ;~rfng ;DaGwL cGo Joj:yf sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vsf] lgb]{zfg';f/ ;lrjfnon] ldnfpg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

77  

!*(= ljj/0f kmf/fd eg]{M k|To]s ;b:on] of] lgodfjnL k|f/De ePsf] ldltn] tL; lbgleq cg';"rL–^ adf]lhdsf] JolQmut ljj/0f kmf/fd e/L ;lrjfnodf k]z ug'{ kg]{5 .  

!()= ;efdf k|ltlglwTj ug]{ /fhgLlts bnn] ljj/0f lbg' kg]{M -!_ ;efdf k|ltlglwTj ug]{ /fhgLlts bnsf] g]tfn] of] lgodfjnL k|f/De ePsf] ldltn] tL; lbgleq b]xfosf] ljj/0f ;lrjfnodf pknAw u/fpg' kg]{5M–

-s_ cg';"rL–& adf]lhdsf] kmf/fddf cfˆgf] bnsf ;b:ox¿sf] gfd / ljj/0f, ;lrjfno;Fu bnsf] tk{maf6 n]vfk9L ug{ clws[t ul/Psf a9Ldf b'O{hgf ;b:ox¿sf] gfd / b:tvt gd"gf,

-v_ ;DalGwt /fhgLlts bnsf] ljwfg jf lgodsf] Ps k|lt, /

-u_ ;DalGwt ;+;bLo bnsf] ljwfg jf lgodsf] Ps k|lt .

:ki6Ls/0f M o; kl/R5]bdf æbnsf] g]tfÆ eGgfn] ;DalGwt bnn] cfˆgf] g]tf egL 5fg]sf] ;b:onfO{ ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] k|b]z ;efdf g]tfn] ug'{kg]{ sfo{ ug{ ;DalGwt bnn] clws[t u/]sf] ;b:onfO{ ;d]t hgfpF5 .  

-@_ s'g} /fhgLlts bnsf] ;efdf Ps dfq ;b:o ePdf lghn] pklgod -!_ sf] v08 -v_ adf]lhdsf] sfuhft Ps k|lt ;+nUg u/L lgod !*( adf]lhdsf] ljj/0f lbg' kof{Kt x'g]5 .

-#_ pklgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg Ps dfq ;b:o ePsf] /fhgLlts ;Ë7g jf bndf csf]{ ;b:o yk ePdf ;f] bnn] pklgod -!_ adf]lhdsf] ljj/0f lbg' kg]{5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

78  

-$_ ;efsf] sfo{sfndf s'g} bn u7g ePdf To;/L u7g ePsf] ;fdfGotof kGw| lbgleq ;f] bnsf] g]tfn] pklgod -!_ adf]lhdsf] ljj/0f lbg' kg]{5 .

!(!= ljj/0fsf] k|sfzgM lgod !*( / !() adf]lhd ;lrjfnodf

lbOPsf] ljj/0fsf] ;f/f+z ;"rgfkqdf k|sfzg ul/g]5 .

!(@= bn Tofu ;DaGwL Joj:yfM bnTofu ;DaGwL Joj:yf k|rlnt sfg"gdf Joj:yf ePadf]lhd x'g]5 .

!(#= a}7snfO{ hfgsf/L lbg] jf ;"rgf k|sfzg ug]{ M bnTofu ;DaGwL ;"rgf k|fKt ePdf ;efd'vn] ;f] sf] hfgsf/L ;efsf] a}7snfO{ lbg'kg]{5 / a}7s rfn" g/x]sf] cj:yfdf To:tf] ;"rgf ;lrjfnosf] ;"rgf kf6Ldf 6fF:g nufpg' kg]{5 .

!($= :yfg l/Qm ePsf] dflgg]M bn Tofusf] ;"rgf ;efsf] a}7snfO{ lbPdf jf To:tf] ;"rgf ;lrjfnosf] ;"rgf kf6Ldf 6fF; ePdf To:tf] ;b:osf] :yfg l/Qm ePsf] dflgg]5 .

kl/R5]b– @$

;b:osf] cfr/0f / cg'udg ;DaGwL Joj:yf

!(%= kfngf ug'{kg]{ cfrf/ ;+lxtfM -!_ ;efsf kbflwsf/L tyf ;b:ox¿n] ;+ljwfg adf]lhdsf] pQ/bfloTj k"/f ug{ tyf lghx¿sf] sfd sf/jfxLdf ;fj{hlgs ljZjf; sfod ug{ b]xfo adf]lhdsf cfrf/ ;+lxtfsf] kfngf ug]{5g\M–

-s_ ;efsf] nIo k"lt{ ug]{ tyf ;f] p2]Zosf nflu o; lgodfjnLsf] k"0f{ kfngf ug]{,

-v_ ;dfhdf ljBdfg ;fj{hlgs g}ltstf / cfr/0f cg's'nsf] Jojxf/ ;b}j ug]{,  

-u_ ;efsf] a}7s jf cfkm" ;b:o ePsf] ;ldltdf pkl:yt eO{ o;sf sfd sf/afxLdf lgoldt ?kdf efu lng] tyf cfˆgf] dtflwsf/sf] k|of]u ug]{,  

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

79  

-3_ cfˆgf] st{Jo lg:jfy{ ?kdf OdfGbf/Lk"j{s tyf j:t'lgi7 eO{ pQ/bfoLk"0f{ ?kdf kfng ug]{,  

-ª_ a}7s;Fu ;DalGwt x/]s sfd sf/jfxLdf ;b:ox¿n] ;fj{hlgs p2]ZonfO{ dxTj lbg] tyf lghL :jfy{ / ;fj{hlgs :jfy{sf aLr åGå x'g] l:ylt ePdf :ki6 ?kdf ;fj{hlgs :jfy{sf nflu pleg],

-r_ ;efsf s'g} sfd sf/jfxLdf JolQmut, cfly{s kmfObf jf z'Ns, kfl/>lds jf kfl/tf]lifs lnO{ af]Ng], dtbfg ug]{ jf efu lng] sfd gug]{, 

-5_ ;b:osf] x}l;otdf k|fKt ePsf uf]Ko ;"rgf Pj+ hfgsf/L a}7ssf] p2]Zosf nflu dfq k|of]u ug]{ / cfly{s kmfObfsf nflu o;nfO{ s'g} cGo JolQm jf ;+:yf;Fu n]gb]gsf] ljifo gagfpg],

-h_ ;efsf] jf cfkm" ;b:o ePsf] ;ldltdf ljrf/fwLg /x]sf] s'g} ljifodf cfˆgf] JolQmut jf lghL :jfy{ ufFl;Psf] ePdf ;f] s'/fsf] :ki6 ?kdf a'lemg] u/L a}7s jf ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fO{ ;f] ljifodf x'g] 5nkmnaf6 cnu /xg],

-@_ o; lgod cGtu{tsf cfrf/;+lxtf kbflwsf/L / ;b:ox¿sf] ;fj{hlgs hLjgsf] ;a} kIfdf nfu" x'g]5g\ .

t/ kbflwsf/L tyf ;b:ox¿sf] k"0f{ ?kdf JolQmut jf lghL hLjg;Fu ;DalGwt sfd jf Jojxf/nfO{ o;n] lgoldt u/]sf] dflgg] 5}g .

 !(^= ph'/L ug{ ;lsg]M -!_ olb s'g} JolQm jf ;efsf] ;b:o ;d]tnfO{ s'g} ;b:on] lgod !(% cg';f/sf] cfrf/;+lxtfsf] s'g} k|fjwfgsf] pNn+3g u/]sf] ljZjf; ug]{ sf/0f ePdf ;lrj ;dIf lnlvt ph'/L lbg;Sg]5 .

-@_ ;lrjn] pklgod -!_ cg';f/ lnlvt ph'/L k|fKt u/]df ;f] ph'/Lsf af/]df ;efd'vnfO{ oyfzL3| hfgsf/L u/fpg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

80  

!(&= cfr/0f cg'udg ;ldltsf] u7gM -!_ ;efdf Pp6f cfr/0f cg'udg ;ldlt /xg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] u7g b]xfo adf]lhd x'g]5M–

-s_ ;efd'v – cWoIf

-v_ pk;efd'v – pkfWoIf

-u_ k|b]z ;efdf k|ltlglwTj ug]{ ;+;bLo bnsf d'Vo ;r]tssf] l;kmfl/;df ;efd'våf/f dgf]gLt a9Ldf

kfFr hgf ;b:o – ;b:o

-3_ k|b]z ;efsf] ;lrj – ;b:o ;lrj . 

!(*= cfr/0f cg'udg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/M -!_ cfr/0f cg'udg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5M–

-s_ lgod !(^ cg';f/ ph'/L k|fKt ePsf] cj:yfdf / s'g} ;b:on] lgod !(% sf] pklgod -!_ df plNnlvt cfrf/ ;+lxtfsf] pNn+3g u/]sf] egL ;fj{hlgs ?kdf p7]sf k|Zgsf] cfwf/df cfjZos 5fglagsf] sfo{ k|f/De ug]{,

-v_ lgod !(% df pNn]v ul/Psf] cfrf/;+lxtfsf] pNnª\3gsf ;DaGwdf cfkm}+ 5fglag ug]{,

-u_ cfr/0fsf ;DaGwdf p7]sf k|Zgx¿sf] ;DaGwdf ;DalGwt ;b:o tyf cGo JolQmx¿;Fu cfjZos hfgsf/L lng], 

-u_ cfr/0fsf ;DaGwdf k|Zg p7fpg] JolQm, ;+:yf jf ;~rf/ dfWod;Fu cfjZos hfgsf/L lng], /

-3_ ;b:ox¿sf] cfr/0fsf ;DaGwdf p7]sf k|Zgx¿sf] ljifodf 5fglag ubf{ ;+slnt tYoaf6 ;DalGwt ;b:on] cfr/0fsf] pNn+3g u/]sf] b]lvG5 jf b]lvb}g eGg] ;DaGwdf :ki6 lg0f{o u/L ;f]sf] k|ltj]bg a}7sdf k]z ug]{,

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

81  

-@_ cfr/0f cg'udg ;ldltn] cfˆgf] cGo sfo{ljlw cfkm} lgwf{/0f ug]{5 .

-#_ o; lgod adf]lhd s'g} ;b:o pk/ cfr/0f pNn+3gdf 5fglag k|f/De ul/Psf]df To;nfO{ cfjZos ;xof]u ug'{ k|To]s ;b:osf] st{Jo x'g]5 .

-$_ o; lgod adf]lhd s'g} ;b:o pk/ cfr/0f pNn+3gdf 5fglag k|f/De ul/Psf]df ;DalGwt ;b:onfO{ cfr/0f cg'udg ;ldltn] cfˆgf] k|lt/Iff ug]{ dgfl;a df}sf k|bfg ug]{5 .

-%_ cfr/0f cg'udg ;ldltn] pklgod -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd ;efdf k]z u/]sf] k|ltj]bgnfO{ ;efsf] clen]vdf /flvg]5 .

-^_ cfr/0f cg'udg ;ldltn] pklgod -!_ sf] v08 -ª_ cg'?k s'g} ;b:on] lgod !(% df pNn]v ul/Psf] cfrf/;+lxtf pNnª\3g u/]sf] kfPdf, ;efdf k|ltj]bg k]z ePsf] tYonfO{ lgod !&! cg';f/ ljz]ifflwsf/sf] pNnª\3gsf] k|Zg ePsf] dflgg]5 / ;f]xL lgod cg';f/sf] sfo{ljlw nfu' ul/g]5 .

kl/R5]b– @%

dGqLåf/f jQmJo, /fhLgfdf / sfuhft 6]a'n

!((= dGqLåf/f jQmJo / hfgsf/LM -!_ ;fj{hlgs dxTjsf] ljifodf dGqLn] ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ a}7sdf jQmJo jf hfgsf/L lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf] jQmJo jf hfgsf/Ldfly ;efd'vsf] cg'dltlnO{ ljifoj:t'df s]lGb|t /xL k|Zg ;f]Wg ;lsg]5 / To:tf] k|Zgsf] ;Ddfg u/L ;DejeP;Dd hjfkm lbg] bfloTj ;DalGwt dGqLsf] x'g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

82  

@))= 6]a'n ug'{ kg]{ sfuhftM -!_ s'g} dGqLn] a}7sdf jQmJo jf hfgsf/L lbFbf s'g} ;/sf/L sfuhkq jf k|ltj]bg jf To;sf] s'g} c+z pb\w[t u/]df To:tf] sfuhkq jf k|ltj]bg a}7sdf 6]a'n ug'{ kg]{5 .

t/ s'g} sfuhkq jf k|ltj]bg 6]a'n ubf{ /fli6«o ;'/Iff, zflGt Joj:yf jf ;fj{hlgs jf /fli6«o lxtsf] k|lts"n x'G5 eGg] kof{Kt cfwf/ / sf/0f ePdf ;f]sf] hfgsf/L ;bgnfO{ u/fO{ dGqLn] To:tf] sfuhkq jf k|ltj]bg 6]a'n gug{ ;Sg]5 .

-@_ s'g} sfuhkq jf k|ltj]bgsf] ;f/f+z pNn]v u/]df To:tf] sfuhkq jf k|ltj]bg 6]a'n ug'{ kg]{ 5}g .  

@)!= /fhLgfdf lbg] dGqLåf/f jQmJoM -!_ dGqL kbaf6 /fhLgfdf lbg] ;b:on] cfk"mn] lbPsf] /fhLgfdfsf] ;DaGwdf ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ ;efdf jQmJo lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lbOPsf] jQmJodfly s'g} 5nkmn x'g] 5}g .

kl/R5]b– @^

ljljw

@)@= dt lbg] clwsf/ gx'g] M o; lgodfjnLdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg ;+ljwfgsf] wf/f !&) sf] pkwf/f -!_ adf]lhd k|b]z ;efsf] ;b:o gePsf] s'g} JolQm dGqL kbdf lgo'Qm ePdf To:tf JolQmnfO{ k|b]z ;efsf] s'g} klg lg0f{odf dt lbg] clwsf/ x'g] 5}g .

@)#= d'VoGofoflwjQmfn] /fo JoQm ug{ ;Sg]M -!_ ;efd'vn] s'g} sfg"gL k|Zgsf] ;DaGwdf d'VoGofoflwjQmfsf] /fo lng cfjZos 7fg]df d'VoGofoflwjQmfnfO{ ;bgdf pkl:yt eO{ /fo JoQm ug{ cg'dlt lbg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

83  

-@_ pklgod -!_ adf]lhd JoQm ul/Psf] /fodfly 5nkmn x'g] 5}g .

-#_ pklgod -!_ adf]lhdsf] /fo JoQm ug]{ k|lqmof ;efd'vn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .  

@)$= ;lrjsf] ljz]if clwsf/M ;lrjn] ;ef jf s'g} ;ldltsf] a}7sdf k|j]z ug{ / a}7sdf sfo{/t ;lrj jf clws[tnfO{ lgb]{zg lbg jf lgoGq0f ug{ jf ;ef jf ;ldltsf] a}7sn] dfu]sf] sfo{ljlw ;DaGwL ;Nnfx lbg ;Sg]5 .

@)%= clen]vx¿sf] ;'/IffM -!_ ;ef / o;sf ;ldltx¿sf] lg0f{o tyf sf/jfxLsf] clen]vx¿ ;lrjn] ;'/lIft /fVg nufpg]5 . -@_ pklgod -!_+ adf]lhd /flvg] clen]vx¿ ;efd'vsf]

cfb]z lagf ;lrjn] ;ef ejgaf6 aflx/ n}hfg s;}nfO{ cg'dlt lbg] 5}g .

@)^= efiffM -!_ ;ef jf o;sf ;ldltx¿sf] sfd sf/jfxL g]kfnL efiffdf x'g]5 . g]kfnL efiffsf cltl/St cGo /fi6« efiffnfO{ k|b]z sfg'g adf]lhd k|b]zsf] ;/sf/L sfdsfhsf] efiff lgwf{/0f ul/Psf] eP To:tf] efiffdf ;d]t ;ef jf ;ldltsf] sfdsf/jfxLsf] clen]v /fVg ;lsg]5 .

-@_ s'g} ;b:on] cfˆgf] dft[efiffdf af]n]sf] cj:yfdf To;nfO{ clen]v /fVg] Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg af]Ng g;Sg] ckfËtf ePsf ;b:osf] xsdf ;efd'vn] To:tf] ;b:onfO{ ;fÍ]lts efiffdf cfˆgf] ljrf/ k|s6 ug{ / To:tf] ljrf/nfO{ lghsf] ;xof]uLn] ;Fu} cg'jfb u/L ;efdf ;'gfpg] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

@)&= nf]uf]M k|b]zsf] nf]uf] k|b]z ;efaf6 lgwf{/0f eP adf]lhd x'g]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

84  

@)*= sfg"gL /fo ;Nnfx ;DaGwL Joj:yfM ;ef jf o;sf] s'g} ;ldltsf] a}7ssf] sfd sf/jfxLdf s'g} sfg"gL k|Zg p7]df tTf\;DaGwdf sfg"gL ;Nnfxsf/ jf sfg"g dxfzfvf k|d'vsf] /fo ;Nnfx lnOg]5 / ;ef jf ;ldlt kIf jf ljkIf ePsf] s'g} d'2f dfldnfdf lghn] ;ef jf ;ldltsf] k|ltlglwTj ;d]t ug]{5 .

@)(= ;b:osf] kqmfp ;DaGwL hfgsf/LM -!_ ;+ljwfgsf] wf/f !*& sf] pkwf/f -^_ sf] Joj:yf adf]lhd ;efsf] s'g} ;b:o kqmfp ul/Psf] ;"rgf k|fKt ePdf ;efd'vn] To;sf] hfgsf/L ;efnfO{ tTsfn lbg]5 .  -@_ a}7s grn]sf] cj:yfdf pklgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgf

k|fKt ePdf ;efd'vn] ;lrjfnosf] ;"rgfkf6Ldf ;f] sf] ;"rgf 6fF; ug{ nufO{ cGo ;~rf/sf dfWodaf6 To;sf] k|rf/ k|;f/ ;d]t ug{ nufpg]5 .

-#_ ;+ljwfgsf] wf/f !*& sf] pkwf/f -^_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z adf]lhd s'g} ;b:onfO{ s'g} kmf}hbf/L cleof]udf kqmfp ul/Psf] hfgsf/L k|fKt ePdf To:tf] ;b:onfO{ k|x/L lx/f;tdf /x]sf] cj:yfdf k|b]z ;efsf] ;b:osf] x}l;otn] s'g} sfo{ ug{ jf s'g} clwsf/ jf pGd'lQm k|fKt x'g] 5}g . 

-$_ s'g} ;b:o pk/ k|rlnt sfg"g adf]lhd tLg jif{ jf ;f] eGbf a9L s}bsf] ;hfFo x'g] jf g}lts ktg b]lvg] kmf}hbf/L d'2fdf cleof]u kq bfo/ eO{ lgh k"k{Ifsf] nflu y'gfdf /x]sf]df To:tf] y'gfdf /x]sf] cjlwe/, s'g} ;b:onfO{ kmf}hbf/L d'2fdf cbfntsf] clGtd km};nfn] s}bsf] ;hfFo x'g] 7x/ ePsf]df To:tf] s}bdf a:g' kg]{ cjlwe/ / s'g} ;b:on] kmf}hbf/L d'2fdf cbfntsf] km};nf adf]lhd s}bsf] ;hfFo e'Qmfg ul//x]sf]df ;f] cjlwe/ To:tf] ;b:onfO{ ;efd'vn] lgnDag ug'{ kg]{5 . 

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

85  

@!)= kf]zfsM k|b]z ;efsf ;b:ox¿sf] kf]zfs sfo{Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

@!!= ;b:osf] dgf]gogM o; lgodfjnLdf n]lvPb]lv afx]s k|b]z ;ef;Fu ;DalGwt ;ldlt, ;d"x, ;+3 jf o:t} lgsfodf k|ltlglwTj ug]{ ;b:osf] dgf]gog ;b:osf] 1fg, ;Lk, ?lr Pj+ ;efdf /x]sf] bnLo ;+/rgfnfO{ b[li6ut u/L ;efd'vn] ug{ ;Sg]5 / To:tf] ;ldlt, ;d"x, ;+3 jf lgsfosf] u7g / sfo{ljlw ;efd'vn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

@!@= k|j]z lgoldt ug]{ clwsf/M -!_ ;ef / ;ldltsf a}7sx¿ ;fdfGotof v'nf /xg]5g\ .

-@_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg b]xfo ;ldltsf a}7sx¿ ;ldltn] cGoyf lg0f{o u/]sf]df afx]s aGb /xg]5M

-s_ sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltÙ

-v_ ljz]ifflwsf/ ;ldltÙ /

-u_ cfrf/0f cg'udg ;ldlt .

-#_ k|b]z ;efsf] sfd sf/jfxL x]g{ cfpg] JolQmx¿sf] ;'ljwfnfO{ Wofgdf /fvL k|j]z lgoldt tyf lgoGq0f ug]{ clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 . To;/L k|j]z lgoldt ug{ ;efd'vn] cfjZostf cg';f/ k|j]zkqsf] Joj:yf ug{ jf ug{ nufpg ;Sg]5 .

-$_ pklgod -@_ adf]lhd hf/L ul/Psf] k|j]zkq lnO{ k|b]z ;efsf] kl/;/leq k|j]z ug]{ JolQmn] To:tf] k|j]zkqdf plNnlvt jf k|bfg ul/Psf] zt{x¿sf] kfng ug'{ kg]{5 . s;}n] tL zt{x¿ kfng gu/]df To:tf] JolQmnfO{ ;efd'vsf] cfb]zn] a}7s ejgaf6 lgisfzg ug{ ;lsg]5 .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

86  

@!#= a}7snfO{ ;Daf]wgM -!_ s'g} ljb]zL /fi6«sf] /fi6« k|d'v, ;/sf/ k|d'v, ;efd'v jf ;+o'Qm /fi6« ;+3sf] dxf;lrj jf g]kfnl:yt ;+o'Qm /fi6«;+3sf cfjf;Lo ;+of]hsn] ;efnfO{ ;Daf]wg ug{ g]kfn ;/sf/sf] ;xdlt lnO{ k|b]z ;/sf/n] cg'/f]w u/]df ;efd'vn] cg'dlt lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd ;Daf]wgsf] nflu ckgfOg] k|lqmof sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vn] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

@!$= k|b]z ;efsf] sf/jfxLsf] ;+lIfKt ljj/0fM k|b]z ;efsf] sf/jfxLsf] ;+lIfKt ljj/0f ;b:ox¿nfO{ ljt/0f ul/g]5 .

@!%= cfGtl/s sfo{ljlwM -!_ sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{ / ;efsf] :jLs[lt lnO{ ;efd'vn] cfjZostf cg';f/ cfGtl/s sfo{ljlw agfpg ;Sg]5 .

@!^= lgodx¿sf] lgnDag M -!_ s'g} klg ;b:on] ;efd'vsf] cg'dlt lnO{ o; lgodfjnLsf] s'g} lgodnfO{ k|b]z ;ef;dIf ljrf/fwLg s'g} sfo{sf] ;DaGwdf nfu" gx'g] u/L lgnlDat ul/of];\ eGg] k|:tfj k]z ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ df pNn]v eP cg';f/sf] k|:tfj j}7sdf pkl:yt ;b:osf] jx'dtn] kfl/t ePdf pQm lgod tTsfnsf nflu lgnlDat ePsf] dflgg]5 .

@!&= afwf c8sfp k'msfpg] clwsf/M of] lgodfjnLsf] k|of]u ubf{ k/]sf afwf c8sfpx¿ km'sfpg / ;+ljwfg tyf o; lgodfjnLsf] cwLgdf /xL cfjZos cfb]z jf lgb]{zgx¿ lbg] clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 . To:tf cfb]z jf lgb]{zgx¿ To;kl5 a:g] a}7saf6 cg'df]bg u/fpg' kg]{5 . o;/L cg'df]bg ePsf cfb]z jf lgb]{zgx¿ o; lgodfjnLdf k/] ;/x dflgg]5g\ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

87  

@!*= lgodfjnLsf] JofVofM o; lgodfjnLsf] JofVof ug]{ clwsf/ ;efd'vnfO{ x'g]5 / lghsf] lg0f{o clGtd x'g]5 . To:tf] lg0f{osf] hfgsf/L ;efnfO{ lbg' kg]{5 .

@!(= ;lrjsf] sfd ug{ ;Sg]M ;lrj cg'kl:yt ePsf] cj:yfdf o; lgodfjnLdf ;lrjn] ug]{ egL tf]lsPsf sfo{x¿ ;efd'vn] tf]s]sf] jl/i7 clws[tn] ug]{5 .

@@)= kbflwsf/L / ;b:ox¿sf] kfl/>lds M -!_ kbflwsf/L / ;b:ox¿sf] kfl/>lds / ;'ljwf sfg"gdf Joj:yf eP adf]lhd x'g]5 . To;/L sfg"gdf Joj:yf geP;Ddsf] nflu k|b]z ;/sf/n] lgwf{/0f u/]adf]lhd x'g]5 .

-@_ kbflwsf/L tyf ;b:ox¿sf] kfl/>lds / ;'ljwf k|To]s jif{ cWofjlws ug'{kg]{ 5 .

@@!= ;b:o / sd{rf/Lx¿sf] Ifdtf clea[l4 M k|b]z ;efsf] sfd sf/jfxLnfO{ k|efjsf/L agfpgsf] nflu o;sf ;b:o / sd{rf/Lx¿sf] Ifdtf clea[l4 u/fpg cfjZos kg]{ cWoog, cg';Gwfg, tflnd jf k|lzIf0fsf] Joj:yf sfo{ Joj:yf k/fdz{ ;ldltsf] k/fdz{df ;efd'vn] lgb]{zg u/] adf]lhd ;lrjfnon] ug]{5 .

@@@= cfGtl/s sfd sf/jfxL dflgg]M o; lgodfjnL adf]lhd ;Dkfbg ul/g] sfd sf/afxL ;efsf] cfGtl/s sfd sf/jfxL dflgg] 5 . o; ;DaGwdf s'g} cbfntdf k|Zg p7fOg] 5}g . 

@@#= ;+zf]wg ;DaGwL Joj:yfM -!_ ;efn] o; lgodfjnLdf cfjZos ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .

-@_ lgodfjnL ;+zf]wg ug{ cfjZos 7fg]df s'g} ;b:on] ;f] ;DaGwL sf/0f / ljj/0f ;lxtsf] k|:tfjsf] ;"rgf ;efd'vnfO{ lbg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhdsf] ;"rgf ;efd'vn] pko'Qm 7fgL cg'dlt lbPdf ;f] k|:tfj k|:t'tstf{ ;b:on] lgodfjnL

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

88  

;+zf]wg d:of}bf ;ldlt u7g ul/of];\ egL ;ldltdf /xg] ;b:ox¿sf] gfd ;lxtsf] k|:tfj :jLs[ltsf] nflu a}7sdf k|:t't ug]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] ;ldltdf cfjZostf cg';f/sf] ;ª\Vofdf ;b:o /xg]5g\ / ;ldltsf] ;efklt ;ldltsf ;b:ox¿n] cfkm"dWo]af6 rog ug]{ 5g\ .

-%_ ;ldltn] a}7sdf k|ltj]bg k]z u/]kl5sf] cGo sfo{ljlw ;efd'vn] x]/k]m/ u/]df afx]s ljw]ossf ;DaGwdf ckgfOg] sfo{ljlw ckgfOg]5 .

@@$= vf/]hL tyf arfp M -!_ k|b]z gDj/ & sf] k|b]z ;ef sfo{ ;~rfng cGtl/d sfo{ljlw, @)&$ nfO{ vf/]h ul/Psf] 5 .

-@_ k|b]z gDj/ & sf] k|b]z ;ef sfo{ ;~rfng cGtl/d sfo{ljlw, @)&$ adf]lhd eP u/]sf sfd sf/jfxLx¿ o;} lgodfjnL adf]lhd ePsf] dflgg] 5 . 

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

89  

cg';"rL–! -lgod & sf] pklgod -@_ / lgod ( sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

>L ;lrj, k|b]z ;ef .

ljifoM ;efd'v÷pk;efd'v kbdf lgjf{lrt ul/of];\ eGg] k|:tfj . k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v sf] lgjf{rgdf dfggLo ;b:o >L === === === === nfO{ d}n] g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f ===== Pj+ o; k|b]z ;ef lgodfjnL sf] lgod ========= adf]lhd k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v kbdf lgjf{lrt ul/of];\ egL k|:tfj k|:t't ub{5' . lghsf] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 M–

!= k"/f gfd M– =========================================================== @= pd]/ M– ================jif{ M– ========== #= lnË M– dlxnf÷k'?if $= 7]ufgf M– ============================================ %= dftf÷lktf M– ======================================================= ^= klt÷kTgLsf] k"/f gfd M– ========================================= &= qm=;+= ===========

k|:tfjs, b:tvt M ================== gfd M ================================ qm=;+ M ================ dfly pNn]v eP adf]lhd dfggLo ;b:o >L === === === === === k|:tfjs eO{ k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v sf] lgjf{rgdf dfggLo ;b:o >L === === === === === nfO{ lgjf{lrt ul/of];\ egL pDd]bjf/ dgf]gog ug'{ePsf] k|:tfjsf] d ;dy{g ub{5' .

;dy{s, b:tvt M ================== gfd M ================================ qm=;+ M ========== ldlt M ==================

;+nUg sfuhft M dgf]gLt pDd]bjf/sf] d~h'/L /x]sf] lg:;f o;} k|:tfj;fy ;+nUg 5 . ldlt M ==================

;do M===================

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

90  

cg';"rL–@ -lgod & / ( ;Fu ;DalGwt_

pDd]bjf/sf] d~h'/L /x]sf] lg:;f

dnfO{ dfggLo >L =================== ================= =============== =========n] k|:tfj u/L k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'vsf] lgjf{rgdf pDd]bjf/ k|:tfj u/] adf]lhd k|b]z ;efaf6 lgjf{lrt ePdf d k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v kbdf /xL sfd ug{ /fhL 5' .

ldlt================== dgf]gLt pDd]bjf/sf], b:tvt M ============== gfd M ============================== qm=;+ M =========

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

91  

cg';"rL–#

-lgod * / !) ;Fu ;DalGwt_

k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v kbsf] zkysf] 9fFrf

d======================================d'n's / hgtfk|lt k"0f{ jkmfbf/ /xL ;To lgi7fk"j{s k|lt1f u5'{÷O{Zj/sf]÷b]z / hgtfsf] gfddf zky lnG5' ls g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf / /fhsLo ;Qf g]kfnL hgtfdf lglxt /x]sf] g]kfnsf] ;+ljwfg k|lt k"0f{ jkmfbf/ /xFb} k|b]z ;efsf] ;efd'v÷pk;efd'v kbsf] sfdsfh k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL, d'n's / hgtfsf] ;f]emf] lrtfO{, s;}sf] 8/ gdfgL, kIfkft gu/L, k"jf{u|x jf v/fa efjgf glnO{ kbLo uf]klgotf sfod /fvL OdfGbf/Lsf ;fy ug]{5' .

ldlt M ============================ b:tvt M ============================== gfd, y/ M =============================

   

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

92  

cg';"rL–$ -lgod !%! sf] pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_

;ldltsf] ;efklt kbsf] pDd]bjf/sf] dgf]gogkq / d~h'/Lsf] lg:;f

k|:tfjsn] eg]{ >L ;lrj, k|b]z ;ef . k|b]z ;ef cGtu{tsf] ============= ===================== ======= ;ldltsf] ;efklt kbsf] lgjf{rgdf >L ==================== ============== nfO{ d k|:tfj u/L pDd]bjf/ dgf]gog ub{5' . lghsf] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 M– != k"/f gfd========================================== @= pd]/==============jif{ lnË M dlxnf ÷ k'?if #= 7]ufgf====================================== $= dftf÷lktf %= klt÷kTgLsf] k"/f gfd ========== ================ ===== ======== === k|:tfjs b:tvt================== gfd====================== dtbftf gfdfjnLsf] qm=;+==== ;dy{sn] eg]{ dfly plNnlvt======= ======= ========= ======= ======= ======= ==== === k|:tfjsn] k|b]z ;ef cGtu{tsf] =========== ======= ======================== ====================;ldltsf] ;efklt kbsf] lgjf{rgdf >L ====== ======= ====== ===== ================ nfO{ pDd]bjf/ dgf]gog ug'{ ePsf] k|:tfjsf] d ;dy{g ub{5' . ;dy{s, b:tvt================== gfd===================== dtbftf gfdfjnLsf] qm=;+==== ^= ;+nUg sfuhft M -s_ dgf]gLt pDd]bjf/sf] g]kfnL gful/stfsf] k|df0fkqsf] k|dfl0ft

k|ltlnlk . -v_ pDd]bjf/sf] d~h'/L /x]sf] lg:;f . ldlt=======================

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

93  

pDd]bjf/sf] d~h'/L /x]sf] lg:;f dnfO{ >L ===========================================n] k|:tfj u/L ========= ========= =====================;ldltsf] ;efkltsf] lgjf{rgdf pDd]bjf/ dgf]gog u/] adf]lhd lgjf{lrt ePdf d ;efklt kbdf /xL sfd ug{ /fhL 5' . k|b]z ;ef lgodfjnL adf]lhd ;efklt kbsf] lgjf{rgdf pDd]bjf/ x'g d]/f] of]Uotf k'u]sf] 5 . ldlt================== dgf]gLt pDd]bjf/sf], b:tvtM ============== gfd M================    

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

94  

cg';"rL–% -lgod !%! sf] pklgod -(_ / lgod !^( sf] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt_

;ldltsf ;efklt kbsf] zkysf] 9fFrf

d======================================= ======d'n's / hgtfk|lt k"0f{ jkmfbf/ /xL ;To lgi7fk"j{s k|lt1f u5'{÷O{Zj/÷b]z / hgtfsf] gfddf zky lnG5' ls g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf / /fhsLo ;Qf g]kfnL hgtfdf lglxt /x]sf] g]kfnsf] ;+ljwfg k|lt k"0f{ jkmfbf/ /xFb} k|b]z ;ef cGtu{tsf]===== ===== ======= ====== ======= ====== ====== ===== ;ldltsf] ;efklt kbsf] sfdsfh k|rlnt sfg"gsf] cwLgdf /xL, d'n's / hgtfsf] ;f]emf] lrtfO{ s;}sf] 8/ gdfgL, kIfkft gu/L, k"jf{u|x jf v/fa efjgf glnO{ kbLo uf]klgotf sfod /fvL OdfGbf/Lsf ;fy ug]{5' . ldlt============================ b:tvtM================== gfd ======================

   

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

95  

cg';"rL–^ -lgod !*( ;Fu ;DalGwt_

k|b]z ;efsf ;b:ox¿sf] JolQmut ljj/0f kmf/fd

!= ;b:osf] gfd, y/ M @= cfdfsf] gfd, y/ M afa'sf] gfd, y/ M klt÷kTgL sf] gfd, y/ M #= :yfoL 7]ufgf M lhNnf M uf=lj=;=÷g=kf= M j8f g+= M 6f]n M $= hGd ldlt M %= z}lIfs of]Uotf M ^= k|ltlglwTj ug]{ lhNnf M &= /fhgLlts ;Ë7g jf bnsf],—

-s_ gfd M -v_ :jtGq M

*= k|b]z /fhwfgLsf] 7]ufgf M lhNnf M gu/kflnsf M j8f g+= M 6f]n M kmf]g g+= M df]afO{n M O{–d]n M

dfly plNnlvt ljj/0fdf s'g} kl/jt{g ePdf t'?Gt hfgsf/L lbg]5' . ldlt M ========================= b:tvtM ======================= gfd M ==================  

b|i6JoM k|b]z ;efdf lgjf{lrt ePsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk / gful/stfsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk ;+nUg ug'{kg]{ .

v08 !_ ;+Vof #, k|b]z /fhkq efu # ldlt @)&$.!!.@&  

96  

cg';"rL–& -lgod !() sf] pklgod -!_ sf] v08 -s_ ;Fu ;DalGwt_

k|b]z ;efdf k|ltlglwTj ug]{ /fhgLlts bnsf] ;b:o ;DaGwL ljj/0f

!= gfd, y/ M

b:tvt M ldlt M qm=;+= 

;b:osf] gfd cfdf÷afa'sf] gfd, y/ klt÷kTgL sf]

gfd, y/ 

:yfoL 7]ufgf 

lhNnf

 

bnsf] g]tfsf]M– 

n]vfk9L ug{ clws[t ul/Psf ;b:osf],

!= b:tvtM

gfd, y/ M  

@= b:tvt

gfd, y/ M 

ldlt M

ूमाणीकरण िमित : २०७४/११/२७

आ ाले,

बालाराम शमार् ूदेश सभा सिचवालयको सिचव

   (^

d'b|0f ljefu, l;+xb/af/, sf7df8f}+df d'lb|t . d"No ¿ %).– uf]=x'=b=g+= !^.@)^@.^#