36
SEPTEMBER 2016 1 www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2 ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 1

www.mizoramsynod.org

Page 2: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 2

www.mizoramsynod.org

Kum 22-na September 2016 Bu 264-naEditorUpa C. Lalbiaktluanga

Managing EditorRev. Dr. C. Chawnghmingliana

Joint EditorsLalremmawiaUpa B. LalhmunlianaJohn LalhruaitluangaUpa Dr. C. Vanlalhruaia

Circulation ManagerLalfakzuala

K R I S T I A NN A U P A N G

A man pe duh leh a bu la duhchuan Circulation Managerhriattir tur a ni.Kum khat lak man Rs. 50.

Synod Office First FloorMission Veng, Aizawl - 796 001Phone - 0389-2324590e-mail:[email protected]

Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo.

A chhunga thu awmte Phek1. Editorial ................... 12. Biangbiakna – Lalropuia ................... 23. Delhi Mizo Presbyterian Church ................... 64. Min ngaidam thei ................... 75. Hremhmun rim nam ................... 86. Euro 2016 ................... 107. Nunna hlu ................... 138. Stephen Curry ................... 189. Biak ina inchei dan tur ................... 23

10. Hriatzauna huang ................... 2511. Hmutheitua ................... 2712. Zawnchhuah ................... 2913. Hre thei rawh ................... 3014. Crossword ................... 31

15. Chei rawh le ................... 32Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover)

Page 3: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 3

www.mizoramsynod.org

REMNA SIAMTU

Mihringte chen hona kawnga kan mamawh ber chuinremna hi a ni. Lal Isuan, “Remna siamtute chu an enga thawl e, Pathian faa vuahin an la awm dawn si a,” a tia ni. Khawvel tihrehawmtu ber chu indona leh inremlohna hi a ni a. Ram ralmuang lo ram nuam a awm theilo. Khawtlang, kohhran, chhungkua leh \henawmkhawvengah inremna a awm loh chuan a hrehawm \hin.

Lal Isua khawvela a rawn kal chhan chu Pathian lehmihringte inrem lehna tur a ni. Pathian hmelma khaPathian fa kan nih theihna turin a inhlan ral vek a,khawvel mihringte hnenah remna thu a tlangaupui a ni.

Paula chuan kan unaute nena kan inremna tur a nihdawn phawt chuan tuar zawk mai turin min zirtir.

Mi rem loh neih hi thil hahthlak tak mai a ni a. Mihuat neih te, mi ngei neih te hi mahni kan khawngaihthlakthlawn mai mai a lo ni.

In sikulah \hiante rem loh i nei mai thei; biak peihmiah loh i nei mai thei; in zirtirtute zingah huat em em inei mai thei. Mahse, i huat em em kha Pathianin a duhtaka a siam, a hmangaih em em a ni tih hria ang che.

Mi zawng zawng hi i unaupa, i farnu, i nî fapa, i pateafapa angin han en la, inrem lohna turah pawh i rem theiang. I ngaihdam chuan Lalpan a ngaidam ve dawn chea, remna siamtu i ni dawn a ni.

E D I T O RKAM CHHUAK

Page 4: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 4

www.mizoramsynod.org

LALROPUIA

Kum 2016-a State Medical And Tech-nical Entrance Examination (SMATEE),Higher and Technical Dept.-in a buatsaihaMBBS zir tum zinga pakhatna, Lalropuia,Tualte khua chu zawhna tlem kan zawt a,kan han tichhuak e.KN - Kristian Naupang chanchinbuRP - Lalropuia

KN - I pian ni leh thla min hrilhthei em?

RP - May ni 3, 1997-ah kapiang.

KN - I nu leh i pa hming?

RP - Ka nu chu Vanlalhmangi ani a, ka pa chu J. Rozara a ni.

KN - Pianpui unau eng zat ngei neih?

RP - Kan unau hi mipa parukkan ni.

KN - I unaute chuan eng ngean zir?

RP - Kan unauvah hian anaupang ber ka ni a, kei chauhhian lehkha ka zir tawh.

KN - I nu leh i paten eng hnange an thawh?

RP - Ka pa hian kan khua,Tualte High School-ah zirtirtuhna a thawk a, ka nu chuan minboralsan tawh.

KN - Zirna kawng i zawh chhohdan min han hrilh teh? Khawisikulahte nge i kal \hin? I ti\ha\hin em? Eng division-ah nge ipass \hin?

RP - Primary School hi kankhua, Tualteah ka kal a. MiddleSchool a\angin JNV,Khawzawlah ka kal a, chutahchuan Pawl 10 ka pass. Higherchu Mt. Carmel School,Aizawlah ka kal. Pathian zarahka ti\ha ve thei angreng a, Dis-tinction-ah ka pass ve deuh charchar.

Biangbiakna

Page 5: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 5

www.mizoramsynod.org

KN - Matric kha eng division-ah nge i pass kha? Engati ngeAizawlah high sikul i kal loh?

RP - Matric kha distinction-ahka pass ve a. High School kakalna, JNV kha central schoola ni a, \ha ve turah kan ngai a;chuvangin, ka kal tlang ta a ni.

KN - Pawl 11-ah science i laa, eng vangin nge Mt. Carmel-ah i kal? I kalna hi sikul \ha niin ihria em? Thingtlang lam tan seatchan theih dan min han hrilh teh.Hostel-ah i awm em? Pawn lama\angin a kal ve theih tho em?

RP - Mt. Carmel hi Mizoramasikul \ha ber pawl niin ka hria a,chu vangin ka kal a ni. Thingtlanglam tan pawh an tih \hat phawtchuan seat chan a har ka ring lo.Pawn lam a\angin a kal ve theihtho va, kei pawh hi hostel-ah kaawm lo.

KN - Lehkha i zir hian zing,chhun, tlai leh zanah engtia reinge i zir \hin dan tlangpui?Kimchang deuhin min han hrilhteh.

RP - Lehkha hi zing leh zanahka zir deuh ber a; mahse, zanahhian ka meng rei ve thei vak lo

a, dar 9-10 vel thleng ka zirtlangpui. Mahse, kum tir a\anginzan tin ka zir thung a, exam laipawhin ka zir dan ngai renginka zir \hin. Zingah hi chuandarkar hnih vel ka zir tlangpui.

KN - Mizote hi zir nasa nih hikan zak deuh tlat \hin a, zir nasavak lo anga lana, \ha taka passkan tum tlat \hin niin i hria em?Hei hi dikin i hria em? Zir nasaanga lan hi eng nge a pawina?

RP - Hei hi chu a dik khawpmai. Zir nasa anga lan kan duhloh chhan chu, miin – zir nasasi, thiam thei lo anga min hmuhkan hlauh vang niin ka hria. Kangaih dan chuan zir nasa angalan hi a pawina awmin ka hre lova. Taima taka kan zir phawtchuan kan hlawhtlin ngei ka ringa ni.

KN - Pawl eng zat i nihin ngesmartphone an leisak che?

RP - Pawl 10 ka nih laiinsmartphone min leisak.

KN - Smartphone hi i zirna atani hmang \angkai em?

RP - Ka hmang \angkai vekhawp mai. Ka thil hriat lohteinternet-ah te ka zawng \hin a.

Page 6: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 6

www.mizoramsynod.org

Chu bakah home work leh notevel inthawn nante kan hmangnasa ve em em a. Mahse, in-control theih a pawimawhkhawp mai.

KN - I nu leh i paten lehkha zirturin an tir ngai che em? Nge, izir lutuk an ti zawk?

RP - Ka nu leh ka pate hianlehkha zir turin min tir ngai lo va,zir lutuk pawh min ti hran lemlo.

KN - Essay inziahsiak emaw,lem inziahsiaknaah emaw, thildang intihsiaknaah i tel ve tawhngai em? Lawmman dawn tawhi nei em?

RP - Hetiang lamah hi chuan kala tel ngai lem lo.

KN - Tunah hian Mizoten seatkan neih theihna zinga a \ha berpawl, Maulana Azad, Delhi ithlang niin kan lo hria a. Hei hieng vanga thlang nge i nih?

RP - Mizote hian seat \ha taktak kan nei ve nual a. MaulanaAzad hi ka chhungte leh ka\hiante ka rawn hnua ka thlan ani a, seat kan neih zinga \ha berpawla ngaih a ni a. Chu bakah,India capital-a awm a nih hrim

hrim avang hian thiltih vel aawlsam ka ring.

KN - Inzawt ta zel ila, engineerline-ah khan entrance i pe ve thoem? Eng nge i dinhmun?

RP - Pe lo, medical lamah chiahka pe.

KN - I sikul kal chhungin bazarnote-ah emaw, zirtirtute notesiamah emaw i innghat \hin em?Text book i ring tawp nge note isiam \hin?

RP - Bazar note velah hian kainnghat ngai em em lo va, textbook hi ka chhiar deuh tawpmai \hin.

KN - Eng nge zir zel i tum?MBBS hi graduate nan chauhnge i tih? Doctor thiam tak nih itum nge? MBBS zir zawhahcompetitive, civil service lamahkal i tum em? Zoram \halaite hanhrilh teh.

RP - Doctor thiam tak nih katum. Tun dinhmunah chuan com-petitive, civil service lama kaltumna ka nei hrih lo.

KN - High school leh higher ikal chhunga kohhran inkhawmai inkhawm dan tlangpui min hanhrilh teh.

Page 7: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 7

www.mizoramsynod.org

RP - High school ka kal chhungkha chuan ka inkhawm \ha vekhawp mai a; mahse, higher-ahchuan high school ka kal lai angem emin ka inkhawm \ha vaktawh lo.

KN - Medical entrance-a ti\haber nih hi a nep lo hle mai a, nangaia record \ha zawk nei pawh ikhum nasa hle mai a. Hetiangthleng tur hian i zir nasa viau em?Khawi hmunah nge coaching ikal? I coaching kal chu ihlawkpui em?

RP - Ka zir nasa ve tho mai.ZET-ah coaching ka kal \hin a,ka hlawkpui ve khawp mai.

KN - Pawl 11 leh 12 i kalchhungin tuition i la ngai em?Khawi hmunah nge i lak \hin?

RP - Tuition ka la ngai lo.

KN - Zanah lehkha i zirin dareng zat nge i men thlen \hin?

RP - Zan men hi ka thei vak loa, dar 10 velah hian ka mutlangpui \hin.

KN - Mizo \halai, tleirawl, HighSchool leh Higher SecondarySchool kal mekte hnenah engnge chah duh i neih?

RP - Kan thiltihna kawng hranghranga taima tak leh Pathian hrerengin, hlawhtlin ngei tumin thilti \hin ila. Zirlai kan nih chhunghi chuan khawtlang lehkohhrana inhman dan tawk kanthiam a pawimawh hlein kahria.

Pathian hi kan lamah a tang em tih aiin, Pathian lamahkan tang em tih hi a pawimawh zawk.

– Abraham Lincoln

Thil dik tih avanga hmuhsit nih hi thil dik lo tih avangafak hlawh aiin a tha zawk.

– Roy B. Zuck

Page 8: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 8

www.mizoramsynod.org

DMPC-te chuan ni 7.2.2016 a\ang khan Naupang Sun-day School kan nei ve \an a, zirlai zir \an tak erawh chuApril ni 3, 2016 a\ang chauhvin kan nei a ni.Tun dinhmunahhian naupang hming ziak 57 kan nei a:

DELHI MIZO PRESBYTERIAN CHURCH

Beginner Dept. - 12Primary Dept. - 6Junior Dept. - 12Intermediate Dept. - 10Sacrament Dept. - 10Senior Dept. - 7

NPSS zirtirtu 12 kanawm a, department tinahpahnih zel kan awm (Hei hihna \ul avanga lut chhuakreng awm nghet lo kan nihvang a ni).

Pathianni tinin SundaySchool kan kai ve a, MSSU-in zirlaibu a siamte kan zirin,

naupang lam a\angin specialitem-te a remchan angin kan nei\hin a. Hei bakah hian kohhranprogramme pawimawhahte spe-cial item kan nei \hin bawk.June 3-4, 2016 khan VacationalBible School kan hmang a ni.

Sunday School zirlai hiApril ni 3, 2016 a\anga kanzir \an chauh avangin a bu tir,zirlai hmasa ber a\angin kanzir chho mek a. Kan zirlai atanhian zirtirtuten worksheet tebuatsaihin naupangten notebook an nei bawk a ni.

Page 9: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 9

www.mizoramsynod.org

Khaw pakhat a\anga naupang picnic kal t<r hlim taka ankal lai chuan, an hnung kilah chuan putar \awp tak hi hlim lo takchuan a lo \hu a. Naupangte chuan a chhan an zawh chuan, anichuan, "Tual ka that a, kum sawm chh<ng jail-ah ka t^ng a.

MIN NGAIDAM THEI

– C. LalpekhluiIntermediate Dept.Darlawn Kohhran

“Ka nupui lehkha kathawn a, min la pawm duh anih chuan khaw daiathingk<ngah kh^n ribbon englo suih la; chuti a nih loh chuanka v^k mai mai d^wn a ni, tiin”a ti a. Tichuan, ngh^khlel taksi, huphurh tak siin an kal zela, naupangho pawh chu han\awng peih r>ng r>ng an awmta lo va. Hlim lo tak siin putarpawh chu an lo ngh^k ve zela, khua chu an thleng lek lektawh a, an thin a phu d>p d>ptawh mai a ni.

Tichuan, khua chu an l<tta a, an khaw daia thingk<ngchu an han en n^k chuan, rib-bon pakhat mai ni lo , athingk<ng khat tlat chuan a lo

insuih a. Naupangho chu hlimtakin an au va, an inchibai kuala, putar d^rah chuan an b>ngthak thak a, an thlah liam ta ani.

Kan Lalpa chuan, enganga sual pawh a ngaidam duha, chumi ent$r n^n chuan nupainhmangaihna leh inngaih-damna hi ka han t^r lang a ni.A nupuiin hetiang taka sualpawh a la pawm duh a nihchuan, kan Lalpa Isua Kristachuan eng tik hunah pawh minpawm thei a ni.

Chutichuan, nangni mi sualmahin in fate thil \ha p>k nach^ngin hriat chuan a d$ltute chu thil \haa pe z^wk >m >m d^wn lo vemni? (Matthaia 7:11)

Page 10: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 10

www.mizoramsynod.org

Mawia leh Ruata chu \hian inkawmngeih tak mai an ni a. Annu leh pate an fel bawk a, Sunday School kal pawh an taima hle a.Mahse, chawhnu inkhawm hi an peih lo em em mai a, chawhmabak an inkhawm ngai lo.

HREMHMUN RIM NAM

– Upa C. LalbiaktluangaKulikawn

An lo tleirawl ve \an a, Se-nior Dept.-ah kum hnih an loawm ve ta reng a. Kum a lo tharchuan Senior Dept.-a kum thumawm tawh chu puitling lamahzirtirtuten an sawn a, Mawia lehRuata chu Senior Dept.-a kumkhat la awm tur an ni a, Mahse,zirtirtute thu awih lovin anmahnithuin puitling lamah an kal lui a,chuta \anga rei vak lovah chuanSunday Sikul kal loh an lo ching\an ta a ni.

Sunday School ber pawhan kal tawh loh hnu chuan annunah khawhar rukna a lo awmta a, Sunday School kal rehhlanin sual tih tur remchang taktak an hmu ta a, mi puan phoruk an lo ching ta reng mai a ni.

Mawia te \hian dun chuanan lu meh dan an tidanglam a, an

bek per laite ziat kawlhin an chhipsam te an zuah a, an beng chunglamah bengbeh te an beh a, ankekawr te chu an thai rang biaibuai a, tattoo lah chu annghawngah te, an banah te chuana \ial biai buai mai a ni.

Meizial mai ni lovin ganjazuk te, dendrite hnim te an loching a, zu leh ruih theih thil anhmuh remchan apiang tih duhloh an nei lo.

Mawia leh Ruata chu annaupan laia Sunday School kalkim lawmmante la ve hial \hinkha, an lo tleirawl a, ruih theihthil chi tinrengin a chiah zawptakah chuan sual eng pawh ti theidinhmunah Setana chuan akaisantir ta der mai. Thu dik ansawi ngai lo va. An nu leh patepawh dawt an hrilh hreh lo.

Page 11: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 11

www.mizoramsynod.org

Sunday tuk khat chu miinkhawm reh lai takin Mawia lehRuata chu RV lam panin scooty-in an inphur a, Ruata chuan zu ahnatur bag dum a ak bawk a. RV anthlen dawn \ep chuan an hmaa Vaimotor lian, Silchar lam pana tlanchu lehpelh an tum a, chutih lai takchuan anmahni tawk zawngin mo-tor dang a lo tlan a, Mawia chuanna takin a break chu a han hmet a;mahse, an tlan chak lai tak a nihavangin an vir nawk a, motor lianhnuaiah chuan an tlu lut dun ta a ni.

Vanneihthlak takin Ruata chumotor lian ke leh ke inkarah chuana him hram a, Mawia erawh chumotor lian chuan a banah a chil a,an tluk zawngin a lu ruh chu motorbody-ah chuan na takin a tauhbawk a, nikhaw hre lovin a tlu dermai a. Vai motor lian lah chu a tlantlang daih mai si a. An hnunga taxilo kal chuan a rawn bawihsawma, damdawi in lamah a phur ta a.

An chetsual dan a rapthlaktehlul nen, Mawia chu a ban veilam tan a ngai dawn tih mai lo chua lua hliam tuar chu dam chhuakleh thei tura ngaih a ni.

Mawia chuan thei leh theilovin, “Ka tui a va hal em! Ka nu,ka hlau lutuk. Ka duh lo, ka duhlo,” a rawn ti chhuak a.

Chutih lai tak chuan a nu leha pate chu an rawn thleng a,hlauthawng leh thin phu hlawphlawpin an fapa chu an han kova; mahse, Mawia chuan achhang lo. Mawia chu a\awngvai nasa hle mai. “Hrem-hmunah ka kal duh lo. Awi! Kahlau lutuk! Awi! A rimchhia! Karap lutuk! Chatuan meipuiah kakal ngam lo. Ka sim tawh ang.Min ngaidam rawh, ka Pathian,ka sim tawh ang,” tiin damdawiin casualty khawk rum rumkhawpin a au va. A nu leh a pachu an mangang em em mai a;mahse, engtin mah an thlamuanthei si lo. Mawia mangang \e rihan hriat chuan Mawia chuanhmuh a nei a, hlauh a nei a ni tihhi hai rual a ni lo.

Hemi ni a\ang hian Ruatachuan a rilru a siam thar a, sualnakawng thui tak an lo zawh tawhchu sima, kawng thara kal a tumta a ni.(A tlai hmain tunah harh rawh)

Page 12: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 12

www.mizoramsynod.org

Europe khawmualpuia ram hrang hrangte football-a inelna ropuiEuro 2016 an tih chu June ni 10–July ni 10, 2016 chhung khanFrance-ah neih a ni a, stadium ropui tak tak sawmah khelh a ni.Tun \um hi a vawi 15-na a ni.

EURO 2016– Upa Lal\hakhuma

Republic Veng

Europe khawmualpuia ramhrang hrang 24-ten championnih inchuhin an khel a, playerpawh 5,522 lai an ni a, referee18 leh assistant referee 54-tenhe inkhel ropui hi an vil a ni.

Group 6-ah in\henin groupkhatah team pali zel an awm a.A hawnna (Opening match) chua thlengtu France leh Romania-ten June ni 10 khan Stade deFrance, entu mi 81,338 lai \huttheihnaah an khel a ni.

Official ball pahnih hman ani a: Zinedine Zidane-a, Frenchfootballer ropuiin a tlangzarhAdidas Beau Jeu chu groupstage-ah an hmang a, AdidasFracas chu knock out stagea\angin an hmang bawk.

Official song pahnih an neibawk a, opening song Thisone's for you tih leh closing songFree your mind tih hlate a ni.

Semi final-ah Wales lehPortugal, Germany leh France-te an lut a, France leh Portugal-in July ni 10 khan Stade deFrance-ah final an khel a, Ex-tra time-a Eder-a goal khat thunhmangin Portugal an championa, Euro 2016 champion nomawi an chawi ta a ni.

France player AntoineGriezmann-a chu Golden Bootlawmman dawngtu niin goal 6 akhung a, best player-a thlan a nibawk.

Young player of the tour-nament atan Portugal playerRenato Sanches-a, kum 18 michu thlan a ni bawk.

Goal mawi ber atan Hun-gary midfielder Zoltan Gera-a’nPortugal lama a thun chu thlan ani bawk a ni.

He inkhel ropuiah hianlawmman atan Euro maktaduai

Page 13: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 13

www.mizoramsynod.org

301 lai sem chhuah ani a, champion Portu-gal chuan Euromaktaduai 25.5 (Indiapawisa chuan chengmaktaduai sangkhatzariat leh sawmnga) andawng a, team telzawng zawngin Euromaktaduai 8 (Cheng maktaduaizanga sawmkua leh pahnih) andawng \heuh bawk.

Player zinga naupang berchu England leh Man Utd. tanakhel Marcus Rashford-a, kum18 mi a ni a; player upa ber chuHungary goalkeeper GaborKiraly-a, kum 40 mi a ni.

Player zinga hniam ber chuItaly player Lorenzo Insigne-a,1.63 m (feet 5 leh inch 4)-asang a ni a; player sang ber chuRomania goalkeeper CostelPantilimon-a, 2.03 m (feet 6 lehinch 7)-a sang a ni thung.

Goal lut zawng zawng chu108 a ni a, chung zingah chuanke ding lama pet luh 47, ke veilama pet luh 37 leh lua tauh luh(headed goal) 24 a awm a. Pe-nalty a\angin goal 8, directfreekick goal 4 leh goal pangngai96 a awm bawk. Goal lut hmasa

ber chu France striker OlivierGiroud-a thun a ni a, goalhnuhnung ber chu Portugalplayer Eder-a pet goal kha a ni.

Player zingah Kristian \hatak tak an awm nual a, chungzinga a langsar deuhte chu :

1. Gianluigi Buffon : Italygoalkeeper leh captain a ni a, alawina Catholic Kohhrana mirinawm a ni.

2. Vedran Corluka : Croatiaplayer pawimawh a ni a, alawina kohhrana mi \angkai taka ni. Bosnian indo hnu khan ankhua (Bosnia)-a biak in sak \hatnan pawisa a pe \euh bawk.

3. Cristiano Ronaldo :Catholic chhungkuaa sei lian ani a, kraws (Rosary) a awrhdeuh reng a, a thiamna hiPathian pek a nih thu a sawi nasathei hle a ni.

Page 14: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 14

www.mizoramsynod.org

4. Andres Iniesta : Spain/Barcelona midfielder pawi-mawh ber pawl a ni a, Catholickohhran mi ruh tak leh kohhranngaipawimawh tak a ni.

5. Daniel Sturridge : Eng-land/Liverpool player pawi-mawh tak a ni a, a pet goal velehvan lamah a kut pharin, "Isu, kahmangaih che", "Aw Lalpa, kafak a che," tiin Pathian achawimawi \hin.

Final an khelh hma zan khanstadium light kha an lo offtheihnghilh nge ni lungphur chikhat, 'Silver Y moth' an tih chustadium chhungah a tam lutuk a,player leh coaching staff-tepawh a tibuai angreng khawpmai a, an thak nasa hle a ni awme. Cristiano Ronaldo pawh ainhliam vanga a \ah pûr lai khanhe lungphur hi a hmaiah a lo kaive reng a nih chu.

Page 15: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 15

www.mizoramsynod.org

Mihringte hi mahni duhthua lo piang chhuak tu mah kan awmlo va, Pathianin duh taka a siam kan ni. Kan nunna bul pawh Pathiana ni tih kan Bible-ah chiang takin a inziak a ni (Genesis 2:7). Pathianinleia vaivutin mihring a siam a, a hnarah chuan nunna thaw a thaw luta; tichuan, mihring chu mi nung a lo ni ta a.

NUNNA HLU

– Upa Dr. C. VanlalhruaiaRamthar North, Aizawl

(Jt. Editor)

K h a w v e lthiamna sang zelavangin mihringtaksa bung hranghrangte chu tihdang-lam theih a lo ni ta a.Kut leh ke bultepawh a tak ang takinan siam chawp a, anvuahsak thiam ta.Taksa bung \henkhatphei chu mi dangtaksaa mi la chhuakin amamawhtu hnenah vuahsakin\ha taka hna thawk theiin an siamthiam ta hial mai! Mahse, mi tinhian nunna kan neih hi pakhatchauh \heuh a nih avangin athlakna tur a awm lo va, mi dangta laksakin mi dang hnena pektheih a ni hek lo. Chu vangchuan kan nunna hi a hlu em em

a. Mihring siam theih loh,Pathian min pek a nih avangin aropuiin a hlu a, theihtawpchhuaha vawn him pawh kanmawhphurhna \heuh a ni.

Mi \henkhat chuanngaihtuah chiang mang lovinmahni intihhlum mai an duh \hin.Hei hi Pathian leh a kohhranhotepawhin kan duh loh leh kan dem

Page 16: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 16

www.mizoramsynod.org

em em a ni. World Health Orga-nization (WHO)-in a tar lan daninkum tinin khawvel pum puiahmahni intihlum mi 8,00,000 (nuairiat) vel an awm ziah a ni. Chumiawmzia chu – second 40 danzelah mahni intihlum awm angachhut theih a ni. Indona hmunathite leh mi sual kut tuara thi zataiin mahni intihlum hi an tam zawktihna a nih chu! Hetiang tak hi kandinhmun a nih avangin Interna-tional Association for Suicide Pre-vention (IASP) leh WHO \angkawp chuan kum 2003 a\angkhan kum tin September ni 10 hi'Mahni intihhlum dona/venna ni'(World Suicide Prevention Day)atan a lo hmang ta hial a ni.

Pathianin duh taka a siammihringte hian kan nunna te, kanhriselna te vawng him turatheihtawp chhuah tur kan nih laihian, ngaihtuah chiang mang lovinthil \ha lo, kan nunna leh hriselnaatana pawi thei tam tak tih kanching \hin hi a pawi hle a ni.Mizoram hi mipui tam zawnga\anga teh chuan India ramahcancer vei leh HIV/AIDS vei tamberna State kan ni tiin an sawi\hin. Hei hi a dik a nih chuanKristian ram nih nen chuan thil

inhmeh lo tak a ni ang. Tundinhmunah hian Mizote hi kan latlem a, hri \ha lovin kan nunna minsuat mek bawk si avangin nguntaka kan ngaihtuaha, kan nunnahlu tak hi kan zah thiama, thil \hati tura kan dam rei theihna kawngkan ngaihtuah a \ul takzet a ni.

Kum 2015 chhung khanMizoramah damdawi hman sualavanga thi 27 an awm laiin kumin2016 January–June (kumchanve) chhung leka thi mi 39 antling der tawh mai. Ankhawngaihthlak hle mai. Hengmite hian a tirah chuan thihna thlenkhawpin ruihhlo (drug) hi an tibikin a rinawm lo; tlem te tih chhina\angin zawi zawiin an ti tam tialtial a, a tawpah chuan an nunnaina tuar zawh loh tur thlengin an loti zui ta a nih a rinawm. Ruihhloavanga thite hi \halai an ni deuhvek a; khawvelah hlimna zawngaan tlanna lamah an nunnain a tuarphah ta a ni. Chuvangin, ruih theihthilah hian hlimna a awm lo va,thihna thlentu a ni zawk tih hiKristian Naupang chhiartuzawng zawngte hian kan hriat thara pawimawh em em a ni.

Mihringte hian kan nunnahharsatna eng eng emaw hi chu

Page 17: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 17

www.mizoramsynod.org

kan tawk \hin a, kan la tawk zeldawn a ni. Chumi hun a lo thlenhunah chuan engtin nge kan lohmachhawn ang? Harsatna lehhrehawmna pumpelhna tur

emaw tia mahni nunna lak maiduhna emaw, ruih theih thila tlanmai emaw hi Pathian huat zawngtak leh mahni tan ngei pawhapawi, hremhmun kawnga minhnuk luttu a ni. Chuvangin,hetiang hunah hian mahniinngaihhlutna (self-esteem) kandah pawimawh thiam a \ul hle.Thil \ha lo ti tura thlemna chaktak a lo awm a nih pawhin, "Kei

chu Kristian ka ni a, Pathian duhloh zawng hi chu ka ti duh lo","Kei chu Sunday School-a kal\hin ka ni a, dawt ka sawi maimai dawn lo", "Kei chu piangthar

tawh ka ni a, ka nunna hi Pathianmin pek a nih avangin a hlu ka tia, tihchhiat ka phal lo", etc. kanti tlat tur a ni.

Zu leh zuk leh hmuamte hikan taksa tana \ha lo a nih avanginkan tih luih tlat chuan zawi zawiamahni inthahna (instalment sui-cide) a ni thei. Ruih theih thil rengreng hi a lo ching \hinte hian simleh an tum pawhin harsa an ti em

Page 18: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 18

www.mizoramsynod.org

em tawh \hin. A chhan chu –amaha tûr awm khan thisenahhna thawkin tih chhunzawmchâkna a siam a, nghei duh êmêm mah se, chhung lam a\angaturtu a awm tlat avangin an ngheithei lo va, a tawpah chuan annunnain tlin lovin an lo thih phahhial \hin a ni. Chuvangin, tuna ruihtheih thil la ti chhin lote chuan tihchhin duh loh law law a him ber.A lo ti \hinten an duh hunah ansim leh mai theih loh avangin annun tichhetu a ni a; lehkhathiamthei tak takte pawh inzir puitlinglovin ruihhlo bawihah an tâng a,mite nuihzat an hlawh zui \hin."Ka tana \ha lo tur hi chu tih pawhka ti chhin dawn lo," tia mahnileh mahni inthunun tlat mi nih i tumang u.

Tunlaiah ruih theih thil pawhni lo, mahse, mihring taksa tana\ha lo tak tak – tiranga, sachinleh gutkha product-te hi kamhlei avangin mi tam takin ei anching a, taksa tan a pawi hle.Mizote hi thil intihhmuh ching takkan nih avangin \hiante tih angtih ve chhin kan chak fo mai. Tive chhin tura insawm pawh kanhreh hek lo. Chuvangin, rilru fimtak pu chungin, thil \ul lo lehchuangtlai ang chi hi chu

pumpelh kan tum hram apawimawh a ni.

|hianten an hmuam lai hmuhavanga hmuam ve chhin châk tlatte pawh awm theih a ni. Chutianghunah chuan Kristiante chuankan taksa hi Pathian in, Pathianchenna a ni tih hre renga,tibawlhhlawh lo tura kan insumtlat a \ul a ni. Thil chin \ha lo hi atirah chuan ho tak angin lang mahse, a aia \ha lo lehzuala min hruailut theitu a ni a, a tawpah pheichuan kan hriselnain a lo tuar a,kan nunna hial latu a ni thei.Chuvangin mi dangte nun siam\hatu i ni thei lo a nih pawhintichhetu chu ni lo vang che.

Min tichhe theitu tam takkan velah hian an awm reng a,chungte chu inhnehtir lovin,keimahnin hneh kan tum zawktur a ni. Thil sual tih tur a awmloh avanga ti lo ni mai lovin, thilsual tih tur tam tak kara rinawmleh fel taka nung tlat \hin mi himi ngaihsanawm an ni a, chu churingtute awm dan tur pawh a ni.Chutih rual chuan \hian sualin thil\ha lo ti tura min thlemna te, kantih ve duh loh avanga min nuihzatleh, an hmuhsit hial pawh hlawhdawn mah ila, hnar ngam tur leha \ul a nih chuan tlanchhiatsan

Page 19: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 19

www.mizoramsynod.org

hial te pawh kan ngam tur a ni.Chutianga hnar ngamna chuhuaisenna dik a ni.

Vawi khat thinrim thutavang te, rilru nat thut avang te,thil zahthlak tak kan chunga a lothlen avanga khaw eng hmuhhreh avanga ruih theih thil tih vakmai te, a hnua inchhirna nasazawk thlen thei tur tih duh maite hi mi rilru puitling lo zia a ni.Hrehawm te, lungngaih te, zahnate, natna khirh tak tak te pawhhi tu chungah pawh thleng theileh thleng mek a ni a, a la thlengzelin a rinawm. Ngaihzawngtenena intihthiam loh leh in\hen hun

te pawh thleng thei a ni.Chutiang thil hrehawm tak takchu tuar chhuak ngam lovamahni nunna lak mai duh anawm \hin hi a pawi takzet a, midawihzepte awm dan a ni. Mihuaisente chuan chutiangharsatna chu an chungah pawhlo thleng se, anmahni tichheltu,beiseina \ha zawk siamtu,Pathian hnaihtirtu, nun insiam\hatna leh kawng dik kawh-hmuhtu atan an hmang hlauh\hin. Huaisen dan dika huaisenhi Pathian mite awm dan tur a nia, amaha innghat leh amah ringtuchu a \anpui zel \hin.

C. MalsawmzualaJunior DepartmentI.T.I. Veng, Aizawl

Page 20: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 20

www.mizoramsynod.org

Mizo tleirawlten infiamna kan tuipui mek zinga pakhatchu basketball a ni a. Basketball ngainatute zingah, kum 2015leh 2016-a NBA Most Valuable Player (Best player) atana azâwna an thlan tlin, Stephen Curry-a hre lo hi an awm lo hialang. Stephen Curry-a thiamzia chu – ‘Anmahni game\heuhvah Lionel Messi leh Novak Djokovic-te nen huangkhatah an awm,’ tih hian a sawi fiah ber awm e.

STEPHEN CURRY“Ka thinlung hi Pathian ta a ni”

– John LalhruaitluangaRamhlun North

Stephen Curry-achanchin hi hahipa nilengsawi tham awm mah sela,Krist ian t le irawlte tanentawn tlak a nihna lai hitun \umah chuan kan sawidawn a ni.

A naupan lai : Kum 1988March ni 14-ah a piang a. Apa chu NBA player \hin DellCurry-a a ni a, a nu chuSonya Adams-i a ni thung.Curry-a nu leh pate hi Pathian\ih mi tak an ni a, an fate pawh

Page 21: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 21

www.mizoramsynod.org

rinna lam kawng zawh turinan tet lai a\angin an theih angangin an kaihruai tlat \hin.Chutianga a nu leh pa enkawlleh kaihhruaina avang chuanCurry-a te unau hianPathiannia inkhawm an \hulhngai lo va, Nilaini apianginBible Study neihnaah an kalziah \hin bawk a ni.

Pathian ring turakaihhruai a nih avanginCurry-a hian Isua tan a nun ahlan hma hle a. A testimonyhetiang hian a sawi: “Isuahnena ka nun ka hlan ni khanimin ang maiin ka la hrechiang a. Kum 13 mi ka ni a,Isua Krista Chanchin |ha chuka tan a ni tih hre thiama kanun ama tana hlan turamaicham pana ka kal lai khaka la hre reng a ni. Isua hnenaka inhlan hnuin ka nu leh kapain rinna kawngah minkaihruai reng a, ka inhlannaanga ka nun theihna turin minenkawl tlat bawk a. MiddleSchool-ah Charlotte ChristianSchool-ah ka kal leh thei bawka, chutah chuan ni tinin Pathianthu ngaihthlakna hun \ha kannei \hin. Ka nun ka thlir let

leh \hin pawh hian, ka naupanlai khan Pathianin min chen-chilh nasa em em a ni,” tiin.

Curry-a leh Basketball :American-hovin infiamna anngaihsan berte zinga pakhatchu basketball a ni a. Curry-a te unau pawh an tet laia\angin basketball-ah an tuiem em a, an pa ber eizawnnakha basketball khelh a nihavangin kaihruaitu leh zirtirtuan nei \ha hle a ni. Basketballtuipui chhungkuaa sei lian anih avangin Curry-a hian anaupan leh tleirawl lai zawngzawng pawhin basketball akhel nasa a, Pathianin talenta pek a tipung zel bawk a, ateam-te pawh a chakpui ngunmalh malh hle.

Kum 2009 a\angin NBA-a team pakhat Golden StateWarriors tan a khel \an a. Atir lamah inhliam neuh neuhavangin a che ropui nghal vatlo va; mahse, kum 2013 a lothlen meuh chuan khamikuma three points lut tam berniin vawi 272 ngawt a vawmlut a. Kum 2014 leh 2015-ahpawh three points lut tam ber

Page 22: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 22

www.mizoramsynod.org

a la ni zel a, 2015-ah hian arecord siam sa khumin threepoints vawi 286 zet a thunlut a. Kum 2016-a season anhman zawh takah phei khachuan awihawm loh khawpinama record siam sa pawh akhum hneh a, three pointsvawi 402 zet a tilut a, chuchu NBA team \henkhatinseason khat chhunga threepoints an tihluh zawng zawngaiin a tam hial a ni.

Tunlaia basketball thiambera mi tam takin an ngaihLebron James-a meuhpawhin, “Ani aia shooter \hahi NBA chanchinah an awmbik lo. Lehlam pawla \an

chuan, ‘Tilut lo hlauh selaaw!’ tia beisei ngawt bak tihtur a awm lo,” a ti hial a ni.

Krista chhuangtu Curry-a:American media leh ziaktutam tak khuan vantlang zingaIsua hming sawia Isuachawimawitute khu tihela,fiamthu thawh nan hialahman an ching hle a. Tin,pawl \henkhat chuan an pawlthiltih nikhuaah Isua hminglam emaw, an rinna lam hawisawi emaw te pawh an khaphial \hin. Mahse, TirhkohPaulan, “A chhuang apianginLalpa chhuang rawh se,” atih kha Stephen Curry-a leh

Page 23: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 23

www.mizoramsynod.org

amah anga ringtu \hate chuanan din nghehpui tlat a.Khawvel hmuhah Isua anchawimawi \hin a ni.

Kum 2015-a NBA MostValuable Player-a an thlankhan Stephen Curry-an chuaward hlu tak a dawn paha athusawi chu a ngaihnawmhle. “A hmasa ber leh apawimawh berah chuan, bas-ketball khelh theihna talentmin petu leh chhungkawduhawm tak min petu, kaLalpa leh Chhandamtu IsuaKrista hnenah lawm thu kasawi a. Kei chu a chhiah-hlawh tlawm tak ka ni a, kanunah leh ka inkhelh danzawng zawngah pawh hianka rinna pawimawhzia hisawi lutuk a awm thei lo,”tiin a sawi a ni.

Curry-a’n a sawi fo \hinchu, “Ka jersey piah lamahhian ka nun hian awmzia anei a, chu chu keimaha nungKrista hi a ni,” tih a ni. Arinna chungchangah, “Van-ramah khian Isua vangin katan hmun buatsaih a ni tih kahria a. Chu chu khawvelalawmman hlu leh ropui ber

ber hian a hen zo lo lutuk ani,” tiin a sawi a. “He kangainat em em mai game hieng tik lai pawha ka chân thuttheih a ni tih ka hria a. Mahse,basketball khelh tinuamtu nifo chu – he infiamna kal tlanghian mi dang ka \anpui theihphah bakah krawsa kan sualvanga thia hi mi dangte kakawhhmuh phah thei a ni,”tiin a sawi bawk.

Ka thinlung hi Lalpa ta :Curry-a’n basketball court-aPathian a chawimawi dan tehi a ngaihnawm ngawt mai.Basketball kha basket-a avawm luh chiah hian Curry-a’n tih \hana a neih fo chu aâwm a bêng a, chumi zawhchuan van lam a kâwk \hin.Chutiang taka tih chu a nunena an ngaihtuah chhuah ani a, awmze thuk tak a nei ani. Curry-a’n a âwm a benkhan ‘a thinlung’ tihna a nia, “Ka thinlung hi Lalpa ta ani,” tiin a chetziain basketballcourt-ah, mi sang tam takin ahmunah leh TV a\angtea anen \hup laiin Pathian achawimawi \hin a nih chu.

Page 24: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 24

www.mizoramsynod.org

Chu mai a ni lo va, t-shirthmaa ‘In Jesus name I play’(Isua hmingin ka inkhel \hin)tih inziak chu chhuang takina ha \hin a. A inkhelh laia apheikhawk bun duh bikahpawh Philippi 4:13 (Mintichaktuah chuan engkim kati thei) tih a ziak kalh \hinbawk.

Mi dangte tana mal-sawmna : Curry-a hian ‘Midangte tan malsawmna niturin’ tih hla hi a sa ve ngailo a nih pawhin, a nun erawhchu mi dangte \anpui nun ani. A basketball khelhpui tamtakte an rinna kawngakaihruaitu a ni a, amah vangaPathian hnaih phah ta an awmnual a ni.

Africa rama malarianatna tam lutuk tihrem nanaa hmalakna te hi a ropui hle.Three points vawi khat atihluh apiangin thosilenpathum zel a donate a. A theihang angin mi dangte \anpuiina hun a hmang a ni.

Curry-a nuna thil ropuitak pakhat chu, a inngaitlawmem em mai hi a ni a. Akhelhpuite pawhin chu chu a

nuna hmuhnawm an tih laichu a ni fo a ni. Warriorsteam-a a khelhpui \hinHarrison Barns-a chuan,“Infiam mi ropui, superstarni ve siah chuan a inngaitlawmber ang. Chu chu a rinnaavang a ni tih a hriat a. Sawimai ni lova, a taka nunpui\hintu a ni a. Chu vang chuan,a \hiante pawh hian kan zahhle a ni,” a ti hial a ni.

Stephen Curry-a chan-chin hi sawi tur tam tak awmmah se sawi vek sen a ni lova. A thusawi ropui lehngaihnawm tak hian i titawpmai teh ang: “Basketball kakhelh chhan hi ka hre chianga. Zan khata point 30 scoreturin ka inkhel lo va, heinkhelhna stage hi hmang\angkai tur ka ni tih ka chianga. He basketball court-ah hianchhan neia dah ka ni a, chuchu Krista thuhretu ni tur lehmi dangte hnena he gamehmanga ka testimony puangdarh turin a ni,” a tih hi MizoKristian tleirawlte tan entawntlak a va ni tehlul em!

Page 25: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 25

www.mizoramsynod.org

BIAK INA INCHEI DAN TUR

– Upa B. LalhmunlianaJt. Editor

Mizoram Presbyterian Kohhran hi kohhran puithu, sakhuanathil chu ngai thutak >m >m kan ni a, incheina thlengin, Pathian bet<ra duhdah taka inchei phei chu \ha a ti lo. Synod Inkhâwmpuimeuhin biak ina inchei dân t<r kaihhruaina siamin, kohhran tinazawm t<rin thuchhuah a siam hial a ni. Engtin nge inkhâwmnaahchuan kan inchei ang?

1 Kan thuamhnaw inbelapiang chu a faiin a mâm ngeit<r a ni a, chuar lutuk leh bâllutuk inbel loh a \ha. Pheikhawkthlengin a hn<m \ha t<r a ni.

2 Thuamhnaw tluangtlam,puithu lam rawng kai, lepl>rh lo,a design pawh tluangtlampângngai a ni ngei t<r a ni.Dangdai uchuak lutuk lehmaksak inbel chunga inkhâwmchu a mawi lo.

Page 26: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 26

www.mizoramsynod.org

3 Mipa chuan kamis lehkekawr pângngai hâka, kamischu bengluh ngei a mawi. T-shirt/jersey leh jeans hâk loh theih a\ha. Mipa puitling nih tawhhnuah phei chuan slipper,sneaker leh ballboot bun lohtheih a \ha.

4 Hmeichhia chuan pan lutuk,tawngchham lutuk, taksa langhnem lutuk, chhîng lutuk inbelloh a \ha. Hmai hnawih, mithnawih, hmui hnawih a mawitâwk a awm. Over lo ila,rimchhe khawpa inkah rimtui te

pawh hi a \ha lo; vul lutuk hi amawi lo.

Inkhâwm \hîn kan nihchuan inkhâwmnaa hâk t<rthuamhnaw neih hran hi a \hahrim hrim, “Kan chh<ngkua kanharsa a, chutiang leina kan neilo,” kan ti a ni mai thei. Ni e,harsatna hi kan duh vâng ni lovin,mi tin chunga thleng thei vek ani. Chuti chung pawh chuan,Pathian biak hi kan hlamchhiaht<r a ni chuang lo. Pathianbiaknaa hâk t<r chu kan ngaipawimawh ngei t<r a ni a, kantuak hrâm hrâm t<r a ni.

ISUA LEH ALEXANDER-A

Kum 30 an nihin an thi ve ve. Pakhat chu ama tan anung a, ama tan a thi a; pakhat ve thung chu nang lehkeima tan a thi. Greek pa chu lalthutthlengah a thi a; Judapa chu krawsah a thi. Pakhat chu ropui takin a thi a; pakhatchu tlawm takin a thi. Pakhat chuan sipai tam tak a nei a;pakhat chu amah chauh a ni. Pakhat chuan khawvel thisena chhuah a; pakhat chuan khawvel tan ama thisen a hlan.Pakhat chuan khawvel hneh mah se, a thih niah a hloh lehvek a; pakhat chuan ama nun chanin khawvel pum a hnehthung. Greek pa chuan mi zawng zawng salah a siam a;Juda pa chuan mi zawng zawng a chhuah zalen. Greek pachu chatuan atan a thi a; Juda pa chu chatuan atan a nung.

– Charles Ross Weeds

Page 27: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 27

www.mizoramsynod.org

- Lalremmawia

* Khawvel pum hmunsawma \hena hmun khathi vurin a khuh reng.* Gas (Boruak) hian rima nei lo va. A uih nia kanhriat hi chu a pût palhchanga hriat theih nana antih-uih chawp a ni.* Khawnvartui te, dieselte, petrol te pawh hi a tirahchuan rawng nei lo an nia, hriat hran a awlsam nana rawng hi an siam chawpvek a ni.* Nawhalh bawm tiatlek rangkachak hi a panthei ang berin tiphek ta se,tennis court khuh vek theitura ngaih a ni.* Thil sakhat(metal), inc h h u n gboruaka tui theiawm chhun chumercury a ni a,hei vang hianthermometre-ahlum leh vawtteh nan anhmang \hin.

* Pencil-a lead hi leada\anga siam a ni lo va,graphite leh clay a\angasiam a ni zawk.* Egg cream-ah hian artuileh cream a tel miah lo.* Horned frog an tih hiu\awk ni lovin, laitel chikhat a ni zawk.

* Badam (Peanut) hi theipil sak lam chi (nut) a ni lova, kâwm nei chi a ni zawk.* Tear gas hi gas a ni lo va,thil sakhat, crystalline sub-stance a ni zawk.* Arabic numeral hi In-dia ram a\anga lo chhuaka ni tlat.* India ink pawh hi Chinarama siam a ni daih.

Page 28: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 28

www.mizoramsynod.org

* Magpie hi chhang a nimiah lo; sava chi khat a ni.

* Mihringte hian ha 32kan nei a, sakawr chuan 40zet a nei.* Khawvela pangpar ritber chu Rafflesia Arnoldii ani a, kg. 10 laia rit a ni thei.

* Australian cricketer lartak, Shane Warne-a chu amit pakhat a pâwl a,lehlam a hring thung a.Hetiang hi damdawi lam

\awng chuan heterochromiairidis an ti.* K u mBCE 59k h a nJ u l i u sCeaser-ac h u a nA c t aDiurna (Nitina thil thleng tihna)chanchinbu a lo chhuah a.Hei hi khawvela chan-chinbu chhuah hmasakber a ni.* India pawisa chhin-chhiahna (Indian rupeesymbol) ` hi D. UdayaKumar-a duan a ni a, Indiasawrkarin hemi atanaintihsiak a buatsaih a\angathlan a ni. He chhin-chhiahna hi Deva-nagirileh Latin hawrawpa ‘R’ lakkawp a ni.

Tihdikna : July 2016-aHriatzauna Huang-a Gang-nam Style music videoentu zat kha, Youtube-ahvawi tluklehdingawn 2.61 aiatam (over 2.61 billion) en a nitawh, tih zawk tur a ni e.

Page 29: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 29

www.mizoramsynod.org

HMUTHEITUA

Naupang SundaySchool-ah ka inkhawm ve a,kil khatah ngawi rengin ka lo\hu a, hmuhnawm ka tih\henkhatte chu.

1. Naupang hmel fel taktak Bible leh hlabu rawnkenga, fel taka an \hutna tura\hu a, uluk em ema \awng\ailai ka hmuh ang kha tun hmakum sawm kal tawhah khanka hmu ngai lo.

2. Bible thu chang engemaw zat byheart-a zirtirtuhmaa han sawi zat zat, incheismart bawk si ka hmuh khanmin va hneh em! Ka rilruin,lo \hang liana, lo hmuingilzel turin duhsakna ka hlanmawlh mawlh.

3. Tun hma khan SundaySchool-ah gum rawn \hial te,

supari rawn ei te kha ka hmu\hin si a, tunah hian chutianghmel ka hmu ta lo. Hma kanlo va sawn ta em!

4. An leader mawlh maikha zei ka ti lutuk! Pathiannihmasa chawhnu inkhawmlote dimdawi tak si lehzahawm taka a han dintir velte, an inkhawm loh chhan lehharsatna a han zawt te lehchawhnu inkhawm ngaipawimawh tura a han sawmte leh inkhawm kal hma turaa han sawm vel te kha zei kati a, ti thiam ka ti ngei mai.

5. Hetih laia thil mak deuhka hmuh pek chu – naupangfel hmel tak si, inkhawmnain chhunga rawn tlan luta,\hiante kar rawn keu kuaa, nataka rawn \hua, \awng\ainachang hre miah lo chu ka

Page 30: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 30

www.mizoramsynod.org

hmu a, an nu leh pate pawhrawngbawltu lai an ni si a, kati a, mak ti takin ka thlirvawng vawng mai.

6. Zirtirtuten hming an hanlam a, Bible chang zir ve ngailo tam tak ka hmuh rualin\henkhat chu Pathiannihmasa lama an zir thiam sarawn sawi ve leh ringawtmaite ka hmu bawk a.“Thiam sa sawi tawhsawi pawh a \ha tho naina thar rawn zir zel tur,”tia an zirtirtuin a fuih zauhchu ka hmu bawk a, an zirtirtukhan a hmu chiang hlein kahria.

7. Sunday School pawl anlak zawh chuan \henkhat chuzun chhuak lo pui zun in lamatlan phei ka hmu a, chutihrualin tuihal lo pui tui in turakal ka hmu bawk a. Inkhawmchhung hi chuan heng hi tihloh atan a \ha mang e aw, kati vawng vawng a ni.

8. Hla deuh ka han thlir leha, Sunday School banazirtirtu, an zirlai damlotlawh tura step chhuk deuhmaia an kal ka zuk hmu a.Hetiang zirtirtu, naupangdamlo tlawh \hinte hi kangaisang takzet \hin a, an lantheih chhung chu ka thlir a.

Ka pindan bulah hian Krista hi ka tan\awng\ai ta se, hmelma nuai khat pawh kahlau lo vang. Mahse, kar hla hian a lakahdanglamna a siam lo. Ka tan a \awng\aireng si a.

– Robert Murray McCheyne

Page 31: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 31

www.mizoramsynod.org

A chunga hawrawp rem khawmah khian Bible-a luileh d$l hming 10 zeh bo a ni a, han zawng chhuak teh le.A dikna chu thla lehah rawn tihchhuah a ni ang.

.....

Thla hmasa DIKNA

ZAWNCHHUAHI L I L A G U Z A R ES U A N E M O B I U DI P S O D K A F P L OL A K H T N E H S J NO D E I A L R D L A PA I A G D A S A D M OM L R U T R U R B I EU Z A E A S O T E R HP I S O N J A N B A K

A I A D D A H T IR A R E T E P S AA H U S H O K A BN T I B I A Z I OA E V L R M G R KH M J I I A O D AO A O K E P F N JJ T N H M U A A AA M A T T H A I A

Page 32: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 32

www.mizoramsynod.org

HRE THEI RAWH

1. Kana khuaa inneihnaa tui uaina chantirtu kha tu nge?

...................................................................................

2. Isua a pai lai khan Mari khan tu nge a tlawh kha?

...................................................................................

3. Lazara te, Mari te, Marthi te kha khawi khua nge?

...................................................................................

4. Nausen Isua tihhlum tumtu lal kha tu nge?

...................................................................................

5. Isuan mitthi tu tute nge a kaihthawh?

...................................................................................

6. Johana khan khawi luiah nge mite a baptis \hin?

...................................................................................

7. Heroda unaupa, Philipa nupui kha tu nge?

...................................................................................

8. Isua kha Jerusalem-a chawimawia a awm khan engran chungah nge a chuan?

...................................................................................

9. Baptistu Johana nu leh pate kha tute nge?

...................................................................................

10. Vantirhkoh thusawi a awih loh avang khan Zakariakha engtin nge a lo awm tak?

...................................................................................

A dikna : 1. Isua. 2. Elizabethi. 3. Bethani. 4. Lal Heroda. 5.Lazara, Jaira fanu leh hmeithai fapa. 6. Jordan. 7. Herodi. 8.Sabengtung. 9. Zakaria leh Elizabethi. 10. A \awng thei ta lo.

Page 33: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 33

www.mizoramsynod.org

CROSSWORD

Thla hmasa CROSSWORD DIKNA

A PHEI : 2. Lalte Lal, Hotute Hotu; 5. Isua zuituten ahetiangah hian zui tur (5); 6. Lalpa \ihtute tan hetiang hia awm ve lo (Sam 34:9) (11); 8. Isua thihna (5); 9. Meilingina tiv^m \hin (7).

A CHHUK : 1. Thu-sawmpekin a phal lo(8); 2. Ph^r sawmtihdama lawm thusawi nach^ng hrelote zat (5); 3. Isuafeia an chhunna (3);4. Thihna lehhlauhawm lakachhanhim, chhan-chhuak (8); 7. IsuanLazara thi a sawina(5); 8. Dam reiin atam tial tial (3).

1 2 3

4

5

6 7

8

9

T P A T H I A NU A A CA K H N I A K HL U HT L A K C H H A M N AH U O NA K R A W S H DH U I A

M E I H A W L M

Page 34: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 34

www.mizoramsynod.org

CHEI RAWH LE!A nalh theih dan ber turin

han chei leh phawt mai teh le...

Page 35: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 35

www.mizoramsynod.org

aA chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi rukhmu thei rawh.

A hnuaiah hian a chhanna lo ziak la1...................................................................................................2 ................................................................................................3.................................................................................................4..................................................................................................5.................................................................................................6.................................................................................................

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

Page 36: SEPTEMBER 2016 1 - Presbyterian Church of India€¦ · SEPTEMBER 2016 2  ... Delhi Mizo Presbyterian Church ... NPSS zirtirtu 12 kan awm a, department tinah

SEPTEMBER 2016 36

www.mizoramsynod.org