Upload
others
View
19
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ater-atercerbon-dermayucerbon-dermayukanggé murid sd/mi kelas i
blajar basa lan sastra
PENYUSUN:Ketua: Supali Kasim, M.Pd.
Anggota: -Nanang Suhana, M.Pd. -Masduryat, S.Pd.SD. -Wardina, M.Pd. -Karsim, S.Pd., M.Si. -Roji Hidayat S.Pd. -Ruhaendi, S.Pd. -Drs. Bani, M.Pd. -Komariah, M.Pd.
-Dra. Hj. Siti Ratnawati, M.M. -Drs. Saptaguna, -Wignya Winata, M.A., M.Pd.
NARASUMBER:Supali Kasim, M.Pd., Drs. Saptaguna, Durokhim, S.Pd., Roji Hidayat, S.Pd., Sulistijo,
Saupah, S.Pd., Maya Déwi, S.Pd., Tasman, S.Pd., Masruri, S.Pd., M.Av., Siarudin, M.Pd., H. Uti Sudianto, S.Pd.
TIM PENELAAH:H. Made Casta, S.Pd., M.Pd.
H. Khusnan Adisantika, S.Ag., M.M.Pd.Sri Murtiani, M.Pd.Abur Mustikawanto
Sulistijo
Desain Isi: Yoshi SukadarDesain Cover: Yoshi Sukadar
Ilustrasi: Toto Rianto
Isi nggunakaken Adobe InDesign CS3 kaliyan Adobe Photoshop CS3 Aksara ngagunakaken Arial - ITC Offi cina Sans 12 pt - 18 pt.
Dimedalken dening:DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT
ISBN: 978-602-1300-34-3 (Jilid Lengkap)978-602-1300-35-0 (Jilid 1)
Perpustakaan Nasional : Katalog Dalam Terbitan (KDT)
Hak cipta © kagungan Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Baratselaras sareng Undang-undang
Disklaimer: Buku puniki diwulangaken kanggé murid ingkang sampun selaras sareng Kurikulum 2013. Buku puniki sampun kasusun klawan diocéki dumateng Tim klawan dikoordinasi dumateng Balai Pengembangan Bahasa Daérah dan Kesenian (BPBDK) Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat minangka buku kurikulum daérah. Buku badé dienggé téng taun 2014/2015. Sipat buku puniki ugi minangka “dokumen urip”, ingkang saged diselarasaken sareng ngembangé kabutuhan jaman.
ater-aterater-ater
iii
KEPALA DINAS PENDIDIKANPROVINSI JAWA BARAT
Assalamu’alaikum Wr. Wb. Kula miwiti muji syukur dumateng arsanipun Gusti Allah ingkang
sampun nyukani pinten-pinten rahmat lan hidayahipun kanggé kula sedaya. Shalawat lan salam mugia ing atasé Kanjeng Nabi Muhammad SAW kaliyan kulawarganipun, para sedérékipun, ugi kula lan panjenengan sami ingkang banter kekarepé supados angsal safaat saking panjenenganipun.
Kalian ngetrapipun Kurikulum 2013 lan adedasar temen-tinemené kepéngénan kanggé mulasara lan angremeni Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu, pramila mekaten Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat cangcut taliwanda anggoné nyusun Buku Murid lan Buku Guru mata pelajaran muatan lokal (mulok) Basa lan Sastra Daerah. Kula sedaya ngraos bungah amarwatasuta keranten maksad ingkang kados mekaten ugi dientosi sanget dumateng para guru basa lan sastra. Pancen kawontenané buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu iku dibutuhaken sanget kanggé uger-uger piwulangan.
Sanesé kanggé nyumponi kabutuhanpiwulangan, saleresé kaliyan kasusuné buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu banget wigatiné kanggé nyumponi kabutuhan ndidik budi lan pakarti uga netepaken raos sutrisnanipun laré dumateng kabudayan daérah. Pramila mekaten buku puniki boten mawon nyumpuni kabutuhan kawruh basa lan sastra, nanging ugi nekenaken “pendekatan
ater-ater
iv
sosiokultural”. Temtos mawon ingkang mekaten supados piwulangan Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu saged dipun cecep madu kawruhé lan ugi nilai-nilai budayanipun.
Selajengé tamtu sesampuné wonten buku puniki, tanggel jawab akademis lan moral, ugi budaya, wonten dateng para guru Basa lan Sastra Daérah. Kula suwun lan gadahi kekarep supados piwulangan mata pelajaran Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu kalaksanan kaliyan temen-tinemen. Kranten jalaran mekaten, buku puniki bakal nggadahi tikel-tikel mangpaat.
Mugia buku ingkang sampun kasusun puniki dados pepadangé para guru lan siswa anggoné ginau basa, sastra, lan budaya. Perkawis kakirangan atanapi pinten-pinten ingkang kliru secara konsép basa, sastra, lan budaya saged dipun dangdani téng mangsa ingkang badé dugi. Mugia buku puniki ageng mangpaatipun.
Wassalamu’alaikum Wr. Wb.
Bandung, April 2015 Kepala Dinas Pendidikan Prov. Jawa Barat
BaBBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB ndung, April 2015 KeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeKeeKepapapapapapappappppappapapapapappppapappapapappapapappappapappaala Dinas Pendidika
Dr. H. Asep Hilman, M.Pd. Pembina Tingkat I NIP. 19630111 198803 1 016
ater-aterater-ater
v
KEPALA BALAI PENGEMBANGAN BAHASA DAERAH DAN KESENIAN
DINAS PENDIDIKAN PROVINSI JAWA BARAT
Assalamu’alaikum Wr. Wb.Kurikulum 2013, secara nasional mulai saniki sampun dianggé,
keranten puniku piwulang Basa lan Sastra Daerah ingkang sampun didadosaken muatan local téng Jawa Barat kedah pas sareng Kurikulum 2013, khususé ingkang wonten kaitané sareng kasusastran.
Bagian-bagian perubihan ingkang dados karakteristik utawi téng selebeté Kurikulum 2013, antawisipun: Standar Kompetensi Lulusan, Standar Isi, Standar Prosés, lan Standar Penilaian. Pokok-pokok punika kedah saged dikuasai lan dilaksanakaken sedaya dumateng guru-guru Bahasa lan Sastra Daerah téng SD/MI, SMP/MTs, SMA/MA/SMK/MAK.
Buku-buku ingkang badé didadosaken bahan ajar inggih punika buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu. Sedantené wonten 24 jilid, inggih punika Buku Murid 12 jilid, lan Buku Guru 12 jilid, ingkang ngrupiaken Buku Induk sekolah-sekolah téng wilayah Cerbon lan Indramayuh.
Buku Murid disediakaken kanggé sedanten murid ingkang didasari tingkatan kelas. Isi buku wau perkawis bahan ajar sareng pitakénan-pitakénan, latian tugas ingkang caket kaitané sareng Kompetensi Dasar (KD).
Isi Buku Guru perkawis: Silabus, Metodelogi Pengajaran, sareng Evaluasi ingkang ngrupiaken pelengkap buku murid.
purwaka
vi
Komponen-komponen ingkang dikembangaken dumateng Buku Murid kelawan Buku Guru, didasaraken téng 4 (sekawan) keterampilan basa, ingkang nglingkupi: mirengaken (menyimak), wiraos (berbicara), maos (membaca), kelawan nyerat (menulis), lan diwulangaken nganggé “Pendekatan Saintifik” lan “Penilaian Autentik” ingkang didasaraken dumateng “Karakteristik Kurikulum 2013” téng selebeté proses pengajaran.
Disusuné buku punika, ngrupiaken tindak lanjut saking; Surat Edaran Kepala Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat, Nomor: 423/2372/SETDISDUK, Tanggal 26 Maret 2013, perkawis: Pembelajaran Muatan Lokal Bahasa dan Sastra Daerah pada jenjang SD/MI – SMP/MTs – SMA/MA/SMK/MAK, sareng Peraturan Gubernur Jawa Barat, No. 69/ Tahun 2013, perkawis: Piwulang Muatan Lokal Bahasa dan Sastra Daerah, pada Jenjang Pendidikan Dasar dan Menengah.
Mugia buku punika saged mbakta mupangat dumateng sederek sedaya lan saged didadosaken margi kanggé nempataken penataan Bahasa lan Sastra Daerah (Cirebon) lintang Pendidikan Formal téng Jawa Barat umumé lan téng Cirebon khususé.
Buku punika masih katah kekirangan lan déréng sampurna, lan badé teras didangdosi malih supados saged pas sinareng ngembangé jaman.
Bandung, April 2015 Kepala Balai Pengembangan Bahasa Daerah dan Kesenian
Drs. H. Husen R. Hasan, M.Pd. Pembina Tingkat I NIP. 196110051986031014
Assalamu’alaikum Wr. Wb.
Puji klawan syukur dumateng Gusti Allah ingkang Maha Suci lan Maha Agung, ingkang nyukani sedaya rahmat lan barokahipun kanggé kula sedaya, Tim Panyerat Buku Blajar Basa lan Sastra Cerbon-Dermayu. Klawan rahmat lan barokahipun, Tim Panyerat Buku saged ngrampungaken buku puniki, buku kanggé murid-murid SD/MI, SMP/MTs, lan SMA/MA/SMK.
Tim Panyerat maturaken kesuwun sanget dumateng para pengageng, budayawan, lan tokoh masyarakat ingkang nyukani dorongan sumanget supados buku puniki saged rampung lan saged diwulangaken téng sekolah/madrasah. Tim Panyerat mung saged maturaken kesuwun sanget dumateng:1) Mama H. Asep Hilman minangka Kepala Dinas Pendidikan
Provinsi Jawa Barat;2) Mama H. Husen R. Hasan minangka Kepala Balai Pengembangan
Bahasa Daerah dan Kesenian (BPBDK) Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat;
3) Mama Nurdin M. Noer minangka Ketua Lembaga Basa lan Sastra Cerbon (LBSC);
4) Mama Kusnadi Muamarto minangka tokoh masyarakat pendidikan;
5) Mama Khusnan Adisantika minangka Pengawas Sekolah;6) Mimi Sri Murtiani minangka Pengawas Sekolah; ugi para tokoh
sanésé ingkang boten saged kasebut setunggil-setunggil ingkang sampun nyukani kawruhan basa lan sastra Cerbon-Dermayu.
purwakapurwaka
vii
daftar isiBuku puniki kasusun dening Tim Panyerat ingkang ngraos perlu
wontené buku basa daerah ingkang selaras sareng Kurikulum 2013. Téng salebeté wulangan diwontenaken pinten-pinten piwulangan, ingkang utaminé wonten kawruh basa, paramasastra, kasusastran, bausastra, lan bagian-bagian kabudayan sanésé. Téng salebeté piwulangan ugi dianjuraken supados saged ngetrapaken sekawan trampilipun bebasan, inggih punika wiraos, mirengaken, maos, lan nyerat. Sanésé, ugi supados diselarasken sareng konsép piwulangan saintifik.
Tim Panyerat ngakui, buku puniki maksih tebih saking kasampurnan. Pramila mekaten, saran lan pandengan para guru, budayawan, tokoh masyarakat, lan masyarakat sanésé saged nyempurnakaken buku puniki.Sedaya kakirangan téng isi buku puniki ngrupiaken perkawis ingkang kedah dilurusaken lan dileresaken téng mangsa ingkang badé dugi.
Mugia wontené buku puniki saged nambih kawruh basa lan kabudayan ingkang nggadahi tujuan saged ningkataken budi pakarti, kawruh basa lan budaya, lan trampil ngetrapaken basa lan sastra Cerbon-Dermayu.
Wassalamu’alaikum Wr. Wb.
Tim Panyerat Buku
viii
ater-ater1 kepala dinas pendidikan provinsi jawa barat ......................... iii2 kepala balai pengembangan bahasa
daerah dan kesenian dinas pendidikan provinsi jawa barat ......................... v
purwaka ................................................. v
wulangan 1: ngurus awak déwéka maca ......................................... 2b blajar basan ............................... 3c latian ......................................... 4d maca anténg .............................. 5e nulis........................................... 6f nyocogaken ............................... 8g. blajar maca 1 ............................. 9h nulis aksara 1 ............................ 10i blajar maca 2 ............................. 11j nulis aksara 2 ............................ 12k blajar maca 3 ............................. 13l blajar maca 4 ............................. 14m crita gambar .............................. 17n pujian ........................................ 18
daftar isidaftar isi
ix
wulangan 2: seneng macaa maca ......................................... 22b bausastra ................................... 23c latian ......................................... 24d maca anténg .............................. 25e blajar maca 1 ............................. 26f nulis........................................... 27g nyocogaken ............................... 29h crita gambar .............................. 30
wulangan 3: kerjaan sedina-dinaa maca ......................................... 32b bausastra ................................... 34c latian ......................................... 35d blajar maca 1 ............................. 36e blajar maca 2 ............................. 36f maca anténg .............................. 37g nulis........................................... 38h crita gambar .............................. 41i nyocogaken ............................... 42
wulangan 4: rayaté kitaa maca ......................................... 44b tembung basan .......................... 45c latian ......................................... 46d blajar maca ................................ 47e maca anténg .............................. 48f nulis........................................... 49g nyocogaken ............................... 51h crita gambar .............................. 52
x
wulangan 5: pengalamané kitaa wacan ........................................ 54b tembung basan .......................... 55c njawab pitakon ........................... 56d maca anténg .............................. 57e nulis........................................... 58f nyocogaken ............................... 61g gambar crita .............................. 62
wulangan 6: umah sing bersiha wacan ........................................ 64b njawab pitakon ........................... 65c bausastra ................................... 65d tembung basan .......................... 66e maca anténg .............................. 67f nulis........................................... 68g gambar crita .............................. 71h nyocogaken ............................... 72
wulangan 7: ngenal jagata wacan ........................................ 74b bausastra ................................... 75c njawab pitakon ........................... 76d maca anténg .............................. 77e tembung basan .......................... 78f nulis........................................... 79g nyocogaken ............................... 82h crita gambar .............................. 83
xi
wulangan 8: tembang dolanana nembang ................................... 86b wacan ........................................ 87c bausastra ................................... 88d tembung basan .......................... 89e latian ......................................... 90f maca anténg .............................. 91g nulis........................................... 92h nyocogaken ............................... 95h crita gambar .............................. 96
wulangan 9: satoana wacana ...................................... 98b bausastra ................................... 100c tembung basan .......................... 101d latian ......................................... 102e maca anténg .............................. 103f nulis........................................... 104g nyocogaken ............................... 107h crita gambar .............................. 108
Ulangan Kenaikan Kelas (UKK) ...... 109
daftar pustaka ................................. 109
xii
wulanga
n
11ngurusawak déwék
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
2 wulangan 1: ngurus awak dewek 22 wulangan 1: ngurus awak dewek
a macangurus awak déwék
nanang adus sedurungé mangkat sekolahawaké dikosok nganggo sabun
rambuté dikramas nganggo sampo
untu dikosok nganggo sikat lan odol
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
3wulangan 1: ngurus awak dewek
nanang wekel ngetoki kukusedurungé mangan nanang ngumbah tangan dikit.
b blajar basanayuhh latianayuh blajar basan utawa basa krama lan basa pedinan guru ngucapaken bahasa indonesia, terus sira kabéh njawab basa pedinan lan basa kramané.
bahasa indonesia
bahasa padinan
bahasa bebasan
mandi adus siram
tidur turu tilem
pergi mangkat késah
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
4 wulangan 1: ngurus awak dewek 44 wulangan 1: ngurus awak dewek
belum durung déréng
dengan karo kalian
makan mangan dahar
c latianpitakonan
1 rambuté nanang dikramas nganggo . . .2 untu dikosok nganggo sikat lan . . . 3 sedurungé mangan nanang ngumbah . . .4 baka adus awaké nanang dikosok
nganggo . . .5 nanang wekel ngetoki . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
5wulangan 1: ngurus awak dewek
BlajaCe r b o nCC -
d maca anténgwacaen sing anténg
a d u s
t u r u
d u r u n g
m a n g a n
m a n g k a t
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
6 wulangan 1: ngurus awak dewek 66 wulangan 1: ngurus awak dewek
e nuliskandelaken aksara sing ana ning sor kien
a d u s
s i k a t
u n t u
k a r o
t u r u
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
7wulangan 1: ngurus awak dewek
isien karo aksara sing pas
a d u ...
a _ u s
_ d u s
a d _ s
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
8 wulangan 1: ngurus awak dewek 88 wulangan 1: ngurus awak dewek
Ce r b o nCC -
f nyocogakenayo nyocogaken gambar karo tembung (kata) sing ana ning sor kien
odol
sampo
sikat untu
sabun
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
9wulangan 1: ngurus awak dewek
g. blajar maca 1i
i - d - ai - daida
i - da i - d - a
uu - d - i u - diudi
u - di u - d - i
ee - m - i e - miemi
e - mi e - m - i
bb - a - p - a
ba - pabapa
ba - pa b - a - p - a
dd - a - d - i
da - didadi
da - did - a - d - i
mm - a - m - a
ma - mamama
ma - ma m - a - m - a
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
10 wulangan 1: ngurus awak dewek 1100 wulangan 1: ngurus awak dewek
oo - n - oo - noono
o - noo - n - o
nn - a - n - i
na - ninani
na - nin - a - n - i
h nulis aksara 1
i – i → idau – u → udip – p → bapab – b → bibim – m → mimie – e → emio – o → onod – d → adi
mama → mamaani → anididi → didiopi → opiedi → edibudi → budidoni → doninina → nina
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
11wulangan 1: ngurus awak dewek
i blajar maca 2bb - u - m - ibu - mibumibu - mib - u - m - i
dd - a - r - ada - radarada - rad - a - r - a
hh - a - m - aha - mahamaha - mah - a - m - a
mm - e - r - i me - rimerime - rim - e - r - i
kk - u - r - aku - rakuraku - rak - u - r - a
jj - a - l - aja - lajalaja - laj - a - l - a
pp - i - t - upi - tupitupi - tup - i - t - u
nn - i - l - ani - lanilani - lan - i - l - a
ll - i - m - ali - malimali - mal - i - m - a
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
12 wulangan 1: ngurus awak dewek 1122 wulangan 1: ngurus awak dewek
rr-o-t-iro-tirotiro-tir-o-t-i
ss-a-d-asa-dasadasa-das-a-d-a
tt-a-p-éta-pétapéta-pét-a-p-é
j nulis aksara 2
p – p → pitum – m → merin – n → nilal – l → limaj – j → jalas – s → sada
b – b → bumid – d → darak – k → kurah – h → hamar – r → rotit – t → tape
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
13wulangan 1: ngurus awak dewek
k blajar maca 3
a - b - a - na - banabana - bana - b - a - n
i - m - a - si - masimasi - masi - m - a - s
o - p - a - ko - pakopako - pako - p - a - k
a - r - a - na - ranarana - rana - r - a - n
a - s - i - ha - sihasiha - siha - s - i - h
a - m - u - ka - mukamuka - muka - m - u - k
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
14 wulangan 1: ngurus awak dewek 1144 wulangan 1: ngurus awak dewek
i - m - b - u - him - buhimbuhim - buhi - m - b - u - h
u - b - e - ru - beruberu - beru - b - e - r
a - d - o - la - doladola - dola - d - o - l
u - d - a - lu - daludalu - dalu - d - a - l
l blajar maca 4j - i - d - u - rji - durjidurj - i - d - u - r
da - mardamar
k - a - p - a - l ka - palkapalk - a - p - a - l
sa - marsamar
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
15wulangan 1: ngurus awak dewek
ba - karbakar
ke - rekkerek
du - gandugan
me - resmeres
k - o - m - p - a kom - pakompakom - pak - o - m - p - a
jam - pijampi
rak - saraksa
mi - kulmikul
di - kitdikit
su - ketsuket
bé - sérbésér
j - a - m - b - ujam - bujambujam - bujambu
man - camanca
bon - célboncél
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
16 wulangan 1: ngurus awak dewek 1166 wulangan 1: ngurus awak dewek
k - e - l - a - m - b - ike - lam - bikelambike - lam - bik - e - l - a - m - b - i
l - o - s - a - r - ilo - sa - rilosarilo - sa - ril - o - s - a - r - i
s - e - d - u - l - u - rse - du - lursedulurse - du - lurs - e - d - u - l - u - r
j - a - l - u - k - a - nja - lu - kanjalukanja - lu - kanj - a - l - u - k - a - n
b - e - n - d - a - r - aben - da - rabendaraben - da - rab - e - n - d - a - r - a
t - e - m - b - a - g - atem - ba - gatembagatem - ba - gat - e - m - b - a - g - a
k - e - t - i - g - a ke - ti - gaketigake - ti - gak - e - t - i - g - a
l - a - n - t - a - r - a - nlan - ta - ranlantaranlan - ta - ranl - a - n - t - a - r - a - n
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
17wulangan 1: ngurus awak dewek
m crita gambarcritakaken gambar ning sor kien
delengen gambar ning duwur toli critakena.
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
18 wulangan 1: ngurus awak dewek 1188 wulangan 1: ngurus awak dewek
n pujianayo nembang pujian
éman-éman temen
diwentaraken: h. udin zen
éman-éman temenwong bagus
ora sembahyangéman-éman temen
wong bagus ora sembahyang
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
19wulangan 1: ngurus awak dewek 1999999999999999999999999999999999999999999999999999999999999999999999wuwwwuwwwwwwwwwwwwuwuwwwwuwuuuuuuuuwwwuwuwuuwwwwwuwuuuwwuwwwwwuwwuuulallallalalaaaalaaalaaaaaaaaaaaaaaalaalalllllaaallaangnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnn an 1: ngurus awak deewwwwewwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwewww k
nabi yusuf bagusya gelem sembahyangnabi yusuf bagusya gelem sembahyang
éman-éman temenwong ayu ora sembahyangéman-éman temenwong ayu ora sembahyang
siti fatimah ayuya gelem sembahyangsiti fatimah ayuya gelem sembahyang
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
20 wulangan 1: ngurus awak dewek 2200 wulangan 1: ngurus awak dewek
éman-éman temenwong sugih ora sembahyang
éman-éman temenwong sugih ora sembahyang
nabi sulaiman sugihya gelem sembahyang
nabi sulaiman sugihya gelem sembahyang
wulanga
n
22 seneng maca
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
22 wulangan 2: seneng maca 2222 wulangan 2: seneng maca
a maca
seneng maca
putra seneng macaputri uga seneng maca
akéh macem wacaanana buku pelajaranana koran majalah komik lan crita.
wacaan apa sing disenengi sirapilihen wacaan sing bagus.
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
23wulangan 2: seneng maca
b bausastra
bausastra (kamus)
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
maca maos membaca
akéh katah banyak
ana wonten ada
sing ingkang yang
sira sampéyan kamu
seneng tresna senang
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
24 wulangan 2: seneng maca 2244 wulangan 2: seneng maca
c latianpitakonan
1 putra seneng . . .
2 akéh macem . . .
3 ana buku pelajaran ana . . .
4 putri uga seneng . . .
5 pilihen wacaan sing . . .5 pilihen wacaan sing . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
25wulangan 2: seneng maca
d maca anténg
wacaen sing anténg
wonten
maos
katah
tresna
sampéyan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
26 wulangan 2: seneng maca 2266 wulangan 2: seneng maca
e blajar maca 1ee - m - a - se - masemase - mase - m - a - s
gg - u - l - agu - lagulagu - lag - u - l - a
ww - a - d - o - nwa - donwadonwa - donw - a - d - o - n
pp - e - t - i - spe - tispetispe - tisp - e - t - i - s
cc - i - c - ici - cicicici - cic - i - c - i
yy - o - y - oyo - yoyoyoyo - yoy - o - y - o
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
27wulangan 2: seneng maca
Ce r b o nCC -
f nuliskandelaken aksara sing ana ning sor kien
m a c a
a k e h
a n a
s i r a
s e n e n g
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
28 wulangan 2: seneng maca 2288 wulangan 2: seneng maca
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
a m c a = m a c a
h a k é
t e n n o w
r a i s
s o m a
n a y s a m p e
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
29wulangan 2: seneng maca
g nyocogakencocogaken gambar ning sor kien
crita (babad)
majalah
maca koran
komik
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
30 wulangan 2: seneng maca 3300 wulangan 2: seneng maca
h crita gambarnyritakaken gambar
ayuh critakaken gambar sing ana ning duwur
wulanga
n
33kerjaansedina-dina
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
32 wulangan 3: kerjaan sedina-dina3322 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
a macakerjaan sedina-dina
nanang : apa sing dikerjakaken sira ning wayah ésuksiti : ésuk-ésuk kita tangi terus adus lan sembahyang seuwisé sarapan kita mangkat sekolah
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
33wulangan 3: kerjaan sedina-dina
nanang : apa sing dikerjakaken sira ning wayah awan sampé sorésiti : tas balik sekolah kita mangan
terus istirahat turu seuwisé kuen soréne kita dolanan karo batur.
nanang : terus apa sing dikerjakaken siti ning waktu bengi
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
34 wulangan 3: kerjaan sedina-dina3344 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
siti : tas sembahyang magrib kita blajar ngaji ning tajug sampé teka ning wayah isya
seuwisé kuen blajar pelajaran sekolah
b bausastrabausastra (kamus)
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
apa punapa apa
ésuk énjing pagi
wis sampun sudah
wayah wanci saat
awan siang siang
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
35wulangan 3: kerjaan sedina-dina
soré sonten soré
bengi dalu malam
batur réncang teman
balik wangsul pulang
c latian
pitakonan
1 ésuk-ésuk siti . . .
2 terus . . . lan . . .
3 seuwisé sarapan siti miyang . . .
4 tas balik sekolah siti . . .
5 soréne siti . . . karo . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
36 wulangan 3: kerjaan sedina-dina3366 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
d blajar maca 1ng
l - e - n g - e - n ng - a - n - d - e - ll - u - ng - a w - a - ng - ib - e - ng - i l - e - ng - ag - e - l - a - ng l - i - n - t - a - ngk - a - l - u - ng
e blajar maca 2lunga ngajigelang kalungbeli ngandellenga lantunglengen tengenkembang gadung
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
37wulangan 3: kerjaan sedina-dina
f maca anténgwacaen sing anténg
sampunsontenénjingdalu
réncangwangsul
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
38 wulangan 3: kerjaan sedina-dina3388 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
g nuliskandelaken aksara sing ana ning sor kien
a p a
e s u k
w i s
w a y a h
a w a n
s o r e
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
39wulangan 3: kerjaan sedina-dina
b e n g i
b a t u r
b a l i k
tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien
1 siti mangkat sekolah
2 siti blajar ngaji
3 siti dolanan karo batur
4 siti turu
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
40 wulangan 3: kerjaan sedina-dina4400 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
tambahaken aksara sing langka (kosong) amber dadi tembung (kata) sing bener
s _ m p _ n
s _ n t _ n
e _ j _ n g
_ a _ u
r _ n c _ n g
w _ n g _ u l
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
41wulangan 3: kerjaan sedina-dina
h crita gambarnyritakaken gambar
ayuh critakaken gambar sing ana ning duwur
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
42 wulangan 3: kerjaan sedina-dina4422 wulangan 3: kerjaan sedina-dina
BlajarCe r b o nCC -
i nyocogakencocogaken gambar ning sor kien
bengi
awan
ésuk
wulanga
n
44rayaté kita
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
44 wulangan 4: rayate kita 4444 wulangan 4: rayate kita
a macarayaté kita
kita arané putraduwé adi arané putriduwé kakang arané nanangkita duwé mbok lan bapa adiné mbok lan bapa sing lanang disebuté mamangbapané mbok lan bapa disebuté bapa tua mboké bapa lan mbok disebuté mbok tua
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
45wulangan 4: rayate kita
b tembung basanayo latian basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
aran nami nama
duwé gadah punya
lanang jaler laki-laki
wadon istri perempuan
tua sepuh tua
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
46 wulangan 4: rayate kita 4466 wulangan 4: rayate kita
c latianpitakonan
1 bocah mau arané . . .2 putra duwé adi arané . . .3 putra duwé kakang arané . . .4 putra duwé mbok lan . . .5 adiné mbok lan bapa sing lanang
disebuté . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
47wulangan 4: rayate kita
d blajar macany
ny - a - t - a b - a - ny - uny - a - d - o - ng m - a - ny - u - ngnya - nyi r - e - ny - a - hb - a - ny - a - k l - u - ny - u
Kesenengané Siti yaiku nyanyiAwas, dalané lunyuNanang nginum banyu putihPutra mangan lawuné iwak manyungRengginang rasané renyah
Iwak manyungDalan lunyu
Banyu bening Banyak putihCrita nyata
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
48 wulangan 4: rayate kita 4488 wulangan 4: rayate kita
e maca anténgwacaen sing anténg
nami
gadah
jaler
istri
sepuh
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
49wulangan 4: rayate kita
Ce r b o nCC -
f nuliskandelaken tembung ing sor kien
a r a n
d u w e
j a l e r
i s t r i
s e p u h
tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien1 kita arané putra2 putra duwé adi arané putri3 putra duwé kakang arané nanang4 putra duwé mbok5 putri duwé bapa
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
50 wulangan 4: rayate kita 5500 wulangan 4: rayate kita
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
r a n a = a r a n
n a i m
g a h a d
s r i t i
l a j e r
h u s e p
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
51wulangan 4: rayate kita
g nyocogakencocogaken gambar ning sor kien
putri
bapa
bapa tua
mbok
putra
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
52 wulangan 4: rayate kita 5522 wulangan 4: rayate kita
h crita gambarnyritakaken gambar
wulanga
n
55pengalamanékita
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
54 wulangan 5: pengalamane kita 5544 wulangan 5: pengalamane kita
a wacanpengalamané kita
lagi dina minggu plesir ning pesisirkita plesir ning pesisir ning kana ana banyu laut lan pesisirbocah lanang wadon gedé cilik tua nom pada adus-adusanrasané seneng pisan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
55wulangan 5: pengalamane kita
b tembung basanayuh, latian basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
k i t a k u l a s a y a
l a g i s i w e g s e d a n g
n i n g t é n g d i
k a n a r i k a s a n a
a n a w o n t e n a d a
b o c a h l a r é a n a k
c i l i k a l i t k e c i l
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
56 wulangan 5: pengalamane kita 5566 wulangan 5: pengalamane kita
c njawab pitakon
jawaben pitakon ning sor kien
1 lagi dina minggu putra plesir ning . . .2 ning pesisir ana banyu laut lan . . .3. bocah lanang wadon gedé cilik tua nom pada . . .4 rasané seneng . . . .4 rasané seneng . . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
57wulangan 5: pengalamane kita
d maca anténgwacaen sing anténg
kulasiwegtingrika
wontenlaréalit
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
58 wulangan 5: pengalamane kita 5588 wulangan 5: pengalamane kita
e nulis
kandelaken aksara
p l e s i r
p e s i s i r
b a n y u
l a u t
l a n a n g
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
59wulangan 5: pengalamane kita
w a d o n
g e d e
c i l i k
tiruen ukara (kalimat) sing ana ning sor kien
1 putra plesir ning pesisir
2 ning kana ana banyu laut lan pasir
3 bocah lanang wadon
4 pada adus-adusan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
60 wulangan 5: pengalamane kita 6600 wulangan 5: pengalamane kita
terapaken aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
r a n a = a r a n
s e p r i s i
s r i p e l
u b a n y
é g e d
c l i k i
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
61wulangan 5: pengalamane kita
f nyocogakencocogaken gambar ning sor kien
banyu laut
pasir
bocah lanang
bocah wadon
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
62 wulangan 5: pengalamane kita 6622 wulangan 5: pengalamane kita
g gambar critanyritakaken gambar
coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien
wulanga
n
66umah sing bersih
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
64 wulangan 6: umah sing bersih 6644 wulangan 6: umah sing bersih
a wacanumah sing bersih
umahé putra katon bersihunggal dina jogan disapu lan dipelruntah dibuang ning wadahélataré ditanduri kembang lan wiwitanésuk lan soré kembang disirami
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
65wulangan 6: umah sing bersih
b njawab pitakonjawaben pitakon ning sor kien1. umahé putra katon . . . .2. unggal dina jogan disapu lan . . . .3. runtah dibuang ning . . . .4. lataré ditanduri kembang lan . . . .5. ésuk lan soré kembang . . . .
c bausastrakamus/bausastraumah = rumah jogan = lantairuntah = sampahwadah = tempat
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
66 wulangan 6: umah sing bersih 6666 wulangan 6: umah sing bersih
latar = halamanditanduri = ditanamiwiwitan = tanamankembang = bunga
d tembung basanayuh blajar basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
umah griya rumah
katon ketingal kelihatan
wadah panggonan tempat
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
67wulangan 6: umah sing bersih
Ce r b o nCC -
e maca anténgwacaen sing anténg
u m a h
j o g a n
l a t a r
r u n t a h
w a d a h
w i w i t a n
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
68 wulangan 6: umah sing bersih 6688 wulangan 6: umah sing bersih
f nuliskandelaken aksara ning sor kien
g r i y a
k e t i n g a l
p a n g g o n a n
r u n t a h
w i w i t a n
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
69wulangan 6: umah sing bersih
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata sing bener)
conto
g a y i r = g r i y a
n a t w i w i
o g j a n
r a l a t
m a h u
h a w a d
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
70 wulangan 6: umah sing bersih 7700 wulangan 6: umah sing bersih
ayuh, latian nulis ukara (kalimat)
1 griya kula bersih
2 putra nyapu jogan
3 putri nyiram kembang
4 nanang mbuang runtah
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
71wulangan 6: umah sing bersih
g gambar critacritakaken gambar ning sor kien
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
72 wulangan 6: umah sing bersih 7722 wulangan 6: umah sing bersih
h nyocogakencocogaken tembung karo gambar sing pas
j o g a n
k e m b a n g
u m a h
r u n t a h
s a p u
wulanga
n
77 ngenal jagat
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
74 wulangan 7: ngenal jagat 7744 wulangan 7: ngenal jagat
BlajarCe r b o nCC -
a wacan
jagat donya
srengéngé mencorong sing duwuran
jagat kedeleng padang
wayah wis awan
wong wong pada semringah
ati kita mélu bungah
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
75wulangan 7: ngenal jagat
wayah bengi srengéngé surupjagat kedeleng petengning langit ana lintang pating kerlipana wulan sing terang
b bausastrakamus/bausastrasrengéngé = matahariduwur = atas
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
76 wulangan 7: ngenal jagat 7766 wulangan 7: ngenal jagat
awan = siangkedeleng = kelihatanwong = orangmelu = ikutbungah = senangpeteng = gelapjagat = alam/duniapating kelip = kerlap-kerlip wulan = bulan
c njawab pitakonpitakonan1. srengéngé mencorong sing . . . .2. jagat kedeleng . . . .3. wayah wis . . . .4. wong-wong pada . . . .5. ati kita melu . . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
77wulangan 7: ngenal jagat
d maca anténgwacaen sing anténg
inggil
tiyang
ketingal
milet
sampun
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
78 wulangan 7: ngenal jagat 7788 wulangan 7: ngenal jagat
e tembung basanayuh blajar basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
duwur inggil atas
wong tiyang orang
kedeleng ketingal kelihatan
sing saking dari
metu milet ikut
wis sampun sudah
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
79wulangan 7: ngenal jagat
f nuliskandelaken aksara ning sor kien
d u w u r
w o n g
k e d e l e n g
s i n g
m e l u
w i s
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
80 wulangan 7: ngenal jagat 8800 wulangan 7: ngenal jagat
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
h a w a y = w a y a h
l e d e n g
w u d u r
l u m e
o w n g
b u n g h a
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
81wulangan 7: ngenal jagat
tulisen ukara (kalimat) ning sor kien
1 jagat kedeleng padang
2 jagat kedeleng peteng
3 ning langit ana lintang
4 ati kita melu bungah
5 srengéngé mencorong
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
82 wulangan 7: ngenal jagat 8822 wulangan 7: ngenal jagat
ati kita melu bungahg nyocogakencocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas
srengéngé
wulan
lintang
peteng
padang
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
83wulangan 7: ngenal jagat
h crita gambarnyritakaken gambar
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
84 wulangan 7: ngenal jagat 8844 wulangan 7: ngenal jagat
coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien
wulanga
n
88tembang dolanan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
86 wulangan 8: tembang dolanan 8866 wulangan 8: tembang dolanan
a nembangayuh nembangayuh blajar nembang dolanan guru nembangaken dikit terus sira kabéh nirokaken
kemporong-kemporong
bumi merak bumi sapi
megara salah siji
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
87wulangan 8: tembang dolanan
b wacanjagat gawéan pengéran
delengen ning adepan sira ana bumi, langit lan segaraana gunung, alas sing ambabeli kira-kira
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
88 wulangan 8: tembang dolanan 8888 wulangan 8: tembang dolanan
ning alas ana tanduranlan sato kéwaniku kabéh gawéané pengéran
c bausastrakamus/bausastra
adepan = depan
segara = laut
amba = luas
beli kira-kira = tak terkira
gawéan = ciptaan
pengéran = tuhan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
89wulangan 8: tembang dolanan
d tembung basanayuh blajar basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
siji setunggal satu
adepan ajeng depan
beli mboten tidak
kira-kira kinten-kinten kira-kira
gawéan damelan ciptaan
pengéran pengéran tuhan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
90 wulangan 8: tembang dolanan 9900 wulangan 8: tembang dolanan
e latianjawaben pitakon ning sor kien
1 ning adepan sira ana bumi, langit lan . . . 2 ana alas sing . . . .3 ning alas ana . . . .4 tanduran lan sato kéwan gawéané . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
91wulangan 8: tembang dolanan
f maca anténgwacaen sing anténg
ajengmboten
kinten-kintendamelan
setunggalpengéran
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
92 wulangan 8: tembang dolanan 9922 wulangan 8: tembang dolanan
g nuliskandelaken aksara ning sor kien
s i j i
a d e p a n
b e l i
k i r a - k i r a
g a w e a n
p e n g e r a n
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
93wulangan 8: tembang dolanan
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
h a w a y = w a y a h
a d p e a n
w a n a g e
b i l e
s i i j
n g e r e p a n
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
94 wulangan 8: tembang dolanan 9944 wulangan 8: tembang dolanan
tulisen ukara iki
1 ning alas ana tanduran
2 ning alas ana sato kéwan
3 ana bumi langit segara
4 ana tanduran lan sato kéwan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
95wulangan 8: tembang dolanan
h nyocogakencocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas
a l a s
s e g a r a
s a t o k é w a n
t a n d u r a n
g u n u n g
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
96 wulangan 8: tembang dolanan 9966 wulangan 8: tembang dolanan
h crita gambarnyritakaken gambar
coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien
wulanga
n
99 satoan
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
98 wulangan 9: satoan 9988 wulangan 9: satoan
a wacanauler dadi kupu
kabéh satoan
pada jember
ndeleng kéwan
sing aran uler
akiré uler owah
dadi uker
sato kéwan
dadi kéder
nyawang uler
mung mbetiter
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
99wulangan 9: satoan
suwé-suwé uler
dadi kupu
wujudé katon bagus lan lucu
sato kéwan dadi seneng
baturan karo kupu
sing mabur lan mubeng-mubeng
é é l
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
100 wulangan 9: satoan 110000 wulangan 9: satoan
b bausastrakamus/bausastra
kabéh = semuasatoan = binatangjember = jijikkéwan = hewanuler = ulatakiré = akhirnyauger = kepompongowah = berubahkéder = bingungnyawang = memperhatikanmbetiter = berdiam dirisuwé-suwé = lama-lama
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
101wulangan 9: satoan
wujud = bentukbaturan = bertemanmabur = terbangmubeng-mubeng = berkeliling
c tembung basanayuh blajar basan
bahasa padinan
bahasa bebasan
bahasa indonesia
kabéh sedanten semua
dadi dados jadi
mbetiter mindel diam
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
102 wulangan 9: satoan 110022 wulangan 9: satoan
suwé lami lama
batur réncang tman
bagus saé bagus
d latianjawaben pitakon ning sor kien
1. kabéh satoan pada . . . .2. ndeleng kéwan sing aran . . . .3. sato kéwan dadi . . . .4. nyawang uler mung . . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
103wulangan 9: satoan
e maca anténgwacaen sing anténg
sedantendadosmindel
lamiréncang
saé
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
104 wulangan 9: satoan 110044 wulangan 9: satoan
f nuliskandelaken aksara
s a t o a n
j e m b e r
u l e r
k e d e r
m b e t i t e r
k u p u
b a t u r
m a b u r
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
105wulangan 9: satoan
tiruen ukara ning sor kien
1 uler dadi kupu
2 wujudé bagus lan lucu
3 sato kéwan pada seneng
4 baturan karo kupu
5 sing mabur lan mubeng-mubeng
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
106 wulangan 9: satoan 110066 wulangan 9: satoan
terapen aksara ning sor kien amber dadi tembung (kata) sing bener
conto
r u l e = u l e r
j e b r e m
m a r u b
u k p u
d e k e r
b a r u t
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
= . . .
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
107wulangan 9: satoan
g nyocogakencocogaken tembung (kata) karo gambar sing pas
u l e r
u k e r
k u p u
s a t o a n
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
108 wulangan 9: satoan 110088 wulangan 9: satoan
h crita gambarnyritakaken gambar
coba critakaken gambar sing ana ning duwur kien
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
109wulangan 9: satoan
ULANGAN KENAIKAN KELAS (UKK)
Mata Pelajaran : Basa DermayuKelas/Semester : I/IIWaktu : 60 menitHari/Tanggal : .....................Nama : .....................____________________________________
A. Paihen tanda palang (X) jawaban sing bener ning aksara a, b, utawa c!
Wacaen téks ning sor iki! Umahé Déwi katon bersih Saben dina Déwi nyapu Runtah dibuwang ning wadahé Kembang disirami supaya seger 1. Umahé sapa sing katon bersih? a. Déni b. Dési c. Déwi 2. Kapan Déwi nyapu? a. saben jam b. saben dina c. saben minggu
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
110 wulangan 9: satoan 111100 wulangan 9: satoan
3. Runtah dibuwang ning endi? a. ning wadahé b. Ning umah c. ning kembang4. Supaya apa kembang disirami? a. supaya bersih b. supaya alum c. supaya seger 5. Basa krama utawa bebasan “umah”, iku
apa? a. griya b. margi c. toya6. Wacaen téks tembang dolanan ing sor
iki! Kemporong-kemporong Bumi merak bumi sapi Megara salah siji Uyeg-uyeg ranté Ndog mimi pinggir kali Tutut tuwit menclok
Isien titik-titik ning sor iki karo lanjutané tembang dolanan!Kemporong-kemporong bumi ... bumi sapi. a. manuk b. merak c. kebo
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
111wulangan 9: satoan
7. Megara salah .... a. siji b. loro c. telu 8. Uyeg-uyeg .... a. kali b. ranté c. ndog9. Ndog mimi pinggir .... a. kali b. ranté c. ndog10. Wacaen téks ning sor iki! Mau bengi udan Awité grigis cilik Suwé-suwé udane deres Ning langit katon kelab-kelab Krungu ana suwara glédég Kapan ana udan? a. mau ésuk b. mau awan c. mau bengi11. Ana apa mau bengi? a. udan b. panas c. atis12. Sedurungé udan, awité apa? a. panas b. glédég c. grigis cilik13. Udané pribén? a. kelab-kelab b. deres c. glédég
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
112 wulangan 9: satoan 111122 wulangan 9: satoan
14. Ning langit katon apa? a. grigis b. kelab-kelab c. glédég15. Krungu ana suwara apa? a. grigis b. kelab-kelab c. glédég
B. Pilihen B yén Bener, lan S yén Salah ning jawaban sing pas nganggo tanda silang (X)!
Wacaen cuplikan dongéng “Kancil Nulung Kebo” ning sor iki!
Kebo ngadepi bahaya ning alas Sikilé kebo arep dipangan buaya Kancil nulung kebo Senajan badané cilik Kancil bisa nipu buaya Buaya nuruti Kancil Sikil Kebo dilepas Buaya
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
113wulangan 9: satoan
16. B – S Kancil ngadepi bahaya17. B – S Kancil nulung Kebo18. B – S Kancil bisa nipu buaya19. B – S Buaya nuruti Kebo20. B – S Sikil Kebo dilepas Buaya
C. Isien titik-titik ning sor iki sing pas karo isi dongéng “Kancil Nulung Kebo”!
21. Sing nulung Kebo, yaiku ....21. Sing ditulung Kancil, yaiku ....23. Sikile Kebo arep dipangan ....24. Kancil bisa ... Buaya.25. ... Kebo dilepas Buaya.26. Kebo iku satoan sing jumblah sikilé ana
.... 27. Ayam iku satoan sing jumblah sikilé ana
....28. Manuk iku badané cilik lan duwé lar,
dadi bisa ... ning langit.29. Kebo iku doyané mangan ....30. Buaya iku doyané mangan ....
Blajar Basa lan SastraCe r b o n - De r m a y u Kelas 1
114 wulangan 9: satoan 111144 wulangan 9: satoan
D. Jawaben pitakonan ning sor ning sor iki sing pas karo isi dongéng “Kancil Nulung Kebo”!
31. Ning endi Kebo ngadepi bahaya?32. Sikilé Kebo arep diapakaken ning Buaya?33. Pribén badané Kancil?34. Kancil bisa nipu sapa?35. Buaya nurut ning sapa?
115Daftar Pustaka
Daftar Pustaka
- Durokhim, S.Pd, Paramasastra Indramayu, 2011
- Dinas Kebudayaan dan Pariwisata, Kamus Basa Cerbon - 2007
- Kurikulum Basa Cirebon 2013- RS. Subalidinata; 1994. Kawruh
Paramasastra Jawa, Yayasan Pustaka Nusantara Yogyakarta.
- Soesatio D., Drs; 1964. Pengantar Puisi Jawa, PN Balai Pustaka Jakarta.
- Tim Penyusun 2000, Selayang Pandang Indramayu, Bappeda Indramayu.
116
- Tim Penyusun Budaya Daerah Indramayu, 1993. Pelestarian Kebudayaan Daerah Indramayu, Pemda Kabupaten Indramayu.
- Tim Penyusun, 1999. Seni Tradisional Indramayu, Depdikbud Kabupaten Indramayu.
- Tim Penyususn, 2001. Kamus Basa Indramayu, Bappeda Indramayu.