SCREENINGSNOTA RUP SPIJKER Gemeente Essen Projectnummer – 04… · 2009. 11. 3. · 2/24 04/006543 S:\Projecten\6543_Essen_Spijker\Rapportage\Rapporten\6543_rap_008c_screeningsnota.doc

Imagine the result

SCREENINGSNOTA RUP SPIJKER Gemeente Essen Projectnummer – 04/006543 | Versie C | september 2009

2/24 04/006543

S:\Projecten\6543_Essen_Spijker\Rapportage\Rapporten\6543_rap_008c_screeningsnota.doc

OPDRACHTGEVER

Gemeente Essen Heuvelplein 23 2910 Essen Ludo Anthonissen Telefoon 03 670 01 43 Fax03 670 01 55

Screeningsnota RUP Spijker

OPDRACHTNEMER

ARCADIS Belgium nv Clara Snellingsstraat 27 2100 Deurne BTW BE 0426.682.709 RPR ANTWERPEN ING 320-0687053-72 IBAN BE 38 3200 6870 5372 BIC BBRUBEBB

Contactpersoon Telefoon Telefax E-mail Website

Bart Antheunis 09 242 44 25 09 242 44 45 [email protected] www.arcadisbelgium.be

3/24 04/006543


Revisie

Versie Datum Opmerking

A Maart 2009 Eerste wijziging

Opgesteld

Afdeling/discipline Functie Naam Handtekening Datum

IRV Linde Vertriest

Geverifieerd

Afdeling Functie Naam Handtekening Datum

IRV Bart Antheunis

Goedgekeurd door klant

Afdeling Functie Naam Handtekening Datum

4/24 04/006543


INHOUDSOPGAVE

ONDERZOEK TOT MILIEUEFFECTRAPPORTAGE

1 Historiek van het planningsproces.................................................................................. 5

2 Leeswijzer ...................................................................................................................... 6

3 Stap 1: Toetsing toepassingsgebied............................................................................... 7

3.1 Toelichting decreet ...................................................................................................................... 7

3.2 Toetsing aan het decreet DABM ................................................................................................. 7

4 Stap 2: is het plan van rechtswege plan-MER-plichtig.................................................... 8

4.1 Bepaling van de plan-MER-plicht van rechtswege...................................................................... 8

4.2 Toetsing aan de categorie A........................................................................................................ 8

4.3 Toetsing aan de categorie B...................................................................................................... 10

4.4 Conclusie over de plan-MER-plicht van rechtswege................................................................. 11

5 Stap 3: veroorzaakt het plan belangrijke milieueffecten?.............................................. 12

5.1 Inleiding ..................................................................................................................................... 12

5.2 Afwegingskader voor de milieueffecten..................................................................................... 14

5.3 Milieueffectbeoordeling voor de relevant geachte aspecten ..................................................... 15

5.4 Grensoverschrijdende effecten.................................................................................................. 21

6 Conclusie ..................................................................................................................... 23

BIJLAGES

TOELICHTINGSNOTA, VERORDENEND PLAN EN VOORSCHRIFTEN

5/24 04/006543


ONDERZOEK TOT MILIEUEFFECTRAPPORTAGE

1 Historiek van het planningsproces

Het BPA Spijker werd in de periode 2002-2004 opgemaakt met als doel aan de

bestaande bedrijven en handelszaken die grotendeels zonevreemd gelegen zijn de

nodige rechtszekerheid te geven en een eenduidig ontwikkelingsperspectief te

ontwikkelen.

Het BPA werd via de overgangsbepalingen voor afwijkende BPA’s opgemaakt gelijktijdig

aan de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Essen. De visie van het BPA

Spijker werd verankerd in het GRS van Essen.

Het BPA werd door de minster goedgekeurd op 22 maart 2005. Het GRS Essen werd

door de deputatie goedgekeurd op 29 juni 2006.

Op 10 juni 2005 werd er een verzoekschrift tot nietigverklaring van het

goedkeuringsbesluit en de definitieve aanvaarding door de gemeenteraad ingediend bij

de Raad van State. Op 1 november 2007 werd dit beroep ingewilligd op basis van

onvoldoende motivering van de gewestplanwijzigingen en mogelijke strijdigheid met de

opties van het RSV.

Op 12 november 2008 gaf het college opdracht om het BPA Spijker te herzien als RUP,

ter uitvoering van het GRS Essen. Het bestaande BPA vormde de uitgangsbasis en werd

geactualiseerd op basis van de stedenbouwkundige vergunningen die in de tussentijdse

periode werden afgeleverd door de gemeente of die recent werden ingediend. De geest

van het oorspronkelijke BPA en de visie zoals opgenomen in het RSP Essen blijven

hierbij behouden. Concreet houdt dit in:

• Rechtszekerheid geven aan de bestaande bedrijven, handelszaken en woningen

• Een eenduidig ontwikkelingsperspectief vastleggen voor deze bedrijven, handelszaken en woningen

• Geen verdere ontwikkeling van kleinhandelzaken, Spijker wordt beschouwd als een bedrijfslint (KMO’s en ambachtelijke bedrijven). Aan de bestaande handelszaken

wordt een uitdoofscenario toegekend.

• Verbeteren van de verkeersontsluiting door clustering van de bedrijven, beperken van het aantal aansluitingspunten op de N117 en voorzien van toeleveringswegen achter

de bedrijven.

• Landschappelijke integratie van de bedrijven door buffering.

Het planningsproces heeft tot gevolg dat de toelichtingsnota, de verordenende

voorschriften en het verordenend plan reeds voltooid waren bij het opstellen van de

screeningsnota. Om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen van de geplande

ontwikkelingen, zijn deze integraal opgenomen als bijlage bij deze screening. Aangezien

alle noodzakelijke informatie in deze documenten terug te vinden is, wordt voor de

situering van het plangebied, de planningscontext, de planbeschrijving, etc. naar deze

bijlagen verwezen. De screeningsnota zelf zal dan ook starten bij wat normaliter deel

twee is van een screeningsnota, namelijk het onderzoeken of het RUP al dan niet plan-

MER-plichtig is.

6/24 04/006543


2 Leeswijzer

Dit rapport onderzoekt of het RUP ‘Spijker’ te Essen plan-MER-plichtig is volgens het

plan-mer-decreet dat op 1 december 2007 in werking getreden is. Het plan-mer-decreet1

beschrijft de stappen die doorlopen dienen te worden om de plan-MER-plicht na te gaan.

Deze stappen zijn:

1. Nagaan of het plan onder het toepassingsgebied valt

2. Voor plannen die onder het toepassingsgebied vallen: nagaan of het plan “van

rechtswege” plan-MER-plichtig is

3. Voor plannen die onder het toepassingsgebied vallen én niet “van rechtswege” plan-

MER-plichtig zijn: nagaan of het plan aanzienlijke milieueffecten kan hebben. Deze

laatste stap wordt ook wel screening genoemd en is in strikte zin het “onderzoek tot

milieueffectrapportage”.

Hieronder wordt dit stappenplan schematisch voorgesteld:

Figuur 1: stappen in dit onderzoek tot milieueffectrapportage

Deze nota doorloopt deze verschillende stappen en toont aan dat het voorliggende plan

niet van rechtswege plan-MER-plichtig is; noch dat het omwille van het voorkomen van

aanzienlijke milieueffecten plan-MER-plichtig is.

1 Decreet van 27 april 2007 houdende wijziging van titel IV van DABM en van art. 36ter decreet natuurbehoud (B.S. 20/06/2007)

7/24 04/006543


3 Stap 1: Toetsing toepassingsgebied

3.1 Toelichting decreet

De artikels 4.1.1 en 4.2.2 van het gewijzigde decreet DABM2 bepalen het

toepassingsgebied voor het decreet. De definitie van plan of programma bevat volgens

het decreet drie voorwaarden die tegelijkertijd moeten vervuld worden. Het betreft

volgende drie voorwaarden:

1. decretale of bestuursrechtelijke bepalingen moeten voorschrijven dat een plan of

programma wordt opgesteld en/of vastgesteld;

2. het moet gaan om een plan of programma dat door een instantie op regionaal,

provinciaal of lokaal niveau is opgesteld;

3. het plan of programma moet via een wetgevingsprocedure door het parlement of de

regering worden vastgesteld of door een instantie (regionaal, provinciaal of lokaal

niveau) worden vastgesteld.

Volgende plannen en programma’s vallen anderzijds niet onder het toepassingsgebied

van het decreet en zijn derhalve ook niet MER-plichtig (uitzonderingsregels):

• plannen of programma’s die uitsluitend bestemd zijn voor nationale defensie;

• financiële of begrotingsplannen en –programma’s;

• plannen of programma’s die worden medegefinancierd in het kader van de programmeringperiode 2000-2006 betreffende EG-Verordening nr. 1260/1999 van de

Raad van 21 juni 1999 houdende algemene bepalingen inzake de Structuurfondsen

en de programmeringperiode 2000-2006 en 2000-20007 van EG-Verordening nr.

1257/1999 van de Raad van 17 mei 1999 inzake steun voor plattelandsontwikkeling

uit het Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de landbouw.

3.2 Toetsing aan het decreet DABM

Het plan waarvoor deze nota opgesteld wordt is een gemeentelijk RUP.

Dit plan valt onder het toepassingsgebied want er is voldaan aan de drie voornoemde

voorwaarden:

1. Het decreet houdende de organisatie van ruimtelijke ordening schrijft de opmaak van

ruimtelijke uitvoeringsplannen voor;

2. De opsteller van het plan is een instantie, i.e. de gemeente Essen;

3. Het plan wordt vastgesteld door een instantie, i.e. de provincie Antwerpen.

Het plan valt bovendien niet onder de specifieke uitzonderingsregels.

2 Decreet van 27 april 2007 houdende wijziging van titel IV van DABM en van art. 36ter decreet natuurbehoud (B.S. 20/06/2007)

8/24 04/006543


4 Stap 2: is het plan van rechtswege plan-MER-plichtig

4.1 Bepaling van de plan-MER-plicht van rechtswege

Onder de plannen en programma’s die onder het toepassingsgebied van het decreet

DABM vallen, onderscheidt men twee groepen van plannen en programma’s die ‘van

rechtswege’ onderworpen zijn aan de plan-MER-plicht:

Categorie A

Plannen en programma’s, of de wijziging ervan, die tegelijkertijd:

1. betrekking hebben op landbouw, bosbouw, visserij, energie, industrie, vervoer,

afvalstoffenbeheer, waterbeheer, telecommunicatie, toerisme en ruimtelijke ordening

of grondgebruik (artikel 4.2.3, §2, 1° D.A.B.M.);

én

2. een kader vormen voor de toekenning van een vergunning voor de in bijlagen I en II

van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 opgesomde

projecten

én

3. niet het gebruik regelen van een klein gebied op lokaal niveau, noch een kleine

wijziging inhouden

Categorie B

Plannen en programma’s of de wijziging ervan waarvoor, gelet op de mogelijke

betekenisvolle effecten op speciale beschermingszones, een passende beoordeling

vereist is (artikel 4.2.1, tweede lid D.A.B.M.).

Hieronder wordt bekeken of het plan van rechtswege plan-MER-plichtig is, door na te

gaan of het voldoet aan alle voorwaarden voor plannen van categorie A of valt onder de

plannen van categorie B.

4.2 Toetsing aan de categorie A

4.2.1 Heeft het plan betrekking op een van de sectoren genoemd in het decreet?

Voorliggend plan is een RUP en heeft bijgevolg betrekking op de ruimtelijke ordening.

Aan deze voorwaarde is voldaan.

4.2.2 Vormt het plan een kader voor project-mer-plichtige projecten?

Het project dat op het plan kan volgen is de beperkte inbreiding van bedrijventerreinen en

enkele woningen. Dit omvat een aantal ingrepen die aanleiding kunnen geven tot project-

mer-plicht. Deze vallen mogelijks onder categorie 10b van bijlage II van het project-mer-

besluit:

9/24 04/006543


• De oppervlakte van het plangebied bedraagt ongeveer 16,4 ha. Het gaat om het herzien van het gewestplan en een aantal goedgekeurde verkavelingen. In de

maximale ontwikkeling zouden slechts een 4-tal bijkomende woningen opgericht

worden. Hiervoor dient geen herbestemming uitgevoerd te worden. De huidige

geplande toestand voorziet immers reeds de bestemming ‘woongebied met landelijk

karakter’. De volledige oostelijke zijde van de weg Spijker kan dan ook bebouwd

worden. Het lint is in de huidige situatie reeds zo goed als volledig bebouwd.

• De zones waar ook handel toegelaten is, zijn hoofdzakelijk bestemd voor het onderbrengen van de bestaande ambachtelijke bedrijven, KMO’s, garages,… Er zijn

reeds baanwinkels aanwezig in het plangebied. Deze bedrijven krijgen

rechtszekerheid en dus ook een beperkte kans om uit te breiden. Op de locaties waar

zich nu handelszaken bevinden kunnen zich nieuwe handelszaken vestigen. Dit

betekent dan ook dat er zich een vervanging van deze handelszaken kan voordoen,

geen uitbreiding van deze terreinen. Er worden dus geen bijkomende percelen

aangeduid voor handelsactiviteiten. Om geen kleinhandelslint te stimuleren is in het

RUP een nabestemming ‘ambachtelijke zone’ opgelegd. Van zodra er vraag is om een

handelszaak om te vormen tot een bedrijfsgebouw, gaat de nabestemming van kracht.

Hierna kunnen zich geen nieuwe handelszaken vestigen op deze terreinen.

De handelszaken in deze zones zijn reeds grotendeels gerealiseerd. Het gaat om een

brutovloeroppervlakte van ongeveer 12 700 m². De maximaal mogelijk bijkomende

oppervlakte aan handelsruimte bedraagt maximaal 2 800 m². Deze oppervlakte is een

overschatting aangerzien het hier gaat om de restruimte op reeds ingevulde percelen.

De aantrekking van klanten en dus verkeer zal dan ook veel kleiner zijn dan mocht

deze oppervlakte als nieuw perceel in te vullen zijn met verkeersgenererende

activiteiten. Zelfs met deze maximale oppervlakte blijft onder de grens voor MER-

plichtige projecten.

Enkel Drankenhandel De Cagny kan nog uitbreiden door de tussenliggende ruimte

dicht te bouwen (ca. 800 m²). Deze uitbreiding staat niet louter in functie van

kleinhandelsactiviteiten, maar ook in functie van zijn groothandelsactiviteiten als

leverancier van dranken.

• De bijkomende verkeersgeneratie die de geplande situatie betekent in vergelijking met de werkelijke huidige situatie is klein gezien de ambachtelijke zones reeds zijn

ingevuld. Ten westen van Spijker volgen de zones voor ambachtelijke bedrijven de

bestemming van het gewestplan. Ten oosten van Spijker is de ontwikkeling zo goed

als volledig gerealiseerd. Door bijkomende bedrijvigheid (+/- 0,88 ha) kan een

toename van ongeveer 188 vervoersbewegingen per etmaal verwacht worden3.

3 CROW, verkeersgeneratie woon- en werkgebieden, vuistregels en kengetallen gemotoriseerd verkeer, oktober 2007, p.24

Stadsontwikkelingsprojecten, met inbegrip van de bouw van winkelcentra en parkeerterreinen,

1. met betrekking tot de bouw van 1000 of meer woongelegenheden, of

2. met een brutovloeroppervlakte van 5.000m2 handelsruimte of meer, of

3. met een verkeersgenererende werking van pieken van 1000 of meer

personenauto-equivalenten per tijdsblok van 2 uur.

10/24 04/006543


Gerekend met een werkdag van 8 uur zijn dit 24 verkeersbewegingen per uur. De

uitbreiding van de handelsactiviteiten kan een verkeersgeneratie van 40

verkeersbewegingen per uur met zich meebrengen.4 Hieruit kan men afleiden dat de

verkeersgeneratie onder de 1000 vervoersbewegingen per 2 uur zal blijven, namelijk

128 bewegingen per blok van 2u. De effecten van deze verkeersgeneratie worden

verder nog besproken. In de toekomst zal de handelsoppervlakte verder afnemen en

het verkeer afnemen in intensiteit. Handel heeft immers een grotere

verkeersgenererende werking dan ambachtelijke bedrijven. Gezien het uitdoofbeleid,

kan men veronderstellen dat de handel op termijn zal verdwijnen.

Conclusie: het plan vormt geen kader voor vergunningen van bijlage I of bijlage II-

projecten van het MER- besluit

4.2.3 Betreft het plangebied een klein gebied op lokaal niveau of een kleine

wijziging van een bestaand plan?

Het totale plangebied heeft een oppervlakte van ongeveer 16,4 ha. Het plan is een

gemeentelijk plan en betreft de aanpassing van het gewestplan. De werkelijke situatie

komt reeds lang niet meer overeen met het gewestplan. Het RUP wil rechtszekerheid

bieden aan bedrijven die reeds tientallen jaren gevestigd zijn langsheen Spijker. De

wijzigingen die het plan voorstelt ten opzicht van de huidige situatie zijn klein.

Het plangebied kan beschouwd worden als een klein gebied op lokaal niveau. Hoewel

de wijzigingen ten opzichte van het gewestplan niet onbelangrijk zijn, zijn ze wel klein ten

opzichte van de huidige situatie.

4.3 Toetsing aan de categorie B

Het plangebied is niet gelegen in een vogel- of habitatrichtlijngebied. De meest

nabijgelegen speciale beschermingszone ligt op minstens 3 km van het plangebied en

betreft het VEN-, Habitatrichtlijn- en Vogelrichtlijngebied: ‘De Kamthoutse Heide’.

Voorliggend plan betekent geen enkel direct ruimteverlies van habitat of leefgebieden

binnen vogel- en habitatrichtlijngebied. Effecten op netwerkrelaties kunnen als

onbestaande worden beoordeeld. Eveneens kan aangenomen worden dat

verstoringeffecten niet zullen optreden. Het plangebied bevindt zich in een bestaand lint

van Essen en de bebouwing van Wildert bevindt zich tussen dit lint en de beschermde

gebieden. Er is dus geen wisselwerking met de beschermingsgebieden.

Rekening houdende met de actuele toestand van het plangebied, bestaande uit een

bebouwd lint aan de rand van Essen en bestaande uit percelen die geen biologisch

waardevolle aanduiding hebben, kan gesteld worden dat de globale huidige ecologische

structuur van het plangebied arm is en dat het plangebied geen bijdrage levert tot het

Natura2000 netwerk of zelfs enig ander netwerk van natuurwaarden. Het RUP legt

bufferzones vast, waardoor de groenstructuur in het gebied meer kansen krijgt.

Rekening houdend met voornoemde, kan worden gesteld dat geen betekenisvolle

aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone kan

worden veroorzaakt. Er dient gesteld dat voor onderhavig BPA geen passende

beoordeling is vereist uit hoofde van artikel 36ter van het decreet voor natuurbehoud.

4 CROW, verkeersgeneratie voorzieningen, kengetallen gemotoriseerd verkeer, december 2008, p. 32

11/24 04/006543


4.4 Conclusie over de plan-MER-plicht van rechtswege

Een toetsing aan de drie voorwaarden van categorie A heeft aangetoond dat het plan niet

aan de drie voorwaarden voor plan-MER-plicht voldoet. Aangezien voor het plan geen

passende beoordeling opgemaakt dient te worden is het plan niet plan-MER-plichtig van

rechtswege.

Er kan dus geconcludeerd worden dat het plan niet plan-MER-plichtig is van

rechtswege en dat overgegaan kan worden tot een screening om na te gaan of het plan

belangrijke milieueffecten kan veroorzaken.

12/24 04/006543


5 Stap 3: veroorzaakt het plan belangrijke milieueffecten?

5.1 Inleiding

5.1.1 Screeningsplicht

Voor plannen die het kader vormen voor een vergunning, doch niet vallen onder de

plannen die van rechtswege plan-MER-plichtig zijn, dient een onderzoek uitgevoerd te

worden naar het mogelijke voorkomen van aanzienlijke milieueffecten, i.e. een screening.

Indien uit dit onderzoek als besluit volgt dat aanzienlijke negatieve effecten kunnen

optreden, dient de initiatiefnemer alsnog een plan-MER op te (laten) stellen.

Een uitzondering vormen de plannen of programma’s die uitsluitend bestemd zijn voor

noodsituaties. Deze zijn niet onderworpen aan de MER-plicht. Deze plannen en

programma's vallen in beginsel wel onder het toepassingsgebied, maar niet onder de

plan-MER-plicht. Het plan dat in deze nota beschouwd wordt, is geen plan voor een

noodsituatie.

5.1.2 Screeningscriteria plan-MER-decreet

Dit onderzoek naar het mogelijke voorkomen van aanzienlijke milieueffecten is

noodzakelijk aangezien uit het stappenschema blijkt dat het plan onder het

toepassinggebied valt maar niet plan-MER-plichtig is van rechtswege. Dit gebeurt

• aan de hand van een lijst van selectiecriteria, opgenomen in bijlage I van het plan-MER decreet, teneinde te oordelen over het al dan niet MER-plichtig zijn van plannen

en programma’s die niet van rechtswege MER-plichtig zijn. Deze criteria hebben

enerzijds betrekking op de kenmerken van het plan en anderzijds op de kenmerken

van de effecten en van de gebieden die kunnen worden beïnvloed.

• Via een scoping van de mogelijke effecten en een bespreking van de mogelijk relevante effecten, cfr de gebruikelijke mer-praktijk.

Tabel 1: bespreking screeningscriteria plan-MER-decreet

criteria Bespreking

kenmerken van plan

de mate waarin het plan een kader

vormt voor projecten en andere

activiteiten met betrekking tot de

ligging, aard, omvang en

gebruiksvoorwaarden, alsmede wat

betreft de toewijzing van

hulpbronnen

Het RUP vormt het kader voor de ontwikkeling van het lint net ten zuiden

van de kern van Essen. Dit via de vergunbaarheid van ingrepen die een

stedenbouwkundige vergunning vereisen. Het RUP is juridisch bindend.

In concreto legt het RUP de inrichtingsvoorschriften vast voor de

beoogde wijzigingen.

de mate waarin het plan andere

plannen en programma's, met

Het RUP is een uitvoering van de visie van het RSV en het provinciaal

ruimtelijk structuurplan Antwerpen. Het RUP is de juridische verankering

13/24 04/006543


inbegrip van die welke deel zijn van

een hiërarchisch geheel, beïnvloedt;

van de visie van het GRS van Essen. Het RUP betreft een wijziging en

verfijning van het gewestplan.

de relevantie van het plan voor de

integratie van milieuoverwegingen,

vooral met het oog op de

bevordering van duurzame

ontwikkeling;

Het plan zelf legt essentiële juridische regels en randvoorwaarden vast

voor de inrichting van het gebied, die erop gericht zijn een voor mens en

milieu duurzame ontwikkeling van dat gebied te verzekeren, zoals

uitgewerkt in de structuurplannen

Langzaam verkeer wordt in en door het plangebied positief gestimuleerd

(nieuwe fietsverbindingen langs de Spijker).

milieuproblemen die relevant zijn

voor het plan;

Er zijn geen specifieke milieuproblemen die relevant zijn voor het plan.

de relevantie van het plan voor de

toepassing van de milieuwetgeving

van de Europese Gemeenschap

(bijv. plannen in verband met

afvalstoffenbeheer of

waterbescherming);

Dit criterium is niet relevant.

kenmerken van de effecten en van

de gebieden die kunnen worden

beïnvloed

de waarschijnlijkheid, duur,

frequentie en omkeerbaarheid van

de effecten;

mogelijke effecten zijn in principe permanent en onomkeerbaar

de cumulatieve aard van de

effecten;

De verdere ontwikkeling van het gebied kan leiden tot een

verkeersgeneratie en afname van infiltratiemogelijkheden in de bodem.

Beiden hebben een cumulatie met de huidige situatie en worden

besproken in verdere delen van deze nota. Het RUP is echter reeds in

grote mate gerealiseerd.

de grensoverschrijdende aard van

de effecten

Mogelijke effecten kunnen gezien de ligging van het plangebied

grensoverschrijdend zijn.

de risico's voor de menselijke

veiligheid of gezondheid of voor het

milieu (bijvoorbeeld door

ongevallen)

Het plan leidt niet tot de ontwikkeling van milieugevaarlijke activiteiten. Er

kunnen zich geen seveso-bedrijven vestigen in het gebied.

de orde van grootte en het ruimtelijk

bereik van de effecten (geografisch

gebied en omvang van de bevolking

Door de beperkte omvang van het plangebied, het type van ontwikkeling,

het beperkt aantal wooneenheden dat mogelijks gerealiseerd kan worden

en de beperkte uitbreidingsmogelijkheden voor bedrijven, zullen de

14/24 04/006543


die getroffen kan worden) effecten beperkt zijn in zowel grootte als qua ruimtelijke spreiding. Voor

de bespreking van de effecten wordt verwezen naar een verder deel in

deze nota.

de waarde en kwetsbaarheid van

het gebied dat kan worden

beïnvloed gelet op:

bijzondere natuurlijke kenmerken of

cultureel erfgoed; de overschrijding

van de milieukwaliteitsnormen of

van grenswaarden; intensief

grondgebruik;

Er zijn geen waardevolle gebouwen in het plangebied aangeduid volgens

de databank van het VIOE. Er zijn geen beschermde monumenten of

landschappen gelegen binnen het plangebied. Het plangebied ligt wel in

de relictzone ‘Essen Akker’. Hierop wordt ingegaan bij de bespreking van

de effecten op het landschap.

de effecten op gebieden en

landschappen die door een lidstaat,

door de Europese Gemeenschap,

dan wel in internationaal verband

als beschermd gebied zijn erkend.

Het gebied is geen beschermd gebied.

De dichtstbijzijnde SBZ-H, SBZ-V en VEN-gebieden liggen op meer dan

3 km afstand. Een impact hierop wordt niet verwacht.

5.2 Afwegingskader voor de milieueffecten

Op basis van bovenstaande toetsing aan de criteria en de plankenmerken wordt hier een

korte selectie gemaakt van de disciplines waarvoor mogelijk aanzienlijke effecten kunnen

voorkomen.

Tabel 2: afweging van de mogelijke milieueffecten als gevolg van het RUP

Discipline Relevantie Toelichting

Bodem Geen

relevant

effect

Het plangebied bestaat grotendeels uit bebouwd terrein. Er is weinig mogelijkheid

om de bebouwing in de diepte uit te breiden. Het plan voorziet voornamelijk in het

bebouwen van tussenliggende percelen. De geroerde grond heeft geen grote

wetenschappelijke en/of cultuurhistorische waarde.

De vigerende wetgevingen (Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO) bieden

voldoende waarborg voor de kwaliteit van de bodem.

Water Potentieel

relevant

effect

De ontwikkeling van het gebied gaat gepaard met een toename van de verharding.

De wijze waar hiermee omgegaan wordt in het plan wordt onderstaand toegelicht.

Lucht en klimaat Geen

relevant

effect

Door het plan worden geen activiteiten mogelijk met aanzienlijke emissies.

Mogelijke emissies door de ontwikkeling van ambachtelijke bedrijven mogen de

normen van de vigerende wetgeving niet overschrijden.

Gezien de zeer beperkte toename aan bebouwing en bedrijvigheid is er geen

relevante toename van emissies te verwachten ten gevolge van verkeersgeneratie

15/24 04/006543


en gebouwverwarming.

Geluid Geen

relevant

effect

Door het plan worden geen activiteiten mogelijk met een aanzienlijke

geluidsproductie. De sterkste geluidsproductie zal veroorzaakt worden door het

verkeer. Ook hier geldt dat er geen aanleiding is in het RUP om te verwachten dat

het verkeer plots zou stijgen. De bijkomende ontwikkelingen kunnen zich ook en

zelfs in grotere mate voordoen bij een autonome ontwikkeling. Deze effecten

worden dan ook niet meegenomen.

Landschap,

onroerend

erfgoed en

archeologie

Potentieel

relevant

In het gebied zijn geen monumenten aanwezig. Het plangebied is in de relictzone

‘Essen Akker’ gelegen. In de milieueffectenbeoordeling zal ingegaan worden op

welke wijze het plan rekening houdt met de aanwezige landschappelijke waarden

in het plangebied.

Fauna en flora Geen

relevant

effect

Er is geen VEN of SBZ-gebied in of in de nabijheid van het plangebied gelegen. Er

zijn eveneens geen percelen die een biologisch waardevolle aanduiding krijgen op

de BWK- kaart. De in te nemen gronden liggen in het bebouwde lint. De inname

van de gronden betekent dan ook geen verlies van belangrijke fauna en flora.

Mens- Ruimtelijke

aspecten

Potentieel

relevant

Het RUP betreft een zone voor ambachtelijke bedrijven met gedifferentieerde

invulling. Relevante aspecten van deze discipline dienen te worden toegelicht. Een

belangrijke impact op het functionele gebruik wordt niet verwacht. De functionele

samenstelling van het plangebied zal slechts in zeer beperkte mate wijzigen.

Mens- Mobiliteit Potentieel

relevant

De toename van het verkeer dient gerelateerd te worden aan de huidige

verkeersintensiteiten en de wegcapaciteiten. Op de N117 is de doorstroming een

belangrijk aspect gezien het statuut van de weg als secundaire weg type I. Zowel

verkeersveiligheid als verkeersdoorstroming worden in de effectbeoordeling verder

onderzocht.

5.3 Milieueffectbeoordeling voor de relevant geachte aspecten

Het nieuwe RUP is voornamelijk een verfijning van de bestaande toestand. Zonder dit

RUP zouden toekomstige ontwikkelingen minder gecontroleerd zijn en zouden deze geen

rechtsgeldigheid hebben. Gezien deze grote onzekerheidsfactor en de kleine verschillen

tussen huidige toestand, nulalternatief en geplande toestand volgens het RUP is geen

afweging gemaakt van de effecten t.o.v. het nulalternatief maar zijn de effecten

besproken ten opzichte van de bestaande toestand.

5.3.1 Water

5.3.1.1 Effectbespreking

Er bevinden zich geen waterlopen in het plangebied. Het gebied is niet

overstromingsgevoelig. Het plangebied komt niet in het winterbekken van de kleine Aa

die er parallel aan loopt. Het punt waar de Kleine Aa het dichtst bij het plangebied ligt,

bevindt zich op ongeveer 500m. Het gebied bevindt zich niet in de natuurlijke

16/24 04/006543


overstromingszone van de Kleine Aa. In de directe omgeving van de Kleine Aa zijn

evenmin recente overstromingen of overstromingsrisico’s opgetekend. De gronden van

Spijker zijn hoger gelegen en hebben een droge structuur. Ze zijn infiltratiegevoelig.

Figuur 2: watertoetskaart: overstromingsgevoeligheid

De bijkomende verhardingen binnen het plangebied bevinden zich op privaat domein.

Projecten op deze terreinen zijn onderhevig aan de gewestelijke hemelwaterverordening.

Eventuele bufferen infiltratievoorzieningen moeten per project gerealiseerd worden.

Voor de hemelwaterafvoer, ook deze afkomstig van verharde oppervlakten binnen

openbaar wegdomein, moet in de stedenbouwkundige voorschriften opgenomen worden

dat moet voldaan worden aan de bepalingen van art. 6.2.2.1.2 §4 van Vlarem II waarin is

opgenomen dat onverminderd andere wettelijke bepalingen voor de afvoer van

hemelwater de voorkeur moet gegeven worden aan de volgende afvoerwijzen in

afnemende graad van prioriteit: opvang voor hergebruik, infiltratie op eigen terrein,

buffering met vertraagd lozen in een oppervlaktewater of een kunstmatige afvoerweg

voor hemelwater en tot slot lozing in de regenwaterafvoerleiding (RWA) in de straat.

Hierbij dienen de dimensioneringscriteria zoals opgenomen in de GSV voor infiltratie-

en/of buffervoorzieningen gebruikt te worden of een dimensionering met eenzelfde

terugkeerperiode van overloop. Slechts wanneer de best beschikbare technieken geen

van de voornoemde afvoerwijzen toelaten, mag het hemelwater in overeenstemming met

de wettelijke bepalingen geloosd in de openbare riolering.

Er worden geen belangrijke bemalingen voorzien. Zo zullen geen grote ondergrondse

constructies toegelaten worden.

De grondwaterkwaliteit kan mogelijks nadelen ondervinden van het afstromende

hemelwater van parkings. Dit water kan immers bevuild zijn met koolwaterstoffen. Dit

water moet gefilterd worden alvorens het te laten infiltreren, waar mogelijk, of het te

bufferen.

Wat de riolering betreft, behoort deze zone tot het collectief te optimaliseren

buitengebied.

Wat betreft de riolering houdt dit in dat zowel particulieren als bedrijven het hemelwater

en afvalwater van de gebouwen gescheiden dienen aan te bieden ten laatste van zodra

er een openbaar gescheiden rioleringsstelsel aangelegd wordt. De bedrijven dienen

daarnaast eveneens hemelwater en afvalwater optimaal af te koppelen; uitgezonderd

17/24 04/006543


indien de verleende milieuvergunning andere afkoppelingsvoorwaarden toelaat. Met

betrekking tot de aansluiting op de rioleringen dient eveneens de Vlarem gerespecteerd

te worden.

Figuur 3: zoneringsplan

5.3.1.2 Doorwerking naar het plan

Er zijn geen specifieke maatregelen opgenomen aangezien ook geen problemen te

verwachten zijn. In de voorschriften is wel opgenomen dat de verhardingen

waterdoorlatend moeten zijn, behalve daar waar dit door de sectorale wetgeving

afgeraden/ verboden wordt.

Bovendien wordt opgenomen dat er geen grote ondergrondse constructies toegelaten

worden. Dit om te vermijden dat belangrijke bemalingen nodig zijn.

5.3.1.3 Conclusie

Er zijn geen significante effecten te verwachten ten gevolge van het plan.

18/24 04/006543


5.3.2 Landschap


Figuur 4: landschapsatlas- relictzones

Het plangebied bevindt zich in de relictzone ‘Essen Akker’. De centrale akker van Essen

wordt omgrensd door drie wegen en een sloot. De zuidelijke helft van de akker was een

'open akker', wat voor deze streek vrij zeldzaam was, en de noordelijke helft was

omheind (althans bij Ferraris). In de landschapsatlas wordt de esthetische waarde

beschreven als een nog een betrekkelijk open en onbebouwde centrale akker van Essen,

gelegen naast het dal van de Kleine Aa.

In de huidige situatie is het lint ter hoogte van Spijker echter reeds grotendeels bebouwd.

Aan de westelijke zijde van de weg zijn nog een aantal doorzichten naar de akker. De

oostelijke zijde kent slechts enkele onbebouwde percelen die geen visuele

landschappelijke waarde bieden voor de akker of belangrijke doorzichten vanaf de weg

naar het westen toelaten. Bovendien laat de huidige geplande situatie toe om

lintbebouwing te voorzien. De bestemming van de oostelijke zijde van spijker als

woongebied met landelijk karakter doet geen uitspraken over open te houden zichten en

laat lintbebouwing toe. In de huidige geplande toestand worden de doorzichten dus

evenmin bewaard.

Gezien de beperkt ingeschatte kans op aanwezigheid van belangrijke archeologica en

het volgen van de wetgeving bij ontwikkeling van terreinen, wordt geen significant effect

verwacht.

Het zicht vanuit de Nieuwmoersesteenweg op de bedrijventerreinen is in de huidige

situatie van een slechte beeldkwaliteit. De waarde van het landschap wordt hierdoor

aangetast. De buffers die het RUP voorstelt zouden hier een belangrijke visuele

verbetering zijn.


In het oostelijke lint wordt het verder dichtbouwen van het lint toegestaan aangezien

hierdoor geen meerwaarden verloren gaan, maar deze verdichten de kans laat om meer

waardevolle gronden open te laten. Aan de westelijke zijde worden twee belangrijke

doorzichten gelaten en beschermd. Hier wordt voornamelijk gezorgd dat de bestaande

19/24 04/006543


bebouwing bestaanszekerheid krijgt door ze zone-eigen te maken. Uitbreidingen die het

doorzicht belemmeren worden niet toegelaten. Enkel in het noorden van het plangebied

wordt een smal en nog onbebouwd perceel opgenomen in de zone voor ambachtelijke

bedrijven. Dit perceel had echter reeds een dergelijke bestemming op het gewestplan en

biedt vanwege zijn vorm geen bijzondere doorkijk op de achterliggende akker. In het

zuiden behouden een aantal terreinen, die ingezet worden voor opslag, hun agrarische

bestemming om tegen te gaan dat het zicht op het binnengebied beperkt wordt.

In het plan worden ook bufferzones aangeduid om de beeldkwaliteit vanuit de

Nieuwemoersesteenweg te verbeteren.

5.3.2.3 Conclusie

Er zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten. Ten opzichte van de huidige situatie kan

zich een licht negatief effect voordoen, gezien de beperkte afname van doorzichten. Ten

opzichte van de huidige geplande toestand zijn er geen effecten, aangezien de

doorzichten in een eindstadium van deze planning reeds dichtgebouwd zouden zijn.

5.3.3 Mens- Ruimtelijke aspecten


Zoals beschreven is in de toelichtingsnota, is een groot deel van het plan reeds

gerealiseerd. Het verfijnen en wijzigen van het gewestplan gebeurt dan ook voornamelijk

om de bebouwing die er reeds tientallen jaren staat bestaanszekerheid te geven en zone-

eigen te maken. De beperkte uitbreidingsmogelijkheden die in het RUP voorzien worden

dienen niet zozeer om nieuwe bedrijven of handelszaken aan te trekken maar dienen,

naar de geest van het RUP, voornamelijk om uitbreidingen van de bedrijven mogelijk te

maken en hen ook op deze wijze bestaanszekerheid te geven. De mogelijke

uitbreidingen bevinden zich dan ook voornamelijk binnen de perceelsgrenzen van de

huidige bedrijven. Er zijn slechts enkele onbebouwde percelen die nu ter beschikking

gesteld worden voor de ontwikkeling van ambachtelijke bedrijven.

Er is dan ook geen grote wijziging in de functionele relaties binnen het plangebied te

verwachten. De nabestemming voor ambachtelijke bedrijven waar zich nu handelszaken

bevinden wijst wel op de verschuiving die men hier wil realiseren. De huidige situatie zal

geleidelijk worden omgezet. Deze omschakeling is gewenst wegens o.a. het beperken

van de verkeersgeneratie ten gevolge van handelszaken.

Er zijn geen andere functies die in het plangebied significant gewijzigd worden. Met

betrekking tot recreatie krijgt de manege de mogelijkheid om verblijfsvoorzieningen uit te

bouwen. Deze blijven beperkt tot max. 24 bedden maar geven de mogelijkheid om

kampen te organiseren. Gezien de beperkte schaal waarop de ontwikkeling gebeurt, zijn

hier geen negatieve effecten te verwachten.

Met betrekking tot externe veiligheid zijn geen seveso-bedrijven in de omgeving van het

plangebied gelegen. Het nieuwe plan maakt het evenmin mogelijk om seveso-bedrijven

te ontwikkelen.

20/24 04/006543



De zoneringen die aangeduid werden, zijn sterk gebaseerd op de huidige situatie. De

nabestemming voor ambachtelijke bedrijven op huidige handelsterreinen zal zorgen voor

een geleidelijke verandering van de terreinen zodat de handelsfunctie uit deze zone voor

ambachtelijke bedrijven verdwijnt.

5.3.3.3 Conclusie

Er zijn geen significante effecten te verwachten. De bedrijfszekerheid die geboden wordt

door het RUP is een positief effect. Verder is de nieuwe geplande toestand grotendeels

deze van de huidige toestand.

5.3.4 Mens- Mobiliteit


Het RUP regelt een betere doorstroming op de N117. Dit door de ontsluiting van de

verschillende bedrijventerreinen te koppelen. Het aantal ontsluitingen dat aantakt op de

N117 wordt zo teruggebracht van 16 naar 10. De beperkte toename aan bedrijvigheid en

de hieraan verbonden verkeerstoename vermijdt door deze afname problemen voor de

doorstroming op deze secundaire weg. Zoals reeds aangetoond zal het bijkomend

verkeer eerder beperkt zijn. Hoewel de bestaande bedrijven kunnen uitbreiden, zijn er

slecht twee percelen die nieuw te ontwikkelen zijn. Het bijkomend verkeer (ongeveer 32

bewegingen per uur in elke rijrichting) is berekend op basis van de bijkomende

activiteiten. De capaciteit van een weg met bebouwing wordt aangenomen op 600

voertuigen per uur per rijstrook. Deze capaciteit wordt ook voor Spijker gehanteerd.

(zonder bebouwing bedraagt deze 1000 voertuigen per uur).Uit tellingen die de politie

uitvoerde in oktober 2007 blijkt dat de capaciteit op een weekdag en op zaterdag

gemiddeld 300 voertuigen per uur bedraagt. In de avondspits kan dit oplopen tot boven

de 500 voertuigen per uur.

De theoretische capaciteit van Spijker blijkt hiermee niet overschreden te worden.

Gesteld moet worden dat de capaciteit op Spijker de komende jaren eerder zal toenemen

vanuit een autonome groei van de kern Essen zelf, dan van de ontwikkelingen die op

Spijker voorzien worden. Ook richting Nederland zijn geen problemen te verwachten ten

gevolge van de ontwikkelingen.

In de toekomst zal de handelsoppervlakte, gezien het uitdoofbeleid, verder afnemen

waardoor ook het verkeer zal afnemen in intensiteit. Handel heeft immers een grotere

verkeersgenererende werking dan ambachtelijke bedrijven.

Het RUP regelt daarnaast nog een betere doorstroming op de N117. Dit door de

ontsluiting van de verschillende bedrijventerreinen te koppelen. Het aantal ontsluitingen

dat aantakt op de N117 wordt zo teruggebracht van 16 naar 10. Globaal gezien kan men

dan ook veronderstellen dat de doorstroming op de N 117 zal verbeteren.

De gemeente voorziet tevens in de aanleg van een vrijliggend fietspad aan de westzijde

van Spijker om de verkeersveiligheid te verbeteren. Om de veiligheid te verhogen wordt

voorgesteld om het aantal oversteekplaatsen te beperken en deze formeel vast te

leggen.

21/24 04/006543


De buurtwegen worden grotendeels behouden. Het verlengde van buurtweg 74 ten

oosten van Spijker, blijft behouden. Ten westen van Spijker wordt de buurtweg omgelegd

via de reeds bestaande wegenis. Er is dus geen effect.


Het plan en de voorschriften gaan niet tot het detailniveau dat ze de inrichting van de

openbare weg vastleggen. In de toelichtingsnota worden aanbevelingen gedaan voor het

profiel van de weg. De mate waarin deze aanbevelingen gevolgd zullen worden is echter

niet vast te leggen. Het RUP is afgestemd op het voorontwerp voor het fietspad (module

13 van het mobiliteitsplan). Delen die buiten de rooilijn moeten gerealiseerd worden,

worden opgenomen in de zone van het openbaar domein.

Het plan geeft duidelijke zones aan voor de interne ontsluiting van de bedrijventerreinen.

Op deze wijze worden ook de opritten tot de N117 beperkt.

5.3.4.3 Conclusie

Er zijn geen aanzienlijke effecten te verwachten.

5.4 Grensoverschrijdende effecten

Het verdrag inzake milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband werd op 25

februari 1991 aangenomen te Espoo (Finland) en ondertekend door de Europese

Gemeenschap. De doelstellingen van het verdrag van Espoo zijn dezelfde als van

milieueffectrapportage in het algemeen, zij het dat vooral de nadruk wordt gelegd op de

voorkoming, beperking en beheersing van belangrijke nadelige grensoverschrijdende

milieueffecten van voorgenomen activiteiten. Op 9 juni 1999 (B.S. 31/12/1999) heeft

België via de ‘wet houdende instemming met het Verdrag inzake milieueffectrapportage

in grensoverschrijdend verband, gedaan te Espoo op 25/02/1991’ het verdrag

bekrachtigd. Verder kan er inzake gewestgrensoverschrijdende milieueffecten ook

verwezen worden naar het samenwerkingsakkoord van 4 juli 1994 tussen het Vlaams

Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en de Europese

richtlijn van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare

en particuliere projecten (85/337EEG), gewijzigd door de richtlijn 97/11/EG van de Raad

van 3 maart 1997.

Conform art. 4; §2, 2° van het zogenaamde plan-MER besluit d.d. 12 oktober 20075 dient

het verzoek tot raadpleging in voorkomend geval een beoordeling te bevatten of het

voorgenomen plan of programma grens- of gewestgrensoverschrijdende aanzienlijke

milieueffecten kan hebben.

Het geplande project is volledig op Vlaams grondgebied gelegen en ligt op 1,4 km van de

grens met Nederland. Onderstaand wordt kort gekeken of er grensoverschrijdende

milieueffecten te verwachten zijn ten gevolge van de uitvoering van het RUP.

De geplande situatie is reeds grotendeels gerealiseerd. Uit het onderzoek tot

milieueffecten is ook gebleken dat er geen aanzienlijke milieueffecten te verwachten zijn

5 Besluit Vlaamse Regering d.d. 12 oktober 2007 betreffende de milieueffectrapportage over plannen en programma’s (B.S. 07/11/2007)

22/24 04/006543


ten gevolge van het plan. Er zullen dan ook geen milieueffecten zijn ten gevolge van het

plan voor het Nederlandse grondgebied.

Gezien de aard, context en omvang van het plan, kan gesteld worden dat in onderhavig

geval het voorgenomen plan geen (gewest)grensoverschrijdende milieueffecten kan

hebben.

23/24 04/006543


6 Conclusie

Voorgaande effectbespreking heeft aangetoond dat de effecten die zich op de diverse

milieuaspecten voordoen beperkt te noemen zijn.

Bijgevolg kan geconcludeerd worden dat het voorliggende RUP niet plan-MER-plichtig is.

Kantoren ARCADIS Belgium

Kantoren ARCADIS Engineering & Consulting www.arcadisbelgium.be

Deurne-Antwerpen

Clara Snellingsstraat 27

B-2100 Deurne-Antwerpen

T +32 3 360 83 00

F +32 3 360 83 01

Berchem-Antwerpen

Roderveldlaan 3

B-2600 Berchem

T +32 3 328 62 86

F +32 3 328 62 87

Kortrijk

Sint-Jorisstraat 21

B-8500 Kortrijk

T +32 56 24 99 20

F +32 56 24 99 21

Gent

Kortrijksesteenweg 302

B-9000 Gent

T +32 9 242 44 44

F +32 9 242 44 45

Haaltert

Bruulstraat 35

B-9450 Haaltert

T. +32 53 83 04 80

F.+32 53 83 59 54

Leuven

Vaartkom 31/8

B-3000 Leuven

T +32 16 63 95 00

F +32 16 63 95 01

Hasselt

Eurostraat 1 bus 1

B-3500 Hasselt

T +32 11 28 88 00

F +32 11 28 88 01

Oostende

Archimedesstraat 7

B-8400 Oostende

T +32 59 27 38 00

F +32 59 27 39 00

Bruxelles

Avenue Louise 500

B-1050 Bruxelles

T +32 4 349 56 00

F +32 4 349 56 10

Luik

Rue des Guillemins 26, 2e verd.

B-4000 Luik

T +32 4 349 56 00

F +32 4 349 56 10

Charleroi

119, Avenue de Philippeville

B_6001 CHARLEROI

T.. +32 71 298 900

F. +32 71 298 901

Bastogne

Rue Thier De Luzéry 6

B-6600 Bastogne

T +32 61 21 38 85

F +32 61 21 52 28

Iso gecertificeerd voor: Adviesverlening, studie en ontwerp van gebouwen, infrastructuur, milieu en ruimtelijke ordening

Documents

SCREENINGSNOTA RUP SPIJKER Gemeente Essen Projectnummer – 04… · 2009. 11. 3. · 2/24 04/006543 S:\Projecten\6543_Essen_Spijker\Rapportage\Rapporten\6543_rap_008c_screeningsnota.doc