22
SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Dec 19, 2008 k[i7 @$ d"No ?= *÷– jif{ !$ c+s #) sf7df8f} +, z'qmaf/, k'; $, @)^% !! df neu'? /]vf yfkf af“sL k[i7 ^ df dfly pNn]v ul/Psf oL s]xL pbfx/0fn] :ki6 kf5{, s'g} Ps pTkfbgsf nflu clego u/]sf snfsf/x¿ lj1fkgs} sf/0f rlDsg ;S5g\ . /fd|f] lj1fkgdf clego u/]sf sf/0f pgLx¿sf] Sofl/o/ :jtM ljsf; ePsf pbfx/0f klg kfOG5g\ . jf:tjdf Pp6f ;fdfGo dflg;nfO{ #), $% / ^) ;]s]G8sf] lj1fkgn] hgdfg;df :yflkt ug' { cgf}7f] s'/f xf], t/ 6]lnlehg Rofgndf k6s–k6s b]lv/x“bf pgLx¿ ;lhn} klAns lkmu/ aGg ;S5g\ . lj1fkgsf] 7"nf] ahf/ ePsf cGo d'n'sdf ;fdfGo JolQm lj1fkgdf clego u/]sf] e/d} 7"nf] km8\sf] dfg] { cf“6 /fV5g\, Snf]hck 6'yk]:6sf] lj1fkgdf clego u/]sL bLlksf kfb'sf]g]n] Tof] lj1fkgs} e/df zfx¿v vfgsf] ;'k/lx6 rnlrq …cf]dzflGt cf]dÚ df s]Gb|Lo e"ldsfdf sfd ug{ kfOg\, t/ xfd|f]h:tf] ;fgf] ;~hfn lj1fkgsf] lj1fkgsf] ;~hfn ljb'/ vltj8f P8 d]s/ k|]d pkfWofon] sf]O/fnf kl/jf/sL 5f]/L dgLiff sf]O/fnfnfO{ ‘d]3f pmn’ sf] lj1fkgdf clego u/fp“bf ;f]r]sf klg lyPgg\ xf]nf, dgLiff alnp8 rnlrq pBf]usL :yflkt gflosf x'g]l5g\. dgLiffsf lglDt kbf{sf] Tof] klxnf] cg'ejn] lg/Gt/ oxL If]qdf nxl;g] rfxgf ljsf; ul/lbof]. ;f}bfu/, !($@ c ne :6f]/L, lbn;], aDa], vfdf]zL b Do'lhsn, dgh:tf ;'k/lx6 rnlrqdf gflosfsf] e"ldsfdf hd]sL dgLiffn] d]3fpmnsf] Tof] lj1fkgdf clego u/]kl5 g]kfnL rnlrq km]l/ e]6f}+nfdf clego u/]sL lyOg\. km]l/ e]6f}+nfdf sfd u/]/ d'DaO{ k'u]sL dgLiff g]kfnL kbf{df km]l/ e]6\g t cfPsL 5}gg\, t/ pgnfO{ d]3f pmnsL df]8nsf ¿kdf ;Demg]x¿ plQs} 5g\. df]8nsf ¿kdf :yflkt x'g ;lg /f}lgof/nfO{ a|fO6/ 6'yk]:6sf] lj1fkgn] kof{Kt d2t u¥of]. Ps ;do g]kfnL rnlrqdf /fh u/]sL gflosf ;lgn] clego u/]sf rnlrq k|]dlk08, b}j;+hf]u tyf ;8sn] bz{sdfem cld6 5fk 5f]8]sf 5g\. cfsif{s zf/Ll/s agfj6sL ;gLn] a|fO6/ 6'yk]:6sf nflu lbPsf] d':sfgn] pgnfO{ clego Sofl/o/ ljsf; ug{ ;xof]u ldNof]. a|fO6/ 6'y k]:6 / ;lg /f}lgof/ b'j} a|fG8 oxL lj1fkgaf6 :yflkt ePsf lyP. 8nL u'?ªnfO{ klxnf] g]kfnL dlxnf df]8nsf ¿kdf jfO{jfO{ rfprfpsf] lj1fkgn] lrgfof]. sf“rsf] kbf{ zLif{ssf] k':tsdf bLkf uf}td n]lV5g\ 8nL u'?ª clegLt jfO{jfO{ rfprfpsf] lj1fkgnfO{ k|fljlws lx;fan] klxnf] :t/Lo l6eL lj1fkg dfGg ;lsG5. klxnf] k6s Tof] lj1fkg x]/]kl5 jfOjfO sDkgLsf ;~rfnsx¿ lrt vfP / ltgn] eg]– ‘of] s]6Lsf] lj1fkg xf] ls xfd|f] rfprfpsf] < o;df *) k|ltzt l;g t s]6Ls} 5, xfd|f] rfprfp vf]O <’ t/ crDd ToxL lj1fkgn] jfO{jfO{ rfprfpsf] ahf/ km/flsnf] agfof]. To;}n] lgb] {zs k| ]d pkfWofonfO{ lrgfof] / 8nL u'?ªnfO{ klAns lkmu/;d]t agfof]. k| ]/0ff zdf{ dWok[i7df

SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

SAPTAHIK Nepali National Weekly Friday, Dec 19, 2008 k[i7 @$ d"No ?= *÷– jif{ !$ c+s #) sf7df8f}+, z'qmaf/, k'; $, @)^%

!! df

neu'?/]vf yfkf

af“sL k[i7 ^ df

dfly pNn]v ul/Psf oL s]xL pbfx/0fn] :ki6kf5{, s'g} Ps pTkfbgsf nflu clego u/]sfsnfsf/x¿ lj1fkgs} sf/0f rlDsg ;S5g\ . /fd|f]lj1fkgdf clego u/]sf sf/0f pgLx¿sf] Sofl/o/:jtM ljsf; ePsf pbfx/0f klg kfOG5g\ . jf:tjdfPp6f ;fdfGo dflg;nfO{ #), $% / ^) ;]s]G8sf]lj1fkgn] hgdfg;df :yflkt ug'{ cgf}7f] s'/f xf],t/ 6]lnlehg Rofgndf k6s–k6s b]lv/x“bf pgLx¿;lhn} klAns lkmu/ aGg ;S5g\ . lj1fkgsf] 7"nf]ahf/ ePsf cGo d'n'sdf ;fdfGo JolQm lj1fkgdfclego u/]sf] e/d} 7"nf] km8\sf] dfg]{ cf“6 /fV5g\,Snf]hck 6'yk]:6sf] lj1fkgdf clego u/]sL bLlksfkfb'sf]g]n] Tof] lj1fkgs} e/df zfx¿v vfgsf];'k/lx6 rnlrq …cf]dzflGt cf]dÚ df s]Gb|Loe"ldsfdf sfd ug{ kfOg\, t/ xfd|f]h:tf] ;fgf]

;~hfnlj1fkgsf]lj1fkgsf];~hfn

� ljb'/ vltj8f

� P8 d]s/ k|]d pkfWofon] sf]O/fnf kl/jf/sL 5f]/L dgLiff sf]O/fnfnfO{ ‘d]3f pmn’sf] lj1fkgdf clego u/fp“bf ;f]r]sf klg lyPgg\ xf]nf, dgLiff alnp8 rnlrqpBf]usL :yflkt gflosf x'g]l5g\. dgLiffsf lglDt kbf{sf] Tof] klxnf] cg'ejn]lg/Gt/ oxL If]qdf nxl;g] rfxgf ljsf; ul/lbof]. ;f}bfu/, !($@ c ne:6f]/L, lbn;], aDa], vfdf]zL b Do'lhsn, dgh:tf ;'k/lx6 rnlrqdfgflosfsf] e"ldsfdf hd]sL dgLiffn] d]3fpmnsf] Tof ] lj1fkgdf clegou/]kl5 g]kfnL rnlrq km]l/ e]6f} +nfdf clego u/]sL lyOg\. km]l/ e]6f} +nfdfsfd u/]/ d'DaO{ k'u]sL dgLiff g]kfnL kbf{df km]l/ e]6\g t cfPsL 5}gg\, t/ pgnfO{d]3f pmnsL df]8nsf ¿kdf ;Demg]x¿ plQs} 5g\.

� df]8nsf ¿kdf :yflkt x'g ;lg /f}lgof/nfO{ a|fO6/ 6'yk]:6sf] lj1fkgn] kof{Ktd2t u¥of]. Ps ;do g]kfnL rnlrqdf /fh u/]sL gflosf ;lgn] clegou/]sf rnlrq k| ]dlk08, b}j;+hf]u tyf ;8sn] bz{sdfem cld6 5fk5f]8 ]sf 5g\. cfsif {s zf/Ll/s agfj6sL ;gLn] a|fO6/ 6'yk]:6sf nflulbPsf] d':sfgn] pgnfO{ clego Sofl/o/ ljsf; ug{ ;xof]u ldNof]. a|fO6/6'y k]:6 / ;lg /f}lgof/ b'j} a|fG8 oxL lj1fkgaf6 :yflkt ePsf lyP.

� 8nL u'?ªnfO{ klxnf] g]kfnL dlxnf df]8nsf ¿kdf jfO{jfO{ rfprfpsf] lj1fkgn]lrgfof]. sf“rsf] kbf{ zLif{ssf] k':tsdf bLkf uf}td n]lV5g\ 8nL u'?ª clegLtjfO{jfO{ rfprfpsf] lj1fkgnfO{ k|fljlws lx;fan] klxnf] :t/Lo l6eL lj1fkgdfGg ;lsG5. klxnf] k6s Tof] lj1fkg x]/]kl5 jfOjfO sDkgLsf;~rfnsx¿ lrt vfP / ltgn] eg]– ‘of] s]6Lsf] lj1fkg xf] ls xfd|f ]rfprfpsf] < o;df *) k|ltzt l;g t s]6Ls} 5, xfd|f] rfprfp vf]O <’ t/crDd ToxL lj1fkgn] jfO{jfO{ rfprfpsf] ahf/ km/flsnf] agfof]. To;}n] lgb]{zs k|]dpkfWofonfO{ lrgfof] / 8nL u'?ªnfO{ klAns lkmu/;d]t agfof].

k|]/0ff zdf{dWok[i7df

Page 2: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

/+ud~r Sof;]6

/+ud~r

@ Uofn/L

nfOe zf]

j[if

ldy'g

ss{6

l;+x

sGof

t'nf

j[lZrs

wg'

ds/

s'De

dLg

tkfO{+sf] of] ;ftftkfO{+sf] of] ;ftfd]if

of] ;ftfsf] k~rf·

rnlrq

nfOe sG;6{

o'jf /]s8{\;sf]uLlt;+u|x …nfOe sG;6{Ú ufosk|sfzsf Psn :j/n] ;lhPsf]5 . ;+u|xsf b;j6} uLt ufosk|sfzn] g} ;+uLtj4 u/]sf x'g\ .rl/q aGhf/f, P;kL v/]n tyfufos k|sfzn] ;+u|xsf uLt /rgfu/]sf 5g\ .

efUo

u f o skm';f{ª nfdfsf] uLlt;+u|x

…efUoÚ ahf/df cfPsf] 5 .;Demgf cl8of]sf] of] ;+u|xdf kkz}nLsf cf7j6f uLt ; 'Gg;lsG5 . ;+u|xsf ;a} uLtdfufos nfdfs} zAb tyf ;+uLt;d]l6Psf] 5 . ;+u|xdf lah' sdf{rfo{n];+uLt ;+of]hg u/]sf 5g\ .

OG;fkmof ] ;ftf slnp8sf

l;g]df3/x¿ ;f]let a:g]tdox'g] ePsf 5g\ . /fhwfgLaflx/a:g]tn] lgb]{zg u/]sf] …ld;gne Og l;lSsdÚ k|bz{g x'“b}5eg] /fhwfgLdf cfh z'qmaf/b]lvpgs} lgb]{zgdf lgdf{0f ePsf] r n l r q…OG;fkmÚ rNb}5 . emG8} Ps jif{cl3 lgdf{0f ePsf]…OG;fkmÚsL lgdf{qL s[iff rf}nfufO{+ x'g\ . rnlrqdfdflg;k|lt kz';/x k|:t't Jojxf/nfO{ ;d]l6Psf] 5. holszg a:g]t / ljqmfGt a:g]tn] lglvnpk|]tLnfO{ kz';/x kfn]sf x'G5g\ . pgsf] 3f“6Ldfs's'/sf] em}+ k§f af“lwPsf] x'G5 . k§f vf]Ng]lalQs}pgL cfkm\gf] an k|bz{g ub}{ emu8f ug{ emD65g\ .rnlrqdf /fh]z xdfn klg 5g\ . xdfnsf] pkl:yltn]rnlrqdf /f]df~r pTkGg x'g] lgb]{zs a:g]tsf]bfaL 5 . rnlrqdf wL/]g zfSo / gfu]Gb| l/hfnvngfossf] e"ldsfdf 5g\ . em/gf yfkf / /]lhgfpk|]tLn] gflosfsf] e"ldsf lgjf{x u/]sf] of] rnlrqsfn]vs ljsf; cfrfo{ x'g\ . cfrfo{sf cg';f/rnlrqsf] ljifo oyfy{tfdf cfwfl/t 5 . rnlrq…OG;fkmÚdf s[i0f >]i7sf] 5fof+sg, /fh' zfxsf] g[To,of]u]Gb| >]i7sf] åGå tyf dx]z v8\sfsf] ;+uLt ;'Gg–x]g{ kfOg]5 .

jkmfcl3Nnf] ;ftf k|bz{g ePsf]

rnlrq …/a g] agf lb hf]8LÚ n]bz{ssf] ;fy kfO/x]sf] cj:yfdfof] ;ftf alnp8df Pp6f dfqrnlrq k|bz{g x'“b}5 . …jkmfÚ zLif{ssf]of] rrf{d} gcfPsf] rnlrqdfkm{t k'/fgfrnlrqsdL{ /fh]z vGgf nfdf] ;dokl5 kbf{dfb]lvg]5g\ . ;'b]z a]/Ln] klg rnlrqdf k|d'v e"ldsf

• ahf/df k|foM gkfOg] k':tsx¿sf] k|bz{gL xfn} ;DkGgePsf] 5 . dfl6{g rf}tf/L / lxdfn P;f]l;P;gsf] ;+o'Qmcfof]hgfdf pQm k|bz{gL kf“r lbg;Dd rn]sf] lyof] . u}/;/sf/LIf]qsf ;+:yfx¿n] k|sflzt u/]sf ;w}+ ahf/df gkfOg] k':tsx¿k|bz{gLdf /flvPsf] lyof] . /fli6«o ;efu[xsf] k|fª\u0fdf ;DkGgk|bz{gLdf ?d 6' l/8, OG;]s, ODa]n PlS;;, Ol;df]8, l;ljg,cf]/]s g]kfn, dbg k'/:sf/ k':tsfno, dfOu|];g g]6js{nufot@& j6f ;+3–;+:yfsf :6n lyP .

• blIf0f sf]l/ofdf sl/a 5 dlxgf nfdf ] k|lzIf0fdf;xefuL eP/ :jb]z kmls{PsL lrqsf/ Pl/gf tfd|fsf/sfsf ] l/ofnL k |efjsf lrqsnf b/af/dfu{l:yt cf6 { ;kUofn/Ldf k|bz{g e}/x]sf 5g\ . k|bz{gLdf Pl/gfn] tof/kf/]sf b''O{ bh{g lrq ;dfj]z 5g\ . k|bz{gLdf ;dfj]z ul/Psflrqsnfdf Pl/gfn] sf]l/ofnL ;+:s[lt, e"–b[Zo, efiff tyf ;fdflhsl:yltnfO{ lrqdf ptf/]sL l5g\ . Pqm]lns dfWoddf tof/ kfl/Psflrqx¿ cfufdL ;f]daf/;Dd hf/L /xg]5 .

• lj/f]w ug]{ cf–cfkm\g} tl/sf x'G5g\, t/ lj/f]w ug{sfnflu aGb g} ug'{kb}{g eGg] ;Gb]z lb+b} /fhwfgLsf #% SofDk;sf^% ljBfyL{n] lrqdfkm{t lj/f]w–l;h{gf tof/ kf/]sf 5g\ . utzlgaf/ 6'l8v]ndf cfof]lht v'nf lrqsnf k|ltof]lutfdfljBfyL{x¿n] lrqsnfdfkm{t lj/f]wsf Wj+;fTds pkfo 5f8]/l;h{zLn pkfo ckgfpg cfx\jfg u/]sf lyP .

lgjf{x u/]sf 5g\ . ;lnd /fhfn] tof/ kf/]sf] syfdfcfwfl/t of] rnlrqsf] lgb]{zg /fs]z ;fjGtn] u/]sf5g\ . kfls:tfgL snfsf/ ;fGgf vfgn] oxLrnlrqdfkm{t alnp8 ofqf k|f/De u/]sL l5g\ .;fGgf rnlrqsL Ps dfq gflosf x'g\ . rnlrqsf]zLif{sem}+ o;df >Ldfg\–>LdtLaLrsf] ;DaGwnfO{lrq0f ul/Psf] 5 . syfcg';f/ /fh]z vGgfn] wgf9\oJolQmsf] e"ldsf lgjf{x u/]sf 5g\ . k|f}9 cj:yfdfk|j]z ul/;s]sf vGgfn] Pp6L ;'Gb/ o'jtL;“u ljjfxu5{g\ . sd pd]/sL tL ;'Gb/Ln] vGgfsf] ;DklQsfnflu ljjfx u/]sL x'lG5g\ . pgL cfkm\gf j[4 >Ldfg\af6zf/Ll/s ¿kn] c;Gt'i6 x'g' :jfefljs xf] . To;}n]pgn] k/k'?if;“u ;DaGw lj:tf/ ug{ yflN5g\ .k/k'?if;“u ;DaGw a9]kl5 cfkm\gf >Ldfg\;“u pgsf];DaGw lau|g yfN5 . rnlrqsf] SnfOd]S;nfO{ eg]lgb]{Zfsn] cg'dfg u/]eGbf ljk/Lt agfPsf 5g\ .sl/a b'O{ 306f nfdf] of] rnlrqsf] SnfOd]S;sfaf/]df hfGg bz{sn] rnlrq g} x]g'{kg]{ x'G5 .

kl/>d ug'{k/] klg wg cfh{gx'g;S5 . Joj;foaf6 nfe xfl;nx'g]5 . ofqf ug]{ cj;/ k|fKt xf]nf .efUon] ;fy lbg]5 . k/fqmd a9\g'sf;fy} cw'/f sfd aGg] tyf gof“ sfdkfOg] of]u eP klg a'waf/ tyflaxLaf/ :jf:Yo u8a8 /xg], sfddfcj/f]w cfpg] Pj+ lrGtfn] ;tfpg]b]lvG5 .

u|xuf]r/ /fd|f 5g\ . sfddf;kmntf xft nfUg]5 . wg cfh{g ug]{cj;/ ldNg]5 eg] k/fqmd a9\g]5 .cw'/f sfd k"/f x'g]5g\ . Joj;foaf6nfe k|fKt x'g]5 . c¿af6 ;xof]uklg kfpg'xf]nf . ofqf ug]{ cj;/h'6\g]5 . :jf:Yo u8a8 /xg] x'“bf vfgkfgdfljrf/ k'¥ofpg'xf]nf . cWoogdf ;kmntfdfkfpg ;do nfUg ;S5 .

;do Tolt /fd|f] 5}g . sfdubf{ ljrf/ k'¥ofpg'xf]nf . dg r~rn/xg]5 . 3/]n' ;d:ofn] ;tfpg;S5 . sfd ug]{ pT;fx b]lv“b}g . untljrf/ a9\g ;S5 . cWoogdf cj/f]wcfpnf . s'/f sf6\g]x¿ ;lqmo/xg]5g\ . Joj;fodf ;kmntf k|fKtx'g]5 . wg cfh{g klg x'g;S5 .

;d:ofx¿ cfpnfg\ . låljwfn]klg ;tfpg]5 . s'/f sf6\g]x¿k|z:t} xf]nfg\ . ldqx¿l;t ;hu/xg'xf]nf . cWoogdf ;kmntfkfpg ufx|f] 5 . wgdfn x/fpg;S5 . Joj;foaf6 nfe lng;lsg ]5 . ofqf ug ] { cj;/h '6 \g ]5 . ;kmntfsf nf luuf]klgotf ckgfpg'xf]nf .

;ftf dWod /xg]5 . zq'af6;hu /xg'xf]nf . :jf:Yosf] Vofn ug'{kg]{a]nf 5 . af]nLsf] k|efj Pj+ k/fqmda9\g'sf ;fy} cw'/f sfd k"/f x'g] tyfgof“ sfd kfOg] of]u 5 . cWoogdf;kmntf kfpg k|of; ug'{knf{ . a'waf/tyf laxLaf/ 3/]n' ;d:ofn] ;tfpg], lrGtfa9\g] Pj+ sfddf cj/f]w cfpg] b]lvG5 .

dfg;Ddfg k|fKt x'g]5 eg]ef]het]/df ;fd]n x'g] cj;/ h'6\g]5 .Joj;foaf6 klg nfe xf]nf . k/fqmda9\g]5 . cw'/f sfd aGg] tyf gof“sfd kfOg] of]u 5 . cWoogdf;kmntf ldNg]5 . ;lhn} c¿sf] dglhTg ;lsg]5 . af]nLsf] k|efj Pj+wfld{s sfo{df ?lr a9\g]5 . efUon]klg ;fy lbg]5 .

;ftf dWod /xg]5 . ;'?df vr{Pj+ ljjfb a9\g]5 eg] wgdfn x/fpg;S5 . ljjfbsf] ;Defjgf ePsfn];+oldt /xg'xf]nf . zlgaf/ tyfcfOtaf/ cz'e ;dfrf/ ;'Gg'knf{ .;f]daf/ / d+unaf/ dfg;Ddfg Pj+sfddf ;kmntf ldNg] tyf k|;Ggtf a9\g]of]u 5 . wg cfh{g ug]{ cj;/ h'6\g]5 .

u|xuf]r/ /fd|f 5g\ . ;'?dfdfg;Ddfg kfOg]5 eg] wg cfh{gklg x'g;S5 . c¿sf] dg lhTg;lsg]5 . k/fqmd Pj+ af]nLsf] k|efja9\g'sf ;fy} cw'/f sfd aGg] tyfgof“ sfd xft nfUg] of]u 5 .cWoogdf ;kmntf Pj+ e]63f6df/dfpg] cj;/ ldNg]5 . ;f]daf/ tyfd+unaf/ vr{ Pj+ ljjfb a9\g ;S5 .

;do /fd|f] 5 . sfddf ;kmntfldNg]5 eg] k/fqmd a9\g]5 . cw'/fsfd aGg] tyf gof“ sfd kfOg] of]u5 . ;a}n] ;xof]u ug]{5g\ . Joj;fodf;kmntf xft nfUg]5 . wg cfh{g ug]{cj;/ h'6\g]5 . cWoogdf ;kmntfk|fKt xf]nf . a'waf/ tyf laxLaf/ vr{,ljjfb Pj+ lrGtf a9\g ;S5 .

;'?df c:j:ytf Pj+ cfn:otfa9\g]5 . sfddf cj/f]w cfpgfn]dgf]an 36\g ;S5 . vr{ Pj+ ljjfbklg a9\g]5 . s'/f sf6\g]x¿af6;fjwfg /xg'xf]nf . ;f]daf/b]lvdfg;Ddfg ldNg], sfddf ;'wf/cfpg] tyf Joj;fodf ;kmntfldNg] b]lvG5 . wg cfh{g x'g] Pj+ofqf ug]{ cj;/ h'6\g]5 .

sfddf cj/f]w cfpgfn] dgf]an36\g]5 eg] vr{ Pj+ ljjfb a9\g]5g\ .dg b'ljwfu|:t /xg]5 . em"6f cf/f]kklg nfUg ;S5 . a'waf/ tyf laxLaf/dfg;Ddfg Pj+ sfddf ;kmntf ldNg],wg cfh{g x'g'sf ;fy} cWoogdf;kmntf kfOg] of]u 5 . cw'/f sfd k"/fx'g]5g\ . cfkmGtx¿n] eg] ;tfpg ;S5g\ .

sfddf ;kmntf ldNg] tyfwg cfh{g ug]{ cj;/ h'6\g]5 .cfkmGtx¿sf] ;xof]u ldNg]5 .cWoogdf ;kmntf k|fKt xf]nf .Joj;foaf6 nfe xft nfUg]5 .ofqf ug]{ cj;/ k|fKt xf]nf .;f]daf/b]lv :jf:Yo u8a8 /xg],sfddf cj/f]w cfpg] tyf lrGtfa9\g] of]u 5 .

k'; % ut] M cGt/f{li6«o dfgj Pstf lbj;, * ut] M ;kmnf PsfbzL,!) ut] M O;fO{ wdf{jnDaLx¿ kj{ lqm;d; .

• lxdfno lyP6/sf] cfof]hgfdf utzlgaf/ /fhwfgLdf …uf8LÚ zLif{ssf] gf6s d~rgePsf] 5 . 6'"l8v]ndf d~rg ul/Psf] pQmgf6sdf /fhg}lts :jfy{sf nflu dfq ge} ;fgf]kfl/jfl/s emd]nf x'“bf;d]t ;8shfd ug]{ v/fa;+:s[ltk|lt Jo+Uo ul/Psf] lyof] .

• g'jfsf]6jf;Ln] Ps dlxgfcl3 vf8Ld'n'saf6 kmls{PsL Pp6L g]kfnL r]nLsf] syfgf6sdfkm{t x]g{ kfPsf 5g\ . r]nLa]6L a]rlavgaf6k|efljt lhNnfsf] of] k"jL{ ufp“df r]tgf hufpglhlj;, zlQm ;d"x tyf k|ultzLn n]vs ;d"xn]…cf“;'sf] Ohnf;df /fwfÚ zLif{ssf gf6s d~rg u/]sf]xf] . ;To 36gfdf cfwfl/t gf6sn] u|fdL0f If]qsf]ul/aL tyf r]nLnfO{ ljb]z k7fpg afWo cleefjssf]cj:yfnfO{ lrq0f ug'{sf ;fy} To:tf] cj:yfaf6 d'Qmx'g ;Gb]z klg lbPsf] 5 .

k':ts

ljZjsf] 5fgfdf dxfsljn]vs t'n;L e§/fO{n] ltAatsf] Nxf;fdf dxfslj

b]jsf]6fsf] k|ltdf :yfkgf ePsf] ;Gbe{nfO{ ;d]6]/ tof/kf/]sf ] k':ts ljZjsf] 5fgfdf dxfslj h]kL k|sfzgn];fj{hlgs u/]sf] xf] . k':tsdf n]vs e§/fO{n] sf7df8f} +b]lvNxf;f;Ddsf ] ofqf tyf dxfslj b ]jsf ]6 fsf ] k | ltdf:yfkgfsf] rrf{ ;d]6]sf 5g\ . ! ;o # k[i7sf] of] k':tssf]d"No ! ;o ?k}of“ 5 .

Page 3: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 #

ef]ln s[lt Pjf8{

lj1fkg Joj;foLx¿n ]; [hgf u/ ]sf lj1fkgx¿sf ]k|lt:kwf{ …s[lt Pjf8{Ú ef ]lnzlgaf/ x 'g ] ePsf ] 5 .P8e/6fOlhª P;f]l;P;g ckmg]kfn -cfg_ n] cfof]hgf u/]sf]of] Pjf8{ ;df/f]xnfO{ * j6f/fli6«o 6]lnlehg Rofgnn] k|ToIfk |;f/0f ug ] {5g \ . lj1fkgJoj;foLx¿n] lgdf {0f u/]sflj1fkgdWo] ljleGg ljwfdfgf]ldg];gdf k/]sf lj1fkgnfO{Pjf8{åf/f ;Ddfg ul/g] cfof]hsn]atfPsf 5g\ .

xf]6n ;f]N6Ldf x'g]] …kf“rf}+cf]/fGh]a'd s[lt Pjf8{Ú df #@j6f lj1fkg Ph]G;Ln] efu lnPsf

5g\ . tLg 306f rNg] s[ltPjf8{df pkl:yt bz{snfO{ kof{Ktdgf]/~hg lbg] y'k|} sfo{qmd k|:t'tx'g]5g\ . …;L 6'df]/f] 6'8]Ú cyf{t\ef]lnnfO{ cfh} x]/f}+ eGg] gf/fsf;fy cfof]lht s[lt Pjf8{sf] o;k6ssf] ;+:s/0fdf xf:osnfsf/dgf]h uh'/]nn] @% jif{ k5fl8sf]g]kfnL lj1fkg ahf/sf] sNkgfdfxf:o k|x;g k|:t't ug] {5g\ .…lj1fkg ahf/sf ] ctLtb]lvjt{dfg x'“b} eljio;Ddsf] ofqfdfcfnf]rgfTds xf:o k|x;gnfO{s[lt Pjf8{df dxŒj lb“b}5f} +,Úcfgsf cWoIf lgd{n kf }8 ]neG5g\– …tLg 306fsf] sfo{qmdnfO{6 ] lnlehg x ]g ] { bz{sn] klg

dxŒjsf ;fy x]¿g\ eGg] xfd|f]rfxgf xf] .Ú Pjf8{ ;df/f]xdfljleGg lj1fkgsf] lh+unsf]k[i7e"lddf df]8nx¿nfO{ ¥ofDkdfptfl/g]5 . sfo{qmdsf csf{cfsif {0f gfos >Ls[i0f >]i7aGg]5g\ . km\o'hg 8fG;;lxtk|:t't x'g] gfos >]i7nfO{ Psgflosfn] ;fy lbg]l5g\ . o; afx]snlntsnf s]Gb|sf snfsf/x¿n]ljleGg uLtdf cfsif{s g[Tok|:t't ug]{5g\ .

ljleGg @! ljwfdf ljt/0ful/g] s[lt Pjf8{ x:tfGt/0fsfnflu rlr{t g]kfnL ;]lna|]6Lx¿pkl:yt x'g]5g\ . cfgsf cWoIfkf}8]nsf cg';f/ sfo{qmdnfO{kof{Kt xf:odgf]/~hgfTds agfpg]k|of;df cfg h'6]sf] 5 . g]kfnL6]lnlehg Rofgnx¿af6 sl/a !s/f]8 g]kfnLn] k|ToIf x]g]{ ck]Iff/flvPsf] of] ;df/f]xdf sl/a &;o cfuGt's pkl:yt x'g]5g\ .

sfo {qmdsf ] csf ] { d 'Vocfsif{0f bf}/f–;'?jfn k|lt:kwf{x'g]5 . kl5Nnf jif{x¿df g]kfnLklx/g bf}/f–;'?jfn lj:yflkt x'“b}

uPsfn] bf}/f–;'?jfnk|lt df]xa9fpg o; k|sf/sf] k|lt:kwf{sf]cfof ]hgf ul/Psf ] kf }8 ]natfp“5g\ . k|ltof]lutf bf}/f–;'?jfnnufP/ ;xefuL x'g rfxg] hf]–sf]xLsf lglDt v'nf ul/Psf] 5 .k|lt:kwf{df rf/ hgfnfO{ k'/:s[tul/g]5 . o;afx]s cfsif{s bf}/f–;'?jfn nufpg] Ps hgfnfO{ ljz]ifk'/:sf/sf] Joj:yf ul/Psf] 5 .

g]kfnL ahf/df k|To]s jif{@) k|ltztsf b/n] lj1fkgsf]ahf/ a9\b} uPsf] 5 . lj1fkgahf/ a9]s}n] kf“r jif{ cl3b]lvlj1fkg lgdf{tfx¿aLr k|lt:kwf{u/fpg] p2]Zon] …s[lt Pjf8{Ú ul/“b}cfPsf] xf] .

ut jif{eGbf a9L lj1fkgJoj;foLn] ;xeflutf hgfPsf]o; k6ssf] s[lt Pjf8{df a]:6l6le;L, a]:6 l6le;L l:qmK6/fO6/, a]:6 l6le;L Pl86/, a]:6Sofd ]/ fk; {g , a ] :6 l6le;L8fO/]S6/, a]:6 Plgd]6]8 l6le;L,

a]:6 lk|G6 P8, a]:6 cf6{ 8fO/]S6/-lk|G6_, a]:6 slk/fO6/ -lk|G6_, a]:6lk|G6 kmf]6f]u|fkm/, a]:6 /]l8of] :k6,a]:6 lnl/l;:6÷l:qmK6 /fO6/, a]:6lh+un sDkf]h/, a]:6 ;fpG8/]sl8{:6, a]:6 /]l8of] lh+un, a]:6cfp6 8f]/ -lalnaf]8{\;_, a]:6Oe]G6 Dofg]h/, a]:6 sdl;{onSofDk]g zLif{sdf gf]ldg];gdfk/ ]sf lj1fkg ;fdu|Lx¿sf ]k|lt:kwf{ x'g]5 . k|To]s ljwfdf %lj1fkg Joj;foLsf lj1fkggf ] ldg ];gdf k/ ]sf 5g \ .k|lt:kwf{df lj1fkg ahf/dfcu|0fL /x]sf lk|Hdf P8e/6fOlhª,j]nsd P8\e/6fOlhª, P8 Pe]Go'hg]kfn, lahg]; P8efG6]h, :k]S6«dP8\e/6fOlhª cGo Joj;foLsf]t 'ngfdf w ]/ }j6f ljwfdfgf]ldg];gdf k/]sf 5g\ . s]xLrNtLsf lj1fkg Joj;foLn];xeflutf ghgfPsf] s[lt Pjf8{dfo;k6s gof“ Joj;foLx¿sf] pkl:ylta9]sf] cfgn] hgfPsf] 5 .

Page 4: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

klg cfp“5 eg] o:tf c¿ y'k|}36gf 36\g ;S5g\, t;y{ ;/sf/n]o;tkm{ ;dod} Wofg k'¥ofpg'k5{ .lgt]z—cflzif xTofsf08n]cleefjsx¿nfO{ klg 7"nf] lzIfflbPsf] 5 . of] 36gfn] cfkm\gfafnaflnsfnfO{ To:tf cfk/flwsb[Zox¿af6 6f9} /fVg'kg]{ / af/Daf/pgLx¿sf] afgL–Jojxf/dflylgu/fgL /fVg'kg]{ lzIff lbG5 .

–clgn zdf{, kf]v/f

c/fhstfsf] cGToslxn] <

b'O{ jif{leq b]zaf6 lg/If/tfpGd"ng ug]{ 3f]if0ff u/]/ gof“u0ftflGqs g]kfnsf] lzIffIf]qdfs]xL x'G5 ls eGg] ;Gb]z g]skfdfcf]jfbLsf] g]t[Tjsf] ;/sf/n]lbPsf] lyof], t/ dfcf]jfbLsfjl/i7 g]tf cy{dGqL 8f= afa'/fde§/fO{ tyf ;f]xL kf6L{sf s]Gb|Lo

c“Wof/f]af6 pHofnf]lt/ a9\g, g5'6fp“m ;fKtflxs k9\g.;f}hGo M ;fKtflxs–kflIfs klqsf /fli6«o ;~hfn

…tLtf] ;ToÚ :tDesf nflu cfkm"n]b]v]sf, ef]u]sf s6' ;To k7fpg xflb{scg'/f]w 5 .

—;Dkfbs

;DkfbsLo lr7Lkq

d'vfn] tLtf] ;To

$

xltof/ / dgf]lj1fgd}n] ;fg}df …s[i0f] / v's'/LÚ

syf k9]sf] lyP“ . syfcg';f/s[i0f]n] Ps lbg v's'/L e]6]kl5cg]sf}+ s'/f ;f]Rg yfN5 . d]/f]xftdf xltof/ 5, ca d h;nfO{h] ug{ klg ;S5' eg]/ ;f]Rbf;f]Rb}pm cjr]tg dgdf k ' U5 /cflv/df ToxL v's'/Ln] ;'lt/x]sL>LdtLsf] xTof u5{ .

7Ls o;}u/L /fh]Gb| kl08tn]ha # xhf/df k]:tf]n lsG5 tap;sf] dgdf klg cg]sf}+ ljrf/cfp“5g\ . d}n] ca h;nfO{ h]ug{ klg ;S5', Pp6f uf]nLn] g}s;}sf] Hofg lng klg ;S5' eGg]ljrf/ p;sf] dgdf knfp“5 .To;}n] p;n] ^ xhf/ ?k}of“sf]df]afOnsf] k};f ltg'{eGbf c? b'O{hgf ;fyLsf] ;xof]un] b'O{ lgbf]{ifafnssf] lgd{dtfk"j{s xTof u5{ .

Tof] ;qjif]{ o'jsn] To:tf]xltof/ sxf“af6 lsGof] eGg] s'/fpgsf cleefjsn] lsg yfxfkfPgg\ < s] p;sf cleefjsn]cfkm\gf] 5f]/f s]–s;f] ub}{5 eGg]s]xL kQf] kfPsf lyPgg\ < s]pgLx¿ cfÎgf] 5f]/fsf] s'g} jf:tfub}{gy] < oL tdfd k|Zgn] oltv]/;a}nfO{ ;f]rdUg agfPsf] 5 .

;q—;q jif{sf tL tLgo'jsn] To;/L cfkm\g} ;fyLnfO{v's'/L / k]:tf]n k|xf/ u/L s;/LxTof ug{ ;s] xf]nfg\ < Tof] a]nfpgLx¿sf] ljj]s / dfgjtf sxf“lyof] < s] pgLx¿n] xTofkl5sf]l:yltsf] sNkgf u/]sf lyPgg\ <

g]kfnleq} Pp6f ljBfnosf]ljBfyL{n] ;lhn};“u Tolt ;:tf]dfk]:tf]n lsGg kfpg' b'Mvsf] l:yltxf] . olb o:tf] cj:yf xfd|f] b]zdf

3 [ 0 f f ug ] {n fO { d fo fu/, dfof ug] {nfO{ slxNo}3[0ff gu/ .

lt/:sf/sf ] gh/nfO {d':sfgn] :jfut u/ .

–;xofqL /fwf, c3f{vf“rL;d:ofx¿ jf:tjd }

hlGd/xG5g\ logLx¿ slxNo}db } {gg \ dfq :j¿kabln/xG5 .

dflg;x¿ dxfg\ aGg];f ]rdf 8 'A5g \ t/ v/faljrf/x¿df s}b x'G5g\ .

efjgfdf 8 ' Ag ]x¿sfNklgs ;+;f/sf ] ; 'Gb/au} +rfdf ljr/0f ul//x]sfx'G5g\ t/ oyfy{df pgLx¿s'¿k ;+;f/sf] w/fkdf k/]/56k6fO/x]sf x'G5g\ .

–Pd;L afª\b]nsfd ug]{ dflg; af]Nb}g,

gug]{ a9L af]N5 .dfofdf v';LeGbf xhf/f}+

u'0ff a9L kL8f n's]sf] x'G5 .;a}sf] dgdf dfofsf]

kfn'jf knfp“5 .hfu]Zj/ rf}w/L, wgs'6f;w} d sf] x'“, sxf“ 5' /

lsg 5' a'em\g' k5{ .–l8la /s

g]tfx¿sf kl5Nnf cleJolStn]pgLx¿dflysf ] ljZjf;8udufpg yfn ]sf ] 5 .g8udufcf];\ klg s;/L < slxn]dfcf ]j fbL hgo '4 n8 ]sfn ]Pd=P=;/x dfGotf kfpg'kg]{ s'/fp7fOG5 eg ] slxn ] lghLljBfnodf nufgL gug {c3f]lift wDsL lbOG5 .

cem cfly{s ljw]os @)^%n] Joj:yf u/]sf] lzIff ;]jf s/sf;DaGwdf hf/L ljjfb / c;xdltb]Vbf 7"n} b'3{6gf x'g] xf] ls eGg]cfz+sf a9]sf ] 5 . Psflt/dfcf]jfbL kf6L{ ;dly{t clvnqmflGtsf/L / cy{dGqL lzIff ;]jfs/ p7fP/} 5f8\g] c8fgdf 5g\eg ] lghL tyf cfjf;LoljBfnox¿sf ;+u7gn] lzIff ;]jfs/ s'g} klg xfntdf gltg]]{ 3f]if0ffu/]sf 5g\ . pgLx¿ kRrL;k|ltzt cfos/ ltl//x]sf] / Ps

k|ltzt 5fqj[lQ k|bfg ub}{ cfPsfn]yk kf“r k|ltztsf] bf]xf]/f] s/cg'lrt ePsf] ts{ ul//x]sf 5g\ .lzIff ;]jf s/sf] ljjfb ;jf]{Rrcbfnt;Dd k'u]sf] oyfy{tf xfd|f;fd' 5, en} cbfntn] ;/sf/nfO{tTsfn s/ p7fpg af6f] v'nful/lbPsf] lsg gxf];\ <

cfkm\gf sfo{stf{n] pRrlzIffxfl;n ug{ gkfPsfn] b; jif{hgo'4 n8]sfnfO{ Pd=P= ;/xdfGotf lbg'kg]{ tyf oL jif{x¿dfk9]/ of]Uotf agfPsf / hgo'4n8]sf dfcf]jfbL sfo{stf{aLrsf]vf8n k'g'{k5{ eGg] dfcf]jfbLsfs]Gb|Lo ;b:o /fd sfsL{sf] egfO;'Gbf dfcf]jfbLn] g]kfnsf] lzIffIf]qnfO{ stf 8f]¥ofpg vf]h]sf]xf ] a 'em \g ;lsPg . b ]zsf ]ljsf;sf] k|d'v kIfsf ¿kdf/x]sf] lzIff If]qdf c/fhstfl;h{gf x'g] u/L cfPsf o:tf s'/fs;}sf] lxtdf 5}g .

clxn ] g ]k fnsf ] efjLlzIffgLltsf af/]df v'n]/ ts{ ug]{;'gf}nf] cj;/ xf] . To;}n] lghLlzIf0 f ; +:yfn ] k ' ¥ofPsf ]of]ubfgnfO{ nf]Kkf Vjfp“b} lghL:s'ndf nufgL gu/ egL cfPsf]cy{dGqLsf] Psf]xf]/f ] l9kL klgJo fjx f l /s n f Ub } g . s ] x LljBfno ;~rfns gfkmfd'vLeP eGg] lgx'“df ;a} ;~rfnsnfO{Pp6 } 3 fgd f x f Ng ' s;/ Lo ' lSt; +ut x 'g;S5 < lghLlzIf0f ;+:yfljgfsf] lzIffsf ]u '0f:t/ / glthfsf ] sNkgfu/]/ x]/f } + t < hjfkm 5n{ +u}cfpg]5 . To;}n] cf}+nfdf 3fpnfUof] eg] cf}ifwf]krf/ ug]{ lsk"/} xft sf6]/ kmflnlbg] <

–sljtf k/fh'nL

xfd|f] ;dfhdf PrcfO{eL ;+qmldtx¿nfO{/fd|f] b[li6n] x]l/“b}g eg] /fd|f] Jojxf/ klg ul/“b}g .pgLx¿nfO{ k/]sf] b'Mvsf af/]df s;}n] klgglhsaf6 a'em\g] / ;f]Wg] k|of; klg ub{}gg\ .;dfhdf pgLx¿nfO{ x]o efjn] x]l/G5 . To;}n]PrcfO{eL ;+qmldtx¿ ;dfhdf v'n]/ s'/f ug{;Sb}gg\ eg] ldl8of;fd' ;fj{hlgs x'g klgdfGb}gg\ . pgLx¿nfO{ ;w}+ dgdf cfkm"x¿P8\;/f]uL ePsf] s'/f ;dfhn] yfxf kfof] eg];dfhdf a:g] ;fdfGo ;j{;fwf/0fx¿b]lv lnP/k9]n]v]sf a'l4hLjLx¿n] ;d]t g/fd|f] / 3[l0ftJojxf/ ug'{sf ;fy} ;dfhaf6 PSnf] agfp“5g\eGg] eon] lk/f]lnO/xG5, t/ sf7df8f}+sf eLd;]gclwsf/L / dLgf k'gn] eg] ;dfhdf ;w}+ r'knfu]/ a:g'eGbf cfkm"nfO{ nfu]sf] /f]usf af/]dfk]mS; g]kfnn] cfof]hgf u/]sf] Ps sfo{qmddf

% lkm6 # OGr cUnL g'df /fO{ s'kG8f]n, nlntk'/sL :yfoLafl;Gbf x'g\ . g'df clxn] :gfts txdf cWoog/t l5g\ . s]xLk|ltof]lutfdf ;xefuL eP/ df]8lnª If]qdf xf]ldPsL g'df ;'k/ df]8naGg] rfxgf /flV5g\ . To;sf nflu cfkm"n] of] If]qdf ;Sbf] d]xgtul//x]sf] pgL atfp“l5g\ . g]kfnL;fO6 86sddf cfsif{s tl:a/ k|sflztePkl5 df]8lnª If]qdf rlr{t ag]sL g'dfnfO{ em"6f] af]Ng] tyf 9f]+uLJolQm dg kb}{gg\ . ;lkª ug{ tyf rnlrq x]g{ ?rfpg] g'dfnfO{ ;ljg/fO{ tyf !(&$ P8Lsf uLtx¿ s0f{lk|o nfU5g\ . To;f] t pgLcfkm"nfO{ ljb]zL ;+uLtsdL{ lnlGsg kfs{sf] km\ofg ePsf] atfpg klgkl5 klb{gg\ . /fd|f] Jojxf/ ePsf k'?ifn] dfq cfkm"nfO{ cfslif{t ug{;Sg] pgsf] wf/0ff 5 . dg ldNg] ;fyL kfPsf] v08df h:tf] 7fp“dfklg ;lhn} 3'nldn x'g ;Sg] v'aL ePsL g'dfn] s]xL Do'lhs lel8of]dfclego ;d]t u/]sL l5g\ .

;fOa/ un{

P8\;/f]uLx¿sf] clwsf/sf nfluv'n]/ s'/f u/] . sfo{qmddf klxnf] k6s;fj{hlgs ePsf pgLx¿n] cfkm"x¿ P8\; /f]uLePsf] s'/f ;dfhn] yfxf kfP klg pgLx¿n]ug]{ dfof / 3[0ff b'j}nfO{ cfkm\gf] uNtLn]lgDTofPsf] kl/0ffd eg]/ :jLsfg]{ atfP .;fyLx¿;“u a;]/ Pp6} l;l/Ghsf] k|of]u ;a}n]ubf{ cfkm"nfO{ P8\; nfu]sf] eLd;]g clwsf/Ln]atfP . To;}u/L >Ldfg\n] aflx/ cGodlxnfx¿;“u ljgfsG8d of}g;Dks{ u/Lcfkm";“u cfP/ ;Dks{ ubf{ cfkm"nfO{ P8\;/f]u nfu]sf]csL{ ;+qmldt dLgf k'gn] atfOg\ . pgLx¿n] cab'j} hgf ldn]/ ;a} P8\; /f]uL;“u v'n]/ s'/f u/Lcfkm"x¿n] klg ;dfhdf /fd|f] Jojxf/sf ;fy af“Rgkfpg'kg]{ clwsf/sf nflu sfo{ ug]{ atfP .

g'd

fsf]

;f}G

bo{

;x/ rrf{

c;'/lIft ;8slbgx'"h;f] ;8s b'3{6gfsf ;dfrf/ g]kfnL hgtfsf nflu

ca ;fdfGo e};s]sf] cfef; x'g yfn]sf] 5 . ;~rf/dfWodn]klg o:tf b'3{6gfsf ;dfrf/nfO{ k|d'v ;dfrf/ agfpg 5fl8;s]sf5g\ . s'g} a]nf ;8s b'3{6gfdf k/]sf] ;jf/L ;fwg jf dflg;;dfrf/sf] d'Vo ljifo x'Gy], t/ clxn] To:tf] cj:yf 5}g .lbgx'"h;f] ;8s b'3{6gf x'g yfn]kl5 ;~rf/dfWodn] klg ;DalGwt;dfrf/nfO{ lgoldt ;dfrf/sf ¿kdf lng yfn]sf x'g . of]l:ylt eg]sf] c;'/lIft ;8ssf] ;+s]t xf] . g]kfnh:tf] kxf8Ld'n'ssf nflu ;8s ;+/rgf hl6n Pj+ ;+j]bgzLn dflgG5 .xfd|f ;8sx¿ klg o:tf] l:yltaf6 cnu 5}gg\ . ljsf;k|lthgtfsf] rf;f] / ;8s g} ljsf;sf] k|tLs xf] eGg] dfgl;stfsfsf/0f xfdLsxf“ ag]sf ;8ssf ;+/rgfx¿ kof{Kt nufgLsf] cefjdfsdhf]/ / c;'/lIft dflgG5g\ . o:tf] ;8sdf bIftfk"j{s ;jf/L;fwg rnfpg'k5{ . clnslt c;fjwfgL eof] eg] b'3{6gf x'gk'U5 . o:tf] cj:yfdf ;/sf/n] ;jf/Lrfns Ohfhtkq, ;jf/L;fwgsf] ?6 k/ld6, IfdtfeGbf a9L ofq' g/fVg]h:tf s'/fdfljz]if Wofg lbg'kg]{ xf] .

To;afx]s ;jf/L ;fwgsf] cfo'n] klg ;'/lIft ofqfdf k|d've"ldsf lgjf{x u5{ eGg] s'/f xfd|f gLlt–lgdf{tfx¿n] x]Ssf /fVg'kg]{xf], t/ oL s'/fsf] 7Ls ljk/Lt hyfefjL ljt/0f ul/Psf ;jf/Lrfns Ohfhtkq, ?6 k/ld6, sRrf / elTsPsf ;8s,IfdtfeGbf a9L ofq' / ;jf/L ;fwgsf] cj:yfn] s] k|dfl0ft u5{eg] xfdLsxf“ x'g] clwsf+z ;8s b'3{6gf eljtJoeGbf a9L dfgjLosdhf]/Lsf sf/0f x'g] u/]sf 5g\ . o:tf] l:ylt Tolta]nf;Ddhf/L /xg]5 ha;Dd xfdL cfo' ;lsPsf ;jf/L ;fwgnfO{ ?6k/ld6 lbO/xG5f}+, cfnfsf“rf rfnsx¿nfO{ ;jf/L rfnsOhfhtkq lbO/xG5f}+ jf ;8ssf] dd{t–;Def/df Wofg k'¥ofp“b}gf}+ .o;afx]s rfnsx¿n] ug]{ dlb/fkfg klg ;jf/L b'3{6gfsf] csf]{sf/0f dflgPsf] 5 . ;jf/L rnfp“bf dlb/fkfg ug]{, df]afOnrnfpg], w"d|kfg ug]{ jf rfns;“u 5]pdf a;]/ s'/fsfgL ug]{cfdk|j[lQnfO{ xfdLn] s7f]/ sfg'gdfkm{t lgoGq0f gug]{ xf] eg]cfufdL lbgdf ;jf/L b'3{6gf lgoGq0f x'G5 eGg] s'g} cfzf gu/]x'G5 . ;jf/L b'3{6gfnfO{ lgoGq0f ug]{ ;+oGqnfO{ r':t–b'?:tagfpg ;8s oftfoft;“u ;DalGwt ;a} kIfn] OdfGbf/Lsf ;fycf–cfkm\gf] e"ldsf lgjf{x ug'{k5{, cGoyf o:tf ;8s b'3{6gfx¿xfd|f] b}lgsL x'g k'u] eg] klg cfZro{ dfGg' kb}{g .

d d'n'ssf] k|wfgdGqL x'“ls ljb|f]xL bnsf] g]tf x'“ eg]/cfkm}+nfO{ cGof}n x'g yfn]sf] 5 .

–k'iksdn bfxfn, k|wfgdGqLof] ;/sf/ c;kmn eof] eg]

g]kfnsf] jfdkGyL zlQmdfly g}gsf/fTds k|efj k5{ .

–gf/fo0fsfhL >]i7aflx/ / leq b'O{j6f cg'xf/

x'g' g} dfcf]jfbLsf] clxn]sf] ;a}eGbf7"nf] ;+s6 xf] .

–k|bLk 1jfnL, g]skf Pdfn];/sf/df a:g'sf] cf}lrTo

;lsof] .–hok|sfzk|;fb u'Ktf, dGqL

Tolt w]/} hgdt ePsf]dflg; -k|wfgdGqL k'iksdnbfxfn_n] sd{rf/Ln] ;xof]uu/]gg\ / d c;kmn eP eGg'g} unt xf] .

–åfl/sfgfy 9'+u]n, k"j{;lrjhgljb|f]x eg]sf] j:t'tM

s]xL klg xf]Og, of] c;fdlos,c;fGble{s, c;Dej, cg'lrt/ cg'ko'Qm dg;fo cleJoQmePsf] dfq xf] .–s]kL zdf{ cf]nL, g]skf Pdfn]

k|r08n] ;/sf/ 5f8\5'eGg' nfhdbf]{ s'/f xf] .

–8f= o'j/fh ;+u|f}nfdfcf]jfbL ljZjf;3ftLx¿sf]

;d"xsf ¿kdf lrlg“b}5 .–s[i0f kxf8L, dfgjclwsf/jfbL

Page 5: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 %

/l~ht cfrfo{, lgb]{zs, lk|Hdf P8 Ph]G;L

ca ldl8ofx¿ dh{ x'g'k5{kf“rf}+ ;+:s/0f;Dd cfp“bf

klg s[lt Pjf8{ ljjfb/lxt x'g;s]g, lsg xf]nf <

;+;f/df s'g} klg Pjf8{ljjfbd'Qm x'g ;Sb}g . hlt;'s}/fd|f] ug{ vf]h] klg s'g} g s'g}sdhf]/L b]lvG5 . g]kfnsf lj1fkgPh]G;Lx¿ ev{/ } Joj;flosx'“b}5g\ . o:tf] cj:yfdf lj1fkgsf]dd{ a'em\g] dflg;x¿sf] sdL x'g'g} ljjfbsf] sf/0f x'g ;S5 .

;d:of sxf“ b]lvPsf] 5 <;d:of P8 Ph]G;Lx¿df

5 . d'Vo ;d:of lj1fkgsf] dd{a'em \g g;Sg] hhx¿df klgb]lvG5 . xfdL ToxL lj1fkgnfO{/fd|f] dfG5f}+, h;af6 a9LeGbf a9Ldflg;n] ;Gb]z u|x0f ug{ ;S5g\ .tfn 'df cfn ' , aafn 5,laGbf;h:tf zAb /fv]/ xfdLlj1fkg agfp“5f}+ t/ hhn] o:tfs'/f /fd|f] xf]Og eG5g\ . xfdLOk]mlS6e P8 agfp“5f}+, pgLx¿lqmPl6e dg k/fp“5g\ . o;} sf/0fP8 Ph]G;Ln] c;Gt'li6 JoQm ug{yfN5g\ / ljjfb aflx/ cfp“5 .

sltko P8 Ph]G;L k|lt:kwf{d}efu lnO/x]sf 5}gg\ lg <

km'6jn g} gv]nL u|fpG8 /fd|f]5}g, PDkfo/ unt 5 eGg' /fd|f]xf]Og . sd]G6 ug'{cl3 km'6anv]Ng'k¥of], clg dfq of] /fd|f] /of] g/fd|f] eGg ldN5 .

ljjfb cfpg 'eGbf tk|lt:kwf{ g} gug'{ /fd|F] xf]Og / <

xf]Og, of] Pjf8{n] lj1fkg/fd|F] agfpg'k5{ eGg] r]tgf cfPsf]5 . o:tf Pjf8{n] Ps–csf{nfO{lrGg]–a'em\g], Ps} :Yffgdf a:g]jftfj/0f agfPsf] 5 . ldl8of /P8 Ph]G;LaLr ;DaGw dha'tePsf] 5 . kf“r jif{otf :t/Lolj1fkg aGg'df o:tf] k|lt:kwf{n]klg sfd u/]sf] 5 .

ef]ln zlgaf/ lj1fkg Ph]G;Lx¿ s[lt Pjf8{sf] pT;jdgfp“b}5g\ . ;f]N6L xf]6ndf x'g] pQm ;df/f]xnfO{ g]kfnsfcf7j6f 6]lnlehg Rofgnn] Ps;fy k|ToIf k|;f/0f ub}{5g\ .g]kfnsf ;Dk"0f{ /fli6«o b}lgsx¿ of] sfo{qmdsf] clkml;onldl8of ag]sf 5g\ . ;~rf/–dfWodnfO{ cfhsf] cj:yf;DdNofpg lj1fkg Ph]G;Ln] dxŒjk"0f{ of]ubfg u/]s} sf/0f of]Pjf8{nfO{ g]kfnL ldl8ofn] olt 7"nf] dxŒj lbPsf x'g\ . o;}cj;/df g]kfnsf] ldl8of k|lt:kwf{ Pj+ lj1fkg ahf/sfljifodf lj1fkg Ph]G;L lk|Hdfsf lgb]{zs /l~ht cfrfo{;“u;fKtflxsn] u/]sf] s'/fsfgL M

lj1fkgsf] :t/ a9\g'df of]dfq sf/0f xf] t <

/fd | f ] lj1fkg agfp “bfk'/:s[t eOG5 eGg] nf]e a9\g' /fd|f]s'/f xf] . oBlk cfh lj1fkgsf]Sjfln6L a9\g'df pkef]Qmfsf] r]tgfa9\g' / ;~rf/dfWod ;zQm x'g'n]klg sfd u/]sf] 5 .

clxn] g]kfndf lj1fkgsf]ahf/ slt k'Uof] <

sl/a # ca{ ?k}of“ .To;df 5fkf dfWodsf] c+z

slt 5 <jflif{s ^) s/f]8 ?k}of“sf]

xf/fxf/Ldf .6]lnlehg / /]l8of]sf] lx:;f <6]lnlehgx¿n] sl/a ^)

s/f]8 ?k}of“sf] lj1fkg kfpgyfn]sf 5g\ eg] /]l8of]x¿df @)s/f]8 ?k}of“sf] lj1fkg aHgyfn]sf 5g\ .

OG6/g]6 Dofu ]lhgx¿sf ]cj:yf s:tf] b]Vg'x'G5 <

g]kfndf o;sf] :sf]k cem}!) jif{ 5}g . g]kfn Go"h 86sdtyf O{–sflGtk'/ s]xL cufl8 5g\,t/ Tof] guGo 5 .

oL ;a} tYof+sdf sflGtk'/k|sfzg tyf k|;f/0fsf] cj:yfs:tf] 5 <

;a} tYof+sn] s] b]vfp“5g\eg] clxn]sf] cj:yfdf sflGtk'/sf]:yfg lng ;Sg] sf]xL 5}g .

clxn] sflGtk'/ klAns];G;nfO{r'gf}tL lbg s]xL b}lgsx¿ v'Ng] xNnf5, gof“ Go"h Rofgn klg cfO/x]sf5g\, o;n] s] c;/ kfnf{ <

sltkonfO{ sflGtk'/af6}uPsf b'O{ ;d"xn] klqsf vf]Ng]ePsfn] s]xL cK7Øf/f] knf{ ls eGg]nfu]sf] xf]nf t/ Tof] ;To xf]Og,lsgeg] cfddflg;nfO{ sflGtk'/af6sf] uof], sf] cfof] eGg] dtna x'“b}g .;Dkfbs k]ml/P klg To;sf kf7s

g36\g' o;sf] pbfx/0f xf ] .sflGtk'/n] hlt cfGbf]ng a]xf]¥of],hlt bafa y]Uof], Tof] efUo c¿klqsfn] kfp“b }gg\ . ToxL g}sflGtk'/sf] Kn; KjfOG6 ePsf] 5 .sf l Gtk '/ 6 ] lnlehg tyfPkm=Pd=sf] a|fG8 ljZj;gLo 5 .o;nfO{ tf]8\g uf¥xf] 5, 7"nf]d]xgt ug'{k5{ .

klxn] jfO{jfO{ rfprfpsf];fd|fHo lyof], t/ dfof]h rfprfpklg :yflkt eof] lg <

dfof]h ahf/df cfp“bf dgDa/ jfg 5“b}5' eg]/ jfO{jfO{;'t]/ a:of] . To;}n] dfof]h :yflkteof] . d]/f] ljrf/df sflGtk'/ To;/L;'t]/ a:g] sDkgL xf]Og .

To;f] eP gof“ ldl8of xfp;aGb x'G5g\ eGg vf]Hg'ePsf] xf] <

h;/L g]kfndf w]/} a}+s eP,clxn] dh{sf] tof/Ldf 5g\ . To;}u/Lldl8of klg ahf/sf] cg'kftdf a9LeP . ca lehg ldNg] ldl8ofx¿dh{df hfg'k5{ . yk ldl8of:6«f]ª\nL cfpg' kf7s, lj1fkgPh]G;L tyf kqsf/sf nflu /fd|f]ePsf] 5 . o;nfO{ bL3{sfnLg agfpggof“ /0fgLltdf hfg'k5{ .

h'g ¿kdf ldl8ofsf] ;+Vof a9]sf]5, To;sf] cg'kftdf lj1fkgsf] ahf/a9]sf] 5}g, t}klg ldl8of rln/x]sf5g\, sf/0f s] xf]nf <

lj1fkgaf6 dfq af “Rg ]

g]kfnL ldl8of lgs} sd 5g\ .sflGtk'/h:tf s]xL k|sfzg Pj+k|;f/0f ;+:yf lj1fkgn] g} af“r]sfdfq xf]Ogg\, k|ult klg ul//x]sf5g\ . af“sL w]/}h;f] ;+:yf s'g}p2]Zosf ;fy ahf/df cfPsfb ] lvG5g \ . sfnf ] lxdfno6fOD;;d]t aGb gx'g 'n ] of ]s'/fnfO{ k'li6 u5{ . ldl8ofx¿ w]/}x'g]lalQs} lj1fkg kfp“5g\ jfpgLx¿n] lj1fkg ;+sng ug{ldl8of rnfPsf x'g\ eGg ldNb}g ./fhg}lts ljrf/;“u glhs ePsf;fKtflxs klqsfx¿ o;}sfpbfx/0f x'g\ .

lk |Hdfn ] c7f/ jif {b ] lvlj1fkg ahf/df k|ult u/]sf] u¥o}5, sf/0f s] xf]nf <

d lg/Gt/ l;ls/xG5' . ev{/}hfkfg k'u]/ tflnd lnP/ kmls{P .d l6djs{df ljZJff; u5'{ . dslxNo} lg/fz x'Gg, ;w}+ ;sf/fTds;f]r /fV5' .

lj1fkg Ph]G;LdWo] tkfO{+

cfkm"nfO{ s'g gDa/df /fVg'x'G5 <h:tf] aflx/af6 tkfO{+sf] Ph]G;LnfO{y8{ kf]lh;g eG5g\ .

d gDal/ªdf ljZjf;ulb{g“ . xfd|f ] Ph]G;L b'O{j6fcGt/f{li6«o k'/:sf/ kfpg] klxnf]Ph]G;L xf] . ;a}eGbf w]/} ax'/fli6«osDkgLdf sfd ug]{ Ph]G;L xfd|}xf] . ;a}eGbf w]/} :6fkm kfNg]Ph]G;L klg oxL xf] . To;}n] aflx/s;n] s] d"Nof+sg u5{g\ eGbfklg d s] u5'{ Tof] dxŒjk"0f{ x'G5 .

tkfO{+sf] d"n l;4fGt s] xf] <gof“ rf/j6f SnfOG6 cfpg'eGbf

k'/fgf] Pp6f SnfOG6n] cfkm";“u sfdug{ 5f8\g' g/fd|f] xf] .

aflx/ ;kmn b]lvg] dflg;sf]JolQmut hLjg w/fkdf x'G5eG5g\ lg <

d]/f] To:tf] 5}g . Joj;fosf ;fy}kl/jf/nfO{ ;do lbg d ;Ifd 5' .d]/f] l6d olt ;zQm 5 ls To;n]d]/f] kfl/jfl/s hLjg lau|g lb“b}g .

—clZjgL sf]O/fnf

tl:a

/ M gj

/fh j

fUn]

o:tf] /x\of] kj{tLo rnlrq dxf]T;j

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f} +— rf/ jÈ{cl3

/fli6«o lqms]6 l6dsf] aGb k|lzÔ0fsfbf}/fg gS;fnsf] Ps xf]6ndf a:bflqms]6/ ljgf]b bf;n] cfkm" a;]sf]xf]6nsf] af6f] x'“b} clkm; hfg]s?0ffnfO{ klxnf] k6s b]v]sf lyP .klxnf] gh/d} dfof knfPkl5ljgf]bn] s?0ff;“u 3lgi7tf a9fP .of ] 3lgi7tf dfoflk/tLdfablnPkl5 ut zlgaf/ b'j} j}jflxsaGwgdf af“lwP .

lqms]6/ ljgf]b /fli6«o l6dsfsKtfg x 'g \ . alnª /

cn/fpG8/sf] e"ldsfdf d}bfgdfpqg] ljgf]bn] cfkm\gf] sl/a $jif{ nfdf] k|]dnfO{ vf;} k|bz{gu/]sf lyPgg\, t/ hfgsf/x¿sfcg';f/ ljgf]bsf] v]Ng] s'g} klg

ljgf]bsf] bf];|f]

Olgª k|f/Dev]ndf s?0ff eg ] d }bfgdfcfp“lyg\ . ljgf]b;“usf] ;fdLKotfn]s?0ffnfO{ lqms]6tkm{ cfslif{tu/]sf] lyof] .

d+l;/sf] klxnf] ;ftf ljgf]b

bf; / s?0ff s];Ln] cfkm\gf]k | ]dnfO{ kl/jf/sf] ;xdltdfljjfx–aGwgdf nfg] lg0f{o u/]sflyP . kfl/jfl/s ;b:o tyfg ]kfnL lqms6 l6dsf s ]xL;fyLsf aLr :jo+j/ u/]sf bf;n]ljjfx klg yf]/} ;fyLx¿dfem g};DkGg u/]sf lyP . ljjfxnfO{bf];|f ] Olgª ;lDemPsf ljgf]bn]ca cfkm" cem ;zQm ¿kdflqms]6sf] d}bfgdf pqg] atfPsf5g \ . s?0f f xfn PsPo/nfOG;df sfo{/t l5g\ .

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+— /fhwfgLdf kf“r

lbg;Dd rn ]sf ] sf7df8f } +OG6/g ];gn dfpG6 ]g lkmNdkm]l:6en -lsDkm_ df ef/tLoj[Qlrq …cfO{ jfG6 dfO kmfb/AofsÚ n] pTs[i6 rnlrqsf] Pjf8{lht]sf] 5 . ef/t dxf/fi6«sf] Pp6fls;fg kl/jf/df skf;sf] d"No36 ]k l5 cfPsf ] cK7 ]/ f ]kl/l:yltnfO { of ] rnlrqdf;dfj]z ul/Psf] 5 . j[Qlrqdfskf;sf] d"Nodf cfPsf] ¥xf;sfsf/0f Ps hgf ls;fg cfTdxTofug{ ljjz ePsf] jf:tljs 36gf;d]l6Psf] 5 . lxGbL tyf d/f7Lefif fdf tof/ kf l/Psf ] of ]j[Qlrqn] #@ j6f cGt/f{li6«ornlrqnfO{ pl5g]sf] xf] .

lxdfn P;f ] l;P;gn ]cfof]hgf u/]sf] kj{tLo rnlrqdxf ] T;jdf ; 'df hf ];gåf/flgb]{lzt j[Qlrqn] pTs[i6 :yfgxfl;n ub}{ ! xhf/ % ;o 8n/lht]sf] 5 . a]nfotL lgb] {zsh]l/dL luNn]n] lgdf{0f u/]sf]j[Qlrq …b 8] cfkm\6/ lk;Ú n]bf];|f] :yfg xfl;n ub}{ ! xhf/8n/ k|fKt u¥of] . ckmuflg:tfgsf]o'4/t I“]qdf hflu/ ePsf luNn]n]j [Q lrqdfkm {t o '4 tyfdfgjtfdfly ax; u/]sf 5g\ .

g]kfnL ;~rf/sdL{ bLks /f}lgof/n]dxf]T;jdf t];|f] :yfg xfl;n u/] .pgn] lgb] {Zfg u/]sf] j[Qlrq…y|];xf]N8Ú -rf}s}7_ df d}lynL;dfhsf] gf/L l:yltnfO{ ptfl/Psf]5 . j[Qlrqdf tYof+s ljefuaf6t/fO{ k'u]sL Ps cg';Gwfgstf{sf]hLjg, pgn] >Ldfg\;“u u/]sf];DaGw–ljR5]bsf ] syf tyf>Ldfg \–>LdtLaLr x 'g 'kg ] {;DaGwsf s'/f ;'g]kl5 3'D6f]leqaf“Rg ljjz Ps d}lynL d}lxnfsf];f]rfOdf cfPsf] kl/jt{gnfO{;d]l6Psf] 5 . bLksn] % ;o8n/ k|fKt u/] .

ut d+l;/ @^ ut]b]lv #)

ut];Dd rn]sf] dxf]T;j /fli6«o;efu[x tyf g]kfn ko{6g af]8{df;DkGg ePsf] xf] . dxf]T;jdf o;k6s kj{tLo ;+:s[lt, hLjgz}nL,kj{tf/f]x0f, jGohGt', kof{j/0f, e"–d08nLs/0f , n } + lustf tyfåGå;DaGwL ^) eGbf a9Lrnlrq k|bz{g ul/Psf] lyof] .dxf ]T;jdf #$ j6f rnlrqcGt/f{li6«o ck|lt:kwf{Tds ;d"x,@) j6f rnlrq cGt/f{li6«ok|lt:kwf{Tds ;d"x tyf !@ j6frnlrq g ]kfnL K f fgf ] /df;d"xcGtu{t k|bz{g ul/Psf]lyof] . k|blz{t rnlrqnfO{ g]kfnLrnlrq lgb] {zs ofbj v/]n,ef/tLo rnlrqsdL{ pu]g 5f]k]ntyf c:6«]lnofsf kj{tf/f]xL tyfn]vs la|lh6 d'O/ ;lDdlnt tLg;b:oLo lg0f f {os ;ldltn ]d"Nof+sg u/]sf] lyof] . dxf]T;jdf…cl8oG; RjfO; Pjf8{ ef/tLolgb]{zs g/]z a]bLsf] j[Qlrq …r]ackm b ld:6Ú n] lhTof] . of]j [Q lrq clt nf ]k f ] Gd 'v //x:ofTds /ftf] kf08fdf s]lGb|tlyof] . g]kfnL kfgf]/fdfcGtu{trnlrq …o '4 lrqÚ pTs [ i67xl/of] . s]zfª 5]t]g / k|]d ljsåf/flgb]{lzt of] j[Qlrqn] !! j6f g]kfnLrnlrq pl5g]/ @% xhf/ ?k}of“ gubtyf Pjf8{ xft kf¥of] .

Page 6: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 ^

lj1fkg ahf/ ePsf ]d'n'sdf o:tf pbfx/0f s]xL dfqkfOG5g\ . k"j{ ld; g]kfnx¿dflNesf ;'Aaf / piff v8\uL klglj1fkg clegos } sf/0f;j{;fwf/0fdfem cem a9L kl/lrtePsf] Ps lj1fkg Joj;foLpNn]v u5{g\ . x'g klg sl/a Psbh{geGbf a9L lj1fkgdf oL;'Gb/Ln] clego u/]sf 5g\ .

To:t} g]kfnL P8d]s/x¿sfcg';f/ s'g} ;do lj1fkgdfcfkm\gf efO–elthfnfO{ clegou/fP/ cfgGb lng ] g ]kfnLJoj;foLx¿ cfsif{s df]8n /fv]/dfq cfkm\gf] pTkfbgsf] k|rf//fd|f];“u x'g;S5 eGg] s'/f a'em\gyfln;s]sf 5g\ .

…vf;df b'O{ k|sf/n] lj1fkglgdf{0f x'G5g\,Ú g]kfn lj1fkgJoj;foL ;+3 -cfg_ sf cWoIflgd{n kf}8]n eG5g\– …klxnf];fdfGo JolQmnfO{ lj1fkgdfclego u/fP/ pgLx¿nfO {;]lna|]6L agfOG5 eg] bf];|f] rlr{t;]lna|]6LnfO{ /fv]/ s'g} pTkfbgnfO{s]lGb |t ub} { lj1fkg lgdf {0ful/G5 .Ú kf}8]nsf cg'';f/ pgn]af6f]df lx“l8/x]sL Ps o'jtLnfO{lj1fkgdf clego ug]{ xf] eg]/;f]Wbf pgn] tL o'jtLsf] xKsLvfg'k/]sf] lyof] . xfn g]kfnL kbf{dfgflosfsf ¿kdf :yflkt tLo'jtLn] lj1fkgaf6} cfkm \gf ]Sofl/o/ rDsfPsL lyOg\ . kf}8]neG5g\– …pgnfO { lj1fkgdfclego ug]{ xf] eg]/ ;f]Wbf untcy{df a'lemlbPkl5 d}n] pgnfO{lelhl6ª sf8{ ydfP/ lx“8]sf] lyP“ .kl5 pgL cfkm}+ dnfO{ vf]Hb} cfOg\/ sfd ul/g\ .Ú

xfn # c/a ?k}of“eGbf 7"nf]dflgPsf] g]kfnL lj1fkg pBf]usf]ahf/ a;]{lg km/flsnf] aGb} uPsf]5 . …v'nf tyf k|lt:kwf{Tdsahf/sf ] cjwf/0ffsf sf/0fpTkfbgx¿sf] ahf/ lj:tf/sflglDt lj1fkg ckl/xfo{ e};s]sf]5,Ú cfgsf pkfWoIf /fhs'df/e§/fO{ eG5g\– …clxn] s'g} klgpTkfbgn] ;xh} ahf/ kfpg /fd|f]df]8n;lxtsf] /fd|f] lj1fkgsf]ck]Iff /fV5 .Ú lj1fkgdf clegoug{ clxn] snfsfl/tf If]qdf rfv/fVg] gof“ k':tf dfq xf]Og,snfsfl/tfaf6 /fd|f] gfd sdfPsfx¿klg TolQs} nfnflot b]lvG5g\ .lj1fkgdf cfsif{s JolQmTjnfO{ /flvg]ePsfn] Tof] cfsif{s JolQmTjdf kg]{rfxgf x'g ' :jfefljs /x]sf ]lj1x¿ atfp“5g\ .

g]kfndf lj1fkgsf] 6« ]G8slxn] k|f/De eof] eGg] :ki6vfsf geP klg Jofj;flos 9+udfrf/ bzsotf lj1fkgsf] ahf/qmdzM lj:tf/ x'“b} uPsf] kfOG5 ./]l8of] g]kfnsf] :yfkgf cl3;"rgfsf] dfWodaf6 k|sfzg x'g]lj1fkgn] 5fkf dfWoddf $) sf]bzs;Dd ;"rgfs} dfWodaf6lj1fkg k|sfzg e}/x]sf lyP .

;~hfn lj1fkgsf]

/]l8of]sf nf]slk|o lj1fkg

rnlrq lgb]{zs Pj+ P8d]s/ofbj v/]nsf cg';f/ lj1fkgdfdf]8n tyf tl:a/sf] k|of]u w]/}k5fl8 cfPsf] xf] . /]l8of]dfuLltdfWodaf6 ;"rgf k|;f/0f ug]{6«]G8 k5\ofpg] qmddf lh+unsf]cjwf/0ffn] nf]slk|otf kfPsf]lyof] . cfgsf cWoIf kf}8]nsfcg';f/ lj1fkgsf] cjwf/0ff!(!( df ePsf] eGg] Oltxf;/x] klg Ph]G;Ldfkm{t lj1fkglgdf{0f ug]{ 6«]G8 @)!& ;fnb]lvk|f/De ePsf] xf] . nId0fk|;fbpkfWofon] :yfkgf u/]sf] g]kfnP8e/6fOh;{nfO{ klxnf] g]kfnLlj1fkg Ph]G;Lsf ¿kdf pNn]v

ul/G5 . k|hftGq k'g:yf {kgfx'g'cl3 cyf{t\ @)$& cl3;Ddklg lj1fkgnfO{ vr{sf ¿kdflng ] pTkfbs sDkgL tyfJoj;foLx¿ la:tf/} pTkfbgsf]ahf/ lj:tf/df lj1fkgsf] dxŒja'em\g yfn] . vf;u/L rfprfp,r'/f ]6, /S;L / ss{6kftfsflj1fkgaf6 a|fG8 :yflkt ePkl5lj1fkgsf ] ahf/ r ' lnPsf ]ljZn]ifsx¿ atfp“5g\ . To;a]nfjfO{jfO{ rfprfp, v's'/L r'/f]6,:6f/ lao/, x'nf; h:tfkftfsflj1fkgn] a|fG8sf] :j¿k lnPsflyP . lj1fkg ahf/sf ;DaGwdfnfdf] cWoog u/]sf cWo]tf 8f=

ef]h/fh cof{nsf cg';f/ @)$(df cfPsf] v'nf ;~rf/ gLltkl5lghL If]qsf ldl8of xfp; :yfkgfePkl5 lj1fkg ahf/n] a[xt\ ¿klnof] . To;kl5 nuftf/ ;g\@))! ;Dd tLj| ultdf km/flsnf]ag]sf] lj1fkg ahf/ ;g\ @))$kl5 l:y/ ag]sf] cof{n atfp“5g\ .kl5 km]l/ ;g\ @))& df tTsfnLg;/sf/ / dfcf]jfbLaLr zflGt–;Demf}tfePkl5 lj1fkg ahf/n] k'/fgf] ultnfO{kqmg] cEof; ul//x]sf] pgn] atfP .

g]kfnL lj1fkg pBf]unfO{;Defjgf ePsf] pBf]usf ¿kdflnOG5 . cNkljsl;t d'n'sePsfn] ljsf;sf] af6f]df cu|;/x'“bf k'"hL ahf/ a9\g] ePsfn] klglj1fkgsf] ahf/ cem km/flsnf]x'g] lj1x¿ atfp“5g\ . …c:j:yk | lt:kwf {sf sf/0f lj1fkgpBf]un] ;f]r]h:tf] k|ltkmn kfpg;ls/x]sf] 5}g .Ú cfgsf cWoIfkf}8]n eG5g\– …t/ a;]{lg @)k|ltztsf] b/df lj1fkg ahf/km/flsnf] aGb} uPsf] 5 . ahf/dfb]lvPsf] c:j:y k|lt:kwf{ x6fpgxfdLn] kf“ra'b] cfrf/;+lxtf lgdf{0fu/]sf 5f}+, Ps}k6s w]/} ldl8of;~rfngdf cfpg'n] klg ahf/c:j:y ag]sf] xf] .Ú

klxnf] lj1fkglj1fkgsf ] k | f/ lDes

cjwf/0ffcg';f/ s'g} pTkfbg jf;fdu|Lsf af/]df ;j{;fwf/0fnfO{hfgsf/L u/fpg ;"rgf ;Dk|]liftul/GYof] . To;df s'g} tl:a/ jfdf]8n k|of]u ug'{kg]{ cfjZostflyPg . kl5 /]l8of]sf] lj1fkgsflglDt ;+uLtsf] ;xfotf lngyflnof] . s'g} ;dodf /]l8of]g]kfnsf] …lj1fkg ;]jfÚ zLif{ssf]sfo{qmd nf]slk|o x'g'sf] d'Vosf/0f oxL lyof] . lj1fkg ;]jfdfs'g} pTkfbg;“u ;DalGwt /x]/tof/ kfl/Psf uLt aHy] . To;nfO{x'ax' uLts} z}nLdf ahfOGYof] .dfl6{g rf}tf/Ln] k|sfzg u/]sf]k':ts /]l8of];“u x's{+bfdf kqsf/j;Gt yfkfn] n]v]sf 5g\– …w|'js];Ln] ufPsf] af“;af/L 5fnfh'Qfsf] lj1fkg nfdf] lyof] .s0f{lk|o ePsfn] ;a}n] uLtsf¿kdf ufpg] pQm lj1fkgnfO{d}n] klxnf] k6s g]kfnL /]l8of]lj1fkgsf ¿kdf yfxf kfPsf]lyP “ . Ú ; +uLtsf/ zDe ' lhtaf“:sf]6fn] ;a}eGbf w]/} uLltlj1fkg / lh+un lgdf{0f u/]sflyP . kqsf/ yfkfn] lzjz+s/n]ufPsf] …of] lsGg gkg]{ af/Daf/ÚeGg] ef“8fjt{g;DaGwL lj1fkguLt klg km]d; /x]sf] pNn]v u/]sf5g \ . Ps g ]kfnL j }b ] lzscWoogsf qmddf ef/tsf] r08Lu9

k'Ubf pgnfO{ g]kfnL uLt ufpgnufOof] . Psl5g csaSs k/]sfpgnfO{ ToxL+sf Ps ef/tLo o'jsn]cf/Pcf/P /f/f dL7f] eG5g ;f/f===uLt ufpg ;'emfj lbPkl5 pgn]ToxL uLt ufP, t/ jf:tljstf of]uLt ge} lj1fkg lyof] . g]kfnLlj1fkg ahf/df k'/fgf lj1fkgdf;a}eGbf ;kmn lj1fkg cf/Pcf/P/f/fsf] lj1fkgnfO{ lng ;lsG5 .lj1fkg;DaGwL cWoog u/]sL6]lnlehgsdL{ bLkf uf}tdsfcg';f/ g]kfn 6]lnlehgsf] k/LIf0fk|;f/0f k|f/De ePkl5 6]lnlehgdfleHo'cn lj1fkg b]vfpg'kg]{ eof] .To;a]nf kmf]8{ a|fG8sf] uf8Lsf]lj1fkg ahfpg kmf]8{sf g]kfnLclws[t ljqm]tfn] cfu|x u/] . k|fKthfgsf/Lcg';f/ kmf]8{ uf8Lsf]lj1fkg g} klxnf] 6]lnlehgsdl;{on lj1fkg xf] .

;a}eGbf dx“uf] lj1fkgclxn];Dds} ;a}eGbf dx“uf]

g]kfnL lj1fkg lzv/ r'/f]6sf]lj1fkg xf] . 8]9 bzscl3 lgdf{0fePsf] pQm lj1fkg clxn];Dds}cfsif{s lj1fkg klg dflgG5 . ;"o{6f]afsf] sDkgLsf nflu agfOPsf]pQm lj1fkg lgdf{0fdf ^% nfv?k}of“ vr{ ePsf] lyof] . alnp8rnlrq pBf]usL :yflkt gflosfdlxdf rf}w/L / cg'bfgh+u /f0ffn]clego u/]sf] Tof] lj1fkg agfpgef/tLo k|fljlws 6f]nL g]kfn cfPsf]lyof] . cfsif{s JolQmTjsf b'O{df]8nn] clego u/]sf] of] lj1fkgn]/fd|f dflg;x¿ r'/f]6 vfG5g\ eGg]b]vfpg vf]h]sf] lyof] . of] lj1fkgdfclego ubf{ /Lt' rf}w/Lsf] gfdaf6lrlgg] dlxdfsf] gfd rnlrqlgb]{zs ;'efif 3O{n] kl/jt{gul/lbPsf lyP . lzv/ r'/f]6sf]lj1fkgdf clego ubf{ pgLalnp8 rnlrq pBf]udf k|j]zsfnflu kfOnf rfNg] of]hgf agfp“b}lyOg\ . Ps g]kfnL P8d]s/eG5g\– …lzv/ r'/f ]6sf] Tof ]lj1fkgn] dlxdfnfO{ klg ;xof]uk'¥ofPsf] lyof] .Ú To:t} cg'bfgh+u/f0ffnfO{ klg oxL lj1fkgn]klAns lkmu/ aGg ;xof ]uk'¥ofof] . k};fdf ;Demf}tf gu/]/fd|f] lj1fkg aGg] /x]5 eGg] s'/fklg of] lj1fkgn] k'li6 u¥of] .To;}u/L km ]o/ PG8 nEnLsf]lj1fkg bf];|f] dx“uf] lj1fkg xf] .ax'/fli6«o sDkgLsf clwsf+zlj1fkgdf g]kfnL af]nL 8laª ug]{6«]G8 /x] klg km]o/ PG8 nEnLsf] of]

af“;af/L 5fnf h'Qfsf] lj1fkgnfO{w]/}n] k'/fgf] lj1fkgsf ¿kdf lnPsf 5g\ .o;nfO{ uLtsf ¿kdf a'em\g]x¿n] kl5dfq h'Qfsf] lj1fkg eGg] yfxf kfPsflyP . To:t} lzjz+s/n] ufPsf] …of] lsGggkg]{ af/Daf/Ú eGg] ef“8fat{g;DaGwLlj1fkg uLt klg nf]slk|o dflgG5 . …;f]N6L;fa'g ;f]N6L ;fa'g lald/f 3df}/f lgsf]kf5{ ;f]N6L ;fa'gÚ w]/}n] u'gu'gfpg] lj1fkgxf] . /]l8of] lj1fkgdf cgf}7f] 5fk kf/]sf]Pp6f lj1fkg o:tf] lyof]– …3/ lng'k/]of lbg'k/], 3/ lsGg'k/] jf a]Rg'k/]df ;Dks{ug'{xf];\ k':ts ;+;f/ l8NnLahf/==Ú /]l8of]g]kfndf alh/xg] of] lj1fkg l8NnLahf/dfk':ts k;n ;~rfng ug]{ s[i0fk|;fbsfkm\n]n] lbPsf lyP . /]l8of]df hd]sf]lj1fkg s[i0f kfp/f]6Lsf] klg lyof] .sdnkf]v/L hfg] df]8nfO{ s[i0f kfp/f]6Lrf]s dflgg'sf] sf/0f klg oxL lyof] . s[i0fkfp/f]6L sf7df8f}+aflx/ ghfg] eP klgd'n'se/sf g]kfnLn] pQm lj1fkg ;'g]sf lyP .

/]l8of] lj1fkgdf 5'6fpg} gx'g]lj1fkg xf], 8f]Ndf 38Lsf] lj1fkg . sf+u|];g]tf s]zjs'df/ a'9fyf]sLsL >LdtL 8f]Ndfsf]pQm 38L sDkgL klg ToxL lj1fkgaf6:yflkt ePsf] lyof] . xfdL ;a}sf] jfO{jfO{,uf]uf]sf] cufl8 ufO{sf] uf]a/, hfpm“ g ;//

sGsfO a;}df, ;'k/6k n'uf w'g] ;fa'g ;'k/6k,xfQ alnof] ls xfQL 5fk rKkn alnof],x'nf; h:tfkftfh:tf y'k|} lj1fkg g]kfnLlha|f]df em'lG8g ;kmn ePsf lyP .

a|fG8 :yflkt ug]{ k'/fgf lj1fkgPs hdfgfdf kf]b/]h a|fG8sf] l:6n

b/fhsf] lj1fkg lgs} nf]slk|o lyof] . g]kfn6]lnlehgsf] :yfkgf ePkl5 k|f/lDes sfndfof] lj1fkg w]/} k6s ah]sf] lyof] . k|f/lDessfndf …xfdL ;a}sf] jfO{jfO{Ú gf/fn] klgjfOjfO rfprfpmnfO{ a|fG8 lalN8ªdf ;xof]uk'¥ofof] . Ps lj1fkg lgdf{tfsf cg';f/rnlrq sfG5Ldf clego ug'{cl3 zld{nfdNnn] a|fO6/ 6'yk]:6sf] lj1fkgdf clegou/]sL lyOg\ . g]kfn 6]lnlehg :yfkgfePnuQ} of] lj1fkgn] w]/} bz{sdfem a|fO6/6'yk]:6 lrgfPsf] lyof] . s[li6 d}gfnL clegLtuf]/vsfnL 6fo/, d]3fpmn, cf/Pcf/P /f/f,z]kf{ ;fa'g, x'nf;sf] h:tfkftf, uf]kfn/fhd}gfnL clegLt ufO{sf] cufl8 uf]a/ nf]slk|olj1fkg lyP . To:t} sf6'{g Plgd];g ul/Psf];'k/6k ;fa'gsf] lj1fkg klg lgs} nf]slk|o lyof] .

lj1fkgsf] :t/clxn] lj1fkg lgdf{0fdf ;+:yfut ¿kdf

@ ;oj6f k|f]8S;g xfp; :yfkgf ePsf5g\ . k|f]8S;g xfp;sf] ;+Vof a9\b} hf“bflj1fkg lgdf{0fdf klg k|lt:kwf{ a9\b} uPsf]

5 . …lj1fkgsf] ahf/ km/flsnf] x'“b} hfbflj1fkg lgdf{tfx¿sf] ;+Vof a9\g' ;fdfGoxf]Ú cfgsf cWoIf lgd{n/fh kf}8]n eG5g\–…t/ lj1fkg lgdf{0f ug]{ qmddf a9\b} uPsf]c:j:y k|lt:kwf{n] of] pBf]unfO{ g} xflgk'¥ofpg yfn]sf] 5 .Ú yf]/} k};fdf lj1fkgagfOlbG5' eGg], ;]lna|]6Ln] cfkm}+ lj1fkgagfpg] tyf lj1fkgdf v]Ng pN6f] k};f vr{u5{' eGg]x¿sf sf/0f lj1fkgsf] :t/ vl:sPsf]cfgsf cWoIf kf}8]n atfp“5g\ . b'O bh{g lj1fkgJoj;foL eg] P8\e/6fOlhª sDkgL g} :yfkgfu/]/ lj1fkg lgdf{0fdf ;lqmo 5g\ . cWoIf kf}8]nn]k|fljlws :t/df rf/j6f u|]8sf lj1fkg ahf/dfaGg] u/]sf] atfP . kf}8]nsf cg';f/ 6'8L lj1fkg!) xhf/b]lv $) xhf/ ?k}of“;Dddf lgdf{0f x'G5eg] y|L8L lj1fkg $) xhf/b]lv ! nfv?k}of“;Dddf tof/ x'G5 . To;}u/L dx“ufdf]8n /fv]/ y|L8L ldS; lj1fkg lgdf{0fug{ ! nfvb]lv # nfv;Dd vlr{g'k5{ .o;afx]s # nfvb]lv % nfv;Dddf 6]Sgf]P8tof/ x 'G5g\ . g ]kfndf ag]sf /fd |flj1fkgdf &–* nfv ?k}of“;Dd vr{ ul/Psf]kfOG5 . …6]Sgf ] P8 lgdf{0f ubf { eg]Joj;foLb]lv pkef]Qmf;Dd ;a}sf] lrQa'emfpg ;Sg'k5{,Ú kf}8]n eG5g\– …xfdLlj1fkgsf] nlIft ;d"x klxrfg u/]/ToxLcg'¿ksf] lj1fkg tof/ u5f}{+ .Ú

k[i7 & df hf/L

k[i7 ! af6 hf/L

ahf/sf] :j¿k / k|sf/cfgsf cWoIf lgd{n/fh

kf}8]nsf cg';f/ 5fkf, /]l8of] /6]lnlehgn] @ c/a @) s/f]8sf]lj1fkg lnG5g\ eg] xf]l8{ª af]8{/ cGo k|rf/ ;fdu|Ldf *) s/f]8vr{ x'G5 . cWo]tf 8f= ef]h/fhcof{n # c/a ̂ % s/f]8 ?k}of“sf]lj1fkg ahf/ /x]sf] pNn]v u5{g\,h;df ! c/a *% s/f]8 5fkf,/]l8of] / 6]lnlehg lj1fkgdfvr{ x'G5 eg] *) s/f]8 ?k}of“aL6LPn -lanf] b nfOg_ cyf{t\ xf]l8{ªaf]8{ / k|rf/ ;fdu|Ldf vr{ x'G5 .To;afx]s ! ca{ ?k}of“ ljleGg sfDk]gtyf k|rf/sf lglDt k|of]u ul/Psfljifoj:t'df vr{ x'G5 .

a|fG8 PDa];8/sf] k|f/Deds{G6fOn ;f]n';gsf] a|fG8]8 kL;Lsf] lj1fkgdf tTsfnLg

kk:6f/ gjLg s] e§/fO{n] clego u/]sf lyP . pgn] clego u/]sf]Tof] lj1fkg ;fj{hlgs ePkl5 pgnfO{ ds{G6fOn a|fG8sf] a|fG8PDa];8/sf ¿kdf lnOof] . cf}krfl/s ¿kdf gjLg g} 3f]liftklxnf] a|fG8 PDa];8/sf ¿kdf lrlgG5g\ . To;f] t nfdf] ;doPs5q /fh u/]sf gfos e'jg s];Ln] tLgkft] lrofsf] lj1fkgdfclego u/]sf lyP . lj1fkgdf clego u/]sf] cfwf/df x]g]{ xf] eg]e'jg s];L klg tLgkft] lrofsf a|fG8 PDa];8/ x'g\ . gfos e'jgs];L / gflosf ;'l:dtf sfsL{aLr k|]dsf] c+s'/0f x'g klg of]lj1fkg ;xfos ag]sf] atfOG5 . 6'kLPd rfprfpsf a|fG8 PDa];8/ag]sf /fh]z xdfnn] To;sf nflu % nfv ?k}of“ lnPsf lyP .o;}u/L nS; ;fa'gsf] xf]l8{ª af]8{sf nflu lg?tf l;+xn] # nfv?k}of“ lnPsL lyOg\ . gflosf em/gf ah|frfo{n] d'gf lrofsf] lj1fkgsfnflu # nfv ?k}of“ lnPsL lyOg\ . lj1fkgdf clego u/]/ ;a}eGbfa9L /sd xft kfg{ ;kmn g]kfnL ;]lna|]6L lgdf ?Daf x'g\ . ax'/fli6«osDkgLsf] pTkfbg sf]sfsf]nfsf] lj1fkgdf clego u/]sf lgdfn]pQm lj1fkgdf clego u/]afkt % nfveGbf a9L /sd lnPsf5g\ . pQm lj1fkgdf clego u/fpg ljleGg /fi6«sf /f]n df]8nnfO{k|of]u ul/Psf] lyof] . g]kfnL lj1fkgdf ;a}eGbf a9L b]lvg] df]8nbLks/fh lu/L x'g\ . lj1fkg lgdf{tfx¿sf cg';f/ bLksn] %)xhf/b]lv ! nfv ?k}of“;Dd lnG5g\ .

Page 7: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 &

lj1fkgdg]kfnL df]8n cfo'zL/f0ffnfO{ /fv]/ rf“u'gf/fo0f dlGb/kl/;/df 5fof+sg ul/Psf] lyof],h;sf] nfut $) nfv ?k}of“ lyof] .

gf}6+sLaf6 lj1fkgcfhef]nL xf:osnfsf/x¿nfO{

h;/L lj1fkgdf clego u/fOG5,To;/L g} Ú#) sf] bzslt/ s]xLlj1fkg Joj;foLn] :yfgLo :t/dfnf]slk|o gf}6+sL ;d"xnfO{ k|of]uu/]/ k|ToIf clegoaf6 ljleGgpTkfbgsf] lj1fkg uy]{ . rnlrqlgb]{zs ofbj v/]nsf cg';f/

gf}6+sL ;d"xn] :yfgLo xf6ahf/dfgf6s d~rg uy] { , To;a]nfgf6sdfkm{t g} s'g} pTkfbgsf]lj1fkg x'GYof] . ;'?df la+8Lsf]lj1fkg of] k|of]u ;kmn ePkl5g ]kfnsf k '/ fgf lj1fkgJoj;foLx¿n] kl/jf/ lgof]hgsf;fwgx¿ 9fn, u'nfkm rSsLsf]lj1fkg gf}6+sL ;d"xdfkm{t ug{yfn ]sf ] v/ ]n atfp “5g \ .…pgLx¿sf] k|:t'tL o:tf] x'GYof]ls dflg;x¿ pgLx¿sf s'/fnfO{;xh} ljZjf; uy]{,Ú lgb]{zs v/]nn]eg]— …To;a]nf cfd;~rf/sfdfWodx¿ clxn]sf] h:tf] ljsf;gePsfn] klg dgf]/~hgsf] of]gf}6+sL ;a}lt/ nfu" ul/of] . gf}6+sL;d"xh:t} ufOg]nfO{ k|of]u u/]/klg lj1fkg ul/of] .Ú lj1fkgsf]dfWod lsl/ª / l:6Ls/ klg ag] .k '/fgf Joj;foLx¿ lsl/ªdfcfkm\gf] pTkfbgsf] k|rf/ ug{ ;xh}tof/ x'g] u/]sf] v/]n atfp“5g\ .

lj1fkgdf efiffsf] ;d:ofljb ]zL lj1fkgnfO {

g]kfnLs/0f ug]{ k|of;df x'ax'lxGbL zAbnfO{ g} /fVg] ul/Psf]pbfx/0f k|z:t kfOG5 . Tjrf,df];'8f], laGbf; o;sf pbfx/0fx'g\ . o;afx]s 7]6 g]kfnL zAbk|of]usf] ;§f cfuGt's zAb /fv]/tof/ ePsf cldNbf] jfSo ;'Gg'kg]{afWotf 5 . g]kfnL lj1fkgdfefiffsf] k|of]u ljifodf bLkf uf}td

n]lV5g\– …em6\sf, w'd, emsf;,/fh, rsfrs, cfx'cfx', cføof,dføof, ckmof]dfÚh:tf zAbx¿,…nNn'kGh', rf/ a'“bjfnf, r'Gg'd'Gg',;f;' df“Ú h:tf gfd ;+1fx¿ /…b'u'gf ug'{xf];\Ú, …k/x6Ú, …x]/]sf] 5st}Ú, …of] n]pmÚ …lhpm lhGbuL/d]/Ú, …k|yd ltdL k|xf/ u/Ú,…lbdfusf] aQL hnfOlbG5'Ú, h:tfpbfx/0f tyf …eg]sf] lyP lgh+undf e"t x'G5Ú, …a'xf/Ln] Pp6fs'/f t dfGof]Ú, …oxf“ x'g'x'G5 d]/f]a'afÚ, …tkfO{+sf] kmf]6f] hf] nufpg'5Ú …af:gf o:tf] ls d'8 aG5Ú

h:tf jfSo Pj+ jfSou7gx¿ /…s] ltdL Snf ]hck ub{5f } <slGkm8]G;;“u rNb5f} <Ú, laxfgaa'n t lbg tkfO{+sf]Ú, b'lgof“ p;sf]lbjfgf 5Ú, …pgsf] afn rsfrsx} † k"/} xfn rsfrs x} †Ú h:tflh+unx¿ g]kfnL njh, 9f“rf /afGsLsf 5}gg\ . cWo]tf uf}tdsfcg';f/ g]kfnL lha|f]nfO{ pRrf/0fug { cK7Øf/f ] x 'g ] , g ]k fnLhghLjgdf / af]nLrfnLdf k|of]ugx 'g ] jf gleh ]sf zA b –jfSox¿sf] k|of]u ul/g] k|j[lQvf;u/L g]kfnLdf 8a ul/Psfef/tLo pTkfbgsf …l;glh{sÚlj1fkgdf b]lvG5 . lj1fkgPh]G;Lsf …slk /fO6/Úx¿n]ef/taf6 k|]lift lxGbL lj1fkgnfO{g]kfnLdf pNyf ubf{ efjfg'jfb gu/LzAbfg'jfb ugf{n] To:tf lj1fkgdfeflifs uNtL b]vf k/]sf x'g\ .

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+— kl5Nnf] ;dodf

e}/x ]sf clwsf +z ;f +uLltssfo{qmddf kk tyf nf]sbf]xf]/LuLt ;' lg/x ]sf /fhwfgLsfbz{sx¿n] ut zlgaf/ leGgz}nLsf] ;+uLtaf6 dgf]/~hglnP . k|bz{gLdfu{l:yt k'ln;Snadf cfof]lht …cG8/u|fpG8ck/f]o/–$Ú zLif{ssf] ;f+uLltssfo{qmddf /fhwfgLdf s]xLrlr{t /s ;d"xn] bz{snfO{cTofw'lgs ;+uLtdfkm{t grfP .s ]6LPd /S;åf/f cfof ] lht;f +uLlts sfo{qmddf bz{s;xeflutf klg cfsif{s /x\of] .k/Dk/fut ;+uLtsf] t'ngfdfleGg z}nLsf] ;+uLt k|:t'tul//xg] cfwf bh{g ;f+uLlts;d"xsf] k|:t'ltn] bz{sdfem 5'§}t/+u k}bf u/]sf] lyof] .

;f +uL lts sfo {qmdsf ]k|f/Dedf gof“ ;d"x c3fi6n]kfZrfTo ;+uLtsdL{ d]uf8]ysf]…lsn b lsªÚ tyf …l;Dkmf]gLÚk|:t't u¥of] . sfo{qmddf of];d"xn] cfkm\gf b'O{ df}lns uLt…6ld{g];gÚ tyf …lk|hg/ ckm dfO{cgÚ uLt klg k|:t't u¥of] .

sG;6{sf] bf];|f] r/0fdf /s ;d"x…:6]o;{ ckm lsl/yÚ n] bz{sttfpg] lhDdf lnof] ljb]zL ufosl8k kk{nsf] …kkm]{S6 :6«Gh;{Údfkm{t . ;d"xn] …d}n] lx+8]sf]kfOnfÚ, …Ps /ft x/]s /ftÚ h:tfcfkm\gf df}lns uLt klg ;'gfof] .To;kl5sf ] k | :t ' lt …n:6cf]lAnleogÚ sf] lyof], h;n] …bg]e/ :6K;Ú tyf …dfO k|m]G8 Oh6]lnª ld 6' lsnÚ cflb uLtk|:t't u¥of] .

bz{sx¿n] k|tLIff ul//x]sf];d "x …cfr { lg8 \;Ú d~rdfcfPkl5 ufos k|ljgn] …cn ljl/d]Da8{Ú, …6«pdf Oh b l6«u/Ú,…cg]Zj/sf] sfnf] /ftx¿Ú tyf…cb [Zo ;}tfgÚ dfkm {t /skf/vLx¿sf] dg lht] . bz{ssf]/f]hfOsf] csf]{ /s ;d"x …clGtdu|x0fÚ sf] k|:t'lt klg cfsif{s/x\of] . ;d"xn] k|:t't u/]sf] …kz';fd|fHoÚ zLif{ssf] uLt dfq xf]Og,o;sf] nf]slk|o uLt …km/Oe/ljG6/Ú klg plQs} cfsif{s /x\of] .sfo{qmddf …e'ldÚ ;d"xn] k|:t'tu/]sf] …w/fg}Ú uLt bz{sn] ?rfPeg] …b 6fOdÚ tyf …la6/ o'km]ldHdÚsf] k|:t'lt klg dgf]/~hs /x\of] .

/s sG;6{sf] hfb'

;Gb]zd"ns ;f+uLlts sfo{qmd;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+– uPsf] zlgaf//fhwfgLsf] d'6' /Tgkfs{ cf;kf;sf]If]qdf ljz]if /f}gs 5fPsf] lyof] .6' “ l8v]ndf ls/f“t ;d'bfox¿pwf}nL kj{ dgfpg] qmddf v'nfd~rdf snfsf/x¿ cf–cfkm\gfsnf k|:t't ul//x]sf lyP .v 'nfd~rcufl8 vrfvrbz{sdfem ufos÷uflosfx¿uLt–;+uLt k|:t't ul//x]sf lyPeg] lrqsf/x¿ Sofgef;df /ªkf]Tg Jo:t b]lvGy] . d~raf6 kk,cfw'lgs Pj+ nf]suLt u'lGh/x“bf@% hgf lrqsf/ gof“ g]kfnsf]kl/sNkgf Sofgef;df ptfb} {lyP . …cfwf/e"t nf]stflGqsl;4fGt :yflkt ug{sf nflu;Gb]zd"ns sfo{qmd k|:t't u/]sfxf}+,Ú cleofgsf cu'jfO{ ul//x]sLuf losf / ]Zdf ; 'g 'j f/n ];fKtf lxs;“u elgg \– …cfhcleofg ;dfkgsf] lbg xf] .Ú

gof“ g]kfnsf] rrf{ rln/x]sfa]nf nf]stGqnfO{ ;+:yfut ug'{k5{eGg] ;Gb]z 5b}{ snfsf/x¿n]uLt–;+uLtsf] dfWodaf6 ;Gb]zlbPsf lyP . oxL ;Gb]z af]s]/

pQm ;f+uLlts 6f]nLn] Psdlxg]cleofg yfn]sf] lyof] . 6f]nLn]/ fhwfgLsf ] /Tg/fHonIdL ,z+s/b]j, tfxfrnnufot Ps bh{gSofDk;df ;f+uLlts sfo{qmdk|:t't u/]sf] lyof] .

cleofg ;dfkgsf cj;/dfpQm 6f]nLn] 6' “l8v]ndf a[xt\;f+uLlts sfo{qmd cfof]hgf u/]sf]lyof] . sfo{qmddf uLt–;+uLtsf;fy} g[To / k|x;gaf6 klg bz{sn]kof{Kt dgf]/~hg lnP .

sfo{qmddf /]Zdf ;'g'jf/;lxt;'htf l;6f}nf, ;'dg ;fu/, dw' u'?ªtyf /flwsf xdfnn] uLt k|:t't u/]sflyP . To:t} hgjfbL ufos hLjgzdf{, /fds[i0f b'jfn, /fhf/fd yfkf,ltnsjd dNn cflbn] ;Gb]zd"nsuLt k|:t't u/]sf lyP .

;Ne g]kfnsf] cfof]hgfdf;DkGg sfo{qmddf gof“ g]kfns:tf] x'g'k5{ eGg] zLif{sdf v'nflrqsnf k|ltof]lutf cfof]lhtul/Psf] lyof] . laxfg !! ah]k|f/De ePsf] k|ltof]lutfdf pTs[i6lrq sf]g]{ rf/ hgf lrqsf/nfO{jl/i7 lrqsf/ ls/0f dfgGw/n]k'/:sf/ k|bfg u/]sf lyP .

lwdfn o'jfo'jtLx¿ dg vf]n]/ cfÎgf] hftLo j]ze"iff nufP/cfÎg} hftLo uLtdf 5d5dL gfr] . Tolt dfq sxf“ xf] / < lnDa" hftsf]k|Voft km]bDaf gfr klg lnDa" afh]n] emdemd gfr], of] b[Zo x]g]{ hf]–sf]xLsf] dg km'?¨ eof] . of] b[Zo xf], ut ;ftf df]/ªsf] /fh3f6df o'jf;d"xsf] cfof]hgf ePsf] km'6an k|ltof]lutf pb\3f6gsf] . cfÎgf] hftLoklx/gdf ;lhPsf lwdfn lszf]/–lszf]/Lx¿n] g[To k|bz{g u/]/ g]kfnLo'jfo'jtLx¿n] cfÎgf] hftLo k/Dk/f, /Lltl/jfh, snf–;+:s[lt lal;{Psf5}gg\ eGg] s'/f k|dfl0ft u/] . —s]zj Gof}kfg], /fh3f6, df]/ª

lwdfn ;+:s[ltsf] emns

;~hfn lj1fkgsf]k[i7 ^ af6 hf/L

;]G;/ ug'{ kb}{g ljb]zL lj1fkgk|foM d'n'sn] ljb]zL lj1fkgnfO{ k|;f/0f cg'dlt lb“b}gg\,

t/ g]kfndf eg] ljb]zL lj1fkgnfO{ 8a u/]/ k|;f/0f ug]{ cg'dltlbOPsf] 5 . cfgsf cWoIf lgd{n/fh kf}8]nsf cg';f/ a+unfb]z,>Ln+sfh:tf ljsf;f]Gd'v /fi6«n] klg ljb]zL lj1fkg k|;f/0fdf/f]s nufPsf 5g\ . cem d'Vo s'/f, g]kfndf tof/ ePsf lj1fkgk|;f/0f x'g'k'j{ g]kfnL rnlrqs} k|lqmofdf ;]G;/af]8{af6 kf;ug{'kg]{ afWotf 5, t/ ljb]zL lj1fkgn] ;fdfGo k|lqmof k"/fu/]kl5 ;Lw} k|;f/0fsf] cg'dlt kfp“5g\ . ;]G;/af]8{sf] vr{ cgfjZosb]lvPsf] eg]/ lj1fkg Joj;foLn] cfjfh p7fPkl5 o; ljifodf gof“gLlt cfpg] hfgsf/L kfPsf] cWoIf kf}8]nn] atfP .

Page 8: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 *

j]a;fO6

;fOa/ lh1f;f

olb tkfO+{x¿sf sDKo'6/;“u;DalGwt s]xL lh1f;f 5g\ eg] tnsf]7]ufgfdf k7fpg'xf]nf. tkfO{+x¿sf]lh1f;fsf] pQ/ Ps hgf sDKo'6/cleoGtfn] lbg'x'g]5.

s'g} pTkfbg ljz]if / ltgsfk|of]u;DaGwL lh1f;fnfO{ eGbfk | ljlw;DaGwL lh1f;fnfO {k|fyldstf lbOg]5.

lh1f;f k7fpg] 7][email protected]

Sofg OGkmf]6]s ca kGw|f}+ ;+:s/0fdfljb'/ vltj8f

sDKo'6/ P;f]l;P;g ckmg]kfn -Sofg_ n] cfufdL df3 !b]lv ^ ut];Dd e[s'6Ld08k,k|bz{gLdfu{df !% cf} + …SofgOGkmf]6]s–@))(Ú ug]{ ePsf] 5 .…;"rgf tyf ;~rf/ k|ljlwsfIf ]qdf ljsf; ePsf gof “k|ljlwx¿sf af/]df pkef]QmfnfO{hfgsf/L u/fpg] p2]Zon] SofgOGkmf]6]s cfof]hgf ub}{ cfPsf 5f}+,ÚSofgsf cWoIf ;'/]z s'df/ s0f{eG5g\– …g]kfnL kl/k|]Iodf of]If]qsf] ljsf; Pj+ lj:tf/sf lglDtOGkmf]6]ssf] cfof]hgf k|efjsf/L;fljt ePsfn] o;nfO{ lg/Gt/tflb“b} uPsf xf}+ .Ú

k|To]s 5 dlxgfdf ahf/dfgof “ k | ljlw lelqg] ePsfn]pkef]Qmf / ;"rgf tyf ;~rf/k|ljlw If]qsf Joj;foLx¿nfO{Pp6} ynf]df /fv]/ cGt/lqmofu/fpg klg dxf]T;jsf] cfof]hgful/Psf] s0f{n] atfP .

5 lbg] of] dxf]T;jdf g]kfnL;"rgf tyf ;~rf/ k|ljlwsf]If]qdf sfo{/t pBdL, Joj;foLtyf k];fut lj1x¿sf] ;xeflutfx'g] Sofgn] hgfPsf] 5 . o;afx]s/fli6«o tyf cGt/f{li6«o :t/dfklxrfg ePsf a|fG8sf kl5Nnfgof“ k|ljlwx¿ klg OGkmf]6]sdf;xefuL x 'g ]5g \ . To; }u/L;"rgf tyf ;~rf/ k|ljlw;“u

;DalGwt cGo If ]qsfJoj;foLx¿nfO{ klg OGkmf]6]sdf;xefuL u/fOg] Sofgsf dxf;lrjljgf]b 9sfnn] atfP .

o;k6ssf] OGkmf]6]sdf ljleGgsDkgL tyf Joj;foLx¿sf ! ;o** :6n /xg]5g\ . cl3Nnf] jif{OGkmf]6]s cfof]hgfsf] Joj:yfkg Pssfo{qmd Joj:yfks sDkgLnfO{lbOP klg of] jif{ eg] Sofgn]OGkmf]6]s Joj:yfkgsf] lhDd]jf/Lcfkm}+n] lnPsf] 5 .

;g\ !((@ df :yfkgf ePsf]sDKo'6/ P;f]l;P;g ckm g]kfnn];g\ !((% b]lv Sofg OGkmf]6]ssf]cfof]hgf ub}{ cfPsf] 5 .

# nfv %) xhf/ bz{sn]d]nf cjnf]sg ug]{ nIo /fv]sf]cfof]hs Sofgn] OGkmf]6]ssf] ;xL

Joj:yfkgsf nflu ljleGg If]q5'6\ofP/ To;cg'¿ks} Koflelnogdf:6nsf] ;'ljwf ldnfpg] hfgsf/LlbPsf] 5 . ;"rgf tyf ;~rf/k|ljlwsf] If]qdf sfo{/t Joj;foL,;km \6j ]o/ ljsf;stf{, a|fG8k|f]df];gdf h'6]sf sDkgLx¿ Pj+ z}lIfsIf]qnfO{ 5'6\ofP/ :6n ljt/0f ul/g]cWoIf s0f{ atfp“5g\ .

OGkmf]6]sdf o;k6s s]xLgof“ k|ljlw ;fj{hlgs x'g] Sofgsfdxf;lrj 9sfn atfp“5g\ . a}+lsªIf]qdf cfPsf gof“ k|ljlwnufotcGo y'k|} pkof]uL ;km\6j]o/sfaf/]df klg d]nfdf pkef]Qmfn]hfgsf/L kfpg] dxf;lrj 9sfnn]atfP . To;}u/L xf8{j]o/sf] If]qdfljZjJofkL a|fG8 cfO{aLPdnufotcGo sDkgLn] klg ;xeflutf

hgfpg] pgn] hfgsf/L lbP .cGt/f{li6«o ;Dd]ng klg

Sofg OGkmf]6]ss} cj;/ kf/]/cGt/f{li6«o :t/sf] ;"rgf tyf;~rf/ k|ljlw ;Dd]ng klg x'g]ePsf] 5 . …gof“ g]kfnsf lglDt; "rgf tyf ;~rf/ k | lj lwsf ]z ]9 'ª \uf ;fljt x'g;S5,ÚzLif{ssf] cf7f}+ cGt/f{li6«o ;"rgfk|ljlw ;Dd]ng df3 @ / # ut]/fli6«o ;efu[xdf x'g]5 . ;g\@))) sf] OGkmf]6]s otf lg/Gt/x'“b} cfPsf] ;Dd]ngdf cGt/f{li6«o:t/sf lj1x¿n] sfo{kq k|:t'tug]{5g\ . !@ j6f ljz]if ;qdf ;DkGgx'g] ;Dd]ngdf ;"rgf tyf ;~rf/k|ljlwsf] k"jf{wf/, ;km\6j]o/ ljsf;,ljleGg ;fdflhs tyf cfly{s If]qdf;"rgf tyf ;~rf/ k|ljlwsf ]clwstd\ k|of]u, O{–sd;{, afof]OGkm/d]l6S;, ljB'tLo sfo{df g]t[Tj/ Joj:yfkg, O{–ue{g]G; cflb ljifodfsfo{kq k|:t't ul/g]5 .

;Dd ]ngdf ; "rgf tyf;~rf/ k|ljlwsf] If]qdf sfo{/tb'O{ 7"nf cGt/f{li6«o ;+:yfx¿P;f ] l;of ] / lj6 \;fsf ] klg;xeflutf /xg]5 . dxf;lrj9sfnsf cg';f/ ;Dd]ngdf ;"rgfk|ljlw lj1, pRrkb:y ;/sf/Lsd{rf/L, gLlt lgdf{tf, k|of]ustf{,ljleGg ;+:yfsf k|ltlglw Pj+ljBfyL{x¿ u/]/ b'O{ ;o hgf;xefuL x'g]5g\ .

OGkmf]6«]8–@))(sf7df8f}+– cfO{;L6L

P;f]l;P;gn] cfufdL k';!* ut]b]lv @@ ut];Ddkf“r lbg bf];|f] cfO{;L6LOGkmf]6«]8–@))( cfof]lhtug]{ ePsf] 5 . ;"rgf tyf;~rf/ k|ljlw Pj+ z}lIfsIf ]q; “u ;DalGwtJoj;foLsf ;+:yfx¿n];xeflutf hgfpg] of] d]nfk|bz{gLdfu{, e[s'6Ld08kdf x'g]5 .

cfof]hs cfO{;L6L P;f]l;P;gsfcWoIf /fdz/0f kf08] eG5g\– …;"rgftyf ;~rf/ k|ljlw;“u cfdpkef]Qmfsf];DaGw uf“l;Psfn] of] If]qdf ljsf;ePsf gof“ k|ljlwx¿sf ;DaGwdfpkef]QmfnfO{ hfgsf/L u/fpgOGkmf]6«]8sf] cfof]hgf k|efjsf/L x'g]ljZjf; lnPsf 5f}+ .Ú

d]nf Joj:yfkg ;ldltsf;+of]hs ;LPg pkfWofosf cg';f/clxn]sf] o'jfk':tfnfO{ nlIft u/]/OGkmf]6]«]8sf] cfof]hgf ul/Psf] xf] .; +of ]hs pkfWofon ] eg ]–…ljBfyL{ju{n] Pp6} ynf]af6 ;"rgftyf ;~rf/ k|ljlwsf] If]qdf ePsfljsf;sf ljifodf hfgsf/Lxfl;n u¿g\ eGg] xfd|f] rfxgf xf] .ÚOGkmf]6«]8–@))( df ljBfyL{x¿sf nfluk|j]z lgMz'Ns Joj:yf ul/Psf] 5 .cGo cfuGt'sx¿sf nflu @% ?k}of“sf]l6s6sf] Joj:yf ul/Psf] d]nfdf !@j6f 7"nf KoflelnogcGtu{t !;o #* j6f :6n 5g\ . OGkmf]6«]8–@))( df :jb ]zL tyf

ljb]zL z}lIfs sfo{qmd;DaGwLhfgsf/L vf]Hg] ljBfyL{x¿sfnflu 5'§} z}lIfs Koflelnogsf]Joj:yf ldnfOPsf ] ;+of ]hspkfWofon] atfP .

OGkmf ]6 « ]8df ;"rgf tyf;~rf/ k|ljlwcGtu{t 8]:s6k,Nofk6k sDKo'6/, df]afOn kmf]g;]6,cfO {k8, l8le8L, x 'km/, k ]g8 « fOenufot dlN6ldl8ofl8efO;sf kl5Nnf ;+:s/0fx¿k|bz{gLdf /xg]5g\ . k|bz{gLdf;xefuL x'g] sDkgL tyf Jofkfl/s;+:yfx¿n] d]nfsf] cj;/ kf/]/cjnf]sgstf{dfem l:sd Kofs]hklg ;fj{hlgs ug]{ cWoIf kf08]n]atfP . …k |bz {gLdf k '/ fgfsDKo'6/sf] d"Nof+sg u/]/ To;sf];§f gof“ sDKo'6/ lbg] Joj:yfklg ldnfPsf 5f}+,Ú cWoIf kf08]n]eg]– …o;/L d]nfdf ;+sngul/Psf k'/fgf sDKo'6/ u|fdL0fIf]qdf ;"rgf k|ljlwsf] ljsf;sflglDt :yfgLo ljBfno tyf ;+3–;+:yfx¿nfO{ ljt/0f ul/g]5 .Ú

asfOgf]sf] bfgfaf6 l8h]n

kfNkf– ;hLjg tyf ;Nnfsf]vf]6f]sf] t]naf6 ;jf/L ;fwgrnfPsf kfNKff dbgkf]v/f–$,h/ ]k Lknsf s ]zj sfsL {n ]asfOgf]sf] bfgfsf] t]naf6 l8h]nlgsfn]/ 6«s rnfPsf 5g\ .asfOgf]sf] t]n xfn]/ sfsL{n] emG8}!# lsnf]ld6/ 6«s rnfP/ b]vfPsfx'g\ . o;sf nflu %) lsnf] bfgfk]n]/ % ln6/ t]n lgsfn]sf lyP .

sfsL {n] c;f/df klxnf ]k6s ;hLjgsf] t]naf6 !)lsnf]ld6/ / ebf}df bf];|f] k6s@% lsnf]ld6/ 6«ØfS6/ rnfPsflyP eg] c;f]hdf ;Nnfsf] t]naf6!) lsnf ] ld6/ df ]6/;fOsnrnfPsf lyP . sfsL{n] uf8L ld:qLlzjgf/fo0f ;fxsf] ;xof]udf 6«srnfPsf x'g\ .

;jf/L OGwg vf]Hg vf8Ldfxf]Og, g]kfns} emf8Ldf uP x'G5eGg] b]vfpg o;/L af/Daf/k/LIf0f u/]sf] sfsL{n] atfPsf

5g\ . sfsL{n] o;/L k/LIf0f ug]{qmddf # nfvhlt vr{ ePsf]t/ s 'g } kIfaf6 ;xof ]ugkfPsf] u'gf;f] u/]sf 5g\ .;a}n] ;xof]u ug]{ hgfP klgxfn;Dd s;}n] Ps ?k}of“ glbPsf]sfsL{ atfp“5g\ .

OGwgsf] ;+s6 e}/x]sf a]nfsfsL{sf] t];|f ] ;kmn k|of]un]j}slNks OGwgsf] If]qdf gof“;Defjgfsf] 9f]sf t v'n]sf] 5t/ sfsL{ eg] ;xof]usf] vf]hLdf5g\ lsgls sfsL{n] o;sf nfluxfn;Dd s;}sf] klg ;xof]ukfPsf 5}gg\ .

sfsL{n] clxn] e}/jbz{g;hLjg pmhf{ k|a4{g s]Gb| g]kfngfds ;+:yf vf]n]/ of] sfo{nfO{cem Jofks agfp“b} nfg] tof/Lu/]sf 5g\ t/ pgnfO{ cfly{s;d:of / cGo ;xof ]uLsf ]vf“rf] 68\sf/f] 5 .

–dfwj cof{n

ADSL s] xf] < o;dfPs}k6s Pp6} tf/af6 kmf]g /OG6/g]6 s;/L rN5 <

/0flj/ ofbj6]lnkmf]gsf] tf/ k|of]u u/]/

k/Dk/fut EjfO;AofG8df]8]deGbf tLj| ultdf l8lh6n8f6f cfbfg–k|bfg ug]{ ;~rf/k|ljlwnfO{ Pl;d]l6«s l8lh6n;A;qmfOa/ nfOg jf 5f]6sf/LdfP8LP;Pn elgG5 . k/Dk/futO;AofG8 df]8]dx¿n] l8lh6n8f6fnfO{ cfjfhsf ;+s]tdfkl/jt{g u/]/ cfbfg–k|bfgu5{g\, h;n] ubf{ 6]lnkmf]g sn/ 8f6f cfbfg–k|bfgdf Pp6}lk|mSj]G;Lsf] k|of]u x'g] ePsfn]b'j} ;'ljwf Ps}k6s k|of]u ug{;ls“b}g . P8LP;Pn k|ljlwn]6]lnkmf]gdf xfd|f] cfjfhn] k|of]uug]{eGbf leGg} lk|mSj]G;Lx¿sf]pkof]u u5{ h;n] ubf{ Pp6}tf/af6 8f6f cfbfg–k|bfg /

unicodenepali.comof] ;fO6df g]kfnL

o'lgsf]8df n]Vg, Od]nk7fpgsf ;fy} g]kfnL efiffdfOG6/g]6 ;r{ klg ug{ ;lsG5 .sDKo'6/df g]kfnL o'lgsf]8:yfkgf gu/L oL ;a} ;'ljwfk|of]u ug{ ;lsG5 . of] ;fO6sf]k|d'v k[i7df …g]kfnLdf 6fOkug'{xf];\Ú, …g]kfnLdf j]a vf]hLug'{xf];\Ú / …g]kfnLdf Od]nk7fpg'xf];\Ú eGg] ln+s 5,h;dWo] s'g} Pp6f lSns u/]/Tof] ;'ljwf lng ;lsG5 . of];fO6df ;fdfGo k|of]ustf{x¿sfnflu lgs} ;lhnf] / 5l/tf]lsl;dsf] agfOPsf] 5 .pbfx/0fsf nflu …g]kfnLdf6fOk ug'{xf];\Ú n]lvPsf] ln+sdflSns u/]kl5 Pp6f 6fOk ug]{afs; cfp“5 . h:tf] tkfO{+n]…Hamro nepal ramro chhaÚn]Vbf …xfd/\fs] g]kfn /fd/\f] 5Ún]lvG5 . o;}u/L aLrdf ePsfuNtLx¿nfO{ klg ;Rofp“b} hfg;lsG5 . cfkm"nfO{ uNtLdfePsf] z+sf nfu]sf] zAbdflSns u/]/ 5]pdf cfkm}+z'4fz'l4sf nflu ;DefJozAbx¿ b]vf k5{g\ . 6fOk ug]{aS;sf] tn ;fdfGo lgb]{zg /of] ;fO6sf af/]df ;Gb]z klgcfO/x]sf] x'G5 .

of] ;'ljwf cfkm\gf]j]a;fO6df klg /fVg ;lsG5 .To;sf nflu ;fO6sf] k|d'v

k[i7sf] tNnf] efult/ /x]sf]sf]8nfO{ cfkm\gf] j]a;fO6df/fVg'kg]{ x'G5 . c+u|]hLdf 6fOkug]{ jf ;fwf/0f c+u|]hLj0f{x¿sf] 1fg ePsfx¿sfnflu g]kfnLdf 6fOk ug{ of]lgs} pkof]uL 5 . cd]l/sfsf]gb{g Olngf]O;ljZjljBfnodf sfo{/t;km\6j]o/ ljsf;stf{ bLksvgfnn] of] ;fO6sf] lgdf{0fu/]sf x'g\ . xfnsf] ;fO6 t];|f]k6s kl/dflh{t ePsf] xf] .

6]lnkmf]g b'j} ;'ljwf Ps}k6sk|of]u ug{ ;Dej ePsf] xf] .

6]lnkmf]g tf/af6 3/;Ddcfpg] oL b'O{ ;'ljwfsfleGgfleGg} lk|mSj]G;L ;+s]tnfO{Pp6f l:Kn6/ gfdsf] pks/0fn]5'6\ofOlbG5 . hxf“af6 cfjfhsf;+s]tx¿ 6]lnkmf]g ;]6df hfG5g\eg] l8lh6n 8f6f csf{lt/ .csf{lt/ 6]lnkmf]g PS;r]Ghdf klgo:t} l:Kn6/ /flvPsf] x'G5, h;n]cfjfhnfO{ Psflt/ k7fOlbG5 eg]l8lh6n 8f6fnfO{ 6]lnkmf]g ;]jfk|bfos sDkgLsf] 8f6f ;~hfn x'“b}OG6/g]6df hf]l8G5 .

6]lnkmf]gsf] ;~hfn:yfkgf ubf{ of] k|ljlwnfO{Wofgdf /fv]/ g/flvPsfn];fdfGotM of] ;'ljwf 5f]6f]b"/Ldf dfq k|of]u ug{ ;lsG5 .g]kfn 6]lnsdn] sf7df8f}+pkTosfleq o:tf] ;]jf k|bfgub}{ cfPsf] 5 . 6]lnsdsfcg';f/ cfp“bf] tLg jif{ of];]jfnfO{ b]zel/ lj:tf/ ug]{of]hgf sDkgLsf] 5, ;fy} cGoOG6/g]6 ;]jf k|bfossDkgLx¿n] of] ;]jf ;'? ug]{of]hgf agfPsf 5g\ .

dl:tish:t} sDKo'6/cfO {aLPdn ] Pp6f

dxŒjfsf+IfL cg';Gwfg k|f/Deub}{5 . h;sf] nIf 5, la/fnf]sf]dl:tis hlQs} hl6n s'/f;dfwfg ug{ ;Sg] k|0ffnL agfpg] .of] cg';Gwfgn] sDKo'6/ j}1flgs,dgf]lj1, :gfo'lj1 Pj+ kbfy{j }1flgsx¿nfO { Ps} 7fp “dfNofp“b}5 . o;sf nflu cfOaLPdn]cd ] l/sfsf kf “rj6f ljZj–ljBfnosf] klg ;xof]u lng]5 .of ] cg ';Gwfgsf g ]tf tyfcfOaLPdsf j}1flgs wd] {Gb |d]wfsf cg';f/ clxn];Dd ag]sfs'g} klg sDKo'6/n] dl:tissf]sfo{k|0ffnLsf] Pp6f 5]pnfO{ klg5'g ;s]sf 5}gg\ .

xfQLsf] 1fgP;LofnL d'n'sdf kfOg] xfQL

;a}eGbf rnfv hLj ePsf] hfkfgLcg';Gwfgstf{ gfcf]sf] cfO/Ln] atfPsLl5g\ . cfO/Lsf cg';f/ P;LofnL xfQLn]cfkm"nfO{ dg kg{] vfgf slt k6s k|fKteof] eGg] s'/fsf] x]Ssf /fVg ;S5 .cfO/Ln] cg';Gwfgdf ;+nUg u/fPsfb'O{dWo] Ps xfQLn] *& k|ltzt / csf]{n]^( k|ltzt ;xL cg'dfg u/]sf lyP .cg';Gwfgsf qmddf Pp6f aflN6gdf# j6f / csf]{df % j6f :ofp /flvof] .b'j} aflN6g @–@ j6f :ofp yk]/xfQL;fd' /flvof] . 6f]lsof] lrl8ofvfgfdfkflnPsf #) jifL{of 9f]O xfQLn] & j6f:ofp ePsf] aflN6g /f]h]sf] lyof] .

lj1fg ;dfrf/

Page 9: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 (

rnlrq, 6 ] lnrnlrq,Do'lhs lel8of], lj1fkg htftt}pgLx¿ g} 5fPsf x'G5g\ . pgLx¿cyf{t\ bf];|f] bhf{sf cleg]tf–cleg]qL .kbf{df pgLx¿ cfdf, a'af, lbbL,alxgL, bfh'efOh:tf gftfx¿sf ;fy};fyL, ;xof]uL Pj+ bz{s x“;fpg]rl/q lgjf{x ul//x]sf x'G5g\ . To;}n]klg pgLx¿nfO{ rl/q cleg]tf–cleg]qL elgG5 . rNtLsf gfos–gflosf cflbsf] eL8df pgLx¿;xof]uL dfq x'G5g\ . rnlrqagfpg]x¿sf nflu gfd rn]sfgfos tyf gflosf g} rflxG5 eg]o:tf e"ldsfdf …h;nfO{ v]nfp“bfklg x'G5Ú eGg] wf/0ff 5, ha lspgLx¿ clegosf nflu rn]sfgfos–gflosfeGbf w]/} cufl8 5g\ .

lgb ] {zs gf/fo0f k '/Ln ]lgb]{zg u/]sf] rnlrq …cNklj/fdÚdf Tolta]nf ;s];Dd :j= 5fof“b]jLk/fh'nLnfO{ clego u/fpg] eg]/pQm e"ldsf n]lvPsf] lyof] .5fof“b]jL la/fdL k/]sLn] pgL;DdTof] k|:tfj gk'uLsg} TolQs} t'lxof]clg /df yklnofnfO{ lr7\7fk¥of] . rnlrqn] vf;} k|efj kfg{g;s] klg hltn] …cNklj/fdÚ x]/]pgsf] clego / e"ldsfsf] d'Qms07n] k|z+;f u/] . cleg]qL /dfyklnof Pstfsf 6]lnrnlrq… lxhf ]cfhsf s '/ f Ú dfkm {t6]lnlehgsf bz{sdfem ;Gtf]ifkGtsL >LdtL eg]/ lrlgPsL

lyOg \ . pgsf ] clegoofqfTo;kl5 klg lg/Gt/ rln/x]s}5 . clegodf pgsf] cfkm\g}…:6fOnÚ 5 . oBlk pgnfO {j}slNks snfsf/ g} dflgPsf] 5 .

s ]x L dlxgfcl3 Pp6frnlrqsf] 5fof+sg uf]bfj/Ll:ytljgf ]b dfgGw/sf] :6'l8of ]dfe}/x]sf] lyof] . nf]sn dfOqmf]a;r9]/ Ps hgf cleg]tf Toxf“cfOk'u] . h“8\ofxf tyf dw];Lsf]b'O{ km/s e"ldsfdf cf}wL ?rfOPsftL cleg]tf ;'jf; uh'/]n Toxf“5fof+sg e}/x]sf] rnlrqdf Pp6fd'Vo e"ldsf lgjf{x ul//x]sf/x ]5g \ . s ]xL rnlrq tyf6 ] lnrnlrqsf ] lgb ] {zg;d]tul/;s]sf uh'/]n rnlrqsf] pQmlbgsf] 5fof+sg ;s]kl5 kms{g];jf/L ;fwg vf]Hg yfn] . cGTodfof] k+lQmsf/sf] df]6/;fOsn r9Lafg]Zj/ em/]/ pgL 6\ofDkf] kqm]/3/ km ls {P . ha ls pQmrnlrqsf Ps gfd rn]sfgfosnfO{ lng 5fof+sg o'lg6sf]uf8L pgsf] 3/d} k'u]sf] lyof] .

rnlrqdf ljljw e"ldsflgjf{x u/]sf snfsf/ gfu]Gb|l/hfn 6 ] lnrnlrqs} sf/0fbz{sdfem lrlgPsf 5g\ . s]xLdlxgfcl3 pgn] Pp6f rnlrqsf]5fof+sgsf nflu gf/fo0f3f6hfg'k¥of] . rnlrqsf gfos tyfgflosfx¿nfO{ sf/ tyf xjfO{hxfhdf

Toxf“ k'¥ofOP klg l/hfnnfO{OGwgsf] cefj atfP/ dfOqmf]a;r9]/ cfpg elgof] . clegosf]gzfdf 8'a]sf l/hfn pQm s'/f;xif { :jLsf/ ub } { Pp6fdfOqm f ]a;df sf ] l RrP/gf/fo0f3f6lt/ nfu] . dn]v'dfvfhf vfg em/]sf l/hfnnfO{6 ] lnrnlrqsf sf/0f w ]/ }n ]lrg]kl5 cK7]/f] nfu]sf] b]lvof] .kms{g] a]nfdf klg Pp6f sf/gflosfnfO { lnP/ sf7df8f } +kmls{of], ToxL /ft pgL klg kms{g]s'/f lgdf{0fkIfn] lal;{P / pgLnf]sn a; r9]/ kmls{P .

an]sf] cfuf] tfKg] rngrnlrq If]qdf 5 / cem a9L5 . klxn]sf lzj >]i7, e'jgs];L, ;/f]h vgfn, /d]z pk|]tL,sl/Zdf dfgGw/, s[li6 d}gfnL,lakgf yfkf cflb Tolta]nf lgs}an]sf lyP . rnlrqdf pgLx¿s}af]njfnf lyof] . rnlrqsf] syf/ lgb]]{zssf] 6'+uf] nfu]sf] x'“b}gYof],8]6\; gkfpg] 8/n] pgLx¿nfO{lgdf {tfn ] klxn] g } cg'aGwul/;s]sf x ' Gy ] . a? kl5pgLx¿nfO{ ;'xfpg] u/L syf

tof/ kf/]/ lgb]{zs rog ul/GYof] .5fof+sg:yndf klg pgLx¿s}laulauL lyof] . ;]6df pgLx¿nfO{…:6f/ l6«6Ú x'GYof] . ;'l6ªdf kfs]sf]vfgf gvfP/ pgLx¿sf nflu b/af/dfu{sf au{/ / :of08ljr nluGYof] .

clxn] klg 5fof+sg:yndfTo:t} cj:yf 5 . nfveGbf dflykfl/>lds lng] klxnf] bhf{sfcleg]tf–cleg]qLsf nflu klxnf] bhf{s}Joj:yf x'g] u/]sf] 5 . /fh]z xdfnsf]5fof+sg 5 eg] t Toxf“sf] jftfj/0fg} km/s x'G5, nfU5 s'g} /fhf–dxf/fhfn]rnlrqdf clego ul//x]sf 5g\ .pgL h:tf klxnf] bhf{sf snfsf/sf

hlt plk|mof],

• ;fKtflxs–s';'d] ?dfn lSjhsf] pQ/cfufdL z'qmaf/;Dd cfOk'Ug] u/L;fKtflxssf] 7]ufgfdf k7fpg'xf]nf .

• s'kgdf k7fOPsf] pQ/ dfq :jLsfo{x'g]5 .

• ljh]tfx¿dWo] uf]nfk|yfaf6 kf“r hgfnfO{uf ]kLs[i0f d'lehsf tkm {af6 lg/skf }8 ]nåf/f lgb ] { lzt Pj + ;f }o { lhtaf:sf]6fåf/f ;+uLta4 rnlrq …gof“s';'d] ?dfnÚsf ;'dw'/ uLtx¿ ;+u|lxtPs–Psj6f cl8of] l;8L jf Sof;]6 k|bfgul/g]5 . ;fy} kf“r hgfnfO{ sf7df8f}+sf]

lSjh– @‘s';'d] ?dfn’ sf

;+uLtsf/ sf] lyP <

rfalxnl:yt uf]kLs[i0f d'lehdf k|bz{ge}/x]sf] rnlrq …/ag] agfbL hf]8LÚsf@–@ j6f l6s6 k|bfg ul/g]5 .

• of] …;fKtflxs–s';'d] ?dfnÚ lSjhsf ;t{tyf lgodx¿df ;jf{lwsf/ ;+o'Qm ¿kdfsflGtk'/ klAns];G; tyf uf]kLs[i0fd'lehsf] /xg]5 .

=====================================================================

=====================================================================

gfd M ============================

7]ufgf M ============================

==============================

kmf]g gDa/ M ============================

pgn ] lal; {;s ]sf /x ]5g \ ,;Demfp“bf pgn] ;lDemP / xf“:b}eg] – …xf] t lg .Ú pgn] ;lDemPls Tof] lbg lj/fhsf] 5fof+sg h;/Lklg ;s]/ pgnfO{ …lk|mÚ ug'{ lyof],lsgls ef]lnkN6b]lv lj/fhn] cs}{rnlrqdf Jo:t x'g'kg]{ lyof] .clxn]sf rNtLsf gfos lglvnpk|]tLn] clego u/]sf] klxnf]rnlrq …lk“h8fÚ vgfnn] g}lgb]{zg u/]sf x'g\ .

^) eGbf a9L rnlrqdfclego ul/;s]sf xf:osnfsf/pQd s];L cfkm"nfO{ bf];|f] bhf{sfcleg]tf dfG5g\ / eG5g\– …an]sf]cfuf ] tfKg ] rnlrq If ]qdfxfdLh:tf snfsf/x¿ lgEg nfUof}+eg] km]l/ km's]/ sf]xL afNg rf“xb}gg\,a? kfgL xfn]/ em\ofKk} lgefOlbG5g\ .Úpgn] ljutdf rnlrq …sfG5LÚ sf]Pp6f rlr{t uLt …d t ltd|f]3gZofdÚ df gfr]/ rrf{df cfPsfxf:osnfsf/ cfgGb yfkfsf]pbfx/0f lb+b} eg]– …pxf“h:tf s}og\snfsf/ clxn] klg ;+3if{/t 5g\ .Ú

hogGb rGb 7fs'/n] k|sfzyfkfsf] lgb]{zgdf klxnf] k6srnlrq …hLjg/]vfÚ df Pp6f;fgf] t/ dxŒjk"0f{ e"ldsf lgjf{xu/] . pgL gflosfnfO{ ;fy lbgha 6«s lnP/ cfp“y], bz{sx¿v';Ln] tfnL ahfp“y] . 7fs'/n]lgjf{x u/]sf] 6«s 8«fOe/sf] e"ldsfn]pgnfO{ kl5;Dd rrf{ lbof] . bh{gf}+k6s pgn] Sofd]/f;fd' clego u/] .clxn] pgL c:j:y 5g\ .pgL;“u} rnlrq …hLjg/]vfÚ af6

ckjfbn] df¥of] afhL;fKtflxs ;dfrf/

sf7df8f}+— Pr cfO{ eL ÷P8\;sf af/]df g]kfnLx¿nfO{hfgsf/L u/fpg lgdf{0f ul/Psfcf7j6f 5f]6f rnlrq kl5Nnf]tLg dlxgfotf rrf{sf] ljifoag]sf 5g\ . b]ze/ k|bz{g ul/PsfoL rnlrq w]/} g]kfnL bz{sn]x]l/;s]sf 5g\ . cf7 hgf o'jflgb] {zsn] tof/ kf/]sf cf7ldg]6eGbf sd cjlwsf oLrnlrq kl5Nnf ] ;do s]xLg]kfnL 6]lnlehg Rofgnaf6 ;d]tk|;f/0f ul/of] . :s'n, sn]h tyf;fj{hlgs :yndf ;d]t k|bz{gul/Psf oL rnlrqaf6 bz{sn]dgf]/~hg t kfP g}, ;fy} P8\;af6hf]lug] pkfosf af/]df klghfgsf/L xfl;n u/] .

ut zlgaf/ ;f]N6L xf]6ndf

cfof]lht Pp6f ljz]if sfo{qmddfoL cf7j6} rnlrqdWo] pTs[i6rnlrqnfO{ k'/:s[t ul/of] . b'O{306f nfdf] pQm ;df/f]xdf ;a}rnlrq k|bz{g klg ul/Psf]lyof ] . k | lt:kwf {df rnlrq…ckjfbÚ n] Kf|yd :yfg xfl;nu¥of] / k'/:s[t eP lgb]{zs k"0f]{Gb'emf . rnlrq …;f ]gfdÚ af6cflzkm zfxn] bf ];|f ] pTs[i6lgb ] { Z fssf ] k '/:sf/ lht ] .cljgfzljqmd zfxn] eg] …xg{

lKnhÚ rnlrqaf6 t];|f] k'/:sf/xfl;n u/] .

k |yd k '/:sf/ lhTg ]…ckjfbÚdf P8\; /f]Sg sG8dsf]pkof ] lutfk |lt ;x/L o'jfsf ]a]jf:tfnfO{ lrq0f ul/Psf] 5 .…;f]gfdÚ df eg] lrg]sf JolQm;“ucyjf klxnf] k6s zf/Ll/s ;Dks{ubf{ sG8dsf] cfjZotf 5}g eGg]dfGotf /fVg ] lrlsT;ssf ]jf:tljstfnfO{ b;f{OPsf] 5 . t];|f]k'/:sf/ lhTg] …xg{ lKnhÚ df xf]6n

pbfPsf gfos lzj >]i7 g]kfnsfsxlnPsf gfos eP .

clxn] lzj ;8sdf dx+ufuf8L s'bfP/ x'O“ls/x]sf x'G5g\,hogGb hLjg u'8fpg ;a};“u;xof]usf] ck]Iff ul//x]sf 5g\ .zflGt df:s], uf ]kfn e'6fgLcflbnfO{ klg rnlrq If]qdf bf];|f]bhf{d} pEofOPsf] 5 . ta t nfvf}+sdfpg ] klxnf ] bhf {sfsnfsf/x¿sf ;fd' pgLx¿sf]cj:yf lg/Lx ePsf] 5 . eljiopHHjn 5}g eGg] yfxf x'“bfx'“b}klg snfsf] df]x TofUg g;s]sfo:tf …;kf]l6{ª cfl6{:6Ú s} …;kf]6{Ún] g} klxnf] bhf{sf snfsf/x¿sf]clego kbf{df pTs[i6 b]lvg] u/]sf]oyfy {k | lt ;a }n ] cf “vflrlDnPh:tf] 5 .

–;'j|t

;fx'gL;“u lglZrGt of}g;DaGw/fVg] oftfoftsdL{sf] syfnfO{cfsif{s 9+un] lrq0f ul/Psf] 5 .

5 dlxgfcl3 *) cfj]bsaf65flgPsf cf7 lgb]{zsn] P8\;nfUgaf6 …sf]xL klg ckjfb x'“b}gÚeGg] ljifodf rnlrq agfPsfx'g\ . o"P; P8n] k|To]snfO{ # nfv?k}of“ k|bfg u/]sf] lyof] . %@lhNnfsf 8]9 ;o l;g]df xn tyfP8\; hf]lvd If]q dflgg] dx]Gb|/fhdfu{sf @@ lhNnfdf rnlrqk|bz{g ul/Psf] rnlrqsf k|j4{sPgdfs{ k|f]h]S6sf slkn tdf]6n]atfPsf 5g\ . pTs[i6 tLgj6}rnlrqsf ljh]tf lgb]{zsnfO{cd]l/sL /fhb"t GofG;L kfj]nn]k'/:sf/ k|bfg u/]sL lyOg\ . tLg}hgf ljh]tfn] d'DaO{df rnlrqlgdf{0f;DaGwL tLgdlxg] k|lzIf0flng kfpg]5Gf\ .

nflu 5ftf cf]9fpg] …5ft]Ú sf] klgJoj:yf x'G5 . Koflsª\ km'8 / lr;f]k]o kbfy{ pgLx¿n] g} vfg kfp“5g\ .

bh {gf } + rnlrq,6]lnrnlrqdf clego ul/;s]sfb]zeQm vgfn eG5g\– …o:tfs'/fdf cEo:t e};s]sfn] kf] xf]ls d To;nfO{ dgleq lnGg“ .Úxfn} Pp6f rnlrqsf] …SnfOd]S;Údf d]sck kf]t]/ gfos lj/fhe§sf] sfd x]b}{ lbg latfPsf]

e'O“sf] e'O“

Page 10: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 !)

Do'lhs lel8of], kmfo/ ;fO8, sfua]gL,clxn] cfP/ 3'd3fdaf6 ldl8ofdf 5fPsfe"if0f bfxfnnfO{ ;+uLtsdL{x¿ ;Ddfg u5{g\,en} lk7\o'“k5fl8 s'/f sf6"g\ . o;nfO{ o;/Lklg a'em\g ;lsG5, h;n] sfd sfd u5{p;s} rrf{ x'G5 . e"if0f bfxfnn] hLjgdflgs} /x/ k"/f u/] xf]nfg\ . oBlk pgsf] Pp6f /x/ af“sL 5, cfkm\gf]:j/df uLt ufpg] . bh{gf}+ ufosnfO{ /x/nfUbf] Do'lhs lel8of]dfkm{trrf{df NofPsf bfxfnsf] Tof] /x/ s;}n] k"/f ul/lbPsf 5}gg\ . pgsf]cfwf hLjg ;+uLtsdL{ / ufosx¿s} dfem laTg nflu;Sof] . pgn]cfkm\gf] of] /x/ ;fj{hlgs klg u/]sf 5}gg\ Sof/ † gq pgsf] of] /x/s'g ;+uLtsdL{n] k"/f gunf{ < O–gzf 86sdsf] OGsfpG6/ :tDedfbfxfnn] eg]sf 5g\– …cj;/ lbP/ x]g'{ d ufpg ;S5' .Ú ca eg]pgnfO{ cj;/ lbg]x¿sf] tf“tL nfUnf / eljiodf bfxfnsf] PsnPNad ahf/df cfof] eg] crDd dfGg' kb}{g .

g]kfnL rnlrqdf dlxnf kfqk|foM k'?ifaf6 kLl8t ePsf] b]vfOG5 .x/]s lsl;dsf sfddf dlxnf kfqn]k'?ifsf] cfb]z cg';f/ rNg'kg]{ rng5 . o:tf ljifonfO{ g]kfnL lgb]{zsn]dHhfn] k|:t't u5{g\ . rnlrqs}syf bf]xf]l/Psf] 5 Pp6L lgdf{qLsf]hLjgdf klg . s[iff rf}nfufO{+n]…OG;fkmÚ zLif{sdf Pp6f rnlrq agfOg\ . l:qmK6 n]Vbf;Dd lgs}/fd|f] ;DaGw lyof] lgb]{zs;“u, t/ ;'l6ª ;ls“bf;Dd lgb]{zs /lgdf{qLlar kfgL af/faf/ e};s]sf] lyof] .

;DaGw h:tf];'s} xf];\, ;'l6ª ;lsPsf]df dVv lyOg\ s[iff .rnlrq alg;s]kl5 To:tf] emGem6 cfp“b}g xf]nf eGg] lyof] pgnfO{t/ ;f]r]h:tf] ePg . pkTosfaflx/ rnlrq k|bz{g ul/g\ . w]/}n]eg]— …ltd|f] rnlrqn] /fd|f] Jofkf/ u¥of] .Ú h;n] aflx/ rnlrqrnfPsf] lyof], p;n] eGof]— …OG;fkmsf] Jofkf/ t em'/} eof] .Údf]km;nsf u'gf;f h];'s} x'g\ . sf7df8f}+df rnfP/ sdfpnf eGg];f]r lyof], Tof] klg tTsfnsf nflu t'lxPsf] 5 . cfwf bh{geGbfw]/} xnn] t pgL;“u rnlrq rnfpg] ljifodf lnlvt ;Demf}tf g}u/]sf lyP . Tof] ;Demf}tf s;}n] klg kfngf u/]gg\ . s[iffsf]kfnf]df cs}{ rnlrq nfUof] . oL 36gfkl5 pgnfO{ nfUof]— …xfd|f];dfh k'?ifk|wfg /x]5, oxf“ dlxnfnfO{ ;a}n] x]Kbf /x]5g\ .Ú

dlxnfnfO{

;fg} pd]/df 7"nf] ;kmntf;f}o{lht af:sf]6f :yflkt ;+uLtsf/ zDe'lht

af:sf]6fsf 5f]/f x'g . a'afsf] gfd;“u ldNbf]h'Nbf]gfd ePsfn] klg of] gfd stfstf ;'g]h:tf]nfUg' :jfefljs xf] . oBlk ;f}o{lhtn] lrlggs}nflu a''afsf] gfd hf]8\g'kg]{ cfjZostf 5}g . pgsf]sfd g} kof{Kt 5 pgsf] gfd lrgfpg . clxn]pgL a]nfotdf a:g] k~hfaLx¿n] tof/ ug{ nfu]sf]k~hfaL PNadsf] sfd ;s]/ d'DaO{af6 kmls{;s]sf5g\, t/ of] pgsf] klxnf] k~hfaL PNad eg]xf]Og . o;cl3 klg pgn] c¿ b'O{–tLgj6f k~hfjLPNaddf ;+uLt lbO;s]sf 5g\ .

slnn} pd]/df s';'d] ?dfnh:tf] dx“uf]/ dxŒjfsf+IfL rnlrqdf ;+uLt lbP/ Ps}k6sdf rrf{sf] lzv/ r'd]sf 5g\– ;f}o{hLt

bfxfnsf] ufpg] /x/

af:sf]6fn] . a'afsf] ;f+uLlts w/ftneGbf;f}o{lhtsf] ;f+uLlts w/ftn lgs} km/flsnf]5 . lsgls pgL alnp8 d} ;+uLt l;s]sfafO{; jlif{o ;+uLtsf/ x'g\ . s';'d]?dfnsf];+uLtkl5 pgn] cfk\mgf] cg'ej o;/L ;'gfP–…afO; jif{cl3 jl/i7 ; +uLtsf/ /l~htuhd]/n] ;+uLt lbg'ePsf] rnlrq s';'d]?dfnsf] l;Sj]ndf d}n] ;+uLt eg]{ cj;/kfP“, o;df dnfO{ uj{ 5 . To;dfly klg tLuLtn] rrf{ kfO/x]sfn] w]/} v';L nfu]sf] 5 .Úo'jf ufos cflbTogf/fo0f emfn] :j/ lbPsf]s';'d] ?dfnsf] ;+uLt l6gPh/x¿sf nflu rf;f]/ rrf{sf] ljifo ag]sf] 5 .

—jL/]Gb| kf}8]n

Pp6f sfo {qmddf slthgf;Dd cltly x'G5g\ < b'O{ hgf,rf/ hgf jf kf“r hgf . cf};tsfo {qmddf cfwf bh{geGbfa9LnfO{ cltly agfpg] rng5}g, t/ Ps hgf lgdf{tfn] cfkm\gf]rnlrqsf] d'x“t{ ubf{ 8]9 bh{geGbfa9LnfO{ cltly agfPsf 5g\ .

cfsfz clwsf/Lsf] gof“rnlrq …sf7df8f } + Úsf ] d'x “t {kf“rtf/] xf]6ndf ePsf] lyof] .;~rf/dGqL s[i0faxfb'/ dx/fnfO{k|d'v cltlysf] lgDtf] lbPsfclwsf/Ln] Ps 306feGbf a9L

nfvf}+df Ps /fh]znfvf } + bz{sdfem PSnf ]

pgnfO{ uLt ufp“bf–ufp“b} ;dolat]sf] kQf] ePg . Psftkm{pkl:yt bz{ssf] ;fy csf{tkm{cfkm\gf lx6 gDa/x¿sf] n:s/,To;kl5 s] rflxof] / /fh]zkfon/fOn] bz{snfO{ lrQ a'em\g] u/LuLt ufOlbP . ev{/} k"jf{~rnsf]e|d0f ;s]/ sf7df8f}+ kmls{PsfkfZj {ufos /fOn ] eg ]–…d }n ]hLjgd} klxnf] k6s olt w]/}>f]tf–bz{ssf] ;fy kfP“ . h;n]d]/f] ufog Sofl/o/nfO{ yk xf};nfldn]sf] 5 .Ú Psn ufog ofqfsfqmddf Ps dlxgfcl3sf7df8f}+af6 aflxl/Psf ufos /fO{nuftf/ sfo{qmdx¿df ;xefuLeP/ kmls{Psf x'g\ . ufos /fO{n]hghfu[t o'jf Snasf] cfof]hgfdft]x|y'dsf] Dof+un'ª, pBf]u jfl0fHo;+3sf] cfof]hgfdf wgs'6fdfcfof]hgf ePsf] wgs'6f dxf]T;j,lnDa 'jfg rnlrq ; +3sf ]cfof]hgfdf latf{df]8, Hof]ltrr{sf] cfof]hgfdf bdsl:yt

a]n8f“uLdf ePsf] sfo{qmddfcfkm\gf nf]slk|o uLtx¿ k|:t'tu/]sf lyP . …bdssf] a]n8f“uLdfePsf] sfo{qmddf nfvf}+ bz{sdfemuLt ufpg kfP, h'g d]/f] hLjgs}pRrtd ;kmntf xf]Ú kfZj{ufos/fO{n] eg]–…7"nf g]tfx¿sf] efif0fdfeGbf d]/f] ufogdf w]/} dflg;sf]pkl:ylt x'g'nfO{ d}n] ;du|snfsfl/tf If]qs} OHhtsf ¿kdflnPsf] 5' .Ú ! ;o *$ j6f g]kfnLrnlrqdf kfZj{ufog u/]sfufos /fO{n] sG;{6sf qmddfk|z+;sx¿n] 3]bf{ k|x/Ln] nf7L rfh{u/]sf] b[Zo;d]t b]v]sf] atfP .

8]9 bh{g cltly

cltly cfp“5g\ ls eg]/ s'/]/a;] . kl5 yfxf eof], Jo:ttfsfsf/0f k|d'v cltly dGqL dx/fgcfpg] kSsf eof] . To;kl5 ;'?eof] sfo{qmd .

pb\3f]ifsn] 8]9 bh{geGbfa9LnfO{ cltlysf ¿kdf lgDTofP .rnlrq ljsf; af]8{sf cWoIfu0f]z e08f/Lb]lv lgdf{tf gfosnf]s]g sfsL{;d]t cltly ag]sflyP Tof] lbg . rnlrq If]q;“u;DalGwt ljleGg ;+:yfdf cfa4AolQmnfO{ cltly agfpg] qmddf8]9 bh{geGbf a9L ePsf lyP eg]ljZjHof]lt xn dflns df]xg;/f{kmsf] gfd ;a}eGbf w]/} k6spRrf/0f ePsf] lyof] . sfo{qmdx'“bf x'“b} l6Kk0fL ug'{ t g]kfnLsf]afgL g} xf] . df]xg ;/f{kmsf] gfdw]/} pRrf/0f ePkl5 k|ltlqmoflbOxfn]— …ljZjHof]ltdf lkmNdrnfpg] d];f] ;'? e};s]5 .Ú

x]Kbf /x]5g\

kf]v/fdf hDof] l/bd gfO6

kf]v/f– d'6' sdfpg] lr;f]n ]s;fO8sf ] jftfj/0fdf/dfpg]x¿ Gofgf]kgsf] cg'ejug { Jou | b ] lvGy ] . SnaKof/fl8;f] kl/;/sf] leq /

aflx/ ;f“em kbf{–gkb}{ eL8la:tf/} aflSng yfn]sf] lyof] .lbgx' “h;f ] nfOe AofG8 /8fG;n] hDg ] o; 7fp “dfz'qmaf/sf] /ft eg] a]Un} /f}gs

lyof] . Sna kl/;/ leq agfOPsf];fgf] :6]hsf] Aofg/df n]lvPsf]lyof] ;"o{ nfO6\; l/bd gfO6 .k[i7e"lddf ;+uLtsf] w'g u'lGh/x]sf]lyof] . nx/} /flvPsf 6]an /s';L{df a;]/ dlb/fsf] tntnd]6\g]x¿ cfkm\g} ;'/df lyP .la:tf/} /ft 9lNs“b} uPsf] lyof] . v'nfSna kl/;/ PsfPs el/e/fp x'gyfNof] . sfo{qmdsf] jftfj/0f klgla:tf/} tfltg yfNof] .

8fG; km\nf]/df gfRg] qmd;'? eof] . lgwf{l/t ;doeGbf tLg306f l9nf] ;'? ePsf] sfo{qmddfha leh] lgzf clwsf/L dfOsxftdf lnP/ 8fG; km\nf]/ cufl8k'lug\, eL8 pQ]lht eof] . l8h];'/ klg jftfj/0f ttfpg lx6Do'lhs 6«Øfs 3Gsfpg k'u] .

ToxL jftfj/0fdf o'jf–o'jtLb]lv jo:s;Dd pk|mg yfn] .Tof] jftfj/0fsf] ;b'kof]u ub}{ufos qmflGt cfn] uLt ufpgnfUbf eL8n] pgnfO{ 3]l/xfNof] .tf ltPsf ] 8 f G;k f 6 L { s f ]jftfj/0fnfO{ pS;fpg pgn]cfkmgf ] rlr{t uLt ;/sf/Lh f l u / u fp “ b f dg f ] / ~hgkf/vLx¿ h'?s–h'?s eP .

k|To]s jif{ ul/“b} cfPsf] ;"o{nfO6\; l/bd gfO6\;sf] o; jif{sf]klxnf] sfo{qmdn] kf]v/]nLx¿nfO{k[ys\ dgf]/~hg k|bfg u/]sf] lyof] .

cn g]kfnDo'lhsn 6'/ ljyl8h] t]lGhª;fKtflxs ;dfrf/

g]kfns} …km:6 l8h]Ú l8h]t]lGhªn] Ps bh{g ;+uLtsdL{sf]g]t[Tj ub}{ /fi6«JofkL ;f+uLlts ofqfug] { ePsf 5g\ . …cn g]kfnDo'lhsn 6'/ ljy l8h] t]lGhª@))(Ú zLif{ssf] of] ;f+uLltsofqf cfufdL Go" Oo/ Oeb]lvk|f/De x'g]5 . …gof“ jif{ ;g\ @))(k|f/De x'g] 7Ls cl3Nnf] lbgw/fgaf6 ;f+uLlts ofqf ;'?ub}{5f}+,Ú ;f+uLlts ofqfsf g]tft]lGhª eG5g\— …To;kl5 qmdzMkf ]v/f , sf7df8f } + , x ]6 f } +8 f ,g]kfnuGh, rl/sf]6, tftf]kfgL,gfDr]ahf/, n'Snfdf xfd|f] ;d"xn];f+uLlts dgf]/~hg k|bfg ug]{5 .Úw/fgdf x'g] sfo{qmd o;cl3ePsf ;f+uLlts sfo{qmdeGbfgf}nf] x'g] w/fgsf cfof]hs ;'dg

lnDa"n] atfP .g ]kfnL ;f +uLlts ahf/

;':tfPsf] b]v]/ /fi6«JofkL ;f+uLltsofqf k|f/De ug]{ lg0f{o u/]sf] l8h]t]lGhªn] ;fKtflxsnfO{ atfP .g]kfnL ;+uLtsf kf/vLx¿nfO{kof{Kt dgf]/~hg k|bfg ug]{ p2]Zo/flvPsf] of] ofqfaf6 ;+slnt s]xL/sd ;dfh;]jfsf If]qdf sfo{/t;+3;+:yfnfO{ k|bfg ul/g] pgn]atfP . ;f+uLlts ofqfsf bf}/fgdfk|To]s :yfgdf lbp“;f] sG;6{ /a]n'sf 8fG;kf6L{ ul/g]5 . ofqfdfl8h] t]lGhª, ldª\df z]kf{, b o'lg6L,/f ]h df ]Qmfg, /fhg Ozfg,g]K;fO8]h, Hjfnf, Dof8hf]g,df08jL lqkf7L cflbn] cf–cfkm\gfnf]slk|o uLt k|:t't ug]{5g\ .

sfo{qmds} bf}/fgdf l8h]t]lGhªsf] klxnf] l/ldS;–;+u|x…l8h] t]lGhªÚ klg ;fj{hlgsx'g]5 . of] ;+u|xdf lemDsfOb]pmk/]nL, lxdfnL kfv}df, /]n} 3'd]/,d 'nfsf ] rfgf , Ozf/fn ]af]nfpg'kb}{g, emdemd O:6sf]6,nfn'kft] km'Nof] jg}df, of] ufp“sf]l76f] dÚ uLtnfO{ l/ldS; ul/Psf]5 . l8h] t]lGhªn] cfkm\gf] ;+u|xsfsnfsf/x¿nfO{ lnP/ of] ;f+uLltsofqf ug{ nfu]sf x'g\ . of] ;f+uLltsofqfsf ] clkm l;on ldl8of;fKtflxs, sflGtk'/ 6]lnlehg tyfsflGtk'/ PkmPd 5g\ . w/fgsf]sfo{qmdnfO{ :yfgLo cfof]hsl/sf]el/ª w/fg Pj+ d]g Og Anfskf6L{ hSsLn] Joj:yfkg ug]{5g\ .

Page 11: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 !!

lkmNdL va/ hGd lbgsf] z'esfdgf

a:g'kg]{ x'G5 . d}n] cfkm\gf] ;'vdo bfDkTo hLjgsfnflu s:tf] sbd rfNg' pko'Qm xf]nf <

–s[i0fklxnf] s'/f t tkfO{+n] cleefjsx¿;“u ljb|f]x

u/]/ cGthf{tLo ljjfx ug'{eof] / cfkm\gf] k|]dnfO{;kmn kfg'{eof] . tkfO{+nfO{ lnP/ cleefjsx¿sfklg cg]sf}+ ;kgf lyP xf]nfg\ . x'g;S5, of] ljjfxn]pxf“x¿sf ;kgf rsgfr'/ eP cyjf pxf“x¿hfts} a'xf/Lsf] sNkgfdf x'g'x'GYof] xf]nf . cGthf{tLoljjfx pxf“x¿nfO{ dg k/]g . sltko cj:yfdfgfltgfltgfsf] hGdkl5 klxn] :jLsf/ gug]{cleefjsx¿n] klg :jLsf/ u/]sf pbfx/0fkfOG5g\ . tkfO{+;“u klg To:tf] x'g;S5 . hxf“;Ddgful/stfsf] ;d:of 5 . of] k|]d ;d:of xf]Og .oBlk k|]d tyf ljjfx;“u ;DalGwt ePsfn] o;sf];dfwfgsf nflu d}n] Ps sfg'gljb\;“u ;Nnfxdfu]sL lyP“ . afa'cfdfn] cfkm\gf] ;GtfgnfO{gful/stfsf nflu ;xof]u ulb{g eGg kfp“b}gg\ .gftf k|dfl0ft ug{ :s'nsf ;l6{lkms]6 tyf cGosfuhft kof{Kt x'G5g\ . o;sf nflu sfg'gL af6f]ckgfpg ;lsG5 . oBlk ;d:of ;dfwfg ;xh9+uaf6 xf];\ eGg] k|of; ug'{ ;jf]{Qd pkfo x'G5 .cfkm\gf hGdbftfx¿;“u sfg'gL n8fO“ n8]/ lhTg;DejtM tkfO{+sf] dgn] klg dfGb}g . o;df tkfO{+n]sfg'gljb\;“u ;Nnfx lng ;Sg'x'G5 .

�d'DaO{af6 lemsfOPsf] Psljz]if Sofd]/faf6 5fof+sg ePsf]rnlrq …u'? blIf0ffÚsf] 5fof+sgsfo{ ;lsPsf] 5 . xfn d'DaO{df;Dkfbg e}/x]sf] of] rnlrqsflgb]{zs /fd/fhf bfxfn x'g\ .rnlrq …u'? blIf0ffÚdf /fh]zxdfn, /ldt 9'+ufgf / /fhaNnesf]O/fnf u/L tLg hgf gfos 5g\ .To;}u/L of] rnlrqdf /lj lu/L,;l~rtf n'O“6]n, ;'ifdf sfsL{,lxp“afnf uf}td, ;'n]dfg z+s/ cflbsnfsf/sf] klg pNn]vgLo e"ldsf5 . j;Gt ;fksf ] 6 f tyfbLkfgf/fo0f emfåf/f ;+uLta4of] rnlrqsf] 5fof+sg /fh'uf}nL tyf lg/~hg cof{nn] ;+o'Qm

¿kdf u/]sf 5g\ eg] rnlrqdfof]u]Gb| >]i7sf] åGå, ljho gsdL{/ slj/fh uxt/fhsf] g[To lgb]{zgtyf ;'jf;l;+x a:Goftsf] n]vg 5 .

�rnlrq åGå tyf g[Tok|lzIfs P;cf/ sf;'nf cfkm} +gfos ePsf 5g\ . rnlrqdf:6G6 tyf g[To snfsf] nfdf]cg'ej a6'n]sf sf;'nfn] xfn;fn}cfkm \g } nufgLdf rnlrq…kmfO6/Úsf] 5fof+sg ;DkGg u/]sf5g\ / pgL oxL rnlrqdf gfosePsf 5g\ . rnlrq …5fof“Úsflgb]{zs dx]z a/fnn] lgb]{zgu/]sf] rnlrq …kmfO6/Údf of]u]Gb|>]i7sf] åGå lgb]{zg x]g{ kfOg]5 .

�gfos lj/fh e§ cfkm\gf]u[xynf]df ;Ddflgt ePsf 5g\ .wgu9L dxf ]T;jsf cj;/dfpgnfO{ wgu9L pBf]u jfl0fHo; +3n ] ;Ddfg u/ ]sf ] xf ] .cfkm\gf] hGdynf]df ;Ddflgt x'gkfPsf]df gfos e§n] uf}/jflGjtePsf] atfP .

�cleg]tf lbg]z zdf{n]lgdf{0f ul//x]sf] rnlrq …dxfgÚsf] 5fof+sg sfo{ ;DkGg ePsf]5 . ut;ftf sf7df8f}+sf] rf]ef/dfclGtd b[ZocGtu{t rnlrqsf

k|]d eGg] zAb} dL7f] 5 . of] zAb af]Nbfjf ;'Gbf hf] s;}sf] dg k'nlst x'G5 . k|]dhf];“u klg x'g;S5 jf ug{ ;lsG5 . cfdf,a'af, bfh'efO, lbbLalxgL, ;fyLju{ h;nfO{ klgtkfO{+ k|]d ul//xg'ePsf] x'G5 . d klg To:tf]k|]d ul//x]sL 5' . of] ztfAbLdf cfP/ k|]dsf]kl/efiffnfO{ abNg vf]lhPsf] 5 . clxn] k|]deGg]lalQs} s]6f / s]6LaLrsf] k|]d dfq a'lemG5 .k|]dsf] cy{ ulx/f] / uxg 5 . cfkmGtnfO{ k|]d ug'{:jfefljs xf] t/ slxn]sfxL+ kl5 kl/lrt ePsf;“uklg cfkmGt;“u eGbf ulx/f] k|]d x'g;S5 . nf]Ug]–

5}g . cfslif{t eP“ xf]nf, t/ sfdk|lt sl6a4ePsLn] k|]dsf af/]df ljrf/ ug{ kfPsL 5}g .dnfO{ klg /x/ 5 ls hf];“u k|]d x'G5, pxL;“ud]/f] ljjfx xf];\ . o;}nfO{ d 7Ls dfG5' . k|]dsf]clGtd laGb' ljjfx g} xf] . ljjfx gug]{ ;t{ /fv]/k|]d sbflk x'g ;Sb}g, Tof] ;Demf}tf jf afWotfxf] . csf{tkm{ k|]d / of}g b'O{ cnu s'/f x'g\ .ljjflxtsf xsdf k|]dsf] clGtd 6'+uf] of}g xf]nft/ ;f“rf] k|]d ug]{x¿df To;f] x'g'x'“b}g . dfofdfxft ;dft]sf] e/df klg t[Kt eOG5 . ;Dks{ g}/fVg'k5{ eGg] 5}g . jf:tjdf eGg'x'G5 eg] dcfkm"nfO{ k|]dsf dfldnfdf lgs} …af]l/ªÚ dfG5]dfG5' . k|]d dgn] ul/G5, To;}n] dgsf] s'g}pd]/ gx'g] ePsfn] k|]d ug{sf nflu klg pd]/n]5]saf/ nufp“b}g .

d]/f] cg'ejdf

:jf:gL, k|]dL–k|]ldsf tyf ldqtfsf] ;DaGwnfO{o;sf] pbfx/0f eGg ;lsG5 .

d]/f nflu k|]d …clS;hgÚ cyjf af“Rgsfnflu rflxg] …l;:6dÚ xf] . s]6f / s]6Lsf] k|]d eg]Ps hgf;“u} cfhLjg ePsf] /fd|f] xf] . clxn] k|]dkm];g ePsf] 5 . w]/} hgf;“u ne ug'{ / a|]sckx'g'nfO{ clxn]sf] k':tf uj{sf] ljifo dfG5g\ . 5ftLkm'sfP/ ws gdfgL cfkm\gf] k|]d / lj5f]8sf] s'/f;fyLefOx¿nfO{ ;'gfp“bf pgLx¿ uf}/jflGjtx'G5g\ . d o;nfO{ unt dfG5' clg csf]{ s'/f, do:tf] k];fdf 5', hxf“ x/]s lbg gf}nf–gf}nfdflg;x¿;“u e]6 e}/xG5 . tLdWo] sltko daf6cfslif{t x'G5g\ . x'g;S5, tLdWo] sltkosf]JolQmTjaf6 d klg cfslif{t x'G5' xf]nf . o;nfO{k|]d dfGg] ls gdfGg] < jf:tjdf clxn] cfsif{0fnfO{g} k|]dsf ¿kdf a'lemPsf] 5 . cfsif{0f / k|]d b'O{km/s ljifo x'g\ .

jt{dfg kl/l:yltdf d]/f] s;};“u k|]d ePsf]

Crf l3ld/]k|]d

gfos /f]h /f0ffn] vngfosx¿nfO{;vfk kf/]sf] b[Zosf] 5fof+sg u/Llgb]{zs s[i0f rfkfufO"n] …OG8SNofkÚ u/fO{ 5fof+sg ;lsPsf ]3 f ] i f 0 f f u / ] s f l yP . of ]rnlrqdf /f0ffsf cltl/Qmpiff kf}8]n, em/gf yfkf, lj/fhe§ cflb snfsf/n] clego u/]sf5g \ . rnlrqsf 5 fo fs f /s[i0f >]i7 x'g\ .x]dGt zdf{ M k'; $ ut]

d Ps ljjflxt o'js x'“ . d]/f] b'O{ jif{cl3cGthf{tLo ljjfx eof] . ToxL sf/0fn] d]/f a'af–cfdfn] t“ xfd|f] 5f]/f xf]Og;\, tnfO{+ xfd|f] gfdsf]gful/stf klg lbb}+gf}, Tof] s]6LnfO{ 5f]l8;\ eg] dfqt“nfO{ 5f]/f dfG5f}+ / gful/stf lbG5f}+ eGg'ePsf]5 . d pxf“x¿sf] of] s'/f dfGg tof/ 5}g, lsgsL

xfdL Pscsf{nfO{ c;fWo}dfof / ljZjf;

u5f}{+ . clxn] xfdLsf7df8f}+sf] Pp6fxf]6ndf sfd u/La;]sf 5f}+ . olbd}n] gful/stf kfOgeg] eljiodf /fd|f]sfd klg kfpg

;lSbg /;w} + b'Mve m ] n ] /

kf7sx¿sf] k|]d lh1f;f Pj+ ;d:of;dfwfg ug]{ p2]Zon] xfdLn] of]:tDe ;'? u/]sf xf } +. cfkm \gfk|]d;DaGwL ljleGg ;d:of xfdLnfO{n]lvk7fpg' xf];\. tL ;d:ofsf];dfwfg ljleGg ljz]if1sf] /fo–;Nnfxcg'¿k gflosf /]vf yfkfn]vf]Hg] k|of; ug'{x'g]5. of] :tDesfnflu s'g} z'Ns nfUg]5}g. cfkm\gf];d:of ;fKtflxssf] 7]ufgfdfk7fpg'xf]nf.

neu'?

gf/L dfl;ssf] k'; c+s

Page 12: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 !$

d k|foM cg'xf/df Wofg lbG5' . s:tf] eg], ;'?dfcg'xf/ g} x]l/G5, vf]O lsg–lsg =====P ;f“rL cg'xf/ tcª\u ePg lg xf]Og < d ====cf“vf x]5'{ . cf“vfdf cfsif{0fx'G5 lg .

bLks lnDa", ufosaf6f]df lx“8\bf gd{NnL o'jtLx¿nfO{ lgofn]/ x]g{

ldNb}g . x]/]+ eg] o'jtLsf] :df6{g]; clg cfp6 lkm6x]5'{ . x]g}{k/]kl5 lsg Pp6f b'O6f c+u dfq x]g'{, xf]na8L lkmu/ g} x]l/G5 lg===== .

cfo{g l;Ub]n, gfos

/fhwfgLsf] klxnf] Psn sfo{qmd s:tf] /x\of] <;f ]r ]eGbf ;kmn eof ] . >f ]tfx¿n ]

d+uf]lnog xf6{nfO{ cem} klg plQs} dfof ug'{x'G5eGg] k|dfl0ft ePsf] 5 .

;f+uLlts hLjgsf] kl5Nnf] 8]9 jif{k|lt lg/fzb]lvg'x'G5 lg <

JolQmut ¿kn] eGg] xf] eg] d lg/fz 5}g, t/d]/f] cd]l/sf ofqfk|lt g]kfndf h'g k|sf/sf] xNnfkm}nfOof], To;n] d s]xL lg/fz ePsf] x'“ .

To:tf] xNnf s;/L km}lnof] t <jf:tjdf d ;f +uL lts sfo {qmdsf

qmddf d+uf]lnog x6{sf ;fyLx¿;“u} cd]l/sf uPsf]lyP“ . s]xL ;dokl5 g} ;d"xsf ;fyLx¿ d]/f];Dks{af6 6f9f x'g'eof] . g]kfndf d cd]l/sfdf n's]sf]xNnf rNof] t/ d n's]sf] lyOg“, kl/l:ytLn] g}dnfO{ Toxf“ /f]Sof] .

tkfO{+sf] s'/fdf ljZjf; ug]{ cfwf/ s] 5 <8]9 jif{kl5 d :jb]zdf x'g' g} d]/f] s'/fdf

ljZjf; ug]{ d'Vo cfwf/ xf] . ca d :jb]zd} a;]/

hDsf e]6

;f+uLlts sd{df Jo:t x'G5' . cd]l/sfsf] u|Lgsf8{kfO;s]sfn] Toxf“ hfg]–cfpg] qmd hf/L /xg;S5, t/ 9'Ss} pt} uP/ a:g] s'g} of]hgf 5}g .

8]9 jif{sf] ;do s;/L latfpg'eof] <Tof] cjlwdf ;+uLtafx]s d]/f] c¿ s'g}

sfd lyPg . ;f+uLlts sfo{qmds} qmddf dcd]l/sfaf6 nG8g, c:6]«lnof / Oh/fon;Ddk 'u ] + . clxn ] :jb ]zdf klg ;f +uL ltssfo{qmdd} Jo:t 5' .

k'/fgf ;fyL cd]l/sfd} x/fPkl5 d+uf]lnogxf6{nfO{ s;/L cl3 a9fpg'x'G5 <

;d"xdf gof “ ;+uLtsdL {x¿ ;dfj]ze};Sg'ePsf ] 5 . gof “ ; +uLtsdL {x¿;“u }/fhwfgLdf Psn ;f+uLlts sfo{qmd klg ;DkGge};s]sf] 5 . ;f+uLlts ;d"xdf k'/fgf ;+uLtsdL{uPkl5 gof“ cfpg] qmd ljZjJofkL 6]«G8 g} xf] .

af6f]df lx“8\bf tkfO{++{+ dlxnfsf];f+uLlts ;d"x ‘d+uf]lnog xf6{’ sf ufos/fh' nfdf sl/a 9]8 jif{ cd]l/sf a;]/ :jb]zkmls{Pkl5 d+l;/sf] t];|f] ;ftf /fhwfgLdfklxnf] Psn ;f+uLlts sfo{qmddfkm{tbz{sdfem k|:t't eP. To;cl3 bfªdf cfof]lhtPp6f sfo{qmddf ;xefuL e};s]sf ufosnfdf klxnf] Psn sfo{qmdkl5 l;lSsd tyfw/fgdf cfof]lht ;f+uLlts sfo{qmddf;xefuL x'“b}5g\. ;d"xsf tkm{af6 kf“rf}+uLlt;+u|x lgsfNg] clGtd tof/Ldf ;d]th'6]sf ufos nfdf kl5Nnf] 8]9 jif{nfO{cfkm\gf] hLjgsf] ;a}eGbf g/fd|f];dosf ¿kdf lnG5g\.

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+— zlgaf/ lbp“;f]

;f9] b'O{ gaHb} eb|sfnLl:yt cfdL{clkm;;{ Snadf ;+uLtsdL{x¿sf]3'O“rf] nfUg yfn]sf] lyof], t/lgwf{l/t ;doeGbf emG8} Ps306fkl5 dfq k| ]Iffnosf] kbf{v'Nof] . ;f+uLlts ;d"x …j]bÚsf ; +uLtsdL {x¿sf ] nfOesG;6{;“u} …lx6\; Pkm=Pd=Do'lhsPjf8{ @)^%Ú cf}krfl/s ¿kdfk|f/De eof] .

ji f {e l/ / ] l8of ]dfkm {t>f]tfnfO{ uLt–;+uLt ;'gfO/x]sL/]l8of] hSsL snf ;'Aaf k'/:sf/ljt/0f ;df/f]xdf cfsif{s z}nLdfk|:t't ePsL lyOg\ . g]kfn6]lnlehgaf6 ;d]t k|ToIf k|;f/0fePsf] sl/a tLg 306f nfdf]sfo{qmdsL PSnL k|:tf]tf ;'Aafn]k|]Iffnodf e]nf ePsf bz{snfO{;d]t cfsif{s pb\3f]if0fdfkm{tbz{snfO{ af“Wg ;kmntf k|fKtul/g\ . k'/:sf/sf nflu k|To]sljwfdf kf“r hgf ;+uLtsdL{ tyfuLlt;+u|x dgf]gog k/]sf lyP .k|]Iffnodf /flvPsf] k|f]h]S6/dfdg f ] g L t k f “ r } hg fs f ]kl/rofTds lSnlkª k |:t 'tubf{ pkl:yt bz{s ljh]tfsf]cg'dfg ul//x]sf b]lvGy], t/ crDds] b]lvof] eg] bz{sn] u/]sf lgs} sdcg'dfg dfq ldn]sf lyP .

;f+uLlts ;df/f]xdf w]/}sf]cg'dfgljk/Lt /s PG8 /f]n ;d"x

lx6\; Pjf8{df /s ;+uLt pTs[i6ljh]tfx¿

;jf{]Ts[i6 gof“ snfsf/ M bfaf u'?ª

;jf]{Ts[i6 kk ;+uLt M jg Pdla -:s'n kf7zfnf_

;jf]{Ts[i6 /s ;+uLt M ha d ;DemG5' -d'lQm PG8 l/efOjn_

;jf]{Ts[i6 ;+uLtsf/ M ;/fg l5gfd -a6'jf_

nf]sPNad ckm b Oo/ M ladn 8f“uL -efUo km'6\of] P]gf km'6]em}+_

;jf]{Ts[i6 rnlrq ;+uLtsf/ M ;'/]z clwsf/L -km"nsf] 8fnL, rnlrq b]j/afa'_

;jf{]Ts[i6 o'un ufog M /fdeQm÷O{t' hf]lhh' -Tof] slxn] 3fd_

;jf]{Ts[i6 ;d"x ufog M ha d ;lDemG5' -d'lQm PG8 l/efOjn_

;jf]{Ts[i6 /s ufog M ha d ;lDemG5' -d'lQm PG8 l/efOjn _

;jf]{Ts[i6 dlxnf kk ufog M k|ltdf /fhe08f/L -cfof] x} cfof]_

;jf{]Ts[i6 k'?if kk ufog M ;'ud kf]v/]n -:s'n kf7zfnf_

;jf]{Ts[i6 dlxnf ufog M s'lGt df]Qmfg -h'jf/L sf]6sf]_

;jf]{Ts[i6 k'?if ufog M s0f{bf; -s]xL kn_

kk÷/s PNad ckm b Oo/ M b]Vb}5' -d'lQm PG8 l/efOjn_

;jf]{Ts[i6 PNad M dgsf] ;kgf -s'lGt df]Qmfg_

;jf{]Ts[i6 /rgfsf/ M ;/fg l5gfd -a6'jf_

/]s8{ ckm b Oo/ M ltdLlagfsf] hLjg -g/]Gb| Kof;L_

nfOe 6fOd Plred]G6 Pjf8{ M eQm/fh cfrfo{

…d'lQm P08 l/efOanÚ n] o; jif{sf]lx6\; Pkm=Pd= Do'lhs Pjf8{df;jf{lws rf/j6f Pjf8{ lht]/;a }nfO { cfZro {df kf¥of ] .;jf{lws kf“r ljwfdf dgf]gLt of];d"xn] …PNad ckm b Oo/Ú afx]saf“sL rf/j6} ljwfdf cfkm"nfO{

pTs[i6 ;fljt u¥of] . /s ;+uLtl;h{gf ug]{ of] ;d"xn] ;jf]{Ts[i6/s ;+uLt, /s ufog, ;d"x ufogtyf kk÷/s PNad u/L rf/j6fljwfdf ;jf]{Ts[i6 Pjf8{ lhTg;kmn ePsf] lyof] . ufos d'lQmzfSonufot ;d"xsf rf/ hgf

;+uLtsdL{ k6s–k6s Pjf8{ yfKg:6]hdf uPsf] b[Zo cfsif {sb]lvGYof] . t];|f] k6ssf] Pjf8{lhTbf;Dd ;d"xsf ;xsdL{n]dfOsdfkm{t ;a}nfO{ wGojfblbO/x] klg rf}yf] Pjf8{ lht]kl5eg] pgLx¿n] wGofjfb lbg}

lal;{Psf] b]lvof] .;df/f]xdf kk ufos ;'ud

kf ]v/ ]n tyf uflosf s' lGtdf]Qmfgn] ;jf{lws b'O{–b'O{j6fPjf8{ lht]/ bf];|f] :yfgdf /x] .;'udn] gof“ uLlt;+u|x …:s"nkf7zfnfÚ af6 ;jf] {Ts[i6 kk;+uLtsf] Pjf8{ lht] eg] oxLuLtaf6 ;jf]{Ts[i6 kk ufossf]Pjf8{ klg cfkm\gf] kf]N6fdf kf/] .dlxnf ufogsf] Pjf8{ uflosfdf]Qmfgn] k|fKt ul/g\ . pgsf]PNad …dgsf] ;kgfÚ n] pTs[i6PNadsf] Pjf8{ lhTof] . ufos bfjfu'?ªn] gjf]lbt ufossf] Pjf8{lht] . ;jf]{Ts[i6 ;+uLtsf/sf] Pjf8{;/fg l5gfdsf] kf]N6fdf k¥of] .;+uLt ;+of]hssf] Pjf8{ km0fLGb|/fO{n] lht] . rnlrq ;+uLtsf/sf]Pjf8{ ;'/]z clwsf/Ln] lht] .pgn] rnlrq …b]a/afa'Ú af6 of]pkflw kfPsf x'g\ . /fdeQmhf]lhh' tyf Ot' hf]lhh'n] o'unufogtkm{sf] Pjf8{ lht] . dlxnfkk ufog Pj+ k'?if ufogsf] Pjf8{qmdzM k|ltdf /fhe08f/L tyfs0f{bf;sf] xftdf k¥of] . ;/fg

l5gfdsf] …a6'jfÚ jif{sf] pTs[i6uLt aGof] eg] g/]Gb| Kof;Ln]…ltdLlagfsf] hLjgÚ af6 /]s8{ ckmb Po/sf] Pjf8{ kfP . ut zlgaf/;DkGg ;f+uLlts ;df/f]xdf ehglz/f]dl0f eQm/fh cfrfo{nfO{nfOkm 6fOd clred]G6 Pjf8{af6;Ddfg ul/Psf] lyof] .

sfo{qmddf ;jf{lws Pjf8{lhTg] d'lQm PG8 l/efOjnsfcltl/Qm s]xL ljwfdf dgf]gLtePsf ufos /fh]zkfon /fO{ tyfuflosf snf /fO{sf cltl/Qm s'g}klg ljwfdf dgf]gLt gePsfufos lgdf ?Daf, uflosf >]of;f]tfªn] klg cfkm\gf uLt–;+uLtk|:t't u/] . sfo{qmddf lgdf />]ofn] …;f“emdf klg===Ú uLtnfO{o'un z}nLdf ufPsf lyP . nfOkm6fOd Plred]G6 Pjf8{ ljh]tfeQm/fhsf] ;Ddfgdf uflosfdL/f /f0ffn] pgsf s]xL uLt k|:t'tubf{ sfo{qmd:yn zfGt b]lvGYof] .ufos bLk >]i7n] nfOe AofG8;“u}…lat]sf s'/fn]===Ú k|:t't ubf{ pgsf]xfpefp kk ufossf] eGbf sdcfsif{s b]lv+b}gYof] .

d cf“vfdf x]5'{, km'n sG6\ofS6 cf“vfdf x'g] ePsfn]xf]nf, af6f]df lx“8\bf d dlxnfx¿sf] cf“vfdf WofglbG5' . cf“vf hf];“u h'W5, To;sf] tTsfn} l/hN6 klgcfp“5, Tof] cg'e"ltsf] dHhf g} 5'§} x'G5 .

;'dg l;+x, gfosv} xf} < v} kfl6{s'n/, To:tf] x]g]{ ul/Psf] t

5}g, t/ nf]Ug]dflg;x¿sf] Wofg ;a}eGbf klxn]:tgd} hfG5 h:tf] nfU5 dnfO{ t ======.

lgdf ?Daf, ufoscf“vf xf]nf lg, s'g eGg] t ====cf“vf, cf]7

x]l/G5, Tof] eGbf tn ghfp“m xf]nf, tkfO{++n]vf]h]sf] pQ/ cln cfPg ls < Do'lhs lel8of]sfnflu lkmu/ ePsL o'jtL vf]Hg] eGbf–eGbfcfhef]ln lkmu/ ldn]sL o'jtLdf Wofg hfgyfn]sf] 5, o;nfO{ rflx“ pQ/df /fv"" g x}===== .

l8h] ;Gtf]if

s'g cª\u x]g'{x'G5 <

s]jn Ps k|Zg

Page 13: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 !%

;fgf] kbf{

�sflGtk'/ 6]lnlehgaf6k|;f/0f e}/x]sf] ko{6g;DaGwLsfo{qmd …3'd3fdÚ sf] k|;f/0f ;dokl/jt{g ePsf] 5 . a'waf/ ;f“emk|;f/0f x'“b} cfPsf] of] sfo{qmd ut;ftfb]lv z'qmaf/ ;f“em &M#) ah]k|;f/0f x'g yfn]sf] 5 . o;cl3k|ef cdfTon] ;~rfng ul//x]sf]of] sfo{qmd clxn] e"if0f bfxfnn];~rfng ug{ yfn]sf 5g\ .sfo{qmdsf gof“ >[+vnfdf ;~rfnsbfxfnn] g]kfnL bz{sx¿nfO{ljb]zsf cfsif{s 7fp“x¿sf] e|d0fu/fO/x]sf 5g\ . o;aLr sflGtk'/6]lnlehgaf6 z'qmaf/ ;f“em &M#)ah] k|;f/0f x'“b} cfPsf] 6]ln>[+vnf…sn]hÚ ca gof“ ;dodf k|;f/0fx'g] ePsf] 5 .

�g]kfn 6 ] lnlehgsf ]nf]slk|o xf:o6]ln>[+vnf …d]/L af:;}Údf Joj:yfkg tyf clego ub}{cfPsf snfsf/åo bLk]Gb| l3ld/]Pj+ k|j]z bfxfnn] …/ge'NnÚ

zLif{ssf] xf:o 6]lnrnlrq lgdf{0fPj+ lgb]{zg u/]sf 5g\ . ljz]iftM;fdflhs ljifoj:t'nfO {xf:oJo+UofTds 9+un] ;d]l6Psf] of]6]lnrnlrqn] clxn] rln/x]sf xf:o6]lnrnlrqem}+ nf]slk|otf kfpg]s'/fdf lgb]{zsåo 9'Ss 5g\ .

�uLlt;+u |x pTkfbgul//x]sf] l/a]n lqmP;gn] 6]lnlehgsfo{qmd klgpTkfbg ug{yfn ]sf ] 5 .l/a]nn] lgdf{0f u/]sf] sfo{qmd …l6sLem\ofO“Ú zlgaf/ ;f“em $M#) ah]g]kfn 6]lnlehg–@ af6 k|;f/0fe}/x]sf] 5 . of] sfo{qmd rf/ hgfpb\3f]lifsfn] ;~rfng u5{g\ .

� sflGtk'/ 6]lnlehgaf6d+unaf/ /flt &M#) ah] k|;f/0fe}/x]sf] dgf]/~hgfTds sfo{qmd…UNofd/ ukmÚ df rnlrq If]qeGbfaflx/sf JolQmx¿nfO{ klg cltlyagfpg yflnPsf] 5 . rnlrqsf

gfos–gflosfnfO{ k|fyldstf lbOg]cg'dfg ul/Psf] a]nf sfo{qmddf/fhg}lts bnsf g]tfnufot;dfhsf ljleGg If]qdf Vofltcfh{g u/]sf JolQmx¿nfO{ ;d]tlgDTofpg yflnPsfn] of] sfo{qmdbz{sdfem nf]slk|o x'“b}5 .

�g]kfn 6]lnlehgaf6 Pp6fgof“ kfl/jfl/s 6]ln>[+vnfsf] k|;f/0f

k|f/De ePsf] 5 .d + l;/ @% ut]a'waf/b]lv k|;f/0f

k|f/De ePsf] 6]ln>[+vnfsf] zLif{sxf], …dfOtLÚ . k|To]s a'waf/ ;f“em&M@% ah]b]lv k|;f/0f x'g] of]>[+vnfsf n]vs tyf lgb]{Zfs afa'/fd9sfn x'g\ . lgb]{zs 9sfnn] lbPsf]hfgsf/Lcg';f/ of] >[ +vnfdfkfl/jfl/s syf ;d]l6Psf] 5 .>[+vnfdf ljjfx u/]/ >Ldfg\sf]3/;Dd k'u ]sL dlxnfsf ]dfOtL;“usf] ;DaGw slt;Dd uf9fx'G5 eGg] ljifonfO{ cfsif{s 9+un]

;+uLtdo l5Gtfª

d]nf dw'u+ufsf]le/ufp“ -wgs'6f_– ;b/

d'sfdb]lv % lsnf]ld6/ pQ/–k"j{sf]eL/ufp“ uflj;l:yt dw'u+uf dlGb/a]x'nL l;+ufl/Pem}+ l;ufl/Psf] lyof] .jif { lbgdf nfUg ] d ]nfsf ]rxnkxn;“u} l;“uf/k6f/ ug] {;/;kmfOb]vL lnP/ ;Dk"0f{ s'/fsf]Joj:yf ePsf] lyof] .

wfld {s tyf ;f +:s [ ltsljljwtf ePsf] o; If]qdf jif{lbgdf nfUg] of] d]nfdf k/Dk/futwfg gfRg] hf]8Lx¿sf] ;+Vof klgpNn]Vo lyof] . cfw'lgstfdf /Dg]o'jfk':tfsf] eL8 / pgLx¿sf]dgf]/~hgsf] tl/sf klg sd/f]rs lyPg . laxLaf/, z'qmaf// zlgaf/ u/L tLg lbg;Ddrn]sf] ;f] d]nfdf afns, o'jf,j[4x¿sf] 3'O“rf] nfu]sf] lyof] .wgs '6f lhNnfsf ljleGg

uflj;nufot t]x|y'd, ;+v'jf;ef,;'g;/L;Ddsf dflg;x¿ d]nfeg{ cfPsf] d]nf Joj:yfkg;ldltn] hgfPsf] 5 . :yfgLoa"9fkfsfx¿sf cg';f/ d+l;/k"l0f {dfsf] cj;/df nfUg] ;f]d]nfdf cGgsf] GjfuL vfg] k/Dk/f5 . To;}u/L d]nf:yndf ePsf]dlGb/df k"hf ugf{n] d/]kl5 :ju{hfg kfOg] hgljZjf; 5 .

–leiff sfk\mn]

l5Gtfª -wgs'6f_– k"j{sf] k|l;4P]ltxfl;s Pj+ wfld{s :yn l5Gtfªut ;ftf ;+uLtdo jGof] . /]l8of] /PkmPddf ;'g ]sf ufos–uflosfx¿;“u k|ToIf e]6]/ ;“u} ufpg/ gfRg kfp“bf vfN;f If]qsf hgtflgs} v';L b]lvGy] .

ljZj dfgjclwsf/ lbj;sf]cj;/ kf/]/ o;/L vfN;fnL -vf]s',l5Gtfª / cf“vL;Nnf_ hgtf / /fli6«o:t/sf ufos–uflosfx¿nfO{h'6fpg] sfd eg] vf]s' l5Gtfªdfgjclwsf/ lbj; cfof]hs;ldlt k"jf{~rn / wgs'6fn] ;+o'Qm¿kdf u/]sf] lyof] . /fO{ efiffsf]uLtaf6 :yfgLo ufosx¿n] sfo{qmd;'? u/]sf lyP eg] ufos ;hg/fO{n] b'O{j6f /fli6«o uLt ufP/

;lxbx¿k|lt >4f JoQm u/]sf lyP .To;}u/L csL{ uflosf ;hg /fO{n]cfºg} gof“ PNadsf b'O{ uLt ufP/bz{sx¿nfO{ grfPsL lyOg\ eg]nf]sufos dx]z a'9fyf]sLn] rlr{tuLt sfkmnu]8L s'6'Ss} ufp“bf–ufp“b}pgL klg gfRg EofPsf lyP .l5Gtfª xTofsf08sf af/]df /lrPsf]cfºg} uLt vf]s' l5Gtfª b'Vof] ls c?0f;';fp“bf uLt ufp“b} lszf]/ y'n'Ën]sfo{qmdnfO{ la6 df/]sf lyP .

sfo{qmddf :yfgLo ;+:sf/ /;+:s[ltdf cfwfl/t emf“sLsf ;fy}cf“vL;Nnf uflj;sf] k~r}afhf,l5Gtfªsf] ;fw', df?gL / 9f]nsLg[To k|:t't ePsf] lyof] eg]vf]s'sf] 9f]n / kfkgL g[To k|:t'tul/Psf lyP .

lrq0f ul/Psf] 5 . of] >[+vnfdf;l/tf nfld5fg], /d]z a'9fyf]sL,z]v/ sf]O/fnf, cd[th+u a:g]t,gfu]Gb| l/hfn, piff /hs, z}nhfkf08] cflb snfsf/n] d'Vo e"ldsflgjf{x u/]sf 5g\ .

dlxnfs} a9L ;fyLk"jL{o ;dfh xf];\ jf klZrdL ;dfh, hxf“ eP klg of}gsf]

k|;+u lg:s“bf dlxnfsf] t'ngfdf k'?ifx¿ a9L ;fyL kl/jt{gu5{g\ eGg] dfGotf /flvG5, t/ xfn} ljleGg klZrdL d'n'ssf@! jif{ pd]/ k'u]sf o'jf–o'jtLx¿df ul/Psf] ;j]{If0fn] of]dfGotfnfO{ unt k|dfl0ft u/]sf] 5 . ev{/ @) jif{ kf/ u/]sfo'jfo'jtLx¿nfO{ s]lGb|t ;j]{If0fdf s] kfOof] eg] o'jfsf] t'ngfdfo'jtLx¿n] a9L of}g;fyL kl/jt{g ug]{ u/]sf 5g\ . ;xefuLo'jtLx¿n] cfkm" @! jif{ k'Ubf ( hgf k'?if;“u ;Dks{ sfod/flv;s]sf] atfPsf lyP eg] ;f]xL pd]/ ;d"xsf k'?ifx¿n] eg]& hgf km/s o'jtL;“u ;Dks{ /fv]sf] atfPsf lyP . ;j]{If0fdf;xefuL ePsf @ xhf/ o'jfo'jtLdf Ps rf}yfO o'jtLn] !)hgf km/s o'jf;“u ;Dks{ /fv]sf] atfP eg] ;f]xL cg'kftdfo'jfx¿n] eg] % hgf o'jtL;“u dfq ;Dks{ /fv]sf] atfP . of];j]{If0fdf ;xefuL o'jtLx¿dWo] #* k|ltztn] sG8dsf] k|of]ugu/L ;Dks{ /fVg] u/]sf] / !^ k|ltztnfO{ ljleGg lsl;dsf]of}g/f]u nfu]sf] tYo klg k|sfzdf cfPsf] 5 .

lgj{:q ;d'b|L t6sf] dfuljZjdf lgj{:q ljr/0f ug{ rfxg] ko{6sx¿sf] ;+Vof

a9\b} uPkl5 ljleGg /fi6«n] cfkm\gf] b]zsf] ;d'b|L t6sf] s]xLefunfO{ 5'§ØfP, t/ km\nf]l/8fsf] ldofdL t6df eg] o:tf;d'b|L t6 Hofb} 5g\ . ;d'b|L t6df lgj{:q ljr/0f ug{ rfxg]ko{6sx¿ km\nf]l/8f /fHo ;/sf/n] o:tf lsl;dsf t6sf] ;+Vofcem a9fpg'kg]{ dfu u/]sf 5g\ . ldofdLl:yt Pp6f ;d'b|Lt6df n'uf nufP klg x'g] jf lgj{:q eP klg x'g] lgod 5, t/g]r'l/:6 cfGbf]ngdf nfu]sfx¿ o:tf] lsl;dsf] ljsNkn] of]cleofgnfO{ ;xof]u gug]{ atfp“5g\ . pgLx¿sf cg';f/ olb/fHo ;/sf/n] of] ljifodf Wofg lbP km\nf]l/8fsf] cfo cema9\g]5, lsgls clxn] ldofdLsf] of] ;d'b|L t6df jflif{s !$nfv ko{6s cfpg] u/]sf 5g\ .

cGTodf ===clxn] cd]l/sL o'jfk':tfdf 6]Sgf];]S;n] k|efj

kfl//x]sf] 5 . k|ljlwsf] ljsf;;“u} cfkm"n] k|of]u ug]{pks/0fx¿df ljleGg lsl;dsf ;'ljwf kfpg yfn]kl5cd]l/sL o'jfx¿df 6]Sgf];]S;n] nf]slk|otf kfPsf] xf] .6]Sgf];]S;sf k|of]ustf{x¿n] df]afOn Sofd]/faf6 cfkm\gf]lgj{:q kmf]6f] / lel8of] lvrL dlN6ldl8of d];]hdfkm{tk7fp“5g\ . !# b]lv !( jif{ pd]/ k'u]sf cd]l/sLlszf]/lszf]/Lx¿dWo] k|To]s % hgfdf Ps hgfn]k|ljlwsf] o:tf] k|of]u ug]{u/]sf] atfP . ;j]{If0fdf;xefuL ! xhf/ @ ;o*) hgfdf k|To]s !)hgfdf * hgfn] k"0f{xf ];df /x ]/ cZnLntl:a/, ;Gb]zx¿ k7fpg]u/]sf] atfP eg] &)k | ltztn ] Dof; ]hk7fPkl5 cfkm "n ]uNtL u/ ]sf ] dx;';u/]sf] hgfP .

klxnf] ljZj

6f6' PS:kf]x +u ] / Lsf ] / fhwfgL

a"9fk]:6df xfn} cfof]lht 6f6'PS:kf]df ;xefuL ePsfx¿n]cfkm\gf] z/L/df agfPsf 6f6'x¿k|bz{g ug'{sf ;fy} ToxL+ a;]/gof“ 6f6';d]t agfPsf lyP .

tl:j/– Ph]lG;

sd{/ dsf{p“b} sf]dn jnL

;'b"/ klZrd dxf]T;jsf cj;/df wgu9Ldf cfof]lht ;f+:s[ltssfo{qmddf sf]dn jnL ;a}eGbf cfsif{0fdf /lxg\ . uLt ufpg] qmddfsd{/ dsf{p“b} k|:t't ePsL jnLnfO{ pkl:yt nfvf}+ bz{sn] pT;flxtu/]kl5 b'O{ lbgsf nflu k'u]sL sf]dn csf]{ Ps lbg yk u/L tLg lbgwgu9L al;g\ . dxf]T;jdf pgn] bz{ssf] dfus} sf/0f em\jf“s tGg]/L,kf]On hfg kfd, /fO{em'df, lax] efÚ5}g s;n] dnfO{ nfg] xf] yfxf 5}guLt b'O{–b'O{k6s k|:t't u/]ls lyOg\ .

kf]v/f dxf]T;jdf uLt ufP/ wgu9L k'u]sL jnLn] wgu9Lsf]sfo{qmdkl5 e}/xjf dxf]T;jdf klg bz{snfO{ dgf]/~hg k|bfg ul/g\ .d+l;/ @@ ut] k|wfgdGqL k'iksdn bfxfnn] pb\3f6g u/]sf] ;'b"/klZrd dxf]T;jsf csf{ cfsif{0f dgf]h uh'/]n /x] . uh'/]nn] k|wfgdGqLbfxfnsf] Sofl/s]r/ ubf{ bz{sn] pgsf] k|:t'tLnfO{ cf}wL dg k/fPsflyP . sfo{qmddf d]/L af:;}sf w'd'{;, ;'GtnL / dfUg] a"9fsf] k|:t'ltklg w]/}n] dg k/fP . To;}u/L xf:osnfsf/ lht' g]kfnsf] k|:t'lt klghd]sf] lyof] . …d}n] olt w]/} bz{sdfem uLt ufPsf] klxnf] cj;/ xf],Úcsf{ nf]sufos ab|L k+u]gLn] eg]– …;'b"/ klZrdsf hgtfdfem cfkm\gf;[hgf k|:t't ug{ kfPsf]df c;fWo} xlif{t 5' .Ú ;'b"/ klZrd dxf]T;jdf/]Zdf ;'g'jf/, /fh' kl/of/, /fds[i0f 9sfn tyf cljgfz l3l;ªn]klg cfkm\gf nf]slk|o uLtx¿ ufPsf lyP .

Page 14: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

l8h/fh kf}8]n

nfOe zf]

!^ ;ftfsf] :j/

glhsaf6 kljq ;'Aaf

‘;'g}sf] b/af/===’ s:tf] k|sf/sf]uLt xf] <of] ljz'4 cfw'lgs uLt xf] .kkuLt ;'Gg]x¿n] klg dgk/fpg] z}nLdf ufPsf] 5' .o;cl3sf] ‘ltdL cfpg] af6f]df==’hlQs} nf]slk|o xf]nf t <Tof]eGbf nf]slk|o x'g] cg'dfg5 . klxn]sf] t'ngfdf a9L g}d]xgt u/]sf] 5' .uLtdfkm{t s] eGg vf]Hg'ePsf] 5 <k|]deGbf 7"nf] of] ;+;f/df s]xL5}g eGg] ;Gb]z of] uLtn]af]s]sf] 5 .uLtsf] s'g kIf cfsif{s ag]sf] 5 <Ps k6s ;'Gb}df u'gu'gfpg;lsg] zAb tyf d]nf]l8o;;+uLt o;sf cfsif{s kIf x'g\ .ufosL klg /fd|f] ePsf] 5 .Do 'lhs lel8of ]df slQsf ]d]xgt ug'{eof] <e"if0f bfxfnn] agfPsf] lel8of]uLtcg'¿k g} ag]sf] 5 .

g]kfndf /s ;+uLtnfO{ nf]slk|o agfpg] p2]Zon] sl/a rf/jif{cl3 ;f+uLlts ;d"x …clGtd u|x0fÚ :yfkgf ePsf] xf] . of];d"xdf kf“r hgf ;+uLtsdL{ 5g\ . ufogdf k|sfz 5g\ eg]lu6fl/:6 k+sh x'g\ . gL/hn] ls–af]8{ ahfp“5g\ eg] ;lag ;d"xsf8«d/ x'g\ . ;GgL af; lu6fl/:6 x'g\ . ;d"xn] cfkm"nfO{ ANofsd]8n/sf ¿kdf k|:t't u/]sf] 5 . of] ;d"x :yfkgf ePsf] s]xL;do;Dd lgliqmo /x\of] . ;d"xsf d'Vo ufos ljb]l;Pkl5 ;d"xn];+uLt l;h{gfnfO{ cl3 a9fpg ;s]sf] lyPg t/ of] ;d"xn] clxn]k'gM cfkm"nfO{ ;f+uLlts If]qdf ;lqmo t'NofPsf] 5 .

;d"xn] klxnf] k6s ahf/df NofPsf] uLlt;+u|x …km/Oe/ljG6/Ú n] x\ofjL d]6nsf g]kfnL >f]tfsf] dg dfq lht]g, of];+u|xn] s]6LPd/S; /]s8{;“u ;xsfo{;d]t ug{ yfNof] . ;d"xsfPs ;+uLtsdL{ eG5g\— …of] ;+u|xkl5 g]kfnel/sf d]6n ;+uLtsfkf/vLx¿n] xfdLnfO{ dg k/fP . To;af6 xfdL pT;flxt ePsf5f}+ .Ú ;d"xn] l;h{gf u/]sf b'O{ uLt …OGkm]S6]8Ú tyf …km/Oe/ljG6/Ú h:tf uLt g]kfnL d]6n kf/vLx¿n] a9L ?rfPsf 5g\ .

;d"xn] kL8f, b'Mv tyf sfNklgs ;+;f/df cfwfl/t uLtx¿l;h{gf ul//x]sf] 5 . …xfdLn] tof/ kf/]sf] ;+uLtdf syfx¿ n's]sfx'G5g\,Ú ;d"xsf csf{ Ps ;b:osf cg';f/ pgLx¿ oyfy{jfbL ljifox¿dfs]lGb|t /xG5g\ . ;d"xn] ahf/df NofPsf] bf];|f] uLlt;+u|x …6]N; k|md b8fs{O{G8]8 p8\;Ú n] klg ;d"xn] cfzf u/]cg'¿k g} ;kmntf xfl;nul//x]sf] 5 . cfkm\gf] ;+uLtk|lt ;sf/fTds k|ltlqmof xfl;n ul//x]sf] of];d"xn] rf“8} g} cfkm\gf] t];|f] uLlt;+u|x ;fj{hlgs ub}{5 .

AofG8

Do'lhs ck8]6

ckmla6

ufos ;g'k kf}8]nsf] ‘ltd|f] b]z===’ uLtsf] Do'lhs lel8of]sf] 5fof+sgsf qmddfufos kf}8]n tyf Sofd/fDofg ljgf]b 8+uf]n;“u gof“ b[Zosf ;DaGwdf 5nkmnub}{ lel8of] lgb]{zs kNnjL 9sfn. tl:a/ M k'm;{b 86sd

o; jif{sf] ld:6/ xªsªg]kfn k|ToIf x]g{ 5'6]sf bz{ssfnflu ;'?b]lvsf b[Zox¿ ;d]l6Psf]l8le8L xªsª ahf/df pknAw5 . ut ;ftf s+ug /]:6'/f“dfljh]tf, ;xefuL v]nf8LnufotcfuGt'sx?sf] pkl:yltdf pQml8le8L ljdf]rg ul/of] . cfof]hsxªsª g ]kfnL a8L lalN8ªP;f]l;ogn] tof/ kf/]sf] l8le8Lsf]d"No @) xªsª 8n/ 5 . of] l8le8L# 306f !* ldg]6 nfdf] 5 .

bh{gf} + rnlrqdf kfZj{ufog ul/;s ]sL uf losfbLkfgf/fo0f em fn ] ca;+uLtsf/sf ¿kdf cfkm \gf ]klxrfg agfpg] ePsL l5g\ .ev{/} 5fof+sg ;DkGg ePsf]rnlrq …u'?–blIf0ffÚ sf nflupgn] klxnf] k6s ;+uLt l;h{gfu/]sL l5g\ . ef/tsf] d'DaO{df5fof+sg tyf lgdf{0f e}/x]sf] of]rnlrqsf] ;+uLt >f]tfn] dg k/fPcfufdL lbgdf klg bLkfn ];+uLtsf/sf ¿kdf sfd ul//xg] wf/0ffJoQm u/]sL l5g\ .

g]kfnL ufosn] cfkm\gfuLtsf] Do'lhs lel8of] cfkm} +lgb]{zg ug]{ 6]«G8 ljsl;t ePsf]5 . ufos /fhLj nf]xgLn] ev{/}ahf/df cfPsf] cfkm\gf] PsnuLlt; +u |x …ef ]sln:6Ú sf ]…l;dl;d] c;f/}===Ú uLtsf] Do'lhslel8of] cfkm}+n] lgb]{zg u/]sf lyPeg] clxn] ufos bLks :jlKgnn]klg cfkm\gf] bf];|f] Psn ;+u|x…:jlKgnÚ sf] …xf“;L–xf“;L 8f]nLr9\of}Ú uLtsf] Do'lhs lel8of]sf]lgb]{zg cfkm+}n] u/]sf 5g\ . ufos:jlKgnn ] ji f { @))$ dfhLl6eLsf] ;f+uLlts k|lt:kwf{…;f/]udkÚ df g]kfnsf] k|ltlglwTju/]sf lyP .

eLd lj/fu ;+uLt ;flxTo

snf k|lti7fg, x]6f} +8fn] o'jfpBdL sGx }ofs[i0f >]i7åf/fcfkm\gL cfdfsf] gfddf :yflktlah'nLdfof jg >]i7 ;+uLtk'/:sf/ @)^% åf/f ufos k|]dWjhk|wfgnfO{ k'/:s[t ug]{ lg0f{o u/]sf]5 . cfufdL df3 !% ut] x]6f}+8fdfcfof]hgf ul/g] ljz]if sfo{qmddfufos k|wfgnfO{ %) xhf/ ?k}of“/flzsf] pQm k'/:sf/ k|bfg ul/g]5 .@))( ;fnb]lv ufogIf]qdf ;lqmoufos k|wfgn] cfw'lgs, /fli6«o, nf]styf ehg u/L & ;oeGbf a9LuLt ufPsf 5g\ .

;'ud ;+uLtsf b'O{ o'jfk|ltef ut zlgaf/ u'?s'ndfcfof]lht ;f+uLlts sfo{qmddf;xefuL eP . h]D; :s'n tyfk'ik ;bg cfjf;Lo ljBfnon];+o'Qm ¿kdf cfof]hgf u/]sf]…;'ud ;lDd>0f ;f“emÚ zLif{ssf]sfo{qmddf j}ej k|wfg tyf ljZjg]kfnLn] gof“ tyf k'/fgf cfw'lgsuLtx¿ k|:t't ubf{ /fi6«slj

dfwjk|;fb l3ld/] klg d'Uw b]lvGy] .cz]if /fO{sf] tanfjfbg Pj+ pd]zkl08tsf] af“;'/Ljfbgaf6 k|f/De ePsf];f+uLlts sfo{qmdsf] k|f/Dedfufos k|wfgn] uf]kfn of]~hgsf]…b]zn] /ut dfu]Ú uLt ufPsf lyP .To;kl5 b'j} ufosn] gf/fo0fuf]kfntyf eQm/fh cfrfo{sf sfnhoLuLt k |:t 't u/ ] . ;f +uLltssfo {qmds} qmddf /fi6 «sljl3ld/]n] c fgGb /fO{åf/f ;+uLta4uLlt;+u|x …;lDd>0fÚ sf] cf}krfl/sljdf]rg u/] . sfo{qmddf ;f+uLlts;d"x ;'/n] Aofsck AofG8sf ¿kdf

;xof]u u/]sf] lyof] .

gjLg g]Djfªsf] g]t[Tjdfl;lSsd k 'u ]sf ] g ]k fnLsnfsf/x¿sf] Ps ;d"xn] uta'waf/ tyf laxLaf/ ;f+uLltssfo {qmd k |:t 't u/ ]sf ] 5 .g]kfnLefifL l;lSsd]nLx¿sf]afSnf] pkl:yltdf g/]Gb| Kof;L,od a/fn, hubLz ;dfn,:j¿k/fh cfrfo{, e'jg ;'lKtxfª

hGd M d+l;/ @$ ut]

hGd:yfg M xªsª

3/df af]nfpg] gfd M df]6\;

?lr M ufog, snf tyf ;flxTo

k|sflzt PNad M 5 j6f

dgkg]]{ kl/sf/ M r6fd/L tyf ;'"u'/sf] df;'sf] s'g} klg kl/sf/

dgkg]{ /+u M xl/of] tyf kx]+nf]

dgkg]{ klx/g M s'tf{, ;njf/ tyf ;f/L

dgkg]{ df};d M hf8f]

dgkg]{ v]n M kf}8L

dgkg]{ uLt M ;ljg /fO{sf] …d ;+;f/ lhTg] cf“6 ub}{5'Ú

l/; p7]sf] a]nf M df}g a:5'

klxnf] uLt M rGb|df / rv]jfsf] ldng slxn] x'G5

klxnf] rlr{t uLt M ltdL tf/]eL/

;a}eGbf a9L dfof M >Ldfg\sf]

klxnf] k6s ahfPsf] afhf M lutf/

klxnf] r'Dag M cfdf;“u

/fd|f] afgL M ;/n :jefjsL 5'

ufog afx]s M lrq sf]5'{, kz'k|]dL 5' .

clGtd u|x0f

/fO{, s'lGt df]Qmfg, ;Tosnf /fO{,¿ks 8f]6]n, dlNnsf sfsL{ cflbufos–uflosfn] nf]slk|o uLt–;+uLt k|:t't u/]sf lyP . l;lSsd;/sf/n] cfof]hgf u/]sf] pQmdxf]T;jdf g]kfnL ;+uLtsf/cfnf]s>L, nId0f z]if cflbsf] klg;xeflutf lyof] . dxf]T;jdf;xefuL g]kfnL snfsf/x¿ o;};ftf :jb]z kms{g]5g\ .

jl/i7 ufos tyf ;+uLtsf/eLd la/fu c:j:y ePsf 5g\ .cl3Nnf] laxLaf/ crfgs :jf:Yolalu|Pkl5 pgnfO{ /fhwfgLsf]a'4gu/l:yt x\ofD; c:ktfndfegf{ ul/Psf] lyof] . &$ jifL{of;+uLtsdL{ la/fu dw'd]x /f]usfsf/0f kLl8t 5g\ . PSsfl; afGtfx'g yfn]kl5 pgnfO{ c:ktfndfegf{ ul/Psf] pgsf] kfl/jfl/s ;|f]tn]hgfPsf] 5 . xfn pgL cfkm\g} lgjf;df:jf:ynfe ul//x]sf 5g\ .

jfBlz/f]dl0f :j= p:tfb

u0f]znfn >]i7sf] Ps ;o ;ftf}+hGd hoGtLsf cj;/dfnlntk'/l:yt kf6g ;+u|xfnodf;f+uLlts sfo{qmd ;DkGg ePsf]5 . jfBlz/f]dl0f 3/fgfn] utzlgaf/ cfof]hgf u/]sf] …t[tLojfBlz/f ]dl0f zf:tLo ;+uLtdxf]T;jÚ df ljleGg ;+uLtsdL{n]zf:qLo w'gx¿ k|:t't u/]sf lyP .sl/a rf/ 306f nfdf ] pQmsfo{qmddf jl/i7b]lv slgi7;+uLtsdL{sf] ;xeflutf lyof] .

a]nfotL ;]gfdf sfo{/tufos eLd;]g nfdf j}jflxshLjgdf af“lwPsf 5g\ . cl3Nnf];ftf :jb]z kmls{Psf ufosnfdfn] ;hftLo sGof;“u ut;ftfb]lv j}jflxs hLjg k|f/Deu/]sf x'g\ . ljjfxkl5 ut z'qmaf/cGgk "0 f { xf ]6ndf cfof ] lht/flqef]h sfo{qmddf ;f+uLltsIf ]qsf rlr {t cg'xf/x¿sf ]pkl:ylt lyof] .

• ef]ln zlgaf/ /fhwfgLdf …d'lQm PG8 l/efOjN; sG;6{ÚzLif{ssf] ;f+uLlts sfo{qmd x'“b}5 . e[s'6Ld08l:yt kmgkfs{df x'g]of] sfo{qmddf d'lQm PG8 l/efOjnsf cltl/Qm /ljg PG8 b Go"l/ef]n';g tyf b :of8f]h ;d"xn] klg uLt–;+uLt k|:t't ub}{5g\ .oxL sG;6{ cfufdL k'; !) ut] -laxLaf/_ kf]v/fl:yt kf]v/f;efu[x tyf k'; !@ ut] -zlgaf/_ SofDk; rf}/ gf/fo0f3f6dfklg cfof]lht ul/g]5 . tLgj6} :yfgsf sfo{qmd dWofx\g ! ah]k|f/De x'g]5g\ .

• cfufdL a'waf/ /fhwfgLdf …dw's/ nf]xgLM Psn uLlt;f“em–@)^%Ú zLif{ssf] ;f+uLlts sfo{qmd x'g]5 . sdnfbLl:ytl;8An' /]:6'/f“df cfof]lht ul/g] of] ;f+uLlts sfo{qmddf ufosdw's/ nf]xgLn] cfkm\gf nf]slk|o uLt–;+uLt k|:t't ug]{5g\ . ;f“em%M#) ah] k|F/De x'g] sfo{qmddf jl/i7 ;+uLtsf/ cDa/ u'?ªk|d'v cltly /xg]5g\ .

Page 15: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

sljtf tfn'df cfn'

!&

ljt]sf tL knx¿ljt]sf tL knx¿ ;Demg rfxGg dltdLn] vfPsf afrf clg s;d la;{g ;lQmg dxfdL e]6\g] rf}tf/L clg 5xf/L x]g{ rfxGg dltdLn] b]v]sf ;kgfx¿tL ctLt clg ;kgfx¿ km]l/ ;Demg rfxGg dljt]sf tL knx¿ ;Demg rfxGg dltdLn] n]v]sf kqx¿ km]l/ km]l/ k9\g rfxGg dljt]sf tL kn ;DemL 3f“6L /]6L/]6L dg{ rfxGg dkm]l/ kmls{cfP Tof] dfof km]l/ dgdf lng rfxGg dljt]sf tL knx¿ ;DemL–;DemL ?g rfxGg d .

– ;dL/ kf7s>LdtL ljZjsdf { v'a lÂ;fOg\

…r'Âf]6sf] w'“jf km's] dfq} ;d:of ;dfwfgx'G5 <– …d s] uÂf}+ t <Ú r'Âf]6 Pi6«]df7f]:b} 8f= ljZjsdf{ >LdtL;“u hl¨P .pgnfO{ d'2f kÂ]sf] lyof] . >LdtL rfxlGyg\ ls>Ldfg\n] 8fS6ÂL k]zf 5f]8] ÂfhgLlt u?g\, dGqLag"g\, t 8f= n] cfkm\gf] zky e'n]gg\ .

cbfntdf dflg;x¿ vrfvr lyP .8f= ljZjsdf{dfly ufp“sf dflg;x¿n] o;sfÂ0fn] d'2f xfn]sf lyP ls pgn] u}–g]kfnL Âf]uLx¿sf] klg pkrf uy]{ . b]zsf];Ldfgfdf cjl:yt c:ktfndf kfl b]zsflaÂfdLx¿ klg egf{ ulÂGYof], t;y{ 8f=ljZjsdf{dfly dfgj clwsf xgg\sf]ckÂfwdf d'2f k¥of] .

8fS6Â ePkl5 ;Dk"0f{ dfgj hfltsf];]jf ug'{k5{ . Âf]uL klg :jb]zL Â ljb]zLeg]Â juL{s[t ug{ kfOG5 < g]kfnL Âu}Âg]kfnL eg]Â e]befj ug{ ldN5 <bz{sbL3f{df v}nfa}nf dlRrg yfn]sf] lyof] .pgLx¿ km};nf ;'Gg cft'Â lyP .

;DdfggLo GofowLzaf6 km};nf eof]…k|ltjfbL 8f= ljZjsdf{ lgbf]{if x'g'x'G5 .;dfh ;]jfsf] ;LdfÂ]vf x'“b}g . Âf]uL, Âf]uLxf] . dfgj clwsf xÂ]s dflg;sf] df}lnsxs xf] . Pp6f 8fS6Ân] s]jn Âf]unfO{ x]5{,g ls dflg;sf] gfulÂstf .

–;fu/ ‘dl0f’ yfkf

n3' syf

kf7ssf] kfgf

k|sfz cf]emf

lbg/ft slt lat] ltdLnfO{ kvL{ a:bfsxf“ uof} ltdL cr]n dnfO{ kf/L kmGbfslt /x]5f} lgi7'/L ltdL rf]vf] dfof la;{g]ltdL cGt} uof} slt d}n] kv{g]ltd|} ;Demgfn] nfU5 lk/ a]:;/Lltd|f af/]df d}n] yfxf kfpg] s;/LkvL{ a;]“ clxn];Dd ltd|f] 7]ufg 5}ghlt vf]hL u/] klg d}n] ltdLnfO{ kfOg“kvL{ a:g' slt d}n] ca eof] cltltdL g} lyof} d]/f] c;n hLjg;fyLsxf“ 5\of} ltdL clxn] l5§} kmsL{ cfpg'xfd|f] rf]vf] dfof k|]d slxNo} g5'6fpg' .

– k]Daf z]kf{

dfO{kf]v/Ljf;Ldf pT;fxdfO{kf ]v/L /fd;f/ If ]q

3f ] l i ft ePkl5 Onfdsfafl;Gbfx¿ pT;flxt ePsf 5g\ .k|fs[lts Pj+ h}ljs dxŒjsf]dfO{kf]v/L cGt/fli6«o hut\dfkl/lrt x'g] cj;/ kfPsf]df:yfgLo afl;Gbfn] v';L JoQmu/]sf 5g\ . dfO{kf]v/Lsf] h}ljsljljwtfsf] /Iff;“u} ko{6ssf]s]Gb|laGb' x'g]df w]/} cfzfjfbL 5g\ .blIf0f sf ] l/ofsf ] rfªjfªdfePsf] /fd;f/ dxf;lGwsf] b;f}+a}7sn] dfO{kf]v/LnfO{ /fd;f/ If]q3f]if0ff u/]sf] xf] .

…jiff}{+b]lvsf] kxn aNn k"/feof],Ú ;/f]sf/jfnf sdn d'lvofn]eg] . /fHon] ug'{kg]{ sfo{ :yfgLo:t/af6} ;Dej ePsf sf/0fdfO{kf]v/L /fd;f/ If]q x'g ;s]sf]pgsf] a'emfO 5 . …oxf“sf] h}ljsdxŒjnfO{ a'em]/ g} xfdLn] lg/Gt/kxn u/]sf lyof}+,Ú d'lvofn] eg] .b'O{ jif{cl3 h]g]efdf k7fPsf]k|:tfj kfl/t ePsfn] klg :yfgLoafl;Gbfx¿ v';L ePsf] dfO{kf]v/Lwfld{s jg ;d"xsf cWoIf sdnd'lvofn] atfP . dfOkf]v/LnfO{/fd;f/ If]q 3f]if0ff ug{ b O:6kmpG8];g, dfOkf]v/L wfld{s jg;d"xnufot ;/f]sf/jfnf ;+:yfn]s]xL jif{b]lv k|of; ul//x]sf lyP .

h}ljs ;+j]bgzLntfnfO{ dWogh/u/L u'?of]hgf agfOPsf] kqsf/uf}td atfp“5g\ . oxf“sf] h}ljsljljwtf ; +/I f0 fsf nf lukf]v/LIf]qdf /x]sf] df]6/af6f]sf]j}slNks Jojf:yf ul/g'kg]{, /}yfg]hLj Pj+ jg:klt km:6fpg] Joj:yfug{'kg]{, h}ljs dfu{sf] Joj:yfug'{kg]{ h:tf sfo{nfO{ k|fyldstflbg'kg]{ sdn d'lvofn] atfP .

…;lGwcg'¿k Joj:yfkgof ]hgf ;/sf/n ] agfp “5, Úljefusf pk;lrj z ]/ l; +x7u'Ggfn] eg] . ;+/lIft If]qdf kfOg]kfgL uf]xf]/f] kf“ry/afx]s g]kfnsf

cGo 7fp“df kfO“b }g . un} +r ]em \ofp cGoq st} ;"rLs[tgePsf] lj1x¿sf] egfO 5 .kf]v/LIf]qdf b'n{e cf]t, kLtd'xf/lrlrNsf ]6 ] , ;fgf ] l;ljofr/f;d]t kfOG5 .

o:t} kf]v/Ljl/kl/ ljleGgk|hfltsf u'/f“;, !^ k|sf/sf;'gfv/L, ^@ k|sf/sf hl8a'6LkfOG5g\ . o;}u/L oxf“ # k|hfltsf/}yfg] df5f, ̂ k|hfltsf peor/,!@ k|hfltsf ;l/;[k, !$ k|hfltsf:tgwf/L tyf # ;o k|hfltsfr/f kfOG5g\ . lxdfnL If]qsf;+/lIft If]qdf sDtLdf Pp6f/fd;f/ If]q 3f]if0ff ug]{ ljefusf];f ]rcg';f/ klxnf ] r/0fdfuf];fO“s'08, uf]So', kmf]S;'G8f] tyf/f/f tfn /fd;f/ If]q 3f]if0ffePsf 5g\ . g]kfn sf];L 6Kk'jGohGt' cf/If0fnfO{ /fd;f/If ]q 3f]if0ff u/L ;g !(*&df /fd;f/ dxf;lGwsf] kIf /fi6«ePsf ] xf ] . t/fO {df /fli6 «olgs'~hsf] dWojtL{ If]qcGtu{tsf]lrtjgsf] aL;xhf/ L tfn ,s l knj :t 's f ] hub Lzk ' /hn fzo ty f s } n fn Ls f ]3f]8f3f]8L tfn ;g @))# df/fd;f/ If]q 3f]lift ePsf x'g\ .

–ljKnj e§/fO{

Onfd ;b/d'sfdaf6 !# lsnf]ld6/ pQ/df /x]sf]dfO{kf]v/L /fd;f/ If]q ePkl5 Toxf“sf] ljsf; lgdf{0f/ sfo{of]hgf agfp“bf h}ljs ljljwtfnfO{ c;/ gk'¥ofO{ul/g'kg]{ /fli6«o lgs'~h tyf jGohGt' ;+/If0fljefusf pk;lrj emdsaxfb'/ sfsL{ atfp“5g\.dfO{kf]v/Ldf /}yfg] un}+r], em\ofp, ¿v Eofu'tf],7s7s]h:tf b'n{e hGt' tyf jg:klt kfOG5g\ eg] #;oeGbf a9L r/fsf k|hflt kfOg] lj1x¿ atfp“5g\. @xhf/ ! ;o @! ld6/sf] prfOdf /x]sf] dfO{kf]v/Ldf b'O{x]S6/ hnfzo;lxt !@ x]S6/ If]qnfO{ h}ljsljljwtfsf b[li6n] ;+j]bgzLn dflgPsf] 5.

k|]dsf] uf9f gzfdf cf“vf lrDn“b}rf}aL;} 3G6f pgs} gfd hlk/xg' k|]d xf] ls <dg hfcf];\, wg hfcf];\, h] h] hfG5 hfcf];\dxdf dfvf] 8'a]em}“ r§ 8'la/xg' k|]d xf] ls <htf x]¥of] p;}nfO{ dfq b]lvg] ;bf kfun;/L;+;f/ lal;{O{ pgs} sNkgfdf e'ln/xg' k|]d xf] ls <;a} s'/f k|fKt ug]{ cfsf+Iffdf slt slt ef}+tfl/g'cflv/df vfnL xft g} kmls{O{ cfpg' k|]d xf] ls <s:t'/Lh:t} jgjg 8'n]/ ljjz eO{ km]l/ klgcfkm\g} s:t'/L cfkm}n] g} vf]hL lx“l8/xg' k|]d xf] ls <j;Gtsf] xl/ofnL yfxf 5}g s;/L kfOPnf hLjgdfx/]s kn d?e"ldx¿d} ;km/ ul//xg' k|]d xf] ls <Xboel/ clj/fd rf]6 vfO/xg' k|]d xf] ls <af“Rg' xf]Og knkndf dl//xg' k|]d xf] ls <

– cfsfzrGb| Gof}kfg]

;lxb aGg' gk/f];\cem} oxf“ s;}n] ;lxb sf]xL aGg gk/f];\o:tf] gxf];\, xfd|f] k]6df cGg gk/f];\a'4sf] 5ftLdfly /utsf] xf]nL v]Nb};u/dfyf em'Sof] c/] eGg gk/f];\afRg kfpm“ :jtGq e} ;fdGtnfO{ kG5fP/;Gtfgsf] lrxfg cfkm} vGg gk/f];\Pp6f lem+uf] db}{df /R5\ofg sxf“ l/lQG5 /c¿ lem+uf dg]{ lbg uGg gk/f];\;a} ;dfg x'g'k5{, u0ftflGqs g]kfndfsf]xL l/Q} sf]xL oxf“ 6Gg gk/f];\ .

– dfwj ljb|f]xL

kvL{ a;]“d }n ] h ' g s ] 6 L; “ u

ljjfx u/] + lg, p;nfO{ d}n]k l qs fd f l j1 f kgd f k m { tljjfx u/]sf] x'“ .Ú

…clg s] t <Ú ;fyLn] ;f]Wof] .…d ha–ha klqsf

k9 \5 ' pm ;f ]R5 ] d p;nfO {wf]sf lbg vf]Hb}5' .Ú

))):j:y Pj+ tGb'?:t /xgsf

nflu dlg{ª jfssf] dxŒjsf]lji fodf af ] Nb } Ps jQmf>f]tfx¿nfO{ eGb} lyP .

…k}bn lx “8 \g ' :jf:Yosfnflu cGo PS;/;fOheGbf/fd|f ] xf] . of] s'g} klg pd]/sfdflg;n] u5{g\ . d]/f ] xh'/a'af^% jif{b]lv lx“8\g yfNg'eof] .ca px f “ *% j i f { s f ]x'g'eof], t/ pxf“ sxf“ x'g'x'G5yfxf 5}g .Ú

)))Pp6f df lg; dft ]/

lx“l8/fv]sf] lyof] . 5]pdf Pp6fl;kfxL k/]sf] a]nf k|Zg u¥of] .

…P xh'/, ;do slt eof] <Úl;kfxLn ] Ps n7 \7L

6fpsf]df xfGof] / eGof]– …PsaHof] uwf h“8\ofxf .Ú

…P]of Ps aHof] <Ú 6fpsf];'d;'Dofp“b} h"8\ofxfn] eGof]–…Pp6f s'/f egf} xh'/ <Ú

…s] <Ú…wGg d}n] Ps 306f cl3

6fOd ;f]lwg5' .Ú)))

o'jtLsf] k|:tfjnfO{ c:jLsf/ ubf{ s]–s] elgG5 <eg]sf] s'/f s'/fsf] cy{d afn–a|x\drf/L x'“ t“ g/fd|L 5;\xfdL /fd|f] ;fyL t 5“b} 5f+} lg t“ g/fd|L 5;\d ;xsdL{;“u To:tf] ldqtf dg k/fp“lbg“ t“ g/fd|L 5;\ltdL;“u s]xL sdL 5}g sdL t ddf 5 t“ g/fd|L 5;\d]/f] Wofg clxn] s]jn Sofl/o/ agfpg]df 5 t“ g/fd|L 5;\d]/f] cs}{ un{k|m]G8 5 t“ g/fd|L 5;\hLjgdf b'Mv}b'Mv 5, ltdLnfO{ b'Mv lbg rfxGg“ t“ g/fd|L 5;\xfdL b'O{sf] pd]/df w]/} km/s 5 t“ g/fd|L 5;\d}n] t ltdLnfO{ cfkm\gf] alxgL dfg]sf] 5' t“ g/fd|L 5;\d}n] t ltdLnfO{ To:tf] slxNo} klg ;f]r]sf] 5}g t“ g/fd|L 5;\

k|]d xf] ls <km};nf

d]/f] s'/f]

/fd;f/ If]q 3f]if0ff ePkl5kfngf ug ' {kg ] { Go "gtdlgodx¿;“u :yfgLo afl;Gbfx¿cem} ckl/lrt /x]sfn] ;d:ofePsf] dfO{kf]v/L wfld{s jgsfcWoIf k"0f{ d'lvof atfp“5g\ .…of] 3f]if0ffn] v';L;“u} lhDd]af/Lklg a9]sf] 5 .Ú

Onfd ;b/d'sfdaf6 !#lsnf]ld6/ pQ/df /x]sf] dfO{kf]v/L/fd;f/ If]q ePkl5 Toxf“sf]ljsf; lgdf{0f / sfo{of ]hgfagfp“bf h}ljs ljljwtfnfO{ c;/gk'¥ofO{ ul/g'kg]{ /fli6«o lgs'~htyf jGohGt' ;+/If0f ljefusfpk;lrj emdsaxfb'/ sfsL{atfp“5g\ . dfO{kf]v/Ldf /}yfg]un} +r], em\ofp, ¿v Eofu'tf],7s7s]h:tf b'n{e hGt' tyfjg:klt kfOG5g\ eg] # ;oeGbfa9L r/fsf k|hflt kfOg] lj1x¿atfp“5g\ . @ xhf/ ! ;o @!ld6/sf ] prfOdf /x ]sf ]dfO {k f ]v/Ldf b 'O { x ] S6/hnfzo;lxt !@ x]S6/ If]qnfO{h } ljs ljljwtfsf b [ l i6n ];+j]bgzLn dflgPsf] 5 .

kf]v/L / jl/kl/ /x]sf @!j6f l;d;f/ u/L dfO{kfv/Ll;d;f/ If]qnfO{ d'Vo b'O{ efudfaf“8]/ x]g]{ ul/Psf] 5 . dfO{kf]v/Lsf]

Page 16: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 !*

sLlt{k'/sL lznf / kf“ufsf;'/]zn] xfn} ;'6'Ss} ljjfx u/]sf5g\ . pgLx¿sf] aLrdf k|]dljjfxgeP klg s;}n] yfxf gkfpg] u/L;'6'Ss} ljjfx eof], lznfsf] 3/df8 ]/ f u/L a:g ] lzjk |;fbatfp“5g\ . sf7df8f}+ pkTosfsf]g]jf/ ;d'bfodf ef]h / afhfg/fvL / hGtL gaf]nfO{ r'krfkta/n] ul/g] ljjfxnfO{ ;'6'Ssljjfx elgG5 . g]jf/ ;d'bfodfljjfxdf x'g] cTolws vr{ sdug{ ;'6'Ss ljjfx ug]{ rng 5 .

s]6fs]6Ln] Ps–csf{nfO{ dgk/fPkl5 / ljjfx ug{ /fhLePkl5 dfq xf]Og, dfuLljjfx

ljjfxk"j{sf] hLjg :jtGq, d:t /lhDd]jf/Laf6 d'Qm x'G5 . oxL hLjgaf6ha dlxnfx¿ j}jflxs hLjgdf k|j]zu5{g\, ta pgLx¿ la:tf/} gof“ kl/j]zsf;fy tfnd]n a;fpg yfN5g\ . ljjfxdlxnfsf] hLjgsf] Ps cxd\ kIf xf]h;df pgn] cfkm\gf] efjL hLjgsf;DaGwdf b ]v ]sf ;kgf , rfxgf ,OR5f Pj + cfsf + I f fnfO { cfkm \g f ]hLjg;fyLsf] ;xof]u / ;xsfo{df k"/fug]{ rfxgf /flV5g\ .

ljjfx ca dnfO{ w]/} ;'v k|fKtx'G5 / d]/f] hLjg cToGt v';L;fy cl3a9\5 eGg] cfzfdf cl3 a9\5 . oBlkoL ;a}sf nflu w]/} d]xgt / ;dk{0fsf]cfjZostf k5{ . oL rfxgf, OR5f,csf+Iffn] ta;Dd d"t{¿k xfl;n ub}{gg\ha;Dd pgL :jo +n ] cfkm "nfO {To;cg';f/ 9fNg ;lSbgg\ . ljjfxn]pgnfO{ w]/} s'/f l;sfp“5 / ;xL cy{dfeGg'kbf{ kl/kSj agfp“5 .Jojxf/df kl/jt{g / kl/dfh{g

ljjfxk"j{ JolQmsf] Jojxf/ km/sx'G5 . pgL w]/}h;f] cfkm\gf] Sofl/o/sfaf/]df ;f]lR5g\ . To;nfO{ ;'b[9 ug]{ pkfovf]lH5g\ . :jtGqtf pgsf] cfwf/l;nfx'G5 . ljjfxkZrft\ eg] pgsf] ;f]r Pj+afgL–Jojxf/df kl/jt{g cfpg yfN5 .abln+bf] kl/l:ylt Pj+ kl/j]zn] Tof]kl/jt{gnfO{ cfjZos klg agfp“5 .la:tf/ } pgL cfk \ mgf klt, ;; "–;;'/fsf] cfjZostf, ?lr / v';LnfO{k|fyldstf lbg yflN5g\ .

dgf]j}1flgsx¿sf cg';f/ w]/}h;f]dlxnfn] cfkm\gf] dfOtLdf sxL+ st} hfg],s'g} lg0f{o lng], 3'Dg] cflb :jtGqtfkfPsL x'lG5g\ . ljjfxkZrft\ pgn] cfkm"nfO{leGg jftfj/0fdf kfp“l5g\ . x'g;S5t'ngfTds ¿kdf kltsf] 3/–kl/jf/ s}ogs'/fdf ?l9jfbL xf]nf, cg'zf;glk|o xf]nf .of] km/s s'/fn] a'xf/L ag]sL dlxnfnfO{{;d:of kg{ ;S5 t/ ;fdGh:otfsf]

k|of; pgL :jo+ cfkm}+n] ug'{kg]{ s'/fnfO{gsfg{ ;ls“b}g .

cfkm"df kl/jt{g Nofpg ;lsPgeg] >Ldfg\sf] 3/–kl/jf/df cfkm\gf nflu:yfg agfpg ufx|f] k5{ / ;d:of a9\b}hfg] ;Defjgf x'G5 . of ] kl/jt{g>Ldfg\sf] kl/jf/af6 x'g'k5{ t/ w]/}P8h:6d]G6 eg] a'xf/Ln] ug'{kg]{ x'G5,lsgeg] pgL c¿sf] kl/jf/df ;xefuLx ' “ b } l5g \ , To f ] k l /j f /s f ] l x :; faGb}l5g\ . ctM s'g} Pp6f lx:;fsfnf lu ;Dk "0 f { kl/jf/n ] cfkm "nfO {kl/jt{g ug{ ;Dej x'“b}g / ;Demf}tfsf]w/ftndf a'xf/L aGg] dlxnfn] a9L kxnug' {k5{ . lsgeg] kl/jf/df cfkm"nfO{d x Œjk " 0 f { ¿kd f k | : t ' t ug {pgn] cfkm\gf tkm{af6 a9L e"ldsflgjf{x ug'{kg]{ x'G5 .:jo+nfO{ a'xf/Lsf ¿kdf a'em\g'

pgL cToGt pbf/ ;f]r ePsf]k l/jf/df x ' ls {PsL xf ] lng \ t/ljjfxkZrft\ x'g;S5 pgL cToGtcg'zf;g k5\ofpg] kl/jf/df a'xf/LalG5g\ . o:tf] cj:yfdf :jo+ cfkm}+n]cfkm\gf] ;Ldf to ug{ l;lS5g\ ls slxn]slt / s'g xb;Dd cfk"mn] ;fd~h:otf:yflkt ug'{kg]{ xf] . cfkm\gf] dfOtL />Ldfg\sf] kl/jf/sf] ;f]rfO, dfGotf //xg;xgsf] km/s pgnfO{ dx;'; x'G5 .pgnfO{ dx;'; x'G5 ls pgL ca :jtGq5f]/L ge} Ps lhDd]jf/ a'xf/L ePsLl5g\ . pgn] cfkm\gf] ;DaGwnfO{ lgjf{x ug{l;lS5g\ . cfkm\gf] st{Jo / pQ/bfloTjnfO{/fd|f];“u a'em\g yflN5g\\ .cfkm\gf] pkl:yltsf] cge"lt

a'xf/L kl/jf/sf] cxd\ lx:;f xf]eGg] cg'e"lt lbnfpg cfkm\gf ;Dk"0f{

OR5fnfO{ TofUg'k5{ eGg] 5}g t/ cfkm\gf]pkl:yltsf] cg"e"lt eg] ulx/fOaf6hufpg] k|of; ug'{k5{ . s}og cj:yfdf>Ldfg\sf] kl/jf/hg ;Demf }tf ug ] {dfldnfdf pbf;Lg aGg ;S5, o:tf]k l / l : y l td f dlxnfn ] cfkm \g f>Ldfg \dfkm {t \ pgsf ] kl/jf/df;fdf~h:otf Nofpg] k|of; ug'{k5{ .

k|foM k'?if cfkm\gf dftflktf /kTgLsf aLr km:5g\ . ltgnfO{ ufx|f] dx;';x'G5 . of] l:yltdf olb dlxnfn] cfkm\gf;f;"–;;'/fsf ;DaGwdf a9L u'gf;f] u/]pgL cfkm\gL >LdtL / kl/jf/hg b'j}af66fl9g] ;Defjgf /xG5 . ctM ;Dembf/dlxnfn] ljj]szLn 9+uaf6 cfkm\gfcfjZostf / >Ldfg\sf] kl/jf/hgsf]ljdtL jf dtleGgtfsf ;DaGwdf s'g}s'/f gn'sfO{ atfpg' cfjZos 5 /;d:ofsf] ;dfwfgsf ;DaGwdf klg;Nnfx ug'{k5{ . o;af6 dlxnfn] cfkm\gf>Ldfg\sf] cfTdljZjf; lhTg ;lS5g\ .cfkm\gf] klxrfg agfpg]

ljjfxkZrft\ olb sf]xL 3/]n'dlxnfsf ¿kdf ;Lldt x'G5g\ eg] pgdfs'07f hGdg ;S5, lsgls pgL lzlIftdlxnf x'g\ . To;}n] cfkm\gf] ?lrnfO{a9fpg'k5{ / cfkm\gf] klxrfg agfpg'k5{ .ljjfxkl5sf] hLjg kl/jf/sf] dfq xf]eGg] 5}g, lsgls pgsf] klg cfkm\gf]hLjg 5 . of] s'/fnfO{ pgn] s;/L k|:t'tul5{g\, dxŒjk"0f{ x'G5 .

pgsf] cfkm\gf] ?lr x'G5 t/ gof“kl/jf/sf] lx:;f s;/L aGg ;lsG5 eGg]s'/fdf k|oTg;Ln x'g'k5{ . olb kl/jf/v';L eP ;fy lbG5 xf]Og eg] cfkm\gfaf/]df pgLx¿df gsf/fTds ;f]r a9\g;S5 . ha;Dd Ps–csf{sf] kfl/jfl/s

jftfj/0f , /L ltl/jfh, k/Dk/fsf ]k[i7e"ldnfO{ a'em\g ;ls+b}g ta;DdP8\h:6 x'g ;ls+b}g .lhDd]jf/L af“8\g'k5{

s}og cj:yfdf 3/sf] ;Dk"0f {lhDd]jf/L a'xf/Ln] g} ;DxfNg'kg]{ x'G5 .k|foM tL kl/jf/df o:tf] x'G5 hxf“cfdfsf] d[To'kZrft\ 3/ ;DxfNgsf nflua'xf/L leœofOPsf] 5 . of] a'xf/Ldfly g}lge{/ u5{ ls pgL :jo+ cfkm}+ ;Dk"0f{lhDd]jf/L lgjf {x ug{ vf ]lH5g\ jflhDd]jf/L af“8\gtkm{ pGd'v x'lG5g\ .3/sf 7"nf jf dfGohgaf6 / cfkm\gf>Ldfg\af6 ;xof]u, ;xNnfx lnP/la:tf/} lhDd]jf/L lgjf{x ug{ yfNg' /fd|f]x'G5 . lhDd]jf/L lng] JolQmsf] ;/fxgfug'{ klg cfjZos 5 . o;af6 pgnfO{;xf/f / pT;fx k|fKt x'G5 .

h'g kl/jf/df a'xf/Lsf] ;/fxgf x'“b}g,uNtLsf ;DaGwdf emu8f;Dd x'G5,To:tf] kl/jf/df sfd ug{] / lhDd]jf/Llgjf{x ug]{ OR5f x'“b}g . o; kl/l:yltdfkl/jf/df h'g ;b:ol;t cfkm" glhseOG5 jf kltsf] dfWodaf6 kl/jf/sfcGo ;b:o;fd" cfkm\gf s'/f 7Ls 9+uaf6JoQm ug'{k5{ . cfkm\gf] dgdf nfu]sf s'/f:ki6 t/ zfnLg 9+uaf6 cleJoQmug'{k5{ . x/]s ;dodf ;jfn–hjfkm ug]{afgLn] :jo+ cfkm\gf] dof{bf u'dfOG5 .s'/f / sfd b'j } plQs} dxŒjk"0f {x'G5g\, hxf“ s'/fn] sfd aGb}g Toxf“sfdaf6 dg lhTg ;lsG5, hxf “sfdaf6 s'/f aGb}g Toxf “ cfkm \gf ]cleJolQm :ki6 ¿kdf dof{lbt 9+uaf6JoQm ug'{ a'l4dfgL x'G5 .

–/f]lhg zfSo

;'6'Ss}ul/g] ljjfx

klg ;'6'Ss ul/lbg] rng k'/fg}xf ] , sLlt{k '/sf dbg dxh{gatfp“5g\ . dxh{gsf cg';f/ o:tf]ljjfx ubf{ ;f“em s]6fkIfsf b'O{b]lvkf“r–b; hgf;Dd s]6Lsf] 3/dfcfpg] clg s]6LkIfsf kl/jf/n]s]6f / s]6LaLr :jo+j/ ul/lbg] /pgLx¿nfO{ vfgf VjfO{ s]6LnfO{ s]6fsf];fy nufO{ k7fpg] rng 5 .

ljjfxdf x'g] cgfjZos vr{sd ug{ lxhf]cfh dlGb/ tyfu'Dafdf ljjfx ug]{ rng a9]sf]5 . afnfh' 8]/f u/L a:g] uh]Gb|yfkf / kf]v/fsL Hof]lt u'?ªn] klgvr{ sd ug{ u'x\o]Zj/L dlGb/dfljjfx u/] pgLx¿aLr cGthf{tLo

ljjfx eP klg k|]dljjfx eg]xf]Og . uh]Gb| eG5g\– k'/fgf]lrghfg ePsL Ps hgf lbbLn]Hof]lt;“u ljjfxsf] s'/fsfgLldnfOlbg'ePsf] xf] . xftdf k};fgePkl5 vr{ sd ug{ dlGb/dfcfP/ ljjfx ul/of] .

kz 'kltl:yt u 'x \o ]Zj/LdlGb/df jiff}{+b]lv k"hf / ljjfxu/fp“b} cfPsf &% jifL{o /3'gfy;'j]bLsf cg';f/ s]6fs]6Lsf] dgldn]kl5 cyf{t\ ljjfx ug{ /fhLePkl5 h;/L ljjfx ubf{ klgx'G5 . ;'j]bL eG5g\– gx'g]n] 7"nf]ef]he]t/ / hUu] u/]/ ljjfx ug'{k5{eGg] 5}g . cGthf{tLo k|]dljjfx

xf];\ jf dfuLljjfx, dlGb/dful/Psf] xf];\ jf d~rdf ul/Psf]xf];\ cyjf ;'6'Ss ul/Psf] xf];\d'Vo s'/f ljjfx ul/;s]kl5s]6fs]6Lsf] cfk;L ;Demf }tf,;xsfo{, cfTdLo ;DaGwsf ;fy;'vL, ;kmn / cfgGbbfosj}jflxs hLjg lat]sf] x'g'k5{ .

cfkm\gf] eljio / Sofl/o/sfaf/]df cfkm}+n] lg0f{o ug{ ?rfpg]cfhef]lnsf o'jfo'jtLx¿ cfkm\gf]hLjg;fyLsf] 5gf}6 klg cfkm}+ ug{rfxG5g\ . sltko o'jfo'jtLcWoog l;WofP/ Sofl/o/ :yflktePkl5 cfkm\gf] ljjfx cfkm}+n]u5{g\ . k|fozM o:tf] ljjfx ubf{

vr{ sd ug{ pgLx¿ cg]s pkfockgfp“5g\ . sf]xL dlGb/df, sf]xLd~rdf t sf]xL lhNnf k|zf;gsfof{nodf uP/ ljjfx u5{g\ t/dlGb/df ;'6'Ss ul/g] clwsf+zljjfx /fhLv';L g} x'g] u/]sf]kfOG5 . ;do;“u} cGthf{tLo/fhLv';L ljjfx ug]{x¿sf] ;+Vofa9\b} uPsf] 5 . 7"nf] ef]het]/ug]{, hUu] u/]/ ljjfx ug]{ /bfOhf ]sf ] t8se8s u/ ]/ljjfx ug ] { k/Dk/fdf klgkl/jt{g cfPsf] 5 .

clxn] s] :jb]zL, s] ljb]zL,s] kxf8L, s] dw];L, s] pkNnf]hft, s] slyt tNnf] hft ;a};“u;a}sf] ljjfx x'g] u/]sf] 5 . klxn]ufp“3/df cGthf{tLo ljjfx ubf{s]6fn] s]6L eufP/ ljjfx uYof]{ .o;nfO{ ;Eo efiffdf uGwj{ ljjfx/ tLtf] zAbdf kf]On hfg] k|yfelgG5, t/ clxn] eg] dfu]/}ljhftLo ljjfx x'g yfn]sf] 5 .sf8{ 5fk ]/ / afhf ahfP/ljhftLo ljjfx ug]{ rng klg;x/L If]qdf ;'? ePsf] 5 .

;fdflhs ¿kfGt/0fn] ubf{ca ljjfxdf hfteft / 7"nf] ef]hrflxG5 eg] afWotf 5}g . clxn]sfo'jfo'jtLx¿ /f]huf/, lzlIft,cfTdLo, dfof ug]{, ;xof]u / ;fylbg] JolQmnfO{ cfkm\gf] hLjg;fyL/f]Hg yfn]sfn] kl/jf/ / cfkmGtn]g} ;s] dfu]/ jf 6Lsf6fnf] Pj+:jo+j/ u/]/ ljjfx ul/lbg yfn]sf

5g\ . sf]xL eg] j/jw"nfO{ b]ptfsf]yfgdf nu]/ ljjfx ul/lbG5g\ .o;n] ubf{ ljjfxdf w]/} vr{ ug]{,bfOhf]sf] dfu ug]{, lrgf v'6\ofpg],hfteft 5'6\ofpg], wd{;+:s[ltafg] { rng 36\bf ] 5 . o;n]ubf { g } hftkftsf ] e ]befj,bfOhf]sf] nf]e, w]/} vr{ u/]/ ljjfxug]{h:tf s'/fdf klg kl/jt{gcfpg yfn]sf] xf] .

oBlk ufp“3/df clxn] klgcGthf{tLo cfkm"v';L ljjfxnfO{g?rfpg] ;d:of Psflt/ 5 eg]csf{lt/ t/fO{sf ufp“df ljjfxdfw]/} 7"nf] cfly{s vr{ ug'{kg]{, gub,u/uxgf, hUuf–hldgnufotlhG;L On]S6«f]lgs ;/;fdfgx¿bfOhf] lbg'kg]{, ufp“–;dfh, cfkmGt/ hGtLnfO{ b'O{ lbg;Dd ef]hVjfpg'kg]{h:tf s'/fsf cltl/Qmgftfuf ]tf , cfkmGtx¿nfO {nQfsk8f / pkxf/ lbg'kg] {rng sfod} 5 .

t/fO{sf dlxnf ;d'bfodfk/lge{/tf / lzIffsf] sdLsf sf/0f5f]/L–r]nLsf] ljjfxdf w]/} 7"nf]vr{ ug'{kg]{ afWotf /x]sf] sLlt{k'/SofDk;df cWoog/t jL/]Gb|s'df/d08n atfp“5g\ . t/fO{sf dlxnf;d'bfodf hgr]tgf, lzIff Pj+cfTdlge{/tfsf ] ljsf; ePbfOhf]nufot 7"nf] ef]het]/ vr{u/]/ ljjfx ug'{kg]{ unt k|yfqmdzM x6]/ hfg] d08nn] atfP .

–ef]nf dxtf]

ljjfx¿kL kf7zfnf

Page 17: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

ca xfd|f] kfnf]

8f= /fh]Gb| eb|f

of}g lh1f;f / ;dfwfg

!(

of] :tDedf xfdLn] /fv]sf k|Zgsf] #) zAbdf ga9fO{ pQ/k7fpg'kg]{5 . k|To]s pQ/sf ;fydf cfk\mgf] k"/f gfd, 7]ufgf /pd]/ n]Vg glal;{g'xf]nf . k|Zg gDa/ Ps ;w}+ cfufdL k|Zgsf¿kdf /xg]5 . Pp6f kfgfdf Pp6f pQ/ dfq :jLsf/ ul/g]5 .!= s:tf o'jtL /fd|f x'G5g\ < lsg <@= s:tf o'js /fd|f dflgG5g\, lsg <#= dlxnfx¿ a'l4dfg\ x'G5g\ ls k'?if <$= g]kfnsf] /fhg}lts lx/f] sf] xf] < lsg <%= k|]dljjfx /fd|f] x'G5 ls k/Dk/fut ljjfx < lsg <^= ;a}eGbf 7"nf] wd{ s] xf] <&= k|]dL–k|]ldsfljxLg hLjg s:tf] x'G5 <*= g;fn' cf“vfn] df]lxt x'g'x'G5 ls tkfO{ +nfO{ d':sfgn]

e't'Ss} agfp“5 <(= sfnL o'jtL / uf]/L o'jtLdWo] sf] a9L /fd|f x'G5g\ < lsg <!)= k};f kfpg' 7"nf] s'/f xf] ls k|]d kfpg' < lsg <

tkfO{+nfO{ gof“ g]kfn s:tf] nflu/x]5 <of}jglagfsf] hjfgL h:t}

nflu/x]5 .e/t cfn] -@@_, uf]/vf

xfQL cfof] xfQL cfof] km':;f ./d]z /fO{, bf]xf, stf/

cem} w]/} s'/f ef]Ug af“sL g}5 t/ klg klxn]sf] eGbf clnk[ys t cjZo dx;'; e}/x]5 .

(&$))^&#$ -@)_cToGt ;d'Ggt / ljsl;t

nflu/x]sf] 5 .cd[t ;fu/, kfNkf

vf;} s'g} hgcfsf+Iff k"/f e}/x]sf]5}g gof“ eg]/ dfq s] ug'{ < gof“ x'gk'/fgf] kft emg'{k5{, clxn];Dd k'/fg}kftn] sfd rln/x]sf] 5, ;f]r p:t},km'6\of sf}8L s]xL u¥of 5}g, vfnLs;/L s';L{df hfg] / df]hd:tL ug]{lt/5g\ oxf“sf hglgjf{lrt ;b:ox¿ .

7fs'/dfg >]i7, wflbª

k|Zg M clxn] d #@ jif{ / d]/L>LdtL @* jif{sf 5f}+ . xfd|f] ;ft jifL{o5f]/f tyf kf“r jifL{of 5f]/L 5g\ . xfdLnfO{;Gtfgsf] /x/ k'lu;s]sf] 5 . ;Gtfgsf]/x/ k"/f eP klg xfdL clxn] uDeL/k|sf/sf] of}g ;d:ofn] lk/f]lnPsf 5f}+ .5f]/L hlGdPsf] rf/÷kf“r 306f;Dd klg;fn -;fyL_ gem/]kl5 8fS6/n] xft xfn]/;kmf ul/lbP . s]xL dfqfdf /ut au] klg kl5Tof] 7Ls eof] . ;'Ts]/L ePsf] tLg dlxgfkl5;fdfGo /h:jnf eof] clg To;kl5 aGb eof] .gf}–b; dlxgfkl5 >LdtLn] PSsfl; tNnf] k]6 b'Vof]elgg \ . 8fS6/n ] So '/ ]6 ug ' {k5 { eg ]kl5lj/f6gu/sf] Pp6f c:ktfndf Tof] klg ul/of] .5f]/L hlGdPsf] s]xL dlxgfb]lv g} >LdtLsf] of}gpQ]hgf lzlyn x'“b} uPsf] nIf0f b]lvPsf] lyof] .So'/]6 u/]kl5 t of}g pQ]hgf laNs'n} x/fof] .sdhf ]/Ln ] xf ] ls eg]/ >LdtLn] dxb ]lvof;f{u'Daf;Dd ;]jg ul/g\ . ljleGg cf;g ckgfP/of}g ;Dks{ klg ul/of], t/ ;d:of h:tfsf] t:t}/x\of] . s'g} cj:yfdf klg>LdtLnfO{ of}g pQ]hgfx ' “ b }g, pgL lghL {jem } +x'lG5g\ . dg gldn]/ xf] ls < dfof–k|]ddf sdLcfP/ xf] ls < dk|lt 3[0ff hfu]/ xf] ls < egLdfgl;s sf/0fsf af/]df klg 5nkmn ul/of], t/x/]s k|of; c;kmn eof] . x'“bf–x'“b} pgsf] ;d:ofddf klg b]vf kg{ yfNof] . slxn]sfxL+ of}g;Dks{ug]{ OR5f nfu] klg l3g nfu]/ ljt[i0ff k}bf x'G5 .of}gfª\u cfkm}+ lzlyn x'G5 . o:t} xf] eg] ;dolaTb} hf“bf xfdL >Ldfg\–>LdtL g} gk'+;stfsf] l;sf/t x'g] xf]Og < eGg] 8/ nfu]sf] 5 . o:tf] lhp“bf]n f;sf ] s 'g } cf } i fwL pkrf/ 5ls < xfn d tLg dlxgfb]lv stf/df 5' .

—8L= Pn= s]= bf]xf, stf/pQ/ M of}g;Dks{df >LdtLsf] OR5f lsg

gePsf] xf]nf <of}gOR5f x'g' :jfefljs s'/f xf] / of] k'?if

/ dlxnf b'j}df x'G5 . of}g;Dks{nfO{ w]/}n] zf/Ll/s;Dks{ eg] klg of] dfgl;s tyf zf/Ll/s b'j}sf]s'/f ldl>t Ps hl6n k|lqmof xf] . ;kmn /;'vdo of}g;DaGwnfO{ lg/Gt/tf lbg] s'/fdfljleGg s'/fn] k|efj kf5{ . s'g} JolQm olb eosfsf/0fn] of}g;Dks{df ;+nUg x'“b}g eg] To;nfO{Sexual Aversion elgG5 eg] OR5f g} ge}of}g;Dks{ g/fVg'nfO{ Inhibited Sexual Desire

elgG5 . of}gOR5f g} sd x'“bf of}g lqmofsnfkdf;+nUgtf clg ;+nUg x'g]] OR5f b'j} sd x'G5 .o;/L OR5f g} sd x'“bf of}g;kgf -:jKgbf]if_,of}g kl/sNkgf, of}g pQ]hs s'/fk|lt Wofg jfcfsif {0f, of }g lqmofsnfkk|ltsf] rfxgfsf];r]tgtf, cfsif{0f, ;Defljt of}g ;fyL b]Vg',of}g lqmofsnfk ug{ gkfPsf]df xtfz x'g]h:tfs'/f klg x'“b}gg\ jf sd x'G5g\ . o; cj:yfdf?lr g} sd x'g] ePsfn] of}g lqmofsnfksf] ;'?jftklg gug]{ x'G5g\ eg] csf{n] ;'? ubf{ klg ;f]nfO{;lhn} :jLsf/ ub}{gg\ . oL ;a} eP klg pgLx¿zf/Ll/s ¿kdf of}g;Dks{ /fVg ;Ifd x'G5g\ .

of}g pQ]hgf g} ;'? gx'g' jf of}g;Gt'li6k|fKt ug{ afwf kfg]{ s'g} klg s'/fsf zf/Ll/s,dfgl;s jf b'j} sf/0f x'g ;S5g\ . of}g pQ]hgf

g} gePsf] l:yltdf of]lgaf6 /; cfpg]s'/} ePg . kf7]3/ jf jl/k/L ;+qmd0fx'g u} of}g ;Dks{ g} kL8fo'Qm x'g]ePsfn] dlxnfn] of}g;Dks{ g} ug{dflGbgg\ . s]xL bL3{/f]un] klg o:tf]k|efj kfg{ ;S5 . o:tf d'Vo zf/Ll/ssf/0fx¿afx]s k|foMh;f] cj:yfdf;fdfGo ¿kdf of}g lqmofsnfk ug{

g;Sg'sf] k5fl8 dfgl;s sf/0f klg x'g ;S5 .of}gk|ltsf] unt dfgl;stf jf wf/0ff Ps k|d'vsf/0f x'g;S5 . of}g lqmofsnfk g} v/fa xf]eGg] k|efj s;}nfO{ k/]sf] 5 eg] pm ;xh}of}glqmofsnfkdf ;+nUg x'g ;Sb}g . cfkm}+leqdfgl;s lj/f]wfef; eP o:tf] kl/l:ylt cfpg;S5 . of}g b'Jo{Jojxf/, anfTsf/ jf s'g} cfb/0fLoJolQmTjjf6 of}gzf]if0fh:tf lgs} kL8fo'Qm jfcf3ftk"0f{ k"j{ of}g–cg'e"ltx¿af6 u'h|g'k/]sf] 5eg] kSs} of}gk|lt ;sf/fTds ;f]rfO x'g] s'/} ePg .sltko dlxnfdf t k'?if hfltk|lt g} 3[0ff pTkGgePsf] x'g;S5 . To;}u/L cfTd;Ddfg kof{Kt

dfqfdf gx ' “ b f k lgcfkm"nfO{ ck"/f] dfGg] tyfxLg efjgfn ] u | l;t

cj:yf klg o;sf sf/0f x'g ;S5g\ .lzz'sf] hGdkl5sf] /Qm>fj clg km]l/ kf7]3/

;kmf ul/g'kg]{ l:yltn] tkfO{+sL >LdtLnfO{ zf/Ll/sdfq xf]Og, slQsf] dfgl;s rf]6 k¥of] Wofg hfg'cfjZos 5 . o; ljifodf kqdf vf;} s]xL pNn]v5}g . x'g;S5 dgdf k'gM ue{ /x] To:t} xf]nf lseGg] eo 5 ls < To;f] ePdf of}g;Dks{df;+nUg x'g hf“u/ g} x'g] ePg .

tkfO{+sf cGo 3/]n' sfo{af]em clg b}lgshLjgdf cfOkg]{ tgfjx¿ h:t} lrGtf, lg/fzf,ysfO, cGt/JolQm ;DaGwsf] lr;f]kg tyfbDktLaLrsf] tgfj cflb o;sf sf/0f x'g ;S5g\ .kfl/jfl/s hLjgsf cGo sltko s'/f;“u klg;DalGwt x'g ;S5 . olb s'g} o:tf sf/0f ePkSs} tkfO{+n] To;nfO{ x6fpg] k|of; ug'{ g} x'g]5 .

kqcg';f/ tkfO{+ clxn] bf]xfdf x'g'x'G5 . o:tf]l:yltdf lgoldt of}g;Dks{ x'g] s'/f ePg . tkfO{+n]k|of; ug'{eP klg dfgl;stfnfO{ g} abNg] s'g}vf; uDeL/ k|of; ePh:tf] a'lemPg . tkfO{+n]>LdtLsf] v';Lsf nflu ;DaGwnfO{ kf/kfr's] ug{;Ddsf]xbdf hfg tof/ /x]sf] s'/f u/]/ 7"nf] Xbo ePsf]b]vfpg vf]Hg'ePsf] 5, t/ ;DaGw g} 6'6\g] l:yltn];d:of ;dfwfgdf ;xof]u ub}{g, a? o;n] lrGtfyK5 h;sf] kl/0ffd gsf/fTds x'g;S5 .

o:tf] a]nfdf cfk"mnfO{ ;DxfNg' cfjZos5 . >LdtLkl5 ;Dk"0f{ kl/l:yltsf af/]df ;a}eGbfa9L tkfO{+nfO{ g} yfxf x'g] ePsfn] tkfO{+sf] lhDd]jf/La9L 5 . >LdtLsf] rf;f] / lrGtfsf af/]df /fd|f];“ua'em]/ To;sf] ;dfwfgsf] af6f] vf]Hg' cfjZos5 . ljz]if u/]/ b"/L / Ps lsl;dsf] >Ldfg\ePsf] l:yltdf klg Psn hLjg lhpg' ;lhnf]s'/f gx'g ;S5 . o;df Ps–csf{sf] ;fy / ;xof]urflxG5 . JolQmcg';f/ hLjgsf ljljw kIfdf ?lr,rfxgf km/s–km/s x'g] h:t} of}g;DaGwL s'/fdf klg?lr km/s x'G5 . km/s ?lr eP klg Ps xb;Dd;Demf}tf u/]/ ;fy a:g'kg]{ x'G5 / of] ;fdflhs lgodclg d"No–dfGotfsf] bfo/fleq kg]{ s'/f klg xf], t/o; ljifodf s'/fsfgL Pj+ ;Nnfx g} ug'{k5{ .

of] k|Zgsf] pQ/rflx“ sd/]8k|r08Ho";“u ;f]w] atfOlbg'x'GYof] ls <

;/:jtL bg'jf/, sfe|]v} sxf“ 5 gof“ g]kfn < tkfO{+n]

klg s:tf] k|Zg ug'{ePsf] < pxL g]tf,pxL kf/f -h'g hf]uL cfP klg sfg}lr/]sf_ of] t, k'/fg} g]kfn xf] .

k|jL0f 1jfnL -@)_, sf7df8f}“;DkfbsHo", dnfO{ t gfd

dfq gof“ eP h:tf] nfU5 . k'/fg}z}nLsf JolQm g} ;Qfdf ePsfn]s]sf] gof“ g]kfn x'g' <

bLks yfkf -@)_, :ofª\hfv} ;DkfbsHo", s] eGg' <

nfh kf] nfUg yfNof] . g]tfx¿n]cfkm"nfO{ dfq g]kfnL ;lDemPsf]

xf] ls Sof xf] < To:tf] t gx'g'kg]{ .;dz]/axfb'/ /fO{ -!*_

;fx|} /dfOnf] 5, htftt} aGb,x8tfn, rSsfhfd . To;}n] ljZjd}gof“ xf]Og gf}nf] g]kfn ePsf] 5 .

6Lsf/fd cof{n, :ofª\hfcefj g} cefjsf] /fHo

h:tf] nflu/x]5 .;+bLk lg/f}nf, ;nf{xL

;fx|} /dfOnf], lsgls h;n] h] u/]klg x'g], s'g} lgod / sfg'gleq a:g' gkg]{,s;}sf] 8/ qf; gx'g], aGb / x8tfn ug{kfOg], ePsfn] gof“ g]kfn /dfOn} 5 .

c;Ldafa' >]i7 -@@_, sf7df8f}+

Page 18: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008

kfpg] M

k7fpg] M

;Gb]z M

s'kg ;Gb]z

k|lt ;Gb]z ?= @)÷— clgjfo{

klxnf] k|]dkq:s'nsf] klxnf] lbg pgnfO{

s:tf] nfUof] Tof] pgnfO{ g} yfxfxf]nf . pgsf] Tof] klxnf] lbgn]dnfO{ cfh;Dd klg cf“vf /;fpg]agfPsf] 5, dg lr;f] agfPsf] 5clg dnfO{ efj's cyf{t\ kfunagfPsf] 5 . d]/f c¿ s]6L ;fyLx¿klg lyP t/ pgdf d]/f] leGg} tl/sfn]gh/ a:of] . h'g d df}lvs clg lnlvt¿kdf JoQm ug{ ;lSbg, dfq efjgfdfJoQm ug{ ;S5' . pgsf] ;fbf Pj+ ;/nJojxf/n] d]/f] dg lht]sf] lyof] .

3/ cln 6f9f ePsfn] pgn]xf]:6ndf a:g] lgwf] ul/g\ . of]s'/fn] dnfO{ Hofb} lrGtf kf¥of],lsgls pgsf] xf]:6n a;fOn] ubf{pgL lx“8\g] af6f] km/s k¥of] h;n]ubf{ d :s'n 5'6]kl5 pgnfO{b]Vgaf6 k"0f{¿kdf jl~rt x'Gy]+clg labfOsf xft xNnfpgkfp“lbgy]“ . To;}n] d}n] klg pgsf];dLk /xg] p2]Zosf ;fy} cWoog;do a9fpg] x]t'n] xf]:6nd} a:g]lgwf ] u/ ] “ . xf ] :6ndf pgLcfSsnem'Ssn dfq b]vf kly{g\ t/d Hofb} v';L lyP“, lsgls xfdLPp6} efG;f clg Pp6} 5fgfd'lg/xGYof}+ . To;kl5 d]/f] cf“6 clnbl/nf] eof] clg kq n]Vg] lxDdtu/] “ . ToxL k| ]dkq g} d]/f ]cfh;Ddsf] klxnf] clg clGtd k|]dkq;fljt x'g k'u]sf] 5 .d]/f] kqsf] Joxf]/f o:tf] lyof]

Kof/L ;fyL===, crDd nfUnf,ckTof/ nfUnf cfh k'/fgf] ;fyLn]gof“ Jojxf/ ubf{, d]/L Kof/L;fyL===. cf/fd /xL cf/fdsf]sfdgfsf ;fy cfh d oL sfkL/ sndsf] ;xfotfåf/f ltdL;fd'cfpg] k|of; ub}{5' . :jfut¿kLefjgfsf u'R5f ck{0f ug]{ / gug]{s'/f ltd|f] xftdf 5 .

@) ;Gb]z hLjgsf] uf]/]6f]df ;fyL

;fyL===, ha ltdL sIffcf7df egf{ x'g cfof } ToxLlbgb]lv d]/f] cf“vfsf] Pp6f dfqaf6f] eof] . ;f“Rr}=== o:tf s'/f tcrDd} x'“bf /x]5g\ . x'g t sIffdfcGo s]6L ;fyLx¿ 5g\ t/ v}lsg xf] d]/f cf“vfn] ltdLnfO{leGg} tl/sfn] b]Vg yfNof] . ltd|fx/]s lqmofsnfkn] dnfO{ efj'sagfp“y] . of] ;fgf] sfuhsf]kfgfsf] of] cy{ gnfcf];\ ls dltd|f] P;Pn;Lsf] tof/Ldf /x]sf];donfO{ laufl/lbof];\ . ===a? d]/f]

kqsf] cy{ t of] 5 ls ltd|f]tof/Lsf ] cj:yfdf ysfg /cN5LkgnfO{ o;n] d]l6lbof];\ clgzLtntfsf] dx;'; NofOlbof];\ .===olb of] kqnfO{ c;fGble{s / uNtLdfG5\of} eg] klg dnfO{ lt/:sf/sf]kfq gagfpg' . of] t dflg;sf]hjfgLsf] hf]; /x]5 . d]/f] of] lxDdthjfgLsf] hf];sf] glthf xf] . To;}n]olb lt/:sf/sf] kfq g} 7x/fpg'k¥of]eg] d JolQmnfO{ geO{ d ]/f ]pd]/nfO{ 7x/fpg' .

w]/}–w]/} dfof clg ;Demgfsf

;fy d snd aGb ug] {cg'dlt rfxG5' .

– h]aLcf/o;/L d}n] kq n]v]sf rf/

jif{ lalt;s]sf] 5 . kq pgsf]xft k¥of] eGg] s'/f klg yfxfkfP“ t/ s'g} k|ltpQ/ cfPsf] 5}g .Tof] If0f dnfO{ lx+hf]h:tf] nfU5 .d d]/f] klxnf] k|]dkqsf] k|ltpQ/sf]kvf{Odf 5' . pgs} ;Demgf clgPstkmL{ k|]dn] ubf{ d}n] sIff !@;lsPsf] yfx} kfOg“ clg sIffdfdnfO{ cfkm\gf s'g} s]6L;fyL 5g\eGg] h:tf] klg nfUb}g . dfqpgsf] ememNsf] lyof] / cfh klg

To; }n ] ;tfO/x ]sf ] 5 . dcfhef]ln xfjf;/L p8L hfg]r/LnfO{ va/ k7fp“5' ls d]/f]klxnf ] k | ]dkqsf ] pQ/ l5§ }cfcf];\ . ;sf/fTds cy{sf] kqkfp“nf eGg] cfzf t dl/;Sof], t/klg gsf/fTds pQ/ g} eP klg kqk9\g kfpg] cj;/ kfpg] 7"nf] wf]sf]5 . To;kl5 dfq d of] dfof–k|]dsf]kmf“6df gof“ sbd rfNg]5' . gqd]/f nflu ToxL g} klxnf] clgclGtd k|]dkq ;fljt x'g]5 .

– h]=aL=cf/=

;"rg

f gof“ jif{ @))( / O;fO{ wdf{jnDaLx¿sf] dxfg\ kj{lq m;d;sf cj;/df cfkm \g f Oi6ldqx¿nfO {;fKtflxsdfkm{t\ z'esfdgf ;Gb]z lbg rfxg]x¿n]cfkm\gf] z'esfdgf ;Gb]z ;fKtflxssf] sfof{nodf k7fpg;Sg'x'g]5 .

–;Dkfbs

ls/f“tx¿sf] dxfg\ rf8pwf}nL kmf]n Aof“b/, ;fs]nf,rf;f]s / rf;'jfsf] kfjg cj;/df;Dk"0f{ ls/f“thgdf ;'v, ;d[l4,;':jf:Yo, bL3f{o' Pj+ ;kmntfsf]xflb{s z'esfdgf .

[email protected]

k |e, o ]z ' , lv | i6sf ]z'ehGdf]T;j tyf gjjif{sf] kfjgcj;/df xfdL xfd | f ldq,z'elrGts, d08nL kl/jf/ tyf;d:t g ]kfnL bfh 'efOlbbLalxgLx¿df ;'v, zflGt,;d[l4sf ;fy pQ/f]Q/ k|ultsf]sfdgf ub{5' .

Odfg'on tfdfªclgn l;+x bfO, cfhef]ln

tkfO{+sf] sG;6{ x'“b}g < dnfO{ tkfO{+sfuLt ;fx|} dg k5{g\, tkfO{+;“u e]6\g]OR5f klg c;fWo} 5 . klxn] t dlj/f6gu/df lyP“, t/ clxn] sf7df8f}+cfPsL 5', s;/L e]6\g] xf]nf <

;lngfljZjf;, /d0f, xl/, ;zfª\s,

;'lgn, Zofd, /fd, k|bLk, cfgGb,dgf]h, k|ljg, efis/, z+s/, ;'gf]h,o'j/fh, bLks, ;'/]Gb|, lgd{nnufot

lj1fg ljifo lnP/ Kn;6' k"/f u/]sf dx]Gb| v8\sf !*jif{sf eP . % lkm6 * OGrcUnf dx]Gb| ;fyL agfpg]cle?lr /fV5g\ . nhfn' tyfldng;f/ :jefjsf v8\sfcljjflxt 5g\ . rf}/yfjfª $lnª\u'/8f“8f, ?s'dsf dx]Gb|;do;“u kl/jt{gzLn x'ghfGg], ;fyLnfO{ km];gsf ¿kdfgx]g]{, ;fyLnfO{ lg/Gt/ ;fy lbg]tyf hftLo e]befj gug]{ ;fyLsf]vf]hLdf 5g\ . dx]Gb|nfO{ ;fyLagfpg rfxg]x¿n] mahendra_

[email protected] df kqfrf/ug{;Sg'x'G5 .

c;n ;fyLsf] vf]hLdf /x]sfljgf]b e08f/Lsf] prfO % lkm6 #OGr 5 . !& jifL{o ljgf]b xfnsIff !@ df cWoog/t 5g\ .ldng;f/ :jefjsf ljgf]b;fyLx¿sf] ;~hfn lgdf{0f ug{rfxG5g\ . s'ntdf gkm;]sf], b'Mvdf;fy lbg], ul/anfO{ ;fy lbg],OdfGbf/–c;n rl/q ePsf ];fyLsf] vf]hLdf /x]sf ljgf]bxfn hf]/kf6L, sf7df8f}+df a:b}cfPsf 5g\ . pgL;“u ldqtf uf“:grfxg]x¿n] Od]n 7]ufgfbhandaribinod12 @yahoo.com

df kqfrf/ ug{ ;Sg'x'G5 .

P]ltxfl;s 6S;f/ ahf/sf] syf

;a}nfO{ Psbd} ;lDemPsf] 5',ltdLx¿;“u xl6of uPsf] ;lDem/xG5' .d ca csf]{ jif{ g]kfn kms{G5', To;kl5km]l/ ljb]z cfp“lbg“ .

6Lsf/fdtdGgf, tkfO{+sf] hLjg ;'vL

/ :j:y /xf];\ . x/]s kfOnfn];kmntf kfpmg\ , hGdlbgsf ]z'esfdgf .

/ljg

zfxLdfg /fO{6S;f/ -ef]hk'/_— ef]hk'/sf]

6S;f/ahf/df lxhf]cfh Tolt/demd b]lv“b}g . 6S;f/ ahf/sf3/x¿ hL0f{ cj:yfdf b]lvG5g\ .b]j:yn, d7dlGb/, wf/f, kf6L–kf }j f , r } To, u ' Daf , af }4laxf/nufot k|frLg cjz]ifx¿gi6 x'g] cj:yfdf 5g\ .

b'O{ bzscl3;Dd ef]hk'/sf]P]ltxfl;s 6S;f/ ahf/sf] /demda]Un} lyof] . oxf“ bh{gf}+ wft'sfpBf]u lyP . 6S;f/sf] 8anLdfnfUg] P]ltxfl;s 8anL d]nf k|l;4lyof] . sl/a !# jif{cl3 cfGtl/s;d:ofsf sf/0f aGb ePsf] pQmd]nf ef]ln k'; % ut]b]lv km]l/;'? x'g] ePsf] 5 .

lj=; + !*&@ df /fhfuLjf{0fo'4ljqmd zfxsf] kfnfdf6S;f/ vfgL c8\8f :yfkgf ePkl5ahf/sf ¿kdf oxf“ a:tL ljsf;ePsf ] lyof ] . :yfgLoafl;Gbfx¿sf cg';f/ lj=;+ !*&);fnb]lv tTsfnLg g]kfn ;/sf/n]ef ]hk '/ , vf ]6 fª , pbok '/ ,cf]vn9'ª\uf, ;f]n'v'Da', ;+v'jf;ef,wgs'6f, t]x|y'd, tfKn]h'ª, Onfddftfdf, l;;f, lkQn / kmnfdvfgLpTvgg ug{ yfn]kl5 6S;f/vfgLc8\8f :yfkgf ePsf] xf] .

oxf “ kf6gaf6 NofOPsfsflnu9åf/f kmnfd / tfdfsf] 8f]nLk};f agfOGYof] . k};f 5fKg] klxnf]sflnu9 b]jbQ zfSo x'g \ .6S;f/df 6s 5fKg ] k ];fdfzfSoj +zn] nfdf ] ;do;Ddof]ubfg u/]sf lyP . Ps tf]nf /b'O { tf ]nf tf }nsf] pQm k};f/f0ffsfn;Dd rn]sf] :yfgLoozf]w/f dfljsf k|WofgfWofksu0f]z ah|frfo{ atfp“5g\ .

k|wfgdGqL eLd;]g yfkfåf/f:yflkt 6S;f/ vfgLc•f wgs'6fk|zf;lgs s]Gb|cGtu{t rf}b08L /df´ls/f “tsf ] lvsfd5fy 'd kYof ] { . ls/f “tsfnLglvsfd5f y'dsf /fhf lvsfxfªsf]kfnfdf kf6gaf6 cfPsf zfSox¿n]6S;f/df d"lt{snf / x:tsnf pBf]u;~rfng u/]sf lyP .

:yfgLo zfSo kl/jf/sfcg';f/ lvsfd5fdf 6s 5fKg]d 'Vo c8\ \8f ePsfn] 6S;f/gfds/0f ul/Psf] xf] . Tolta]nflgld{t b'O{ bh{g d7dlGb/, u'Daf,r}To, af}4laxf/, wf/f, kf6L kf}jf,x:tsnf / d"lt{snfsf cjz]ifx¿

d'Vo af6f] lyof] . 6S;f/df lgld{tx:tsnfsf ;fdu|Lx¿ g]kfndfdfq xf]Og, rLgsf] ltAat /ef/tsf ] bfhL { lnª, cf;fd,l;lnu'8L tyf snsQf;Ddlgof {t ul/GYof ] . kf6gaf66S;f/df cfPsf g]jf/x¿n] cfÎgf]efiff, wd{, ;+:sf/, ;+:s[lt /k/Dk/fut d"No–dfGotfx¿ ;“u}NofPsf lyP . pgLx¿sf] u'Daf,r}To, af}4ljxf/, zfSod'lg ljxf/,

6S;f/df oyfjt\ 5g\ . ;+/If0fsf]cefjdf clxn] oL cjz]ifx¿ hL0f{cj:yfdf 5g\ .

6S;f/df lgld{t s?jf,tfdfsf] ef“8f, ufu|f], sf“;sf] yfn,nf]6f, cfdvf]/f, cG6L, lunf;,srf}/f, 8asf / v's'/L k|l;4 5,t/ olt a]nf oxf“af6 clwsf+zsflnu9 knfog e};s]sf 5g\ .sflnu9x¿ knfog ePkl5d"lt{snf / x:tsnfsf] pBf]u

w/fzfoL ePsf] 5 . lxhf]cfh Psb'O{ hgfn] dfq of] k];fnfO{lg/Gt/tf lbPsf 5g\ . :yfgLo:t/df vfgL ;~rfng gePsfn]t/fO{af6 el/ofåf/f 9'jfgL ubf{dx“uf] kg]{ x'“bf ePsf pBf]ux¿klg aGb x 'g ] cj:yfdf/x]sf] x:tsnf Joj;foL a'4/fhzfSon] atfP .

ef]hk'/sf] 6S;f/ ltAatsf]Jofkfl/s s]Gb| lburf{ hfg] csf]{

eLd;]gsf] 306f, s?0ffdo dlGb/,clhdf dlGb/df bfkmf ehg,gfd;+uLlt, :tf]qkf7, 1fgdfnfehg ufpg] / k"hf ug]{ k/Dk/f cem}5 . g]jf/x¿n] nfv]gfr, a'4hoGtL,

ufO{hfqf, dTof, s[i0fhfqf /eLd;]ghfqf dgfpg] u/]sf 5g\ .

6S;f/df af }4dfuL {g ]jf/hfltsf ] afx 'Notf 5 .sf7df8f}+ / nlntk'/sf g]jf/n] h:t}6S;f/sf g]jf/x¿n] u'+nf kj{, j;'Gw/fj|t, ufO{hfqf, nfv]hfqf, OGb|hfqf, b;}+,ltxf/ rf8kj{ dgfpg] u/]sf 5g\ .

;b/d'sfd ef]hk'/b]lv Ps306f k }bn b "/ Ldf /x ]sf ]ljdfg:yn klg 6S;f/d} 5 .P]ltxfl;s 6S;f/ ahf/sf] plrt;+/If0f eP ko{6sLo :ynsf ¿kdfljsf; ug{ ;lsg] clwjQmfk|sfzrGb| zfSo atfp“5g\ .

Page 19: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 @!

ls/f“tx¿n] P]ltxfl;s¿kdf rf8 dgfPl;GsfpnL ;]pnL ;]n]n]gflrkf] hfp, xO{ k]n]n];f] 9f]n] ;f]O{csf]{ 9f]n] vf]O{

ufp“b} / gfRb} cflbjf;Lls/f “tLx¿n ] of ] ;ftfel/k"jf{~rnsf ls/f“t a:tLx¿dfw"dwfd;“u ls/f“tL rf8 dgfPsf5g\ . of] rf8df ls/ftL /fO{hfltn]

k|To]s jif{ d+l;/] k"l0f{dfsflbgb] lv cflbjf;L /fO {x¿n];fs]nf pwf}nL, lnDa"x¿n] rf;f]stªgfd, ;'g'jf/x¿n] kmf]n :ofb// ofSvfx¿n] rfr'jf ls/f“t rf8ls/f“tL /Lltcg';f/ dgfpg] u/]sf]cflbj f; L hghf lt pTyfg/fli6«o k|lti7fgsf k"j{sfo{sf/Ll g b ] { zs Pj + ls / f “t /fO {

w"dwfd pwf}nL kj{lzj d'lvof

sf7df8f}+— uPsf] z'qmaf/s'kG8f]nsL ;ljgf ;'g'jf/ a]Un}wk]8Ldf lyOg\ . rf}aGbL kml/of;“u}hftLo klx/gdf ;lhPsL ;ljgf9f]n / em\ofD6fsf] tfndf hLpdsf{pg Jo:t b]lvlGyg\ . k|foM lhG;kfOG6 / l6;6{df 7f“l6g] ;ljgfcfkm"nfO{ k/Dk/fut klx/gdf s]xL

c;lhnf] dx;'; ul//x]sL lyOg\ .…clncln nfh nflu/x]5,Ú s]xL a]/sf] s'/fsfgLdf pgn] ;'gfOg\– …t/;fyLx¿ klg ePsfn] /dfOnf]nflu/x]sf] 5 .Ú ;ljgf;“u} pgsfbf}t/Lx¿ klg k/Dk/fut hftLoklx/gdf 7f“l6P/ gfRg d:t lyP .To;f] t ;ljgf dfq xf]Og /fO{,lnDa", ofSvf hfltsf o'jfo'jtLx¿

klg cf–cfkm\gf hftLo klx/gdf;lhP/ ;f +:s[ lts emf “sLdfpT;fxk"j{s ;fd]n e}/x]sf lyP .pgLx¿nfO{ of] cj;/ h'/fOlbPsf]lyof] pwf}nL kj{n] . k|s[ltk"hsls/f“tx¿n] x/]s jif{sf] d+l;/ k"l0f{dfltlydf dgfp“b} cfPsf] pwf}nL kj{o; jif{ w"dwfd;“u dgfP .

nlntk'/sf] ;fgf] xfQLjgl:ytls/f“t wfld{s:yndf xhf/f} +sf];+Vofdf e]nf ePsf ls/f“tx¿n]cfkm\gf] dxfg\ kj{ ljz]if k"hfcfhfsf;fy k|f/De u/]sf lyP . ;/sf/n]d+;L/ k"l0f{df ltlynfO{ /fli6«o kj{sf¿kdf …ls/f“t rf8Ú 3f]if0ff u/]kl5klxnf] k6s of] ;d'bfon] pwf}nLkj{ xiff]{Nnf;;fy dgfPsf x'g\ .

ls/f“t ;'g'jf/ ;]jf ;dfh,ls/f“t ofSy'd r'Dn'ª, ls/f“t /fO{ofof]Svf / ls/f“t ofSvf 5'Ddfn] ;+o'Qm¿kdf pwf}nL kj{ dgfP . cf–cfkm\g}k/Dk/fut /Lltl/jfhcg'¿k k"hfcfhfu/]/ pgLx¿n] cfkm\gf df}lns;+:s[lt emNsg] emf“sL k|:t't u/]sflyP . ut laxLaf/ g} ls/f“t ofSy'dr'Dn'ªn] nlntk'/–!$ l:ytltv]b]jnl:yt cfkm\gf] wfld{scg'i7fg lnDa" d'Gw'd -tª;ª_ u/Lvfgkfgsf] cfof]hgf u/]sf] lyof] .To:t} /fO{, ofSvf / ;'g'jf/n]nlntk'/l:yt glvkf6L d}bfgdf9f]n–em\ofD6f ahfp“b} ;fs]nf, s]nfª/ :of“b/l;n dgfPsf lyP .pgLx¿n] dWofx\g !@ ah]b]lv

;x/sf] sf]nfxneGbf 6f9fPsfGt 7fp“df rd/, 9f ]n,

\́ofD6f af]sL Ps} :j/df gfRb}ufp “b fsf ] b [Zon ] :yfgLolrlgof“x¿ Ps}l5g cndn k/] .ls/ “ ftLx¿sf ] dxfg \ rf8pwf}nLsf cj;/df cfof]lht;fs]nf l;nL k|ltof ]lutfdf;xefuL x'g ut cfOtaf/ ;of}+xªsª]nL ls/f“tLsf] hd36 tfOdf] ;gl:yt sG6«L kfs{sf lyof] .

o 'j fo 'jtL dfq ge }kfsfx¿;d]t plQs} hf]l;nfb]lvPsf gfrufgdf pkl:ytu}/ls/f“tL ;d]tn] /dfOnf] dfg] .of] ;df/f]xdf a;]{lg ;xefuL x'“b}cfPsf clw/fh /fO{ eGb} lyP—…afhfufhfsf ;fy gfrufg ubf{ufp“d} /x]sf] cg'e"lt eof], hxf“/x] klg k/Dk/fnfO{ sxf“ e'Ng;ls“bf] /x]5 / <Ú vf]6fªsL ;ldtf/fO{ ;fyL;“uL;“u gfRg kfp“bfkm'?ª lyOg\— …ufp“3/df eP a]Un}

/f}gs x'GYof], k/b]zd} klg ggfrLsxf“ a:g ;ls“bf] /x]5 / <Ú

;fs]nf l;nL k|ltof]lutfdf;xefuL kf“r k|ltof]uL ;d"xdWo]ls/f“t /fO{ rflDnª vfDafltdk|yd / ef]hk'/ ;dfh xªsªlåtLo eP . ljleGg y/Lsfdf}lns afhfufhf Pj+ k/Dk/futklx/gdf k | :t 't ePsfk|ltof]uLx¿dWo] kljqf /fO{n]pTs[6 klx/g / o'us[i0f /fO{n]pTs[i6 g[Tosf] pkflw xft kf/] .

—lgd{n >]i7

wfggfr, xfSkf/], VofnL nªl;ª g[Tok|bz{g ug{'sf ;fy} rf;f]s d]nfsf]cfof]hgf u/]sf lyP . d]nfdf lnDa"ls/f“t vfgf, v]ns'b, 9fsfsk8f,k':ts cflbsf] laqmL Pj+ k|bz{gLul/Psf] lyof] .

k|s[ltk"hs ls/f“t ;d'bfon]gof“ wfg Pj+ cGgafnL lelqPsf]v';LofnLdf of] kj{ dgfp“5g\ . s'g}klg gof“ afnL kfls;s]kl5 k|s[ltnfO{r9fP/ vfg] k/Dk/fcg';f/ ls/f“t;d'bfon] of] kj{ dgfpg yfn]sf]k|frLg syg 5 .

of] kj{ dgfp“bf rvf]Daf,ld;]s, o'df;fd, w]jf, ;fd,y'ªbfªjf / ;fof q'b]gh:tfb]jLb]jtfsf] k"hfsf nflu ;'“u'/, s'v'/fjf cG8f r9fpg] / gof“ cGgsf]kl/sf/ vfg] Vjfpg] k/Dk/f 5 .

cfkm"n] nufPsf] cGgafnLkfls;s]kl5 cfkm\gf] Oi6b]jnfO{r9fpg], vfgsf nflu cg'dltdfUg] tyf lkt[nfO{ :d/0f ug]{l bgn fO { o f Sv fn ] r f; ' j f ,; 'g 'jf/n] kmf ]n:of “b/, /fO{n];fs]nf / lnDa"n] rf;f]s tfªgfdeg]/ dfGg] u/]sf 5g\ .

cGgafnL nufpg] l;hgdfls/f“tx¿ pef}nL kj{ dgfp“5g\ .of] kj{ j}zfv k"l0f{dfsf] lbgdgfOG5 . cfkm"nfO{ cflbjf;Lhghflt atfpg] ls/f“tx¿sf]hg;+Vof @)%* sf] hgu0fgfcg';f/!@ nfvsf] xf/fxf/Ldf 5 .

uflj;sf] k}7]8f“8faf6 Ps 306ft];f]{ / Ps 306f 7f8f] psfnf]lx“8]kl5 ;'s]tfn k'luG5 . dxf]T;jdf:yfgLo snf, ;Lk tyf pTkfbg k|bz{gLul/Psf] lyof] . ;fdu|Lx¿sf] laqmL, hftLokf];fs;lxtsf] emf“sL, k'/fgf] 7"nf] gfr,ehg, r'6\sf, ;fn}hf], ;f]/7L, em\ofp/],nf]s tyf bf]xf]/L uLt k|bz{g ul/Psf]dxf]T;jdf :yfgLo pTkfbg Pj+:yfgLo vfgfsf] k|aGw ul/Psf]lyof] . dxf]T;j :ynb]lv cfwf306fsf] b"/Ldf l;4u'kmf 5 . l;4fy{/fhdfu{n] a'6jn ahf/;“u hf]l8Psf]kfNkfsf] bf]efg If]qnfO{ PsLs[tko{6sLo If]qsf] ¿kdf ljsf; ug]{of]hgf alg/x]sf] a]nf dxf]T;jcfof]hgf ul/Psf] xf] .

bf]efg uflj;df /fdflky]s;sf]cjz]if km]nf k/]sf] :yfg, k'/fgf] g'jfsf]6u9L, j;Gtk'/, u|fdL0f kl/j]zdf;'s]tfn, e"tvf]nfsf] If]q, gd'gfufp“sf ¿kdf cufl8 a9\g vf]h]sf]v';f{g] cflb If]qnfO{ ;+/If0f ug{;lsof] eg] ko{6s cfslif{t ug{;lsg] bf]efg uflj;sf :yfgLoafl;Gbf rf]knfn lul/n] atfP .

–dfwj cof{n

;fs]jf r08L gfr, lnDa'n ]s]nfË,Rofa|'ª 9f]n tyf wfg gfrgfR5g\ eg] ofSvf tyf ;'g'jf/n]klg cf–cfÎgf] df}lns ;f+:s[ltsgfrx¿ gfR5g\ .

k/Dk/fut cf lbjf;Lhghfltx¿sf] ;f+:s[lts gfrtyf j]ze"iffn] km]l/ rrf{ kfpgyfn]sf] 5 . cflbjf;L ls/f“tLx¿n]ls/f“t rf8sf] cj;/df cfkm\g}j]ze"iffdf ;lhP/ k"jf{~rnnufotls/f“t a:tLx¿df cf–cfkm\gf];f+:s[lts gfrx¿ k|bz{g u/]sfn]klg o;sf] dxŒj a9\b} uPsf] 5 .d+l;/] k"l0f{dfsf] lbgb]lv st}–st};ft lbg;Dd / st}–st} !%lbg;Dd cflbjf;L ls/f“tLx¿n]cf–cfkm\gf] k/Dk/fcg';f/ ls/f“trf8 dgfp“5g\ .

ofof]Svfsf ;Nnfxsf/ cfgGb;Gtf]ifL /fO{n] atfP .

wfld{s :jtGqtf gx' “bfljutdf ls/f“tLx¿sf] s'ndfrflxg] uf]?sf] df;' k|of]u x'g5f8]sf]df u0ftflGqs g]kfndfwfld{s :jtGqtfsf] 3f]if0ff u/]kl5wfld{s :jtGqtfsf] pkef]u ug{uf]? sf6]/ k"hf u/L ;xef]hsf]cfof]hgf u/]sf] cflbjf;L ls/f“tL/fO{ g]tfx¿ atfp“5g\ . cflbjf;Lls/f“tLx¿sf] of] kj{ k[YjLdfs[lifo'u ;'? ePb]lv k|rngdfcfPsf] ljZjf; ul/G5 . pgLx¿dflg;nfO{ v]tL ug]{ 7fp“ lbg]k|s[lt tyf v]tL ug]{ l;sfpg]k "j {hx¿sf ;Demgf /;DDffg:j¿k e"ldk"hf u5{g\ .

—ljho ;Gtf]ifL /fO{

xªsªdf ;f]O{ 9f]n] ;f]O{

kfNkfsf] ;'s]tfn dxf]T;j ;DkGgkfNkf— bf]efg ;'s]tfnsL

l3ps'df/L pr}nfO{ j6's agfpgEofO{–gEofO{ eof] . pgn] s'6]sf]kL7f ] dxf]T;jsf] ;f“em gx' “b };lsof] . dxf]T;jdf j6's vfgpgn] Ps ;ftfb]lv kfNkf /a'6jndf k'u]/ lgDtf] lbPsL lyOg\,t/ lgDtf] lbPeGbf a9L dflg;cfPsf] b]Vbf pgL crlDet eOg\ .l3ps'df/L dfq} xf]Og, ;'s]tfnsLj;GtL pr}du/ klg tLg hgfj6's agfpg] dflg; /fVbf klgk'¥ofpg g;s]sf]df b'MvL eOg\ .j;GtL elG5g\— olt w]/} dflg;cfpnfg\ eGg] ;f]rs} lyOg“ .

kfNkfsf] bf]efg uflj;df kg]{;'s]tfnsf] ;du| ljsf; / klxrfgu/fpg] p2]Zon] cfOtaf/ /;f ]djf/ dxf ] T;j cfof ] lhtul/Psf ] lyof ] . dxf ] T;jdfl;:gf]sf] t/sf/L, l9+8f], :yfgLos'v'/fsf] df;', l;GsLsf] crf/n]lgs} nf]slk|otf kfof] . …j6's vfgnfOg g} nfUg'kg]{ cj:yf cfof],Útfg;]gaf6 dxf]T;j x]g{ cfPsfhLjg s'“j/n] atfP .

l;4fy{ /fhdfu{df kg]{ bf]efg

Onfd tf/fsfpTs[i6 kf“r

sl7g ;+3if{kl5 Onfd tf/fdfkf“r hgfn] :yfg hdfPsf 5g\ .;b/d'sfddf zlgaf/ ;DkGgPl8;gaf6 5flgPkl5k|ltof]uLx¿df Onfd tf/fsf] tfhr'Dg] df]x klg a9\b} uPsf] 5 . ufp“dfn's]sf k|ltef phfu/ ug]{ p2]Zon];'? ePsf] Onfd tf/fsf] 6k 6]gaf66k kmfOe r'lgPsf x'g\ . …b;}k|lt:kwL{sf] k|:t'lt bdbf/ lyof],Úlg0ff{os sf]dn lg/f}nfn] eg]—…Onfd tf/f hf] eP klg gof“k|ltefn] Kn]6kmd{ kfPsf 5g\ .Ú

ebf}sf] klxnf] ;ftf ;'? ePsf]k|ltof]lutfdf @ ;o !( hgfn]k|lt:kwf{ u/]sf lyP . ;'?sf lbgdfvf;} rrf{ gkfPsf] Onfd tf/fn]kl5Nnf] ;dodf eg] leGg /f}gs;[hgf u/]sf] 5 . pTs[i6 kf“r5flgPsfx¿df ;f]ofªsf ofd ;'j]bL,gfd;flnªsf k|sfz /fO{, ;f]ofssfljho kmfuf], a/af]6]sL sNkgf /fO{ /lhd{n]sL rGb|snf tfdfª 5g\ .

Onfd tf/fn] Pp6f uLt /]s8{u/fpg ;Sg]5g\ eg] Pp6f lu6f/ /gub k'/:sf/ kfpg]5g\ . Onfd tf/fsfnflu () dlxnf k|ltof]uL lyP .k|ltof]lutfsf] clGtd k|lt:kwf{ k'; !@ut] x'g] ;+of]hs /f]zg /fO{n] atfP .

lzlIft, clzlIft, dlxnf, k'?if

cfjZostf sf }zn6f/^^#%$)!, (*)#$@!%@^

Basic Course Internet

hfg]sf] !! sd{rf/Lx?sf] t'=cfjZostf Internet sf]

nflu Job Guarantee

dfl;s *)))–!@))),@)&@%$% (*)#&*!^$@

clkm;df sfd ug{ SLC/

Test sd{Rff/Lsf] cfjZostf

tna &)))±$)),@)%@%(!, (*$!^(@^$)

cGt/f { l i6 «o ; +:yfsf ];xof]uaf6 hd{gLdf SLC

kf; !*–@$ jif{ ;Ddsf]

s]6Lx¿sf] nflu /f]huf/sf]:jl0f{d cj;/, l;3| ;Dks{) ! ^ ( ! # & * ( ,

(*$!$$$(&#

clkm;nfO{ Test, SLC+2

sd{rf/L cfjZostfkf6 {6fOd, km 'n6fOd,@!$@^)#, (*)#()#&#(,

(*)#*&)^)*

Bank Balance with

transaction complete

visa- documents

7500, 9851106495

la1fkg lbg /a'‰gsf nflu cfkm\gf]glhs}sf sflGtk'/

auL{s[t ;+sng

sfp06/ tyf l;wfdf]jfOn

(*$!–@)%(&& df;Dks{ ug{ cg'/f]w

ul/G5 .

Page 20: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 @@

d}bfg aflx/

kf]vÂf– stfÂjf;L g]kfnLn];xfÂf Snasf] ;xfÂf Ps]8]dLlgdf{0fsf nflu cfly{s ;xof]uuÂ]sf 5g\ . stfÂsf ljleGgsDkgLdf sfo{Ât g]kfnLn];xof]u Âsd ;+sng uÂ]sf lyP .pgLx¿n] ;+sng uÂ]sf] $ nfv@! xhf * ;o ^( ?k}of“;xfÂfsf cWoIf ljqmd ysfnLnfO{x:tfGtÂ0f ulÂPsf] 5 . Snan] @)^!b]lv ljleGg @% hgf c;xfoafnsnfO{ cWoog tyf km'6ank|lzIf0f ;'ljwf lbÂx]sf] 5 .

Snasf] pbfxÂ0fLo sfddf;fy lbg ;xof]u uÂ]sf] Âsd;+sng ;ldltsf ; +of ]hs

jLÂeb| cfrfo{n] atfP . …j}b]lzsÂf]hufÂdf eP klg ;xfÂfsf]v]ns'bsf] of]ubfgnfO{ la;{g;s]gf+ }  ;xof]u ;+sngdfnfUof}+,Ú cfrfo{n] atfP . Snan]afnaflnsfnfO{ km'6an l;sfpgPs]8]dL ejg  d}bfg lgdf{0fug{ nfu]sf] 5 . cgfy, c;xfotyf ;8s afnaflnsfsf nflukm'6an k|lzIf0f;“u} cWoogdf;d]t ;xof]u k'¥ofOÂx]sf] SnasfcWoIf ljqmd ysfnLn] atfP .kf]vÂf pkdxfguÂkflnsf–!& sf]bf ]laNnfdf aGg] pQm ejg;'ljwf;DkGg x'g] hfgsfÂLSnan] lbPsf] 5 .

c+u|]hL zAb …lhDGofl:6sÚu|Ls zAb …lhdgf];Ú af6 ljsl;tePsf] xf], h;sf] cy{ gfË} v]lng]v]n jf gfË} snf k|bz{g ug]{ v]nxf] . k|frLg u|L;af6 ljsl;t of]v]n ;g\ !&(# df hd{g ljåfg…h]=;L= u6\;Ú n] …lhDGofl:6s km/ of]ªÚn]v]kl5 dfq …lhDGofl:6sÚ zAbaf6kl/lrt ePsf] xf] . To;sf/0f u6\;nfO{…lhDGofl:6ssf lktfÚ dflgG5 .cGt/f{li6«o If]qdf ;g\ !**! df…cGt/f{li6«o lhDGofl:6s dxf;+3-PkmcfO{hL_ sf] :yfkgf ePkl5;g\ !*(^ df u|L;sf] /fhwfgLPy]G;df cfof]lht k|yd cfw'lgscf]nlDks v]ndf lhDGofl:6snfO{;dfj ]z ul/Psf ] lyof ] .lhDGofl:6s ;g\ !(#@ sf ]…n;PGhn;Ú cf ]nlDksb ] lvcfw'lgs ¿kdf :yflkt x'“b} uof] .

cGt/f { l i6 «o :t/dflhDGofl:6s v]nsf ] :yfkgfztflAbcf}+ klxn] eP klg g]kfnsf]kl/k]|Iodf x]bf{ ;g\ !(&) sf]

bzslt/ dfq lhDGofl:6s v]nn]k|j]z kfPsf] xf] . hfkfgL :jo+;]jL; +:yfsf tkm {af6 hfkfgL:jo+;]jsx¿ xfQf]/L tfbf;f,df;ftf ] df ]/L cflbn] ;Lldt;fdu|L k|of]u u/L g]kfn k|x/LsfhjfgnfO{ v'nf rf}/df k|lzIf0fu/fO{ of] v]n g]kfndf yfngLu/]sf lyP . tTkZrft lj= ;+=@)#& ;fndf /fli6«o v]ns'bkl/ifb\df …g]kfn lhDGofl:6s ;+3Úsf] :yfkgf ePsf] lyof] .

;+3sf] :yfkgf ePsf] klxnf]jif{sf] cj;/df lj=;+= @)#*;fndf k;f{sf] jL/uGhdf klxnf]/fli6«o k|ltof]lutf ;DkGg eof] .To;kl5 @)#( ;fndf sf7df8f}+,@)$)÷$! Dff kf]v/f, )$@ dfk'gM jL/uGh, )$$ df kf]v/f,)$% df sf7df8f} +, )$^ dflj/f6gu/ u/L xfn;Dd !# j6fdfq /fli6«o k|ltof]lutf ;DkGgePsf 5g\ . ;+3n] jflif{s ¿kdf/fli6«o k|ltof]lutf cfof]hgf ug'{kg]{

eP klg xfn b'O{–tLg jif{sf]cGt/fndf Psk6s dfq /fli6«ok|ltof]lutf x'g] u/]sf] 5 .

k|lzIfssf] lgo'lQm u/L k|lzIf0fu/fpg] sfo{ eP klg clwsf+zlhNnfdf k|lzIf0f x'g ;s]sf] 5}g .

lhDGofl:6sdf k'?if ljwftkm{km\nf]/, nª xif{, kf]d]n xif{, /f]dgl/ª, Ko/fnn jf/ / xf]l/h]G6naf/ u/L ^ ljwf x 'G5 eg]dlxnftkm{ km\nf]/, ljd, nª xif{/ ljd]g jf/ u/L rf/j6f ljwfeP klg g]kfndf k|lzIfssf]cefjdf ;a} ljwfdf k|lzIf0f x'g;s]sf] 5}g . lhDGofl:6ssf nflucfjZos ;fdu|Lx¿ Dfx“uf] kg]{ePsfn] klg ;Dk"0f{ k|lzIf0f s]Gb|dfk"0f{ ¿kdf ;fdu|Lx¿ pknAw 5}gg\ .olt;Dd ls s]Gb|Lo lhDGofl:6sk|lzIf0f s]Gb|, sf7df8f}+df klxn] h]–hlt ;fdu|L pknAw lyP, ltg} k'/fgf;fdu|Lx¿åf/f k|lzIf0f u/fpg'kg]{afWotf 5 .

ljleGg ;d:ofaf6 u'lh|Psfsf/0f lhDGofl:6sn] gu0odfqfdf dfq cGt/f { l i6 «ok|ltof]lutfx¿df ;xeflutf ug]{u/]sf] 5 . cf]nlDks jf jN8{

s5'jfsf] ultdf

lhDGofl:6s

stf/af6 ;xf/fnfO{ ;xof]u

k|]ldsfnfO{ sf/

UnA;leq GofkLjN8{ alS;ª RoflDkogl;ksf] x]lej]6 tf}n ;d"xsf ljh]tf

o'qm]gsf letfnL lSnT:sf]n] cfkm"n] le8Gt ubf{ lzz'n] lk;fa ubf{k|of]u ug]{ GofkLnfO{ alS;ª UnA;leq nufpg] u/]sf] atfPsf 5g\ .

xfn} gfOh]l/ofsf aS;/ :ofDo'on lk6/nfO{ k/flht u/]kl5pgn] pQm /x:of]b\3f6g u/]sf x'g\ . #& jifL{o letfnLn] ljuts]xL jif{b]lv lzz'n] k|of]u u/]sf] GofkLnfO{ le8Gtsf a]nf alS;ªUnA;leq k|of]u ub}{ alS;ª l/ªdf pqg] u/]sf] atfP . letfnLeG5g\– lzz'sf] lk;fadf s'g} xflgsf/s tŒj x'“b}g, h;n] le8Gtsf]a]nf b'v]sf] xftnfO{ rf“8} 7Ls kf5{ / Tof] lk;fa uGw/lxt klgx'G5 . le8Gtsf a]nf lzz'n] k|of]u u/]sf] GofkL pgn] cfkm\gf]tLg jifL{o 5f]/faf6 k|fKt ug]{ u/]sf 5g\ . pgn] lzz'sf] lk;faaf6kmfObf x'g] / ;'lGgPsf] efudf ;]Sbf /fd|f] ug]{ s'/f cfkm\gL xh'/cfdfaf6yfxf kfPsf] klg atfP .

c:6«]lnog lqms]6 l6dsf pksKtfgdfOsn Snfs{n] cfkm\gL k|]ldsf nf/fla|ª\unnfO{ # nfv 8n/ kg]{ sf/ pkxf/dflbPsf 5g\ . l:k8f] sDkgLsL a|fG8 PDa];8/df]8n la|ª\unnfO{ Snfs{n] pkxf/:j¿klbPsf] P:6f]g dfl6{g sf/ clxn] pgL r9]/

lx“8\g yfn]sL l5g\ . o;cl3 cs}{ lhk r9\g] la|ª\unsf] lhk af6f]dflalu|Pkl5 Snfs{n] pgnfO{ pkxf/:j¿k dfl6{g sf/ lbPsf x'g\ .:kf]6L k|sf/sf] of] sf/df b'O{j6f dfq l;6 5 / of] sf/n] % ;]s]G8leq ! ;o lsnf]ld6/ k|lt3G6fsf] ult lng ;S5 . s]xL ;ftfcl3c:6«]lnofsf ;~rf/dfWodx¿n] Snfs{ / la|ª\unn] :jo+j/ u/]sf];dfrf/ k|sflzt u/]nuQ} sf/sf] ;dfrf/ ;fj{hlgs ePkl5 pQms'/fsf] :jo+ v08g ePsf] cg'dfg ul/Psf] 5 . sf/ pkxf/dflbPkl5 Snfs{ / la|ª\unaLr k|]d k|uf9 x'“b} uPsf] ;+s]t ldn]sf] 5 .

cfkm\gf] k|]dLn] lbPsf] sf/ r9]/ ahf/df lgl:sPnuQ} la|ª\unn]clt Jo:t ;8sdf uf8L /f]s]/ lsgd]n ug{] k|of; ul/g\ . pgnfO{kR5ØfO/x]sf kfkf/fhL kmf]6f]u|fkm/x¿n] 3]/]/ pgsf] kmf]6f] lvRgyfn] . ;f]xL qmddf lgod pNn+3g u/]sf] cf/f]kdf 6«flkmsn] pgnfO{;dfof], t/ tL kqsf/x¿n] cfkm\gf] tl:a/ lvRg vf]h]sf] atfP/la|ª\un plDsOg\, gqeg] pgn] &% 8n/ hl/jfgf ltg'{kg]{ x'GYof] . 6'6\of] ;DaGw

k|mfG;sf :6«fOs/ lyP/L x]g/Ln] cfkm\gL >LdtL;“u cnu x'g7"nf] wg/flz ltg'{k/]sf] 5 . cf;{gn Snaaf6 Jofj;flos km'6anv]ln/x]sf x]g/Ln] >LdtL Sn]/L d]/L;“u cnu ePafkt sl/a *)nfv :6«ln{ª kfpG8 -(@ s/f]8 *) nfv ?k}of“_ lt/]sf] ;dfrf/;|f]tx¿n] hgfPsf 5g\ . #! jifL{o x]g/L / @& jifL{of d]/LaLre}/x]sf] ljjfb cbfntn] ldnfpg g;s]kl5 pgLx¿n] lnlvt;xdltdf kf/kfr's] ug]{ lg0f{o u/]sf lyP . cf;{gnaf6 v]n]afkt/ s]xL sDkgL -lk|ª\un, Dofs8f]gfN;_ sf] a|fG8 PDa];8/ ePafktx]g/Ln] k|To]s ;ftf ! nfv #) xhf/ kfpG8 -! s/f]8 %) nfv*) xhf/ ?k}of“_ cfDbfgL u5{g\ . o;afx]s x]g/Ln] pQ/L nG8gdf%( nfv kfpG8 -^* s/f]8 $$ nfv ?k}of“_ kg]{ ejg lsg]sf5g\ . ljjfx ug'{cl3 Jofj;flos km'6an / a|fG8 PDa];8/ eP/dfq pgn] sl/a @% s/f]8 kfpG8 -@ ca{ () sf/f]8 ?k}of“_a/fa/sf] ;DklQ hf]8]sf lyP . lyP/Ln] kf/kfr's]afkt *) nfvkfp08 lbg] ;Demf}tf u/] klg d]/Ln] eg] cfkm"n] ! s/f]8 kfpG8a/fa/sf] ;DklQ kfpg'kg]{ bfaL u/]sL l5g\ .

cGt/f { l i6 «o lhDGof l:6sk|ltof]lutfdf efu ln“bf g]kfnsf/fh]Zj/dfg :yflktn] km\nf]/ //f]dg l/ª\; ljwfdf b'O{ sf+:o kbsk| f Kt ug ' {afx ]s cGt/f { l i6 «ok|ltof]lutfaf6 kbs leœofpg;s]sf] 5}g .

cGt/f{li6«o lhDGofl:6sdxf;+3n] g]kfnsf lhDGofl:6sk|lzIfsx¿sf] Ifdtf j[l4 ug{;f]ln8\of/L6L sf];{ klg ;~rfng ub}{cfPsf] 5 . g]kfndf xfn;Dd o:tf]lsl;dsf] sf];{ hDdf b'O{ k6s dfq

;~rfng x'g ;s]sf] 5 .clxn] g]kfnL lhDGofl:6snfO{

lghL :t/sf ljBfnox¿n] hf]ufO/x]sf5g\ . lhDGofl:6s v]ndf b]lvPsf]v]nf8L cefjnfO{ s]xL xb;Dd/fxt lbg g]kfns} klxnf] / Psdfq lghL :t/sf] lhDGofl:6sSna …lgzfg lhDGofl:6s SnaÚ@)^! b]lv ;~rfngdf cfPsf]5 . g]kfndf lhDGofl:6s v]nsf]ult x]g]{ xf] eg] of] cem} klgs5'jfs} rfndf 5 .->]i7 lhDGofl:6s v]nsf k|lzIfs x'g\ ._

/fli6«o v]ns'b kl/ifb\cGtu{ts]Gb|Lo lhDGofl:6s k|lzIf0f s]Gb|n]sf7df8f } +sf ] / +uzfnfdflhDGofl:6ssf] k|lzIf0f u/fO/x]sf]5 eg] g]kfnsf ljleGg lhNnfdflhNnf v]ns'b ljsf; ;ldltsf]lgb ] {zgg ';f/ lhDGof l:6s

RoflDkogl;kh:tf k|ltof]lutfdfclxn];Dd g]kfnsf tkm {af6lhDGofl:6s v]nn] efu lngkfPsf ] 5 }g eg] ;fs{:t/Lok|ltof ]uLtfx¿df ;d]t Go"gdfqfdf dfq efu lnPsf] 5 .g]kfnn] ;g\ !((* df k|yd ;fs{

� oz' >]i&

Page 21: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 @#

Uft ;ftf ;DkGg l;+ufk'/Dof/fygdfkm{t g]kfnL wfjs/fh]Gb| e08f/L km]l/ ljjfbdf k/]sf5g\ . Dof/fygsf cfof]hssf]cflwsfl/s j]a;fO6df e08f/Ln]s'b]sf] s'g} cfwf/ gb]vfOPkl5ljjfb a9]sf] xf] . sf7df8f}+df;DkGg sf7df8f} + Dof/fygsfljh]tf e08f/L / rf}yf] :yfgdf/x]sf k"0f { tfdfªnfO{ g]kfnPyn]l6S; ;+3n] pQm Dof/fygdf;xeflutf u/fPsf ] lyof ] .sf7df8f}+ Dof/fygd} bf];|f] :yfgkfPsf ch'{g a:g]t / o;cl3ePsf] l/on cGt/f{li6«o Dof/fygk|ltof]lutfdf ;xefuL pQdvqLnfO { 5f8 ]/ tfdfªsf ];xefuLtf g} z+sf:kb ag]sf]lyof] .

g]kfn Pyn]l6S; ;+3n]e08f/Ln] @ 3G6f @( ldg]6df

bf}8 k"/f u/]sf] bfjL ub}{ cfPsf]5 . ; +3sf ] bfaLcg ';f/ g }e08f/Ln] klg @ 3G6f @( ldg]6dfbf}8 k"/f u/]sf] hgfPsf 5g\ .tyflk k|ltof]lutfsf] cflwsfl/sj]a;fO6 …l; +ufk '/ Dof/fyg86sdÚ df !! xhf/eGbf a9L;xefuLsf] gfdfjnL ;dfj]z ePklg g]kfnsf b'j} v]nf8L e08f/L/ tfdfªsf] gfd ;dfj]z 5}g .l;+ufk'/df a;f]af; ub}{ cfPsfg]kfnL eg] k|ltof]lutfdf ;dfj]zePsf] s'/f ;f ]xL j]a;fO6n]k|dfl0ft u/]sf] 5 .

…e08f/Ln] lgwf{l/t ;dodf

% k|Zg

PsfPs rrf{df cfpg'eof], s:tf]cg'ej e}/x]sf] 5 </dfOnf] nflu/x]5, klxn]sf]t'ngfdf ;fyLefO tyfOi6ldqn] x]g]{ b[li6sf]0fdfkl/jt{g kfPsf] 5', yklhDd]jf/Lsf ;fy c´ s]xL ug]{hf];–hf“u/ a9]sf] 5 .ld:6/ xªsª g]kfn aG5' eGg]dfslQsf] ljZj:t x'g'x'GYof] <cl3Nnf k|lt:kwf{ lhlt;s]sf

xªsªdf hlGdPsf ## jifL{o nf]s]Gb| kl/of/ k"j{la|l6; uf]vf{;}lgssf 5f]/f x'g\ . ^ jif{ ef/tLo ;]gfdf /x]sf kl/of/ xfn Psk|ltli7t Jofkf/Lsf lghL a8Luf8{sf ¿kdf sfo{/t 5g\ . ‘u/ jfd/’ sf] s8f cg'zf;gdf af“lwP/ sfdsf] cg'ej ;“ufn]sf kl/of/klxnf] ;xeflutfd} b'O{ k"j{ljh]tfnfO{ x/fp“b} o; jif{ ‘ld:6/ xªsªg]kfn’ 3f]lift eP . lht;“u} g]kfndf x'g] s'g} k|ltli7t zf/Ll/s;'+;u7g k|ltof]lutf le8\g xf}l;Psf nf]s]Gb|;“u ;fKtflxssf nflu lgd{n>]i7n] u/]sf] kf“r k|Zg M

tl:

a/ M lg

d{n

v]nf8Lx¿sf] ;xeflutfn] lhT5'g} eGg] geP klg s'g} g s'g}6fO6fn Nofp“5' eGg] ;f]r]sf]lyP“, :6]hdf pq“bf eg] ;of}+bz{sn] d]/f] gfddf x'l6ª ubf{d}n] g} lhT5' eGg] ljZjf;a9]sf] lyof] .b'O{ k"j{ljh]tfnfO{ x/fp“bf s:tf]cg'ej ePsf] 5 <lhd ug{'k"j{ % lkm6 !) OGrprfO ePsf] d, %*lsnf]u|fdsf] dfq lyP“ . kftnf]z/L/s} sf/0f sfdsf nflucGtjf{tf{df hf“bf ljgf ;f]wk'5kmsf{Og'nufot ;fyLefOsf]clk|o zAb klg w]/} v]k]+ . jhga9fpg] p2]Zon] Jofofd ;'?u/]sf] lyP, t/ klxnf] k6sd}

cd[tnfO{ dfgjclwsf/ Dof/fyg sk

cf“lv;Nnf– k"jf{~rn:t/Lovf ]s ' l5Gtfª dfgjclwsf/Dof/fygsf ] pkflw wgs'6fcf“vL;Nnfsf cd[t /fO{n] xft kf/]sf5g\ . ^) cf}+ ljZj dfgjclwsf/lbj;sf cj;/df k"jf{~rn:t/LoDof/fyg k|ltof]lutfdf ;xefuL !&wfjsnfO{ kl5 kfb}{ @! jifL{o /fO{n];f] pkflw xfl;n u/]sf x'g\ .

wgs'6fsf ] cf “vL;Nnfuflj;sf] ynyn]af6 l5Gtfªuflj;sf] k~rsGof ;lxb :d[ltkfs{;Ddsf] ;f9] ;ft lsnf]ld6/sf]b"/L @^ ldg]6 @) ;]s]G8df kf/ ub}{

/fO{n] gub @ xhf/ % ;o;lxtsk xft kf/]sf x'g\ . ef]hk'/sf gjLg/fO{n] @^ ldg]6 #! ;]s]G8df lgwf{l/tb"/L kf/ ub}{ bf];|f] :yfg xfl;n u/] .pgn] ! xhf/ % ;o gub / skk|fKt u/]sf lyP . t];|f] / ;fGTjgfk'/:sf/ k|fKt ug]{ qmdzM l5Gtfªsfb]jn /fO{ / ;'gs'df/ /fO{n] gub !xhf/ / % ;o kfP . pQm Dof/fygk|ltof]lutf vf]s', l5Gtfª cf“vL;Nnfdfgjclwsf/ lbj; ;df/f]x ;ldltk"jf{~rn / wgs'6fsf] ;+o'Qmcfof]hgfdf ePsf] lyof] .

–leiff sfk\mn]

…ld:6/ xªsª g]kfnÚ 3f]liftx'“bf d]xgtcg';f/ ;kmntfldn]sf] cg'ej u/]sf] 5' .z/L/ cg';f/s} sfdkfpg'eP5 t <To;} eGg'k¥of], d]/f] k];faf6;Gt'i6 g} 5' .tkfO{+sf] alni7 z/L/n] o'jtLnfO{slQsf] cfslif{t u/]sf] 5 <o'jtLsf] cfsif{s z/L/dfo'js n6\l7Ph:t} pgLx¿ klgdk|lt cfslif{t x'g' :jfefljsxf] . ;gafysf nflu ;d'b|5]pdfklN6“bf ljb]zL o'jtLx¿ glhs}cfO{ 3f]l/G5g\, sltn]lh1f;f;d]t /fV5g\ . l8:sf]lt/hf“bf ;'d;'Dofp“5g\, ljjflxtkl/of], To;}n] olQd} ;Lldt 5 .

af/Daf/ ljjfbdf Pyn]l6S;;+;f/s} k|d'v v]n Pyn]l6S; eg] g]kfnsf] xsdf ;w}+ ljjfbdf

kg]{ u/]sf] 5 . ljutdf 8f]lkª / v]nf8L knfogsf sf/0f rrf{df/x]sf] Pyn]l6S; o;k6s k|ltof]lutfdf ;xeflutf ghgfPsf sf/0frrf{df /x\of] . ljutdf gfd rn]s} :6f/ k|ltof]uLtfdf ;xefuLtfg} ghgfO{ efUg] qmd g]kfnL Pyn]l6S;sf nflu ;fdfGo e};s]sf]5 . 5gf}6 k|ltof]lutfsf] cfof]hgf gu/L j}b]lzs k|ltof]lutfdf;xefuL u/fpg] /f]un] u|l;t g]kfnL Pyn]l6S;df :t/LoJoj:yfkgljgf e}/x]sf y'k|} Dof/fyg k|ltof]lutf klg ljjfbdfcfO/x]sf 5g\ .

/fh]Gb| e08f/L km]/L ljjfbdf;+3sf dxf;lrj /lj /fhsl0f{sf/atfp“5g\ . olb sl0f{sf/sf] bfaL;xL xf] eg] klg cGt/f{li6«ok|ltof]lutfdf ;xeflutf hgfpg]v]nf8Ln] ;fdfGo hfgsf/L;d]tg/fVg' csf]{ xf:of:kb 36gf ag]sf]5 . k|ltof]lutf ;lsPsf] s]xLlbg;Dd o; ljifodf hfgsf/Lu/fpg] k|of; gug'{n] Pyn]l6S;;+3sf] ultljlwnfO{ z+sf:kbagfPsf ] lyof ] . b 'O { wfjsk|ltof]lutfdf ;dfj]z gePsf] s'/fk|sfzdf cfPkl5 dfq ;+3n] lrK;nufpg 5'6]sf] hgfPsf] lyof] .

;+3sf] bfaL Pj+ cflwsfl/s

bf}8 k"/f u/]sf x'g\ . pgn] lrK;nufpg lal; {Psf sf/0f;xefuLdf pgsf] gfd ;dfj]zgePsf] xf] .Ú g]kfn Pyn]l6S;

j]a;fO6sf] tl:a/nfO{ g} cfwf/dfGg] g]kfnL wfjsn] bf}8 aLr}df5f8]sf] ;DefjgfnfO{ eg] gsfg{ldNb}g . k|ltof]lutfsf] cflwsfl/s

j]a;fO6df oL b'O{ wfjs s'b]sf]tl:a/ eg] ;dfj]z 5 . o;cl3dWod b"/Lsf wfjs e08f/Ln]sf7df8f}+ Dof/fyg lht]sf lyP .af/Daf/ ljjfbdf cfO/xg] wfjse08f/L !) cf}+ blIf0f Pl;ofnLv]ns'bdf b'O{ :j0f{ kbs lht] klg8f]lkªdf c;kmn ePsf sf/0fsfaf{xLdf k/]sf lyP . b'O{ jif{sf]k|ltaGwkl5 km's'jf ePsf e08f/Ln]sf7df8f}+ Dof/fygsf] pkflw lhTb};g;gL km}nfPsf lyP .

5f]6f] b"/Lsf wfjsn] nfdf]b"/Ldf kfPsf] ;kmntfn] w]/}nfO{cfZro{df kf/] klg Pyn]l6S;sfk|fljlwsx¿ eg] e08f/Ln] nfdf]b " / Ldf kfPsf ] ;kmntfnfO {:jfefljs dfg]sf 5g\ . …P/f]laskfj/Ú / …gg P/f]las kfj/Úb'j}df e08f/L cGo Pyn]6eGbfcu|0fL ePsf sf/0f pgsf ];k mnt f ; fd f G o ePs f ]k|fljlwsx¿sf] dt 5 .

Page 22: SAPTAHIK Friday, Dec 19, 2008 lj1fkgsf] - Digital Himalayahimalaya.socanth.cam.ac.uk/collections/journals/saptahik/... · 2015-10-27 · z'qmaf/, k; $, @)^%' Dec 19, 2008

sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ ln= åf/f k|sflzt tyf d'lb|t, sfof{no M sflGtk'/ sDKn]S;, ;'ljwfgu/, kf]=a=g++= ̂ )!(, sf7df8f}+, g]kfn, kmf]g g+= $$*)!)), km\ofS; M (&&–!–$$&)!&*, email:[email protected]{ g++= ((÷)%!÷%@, ;jf{lwsf/ M sflGtk'/ klAns];G; -k|f=_ln= ;“u ;'/lIft . cWoIf tyf k|aGw lgb]{zs M s}nfz l;/f]lxof, lgb]{zs M :jl:tsf l;/f]lxof tyf /fd]Üj/ yfkf, ;Dkfbs M ;'jf; 9sfn .

z'qmaf/, k'; $, @)^% Dec 19, 2008 @$

;fKtflxs ;dfrf/sf7df8f}+– zlgaf/ ;f“em

blIf0f clk|msfsf] hf]xfG;au{;x/df …ld; jN8{Ú k|lt:kwf{;DkGg eof] . eJotfk"j{s ;DkGg;df/f]xdf o;k6s ¿;sL @!jifL{of ;'Gb/L ;]lgof ;'lvgf]ef !;o !! k|lt:kwL{dWo] ;jf]{Ts[i67xl/g\ . ! ;o *& b]zsf # ;o&# 6]lnlehg Rofgnaf6 Ps}k6sk|ToIf k|;f/0f ul/Psf] pQm;df/f]xsf] k|f/De clk|msg afhfsf]tfndf k|lt:kwL{ ;'Gb/Lx¿nfO{blIf0f clk|msg tyf hd}sgl8hfOg/x¿af6 l;h{gf ul/Psfklx/g k|:t't ug{ nufP/ ul/Psf]lyof] . bz{sbL3f{af6 k|lt:kwL{b]zsf emG8f kmkm{/fO/x]sf lyP,h;nfO{ bz{ss} aLraf6 d~rdfNofOof] . ;"rgf k|ljlwsf] of]

o'udf ljZj;'Gb/Lsf] 5gf}6 klgcgnfOg ef]6af6 x'g] k|fjwfg/flvPsf] lyof], h;df bz{sx¿n]cfkm"nfO{ dg k/]sL ;'Gb/LnfO{ ef]6ug{ kfp“y] . ld; OlG8of kfj{tLcf]dfgfs'Yyg, ld; l6«lg6\of8PG8 6f]afuf] u|flanL jfnsf]6, ld;P+uf]nf la|luy 8; ;fG6f];, ld;;fpy clk|msf 6]G;L sf]O6\hL tyfld; /l;of clGtd kf“r k|lt:kwL{ag] / tLdWo] ld; /l;of ;]lgofn]pQm pkflwdf cfkm \gf ] xshdfOg\ . To;}u/L ld; OlG8of km:6/g/ck tyf ld; l6«lg8f8 PG8 6f]afsf]

;]s]G8 /g/ck 3f]lift eP . sf] x'g\ ld; jN8{ ;]lgof <;]lgof elgP klg pgsf]

gfdsf] cufl8sf] cIf/ c+u|]hLsf]…s]Úaf6 cf/De x'G5 . pQ/L¿;sf] ;fOa]l/ofl:yt ;fgf] ;x/lgHg ]ef6f ] { ljisdf hlGdPsL;]lgof 6\o'd]g cfon PG8 Uof;o'lgel;{6LsL ljBfyL{ x'g\ . @))^df pgnfO { o ' lgel; {6Ln ]…cfp6:6\of8l8ª :6'8]G6Úsf ¿kdf

klxrfg u/ ]sf ] lyof ] . pgLlhDGofl:6s, kf}8L v]nsf cltl/QmAofn] / Aofynf]gdf kf]Vt l5g\ . la/fnf]kfNg] ;f}v /fVg] ;]lgof w]/} ;do ;fyLtyf cleefjsx¿;“u latfpg dgk/fp“l5g\ . pgnfO{ dg kg]{ ;+uLt;d"x …l:6ªÚ xf] . rnlrq …d:sf]8hG6 ljlne Og l6o;{Ú dgk/fpg] ;f]lgofn] !@ jif{sf] pd]/df;d'Gb|df Ps dfOnsf] b"/L kf}8]/kf/ u/]sL lyOg\ .

;]lgofljZj;'Gb/L