PMP17-1

การตรวจสอบสารพฤกษเคมเบองตน ฤทธตานอนมลอสระและฤทธตานเชอแบคทเรย ของสารสกดเมทานอลจากยอดและกงออนสะเดาบาเรน

Preliminary Phytochemical, Antioxidant and Antibacterial Activity Tests of

Schinus terebinthifolius young leaf and twig methanolic extracts

โชตกา คณประทม (Chotika Khunprathum)* ปกต ก าบญมา (Pakit Kumboonma) ** ปญชรสม ครษฐพฌฑาวณ (Pooncharat Karitpattawan) *** ชนกพร เผาศร (Chanokbhorn Phaosiri) ****

บทคดยอ การวจยครงนศกษาผกพนบานในเขตบานกาน ต าบลหนองสงข อ าเภอแกงครอ จงหวดชยภมทเกบ

ในชวงมกราคม - มนาคม ค.ศ. 2015 น ายอดและกงออนสะเดาบาเรนมาสกดดวยเมทานอลพบวากงออนมสารพฤกษเคมในปรมาณทมากกวายอดออน การศกษาฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH assay พบวาสารสกดจากยอดออนมฤทธตานอนมลอสระทดกวากงออน (EC50 = 22 ± 0.99 µg/mL) ส าหรบการศกษาฤทธตานอนมลอสระดวยวธ FRAP พบวาสารสกดจากกงออนมฤทธตานอนมลอสระทดกวายอดออน (FRAP =193 ± 0.74 mg GEAC/g crude extract) ผลการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรยโดยวธ agar well diffusion และวธ broth dilution พบวาสารสกดยอดออนมฤทธตาน เชอ E. coli ไดดทสด (% Inhibition = 95.77) และสารสกดกงออนมฤทธตานเชอ P. aeruginosa ไดดทสด (% Inhibition = 59.48) ซงการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรยทง 2 วธใหผลการทดลองทสอดคลองกนซงสามารถน าไปสการคนพบยาปฏชวนะได

ABSTRACT This research focused on the study of local vegetables in Bankan, Nong Sang, Kaeng Khro District,

Chaiyaphum Province collected during January – March 2015. Young leaves and twigs of Schinus terebinthifolius were extracted with methanol. There were more phytochemicals in the young twig extract than in the young leaf extract. The antioxidant activity test by using DPPH assay showed that the young leaf extract had better activity than the young twig extract (EC50 = 22 ± 0.99 µg/mL). The antioxidant activity test via FRAP method showed that the young twig extract had better activity than the young leaf extract (FRAP = 193 ± 0.74 mg GEAC/g crude extract). The antibacterial activity test by using agar well diffusion and broth dilution methods indicated that the young leaf extract inhibited E. coli with the highest inhibition (% Inhibition = 95.77) and the young twig extract inhibited P. aeruginosa with the best inhibition (% Inhibition = 59.48). The results from both methods showed a good correlation which could lead to the discovery of antibacterial agents.

ค าส าคญ: มะตมซาอ ผกพนบาน สารตานอนมลอสระ

Key Words: Schinus terebinthifolius, Local Vegetables, Antioxidants *นกศกษา หลกสตรวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาเคมส าหรบคร คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน **นกศกษา หลกสตรวทยาศาสตรดษฎบณฑต สาขาเคมอนทรย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ***อาจารย ภาควชาจลชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน ****ผชวยศาสตราจารย ภาควชาเคม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

- 308 -

PMP17-2

บทน า ปจจบนโลกๆ ของสงคมออนไลนท าใหรบร

ขอมลขาวสารตางๆ ไดรวดเรวขน รวมทงกระแสเรองของสขภาพ การปองกนโรคและการเจบปวยตางๆ ผบรโภคไดเลงเหนความส าคญของการบรโภคอาหารทมประโยชน เ พมมากขน เ ชน พชผกและผลไม โดยเฉพาะพชผกเปนอาหารประจ าวนของมนษยทส าคญและมประโยชนหลายดาน เชน เครองเทศปรงอาหาร เครองปรงและยารกษาโรค ผบรโภคสามารถเลอกพชผกในการบรโภคไดหลากหลายทงนขนอยกบฤดกาลหรอแหลงชมชน งานวจยดานวทยาศาสตรไดพสจนวาพชผกมสารส าคญตางๆ และยงมบทบาทส าคญในการลดความเสยงจากการเกดโรคภยตางๆ เชน โรคมะเรง โรคหวใจ และยงมสารตานอนมลอสระ (Sriket, 2014) และสารส าคญตางๆ ปรมาณมากหรอนอยขนกบชนดของพชและแหลงก าเนด

สะเดาบาเรนหรอมะตมซาอเปนไมในกลมไมม ะ ม ว ง ( ANACARDIACEAE) ม ช อ ส า ม ญ ใ นภาษาองกฤษวา Brazilian Pepper tree (หนอนนอย, 2013) ชอวทยาศาสตรวา Schinus terebinthifolius พชชนดนมถนก า เ นดอย ในอเมรกาใตแถบประเทศบราซล อารเจนตนาและปารากวย (Ferriter, 1997) ซงมการใชประโยชนหลากหลาย เนองจากเปนพนธไมทมน ามนหอมระเหยหลายชนด มฤทธตานอนมลอสระและเซลลมะเรง (Bendaoud et al., 2010) มฤทธตานแบคทเรยและเชอรา (Bernardes et al., 2014) ชวยลดการอกเสบ (Fedel-Miyasato et al., 2014) และยงมการศกษาความเปนพษจากเปลอก (Lima et al., 2009)

การน าสะเดาบาเรนเขามาปลกในประเทศไทยเกดขนอยางแพรหลายกระจายไปยงแหลงชมชนตางๆ และมการน ามาใชในการบรโภคในแตละทองถน

วตถประสงค การวจยครงนท าการศกษาสะเดาบาเรนโดย

ศกษาดานสารพฤกษเคมเบองตน ทดสอบฤทธตาน

อนมลอสระ หาปรมาณฟลาโวนอยด สารประกอบ ฟนอลกรวมและปรมาณแทนนน รวมถงมการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรย

วธด าเนนการ 1) วตถดบและการสกด

ตวอย างพชสดสะเดาบาเรนเกบมาจาก บานกาน ต าบลหนองสงข อ าเภอแกงครอ จงหวดชยภม ในชวงเดอนมกราคม – มนาคม ค.ศ. 2015 สวนของพชทใชในการทดลองประกอบดวย 2 สวน คอ ยอดออนและกงออน น าตวอยางพชสดมาลางใหสะอาด จากนนผงลมใหแหงแลวบดเปนชนเลกๆ ชงน าหนกแหง 500 กรม ท าการสกดดวยเมทานอล 1.5 ลตรดวยวธการแชหมกทอณหภมหองเปนเวลา 1 สปดาห กรองและระเหยตวท าละลายออกดวยเครองระเหยแบบลดความดน (rotary evaporator) ไดสารสกดเมทานอลและค านวณหาผลไดเปนรอยละ (%yield) 2) การตรวจสอบสารพฤกษเคมในเบองตน

การตรวจสอบสารพฤกษเคมของสารสกดยอดและกงออนสะเดาบาเรนประกอบดวย 9 กลม ไดแก ซาโปนน สารประกอบฟนอลก ฟลาโวนอยด แทนนน อลคาลอยด แอนทราควโนน ไดเทอรพน ไตรเทอรพน และคารโบไฮเดรต (Boonmee et al., 2015; Danmalam et al., 2012; Denrungruang et al., 2007; Yusuf et al., 2014) ดงน การตรวจสอบซาโปนน ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน จ านวน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนและกรองสารละลาย เขยาแรงๆ หากเกดฟองและคงอยประมาณ 10 นาท แสดงวาพบซาโปนน การตรวจสอบสารประกอบฟนอลก ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนและกรอง จากนนหยด 2% เฟอรกคลอไรด ถาหากสารละลายใหสน าเงนเขมหรอด าแสดงวา พบสารประกอบฟนอลก

- 309 -

PMP17-3

การตรวจสอบฟลาโวนอยด ชงสารสกด 0.1 กรม เ ตมกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1 มลล ลตร อยางระมดระวง ใสลวดแมกนเซยมลงไป 2 ชนเลกๆ ถาฟองท เ กดเ ปนสสม แดงหรอชมพ แสดงว าพบสารประกอบฟลาโวนอยด การตรวจสอบแทนนน ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนและกรองสารละลาย จากนนน าสารละลายทไดทดสอบดวย 2 วธดงน (1) หยด 1% เจลาตน ถาเกดตะกอนสขาวขนแสดงพบวาสารกลมแทนนน (2) หยด 10% เลด อะซเตต โดยผลบวกเกดตะกอนขาวขน การตรวจสอบอลคาลอยด ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนและกรองสารละลาย ทดสอบดวย Wagner’s reagent ถาหากเกดตะกอนสน าตาลแสดงวาพบสารอลคาลอยด

การตรวจสอบแอนทราควโนน ท าการทดสอบ 2 วธคอ (1) Borntrager’s test โดยชงสารสกด จ านวน 0.1 กรม เตมคลอโรฟอรม 5 มลลลตร เขยาและกรอง จ า ก น น เ ต ม 10% แ อ ม โ ม เ น ย 2 ม ล ล ล ต ร ถาชนแอมโนเนย มสสม แดง ชมพ เหลองสม แสดงวาพบอนพนธแอนทราซน (2) Modified Borntrager’s test โดยชงสารสกด 0.1 กรม เตม 10 % กรดไฮโดรคลอรก 5 มลลลตร อนนาน 5 นาท กรองสารละลายขณะรอน ทงไวใหเยน แลวสกดสารละลายดวยคลอโรฟอรม 3 มลลลตร จากนนน าชนของคลอโรฟอรมมาเตม 10% แอมโมเนย 2 มลลลตร หากสารละลายเกดสชมพ แดงหรอสม แสดงวาพบอนพนธของแอนทราควโนน การตรวจสอบไดเทอรพน ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนกรองสารละลาย หยด 10% คอปเปอร อะซ เตต ถาสารละลายเกดสเขยวมรกต แสดงวาพบไดเทอรพน

การตรวจสอบไตรเทอรพน ชงสารสกด 0.1 กรม เตมคลอโรฟอรม 5 มลลลตร เขยาและกรอง จ ากน น เ ต มกรดซ ล ฟ ว ร ก เ ขมขน 2 ม ล ล ล ต ร อยางระมดระวง เขยาเบาๆ ทงไวสก 2-3 นาท สงเกตส

ของสารละลายชนลางทเกดขน หากปรากฏสน าตาลแดง แสดงวาพบไตรเทอรพน

การตรวจสอบคารโบไฮเดรต ท าการทดสอบ 2 วธคอ (1) ทดสอบแปง ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 5 นาท ทงไวใหเยนและกรอง หยดสารละลายไอโอดน ถาหากสารละลายเปนสน าเงนหรอด า แสดงวาพบแปง (2) ทดสอบน าตาล ชงสารสกด 0.1 กรม เตมน ากลน 5 มลลลตร อน 10 นาท ทงไวใหเยนและกรอง จ ากน น เ ต มสารละล าย เบ เ น ด กต 1 มลลลตร ตมในน าเดอด 5 นาท สงเกตตะกอนทเกดขน หากมตะกอนสแดงอฐ แสดงวาพบน าตาล 3) การทดสอบฤทธตานอนมลอสระ (Antioxidant Activity)

3.1) การทดสอบดวยว ธ DPPH radical scavenging assay (Maisuthisakul et al., 2007) การทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH (2,2-diphenyl-1-picryhydrazyl) assay โดยสรางกราฟมาตรฐานของสารมาตรฐานกรดแกลลก (Gallic acid) ทมความเขมขน 0.2 - 5.0 มลลกรมตอลตร และเตรยมสารละลายตวอยางทมความเขมขน 5 – 70 มล ลก รมตอ ลตร น าสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายตวอยาง 1 มลลลตร ผสมกบเมทานอล ปรมาตร 1 มลลลตร จากน นเตมสารละลาย DPPH ความเขมขน 1 x 10-4 โมลาร ปรมาตร 3 มลลลตร ผสมใหเขากนตงทงไวในทมด ทอณหภมหอง 30 นาท จากนนท าการวดคาดดกลนแสงทความยาวคลน 517 นาโนเมตร ท าการทดสอบ 3 ครง แลวค านวณรอยละฤทธตานอนมลอสระจากสมการ

% DPPH radical scavenging activity = (Ac – As) x 100 Ac Ac = คาการดดกลนแสงของสารละลายควบคม As = ค าการ ดดกลนแสงของสารละลาย ตวอยางหรอสารละลายมาตรฐาน

- 310 -

PMP17-4

3.2) ก า ร ทดสอบ ด ว ย ว ธ FRAP assay (Ferric Reducing Antioxidant Power)

เตรยมสารละลาย FRAP โดยผสม 0.3 M Acetate buffer pH 3.6 กบ 0.02 M FeCl3 และ 0.01 M TPTZ (2,4,6 – Tris (2-pyridyl) - 1,3,5 - triazine) ใน อตราสวน 10 : 1 : 1 ตามล าดบ เกบโดยปราศจากแสง ใชกรดแกลลก (Gallic acid) เปนสารมาตรฐาน มความเขมขน 0.5 - 25.0 มลลกรมตอลตร เตรยมสารละลายตวอยางความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร โดยน าสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายตวอยาง 1 มลลลตร เตมน ากลน ปรมาตร 2 มลลลตร เขยาใหเขากน จากนนอนสารละลาย FRAP ท 37 ๐C ประมาณ 5 นาท เตมลงไปในสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายตวอยาง ปรมาตร 2 มลลลตร ทงไวในทมดนาน 30 นาท แลวน าไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 590 นาโนเมตร ท าการทดลอง 3 ครง ค านวณหาฤทธตานอนมลอสระแสดงในหนวยมลลกรมสมมลกรดแกลลกตอกรมสารสกด (mg GEAC/g crude extract) (Kukongviriyapan et al., 2007) 4) การหาปรมาณฟลาโวนอยด

การหาปรมาณฟลาโวนอยดท าไดโดยใช เควอซตน (Quercetin) เปนสารมาตรฐาน ความเขมขน 0.5 - 25.0 มลลกรมตอลตร และเตรยมสารละลายตวอ ย า ง ม ค ว าม เ ขมขน 100 ม ล ล ก ร มต อ ล ต ร น าสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายตวอยาง ป ร ม าตร 1 ม ล ล ล ต ร ม าผสมกบสารละล า ย 10% อะลมเนยมคลอไรด 1 มลลลตร ทงไว 5 นาท แลวเตม 10% กรดอะซตก จ านวน 0.5 มลลลตร จากนนปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ 5 มลลลตร และน ามาท าการวดคาดดกลนแสงทความยาวคลน 420 นาโนเมตร ท า ก า รทดลอง 3 ค ร ง ค านวณป ร ม าณ ฟลาโวนอยดจากกราฟมาตรฐานของเควอซตนในหนวยมลลกรมสมมลของเควอซตนตอกรมสารสกด (mg QCE/g crude extract) (Gracelin et al., 2013)

5) การหาปรมาณสารประกอบฟนอลกรวม การหาปรมาณสารประกอบฟนอลกรวมท า

ไดโดยใชสารละลาย Folin-Ciocalteu และกรดแกลลก เปนสารมาตรฐาน ทมความเขมขน 1.0 - 25.0 มลลกรมตอลตร และเตรยมสารละลายตวอยางความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร น าสารละลายตวอยางหรอสารละลายมาตรฐาน 1 มลลลตร มาผสมกบสารละลาย Folin-Ciocalteu ปรมาตร 0.5 มลลลตร เขยาและทงไว 5 นาท เกดตะกอนสขาว จากนนเตมสารละลาย 20% โซเดยมคารบอเนต จ านวน 1 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยน ากลนจนครบ 5 มลลลตร ตงทงไวทอณหภมหองและในทมดเปนเวลา 1 ชวโมง น ามาปนเหวยง 3,300 รอบตอนาท ประมาณ 5 นาท น าสารละลายทไดมาวดคาดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร ท าการทดลอง 3 ครง แลวค านวณหาปรมาณสารประกอบ ฟนอลกรวมจากกราฟมาตรฐานของกรดแกลลก ในหนวยมลลกรมสมมลกรดแกลลกตอกรมสารสกด (mg GAE/g crude extract) (Maisuthisakul et al., 2008) 6) การหาปรมาณแทนนน

การหาปรมาณแทนนนท าไดโดยใชคาเทชน (Catechin) เปนสารมาตรฐาน ความเขมขน 5.0 - 50.0 มลลกรมตอลตร และสารละลายตวอยางความเขมขน 100 มลลกรมตอลตร น าสารละลายมาตรฐานหรอสารละลายตวอยาง 0.25 มลลลตร มาเตมสารละลาย 0.1 M FeCl3 ใน 0.1 M HCl ปรมาตร 1 มลลลตร เขยาใหเขากน จากนนเตมน ากลน 2.75 มลลลตร และเตมสารละลาย 0.008 M K3Fe(CN)6 ปรมาตร 1 มลลลตร เขยาใหสารละลายผสมกน ทงไว 10 นาท น าไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 500 นาโนเมตร ท าการทดลอง 3 ครง ค านวณปรมาณแทนนนจากกราฟมาตรฐานของคาเทชนในหนวยมลลกรมสมมลของ คาเทชนตอกรมสารสกด (mg CCE/g crude extract) (Gracelin et al., 2013)

- 311 -

PMP17-5

7) การทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรย 7.1) Agar Well Diffusion Method การทดสอบฤทธการตานแบคทเรยดวยวธ

Agar Well Diffusion โดยเจอจางเชอแบคทเรย 4 ชนดไดแก S. aureus, B. subtilis, P. aeruginosa และ E. coli ใหมความเขมขนของเชอเทากบความขนของสารมาตรฐาน 0.5 McFarland จากน นใชกานพนส าล (cotton swab) ปลอดเชอจมลงในสารละลายเชอแลวปายเชอใหทวผวอาหาร Mueller Hinton Agar (MHA) ทงใหแหงประมาณ 5 นาท และท าการเจาะหลม จากนนเตรยมสารละลายตวอยางทมความเขมขน 50 และ 100 มลลกรมตอมลลลตร ใชไดเมทลซลฟอกไซด (Dimethyl sulfoxide) เปนตวท าละลายและกรองในต ปลอดเชอ จากนนเตมลงในหลมๆ ละ 20 ไมโครลตร จะไดสารตวอยางทมความเขมขน 1 และ 2 มลลกรม ตามล าดบ บมท 37 ๐C เปนเวลา 24 - 48 ชวโมง และท าการวดวงใส (Inhibition zone) (Smânia-Jr et al., 2007)

7.2) Broth Dilution Method การทดสอบฤทธการตานแบคทเรยดวยวธ

Broth Dilution โดยเจอจางเชอแบคทเรย 4 ชนด ไดแก S. aureus, B. subtilis, P. aeruginosa และ E. coli ใหมความเขมขนของเชอเทากบความขนของสารมาตรฐาน 0.5 McFarland และเตรยมอาหารเหลว Nutrient Broth (NB) หลอดละ 1 มลลลตร และเตรยมสารละลายตวอยางความเขมขนล าดบท 1 ของตวอยางมความเขมขนสงสด 2 มลลกรมตอมลลลตร ท าการเจอจางความเขมขนเปนอนกรมความเขมขนลดลงเปน 2 เทา จนกระทง มความเขมขน 0.2441 ไมโครกรมตอมลลลตร – 2 มลลกรมตอมลลลตร ในหลอดขนาด 5 มลลลตรทปลอดเชอ หลงจากเตรยมเชอจลนทรยมาตรฐานแลวน ามาเตมลงในแตละความเขมขนอตราสวนการเจอจาง 1 : 1 บมท 37 ๐C เวลา 16 - 20 ชวโมง น าไปวดคาความขน (Optical density) ทความยาวคลน 600 นาโนเมตร ค านวณรอยละของฤทธตานเชอแบคทเรย (%Inhibition) (Smânia-Jr et al., 2007)

ตารางท 1 แสดงผลการตรวจสารพฤกษเคมในสารสกดจากยอดออนและกงออนของสะเดาบาเรน สารพฤกษเคม ยอด

ออน กงออน

ซาโปนน - ++ สารประกอบฟนอลก ++ +++ ฟลาโวนอยด + +

แทนนน เจลาตน + +++ เลด อะซเตต ++ +++

อลคาลอยด - +++

แอนทราควโนน Borntrager’s test +++ + Modified Borntrager’s test ++ ++

ไดเทอรพน - - ไตรเทอรพน + -

คารโบไฮเดรต สารละลายเบเนดกต - +++ สารละลายไอโอดน - -

+ หมายถง ตรวจพบสารพฤกษเคม (+++ = มาก, ++ = ปานกลาง, + = นอย), - หมายถง ตรวจไมพบสารพฤกษเคม

ผลการทดลอง

- 312 -

PMP17-6

ตารางท 2 แสดงผลการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ สารมาตรฐาน

สารสกดสะเดาบาเรน EC50 values of DHHP assay

(EC50, µg/mL) FRAP values

(mg GEAC/g crude extract) กรดแกลลก 3 ± 0.31 - ยอดออน 22 ± 0.99 105 ± 2.16 กงออน 24 ± 1.34 193 ± 0.74

Mean ± % RSD (n = 3) ตารางท 3 แสดงปรมาณฟลาโวนอยด สารประกอบฟนอลกรวมและแทนนน

สารสกดสะเดาบาเรน Total flavonoids

(mg QCE/g crude extract) Total phenolic compounds (mg GAE/g crude extract)

Total tannin (mg CCE/g crude extract)

ยอดออน 111 ± 1.68 165 ± 0.64 34 ± 0.07 กงออน 29 ± 3.64 217 ± 1.32 82 ± 0.32

Mean ± % RSD (n = 3)

ตารางท 4 แสดงผลการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรยโดยวธ Agar Well Diffusion

สารสกดสะเดาบาเรน (มลลกรม)

เสนผาศนยกลางวงใส (มม.)ตอเสนผาศนยกลาง Agar Well (มม.)

Gram-positive bacteria Gram-negative bacteria

S. aureus B. subtilis E. coli P. aeruginosa ยอดออน

1.0 2.0

2.13 ± 0.11 2.47 ± 0.06

2.14 ± 0.10 3.00 ± 0.07

2.56 ± 0.15 3.58 ± 0.18

2.15 ± 0.10 2.43 ± 0.18

กงออน 1.0 2.0

2.43 ± 0.14 2.68 ± 0.08

2.02 ± 0.13 2.46 ± 0.09

2.18 ± 0.06 2.76 ± 0.19

2.53 ± 0.06 3.03 ± 0.12

Mean ± SD (n = 3)

- 313 -

PMP17-7

ตารางท 5 แสดงผลการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรยโดยวธ Broth Dilution

ความเขมขน

(µg/mL)

รอยละของฤทธตานเชอแบคทเรย

ยอดออนสะเดาบาเรน กงออนสะเดาบาเรน Gram-positive

bacteria Gram-negative

bacteria Gram-positive

bacteria Gram-negative

bacteria

S. aureus

B. subtilis E. coli P. aeruginosa S. aureus B. subtilis E. coli P. aeruginosa

DMSO 100 100 100 100 100 100 100 100 2,000 27.87 32.30 95.77 27.90 30.85 17.80 32.41 59.48 1,000 18.57 25.45 91.39 21.57 27.11 16.45 31.66 37.97 500 8.53 13.59 78.76 15.80 12.32 14.20 18.71 36.38 250 7.19 8.98 78.32 8.91 7.03 13.81 10.48 11.60 125 5.33 7.28 77.60 8.35 6.29 12.53 9.77 10.40 62.5 4.96 7.07 73.97 7.73 6.03 11.21 8.44 10.37 31.25 4.91 6.98 54.53 7.71 5.71 10.67 7.80 9.32

15.625 4.84 6.82 35.50 7.51 5.38 9.37 7.27 7.86 7.8125 4.67 6.79 34.99 7.14 5.33 9.23 7.24 7.82 3.9063 4.51 5.91 12.53 7.06 4.97 8.50 6.76 7.67 1.9531 4.29 5.82 11.2 6.05 4.68 7.73 6.46 7.34 0.9766 4.21 5.43 9.75 5.82 4.41 7.59 6.40 6.65 0.4883 3.83 5.37 9.66 5.26 4.09 7.57 6.33 6.29 0.2441 3.00 5.34 8.24 4.92 3.49 6.77 6.24 6.02

สรปและอภปรายผลการทดลอง สะเดาบาเรนทน ามาทดสอบม 2 สวนคอยอด

ออนและกงออน เมอท าการสกดดวยเมทานอล พบวาน าหนกสารสกดยอดออนมคาเทากบ 33.10 กรม มรอยละผลได 6.62 และน าหนกสารสกดกงออนมคาเทากบ 22.37 กรม รอยละผลไดคดเปน 4.47 การตรวจสอบสารพฤกษเคมท งยอดออนและกงออนสะเดาบาเรน พบวาสวนใหญตรวจพบสารกลมเดยวกน ยกเวน ซาโปนน อลคาลอยและน าตาลตรวจพบในกงออน และไตรเทอรพนตรวจพบในยอดออน

การทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ DPPH assay พบวาสารสกดจากยอดออนมฤทธตาน

อนมลอสระดกวาสารสกดจากกงออน (EC50 = 22 ± 0.99 µg/mL) ซงพบวายอดมปรมาณฟลาโวนอยดมากกวากงออนและเมอน ามาทดสอบฤทธการตานเชอแบคทเรยโดยวธ Agar Well Diffusion และวธ Broth dilution พบวายอดออนมฤทธตานเชอ E. coli ดทสด (% inhibition = 95.77) และกงออนนนมฤทธตานเชอ P. aeruginosa ไดดทสด (% inhibition = 58.49) ซงการทดสอบฤทธตานเชอแบคทเรยทง 2 วธสอดคลองกน

การทดสอบฤทธตานอนมลอสระดวยวธ FRAP พบวาสารสกดจากกงออนมฤทธตานอนมลอสระดกวาสารสกดจากยอดออน (FRAP = 193 ± 0.74 mg GEAC/g crude extract) ท งนเนองจากกงออนพบ

- 314 -

PMP17-8

กลมสารซาโปนน อลคาลอยและน าตาลสงผลใหมปรมาณสารประกอบฟนอลกรวมและแทนนนมากกวายอดออนสะเดาบาเรน รายงานนเปนครงแรกทรายงานเกยวกบองคประกอบและฤทธทางชวภาพของยอดและกงออนของตนสะเดาบาเรน

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) ตามโครงการสงเสรมการผลตครทมความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร (สควค.)ทสนบสนนทนวจย

เอกสารอางอง หนอนนอย หนองก. มาเบง มะตมแขก (สะเดาบาเรน)

กบสรรพคณของมน [ออนไลน] มกราคม 2013 [อางเมอ 14 พฤศจกายน 2015]. จาก http://www.baanmaha.com/ community/threads/47823

Bendaoud H, Romdhane M, Souchard JP, Cazaux S, Bouajila J. Chemical Composition and Anticancer and Antioxidant Activities of Schinus Molle L. and Schinus Terebinthifolius Raddi Berries Essential Oils. J Food Sci 2010; 75(6): 466-472.

Bernardes NR, Heggdorne-Araújo M, Borges IFJC, Almeida FM, Amaral EP, Lasunskaiab EB, Muzitano MF, Oliveira DB. Nitric oxide production, inhibitory, antioxidant and antimycobacterial activities of the fruits extract and flavonoid content of Schinus terebinthifolius. Rev Bras Farmacogn 2014; 24(6): 644-650.

Boonmee A, Chantra S, Suwancharoen S. Phytochemical and Antibacterial Activity of Jellyfish Curing Extract. KKU Sci. J 2015; 43(1): 106-115.

Danmalam UH, Allahmagani PK, Ilyas N, Abdurahman EM, Yaro AH,Magaji MG. Phytochemical and Anticonvulsant Studies on the Aqueous Ethanol Extract of

the Root-Back of Ficus Abutilifolia (Miq.) Miq. (Family: Moracea). J App Pharm Sci

2012; 2(7): 234-237. Denrungruang P, Suksabai S, Kolsuwan S. Phytochemical Screening from Stem Barks

of Some Lauraceae Plant. Annual Report of the Department of Forest and Wood Science 2007; 9-18.

Fedel-Miyasato LES, Kassuya CAL, Auharek SA, Formagio ASN, Cardoso CAL, Mauro MO, Cunha-Laura AL, Monreal ACD, Vieira MC, Oliveira RJ. Evaluation of anti-inflammatory, immunomodulatory, chemopreventive and wound healing potentials from Schinus terebinthifolius methanolic extract. Rev Bras Farmacogn 2014; 24(5): 565-575.

Ferriter A. Brazilian Pepper Management Plan for Florida. A report from The Florida Exotic Pest Plant Council’s Brazilian Pepper Task Force. Natural Resources Department. Florida, UAS. 1997.

Gracelin DHS, Britto AJD, Kumar BJR. Qualitative and quantitative analysis of phytochemicals in five Pteris Species. Int J Pharm Sci 2013; 5(1): 105-107.

- 315 -

PMP17-9

Kukongviriyapan U, Luangaram S, Leekhaosoong K, Kukongviriyapan V, Preeprame S. Antioxidant and Vascular Protective Activities of Cratoxylum formosum, Syzygium gratum and Limnophila aromatic. Biol. Pharm. Bull 2007; 30(4): 661-666.

Lima LB, Vasconcelos CFB, Maranhão HML, Leite VR, Ferreira PA, Andrade BA, Araújoa EL, Xavier HS, Lafayette SSL, Wanderley AG. Acute and subacute toxicity of Schinus terebinthifolius bark extract. J Ethnopharmacol 2009; 126(3): 468–473.

Maisuthisakul P, Pasuk S, Ritthiruangdej P. Relationship between antioxidant properties and chemical composition of some Thai plants. J Food Comp Anal 2008; 21(3):

229-240. Maisuthisakul P, Suttajit M, Pongsawatmanit R.

Assessment of phenolic content and free radical-scavenging capacity of some Thai indigenous plants. Food Chem 2007; 100(4): 1409–1418.

Smânia-Jr A, Machado-de SS, Smânia EFA Valgas C. Screening Methods to Determine

Antibacterial Activity of Natural Products. Brazilian J Microbiol 2007; 38(2):

369-380. Sriket P. Chemical Components and Antioxidant Activities of Thai Local Vegetables. J Thai KMITL Sci Tech 2014; 14(1): 18-23. Yusuf AZ, Zakir A, Shemau Z, Abdullahi M, Halima

SA. Phytochemical analysis of the methanol leaves extract of Paullinia pinnata linn. J Pharmacognosy Phytother 2014; 6(2): 10-16.

- 316 -