Plauto. Miles Gloriosus. Latín

PyrgopolynicesPyrgopolynicesPyrgopolynicesPyrgopolynices

Curate ut splendor meo sit clupeo clarior

quam solis radii esse olim quom sudumst solent,

ut, ubi usus veniat, contra conserta manu

praestringat oculorum aciem in cie hostibus.

5nam ego hanc machaeram mihi consolari volo,

ne lamentetur neve animum despondeat,

quia se iam pridem feriatam gestitem,

quae misera gestit et fratrem facere ex hostibus.

sed ubi Artotrogus hic est?

ArtotrogvsArtotrogvsArtotrogvsArtotrogvsStat propter virum10fortem atque fortunatum et forma regia;tum bellatoremMars haud ausit dicereneque aequiperare suas virtutes ad tuas.PyrgPyrgPyrgPyrg....Quemne ego servavi in campis Curculioniis,ubi Bumbomachides Clutomistaridysarchides15erat imperator summus, Neptuni nepos?ArtArtArtArt....Memini. nempe illum dicis cum armis aureis,cuius t legiones difflavisti spiritu,quasi ventus folia aut paniculum tectorium.PyrgPyrgPyrgPyrg....Istuc quidem edepol nihil est.ArtArtArtArt....Nihil hercle hoc quidemst20praeut alia dicam quae tu numquam feceris.periuriorem hoc hominem si quis videritaut gloriarum pleniorem quam illic est,me sibi habeto, ego me mancupio dabo;nisi unum, epityrum estur insanum bene.

PyrgPyrgPyrgPyrg....25Vbi tu es?ArtArtArtArt....Eccum. edepol vel elephanto in India,

quo pacto ei pugno praefregisti bracchium.PyrgPyrgPyrgPyrg....Quid, bracchium?ArtArtArtArt....Illud dicere volui, femur.PyrgPyrgPyrgPyrg....At indligenter iceram.ArtArtArtArt....Pol si quidemconisus esses, per corium, per viscera30perque os elephanti transmineret bracchium.PyrgPyrgPyrgPyrg....Nolo istaec hic nunc.ArtArtArtArt....Ne hercle operae pretium quidemstmihi te narrare tuas qui virtutes sciam.venter creat omnis hasce aerumnas: auribusperaurienda sunt, ne dentes dentiant,35et adsentandumst quidquid hic mentibitur.PyrgPyrgPyrgPyrg....Quid illc quod dico?ArtArtArtArt....Ehem, sco iam quid vis dicere.factum hercle est, memini fieri.PyrgPyrgPyrgPyrg....Quid id est?

ArtArtArtArt....Quidquid est.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Habes

ArtArtArtArt....Tabellas vis rogare? habeo, et stilum.PyrgPyrgPyrgPyrg....Facete advortis tuom animum ad animum meum.ArtArtArtArt....40Novisse mores tuos me meditate decetcuramque adhibere, ut praeolat mihi quod tu velis.PyrgPyrgPyrgPyrg....Ecquid meministi?

ArtArtArtArt....Memini: centum in Ciliciaet quinquaginta, centum in Scytholatronia,triginta Sardos, sexaginta Macedones45 sunt homines quos tu occidisti uno die.PyrgPyrgPyrgPyrg....Quanta istaec hominum summast?ArtArtArtArt....Septem milia.

PyrgPyrgPyrgPyrg....

Tantum esse oportet. recte rationem tenes.

ArtArtArtArt....

At nullos habeo scriptos: sic memini tamen.


Edepol memoria es optuma.

ArtArtArtArt....Offae monent.


50Dum tale facies quale adhuc, assiduo edes,

communicabo semper te mensa mea.

ArtArtArtArt....

Quid n Cappadocia, ubi tu quingentos simul,

ni hebes machaera foret, uno ictu occideras?


At peditastelli quia erant, sivi viverent.

ArtArtArtArt....

55Quid tibi ego dicam, qud omnes mortalessciunt,

Pyrgopolynicem te unum in terra vivere

virtute et forma et factis invictissumum?

amant ted omnes mulieres, neque iniuria,

qui sis tam pulcher; vel illae quae here pallio

60me reprehenderunt.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Quid eae dixerunt tibi?

ArtArtArtArt....

Rogitabant: hicine Achilles est? inquit mihi.

immo eius frater inquam est. ibi illarum altera

ergo mecastor pulcher est inquit mihi

et liberalis. vide caesaries quam decet.

65ne illae sunt fortunatae quae cum isto cubant.


Itane aibant tandem?

ArtArtArtArt....Quaen me ambae obsecraverint,

ut te hodie quasi pompam illa praeterducerem?


Nimiast miseria nimis pulchrum esse hominem.

ArtArtArtArt....

Immo itast.

molesta sunt: orant, ambiunt, exobsecrant

70videre ut liceat, ad sese arcessi iubent,

ut tuo non liceat dare operam negotio.


Videtur tempus esse, ut eamus ad forum,

ut in tabellis quos consignavi hic heri

latrones, ibus denumerem stipendium.

75nam rex Seleucus me opere oravit maxumo,

ut sibi latrones cogerem et conscriberem.

regi hunc diem mihi operam decretumst dare.

ArtArtArtArt....

Age eamus ergo.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Sequimini, satellites.PalaestrioPalaestrioPalaestrioPalaestrio

Mihi ad enarrandum hoc argumentum estcomitas,

si ad auscultandum vostra erit benignitas;

qui autem auscultare nolet, exsurgat foras,

ut sit ubi sedeat ille qui auscultare volt.

5nunc qua adsedistis causa in festivo loco,

comoediai quam nos acturi sumus

et argumentum et nomen vobis eloquar.

Alazon Graece huic nomen est comoediae,

id nos Latine gloriosum dicimus.

10hoc oppidum Ephesust; illest miles meus erus,

qui hinc ad forum abiit, gloriosus, impudens,

stercoreus, plenus periuri atque adulteri.

ait sse ultro omnis mulieres sectarier:

is deridiculost, quaqua incedit, omnibus.

15itaque hic meretrices, labiis dum ductant eum,

maiorem partem videas valgis saviis.

nam ego hau diu apud hunc servitutem servio;

id volo vos scire, quo modo ad hunc devenerim

in servitutem ab eo cui servivi prius.

20date operam, nam nunc argumentum exordiar.

erat erus Athenis mihi adulescens optumus;

is amabat meretricem ... matre Athenis Atticis,

et illa llum contra; qui est amor cultu optumus.

is publice legatus Naupactum fuit

25magnai rei publicai gratia.

interibi hic miles forte Athenas advenit,

insinuat sese ad illam amicam eri

occepit eius matri suppalparier

vino, ornamentis opiparisque obsoniis,

30itaque intimum ibi se miles apud lenam facit.

ubi primum evenit militi huic occasio,

sublinit os illi lenae, matri mulieris,

quam erus mus amabat; nm is illius filiam

conicit in navem miles clam matrem suam,

35eamque hc invitam mulierem in Ephesumadvehit.

ubi amicam erilem Athenis avectam scio,

ego quantum vivos possum mihi navem paro,

inscendo, ut eam rem Naupactum ad erumnuntiem.

ubi sumus provecti in altum, fit quod di volunt,

40capiunt praedones navem illam ubi vectus fui:

prius prii quam ad erum veni, quo ire occeperam.

ille qume cepit dat me huic dono militi.

hic postquam in aedis me ad se deduxit domum,

video illam amicam erilem, Athenis quae fuit.

45ubi contra aspexit me, oculis mihi signum dedit,

ne se appellarem; deinde, postquam occasio est,

conqueritur mecum mulier fortunas suas:

ait sse Athenas fugere cupere ex hac domu,

sese illum amare meum erum, Athenis qui fuit,

50neque peius quemquam odisse quam istummilitem.

ego quoniam inspexi mulieris sententiam,

cepi tabellas, consignavi, clanculum

dedi mrcatori cuidam, qui ad illum deferat

meum erum, qui Athenis fuerat, qui hancamaverat,

55ut is huc veniret. is non sprevit nuntium;

nam et venit et is in proximo hic devertitur

apud suom paternum hspitem, lepidum senem;

isque illi amanti suo hospiti morem gerit

nosque opera consilioque adhortatur, iuvat.

60itaque ego paravi hic intus magnas machinas,

qui amantis una inter se facerem convenas.

nam unum conclave, concubinae quod dedit

miles, quo nemo nisi eapse inferret pedem,

in eo conclavi go perfodi parietem,

65qua commeatus clam esset hinc huc mulieri;

et sene sciente hoc feci: is consilium dedit.

nam meus conservos est homo haud magni preti,

quem concubinae miles custodem addidit.

ei nos facetis fabricis et doctis dolis

70glaucumam ob oculos obiciemus eumque ita

faciemus ut quod viderit ne viderit.

et mox ne erretis, haec duarum hodie vicem

suam et hinc et illinc mulier feret imaginem,

atque eadem erit, verum alia esse adsimulabitur.

75ita sublinetur os custodi mulieris.

sed foris concrepuit hinc a vicino sene;

ipse exit: hic illest lepidus quem dixi senex.

PePePePeriplectomenvsriplectomenvsriplectomenvsriplectomenvs

Ni hrcle diffregritis talos psthac quemque intgulis

videritis alienum, ego vostra faciam latera lorea.

mi equidem iam arbitri vicini sunt, meae quid fiatdomi,

ita per impluvium intro spectant. nunc adeo edicoomnibus:

5quemque a milite hoc videritis hominem innostris tegulis,

extra unum Palaestrionem, huc deturbatote inviam.

quod ille gallinam aut columbam se sectari autsimiam

dicat, disperiistis ni usque ad mortem malemulcassitis.

atque adeo ut ne legi fraudem faciant aleariae,

10adcuratote ut sine talis domi agitent convivium.

PalPalPalPal....

Nescio quid malefactum a nostra hic familiast,quantum audio:

ita hic senex talos elidi iussit conservis meis;

sed me excepit: nihili facio, quid illis faciat ceteris.

adgrediar hominem.

PerPerPerPer....Estne advorsum hic qui advenit Palaestrio?

PalPalPalPal....

15Quid agis, Periplectomene?

PerPerPerPer....Hau multos homines, si optandum foret,

nunc videre et convenire quam te mavellem.

PalPalPalPal....Quid est?

quid tumultuas cum nostra familia?

PerPerPerPer....Occisi sumus.

PalPalPalPal....

Quid negotist?

PerPerPerPer....Res palamst.

PalPalPalPal....Quae res palamst?

PerPerPerPer....De tegulis

modo nescio quis inspectavit vestrum familiarium

20per nostrum impluvium intus pud nosPhilocomasium atquehospitem

osculantis.

PalPalPalPal....Quis homo id vidit?

PerPerPerPer....Tuos conservos.

PalPalPalPal....Quis is homost?

PerPerPerPer....

Nescio, ita abripuit repente sese subito.

PalPalPalPal....Suspicor

me periisse.

PerPerPerPer....Vbi abit, conclamo: heus quid agis tu inquam integulis?

ille mihi abiens ita respondit se sectari simiam.

PalPalPalPal....

25Vae mihi misero, quoi pereundumst propternihili bestiam.

sed Philocomasium hicine etiam nunc est?

PerPerPerPer....Quom exibam, hic erat.

PalPalPalPal....

I sis, iube transire huc quantum possit, se utvideant domi

familiares, nisi quidem illa nos volt, qui servisumus,

propter amorem suom omnes crucibuscontubernales dari.

PerPerPerPer....

30Dixi ego istuc; nisi quid aliud vis.

PalPalPalPal....Volo. hoc ei dicito:

profecto ut ne quoquam de ingenio degrediaturmuliebri

earumque artem et disciplinam optineat colere.

PerPerPerPer....Quem ad modum?

PalPalPalPal....

Vt eum, qui hic se vidit, verbis vincat, ne is seviderit.

siquidem centiens hic visa sit, tamen infitias eat.

35os habet, linguam, perfidiam, malitiam atqueaudaciam,

confidentiam, confirmitatem, fraudulentiam.

qui arguat se, eum contra vincat iureiurando suo:

domi habet animum falsiloquom, falsificum,falsiiurium,

domi dolos, domi delenifica facta, dmi fallacias.

40nam mulier holitori numquam supplicat, siquast mala:

domi habet hortum et condimenta ad omnismores maleficos.

PerPerPerPer....

Ego istaec, si erit hic, nuntiabo. sed quid est,Palaestrio,

quod volutas tute tecum in corde?

PalPalPalPal....Paulisper tace,

dm ego mihi consilia in animum convoco et dumconsulo

45quid agam, quem dolum doloso contra conservoparem,

qui illam hic vidit osculantem, id visum ut nevisum siet.

PerPerPerPer....

Quaere: ego hinc abscessero aps te huc interim.illuc sis vide,

quem ad modum adstitit, severo fronte curanscogitans.

pectus digitis pultat, cor credo evocaturust foras;

50ecce avortit: nixus laevo in femine habet laevammanum,

dextera digitis rationem computat, ferit femur

dexterum. ita vehementer icit: quod agat aegresuppetit.

concrepuit digitis: laborat; crebro commutatstatus,

eccere autem capite nutat: non placet quodrepperit.

55quidquid est, incoctum non expromet, benecoctum dabit.

ecce autem aedificat: columnam mento suffigitsuo.

apage, non placet profecto mi illaec aedificatio;

nam os columnatum poetae esse indaudivibarbaro,

cui bini custodes semper totis horis occubant.

60euge, euscheme hercle astitit et dulice etcomoedice;

numquam hodie quiescet prius quam id quodpetit perfecerit.

habet opinor. age si quid agis, vigila, ne somnostude,

nisi quidem hic agitare mavis varius virgis vigilias.

tibi ego dico. an heri maduisti? heus te adloquor,Palaestrio:

65vigila inquam, expergiscere inquam, lucet hocinquam.

PalPalPalPal....Audio.

PerPerPerPer....

Viden hostis tibi adesse tuoque tergo obsidium?consule,

arripe opem auxiliumque ad hanc rem: properehoc, non placide decet.

anteveni aliqua aut t aliquosum circumduceexercitum,

coge in obsidium perduellis, nostris praesidiumpara;

70interclude inimicis commeatum, tibi muni viam

qua cibatus commeatusque ad te et legiones tuas

tuto possit pervenire: hanc rm age, res subitariaest.

reperi, comminiscere, cedo calidum consiliumcito,

quae hic sunt visa ut visa ne sint, facta ut facta nesient.

75magnam illic homo rem incipissit, magna munitmoenia.

tu unus si recipere hoc ad te dicis, confidentiast

nos inimicos profligare posse.

PalPalPalPal....Dico et recipio

ad me.

PerPerPerPer....Et ego impetrare dico id quod petis.

PalPalPalPal....At te Iuppiter

bene amet.

PerPerPerPer....Auden participare me quod commentu's?

PalPalPalPal....Tace,

80dum in regionem astutiarum mearum te induco,ut scias

iuxta mecum mea consilia.

PerPerPerPer....Salva sumes indidem.

PalPalPalPal....

Erus meus elephanti corio circumtentust, non suo,

neque habet plus sapientiai quam lapis.

PerPerPerPer....Ego istuc scio.

PalPalPalPal....

Nunc sic rationem incipisso, hnc instituamastutiam,

85ut Philocomasio huc sororem geminamgermanam alteram

dicam Athenis advenisse cm amatore aliquo suo,

tam similem, quam lacte lactist; pud te eos hicdevortier

dicam hospitio.

PerPerPerPer....Euge euge, lepide, laudo commentum tuom.

PalPalPalPal....

Vt si illic concriminatus sit advorsum militem

90meus conservos, eam vidisse hic cum alienooscularier,

eam arguam vidisse apud te contra conservommeum

cum suo amatore amplexantem atque osculantem.

PerPerPerPer....Immo optume.

idem ego dicam, si ex me exquiret miles.

PalPalPalPal....Sed simillimas

dicito esse, et Philocomasio id praecipiendum estut sciat,

95ne titubet, si exquiret ex ea miles.

PerPerPerPer....Nimis doctum dolum.

sed si ambas videre in uno miles concilio volet,

quid agimus?

PalPalPalPal....Facilest: trecentae possunt causae conligi:

non domist, biit ambulatum, dormit, ornatur,lavat,

prandet, potat: occupatast, operae non est, nonpotest,

100quantum vis prolationum, dum modo huncprima via

inducamus, vera ut esse credat quae mentibimur.

PerPerPerPer....

Placet ut dicis.

PalPalPalPal....Intro abi ergo, et si isti est mulier, eam iube

cito domum transire, atque haec ei dice monstrapraecipe,

ut teneat consilia nostra, quem ad modum exorsisumus,

105de gemina sorore.

PerPerPerPer....Docte tbi illam perdoctam dabo.

numquid aliud?

PalPalPalPal....Intro ut abeas.

PerPerPerPer....Abeo.

PalPalPalPal....Et quidem ego ibo domum

atque hominem investigando operam huicdissimulabiliter dabo,

qui fuerit conservos qui hodie sit sectatus simiam.

nam ille non ptuit quin sermone suo aliquemfamiliarium

110participaverit de amica eri, sese vidisse eam

hic in proximo osculantem cum alienoadulescentulo.

novi morem: egomet tacere nequeo solus quodscio.

si invenio qui vidit, ad eum vineas pluteosqueagam:

res paratast, vi pugnandoque hominem caperestcerta res.

115si ita non reperio, ibo odorans quasi canisvenaticus,

usque donec persecutus volpem ero vestigiis.

sed fores crepuerunt nostrae, ego voci moderabormeae;

nam illic est Philocomasio custos meus conservosqui it foras.SceledrvsSceledrvsSceledrvsSceledrvs

Nisi quidem ego hodie ambulavi dormiens integulis,

certo edepol scio me vidisse hic proxumae viciniae

Philocomasium erilem amicam sibi malam remquaerere.

PalPalPalPal....

Hic illam vidit osculantem, quantum hunc audiviloqui.

ScelScelScelScel....

5Quis hic est?

PalPalPalPal....Tuos conservos. quid agis, Sceledre?

ScelScelScelScel....Te, Palaestrio,

volup est convenisse.

PalPalPalPal....Quid iam? aut quid negotist? fac sciam.


Metuo

PalPalPalPal....Quid metuis?

ScelScelScelScel....Ne hercle hodie, quantum hic familiariumst,

maxumum in malum cruciatumque insuliamus.

PalPalPalPal....Tu sali

solus, nm ego istam insulturam et desulturam nilmoror.


10Nescis tu fortasse, apud nos facinus quodnatumst novom.

PalPalPalPal....

Quod id est facinus?

ScelScelScelScel....Impudicum.

PalPalPalPal....Tute scias soli tibi,

mihi ne dixis, scire nolo.

ScelScelScelScel....Non enim fciam quin scias.

simiam hodie sum sectatus nostram in horumtegulis.

PalPalPalPal....

Edepol, Sceledre, homo sectatu's nihili nequambestiam.


15Di te perdant.

PalPalPalPal....Te istuc aequom quoniam occepisti, eloqui.


Forte fortuna per impluvium huc despexi inproxumum,

atque ego illi spicio osculantem Philocomasiumcum altero

nescio quo adulescente.

PalPalPalPal....Quod ego, Sceledre, scelus ex te audio?


Profecto vidi.

PalPalPalPal....

Tutin?

ScelScelScelScel....Egomet duobus his oculis meis.

PalPalPalPal....

20Abi, non verisimile dicis, neque vidisti.

ScelScelScelScel....Num tibi

lippus videor?

PalPalPalPal....Medicum istuc tibi meliust percontarier.

verum enim tu stam, si te di ament, temere hautollas fabulam:

tuis nunc cruribus capitique fraudem capitalemhinc creas.

nam tibi iam ut pereas paratum est dupliciter, nisisupprimis

25tuom stultiloquium.

ScelScelScelScel....Qui vero dupliciter?

PalPalPalPal....Dicam tibi.

primumdum, si falso insimulas Philocomasium,hoc perieris;

iterum, si id verumst, tu ei custos additus eoperieris.


Quid fuat me, nescio: haec me vidisse ego certoscio.

PalPalPalPal....

Pergin, infelix?

ScelScelScelScel....Quid tibi vis dicam nisi quod viderim?

30quin etiam nunc intus hic in proxumost.

PalPalPalPal....Eho an non domist?


Vise, abi intro tute, nam ego mi iam nil credipostulo.

PalPalPalPal....

Certum est facere.

ScelScelScelScel....Hic te opperiar; eadem illi insidias dabo,

quam mox horsum ad stabulum iuuenix recipiatse a pabulo.

quid ego nunc faciam? custodem me illi milesaddidit:

35nunc si indicium facio, interii; si taceo, interiitamen,

si hoc palam fuerit. quid peius muliere autaudacius?

dm ego in tegulis sum, illaec sese ex hospitio editforas;

edepol facinus fecit audax. hocine si miles sciat,

credo hercle has sustollat aedis totas atque hunc incrucem.

40hercle quidquid est, mussitabo potius quaminteream male;

non ego possum quae ipsa sese venditat tutarier.

PalPalPalPal....

Sceledre, Sceledre, quis homo in terra te alter estaudacior?

quis magis ds inimicis natus quam tu atqueiratis?

ScelScelScelScel....Quid est?

PalPalPalPal....

Iuben tibi oculos exfodiri, quibus id quodnusquam est vides?


45Quid, nusquam?

PalPalPalPal....Non ego tuam empsim vitam vitiosa nuce.

ScScScSc....

Quid negotist?

PalPalPalPal....Quid negoti sit rogas?

ScScScSc....Cur non rogem?

PalPalPalPal....

Non tu tibi istam praetruncari linguamlargiloquam iubes?


Quam ob rem iubeam?

PalPalPalPal....Philocomasium eccam domi, quam in proxumo

vidisse aibas te osculantem atque amplexantemcum altero.


50Mirumst lolio victitare te tam vili tritico.

PalPalPalPal....

Quid iam?

ScelScelScelScel....Quia luscitiosu's.

PalPalPalPal....Verbero, edepol tu quidem

caecus, non luscitiosu's. nam illa quidem ... domi.


Quid, domi?

PalPalPalPal....Domi hercle vero.

ScelScelScelScel....Abi, ludis me, Palaestrio.

PaPaPaPa....

Tum mihi sunt manus nquinatae.

ScScScSc....Qui dum?

PaPaPaPa....Quia ludo luto.


55Vae capiti tuo.

PalPalPalPal....Tuo istuc, Sceledre, promitto fore,

nisi oculos orationemque aliam commutas tibi.

sed fores cncrepuerunt nostrae.

ScelScelScelScel....At ego ilico observo foris;

nam nihil est qua hinc huc transire ea possit nisirecto ostio.

PalPalPalPal....

Quin domi eccam. nescio quae te, Sceledre, scelerasuscitant.


60Mihi ego video, mihi ego sapio, mihi ego credoplurumum:

m homo nemo deterrebit, quin ea sit in hisaedibus.

hic obsistam, ne imprudenti huc ea se subrepsitmihi.

PalPalPalPal....

Meus illic homo est, deturbabo iam ego illum depugnaculis.

vin iam faciam, ut stultividum ... fateare?

ScelScelScelScel....Age face.

PalPalPalPal....

65Neque te quicquam sapere corde neque oculisuti?

ScelScelScelScel....Volo.

PalPalPalPal....

Nempe tu istc ais esse erilem concubinam?

ScelScelScelScel....Atque arguo

eam me vidisse osculantem hic intus cum alienoviro.

PalPalPalPal....

Scin tu nullum commeatum hnc esse a nobis?

ScelScelScelScel....Scio.

PalPalPalPal....

Neque solarium neque hortum, nisi perimpluvium?

ScelScelScelScel....Scio.

PalPalPalPal....

70Quid nunc? si ea domist, si facio, ut eam exirehinc videas domo,

dignun es verberibus multis?

ScelScelScelScel....Dignus.

PalPalPalPal....Serva istas fores,

ne tibi clam se subterducat istinc atque huctranseat.


Consilium est ita facere.

PalPalPalPal....Pede ego iam illam huc tibi sistam in viam.


Agedum ergo face. vlo scire, utrum egon id quodvidi viderim

75an illic faciat, quod facturum dicit, ut ea sitdomi.

nam ego quidem meos oculos habeo nec rogoutendos foris.

sed hic illi subparasitatur semper, hic eaeproxumust,

primus ad cibum vocatur, primo pulmentumdatur;

nam illic noster est fortasse circiter triennium,

80neque cuiquam quam illi in nostra meliustfamulo familia.

sed ego hoc quod ago, id me agere oportet, hocobservare ostium.

sic obsistam. hac quidem pol certo verba mihinumquam dabunt.PalPalPalPal....

Praecpta facito ut mmineris.

PhilocomasivmPhilocomasivmPhilocomasivmPhilocomasivmTotins monere mrumst.

PalPalPalPal....

At metuo ut satis sis subdola.

PhilPhilPhilPhil....Cedo vel decem, edocebo

minime malas ut sint malae, mihi solae quodsuperfit.

PalPalPalPal....

Age nunciam insiste in dolos; ego abs te proculrecedam.

5quid ais tu, Sceledre?

ScelScelScelScel....Hanc rem gero. habeo auris, loquere quidvis.

PalPalPalPal....

Credo ego istoc extemplo tibi esse eundumactutum extra portam,

dispessis manibus, patibulum quom habebis.

ScelScelScelScel....Quamnam ob rem?

PalPalPalPal....

Respice dum ad laevam: quis illaec est mulier?

ScelScelScelScel....Pro di immortales,

eri cncubinast haec quidem.

PalPalPalPal....Mihi quoque pol ita videtur.

10age nunciam, quando lubet

ScelScelScelScel....Quid agam?

PalPalPalPal....Perire propera.

PhilPhilPhilPhil....

Vbi iste st bonus srvos, qui probri me maxumiinnocentem

falso insimulavit?

PalPalPalPal....Em tibi, hic mihi dixit tibi quae dixi.


Tun me vidisse in proxumo hic, sceleste, aisosculantem?

PalPalPalPal....

Atque cum lieno adulescentulo dixit.

ScelScelScelScel....Dixi hercle vero.

PhPhPhPh....

15Tun me vidisti?

SSSS....Atque his quidem hercle oculis.

PhPhPhPh....Carebis, credo,

qui plus vident quam quod vident.

ScelScelScelScel....Numquam hercle deterrebor

quin viderim id quod viderim.

PhilPhilPhilPhil....Ego stulta et mora multum,

quae cum hoc insano fabuler, quem pol ego capitisperdam.


Noli minitari: scio crucem futuram mihisepulcrum;

20ibi me sunt maiores siti, pater, avos, proavos,abavos.

non possunt mihi minaciis tuis hisce oculiexfodiri.

sed paucis verbis te volo, Palaestrio. opsecro te,

unde exit haec?

PalPalPalPal....Vnde nsi domo?


Domo?

PalPalPalPal....M viden?

ScelScelScelScel....Te video.

nimis mrumst facinus, quo modo haec hinc huctransire potuit;

25nam certo neque solariumst apud ns nequehortus ullus

neque fnestra nisi clatrata; nam certe ego te hicintus vidi.

PalPalPalPal....

Pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

PhilPhilPhilPhil....Ecastor ergo

mi hau falsum evenit somnium, quod noctu hacsomniavi.

PalPalPalPal....

Quid somniasti?

PhilPhilPhilPhil....Ego eloquar. sed amabo advortite animum.

30hac nocte in somnis mea soror geminastgermana visa

venisse Athenis in Ephesum cum suo amatorequodam;

ei ambo hspitio huc in proxumum mihidevortisse visi.

PalPalPalPal....

Palaestrionis somnium narratur. perge porro.


Ego laeta visa, quia soror venisset, propter eandem

35suspicionem maximam sum visa sustinere.

nam arguere in somnis me meus mihi familiarisvisust,

me cum alieno adulescentulo, quasi nunc tu, esseosculatam,

quom illa osculata mea soror gemina essetsuompte amicum.

id me insimulatam perperam falsum essesomniavi.

PalPalPalPal....

40Satin eadem vigilanti expetunt quae in somnisvisa memoras?

eu hrcle praesens somnium. abi intro etcomprecare.

narrandum ego istuc militi censebo.

PhilPhilPhilPhil....Facere certum est,

neque me quidem patiar probri falso impuneinsimulatam.


Timeo quid rerum gesserim, ita dorsus totusprurit.

PalPalPalPal....

45Scin te periisse?

ScelScelScelScel....Nunc quidem domi certo est. certa res est

nunc nostrum observare ostium, ubi ubist.

PalPalPalPal....At, Sceledre, quaeso,

ut ad id exemplum somnium quam similesomniavit

atque ut tu suspicatus es eam vdisse osculantem.


Nescio quid credam egomet mihi iam, ita quodvidisse credo

50me id iam non vidisse arbitror.

PalPalPalPal....Ne tu hercle sero, opinor,

resipisces: si ad erum haec res prius devenerit,peribis pulchre.


Nunc demum experior, mi ob oculos caliginemopstitisse.

PalPalPalPal....

Dudum edepol planum est id quidem, quae hicusque fuerit intus.


Nihil habeo certi quid loquar: non vidi eam, etsividi.

PalPalPalPal....

55Ne tu edepol stultitia tua nos paene perdidisti:

dum te fidelem facere ero voluisti, absumptu'spaene.

sed fores vicini proxumi crepuerunt. conticiscamPhilPhilPhilPhil....

Inde ignem in aram, ut Ephesiae Dianae laetalaudes

gratesque agam eique ut Arabico fumificem odoreamoene,

quom me in locis Neptuniis templisque turbulentis

servavit, saevis fluctibus ubi sum adflictatamultum.


5Palaestrio, o Palaestrio.

PalPalPalPal....O Sceledre, Sceledre, quid vis?


Haec mulier, quae hinc exit modo, estne erilisconcubina

Philocomasium, an non est ea?

PalPalPalPal....Hercle opinor, ea videtur.

sed facinus mirum est, quo modo haec hinc huctransire potuit,

si quidem east.

ScelScelScelScel....An dubium tibi est eam esse hanc?

PalPalPalPal....Ea videtur.


10Adeamus, appellemus. heus, quid istc est,Philocomasium?

quid tibi istic in istisce aedibus debetur, quidnegotist?

quid nunc taces? tecum loquor.

PalPalPalPal....Immo edepol tute tecum;

nam haec nil respondet.

ScelScelScelScel....Te adloquor, viti probrique plena,

quae circum vicinos vagas.

PhilPhilPhilPhil....Quicum tu fabulare?


15Quicum nisi tecum?

PhilPhilPhilPhil....Quis tu homo es, aut mecum quid est negoti?


M rogas homo qui sim?

PhilPhilPhilPhil....Quin ego hoc rogem quod nesciam?

PalPalPalPal....

Quis ego sum igitur, si hunc ignoras?

PhilPhilPhilPhil....Mihi odiosus, quisquis es,

et tu et hic.

ScScScSc....Non nos novisti?

PhPhPhPh....Neutrum.

ScScScSc....Metuo maxume,

PalPalPalPal....

Quid metuis?

ScelScelScelScel....Enim ne nos nosmet perdiderimus uspiam;

20nam nec te neque me novisse ait haec.

PalPalPalPal....Persectari hic volo,

Sceledre, nos nostri an alieni simus, ne dumquispiam

nos vicinorum imprudentis aliquis immutaverit.


Certe equidem noster sum.

PalPalPalPal....Et pol ego. quaeris tu, mulier, malum.

tibi ego dico, heus, Philocomasium.

PhilPhilPhilPhil....Quae te intemperiae tenent,

25qui me perperam perplexo nomine appelles?

PalPalPalPal....Eho,

quis igitur vocare?

PhilPhilPhilPhil....Diceae nomen est.

ScelScelScelScel....Iniuria es,

falsum nomen possidere, Philocomasium,postulas;

es tu, non , et meo ero facisiniuriam.


Egone?

ScelScelScelScel....Tune.

PhilPhilPhilPhil....Qua heri Athenis Ephesum adveni vesperi

30cum meo amatore, adulescente Atheniensi?

PalPalPalPal....Dic mihi,

quid hic tibi in Epheso est negoti?

PhilPhilPhilPhil....Geminam germanam meam

hic sororem esse indaudivi, eam veni quaesitum.

ScelScelScelScel....Mala es.


Immo ecastor stulta multum, quae vobiscumfabuler.

abeo.

ScelScelScelScel....Abire non sinam te.

PhilPhilPhilPhil....Mitte.

ScelScelScelScel....Manifestaria es.

35non omitto.


At iam crepabunt mihi manus, malae tibi,

nisi me omittis.

ScelScelScelScel....Quid, malum, astas? quin tenes altrinsecus?

PalPalPalPal....

Nil moror negotiosum mi esse tergum. qui scio

an ista non sit Philocomasium tque alia eiussimilis sit?


Mittis me an non mittis?

ScelScelScelScel....Immo vi atque invitam ingratiis,

40nisi voluntate ibis, rapiam te domum.

PhilPhilPhilPhil....Hosticum hoc mihi

domicilium est, Athenis domus est Atticis; egoistam domum

neque moror neque vos qui hmines sitis novineque scio.


Lege agito: te nusquam mittam, nisi das firmatamfidem,

te huc, si omisero, intro ituram.

PhilPhilPhilPhil....Vi me cogis, quisquis es.

45do fidem, si omittis, isto me intro ituram quoiubes.

ScScScSc....

Ecce omitto.

PhPhPhPh....At ego abeo missa.

ScScScSc....Muliebri fecit fide.

PalPalPalPal....

Sceledre, manibus amisisti praedam. tm eastquam potis

nostra erilis concubina. vin tu facere hoc strenue?

SSSS....

Quid faciam?

PPPP....Ecfer mihi machaeram huc intus.

SSSS....Quid facies ea?

PalPalPalPal....

50Intro rumpam recta in aedis: quemque hic intusvidero

cum Philocomasio osculantem, eum egobtruncabo extempulo.


Visanest ea esse?

PalPalPalPal....Immo edepol plane east.

ScelScelScelScel....Sed quo modo

dissimulabat.

PaPaPaPa....Abi, machaeram huc ecfer.

ScScScSc....Iam faxo hic erit.

PalPalPalPal....

Neque eques neque pedes profectost quisquamtanta audacia,

55qui aeque faciat confidenter quicquam quammulier facit.

ut utrubique orationem docte divisit suam,

ut sublinitur os custodi cauto, conservo meo.

nimis beat quod commeatus transtinet transparietem.


Heus, Palaestrio, machaera nihil opust.

PalPalPalPal....Quid iam, aut quid est?

SSSS....

60Domi eccam erilem concubinam.

PPPP....Quid, domi?

SSSS....In lecto cubat.

PalPalPalPal....

Edepol ne tu tibi malam rem repperisti, utpraedicas.


Quid iam?

PalPalPalPal....Quia hanc attingere ausu's mulierem hinc exproxumo.


Magis hercle metuo.

PalPalPalPal....Sed numquam quisquam faciet quin soror

istaec sit gemina huius: eam pol tu osculantem hicvideras.


65Id quidem palam est eam esse, ut dicis; quidpropius fuit,

quam ut perirem, si elocutus essem ero?

PalPalPalPal....Ergo, si sapis,

mussitabis: plus oportet scire servom quam loqui.

ego abeo a te, ne quid tecum consili commisceam,

atque apud hunc ero vicinum; tuae mihi turbaenon placent.

70erus si veniet, si me quaeret, hic ero: hinc mearcessito.celedrvsceledrvsceledrvsceledrvs

Satin abiit ille neque erile negotium

plus curat, quasi non servitutem serviat?

certo illa quidem hic nunc intus est in aedibus,

nam egomet cubantem eam modo offendi domi.

5certum est nunc observationi operam dare.

PeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvs

non hercle hisce homines me marem, sed feminam

vicini rentur esse servi militis:

ita me ludificant. meamne hic invitam hospitam,

quae heri huc Athenis cum hospite advenit meo,

10tractatam et ludificatam, ingenuam et liberam?


Perii hercle, hic ad me recta habet rectam viam.

metuo, illaec mihi res ne malo magno fuat,

quantum hunc audivi facere verborum senem.

PerPerPerPer....

Accedam ad hominem. tun, Sceledre, hic, scelerumcaput,

15meam ludificavisti hospitam ante aedis modo?


Vicine, ausculta quaeso.

PerPerPerPer....Ego auscultem tibi?


Expurigare volo me.

PerPerPerPer....Tun te expuriges,

qui facinus tantum tamque indignum feceris?

an quia latrocinamini, arbitramini

20quidvis licere facere vobis, verbero?


Licetne?

PerPerPerPer....At ita me di deaeque omnis ament,

nisi mihi supplicium virgeum de te datur

longum diutinumque, a mane ad vesperum,

quod meas confregisti imbricis et tegulas,

25ibi dum condignam te sectatu's simiam,

quodque inde inspectavisti meum apud mehospitem

amplexum amicam, quom osculabatur, suam,

quodque cncubinam erilem insimulare ausus es

probri pudicam meque summi flagiti,

30tum quod tractavisti hospitam ante aedismeam:

nisi mihi supplicium stimuleum de te datur,

dedecoris pleniorem erum faciam tuom,

quam magno vento plenumst undarum mare.


Ita sum coactus, Periplectomene, ut nesciam

35utrum me postulare prius ... tecum aequom siet;

nisi si istaec non est haec neque haec istast, mihi

me expurigare tibi videtur aequius;

sicut etiam nunc nescio quid viderim:

itast ista huius similis nostrai tua,

40siquidem non eadem est.

PerPerPerPer....Vise ad me intro, iam scies.


Licetne?

PerPerPerPer....Quin te iubeo; et placide noscita.


Ita facere certum est.

PerPerPerPer....Heus, Philocomasium, cito

transcurre curriculo ad nos, ita negotiumst.

post, quando exierit Sceledrus a nobis, cito

45transcurrito ad vos rursum curriculo domum.

nunc pol ego metuo ne quid infuscaverit.

si hic non videbit mulierem aperitur foris.


Pro di immortales, similiorem mulierem

magisque endem, ut pote quae non sit eadem,non reor

50deos fcere posse.

PerPerPerPer....Quid nunc?

ScelScelScelScel....Commerui malum.

PerPerPerPer....

Quid igitur? eanest?

ScelScelScelScel....Etsi east, non est ea.

PerPerPerPer....

Vidistin istam?

ScelScelScelScel....Vidi, et illam et hospitem,

complexam atque osculantem.

PerPerPerPer....Eanest?

ScelScelScelScel....Nescio.

PePePePe....

Vin scire plane?

ScScScSc....Cupio.

PePePePe....Abi intro ad vos domum

55continuo, vide sitne istaec vostra intus.


Licet,

pulchre admonuisti. im ego ad te exibo foras.

PerPerPerPer....

Numquam edepol hominem quemquamludificarier

magis facete vidi et magis miris modis.

sed eccum egreditur.

ScelScelScelScel....Periplectomene, te opsecro

60per deos atque homines perque stultitiam meam

perque tua genua

PerPerPerPer....Qud opsecras me?

ScelScelScelScel....Inscitiae

meae et stultitiae ignoscas. nunc demum scio

me fuisse excordem, caecum, incogitabilem.

nam Philocomasium eccam intus.

PerPerPerPer....Quid nunc, furcifer?

65vidistin ambas?

ScelScelScelScel....Vidi.

PerPerPerPer....Erum exhibeas volo.


Meruisse equidem me maxumum fateor malum,

et tuae fecisse me hospitae aio iniuriam;

sed meam esse erilem concubinam censui,

cui me custodem erus addidit miles meus.

70nam ex uno puteo similior numquam potis

aqua aquai sumi quam haec est atque ista hospita.

et me despexe ad te per impluvium tuom

fateor.

PerPerPerPer....Quid ni fateare, ego quod viderim?

et ibi osculantem meum hospitem cum istahospita

75vidisti?

ScelScelScelScel....Vidi (cur negem quod viderim?),

sed Philocomasium me vidisse censui.

PerPerPerPer....

Ratun istic me hominem esse omnium minimipreti,

si ego me sciente paterer vicino meo

eam fieri apud me tam insignite iniuriam?


80Nunc demum a me insipienter factum essearbitror,

cum rem cognosco; at non malitiose tamen

feci.

PerPerPerPer....Immo indigne; nm hominem servom suos

domitos habere oportet oculos et manus

orationemque.

ScelScelScelScel....Egone si post hunc diem

85muttivero, etiam quod egomet certo sciam,

dato excruciandum me: egomet me dedam tibi;

nunc hoc mi ignosce quaeso.

PerPerPerPer....Vincam animummeum,

ne malitiose factum id esse aps te arbitrer.

ignoscam tibi istuc.

ScelScelScelScel....At tibi di faciant bene.

PerPerPerPer....

90Ne tu hercle, si te di ament, linguam comprimes

posthac, etiam illud quod scies nesciveris

nec videris quod videris.

ScelScelScelScel....Bene me mones,

ita facere certum est. sed satine oratu's?

PerPerPerPer....Abi.


Numquid nunc aliud me vis?

PerPerPerPer....Ne me noveris.


95Dedit hc mihi verba. quam benigne gratiam

fecit, ne iratus esset. scio quam rem gerat:

ut miles cum extemplo a foro adveniat domum,

domi cmprehendar. una hic et Palaestrio

me habent venalem: sensi et iam dudum scio.

100numquam hercle ex ista nassa ego hodie escampetam;

nam iam aliquo aufugiam et me occultabo aliquotdies,

dum haec consilescunt turbae atque irae leniunt.

nam uni satis populo impio merui mali.

verum tamen d me quidquid est, ibo hincdomum.

PerPerPerPer....

105Illic hnc abscessit. sat edepol certo scio,

occisam saepe sapere plus multo suem:

quoin id adimatur ne id quod vidit viderit.

nam illius oculi atque aures atque opinio

transfugere ad nos. usque adhuc actum est probe;

110nimium festivam mulier operam praehibuit.

redeo in senatum rusum; nam Palaestrio

domi nunc apud me est, Sceledrus nunc autemstforis:

frequens senatus poterit nunc haberier.

ibo intro, ne, dum absum, alter sorti defuat.PalaestrioPalaestrioPalaestrioPalaestrio

Chibete intra limen etiam vos parumper,Pleusicles,

sinite me prius prspectare, ne uspiam insidiaesient

concilium quod habere volumus. nam pus estnunc tuto loco,

unde inimicus ne quis nostri spolia capiat consili.

5nam bene consultum inconsultum est, si idinimicis usuist,

neque potest quin, si id inimicis usuist, obsit tibi;

nam bene consultum consilium surripitursaepissime,

si minus cm cura aut cautella locus loquendilectus est.

quippe qui, si rescivere inimici consilium tuom,

10tuopte tibi consilio occludunt linguam etconstringunt manus,

atque eadem quae illis voluisti facere, illi faciunttibi.

sed speculabor, ne quis aut hinc aut ab laeva autdextera

nostro consilio venator adsit cum auritis plagis.

sterilis hinc prospectus usque ad ultumam estplateam probe.

15evocabo. heus Periplectomene et Pleusicles,progredimini.

PeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvs

Ecce nos tibi oboedientes.

PalPalPalPal....Facilest imperium in bonis.

sed volo scre: eodem consilio, qud intus meditatisumus,

gerimus rem?

PerPerPerPer....Magis nn potest esse ad rem utibile.

PalPalPalPal....Immo ...

quid tibi, Pleusicles?

PlevsiclesPlevsiclesPlevsiclesPlevsiclesQuodne vbis placeat, displiceat mihi?

20quis homo sit magis meus quam tu es?

PalPalPalPal....Loquere lepide et commode.

PerPerPerPer....

Pol ita decet hunc facere.

PlPlPlPl....At hoc me facinus miserum macerat

meumque cor corpusque cruciat.

PerPerPerPer....Quid id est quod cruciat? cedo.

PlevsPlevsPlevsPlevs....

Me tibi istc aetatis homini facinora puerilia

obicere, neque te decora neque tuis virtutibus;

25ea te expetere ex opibus summis mei honorisgratia

mihique amanti ire opitulatum atque ea te facerefacinora,

quae istaec aetas fugere facta magis quam sectarisolet:

eam pudet me tbi in senecta obiceresollicitudinem.

PalPalPalPal....

Novo modo tu homo ams, siquidem te quicquamquod faxis pudet;

30nihil amas, umbra es amantis magis quamamator, Pleusicles.


Hancine aetatem exercere mei me amoris gratia?

PerPerPerPer....

Quid ais tu? itane tibi ego videor oppidoAcherunticus?

tam capularis, tamine tibi diu videor vitam vivere?

nam quidem haud sum natus annos praeterquinquaginta et quattuor,

35clare oculis video, pernix sum manibus, pedibusmobilis.

PalPalPalPal....

Si albicapillus hic, videtur neutiquam ab ingeniosenex.

inest in hoc emussitata sua sibi ingenua indoles.


Pol id quidem xperior ita esse ut praedicas,Palaestrio;

nam benignitas quidem huius oppidoadulescentula est.

PerPerPerPer....

40Immo, hospes, magis cm periclum facies,magis nosces meam

comitatem erga te amantem.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Quid opus nota noscere?

PerPerPerPer....

Vt apud te exemplum experiundi hbeas, nequaeras foris;

nam nisi qui ipse amavit, aegre amantis ingeniuminspicit:

et ego amoris aliquantum habeo umorisque etiamin corpore,

45neque dum exarui ex amoenis rebus etvoluptariis.

vel cavillator facetus vel conviva commodus

item er, neque ego oblocutor sum alteri inconvivio:

incommoditate abstinere me apud convivascommodo

commemini et meae orationis iustam partempersequi

50et meam partem itidem tacere, quom aliena estoratio;

minime sputator, screator sum, itidem minimemucidus:

post Ephesi sum natus, non enim in Apulis; nonsum Animulas.

PalPalPalPal....

O lepidum senem, in se si quas memorat virtutishabet,

atque equidem plane educatum in nutricatuVenerio.

PerPerPerPer....

55Plus dabo quam praedicabo ex me venustatistibi.

neque ego mquam alienum scortum subigito inconvivio,

neque praeripio pulpamentum neque praevortopoculum,

neque per vinum umquam ex me exoriturdiscidium in convivio:

si quis ibi est odiosus, abeo domum, sermonemsegrego;

60Venerem, amorem amoenitatemque accubansexerceo.

PalPalPalPal....

Tu quidem edepol omnis moris ad venustatem vacet;

cedo tris mi hominis aurichalco contra cum istismoribus.


At quidem illc aetatis qui sit non inveniesalterum

lepidiorem ad omns res nec qui amicus amico sitmagis.

PerPerPerPer....

65Tute me ut fateare faciam esse adulescentemmoribus,

ita apud omnis comparebo tibi res bene factisfrequens.

opusne erit tibi advocato tristi, iracundo? ecce me;

opusne leni? leniorem dices quam mutum estmare,

liquidiusculusque ero quam ventus est favonius.

70vel hilarissimum convivam hinc indidemexpromam tibi,

pel primarium parasitum atque obsonatoremoptumum;

tum ad saltandum non cinaedus malacus aequestatque ego.

PalPalPalPal....

Quid ad illas artis optassis, si optio eveniat tibi?


Huius pro mritis ut referri pariter possit gratia,

75tibique, quibus nunc me esse experior summaesollicitudini.

at tibi tanto sumptui esse mihi molestumst.

PerPerPerPer....Morus es.

nam in mala uxore atque inimico si quid sumas,sumptus est,

in bono hospite atque amico quaestus est quodsumitur

et quod in divinis rebus sumptumst, sapientilucrumst.

80deum virtute est te unde hospitio accipiam apudme comiter:

es, bibe, animo obsequere mecum atque onera tehilaritudine.

liberae sunt aedis, liber sum autem ego: mei volovivere.

nam mihi, deum virtute dicam, propter divitiasmeas

licuit uxorem dotatam genere summo ducere;

85sed nolo mi oblatratricem in aedis intro mittere.

PalPalPalPal....

Cur non vis? nam procreare liberos lepidumstonus.

PerPerPerPer....

Hercle vero liberum esse tete, id multo lepidiust.

PalPalPalPal....

Tu homo et alteri sapienter potis es consulere ettibi.

PerPerPerPer....

Nam bona uxor suave ductust, si sit usquamgentium

90ubi ea possit inveniri; verum egone eam ducamdomum,

quae mihi numquam hoc dicat eme, mi vir,lanam, unde tibi pallium

malacum et calidum conficiatur tunicaequehibernae bonae,

ne algeas hac hieme (hoc numquam verbum exuxore audias),

verum prius quam galli cantent quae me e somnosuscitet,

95dicat da, mi vir, kalendis meam qui matremmunerem,

da qui faciam condiat, d quod demquinquatribus

praecantrici, coniectrici, hariolae atqueharuspicae;

flagitiumst, si nil mittetur quae supercilio spicit;

tum plicatricem clementer non potest quinmunerem;

100iam pridem, quia nihil abstulerit, suscensetceriaria;

tum opstetrix expostulavit mecum, parum missumsibi;

quid? nutrici non missuru's quicquam, quaevernas alit?

haec atque horum similia alia damna multamulierum

me uxore prohibent, mihi quae huius similessermones serat.

PalPalPalPal....

105Di tibi propitii sunt, nam hercle si istam semelamiseris

libertatem, haud facile in eundem rusum restitueslocum.


At illa laus est, magno in genere et in divitiismaxumis

liberos hominem educare, generi monumentum etsibi.

PerPerPerPer....

Quando habeo multos cognatos, quid opus estmihi liberis?

110nunc bene vivo et fortunate atque ut volo atqueanimo ut lubet.

mea bona in mort cognatis didam, inter eospartiam.

ei apud me aderunt, me curabunt, visent quidagam, ecquid velim.

prius quam lucet adsunt, rogitant noctu utsomnum ceperim.

eos pro liberis habebo, qui mihi mittunt munera.

115sacrificant: dant inde partem mihi maioremquam sibi,

abducunt ad exta; me ad se ad prandium, adcenam vocant;

ille misrrumum se retur, minimum qui misitmihi.

illi inter se certant donis, egomet mecum mussito:

bona mea inhiant, me certatim nutricant etmunerant.

PalPalPalPal....

120Nimis bona ratione nimiumque ad te te ettuam vitam habes:

et tibi sunt gemini et trigemini, si te bene habes,filii.

PerPerPerPer....

Pol si habuissem, satis cepissem miseriarum eliberis:

continuo excruciarer animi: si ei forte fuissetfebris,

censerem emori; cecidissetve ebrius aut de equouspiam,

125metuerem ne ibi diffregisset crura aut cervicessibi.

PalPalPalPal....

Huic homini dignum est divitias esse et diu vitamdari,

qui et rem servat et se bene habet suisque amicisusui est.


O lepidum caput. ita me di deaeque ament,aequom fuit

deos paravisse, uno exemplo ne omnes vitamviverent;

130sicut merci pretium statuit qui est probusagoranomus:

quae probast mers, pretium ei statuit, pro virtuteut veneat,

quae improbast, pro mercis vitio dominum pretiopauperat,

itidem divos dispertisse vitam humanam aequomfuit:

qui lepide ingeniatus esset, vitam ei longinquamdarent,

135qui improbi essent et scelesti, is adimerentanimam cito.

si hoc paravissent, et homines essent minus multimali

et minus audacter scelesta facerent facta, etpostea,

qu homines probi essent, esset is annona vilior.

PerPerPerPer....

Qui deorum consilia culpet, stultus inscitusque sit,

140quique eos vituperet. nunc istis rebus desistidecet.

nunc volo opsonare, ut, hospes, tua te ex virtute etmea

meae domi accipiam benigne, lepide et lepidisvictibus.


Nihil me paenitet iam quanto sumptui fuerim tibi;

nam hospes nullus tm in amici hospitium devortipotest,

145quin, ubi triduom continuom fuerit, iamodiosus siet;

verum ubi dies decem continuos sit, east odiorumIlias:

tam etsi dominus non invitus patitur, servimurmurant.

PerPerPerPer....

Serviendae servituti ego servos instruxi mihi,

hospes, non qui mi imperarent quibusve ego essemobnoxius:

150si illis aegrest mihi quod volup est, meo remigiorem gero,

tamen id quod odiost faciundumst cum maloatque ingratiis.

nunc, quod occepi, opsonatum pergam.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Si certumst tibi,

commodulum obsona, ne magno sumptu: mihiquidvis sat est.

PerPerPerPer....

Quin tu istanc orationem hinc veterem atqueantiquam amoves?

155nam proletario sermone nunc quidem, hospes,utere;

nam ei solent, quando accubuere, ubi cenaadpositast, dicere:

quid opus fuit hoc, hospes, sumptu tanto nostragratia?

insanivisti hercle, nm idem hoc hominibus saterat decem.

quod eorum causa obsonatumst culpant etcomedunt tamen.

PalPalPalPal....

160Fit pol llud ad llud exemplum. ut docte etperspecte sapit.

PerPerPerPer....

Sed eidem homines numquam dicunt, quamquamadpositumst ampliter:

iube illud demi; tolle hanc patinam; removepernam, nil moror;

aufer illam offam porcinam, probus hic congerfrigidus,

remove, abi aufer neminem eorum haecadseverare audias,

165sed procellunt se et procumbunt dimidiati,dum appetunt.

PalPalPalPal....

Bonus bene ut malos descripsit mores.

PerPerPerPer....Haud centesimam

partem dixi atque, otium rei si sit, possumexpromere.

PalPalPalPal....

Igitur id quod agitur, hic primum praevertidecet.

nunc hoc animum advortite ambo. mihi opus estopera tua,

170Periplectomene; nm ego inveni lepidamsycophantiam,

qui admutiletur miles usque caesariatus atque uti

huic amanti ac Philocomasio hanc ecficiamuscopiam,

ut hic eam abducat habeatque.

PerPerPerPer....Dari istanc rationem volo.

PalPalPalPal....

At ego mi anulum dari istunc tuom volo.

PerPerPerPer....Quam ad rem usui est?

PalPalPalPal....

175Quando habebo, igitur rationem mearumfabricarum dabo.

PerPerPerPer....

Vtere, accipe.

PalPalPalPal....Accipe a me rusum rationem doli,

quam institui.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Perpurigatis damus tibi ambo operam auribus.

PalPalPalPal....

Erus meus ita magnus moechus mulierum est, utneminem

fisse aeque neque futurum credo.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Credo ego istuc idem.

PalPalPalPal....

180Isque Alexandri praestare praedicat formaesuam,

itaque omnis se ultro sectari in Epheso memoratmulieres.

PerPerPerPer....

Edepol qui te de isto multi cupiunt nonmentirier,

sed ego ita esse ut dicis teneo pulchre. proin,Palaestrio,

quam potis tam verba confer maxime adcompendium.

PalPalPalPal....

185Ecquam tu potes reperire forma lepidamulierem,

cui facetiarum cor pectusque sit plenum et doli?

PerPerPerPer....

Ingenuamne an libertinam?

PalPalPalPal....Aequi istuc facio, dum modo

eam des quae sit quaestuosa, qua alat corpuscorpore,

cuique sapiat pectus; nam cor non potest, quodnulla habet.

PerPerPerPer....

190Lautam vis an quae nondum sit lauta?

PalPalPalPal....Sic consucidam,

quam lepidissimam potis quamque adulescentemmaxume.

PerPerPerPer....

Habeo eccillam meam clientam, meretricemadulescentulam.

sed quid ea usus est?

PalPalPalPal....Vt ad te eam iam deducas domum

itaque eam huc ornatam adducas, ex matronarummodo,

195capite compto, crinis vittasque habeat,adsimuletque se

tuam esse uxorem: ita praecipiundum est.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Erro quam insistas viam.

PalPalPalPal....

At scietis. sd ecquae ancillast illi?

PerPerPerPer....Est prime cata.

PalPalPalPal....

Ea quoque opus est. ita praecipito mulieri atqueancillulae,

ut simulet se tuam esse uxorem et deperire huncmilitem,

200quasique hunc anulum faveae suae dederit, eaporro mihi,

militi ut darem, quasique ego ei rei sim interpres.

PerPerPerPer....Audio;

ne me surdum esse arbitrare, si audes. ego rectemeis

auribus utor ...

PalPalPalPal.......

ei dabo, aps tua mi uxore dicam delatum etdatum,

205ut sese ad eum conciliarem; ille eiusmodi est:cupiet miser,

qui nisi adulterio studiosus rei nulli aliaestimprobus.

PerPerPerPer....

Non potuit reperire, si ipsi Soli quaerendas dares,

lepidiores duas ad hanc rem qum ego. hbeanimum bonum.

PalPalPalPal....

Ergo adcura, sed propere opus est. nunc tuausculta, Pleusicles.


210Tibi sum oboediens.

PalPalPalPal....Hoc facito, miles domum ubi advenerit,

memineris ne Philocomasium nomines.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Quem nominem?

PaPaPaPa....

Diceam.

PlPlPlPl....Nempe eandem quae dudum constitutast.

PaPaPaPa....Pax, abi.


Meminero. sed quid meminisse id refert, rogo egote tamen.

PalPalPalPal....

Ego enim dicam tum quando usus poscet; intereatace,

215ut nunc etiam hic agat ac tu tum partisdefendas tuas.


Ego eo intro igitur.

PalPalPalPal....Et praecepta sobrie ut cures face.quantas res turbo, quantas moveo machinas.

eripiam ego hodie concubinam militi,

si centuriati bene sunt maniplares mei.

sed illm vocabo. heus Sceledre, nisi negotiumst,

5progredere ante aedis, te vocat Palaestrio.LvcrioLvcrioLvcrioLvcrio

Non operaest Sceledro.

PalPalPalPal....Quid iam?

LvcLvcLvcLvc....Sorbet dormiens.

PalPalPalPal....

Quid, sorbet?

LvcLvcLvcLvc....Illud, stertit, volui dicere.

sed quia consimile est, quom stertas, quasi sorbeas

PalPalPalPal....

Eho an drmit Sceledrus intus?

LvcLvcLvcLvc....

Non naso quidem,

10nam eo mgnum clamat. tetigit calicemclanculum,

dum misit nardum in amphoram, cellarius.

PalPalPalPal....

Eho tu sceleste, qui illi suppromu's, eho

LvcLvcLvcLvc....

Quid vis?

PalPalPalPal....Qui lubitum est illi condormiscere?

LvcLvcLvcLvc....

Oculis opinor.

PalPalPalPal....Non te istuc rogito, scelus.

15procede huc. periisti iam, nisi verum scio.

prompsisti tu illi vinum?

LvcLvcLvcLvc....Non prompsi.

PalPalPalPal....Negas?

LvcLvcLvcLvc....

Nego hercle vero, nam ille me vetuit dicere;

neque equidem heminas octo exprompsi inurceum

neque illic calidum xbibit in prandium.

PalPalPalPal....

20Neque tu bibisti?

LvcLvcLvcLvc....Di me perdant, si bibi,

si bibere potui.

PalPalPalPal....Quid iam?

LvcLvcLvcLvc....Quia enim obsorbui;

nam nimis calebat, amburebat gutturem.

PalPalPalPal....

Alii ebrii sunt, alii poscam potitant.

bono subpromo et promo cellam creditam.

LvcrLvcrLvcrLvcr....

25Tu hrcle idem fceres, si tibi esset credita:

quoniam aemulari non licet, nunc invides.

PalPalPalPal....

Eho an umquam prompsit antehac? responde,scelus.

atque ut tu scire possis, ego dico tibi:

si falsa dices, Lucrio, excruciabere.


30Ita vero? ut tu ipse me dixisse delices,

post e sagina ego eiciar cellaria,

ut tibi, si promptes, alium subpromum pares.

PalPalPalPal....

Non edepol faciam. age eloquere audacter mihi.


Numquam edepol vidi promere. verum hoc erat:

35mihi imperabat, ego promebam postea.

PalPalPalPal....

Hoc illi crebro capite sistebant cadi.


Non hercle tam istoc valide cassabant cadi;

sed in clla erat paulum nimis lculi lubrici,

ibi erat bilibris aula sic propter cados,

40ea saepe deciens complebatur: vidi eam

plenam atque inanem fieri, plenam maxume;

ubi bacchabatur aula, cassabant cadi.

PalPalPalPal....

Abi, abi ntro iam. vos in cella vinaria

bacchanal facitis. iam hercle ego erum dducam aforo.


45Perii, excruciabit m erus, domum si venerit,

quom haec facta scibit, quia sibi non dixerim.

fugiam hercle aliquo atque hoc in diem extollammalum.

ne dixeritis, obsecro, huic, vostram fidem.

PalPalPalPal....

Quo t agis?

LvcrLvcrLvcrLvcr....Missus sum aliquo: iam huc revenero.

PalPalPalPal....

50Quis misit?

LvcrLvcrLvcrLvcr....Philocomasium.

PalPalPalPal....Abi, actutum redi.


Quaeso tamen tu meam partem, infortunium

si dividetur, me absente accipito tamen.

PalPalPalPal....

Modo intellexi quam rem mulier gesserit:

quia Sceledrus dormit, hunc subcustodem suom

55foras blegavit, dum ab se huc transiret. placet.

sed Periplectomenus quam ei mandavi mulierem

nimis lpida forma ducit. di hercle hanc remadiuvant.

quam digne ornata incedit, haud meretricie.

lepide hoc succedit sub manus negotium.PeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvsPeriplectomenvs

Rem omnm tibi, Acroteletium, tibique na,Milphidppa,

domi dmonstravi in ordine. hanc fabricamfallaciasque

minus s tenetis, denuo volo percipiatis plane;

satis si ntellegitis, aliud est quod potiusfabulemur.

AcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivm

5Stultitia atque insipientia mea istaec sit, mipatrone,

me ire in opus alienum aut ibi meam operampollicitari,

si ea in pificina nesciam aut mala esse autfraudulenta.

PerPerPerPer....

At melius est monerier.

AcrAcrAcrAcr....Meretricem commoneri,

quam sane magni referat, nihil clam est. quinegomet ultro,

10postquam adbibere auris meae tuae oramorationis,

tibi dixi, miles quem ad modum potis sitdeasciari.

PerPerPerPer....

At nemo solus satis sapit. nam ego multos saepevidi

regionem fugere consili prius quam repertamhaberent.

AcrAcrAcrAcr....

Si quid faciendum est mulieri male atquemalitiose,

15ea sbi immortalis memoriast meminisse etsempiterna;

sin bene quid aut fideliter faciundum eisdemveniat,

obliviosae extempulo fiunt, meminisse nequeunt.

PerPerPerPer....

Ergo istuc metuo, quom venit vobis faciundumutrumque:

nam id proderit mihi, militi male quod facietisambae.

AcrAcrAcrAcr....

20Dum nescientes quod bonum faciamus, neformida.

PerPerPerPer....

Mala mulier mers est.

AcrAcrAcrAcr....Ne pave, peioribus conveniunt.

PerPerPerPer....

Ita vos decet. consequimini.

PalPalPalPal....Cesso go illis obviam ire?

venire salvom gaudeo, lepide hercle ornatusincedis.

PerPerPerPer....

Bene opportuneque obviam es, Palaestrio. em tibiadsunt

25quas me iussisti adducere et quo ornatu.

PalPalPalPal....eu, noster esto.

Palaestrio Acroteleutium salutat.

AcrAcrAcrAcr....Quis hic amabo est,

qui tam pro nota nominat me?

PerPerPerPer....Hic noster architectust.

AcrAcrAcrAcr....

Salve, architecte.

PalPalPalPal....Salva sis. sed dic mihi, ecquid hic te

oneravit praeceptis?

PerPerPerPer....Probe meditatam utramque duco.

PalPalPalPal....

30Audire cupio, quem ad modum; ne quid peccetispaveo.

PerPerPerPer....

Ad tua praecepta de meo nihil his novom adposivi.

AcrAcrAcrAcr....

Nempe ldificari militem tuom erum vis?

PalPalPalPal....Exlocuta es.

AcrAcrAcrAcr....

Lepide et sapienter, commode et facete resparatast.

PalPalPalPal....

Atque huius uxorem volo te esse adsimulare.

AcrAcrAcrAcr....Fiet.

PalPalPalPal....

35Quasi militi animum adieceris, simulare.

AcrAcrAcrAcr....Sic futurum est.

PalPalPalPal....

Quasique ea res per me interpretem et tuamancillam ei curetur.

AcrAcrAcrAcr....

Bonus vtes poteras esse, nam quae sunt futuradicis.

PalPalPalPal....

Quasique anulum hunc ancillula tua abs tdetulerit ad me,

quem ego militi porro darem tuis verbis.

AcrAcrAcrAcr....Vera dicis.

PerPerPerPer....

40Quid ists nunc memoratis opust quaecommeminere?

AcrAcrAcrAcr....Meliust.

nam, mi patrone, hoc cogitato, ubi probus estarchitectus,

bene lineatam si semel carinam conlocavit,

facile esse navem facere, ubi fundata, constitutast.

nunc haec carina satis probe fundata, benestatutast,

45atque architecto adsunt fabri ad eam rem haudimperiti.

si non nos materiarius remoratur, quod opus quidet

(novi indolem nostri ingeni), cito erit parata navis.

PalPalPalPal....

Nempe t novisti militem meum erum?

AcrAcrAcrAcr....Rogare mirumst.

populi odium quidni noverim, magnidicum,cincinnatum,

50moechum unguentatum.

PalPalPalPal....Num ille te nam novit?

AcrAcrAcrAcr....Numquam vidit:

qui noverit me quis ego sim?

PalPalPalPal....Nimis lpide fabulare;

eo potiuerim lepidius pol fieri.

AcrAcrAcrAcr....Potin ut hominem

mihi des, quiescas cetera? ni ludificata lepide

ero, clpam omnem in me imponito.

PalPalPalPal....Age igitur intro abite,

55insistite hoc negotium sapienter.

AcrAcrAcrAcr....Alia cura.

PalPalPalPal....

Age, Periplectomene, has nunciam duc intro; egoad forum illum

conveniam atque illi hunc anulum dabo, atquepraedicabo

a tua uxore mihi datum esse eamque illumdeperire.

hanc ad nos, quom extemplo a foro veniemus,mittitote,

60quasi clanculum ad eum missa sit.

PerPerPerPer....Faciemus. alia cura.

PalPalPalPal....

Vos modo curate, ego illm probe iam oneratumhuc acciebo.

PerPerPerPer....

Bene ambula, bene rem geras. egone hoc siefficiam plane,

ut concubinam militis meus hospes habeat hodie

atque hinc Athenas avehat, si hodie hunc dolumdolamus,

65quid tibi ego mittam muneris!

AcrAcrAcrAcr....Datne ab se mulier operam?

PerPerPerPer....

Lepidissume et compsissume.

AcrAcrAcrAcr....

Confido confuturum.

ubi facta erit conlatio nostrarum malitiarum,

haud vereor ne nos subdola perfidia pervincamur.

PerPerPerPer....

Abeamus ergo intro, haec uti meditemur cogitate,

70ut accurate et commode hoc quod agendumstexsequamur,

ne quid, ubi miles venerit, titubetur.

AcrAcrAcrAcr....Tu morare.PPPPyrgopolinicesyrgopolinicesyrgopolinicesyrgopolinices

Vlup est, quod agas, si id procedit lepide atque exsententia;

nam ego hodie ad Seleucum regem misi parasitummeum,

ut latrones quos conduxi hinc ad Seleucumduceret,

qui eius regnum tutarentur, mihi dum fieret otium

PalaestrioPalaestrioPalaestrioPalaestrio

5Quin tu tuam rem cura potius quam Seleuci,quae tibi

condicio nova et lculenta fertur per meinterpretem.


Immo omnis res posteriores pono atque operamdo tibi.

loquere: auris meas profecto dedo in dicionemtuam.

PalPalPalPal....

Circumspice dum, ne quis nostro hic aucepssermoni siet.

10nam hoc negoti clandestino ut ageremmandatumst mihi.


Nemo adest.

PalPalPalPal....Hunc arrabonem amoris primum a me accipe.


Quid hic? unde est?

PalPalPalPal....A luculenta tque festiva femina,

quae te amat tuamque xpetessit pulcrampulcritudinem;

eius nunc mi nulum ad te ancilla porro utdeferrem dedit.


15Quid ea? ingenuan an festuca facta e servaliberast?

PalPalPalPal....

Vah, egone ut ad te ab libertina esse audereminternuntius,

qui ingenuis satis rsponsare nequeas quaecupiunt tui?


Nuptan est an vidua?

PalPalPalPal....Et nupta et vidua.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Quo pacto potis

nupta et vidua esse eadem?

PalPalPalPal....Quia adulescens nuptast cum sene.


20Euge.

PalPalPalPal....Lepida et liberali formast.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Cave mendacium.

PalPalPalPal....

Ad tuam formam illa una dignast.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Hercle pulchram praedicas.

sed quis east?

PalPalPalPal....Senis huius uxor Periplectomeni ex proxumo;

ea demoritur te atque ab illo cupit abire: oditsenem.

nunc te orare atque obsecrare iussit, ut eamcopiam

25sibi potestatemque facias.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Cupio hercle equidem, si illa volt.

PalPalPalPal....

Quae cupit?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Quid ill faciemus concubina, quae domist?

PalPalPalPal....

Quin tu illam iube abs te abire quo lubet: sicutsoror

eius huc gmina venit Ephesum et mater,accersuntque eam.


Eho tu, an venit Ephesum mater eius?

PalPalPalPal....Aiunt qui sciunt.


30Hercle occasionem lepidam, ut mulieremexcludam foras.

PalPalPalPal....

Immo vin tu lepide facere?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Loquere et consilium cedo.

PalPalPalPal....

Vin tu illam actutum amovere, a te ut abeat pergratiam?


Cupio.

PalPalPalPal....Tum te hoc facere oportet. tibi divitiarumadfatimst:

iube sibi aurum atque ornamenta, quae illiinstruxti mulieri,

35dono habere, auferre ... abs te quo lubeat sibi.


Placet ut dicis; sed ne et istam amittam et haecmutet fidem

vide modo.

PalPalPalPal....Vah delicatu's, quae te tamquam oculos amet.


Venus me amat.

PalPalPalPal....St tace, aperitur foris, concede huc clanculum.

haec celox illiust, quae hinc egreditur, internuntia,

40

PyrgPyrgPyrgPyrg....Quae haec celox?

PalPalPalPal....Ancillula illiust, quae hinc egreditur foras.

quae anulum istunc attulit quem tibi dedi.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Edepol haec quidem

bellulast.

PalPalPalPal....Pithecium haec est prae illa et spinturnicium.

viden tu illam oculis venaturam facere atqueaucupium auribus?MilphidippaMilphidippaMilphidippaMilphidippa

Iam est ante aedis circus ubi sunt ludi faciundimihi.

dissimulabo, hos quasi non videam nque esse hicetiamdum sciam.


Tace, subauscultemus ecquid de me fiat mentio.

MilphMilphMilphMilph....

Numquis nam hic prpe adest qui rem alienampotius curet quam suam,

5qui aucupet me quid agam, qui de vesperi vivatsuo?

eos nunc homines metuo, mihi ne obsint neveopstent uspiam,

domo si bitat, dum huc transbitat, quae huiuscupiens corporist,

quae mat hunc hominem nimium lepidum etnimia pulchritudine,

militem Pyrgopolynicem.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Satin haec quoque me deperit?

10meam laudat speciem. edepol huius sermo haudcinerem quaeritat.

PalPalPalPal....

Quo argumento?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Quia enim loquitur laute et minime sordide.

PalPalPalPal....

Quippini? istaec de te loquitur: nihil attrectatsordidi.


Tum autem illa ipsa est nimium lepida nimisquenitida femina.

hercle vero iam adlubescit primulum, Palaestrio.

PalPalPalPal....

15Priusne quam illam oculis tuis videas?


Video id quod credo tibi.

tum haec celocula autem absentem subigit me utamem.

PalPalPalPal....Hercle hanc quidem

nil tu amassis; mi haec desponsast: tibi si illahodie nupserit,

ego hanc continuo uxorem ducam.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Qud ergo hanc dubitas conloqui?

PalPalPalPal....

Sequere hac me ergo.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Pedisequos tibi sum.

MilphMilphMilphMilph....Vtinam, cuius causa foras

20sum egressa, eius conveniundi mihi potestasevenat.

PalPalPalPal....

Erit, t tibi exoptatum ptinget, bonum habenimum, ne formda;

homo quidamst qui scit, qud quaeris ubi st.

MilphMilphMilphMilph....Quem ego hic audvi?

PalPalPalPal....

Socim tuorum concliorum et partcipemconsiliorum.


Tum pl ego id quod celo ha celo.

PalPalPalPal....Immo et clas et non clas.


25Quo argmento?

PalPalPalPal....Infids celas: ego sm tibi firme fidus.


Cedo sgnum, si harunc Bccharum es.

PalPalPalPal....Amat mlier quaedam qundam.


Pol istc quidem multae.

PalPalPalPal....At nn multae de dgito donum mttunt.


Enim cgnovi nunc, fcisti modo mi x proclivoplnum.

sed hic nmquis adest?

PalPalPalPal....Vel adst vel non.

MilphMilphMilphMilph....Cedo t mihi solae slum.

PalPalPalPal....

30Brevin n longinquo srmoni?


Tribus vrbis.

PalPalPalPal....Iam ad te rdeo.


Quid ego? hc astabo tntisper cum hac frma etfactis frstra?

PalPalPalPal....

Patere tque asta, tibi ego hnc do operam.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Propera, xpectando excrcior.

PalPalPalPal....

Pedetmptim (tu hoc scis) trctari satist hascehuius modi mrcis.


Age age t tibi maxume cncinnumst.

PalPalPalPal....Nullmst hoc stolidius sxum.

35redeo d te. quid me vluisti?

MilphMilphMilphMilph....Quo pcto hoc Ilium accdi

velis, t ferrem abs te consilium.

PalPalPalPal....Quasi hunc dpereat

MilphMilphMilphMilph....Teneo stuc.

PalPalPalPal....

Conladato formam t faciem et virttiscommemorto.


Ad em rem habeo omnem acim, tibi uti dudmiam demonstrvi.

PalPalPalPal....

Tu ctera cura et cntempla et de mes venatorvrbis.


40Aliqummihi partem hodie perae des denque,tandem ades,remelgo.

PaPaPaPa....

Adsum, mpera, si quid vs.

PyPyPyPy....Quid illaec narrt tibi?

PaPaPaPa....Lamentri

ait llam, miseram crciari et lacrimntem seadflictre,

quia ts egeat, quia t careat. ob em rem huc adte mssast.


Iube adre.

PalPalPalPal....At scin quid t facias? facit fastidi plnum,

45quasi nn lubeat; me inclmato, quia sc te volgovlgem.


Memini t praeceptis prebo.

PalPalPalPal....Vocon rgo hanc quae te quarit?


Adet, si quid volt.

PalPalPalPal....S quid vis, adi, mlier.

MilMilMilMil....Pulcher, slve.


Meum cgnomentum cmmemoravit. di tbi dentquaecumque ptes.


Tecum atatem exigere t liceat

PyrgPyrgPyrgPyrg....Nimium ptas.

MilphMilphMilphMilph....Non me dico,

50sed ermmeam, quae te dmoritur.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Multae aliae dem istuc cpiunt,

quibus cpia non est.

MilphMilphMilphMilph....castor haud mrum, si te habes crum,

hominm tam pulchrum et praclarum virtute etforma et factis.

deus dgnior fuit quisquam hmo qui esset?

PalPalPalPal....Non hrcle humanust rgo

nam vlturio plus hmani credo st.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Magnum me fciam

55nunc quom llaec me sic cnlaudat.

PalPalPalPal....Viden tu gnavum, ut sese nfert?

quin tu huc responde, haec llaec est ab ill quamdudum dixi.


Qua ab llarum? nam ita me ccursant multa:meminisse haud pssum.


Ab ill quae digitos dspoliat suos t tuos digitosdcorat.

nam hunc nulum b tui cupienti huic dtuli, hicad te prro.


60Quid nnc tibi vis, mulir? memora.

MilphMilphMilphMilph....Vt quae t cupit, eam ne sprnas,

quae pr tuam nunc vitm vivit: sit ncne sit, spesin te no est.


Quid nnc volt?

MilMilMilMil....

Te compllare et complcti et contrectre.

nam nsi tu illi fers sppetias, iam illa nimumdespondbit.

age, m Achilles, fiat qud te oro, serva llampulchram plchre,

65exprme benignum ex te ngenium, urbcape,occisor rgum.


Eu hercle diosas res. qutiens hoc tibi, vrbero,ego interdxi,

meam n sic volgo pllicitere operm?

PalPalPalPal....Audin tu, mlier?

dixi hc tibi dudum, et nnc dico: nisi huic vrriadfertur mrces,

non hc suo semini quemquam porclnamimpertitrust.


70Dabitr quantum ipsus pret poscet.

PalPalPalPal....Talentm Philippi huic opus ari est;

minus b nemine accpiet.

MilphMilphMilphMilph....Eu ecastr nimis vilest tndem.


Non mhi avaritia umquam nnatast: satis hbeodivitirum,

plus mi ari mille est mdiorum Philipp.

PalPalPalPal....Praeter thensaros.

tum argnti montes, nn massas habet, Aetnamons non aeque altos.


75Eu ecstor hominem priurum.

PalPalPalPal....Vt lud?

MilphMilphMilphMilph....Quid ego? ut sublcto?

sed ambo, mitte me ctutum.

PalPalPalPal....Quin tu huc respondes liquid,

aut fcturum aut non fcturum?

MilphMilphMilphMilph....Quid illmmiseram animi excrcias,

quae nmquam male de tmeritast?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Iube empse exire huc d nos.

dic me mnia quae volt fcturum.

MilphMilphMilphMilph....Facis nnc ut te facere aquom,

80quom, qua te volt, eandm tu vis,

PalPalPalPal....Non nsulsum huic ingnium.


Quomque me ratricem haud sprvisti sistqueexorare x te.

quid est? t ludo?

PalPalPalPal....Nequeo hrcle equidem rismeo moderari.

MilphMilphMilphMilph.......

ob em causam huc abs te vorti.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Non depol tu scis, mlier,

quantum go honorem nunc lli habeo.

MilphMilphMilphMilph....Scio, et stuc illi dcam.

PalPalPalPal....

85Contra aro alii hanc vendre potuit operm.

MilMilMilMil....Pol istuc tibi crdo.

PalPalPalPal....

Meri bllatores ggnuntur, quas hc praegnatisfcit,

et peri annos octngentos vivnt.

MilphMilphMilphMilph....Vae tibi, nugtor.


Quin mlle annorum prpetuo vivnt, ab saeclo adsaclum.

PalPalPalPal....

Eo mnus dixi, ne haec cnseret me advrsum sementri.


90Peri, quot hic ipse anns vivet, cuius flii tamdiu vvont?


Postrduo natus sum go, mulier, quam Ippiterex Ope ntust.

PalPalPalPal....

Si hic prdie natus fort quam ille est, hic habretregnum in calo.


Iam im sat, amabo, est. snite abeam, si pssum,viva a vbis.

PalPalPalPal....

Quin rgo abis, quando rsponsumst?

MilphMilphMilphMilph....Ibo tque illam huc addcam,

95proptr quam opera est mihi. nmquid vis?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Ne mgis sim pulcher qum sum,

ita mmea forma habet sllicitum.

PalPalPalPal....Quid hic nnc stas? quin abis?

MilphMilphMilphMilph....beo.

PalPalPalPal....

Atque deo, audin tu? dicto docte et cordte, utcor ei sliat

Philocmasio dic, si st istic, domum ut trnseat:hunc hic sse.


Hic cmmea era est, hinc clm nostrum huncsermnem sublegrunt.

PalPalPalPal....

100Lepid factumst: iam ex srmone hocgubernbunt doctius prro.


Remorre, abeo.

PalPalPalPal....Neque t remoror neque tngo neque te tceo.


Iube mturare illam xire huc. iam istc reipraevortmur.PyrgPyrgPyrgPyrg....

Quid nunc mi es auctor ut faciam, Palaestrio,

de concubina? nam nullo pacto potest

prius haec in aedis recipi quam illam amiserim.

PalPalPalPal....

Quid me consultas quid agas? dixi equidem tibi

5quo id pacto fieri possit clementissime.

aurum atque vestem muliebrem omnem habeatsibi,

quae illi instruxisti: sumat, habeat, auferat;

dicasque tempus maxume esse, ut eat domum:

sororem geminam adesse et matrem dicito,

10quibus cncomitata recte deveniat domum.


Qui tu scis eas adesse?

PalPalPalPal....Quia oculis meis

vidi hic sororem esse eius.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Convenitne eam?

PalPalPalPal....

Convenit.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Ecquid fortis visast?

PalPalPalPal....Omnia

vis optinere.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Vbi matrem esse aiebat soror?

PalPalPalPal....

15Cubare in navi lippam atque oculis turgidis

nauclerus dixit, qui illas advexit, mihi.

is ad hos nauclerus hospitio devortitur.


Quid is? ecquid fortis?

PalPalPalPal....Abi sis hinc, nam tu quidem

ad equas fuisti scitus admissarius,

20qui consectare qua maris qua feminas.

hoc age nunc.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Istuc quod das consilium mihi,

te cum illa verba facere de ista re volo;

nam cum illa sane congruos sermo tibi.

PalPalPalPal....

Qui potius quam tute adeas, tuam rem tute agas?

25dicas uxorem tibi necessum ducere;

cognatos persuadere, amicos cogere.


Itan tu censes?

PalPalPalPal....Quid ego n ita censeam?


Ibo igitur intro. tu hic ante aedis interim

speculare, ut, ubi illaec prodeat, me provoces.

PalPalPalPal....

30Tu modo istuc cura quod agis.


Curatum id quidemst.

quin si voluntte nolet, vi extrudam foras.

PalPalPalPal....

Istuc cave fxis; quin potius per gratiam

bonam abeat abs te. atque illaec quae dixi dato,

aurum, ornamenta quae illi instruxisti ferat.


35Cupio hercle.

PalPalPalPal....Credo te facile impetrassere.

sed abi intro. noli stare.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Tibi sum oboediens.

PalPalPalPal....

Numquid videtur demutare alio atque uti

dixi esse vobis dudum hunc moechum militem?

nunc ad me ut veniat usust Acroteleutium aut

40ancillula eius aut Pleusicles. pro Iuppiter,

satine ut Commoditas usquequaque me adiuvat?

nam quos videre exoptabam me maxume,

una exeuntis video hnc e proxumo.AcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivm

Squimini, simul crcumspicite, n quis adsitrbiter.

MilphidippaMilphidippaMilphidippaMilphidippa

Neminem pol video, nsi hunc quem volumusconventum.

PalPalPalPal....Et ego vos.


Quid agis, noster architecte?

PalPalPalPal....Egone architectus? vah.

MilphMilphMilphMilph....Quid est?

PalPalPalPal....

Quia enim non sum dignus prae te, ut figampalum in parietem.

AcrAcrAcrAcr....

5Heia vero.

PalPalPalPal....Nimis facete nimisque facunde malast.

ut lepide deruncinavit militem.

MilphMilphMilphMilph....At etiam parum.

PalPalPalPal....

Bono animo es: negotium omne iam succedit submanus;

vos modo porro, ut occepistis, date operamadiutabilem.

nam ipse miles concubinam intro abiit oratumsuam,

10ab se ut abeat cum sorore et matre Athenas.

PlevsiclesPlevsiclesPlevsiclesPlevsiclesEu, probe.

PalPalPalPal....

Quin etiam aurum atque ornamenta, quae ipseinstruxit, mulieri

omnia dat dono, a se ut abeat: ita ego consiliumdedi.


Facile istuc quidemst, si et illa volt et ille autemcupit.

PalPalPalPal....

Non tu scis, quom ex alto puteo sursum adsummum escenderis,

15maxumum periclum inde esse ab summo nerusum cadas?

nunc haec res apud smmum puteum geritur: sipraesenserit

miles, nihil ecferri poterit huius: nunc cummaxume

opust dolis: domi esse ad eam rem video silvaisatis,

mulieres tres, quartus tute es, quintus ego, sextussenex;

20quod apud nos fallaciarum sex situmst, certoscio

oppidum quodvis, si detur, posse expugnari dolis.

date modo operam.

AcrAcrAcrAcr....Id nos ad te, si quid velles, venimus.

PalPalPalPal....

Lepide facitis. nunc hanc tibi ego mperoprovinciam.

AcrAcrAcrAcr....

Impetrabis, imperator, quod ego potero, quodvoles.

PalPalPalPal....

25Militem lepide, et facete et laute ludificarier

volo.

AcrAcrAcrAcr....Voluptatem mecastor mi imperas.

PalPalPalPal....Scin quem ad modum?

AcrAcrAcrAcr....

Nempe ut adsimulem me amore istius differri.

PalPalPalPal....Tenes.

AcrAcrAcrAcr....

Quasique istius causa amoris ex hoc matrimonio

abierim, cupiens istius nuptiarum.

PalPalPalPal....Omne ordine.

30nisi modo unum hoc: hasce esse aedis dicasdotalis tuas,

hinc senem aps te abiisse, postquam fecerisdivortium:

ne ille mox vereatur intro re in alienam domum.

AcrAcrAcrAcr....

Bene mones.

PalPalPalPal....Sed ubi ille exierit intus, istinc te procul

ita volo adsimulare, prae illius forma quasispernas tuam

35quasique eis opulentitatem reverearis, et simul

formam, amoenitatem illius, faciem,pulchritudinem

conlaudato. satin praeceptumst?

AcrAcrAcrAcr....Teneo. satinest, si tibi

meum opus ita dabo expolitum, ut improbare nonqueas?

PalPalPalPal....

Sat habeo. nunc tibi vicissim quae imperabo eadiscito.

40quom extemplo hoc erit factum, ubi intro haecabierit, ibi tu ilico

facito uti venias ornatu hc ad nos nauclerico;

causeam habeas ferrugineam, et scutulam oboculos laneam,

palliolum habeas ferrugineum (nam is colosthalassicust),

id conexum in umero laevo, exfafillato bracchio,

45praecinctus aliqui: adsimulato quasi gubernatorsies;

atque apud hunc senem omnia haec sunt, nam ispiscatores habet.


Quid? ubi ero exornatus quin tu dicis quidfacturus sim?

PalPalPalPal....

Huc venito et matris verbis Philocomasiumarcessito,

ut, si itura sit Athenas, eat tecum ad portum cito,

50atque ut iubeat ferri in navim si quid imponivelit.

nisi eat, te soluturum esse navim: ventum operamdare.


Satis placet pictura. perge.

PalPalPalPal....Ille extemplo illam hortabitur

ut eat, ut properet, ne morae sit matri.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Multimodis sapis.

PalPalPalPal....

Ego illi dicam, ut me adiutorem, qui onus feramad portum, roget.

55ille iubebit me ire cum illa ad portum. ego adeo,ut tu scias,

prorsum Athenas protinus abibo tecum.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Atque ubi illo veneris,

triduom servire numquam te, quin liber sis,sinam.

PalPalPalPal....

Abi cito atque orna te.

PlevsPlevsPlevsPlevs....Numquid aliud?

PalPalPalPal....Haec ut memineris.


Abeo.

PalPalPalPal....Et vos abite hinc intro actutum; nam illum huc satscio

60iam exiturum esse intus.

AcrAcrAcrAcr....Celebre apud nos imperium tuomst.

PalPalPalPal....

Agite abscedite ergo. ecce autem commodumaperitur foris.

hilarus exit: impetravit. inhiat quod nusquam estmiser.PyrgopolinicesPyrgopolinicesPyrgopolinicesPyrgopolinices

Quod volui ut volui impetravi, per amicitiam etgratiam,

a Philocomasio.

PalPalPalPal....Quid tam intus fuisse te dicam diu?


Numquam ego me tam sensi amari quam nunc abilla muliere.

PalPalPalPal....

Quid iam?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Vt multa verba feci, ut lenta materies fuit.

5verum postremo impetravi ut volui: donavi dedi

quae voluit, quae postulavit; te quoque ei donodedi.

PalPalPalPal....

Etiam me? quo modo ego vivam sine te?

PyrgPyrgPyrgPyrg....Age, animo bono es,

eidem ego te illim liberabo. nam si possem ullomodo

impetrare ut abiret, ne te abduceret, operam dedi;

10verum oppressit.

PalPalPalPal....Deos sperabo teque. postremo tamen

etsi istuc mi acerbumst, quia ero te carendum estoptimo,

saltem id volup est, quom ex virtute formae venittibi

mea opera super hac vicina, quam ego nuncconcilio tibi.


Quid opust verbis? libertatem tibi ego et divitiasdabo,

15si impetras.

PalPalPalPal....Reddam impetratum.

PyrgPyrgPyrgPyrg....At gestio.

PalPalPalPal....At modice decet:MilphidippaMilphidippaMilphidippaMilphidippa

Era, ccum praesto mlitem.

AcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivmAcrotelevtivmVbi est?


Ad laevam.

AcrAcrAcrAcr....Video.


Aspicito limis oculis, ne ille nos se sentiat videre.

AcrAcrAcrAcr....

Video. edepol nunc nos tempus est malas peiorisfieri.


Tuomst principium.

AcrAcrAcrAcr....Obsecro, tute ipsum convenisti?

5ne parce vocem, ut audiat.

MilphMilphMilphMilph....Cum ipso pol sum locuta,

placide, ipsi dum libitum est mihi, otiose, meoarbitratu ut volui.


Audin quae loquitur?

PalPalPalPal....Audio. quam laeta est, quia ted adiit.

AcrAcrAcrAcr....

O, fortunata mulier es.

PyrgPyrgPyrgPyrg....Vt amari videor.

PalPalPalPal....

Dignu's.

AcrAcrAcrAcr....

Permirum ecastor praedicas, te adiisse atqueexorasse;

10per epistulam aut per nuntium, quasi regem,adiri eum ai

Documents

Plauto. Miles Gloriosus. Latín