Under scrutiny State abandonment in other school feesLATHALAINpage 10

UP COOP, posibleng magsaraBALITApage 2

Taas-kamao Pakikiisa sa laban ng mga manggagawa ng Kentex at Tanduay

GRAPIXpage 12

Dibuho ni Patricia Ramos

2 Biyernes 12 Hunyo 2015BALITA

UP COOP, posibleng magsaraMAAARING TULUYAN NANG magsara ang UP Consumers’ Cooperative (COOP) matapos itakda ng Business Concessions Office (BCO) at Office of the Vice Chancellor for Community Affairs (OVCCA) na hanggang ika-30 ng Hunyo na lamang ang operasyon ng kooperatiba, sakaling hindi maayos ang isyu ng pagkalugi nito na tinatayang aabot sa P18 milyon.

Kaugnay ng nakaambang tigil-operasyon ng COOP, maaaring bawiin ng pamunuan ng unibersidad ang lupa ng kooperatiba dahil umano sa maanomalyang pagtatanggal

ng mga empleyado at hindi pagbabayad sa kanilang mga supplier.

“The [BCO] is receiving letters of assistance from suppliers for non-payment of arrears and dues of Consumers Cooperative,” ani Dr. Raquel Florendo, direktor ng BCO.

‘Maanomalyang pamamahala’Lumaki ang utang ng COOP

nang P18 milyon dahil sa hindi maayos na pamumuno [sa] kooperatiba na nagdulot ng pagbaba ng suplay ng mga paninda, ani Atty. Amado Deloria, tagapangulo ng COOP.

Hindi umano nagampanan nang maayos ni Jorge Angeles ang kanyang tungkulin bilang manager

ng COOP, kung saan natatambak na lamang ang mga panindang dapat ipasok sa kooperatiba dahil wala umano siya upang asikasuhin ang mga ito, paliwanag ng isang trabahador na tumangging magbigay ng pangalan.

“COOP has a liability with the previous suppliers, which amounted to more than P10 million. We don’t have the money [to pay] for those payables so we get new suppliers and prioritize payment to them. But the other suppliers tell us, ‘bakit inuuna ‘yung bagong supplier? What about our receivables from the cooperative?” ani Angeles.

Binatikos naman ng mga empleyado ang pagbabawas ng mga empleyado ng pamunuan ng COOP noong ika-21 ng Marso sa kanilang taunang pagpupulong. Paliwanag ni Angeles, wala na umanong kapital upang tustusan ang pasahod sa mga empleyado.

Sampu sa mga empleyado ng COOP ang kusang umalis at umaasang makatatanggap ng separation pay mula sa COOP, ani Deloria.

Samantala wala namang matatanggap na separation benefits ang dalawang empleyado na tinanggal matapos mahuli umano sa CCTV camera na naghahakot ng paninda na tinatayang aabot P2,000 at kumuha pa umano ng pera mula sa kahera.

Matapos ang nakaraang taunang pagpupulong, 30 empleyado na lamang ang

Electoral tribunal junks vote-buying charges

DUE TO INSUFFICIENT evidence, the University Student Electoral Tribunal (USET) junked an electoral protest filed by students from UP Diliman regarding the alleged vote-buying in the University Student Council (USC) elections last April 23.

The complaints, individually filed by Fatima Mae Amano and Joelle Eloise Nieves Monjeon on May 4, alleged that members of national party-list Akbayan offered money to student-members of various organizations in order to enlist support for a candidate who was then running for councilor in the USC.

The USET, headed by Dr. Oscar Ferrer of the College of Social Work and Development, found the personal testimonies provided along with the complaint insufficient to launch a formal investigation, causing them to dismiss the complaint on May 7.

“Ang gusto lang namin ay [magkaroon ng hustisya] at wala nang [mangyaring pandaraya] sa USC,” said Amano, one of the petitioners in the complaint.

Article VIII, Section 1, Item J of the Revised Student Election Code states that “the giving, distribution, and use of…gifts and other forms of political gimmickry shall be prohibited.”

Members of the party-list supposedly approached various students multiple times to ask them to name the price needed to ensure their entire organization’s support for the candidate during the election campaign. None of the students accepted the offer, according to the complaint.

“Bribery is a serious offense that is tantamount to unbecoming of an Iskolar ng Bayan. It is also a grave insult to the intellect of the students, and a great violation of the students’ right to vote and actively participate in the democratic electoral process,” said former USC Chairperson Ana Alexandra Castro.

Following the junking of the complaint by the USET, Amano lodged an appeal asking the

electoral tribunal to reconsider the conduct of an investigation on the concerned parties.

“When you run for a position, you sell your platforms and your principles, not your money…we will not stop until justice is served because we will not allow these kinds of fraud [enter our student council],” said Amano.

The electoral campaign this year oversaw the proliferation of black propaganda against various candidates from the three political parties, with some students labeling the elections as one of the dirtiest they have seen, she added.

The Collegian has repeatedly tried to contact the USET through Ferrer but has yet to receive a response as of press time.

“If the students and the admin finally mete out the appropriate penalties in this particular case, I think it will set a precedent for future violations, and will highly benefit the student body with regard to future election,” Castro added. -

Latak . Kaunti na lang ang panindang mabibili ng mga kustomer ng UP Consumers’ Cooperative matapos itong malugi ng higit kumulang P18 milyon sa mga nagdaang taon. Pagsibak sa pwesto ng 12 empleyado ang nakitang solusyon ng pamunuan upang mapanatili ang serbisyo ng kooperatiba bago ang nakaambang pagsasara nito sa darating na ika-30 ng Hunyo. | Dylan Reyes

Josiah Eleazer Antonionatitira sa COOP. Nakaamba pang magtanggal ng 18 empleyado sa lahat ng pinamamahalaan ng kooperatiba — tatlo sa stall sa Palma Hall, lima sa grocery, lima sa kainan at lima sa opisina, ani Deloria.

“This is overstaffing. There is nothing left for the capital. The sales cannot cover the salaries of the personnel,” ani Deloria hinggil sa mga tauhang nanganganib na matanggal sa trabaho.

Kaukulang solusyonSa kabila ng mga isyung

kinasasangkutan ng kooperatiba, sinabi ni Angeles na may ginagawang aksyon ang COOP upang maayos ang operasyon nito.

“We are trying to improve the system and procedure inside the operation of the COOP because to me, personally, as a new manager of the COOP, I think the cause of the losses of the COOP is pilferages committed not only by the customers but including the employees,” dagdag ni Angeles.

Binigyan naman ng pagkakataon ng BCO at OVCSA ang pamunuan ng COOP na makapaghain ng petisyon. Maaari umanong paliitin ng COOP ang nasasakupang pwesto, lumipat ng lugar o humingi ng karagdagang palugit sa kanilang operasyon na makakatulong sa pagsasaayos ng kooperatiba.

Ang COOP ay panandaliang solusyon para sa pangangailangan

Natibag na bukas. Binubuhat ng isang lalaki ang mga piraso ng kahoy na natira sa Calaanan Compound, Caloocan City matapos gibain ng may 200 miyembro ng kapulisan ang mga bahay dito noong ika-26 ng Mayo. Halos 500 pamilya ang nawalan ng tirahan sa 7000-metro kwadradong lupa na tatayuan diumano ng call center ayon sa mga residente.| Darren Bendanillo

Arra Francia

Sundan sa pahina 4

3Biyernes 12 Hunyo 2015 BALITA

Another year . Incumb en t USC Chairperson Arjay Mercado (center) along with supporters from the Alyansa ng mga Mag-aaral para sa Panlipunang Katwiran at Kaunlaran (UP ALYANSA) celebrate their victory during the announcement of the University Student Council (USC) Elections results at the Vinzons Hall on April 23. UP ALYANSA will once again lead the USC after claiming the most number of seats in the council including the chair and vice chair positions. | Dylan Reyes

Ilang manininda umalma sa mahigpit na palisiya ng adminIDINAING NG MGA manininda ng food at roving cart sa loob ng pamantasan ang paghihigpit umano sa kanila ng administrasyon na dahilan ng

pagbabawas ng regular na oras ng operasyon nila sa UP.

Kaugnay nito, Business Concession Office (BCO) na ang nagtakda ng oras kung kailan maaaring magtinda ang mga may-ari ng food carts. Samantala, pinatawan

Josiah Eleazer Antonionaman ng bagong sistema ng pagkuha ng permiso ang mga manininda ng roving carts. Pinatupad ang mga nasabing alintuntunin matapos ang nai-ulat na pagkalason umano ng ilang estudyante ng College of Engineering.

Nauna nang sinabi ng University Health Service (UHS) na isyu ito ng food poison, ngunit matapos ang isinagawang pagsusuri ng mga eksperto mula sa UHS, lumalabas na dahil lamang umano ito sa init ng panahon kaya sumama ang lasa ng pagkain, paliwanag ni Alvin Alba, Engineering Representative sa University Student Council (USC).

‘Limitadong operasyon’Kaugnay ng paghihigpit ang

limitadong oras ng pagtitinda ng mga may-ari ng food cart sa pagitan ng ikapito hanggang ikasiyam n.u., 11:00 n.u. hanggang ikalawa ng hapon, at ikalima hanggang ikapito ng gabi, batay sa iskedyul na ipinatutupad ng BCO.

Kakailanganin pa nilang umalis at bumalik sa pwesto sa mga nakatakdang oras na mas makakasira sa pagkain, ani Marge Nerval, isa sa mga manininda sa food cart.

Kasalukuyang may limang food cart sa loob ng unibersidad na nakapwesto malapit sa mga dormitoryo ng Yakal, Ipil, Sampaguita, Kamia at sa Kolehiyo ng Edukasyon, batay sa datos ng Samahan ng mga Manininda sa UP Campus (SMUPC).

“Yung [mga food cart] talaga ‘yung pangunahing pinagkukunan ng pagkain ng mga engineering students na kapos sa pera [kaya naman] malaking serbisyo talaga ang ibinibigay ng mga manininda. Importante na malusog ang katawan para makapag-isip nang matino ang [mga mag-aaral],” ani Alba.

Sa kabilang banda, planong igiit ng BCO ang pagkuha ng permit ng mga roving cart ng taho, sorbetes at iba pa bilang karagdagang pag-iingat.

“Kailangan ang mga permit upang makapagsagawa ng inspeksyon bago payagang magtinda ang mga roving vendors, para na rin sa kaligtasan ng mga estudyante,” ani Racquel Florendo, direktor ng BCO.

Sa ngayon, may tatlong uri ng permit na ibinibigay ang BCO para sa mga manininda – regular para sa mga may permanenteng pwesto, ispesyal na permit para sa mga may-ari ng food cart at temporary permit para sa mga roving vendors, paliwanag ni Edna Sinoy, pangulo ng SMUPC.

Kung sakaling walang permit ang mga manininda sa loob ng pamantasan, hihingin ng Special Services Brigade (SSB), na nasa ilalim ng Office of the Vice Chancellor for Community

Affairs (OVCCA), ang pangalan ng roving vendor at bibigyan ng pagkakataong kumuha ng permit, ani Jeorge Pedrosa, tagapahamala ng SSB.

Samantala, hindi na umano pababalikin ang mga maninindang pangatlong beses na nahuling walang permit mula sa BCO. Posible ring iakyat sa Lungsod ng Quezon ang nasabing kaso sakaling hindi sundin ng mga manininda ang BCO.

“If you do not have the proper requirement to handle food in an area, you cannot put the students at risk. Nagkakaroon na rin kaming lahat ng constituents ng university ng design guidelines na [magtitiyak] kung maayos o tugma sa standards of food safety,” ani Florendo.

Pagbubuo sa University Guidelines

Kasalukuyang binabago ang University Guidelines na tutugon sa mga pangangailangan ng mga manininda. Binubuo ang nasabing komite nina Vice Chancellor Nestor Castro ng OVCCA kasama ang SMUPC; Jesusa Catubui, Acting Director ng UHS; Jonathan Beldia, pangulo ng All UP Workers Union; Arjay Mercado, tagapangulo ng USC at Mico Pangalangan, USC Councilor.

Pinag-uusapan naman sa komite kung susundin ang Sanitation Code of the Philippines upang mabigyan ng Health Certificate ang mga miyembro ng SMUPC, bagay na hindi pa naibibigay sa mga manininda.

Nakasaad sa Sanitation Code of the Phillipines na Quezon City Hall lamang ang maaaring magbigay ng Health Certificate sa mga manininda at hindi ang UHS.

Tanging biskwit at tubig na lamang ang maaaring ipagbili ng mga manininda kung maipapasa ang Sanitation Code of the Philippines, ayon kay Narry Hernandez, ingat-yaman ng SMUPC. “Laging ang tanong namin [ay] bakit pa tayo bubuo ng University Guidelines kung hindi rin pala ito aakma sa pangangailangan ng mga estudyante,” aniya.

“These guidelines empower the vendors to know their rights and limitations of the administration, such as the committees that help regulate the [guidelines]. Ultimately, it is necessary but it should be seen as empowering more than just restrictive,” ani Pangalangan. -

Collegian EIC tops ed exam anewINCOMING COMMUNITY Development senior Mary Joy Capistrano will resume her post as the Philippine Collegian’s editor-in-chief next year, after topping the editorial examinations anew last May 9 at the College of Mass Communication (CMC).

Capistrano garnered the highest score at 77 points to best four other contenders: Journalism sophomore Karen Ann Macalalad, Malikhaing Pagsulat sa Filipino student Christian Lemuel Magaling, Journalism junior Ronn Joshua Bautista, and Political Science junior Jose Antonio Sison.

Macalalad came in second with a score of 72.60, or more than four points away from Capistrano. Magaling followed closely at 72, while Bautista and Sison scored 69.10 and 54.80, respectively.

The three-part exam measured the contestants’ skills on editorial writing, news writing and layout. The editorial portion constitutes the largest bulk of the exam with 70 percent, while 20 percent is dedicated to news writing and the remaining 10 percent for layout.

Capistrano aced the editorial writing part with a score of 55.6, only a one-point lead from Magaling’s score of 54.6. The contestants were tasked to write on the continuing relevance of the Collegian, where Capistrano stressed the publication’s role in sharpening discourse and shaping public opinion.

“Ipagpapatuloy ng Collegian ang pagbalikwas sa nakasanayan kung saan kritikal na sinusuri ang mga isyung lipunan at may tunguhing itaas ang diskurso upang higit na imulat ang mga mamamayan,” Capistrano wrote in her winning piece entitled Tugon sa Hamon.

Capistrano also topped the

news writing part with a score of 15.40, while Bautista garnered the highest score for layout at 8.40.

“Sa ika-93 taon ng Kule, higit na magiging handa ang institusyon na harapin ang hamon na makapaghatid ng makabuluhang balita at magmulat hindi lamang sa mga estudyante kundi maging sa sambayanan. Sa ganitong hangarin, malugod na inaanyayahan ang mga estudyante na sumali sa Kule at makibahagi sa pagpapatuloy ng kritikal, maka-estudyante at makabayang tradisyon ng pamamahayag,” Capistrano said.

CMC Dean Roland Tolentino headed the Board of Judges which consisted of National College of Public Administration and Governance professor Simeon Ilago, Virata School of Business professor Manuel Manuel II and student judges Joshua Jethro Jedidiah Malimata from the College of Science and College of Arts and Letters student Maxine Garingan. -

Arra Francia

4 Biyernes 12 Hunyo 2015BALITA

Student leaders mull over UP-Smart Wi-Fi dealSTUDENT LEADERS SLAM the redundancy of the university’s partnership deal with Smart Telecommunications, Inc. (Smart), stating that free internet services already exist in all campuses across the UP System.

After signing a Memorandum of Agreement (MOA) with Smart last year, the UP administration is now discussing plans on the construction of 120 Wi-Fi hotspots across all UP campuses to provide free access to UP websites and library resources like academic journals.

“The Smart Wi-Fi project will be in addition to the university's existing facilities for internet access and will make internet wireless connection available in larger areas within the individual UP campuses. The project will thus provide our students greater access to UP's educational resources for free,” said UP President Alfredo Pascual.

However, there would be a limited number of websites that can be accessed for free through Smart’s Wi-Fi services. The university has initially provided a list of 58 whitelisted websites under the UP system’s domain which can be accessed for free. Sites excluded from the list can be accessed for 30 minutes daily.

“Keep in mind that the additional hotspots are limited to a 30-minute access per day for sites that are not whitelisted. We don’t hear rules, additional charges, and limitations like these

with [existing internet providers],” said Miguel Enrico Pangalangan, UPD University Student Council councilor.

According to student leaders, the 30-minute limited access to websites that are not whitelisted belied the supposed agreement to give students free internet access.

Since non-whitelisted websites can only be accessed at a limited time, students are given the option to pay for regular data rates after 30 minutes of free service daily. Smart internet rates are currently pegged at P20 per hour.

During an earlier meeting by the Board of Regents on November 26, the university’s highest policy-making body denied Student Regent Neill John Macuha’s motion for reconsideration on the approval of the MOA, which pointed out that “students are forcibly asked to pay for extra charges…for faster internet connection as the existing wireless connectivity are poorly maintained.”

“Malinaw na nakakita [ang Smart] ng potential market sa UP. Upang matiyak na may kikitain ang Smart, pwedeng matanggal ang mga Wi-Fi services na meron na tayo ngayon,” said Macuha.

The partnership deal with Smart will fulfill the Memorandum of Understanding signed by both parties in 2012.

All UP campuses already have free Wi-Fi services provided by the Philippine Research, Education, and Government Information Network (Preginet).Through Preginet, UPD’s Diliman Network has been providing

POLICEBRIEFSdocument to not file a case against Nastor.

The UP Diliman Police Headquarters refused to give a statement about the incident as the case was already dismissed. -Student loses bag with P50K worth of property

A 2nd year Journalism student lost her brown bag containing money and gadgets which all cost around P50, 000 at the UP College of Human Kinetics on May 9.

According to the report, Ma. Alyssa Christianna Flores placed her bag on a bench near the judo room before she went on her training. When the victim returned to the place, the bag was already missing.

The incident happened at around 9 am to 12 nn. The suspect remain unidentified.

The bag contained a white iPad

Mini 3 worth P40,000, a pouch containing P2,000, a power bank worth P300, a Lenovo black cell phone worth P8,000, and the victim’s UP identification card. -Vintage bombs excavated near CHE

Two vintage bombs were dug beside a kiosk near Alonso Hall at around 3 pm on May 21, a police report revealed.

A UP maintenance personnel discovered the two explosives while digging the place where a new fence will be built. The vintage bombs are rusty and as big as a human arm, according to Glocke Security Systems Inc. security guard Robert Pura.

The artifacts were handed to the Quezon City Police District Bomb Squad, and will be inspected at Camp Crame. -

Flickering Hope . Students from various colleges and universities light candles near the Mendiola Peace Arch on May 28 to commemorate the death of a student from Eulogio Amang Rodriguez Institute of Science and Technology. According to reports, the student took his own life last May 18 due to his family’s inability to pay tuition. | Adrian Kenneth Gutlay

Security guard punches teenager

A UP security guard punched a 17-year old resident of Village C, UP Diliman on May 18 at the UP College of Fine Arts, according to a police report.

The victim, a resident at Emilio Jacinto St., stated that the incident happened at around 3:45 pm when security guard Philip Nastor, 70 years old, pulled him suddenly as he was about to go down a tree.

The incident resulted to a large bruise on the victim’s right arm. According to the victim, the guard also punched him on the chest.

Almost seven hours later at 10:15 pm, the case was settled after Nastor gave P5, 000 for the medical expenses of the victim. Enrico and Nimfa Torres, the parents of the victim, agreed and signed on a handwritten

wireless internet connection to various academic buildings, libraries, and dormitories since 2004.

“The redundancy causes worry that dilnet, and other UP-developed programs, will be stopped due to partnerships with outside sources and private corporations,” said Pangalangan.

However, Pascual confirmed that the administration will

continue to provide free internet connectivity in each campus until the end of his term as UP president.

“Private providers of internet service are being used mainly as back up and will be retained and paid for by the university if needed by the respective campuses for backup,” said Pascual.

Consequently, students also have the option to use their

respective campus’ internet providers.

“As an educational institution that prides itself on its progressive research of students, professors, and researchers, we should lead the development of our very own unified university-wide system, rather than investing millions into private corporations,” Pangalangan added. -

ng mga estudyante dahil sa [abot-kayang] presyo. Ito’y pang masang tindahan na akma para sa kakayahan ng mga kawani at taga-komunidad na maliit ang sahod, paliwanag ni Larry Jaca, tagapagsalita ng All UP Workers’ Alliance (AUPWA).

Panawagan naman ng AUPWA na bumaba na lamang si Angeles sa pwesto dahil sa hindi niya paggampan sa kanyang tungkulin. [Pangunahing solusyon] sa tumitinding kahirapan ang kabuhayan ng mga manggagawa ng COOP sapagkat kritikal ito para sa kinabukasan ng kanilang anak at pamilya, ani Jaca.

“Yung mga manggagawa kinakikitaan naman natin ng suporta, lalo na sa usapin ng sahod, trabaho at karapatan. Patuloy ang ating tindig na patalsikin si Angeles,” ani Jaca. -

UP COOP, posibleng magsara

Mula sa pahina 2

Arra Francia

Karen Ann Macalalad

5Biyernes 12 Hunyo 2015 BALITA

Student groups decry CHED-approved tuition hikesTwo more casualties after fee increase

Mga manggagawa sa Karzai, patuloy ang protestaPATULOY ANG LABAN NG mga manggagawa ng Karzai Corporation, isang pagawaan ng spare parts ng sasakyan at washing machines sa Cabuyao, Laguna, simula pa noong Mayo 26.

Nauna nang napagkasundaan sa isinagawang pagdinig ng kaso sa National Conciliation and Mediation Board noong Hunyo 9 na pababalikin ang 60 manggagawa na natanggal sa trabaho. Subalit lumalabas sa desisyon ng pamunuan ng Karzai na 35 manggagawa lamang ang makakabalik sa trabaho.

“Hindi namin tatanggalin ang protest camp hangga’t hindi nila naibabalik ‘yung napag-usapang 60 bilang ng mga manggagawang tinanggal,” ani Jonathan Remos, pangalawang pangulo ng IGPAK-OLALIA, unyong nabuo sa Karzai.

Masahol na kalagayanPaliwanag naman ng pamunuan

ng Karzai na kontratwal at hindi nakailalim sa pamamahala ng manpower services ang 35 na manggagawa na muling pababalikin sa trabaho.

Samantala hindi na umano makababalik ang 25 manggagawa dahil tapos na ang kanilang mga kontrata.

Ipinapanawagan ng mga manggagawa na ibalik sila sa trabaho at gawing regular sa Karzai na pagmamay-ari ni Romeo To. Kaugnay nito, naghain ng 12 kaso

ng paglabag sa karapatan ng mga manggagawa ang 24 trabahador laban sa kompanya noong Pebrero 2 sa Department of Labor and Employment (DOLE).

Batay sa unang pagdinig noong Mayo 27 hindi pinagbigyan ng kompanya ang hiling ng mga manggagawa na maibalik at gawing regular sa trabaho dahil hindi umano sila tinuturing na empleyado ng nasabing kompanya.

Mula umano sila sa tatlo agency na Buenas Manpower Corporation, Brodith Manpower Services at Career Express, na siyang nagpasok sa kanila sa pagawaan.

“Ayaw po ng kumpanya na nagrereklamo ka, kung anong gusto nila iyon ang masusunod,” pahayag ni Danny Bumaat, 35 taong gulang, pitong buwan ng supplier sa warehouse ng nasabing kompanya.

Umabot sa 90 porsyento ng 180 manggagawa ang kontraktwalisado, walang tinatanggap na benepisyo at sumasahod lang ng P315 kada araw na mababa pa sa minimum wage, ayon sa Ilaw, Gabay at Pag-asa ng mga Manggagawa sa Karzai Corporation- Organized Labor Association in Line Industries and Agriculture (IGPAK-OLALIA), unyon ng mga manggagawa ng Karzai na itinatag noong Mayo 5.

Gumagawa ng spare parts ang Karzai para sa mga kompanya tulad ng Kawasaki, Honda, Suzuki, Sharp Philippines, Isuzu at Yamaha..

Nauna nang napagtagumpayan ng mga manggagawa ang pagbawas

STUDENT GROUPS CONDEMNED the Commission on Higher Education’s approval of tuition hikes in more than 300 universities in the country on May 18, which directly preceded the suicide of two more students for their alleged failure to pay school fees.

The National Union of Students in the Philippines (NUSP), along with its member organizations, called on the commission to stop imposing tuition hikes as it further hinders students from pursuing a tertiary education.

“Financial constraints are actually the biggest hindrance [for a student] to finish college. Most of the students’ parents lack jobs… even if [they] were employed, the payments they receive are relatively small,” said NUSP National President Sarah Jane Elago.

Bogus feesCHED approved the petition of

313 out of 405 higher educational institutions (HEIs) that filed to collect higher fees in the next academic year, an 8.3 percent increase from last year’s 287.

According to CHED Memorandum Order No. 3 of 2012, universities are allowed to increase tuition fees based on regional inflation rates, the institution’s financial standing and the student body’s financial capacity, among others.

The two major factors that justified the approval were the increased benefits of the faculty and the enhancement of institutions, said Engineer Ronaldo Liveta, officer-in-charge of CHED’s student services division.

“This increase is not justified considering the 2.3 million dropouts every year in the tertiary level and the large number of out-of-school youth,” said Elago.

Students also claimed that the commission failed to conduct proper student consultations, a necessary requirement before tuition hikes may be imposed.

For instance, the University of Santo Tomas (UST) student council was only given a list of the fee increase without explanations of where they would be allotted. UST is among the top-paid universities set to increase tuition, with Ateneo de Manila University and De La Salle University.

Along with the fee increase,

UST also collects redundant development and other school fees (OSF), said philosophy student Uziel Guthrie Naguit.

OSFs include library fees, cultural fees, development fees, and miscellaneous fees, among others. For example, UP Diliman collects a total of P2000 from each student every semester under miscellaneous fees.

Earlier this year, the NUSP launched a campaign denouncing the collection of OSFs, which universities allegedly collect for the sake of generating income and only serves as an added burden to the students.

Suicides due to tuitionWithin a week of CHED’s

approval of tuition hikes, two more students have claimed their own lives allegedly after failing to settle tuition fees.

Graduating computer science student Jhoemary Azaula of Eulogio Amang Rodriguez Institute of Science and Technology committed suicide on May 18 after knowing he could no longer finish his course due to financial constraints. The same reason prompted incoming sophomore Nilna Habibun of Zamboanga Zibugay to take her life last May 24.

“According to the interviews with his close friends in EARIST, Azaula was always late in paying his matriculation,” 3rd year EARIST student Teddy James said.

Meanwhile, Habibun’s mother claimed she was upset upon learning that her father could not provide for her studies, an article published in the Journal Online said.

The commission is responsible for the deaths of the two students given that education is a socially-guaranteed right that should be given to the people, said Elago.

To further their call against tuition hikes, the groups gathered for a First Day Fight on June 1, the national day of action against tuition and fee increases, K-12 implementation and labor export policy.

“[We are calling] for proper student consultations, to stop profiteering the education sector and the new round of tuition and other school fees. [CHED] should stop tuition deregulation, and junk the Education Act of 1982 that allowed the deregulation,” Elago said. -

sa oras ng kanilang paggawa na mula 10 tungong 9 na oras, o mula 8 ng umaga hanggang 5 ng hapon. Hindi umano binabayaran ang labis na isang oras na paggawa ng mga trabahador, paliwanag ni Bumaat.

Bigo rin ang kompanya na mabigyan ng 13th month pay ang mga empleyado nito, ani Bumaat. Kinakaltasan umano ng kompanya ang kanilang sahod para sa mga benepisyo tulad ng Social Security System ngunit wala silang nakukuha na kahit na anong benepisyo.

Kaugnay nito ang isyu nang panggigipit sa loob ng pagawaan katulad na lamang ng kakulangan ng ligtas na lugar para sa paggawa at kawalan nang mapagkukunan ng tubig na inumin.

Sinubukan namang hingin ng Collegian ang panig ng Karzai Corporation, ngunit hindi pa sumasagot ang administrasyon nito sa kasalukuyan.

Tuloy ang labanMagkakaroon ng hiwalay na

pagdinig ukol sa labor standards ng kompanya sa Hunyo 15. Tatasahin umano ng DOLE ang patakaran at palisiya ng pamunuan ukol sa karapatan ng mga manggagawa. Gayundin ang ilang benepisyo tulad ng 13 month pay.

Samantala nakatakda namang pag-usapan sa pagitan ng kompanya at mga manggagawa sa Hunyo 16 ang pagbayad o hindi ng pamunuan

Laban sa lupa . Inilalatag ng isang magsasaka sa harap ng kanyang mga kasamahan at ilang miyembro ng simbahan, mga guro at estudyante, ang mga isyung kinakaharap ng lupang kanyang sinasaka sa paglulunsad ng Philippine Land Reform Movement (PLRM) noong ika-28 ng Mayo sa Bulwagang Tandang Sora, UP Diliman. Naglalayong isulong ng PLRM ang tunay na repormang agraryo sa bansa upang malutas ang monopolyo at malawakang pangangamkam ng lupa ng mga magsasaka. | Dylan Reyes

Karen Ann Macalalad

Karen Ann Macalalad

Sundan sa pahina 7

6 Biyernes 12 Hunyo 2015BALITA

Wikang Filipino, patuloy na ituturo sa kolehiyoPATULOY NA ITUTURO ANG asignaturang Filipino at panitikan sa kolehiyo matapos maglabas ang Korte Suprema ng temporary restraining order (TRO) laban sa Commission on Higher Education (CHED) Memorandum Order (CMO) No. 20, Series of 2013 noong Abril 22.

Isa sa mga layunin ng ‘anti-Filipino’ na memorandum na tanggalin ang mga kursong ginagamitan ng wikang Filipino sa kurikulum ng mga kolehiyo katulad ng panitikan, gayundin sa konstitusyon ng Pilipinas. Kabilang ang CMO No. 20 sa Enhanced Basic Education Act of 2013 na nagbukas ng K to 12 Curriculum o 12 na taon sa elementarya.

Nauna nang naghain ng petisyon laban sa CMO No. 20 sina National Artist Bienvenido Lumbera, Kabataan Partylist Representative Terry Ridon, ilang mga propesor at estudyante na miyembro ng Alyansa ng mga Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (Tanggol Wika) at League of Filipino Students. Ayon sa kanila, lumabag umano ang memorandum sa limang probisyon ng konstitusyon ng bansa na may kinalaman sa pambansang wika, kultura, at sistema ng edukasyon.

Ilan sa mga probisyong ito ang Republic Act 7104 o Commision on the Filipino Language Act, Republic Act 232 o Education Act of 1982, at Republic Act 7356 o Law Creating the National Commission for Culture and Arts na naglalayong gawing makabayan ang general education (GE) na kurikulum sa kolehiyo.

“[The CHED memo order] does not comply with the law’s provision on a nationalist-oriented general education curriculum in college, as it abolishes subjects that are vital in promoting national identity, indigenous cultures, and responsible citizenship – such as Filipino language, literature, and Philippine Government & Constitution,” nakasaad sa nasabing petisyon.

Dagdag pa rito na aabot sa 56,771 na mga guro at 22,838 na mga kawani sa kolehiyo ang maaaring mawalan ng trabaho sakaling maipatupad ang CMO No. 20 sa 2016, ayon sa nasabing petisyon.

Sa kabila ng TRO na ibinaba ng Korte Suprema kontra-implementasyon ng CMO No. 20, nanindigan ang CHED na kinakailangang tanggalin ang Filipino sa kurikulum ng mga kolehiyo at ilipat na lamang ito sa kurikulum ng senior high school.

Alinsunod sa kurikulum ng K to 12, binigyang-diin ng CHED na napapanahon na upang ang wikang Filipino ay ituro na lamang sa Grade 11 at 12 upang makapagpokus sa mga pangunahing asignatura sa kolehiyo.

“The Commission believes that the [TRO] is a minor setback towards the realization of educational reforms in the country. The CHED hopes to enlighten the high court with the upcoming responses and arguments,” ayon sa isang pahayag ni CHED Chairperson Patricia Licuanan

Naniniwala naman ang isa sa mga pangunahing may-akda ng petisyon na si propesor David San Juan ng De La Salle University na kinakailangan sa kolehiyo ang Filipino upang mas mapaigting ang pagiging makabayan ng mga estudyante.

Ang patuloy na pakikibaka ng mga guro upang mapanatili ang wikang Filipino ay mahalaga upang basagin ang mali sa sistema ng edukasyon sa bansa na nasa ilalim ng isang sistemang kolonyal na bigong iangat ang buhay ng mga nakararami, ayon kay San Juan.

“Kinakailangang mapalawak pa ang kamulatan ng mga estudyante at kaguruan sa pamamagitan ng patuloy na kampanya, forum at iba pang aktibidad na magpapaalam at maghihikayat sa mas malawak pang bilang ng mga estudyante na kumilos at tutulan hanggang sa maibasura na itong CHED Memorandum 20,” ani UP College of Arts and Letter Vice Chairperson Joey Mariano. -Moro group slams approved BBLSUARA BANGSAMORO denounced the swift approval of the Bangsamoro Basic Law (BBL) at the House of Representatives committee level, stressing that it served only the interests of President Benigno Aquino III and the Liberal Party.

The lower house approved on May 20 the peace agreement between the government and the Moro Islamic Liberation Front (MILF) for the creation of a new Bangsamoro region in place of the current Autonomous Region of Muslim Mindanao, voting 50-17 with one abstention.

BBL disregards the interests of the Moro people and loses the essence of the right to self-determination, or at least the right to govern, which the MILF wanted in the law, according to Suara Bangsamoro National Spokesperson Amirah Lidasan.

Failed consultationCongress started drafting

the BBL after the signing of the Comprehensive Agreement on the Bangsamoro on January 25 last year. The passage of the law in the House committee level came amid protests from various groups concerning the bill’s constitutionality and the sharing

of powers between the MILF and the central government.

“The House committee is rushing because they need to shorten the implementation of the peace process. This is for the MILF to have a lesser time duration as a transition authority,” said UP Institute of Islamic Studies Dean Julkipli Wadi.

The BBL is part of the ongoing peace process between the Government of the Philippines (GPH) and the Moro people since 1976. Until now, the government has failed to consult other Muslim separatist groups such as the Moro National Liberation Front (MNLF) and Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF) in the drafting of BBL.

“As the BBL is being passed on to lawmakers, it becomes more and more diluted and sometimes bordering anti-moro. The provisions under it have the highest tendencies to conform to the development plans of the central government,” said incumbent University Student Council Councilor Menchani Tilendo.

‘Diluted provisions’Progressive lawmakers of the

Makabayan bloc, composed of party-lists Bayan Muna, Kabataan, Anakpawis, Gabriela and the Alliance of Concerned Teachers, accused the

house committee of retaining most of the provisions from the bill’s Malacañang version while ignoring the proposed amendments.

Article V of the BBL’s current version only addresses the power-sharing and division of wealth between the GPH and the Bangsamoro government, according to the position statement of the Makabayan bloc.

Oppressive GPH laws such as the 1995 Mining Act, laws on foreign investments, agreements such as the General Agreement on Tariff and Trade and the World Trade Organization, laws on land ownership, Oil Deregulation Law, and Electric Power Industry Reform Act will remain in the BBL, added the Makabayan bloc.

Meanwhile, the amendments proposed by Bayan Muna party-list representative Carlos Zarate ensuring the economic rights of Moro farmers such as land ownership were rejected. The amendment could help resolve landlessness, and lessen the power of the warlords in Mindanao, according to Lidasan.

Moreover, the amended BBL provisions on basic rights and social justice will not involve land distribution while the provisions on rights of labor only replicated the anti-labor programs and policies, according to Lidasan.

In Memoriam. Members of the College Editors Guild of the Philippines held a candle-lighting vigil at the Benguet State University during the National Student Press Convention , May 17 , to condemn the working conditions at the Kentex Manufacturing Corporation that caused the death of 72 workers in a factory fire. According to reports, the footwear factory that was gutted by fire last May 13 operated without a fire clearance. | Dylan Reyes

“BBL fits in the Aquino administration’s political and security objective, that of subduing the MILF and the MNLF through political settlement,” said Anakpawis Representative Fernando Hicap in a statement.

UnconstitutionalityJoint committees on

appropriations and on ways and means will still review the House-approved BBL before the final voting occurs in the plenary. President Aquino will sign into law the unified version of BBL of the House and Senate, which has yet to finalize its own version.

Senators, however, question the constitutionality of the House-approved BBL because of its failure to conform to the constitutional provision of the establishment of autonomous region in Muslim Mindanao. But the Palace ensures that the proposed BBL would comply with the constitution amid concerns that some of its provisions would have to be deleted.

“It is sad that the BBL could simply be subjective into the demand of political experiencing rather than the dictate of high principles that could have been an opportunity to further develop a vibrant Moro community,” said Wadi. -

Hans Christian Marin

Hans Christian Marin

Halos 89 pamilya sa QC, pinalayasna fire hazard ang kasalukuyang tinitirikan ng mga bahay kung kaya’t mataas ang posibilidad na magkasunog dito, paliwanag ni Dennis Protacio ng Presidential Commission for the Urban Poor. Itinuturing din umanong “danger zone” ang lugar dahil sa kinatatayuan nito na malapit sa tabi ng mga sapa at sa Ilog Pasig.

Binatikos naman ng mga residente ang mga lugar na pinagdadalhan sa kanila na bukod sa malayo sa kanilang hanapbuhay, hindi rin maayos ang mga pasilidad dito. Wala na ang ibang bahagi ng bahay tulad ng inodoro, metro ng tubig at iba pang kagamitan.

Paliwanag naman ni Marlene Espiritu, Special Investigator ng Commission on Human Rights – NCR, nawawala na umano ang mga kagamitan dahil sa tagal lumipat ng mga residente sa nasabing lugar.

MAHIGIT 89 NA PAMILYA ang sapilitang pinaalis mula sa kanilang mga tahanan matapos isagawa ang demolisyon sa kahabaan ng Mother Ignacia Street, Barangay South Triangle, Quezon City noong Mayo 5.

Tinatayang aabot sa sampung mga residente at mga pulis ang nasaktan matapos magkagitgitan ang demolition team at mga residente ng South Triangle.

Humigit kumulang 200 na katao ang apektado sa nasabing demolisyon na pinamunuan ng lokal na pamahalaan ng Lungsod ng Quezon kasama ang Quezon City Police District (QCPD) at ilang miyembro ng Bureau of Fire Protection (BFP) sakaling magkaroon ng malaking gulo.

Dati nang idineklara ng BFP

May dalawang relocation sites sa Pandi, Bulacan at Montalban, Rizal na nakalaan para sa mga residente ng South Triangle. Nauna nang inilipat sa Bulacan ang mahigit 100 pamilya matapos ang naganap na demolisyon noong nakaraang taon.

Samantala, nagbigay naman ng tulong-pinansyal ang lokal na pamahalaan na nagkakahalaga ng P25,000 para sa mga may-ari ng gusali na ayaw lumipat sa mga relocation site. Ayon kay Espiritu, ibinaba ang nasabing halaga sa P10,000, P5000 sa mga kahati, at P3000 sa mga umuupa.

“Ang totoo, walang hanapbuhay dito. Ang tubig [galing sa] poso. No choice talaga kami. Wala na kaming magawang paraan. Lumaban man kami, wala. Mabigat ang kalaban,” ani Esperanza Bravo, dating residente ng Barangay South Triangle. -

7Biyernes 12 Hunyo 2015 BALITA

From the Rubble. A resident of Barangay South Triangle, Quezon City stands on the second floor of what’s left of his home as the demolition crew continues to dismantle other houses on May 6. According to sources, the land will be used as part of a proposed tourism area by the city government. Residents are offered a relocation site in Pandi, Bulacan where there are still unfinished housing units and poor water supply. | Daniel Saniana

Recruiter at mga abogado naniniwalang inosente si Mary Jane VelosoIGINIIT NG MGA ABOGADO at ng mismong recruiter ng Overseas Filipino Worker (OFW) na si Mary Jane Veloso na inosente ang biktima sa kasong drug trafficking na isinampa laban sa kanya noong 2010.

Pansamantalang ipinagpaliban ang nauna nang hatol na kamatayan kay Veloso noong ika-28 ng Abril upang muling dinggin ang nasabing kaso sa korte kaugnay nang paglitaw ng recruiter ng

biktima na sina Ma. Christina Sergio at Julius Lacanilao noong Abril 29.

Hindi naging sapat ang ebidensya at testigo upang mapasawalang-bisa ang hatol na kamatayan para kay Veloso, ayon sa mga abogado ng biktima sa Indonesia.

Tinutukoy na dahilan ang hindi pagkakaunawaan sa pagitan nina Veloso at ng kaniyang mga abogado sa Indonesia dahil sa wikang gamit. Gayundin ang pagkuha ng isang estudyante bilang tagapagsalin sa

wikang Bahasa ng mga pagdinig sa nasabing kaso.

“Importante [na] mabigyan si [Mary Jane] ng lubos na pagkakataon na maipahayag nang buo ang kanyang karanasan at kaalaman bilang biktima,” ayon kay National Union of People’s Lawyers Secretary-General Edre Olalia.

Patuloy na imbestigasyonKasalukuyang iniimbestigahan

ang kaso ni Veloso na maaaring biktima lamang ng human

trafficking at ng mga sindikato ng mga iligal na droga, ayon sa Migrante International.

Magsisilbing saksi si Veloso sa pagdinig ng kaso laban sa mga iligal na recruiter na pinaghihinalaang kabilang sa West African Drug Syndicate na nasa likod ng nakumpiskang 2.6 kg na drogang mula sa maleta ni Veloso sa Audisucipto International Airport sa Yogyakarta, Indonesia Airport noong 2010.

Sa isinagawang paunang imbestigasyon, binigyang-diin nina Sergio at Lacanilao na wala umanong kasalanan si Veloso ngunit pinabulaanan niya ang pagkakasangkot sa West African Drug Syndicate.

Batay sa testimonya ni Veloso, inalok siya ng trabaho ni Sergio sa Malaysia bilang domestic helper kapalit ng P20,000, tricycle at cellphone. Pagdating sa Malaysia, wala na umano ang trabaho na dapat ay para sa kanya, ngunit iginiit ni Sergio na may iba pang trabaho sa Indonesia kung saan siya nahuli dahil sa droga.

Sa salaysay ni Celia Veloso, ina ni Veloso, sinubukan nilang humingi ng tulong at panagutin si Sergio ngunit pinagsabihan lamang sila nito na huwag lalapit sa awtoridad dahil kabilang siya sa malaking sindikato na maaaring kumitil sa buhay ng kanilang pamilya. Pinabulaan naman ni Sergio ang naturang pahayag batay sa affidavit na inihain niya sa korte.

Iginiit din ni Sergio na wala siyang kinalaman sa paglalagay ng mga iligal na droga sa mga gamit ni Veloso. Kaya umano siya sumuko ay dahil sa mga banta sa kaniyang buhay.

Pansamantalang mananatili si Veloso sa kulungan sa Yogyakarta, Indonesia hanggang matapos ang imbestigasyon ng kaniyang kaso sa Pilipinas.

Patuloy na panawagan para sa kalayaan ni Veloso

Kinilala ng ina ni Veloso ang sama-samang pagkilos at panawagan ng mga abogado ng biktima, ng grupong Migrante International na pangunahing nagsusulong ng karapatan ng mga OFW, at ang sambayanang Pilipino, upang iligtas ang buhay ng kanyang anak mula sa tiyak na kamatayan.

Libo-libong mga Pilipino ang nagprotesta sa harap ng Indonesian embassy at sa iba’t ibang bahagi ng bansa upang ipanawagan ang kaligtasan ng buhay ni Veloso at hustisya sa pagkakasangkot niya sa nasabing kaso. Halos 200,000 katao ang lumahok sa online na petisyon para iligtas si Veloso.

Matapos mabigyan ng ‘temporary reprieve’ si Veloso,

nanawagan ang pandaigdigang grupo para sa karapatang-pantao na International Commision of Jurists kay Jokowi Widodo, pangulo ng Indonesia, upang permanenteng tanggalin ang pataw na kamatayan kay Veloso at buwagin ang death penalty.

Ayon sa grupo, lalabagin umano ng Indonesia ang kanilang batas na pagpapawalangsala sa mga biktima ng human trafficking kapag pinatay nila si Veloso.

Binatikos naman ni Nanay Celia ang kawalan ng ligal na tulong mula sa pamahalaan sa loob ng limang taon na pagkakakulong ng kanyang anak sa Indonesia. Iginiit niyang walang kasalanan ang kanyang anak.

Hindi rin kinausap ni Pangulong Benigno Aquino III si Widodo tungkol sa kaso ni Veloso nang bumisita sa Pilipinas ang pangulo ng Indonesia noong Pebrero, ayon kay Anakpawis Partylist Representative Fernando Hicap.

Sana magsilbing paalala sa gobyerno ang sitwasyon ni Veloso para bigyan ng sapat na sahod at benepisyo ang mga manggagawa sa bansa, ayon kay Katipunan ng mga Sangguniang Mag-aaral ng UP National Chairperson Eduardo Gabral.

“The government must provide decent jobs to its citizens - jobs which contribute to nation-building. More so, all existing policies such as Aquino's Labor Export Policy which hinder the promotion of the rights and welfare of our laborers must be abolished,” ani Gabral. -

Hans Christian Marin

Adrian Kenneth Gutlay

ng Karzai ang sahod ng limang buwang pagkawala nila sa trabaho.

“Meron akong pamilya[at] isa sa mga ikinalulungkot ko ay ang baby ko[na]pinapagatas. Wala ring trabaho ang misis ko. Ako [na] lang ang nagtatrabaho, tinaggalan pa nila ako ng trabaho,” ani Bumaat.

Naniniwala man si Remos na naging epektibo ang sama-samang pagkilos ng unyon laban sa kontraktwalisasyon upang maibalik sila sa trabaho, hindi dito nagtatapos ang kanilang kampanya.

“Sa kaugalian na [kontraktwa- lisasyon] ng mga kapitalista katulad ng Karzai, sana ay itigil na nila [ito] at ituring kami na mga taong may karapatan na mabuhay kahit hindi marangya, may sahod at benepisyo,” ani Remos. -

Mga manggagawa sa Karzai, patuloy ang protesta

Mula sa pahina 5

8 EDITORIAL EXAMINATIONS

NAPATUNAYAN NA NG MGA nagdaang henerasyon na tugon sa bawat hamon ng nagbabagong panahon ang paglingon at pagsulong.

Ilang dekada na rin ang lumipas. Mula sa batong tableta na nagsilbing talaan ng impormasyon para sa ating mga ninuno noon, ngayon ating tinatamasa ang mga benepisyong hatid ng teknolohiya na lumikha sa mga gadget tulad ng cellphone at tablet na mas pinabilis ang daloy ng komunikasyon at maaaring dalhin saanman. Sa tulong naman ng Internet, ang dating manu-manong paghahatid ng balita sa bawat bayan sa bansa, ngayon sa isang klik sa kompyuter ay mararating na natin maging ang kabilang dako ng daigdig upang makibalita at makiaalam sa mga kasalukuyang isyu at krisis na pinagdadaanan ng isang lipunan.

Bagama’t mabilis ang inobasyong bitbit ng teknolohiya, hindi nagpahuli at nagpatinag ang Philippine Collegian sa pagbabagong hatid nito. Tinuklas ng pahayagang ito ang bagong espasyong nalikha upang patuloy na makapaghatid ng balita at makapangmulat sa mas malawak na hanay ng mambabasa. Nariyan halimbawa ang online website at social media accounts kung saan inilalathala rin ang mga artikulo at litratong kuha upang maging updated ang lahat sa kasalukayang nagaganap sa lipunan.

Ang Philippine Collegian, bagama’t nakasabay rin ito sa inobasyon at pagbabago, nanatili ito

sa kanyang paninidigan at prinsipyong nakasandig sa interes ng sambayanan. Nanatili itong isang alternatibong midyum, isang alternatibo na nilalaman ang mga tunay at matagal na isyu ng bawat sektor, at hinihingi ang kagyat na solusyon upang makasulong at makaalpas ang lipunan sa tanikalang gumagapos rito. Nananatili itong isang pahayagan na malaki ang kaibahan sa mainstream media na pinaghaharian ng interes na kumita at naglalayon na makapaghatid ng balita na pabor sa agenda ng mga nagmamay-ari sa kanila.

Ang patuloy na pagyabong ng pagiging kritikal at makamasa ng pahayagang ito ay marahil maiuugat sa mahabang kasaysayan na humubog rito, sapagkat ang inobasyong ito sa lipunan at ng Philippine Collegian ay hindi possible kung nakapokus lamang sa harayang pinapangako ng hinaharap. Lumang tugtugin man ito kung tutuusin, ngunit lagi-lagi tayong babalik sa kasaysayan dahil mahalaga na malaman ng isa ang kasaysayang kanyang pinanggagalingan upang makalikha ng bago at patuloy na maisabuhay ang mga aral na madadala mula sa nakalipas.

Simula’t sapol sinundan ng bawat pahina ng Philippine Collegian ang kwento ng mga estudyante sa loob ng unibersidad. Mula sa mga anti-student policies na ipinatutupad sa pamantasan hangggang sa pagtaas ng matrikula, hindi ito nagpahuli sa pag-uulat upang makapangmulat. Hindi rin ito nagpakulong sa loob ng

Sa pagpapatuloy ng kritikal na pamamahayag

unibersidad, ito rin ay nakilahok sa mga isyu sa labas na kinahaharap ng masang Pilipino sapagkat naniniwala ito na hindi kailanman kahiwalay ang mga problemang kinakaharap ng estudyante sa mga problemang bitbit ng sambayanan.

Higit pa rito, maging sa pinakamadidilim na panahon ng ating kasaysayan, nanatili itong nagdidingas at nag-aalab sa prinisipyo nitong makialam at maihatid sa masa ang impormasyon na kailangan nilang malaman. Noong panahon na ang ating bansa ay napasailalim sa diktadurya ni Marcos, ito ay naging instrumento upang mailagos ang boses ng pahayagan sa karimlang bumalot sa sambayanang Pilipino. Isa ito sa mga pahayagan na matapang na gumaod sa daluyong hatid ng kinakaharap na krisis at suliranin ng sambayanang Pilipino noong 1970’s.

Hindi masama na makisabay sa uso at sa pagbabagong dulot ng teknolohiya ang Philippine Collegian. Ngunit mahalaga na palagi itong lilingon at uusisain kung naipagpapatuloy pa rin ba nito ang mga prinsipyong binbin nito mula noon, at ang interes na nakadinig sa boses ng masa, upang patuloy na makasulong sa nagbabagong panahon.-

BULONG MAN AY MAGIGING sigaw kung ito lang ang mangangahas na basagin ang katahimikan.

Sa muling pagguhit ng kasaysayan, iluluwal ang mas malawak na espasyong lunan ng tunggalian. Sa marahang pagbuklat ng bawat pahina ng Philippine Collegian matutunghayan ang isang masaganang kasaysayan nang pagdalumat ng kabataan at ng sambayanan sa bawat hamong kanilang sinuong upang ipaglaban ang kanilang karapatan.

Walang pasubaling sinubaybayan ng Collegian ang bawat yugto ng pakikipaglaban ng mga mamamayan para sa kanilang karapatan at patuloy na pananamantala sa anumang porma. Pinatunayan na ng panahon kung paano inigpawan ng pahayagan ang mga bagay na tuwinang nakasanayan.

Bilang pahayagang lagi’t laging bumabalikwas sa nakasanayan hindi nawawala ang hamong busalan ng nasa kapangyarihan. Markado na sa

kasaysayan kung paano ipinaglaban ng mga estudyante ang tangkang pagkitil sa buhay ng pahayagan noong panahon ng Batas Militar.

Sa ika-93 taon ng Collegian magpapatuloy ang mandato nitong maging kritikal sa mga isyu---magmulat at mag-ulat nang naaayon sa kahingian ng panahon. Mananatili ang tindig ng Collegian na pagtutol sa mga palisiya at programang pilit na nilalabag ang karapatan ng estudyante at ng mamamayan.

Nagluluwal ng kapangyarihan ang mga espasyo ng tunggalian. Ito ang hamon ng panahon sa kasalukuyang henerasyon.

Sa panahong tagilid at binabasag ng ibang lunsaran ng impormasyon ang pagmumulat sa mamamayan higit ang pangangailangan ng isang pahayagang kritikal na tinutugunan ang mga isyu at binibigyang-diin ang kapakanan ng mamamayan. Sa panahong sinisikil ang

karapatan ng mamamayan matapang na inilalatag sa bawat espasyo ng pahayagan ang lapat na suri na siyang magmumulat sa sambayanan.

Kailanma’y hindi nagpahuli ang Collegian sa nagbabagong bihis na panahon, kung saan labas sa paglalathala ng papel binuksan din ng pahayagan ang bagong lunsaran ng impormasyon sa paggamit ng social media na higit na hahawan sa mas malawak na sakop ng mamamayan.

Ikinintal na ng panahon na anumang impit na tunog ng panawagan ay maririnig ng sambayanan kung may isang lunsarang buong tapang na haharap at titindig sa mga isyung kinasasangkutan ng bayan. Ipagpapatuloy ng Collegian ang pagbalikwas sa nakasanayan kung saan kritikal na sinusuri ang mga isyu ng lipunan at may tunguhing itaas ang diskurso upang higit na imulat ang mga mamamayan.

Naiukit na ng Collegian sa ilang dekada nitong pamamayahag na ang

Tugon sa hamon

hindi pagpanig ay higit na mapanganib sapagkat sa bawat sulok, sa bawat espasyo, may nagaganap na tunggalian. Sa pagsulong ng laban, malaki ang gampanin ng Collegian na palakasin ang boses ng mga mamamayan. Dadagundong sa lansangan ang yabag ng bawat estudyanteng lumalaban.

Lagi’t laging maglalaan ang pahagayan ng sapat na espasyo para sa mga dibuho at artikulong magsisiwalat ng tunay ng kalagayan ng mga mamamayan. Hindi mananahimik ang Collegian, babasagin nito ang katahimikan at patuloy na titindig sa laban.

Tayo’y anak ng kasaysayan, ngunit tayo’y nagluluwal din ng kasaysayan. -

1

2

Dibuho ni Patricia Ramos

Mary Joy Capistrano | 4th year, BS Community Development | CSWCD

Karen Ann Macalalad| 2nd year, BA Journalism | CMC

TOPIC: The continuing relevance of the Philippine Collegian. The editorial should take into consideration issues of innovation, revival of interest, accesibilty through multimedia platforms, and greater involvement of the student body, among others.

Biyernes 12 Hunyo 2015EDITORIAL EXAMINATIONS

POOK NG TUNGGALIAN ANG paglikha at paggamit ng tinig. Hindi lamang ito sa paggamit ng mga retorika o anyo na nagbibigay porma sa nilalaman ng isang pahayag. Lalo na sa bagong milenyo kung kailan hindi na lamang namumutawi sa bibig ang paghahatid ng isang mensahe at mas marami nang espasyo upang magpahayag at magamit ang kalayaan sa pagpapahayag na isang mahalagang karapatang pantao.

Sa pangkabuuan, pulitikal ang paggamit at paglikha tinig. Pansining malapit din ang tunog nito sa salitang tindig. Lumalabas ang sensibilidad at diwa ng pinagmumulan ng tinig sa porma at nilalaman ng mensahe. May nalikhang sariling tinig ang Philippine Collegian sa pag-iral nito sa loob ng pamantasan sa nililikha nitong pagtindig na naging marka ng kasaysayang patuloy nitong dinadala sa kasalukuyan.

Bunga ang hindi mabuburang papel nito sa kasaysayan bilang isang pahayagang naglabas ng hindi natinag nitong pagtindig sa karapatan sa pamamahayag noong panahon ng batas-militar. Nagmumula ang sinasandalan nitong pagkakakilanlan sa paglagpas nito sa kakayahan at inaasahan dito bilang isang pahayagan lamang sa loob ng pamantasan. Hinigitan nito ang papel

ng pagbabalita. Naging malay ito sa papel ng pahayagan sa paghubog sa kamalayang umiiral sa loob at labas ng pamantasan.

Marami na ngang mga paraan sa pagpapahayag; mga bagong porma at nilalaman. Kahit na may mga pag-atras at pag-unlad sa kasalukuyan habang patuloy itong nakatingin sa liwanag ng hinaharap, walang malilikhang kasaysayan kung wala ang pagtindig.

Sa pagdating ng teknolohiyang biyaya ng Internet na nagpabilis at nagbigay ng mas malawak na espasyo sa mas maraming tinig na kaya nitong paabutan, lumikha ito ng mas maraming nagtutunggaliang kapangyarihan. Nagtutunggaliang pulitika. Dahil na rin sa kalayaang relatibo sa may pagkakataong makahawak nito, hindi na lamang mga pahayagan ang kayang maglabas ng pagtindig at pahayag.

Tapos na ba ang kasaysayan ng pagpili ng tindig ng Philippine Collegian sa pagpasok ng bagong milenyo? Sapat na ba ang kaluwagang naibibigay ng Internet sa paghahatid ng saloobin at paglikha ng ugnayan na maipapahayag lamang dati, sa pamamagitan ng mga alternatibong pahayagan kagaya ng Kule?

Bagaman may social-media, apektado pa

rin ang tunggalian sa loob nito ng opinyong nalilikha ng mainstream media. Kahit pa may sariling layaw ang mga may kakayahang magpahayag ng saloobin sa loob ng Internet, hindi ito makalalabas sa impluwensyang nalilikha ng mga pahayagan. Naging mainit na usapin ito noong mga nakalipas na araw. Tila naidiin sa pader ang isa sa nangungunang pahayagan sa bansa. Matapos itong maglabas ng balitang hindi nakatulong sa paglinaw sa kaso ni Mary Jane. May naging pagkukulang din sa paglabas ng kritikal na pahayag, na mas piniling ibalita ang namamayaning pangaalipusta kay ginang Celia Veloso na ina ng Pilipinang kinakasuhan ngayon sa Indonesia.

Hindi pangkaraniwan ang pagkakataong naibigay sa ina ni Mary Jane; ginang Celia Veloso na magpahayag sa harap ng daang libong dumalo sa protesta sa araw ng mga manggagawa. Ginamit niya ang pagkakataon upang ilabas ang kanyang saloobin sa gubyerno sa sinapit ng kanyang anak. Hindi araw-araw nabibigyan ng pagkakataon ang kagaya ni ginang Celia Veloso na marinig ang tinig, lumipas man ang mga araw sa loob ng limang taong nasa bilangguan ang kanyang anak. Hindi kagaya ng mga nambatikos kay ginang Veloso, na may facebook at twitter na sa isang pindot, mayroon kaagad na espasyo

Paglikha ng tin(d)ig sa loob at labas ng mga pahina

MEANINGFUL PROGRESS necessitates the critical interrogation of the past, present and future.

The epic of the Filipino people will be told in different ways. There will be those who will remember it as a tale of clashing personalities. There will be those who will say that we have reached the epilogue of a once glorious past. And only a few will tell an ongoing narrative of struggle.

For the longest time, the Philippine Collegian has always stood by the students and the people in asserting their rights inside and outside the university. The Collegian continues to immerse itself with the masses and carries their issues in its pages. In today’s society where spaces to voice out concerns are either controlled by the state or run by corporations, rarely can the people’s narrative be told anywhere else.

Our memory of the past is determined by institutions such as public education

that tell a history devoid of the people’s victories. Our textbooks for instance, narrate the fall of the Marcos regime through the family feud between them and the Aquinos rather than the strength of the people in the streets.

Today, various interests and political biases of the media skew our perception of the present. After Mary Jane Veloso’s mother criticized the Aquino administration’s handling of her daughter’s case, newspapers ran headlines that directly attacked her and the people that stood behind the family such as “#Firing squad for Celia Veloso” and “Militants use Velosos in labor protest rallies.”

Even our future is not safe from misrepresentation. As the 2016 elections draw near, the media frames a future that is solely dependent on the personalities that will run even though political and corruption scandals hound current front runners Vice President

Jejomar Binay and Senator Antonio Trillanes IV.

As one of the few truly independent media, the Collegian is therefore tasked to cut through the misrepresentation and set the record straight in history.

Although the Collegian possesses a small circulation, being a community newspaper of UP Diliman, journalistic conduct require the publication to be fearless and critical. Journalism not only reports the news, but dare to release biting accounts that hold those in power accountable.

At a time when newsrooms have modernized and new media affords us easier ways to communicate, the Collegian must utilize the potential of new innovations to deliver its scathing critique to the widest rank of people. For breaking news, the Collegian has set up its own website and Facebook page. For truly moving stories, multimedia reports allow students to see the people’s plight outside the four corners

na maaaring maipahatid ang kahit tukso o panunuya. Hindi naman aasahan ng kahit sino na magkaroon ng Facebook o twitter ang ina ng anak na naitulak sa pangingibang bansa bunga ng kahirapan.

Bagong pook ng tunggalian ang Internet. Bagong hamon ito sa Philippine Collegian na makihamok sa tunggaliang lulan ng bagong espasyo. Nasa Internet rin ang karamihan ng mga bagong mambabasa. Kinakailangang palawakin nito ang impluwensya ng pagsagupa nito sa naghaharing naratibo sa espasyo ng Internet. Higit sa lahat, kailangan nitong iangat ang diskurso. Sa pagtunggali, at paglahok ng mga tinig na hindi pangkaraniwang naririnig sa naghaharing kaayusan.

Nagpapatuoly ang halaga ng pagtindig ng Kule sa tabi ng mga inaapi; sa loob at labas ng pamantasan, ang kasaysayang patuloy nitong isinasabuhay. Sa pagiging tapat nito sa paglahok at paghubog ng makabuluhang pagtindig, saksi ang mga Iskolar ng Bayan na may kritikal na pagdalumat sa kasalukuyan na kapwa makapaghahatid ng nagkakaisang tinig sa pagtindig sa patuloy na pagbuhay sa makasaysayang papel ng Philippine Collegian sa pamantasan at lipunan. -

(Untitled)

Setting the record straightof their classrooms and computer monitors.

It is the job of the Collegian to provide an alternative perspective that no only defies the status quo but mobilizes the Filipino people to change it. After all, a community newspaper is also a community organizer.

However, at the end of the day, no amount of likes or virtual engagement can replace the hands-on reporting that defines the Collegian. The paper has always banked on the united strength of the students and of the people. Together, we have fought against budget cuts and countless attempts to strip the university off of its public character. It is still the united strength of the readers rather than the Collegian itself that write history.

In the end, when we remember our history as a people, the Collegian will be there to provide a liberating account of our past, present, and future. Ultimately, we ourselves create this story. Ours is a narrative of united victories. Ours is an epic of constant struggle. -

OUR SOCIETY, THOUGH responsible for both wonders that defy imagination and horrors that defy civilization, easily forgets the wrong that it has done and demands new wonders as a right. The more fortunate around us have access to the full range of modern marvels, and more often than not, they are children armed with the power of gods.

What began as a gallery of tools for improving humanity has become a toy box. Like toys scattered on a bedroom floor, the technology available to the average, middle-class Filipino has become a fixation and an end in itself. A whole generation of men and women with the means and capacity to address

our nation’s most pressing needs are busy pressing “Like” instead. Social issues have been confined to social networks where participation only happens if it boosts public image, and bitter truths are no longer the subject of photography, as photographers grow ever more entranced with the sight of their own faces.

It would be wrong, however, to heap all the blame on this generation for their shortcomings. After all, it would be wrong to blame a spoiled child for being spoiled, and to celebrate a prodigy for its talent. Who we become is a matter of nature and nurture, and in the case of the younger generation of middle-class Filipinos there is a staggering lack of nurture. Instead,

many of us are being raised by the very screens and gadgets that we must learn to handle responsibly.

The irony of being raised by the media is that the media never wants us to mature. Driven by the need for profit, it encourages dependency for the sake of entertainment, keeping up with the latest trends, and propelling one’s image to greater, emptier heights. It takes advantage of our childlike wonder to keep us children for as long as it has something to gain from us.

Since time immemorial, the Philippine Collegian has resisted the tide of selfishness. It has stood as an institution that believes in the formative goal of media, refusing to let society slip

into the hands of apathy, selfishness, and blind consumerism. It is fearless in its methods, crafting statements with artistic care, but loading them with fire and venom when the need arises. As the future looms, this relevance will be put into greater action as the periodical adapts to reclaim technology in the name of greater social development –like antibodies to a virus.

The Philippine Collegian is a timely institution and a call to action, sounding throughout every corner of the university and gathering students to act as one. And so will it remain loyal to the school and the nation, for as long as the nation’s brightest young minds need guidance. -

Dibuho ni Patricia RamosDisenyo ng pahina ni Ashley Garcia

Christian Lemuel Magaling | 4th year, BA Malikhaing Pagsulat sa Filipino| CAL

Ronn Joshua Bautista | 3rd year, BA Journalism | CMC

Jose Antonio Sison | 3rd year, BA Political Science | CSSP

3

4

5

TOPIC: The continuing relevance of the Philippine Collegian. The editorial should take into consideration issues of innovation, revival of interest, accesibilty through multimedia platforms, and greater involvement of the student body, among others.

10 Biyernes 12 Hunyo 2015LATHALAIN

KIM,* A FRESHMAN CREATIVE Writing student in UP Diliman (UPD), finds herself lucky to be able to get a scholarship that will pay for her tuition in full. For her, this was a big help to her parents who are both working hard abroad for their family.

During the enrolment, however, Kim was forced to shell out P2,253 for other school fees (OSF), as this was not covered by her scholarship. “[I think these OSFs] are redundant, meaningless, and suspicious,” she comments, despite the claims that such fees go to the benefit of the university. This could have been a big

addition to her daily allowance of P200 which already covers her food, transportation, and school supplies.

With only little funding from the government, OSFs together with the tuition in the university snowball into huge proportions. While remaining dubious and questionable, these additional fees essentially hinder students in the university in enjoying accessible and quality

education.

Questionable feesEvery semester, UP

students pay for several OSFs listed at the upper

right hand corner of the Form 5, including a library fee, athletics

fee, registration fee, medical fee, cultural

fee, internet fee, energy fee, student fund, deposit/entrance fee, and

an “others” fee, all adding up to a total of

approximately P2,500.Students from other colleges,

meanwhile, pay much more due to laboratory fees. In the College of Engineering, for instance, some students pay as much as P3,500. Proposals of laboratory fee increase are also underway in selected graduate and undergraduate Engineering courses.

“These fees are subjected to careful analysis and scrutiny. The intended use of the funds is for the improvements for classroom facilities, library services, etc,” according to the UP System Fiscal Policies and Operations Committee (SFPOC).

However, Kim finds some fees to be unclear. “I am especially pertaining to the ‘other fees’. Also, [I think] OSFs are redundant because they don’t do [much] for the students or facilities,” Kim says.

This academic year’s total cost of OSFs ballooned by more than 400 percent from P16 in 1981. Commission on Higher Education (CHED) Memorandum of Order 3-2012 states that “the imposition, collection, and increase in tuition, other school fees, and the introduction of new school fees shall be allowed, provided they are transparent and compliant with the requirements set forth by law and this regulation.”

In other UP units particularly in UP Manila (UPM), however, the breakdown of the OSFs is not readily available to the students, and the total cost paid by students are already included in the tuition presented via the Student Academic Information System.

Through his persistence, Michael,* a freshman student in UPM, was only able to see the breakdown [of the

on other school fees. This fact vividly portrays the commission’s failure to monitor, much less regulate, the incessant OSFs imposed on students every enrollment period,” says Kabataan Partylist (KPL) Representative Terry Ridon.

From 2010 to 2014, the 110 SUCs were able to collect a whopping P13.5 billion from OSFs, according to a study by KPL. Moreover, around 1.1 million public tertiary students shelled out around P12,000 each for these OSFs from 2010 to 2013, according to data from the Department of Budget and Management.

“The data itself is appalling. In a span of just four years, SUCs were able to collect fees that are enough to pave 1,000 kilometers of farm-to-market roads or construct around 3,000 health centers. And we need to point out that this is just [from] collection of other school fees. Just think about how much more funds are taken from students through tuition,” Ridon says.

Essentially, the constant increase of these school fees have become “prohibitive in nature, to being actual deterrents for millions of Filipino youth who wish to have access to quality education,” according to the statement of the National Union of Students in the Philippines.

Deliberate abandonmentThese school fees, however,

are not merely promoted by school administrators but even handcrafted by the government itself. Since President Benigno Aquino III assumed office in 2010, both tuition and other school fees collected from students from SUCs have steadily increased, with OSF collection doubling in just four years.

Aquino’s educational policies, including the Roadmap to Public High Education Reforms, promote SUCs to become financially self-sufficient through generation of income from other means such as private partnerships, according to NUSP National President Sarah Elago. These are manifested through the constant budget cuts and tuition hike policies that SUCs are experiencing.

“Instead of putting a halt to tuition and other school fees increases, especially in private schools and universities, the Aquino administration allows these school administrators and owners to raise tuition according to their profit-oriented whims and desires,” Elago adds.

Several schools which had raised tuition and OSFs last year have plans to impose another round of increase this year.

The lack of support from the government in the education sector forces Filipino families to dig deep into their pockets to fund these fees imposed upon them by the universities. Essentially, these financial hindrances pull deserving students away from the cusp of a promising future.

“[SUCs] exist for the students. If they don’t serve the students and their upbringing as a future hope for the country, then their purpose is nulled,” Kim says. - *not their real names

Page design by Ashley GarciaIllustration by Joshua Rioja

Under

scrutinyState abandonment in other school fees

Angelica Y. Yang

OSFs] when he requested for it. “Pinakita lang sa akin

[ang breakdown] ng staff sa SAIS, but I never had a copy of

it, and only employees can see the breakdown. Wala siya sa SAIS. ‘Yung

Form 5 namin shows the total fee only.”

Actual deterrentsWhile the OSFs get more expensive

every year in UP as well as in other state universities and colleges (SUCs), school administrators and the government fail to become transparent to the issues surrounding these fees.

“CHED releases annual reports on tuition increases but fails to report

BEING A STUDENT IN UP Diliman (UPD) means having eaten at least once in the College of Arts and Sciences Alumni Association Food Center (CASAA). Its popularity among the students, however, does not simply include the wide array of food offered in the stalls.―It extends to the cafeteria’s agile busboys, earning their nickname ‘ninjas’.

As a ninja, Emilio Serrano, or simply Kuya Emil, gives importance to efficiency in his work. He is already well-trained at cleaning tables and washing dishes swiftly after years of service in CASAA since 1986.Yet from being a regular employee for 28 years, Kuya Emil became a contractual employee this year after UP became the new employer of the workers in CASAA.

The case of the CASAA employees is just one of the many issues currently faced by workers in UP. It seems, however, that their plight stems from the actions and policies of the UP administration that are unfavorable to them.

Faced with uncertaintyIn December 2014, the contract

between CASAA and Business Concessions Office (BCO) ended and the alumni association can no longer sustain the food center’s operation. Kuya Emil, his co-ninjas, the dishwashers, and the cashiers in the food center hired by the alumni association were all in danger of losing their jobs.

Fortunately, after a series of negotiations, the UP administration absorbed the CASAA employees, but with a catch: Kuya Emil and his coworkers were able to keep their jobs as UP contractuals.

There are three types of employees in UP: the regular employees, UP contractuals and non-UP contractuals. Regular employees include professors, librarians, and a few guards and office workers, among others. Most of them work at least eight hours each day and receive benefits entitled to a regular employee.

UP contractuals like Kuya Emil, on the other hand, receive the same benefits as regular employees but do not have security with their jobs and may be fired anytime.“[Kahit na] parehas ‘yung benefits ng UP contractual at regular, iba pa rin yung [may security of tenure]. Hindi mo alam baka after six months wala ka nang trabaho,” says Nelin Estocando of Alliance of Contractual Employees in UP (ACE UP).

Meanwhile, non-UP contractuals are employees hired by third-party outsource providers who do not receive benefits, and are also uncertain of renewing their contracts every six months. They include workers in the Campus Maintenance Office and researchers, among others.

While 282 contractual employees were regularized from 2011 to 2013, there remains 1,009 contractuals out of more than 4,500 employees in the

university and most of them, according to Estocando, have worked long enough but were never regularized.

Chain reactionFrom the recent spate of issues

concerning workers in UP, it has been evident that the trend of contractualization is growing in the university, creating an environment that further marginalizes workers.

In January, UP President Alfredo Pascual removed the 334 provisions from the UP Personnel Services Itemization Plantilla of Personnel without consulting the members of the different unions in the university. According to Pascual, the abolition of those items did not affect any employees working in UP, since those positions are the positions with the lowest salary grade and unoccupied at the same time.

ACE UP, however, says that it will only result in the drastic increase of contractual employees in UP. “Ang kontraktwalisasyon ay isang porma ng pagkakait [ng mga karapatan] na dapat tinatamasa ng lahat ng mga manggagawa,” says Felix Parinas, President of All UP Workers’ Union.

Additionally, another group of workers in the university have also faced problems, as UP initially decided to implement actions that are too restricting for vendors like Nanay Celia Bacaran.

At her old age of 65, Nanay Celia relies upon her income from selling turon and karyoka in supporting the expenses of her children and grandchildren. She was threatened of losing her steady income, however, after the UP administration recently decided to relocate vendors, as well as to increase the rental fees of kiosks.

“Sa kalagayan [ng mga kagaya] ni Nanay Celia, hindi na sila makakahanap ng [mapagkakakitaan],” says Edna Sinoy of Samahan ng Manininda sa UP, a union of vendors in the university. Yet the proposal was unsuccessful after SMUP mobilized and gathered 5,000 signatures from the UP community in countering the decision of the administration.

Larger pictureIn reality, the current state of the

workers in UP is only reflective of the worsening conditions of workers in the country — spiking rates of unemployment, low wages, and a government bent on implementing policies that only exacerbate the contractualization of employees.

In 2012, more than 30 percent of the total employment in the Philippines consists of employees holding no benefits and security of tenure, added with a very low possibility of them getting regularized, according to the Bureau of Labor and Employment Statistics Integrated Survey. In big companies, for instance in San Miguel Corporation, the number of regular employees dropped to approximately 1,000 from 26,000.

“The spread of contractual employment has definitely contributed to the spread of hunger and poverty among Filipino families,” says Jerome Adonis of Kilusang Mayo Uno (KMU), a militant labor group in the country. In fact, the current minimum wage of workers in Metro Manila pegged at P466 is no longer enough. Every family should earn at least P1,043 each day in order to pay and provide for their basic needs, according to independent research institution IBON Foundation.

With this, KMU has been pushing to increase the minimum monthly salary of employees all over the country to around P16,000. “With prices of basic commodities and services rising endlessly, the fight a national minimum wage for all workers has never been as timely,” says Christopher Oliquino of KMU.

UP Vice Chancellor for Administration Virginia Yap says that they could give the P16,000 minimum wage that the workers in UP are asking if funds will be provided. “Any increase in the minimum wage or monthly income of the workers will be a lot of help to improve their economic welfare,” she adds.

It has been quite apparent in recent years, however, that the government was never keen in strengthening the labor force in the country, shown by the recently approved wage increase only amounting to a meager P15 a day.

Inside and outside of UP, there are workers skipping lunch everyday to save money, earning barely enough to sustain their families without realizing that they are key contributors to the progress of the country. But without concrete actions from the government, the plight for better conditions for workers like Kuya Emil and Nanay Celia will remain relevant as ever. -

Daniel Boone

Page design by Ashley Garcia

11Biyernes 12 Hunyo 2015 LATHALAIN

Also known as one of the CASAA ninjas, Emilio Serrano has been working for 29 years as a busboy in the previously alumni-administered establishment. Employees like him almost lost their jobs last year when the food center’s contract was terminated and rental fees were almost increased.

On average, vendors like Cecilia Bacaran, 65, earns P300 to P400 by selling turon and karyoka around the east side of Palma Hall. Like other vendors in the university, Nanay Celia faces the fear of losing her job as the university guidelines impose that vendors over the age of 65 are no longer allowed to work.

Photo by Dylan Reyes

Photo by Adrian Kenneth Gutlay

Reality checkProbing into the plight of workers in UP

TUPUKIN MAN NG APOY ANG katawan ng 72 manggagawa sa loob ng gusali ng Kentex Manufacturing Corp., at hampasin man ng nangingitim na tubig ang humigit kumulang 150 trabahador na nagsasagawa ng piket sa Tanduay Distillery Inc., mas nag-alab ang damdamin ng manggagawang sektor na makamit ang kalayaan mula sa mga kapitalistang gahaman.

Ginising ng trahedya sa Kentex ang pulso ng sambayanan na tingnan ang masahol nilang kalagayan na ikinukubli ng pamahalaan. Pinaigting nito ang pagtindig ng mga empleyado ng Tanduay na lumaban sa pananamantala ng pamunuan at tutulan ang malawakang kontraktwalisasyon sa kanilang hanay.

Tunay nga, na sa bansang hinubog ng kasaysayan ng pakikibaka upang makamit ang kalayaan, ay napatunayan na ang sama-samang pagkilos ang tutugon upang makabangon muli sa unos at trahedyang kinakaharap ng sambayanan.

Kailanma’y hindi mapipigilan ng apoy at tubig ang mga manggagawa ng Kentex at Tanduay na manindigan sa kanilang mga batayang karapatan.

Pakikiisa sa laban ng mga manggagawa ng

Kentex at Tanduay

Taas-kamao

12 Biyernes 12 Hunyo 2015GRAPIX

Akda ni Karen Ann Macalalad Mga kuha ni Dylan Reyes

13Biyernes 12 Hunyo 2015 KULTURA

KAMAKAILAN LAMANG NANG umusbong – o muling umusbong – ang panibagong mukha ng pagtatanghal gamit ang mga salita. Ito ay tinatawag na Spoken Poetry, Spoken Word o Slam Poetry. Maihahalintulad ito sa isang balagtasan kung saan nagtutunggalian ang dalawang panig hinggil sa kanilang tindig sa isang isyu.

Bagong Sal(i)ta + Binuhay na Tradisyon

Madalas ginaganap sa mga cafés ang spoken poetry tulad ng Sev’s Café, Conspiracy Garden Café at sa Guijo Café + Bar. Isinasagawa rin ito sa mga art gallery tulad ng Mag:net Gallery at sa live events tulad ng Intramuros Pasyal Sunday na proyekto ng Viva Manila taun-taon. Madalang ang mga ilaw, mayroong entablado sa harap, nagkalat ang mga upuan at lamesa. Nagkakaroon lamang ng bayad sa panonood ng spoken poetry kung ang pagtatanghal ay kabilang lamang sa isang mas malaking kaganapan, at libre naman pag purong spoken poetry lang ang itatanghal.

Sari-sari ang tumatangkilik at nanonood ng spoken poetry: mula sa mga mas nakatatandang nahilig o naimpluwensiyahan ng balagtasan hanggang sa mga kabataan ngayon na nahumaling sa fliptop.

Taong 1924 nang unang umusbong ang pormal na patimpalak na pagtatanghal ng patula o balagtasan kung saan mayroong dalawang kalahok at isang tagapamagitan. Ayon sa pag-aaral ni Prop. Galileo S. Zafra, Ph.D. na Balagtasan: Kasaysayan at Antolohiya, naging popular noon sa panitikang Pilipino ang Balagtasan sapagkat nagmula ito sa naunang poetic joust na duplo na ang layunin ay mabawasan ang kalungkutan ng mga namatayan sa pamamagitan ng biro at palaisipan na nang lumaon ay umunlad bilang paligsahan. Sa mga Tagalog at ilang tagahanga at kaibigan ng makatang si Francisco Balagtas, ang patulang tunggalian o pagtatahanghal, nang lumaon, ay tinagurian nilang “Balagtasan” bilang pagkilala sa tradisyon at impluwensiya ni Balagtas.

Taong 2007, nagkaroon ng tinatawag na Fliptop, isang porma ng debate, banatan at biruan, sa paraang freestyle o paraang tugmaan o halo, ng mga rap artist o rapper na nais patunayan ang galing sa pakikipagtalastasan. Binubuo ito ng tatlong round battles. Pipiliin ng sa minimum ay tatlong hurado mula sa manonood at isponsor ang magwawagi.

Sa tradisyon ng bansa, ang mga katutubong tula, ang mga epiko, tulang bayan, dupluhan at maging ang balagtasan, ay patotoo na pasalita o oral ang tradisyon ng pagtatanghal ng pagtula sa Pilipinas. Patunay ang mga ito na mayaman ang kulturang Pilipino sa oral na tradisyon. Hanggang

sa dumating ang modernong fliptop at spoken poetry, patuloy ang presensya ng tula sa masa kung kaya malaki ang epekto nito sa pagbabago sa lipunan.

Pagtatasa ng IdeyaMahalaga ang koneksyon sa isa’t

isa ng makata at manonood sapagkat nagsisilbi ito bilang isa sa mga lunsaran ng ideolohiya at politika. Malaki ang potensiyal na maipasok ng nagtatanghal sa isipan ng mga manonood ang nais ipahayag ng tulang kanyang binibigkas. Ang ganitong realidad ay nagbubunga ng interbensiyon sa pagitan ng makata at manonood – kung tatanggapin o iwawaksi ng manonood ang ideolohiya at politika ng makata. Ang pagtula ay maaaring magsilbi sa interes ng makapangyarihang iilan, ngunit maaari rin itong maging potensiyal na instrumento at kultura para sa pagsusulong ng mga interes ng nakararami. Sa ganitong pahayag, masasabing malaki ang potensiyal na makapagsulong ang pagtula, tulad ng spoken poetry, ng pagbabago na makakapagpamulat sa masa sa iba’t ibang isyu ng lipunan.

Maraming piyesa ang spoken poetry na ginagamit at itinatanghal sa harap ng mga manonood upang magsulong ng kaayusan sa lipunan at mapagpalayang pakikibaka. Ayon kay Prop. Mykel Andrada ng Departamento ng Filipino at Panitikan ng Pilipinas (DFPP) ng UP Diliman, bukod sa ang tradisyon ng pagtula sa bansa ay tradisyon ng pananatili ng katutubong mga porma ng pagtula at kultural na asimilasyon, ito’y tradisyon din ng pangkulturang imperyalismo o iyong pagpapalawak ng isang estado ng kanyang kapangyarihan sa pamamagitan ng paghubog, pag-impluwensya o pagkitil sa kultura ng kinokolonya. Subersibo o mapagsalungang tradisyon din ito ng kung paano ito binabago at ginagawang progresibo ng mamamayan at ng mga mapagpalayang kilusang panlipunan.

Ang mga makabayan at progresibong spoken poetry ay isang instrumento ng lipunan upang ipaabot sa masa kung ano ang totoong nangyayari sa bansa. Nakapagsusulong ang naturang paraan ng pagtula ng nasyonalismo at pagmumulat sa matalinong pagtingin sa mga nangyayari sa lipunan.

Pagpapatuloy ng PagpapatalasHindi na bago sa lahat ang

pagbabago. Napatunayan nang mahalaga ang spoken poetry sa paksang kaayusang panlipunan at mayroon din itong sariling pamamaraan upang makibagay sa pagbabago. Gayun ang dayalektika.

Nanatili ang tula sa bansa mula noon hanggang sa kasalukyan bunga ng Dibuho ni Patricia Ramos

Disenyo ng pahina ni Ashley Garcia

patuloy na paggamit at pagpapaunlad nito. Sa isang artikulo ni Dennis O’Neil na “Processes of Change,” tinatalakay na ang mga mamamayan ang nagpapanatili, nagpapatuloy, nagwawakas o nagpapabago sa mga kultura. Kung kaya’t sinasabi na may “sariling paraan” ang kultura sa pagpapatuloy nito. Nanatili ang tula at pagbigkas nito sa spoken poetry. Samantala, nawala ang pagkakaroon ng pagtatalo na nasa balagtasan at fliptop. Gayunman, hindi ito nangangahulugan na walang natitirang bakas ang naunang kultura sa pagpormula ng panibago. Integrasyon ang nangyayari rito kung saan pinagsasama ang naunang kultura sa bago, at dito, nananatili ang esensya ng isang kultura ng pagbuhay sa tula.

Ang kultura ng pagtula ay dinamiko kaya’t nananatili ito, dahil ang presensya ng isang bagay ay nangangahulugan ng pananatili nito sa bokabularyo ng masa. Malinaw na hindi mamamatay ang tula kahit patuloy ang pagbabago. Ito ang tinatawag sa pangkulturang pag-aaral na continuum.

Malaon nang makita sa tradisyon ng pagtula sa bansa na ang tula--at ang mga makata--ay may malaking potensiyal bilang mga ahente ng tunay at makabuluhang pagbabago sa lipunan. Ito ang responsibilidad sa mga makata ng kasalukuyang henerasyon. Sa patuloy na pagbabago ng pagtula, nagpapatuloy ang krisis ng bansa. Kung kaya’t tulad ng tula at panitikan, ang kultura ay dapat magsilbi para sa pagpapalaya ng bayan. Sa ganoon magiging matalas ang salita bilang punyal ng politikal na pagbabago. -

Sheila Talatala Abarra

TALAS NG SALITA

14 Biyernes 12 Hunyo 2015GRAPIX

BILANG PAGGUNITA SA ARAW NG PAGGAWA noong ika-1 ng Mayo, muling pinaigting ng libo-libong mga manggagawa kasama ang iba pang mga sektor ang panawagan na P16,000 na minimum na pambansang sahod kada buwan.

Batay sa datos ng National Wages and Productivity Commission noong Oktubre 2014 para sa Metro Manila, tumatanggap ang m ga manggagawa sa publikong sektor ng P9000 na buwanang sahod samantalang P466 kada

araw naman ang tinatanggap ng mga manggagawa mula sa pribadong sektor.

Kaugnay nito, nanindigan ang mga manggagawa na bumaba sa pwesto si BS Aquino dahil sa pagpapatuloy ng malawakang kontraktwalisasyon, kawalan, at kakulangan ng trabaho sa ilalim ng kaniyang administrasyon. Gayundin, tinutukoy na dahilan ang kawalan ng seguridad sa trabaho bunga ng labor-export policy na higit na nagpapahirap sa mga OFW kagaya ni Mary Jane Veloso.

KAPIT-BISIG: Pagpapatibay ng Lakas-Paggawa

Mga kuha ni Adrian Kenneth Gutlay

internationalize kuno, tayo ang tutustos sa kanilang pagkukulang sa edukasyon sa porma ng mas mataas na matrikula at iba pang dagdag na bayarin.

Ngayon nga pinagkakakitaan na tayo ng unibersidad gamit ang STFAP o ST System. Paano kung gamitin na ang ganitong sistema sa buong Pilipinas, sinong kawawa at sinong makikinabang?

Marami pang isyu ang pamantasan na higit na kailangang tugunan katulad na lamang ng patuloy na pagtaas ng matrikula, kakulangan sa maayos na pasilidad at hindi sapat na bilang ng mga gurong magtuturo.

Hindi ko alam kung naririnig o pinakikinggan man lang ba tayo ng admin. O parang bolang bumabalik

lang sa atin ang bawat hinaing na pinupukol natin ukol sa mga palisiyang hindi tumutugon sa pangangailangan ng mga estudyanteng katulad natin.

Ewan, pero parang tuluyan nang nilamon ng bulok na sistema ang pagiging “National University” ng UP at hindi na tayo matatawag pang mga “Iskolar ng Bayan.” -

estudyante, heto tayo’t magsisimula pa lamang ang bakasyon kung saan wala na tayong inabutan na family outing. Ngayon natin masusubukan magbeach sa panahon ng tag-ulan.

Baka nga naman magandang bagay na nadagdagan ang araw ng Christmas break. Tipong ‘‘yung mga araw na nagbabakasyon na dapat tayo ay ginugugol pa natin sa loob ng silid-aralan kasabay ng nagbabagang init dahil wala namang maayos na bentilasyon. Iilan nga lang ba ang mga airconditioned na kwarto? Mabuti pa ang opisina ng mga opisyal ng unibersidad, de-aircon habang tayo’y tila nasusunog na sa impyerno.

Ayos lang talaga ‘yan. Isipin niyo para daw sa internationalization ang ganitong pagbabago. Higit daw nitong mapauunlad ang ekonomiya ng ating bansa sa paghahanay ng antas ng ating edukasyon sa Asya. Oh diba? Dagdag kita rin ito para sa mga dayuhang namumuhunan sa bansa.

Pero malamang dagdag-pasanin na naman ito sa ating mga magulang. Dahil pokus ang pamahalaan sa pag-

PASAKALYE

IPINANGANAK KA SA LUPANG tuyot sa pag-asa at kaunlaran; ang iyong puso’y isang halamang uhaw na uhaw sa tubig-ulan. Itinanim mo ang buto ng iyong kamusmusan at tinawag itong daan patungong kalayaan. Binungkal mo ang pira-pirasong daigdig na sa iyo’y pinagkait; sa ilalim ng bughaw na kalangitan yumabong ang isang lakas na ‘di kailanman padadaig. Kaya’t huwag mong bibitiwan ang karit. Tumindig ka hanggang matapos ang laban, sa sikat ng araw o sa buhos ng ulan.

Pinasan mo sa iyong balikat ang dantaong pasakit na namana mo sa iyong mga ninuno. Binuhat mo ang ilang sako ng semento, graba at pangako. Ininda mo ang maghapong pagkahapo; pinunasan mo sa iyong noo ang pawis na tanda ng iyong ‘di pagsuko. Dahan-dahan, paunti-unti, binubuo mo ang isang tulay na magdudugtong sa magkahiwalay

na uri, na magbubukas ng landas patungo sa iyong kasarinlan. Kaya’t samahan mo ang mga taong nais na ring makatawid. Kapit-bisig niyong

lansagin ang mga harang.

P i n a g l i n g - kuran mo ang iyong mga amo nang walang pag-iimbot at pagkukunwari. Naniwala ka na ang bawat makinilyang iyong pinipihit, bawat platong iyong h i n u h u g a s a n , b a w a t k u b r e k a m a n g iyong pinapalitan

ay may kapalit na kaginhawaan, bukas o sa makalawa man. Ikinintal mo sa iyong isipan na ang pagkalinga mo sa anak ng iba ay anak na iniluwal na rin ng iyong sikmura dahil walang bata ang nararapat mag-isa. Kaya naman taas-noo mong ipagmalaki ang paglilingkod mo nang may dangal sa kabila ng katiwalian ng iyong mga pinuno.

Nag-aral ka at pinilit makapagtapos para lamang mapagtanto na ang karunungan ay ‘di nakukulong sa apat na sulok ng paaralan. Sa iyong diwa umusbong ang isang pag-unawa na ang karapatan mo bilang tao ay ‘di lamang para sa’yo, ito’y para rin sa kapwa mo. Sa araw-araw na pagtahak mo sa gitna ng naglalakihang gusali at nagkikiskisang mga jeepney huwag mo sanang kalimutan ang lahat ng iyong dapat ipaglaban. Kung ang kasama mo’y binusalan sa bibig, sumigaw ka para sa kanya hanggang ikaw ay pakinggan. Kumilos ka at patuloy na makibaka, dahil hindi natatapos sa diploma at medalya, at sa tukso ng pera, ang ganap na paglaya.

Pilit ka mang nililinlang ng sistema sa pangako ng pagbabago at pilit na pinipiringan ang iyong mga mata, tuwina ka namang kumakawala sa iyong tanikalang ginto upang mamulat sa katotohanan.

Bagtasin natin ang kahabaan ng lansangan nang magkakasama. At kung sa iyong paglalakad ika’y mapagod at madapa, huwag kang mabahala dahil nandito ako upang akayin ka. Hindi ka nag-iisa. -

Kumilos ka at patuloy na makibaka, dahil hindi natatapos sa diploma at medalya, at sa tukso ng pera, ang ganap na paglaya

Jerome Tagaro

Nagbabagang hell week

Tuloy ang labanKeith Difuntorum

Ngayon natin masusubukan magbeach sa panahon ng tag-ulan

KUNG MAY HINDI AKO makakalimutang karanasan sa loob ng unibersidad, malamang hell week ‘yun. Isang buong linggo na tila mga zombie ang mga tao—palakihan ng eyebags, padugyutan ng hitsura, at paramihan ng nainom na kape, energy drink o kung ano-ano pa para lang labanan ang antok.

Pero bukod sa hell week, tila nakikipag-kumpitensiya ang summer. Habang abala ka sa pag-aaral ng mga notes mo, kung paano mo kakabisahin at ide-derive ang bawat formula, tila nakikipagsabayan naman ang mga litrato ng mga kaibigan mo sa mga beach getaway adventure nila. Halos hindi ka na makatingin sa newsfeed mo dahil pakiramdam mo insulto sa’yo ang bawat post nila.

Hindi ko talaga alam kung anong pumasok sa kokote ng admin para baguhin ang akademikong kalendaryo ng pamantasan. Ayos naman sana ang lahat—may maikling bakasyon bago ang pagitan ng dalawang semestre, nakasanayan na ang tag-ulan sa buwan ng Hunyo at higit sa lahat kasabayan ko pa ang mga batchmates ko sa pagbabakasyon.

Pero pwede rin naman nating timbangin ang mga bagay. Baka may magandang dulot ang pagbabago ng kalendaryo. Huwag muna nating pansinin na halos matuyo na tayo sa galon-galong pawis para lang makapasok. Hayaan na natin na habang pasukan na ulit ng karamihan ng mga

Pangaral ng isang ina

MAHIRAP DAW MANGANAK SABI NG NANAY KO, marahil kasing hirap ng pag-anak ng unang linya ng kahit anong isusulat mo—papel, disertasyon o maging ng kolum na ‘to.

Kahit anong pagod ko matapos ang limang buwang pakikipagbuno sa acads at sa organisasyon na nito ko lamang sinalihan, nakakamangha pa rin ang pagsalubong sakin ng nanay ko pagkauwi ko sa bahay. Hindi ko alam kung matutuwa o maiinis ba ako sa samu’t saring kwento niya tungkol sa mga batchmates ko sa elementarya at hayskul na maagang nagtapos at may stable nang trabaho. Siyempre hindi rin mawawala ‘yung mga maagang nagsipag-asawa.

Talo pa ng nanay ko ang umattend ng reunion namin sa dami ng kwento. Ilang beses ko ring narinig at sinagot ang tanong niyang, “naalala mo pa ba ‘yung classmate mo noon na…” at susundan niya ng kung ano-anong chika.

Napapatango na lang ako at natatawa. Kahit na antok-antok na ako dahil sa mahabang biyahe, nawili ako sa iba’ibang kwento kaya naman mataman ko siyang pinakinggan. Kaya lang, tila tumunog ang lahat ng kampana nang tanungin niya ako ng “Ikaw, kailan ka ba ga-graduate?”

Kailan nga ba ako gagraduate? Ni hindi ko nga alam kung maipapasa ko ang lahat ng subjects ko ngayong sem. Sa totoo lang, umuwi akong may dalang bagahe ng pinaghalong lungkot at kawalan ng pake. Bahala na kumbaga.

Sasagot na sana ako, pero nauna ‘yung pagbibida niya sa akin doon sa mga kaibigan niyang nasa elementarya at hayskul pa lang ang anak.

“Naaawa ako kina tita mo, mukhang kailangan pa nilang kumayod dahil inabutan ang mga anak niya ng K-12.”

Si Tita Ermina ang tinutukoy ni mama, bestfriend niya simula pagkabata. OFW siya ngayon sa Dubai kung saan malayo sa kursong accounting ang pinasok niyang trabaho dahil gipit sa pangangailangan. Dagdag pang nagkasakit ang kaniyang asawa na isa ring OFW sa Saudi.

“Alam mo, hindi na ako magtataka kung dadami ang bilang ng mga kabataan na hindi makapag-aral at maaga na lamang nag-aasawa. Sa laki ba naman ng gastos sa matrikula at pang-araw-araw na pangangailangan sino na lang ang makakapag-aral.”

May punto naman si mama, sa haba ba naman ng panahon na gugugulin sa mababang paaralan at sa dagdag gastos, kung hindi pagtatrabaho nang maaga baka nga mapilitan na lang silang mag-asawa.

“Pero sabi po nila makakapagtrabaho na agad ang mga estudyante pagkatapos ng highschool?” sagot ko kay mama.

“Kung elementarya nga hirap ng tustusan ang pag-aaral ng mga bata, paano pa ang highschool na dinagdagan ng dalawang taon? Tiyak ang trabaho kung saan binabarat ang sweldo. Kaya ikaw anak, mag-aral ng mabuti.”

May sasabihin pa si mama nang biglang tumunog ang telepono. Si tita Ermina daw ang nasa kabilang linya sabi ng kapatid ko. Mahabang kwentuhan ito kaya nagpaalam na ako kay mama.

Pero bago ako tuluyang nakatayo hinawakan niya ang mga kamay ko, “Huwag mo na rin munang isipin ang pag-aasawa. Mahirap ang buhay anak, doble, triple ng paghihirap na nararanasan mo sa acads at iba mo pang gawain. Uulitin ko sa’yo, hindi talaga biro ang manganak.” -

Dessa Arissa P. de Dios

15Biyernes 12 Hunyo 2015 OPINYON

16 Biyernes 12 Hunyo 2015EDITORYAL

INABANGAN NG TAUMBAYAN ang dalawang pangyayaring muling nag-iwan ng marka sa kasaysayan ng bayan—ang laban ni Manny Pacquiao kay Mayweather, at ang pakikipagsapalaran ni Mary Jane Veloso, isang Overseas Filipino Worker (OFW) na hinatulan ng kamatayan ng pamahalaan ng Indonesia.

Sa bisa ng sama-samang pagkilos at walang patid na panawagan ng sambayanan, pansamantalang ipinagpaliban ang nakatakdang pagpaslang kay Veloso upang muling dinggin ang kanyang kaso. Inosente si Mary Jane, at ngayong hindi pa man nabibigyan ng hustisya ang pagkakasangkot kay Veloso sa kalakaran ng iligal na droga, may lumitaw na namang panibagong OFW na nahaharap sa hatol na kamatayan.

Sa katunayan, batay sa tala ng Migrante, may 88 OFW na ang hinatulan ng kamatayan sa labas ng bansa. Larawan ito ng kapabayaan ng pamahalaan dahil sa kawalan at kakulangan ng trabaho sa sariling bansa at ang labor export policy na ipinatutupad ng administrasyong Aquino. Wala na ngang kakayahan ang pamahalaan na magbigay ng disente at nakabubuhay na trabaho sa bansa, hindi pa kayang proteksyunan ang mga Pilipinong kalakhan ay kontraktwal na manggagawa sa labas ng bansa.

Ngayon, higit kailanman, ang pangangailangan na maipakintal na ang pamahalaan at ang mga taong naghahari-harian dito’y hindi talaga nagsisilbi at kumakalinga sa mamamayan. Mismong ang pamahalaan ang nagtutulak sa mamamayan na maging modernong mga alipin na tinatawag na “bayaning OFW,” na nagpapanatili at nagpapalala ng krisis ng buhay at bayan. Kung sapat at makatao lamang ang trabaho sa loob

ng bansa, hindi na kakailanganin pang mangayupapa ng maraming Pilipino sa mga dayuhan at mandarayuhan upang ipagpatuloy ang laban ng buhay.

Tila iisang mukha ng kahirapan ang makikita sa kuwento ng buhay nina Pacquiao at Mary Jane, kapwa nagsisilbing inspirasyon, bagaman sa magkaibang antas sa maraming Pilipino. Ang kuwento ni Pacquaio ay kuwento lamang ng iilang Pilipino na nagtagumpay sa kanilang piniling larangan at “nakapagbigay karangalan sa bayan.” Samantala, epiko naman ng milyon-milyong Pilipino na patuloy na lumalaban sa kahirapan ang buhay ni Mary Jane, na taga-sakada sa Hacienda Luisita. Bahagi si Mary Jane ng epiko ng mamamayang Pilipino laban sa pang-aalipin at pang-aalimura sa labas o sa loob ng bansa.

Lumalabas sa pag-aaral ng Ibon Foundation na mas malaki ang bilang ng mga Pilipinong lumabas ng bansa kumpara sa bilang ng trabaho na mayroon sa loob ng bansa. Tinatayang may 4,500 na mga Pilipino ang lumalabas ng bansa araw-araw, samantalang 2,800 lang na mga Pilipino ang nabibigyan ng trabaho sa loob ng bansa kada araw. Ipinapakita lamang nito kung paanong tunay na ipinapain at itinutulak ng mismong nakapangyayari sa bansa at sa gobyerno ang mga mamamayan bilang mura at sunud-sunurang lakas paggawa para sa mga dayuhang korporasyon.

Sa mismong tala ng Philippine Overseas Employment Administration (POEA), mayroong 1.7 milyong Pilipino ang nagtrabaho sa labas ng bansa noong 2014. Sa unang siyam na buwan ng taon, may naitalang 5,200 Pilipino na lumabas ng bansa kada araw. Kung susumahin, hindi rin ito sasapat para sa 4.1. milyong Pilipino na walang trabaho na binubuo ng 3.3 milyong mga kabataan.

Makikita ang malaking bentahe ng mga dayuhang industriya sa kawalang-aksyon ng pamahalaan na palaguin ang industriya at agrikultura sa bansa dahil mas malaki ang oportunidad para magamit nila ang lakas-paggawa ng mga Pilipino sa murang halaga. Mismong pamahalaan na ang nag-uudyok sa mga Pilipino sa kamatayan.

Sa halip na bigyang-pansin ang edukasyon ng mga kabataan, idinidiin ng pamahalaan ang mga Pilipino, lalo na ang mga kabataan, na makulong sa hindi-makatao at hindi-makatarungang mga hanapbuhay na nakabatay sa antas ng edukasyon na ibinibigay ng pamahalaan.

Sa pagpapatupad ng K to 12, higit na nawalan ng pagkakataon ang maraming Pilipino na iangat ang antas ng kanilang pamumuhay at igpawan ang pambabarat ng mga dayuhang industriya na pansamantalang nagiging tugon sa labis na kahirapan.

Hindi nauugat ng pamahalaan ang tunay na problema ng bayan.

Nagpapakalunod ito sa ideya ng matuwid na daan at maunlad na bansa kasabay ng paglakas ng ugnayan sa ibang bansa sa Asya. Kaya naman pilit nitong inihahanay ang antas ng edukasyon sa ibang unibersidad at pamantasan sa labas ng bansa.

Kung mayroong trabaho sa loob ng bansa, hindi na kinakailangan pang i-asa ni Veloso at ng iba pang OFW ang kanilang kapalaran sa swerte.

Panahon na upang paunlarin natin ang sariling bayan at isulong ang pambansang industriyalisasyon. Kailangan ng mga Pilipino ng isang malawak na industriya na magbibigay sa milyon-milyong Pilipino ng hanapbuhay. Kasabay nang panawagang iligtas ang maraming Pilipino na nasa bingit ng kamatayan ang paigtingin ang panawagang iwaksi ang paghawak sa mga neoliberal na polisiya na dayuhang industriya lamang ang nakikinabang. -

Laban ng buhay

Mismong ang pamahalaan ang nagtutulak sa mamamayan na maging modernong mga alipin na tinatawag na “bayaning OFW”

Hindi kasalanan ng magulang na umalis at pumunta sa ibang bansa dahil kulang ang suporta ng gobyerno.

Balintuna ng pag-asensoMary Joy Capistrano

Punong Patnugot

John Keithley DifuntorumPatnugot sa Litrato

Ysa CalinawanPatnugot sa Grapix

Gloiza Rufina PlamencoKapatnugot

Emmanuel Jerome TagaroPatnugot sa Leyawt

Kawani Arra Francia, Hans Christian Marin, Dylan Reyes, Patricia Ramos Pinansiya Amelyn Daga Tagapamahala Sa Sirkulasyon Paul John Alix Sirkulasyon Gary Gabales, Amelito Jaena, Glenario Om-mamalin Mga Katuwang Na Kawani Trinidad Gabales, Gina Villas

Kasapi UP Systemwide Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations (Solidaridad), College Editors Guild of the Philippines

(CEGP) Pamuhatan Silid 401 Bulwagang Vinzons, Unibersidad ng Pilipinas, Diliman, Lungsod Quezon Telefax 981-8500 lokal 4522

Online kule1415@gmail.com, www.philippinecollegian.org, fb.com/philippinecollegian, twitter.com/kule1415

Philippine Collegian

�

SIPATSa ika-92 taon ng Philippine Collegian, maglalathala ang pahayagan ng mga larawang sasalamin sa tunay na kalagayan ng mga mamamayan sa isang marahas na lipunan.

�

John Kenneth Zapata

Daniel Lorenzo Zepada Mariano

1st year SMPF, anak ng OFW University of The Philippines, Diliman