تجزیهآزمایشگاه شیمی

:مؤلفان فرشته قناعت

مهدي زحمتکشان

تجزیهآزمایشگاه شیمی : عنوان مهدي زحمتکشان، فرشته قناعت : فیتأل

یسازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسالم : ناشر نیقزو یاسالم آزاد دانشگاه

1392 : سال انتشار 1392، اول : نوبت چاپ

نسخه 2000 : شمارگان تومان 4.800 : قیمت

978-964-10- 2689- 1 :شابک

1356قناعت، فرشته، : سرشناسه

.دي زحمتکشانمولفان فرشته قناعت، مه/ تجزیهی آزمایشگاه شیم : عنوان و نام پدیدآور

.1392 ، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسالمی: قزوین ؛د اسالمی، سازمان چاپ و انتشاراتدانشگاه آزا: تهران : مشخصات نشر

.مصور، جدول، نمودار: ص 101 : مشخصات ظاهري

1-2689-10-964-978 : شابک

فیپا : وضعیت فهرست نویسی

.نامهواژه : یادداشت هاي آزمایشگاهیدستنامه -- تجزیهمی یش : موضوع

- 1356، مهدي، زحمتکشان : شناسه افزوده سازمان چاپ و انتشارات. دانشگاه آزاد اسالمی : شناسه افزوده . واحد قزوین. دانشگاه آزاد اسالمی : شناسه افزوده

QD : رده بندي کنگره 76 / ق9آ 4 1392

543 : رده بندي دیویی 3388382 : شماره کتابشناسی ملی

*کلیه حقوق چاپ و نشر براي ناشر محفوظ است* 0281 3675787 قزوین، بلوار نخبگان، دانشگاه آزاد اسالمی قزوین: مرکزي ساختمان

0281-3688058 :مرکز پخش یماي دانش، نشر کتاب دانشگاهی، کیان رایانه، عابد، علوم پویا، دیانتس :مراکز فروش تهران

www.qiau.ac.ir: آدرس سایت spc@qiau.ac.ir :پست الکترونیک

فهرست

5 ......................................................................................................................................................................... گفتارپیش

آشنایی با محیط آزمایشگاهی: فصل اول 9 ....................................................................................................................................................................... مقدمه 1-1 10 ................................................................................................................. آزمایشگاه قوانین کار و ایمنی در 1-2 12 ................................................................................................................................ حوادث احتمالی مقابله با 1-3 12 ..................................................................... اي مورد استفاده در شیمی تجزیهآشنایی با وسایل شیشه 1-4 13 ......................................................................... سنجیاطالعات مقدماتی درباره استفاده از وسایل حجم 1-5 14 ............................................................................................ عالئم استاندارد براي مواد شیمیایی خطرناك 1-6

14 ................................................................................................................................................... مواد سمی 1-6-1 14 ....................................................................................................................................مواد خورنده پوست 1-6-2 14 ........................................................................................................................................ مواد قابل اشتعال 1-6-3 15 .......................................................................................................................................... مواد قابل انفجار 1-6-4 15 ...................................................................................................................................... کنندهمواد مصدوم 1-6-5 16 ....................................................................................................................................... کنندهمواد اکسید 1-6-6 16 ............................................................................................................................................ اکتیومواد رادیو 1-6-7 17 ........................................................................................................................................................ سازيمحلول 1-7

17 ............................................................................................................................................. غلظت محلول 1- 1-7 17 ...................................................................................... حسب واحدهاي فیزیکیبیان غلظت بر 1- 1- 1-7 17 .................................................................................... حسب واحدهاي شیمیاییبیان غلظت بر 2- 1- 1-7

19 ................................................................................................................................................. تهیه محلول 2- 1-7 19 ................................................................................................. جامد ماده خالص محلول از تهیه 1- 2- 1-7 19 .................................................................................................. مایع ماده خالص محلول از تهیه 2- 2- 1-7

21 .............................................................................................................................................. دقت و صحت 3- 1-7 21 .............................................................................................................................. انواع خطا در آزمایش 4- 1-7 21 ........................................................................................................................................ انحراف استاندارد 5- 1-7

بخش عملی: فصل دوم 25 .................................................................................................................................... هاي تجزیه حجمیروش2-1

28 ........................................................................................................................................ باز -تیتراسیون اسید 2-2 30 ................................................................................. از قويگیري اسید قوي با باندازه: آزمایش اول 1- 2-2 33 .............................................................................. گیري اسید ضعیف با باز قوياندازه: مدوآزمایش 2- 2-2 36 ............................................................................. گیري باز ضعیف با اسید قوياندازه: مسوآزمایش 3- 2-2 38 .......................................... گیري مخلوط باز قوي و باز ضعیف با اسید قوياندازه: مچهارآزمایش 4- 2-2 41 .............................................................................................................................................. تیتراسیون رسوبی 2-3

45 ............................................................................... ه روش مورگیري هالیدها باندازه :مپنجآزمایش 1- 2-3 48 .......................................................................... ولهارد گیري هالیدها به روشاندازه :مششآزمایش 2- 2-3 51 ........................................................................... زفاجان گیري هالیدها به روشاندازه :مهفتآزمایش 3- 2-3 54 ........................................................................................................................ احیا -تیتراسیون اکسیداسیون 2-4

56 ...............پتاسیم به روش منگانومترياسید اگزالیک با پرمنگنات گیرياندازه :مشتآزمایش ه 1- 2-4 59 ....................................................... سدیم به روش یدومتريتیوسولفات گیرياندازه :همنآزمایش 2- 2-4 65 ................................. مس به روش یدومتريمس در محلول سولفات گیرياندازه :آزمایش دهم 3- 2-4 67 ........................................................................................................................... تیتراسیون تشکیل کمپلکس 2-5

EDTA ........... 71کلسیم و منیزیم به روش تیتراسیون مستقیم با گیرياندازه :مازدهیآزمایش 1- 2-5 EDTA ............................ 74به روش تیتراسیون برگشتی با نیکل گیرياندازه :همزددواآزمایش 2- 2-5 76 ............................................................................................ سختی آب گیرياندازه :همدسیزآزمایش 3- 2-5 81 ....................................................................................................................................... هاي تجزیه وزنیروش 2-6

84 .............................................باریممقدار باریم در محلول سولفات گیرياندازه :مدهچهارآزمایش 2-6-1 III ..................................... 86نآهن در محلول به صورت اکسیدآه گیرياندازه :همنزدپاآزمایش 2-6-2 89 .............................................................................................................................................. آزمایشات تکمیلی 2-7

90 ...................................... سنجیگیري سولفات در آب به روش کدورتاندازه: آزمایش شانزدهم 1- 2-7پتاسیم در یک مخلوط به روش کروماتپتاسیم و ديگیري پرمنگناتاندازه: آزمایش هفدهم 2- 2-7

94 ..................................................................................................... مرئی - بنفشطیف نورسنجی ماوراءسالیسیلیک اسید در یک مسکن به زمان کافئین و استیلمگیري هاندازه: آزمایش هجدهم 3- 2-7

96 ........................................................................................... مرئی -بنفشروش طیف نورسنجی ماوراء 99 ....................................................................................................................................................... نامهواژه

101 ............................................................................................................................................................منابع

گفتارپیش

هاي مهم و کاربردي شیمی است که براي تعیین کیفی و کمی شیمی تجزیه یکی از شاخهتوان موردي را یافت که بر ه ندرت میدر علوم مختلف ب. شودترکیب مواد از آن استفاده میهاي پژوهشی را که در تجزیه شیمیایی بخش مهمی از طرح. تجزیه شیمیایی متکی نباشد

با افزایش جمعیت جهان آلودگی به یکی از . دهدسرتاسر جهان در حال اجراست، تشکیل میگیري و تشخیص مواد مسائل مهم تبدیل شده و در نتیجه تجزیه شیمیایی آب و هوا براي اندازه

امروزه در کشاورزي مدرن، تجزیه شیمیایی خاك و گیاهان براي . آلوده کننده، الزامی استدر صنایع . گیردخیزي خاك، مورد استفاده قرار میتعیین مواد غذایی الزم جهت افزایش حاصل

صوالت مختلف تولیدکنندگان براي افزایش کیفیت محصوالت خود نیاز به تجزیه شیمیایی مح .در فواصل زمانی کوتاه دارند

گیري پرداخته و سپس به اندازه کالسیک گیري مواد توسط تجزیهدر این کتاب ما ابتدا به اندازه . پردازیممواد توسط تجزیه دستگاهی می

گردد، هرگونه نظرات یا پیشنهادهاي سازنده خود را براي از تمامی عزیزان مصرانه درخواست میبه mahdi_zahmatkeshan@yahoo.comاي بعدي کتاب از طریق ناشر یا آدرس هاصالح چاپ

.ما اطالع دهندو سرکار در خاتمه از جناب آقاي مهندس مهران چگینی و جناب آقاي مهندس علی ایراندوست

.یمینماانه تشکر میکه ما را یاري نمودند، صمیم خانم مهندس مؤذن مؤلفان

1392 زمستان