16
MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF MINERALS 1. Mineral adalah sebarang unsur atau sebatian pepejal yang dijumpai secara semula jadi di kerak Bumi. Mineral juga disebut sebagai galian yang boleh dijumpai di dalam tanah. Mineral is any element or solid compound found naturally in the Earth’s crust. Minerals can be found in the soil. Mineral / Mineral Unsur / Element Sebatian / Compound Jirim yang terbentuk daripada satu jenis atom sahaja. Matter made up of one type of atom only. Tidak bergantung dengan unsur lain. Not combined with other elements Stabil / Stable Jirim yang terbentuk apabila lebih daripada satu atom berpadu secara kimia. Matter that made up of more than one type of atom chemically combined. Hanya boleh diasingkan secara kimia Can only be separated chemically Contoh / Example: Emas / Gold Berlian / Diamond Perak / Silver Contoh / Example: Bauksit / Bauxite Hematit / Hematite Galena / Galena Kasiterit / Cassiterite

MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

  • Upload
    others

  • View
    25

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM

MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS

4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF MINERALS

1. Mineral adalah sebarang unsur atau sebatian pepejal yang dijumpai secara semula jadi di kerak

Bumi. Mineral juga disebut sebagai galian yang boleh dijumpai di dalam tanah.

Mineral is any element or solid compound found naturally in the Earth’s crust. Minerals can be

found in the soil.

Mineral / Mineral

Unsur / Element Sebatian / Compound

• Jirim yang terbentuk daripada satu

jenis atom sahaja.

Matter made up of one type of

atom only.

• Tidak bergantung dengan unsur

lain.

Not combined with other elements

• Stabil / Stable

• Jirim yang terbentuk apabila lebih

daripada satu atom berpadu secara

kimia.

Matter that made up of more than

one type of atom chemically

combined.

• Hanya boleh diasingkan secara

kimia

Can only be separated chemically

Contoh / Example:

• Emas / Gold

• Berlian / Diamond

• Perak / Silver

Contoh / Example:

• Bauksit / Bauxite

• Hematit / Hematite

• Galena / Galena

• Kasiterit / Cassiterite

Page 2: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 2. Lengkapkan gabungan unsur dalam unsur di dalam jadual di bawah.

Complete the mixture of element in the table below.

Nama biasa Common name

Nama saintifik Scientific name

Gabungan unsur / Mixture of element

Bauksit Bauxite

Aluminium oksida Aluminium oxide

a. Aluminium / Aluminium

b. Oksigen / Oxygen

Galena Galena

Plumbum (II) sulfida

Lead (II) sulphide

a. Plumbum / Lead

b. Sulfur / Sulphur

Hematit

Hematite

Ferum (III) oksida

Iron (III) oxide

a. Ferum / Iron

b. Oksigen / Oxygen

Kasiterit

Cassiterite

Stanum (IV) oksida

Tin (IV) oxide

a. Stanum / Tin

b. Oksigen / Oxygen

Pirit

Pyrite

Ferum sulfida Iron sulphide

a. Ferum / Iron

b. Sulfur / Sulphur

Kalsit

Calcite

Kalsium karbonat

Calcium carbonate

a. Kalsium / Calcium

b. Karbon / Carbon

c. Oksigen / Oxygen

Page 3: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

3. Mineral-mineral yang terdapat di kerak Bumi dan di dalam tanah mempunyai banyak

kegunaannya.

The minerals found in the Earth crust and in the soil have many uses.

Mineral semula jadi Natural minerals

Kegunaan Uses

Asbestos Asbestos

Mempunyai takat lebur yang tinggi dan kekonduksian haba yang lemah sesuai digunakan untuk membuat pakaian kalis api ahli bomba. / It has high melting point and poor thermal conductivity .

Besi oksida Iron oxide

Mempunyai warna merah digunakan sebagai pigmen dalam cat dan konkrit berwarna merah./ Has a red color used as a pigment in paint and red concrete

Silikon dioksida Silicon dioxide

Mempunyai takat lebur yang tinggi dan lengai terhadap bahan kimia selalu digunakan untuk membuat kaca./ It has a high melting point and is an inert chemical agent used to make glass

Aluminium oksida Aluminium oxide

Mempunyai kekerasan yang tinggi maka hablur kecilnya sesuai It has high hardness so its small crystals are suitable for use in sandpaper digunakan dalam kertas pasir.

Tanah liat (kaolin) Clay (kaolin)

Bersifat keras, lengai terhadap asid dan bahan kimia sesuai dijadikan korona (crown) gigi. It is hard, inert against acids and chemicals as a crown.

Magnesium karbonat Magnesium carbonat

Mempunyai keterlarutan rendah dalam air dan bersifat higroskopik digunakan sebagai “kapur”agen pengering tangan untuk atlet angkat berat, gimnastik dan pemanjat batu. Has low solubility in water and is hyperlocal in nature as a "lime" hand dryer for weight lifting, gymnastics and rock climbing athletes

Page 4: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

Silikat Silicone

Mempunyai rintangan elektrik di antara konduktor dan penebat sesuai dalam pembuatan elektronik. Has electrical resistance between conductor and appropriate insulation in electronic manufacturing

Aktiviti 4.1 / Activity 4.1

Menunjukkan bahawa sebatian semula jadi ialah gabungan beberapa unsur.

To show that a natural compound is a combination of several element.

Pemerhatian / Observation:

Tindakbalas pada kalsium karbonat / Action on calcium

carbonate

Susunan radas / Arrangement of

apparatus

Pemerhatian / Observation

Kalsium karbonat dicampur dengan asid hidroklorik cair / Calcium carbonate is mixed with dilute hydrochloric acid

Air kapur menjadi keruh / Lime water turns cloudy

Kalsium karbonat dipanaskan / Calcium carbonate heated strongly

Air kapur menjadi keruh / Lime water turns cloudy

Buku Teks: 126 / 127

Text book: 126 / 127

Page 5: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC Soalan / Question:

1. Nyatakan gas yang diuji dengan menggunakan air kapur?

Name the gas that is tested using limewater?

Karbon dioksida./ Carbon dioxide.

2. Bagaimanakah ujian gas itu dijalankan. Terangkan.

How is the test for the gas carried out? Explain.

Lalukan gas yang diuji melalui air kapur. Jika air kapur bertukar menjadi keruh, gas yang diuji ialah

karbon dioksida. Sebaliknya, jika air kapur tidak menjadi keruh, gas yang diuji bukan karbon

dioksida./ Flow the gas through limewater. If the limewater turns cloudy, the gas is carbon

dioxide. On the other hand, if the limewater does not turn cloudy, the gas is not carbon dioxide.

3. Nyatakan gas yang dibebaskan apabila kalsium karbonat .

Name the gas released when calcium carbonate:

a. bertindak balas dengan asid hidroklorik cair

reacts with dilute hydrochloric acid

karbon dioksida / carbon dioxide

b. dipanaskan dengan kuat

is heated strongly

karbon dioksida / carbon dioxide

4. Lengkapkan persamaan dalam perkataan bagi setiap tindak balas di soalan 3.

Complete the word equation for each reaction in question 3.

a. Kalsium karbonat + asid hidroklorik → kalsium klorida + karbon dioksida + air

Calcium carbonate + hydrochloric acid → calcium chloride + carbon dioxide + water

b. Kalsium karbonat → kalsium oksida + karbon dioksida

Calcium carbonate → calcium oxide + carbon dioxide

5. Nyatakan tiga unsur yang bergabung dalam kalsium karbonat.

Name three elements that are combined in calcium carbonate.

Kalsium , karbon, oksigen / calcium, carbon, oxygen

4.2 SIRI KEREAKTIFAN LOGAM / REACTIVITY SERIES OF METALS

1. Siri kereaktifan logam adalah susunan logam mengikut kereaktifan tindak balasnya dengan

oksigen untuk membentuk oksida.

Reactivity series of metals is an arrangement of metals according to the reactivity of their

reaction with oxygen to form oxide

dipanaskan

heated

Page 6: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 2. Isikan nama logam yang terlibat mengikut siri kereaktifan logam terhadap oksigen di dalam kotak

di bawah. / Fill the name of metals that involved in the reactivity series of metals towards oxygen in

the box below.

Au, Ag, Hg, Pb, ,Sn, Fe, ,Al, Mg, Ca, , K

Kereaktifan logam terhadap oksigen meningkat

Reactivity of metal towards oxygen increases

3. Semakin tinggi kedudukan logam dalam Siri Kereaktifan Logam, semakin reaktif tindak balas

logam tersebut terhadap oksigen.

The higher the position of metal in the Reactivity Series of Metal, the more reactive the reaction of

metal towards oxygen.

Logam Metal

Tindak balas dengan oksigen Reaction towards oxygen

Kereaktifan logam Reactivity of metal

Kalium / Pottasium (K)

Natrium / Sodium (Na)

Kalsium / Calcium (Ca)

Magnesium / Magnesium (Mg)

Terbakar dengan cergas,

nyalaan sangat terang

Burns very brightly and

vigorously

Sangat reaktif / Very reactive

Aluminium / Aluminium (Al)

Zink / Zinc (Zn)

Ferum / Iron (Fe)

Stanum / Stanum (Sn)

Plumbum / Lead (Pb)

Kuprum / Copper (Cu)

Merkuri / Mercury (Hg)

Menghasilkan nyalaan kuning

Produce yellow flame

Reaktif

Reactive

Argentum / Argentum (Ag)

Emas / Gold (Au)

Berbara

Burning

Tidak reaktif / Not reactive

Cu Zn Na

Page 7: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

Aktiviti 4.3 / Activity 4.3

Kereaktifan beberapa logam terhadap oksigen / Investigating the reactivity of several metals

towards oxygen.

Pemerhatian dan inferens / Observation and inference:

Logam / Metal

Pemerhatian / Observation

Inferens / Inference

Magnesium /

Magnesium

Terbakar dengan cergas dan

nyalaan sangat terang. Baki

berwarna putih terbentuk. /

Burns vigorously with very

bright flame. The white residue

is formed

▪ Magnesium adalah logam yang paling reaktif.

Magnesium is the most reactive metal.

▪ Baki ialah magnesium oksida.

The residue is magnesium oxide.

Aluminium /

Aluminium

Terbakar dengan nyalaan

putih. Baki berwarna putih.

/Burns brightly. The white

residue is formed.

▪ Aluminium adalah logam yang reaktif.

Aluminium is the reactive metal.

▪ Baki ialah aluminium oksida.

The residue is aluminium oxide.

Zink / Zinc

Menyala dengan cepat dan

nyalaan terang. Baki adalah

kuning apabila panas dan putih

apabila sejuk. / Burns quickly

with bright flame. The residue

is yellow when hot but turns

white when cold.

▪ Zink adalah logam yang sangat reaktif.

Zinc is very reactive metal.

▪ Baki ialah zink oksida.

The residue is zinc oxide.

Buku Teks: 130 / 131

Text book: 130 / 131

Page 8: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

Ferum / Iron

Baraan sangat terang. Baki

berwarna perang / Glows very

brightly. The residue is brown.

▪ Ferum adalah logam reaktif.

Iron is a reactive metal

▪ Baki ialah ferum (III) oksida

The residue is iron (III) oxide.

Plumbum / Lead

Baraan terang. Baki berwarna

perang apabila panas dan

kuning apabila sejuk./ Glows

brightly. The residue is brown

when hot but turns yellow

when cold.

▪ Plumbum adalah logam kurang reaktif.

Lead is a less reactive metal

▪ Baki ialah plumbum (II) oksida

The residue is lead (II) oxide

Soalan / Question:

1. Lengkapkan persamaan perkataan bagi tindak balas setiap logam dengan oksigen.

Complete the word equation for the reaction of each metal with oxygen

a. Magnesium + oksigen → Magnesium oksida

Magnesium + oxygen →Magnesium oxide

b. Aluminium + oksigen → Aluminium oksida

Aluminium + oxygen → Aluminium oxide

c. Zink + oksigen → Zink oksida

Zinc + oxygen → Zinc oxide

d. Ferum + okisgen → Ferum oksida

Iron + oxygen → Iron oxide

e. Plumbum + oksigen → Plumbum oksida

Lead + oxygen → Lead oxide

2. Apakah tujuan menggunakan wul kaca? / What is the purpose of using glass wool?

Untuk menahan kalium manganate (VII) daripada bercampur dengan serbuk logam. / To prevent

potassium manganate (VII) from mixing with metal powder.

3. Nyatakan hubung kait antara kecergasan tindak balas dengan kereaktifan logam terhadap oksigen. State the relationship between the vigour of the reactions and the reactivity of the metals towards

oxygen. Semakin reaktif logam itu, semakin cergas logam bertindak balas dengan oksigen / The more reactive metal towards oxygen, the more vigorous the action.

Page 9: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 4. Berdasarkan keputusan daripada aktiviti ini, lengkapkan urutan yang berikut untuk menunjukkan

susunan logam mengikut kereaktifan yang semakin berkurang terhadap oksigen.

Based on the results from this activity, complete the following sequence of metals according to

their decreasing reactivity towards oxygen.

Magnesium → Aluminium → Zink → Ferum → Plumbum

Aktiviti 4.4 / Activity 4.4

Kedudukan karbon dalam siri kereaktifan logam

Position of carbon in the reactivity series of metal.

Pemerhatian / Observation:

Campuran / Mixture

Pemerhatian / Observation

Kereaktifan karbon / Reactivity of carbon

Karbon dan zink oksida Carbon and zinc oxide

Campuran membara dengan

malap. Pepejal berwarna

kelabu bersinar terbentuk.

The mixture glows dimly. A

shiny grey solid is formed

Karbon lebih reaktif daripada

zink.

Carbon is more reactive than

zinc.

Karbon and aluminium oksida Carbon and aluminium oxide

Tiada perubahan.

No change.

Karbon kurang reaktif

daripada aluminium.

Carbon is less reactive than

aluminium.

Karbon and Plumbum (II) oksida Carbon and lead (II) oxide

Campuran membakar secara

sederhana. Pepejal bersinar

berwarna kelabu terbentuk.

The mixture burns moderately.

A shiny grey solid is formed.

Karbon lebih reaktif daripada

plumbum.

Carbon is more reactive than

lead.

Buku Teks: 132 / 133

Text book: 132 / 133

Page 10: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC Soalan / Questions:

1. Lengkapkan persamaan perkataan bagi setiap tondak balas oksida logam dengan karbon,

sekiranya ada.

Complete the word equation for each reaction of metal oxide with carbon, if any.

a. Zink oksida + karbon → zink + karbon dioksida

Zink oxide + carbon → zinc + carbon dioxide

b. Aluminium oksida + karbon → tiada perubahan

Aluminium oxide + carbon → no change

c. Plumbum (II) oksida + karbon → plumbum + karbon dioksida

Lead (II) oxide + carbon → lead + carbon dioxide

2. Nyatakan logam yang kurang reaktif daripada karbon. Terangkan jawapan anda.

Name the metal that is less reactive than carbon. Explain your answer.

Zink dan plumbum. Oksida bagi logam yang kurang reaktif daripada karbon akan diturunkan kepada logam melalui pemanasan dengan karbon. / Zinc and lead. Oxides of metals which are less reactive than carbonwill turn into the metals when heated with carbon. 3. Berdasarkan keputusan daripada aktiviti ini, lengkapkan urutan yang berikut untuk menunjukkan

susunan unsur mengikut kereaktifan yang semakin bertambah terhadap oksigen.

Based on the results of this activity, complete the following sequence to show the arrangement of

elements according to their increasing reactivity towards oxygen.

4. Berikan satu aplikasi kedudukan karbon dalam siri kereaktifan logam bagi kegunaan perindustrian.

Terangkan jawapan anda.

Give one application of the position of carbon in the reactivity series of metals for industrial use.

Explain your answer.

Pengekstrakan logam. Logam yang kurang reaktif daripada karbon dalam siri kereaktifan dapat

diekstrak daripada bijihnya dengan penurunan oksida logam tersebut oleh karbon / Metal

extraction. Metals which are less reactive than carbon in the reactivity series of metal can be

extracted from their ores through the reduction of the oxide of these metals by carbon.

Aluminium / Aluminium

Karbon / Carbon

Zink / Zinc

Plumbum / Lead

Kereaktifan bertambah /

Increasing reactivity

Page 11: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 5. Gariskan jawapan yang betul bagi pernyataan yang berikut:

Underline the correct answer for the following statement:

a. Jika karbon boleh menyingkirkan oksigen daripada oksida logam, ini bermakna karbon adalah

(lebih/kurang) reaktif daripada logam tersebut.

If carbon can remove oxygen from a metal oxide, it means carbon is (more/less) reactive than the

metal.

b. Jika karbon tidak boleh menyingkirkan oksigen daripada oksida logam, ini bermakna karbon

adalah (lebih/kurang) reaktif daripada logam tersebut.

If carbon cannot remove oxygen from a metal oxide, it means carbon is (more/less) reactive than

the metal.

6. Mengapakah tiada perubahan berlaku pada tindak balas antara aluminium oksida dengan karbon?

Why there is no change occurred in the reaction between aluminium oxide with carbon?

Kerana karbon kurang reaktif daripada aluminium dan tidak dapat menarik oksigen dari

aluminium oksida. / Because carbon is less reactive than aluminium and cannot attract the

oxygen from aluminium oxide.

Kedudukan hidrogen dalam siri kereaktifan logam / The position of hydrogen in the

reactivity series of metals.

1. Hidrogen juga boleh bertindak balas dengan oksida loam, maka hidrogen mempunyai daya tarikan

yang kuat terhadap oksigen. / Hydrogen can also react with metal oxides, so hydrogen has a strong

attraction to oxygen.

Oksida logam + hidrogen → logam + hidrogen oksida (air)

Metal oxide + hydrogen → metal + hydrogen oxide (water)

2. Susunan radas bagi menentukan kedudukan hidrogen dalam siri kereaktifan logam ditunjukkan

dalam rajah di bawah. / The apparatus set-up determine the position hydrogen in the reactivity

series of metals as shown below.

Page 12: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 3. Lengkapkan hasil kajian bagi aktiviti ini untuk menentukan kedudukan hidrogen dalam siri

kereaktifan logam dalam jadual di bawah.

Complete the results to determine the position of hydrogen in the reactivity series of metals in the

table below.

Oksida logam / Metal oxide

Pemerhatian / Observation

Adakah oksida logam diturunkan? Tandakan (/) atau (X) / Is metal oxide reduced? Tick (/) or (X).

Aluminium oksida

Aluminium oxide

Tidak berbara dan menjadi warna putih.

Not burning and turns into white colour. X

Zink oksida

Zinc oxide

• Tidak berbara dan menjadi kuning Ketika

masih panas.

Not burning and turns to yellow colour

when still hot.

• Bertukar menjadi putih apabila sejuk.

Turns into white colour when cooled.

X

Ferum (III) oksida

Iron (III) oxide

Terbakar dengan terang dan menghasilkan

pepejal kelabu berkilat.

Burns with bright flame and produce grey

shiny solid.

/

Plumbum (II) oksida

Lead (II) oxide

Terbakar dengan terang dan menghasilkan

pepejal kelabu berkilat.

Burns with bright flame and produce grey

shiny solid.

/

Kuprum (II) oksida

Copper (II) oxide

Terbakar dengan sangat terang dan

menghasilkan serbuk perang.

Burns with more bright flame and produce

brown powder.

/

Page 13: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC 4. Berdasarkan kajian tersebut:

Based on the following results:

a. Nyatakan oksida logam manakah yang dapat diturunkan oleh hidrogen dalam eksperimen ini.

State which metal oxide can be reduced by hydrogen in this experiment.

Ferum (III) oksida, plumbum (II) oksida dan kuprum (II) oksida. / Iron (III) oxide, lead (II) oxide and

copper (II) oxide.

b. Logam yang manakah terletak di atas hidrogen di dalam siri kereaktifan logam?

Which metal is located higher than hydrogen in the reactivity series of metal?

Aluminium dan zink / Aluminium and zinc

c. Logam yang manakah terletak di bawah hidrogen di dalam siri kereaktifan logam?

Which metal is located lower than hydrogen in the reactivity series of metal?

Ferum, plumbum dan kuprum . / Iron, lead and copper

d. Kenal pasti kedudukan hidrogen di dalam siri kereaktifan logam.

Determine the position of hydrogen in the reactivity series of metal.

Hidrogen terletak di antara zink dan ferum dalam siri kereaktifan logam. / Hydrogen is located

between zinc and iron in the reactivity series of metal.

4.3 PENGEKSTRAKAN LOGAM DARI BIJIHNYA / EXTRACTION OF METAL FROM

ITS ORE

1. Pengekstrakan logam bermaksud proses mengasingkan logam asli daripada bijihnya. Contohnya,

proses mengasingkan timah daripada bijih timah.

Metal extraction means the process of separating the original metal from its ore. For examples, is

the process of separating tin from tin ore.

2. Pengekstrakan melalui penurunan oksida logam menggunakan karbon:

Extraction through metal oxide reduction by using carbon:

a. Digunakan dalam mengekstrak logam-logam yang kurang reaktif daripada karbon.

Used in extracting less reactive metals than carbon.

b. Contoh: Plumbum, kuprum, argentum

Examples: Lead, Copper and silver

c. Rajah di bawah menunjukkan pengekstrakan ferum / bijih besi daripada bijihnya dengan

menggunkan karbon. Isikan ruang kosong dengan jawapan yang betul.

The diagram below shows the extraction of iron from its ore using carbon. Fill in the blanks with the

correct answer.

Page 14: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

Peringkat 1/ Stage 1

Campuran bijih besi atau oksida besi yang berkepekatan

tinggi, arang kok dan batu kapur ditambahkan ke dalam

relau bagas melalui ruang atas.

A mixture concentrated iron ore or iron oxide, coke and

lime stone is added into a blast furnace through the top

Peringkat 2 / Stage 2

Campuran dipanaskan pada suhu optimum, iaitu pada

1400⁰C dengan menyuntikkan udara panas ke dalam

relau.

The mixture is heated at its optimum temperature which

is at 1400⁰C by injecting hot air into the furnace.

Peringkat 3 / Stage 3

▪ Penghasilan ferum: arang kok atau karbon bertindak balas dengan oksigen di dalam udara panas untuk

menghasilkan karbon dioksida dan haba.

Formation of iron : Coke or carbon reacts with oxygen in the hot air to produce carbon dioxide and heat.

Karbon + oksigen → karbon dioksida

Carbon + oxygen → carbon dioxide

▪ Karbon dioksida yang dihasilkan bertindak balas dengan arang kok yang berlebihan untuk menghasilkan

karbon monoksida yang merupakan agen penurunan

Carbon dioxide that is produced reacts with the rest of the hot coke to form carbon monoxide which is

reducing agent.

Karbon dioksida + karbon → karbon monoksida

Carbon dioxide + carbon → carbon monoxide

▪ Karbon monoksida dan karbon menurunkan besi oksida kepada besi.

Carbon monoxide and carbon reduce iron oxide into iron.

Ferum (III) + karbon → ferum + karbon dioksida

Iron (III) + carbon → iron + carbon dioxide

Ferum (III) oksida + karbon monoksida → ferum + karbon dioksida

Iron (III) oxide + carbon monoxide → iron + carbon dioxide

Ferum (II) oksida + karbon → ferum + karbon dioksida

Iron (II) oxide + carbon monoxide → iron + carbon dioxide

Page 15: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

3. Pengekstrakan melalui elektrolisis sebatian logam dalam keadaan lebur.

Extraction through electrolysis of metal compound in molten state.

a. Digunakan dalam mengekstrak logam-logam yang lebih reaktif daripada karbon.

Used in extracting more reactive metals than carbon.

b. Contoh: natrium, kalsium, magnesium dan aluminium.

Examples: sodium, calcium, magnesium and aluminium.

Penghasilan sanga / Production of slag

▪ Batu kapur atau kalsium karbonat diurai menghasilkan kalsium oksida dan karbon dioksida.

Limestone or calcium carbonate decomposes to form calcium oxide and carbon dioxide.

Kalsium karbonat → kalsium oksida + karbon dioksida

Calcium carbonat → calcium oxide + carbon dioxide

▪ Kalsium oksida bertindak balas dengan bendasing seperti pasir (silicon dioksida) di dalam bijih besi

untuk membentuk sanga atau kalsium silikat.

Calcium oxide reacts with impurities such as sand (silicon dioxide) in iron ore to form slag or calcium

silicate.

Kalsium oksida + silicon dioksida → kalsium silikat

Calcium oxide + silicon dioxide → calcium silicate

Peringkat 4 / Stage 4

▪ Pada suhu yang tinggi, ferum yang terhasil akan melebur dan mengalir ke bahagian bawah relau.

Leburan ferum akan dituang ke dalam acuan dari semasa ke semasa sehingga ia menjadi sejuk dan

keras. Ia dipanggil besi tuangan.

At high temperature, the iron formed will melt and flow to the bottom of the furnace. The molten iron

is channelled into a mould from time to time until it cool down and freeze. It is called a cast iron.

▪ Pada suhu yang tinggi, sanga yang terhasil akan melebur dan mengalir ke bahagian bawah relau. Sanga

akan terapung di atas leburan ferum kerana ketumpatannya lebih rendah daripada leburan ferum.

Kemudian, leburan sanga dikeluarkan untuk digunakan membuat tapak binaan dan jalan raya.

At high temperature, the slag formed will melt and flow to the bottom of the furnace. Slag will float on

top of the molten iron because it is less dense than molten iron. Then, the molten slag is tapped off and

used to make the building base and roads.

Page 16: MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE ...MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC MODUL BAB 4: KEREAKTIFAN LOGAM MODULE CHAPTER 4:REACTIVITY OF METALS 4.1 KEPELBAGAIAN MINERAL / VARIETY OF

MODUL TING 3 PANITIA SAINS @MOZAC

Kesan-kesan negatif daripada aktiviti perlombongan / The negative effects of mining

activities.

Kesan -kesan negatif

daripada aktiviti

perlombongan / The

negative effects of mining

activities.

Lombong tinggal yang tidak

dijaga membahayakan

penduduk sekitar dan juga

haiwan / Uncontrolled mines

endanger residents and

animals

Kemusnahan flora dan fauna

/ Destruction of flora and

fauna

Pencemaran bunyi, udara,

tanah dan air. / Noise, air,

soil and water pollution

Ketidakseimbangan

atmosfera / Atmosphere

imbalance

Kejadian hakisan tanah dan

tanah runtuh / Soil erosion

and landsliders