28
Republic of Namibia MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE FOR IMPLEMENTATION 2015 PRE-PRIMARY SYLLABUS THIMBUKUSHU VERSION

MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

JUNIOR PRIMARY PHASE

FOR IMPLEMENTATION

2015

PRE-PRIMARY SYLLABUS

THIMBUKUSHU VERSION

Page 2: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2015 Pre-Primary Syllabus Thimbukushu Version ISBN: 978-99945-2-057-2 Printed by NIED Publication date: 2015

Page 3: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

YIKARAMO

1. Mwingeneno………………………………………………………………………….……….….1

2. Thitambo………………………………………………………………………………………….. 1

3. Yitambo…………………………………………………………………………….….…..……... 1

5. Makuhongo Ghomakupakerero………………………….………………………….……….….2

5. Yitwetha noyitundamo yoyikuhonga ……………………………………………….……….….3

6. Yokuhatera Makuhongo matatekero ghopamuve …………………………………….…...…4

7. Yopathirume nopathikadhi………………………………………………………………..…......4

8. Makunungero kuyikuhonga yimweya noyokuvunga-vunga …………………………….…..4

9. Muhingo ghoruhongithitho norukuhongithitho ……………………………………….…....….4

10. Makengwerero ………………………………………………………………………......….….5

11. Mitara dhomayeyukero………………………………………………………………..…....….7

12. Makamweneno ghoyikaramo yoyikuhonga……………………………………….…...….…9

13. Yikaramo yoyikuhonga………………………………………………………………………..10

13.1 Makurithero ndimi…………………………………………………………………………….11

13.2 Makuroyithero Yivarero……………………………………………………………………...14

13.3 Yikuhonga yomukunda………………………………………………………………….…...19

13.4 Yitwetha……………………………………………………………………………………......23

13.5 Makuhongo ghomatawero noyikaritha……………………………….……………….…....25

13.6 Makurero ghoyirama………………………………………………………………….....…...27

14 Mambudhi ghokuwedhererako………………………………………………………...……29

Page 4: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

1

1 Mwingeneno Makuhonga ghomatekero ghopamuve kwarikanya mwaka ghoghuhe ghoyirugha yokukuroyithera kushure kughutho ghokutanga noshure dhomatangero mumakuhongo.Mukumutambura kushure dhomatangero dhopamuve moghomwaka muMwenge, mwanuke gha roghera kurikanyitha myaka kwoko mumayuwa 31 Dikururonga mwaka ghuna kapita. Thitambo tho makuhongo ghomatatekero ghopamuve ne mukutenda kemandhugho kokatanavu kuyikuhonga yopathina-muragho, mukuturithapo makukuruperero ghathinda nomudyo wathinda kupitera mayeyukero paghunu nomwawanu. Kehe yikuhonga ya kona kukwatithitha makurero nomayeyukero gho kehe yu mwanuke pamundinda wendi nomuhati ghoshure nokurudhi. Mu ku turithapo ghundambo ghoghuwa kurudhi, memaneno nomatwikerero ghamwanuke, muhongi ghomungonda gha kona kuhonga yikuhonga yoyihe panaro dhi. Mukukumithamo dighano hongithitho di thighuya, hanuke ha nyanda ku kara pashure mughupu maviri makumi mawadi muthivike. Dighanohongithitho di ne kwadikwatithitha mbapira dhokughamwena muhongi, mbapira dhamwanuke dhoyirughana nombapira dhoyihongithitha yamuhongi. Mbapira dhokughamwena muhongi dhakara nomambudhi muwingi, mukuningitha muhongi ghoshure dhomatatekero dhopamuve mukuyandjurura dighanohongithitho no kuhonga yikaramo yodighanohongithitho. Mbapira dhokughamwena muhongi shime karo mwakara yirughana randathana, mayendithitho makengwerero nothiforomu thomatjangero nomañandorandathana ghomañando/yighamba. Yoyiheya, dighanohongithitho noyikwatithitha yihongitha kukona kuyirongomona pawepsaidi waNIED, http://www.nied.edu.na. 2 Thitambo Opa ha tanganga hanuke shure ro kutangerera, maperesenda ghomengi ghawo, mumihingo dhodhingi, kukara shi haroghera kutanga shure paveta. Ngambi kemo, thingi thawo mbadi hawananga ruvedhe ro kukuhahatithera kuyirughana yo kuwana ghudimuki nomatjathaneno, yitwetha noyikaritha eyi yanyandiwa mumakuhongo paveta. Podiyo keho shi mukarikula koshure dhomatekero dhopamuve mwakara thitumbukera tho kutapa ruvedhe kwawanuke wahe kupitera mumayeywero ghoyitwetha yo kukuthiyathiya nomaghukaro kupitera muyikuhonga eyi ha kumonena yokukukarera panaro edhi mbo ha kayirughanitha yinu yi kuyareghera kughukaro ghomakuhongo ghopaveta. Karikula ghoshure dhomatatekero dhopamuve kwamutenda mukuyenditha hanuke kupitera kumuhingo ghomwanuke yondhika dhothikuhonga mughukaro ghokukumithereramo kutwara di hana kukona mukakona ghukaro ghoshure dhopave mumangcara ghoshure dhokutanga. Yihatithera yo yikuhonga yomitara dhodhiheya mughukaro ghokuyivunga ñanyi wakukambekeko kukuwana manongwahu nomatjwathaneno, yitwetha noyikaritha eyi yaroghera mukutenda kemandhugho kokukumithamo yoshure kughutho. 3 Yitambo Yitambo yo dighanohongithitho dyoshure dhomatatekero dhopamuve ne mukutapa makurando ghoyikuhonga kupiteramarikanyeno, ghokuroghera noghuredhu kupitera muyipepaghura yo kurongama. Yitambo yi ne muku:

wana mayeyukero gho paghunu, mbunga noyikuyuva mwene mukukwatitha marundurukero ku no pakatji ko maturitheropo, mayeywero ghodighano dyoyikuhonga yokukupakerera no kutapa ruvedhe kwakehe mwanuke muhateri ghomudyo mumukunda podiyo shi mayeywero ghofumwa dhokutanara dhendi thinda.

Page 5: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

2

kutapa ruvedhe ro kuningitha hanuke hakuhonge kukupathana, ghupofotji no kurughanena pofotji nawamweya no kukutegherera nawamweya

kukuritha yitwetha yo kukendhumuka ghudheghetera yirughana hana kupepa papagho nothirughana thi hana wa pa.

kukuritha ndimi dhawanuke no yitwetha yo nungathano noruvedhe ru hana wana eshi ha ghambe ko no kukununga mwayenda maghukaro ghokukuthiya-thiya, kutegherera thiwana no kuhuthera hamweya no kurundurura makudewero nomayandwerero ghorurughanitho ruñandweya rokukuthiya-thiya

kuroyitha hanuke kukutoya noyitwetha yokutjanga noruvedhe ro kukumone, nyanyukera, kukuhonga yokuhatera yidimukitho no mañando mumatamweneno ghomengi kuthitambo no kukumonena wingi ghoyitjanga nokuprinda.

kukuritha matjathaneno ghawo ghoyitara, mayedhekeritho, mirembo, mashonga nodyango mukutapa mumatamweneno ghomengi kuthitambo ghomu sho ha kumonene, nyanyuke, kukuhonga no kukudeghura

kukuritha manongwahu nomatjwathaneno koyokaye mukukoshonona maghukukutu, kutenda matokwero, kutendayereka, ghanekera, rongathana, kukumonena no kuwana yo kuhatera mukunda, hanu nomango ghomudyo muyiparayawo

kukuritha no kudeghura yitwetha yokurikanya ngambi pahahurera yongcamu dhoyirama yawo nokwingipitha matjathaneno ghawo kuhatera di yarughana yirama no yinu munye yi haroghera kukutenda mukukara ghundjewa-ndjewa nomakungero

kukuritha ghutendidimuka wamwanuke ghukutapa ruvedhe kwawahe mukukumonena nokukutapera yoyighayara yawo, maghano noyikuyuva kupitera pamuhingo ghoyitwetha yo yithinganyeka.

4 Makuhongo ghomakupakerero Makuhongo ghomakupakerero ne thitumbukera tha kehe muhongwa no mayeywero ghomakuhatithero mu, ngambi mbeneghene ku, kumitara dhokuyareghera yo makurando ghomakuhongo noyirughana yi ghatapanga mayendithitho ghomakuhongo kumashure ghene-ghene. Kwadhemenena padighano dyo kukwatithitha no kushamberera makuthiyero ghokuwana mwawahongwa wahe no kutundithapo maghukukutu ghoyikuhonga.

Makughongo ghomatatekero kuroyitha hakamukunda, yira kenge hayimona muyirota 2030 yaNamibia, mukuyeyura makupakerero. Hahongwa ha di noghukukutu kuyikuhonga noyinyanda yo pamundinda hakupakerere kushure dhene-dhene noyinyanda yawo ne mbo hana yithotera kupitera kuruhongithitho ro kukuthiya-thiya noyihongithitha yi yaroghera. Hahongwa, hoghunhwere ghoghukuru ghokuwaningitha shi hawana maghuwa ngeshi gha hakuhongo shure dhokukupakerera, mbo hana wa pa kutwara muyikuhonga yi hanyanda kumango ghokukwatithitha yikuhonga, mango ghoyiwana ngambi mashure ghoyiwana kate paruvedhe ro kukona hakangene kushure dhomakupakerero ghopa yina roghera. Karikulamu, ruhongithitho, noyihongitha kwa gha shimba gho hanuke mumango gha.

Ruhongithitho Mwanuke ne yondhika rwaroghera thikuma kwawanuke ho yinyanda ya kukukarera kuyikuhonga yoyishi kwatanaritha koyi ghadimuka kare mwanuke no kukona kutenda, no kuwaghamwena mukuwana maghano noyitwetha yoyipya. Mukindiro dhokarikulam ghomakuhongo ghomakupakerero kwanomoghonamo ghundondoro ghu haroghera kudimuka hanuke ghonyanda yokukukarera. Marongathaneno ghomakwatithithoko yikuhonga pamundinda ghakare po mukuyenditha no kukengurura mayendero kughutho ghoyikuhonga kwawanuke ho yinyanda yakukarera kuyikuhonga.

Page 6: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

3

Mukawana shime mayendithitho gho kuhatera marongathaneno ghoyikuhonga noyihonga ghomakupakerero mungondahongero ne kughawana mumukindiro dhokarikulamu (2012). Mayendithitho gha ne kughamwena kupa hanuke waheya maghano, yitwetha noyikaritha mukughamwena ha yi kumithemo mukaye kana kuyeyuka nungathanitho, makutjindjero ghowangu-wangu nowingi mambudhi nonungathano dhotekinolodji. 5 Yitwetha noyitundamo yoyikuhonga Pakumana mwaka ghoshure dhomatatekero dhopamuve, hanuke mbo hana wana kemandhugho kokutanara oku ha ku kurera mukukara hahateri hokukuturamo kumakuhongo ghoghure ghoyipara. Yitwetha yo paghuhura ghomwaka mu kehe mutara ne yoyino:

Ndimi Hanuke kukona ha tegherere ku mambudhi no kuhutha ko mughuhunga. Kukona hatoye yidimukitho nomañando gho padyango mu ha di no kukuvureka thiwana noghudhughutji mundimi dhokakoghatji (ngambi ndimi dhi ha rughanithanga thikuma pamukunda gho ngeshi dhokakoghatji ne mbadi wa kukona.

Yivarero yomakuroyithero

Hanuke ha ghambe pakanwa koyi hatjwathana dighano dyoyitara noyidimukitho yoyivarero. Hanongonone no kuthothonona mirembo, makuwaneno noyomashonga no kukona kushutura ghukukutu vene mughukaro gho kehe diyuwa.

Yikuhonga yomukunda

Hanuke ne hadimuka mudyo ghodidhi dyoghundjewa-ndjewa noyikoreritha. Harughane noghutanavu kumukunda wa kukarera no kukuyendathana thiwana nawanu mumukunda.

Yitwetha Hanuke haneghedhe yitwetha pamundinda nopamakupakerero kupitera mughuhaterimo ghonyara-nyara muyirughana yodighano-tenda; hakutongore hathinda mumihingo dhoyitwetha no kutambura yitongora yawamweya.

Makurero ghoyirama

Hanuke hana kukuhatithera popa hahurera ngcamu dhawo muyirughana yoyirama yo kukwatithitha mayendawero no mayeywero

Makuhongo ghomatawero nomi

Hanuke ha kare nodidhi dyomatjwathaneno ghomatawero ghawo, no kutawedhera matawero ghawamweya nokukuyarekera mudyo gho yi hadimuka.

6 Yidimukitho yoshure dhomatatekero dhopamuve Makurero mwene kundunderero dhowanuke nomakuhongo ghomatangero pamuve ghomatjokedhero paghukaro ghomakurero ghamwanuke yomuhe no kuturithapo kemandhugho ko shure dhopamuragho. Makuhongo ghomatangero mwayenda kaye kutanaritha makurikanyeno mukutanga shure dhomatatekero, thikumapo kwawanuke nomaghukukutu kukuhonga. Makuhongo ghoshure dhomatatekero pamuve, mbadi ghana kara shime ghomengenitho kudidhi dyomakuhongo, ene mbo hana dhiyandjurura wangu-wangu mwayenda ditunga. 7 Yopathirume nopathikadhi Shure dhomatamekero dhopamuve kukwatitha makurikanyeno kuruvedhe gha warume nakadhi, kuningitha rudhi roruheya mukukurikanyena mukuyareghera. Hamamitiri ha dimuke no kutjwathana edi gho kara nohanuke hakurikanyene, noyihongithitho yoyihe yikwatitheko makurikanyeno pathirume nothikadhi. Hamamitiri ha dimuke muhingo dhawarumeghana ngambi hakamadighana eshi ngepi di ghokumuroghera yokukuyendathana mungonda no kukoneka shi thirughana thawo mungonda ne dhomakwatithoko ghoyopathirume nothikadhi. Koyidi yi twakutwayeritha nokuyitaterera

Page 7: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

4

shi mahuko ghamweya ne makukutu thikuma kwakamadighana. Podiyo shi mitiri gha turithepo matjokedhero noghudhughutjima mwawakamadighana yira kenge hakafumughana. 8 Makunungekero kuyikuhonga yimweya noyokukuvung-vunga Ndjima-ndjima nothighamba thoyikuhonga yomukunda kwathiyandjwena kumakunungekero kumitara dhimweya dhoyikuhonga. Atho karo ne thothikuhonga thashimba yikuhonga yokuvunga-vunga yoHIV noAIDISI, Ghunu waMunu noGhudemokori, noMakuhongo ghoyaWanu. Mumashure ghokukara nomakompyuta ngambi/noyimweya yotekinologi, hanuke hana kuhatera muhoro kuyirughana yahatera kuICT. Kukushwaghera nomakompyuta kukuwanekera noyipepa yomakuhongo noyirughanithitha yokurughanithithako kenge yira diywi, noyimweya. Hanuke hanyanyukere ghukutumera kutekinologi. 9 Muhingo ghoruhongithitho norukuhongithitho Karikulam kwa tura mudighano mwanuke “yomuhe” kunongonona kehe makutureromo, yokukona noghunu wamwanuke, edi ghakuhonganga nonaro dhomayeyukero. Mitiri gha tjokedhe hanuke mukukara thinga kuyikuhonga yawo mukukwatitha yondorwera muyirughana yawo yokehe diyuwa. Muhingo ghoruhongithitho norukuhongithitho rudhemenene payitwadimuka makuhongo ghomwanuke yondhika dhothikuhonga kenge ha gha thothonona mumadocumende ghomuragho ghoghumenesiteri. Thitambo ne mu ka yeyura yikuhonga ghutjwathana,ghundondoro ghoyidimuka noyikaritha mu ka kuritha mukunda. Matatekero ghokuhonga no kukuhonga ne gha di eshi mwanuke kwiya kushure noyidimuka noyiwetha yoyingi eyi gha wananga kehe pano padidhiko, kwawakamukunda, nopamakunungathanithero ghendi nomukunda. Hanuke kukuhonga thikuma ngeshi awo ne kukuturamo muyikuhonga ghuhatera mo kehe pano, kutura po no kutenda yinu. Kupitera muyirughana yoyipepaghura harongeka noyikwata-kwata yokukuthiya-thiya ghomarughanithero nokoyiyakarapo, hanuke kuwatjokedha mukukona-kona no kushwaghera ku yikuhonga yomukunda. Ruhongithitho rwa kona kukuthiya-thiya ene yirikanye mumarongathaneno ghoyihonga yoyithimwetwedha yokunyanyuna, membo nokukunyunga-nyunga. Marughaneno pofotji nomakutureromo muyikuhonga ku gha tjokedha ngeshi kukona. Yirughana yomumbongo, yohawadi, yoghofotji-ghofotji ngambi nga yowahe pofotji ha kona kuyirongakanya thiwana kukutha thirughana ethi thi di po. Muhingo ghoruhongithitho norukuhongitho rokukununga kundjima ha ru tura mumakuhongo ghomatatekero. Podiyo yakarera shi podhidi nungathano dhokuhima pakatji ko mitara dhoyikuhonga, no kutawedhera marundwerero ghoyikuhonga kutunda kumuhingo ghu kuyenda kughumweya. Shime karo kutapa yikuhonga yo madhundekero ghomudyo mwamwanuke no kughamwena kutjwathana shi pashanye hana kutendera eyi hana kutenda. Kukuhonga ne kurogherera nokutjwathana thiwana hanuke ngeshi kuyedhekerithanga kukanginda-nginda komukunda. Kupitera ngenyu mumahatithero ghoyopepi nomatambwero shi hanuke ghohambiru ñanyi ha tjwathane eyi hana kukuhonga. Kuhonga yihonga yo mutara dhodhihe kuningitha hanuke hadimuke wingi ghoyothitjo thomukunda no kuhatithera yihonga kumukunda mu kehe muhingo ghoghuredhu. Kuhonga nokukuhonga mushure dhomatatekero dhopamuve ñanyi ya kukarange mundimi dhokakoghtji ngambi ngeshi mbadi wa kukona ne, mundimi edhi haghambanga thikuma mudyango dyo. Ndimi dhodhanongononithanga munu, no dha ningitha munu gha kare muhateri ghombunga muyipara-hakadiko nakamukunda. Hakuru nakamukunda ha kona kuwa hatithera kuyihonga noyikuhonga thikumenena.

Page 8: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

5

10 Makengwerero Makengwerero mumwaka mushure dhomatatekero dhopamuve kwa kara mo makengwerero ghashihuru gho mbadi paveta hana tendanga mungonda dhomakuhongero. Makengwerero ghoma heya ghakukenga nomeho nothitambo tho kunongonona mwanuke shi gha kara noyinyanda yo kukukarera no di ghongwedha yirughanitha mukukumithamo yo yinynda yi. Makengerwero gha hatera ku ngepi di ghana kukumithamo yitwetha ha tunumeka mudighanohongithitho. Makengwerero ghashihuru ghombadi paveta gho gharoghera mukukutha marundurukero ghamwanuke no kutapa yitundamo dyo di ghana kuyirughana. Mayendithitho gho kukuthiya-thiya ghomakengwerero ghapwe kurughanitha, kenge yira yokukenga, yokurughana, kwipura paghundambo noyikuvureka. Makengwerero gha kona kuhatera kuyitambo yo kehe thihonga ku kona yikare yirughana yo mundinda ngambi mumbongo, yitwetha, maghano, mihingo ruhongitho nomakonakoneno. Ghuhateri, makutureromo ghohanuke kuyirughana yombongo nayo kuyitura mudighano. Makengwerero gha kona shime kutura mudighano naro dhomayeyukero ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru ghamwanuke. Mambudhi ghomakengwerero kugharughanitha ku:

Kutongwera hanuke nawakuru wawo yo mayendero kughutho noyitombora

Kutongwera hamamitiri yo maghukukutu ghoyikuhonga no kuyenditha yihonga yo yokuroghuthurura

Kukona-kona ruhongithitho norukuhongitho muku tambura ruhongithitho noyihongitha kumayendero kughutho ghamwanuke pamundinda no yinyanda yo kehe mwanuke mukutwikera marundurukero ghokurughana noyitombora yo ngonda.

Kukona-kona muhingokuhonga/kukuhonga ghomutara wakuvunga kukuhonga nokukuhonga. Makengwerero ghoghundambo ghakona kugharughanitha mitiri mukukona-kona mwanuke opa pana roghera kutambura mihingo noyihongitha mumarundurukero noyinyanda ya kehe mwanuke. Paghuhura gho kehe thikurumingwa tho thihonga, no paghuhura gho thivaka, muhongi pofotji nohanuke ha kona kukona-kona mihingo kutwara muyirughana ya pwa ko, makuhatithero, noyinu munye yi hana kuhongo hanuke.no yinu munye yokutenda mukutwikera marundurukero ghokurughana noyitombora yo mungonda. Makengwerero ne mbadi ghothitambo thomatororitho ngambi marundwereritho no hanuke ha kona kutanga nongcara 1 kunyima dhokumana shure dhamatatekero dhopamuve mumwaka gho. Thiforomu thomakengwerero mumbapira dhomakengwerero kudhirughanitha mukungeneka makengwerero ghashihuru kumutara dhodhiheya dhoyikuhonga, mumwaka ghoshure dhomatangero dhopamuve, makengwerero mahatu gha kona kughatenda mumwaka, makengwerero ghofotji muthivaka. Ngepi di ghokutwikera kukengurura Makengwerero gha kona kukara thofotji tho dighano dyomakuroyithero muthivike. Mutara ghomakengwerero mumbapira dhamuhongi kuneghedha muhongi shi yinu munye sho gha kengurure mukehe thihonga thene-thene. Ruvedhe ro yihonga kehe diyuwa oku hanuke pakutwikera dyodi hakaranga mungondahongero no yirughana yo panunda, muhongi ye ne kutapa mapenda kutwara kuthiviha yitwa-3 mumitara dhodhiheya dhoyikuhonga. Mapenda gha kughangeneka pathimbapira thomena muthinema. Munaro dhomatatekero dhopamuve, maneghedhero mihingo dhomakengwerero. Yinu yi kutongora shi, ngeshi kuna tapa mapenda, thothikuru po ne gha kona kuneghedha naro dhoshemwa dhoyitombora ya kehe mwanuke kutwara muyitwetha yo mudighanohongithitho.

Page 9: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

6

3 = Ghakumithereramo kutombora (GK) – mwanuke ghana kumithamo wene-wene. Eyi ne kuna kara shi mutombo mwene kumutara ghomakengwerero. (thitamenedhi: mwanuke ghadimuka marudhi ghomahe 7 gharoghera)

2 = momu gha kumithemo kutombora (MK) – mwanuke kuna kumithamo ngenyu yo mutombo mutara ghumweya. Mwanuke kukona gha kare shi mbadi gha kumithereramo mitara dhodhiheya dhoyitwetha, kumakwatithithoko nomaneghedhero ghamuhongi, gha kara noyitwetha yokukumenenamo mukatameka shure. (thitamenedhi: mwanuke gha dimuka marudhi 5 gho7 gha gharoghera)

1 = Mbadi gha kumithamo mutombo (MM) – mwanuke mbadi gha kumithamo thingi thoyitwetha.Mwakuke mbadi wa kukumithamo yitwetwa yo matatekero, ngambi no maghamweno ghamuhongi, no ghana nyanda makwatithoko ghomakuru mumakuhongo. (thitamenedhi mwanuke kwadimuka marudhi ghokwishi dho5 gho7 gha gharoghera)

Makamweneno Paghuhura ghothivaka thoshure mumwaka muhongi gha kona kukwatakanya mapenda pathiforomu tho mena randathana ghongonda kokutara mapenda ghomahe ghokehe mutara mumuyira ghomakwatakanyeno. Mapenda kughapakerera pofotji paghukatji no kughayakunutha kuyikandho yo makengwerero kumutara gho. Thivarero dhomapenda tho kuwana po kuthirundurura kuthiforomu thomakwatakanyeno makengwerero. Mapenda gharoghera kughapakerera pofotji yira ngeno: 2.5 – 3 = mapenda 3 1.5 – 2.4 = mapenda 2 0 – 1.4 = dipenda 1 Manongweneno Mapenda ghopakatji mukehe muyira ghoghokuneghedha muhongi yo marundurukero kughutho gha mwanuke, thitamenedhi shi mwanuke munye yu ghana nyanda shime kupakera thinga nomakwatithithoko mukakara noyitwetha yi yaroghera no mwanuke munye yu gharughana yomatungipithero. Ayo kuneghedha karo muhongi yokuhatera ruhongithitho no ngeshi kukona kuturapo makutjindjero kuruhongitho. Yirundamo Paghughura ghothivaka mapenda gho kehe mutara kuyikuhonga kuyineghedha keho kwendi yira ngeno; GK,MK, ngambi MM pathiforomu thoyitundamo yo kehe mwanuke. Mbadi ya nyandu kuyaritha sikedule mumwaka kwawakashure dhomatekero dhopamuve.

Page 10: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

7

11. Mutara ghomakurithero

MUTARA GHOMAURITHERO

KAMUTRAGHANA MAKURITHERO YITWETHA

1. MAKURITHERO MAGHANO

Manongweneno Manongweneno ghoyokumona Manongweneno yokuyuva Manongweneno ghokukwata Manongweneno pakunuka Manongweneno pakuyereka

Makutondovoro Matangero makutondovoro ghoyiyayadhara Thishwikarerera Makonakona nomapakerero Ngoyo Mavurukero Makurandero Makurandero nomavurukero Makwatakanyeno ghurwi Manungero ghokuyuva nokumona

Manongwahu ghoyitwetha Matawero Mitara Nomora Ruvedhe Dyango kumeta

Kukendhumuka dighano Kuturumutha Kughamba Kunomena (nongcamu noghukashu) matjokedhero

Ndimi Kutambura ndimi Kudimuka ndimi Kutoya yishidimukera

Kutegherera Kughambaghura Ruñandweya Kughambathiwana Kutenda thighamba

2. MAKURITHERO PAGHUKARO

Dighano dyopaghunu Kudimuka yikuyuva Kutamburako kuyikuyuva Kudhidhimeka/kukwatamutjima Kushutuka Kukuthineneka

3. MAKURITHERO GHUPOFOTJI

Manongwahu ghoghupofotji Matambwero ghupofotji Ghundambo Nungathano makuyuvero

4. MAKURITHERO GHUDIMUKI

Kushana-shana Ghudimuki nomakumbwerero Kutumera

5. MAKURITHERO PAMUPEPO YIPARA NOGHUKARO

Matawero (kutawa mwaNyambi noyimweya) Mi yikaritha

6. MAKURERO GHOYIRAMA

Makurithero ghomaghurwi

Makurithero ghomakunyunga-nyungero ghoghurwi. Marikanyithero Mahangakanyitho Mahangakanyitho ghodiho nodyoko Mahangakanyitho diho nodighuru Murembo

Page 11: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

8

Makurithero ghomaruthipa mwene

Marughanithero mwene ghomaruthipa Mayendawero ghomathipa mwene Murembo

Ghudimuki ghoyirama Yighamba yoyirama Matjwathaneno ghoyirama kupitakana Kumbadi nomitara Kureya muyira-ghokatji

Ghudimuki ghodyango

Memaneno kudyango kuhatera yodyango

Page 12: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

9

12. Makwatakanyeno ghoyikaramo yoyikuhonga

Makurithero ndimi Yivarero yokukuroyithera

Yikuhonga yomukunda

Ghudimuki Makughongo ghomatawero noghukaromwene

Makurithero ghoyirama

Kutegherera nokuhutha Kughamba nokukunungathana Kutoya kokukuroyithera Kutoya kushidimukera Kutjanga kokukuroyithera

Dighano dyoyitara Kushwayithapo ghukukutu Kutawaghura Muragho (makurando) Makunungero kukukuhata Kumeta

Ruvedhe

Ghure

Ghuremu

Ghukuru

masherenyi

Nothinda -kukudimuka nothinda Yirama yange -kudimuka yirama -dighano dyoyirama Diko dyange Dighumbo dyange Shure dhange Mukunda nothitjo thange Yiyama Meyu Yima Ghukaro ghomupepo Ghundjewa-ndjewa Ghughamweni Yihokoka yakukarera

Ghudimuki ghoyishwi -yifaneka -kupeyinda -matemweneno -ghutendi -kupakerera Yomusika -yimbaghura -yishika Yikina -kukuthiyerera kuyenditha yirama -kudwefura Yitemununa -kutemununa -kutemununa thipepa -ghupuru-puru makutumero

Madimukithitho matawero Matawero, maghukaro nomudyo Ghukaro mwene Makurithero paghunu noyikuyuva

Makurero paghurwi -manyunganyungero ghopaghurwi -kukurikanya -makwatakanyeno -makwatakanyeno diho nodyoko -makwatakanyeno diho nodighuru -murembo Makurithero mwene ghomathipa -marawero mwene ghothipa -munyungo mwene ghothipa -murembo Ghudimuki yirama -maghano ghoyirama -kutjwathana yirama -kuraghura yirama -kunyima nokughutho nokuregha mufunda ghopakatji. Makughorawero.

Page 13: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

10

13. Yikaramo yoyikuhonga 13.1 Makurithero ndimi

Ghondondoro Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. Kutegherera nokuhutha

kuyeyura ghundondoro ghokuyuva nokutaghura

kuyeyura ghudimuki ghomighuma noghundondoro.

kutegherera thiwana no kuhutha di yaroghera

kuyeyura mangungunyekero nomahimeno kuyuva yithimwetwedha, mirembo nomembo

kutaghura nokunongonona mighuma dhokukuthiya-thiya edhi hana kuyuva mumukunda kayenda/pepi, kwiyuka/kuhohota, mighuma kukuyerera/kudivura

kunongonona makutjakero nomakupitwero pakatji komughuma ghokughamba

kuhukuruka mughuma ghomiremo ngambi kukanda pofotji mughuhunga

kuhutha kumarawero ghopakanwa

kuneghedha mi mwene dhokutaterera ghaghambe ghumweya kate kawana rufo rokughamba yo shi henerera

kuhukuruka makurando ghoyighamba mughuhunga yikandho 3-4 (kutangera kuwiru ndani pamuve)

kutegherera kuyithimwetwedha, mirembo nomembo ghuyinyanyukera

2. Kughamba nonungathano

kukuritha mathiruthipa ghorudimi nokurughanitha mughuma mukutongora yinu

kukuritha yighayara yawo no kurwamena kunungathano

kukuritha ghundondoro ghonungathano nokuyandjurura ruñandweya rwawo

kuneghedha maghano ghawo, yighayadhara, maghudimuki no kutegherera kwawamweya

kudeghura maruthipa ghorudimi, mukuyendaghuritha: rumoho norudyo, kuwiru nopamuve

kutemununa ndimi dhokuncakura nomighuma dhomiremo

kuhukuruka thithimwetwedha mumañando ghawo kughamba murembo nokwimba membo.

kukuhatithera mumakuyongo, thipepa tongora, thitemununa, kughamba ghupuru-puru, nokughamba no hamweya

thimwetwedhe thithimwetwedha thoye noyimweya mukurughanitha mañando ghomaredhu, mumañando ghokuroghera, norutoyitho roghuhunga

kuhutha mepwero mumakuyongo, mumitanuro, nomumirembo nomembo

kwipura mepwero mukushana mapukwerero

kukunungathana hathinda noghudhughutjima kwawo nopaghupofotji

kutjangurura nokurikanyintha yinu, mafano nomaghukaro, haneghe mo yomudyo thikuma

kurughanitha ndimi dhofumwa, yira mupindu, kuromba matawedhero nokutumera

kurughanitha ghukaro ghokupira kughamba (kukutwa nunu, kwimana thiwana) mukukuvureka thiwana, ghunomena makutjakero ghothitjo

Page 14: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

11

Makurithero ndimi (Marundwerero) 3. Kutoya kokukuroyithera

kukuritha maruthipa ghomeho nokutenda yimoneka yitongore yinu

kukuritha mitara dhawo rumoho-kurudyo, kuwiru nopamuve,

kukuritha ghundondoro ghoyokumona, kutaghura yi hana kumona, nokuvuruka yishwi.

kukuritha ghundondoro ghomakutjakero ghonunderero dhoyighayara

kukuritha ghundondoro ghokukona-kona nokupakerera

kukuritha ghudimuki ghokutapa thitambo nokughamba

kudeghura maruthipa ghomeho: mukuyendaghuritha meho kurumoho, rudyo, wiru nopamuve

kutomerera meho pathinu oku mutwi pakuyendaghura noku-noku

kutambukitha kukenga kokayenda nopopepi oku ne pakutjanga patishi ghokutjangera.

kurondeka mafano mughuhunga

kuhatera kuyipepa yoghukarata, mañando noyokuvurukanga

kukenga thothihe eshi thinu thomudyo

kukenga yinu yi di kughutho nomunyima nokuyitaghura mughuhunga

kuyaritha yipindhi yodifano yina kumu ku12

kukenga difano dyombundunguru, nokudiyakunutha kokudihuthedha diroghe karo

kuneghedha ghudimuki mwene ghomañando muthighamba nomurembo muñando

kuneghedha ghudimuki ghoñando mukunongonona matangero nomahurero ghomughuma kumañando ghomaredhu

4. Kutoya kokutjavukera

kunongonona yokutjavukera nokuhatithera ñando dhokutjanga kuñando dhokughamba

kuyandjurura rutoyitho rwawo roruñandweya

kukuthitha ghundondoro ghokuvuruka yi hana mono

hadimuke mudyo ghokutjanga nokukuritha kurwamena mahimeno ghokutoya

royitha matatekero ghoyokuprinda

kuritha ghuhingo dhokuthothonona difano

kuritha ghudimuki ghokurughanitha maghano

kukutoyitha thipore-pore nokwighuka

kunongonona mena ghawo

hatoye mañando patjavukera noyighamba yomumukunda wawo

kunongonona yidimukitho nomañando gha hana kumona

kudimuka nokununga mañando kumañando nokuyiperende

kunongonona mena harameka mungonda kuyinu noyiperende

kuneghedha muhingo mwene ghokukwata mbapira mukudhikwaterera dhimane nokudimuka pawiru nokunyima dhadho

kunongonona yiperende noyi yatongora yitjanga, eshi mañando kwayakunuka nodyango mukatjikagho no yitjanga ne kuyitoya kutangera kurumoho, kutunda kuwiru yiyende pamuve

kunongonona mbapira dhoyiperende mukutoya nokuturithapo thithimwetwedha

kunongonona yokutjavukera nokutoya mena ghoyitjanga nomighuma dhokukukarera

kurughanitha ghudimuki ghoyitjanga nomughuma wayo mukuyereka kutoya mañando

kukutoyitha mbapira dhoyiperende dhoyitja ngambi dhokupirayitjanga

Page 15: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

12

Makurithero ndimi (Marundwerero) 5. kukuroyithera kutjanga

kukuritha ghutanavu wene-wene, marughaneno pofotji ghodyoko nodiho, kurughanitha dyoko, kukwata nokughororoka kuhungumana

kukuritha matambithero ghorumoho yende rudyo, kuwiru nopamuve

dimuke yi yapumbwa mukutjanga no kuneghedha mahimeno ghokutjanga

kukuritha ghondondoro ghongoyo

kuneghedha yipepa yomunwe nomakudewero ghominwe

kurughanitha dyoko dyongcamu po nokuneghedha shi ngepi ghokukwata thirughanitho oku yirama neyina tenama mughuhunga

kutjanga mirembo pamuve

kukunya thirombo ho ha shi reyi mufunda dhothiperende

kukuthitha ghutemununa tundjomo-ndjomo, kutunda rumoho yende rudyo nokutunda kuwiru yende pamuve

kutemununa, kunyima kokutjanga mena ghawo

kukuritha kutjanga mirembo – nokukuyendawera muhoro

kunongonona mutara ghothinu ngambi thiperende thothihe, ngeshi mutara ghofotji ghoghuna kumoneka po, kunongonona thiperende thodihenda

kutokomena thirughana thi hana mupa paruvedhe roro nokumana muruvedhe roro hana mupa.

Page 16: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

13

13.2 Kukuroyithera yivarero

Didhi dyoyighamba noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. Ghudimuki manomora

kutumera nokudimuka pashanye twanyandera noghuwa ghokutara mukehe diyuwa

kuneghedha muyighamba makurandero ghomanomora noyidimukitho, nomudyo ghomanomora ghokukupitura noghokukutjaka nomanomora ghokutunda ku1-9

kukuritha ghundondoro ghukuhukuruka yi hana mono

kukuritha ghundodoro ghokudimuka yidimukitho yi yakarerapo mbunga dhoyinu

kunongonona makurandero ghonomora kupitera mumembo nokupepitha minwe

kutara kate pa20

kuwaninga hatare kate 10

kutepura kate kuyi 4

kunongonona manomora kate 10

kutjanga manomora kate 9

rughanithe mañando yira kwingipitha, pupitha, wingi mukutjanga thivarero thoyinu

kurughanitha thofotji-thofotji mumakuwero ghomakurikanyeno/kupira makurikanyeno ghonomora kutunda ku 1-9

kukenga, kuwana nokunongonona yitara mumukunda wawo

hatithere manomora kurughambitho nomena noyinu kate pamweya kukuma ku10

2. Kutundithapo maghukukutu

kuneghedha shi kukona payighayara mwene kushwayitha po maghukukutu muyithimwetwedha

kurikanyitha kutapera yinu kwawamwe mumbunga ghurughanitha yinu yokukwata nonyara

3. Kutaghura kukuritha ghundondoro wawo kukenga, kutegherera, kukundama, kuyereka, kudimuka, kumbwera, kataghura, nomakurandero, nokuyandjurura ghudimuki yivarero wawo

kutjwathana ghukaro ghushikutjindji

kukutitha ghundondoro ghokughayara thiwana

kutaghura yinu momu yakupitwera ngapi dyodi yakuyenda

kutaghura yinu kutwara dyo di yakupitura, rudhi, rupitu,ghukuru, pakuyereka, nokumunuko nomarughanithero mwene ghoruñandweya.

kutoroka thiwana yikuyuva yira ghupyu/ghutenda, kukuta/wiyu, ghuheumute/ghungurundundu, ghufu/ghutwe,ghutowi/ghururu, ghuwa-ghuwa/ghumango-mango, mayeyukero/maghurumukero, pawiru/pamuve, noyimweya kengeyo

tjangurure ghukaro ghoyinuyiwadi, dhingumwetwedha, thimbangu thomashonga mane ghakurikanya, thomashonga mahatu, nothimbangu thomuna ghure

taghure yinu yokudhama/kukambarara, yokupara/yokupira kupara noyimweya kengeyo.

Page 17: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

14

Kukuroyithera yivarero (Marundwerero)

4. Kughongwedha

(kurondeka) kukuritha ghundondoro ko yo kumona no

kukwata, kutaghura nokurondeka

kuyandjurura ruñandweya rwawo royivarero

kukuritha ghudimuki ghomirembo nomarondekero ghoyinu, yishwi nomanomora

kukara noghudimuki gho di ghakuranda manomora

royithe yiperende/yinu mumakurando ghokuroghera ngambi yikuyare, mukurughanitha ruñandweya rokuroghera yira: ghukuru, ghukuru thikuma, ghukuru thikumenena, ghumbiru, ghumbirughana, ghumbiru thikuma, ghukenu, ghukenu thikuma, ghukenu thikumenena, ghuremu, ghuremu thikuma, ghuremu thikumenena, ghufupi, ghufupi thikuma, ghufupi thikumenena, ghure, ghure thikuma, ghure thikumenena, mure, mure thikuma, ghure thikumenena, ghuwa-ghuwa, ghuwa-ghuwa thikuma, ghuwa-ghuwa thikumenena, noyimweya kengeyo.

royithe yihokoka mumakurando yina hokoka, mukurughanitha ñando kughutho nokunyima

kunongonona mutara/mitara edhi hana hukuruka mumirembo

temunune murembo hana kupa ngambi mutomboro

tende murembo kurughanitha yinu/yiperende nokughushingonona.

tende makuwero ghothofotji – kuthofotji, kutura pofotji yokukupitura noyokupirakukupira, mumambongo

tange kurughanitha ruñandweya mukuneghedha marawero yira rokutanga, roghuwadi, roghuhatu

5. Nungathano dhomudhimba

kukuritha ghondondoro ghokudimuka makutjindjero ghoyirama, mukudimuka yirama yawo mukuyedhekeritha kumango ghawa dhingumwetwedha kuyinu noyimweya.

kuyandjurura ghudimuki wawo ghoyivarero

kuneghedha nokutjangurura yokuhatera kuyirama ngambi thinu pofotji noyinu yimwe kuyedhekeritha mumukunda nomitara yakengerera

kurughanitha ruñandweya yira; kughutho gho, kunyima, kwishi, kuwiru, pawiru dho, kwishi dho, mwishi, panunda, ghure, pepi, rumoho, rudyo, noyimweya kengeyo,

tende wera

6. Yivihitha - Ruvedhe - Ghure - Ghuremu - Ngcamu - Masherenyi

kuwana ghudimuki ghure ghoruvedhe, ruvedhe runa piti po, nokutwikera koruvedhe

kuyandjurura ghudimuki wawo kumañando ghoyitara

kukara hana dimuka rutoyitho no kuyedhekeritha paghure, ghuremu, nongcamu.

kukuhonga di ghokurughanitha masherenyi ghanamibia ghomambarukuta

kutaghura pakatji ko mutenya/ghuthiku, mathiku-thiku/mutwekatji/runguro, ghure/noghufupi ghoruvedhe

kutoya mayuwa ghomuthivike, notughonda tomumwaka

kuyedhekeritha ghure, ghuremu nongcamu dhoyinu yiwadi/yidhimbera, mukurughanith ruñandweya mwene yira; ghure/noghufupi, mure mufupi, ghuremu/ghuredhu, kuyara/mbadimo/dihenda, kwakupitura yira, wingi kupitakana/ghupu kupitakana/ghukuru kupitakana

kutoya nokunongonona masherenyi ghomambarukuta ghanamibia: 5c, 10c, 50c, n$1

kurughanitha masherenyi ghokupepitha mukukudeghura kughura nokughuritha

Page 18: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

15

13.3 yikuhonga yomukunda Kukutha didhi dyokuhonga nokukuhonga yitwa 1-9 kuyirughanitha yikare yihonga yokuvunga-vunga oku yitwa 10-13 ñanyi mukehe thihonga mwayenda mwaka.

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. Nothinda

Kukudimuka nothinda

kukuhohongwa mapukwerero ghomudyo kuhatera hathinda

kudimuka shi kehe yu munu pithendi karo ghakukarera

kutenda thinu thokutjavukera momu hana kukuyuva nokukwata mutjima

kukutongonona papagho, yira mena, mena ghotitjo, dyango hakara, diyuwa dyomushamurukero, noyimweya kengeyo

kutongongwera hayendhendi yokuhatera yomundinda noyokukukarera

kudimuka nokunongonona makuyuvero ghawo nohayendhendi noyi yakwata makuyuvero gha

kudimukith eshi ngepi di wakutjindja ghukaro momakuyuvero

2. Yirama yange - Kudimuka

yirama - Dighano

kuyirama

kudimuka nokunongonona yirama, nomutara dhoyirama

kudimuka yikuyuva yawo,yoyirama yawo nomukunda wawadhingumwetwedha kupitera muyikuyuva yawo

kutaghura pakatji koyipo yoyirama yawo noyiyrughana yapo

hadimuke makunungero ghoyirama

kunongonona nokutoya yidimukitho yikwoko yoyikuyuva nokuyikenetha shi ngepi yina ghamwenanga muma kuhongo

3. Didhiko dyange kuyandjurura ghudimuki ghokuhatera didhiko nohapawo

kukuhonga mudyoghoghukaro mwene mudiko nokuyeyura makurero ghawo ghoghundambo

kudimuka yomangcamu ghawo noyirughana yi yawatumbukera mudiko dyawo

kunongonona nokutoya mena ghawakadiko dyendi

kukuvureka nokutoyaghura yirughana yowa hakara mudighumbo

kughamba kuhatera yoghunu wamunu noyitumbukera yohanuke

4. Dighumbo dyange

kudimuka kudyango dyodighumbo dyawo (ngeshi yanyanda) kudimuka ndhira dhokutunda nokuyenda kumaghumbo ghawo

kunongonona rupitu nomakutjakero ghomandhugho ghawo noyinu yi ha ghatinditha nomumukunda wawo

dimuke ku wa tunga

toye yidimukitho yimweya yoditunga pakutunda kudighumbo nopakuhuka kudighumbo

kutarangedha yinu yokukuthiya-thiya yi harughanitha mukutendathako dighumbo dyawo

taghure pakatji komandhugho kutwara marudhi roghothitjo, ghukuru, rudhi, nomuyihingo

5. Shure dhange kukuhonga mapukwerero ghomudyo kuhatera shure

kudimuka yinu yi yakara mungonda dhokukuhongera noyo padyango shure.

kuvishuka kawiwi mameho nokurughana mumuhingo mwene ghokurughana mumbunga

dimuke dina dyoshure, mukuru ghoshure, muhongi ghongonda nohayendhoye mungonda

kudimumka nokutoya yinu yakara mungonda noyo padyango dhoshure

kuneghedha ghukaro mwnne mungonda nopashure

6. Mukunda nothitjo thange

kukuritha fumwa nokutumera thitjo thawo nothawayendhawo

kudimuka no ku toyaghura yo thitjo thawo, yira ndimi, yidya, yivata, noyimweya kengeyo

Page 19: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

16

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

kudimuka shi mukunda ne kwakarera po pamakuyuvero

kuthimwetwedha matangu ghothitjo

kutoya marudhi ghomarughaneno noyirughana yokukuthiya-thiya noyitombora gharughananga kehe muhateri mumukunda

toye muhingo ghoyiyendera hana rughanithanga mumukunda

7. Yiyama hadimuke yokupara noyokupira kupara

hadimuke yiyama yokukuthiya-thiya yakara mumukunda wawo nomudyo wayo

tjangurure makutjakero ghoyinu yokupara noyokupira kupara

hadimukepo yiyama yokumuna mudighumbo noyomumuthitu mumukundawawo

tjangurure rupitu nomakutjakdro kumamonekero noghukaro norwereko rwawakuru wawo

tjangurure shi ngepi ghokukunga yiyama yomudighumbo noyopafarama

nongonone yidya yimweya yokutunderera kuyiyama

8. Meyu hadimu ndunderero dhomeyu mumukunda wawo

kukuhonga kuhatera mudyo ghomeyu, ngepi di ghokupakera thinga meyu nokukandana kudhiropitha meyu

kunongonona nokutoya ndunderero dhomeyu

toye yi harughanithanga meyu no ngepi di ghokugha ghunguvura

toye mihingo dhi ghokudhiropitha meyu nomaghuyi gheyeranga po ngeshi kunwa meyu ghodidhiro

kukuhonga mihingo dhodhiredhu dhokukandana kudhiropitha meyu

9. Kuwetha/kuramba

kare noghudimuki ghoyima yo kukuthiya-thiya yakara mumukunda wawo

kukuhonga di ghokupakera thinga yimena

kunongonona makutjakero norupitu ro pakatji koyimena, mbuto nomahako

tongore yimena yomumukunda wenu nokutorangedha yokukona kudya

kudimuka yimena yoghuhunga

kukuna mbuto nokukengerera edi yina kukura

tjangurure shi ngepi di ghokukunga yimena

kuyedhekeritha rudhi, mudhimba ghoyimena yokukuthiya thiya

10. yomupepo (didhi ñando di mbo hana di pakerera kumadhi 1-9 mwayenda mwaka)

kudimuka yidimukitho yoghukaroghomupepo nomakutjindjero ghoyivaka mumwaka

kukuhonga di ghokuvata thiwana noyidya yoruvedhero

kutjangurura makutjindjero ghoyivaka

kutoya yivata yaroghera ghukaro ghomupepo

toye yidya yihahaka kudya hanu pamaruvedhe rokukuthiya-thiya

kuhatera kukutakamitha thikarata thoghukaro ghomupepo kehe diyuwa

11. ghundjewa-ndjewa (didhi ñando di mbo hana di pakerera kumadhi 1-9 mwayenda mwaka)

kudimuka mihingo dhokudya thiwana, makudewero nokuturumutha kwakara mudyo mukukura kwawo

kudimuka mudyo ghoghundjewa-ndjewa mumukunda

kudimuka shi ngepi ghokupakera thinga hamweya nowe ghothinda

kukuritha ghudimuki eshi hanu hondjewa-

thothonone shi yinye yakarera mudyo mukunda ghoghukenu, kukudeghura, kuturumutha

taghure pakatji koyidya yondjewa-ndjewa yokupira ghundjewa-ndjewa

tjangurure yo kukona kutenda kuyirama yawo kehe diyuwa mukukara ghundjewa-ndjewa, kuroyitha huki, thikova, mandwara, kuputja mayegho, kukuyogha kunyara kughutho ghokudya nopakashwagha kuthiyemero

kukuvureka mihingo dhokuwana dihamba dyoayidisi, thitamenedhi

Page 20: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

17

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

ndjewa ne mudyo thikuma koyi twanyanda panunderero nokukuritha yipo yoyirama mukupakera thinga mukunda

pakukurara, kukwata thitombo thopakasheke-sheke/manyinga

thothonone shi pashanye shoghakenithere munu dyango

kuhatithere kuyirughana yokehe diyuwa mungonda

12. makungero (didhi ñando di mbo hana di pakerera kumadhi 1-9 mwayenda mwaka)

dimuke ghukaro ghokuyenda pamuve nongeshi kughuna kurughanitha thiyendera thihaghuto

ture muyirughana muragho dhomakungero mudighumbo nopanunda, shure nomumukunda

kudimuka shi ngepi sho ha kughamwene kuyiponga

kutjangurura mi mwene dhamukakudhina thihaghuto, thitamenedhi mbadi wa kukutura muthirughana thamuhingi, kuhungumana thiwana mudyango dyodiwa

kutjangurura muhingo mwene wa mukakuyenda pamuve, thitamenedhi pakuregha thitavura, nokuyendera kumbadi dhothitavura, kuyenda kumbadi dhondhira

kutjangurura yiponga noghukaro ghomakungero mwene mudighumbo, shure nomaparaghumbo, thitamenedhi kutorathinu thokupira kudimukera, kupepitha yinu yoyitwe, mudiro, maghori norutjeno

kudimuka maghukaro kehe ghano ghothiponga nomango mudighumbo,shure, haka maparaghumbo, ngepi yakara yothiponga nongepi di ghokuyikandana po

kukuvureka nokukudeghura edi ghokughamba shi “na shwena” ghukaro ghokupira kuroghera mukehe muhingo, thikuma ghukaro ghothiponga nokunyogha-nyogha nokudimukashi kupi ghokuyenda kashana maghamweno.

kukuhonga di ghokutawa ngambi kushwena kukuwandekera panyama

13. maruvedhe ghokukukarera (didhi ñando di mbo hana di pakerera kumadhi 1-9 mwayenda mwaka)

kudjabwana pofotji mukandi dhoditunga, dhopadidhiko nopathitjo

kukambadhara kuwana maghano nokurembedha yinu

kukuhatithera mukudjabwana yinyaku yombunga pashure

thothonone thitjo, mukandi ghorudhi nodiko dyawo

kukuhatithera mukutjanga mayuwa ghomushamurukero mungonda

kukuhatithera kukushagha noyirughan mukukongawera mambudhi mungonda

Page 21: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

18

13.4 Yitwetha

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. Ghundonndoro ghokufaneka

- Kufaneka - Kuwetha - Kutemununa - Kuruka - maghongwedhe

ro

kurembedha no kunongonona ghushwi ghu wakara mumukunda watudhingumwetwedha yira yokutenditha, marudhi, mirembo, muyira, nodyango no ngepi dighokuyirughanitha

kutenda yi sho hapire kutura pakanwa

kutenda yidimuktho yawo kokuyineghedha hayendhawo

kuhahatera ku kutenda yirughana yoyitwetha no kuneghedha edi yarughana, yira, kutenda yiperende, mirembo, kutenda thinu kuyimbapira, kuneghedha no kutenda yipopi mukurughanitha yirughanitha yokukuthiya-thiya norurughanitho kenge yira:

- kurughanitha yinu yokukuthiya-thiya yira peyindi, yifanekitho nokatjangitho kodikara.

- kurughanitha yinu yira yiputjitho, yifanekitha, katjangithokodikara, thikere

- kuneghedha mayeradhekero ghomarudhi - kumba yitemununa noghuma - kuyuwa yinu noyitondo, mawe, murora nondarata - kupeteka, kupayaghura, kuteta, nokurameka

kuneghedha mayeradhekero ghomarudhi

kuturithapo mangungunyekero ghopamuhingo gho2D

kuturithapo yokupira kufaneka yira dikandeke dyokudheghemekedhapo

kufuma mufumo dhodhikuru mukukungurura

2. Musika - Kwimba - Yishika

kudimuka ghushwi wakara mumukunda wetu kenge yira mungeya, mighuma, nomakunyungango no ngepi di ghokuyighongera yi

kudimuka maywi gharoghera noshika

kuhatithere muyirughana yoyikina mumuhingo dhokukuthiya-thiya yira: - kuyandhurukera kutoroka yo musika - kutumera kumusika kupitera mukutegherera kumembo - kwimba mumbunga noyendera diywi pofotji - kurughanitha yirama yira kukanda, kucokora noyimweya kengeyo - kushika yishika yokukutendera hathinda, kukuruperitha mughuma

noghukaro

3. Kukina - Makunyunga

ghohoro - Kukina

hakudeghura

kudimuka ghushwi wakara mumukunda wetu yira: mungeya, mighuma, makunyungero ghomirembo, nodyango no ngepi di ghokuyirongeka yi

dimuke makunyunganyungero noyidimukitho

kuhatera kuyinyaku yoyipepa mukurughanitha mukurughanitha yinu yokukuthiya-thiya:

- kushutukera nokukina kutwara mumusika - kuyendaghuritha maruthipa ghomakuru noghomambiru - kukara padyango dyaroghere nokumutaragho - kuyendaghuritha mathipaghomakuru nonungathano dhagho - kukuwa mumipowa - kukina yikina yothitjo - kukuwa pofotji kuhunga (paruvedhe) - kuneghedha ghudimuki wawakakurorera nomayendithittho

ghomakudewero yira mwingenitho no rughumburitho

Page 22: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

19

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

4. Thipepa temunua

- Kutemununa - Kupepa

temununa - Kughamba

nonyara

kuturithapo yidimukitho yokuturithapo hathinda eyi sho ha kupe nawayendhawo

kudimuka makunyungero, yidimukitha nodi ghokurughanitha dyango kupitera di ghana kukutongora thinda

kuhatera muyirughana yokupepaghura, mukurughanitha mihingo norurughanitho yira:

- kutemununa nokupepatemununa noyinu and mbadiko yinu, yitere yothitjo, noyirupara

- yokutenda kurupara, yirama, kudimuka yirama noyiwakumonena kuyirama

- kughamba ghupuru-puru

5. Makutumero kukona kutumera nokushamberera kuyirughana yawo no yawayendhawo

kukuritha yitwetha yawo paghunu nomuhoko

nungathano thoyitongora noyihutha kwawamwe kuyitwetha no mutjima ghokukutumera

kukutapathana thirughana nawamweya ya pofotji nawakuru nawakamukunda

kurughanena pofotji mumbongo nokukutekera yihima yawamweya

Page 23: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

20

13.5 Makuhongo ghoyomatawero nomimwene

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. madimukitho ghomatawero

kuwana thidimukitho thomatawero ghawo

kutumera kuthinga kutangera kumatangero kate kuna kwimanena papoye

kutarangedha matawero ghawo (ngeshikukona) no kutongora yikumonena yomatawero ghawo

kukuthimwetwedha yithimwetwedha yomatawero ghawo

thothonone eshi ngepi di ha kara mudyo, ngepi di hanu hamweya haneghedhanga mudyo, no ngepi di ha neghedhanga wo kwawamwe

thothonone shi yinye ya karera mudyo kwakehe munu yokukupakera thinga

kukurumera hathinda shi hapithawo nohakukarera

2. Matawero, ghukaro nomudyo

ture mudighano, kutekere notambure maghano, ngcamu noyihima yawamweya

tumere mudyo mwene no yitenda yatununga pofotji twahe

kughamba yighamba yawo no kuyihatithera kuyighamba yawayendhawo

kuneghedha fumwa kumatawero, mangcamu nomahimeno ghawa mweya

kukunyanyukera hathinda nohamweya, koyi hana kukona, yitwetha nomudyo

kutambura mayongarithero nomamyaghukero mumuhingo mwene

3. Ghukaro kutaghura pakatji koghuwa noghumango nokutambura ghupiterithi ghoghuwa wawakuru nohanuke

koneke muragho nomi mwene

neghedhe ghukaro mwene nomi dhokuroghera

tambure nokukutekera ghupiterithi mwene wawakuru nohanuke

toye miragho dhomungonda nokudhitambura pamuhingo mwene

4. Makurero ghoghundambo noyikuyuva

tambure hamweya hakutambure nawo

kare ghomuhateri ghomutanavu mumbunga dhawayendhoye

dimuke yikuyuva yoye no kare nothinga kuyikuyuva yawamweya

neghedhe makungero ghoyikuyuva yoye kupitera di ghuna kutongora shi dyo ghuna kukuyuva

kurughana ngambi kupepaghura nawayendhendi, hawadi-hawadi, mutumbunga, kutambura mudyo ghokurughanena pofotji nokuthiya yinu

kare ghutapi nokukona kughanitha yirughanitho pofotji, yikumonena nohanu hamweya

kuneghedha matjathaneno nokunyanyukera yishambera ya kara mughuyendha,

kare noyidhamberera mukughamwena na muyendhoye nomumbunga

kukwata mutjima nokurughanitha yitwetha ngeshi ku hana kupepa nokuwana yi hana himi yira marufo kuyipepa.

tokore mukushwayithapo ghukaro ghoghumango pamuhingo mwene

Page 24: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

21

13.6 Makurero ghoyipo

Didhi dyoyihonga noyihonga

Yitambo Hanuke ha kona:

Yitwetha Hanuke kukona:

1. Makurero ghomathipa

- makuyendawero ghothipa

kare ghuna kukunga nokunungathana mathipa ghomakuru ghoyirama

wane makurero ghomathipa ghomawa nonungathanodhomayendawero

neghedhe makumitheromo ghoruyenditho romagava ghoyirama yira, moko nomaghuru

rughane yirughana yo kehe diyuwa nomakutureromo ghushongomena

- kuyedhekeritha twikere mayenditho gho yirama ngeshi ku ghuna kurughanitha mitara dhodhiheya muyendero ghofotji, papoye endi mihingo dhimweya

ghorore yirama yoye ndjikiti nomakwatithitho ghomapu oku ghuna kurughana thinu ngambi makudewero ghomarikanyithero

kuwana mayendaghuritho mwene ghokuwatawedhera kuyenda pamakukuruperero

- nungathano rughanithe mathipa mukurughana yi watwetha nomumuyendero ghofotji

tende nungathano, makunyunganyungero ghoyirama yoyihe

kuhatithere ghukumithamo yipepitha, yipepa noyikina

- nungathano dhodiho-nodyoko

kurughanitha mayendaghuritho ghodyoko yira dyodi dina kunegha diho

kunge mayendawero nomayendero ghoyirama mukurughanitha dyoko, nyara nominwe dyo di dina kunegha diho

- nungathano dhodiho-nodighuru

mone mayendawero ghodipadhi kunge mayendawero nomayendero ghoyirama kurughanitha dyoko, nyara nominwe yira kenge dina kunegha diho

- makuwero kukuritha muhingo dhomakuwero paruvedhe kupitera munungathano dhomayendawero ghoyirama

neghedhe yirughana yo kumanyungero kupitera muyiyuvitha (yomaywi noyiperende) yiningitha yira musika, kukanda noyimweya

2. Makurithero mwene ghomathipa

- Makungero mwene ghomathipa, mayendawero nomakuwero

kukara nomatakamithero ghokurikanya no nungathano ghoturuthipaghana toyirama, yira minye, rudimi, meho

kutenditha yinu yoyimbiru no kukunga yirughanitha yokutjangera

kutakamitha manyunganyungero ghodiho norudimi

kukara nomakungero ghana rogherera mukatanga nokuhuritha thirughana

hatithere yirughana yomakurithero yiningitha maywi yira musika, kukanda noyimweya

Page 25: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

Pre-Primary Syllabus NIED 2015

22

Makurero ghoyipo (Marundurukero)

3. Kudimuka

yirama -yoyirama

kare noghudimuki ghoyirama, kupakako yomwimi dhoyirama, nonungathano dhoyinu yimweya

kunge yirama mumuhingo gho kukona kwashutukera kuyendaghura, mukuyapitha makurimbo

kuneghedha kupitera mukuyendaghura makundungero kudyango

- Dighano dyokuyirama

kutjwathana shi yirama ya kara noyipo eyi yarughananga yirughana yokukuthiya-thiya

toye yipo yoyirama noyirughana yayo

neghe pa yakunungera yirama kuyimweya

yendithe pofotji yipo yimwe (kuyendera pofotji) nokupira kuyendera pofotji (kupira kukuwa)

- Marawero kukuritha kutokomena kurughanitha thipo thofotji, thikumapo dyoko, dipadhi, diho ngambi mutara ghoyirama

rughane thirughana nodyoko, dipadhi no/ngambi diho watokomena po

- Mayendero kughutho, maneghedhero no kutjinaghana mufunda ghomukatji

kukurithe ghudimuki ghomwimi ghorumoho norudyo nomufunda ghopakatji ko yirama

kukumonene mitara dhopanunda mukaye edi yakukara nawo

kutoya yipo yokurudyo nokurumoho rwawo nohayendhawo

kutjinaghana mufunda ghoghurura ghoyirama yawo

haneghe mitara dhoyinu yokuyendaghura no yo kupira kuyendaghura di yakukara nawo

- Kuturumutha kudimuka di yakuyuvanga yirama ngeshi kuna kurughana no ngepi di ya kuyuvanga ngeshi kuna kuturumutha

kuneghedha shi ngepi gha ghayanga maruthipa no ngepi ghukughaturumuthitha

shingonone shi pashanye ya karera mudyo mukuturumuthitha yirama ngeshi yina ghaya

kukuvureka mudyo ghokukudeghura nokuturumutha

Page 26: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

23

14 Mapathwerero ghokuwedhererako Mberewa dhomumukunda dha kona kudimuka shi mangonda ghokukuhongera dhi di noyihongitha yoyihe eyi yanyandiwa kurughanitha hanuke hoshure dhomatatekero ghopamuve kughutho ghokuwatjangitha. Kuna kurandako mena ghoyinu noyirughanitha yi yaroghera mukakumitherera mo marughanithero dighanohongithimo. Yirughanitha yo kutura pathimbapira yiwana

Mashingweneno thinu

# kwathinyanda Mashingweneno thinu # kwathinyanda

Thimbangu thokutjapera/thimbangu thamuhongi

1 (hasha vene)

Matishi ghohanuke nomora 3 ngambi matishi ghokukudhingumwetwedha

13 5

Tishi wamuhongi 1 Yipura yohanuke nomora 3 25

Thipura thamuhongi 1 Tishi ghokuneghedhera yinu

4

Thivani thokuyoyera (pokukuyoghera kunya noyipepa yomeyu)

1 Yikere yokukuvudhungura 1 kehe mwanuke

Thimbangu thomambapira

1 Dimati/pokudjate(oku ghuna himi)

1

Tishi ghomuve (oku ghuna himi)

1 Mambira ghoyithimwetwedha

Ghokukuthiya-thiya

Yipindhi kudifano, yipindhi 2 kate 12

Yokukuthiya-thiya Wera Ghokukuthiya-thiya

Yitoyitha nothiviha yedhekeritha

1 thiyedhekeritha 1

Yipepitha yira yipopi, yihaghuto, mapari, mughodhi dhomaribe, tushaka to ti,yiyama noyimweya kengeyo

Yokukuthiya-thiya Yitenditha kenge yira yitondo/yingumi yokukutjaka-tjaka, nomudhimba dhokukutjaka-tjaka

Yokukuthiya-thiya

*Ngeshi mamati ne mbadiko, yinu yimweya yokukughamwenitha (yira mapakiti) gha kona ghawana kuyirughana yoparundanda ghakwateremo paruvedhe ro. Yirughanitha yokughura kehe mwaka

Mashingweneno thinu # kwathinyanda Mashingweneno thinu # kwathinyanda

Mbapira dhamwanuke 1 mwamwanuke Katjangitho kodikara (ko ghukuru dikara, ngeshi mbadi HB ghoghumbiru dikara)

3 mwamwanuke

Mapira dhokutjanga dhokupira mayira

3 mwamwanuke Yirughanitha yi ghanyanda muhongi yopamberewa, yira tutjangitho, mashwakero ghoyimbapira, matjangitho, mapepa ghomuyira noyimweya kengeyo

yiramekitho 1 mungonda Dipepawinda dyoA1 15 mungonda

Payindi ghomushungwa( ghomukihu, ghothina

1kehe rudhi (wamona maghana)

Yipeyindidho (12mm and 19mm)

10 kehe rudhi

Page 27: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

24

diwiru, ghothina mahako, yidhiyongembe, ghukihu ghokurembuka, thina maghumi, wiru, ghukenu)

Ghuma ghothikuwa – marudhi ghokukuthiya-thiya

10 yipakiti mungonda

Rayimu ghomeyu(ghoyitondo ngambi wawayuwi)

10 mungonda

Yidhingunitho padikwere

2 mungonda Tuhemba (totukenu ngambi marudhighamweya)

1 mukehe ngonda

Yirughanitha yopadyango dyokupepera Hanuke ha kona kuwana ruvedhe ro kudhina, kukudjuka, kukokawa nokukwimanena pa thirughanitho tho padyango dyokupepera. Mataghera ghokare-kare kukona kugharughanitha ngeshi mbadiko masherenyi ghokuyighuritha. Dighono dyo yinu yi ne kudiwana mumbapira dhamuhongi.

Page 28: MINISTRY OF EDUCATION JUNIOR PRIMARY PHASE PRE … · 2020. 4. 5. · ghamwanuke. Naro dho yitwetha ya wanuke muyirughana yo kukupitura ya kona kuyeyuka kutwara munaro dhoghukuru

25

The National Institute for Educational Development P/Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +264 62 509000 Facsimile: +264 62 509073 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2015