The NEBertus BorgersErnst JanszArmandJohn CaleThe Sadista Sisters

Talking Heads + RamonesSex PistolsThe DamnedPure HellFlyin’ SpiderzJoe Jackson

Wire Gang Of FourThe CureJoy DivisionPure HellJoe JacksonEcho & The Bunnymen

NasmakTC Matic / ArnoD.A.F.BauhausThe Birthday Party / Nick Cave & The Bad SeedsEinstürzende NeubautenNicoSonic YouthFront 242

ReggaeDoe Maar

R.E.M.Claw Boys ClawButthole SurfersBig Black / ShellacHenry RollinsPixies / Frank BlackRed Hot Chili PeppersFugaziThe Jesus LizardPearl JamSmashing PumpkinsToolGodspeed You! Black EmperorHelmetThe Melvins

Eindhoven HiphopstadMiss DjaxFluid / Lady AïdaAcid JunkiesRed Zone

Eindhovense GitarenMonster MagnetMotorpsychoKyuss / Queens of the Stone AgePeter Pan Speedrock

EditorsAux RausBuitenfestivalsElbowBabyshambles / Pete DohertyEmilie AutumnSine: DubstepWilcoMy Bloody ValentineThe ChariotPrimus

Hippies en Sessies / p.20

De Punkers Komen / p.38

De Nieuwe Golf / p.68

Effenaar Experimenteel / p.86

De Afterbeat: Reggae & Ska / p.124

Gitaren Rocken de 80’s & 90’s / p.134

De Draaitafelgeneratie / p.178

Eindhoven Rockcity?! / p.194

De Nieuwe Effenaar / p.214

4

5

jaar Effenaar. Zo’n lange periode be-tekent per definitie dat je meer niet dan wel voorbij kunt laten komen in een boek. Kill your darlings, was vaak het devies. De bundel die voor je ligt, pretendeert dan ook niet een compleet geschiedenisverhaal te vertellen. Wel word je aan de hand genomen en langs de verschillende muzikale smoelen van de Effenaar door de jaren heen geloodst. Want muziek, dat was en is toch de kern van het podium aan de Dommel-straat. Via foto’s, posters, flyers en knipsels. Maar ook verhalen van directe betrokkenen. Leden van vaak legendarische bands die allemaal een speciaal plekje in hun hart heb-ben voor Eindhoven en de Effenaar.

De zoektocht naar foto’s en verhalen verliep grillig tijdens vijf korte, hectische maanden. Zo hing Tommy Ramone – het enige nog levende Ramones-lid dat in 1977 in de Effenaar speelde – al een uur nadat ik zijn naam in Google intikte aan de lijn. En dat was nou een persoon van wie ik verwachtte dat hij nagenoeg onvindbaar zou zijn. Van foto’s van de Britse band Editors, die in 2005 en 2006 speelden, dacht ik er juist makkelijk meer dan genoeg aan te gaan treffen. Maar dat bleek weer een hele expeditie om die boven water te krijgen. Ook toeval speelde een rol bij het verzamelen van ma-teriaal. Zo was ik op zoek naar een foto van Big Black in 1986. Hun voorprogramma destijds was Gore, zo bleek uit het archief. Een belletje naar Gore-frontman Rob Frey leverde niet de gewenste foto van Big Black op. Maar wat bleek? Frey was als bezoeker in de jaren zeventig en tachtig vaak in de Effenaar geweest. Met een camera om zijn nek! Hij beschikte over erg bijzondere foto’s van bijvoorbeeld The Birthday Party die we hier voor het eerst mogen publiceren. Ongetwijfeld komen unieke foto’s ook na het ter persen gaan van Memories Can’t Wait nog binnen. Maar ach, misschien worden dat kiekjes voor in een boek wanneer de Effenaar Abraham ziet.

Wat me tijdens de samenstelling van dit boek opviel, is dat de meeste muzikanten met zoveel liefde over de Effenaar spraken. In Nederland is het een paradijs voor musici, zo vertelden veel buitenlandse acts. Met Eindhoven en de Effenaar als belangrijke plekken binnen dat land. Soms waren de terugblikken emo-tioneel, zoals bij Joy Division-bassist Peter Hook. De pijn van het verlies van zanger Ian Curtis, een paar maanden na de show in de Effenaar in januari 1980, huist nog steeds in hem. Maar bij veel muzikanten zorgden de herinneringen aan de Effenaar ook weer voor dikke lach-salvo’s. Zoals bij Paul Leary, gitarist van het op hol geslagen rockcombo Butthole Surfers. Of bij de gepokte en gemazelde verhalenverteller Arno. Hopelijk beleef jij als lezer net zoveel plezier aan al die herinnering- en en beelden als ik.

Voorwoord Niels Guns, Auteur

40Het is een paradijs voor musici.

38

De Punkers KomenDe internationale punkrevolte bereikt in 1977 in volle glorie de Effenaar. Een paar van de aller-grootste spelers van het genre komen dat jaar langs in Eindhoven: Ramones, The Damned en Sex Pistols. Met name die laatste groep maakt hun reputatie meer dan waar. Een verwoestende wervelwind waait door de Effenaar wanneer het ongeremde Britse gezelschap op vrijdag 9 december hun muzi-kale (on)kunde vertoont. Duidelijk is dat de tijden aan het veranderen zijn. Het publiek ligt en hangt niet langer over elkaar heen, maar staat. Of beter nog: beukt, schreeuwt, balt de vuisten op de eerste rijen. In 1978 spelen de enige echte Eindhovense punkers van The Flyin’ Spiderz ook twee keer in de Effenaar. Ondertussen imploderen de Sex Pistols en spelen steeds meer verschillende punkvarianten op het Eindhovense podium. Zoals de eerste all black punkband Pure Hell, waarvan fotograaf Peter Cox een reeks enorm sterke foto’s maakte. Of de dames-punkers van The Slits (met daarin Johnny Rotten’s stiefdochter Ari Up). Zo snel als punk het hoogte-punt bereikt, zo gauw zakt de absolute dominantie ook weer in. Ook al blijven acts die schatplichtig zijn aan de eerste punkanarchisten ook de komende 34 jaar graag geziene gasten in de Dommelstraat. Met de meest uiteenlopende uitwassen. Van de streetpunkers van UK Subs (1981) tot bijvoorbeeld de poppunkers van het Zweedse Royal Republic die in de jubileummaand oktober 2011 in de Effenaar spelen. De erfenis van de eerste punks die in 1977 op de barricaden stonden, leeft ook nog in de nieuwe Effenaar voort.

39

De PunkersKomen

1977Jonathan Richman

Ramones

Sex Pistols

Talking Heads

The Damned

1978Flyin’ Spiderz

Pure Hell

The Slits

Boomtown Rats

1979Joe Jackson

Wayne County &

The Electric Chairs

Wreckless Eric

1980The Undertones

De Brassers

1981UK Subs

The Ex

I N C O N C E R T

“ We waren vier jonge gasten met de wereld aan onze voeten.” Tommy Ramone

40

41

Tommy Ramone is anno 2011 het enige nog levende Ramones-lid dat in 1977 in de Effenaar speelde. Een vreemd gevoel vindt hij dat nog steeds. Ook al zijn Joey, Dee Dee en Johnny Ramone alweer een aantal jaar geleden overleden. Vanuit zijn tegenwoordige woonplaats Phoenica, een gehucht in de bergen van de staat New York, vertelt hij: “Het waren nogal aparte figuren. Intensieve, maar bijzondere persoonlijkheden. In 1977 deden we onze eerste grote tournee met Talking Heads. We waren vier jonge gasten met de wereld aan onze voeten. We leefden onze droom. Na Brussel reisden we naar Amsterdam en daarna naar Eindhoven. In de Effenaar liep ik wat verdwaasd rond. In België was ik namelijk een beetje grieperig. Ik ging op zoek naar medicijnen, maar aangezien mijn Frans niet zo goed was, ben ik met een vaag goedje teruggekomen. De dagen daarna liep ik als een zombie rond.”

Sommige details zijn door de jaren heen vervaagd, zo geeft Tommy (echte naam Thomas Erdelyi) toe. “Maar ik weet wel dat we ontiegelijk veel lol hebben gehad. We speelden een jaar lang bijna elke dag. Opwindende tijden”, aldus Ramone. Een klein jaar na het optreden in

Eindhoven, stapte Tommy uit de band en ging verder als pro-ducer van de Ramones. Moe van het tourleven en uitgeblust door de veeleisende sneltrein waarin zijn band zich bevond. “Het leek me de beste oplossing als er iemand anders op de drumkruk zou gaan zitten en ik alleen nog maar zou gaan produceren en songs zou gaan schrijven. Zoals gezegd: het was te gek, maar ook moeilijk. De Ramones hadden allemaal een erg vluchtig karakter en het valt niet mee om 365 dagen per jaar met ze door te brengen.”

Tegenwoordig speelt Tommy in het bluegrassduo Uncle Monk. Een compleet ander genre, maar muziek met dezelfde oorsprong, zo meent Ramone. Met veel vreugde kijkt hij terug op de periode met zijn oude Ramones-makkers. Maar ook met verdriet. “Toen Joey, Dee Dee en Johnny stierven waren ze allemaal erg jong. Ik prijs me gelukkig dat ik met ze in een band heb gezeten en in Eindhoven het hoogtepunt van ons kunnen heb mogen laten horen.”

1977Talking

Heads +

Ramones

7 mei

De PunkersKomen

I N C O N C E R T

Tommy Ramone

“ We waren vier jonge gasten met de wereld aan onze voeten.”

42

Tommy Ramone is anno 2011 het enige nog levende Ramones-lid dat in 1977 in de Effenaar speelde. Een vreemd gevoel vindt hij dat nog steeds. Ook al zijn Joey, Dee Dee en Johnny Ramone alweer een aantal jaar geleden overleden. Vanuit zijn tegenwoordige woonplaats Phoenica, een gehucht in de bergen van de staat New York, vertelt hij: “Het waren nogal aparte figuren. Intensieve, maar bijzondere persoonlijkheden. In 1977 deden we onze eerste grote tournee met Talking Heads. We waren vier jonge gasten met de wereld aan onze voeten. We leefden onze droom. Na Brussel reisden we naar Amsterdam en daarna naar Eindhoven. In de Effenaar liep ik wat verdwaasd rond. In België was ik namelijk een beetje grieperig. Ik ging op zoek naar medicijnen, maar aangezien mijn Frans niet zo goed was, ben ik met een vaag goedje teruggekomen. De dagen daarna liep ik als een zombie rond.”

Sommige details zijn door de jaren heen vervaagd, zo geeft Tommy (echte naam Thomas Erdelyi) toe. “Maar ik weet wel dat we ontiegelijk veel lol hebben gehad. We speelden een jaar lang bijna elke dag. Opwindende tijden”, aldus Ramone. Een klein jaar na het optreden in

Eindhoven, stapte Tommy uit de band en ging verder als pro-ducer van de Ramones. Moe van het tourleven en uitgeblust door de veeleisende sneltrein waarin zijn band zich bevond. “Het leek me de beste oplossing als er iemand anders op de drumkruk zou gaan zitten en ik alleen nog maar zou gaan produceren en songs zou gaan schrijven. Zoals gezegd: het was te gek, maar ook moeilijk. De Ramones hadden allemaal een erg vluchtig karakter en het valt niet mee om 365 dagen per jaar met ze door te brengen.”

Tegenwoordig speelt Tommy in het bluegrassduo Uncle Monk. Een compleet ander genre, maar muziek met dezelfde oorsprong, zo meent Ramone. Met veel vreugde kijkt hij terug op de periode met zijn oude Ramones-makkers. Maar ook met verdriet. “Toen Joey, Dee Dee en Johnny stierven waren ze allemaal erg jong. Ik prijs me gelukkig dat ik met ze in een band heb gezeten en in Eindhoven het hoogtepunt van ons kunnen heb mogen laten horen.”

43

Johnny Rotten? Te lui voor interviews, meldt hij op z’n eigen website. Steve Jones? Werkt tegen-woordig één avond per week voor een radiostation in Los Angeles. En dat vindt ‘ie meer dan genoeg moeite per week. Aangezien Paul Cook onvindbaar en Sid Vicious dood is, vormt het voorprogramma van een van de meest legendarische bands die de Effenaar aandeed mis-schien wel een betere ooggetuige. Punkband Speedtwins uit Arnhem trok een week met de punkiconen op toen hun alles verslindende sneltrein door Nederland raasde. Drummer Nico Groen herinnert zich de week als een chaotisch rom-meltje. “Meer punk dan toeren met de Sex Pistols kon niet. Als je denkt dat het leuk geweest moet zijn om met die gasten rond te trekken, heb je het mis. Punk was alles behalve gezelligheid. Het was rauw, ranzig, ongestructureerd, onvriendelijk, keihard pogoën en met stront op het podium gooien.”

Hoewel Speedtwins ongeveer een week met de Pistols toerden, was de interactie tussen de bands minimaal. “Die jongens werden behoorlijk af-geschermd. Toen onze zanger Jody een gesprekje met hun manager Malcom McLaren aan wilde knopen, werd hij aangekeken met een blik die leek te zeggen: ‘Wie denk je wel

niet dat je bent dat je mij aan kunt spreken.’ Contact met de andere bandleden hadden we al helemaal niet. Ook omdat ze waarschijnlijk onder invloed van nogal wat mid-delen waren.”

Op het moment van het optreden, had Groen nog geen flauw idee dat de show best wel eens de boeken in zou kunnen gaan als legenda-risch. “De Sex Pistols waren op dat moment weliswaar de grootste punkband ter wereld, maar dat stelde eigenlijk ook weer niet zo heel veel voor. We speelden vooral in redelijk kleine zalen als het Mafcen-trum in Maasbree of Huize Maas in Groningen. De Effenaar was één van de grotere zalen waar we speelden die tour. Het was hartstikke druk, dat weet ik nog wel. Hoe de Sex Pistols speelden weet ik eigenlijk niet meer. Maar als ik een gokje mag wagen, was het rommelig en smerig en snel weer voorbij. Die jongens zaten in een soort sneltrein waarvan ze zelf niet wisten hoe snel hij ging.”

1977sex PisTols

+

sPeedTwins

9 dec

De PunkersKomen

I N C O N C E R T

44

45

Johnny Rotten? Te lui voor interviews, meldt hij op z’n eigen website. Steve Jones? Werkt tegen-woordig één avond per week voor een radiostation in Los Angeles. En dat vindt ‘ie meer dan genoeg moeite per week. Aangezien Paul Cook onvindbaar en Sid Vicious dood is, vormt het voorprogramma van een van de meest legendarische bands die de Effenaar aandeed mis-schien wel een betere ooggetuige. Punkband Speedtwins uit Arnhem trok een week met de punkiconen op toen hun alles verslindende sneltrein door Nederland raasde. Drummer Nico Groen herinnert zich de week als een chaotisch rom-meltje. “Meer punk dan toeren met de Sex Pistols kon niet. Als je denkt dat het leuk geweest moet zijn om met die gasten rond te trekken, heb je het mis. Punk was alles behalve gezelligheid. Het was rauw, ranzig, ongestructureerd, onvriendelijk, keihard pogoën en met stront op het podium gooien.”

Hoewel Speedtwins ongeveer een week met de Pistols toerden, was de interactie tussen de bands minimaal. “Die jongens werden behoorlijk af-geschermd. Toen onze zanger Jody een gesprekje met hun manager Malcom McLaren aan wilde knopen, werd hij aangekeken met een blik die leek te zeggen: ‘Wie denk je wel

niet dat je bent dat je mij aan kunt spreken.’ Contact met de andere bandleden hadden we al helemaal niet. Ook omdat ze waarschijnlijk onder invloed van nogal wat mid-delen waren.”

Op het moment van het optreden, had Groen nog geen flauw idee dat de show best wel eens de boeken in zou kunnen gaan als legenda-risch. “De Sex Pistols waren op dat moment weliswaar de grootste punkband ter wereld, maar dat stelde eigenlijk ook weer niet zo heel veel voor. We speelden vooral in redelijk kleine zalen als het Mafcen-trum in Maasbree of Huize Maas in Groningen. De Effenaar was één van de grotere zalen waar we speelden die tour. Het was hartstikke druk, dat weet ik nog wel. Hoe de Sex Pistols speelden weet ik eigenlijk niet meer. Maar als ik een gokje mag wagen, was het rommelig en smerig en snel weer voorbij. Die jongens zaten in een soort sneltrein waarvan ze zelf niet wisten hoe snel hij ging.”

1977sex PisTols

+

sPeedTwins

9 dec

De PunkersKomen

I N C O N C E R T

“ Meer punk dan toeren met de Sex Pistols kon niet.” Nico Groen (drummer Speedtwins)

46

47

50