Embed Size (px)
DESCRIPTION
Werken voor het meesterschap - Marc Kennes
Citation preview
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
MO
DE
L
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
–
W E R K E NV O O R H E T
MARC KENNES EN FREDDY DE VI ERMAN
M E E S T E R S C H A P
! ! ! ! !! ! ! ! !! ! ! ! !! ! ! ! !! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
stelling en publicatie.
Ik wil de kunstenaars dan ook feliciteren met dit initiatief en de rijke collectie die zij samen brengen. Op die manier tonen zij ook hun dankbaarheid voor wat zij van ons kunston-derwijs mochten ontvangen in de afgelopen jaren. Ik wil hen tevens feliciteren met de openheid die ze daarbij aan de dag leggen om vanuit hun invalshoek niet alleen te reflecteren over de rol van het kunstonderwijs voor hen persoonlijk, maar ook over de veranderende plaats van het kunstonderwijs in onze samenleving. Blijkbaar werkt dit aanstekelijk en wensen de DKO-scholen van Merksem
2
V O O R W O O R D
en Berchem zelf die reflectie voor te zetten in een aantal randactiviteiten bij deze ten-toonstelling in het komende schooljaar.
De groei die het DKO ze-ker in onze stad de afgelo-pen jaren kende werd be-antwoord met verder toe-nemende inspanningen van het stedelijk onderwijs en van het stadsbestuur. Dan hebben we het niet alleen over toename van budgetten en investerin-gen in infrastructuur zoals
bij de verwerving van twee nieuwe gebouwen voor het DKO Merksem: in de Van Heybeeckstraat en in het nabijgelegen Park Spoor Noord. Maar dan gaat het bijvoorbeeld ook over de structurele samenwerking tussen het DKO en het MAS, zonder meer het
" S A M E N ME T DE K U N S T E -N A A R S WI L I K VAN
DEZE GELEGENHEI D GEBRU I K MAKEN OM HE T BELANG EN DE WA ARDE VAN ONS DKO VANDA AG EN MORGEN TE BENADRUKKEN."
F r e d d y D e V i e r m a n , Fo
to: W
illy Dee
Beste bezoeker,
Als schepen van onderwijs ben ik een bevoorrechte getuige van het vooruitstrevend werk dat in het onderwijs van deze stad gele-verd wordt. Het grote potentieel van het deeltijds kunstonderwijs van het Stedelijk Onderwijs in het bijzonder blijkt ook met deze tentoon-
grootste cultuurproject in onze stad van de af-gelopen decennia.
Deze groei mag ons niet blind maken voor de enorme uitdagingen inzake verbreding van het doelpubliek van het DKO en verdieping van de samenwer-king met het regu-liere onderwijs waar dat bredere doelpu-bliek onvermijdelijk te vinden is. Samen met de kunstenaars wil ik dan ook van deze gelegenheid gebruik maken om niet alleen terug te blikken op de mooie geschiedenis van ons DKO, maar ook het belang en de waarde van ons DKO vandaag en morgen te benadrukken.
We moeten maar verwij-zen naar de Gouden Eeuw, om aan te tonen dat kunst en cultuur in onze stad van oudsher een motor voor sociale en economische ontwikkeling is. Een van de mooiste musea van onze stad getuigt bijvoorbeeld over het belang van de ontwikkeling van de boek-drukkunst in die periode. Waar dit ook belangrijke consequenties had voor de mogelijkheden binnen het onderwijs, speelde Ant-werpen met haar wereld-vermaarde drukkers toen al een vooruitstrevende rol.
Vandaag staat het onderwijs in het bijzonder in steden als Antwerpen voor uitdagingen die minstens even groot zijn als in die luisterrijke periode. De nood aan een nieuwe aanpak in het leerplichtonder-wijs, waarin optimaal wordt omgegaan met de uitdaging die de heterogeniteit van klas-groepen, schoolbevolking en stad vormt, dient zich in onze stad aan met een grote felheid en snelheid. Het ganse Ant-werpse onderwijsveld schaart zich achter de doelstelling om het aantal jongeren die het onderwijs verlaten zonder vol-doende of juiste kwalificaties drastisch te doen dalen. Hier-door willen we er voor zorgen dat meer jongeren hun weg vinden op de arbeidsmarkt en
in onze samenleving. Kunst- en cultuuredu-catie kunnen hierbij een rol spelen.
Het belang van scho-len voor de buurt valt moeilijk te onder-schatten. Het is dan ook belangrijk dat DKO-scholen sterk verbonden zijn met de scholen en dat we zo het publiek van het kunstonderwijs verbreden tot de hele, heterogene jon-ge bevolking van de stad. Maar ik denk ook dat de vooruit-strevende en enthou-siasmerende aanpak binnen het DKO verrijkend kan zijn
voor ons onderwijs in het algemeen. De werkvormen en de gedifferentieerde, ta-lentgerichte aanpak van de kunsteducatie, moet mee richtinggevend zijn voor de pedagogische aanpak in onze scholen. Leren in de kunst en leren door de kunst gaan hand in hand. Ons kunstonderwijs is niet alleen belangrijk omdat het haar cursisten bekwaamt in hun artistieke vaardighe-den maar ook omdat heel wat andere competenties binnen de kunstrichtingen worden aangescherpt.
Binnen het stedelijk DKO willen we dat alles (onder meer) concreet maken met het JOEPIK-project in de gloednieuwe vestiging in Park
3
Marc Kennes , F
oto
: W
im V
an E
esbe
ek
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
4Beste bezoeker,
Als districtsvoorzitter kan ik het initiatief van Marc Kennes en Freddy De Vierman alleen maar toejuichen.
Stel je voor: een tentoon-stelling om de Merksemse academie voor plastische kunsten in the picture te zetten, gekoppeld aan de namen van 2 kunstenaars met naam die bovendien ook doceren aan onze aca-demie, het kan niet beter.
Na meer dan een halve eeuw bestaan is het soms ook wel nodig om de dingen even op een rijtje te zetten. Want ve-len vinden zo’n academie een vanzelfsprekendheid, maar bij de oprichting, eind jaren vijf-tig, was dat niet zo en zeker niet in de moeilijke jaren na de fusie, toen er praktisch geen investeringsmiddelen waren voor het deeltijds kunston-derwijs. Middelen vrijmaken is dus geen evidentie, maar leerlingen aantrekken en do-centen motiveren om net dat ietsje meer te doen om het ver-schil te maken, ook dat is niet evident. Daarom komen initi-atieven als dit als geroepen.
Want alle voorwaarden zijn goed: de academie beschikt over een mooie
nieuwe locatie voor beeld-houwkunst, waar deze tentoonstelling doorgaat. Dit was trouwens de eerste investering in het DKO na bijna 20 jaar fusie. Ook het wegvallen van Runc-voort werd inmiddels goed gecompenseerd door de huidige academie in de Van Heybeeckstraat. De acade-mie blijft dus duidelijk zijn Merksemse roots bewaren, al heeft zij inmiddels ook vertakkingen in andere dis-tricten en gemeenten.
Ik kan dan ook alleen maar hopen dat velen de weg naar deze tentoonstelling zullen vinden. Dat docenten er inspi-ratie zullen opdoen voor hun manier van lesgeven en poten-tiële leerlingen aangetrokken zullen worden door de char-me van onze academie en haar ploeg. Dan, en pas dan, zal deze tentoonstelling geslaagd kunnen worden genoemd.
Intussen wens ik iedereen te danken die meegewerkt heeft aan de realisatie van dit project en hoop ik vooral ook dat de bezoeker zal genieten van het mooie werk dat hier aan de kijker gepresenteerd wordt!
Gilbert VerstraelenDistrictsvoorzitter Merksem
Spoor Noord. De stedelijke basisschool ‘t Groene Eilandje en de Academie van Merksem zullen binnen dit project de diverse mogelijkheden van een intense samenwerking tussen het DKO en (basis-)onderwijs verkennen.
Kwatongen durven wel eens beweren dat lesgeven in het DKO gemakkelijker is, omdat je te maken zou hebben met een publiek dat per definitie meer geëngageerd is.
Cursisten worden immers niet verplicht hier cursus te komen volgen, maar kiezen er zelf voor. In dat cliché wordt te veel voorbijgegaan aan de intrinsieke kracht van kunst en kunstenaars en ziet men niet hoe de medewerkers van het DKO zelf dit engagement sterk in de hand werken. Uit-gaande van de kracht van het DKO, die trouwens perfect geïllustreerd wordt door de werken in deze tentoonstel-ling, durf ik er op rekenen dat ons kunstonderwijs zijn plaats in de samenleving in de komende jaren op een over-tuigende manier verder zal in-nemen. Ik hoop dat wie deze tentoonstelling bezoekt, dat ook zo zal aanvoelen.
Robert Voorhamme Schepen voor onderwijs, werk, economie en middenstand
“ Waar we met deze ten-toonstelling naartoe willen?” vraagt Freddy De Vierman. “Ons werk tonen - dat spreekt vanzelf. Maar het is de bedoeling dat de mensen die komen kijken ook be-grijpen waarop het steunt, wat de basis ervan is.”
“Dat is onze opleiding,” voegt Marc Kennes daar aan toe. “De technische vaardig-heden die we destijds heb-ben meegekregen en die ten grondslag liggen aan wat we onze leerlingen proberen mee te geven. Modeltekenen, vooral.”
“In dat opzicht heeft de expositie een ‘onderwijsdi-mensie’,” beaamt Freddy.
De twee kunstenaars, bei-den docent aan de Stedelijke Academie voor Beeldende Kunsten in Merksem (Kennes geeft ook les in Schoten en
thodischer zo men wil, maar juist daarom zeker zo intens.
Ik heb nooit les bij hen gevolgd, maar uit onze ge-sprekken blijkt hun enthou-siasme, hun bereidheid om iets van hun gedrevenheid en hun kunde over te bren-gen, ook aan een volslagen leek.
555
MARC KENNES EN FREDDY DE VI ERMAN
De Vierman in Berchem), hebben het over collegialiteit en vriendschap - een vriend-schap van bijna vier decennia. En over een gezamenlijke doelstelling.
“In laatste instantie gaat het ons allebei om het menselijk bestaan,” zegt Freddy, “de menselijke natuur, de condi-tion humaine. Wie de mens goed leert tekenen, leert daarbij zichzelf kennen.”
Het werk van beide kunste-naars is anders. De Vierman is vaak confronterend in zijn werk hij daagt ons en onze vastliggende opvattingen uit. Daarvoor gebruikt hij humor, associaties en een arsenaal artistieke media. Kennes is en blijft voor alles een schilder, al bereikt hij ook als etser een hoge graad van meesterschap. Zijn werk is misschien minder verscheiden dan dat van zijn artistieke kompaan, iets me-
I N DE STEDE -LI JKE ACADE -M I E VOOR BEEL -DENDE K UNST.
ˇ ˆ ˇ ˆ ˇˆ ˇ ˆ ˇ ˆˇ ˆ ˇ ˆ ˇˆ ˇ ˆ ˇ ˆˇ ˆ ˇ ˆ ˇ
ˇ ˆ ˇ ˆ ˇˆ ˇ ˆ ˇ ˆˇ ˆ ˇ ˆ ˇˆ ˇ ˆ ˇ ˆˇ ˆ ˇ ˆ ˇ
IN
LE
ID
IN
G
1 9 7 2 , F r e d d y D e V i e r m a n , D e m o o n , 73
cm x
56
cm, In
kt en
stift op
pap
ier F R E D D Y
D E
V I E R M A N
666
" I K VOND M I JN T W E E D E ADEM ME T KLE UR S T I F TEN EN KR I JTJES"
Freddy De Vierman wordt op 9 juni 1960 geboren in Antwerpen. Hij groeit op in een vrijzinnig milieu - niet zo evident in die dagen. Zijn ouders zijn bezig met kunst en cultuur: Freddy’s moeder werkt voor Openbaar Kunst-bezit en later voor het Rei-zend Volkstheater. Vader Paul (1939) is bankbediende (om den brode), maar is ook schil-der en beeldhouwer. Later geeft hij les aan de Antwerpse Academie.
Freddy is een “zwak” kind: hij heeft astma. Daarom verhuist het gezin in 1965 naar Hemiksem. Het be-trekt er een modern huis in een voorstedelijk ogende straat. Op het eerste gezicht lijkt hun keuze ietwat para-doxaal: Hemiksem, aan de Schelde tussen Antwerpen en de Rupelstreek, is een sterk geïndustrialiseerde
gemeente. Maar er blijft nog veel groen en de sfeer is rustiger dan in de stad.
“Ik kon niet altijd buiten spelen, zoals andere kinde-ren,” herinnert Freddy zich. “Daarom vond ik mijn tweede adem met kleurstiften en krijtjes. Met een vader-kunste-naar in de buurt, lag dat ook voor de hand. Ik besefte niet hoe uitzonderlijk dat was.”
Freddy is een van de drie leerlingen die in de Lagere Jongensschool aan de Pro-vinciale Steenweg het vak Zedenleer volgen. Hij is een stil jongetje en geeft blijk van grote vlijt als het op tekenen aankomt. Als een medeleerling iets van hem plagieert, scheurt hij zijn blad papier kapot en vraagt aan de meester een nieuw. Als kind van ongeveer acht jaar tekent Freddy met bal-pen of viltstift vervaarlijke duiveltjes en demonen. Ze hebben iets van Maya-gliefen.
◊ ◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊
◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊
777AL S EEN MEDE -L E E R L I N G I E TS VAN HEM P L A G I E E R T , SCHEURT H I J ZI JN BLAD PA-PI ER KAPOT EN VRA AGT A AN DE MEESTER EEN N I EUW.
Intussen stelt papa Paul samen met zijn kornuiten van Groep 71 tentoon in de galerie Campo aan de Meir. Freddy brengt hele weekends door tussen kunst. Geen wonder dat hij aan de Rijksmiddelbare School in Hemiksem, waar het Vernieuwd Secundair On-derwijs (VSO) is ingevoerd, de afdeling Wetenschappen-Kunst volgt. Het onderwijs is er sterk visueel gericht. Freddy, die met zijn teken- en schilderwerk al een paar prij-zen heeft gewonnen, voelt er zich als een vis in het water.
19
81
, Fred
dy D
e Vierm
an
◊◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊
◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊
◊◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊
◊◊ ◊ ◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊ ◊ ◊◊ ◊◊
◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊ ◊◊
19
77
-19
78
, Fred
dy D
e Vierm
an, M i c h e l a n g e l o , m o r g e n l i c h t ,
6
5cm
x 5
0cm
Kri
jt o
p p
apie
r
MA
RC
K E N N E S
8" JE WEE T OP-EENS DAT JE MOÉT SCH I L -DEREN - I E TS WA AR JE VOOR-DI EN NOOI T A AN GEDACHT HEBT, IS I NEENS EEN I NNERLI JKE N O O D Z A A K . "
Marc Kennes heeft een to-taal andere achtergrond. Hij wordt op 29 maart 1962 ge-boren in Wilrijk en groeit op in Boom, de hoofdplaats van de Rupelstreek. Zijn ouders hebben weinig belangstelling voor kunst. Hij leeft in moei-lijke omstandigheden - sociale achterstelling, geweld. “Zeg maar een Borinagesfeer,” sug-gereert hij zelf. “Je denkt dat er niets meer is in het leven.”
Dat maakt van de gevoelige Marc een binnenvetter, ie-mand van weinig woorden (dit in tegenstelling tot zijn extroverte kunstbroeder) - allicht is dat de reden waar-om hij in zijn cv een soort telegramstijl hanteert.
“Maar ik heb een groot recht-vaardigheidsgevoel,” zegt hij, “wanneer ik op school een jongetje zag pesten, gebruikte ik mijn vuisten.”
19
79
, Marc K
ennes
7
19
79
, M
arc
Ken
nes
, L
aoco
ön , 7 0 c m x 6 0 c m , O l i e ve r f o
p d
oek
1 4
2 3
7
6
5
M a r c K e n n e s
1 . 1 9 8 3 Twe e n a a k te n i n i n te r i e u r 1 6 8 c m x 1 5 3 , 5 c m O l i e ve r f o p d o e k2 . 1 9 8 3 S t a a n d n a a k t 1 8 0 c m x 1 1 6 c m O l i e ve r f o p d o e k 3 . 1 9 8 4 S t a a n d n a a k t , r u g 1 8 0 c m x 1 2 0 c m O l i e ve r f o p d o e k4 . 1 9 8 4 L i g g e n d n a a k t 1 1 0 c m x 1 7 0 c m O l i e ve r f o p d o e k
5 . 1 9 8 4 Na a k t s t u d i e , Jay 1 5 0 c m x 9 0 c m O l i e ve r f o p d o e k 6 . 1 9 8 6 Z o n d e r t i te l 7 0 c m x 9 0 c m O l i e ve r f o p d o e k7 . 1 9 8 7 D e va l va n d e o p s t a n d i g e e n g e l e n 2 0 0 c m x 3 0 0 c m O l i e ve r f o p d o e k
8
9
10
11
M a r c K e n n e s
8 . 1 9 9 4 F e a r g o e s b e h i n d wave s 2 1 0 c m x 1 7 0 c m O l i e ve r f o p d o e k 9 . 1 9 9 5 O n a f s c h e i d e l i j k I 1 9 6 c m x 1 5 6 c m O l i e ve r f o p d o e k 1 0 . 1 9 9 6 Towa r d s p a s t u r e s d a r ke r g r e e n 1 9 0 c m x 2 9 0 c m O l i e ve r f o p d o e k1 1 . 1 9 9 8 D e k r a c h t 1 7 0 c m x 1 5 0 c m O l i e ve r f o p d o e k
12
13 14
15
M a r c K e n n e s
1 2 . 2 0 0 0 H e t e ve n w i c h t va n d e h e r i n n e r i n g 2 0 0 c m x 3 0 0 c m O l i e ve r f o p d o e k 1 3 . 2 0 0 3 G r o te ve r wa c h t i n g e n 1 7 0 c m x 1 9 0 c m O l i e ve r f o p d o e k1 4 . 2 0 0 5 C a n to I I I D e s l a p p e l i n g e n 1 7 0 c m x 1 9 0 c m O l i e ve r f o p d o e k1 5 . 2 0 0 6 A t t i t u d e n r 2 1 7 0 c m x 2 3 5 c m O l i e ve r f o p d o e k
16
1918
17
M a r c K e n n e s
1 6 . 2 0 0 9 s t u d y f o r m e d e a 4 1 c m x 3 1 c m Ac r y l o p p a p i e r 1 7 . 2 0 1 0 s t u d y f o r m e d e a 4 1 c m x 3 1 c m Ac r y l o p p a p i e r 1 8 . 2 0 1 0 l o o k i n g g l a s s 4 1 c m x 3 2 c m Ac r y l o p p a p i e r 1 9 . 2 0 1 0 s t u d y f o r m e d e a 4 1 c m x 3 1 c m Ac r y l o p p a p i e r
999
19
84
,
M a r c K e n n e s , m o d e l a te l i e r
"I K HAD PRAK T ISCH GEEN GELD. DA AROM
WA S I K ZELF ZES JA AR LANG MODEL"
Marc volgt les aan het Mid-delbaar College in Boom. In 1974 wordt hij tijdens een schoolreis geconfron-teerd met werk van Ensor en Van Gogh. Het werk van die twee groten veroor-zaakt een soort explosie in zijn hoofd. Er bestaat, ziet hij, een andere, boeiender wereld - kleurrijk, obsede-rend, in niets gelijk aan de eentonige grijsheid van de dagelijkse realiteit. En het is mogelijk, beseft hij, die wereld te veroveren.
“Heel je omgeving probeert je een andere richting uit te stu-
ren, maar je weet opeens dat je moét schilderen - iets waar je voordien nooit aan gedacht hebt, is ineens een innerlijke noodzaak.”
Marc trekt naar de Teken- en Schilderschool in het nabije Niel. Daar, in de lessen tekenen naar gips-model bij directeur Theo Van de Velde, leert Marc
Freddy De Vierman ken-nen. Diens vader geef ook les aan de school en zal Van de Velde opvolgen. De twee qua temperament totaal verschillende tieners die bo-vendien twee jaar in leeftijd verschillen, kunnen het met elkaar vinden. Ze willen hetzelfde: een eigen werke-lijkheid ontwerpen. Niets wijst er voorlopig op dat ze voor het leven vrienden en collega’s zullen worden.
Kennes zet zijn opleiding in Niel drie jaar voort; van 1977 tot 1980 volgt hij les aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Meche-len. Frans Van den Brande is er zijn belangrijkste leraar. Hij belandt pas in 1981 in Ant-werpen.
“Ik had praktisch geen geld. Daarom was ik zelf zes jaar lang model - in Antwerpen en in Lier.”
19
75
, Marc K
enn
es, Steenbakkerijen, 50cm x 4
0cm
, O
liev
erf
op
do
ek
AC
AD
EM
IE10101010
" SAMENSTELL I N G , D O C UM E N T A T I E T EK E N E N , L E T TE R T E K E N E N "
Datzelfde jaar 1974 wordt De Vierman toegelaten tot de Oriëntatiejaren van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen. Die Oriëntatie-jaren zijn ontstaan op initiatief van de legendarische directeur Mark Macken (1913-1977), die in 1962 is aangetreden. Het gaat om hoger middel-baar onderwijs dat de leerlin-gen een algemene artistieke vorming geeft, die hen in prin-cipe voorbereidt op de studie aan de eigenlijke academie.
Vandaag zijn wij geneigd te denken dat studenten die omstreeks 1980 van start gaan in het hoger kunston-derwijs niets anders te doen staat dan zichzelf te ont-
dekken, m.a.w. dat de ar-tistieke turbulenties van de jaren 1950 en 1960 het pad voor hen geëffend hebben. In kunst is in Antwerpen de voorbije jaren immers heel wat gebeurd. Ik citeer Herwig Todts’ bijdrage in het recente overzichtsboek Antwerpen in de 20ste eeuw (2008):
“In het werk van Vic Gentils, Paul Van Hoeydonck, Filip Tas, Jef Verheyen en Walter Leblanc verdwijnen de gren-zen tussen de klassieke media (schilderij, sculptuur, fotogra-fie) en verliezen de expressivi-teit en/of de formele proble-matiek van het modernisme hun relevantie. [...]”
“De golden sixties gingen ook in de Antwerpse kunstwereld van start wanneer Hugo Heyrman en Panamarenko in 1963 nog bij het CAW voor het eerst ‘acties’ organiseren. In 1966 organiseerde de
Wide White Space Gallery een tentoonstelling met werk van Broodthaers, Heyrman, Bernd Lohaus en Panamarenko.”
∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫
1 9 8 4 , F r e d d y D e V i e r m a n , S t u d i e h a n d
∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫11
“Galerie de Zwarte Panter, die met onder andere Jan Cox en Fred Bervoets een klassieker expressionisme in ere houdt, startte in 1968. Een jaar later werd de ‘officiële’ tentoonstel-lingsruimte voor hedendaagse kunst, het Internationaal Cul-tureel Centrum, geopend. En minister Frans van Mechelen legde in 1970 de eerste steen voor een museum voor he-dendaagse kunst in Antwer-pen naar ontwerp van Le Corbusier en Léon Stynen.”
Maar valt daar aan de Aca-demie veel van te merken? Freddy De Vierman be-schrijft zijn opleiding als dogmatisch en aan vaste regels gebonden. Ruimte voor eigen onderzoek of experiment krijgen de leer-lingen niet. De namen van
de vakken die ze moeten volgen, spreken boekdelen: “Samenstelling”, “Docu-mentatietekenen”,”Letter-tekenen”.
De overgang naar de Acade-mie maakt de dingen er niet beter op. De relatie (confron-tatie) tussen leerling en leraar is belangrijk aan de Academie. Freddy De Vierman en Marc Kennes krijgen beiden les van Bérénice De Vos (1922-1993) en Paul Wolters van der Weij (1923).
De Vierman verduidelijkt: “we kregen altijd dezelfde traditionele academische stillevens voorgeschoteld en het enige verschil met de Oriëntatiejaren was dat we nu olieverftechniek aan-geleerd kregen. Pas na veel
protest mochten we tegen het einde van het jaar, na de paasvakantie, eigen opstel-lingen maken. Schilderen naar foto’s - nu algemeen aanvaard - was verboden. Maar ik ging er creatief mee om: ik maakte opstel-lingen voor een stilleven en daar zette ik een foto in.” Het bloed kruipt, enz.
De Vierman hangt rond in de ateliers van de studenten aan het Hoger Instituut en hij experimenteert met polymeer-verf en acryl en maakt uitein-delijk, in zijn vierde academie-jaar, objecten en assemblages.
1 9 8 1 , C a m p o , M e i r, te n to o n s te l l i n g 10
jon
ge A
ntw
erpse k
un
stenaars
∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫
∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫ ∫
Al die ervaringen, al die ken-nis neemt hij onvermijdelijk mee het schoolatelier in. Zijn werk wordt expressiever dan eigenlijk “mag”.
Op vraag van Freddy Campo organiseert de twintigjarige De Vierman een tentoonstelling met
12
werk van tien medestuden-ten. Het kost hem moeite er zoveel te vinden die naast hun werk voor de Academie ook nog eigen werk produceren.
Aan de Academie is men er bovendien tegen dat studen-ten exposeren. De emoties
laaien hoog op. Een van de deelnemers - zijn naam staat al op de affiche - trekt zich ter elfder ure onder druk van zijn professor terug. De directeur - Macken is opgevolgd door L. Theo Van Looij (tot 1983) - stuurt de deelnemers een boze brief.
13
Volgen er represailles? Natuurlijk.
De Vierman behaalt de Marc Mackenprijs voor schilder-kunst - model, maar in 1981, een jaar later, wordt een ten-toonstelling in de bibliotheek van de faculteit Wijsbegeerte en Letteren op de Campus
Oefenplein van de VUB vlak-af verboden door de directeur.
Hoewel hij zijn diploma behaalt met grote onder-scheiding, wordt hij in 1982 niet toegelaten tot het Nationaal Hoger Instituut. De Vierman laat het daar niet bij zitten en er volgt
een procedure voor de Raad van State.
Marc Kennes leert aan de Academie in de loop van zijn eerste jaar 1981-1982 Bruno Sluydts kennen die op termijn de Dritte im Bunde zal wor-den. Na korte tijd besluiten ze een atelier te delen.
“Wij gingen geregeld naar de musea en grote galeries in Parijs en in Keulen. We volgden het werk van de Neue Wilden,» herinnert Marc zich. «In tegenstelling tot de meesten van onze medestudenten - en onze proffen - wisten wij wat er gaande was in de actuele kunst. Af en toe schrokken ze daar wel van.”
K E N N E S –
“Ons werk bracht ons in een soort roes. Maar materieel had ik het nog altijd niet gemakkelijk. Tijdens de erg koude winter van 1984-1985 woonde ik in ons atelier. Er was één kleine kookpleit; warm water hadden we er niet. Ik nam douches bij de werklui in de kelder van de Academie. En af en toe mocht ik een bad nemen bij de eige-naar van café De Jezuïet.”
“Bruno, die zes jaar ouder is dan ik, speelde een grote rol in mijn artistieke ont-wikkeling. Hij leerde me anders kijken en bracht mij in contact met de heden-
daagse kunst. Dat was een voorzet die ik tot dan toe van niemand had ge-kregen. Dankzij hem leer-de ik over de grenzen van onze klassieke opleiding heen kijken en begon ik met een meer expressieve benadering.”
Wanneer hij in het vierde jaar zit, ontmoet Freddy op-nieuw zijn oude vriend Marc
41414
∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞
SL
UY
DT
S
1
98
8,
K e n n e s - S l u y d t s - D e V i e r m a n
51515" I N TEGEN -STELLI NG TOT DE MEESTEN VAN ONZE M E D E S T U D E N -TEN - EN ONZE PROFFEN - WIS -TEN WI J WAT ER GA ANDE WA S I N DE AC -TUELE K UNST."
Instituut, verblijft van 1957 tot 1962 in Parijs, waar hij Yves Klein, Georges Braque en Alberto Giacometti leert kennen. Hij debuteert met figuratief werk op monumen-taal formaat met «maniëristi-sche» figuren. Vanaf het eind van de jaren zestig werkt hij echter monochroom. Van op een afstand gezien, duiken herkenbare motieven - naak-ten, dieren, hoofden - als uit een mistige achtergrond op. «De meestal monochrome witte fond vertoont immers subtiele schakeringen van roze en blauw.”
“Lode was een erudiete man,» zegt Marc Kennes, “ik heb veel van hem ge-leerd. De enige andere “leermeester” die hij zich met dezelfde verering her-innert, is Staf De Smedt die les geeft aan het DKO in Lier.
Er ontstaat een hechte vriend-schap tussen hen met vele nachtelijke gesprekken over de kunsten.
Goede herinneringen hebben De Vierman en Kennes ook aan twee «theorieleraars» - lieden die aan de Academie soms voor figuranten worden versleten. Het zijn de schrijver en kunsthistori-cus Wim Meeuwis, vader van Middelheimdirecteur Menno, en kunsthistoricus Adriaan Claerhout die over Afrikaanse kunst doceert.
Kennes. Die brengt hem in contact met ateliergenoot Bruno Sluydts. De drie jonge kunstenaars schilderen de-zelfde naaktmodellen.
“Op dat vlak was het in ie-der geval een goeie tijd voor ons,» zegt Marc Kennes. Wij konden heel veel naar model tekenen en schilde-ren. Vergeet niet dat het menselijk lichaam zowat het allermoeilijkste is om te tekenen. Het helpt je ook om jezelf te vinden. Onze studies groeiden soms uit tot echte schilderijen, tot werken die hun eigen intrin-sieke betekenis hadden.”“Maar dat was voor een groot stuk te danken aan onze zelfstudie.”
Een leraar waar zowel De Vierman als Kennes graag aan terugdenken, is Lode Jacobs (1927) - misschien niet hele-maal toevallig uit Hemiksem. Jacobs, zelf oud-leerling van de Academie en het Hoger
19
92
, K e n n e s - S l u y d t s , a te l i e r
∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞∞ ∞ ∞ ∞ ∞ ∞
De Vierman en Kennes zetten gelijktijdig hun studies voort aan het Nationaal Hoger In-stituut voor Schone Kunsten (NHISK) dat in 1885 is opge-richt als “bovenbouw” van het hoger kunstonderwijs. Daar legt men vooral de nadruk op zelfstandig werk in het atelier. Aan het hoofd van de Aca-demie en het NHISK staat sinds 1983 de graficus Gerard Goudaen.
HO
GE
RI
NS
TI
TU
UT
61616
"DE DAGEN DAT M O D E L T E K E -NEN WERD GE -GEVEN, STON -DEN WI J OM ACHT UUR VOOR DE DEUR"
Δ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ Δ
Δ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ Δ
1 9 8 7 , M a r c K e n n e s , a
teli
er
1 9 8 7 , F r e d d y D
e V
ierm
an
1
2
4 5
3
F r e d d y D e V i e r m a n
1 . 1 9 7 9 S h o p p i n g l i g h t s 4 0 c m x 3 0 c m O l i e ve r f o p p a n e e l2 . 1 9 7 9 D i s a p p e a r e d 3 5 c m x 3 0 c m x 4 O l i e ve r f o p p a n e e l3 . 1 9 8 0 C o m p o s i t i o n X 2 0 0 c m x 4 0 0 c m Ac r y l o p l i n n e n
4 . 1 9 8 1 Ur s z u l a S z y n a l i c k 2 0 0 c m x 9 5 c m Ac r y l o p l i n n e n 5 . 1 9 8 2 Jay G o n z a l e s 2 0 5 c m x 9 5 c m Ac r y l e n o l i e ve r f o p l i n n e n
�
10 11
7
9
8
6
F r e d d y D e V i e r m a n
6 . 1 9 8 1 M a g i c i a n a s s e m b l a g e 2 0 0 c m x 1 1 0 c m 7 . 1 9 8 2 z e l f p o r t r e t a s s e m b l a g e8 . 1 9 8 2 Pe r f o r m a n c e 9 . 1 9 8 5 - 1 9 8 6 Ta n g o ( N h i s k a e n L u c a s ) 6 2 c m x 4 2 c m O l i e ve r f o p p a n e e l
1 3 . 1 9 9 2 M a n h a t te n Ve nu s 2 4 0 c m x 1 8 5 c m O l i e ve r f o p k a to e n1 4 . 1 9 9 4 Swa s t i c a i n l ove 2 4 0 c m x 1 8 5 c m O l i e ve r f o p l i n n e n 1 5 . 1 9 9 8 Ve l u m Q u a d r a g e s i m a l 1 8 0 c m x 1 8 5 c m O l i e ve r f o p l i n n e n
1 0 . 1 9 8 6 Ur s z u l a w i t h r o b e I 2 0 5 c m x 9 5 c m Ac r y l e n o l i e ve r f o p l i n n e n 1 1 . 1 9 8 6 Ur s z u l a w i t h r o b e I I 2 0 5 c m x 9 5 c m Ac r y l e n o l i e ve r f o p l i n n e n 1 2 . 1 9 9 2 B r e a d , B l o o d + M i l k 2 4 0 c m x 1 8 5 c m Ac r y l e n o l i e ve r f o p k a to e n
12
14
13
15
F r e d d y D e V i e r m a n
16
18
19
22
20
21
17
F r e d d y D e V i e r m a n
1 6 . 2 0 0 1 L i n e s w i t h o u t a n a by s s 7 0 c m x 9 5 c m O l i e ve r f o p l i n n e n 1 7 . 2 0 0 2 D i s t a n c e 7 0 c m x 9 5 c m O l i e ve r f o p l i n n e n1 8 . 2 0 0 2 A n te c h a m b r e 1 4 5 c m x 9 5 c m O l i e ve r f o p l i n n e n1 9 . 2 0 0 4 I ’ l l b e i n yo u r D r e a m s 2 0 0 c m x 2 8 3 c m M i xe d m e d i a e n o l i e ve r f o p l i n n e n
2 0 . 2 0 0 8 V i t r u v i a n s i g n 4 0 c m x 3 0 c m A q u a r e l i n k t o p p a p i e r2 1 . 2 0 0 9 V i t r u v i a n s q u a r e f i g . I 4 0 c m x 3 0 c m O l i e ve r f o p l i n n e n 2 2 . 2 0 1 0 V i t r u v i a n s q u a r e f i g . 5 1 0 0 c m x 1 0 0 c m O l i e ve r f o p l i n n e n
Δ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ Δ
Δ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ ΔΔ Δ Δ Δ Δ Δ
17Het NHISK bestaat hon-derd jaar. De Vierman werkt aan een allegorie met de os (zinnebeeld van Sint-Lucas) uit het wapen van de Academie en het NHISK met een figuur “Nhiska”.
Kennes schildert verder in de richting die hij het laatste jaar van de Academie is ingeslagen.
Omdat er in NHISK, ondergebracht in de gebou-wen van de Academie, een atelier te kort is, moeten De Vierman en Kennes er een delen. In de kleine ruimte, waar ze van ‘s mor-gens tot ‘s avonds samen zitten te werken, vangt een voor beiden uiterst vrucht-bare periode aan. De Vier-man en Kennes ontwikke-len zich, elk op zijn manier,
verder. Hun werk verschilt; toch kan men gewagen van een wisselwerking die het complementair maakt.
Intussen ontstaan honderden modeltekeningen.“De dagen dat modeltekenen werd gege-ven, stonden wij om acht uur voor de deur,” zegt Kennes, “ook al ging die niet open voor halfnegen.” De twee kunste-naars beschouwen de techniek die ze opdoen, als essentieel voor hun werk. “In wat we vandaag maken, klinkt het nog altijd door,” zegt De Vierman.
Bruno Sluydts, een man die altijd onderweg lijkt, komt bijna dagelijks over de vloer in hun atelier. De vriendschap en de samen-werking tussen de drie worden intenser.
De Vierman en Kennes zetten gelijktijdig hun studies voort aan het Nationaal Hoger In-stituut voor Schone Kunsten (NHISK) dat in 1885 is opge-richt als “bovenbouw” van het hoger kunstonderwijs. Daar legt men vooral de nadruk op zelfstandig werk in het atelier. Aan het hoofd van de Aca-demie en het NHISK staat sinds 1983 de graficus Gerard Goudaen.
1 9 8 5 - 1 9 8 6 , F r e d d y D
e V
ierm
an
1
98
5-
19
86
, M a r c K e n n e s
› › › ›› › › ›› › › ›› › › ›
› › › ›› › › ›› › › ›› › › ›
In 1986 exposeren Marc Ken-nes en Bruno Sluydts samen in het bekende café Sint-Matthijs aan de Pelgrimstraat. De tentoonstelling is op een-twee-drie zo goed als uitver-kocht. Ze trekt de aandacht van Adriaan Raemdonck, de legendarische bezieler van De Zwarte Panter.
Datzelfde jaar stellen De Vierman en Kennes voor het eerst samen tentoon in de BBL Galerie in Antwer-pen. Het jaar daarop is hun werk te zien in het Herman Teirlinckhuis in Beersel en
EX
P OS I T
I ES" K U N S T E N A A R S
DENKEN AL WERKEND, ZE WERKEN N I E T AL DENKEND"
HET IS ONAF, DYNAM ISCH, I N EEN VOORTDURENDE STA AT VAN VERANDE -R I NG, VAN EVOLU T I E .
8181818twee keer in Gent. In 1988, 1991 en 1993 hangen hun schilderijen in galerie De Zwarte Panter. Dat laatste is “logisch”, omdat hun oeuvre voor een stuk schat-plichtig is aan het expressio-nisme van Jan Cox en Fred Bervoets.
Kunstenaars denken al wer-kend, ze werken niet al den-kend. Het zijn oog en hand, verbeelding en verlangen die het penseel moeten sturen, niet een halfverteerde theorie uit een traktaat. Conceptuele kunst is aan De Vierman en Kennes niet besteed. Meestal is de uitleg, nodig om een kunstuiting te “begrijpen” (te verantwoorden) van zo’n belabberd intellectueel niveau dat er beter geen kunstwerk in elkaar geknutseld wordt om "die uitleg" te illustreren.
In de loop der jaren wer-ken beiden aan een hoogst persoonlijk oeuvre. Wat daarbij, naast de vele evi-dente verschillen opvalt, is het ondogmatische ka-rakter van hun werk. Het is onaf, dynamisch, in een voortdurende staat van verandering, van evolutie. De Vierman noch Ken-nes klampen zich vast aan voorbije verworvenheden, aan regels, aan trucs. Ze blijven experimenteren, hun grenzen verleggen.
De Vierman werkt met sym-bolen, referenties, woord- of beter “beeldspelingen”; hij ontleent en refereert. Hij werkt graag thematisch, op groot formaat en op grote schaal. Toch geeft zijn werk vaak blijk van een uitgespro-ken vormelijk raffinement. Een kunstenaar met vele ge-
› › › ›› › › ›› › › ›› › › ›
1 9 8 6 , G a l e r i e M a t t hy s , Bervo
ets - Ken
nes - S
luyd
ts
19zichten, een encyclopedische geest - ik associëer zijn démar-che soms met die van Floris Jespers of Jan Vaerten, kun-stenaars die elk in een andere tijd leefden, maar dezelfde experimenteerdrift aan de dag legden.
Kennes verkent nadruk-kelijk de/zijn psyche- ge-moedstoestanden, stem-mingen, de donkere kant van ons zijn, vooral. Hij is, ook als kunstenaar, minder geneigd tot spreken of tot spot. Zijn kijk is somber-der, tragischer. De kleuren-weelde van zijn schilderijen
is niet vrijblijvend, maar aangrijpend. Ze richt onze blik op landschappen van eenzaamheid en verschrik-king. Zijn etsen tonen, minder lyrisch misschien, taferelen van de nachtzijde van het bestaan.
De Vierman blijft een artistie-ker guerillero en een cynische spotvogel; Kennes is eerder een visionair. Hun vriend, compagnon de route en fre-quent mede-exposant Bruno Sluydts creëert een helderder, tegelijk meer ironisch univer-sum. Maar ook hij probeert met zijn werk te achterhalen
O N D E R W I J S
" JE KR I JGT DE KANS OM LES TE GEVEN A AN JONGE MENSEN ME T TALEN T, DI E JE K UN T HELPEN ZICH TE ON T WI KKELEN, DI E JE LEERT ANDER S NA AR K UNST EN NA AR HE T LEVEN TE K I JKEN."
20 19
84
22121
Freddy De Vierman wordt in 1982 directeur ad interim van de Gemeentelijke Teken- en Schilderschool van Niel. Hij volgt er zijn vader op en blijft in functie tot 1993. Marc Kennes zal hier ook een schooljaar les geven. Nog in 1982 gaat De Vierman van start als docent schilderkunst in de stedelijke academies van Berchem en Merksem. Vijf jaar later begint Marc Kennes eveneens les te geven in Merk-sem. Tussendoor doceert hij op zijn beurt drie jaar in Ber-chem; vandaag combineert hij Merksem met het “filiaal” van die school in Schoten.
“Het is juist dat je in het DKO geen ‘professionele kunstenaars’ opleidt,” zegt Kennes, “of toch niet vaak. Maar je krijgt wel de kans om les te geven aan jonge mensen met talent, die je kunt helpen zich te ont-wikkelen, die je leert anders naar kunst en naar het leven te kijken. Dat vind ik een mooie opdracht.”
“Toch zijn er die blijven schil-deren,” vult De Vierman aan. “We proberen ook meer te vertellen dan wat onze leraars destijds aan ons vertelden. Of niet vertelden - ze werkten hun programma af, de ver-
plichte nummers, maar ver-tikten het om hun persoon-lijke kijk, hun eigen unieke ervaring over het voetlicht te brengen. Dat doen wij wel - ik vind dat je dat als kunstenaar aan je leerlingen verplicht bent.”
Daar ben ik het volkomen mee eens. Vorig jaar schreef ik, in een andere context, over schilderkunst:“Talent is een vermogen en een verlangen. Om het ver-langen te vervullen, heeft
het vermogen techniek no-dig. Alleen techniek maakt talent zichtbaar. Daarom moet de blik zo scherp mogelijk zijn, de coördi-natie tussen ogen en hand perfect. Alleen blijkt het verlangen altijd te groot. Wie het zelfs dan niet op-geeft, dicht de kloof met “kunst”, met wat voorbij de techniek ligt. Vreemd ge-noeg is juist dat zeldzame resultaat ondubbelzinnig herkenbaar.”
1 9 9 0 , M a r c K e n n e s , atelier
1 9 9 0 , F r e d d y D e Vierm
an, atelier
Model – Werken voor het Meesterschap biedt een over-zicht van de ontwikkeling die Freddy De Vierman en Marc Kennes die voorbije decennia doormaakten en peilt naar de basis, de wortels van hun be-zigheid. Toch lijkt het mij nut-tig nog enkele paragrafen te wijden aan hun recent werk, dat elk van hen in het voorjaar toonde.
Het jongste werk van Marc Kennes wordt treffend ge-typeerd door Inge Braeck-man in haar inleidende tekst voor diens tentoon-stelling Requiem for M in galerie De Zwarte Panter in het voorjaar van 2011. Hij verscheen integraal in de Mededelingen van het Centrum voor Documen-tatie en Reëvaluatie van Henri-Floris Jespers (nr. 173-174 van 12 april 2011) waaruit ik een deel over-neem.
“Wat onmiddellijk treft en opvalt in dit werk is de mate-rialiteit van verf en doek; een techniek die in casu gebruikt wordt om de compositie te onderlijnen, of beter, letterlijk in de verf te zetten, te doen uitkomen. Het is alsof Kennes ons als schilder geen keuze laat. De olieverf vormt de lei-draad als een tastbare onaan-tastbaarheid (of vice versa al
naargelang), ze fungeert niet alleen als de draad van Aria-dne die ons naar de betekenis van het werk brengt, maar ze is ook het onderwerp, evenals het mysterie dat dit werk be-dekt. De uitbundige gedaante van het koloriet zegeviert in een oneindig aantal tonalitei-ten in dit universum,waar het procédé van de schilderkunst een uitdrukking geeft zowel aan de creatieve als het ex-pressieve (in de betekenis van communiceren).”
“Dit werk wil geen reali-teitsgetrouwe weergave van de werkelijkheid zijn, zoals we die dagelijks waar-nemen of via fotografie of film ontdekken, maar het geeft een plaats, schept een ruimte (zowel fysiek als mentaal) voor de verbeel-ding. Zoals gewoonlijk werkt Kennes ook deze keer in en met reeksen. Zo zien we bijvoorbeeld in deze tentoonstelling de doeken Frequency, genum-merd van 1 tot en met 7. Dit is niet voor niets een reeks die bestaat uit zeven:
R E C E N T E
222222
√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √O
NT
WI
KK
E F r e d d y D e V i e r m a n , F
eliXart M
useu
m, T
ento
on
stelling
, Ad
Triangulum
LI
NG
EN
M a r c ke n n e s , Galerie D
e Zw
arte Pan
ter, Ten
too
nstellin
g, Requiem voor M.
√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √√ √ √ √ √ √
23
7 is trouwens het getal dat symbool staat voor het verbond en in zijn bijbelse betekenis gelieerd is aan het scheppingsverhaal. […]”
“Hoewel die zeven [...] werken in zekere zin en op het eer-ste gezicht gelijkaardig zijn, worden ze in hun variabele ge-daante picturaal steeds anders uitgewerkt, waardoor, maar niet noodzakelijk, de beteke-nis kan variëren en varieert. Het spel, het evenwicht met de binnen- en de buitenruimte is hier cruciaal. Zo lijken we bij de werken uit deze reeks het landschappelijke tafereel van achter een raam, meer be-paald een binnenruimte, waar te nemen, en gaan het binnen en het buiten, een double blind aan. Door de gevarieerd-heid wordt het loslaten van de uiterlijke voorstelling en het naar voren brengen van een inner-beeld benadrukt.”
“Kennes’ schilderkunst, of er nu figuren in aanwezig zijn of niet, bekommert zich trouwens om het we-zen der dingen (denken we bijvoorbeeld maar aan zijn Medeareeks), en schuwt de leegte, de eenzaam-heid, desolaatheid van het menselijke bestaan en de maatschappij niet. Telkens weer slaagt hij erin, de emotie te ‘verlaten’, ze pic-turaal te ‘vertalen’, en ze te abstraheren naar de verf, de schilderkunst.”
Ongeveer gelijktijdig expo-seren Freddy De Vierman en
Ralph Cleeremans (1933) in FelixArt - het vroegere Felix De Boekmuseum in Dro-genbos. Deze merkwaardige tentoonstelling draagt de titel Ad Triangulum. Ze confron-teert het abstracte werk van De Boeck - meerbepaald zijn gebruik van de driehoek - met werken in gemengde techniek en schilderijen van beide he-dendaagse kunstenaars.
Deze kunstenaars maken in hun composities gebruik van symbolen. Cleeremans gaat discreet en impliciet te werk; bij De Vierman zijn de citaten en verwijzingen naar cultuurhistorische realiteit explicieter. Hij gebruikt driehoeken, vijf-puntige sterren, passers, kubussen en de beroemde “Vitriviusman” van Da Vinci.
De referenties aan de vier elementen, de dood enz. be-letten niet dat de menselijke figuur een centrale plaats krijgt. De kleine composities in gemengde technieken op papier zijn complex en subtiel, geraffineerd en cerebraal. De beste hebben de kwaliteit van miniaturen.
De grote doeken confron-teren menselijke figuren met architecturale plannen, met plattegronden en door-sneden van gebouwen. De kunstenaar stelt de “zachte” mens tegenover de hard-heid van meetkundige vor-men. Met zijn ontwerpen brengt die mens echter zelf ruimte in kaart, bakent hij ze af en beheerst ze.
De uitgesproken maçonnieke symboliek van deze schil-derijen laat zien dat het De Vierman niet om de illustratie gaat van de tegenstelling sub-jectief-objectief. Meetkunde en architectuur symboliseren een spiritueel streven naar ordening, verklaring en in laatste instantie zingeving. De grote olieverfschilderijen van Marc Kennes laten zien wat de mens ondergaat; deze symbolisch geladen doeken van De Vierman tonen wat hij onderneemt.
De vrijmetselarij is, haar irrationele, rituele aspec-ten ten spijt, een product van de vroege Verlichting, waarbij het streven naar tolerantie gepaard ging met een streven naar de weten-schappelijke verklaring van de kosmos. Waarbij die laatste zeker niet “leeg” of “zinloos” hoort te zijn. In-zicht kan leiden tot harmo-nie - harmonie der sferen, maar ook harmonie tussen de mensen.
Jan Lampo
Deze publicatie verschijnt naar aanleiding van de tentoonstelling
MODEL – WERKEN VOOR HET MEESTERSCHAPMarc Kennes en Freddy De Vierman
va n 1 6 . 0 9– 1 2 . 1 0 . 2 0 1 1 in de Witte Zaal, Academie Merksem Beeldende KunstenTerlindenhofstraat 2042170 Antwerpen-Merksem
open op maandag en dinsdag van 18.30 tot 22 uur, woensdag en donderdag van 10 tot 12 uurzaterdag 1 en zondag 2.10van 14 tot 17 uur Lezing op vrijdag 30.09 om 20 uur &
va n 2 7 . 0 1– 1 8 . 0 2 . 2 0 1 2in Galerij Campo & CampoGrotesteenweg 19/212600 Antwerpen-Berchem
open op maandag tem zaterdag van 10 tot 18 uur
C O L O F O N i n s a m e n we r k i n g m e t de districten van Merksem en Berchem
m e t d a n k a a n Guy Campo van Galerij Campo&Campo
e n g e o r g a n i s e e r d d o o r Academie Merksem beeldende kunstenwww.academiemerksem.beAcademie Berchem beeldende kunstenwww.academieberchem.be
Re d a c t i eJan Lampo
G r a f i s c h o n t we r pDear Reader
A f b e e l d i n g e nFoto’s bezorgd door Freddy De Vierman en Marc KennesVerantwoordelijke uitgeversLinde Desmet en Jo Cleykens
D r u kDe publicatie werd gezet in Sun en VandenKeere en gedrukt op Hello en Amber Graphic door het grafisch cen-trum van de stad Antwerpen
C o py r i g h tJan Lampo en de auteurs 2011
Niets van deze uitgave mag openbaar gemaakt of ge-dupliceerd worden zonder schriftelijke toestemming van de uitgever, behoudens hetgeen door de wet wordt toegestaan. De uitgever heeft er naar gestreefd auteursrech-ten op de illustraties te regelen volgens wettelijke bepalingen. Wie meent toch zekere rech-ten te kunnen doen gelden, wordt verzocht zich alsnog tot de uitgever te wenden.
I n f owww.freddydevierman.comwww.marc-kennes.be
24242424
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !! ! ! ! ! ! ! ! !
