Upload
tri-wahyuningsih
View
293
Download
9
Tags:
Embed Size (px)
DESCRIPTION
vv
Citation preview
par-modul GEHpar-modul GEH
PARASITOLOGI PARASITOLOGI SALURAN CERNA DAN SALURAN CERNA DAN
HATIHATIIngrid A. TirtadjajaIngrid A. Tirtadjaja
Parasitologi FK UsaktiParasitologi FK Usakti
par-modul GEHpar-modul GEH
HELMINTHESHELMINTHES
SALURAN CERNA :• NEMATODA :
Nematoda usus :Soil Transmitted Helminths :
Ascaris lumbricoidesTrichuris trichiuraStrongyloides stercoralisNecator americanusAncylostoma duodenaleTrichostrongylus colubriformis
par-modul GEHpar-modul GEH
HELMINTHESHELMINTHES
• NEMATODA :
Nematoda usus :
Non Soil Transmitted Helminthes :
Oxyuris vermicularis
Trichinella spiralis
par-modul GEHpar-modul GEH
HELMINTHESHELMINTHES
• TREMATODA TREMATODA USUS :
Fasciolopsis buskiEchinostoma ilocanumEchinostoma lindoenseEchinostoma recurvatumEchinostoma malayanumHeterophyes heterophyesMetagonimus yokogawaiHaplorchis taichui/yokogawai
par-modul GEHpar-modul GEH
HELMINTHESHELMINTHES
• CESTODA :
Diphyllobothrium latum
Taenia saginata
Taenia solium
Hymenolepis nana
par-modul GEHpar-modul GEH
PROTOZOAPROTOZOA
• KELAS RHIZOPODA :Entamoeba histolytica
• KELAS CILIATA :Balantidium coli
• KELAS MASTIGOPHORA :Giardia lamblia
• KELAS SPOROZOA :Isospora bellii
par-modul GEHpar-modul GEH
PROTOZOAPROTOZOA
• NEW EMERGING DISEASES :
Cryptosporidium parvum
Cyclospora cayetanensis
Blastocystis hominis
par-modul GEHpar-modul GEH
ARTHROPODAARTHROPODA
• ORDO DIPTERA
Larva lalat :
Musca domestica
Piophila casei
Sarcophaga/lalat daging
par-modul GEHpar-modul GEH
HELMINTHESHELMINTHES
• HATI :
TREMATODA HATI :
Clonorchis sinensis
Opistorchis felineus
Opistorchis viverrini
Fasciola hepatica
par-modul GEHpar-modul GEH
Parasit yang dapat menimbulkan Parasit yang dapat menimbulkan kelainan hatikelainan hati
• Helminthes :Schistosoma japonicumSchistosoma mansoniSchistosoma haematobiumToxocara canisToxocara cati
• Protozoa :Leishmania donovaniTrypanosoma cruziParasit malaria
par-modul GEHpar-modul GEH
ASCARIS LUMBRICOIDESASCARIS LUMBRICOIDES
• Infeksi :Menelan telur matang
• Daur hidup :Melalui siklus paru dan siklus usus
• Cacing dewasa : rongga usus halus• Gejala :
Ringan : diare , konstipasi mual , muntah nafsu makan berkurang
Berat : Malabsorbsi Malnutrisi Obstruksi usus Ileus
par-modul GEHpar-modul GEH
ASCARIS LUMBRICOIDESASCARIS LUMBRICOIDES
• Ectopic infection /migrasi :AppendixBronchusSaluran empedu /ductus biliaris rasa sakit hebat dan
kolik di daerah epigastrium Ductus pancreaticus Pancreatitis chronis
• Diagnosis :Telur dalam tinjaAscariasis biliaris dapat dengan cara radiologis,endoscopy
• Therapy :Mebendazol 500 mg dosis tunggalAlbendazol 400 mg dosis tunggalPirantel pamoat 10 mg/kg BB dosis tunggalPiperasin 3 – 4 g dosis tunggal dewasa
25 mg/kg BB anak-anak
par-modul GEHpar-modul GEH
TRICHURIS TRICHIURATRICHURIS TRICHIURA• Infeksi :
Menelan telur matang• Daur hidup :
Tanpa siklus paru• Cacing dewasa :
Rongga usus besar :Colon ascendens , Caecum
• Gejala :Ringan : tanpa gejalaBerat : peradangan kataral/mucosa
diare menahun sindroma disentri colitis prolapsus recti
anemia appendicitis
• Diagnosis :Telur dalam tinja
par-modul GEHpar-modul GEH
TRICHURIS TRICHIURATRICHURIS TRICHIURA
• Therapy :
Mebendazol
Albendazol
Oksantel pirantel pamoat
par-modul GEHpar-modul GEH
STRONGYLOIDES STRONGYLOIDES STERCORALISSTERCORALIS
• Infeksi :Larva filariform menembus kulit
• Daur hidup :Siklus langsungTidak langsungAuto infeksi
• Cacing dewasa :Betina parasiter : partenogenesisVilli duodenum dan yeyunum
• Gejala :Larva : Cutaneous larva migrans (creeping eruption )Dewasa :Ringan : Tanpa gejalaSedang : sakit epigastrium,mual,muntah
diare,konstipasiBerat ; autoinfeksi hiperinfeksi
larva dan dewasa diseluruh tractus digestivus eosinofilia/hipereosinofilia
par-modul GEHpar-modul GEH
STRONGYLOIDES STRONGYLOIDES STERCORALISSTERCORALIS
• Diagnosa :
Larva rhabditiform dalam tinja segar, aspirasi cairan duodenum
Larva filariform, cacing dewasa(bebas) dalam biakan tinja 24 jam
• Therapy :
Albendazol
Mebendazol
Tiabendazol
par-modul GEHpar-modul GEH
Strongyloides StercoralisStrongyloides StercoralisStrongyloides stercoralis bebas betina
jantan
par-modul GEHpar-modul GEH
STRONGYLOIDES STRONGYLOIDES STERCORALISSTERCORALIS
Longitudinal section
Cross section
par-modul GEHpar-modul GEH
CACING TAMBANGCACING TAMBANGHOOK WORMHOOK WORM
• Species :Ancylostoma duodenaleNecator americanus
• Infeksi :Larva filariform menembus kulitLarva filariform tertelan
• Cacing dewasa :Rongga usus halus
par-modul GEHpar-modul GEH
CACING TAMBANGCACING TAMBANG
• Gejala :Larva : Ground itchDewasa :Infeksi acut : rasa tidak enak di epigastrium,
nausea,muntah,diare, tinja hitam/merah lemah,pucat
Infeksi chronis : Anemia hipochrom mikrositerdipengaruhi :species, jumlah cacing, gizi (Fe,
protein)HipoproteinaemiaEdema, kelainan jantung
Anemia berat : Hb rendah, jumlah eritrosit menurun. Mungkin dapat terjadi lekositisis sedang dan
eosinofilia
par-modul GEHpar-modul GEH
CACING TAMBANGCACING TAMBANG
• Diagnosis :
Telur dalam tinja segar
Larva dalam tinja lama
• Therapy :
Pirantel pamoat
par-modul GEHpar-modul GEH
OXYURIS VERMICULARISOXYURIS VERMICULARIS
• Infeksi :Menelan telur matang (Autoinfeksi)Larva bermigrasi ke usus besar setelah telur menetas
di perianal ( Retrofeksi )• Cacing dewasa :
Rongga usus besar Caecum, ileum bawah, colon ascendens, kadang-kadang di appendix• Gejala :
Pruritus aniIritasi daerah anus dan perineumGangguan usus ringanRadang vagina atau tuba fallopii
• Diagnosis :Telur, cacing dewasa disekitar anusanal swab
par-modul GEHpar-modul GEH
OXYURIS VERMICULARISOXYURIS VERMICULARIS
• Therapy :
Piperazin tidak untuk
Pirantel pamoat stadium muda
Mebendazol untuk semua Albendazol stadium
• Debu merupakan sumber infeksi
par-modul GEHpar-modul GEH
TRICHINELLA SPIRALISTRICHINELLA SPIRALIS
• Infeksi :– Makan daging babi dengan larva dalam kista
• Cacing dewasa :– Mukosa villi usus mulai dari duodenum sampai caecum
• Larva :– Limfe, aliran darah otot – Larva kista otot bergaris lintang (18 bulan )
perkapuran ( 6 bulan – 2 tahun )
• Gejala usus :– Diare, mual, muntah, sakit perut– Berat : peradangan kataral diare berat, diare berdarah– Masa tunas 1 – 2 hari setelah infeksi
par-modul GEHpar-modul GEH
Trichinella spiralisTrichinella spiralis
• Gejala otot : larva– Myalgia– Myositis– Disertai demam, eosinofilia dan
hipereosinofilia– Infeksi berat :
• Pasien meninggal : – 2-3 minggu 5000 larva/kg BB– 4-8 minggu kelainan paru,jantung,otak
par-modul GEHpar-modul GEH
TREMATODATREMATODA
• Morfologi :Seperti daunAlat reproduksi jantan dan betina pada satu tubuh hermaproditPunya batil isap mulut dan perutMempunyai telur dengan operculum
• Daur hidup :Telur diair ditelan Hp I ( keong air )
Miracidium sporokistarediacercaria airHpII ( Ikan,tumbuh-tumbuhan air, keong,ketam,udang batu)metacercaria Hd
par-modul GEHpar-modul GEH
FASCIOLOPSIS BUSKIFASCIOLOPSIS BUSKI
• Infeksi :Makan tumbuh-tumbuhan air
mengandung metacercaria• Habitat :
Mucosa duodenum dan yeyunum |
peradangan,ulcerasi, abseserosi kapiler perdarahan
par-modul GEHpar-modul GEH
FASCIOLOPSIS BUSKIFASCIOLOPSIS BUSKI
• Gejala :infeksi dini :
nyeri ulu hatidiaretinja hijau kuning,berbau busuk,
berisi makanan tidak tercernajumlah besarsumbatanileusinfeksi berat :
intoksikasi,sensitisasi metabolit edema muka, dinding perut, tungkai bawahkematian :
akibat intoksikasi
par-modul GEHpar-modul GEH
FASCIOLOPSIS BUSKIFASCIOLOPSIS BUSKI
• Diagnosis :Telur didalam tinja
• Therapy :PrazikuantelNiklosamidDiklorofen
• Di Indonesia endemis di desa Sei Papuyu Kalimantan Selatan
par-modul GEHpar-modul GEH
Trapa,Eliocharis,
Eichornia,Zizania,
Ipomoea,
Nymphoe lotus
Segmentina,
Hippeutis, Gyraulus
par-modul GEHpar-modul GEH
ECHINOSTOMAECHINOSTOMA
• Echinostoma lindoense :
ditemukan di Palu Sulawesi tengah
• Echinostoma ilocanum :
di Jawa
• Echinostoma malayanum juga
• Echinostoma revolutum ditemukan
• Echinostoma recurvatum di Indonesia
par-modul GEHpar-modul GEH
ECHINOSTOMAECHINOSTOMA
• Infeksi :Makan keong air besar genus
Vivipari,Pila,Corbicula,Bellamya• Habitat :
Usus halus• Gejala :
Berat : Radang kataralulserasi dinding usus
diare,sakit perut,anemia,udem• Diagnosis :
– Telur dalam tinja• Therapy :
– Tetrakloretilen– Prazikuantel
par-modul GEHpar-modul GEH
HETEROPHYIDAEHETEROPHYIDAE
• Species :Heterophyes heterophyesMetagonimus yokogawaiHaplorchis yokogawai/taichuiada di Indonesia
• Habitat : usus halus• Infeksi : makan ikan mentah genus
Mugil,Tilapia,Acanthogobius, Plectoglossussisik/sirip
par-modul GEHpar-modul GEH
HETEROPHYIDAEHETEROPHYIDAE
• Gejala :Dewasa : - infeksi ringaniritasi usus
halus - infeksi berat mules/kolik,nyeri tekan perut,diare berlendir
Telur : - lewat aliran getah bening katup/otot jantungpayah
jantung - aliran getah beningotak
• Diagnosa :Telur dalam tinja
• Therapy :Prazikuantel
par-modul GEHpar-modul GEH
CESTODACESTODA
• ORDO :– Pseudophyllidea– Cyclophyllidea
• Morfologi :– Scolex :
• Batil isap/lekuk isap– Leher– Strobila:
• Proglotid :– Immatur– Matur– Gravid
par-modul GEHpar-modul GEH
CESTODACESTODA
• Daur hidup :– Pseudophyllidea :
• Telur berisi sel telur ditinja tumbuh di air onkosfer/embrio heksakan menetas korasidium HpI (cyclops, diaptomus)Proserkoid HpII (ikan,kodok) pleroserkoid / sparganum (infektif)
– Cyclophyllidea :• Telur dengan embryo heksakan di rumput sapi/babi
otot cacing gelembung(cysticercus) manusia scolex melekat pada usus halus dewasa
par-modul GEHpar-modul GEH
DIPHYLLOBOTHRIUM LATUMDIPHYLLOBOTHRIUM LATUM
• Infeksi : makan ikan salem yang mengandung plerocercoid
• Gejala : - diare, rasa tidak enak diperut - anemia hiperkrom makrositer menyerap vit B 12 defisiensi B 12 - obstruksi usus
• Di indonesia tidak ada,yang ada Diphyllobothrium mansoni ( binatang )sparganosislarvakelainan jaringan sering infeksi bola mata conjunctivitis disertai lacrimasi,ptosis,sembab
par-modul GEHpar-modul GEH
DIPHYLLOBOTHRIUM LATUMDIPHYLLOBOTHRIUM LATUM
• Diagnosis :Telur, proglottid dalam tinja
• Therapy :AtabrinNiklosamidParomomycinPrazikuantel
• Proglottid : 3000 – 4000• Panjang : 10 mt
par-modul GEHpar-modul GEH
TAENIA SAGINATATAENIA SAGINATA
• Infeksi :Makan daging sapi mengandung cacing
gelembung ( Cysticercus bovis )• Habitat :
Rongga usus halus• Gejala :
Ringan : diare,sakit ulu hati, mual, muntah
Berat : Appendisitis Ileus
• Proglottid 1000 – 2000• Panjang 4 – 12 mt
par-modul GEHpar-modul GEH
TAENIA SAGINATATAENIA SAGINATA
• Diagnosis :Telur dalam tinja,usap anusProglottid dalam tinja, keluar spontanIdentifikasi proglottid :rendam dalam lactophenol sampai
jernih, hitung cabang uterus proglottid gravid 15 – 30 pasang cabang
• Therapy :Tradisionalbiji labu merah, biji pinangObat baru prazikuantel,albendazol
par-modul GEHpar-modul GEH
TAENIA SOLIUMTAENIA SOLIUM
• Infeksi :Makan daging babi dengan cysticercus
cellulosae• Gejala :
usus ringan :diare,obstipasi,mual,nyeri ulu hati,sakit
kepalaCysticercus menimbulkan :demam tinggi,myositis,eosinofiliaotak : epilepsi,meningo encephalitis,
hidrocephalus internus sumbatan aliran cerebrospinal
par-modul GEHpar-modul GEH
TAENIA SOLIUMTAENIA SOLIUM
• Diagnosis :Telur, proglottid dalam tinja
Diagnosis cysticercosis :Extirpasi benjolanCT scanDeteksi antibodi : ElisaDeteksi DNA : PCR
• Therapy :Prazikuantel : TaeniasisPrazikuantel,albendazol.pembedahan :
Cysticercosis• Panjang 2 – 4 mt kadang kadang 8 mt• Proglottid 800 - 1000
par-modul GEHpar-modul GEH
PROTOZOAPROTOZOAGIARDIA LAMBLIAGIARDIA LAMBLIA
• Infeksi :menelan kista matang
• Habitat :rongga usus halus ( duodenum,
yeyunum), kadang – kadang saluran dan kandung empedu
• Patofisiologi :Stadium trofozoit melekat pada epitel ususiritasilesiperadangan
sindroma malabsorbsi
par-modul GEHpar-modul GEH
GIARDIA LAMBLIAGIARDIA LAMBLIA
• Sindroma malabsorbsi :- gangguan absorbsi lemak- gangguan absorbsi karoten, folat, B-12- produksi enzim mucosa berkurang- aktifitas lipase pankreatik terhambat
• Gejala :- kembung, mual, anorexia- abdomen membesar, tegang- faeces banyak, berbau busuk- diare disertai steatorrhoea : gangguan
absorbsi lemak- penurunan berat badan
par-modul GEHpar-modul GEH
GIARDIA LAMBLIAGIARDIA LAMBLIA
• Diagnosis :
Trofozoit dalam tinja encer,cairan duodenum
Kista dalam tinja padat
• Therapy :
Metronidazol
par-modul GEHpar-modul GEH
New Emerging DiseasesNew Emerging Diseases
Ingrid Andriani TirtadjajaIngrid Andriani Tirtadjaja
Parasitologi FK UsaktiParasitologi FK Usakti
par-modul GEHpar-modul GEH
CRYPTOSPORIDIUM PARVUMCRYPTOSPORIDIUM PARVUM
• Infeksi :Menelan ookista matang
• Habitat :Saluran pencernaan, infeksi paling berat di yeyunum
• Gejala :diare tinja cair, sering, tanpa darahkehilangan cairan 3 – 17 liter, > 4 bulan
imunokompromaisimunokompeten < 1 bulanmual, muntah, anorexia, nyeri ulu hatidemam ringan
• Kematian :diare, malnutrisi
par-modul GEHpar-modul GEH
CRYPTOSPORIDIUM PARVUMCRYPTOSPORIDIUM PARVUM
• Diagnosis :Ookista dalam tinja, dengan Ziehl Neelsen : bulat,merah
• Therapy :Antibiotika } tidak Chemotherapy } efektifSpiramisin : dapat menolong
• Sumber infeksi :Hewan dan Manusia
• Transmisi :Melalui air
par-modul GEHpar-modul GEH
CYCLOSPORA CAYETANENSISCYCLOSPORA CAYETANENSIS
• Infeksi :Menelan ookista matang
• Habitat :Yeyunum
• Gejala utama :Diare dengan tinja encer
• Diagnosis :Ookista dalam tinja
• Therapy :Trimetoprim 160 mg + sulfametoksazol 800
mg 2 x sehari selama 7 hari
par-modul GEHpar-modul GEH
BLASTOCYSTIS HOMINISBLASTOCYSTIS HOMINIS
• Infeksi :Menelan kista matang
• Gejala :Diare, konstipasi, anorexiaFlatulens, kembung, mual, muntahBerat badan menurun
• Patofisiologis :Peradangan di caecum,colon transversum,
rectum. Pada mucosa ditemukan parasit bulat, vacuol central bergranula, nucleus dipinggir
Infeksi dihubungkan dengan colitis ulcerosa, ileitis terminalis, enteritis
par-modul GEHpar-modul GEH
BLASTOCYSTIS HOMINISBLASTOCYSTIS HOMINIS
• Diagnosis :Bentuk vacuolar dalam tinja
• Therapy :Metronidazol obat pilihanDosis 750 mg, 3 x sehari, selama
10 hariIodoquinolFurazolidon
par-modul GEHpar-modul GEH
MYASISMYASIS
• Myasis intestinalis :- Telur/larva lalat pada makanan /minuman
tertelan menetas dilambungluka dinding usus- Gejala : mual, muntah, diare,
spasme abdomen- Penyebab :larva Musca domestica,
Piophila casei- Diagnosis :larva lalat dari jaringan tubuh, lubang tubuh, tinja - Diagnosis species : identifikasi spirakel
posterior larva larva dipelihara
- Therapy : obat cacing, obat cuci perut
par-modul GEHpar-modul GEH
TREMATODA HATITREMATODA HATI
• Infeksi :
Makan ikan mentah mengandung metacercaria : Clonorchis sinensis, Opistorchis viverinni, Opistorchis felineus
Makan tumbuh-tumbuhan air : Fasciola hepatica
• Habitat :
Saluran empedu, kadang-kadang saluran pancreas
par-modul GEHpar-modul GEH
TREMATODA HATITREMATODA HATI
• Gejala :• Stadium acut :
Diare,perut rasa penuh, anorexia EdemaHepatomegali
Stadium lanjut :Sindroma hipertensi portal:
hepatomegaliicterus,ascites,edema
Cirrhosis hepatisSumbatan saluran empedu cirrhosis periportal
• Diagnosis :Telur dalam tinja,cairan duodenum,cairan empedu
• Therapy :Prazikuantel