Kuipers_en_Van_Gijn

2010 The Natural Step

The Natural Step –

pro-actief werken aan duurzaamheid

Kirsten Kuipers & Thérèse van Gijn



De trechterSysteem Denken

time

ABCD & Backcasting

Level 1 Overall System

Level 2Success

Level 3Strategies

Level 4Actions

Level 5Tools & Metrics

Planning in Complexe Systemen

1 2

3 4


Swedish Eco-

municipalities


” Duurzame ontwikkeling is

ontwikkeling die aansluit op de

behoeften van het heden zonder het

vermogen van toekomstige generaties

om in hun eigen behoeften te voorzien

in gevaar te brengen”

WCED 1987, the ‘Brundtland Report

2010 The Natural StepSource: International Geosphere-Biosphere Programme

NOAA

U.S

. Bu

reau

of th

e C

en

su

s

Ma

cken

zie

et a

l (2002)

Ric

ha

rds (1

991

), WR

I (1990

)

FAO

De impact van onze behoeftenbevrediging

Vitousek (1994)

Reid

& M

iller

(1989)


Universele menselijke

behoeften

Levens

onderhoud

Er zijn,

niets doen,

vrije tijd

Partici-

patie

Veiligheid, bescherming

Affectie,

liefde

Kennis,

begrip

Creatie Identiteit Vrijheid

Manfred Max-Neef et al


Stroomopwaarts kijken

- van ’fiksen’ tot innovatieve systeem oplossingen -

2010 The Natural StepCopyright © 2007 The Natural Step

ISO1400

1

Triple bottom line

reporting

Cleane

r Produ

ction

natural

Recycled contentLif

e Cycl

e

Analy

sis

Zero

waste

Renewable

resources

Ecological Footprint

Susta

inability

Analy

sis

Chemical free

Life supporting capacity

for future

generations

Clean Water

Clean Air

Waste

minimisation

Design for

Environment

Design for

Disassem

bly

EECA Cyli

nder

Wraps Ecoefficie

ncy

Community Participation

Agenda

21

Complexiteit van duurzame

ontwikkeling


Reductionisme in groepen


Er is gebrek aan collectieve consensus en inzicht. We missen een gedeelde taal....

...maar er IS een system.Kijk bijvoorbeeld naar schaken


Succes als principe

Als je wilt winnen in een complex systeem, moet je kunnen definiëren wat succes zou zijn. Dit kan over het algemeen niet op het niveau van details, maar het vraagt een principiële definitie.



How to cure

Mrs Andersson?


2010 The Natural StepCopyright © 2004 The Natural Step

Structured

overview


Systeem denken

“Systems thinking is a

discipline for seeing

wholes, recognizing

patterns and

interrelationships, and

learning how to structure

those interrelationships in

more effective, efficient

ways.”

Peter Senge


Wat is succes in het systeem?

Wat is het systeem waar we het over

hebben?

Hoe plannen we voor succes?

Welke acties ondersteunen onze strategie?

Welke tools hebben we nodig om onze

strategieën en acties te evalueren en om

capaciteit op te bouwen?

Planning in complexe systemen

Systeem

Succes

Strategie

Actie

Tools


Hoe we kringlopen beïnvloeden

Relatief grote stromen van stoffen uit de aardkorst

Introduceren van persistente natuurvreemde stoffen in kringlopen

Fysieke inbreuk op het kringloop vermogen van de natuur

Wereldwijd barrieres

voor mensen om in eigen behoeften te

voorzien


4 systeemcondities

voor duurzaam succes

... het gebruik van grondstoffen die uit de aardkorst komen (zoals bijvoorbeeld aardolie),

… natuurvreemde stoffen geproduceerd door de samenleving in natuurlijke kringlopen,

…fysieke aantasting van de ruimte voor natuurlijke kringlopen,

…worden mensen niet onderworpen aan omstandigheden die hun capaciteit om voor zichzelf te zorgen ondermijnen.

Een duurzame samenleving richt zich op ontwikkelingen die niet leiden tot een

structurele toename van...

En, in die samenleving...


Backcasting: ABCD-aanpak

Awareness

Baseline

Creative Solutions

Decide on Priorities

Present

Future

Is het een stap in de goede richting?

Is het een flexibel platform?

Biedt het goede returns on investment?


Steden


Voorbeeld Whistler

www.whistler.ca


Curitiba: fijnmazig OV-netwerk vanuit backcasting ontwikkeld


Lokaal bestaan ook problemen die vragen om een duurzame ontwikkeling

Doorbreken “business-as-usual” nodig:

transitie naar duurzame samenleving met

andere paradigma’s en nieuwe denkwijzen.

• in hechte relatie met partners, klanten en medewerkers

Ambitie en leiderschap

Noodzaak duurzame ontwikkeling

The Funnel

Decreasing resources

and life supporting

capacity of the earth

Increasing

human

population and

consumption

Closing Margin for Action


Van filosofie naar praktijk

Systeem denken� Duurzaam succes specifiek maken voor opgave

in de bredere context (omgevingsgericht/

stakeholders)

� Ontwikkeldoelen definiëren door combineren

wensbeeld voor de toekomst met huidige kennis,

kansen en knelpunten: richtinggevend en

verbindend concept / scenario’s

� ‘Cradle to Cradle’ als duurzame

ontwikkelingsfilosofie (niet denken in ‘minder

schade’, maar in ‘meer waarde’)

� Ambitie en realisme (doen wat nu kán)……met

lange termijn perspectief (voorsorteren,

anticiperen)


De aanpak

Stappen

1. Definieer duurzaamheid

2. Bepaal duurzaamheids-

ambities

3. Vertaal ambities naar

duurzaamheidsdoelen

4. Werk duurzaamheids-

doelen uit in PvE

5. Ondersteun en monitor

proces en resultaten

Definieer duurzaamheid

Vertaalslag naar doelen in dit project

Duurzaamheidsdoelen in PvE

Present

Future

Bepaal succes/ ambities

11

22

33

44

55Toets en

ondersteun proces


1.Definieer duurzaamheid

Te beantwoorden vraag:

Wat verstaan wij onder duurzaamheid voor

Stadionpark?

Toelichting:

Eenduidigheid begrippen en taal

Theoretische invulling, eigen beeld organisatie en beelden

van stakeholders verenigen

Hoe:

Werksessie

Wat is duurzaamheid

in dit project

volgens de

diverse stakeholders?


2. Bepaal duurzaamheidsambities


Welke ambities hebben wij op lange termijn?

Wat is ons droombeeld?

Toelichting:

Ambities gaan over People, Planet en Profit

Voorbeeld van een ambitie:

• Opwekken van duurzame energie voor eigen gebruik en

grondgebonden activiteiten

• Flexibiliteit in ontwerp: parkeer / speelplek / waterberging

• Zichtbaar maken duurzaamheid voor bezoekers



Wat willen wij in het betreffende project bereiken?

Toelichting:

Ambities uit huidig beleid en werksessie plus urgenties en issues van

vandaag verenigen

Stel prioriteiten: breng focus aan zet niet op alles in!

Voorbeelden van een duurzaamheidsdoel:

� Ontwerp gebouwen met energie-plus

� Ongeorganiseerde sport bv marathoncircuit

� Snelfietspad versus recreatief

3. Vertaal ambities naar

duurzaamheidsdoelen


4. Werk duurzaamheidsdoelen

uit in ontwikkelstrategie


Hoe de doelen invullen en realiseren?

Onderzoek hoe doelen mogelijk gemaakt kunnen worden:

�wie is verantwoordelijk,

�in welke fase van proces,

�welke oplossingen,

�wie moeten samen om de tafel,

� aanwezige kennis politiek en bestuur benutten,

�hoe marktpartijen, wie beslist

Resultaat:

Ontwikkelstrategie

uitkomsten wordt vertaald in Programma van Eisen


5. Procesbegeleiding


Worden de doelen gehaald?

Monitor de oplossingen, ontwerpen, ideeën, en maatregelen en

coördineer tussen schaalniveaus

Stuur proces, gebruikmakend van meetinstrumenten

Oplossingen

aanpassenMonitoren

resultaat


Zichtbaar maken van

richtinggevend concept


Politieke besluitvorming


Thema 2: Optimaal watersysteem

Deelthema Ambitie Acties Verantwo

ordelijke

dienst2.1

Watervisie Stadionpark Integrale watervisie voor het gebied

met aandacht voor waterkwantiteit,

waterkwaliteit en klimaatadaptatie

vanuit tenminste de perspectieven

functionele, ecologische en

belevingswaarde

Ambitie waterkwaliteit: recreatieve

kwaliteit

Ambitie waterkwantiteit: gesloten,

klimaatbestendig systeem zodat

krachtige groen blauwe structuur

ontstaat

-Kwantificeren

historische berging en

seizoensberging

--Kwaliteit

watergangen en vijvers

in Park de Twee

Heuvels, Varkenoord

sportcampus

verbeteren voor

recreatief gebruik als

kanoen en

waterfietsen,

zeeverkenners.

-Overstorten in

Kreekse Boezem

verwijderen voor

gesloten schoon sys

dS+V

landschapsarchit

ect

in samenwerking

Waterschap

WSHD,

watermanageme

nt Rotterdam en

KCAP


ISO1400

1

Triple bottom line

reporting

Cleane

r Produ

ction

natural

Recycled content

Life C

ycle

Analy

sis

Zero

waste

Renewable

resources

Ecological Footprint

Susta

inability

Analy

sis

Chemical free

Life supporting capacity

for future

generations

Clean WaterClean Air

Waste

minimisation

Design for

Environment

Design for

Disassem

bly

EECA

Cylinde

r

Wraps Ecoefficie

ncyCommunity Participation

Agenda

21

Tools

System

Success

Strategy

Action

Tools



Duurzame Binnenstad Rotterdam


Kader duurzame mobiliteit

VERKEERSPLAN BINNENSTAD

• Opgesteld en economisch getoetst.

• Ambitie en kader voor duurzame mobiliteit vastgelegd o.a in City Lounge, City

Lounge bereikt, Verbonden Stad

Clean use: schoon gebruik mobiliteitssyteem

Clean vehicles: schone en stille voertuigen

Clean fuels: schone brandstoffen

Park& Walk en Park & Ride garages

Voetganger/fietsroutes

Stedelijke distributie

Documents

Kuipers_en_Van_Gijn