Kristian Tlangau - December, 2012

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    1/52

    1Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    2/52

    2Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Synod Puipate

    Moderator : Rev. ThangzauvaSecretaries : Upa D.P. Biakkhuma (Sr.)

    Rev. H. Lalrinmawia (Jr.)Finance Officers : Rev. Zosangliana Colney

    Rev. Dr. LalhmangaihaStatistician : Upa C. Ngurthanmawia

    Kum 101-na December 2012 Bu 1,203-na

    Editor : Rev. K. Lalpiangthara Ph. 2316411 (R)

    Joint Editors : Rev. Vanlalzuata

    Rev. Dr. VanlalchhuanawmaUpa H. Ronghaka

    Business Manager : Upa C. Lalbiaktluanga

    Synod Office, First Floor

    Mission Veng, Aizawl 796 001

    Office Phone 2324590; e-mail: [email protected]

    Kum khat lak man : Rs. 50.00

    A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First

    Floor, Mission Veng, Aizawl hriattir tur.

    Thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo.

    The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram

    A CHHUNGA THU AWMTE

    1. Editorial 3

    2 . Chhiartute Huang 4

    3. Mizoram Synod 6

    4. Lawrkhawm 15

    5. Zawhna leh Chhnna 196. Sermon : (1)A hmingah chuan Maka 25

    (2)Tidamtu Krista 29

    7 . Mi fingte khan arsi hruaina an pensan em ni? 32

    8 . Kan Kohhran pianhmang - II 34

    9 . Kristian |halai Pawl din kum leh din a nih dan 38

    10. Nicaea Biak In a la awm 43

    11. Snna 45

    http://www.mizoramsynod.org/mailto:[email protected]:[email protected]://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    3/52

    3Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Editorial

    Krismas leh Thilpek

    Pathianin a Fapa mal neih chhun

    min pk avanga Krismas hi lo awm leh

    hmang \hin kan ni a. He hun ropui tak lo her chhuak leh

    tur hi mahni tna inhai vur nan mai hmang lovin, mi dang

    tna pe chhuak tura kan inbuatsaih vena hun lo ni se a

    va lawmawm dawn em! Chaw tui tak ei tur kan neih lai

    hian ei tur nei lote tn kan pe chhuak dawn em?Khawvawta sin tur mutpuan lum tak kan neih lai hian

    mutpuan nei lote tn kan pe chhuak dawn em?

    Thawmhnaw thar duh ang ang lei thei kan nih lai hian

    thawmhnaw hk tur nei lote tn leisak tur kan ni dawn

    lom ni?

    America pa hausa tawntw, John D. Rockefeller-a kha kum 53 a nihin nasa takin a dam lo va, thi mai thei

    dinhmuna a din laiin a neih thilte mi dang tana pk

    chhuah duhna thinlung a pu ta a Rockefeller Founda-

    tion dinna turin cheng tam tak a pe chhuak a, mi rethei

    leh harsa zawk tam takin a zar an zo bakah vawiin

    thlengin khawvel pawhin kawng hrang hrangah a zar a

    la zo a ni. Mi dang tna a pek chhuah tamna chuan

    amah ngei pawh a tihlim a, kum 93 lai a dam phah ta

    zawk niin an sawi \hin. Krismas tak tak hman i duh

    chuan he hunah hian luang chhuak rawh. Mi dang tn a

    nih rualin i tn pawh malsawmna a ni ngei ang. Mi

    rethei leh chanhaite tna kan pk hi nausen Isua chibai

    kan bk dn tur dik tak a ni e.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    4/52

    4Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    CHHIARTUTE HUANG

    Thu thawh duh chuan thu mal 50 aia tam lovin lehkhain

    emaw, sms-in emaw, e-mail in emaw thawh theih a ni. SMS

    thawn theihna phone no9862331632leh

    [email protected] ni e.

    Kristian Tlangau Octoberchhuaka Kristianna leh huauhuau tih thu khan min va tilawmtak em. Ringtute hian hetiang rilru

    hi pu thei \heuh ilang chuan kanchungah Lalpa a lawm ang a,keini pawh Lalpaah kan lawmngei ang, tunlai ringtute zawngkan khawvel tawh zawng a ni e.Thu ziak miten \an la sauh sauhteh u, in thawhrim rah chhiartuten

    kan seng zel e.Khaia, N. Hlimen

    October thla issue zet chuchhiar a manhla teh e. 'Sakawlhi hlau ve em?' tih Rev. Dr.Lawmsanga ziak phek 42-a mi,LEITEINOS-a S=200 a nih laiin

    NRWN QSR-a S=60 ni leh si hi

    a \awng hran vang a ni ang chumaw? Hlauh tur dik kan Pathianhi Zofaten kan hlauh vek hun anghahhlehawm ber mai.

    Lalrampari, Tuithumhnar

    Kristian Tlangau hi ka lochhiar \hin a, a bengvarthlak hle.

    June 2012 chhuak, Upa Hleikapleh P.C. Lalhlira, Champhai

    zawhna, mipa fa hrinchungchang kha, ka hriat ve danchuan mipa tel lovin hmeichhiainfa a nei thei lo va, mipa pawhin

    hmeichhe tel lovin fa a nei theihek lo. Chuvangin fate hi nu leh

    pate hrin tih a ni \hin. |hang(thlah chhawng) chhuinaahhmeichhia an sawi tel ngai lo va,mipa chauh an sawi \hin. Hei hiDuhlian \awng kalhmang dik

    takin Bible letlingtute hian anletling niin ka hria

    Upa Saithankhama, Tahan,

    Kalaymyo, Myanmar

    Kristian Tlangau Editorngenna avanga KT October 2012

    page 39-a Rev. Dr. Lawmsanga,Aizawl Theological College-inSakawlh chungchang a rawnziakah khan Euro leh Pope lehWCC-te Sakawlh an nih lohzia arawn sawi rualin page 43 note 5-ah, A hlautute hian Sakawlhawmzia an hriat loh vang a ni, arawn ti a. Bible-a kan hmuh danin

    Sakawlh leh a thu hnuaia kuntehremna tur hi a rpthlk si a. Lal

    http://www.mizoramsynod.org/mailto:[email protected]:[email protected]://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    5/52

    5Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Mahni vei zwng ai mahin thu chhuah a\anga ngaihtuahna hman zuina

    lam leh thlir dan dang tam tial tial se hemi huangin a tum a phawk chhuak

    lehzual ang. Kan thu (sms) dawn tam zawk daih hi chu hemi huanga chhuahremchang lo a ni tlat mai...Rawn thawh zel teh u Editorial Board

    Isua duh dan anga awm tura kanlo fimkhur thiam theih nan

    Sakawlh leh Dan bawhchhepa/Boral fapa (Anti Christ)awmzia han sawifiah leh nghallaw law se kan va duh em! Tin,October 2012 issue-ah, Dr S.Halliday hming Sept. issue-avawi ruk lo lang chungchang thusawiselna kha ka pawm lo va, a\ul a nih chuan vawi 10 aia tam

    pawh lo lang se eng nge a pawinaawm, kan ti ve deuh a ni e.

    R.L. Mangkhuma,Nursery Veng, Aizawl

    Kristian Tlangau hi zawhnaleh chhanna te ka lo hlawkpuiin a

    chhuah hun nghakhlel takin ka lochang \hin, a lo thlen mai lohchuan mi ta te ka chhiar \hin.Kristian Tlangau vul zel rawh se.

    H. Lal\hazuala, Khatla North

    Tlangau October thlachhuak phk 13-na Synod

    Moderator-in TNT \anpui nanasum fai eng emaw zat a pe tihhi, a pek zat tihlan a rem lo nge?Tin, Upa K. Mantawna, Ailawng

    sunna phek 63-naa KHB No.183-na hi, Lalpa beramhote chu

    him takin tih zwk tur a ni bawka. Zawhna hi chhan sn loh indawn hi mi pakhat tan pahnih

    bak zawh theih loh ni se.C.L. Mawia, MSVT

    Keini Southen Chin Statea\angin Kristian Tlangau hi kan

    lo dawng ve \hin a. A chhuahhlan kan lo nghakhlel em em \hina, a chhuah a\anga thla hnih velahkan hmu ve thei \hin! Israel-tethlalera an awm laiin an ril\amtihreh nan Pathianin manna-in ach^wm a. Keini Southern ChinState-a ch>ngte hi Pathian thu

    lamah chuan thlalera ch>ng angkan ni a. Mizoram lam a\angachhuak Kristian Tlangau hi kantan chuan manna ang a ni a. Kanthla nun ril\am leh tuihal tanchaw a ni. Mizoram Kohhrantechanchin leh Pathian thute kanlo dawng ve \hin a, kan lawm takzet a ni. Kristian Tlangauchhiar \hinte aiawhin

    Rev. Lalchhandama leh

    Tv. Hin Kheng, Dairam

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    6/52

    6Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    1. Synod Mission Board

    Oct. 7 (Pathianni) khanAizawl West Area MasihiSangati chuan TanhrilKohhranah beihpui an thlak a,baptisma chang thar 73 an nei.

    Oct. 1924 khan SynodMission Field, Bomdila, WestKameng District, ArunachalPradesh-ah NERIST Mizozirlaite chuan puja chawlh laiinanmahni sensovin Work Campan nei a, hmeichhia 5 leh mipa29 an kal. Pastor Quarters inhnuai laih te, fencing siam te,rawng hnawih leh hna \ul hranghrangte an thawk a ni.

    2. Music

    Oct. 1720 khan Salem

    Boarding Kohhranah Solfa &Khuang vuak training neih a nia, training neihpui hian Pu

    Lalromawia, Synod Music In-structor leh Upa Thanghuta,

    Dam Veng te an kal.

    3. Campus Ministry

    w October 15 khan nilenginDivine Intervention School,Luangmualah One Day Cru-sade neih a ni a, crusade hiRev. Krawschhuanmawia i/cCampus Ministry, Pu JoyZairemmawia (Soloist), Tv.James Lalrinmawia, Chaltlangleh Tv. Lalniengmawia (Coun-sellors)-ten an neihpui.

    Rev. Krawschhuanmawiahian Oct. 15 khan Fair HeavenHigher Secondary School,Bawngkawnah devotion ahmanpui a, October 16 khanApollo School of Nursing,Chaltlangah hun a hmanpuibawk.

    w October 15 khan MizoramCollege of Nursing, SaronVengah Dr. Robert S. Halliday,Campus Ministry Commt.Member-in hun a hmanpui.

    4. School Day hmang

    Oct. 15 khan P.C. GirlsSchool chuan School Chapel-ah School Day vawi 9-na an

    Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    7/52

    7Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    lawm. School Day pual hianhe school-a zir chhuak Pi

    Lalduhawmi, Mission Vengchuan zirlai exam-a ti\hatelawmman tur leh school-in a\angkaipui tur thil dangte a hlana, zirlaite leh zirtirtuten itemshrang hrang neiin hunhlimawm tak an hmang a ni.

    P.C. Girls School-ahhian Class A a\anga Class VIIIthlenga zirna a awm a, tunah hianzirlai 497 leh thawktu 37 an awmmek a ni. Tun \um School Daydenchhen hian Painting lehDrawing Exhibition buatsaih a ni

    a, chu bakah Synod Hospital,Durtlang-ah` 11,510/- leh Alubag 3 an hlan bawk.

    5. Synod Press-in 4 colour

    offset nei thar

    Synod Press-in 4 colour

    offset printing machine a neih tharchu Oct. 16 khan Rev.Vanlalzuata, Senior ExecutiveSecretary-in Pathian hnenah ahlan. He 4 colour offset khawlhi Japan siam SUMITOMOMILLER a ni a, lehkha inchi 19-a hlai, inchi 26-a sei a chhu theia, vawi khat tlanah rawng chikim - a sen, a eng, a pawl, a

    dum leh rawng dangte a chhuchhuak nghal vek thei a, a chhut

    chak theih dan chu KristianTlangau bu kwm hi phekhlaiah 4 chhuakin a chhu nghala, darkar khatah copy 14,000a chhu chhuak thei a ni. Khawlhi a thar hlak a ni lo va, `50,00,000/- man a ni. He

    khawl hi Aizawla 4 colourkhawl awm mek zingah lehkhachhu rang thei ber a ni.

    6. Student Christian Move-

    ment (NEI) Platinum Jubilee

    Student Christian Move-

    ment (North East India) chuanOct. ni 1517 khan SCMI Cen-tenary lawmna leh IndiaHmarchhaka an din kum 75 tlinlawmna Aizawl Theological Col-lege-ah an hmang a. An Jubileethupui atan Witnessing Christin a Pluralistic Worldtih anhmang a, Economic Justice tihchungchang thuziak an zir hobawk. Student Christian Move-ment hian kum tinin Annual Re-gional Camp an buatsaih \hin a,tun \uma mi hi a vawi 72-na a nia, Mizoram Unit-in a thleng a ni.

    7. ATC

    Aizawl Theological Col-

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    8/52

    8Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    lege chu nikum (2011) SynodInkhawmpuiin Doctoral Cen-

    tre (Pathian thua Doctor zirtheihna) atana siam tura a rlchu bawhzuiin Senate ofSerampore College a\angin aendiktu Commission Membermi 6-te October 1921 chhungkhan Aizawlah an lo kal.

    8. Zin

    w Oct. 1720 khan ManipurArea Committee Meeting-ahRev. Thangzauva, Synod Mod-erator; Rev. Dr. Lalhmangaiha,Finance Officer; Rev.

    Vanlalzuata, Senior E/S; Rev.Lalchhuanliana, Rev. C.Vanlalhruaia, Rev. C. Lal\anlianaleh Upa C. Lalmuankima (Com-mittee Member)-te an kal.

    w Nov. 912 khan Keifangleh Kawlkulh Presbyterian En-

    glish School tlawh leh KawlkulhKohhran Centenary lawmnaahRev. Mangchhuana Sailo, Pres-byterian English School Super-visor a kal.

    9. MZP Inter High School

    Quiz 2012 Champion lawm

    Oct. 18 khan Presbyte-rian English School, Khawzawl

    Vengthar Pastorate chuan MZPInter High School Quiz 2012-

    a an school aiawhtu K.Lalhmangaiha (Cl-X) lehMalsawmkimi (Cl-X) teChampion an nih lawmna,Khawzawl Vengthar YMAHall-ah an hmang a, PuLalrinliana Sailo, Health &

    Family Welfare Minister chukhuallian a ni a, Rev.Mangchhuana Sailo, Supervi-sor of Schools chu khualzahawm a ni.

    10. Kristian |halai Pawl

    w

    Youth Camp 2012Oct.1821 khan Birsingki

    Presbyterian Church,Meghalaya-ah PresbyterianYouth Fellowship (PYF) YouthCamp 2012 neih a ni a, thupuiahYouth and Developmenttih an

    hmang a, Karbi Anglong Gen-eral Assembly AdministrativeArea (KAGAAA)-ten anthleng. Youth Camp-ah hian Dr.Lalrindiki Ralte, ATC Associ-ate Professor chu Resourse Per-son pakhat a ni a, Rev. Dr. K.Lallawmzuala, PYF Leader-inOct. 21 (Pathianni) zanahthuchah a sawi bawk. Youth

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    9/52

    9Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Camp-ah hian Central K|Ppalai mi 30 leh Kolasib

    Diakkawn Bial Zaipawl mi 28 tean kal.

    w Nov. 4 zan khan SynodModerator Rev. ThangzauvanChanmari Kohhran a tlawh a,Mizoram Synod Choir-ten an\awiawm a ni.

    11. Synod Revival Beihpui

    Synod Revival Committeeruahmanna angin October 26 &27 khan Aizawl khawpuichhungah Revival Beihpui neiha ni a, thupuiah Ram chu Lalpata a ni (Sam 22:28) tih an

    hmang. October 26 zanah Aizawlkhawpui chhung Pastor Bial tinahBial huapin Beihpui thawhkhatna, Open Air Service neih ani a, Synod Revival Speaker-tenthu an sawi a, \awng\ai rualna neiha ni bawk. Oct. 27 khan A.R.

    Ground-ah Beihpui thawh hnihnaneih leh a ni a, Rev. ZosanglianaColney, Executive Secretary-in ahruai a, \awng\ai rual hun hmana ni a, sermon \um hnih ngaihthlaka ni bawk.

    12. Presbyterian Pastor

    Nupuite IntawhkhawmOct. 24 khan nilengin

    Synod Conference Centre-ahMizoram Presbyterian

    Kohhrana Pastor nupuite chuanthlarau lam nun intuaitharna hunan hmang a. Thupui atan Pas-tor chhungkua thlarau lam

    nuntih a ni a, Kulikawn Bialvawngtu Pastor Lalsangberan asawi.

    Pastor nupuite hi kum tininan pasalte rawngbawlna an\awiawm dan chungchangahhlawk zawka rawng an bawltheihna turin intuaitharin an inhmukhawm \hin a, kohhranhotennasa takin an chhawr \hin a ni.

    13. Kohhran Hmeichhia

    w PWF 14th Biennial Con-

    ference : Oct. 2628 khanPresbyterian Church of Indiahnuaia Kohhran Hmeichheinzawmkhawmna pawl, Presby-terian Women Fellowship

    (PWF) Biennial Conferencevawi 14-na, Khliehriat Presby-terian Church-ah neih a ni a,thlarau lam thupuiah Rahchhuah turin(To be fruitful)Joh. 15:16 tih an hmang. Con-ference-ah hian Standing Com-

    mittee member te, CentralKohhran Hmeichhe Committee

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    10/52

    10Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    member-te leh Bial aiawh palaite, an vaiin mi 70 chuang an kal.

    w Nov. 911 khan ShillongMizo Kohhranah KohhranHmeichhe Golden Jubileelawmna neih a ni a, hemi hmanpuihian Central Kohhran Hmeichhehruaitu Pi Khawlvuani, ViceChairman; Pi Liankimi, Fin. Sec-

    retary leh Pi Ramngaihsangi,Committee Member-te an kal.

    w Nov. 911 khan PhainuamBial huapin PhainuamKohhranah Leadership Training& Kristian Chhungkaw Cam-paign neih a ni a, hemi neihpui

    hian Central Kohhran Hmeichhehruaitu Nl. Vanlalsawmi, PiBiakengi leh Pi Vanlalpari(Commt. Member)-te an kal.

    14. Synod Literature & Pub-

    lication Board

    Oct. 25 & 26 khan

    Serchhip Bethel Kohhranah Lit-erature Seminar neih a ni a, semi-nar hi Synod Literature & Pub-lication Board (SL&PB) hotuRev. K. Lalpiangthara, Editor;Upa H. Ronghaka, Jt. Editor lehUpa C.H. Thangkhuma, BEC

    Member-ten an neihpui a ni.15. Social Front

    w Nov. 4 zan khan ModelVeng Kohhranah Social Front

    Campaign neih a ni a, Dr. Rob-ert S. Halliday, Social FrontCoordinator-in campaign hi aneihpui a ni.

    w November 10 & 11 khanKolasib Hmar Veng Bial huapinHmar Veng Kohhranah Political

    Education neih a ni a, Dr. Rob-ert S. Halliday, Social FrontCoordinator leh Campaigner-tenhun an hmanpui a ni.

    w November 1518 khanZaite Bial huapin Life SkillsTraining neih a ni a, Dr. Robert

    S. Halliday, Social Front Coor-dinator leh Tv. JacobVanlaldinsaka, OutreachWorker-ten an hmanpui.

    16. Synod Bookroom

    w Nov. 5 zan khan SynodBookroom leh Kanan VengBranch K|P \angkawpin Lit-erature Night an hmang a, PuVanneihtluanga, Chanmari-in thua sawi a, Pu Lalniliana,Bookroom Manager-in thu tawia sawi a, Tv. Lalzarmawia, SalesPromoter-in Slide Show a entir

    bawk. Inkhawm banah SynodBookroom bungruate man

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    11/52

    11Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    tlawm zawka lei theihin phochhuah a ni.

    w Serchhip Bookroom thar

    hawng : Nov. 9 khan SynodModerator Rev. Thangzauvachuan Serchhip Branch SynodBookroom building thar ahawng. He Bookroom buildingthar hi Serchhip AOC Venga

    Synod rama sak a ni a, a saknaatan hian Mizoram Synodchuan ` 17,20,000/- a ruahmana, April 18, 2012 a\angin bul\an a ni a, ` 16,28,895/- senral a ni. A building dunglam hift. 36, a vang lam ft. 24 a ni a,

    thla 7 chhungin sak zawh a ni.w Nov. 12 khan RamtharVeng Branch K|P leh SynodBookroom \angkawpin Litera-ture Nite an hmang a, Pulalniliana, Synod BookroomManager-in hun a hmang a, Nl.

    Nancy Zothanmawii, MissionVeng leh Nl. Lalmuanzuali(Boboihi), Chhinga Veng Eastte an zai a.

    17. FG&CC

    Family Guidance &

    Counselling Centre chuan Nov.1428 khan Pastor-te pualin In-tensive Residential Pastoral

    Care & Counselling Trainingvawi 22-na, Synod Conference

    Centre-ah a buatsaih a, train-ing-ah hian kum 2010-anemngheh Pastor 18 koh an ni.Nov. 14 zanah a hawnna hunhman a ni a, Rev. Lalzuithanga,Executive Secretary i/cFG&CC-in inkhawm a

    kaihruai a, Rev. R.Lalhmingthanga, FG&CC Di-rector-in Reports & Introduc-tion hun a hmang a, SynodModerator Rev. ThangzauvanTraining hawngin thuchah asawi.

    18. MSSU Residential

    Trainers Training

    Mizo Sunday School Union(MSSU) chuan November 810 khan Synod ConferenceCentre-ah Residential TrainersTraining vawi 9-na a buatsaih a,Nov. 8 khan training hawnnainkhawm neih a ni a, Rev.Zosangliana Colney, ExecutiveSecretary i/c MSSU inprogramme a kaihruai a, SynodModerator Rev. Thangzauvantraining hi hawngin thuchah a

    sawi nghal bawk.

    Training-ah hian Aizawl

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    12/52

    12Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    khawpui chhung Pastor Bial tinaiawh pakhat \heuh tel tura

    sawm an ni a, mi 29 an tel thei.MSSU hian Bial leh

    Kohhran mal hmun 50 velahkum tin training hi an neihpui\hin a, MSSU-a thawktute lehtrainer-ten training hi anneihpui \hin. Tuna training neih

    mek pawh hi zirtirtute trainingpe chhawng thei tura trainer-te buatsaihna a ni.

    19. Moderator-in Serchhip

    Bazar Veng Biak In hawng

    Nov. 10 khan Synod Mod-

    erator Rev. ThangzauvanSerchhip Bazar Veng Presby-terian Kohhran Biak In thar ahawng. Serchhip Bazar VengBiak In hmun hi Synod-incheng nuai 5-a a leisak a ni a,duhthusam a tlin tawk loh deuh

    avangin a ram \henawma mi PiLalzawngi ram 7 ft-a zau chucheng nuai 3-in lei belh a ni.Biak In hi ni 456 chhungin ansa zo va, Biak In sakna atanasum sen zawng zawng hi chengnuai 51 vel a ni.

    Biak In hi a chhung thlakdung lam 56 ft leh a chanveasei, a vang lam 41 ft leh a

    chanvea zau a ni a, Biak Inhnung Vestry a\anga a luhka

    bathlar huam chin thlengin apwn lamah a dung sei zawnghi 80 ft a ni a, a building hichhawng 5 a ni. Biak In tharlawmna programme hi Pathianni(Nov. 11) zan thlengin hman a ni.

    20. SMB-in Contract mis-sionary la

    Synod Mission Boardchuan Nov. 8 & 9 khan kum2013 chhunga thawk tur Con-tract Missionary Interview an neia, diltu 324 a\angin mi 101 lak

    niin mi 24-te chu waiting list-ahdah an ni. Waiting list hi SynodMission Board-in advertisementa tih chhuah leh hma chu a nungang.

    Missionary tharte hi hnahrang hrang atan hetiang hian lak

    an ni Nurse leh Health Workeratan mi pariat lak an ni a, an vaihian hmeichhia vek an ni. CraftTeacher atan mi pathum lak an nia, an vai hian hmeichhia vek anni. Evangelist Teacher atan misawmthum pariat lak an ni a, anzinga mi sawmpahnih chu mipa niinhnam dang pakhat a tel. Evange-list atan mi sawmnga pahnih lak

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    13/52

    13Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    an ni a, an zinga mi sawmhnihleh pahnih te chu mipa an ni a,

    Evangelist zingah hian hnamdang pakhat a tel bawk. Hengmissionary lak thar 101 zingahhian mipa 32 an awm a, a bakzawng 69 chu hmeichhia an ni.

    Heng thawktu lak thartethawhna hmun tur hi siam fel

    mek a ni a, an posting tur hiDec. 12-ah tihfel a ni ang.

    21. SEC vawi 240-na a \hu

    Nov. 1315 khan SynodExecutive Committee (SEC)chu a vawi 240-na atan a \hu

    a, a \an ni hian member 128an tel a ni. Meeting hi Rev.Thangzauva, Synod Modera-tor-in a kaihruai a, Synod Sec-retary Reports leh Sum lam re-ports te ngaihthlak a ni.

    Synod Secretary-in kumin

    chhunga Synod chet velnalangsar zual leh thil tawn hranghrangte a report a, chungzingah chuan July 21-aChamphai Night Bus chesualathi mi 14 chhungte ` 10,000/-\heuhva ral an nih thu leh hliam

    tuar mi 10-te`

    3,000/- \heuhvakan an nih thu te; Bung Bunga-low bula leiminin Taxi a

    hnawla thi mi pahnihte `10,000/- ve vea ral an nih thu

    leh hliam tuar mi pahnihte `3,000/- ve vea kan an nih thute, Oct. 6-a Kawnpui HmarVenga Truck-in chhungkua asut hlum vek Pu Laldawnglianaleh a nupui fanaute mi pathuman hming kima ` 10,000/-

    \heuhva ral an nih thu te,Nagaland Baptist ChurchCouncil hotuten Mizoramainthlanna boruak muanawm taka awm \hin dan zir chiang turaan palai rawn tirhte leh SynodOfficers Meeting te Sept. 6-aan inkawm thu te, Assam lehMizoram ramri buaichungchanga Synod OfficersMeeting-in Chief Minister anhmuh thu leh lehkha an theh luhthu te, Chhim Biala Hospital dintuma hma lak mekna chu chaktaka kalpui zel niin April 2013

    chhunga hawn hman beisei a nihthu leh Synod rawngbawlna penghrang hranga hmasawnna lehchangtlunna thar lawmawm taktakte chu a langsar zual an ni.

    Synod sum dinhmun tarlana ni a, kum 20122013 Pasto-

    ral Budget ` 56,28,35,000/-(cheng nuai sangnga zaruk

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    14/52

    14Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    sawmhnih pariat singthum lehsangnga)-ah za zela 57.96 hmuh

    tawh a ni a, Mission Budget `37,27,65,000/- (Cheng nuaisangthum zasarih sawmhnihpasarih singruk leh sangnga)-ahza zela 69.64 hmuh tawh a ni.Pastoral leh Mission Budgetbelhkhawm chu`93,56,00,000/

    - (Cheng nuai sangkua zathumsawmnga paruk) a ni a, Octo-ber 2012 thleng khan za zela62.62 zet hmuh tawh a ni.

    22. Moderator Programme

    Synod Moderator Rev.

    Thangzauva chuan hetiang hianhun a hmang

    w Nov. 3 (Inrinni)Zan - Upper RepublicKohhran

    w Nov. 4 (Pathianni)

    Zan - Chanmari Kohhran

    w Nov. 9 (Zirtawpni)Chhun - Serchhip SynodBookroom a hawng

    w Nov. 10 (Inrinni)Chawhma - SerchhipBazar Biak In hawn

    w Nov. 10 (Inrinni)Zan

    Chhiahtlang VenghlunKohhran

    w Nov. 11 (Pathianni)Chawhma - NewSerchhip North Kohhran

    w Nov. 11 (Pathianni)Chawhnu - Serchhip Field

    Veng Kohhranw Nov. 11 (Pathianni)

    Zan - Serchhip BethelKohhran

    MITEN ENG MI NGE NIA MIN HRIAT?

    China rama kum 20 zet missionary-a awm Eric Liddell (Scot mi) chu Japan

    rlin Indopui II-na lai khan an man a, an tntr a. An tnnaah chuan inhnial leh

    inhaute tan remna a siam thin a. Mi tinin a nun chu mawi an ti a. Japan sipai,

    anmahni vengtu chuan sap tawng a thiam lo va, Eric-a pawhin Japan tawng a

    thiam lo va, chuti chung chuan chu Japan sipai chuan, Eric Liddell hi Kristian a

    ni ngei mai a, a ti thei a ni. A tnnaah chuan a thi ta nghe nghe a.

    Inah, sikulah, office leh kan ni tin hnathawhnaah kan bula mite hian Kristian

    tak tak a ni min ti ve thei ang em?

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    15/52

    15Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    China ramah Bible bu

    maktaduai 100 chhut a

    ni ta

    China sawrkarin an ramaBible chhut a phalsak awmchhun Amity Printing Co. Ltd.chuan kumin July thla khan Bible

    bu maktaduai 100 an chhu tawhtih an puang.

    Bible chhutnaa an hotupa

    Qiu Zhonghui-a chuan heng Biblean chhut zinga maktaduai 60 chuChinese leh China rama \awnghrang hranga chhut a ni a, a dangmaktaduai 40 chu khawvel ramhrang hrang 70 vela \awng chihrang 90-a chhut a ni, a ti.

    Xinhua chanchinbuin a

    chht dan chuan China ramahhian sawrkar thu neitute nekchpna karah Kristian maktaduai16 zet awmin an ring a; Pathianthu zirna 18-ah zirlai 1,800 velan awm deuh reng a, inkhawmnahmun, Biak In leh a dangte hi55,000 awmin rawngbawltu nuaikhat chuang an awm a, mission-ary pawh 36,000 vel awmin an

    chh

  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    16/52

    16Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    pawl, Jerusalem khawpuia Isuathlan (nia rin) hmuna Biak In,

    Church of the Holy Sepulchrechu tui enkawltu companyHagihon-in an tui man ba an \hinga, an pek theih loh chuan hehmun hi khar hial a ngai mai theiniin an sawi. Kum riat kal taaCompany kuta sawrkarin tui semhna a dah a\angin tui man hi he

    hmun enkawltu (Kohhran) hianan chawi \an a; mahse, Company-in an bill ang an pek theih loh tlingkhawm hi dollar maktaduai 2.3lai a tling tawh!

    Sawrkar thu neitute hnenahan harsatna hi thlen mah se tuicompany hian thubuai remna

    lamah an thlen tawh avanginhmalak harsatna chen a awm a.Kohhran hruaitute chuankhawvel hmun hrang hrangaGreek Orthodox Kohhranah te,Roman Catholic Kohhran,Vatican-ah te, Israel Prime Min-ister leh President hnenah te an

    harsatna tawh hi hriattirin hehmun khar a nih loh nana inrawlhturin an ngen a. Ram Thianghlim(Israel)-a Kristian inzawm khawmhruaitu Dimitri Dilani-a chuan,He harsatna hi court lam chinfel tura dah ni tawh mah se, PrimeMinister Benjamin Netanyahu-an a puih theih ngei a beisei thua sawi a; he Biak In khar a nih

    loh nan an \awng\ai zel a ni, a ti.He Biak In hi Rom Lal

    Constantine-a thupeka kum AD326-a sak nia hriat a ni a; tunthlenga la ding, Kristianteinkhawmna hmun upa ber pawl

    a ni.

    CHRISTIAN POST

    England Kohhran hotu

    thar tur Justin Welby

    Durham Bishop, kum 56 miJustin Welby-a chu EnglandKohhran (Church of England)hotu lu ber ni tura puan a ni ta.Tuna \ang lai Dr. Rowan Will-iams-a, kumin kum tawpa he hna

    a\anga chawl tur a thlak ang.Justin Welby-a hi Bible

    zirtirna pawm thua duh fir mi ani a, Evangelical nih zahpui ngailo tia sawi \hin a ni. Inneihnachungchang thu-ah pawhkhawthlang rama Kohhranhruaitu tam takin mahni anpui

    nupui pasala neih an pawm maitheih laiin ani hi chuan inneihnachu mipa pakhat leh hmeichhe

    pakhat inneihna nia pawm tlat ani a; mawngkawhurte Pastor-a\an remti lo bur chi a ni bawk.

    England Kohhran hi ansawrkar Kohhran a nih telavangin Kohhran hruaitu pawhPrime Minister office-in sawrkar

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    17/52

    17Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    thupuan dan pangngaiin an puang\hin.

    Welby-a hi mi thiam, Cam-bridge University chhuak a ni a;French oil company-ah a thawk\hin a, chuta \angin Liverpool-ahDean hna a thawk leh a, DurhamBishop-ah chuan kum khat zetchauh a la awm. Khawvel pumaChurch of England/Anglican

    maktaduai 77 hruaitu thar turruattu member 16 awmna chuanhe hna atan Bishop eng emaw zatan chhawp chhuak a, an thli fimzel a, Welby-a hi an khalh fal taa ni. Tawn hriat la nei tlem anihna chu a chak lohna lai a nihan ring. Welby-a nu hi Indopui

    laia Winston Churchill-a privateSecretary a ni.

    CHRISTIAN TODAY

    US President thlanah

    Billy Graham-a pawl \an

    loh lam an chak

    America-in chhiatna kawng a

    zawh Franklin Graham

    Mahni mipathmeichhiatpui nupui pasalakawp leh nau tihtlak phalna dansiam lam chawisangtu a nihvanga Conservative leh Evan-gelical Kristian tam takin anhuat America President \ang

    lai, Barack Hussain Obamakhing thla thei tura beisei Mitt

    Romney-a chu Billy Graham-a pawl BGEA pawhin a tlinduhsakin a theih ang angin anpui a; mahse, wn lam bik neinasa lo State-ah Obama a chakleh t^k si avangin AmericaPresident-a thlan tlin a ni leh

    ta a; inthlannaa a chak zawkpuan a nih tukah Billy Graham-a fapa Franklin Graham-achuan a thu sawiah, Americahian chhiatna kawng kan zawhmek a ni, a ti.

    Chhiatna kawng tia a

    sawi langsar ber chu dan angamahni anpui nupui pasala neihtheihna dan siam a ni a. Presi-dent-in he kawng hi Americaram hian a zawh zel a remti anih ngat chuan hnam boralna athleng thei hial dawna a rin thuFranklin Grahama-a hian asawi a ni.

    America Presidentthlannaa party lianten an thehchhuahte hi sakhaw lamahchuan Kristian chang chang anni ber a, Democratic Party can-didate leh President \ang lai,Obama hi tun thlengin Muslimnge a nih Kristian tiin inhnial

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    18/52

    18Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    tawk an awm a; RepublicanParty candidate Mitt Romney-a

    hi Mormon Kohhran missionaryhial lo ni tawh mah se, a kohhranawmna, Mormon tia hriatChurch of Jesus Christ of LatterDay Saints chu Kristian ni chiahlova ngai tam tak an la awm rengbawk. Amaherawhchu Mitt

    Romney-a hi Bible-in inneihna asawi bak pawm lo, nau tihtlakphalna dan siam duh lo, mihringnun zah mi a ni a, chu tak chuBilly Graham-a pawl te pawhinan puihna chhan a ni.

    Mi mal hming tarlang chiah

    lovin BGEA chuan wn bik neilo state-ah Bible-in a ngaihhlutzirtirna ngaisang mi vote turamipui ngenna an vawrh darhnasa hle a, inthlannaah an \an laman chak leh bawk si loh avanginpolitics-a inhnamhnawih lo pawl,chhiah awl thei an nihnabawhchhiaa puha court-a khintum hial an awm nghe nghe.

    Billy Graham-a chuan anduhz^wng thlan tlin ni lo mahse Bible-in roreltute chu Pathianruat nia a sawi avangin Pathianruata a pawm thu a sawi a,

    \awng\aipui zel turin Kristiante asawm. America-in harsatna a

    tawh chu inthlanna hmanga chinfel chi a ni lo va; inlemleta simaPathian hnena tluk luh chauh chuhnam damna kawng a ni, a ti.

    CHRISTIAN TODAY/CHRISTIAN POST

    England-ah leiba neite

    tan Kohhranin Counsel-ling Centre a siam

    Retheihna do pawlpakhat, Christian Against Pov-erty chuan England leh Irelandhmun hrang hrangah leiba rulthei lova harsatna tawkte

    \anpuina tur Counselling Cen-tre 21 an hawng thar a, a hmaaan lo hawn tawh nen hetiangCentre hi 218 an nei ta a ni.Leiba rul thei lova harsatnatawkten zawi zawia an harsatnasu kianga an rulh theih nan

    ruahmanna an siampui bakahrilru lama puih an ni a,rawngbawlna \angkai tak niinan hria.

    CHRISTIAN TODAY

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    19/52

    19Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Raldothanga, Hriphaw

    zawhna

    Z. 1. Genesis 6:4-a mi

    lianho a tihte hi vana mi ngeleia mi? Tin, Pathian fapaten

    mihring fanute chu an pawl a,

    an lakah fapate an nei a ti a,

    Pathian fa ni si an va hir-hain

    an va mihring rilru wm ve?

    Ch. Pathian fapate tih

    chungchngah hian ngaih dnpathum langsr tak tak a awm a:

    (1) Van mi leh lei mi inneihpawlh nia rinna: Pathian fapate(Heb. bene-ha-elohim) tih hihmanlai a\ang tawhinvantirhkohte tihna nia ngai an

    awm \hn a. Mahse, Lal Isuanvantirhkohten nupui pasal an neihngai loh thu a sawi a\ang te(Mk.12:25) leh Pathian fapatesualnaa mihring zwkin an tuardaih avng hian he ngaih dn hichu a pawm a harsa.

    (2) Ngaih dn pahnihna chusakhaw mi leh sakhaw mi lo

    inneih pawlhna hi a ni leh a. Hengaih dn pawmtute chuan

    sakhaw mi Setha thlah (Pathianfapate) leh Sakhaw mi lo Kainathlah (Mihring fanute) te inneihpawlhna niin an ngai. Mahse,Bible khawi laiah mah Sethathlahten Kaina thlahte aia Pathianan \ih bkna thu sawina hmuh tr

    a awm loh bkah Pathian thuawih leh awih lo inkara mi lian lopian ngawt thu hi pawm a harsa.

    (3) |awng bul lama mi lian(Nephalim) tih awmzia chu tlu(fall) tihna a ni a. Gen 6:4-ah hianmi lianhote chu mi chak, mi

    hmingthangte (Heb.gibborim)tih an ni zui nghl bawk a. He\awngkam pahnih hi taksa lianhrim hrim (giants) lam aiin lal te,rorltu te leh mi ropui sawina ani mah z^wk. Chuvngin Gen6:1-4 thu hi mihring nunphung lodanglam avanga rorltuten anduh duh nupuia an neih thu lehan thlahte a\anga mi thiltithei lehchak an lo chhuah thu-ah a ngaihtheih. Mahse an chakna lehthiltih-theihna chu Pathian duhloh zwngin an hmang a, hrematihchimih an nih ngawt loh chuan

    khawvl a buai dawn a ni tih hihe lai thuin sawi a tum niin a lang.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    20/52

    20Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    2. Johana 14:14-ah Isuan

    'nangnin ka hmingin eng pawh

    mi dil chuan chu chu ka ti zlang' a tih hi UPC Kohhran

    hian an \awng\ai hmawr

    bwk naah 'Isu, i hmingin ka

    dil a che' tih nn hian a inmil

    ang em?

    Ch. Lal Isuan, Pa hnnah eng

    pawh in dl chuan, keima hmingina pe ang che u (Joh. 16:23) a tia. Isua hminga dil tr kan ni e.

    3. Isa. 9:1-a Zebulun ram,

    Nephtali ram tih te, Tirhkohte

    Thiltiha Mesopotamia ram leh

    Kappadokia ramte hi khawiah

    nge an awm? Tnlai hianhming dang puin an awm em?

    Ch. Zebulun ram hi Ako a\angaDamasaka thlengin a tan tlang a,Naphtali ram chhim lam Aserram leh Isakar ram inkara awma ni a. Tnlaia a awmna chu Is-

    rael hmar lam Syria leh Lebanonram bawr vl khu a ni ber ang.Naphtalia ram hian hmar lamahLebanon a thleng \helh a, chhimlamah Jordan lama inkhawhthlain Wd Bireh lama kualinGalili hmarthlang lam a zuk

    thleng a ni. Mesopotamia ram hiTigris leh Euphratis lui inkr ram

    sawina a ni a, tnlaia Iraq hmarlam ram khu a ni ber.

    Kappadokia ram hi Asia minorkhawchhak lama Rom ram bung(province) lian tak a ni a. A huamchin zauh lam pawh hun hranghrangah a danglam \hn. Tn laiaCentral Turkey-a NevsehirProvince khu a ni.

    Lalduhchhunga,Samlukhai zawhna

    Z. 1. Num 22:1-41-ah hian

    Balaama hi a chkna lama kal

    a nih khawi laiah nge a lan?

    Ch. Balaama hi a chkna lamakal a nih thu hi Bible-ah chiangtaka hmuh tur a awm lo. Bible-aa lan dn hi chuan Balaama answm vawi khatnaah hi chuanPathianin a phal lo va, Balaamapawh hian a zwm ve mai a. Answm vawi hnihnaah hi chuanPathian hian anmahni chu zui

    turin a ti a, a tkah a zui ve mai ani. Balaama hian Pathianduhzwng chu anni zui loh hi a nitih chu a hma a\angin a hre chiangtawh a; mahse, kal a chkna hiPathianin a hmuhsak ang a, kantu leh faten kan duh loh chunga

    thil tih luih an tuma an tum lui kand^l duh lo ang hian Pathian hian

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    21/52

    21Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    elsnna thu (ironical word)hmangin zui mai turin a ti niin a

    lang a, hei hi kan zirlaibu ziaktuintar lan a tum a ni ang e.

    2. Zirlaibu page 236 tlar

    4,5-na Pathian chuan

    Balaama rilru hriain "zui

    mai rawh; mahse, ka hrilh che

    chauh i ti tr a ni, tih hi khawi

    a\anga lk chhuah nge?Balaama khan a dil pawh a ni

    si lo va?

    Ch. Helai thu hi Num 22:20 thua ni a, kan zirlaibu ziaktu hianBible lehlin tharin a dah dnin adah a ni. Hetianga dah hi eng

    emaw zat a awm a, lehlin thar entel theih chuan en \hin a \ha hle.

    Upa Hranga Colney,

    Mualchng zawhna

    Z. Balaka hian Israelte

    nchhia lawh turin Balaama hi

    a ruai a. Ani lah chuan mal a

    swm hlauh \hn si a. Bung

    23:3,4 etc.ah te, chng 16-ah

    te Pathian hmu leh hre chiang

    hle si a nih hmel a. Hemi

    chungchngah hiian Balaka

    pawh a hlawhchham dr a.

    Thup. 2:14. Jud. 11; 2 Pet.

    2:15-ah te Balaam-abawrhbng taka chhuah vek

    a ni a. Pathian duh loh zwnga

    a awmna han sawifiah teh.

    Lalduhchhunga,

    Samlukhai zawhna

    Z. 1. Balaama zirtirna hi

    khawi laiah nge a lan?

    2. Balaama Thuthlung

    Thara a hming lanna \henkhat

    2 Pet. 2:1-22, zawlnei derJuda 11, Thup. 2:14 zirtirna

    dik lo angin a lang a. Keini

    lahin a hrilhlwkna I, II te

    kan zir hial mai si a, eng nge

    zir chhuah kan tum ang?

    3. Zirlai 32-na sawiho

    tur (Kohhranho zingahBalaama anga thil dik twk

    lova sum hmuh ngaina tlat

    kana awm thei an gem?) tih

    hi kan zirlai a\anga zawhna

    lo chhuakah chuan a inpersan

    deuh a ni lo maw? Balaama

    LALPA thu anga rinawm taka

    a awm thu kan zir a. Lal

    Balaka pawh a thinrim hial a

    ni a. Keini pawh hian ringlo

    zwlnei tia kan zirah hian zir

    tr/ entawn tr kan nei z^wk

    lo maw?

    Ch. A chunga mite khi hlawmkhata chh^n theih a nih avngina hlawmin hmun khatah chhang

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    22/52

    22Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    mai ila.

    Balaama hi LALPA/

    Yahweh/Jehova/Israelte Pathianbetu leh \ihtu a ni tih chu Biblengei hian a sawi a, 'LALPA kaPathian' tiin amah Balaama ngeiina sawi a (Num 22:18), inlrna ahmuh pawhin zawlnei dang angbawkin zwl angin a tlu niin a lang

    bawk (24:25). Bible-ah hian Is-rael mite a hruai sual dn hichiang takin hmuh tur a awm lova; mahse, engati nge ThuthlungThar lam hian a \ha lo lamzwngvekin a chanchin an sawia, andem vek si tih hi zawhna

    pawimawh tak a ni reng a. Biblezirna atana thil pawimawh takchu Bible pawn lama thuziak (ex-tra biblical source) hi a ni.Chutiang zingah chuan FlaviusJosephus thuziak hi lo en ila achiang deuh mai thei. JosephusFlaviaus hi Juda mi, sipai lal lehhistorian ropui tak mai, AD 37/38 lai bawr vla piang, kum zabihnihna \an tira thi ta nia hriat ani. A thuziakah chuan Balaamachungchang Bible-a kan hmuhchiah loh hi a ziak tel a. A ziakdn tlangpui chu lo tar lang ila -

    Israel fate chu Balaaman

    nchhia a lawh loh avanginBalaka chu a thin a ur hle mai

    a, Balama chu a thawn bo ta a.Mahse Balaama chu a hawkawngah, Euphrates lui a kndawnin Balaka leh Midian lalhochu a chah leh ta a. An hnenahchuan Pathianin chhiatna nasatak laka a mi Israelte a humhim

    tlatzia te a hrilh hnuin Israeltechuan vanduaina chhe t, hun reilo t chhng an tuar ang a,mahse chumi hnuah chuan lohmuingil lehin an chunga hleilntute chungah dinhmunhlauhawm tak a thleng leh angtih thu a hrilh a. Israelten an tuartur atan chuan anmahni chuhmanraw \angkai an ni thei tiahrilhin thurwn a pe ta a.

    An fanu hmel\ha ber bertechu an theih tawpa chei mawiatir chhuaka, Israel mipate va l>mtrin an riahb

  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    23/52

    23Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    chuan zial thlu ta a, an pathianbiaknaah te hruaiin an pathian

    chu an biakpui ta a ni tih thu asawi a. Hetiang chi Biblepawn lam thuziak hi ThuthlungThar ziaktute hian an hria anga, Numbers bu lamah tel lo mahse an hmang \angkai ta a ni thei.

    Balaama hian a tir lamah

    LALPA \ihin tawm tham hliahhliah thamna pawh a hnawlngam a. Pathian thu a puanpawh hi Pathian thu dik tak ani a, Numbers 24:17 thuaJakoba a\angin lal tiang a lochhuak ang a, Israela a\angin

    arsi a lo chhuak ang a, Moabram tluanin a chhun tlang angtih thu phei hi chu Krismas ser-mon-ah pawh sawi tel a ni \hin.A twp lamah Pathian chukalsanin hnwl mah se a hunhmasa lamah chuan Pathian thudik tak a puang a, zwlneikalsual ti ila a dik berin a lang.

    T. Upa K.H. Hmingthanga,

    Kohima, Nagaland zawhna

    Z. 1. Kumin PTSS zirlai

    Num 22:5-ah chuan Beora

    fapa Balaama tih a ni a. 2 Pet

    2:15-ah Besora fapa Balaamatih a ni leh si a. Balaama hian

    pa pahnih a nei nge? Beora leh

    Besora hi mi thuhmun?

    Ch. Balaama pa hming ziakdn hi a inang lo, Beora,Bosora (2 Pet 2:15), tih lehkutziak Bible \henkhat (MSS)chuan Beorsora tiin an ziakbawk. Hming thuhmun vek,ziak dn hrang mai a nih a

    rinawm.2. Num 25: 16-ah

    Midian-ho mi lian fanu Kozbi

    an thah tk chungchng thu-

    ah, tih a ni a. Bible lehlin

    tharah hian hri ln laia an

    chhun hlum an Lal fanu Kusii

    hmangin tih a ni leh si a, mipahnih tihna nge? Kozbi leh

    Kusii hi hming mi inang, mi

    pakhat hming?

    Ch. Kozbi hming hi HebraiBible (Biblia HebraicaStuttgartensia) lamah hian

    'Kozbi' tiin a inziak a. Septuagintlamah pawh 'Chasbi' (khasbi) tiina inziak bawk a. Samari miteBible lamah pawh 'Kozbith' tiha ni a. English Bible lehlin hranghrang (ASV, KJV, NASB,NIV, NJB, NKJV, NRSV,

    RSV,etc.)-ahte hian Cozbi tivekin ziak a ni a. Bible lehlin thar

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    24/52

    24Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    hian Kusii tia a dahna chhan hihriat a har viau, tihsual palh awm

    thei a ni a, Bible letlingtutepawhin hei hi en chian atan a \hata rinawm e.

    3. II Sam 24: 24-ah

    chuan, "Tichuan Davida

    chuan hruihzwl leh bawngpa

    te chu tangka tlang

    sawmngain a lei ta a" tih a nia. 1 Chro 21:25-ah chuan,

    "Chutichuan Davidan chu mi

    hmun lei nan chuan Ornana

    chu rangkachak sekel zaruk a

    pe a" tih a ni leh a. Hei hi

    tangka tlang sawmnga leh

    rangkachak tangka zarukte hiintluk tihna nge ni a, a man

    zat hi a va inang lo ve?

    Ch. II Sam 24:24-a 'tangkatlang sawmnga' tih hi sap\awnglamah 'silver shekel' tih a ni a, 1Chro 21:25 hi rangkachak sekel

    tih a ni thung. Israelte hianbklung chi hnih an hmang \hina, an bklung hmanah hian anarn (common weight) leh Lalbkna (Royal weight) a awmhrang a. Hetah pawh hian az^ng chi leh a rit chia \hen leha ni bawk. Chuvngin Davidathil leina man inang lo pawh hi

    an bkna hman inan loh vngahngai ila a fuh ber ang.

    Upa T. Remthanga, Hortoki

    zawhna

    Z. Kumin PTSS zirlai 33-na

    Num 25:1,2 naah Israelte

    milem biak leh inngaihna

    suala hruaitute chu Moab mite

    niin ziak a ni a, bung 25:16-

    18-ah hian Israelte suala an

    hruai avngin Midian-ho do

    tra fuihna thu kan hmu a,

    bung 31-naah hian Midian-ho

    do thu kan hmu leh a, Israelte

    hruaisualtu Moab-hote nia a

    lan lain Midian-ho an do tlat

    mai si hi eng nge a awmzia nile? Mizoten Z^wnga tuar ai

    Ngauvin a tuar, kan tih hi a

    va ang ve?

    Ch. Moab lal Balaka hianMidian-ho hi anmahni \anrual-puiah a swm a, Balaama va

    dawrtute pawh kha Moab upateleh Midian upate an ni (Num 22:2, 7). Peor hmuna Israel tlangvalpakhatin a rawn hruai luh nulapakhat pawh kha Midian lal fanuKozbi a ni (Num 25:6,15).Chumi avnga Moab-ho leh

    Midian-hote hi vaihma vek an ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    25/52

    25Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    A HMINGAH CHUAN MAKA(Isa. 9:6-7; Lk. 2:4-9)

    Upa Dr. Lalzama

    Lily Veng, Chaltlang

    Krismas kan lawm hian Isuachawimawina te, ngaihsanna te, zahna te, ngaihhlutna lehhmangaihna te a entir a ni. Isua lo piang ropuina leh Maka anih dan i lo chhui teh ang. Zawlnei Isaian kum 700 vel daih

    tawha a pian tur thu leh a hming tur nen lam a lo puan lawk a nia, hei hi a ropuiin a mak em em a ni.

    Isua piang hian khawvelhun hi hmun hnih BC leh AD-ah a \hen phawk a, hun zawngzawng inherna a ni. Isua la hre

    ngai lo pawhin Isua pian hmaleh a pian hnu (BC leh AD) anti vek a, Isua tel lovin kum bisawina dang a awm lo.

    Isua pian ni hi khawvelinan serh, sakhaw dang betutepawhin an hriat zauh ber a ni

    a, ring lo mi sumdawngte hianChristmas Cards/Trees, etc leisen lohvin an zuar a, Christ-mas hun hi an hre em em maizuk nia.

    Khawvel lal ropui tak takan awm tawh \hin a; mahse,

    chatuana lal a awm theih loh,an ram ropui tak pawh a tlu

    chhe leh \hin. Isua erawh chu...chatuanin a Lal anga, aramin kin ni a nei lo vang tiha ni (Lk. 1:33). Mihring thlirna

    a\ang chuan khawvelahchatuana lal a awm theih lohva/ram ropui pawhin kin ni anei \hin si a, han wih mai chia ni lo, mahse a lo dik zel si.

    Thuthlung Thar bu hi\awng chi hrang 1231 laiin an

    let tawh a, Bible pum hi \awngchi hrang 469-in leh a ni tawhan ti a, an la let mk zel a,lehkhabu darh zau ber a ni.Hetianga \awng chi hranghranga Isua pian thu leh achanchin ziahna anga darh zau

    hi sakhaw dangah pawh a awmhauh lo.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    26/52

    26Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Vantirhkohvin Isua pian thuberampute hnena a puan khan

    Lalpa ropuinain an vel chu a rawnchhun ng a, an hlau ta em em a,zan dang pawha ng ngai rngrng si lo, electric ng lah awmngai si lo, an vel lo ng ta ut a,vantirhkoh lo lang ta bawk si chuhlauh wm rng pawh a ni.

    Vantirhkohvin nausen pian thu arawn puan awm chhun a ni ngeiang. Mi tin ta tur a rawn ti lehnghl a. Mi pakhat ni si mi tin tatur ni thei hi khawvelah an la awmngai si lo, a mak teh asin. Pathianhriattirna chiang tak lo chuanMari pawh khan mi tin ta turtih hi a awih thei lo vang.Mahse, hausa leh rethei, lal lehmi tin, phr te, uire te, zeng te,ngawlvei te, natna tuar mk te,lungngai lusunte tana damnaleh chawlhna a lo ni si hi maktak a ni, a hmingah pawh

    Maka tih wm rng a ni.

    Isua lo pian khanChhandamtu a piang ta, LalKrista chu tih a ni. Mihring\awnga Chhandamtu tih piahlam daih hi a chhandamtu nihdan a ni. Amah ring apiangin

    kum za mai ni lovin Chatuananunna an nei hi a makin a ropui

    a ni. Kan hring nun hman mekahpawh hlauhna leh manganna

    lakah te, natna leh lungaihnalakah te, sual leh thihna ata te minchhandam a; chhandam kanngaihna zawng zawngahchhandamtu a la ni zel. A thihhnuah a lar telh telh a, hnam/rampakhat mai chhandamtu ni lovin

    Khawvel chhandamtu zuk ni a!Van mipuiten khawvela lo

    kala an rawn lawm awm chhunchu Isua lo piang hi a ni. Vanmipuite kha lo hmuh ve achkawm hle mai. Hmeichhiange mipa an nih, an

    thawmhnaw hk te, hmel hriatan awm em? Nula tlangval nge,tar leh naupangte an tel ve em,an rawn intlar fel \hup nge, anawm khawm tup tup? tih tehriat a chkawm a ni. Ngawirengin an rawn lang satliah mai

    lo. Chungnung berah Pathianropui takin awm rawh se, leichunga a lawm em emmihringte hnenah remthu lengrawh se, an rawn ti a.

    Hei hian vanah pawhChungnung berah Pathian

    ropui takin awm rawh se anla ti \hin tih min hriattr a. Leichunga a lawm em em

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    27/52

    27Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    mihringte tih hian mihringtemin hmangaihzia a puang a,

    Remthu leng rawh se an tihhian lei leh van in remna turinIsua a lo piang a, Remna Lal anihzia an puang a ni. Isaian, Aramah remnain tawpintai a neilo vang, a tih angin a ram dindan te hi a mak a ni. Isua

    lalnaah chuan remna a la awmzel a nih hi. Tawpintai nei lovaremna hi Isua tel lo chuan aharsa \hin a ni.

    Khualbuka an len ve takloh avangin Isua chu ran chawpekna thlengah a mu a. Lei leh

    van Lal meuh mut nan chuan ainhmeh lo hle mai. Khualbukahkhan lo awm ve ta se mi chanaia luah tihna a ni ang, chu chuIsua zia a ni lo. Tu man anrawn chuh buai hauh loh turhmun hnuai hnung, ran chaw

    pekna thlengah a mu a ni.Patea chuan, Bwngin

    tlwma ka Lal riangvai taksaw, a chn riang Marin achawi e, a ti a. Kaisar lallai ni tla zm vl hnuaiah kalal nau ang \ap e. a ti bawk a.

    Nausen Isua chu ran inhrehawm tak leh khaw vawthnuaiah Marin a pawm \ap

    ngawk ngawk mai a ni. Apianna rng a tlwm a, bwng

    in anga tlwm thinlungah chauha lo piang thar leh ang a,thinlung chapo leh khawvelakhatah chuan a lo pian tharlehna chi a ni lo vang.

    Khawchhak mi fingte khaarsiin a hruai a, naute awmna

    chung zawn a thlen hma lohchuan an hmaah a kal zel a ni.Hetianga arsiin a hruai hikhawvelah an awm leh tawhngai lo. Hei hi Isua piangropuizia leh a makzia tilangtua ni bawk. Tin, nau piang hlim

    hi tu man chibai an buk ngailo; mahse, mi fingte chuanbawkkhupin Isua chu chibai anbuk a, thilpekte an hlan a ni.

    A pian dan te, a nihna te ,a hnathawh te, a hmangaihna te,a ram din dan te, a tlawmna te,

    a lalna te, a rorel te, a mite aawp khwm dan te, a tlanna te,a thiha a thawhlehna te a makem em a, Remruattu Maka a ni.

    Ngaihtuah zui atan

    Lal Herod-an puithiamlalte leh lehkha ziaktute kokhawmin Krista pianna tur azwt a. Anni chuan,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    28/52

    28Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Zawlneiin a ziak kha, nangBethlehem, ...i chhung a\angin

    awptu a lo chhuak dawn si a...tiin zawlnei thu lo sawi leh apian tur thu chu an lo hre zatzat hle.

    Krismas hman kan tumdan hi Isua kan hriat danah ainnghat \hin. |henkhat chuan

    khawvel nawm chenna hunemaw tiin nawmsip an bwl a,Krismas hmang an ni hauh lo.Krismas an ngaihtuah dan a diklo a ni. Chuvangin Isua tel duhnatur programme-ah chauh i tel angu. Chibai buk tum lova tlanbosan

    \hin awm mah se, rorel tura a lokal hunah chuan tu mahin an

    tlanbosan ngai tawh lo vang.

    Pathian ngaihsak Sumeonachungah Thlarau Thianghlim aawm a. Thlarau hriattirn Pathianbiak inah a va lt a, nausen Isuachu a kuangkuah a, Pathian a faka ni. Thlarau Thianghlim neitu

    hian Isua an chawimawi \hin a,Isua thu chu mi dangte an hriattir\hin a ni.

    Krismas hunah hian hmangaihna thu a langsar \hin,

    Krismas hi hmangaihna avanga lo awm a nih vang a ni. Mi

    tinin he hmangaihna nun hi nunpui ila Pathian i chawimawi

    ang u.

    Josepha Emms

    Krismas thing bula thilpek \ha leh hlu ber chu hlimnain

    a tuam \heuh chhungkuaa mi mal mal awm ho hi a ni.

    Burton Hillis

    Jerusalema puithiam lalte ai chuan ran ina bawngpa

    leh beramten Krismas hmasa ber awmzia an hre fiah zawk

    ang bawk khan tun thlengin thil awm dan a la pangngai reng

    a ni. Thomas Merton

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    29/52

    29Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    TIDAMTU KRISTA(Mal. 4:2)

    Rev. Lalnghinglova

    Mission Vengthlang

    Juda-ten Messia an beisei lo kal tura chu mite tidamtu ani ang. Heta Malakian a sawi dan tlangpui chu, Lalpa ring lotetan chuan Lalpa Ni chu thim a ni ang a, Lalpa \ihtute tan erawh

    chuan felna ni, malsawmna a lo chhuak dawn a ni. Hebrai-hohian, khawv^r hi chhak lam a\anga thla neia lo thl^wk thla delhdelh angin an suangtuah a; zngthla z^rin... tiin hlaah an chawia, a thlaah chuan damna awmin an sawi ta a ni. Messia, mitetidamtu a nihzia a lanna tam tak a awm a, pakhat chauh han sawii la, Ani chu kan bawhchhiatnate avangin hliamin a awm a; kankhawlohnate avangin vuak thitlinin awm a;... a vuakna vualtea

    tihdamin kan awm ta, tih hi (Isa. 53.5). Chu chu Lal Isua-ahhian a lo thleng famkim ta a, Chanchin |ha hrilin, dam lohnatinreng leh natna tinrengte tidamin khaw t> leh liante a fang z>la, tih kan hmu (Mat. 9:35).

    Lal Isuan tihdamrawngbawlna hna a thawh hiKohhran, Krista taksa

    (Eph.1:23) hian a chhunzawmzel a. Hmun tam takahdamdawi in \ha pui pui a dinthliah thluah a. Mawlna thimtikiang turin School, College,University \ha pui pui a dinthliah thluah bawk a. Chngte in ni \heuhbawk a (I Kor. 12:27 lehlin

    thar). Taksa hi pakhat a ni a,png tam tak a nei a, taksa pngzawng zawng chu tam hle mahse, taksa pakhat a ni ang hianKrista pawh chu chutiang chu ani (ch. 27). Pathianin akohhranah heng mite hi a daha: A pakhatnaah Tirhkoh te, apahnihnaah zawlnei te, apathumnaah zirtirtute, a dawtah

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    30/52

    30Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    thilmak ti thei te, a dawt lehahtihdamtheihna thilpek nei te,

    mi \anpui peih te, rorel thiamte, \awnghriatloh chi hranghrang nei te (ch. 28).

    Swt tlnna turin mi tinhnenah Thlarau inhriattirna chua lo thleng \heuh va, tiin (ch.7).

    Lal Isua, mi tinte \hian:

    Hun pek belhin, BungkawnBialah 1987-88 khan Pastorhna thawk tura ka va thawh lehdawn khan, Phil. 2:5-11 thu,Ani chu mihringa lo pianginb^wih chan a rawn inchantir

    a...thih thlengin thu a z^wm atih kha ka han chhiar a. E khai,Lal Isua chuan, tihdam hnathawk turin, kan hn>n a lothleng a ni maw? Kei hianBungkawn mite hn>n ka thlengve thei ang em aw? ka ti vang

    vang a, ka va tum ve ta a. Kahun a han tawp ta a, mite hn>nthlen chu sawi loh, mi hn>nthlen harzia ka va hre theichauh a ni.

    Hn>n thleng tih chu hansawi zel ila. Mi sual \hian,

    tih hi sawi kan tum tak chu ani. Bible chuan, Tu mah mi

    fel tak r>ng an awm lo, pakhatt> mah an awm hauh lo, a ti

    (Rom 3:10). A tlangpuiin misual chu kan inti \heuh va. Mitinin mi sual kan tihte chu anawm alawm; mahse, chutiangmite \hian nih chu a va awlsamlo ve! Lal Isua chu, Nazaret-ah thil \ha a chhuak thei em

    ni? an tih hun lai khan,Nazaret Isua, tih leh, En tehu, mi vir, uain heh, chhiah-khawntute leh mi sualte \hiansaw tih a hlawh a! (Lk.7:35,36).

    Unaute u, Lal Isua chu a

    chhandam tur mi sualte \hianaha insiam ta a nih chu. Chuti anih chuan keini hi tu \hian ngekan nih ve ang le? Chutiang nitur chuan tu mah kan inpht luithei lo vang a, kan indem theibawk hek lo vang. A hmaa kan

    sawi tak ang khan, ram zautakah rawngbawlna zau takathawk zingah khan kan zain kantel vek tawh a. Mi sualte \hiantih hian rilru a khawih emavangin heng thu kam hnih khatlek hi han sawi leh ila. Kan rinloh tak hian, tuten emaw, kan

    hmangaihna hmel hmuh te, kanlainatna \awngkam khat chauh

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    31/52

    31Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    pawh hriat beisei te hi an lo awm mial ang em le? Mi chhumchhiateleh mi sualte tan eng emawtia an \hian kan nih theih dan a awm ang

    em?

    |hian chutiang ka hriat hmaa,

    Min hmangaitu ka hmu ta;

    Hmangaihna kutin min vuana,

    A hnenah min hruai ta a.

    Ka thinlung chhungril berah chuan,

    Hmangaih hruiin min phuar ta;

    Ka ta a ni, a ta ka ni;Chatuan, chatuan, chatuanin.

    Heng hlate hian kan hnenah eng thu nge an sawi ang le?

    I kiangah thimah mi an thi,

    Thlnah thlamuanna nei lovin;

    Meichher lain chhi >ng zau rawh,

    Thim chhah ber pawh a kiantir ang.Chanchin |ha hi hril zelin,

    Khawvel tawp thleng pawhin;

    Thihna daihlima \huten,

    Chu ri chu an hria ang.

    Kan taksa leh thlarau damna min rawn thlensaktu, Kristachu fakin awm rawhse, Amen.

    Kan tn naupang a lo piang a, fapa pkin kan awm ta

    a; rorlna chu a kokah a chuang ang a: a hmingah chuan

    Maka, Remruattua, Pathian Chaka, Chatuan Pa, Remna Lal

    an ti dwn si a (Isaia 9:6).

    Kristian Tlangau chhiartu zawng zawngte

    Krismas chibai kan buk a che u. Editorial Board & Staff

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    32/52

    32Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    MI FINGTE KHAN

    ARSI HRUAINA AN PENSAN EM NI?

    Upa Zarzokima Khiangte

    Madanrting, Shillong-7

    Khawchhak mi fingten Isua chibai buk tura an lo kal khan,khawchhak a\angin arsi an hmuh khan a rawn hruai vang vang a,nimahsela Jerusalem an lo thlen khan, arsi hruaina chu pensanin lal

    Heroda-ina luhsan angin sawi a ni tlangpui a. Amaherawhchu, Pathianthu sawi dan chu niin a lang si lo.

    Matthaia ziak hi ngun takinhan chhiar ila, a sawi chiang hlea ni. Bung 2:2-ah Khawiah ngeJuda-te Lal lo piang chu?khawchhak lamah a arsi kan hmu

    a, amah chibai b

  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    33/52

    33Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Israela a\angin arsi a lo

    chhuak ang a...

    Arsi mak danglam tak anhmuh avang maia Chhandamtuleh Lal a lo piang ta tih an awihmai thei pawh hi an rinna chakzialeh Pathian thu sawi an rinngamzia tichiangtu a ni. Chhttu\henkhatten he arsi hi planet

    pahnih, Jupitar leh Saturninbelhbawm lai a nih an ring.Engpawh ni se, khawchhaklamah arsi mak danglam takzawng an hmu a ni.

    Amaherawhchu, mi fingtehian zawlnei Mikan kum zabi

    sarihna hma lama Isua pian thu alo hrilhlawkna hi an hre fuh loem ni, a tih theih a ni. Hria nisela Jerusalem pan lovinBethlehem pan mai wm tak atih theih hle a ni. Lal Heroda inchu pan ta lo sela chuan naupangtam takin an thih phah lo tur kan

    ti wm e. Anmahni avanginBethlehemah \ahna rpthlk takthleng mah sela, Pathianin zawlneiJeremia (3:15) a lo hrilhlawktiravangin a chatuan remruatnathilah pawm mai ila hahdamthlakzawkin a rinawm.

    Naupangte Herodan a rwtchhan hi Judate lal tih khan adinhmun tiderthawng dawna a

    hriat avang a nih a rinawm.Huphurhna avang a ni ngei ang.

    Pilata pawh lal tih hian a tibuaia ni. Tin, mi fingte hian

    beramputen nausen Isua chibaian b

  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    34/52

    34Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    KAN KOHHRAN PIANHMANG - II

    C. VanlallawmaMission Veng

    He thupui chiah hi 1990 March thla Kristian Tlangauah kachhuah tawh avangin tun \uma mi hi Kan Kohhran Pianhmang - IIka han ti a. Hmana ka ziah lai khan kan rawngbawltu siniar-ho, kanbul leh bl leh kan thurin history hre wma ka ngaih deuh deuh ka

    zawt kual hle chungin an ngaihven loh lam a lo ni chk a ni ang chu,rin aiin chhui chian a lo har a, kha mi \um khan sawi theih a tlem hle.Mi thiamten a hnu kum 10 dawn laiah an han chhui zui a, tunahchuan kan hriat belh ta deuh. Kan thurin sawm (ten articles of faith)hi eng tik laia siam nge, tute phuah nge, tih te hriat chkin 1980 vela\ang khan mit ka ln \an a, ka ngaihven zui reng a. Tun thleng pawhhian duh ang tak chuan kan la hre kim thei lo fo a ni. Heng thu hichipchiara sawi chuan a sei lutuk dawn a, a theology lam en lovin

    history pawimawha ka hriat lai tlemte han ziak leh ila.

    India ramah hian Presbyte-rian kohhran hi hmar chhak kilahPCI tiin kan awm l>t l>t chauhtawh a, kan tlem hle mai. Indiaram hun kal tawh kan thlir l>t

    chuan missionary hun ropui,1800 leh 1900 inkar kum zachhng khan he Hindu ram thimvei hian khawvel hmun danga\angin Presbyterian hnahthlakmissionary-te an lo feh lt zungzung a. An rawngbawlna leh ansulhnu pawh a ropui khawp mai.Zirna leh tihdam rawngbawlnalama an hnathawhte chu vawiin

    India ram hian a rah a sengin ahlwkna a tel mk a ni.

    India rama Presbyterianhnahthlak mission-ho chuantrtu kohhran leh Board a hran

    miau avangin a tir lam hun engemaw chen chu harsatna neuhneuh an tawk chho va, chungavang chuan rawngbawlhotheih \ulzia an hre thuai a,thawh ho dan kawng an dap taa. Chutiang \ulzia ziaka pam-

    phlet 1863-a theh darhtu, Scot-tish Presbyterian Upa,J.T.MacLagan-a chuan kawng

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    35/52

    35Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    a han sial hmasa a.|hahnemngai taka bei zuitu chu

    Northern India Synod-arawngbawltu, American Pres-byterian missionary Rev. Dr.J.H.Morrison-a, a hnu lamachief architech of PresbyterianUnion in India an tih tak chu ani. Anni Synod chuan thawhhona

    kawng zawngtu Committee dinin,1871 January thla khan Churchof Scotland, Free Church ofScotland, United PresbyterianChurch of Scotland, AmericanPresbyterian Church, leh Re-formed Presbyterian Church(USA) aiawhte an ko khawm a.Chungho chuan thatho takinchumi kum tawp November ahAllahabad Conference kovin zauzawkin an ngaihtuah ho leh a.Presbyterian hnahthlakho talinathawhhona \ha neih mawlh chuan lungkham a. Anni hovin an rel

    angin 1872 Dec. thlaahAllahabad Convention an ko leha, chuta Presbyterian minister lehUpa 42 kal khawmte chuan nguntaka engkim an ngaihtuah hnuin1873 November ni 26 khan In-dian Presbyterian Confedera-

    tion an han invuah lailawk a.Hmathlir \ha lehzual neiin, dn bu

    te an duang zui a. Tichuan an DnBu siam thar te chu pawmin

    Dec. 23-24, 1975 khan Pres-byterian Alliance of India (PAI)tiin \anhona pawl an din ta a ni.Thiltum pawimawh bik pali annei a

    (1) Thu khat vua leh inngai-chang tawna India ram

    Presbyterian Kohhranthawhhona kawng zawn.

    (2) Thawhho dan leh in\anpuitawn dan kawng dap.

    (3) Chanchin |ha hna thawkthei tura tualchhungkohhran tihngheh leh

    tihchangtlun.(4) India ram Presbyterian

    Kohhran ding tharteinpumkhatna tur ngaihtuah.

    Kum 1877 December-ahPresbyterian Alliance rorelinkhawmpui (council) hmasa berAllahabad-ah kovin, kan sawitak Rev. Dr. John HunterMorrison-a kha Moderator a nia, ziaktu (clerk) chu JamesWilliamson-a a ni. Thu tam takan ngaihtuah a, anmahni \heuhpawh inbih chiangin India ram

    Presbyterian kalhmang tur te ansawi ho a, phur takin kalphung

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    36/52

    36Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    inang tlang neih dan tur anngaihtuahho a. Inhriat tawn nan

    1888 a\ang khan chanchinbuIndian Standard an tih chu anchhuah ta nghe nghe.

    Mahni kohhran nihna hlip silova mission field-a pawm tlantheih tur kalhmang leh thurin duanchhuah chu thil awlsam a ni lo.

    Tirtu kohhran (home church) lamnen indawr a \ul reng a, chuchuan a tiharsa a ni. PAI Doc-trine Sub-Committee ConvenerRev K.S. Macdonald-a te chuaninnghahna thurin atan TirhkohteThurin emaw, Nicea Thurin

    emaw, England PresbyterianThurin Article 24 emaw, Indiaram Scottish Kohhran PathumteThurin emaw zingah duh berthlan mai a \ha em tih te an dinpuia. India ram Kohhran \iak trzinga mission pawl hrang hrangte

    inhman \awm tur a nihna chuanngaihtuah a tiharsa bawk.

    Ngun taka an ngaihtuah hohnu chuan Scot-ho thurin chu tlaideuh hnuah an thlang ta a. Ken-neth Lawrence Parker-an a ziakdan chuan he thurin hi Scotland

    Presbyterian Assembly hnuaiaForeign Mission Committee-in,1878-a a din Doctrine Sub-

    Committee te kutchhuak a ni.A tir takah chuan India chhima

    Scottish Kohhran pathumtentualchhung kohhranrawngbawltu (Office Bearer)an nemngheh turte thuvawnatana an phuah a ni a, thuhlawm (article) sawm lehpakhat awm. PAI General As-

    sembly 1882-in an han thlirvelin thu pawhchah mai aharsat avangin ngaituah \hatahan khek a. India chhima Scot-tish Kohhran pathumte erawhchuan 1883 khan ihe lovin anhmang nghal. Chutia annin reife an hman hnu chuan kohhranpawl dang nen an thawhhona,Synod of Southern India chuan1901 khan Thurinah an pawm(adopt) a. Hemi hnu lawk,1904-ah, article 11 chu 12-ahsiamin India hmar lam Presby-terian Kohhran, Presbyterian

    Church in India tia inzawmkhawm tate chuan Thurinah anpawm ve leh a. Tichuan TheSynod of Southern IndiaThurin 11 chu PresbyterianChurch in India Thurin sawmleh pahnih (Twelve Articles of

    Presbyterian Church in India)a lo ni ta a. India ram Presby-terian Kohhranho chu kohhran

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    37/52

    37Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    zawkin thurin bulpuiah an la ngaireng a, tun hnu lama in\hui

    khawm leh nan an hmang lehlo vang tih sawi theih a ni lo.Tun laia India Hmar Kohhran(Church of North India)-ah hianUCNI-in a chhawm lut a, tunthlengin kohhran mipuimaktaduai sawmhnih dawn

    laiin thurinah an vuan mek a.Asia khawmualpuia Protestantmipui maktaduai telin thurinaan pawm, ram hrang lehkohhran pawl tam takininnghahna tlaka an ngaih a loni reng mai. Korea a\angaChina thlengin he thurin hianmin lo phuar khawm a. Apawimawh angin a neitute hiankan lo hre tawk lo zawk a ni.Chutiang taka thurinpawimawh ni si, Kristianthurin la khawmtu (compiler)leh chhuitute hian an lo hre lo

    ve leh zel a, a mak hle. Keinizawngin hre chiang turin i zirzel ang u.

    pawl dang nen 1924 a\angaUnited Church of Nothern In-

    dia (UCNI) tia an inzawmkhawm hnu thlengin UCNIchuan Thurinah an hmang zuizel a. Keini pawhin articles 12chu 10-ah kai tawiin 1924a\anga tun thlengin Thurinahkan hmang ta zel a ni.

    Kan Thurin hi a tawi naa,hmangtu leh pawmtu an lo zauhle. Sawi tham leh chhui zeltham a ni. America chhim lehhmar a\ang te, Canada leh Aus-tralia a\ang tea Korea ramathawktu missionary-ho pawhin

    1905-a Korea ram NationalPresbyterian Church an dinhlimin, he thurin hi Asiakhawmualpuia PresbyterianMission zawng zawngte thurinin\awm tlan atan \ha tawkangaiin 1907 khan thurinah an

    lo pawm (adopt) ve nghal a.Hun lo kal zelah Korean Pres-byterian Kohhran chu in\hendarh nasa hle mah se a tam

    PATHIAN BERMNO

    Pathian Fapa meuh ran chaw pekna thlenga mu hi mak kan ti \hin. A

    pianna chhuat lah buhpawl leh phaitual hnim, ran nena inhnm hnai tak a ni

    a. Ran ina hetiang taka piang hi kan lainatin a mak kan ti a ni. Mahse maw,bermno na na na chu khawi dang vakah nge a pian ang? Ngai teh, Pathian

    Berm No a ni tlat mai! Bess A. Olson

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    38/52

    38Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    KRISTIAN |HALAI PAWL DIN KUM

    LEH DIN A NIH DAN

    Rev. Thangpuiliana

    Chaltlang

    Kristian |halai Pawl din \an dan leh a \obul sawi theia ka ladam hi Pathian malsawmna ropui tak a ni. A dinnaa tel ve ngei leha chin chhuaka hretu ka nih avangin, a hun leh kum dik lo hman a

    ni ta mai hi pawi ka ti em em a; vawi eng emaw zat siam dik ka lorawt tawh a. Amaherawhchu, a la hun lo deuh pawh a ni ang e,vawiin thlengin K|P din kum chu 1954 angin kalpui a la ni ta renga. Pathian pawh a zahawmin ka hria a, chuvangin siam dik a nihhma chuan chawl thei niin ka inhre lo a ni.

    Kristian |halai Pawl hiNovember ni 30, 1953 zanadin a ni a, a hmun chu ZirtirtuTraining School a ni a. Hemizana tel ka hriat reng chu Rev.O.W Owen-a, UpaChawngzika, Pu C.Z. Huala, PuLalthankima, Pi Owen-i (amahchauh hmeichhe kal awm chhun

    a ni), Upa C. Rokhuma, Pu Ch.Chhunbura te an ni a. Pathianthu zirlai kalte chu - Thansiama(Final year), Thangpuiliana(Final year), Luka (Secondyear) Thanhnuna, Vanlalkungate kan ni.

    Pu Owen-an thu a sawia,a sawi rei lo, \ha kan ti tlang

    a, lungrual takin K|P chu kandin ta a, hetianginOffice Bearers

    Leader : Rev. O.W. Owen-a

    Asst. Leader : Pu Lalthankima

    Secretary : Nl. Zokhumi

    (absentee)

    Asst. Secy. : Luka

    (Pathian thu zirlai)

    Treasurer : Pi Owen-iKum 1953 March-April

    velah chuan Pu Owen-ahnenah, Ka pu, i pawl mindinpui, Student Christian As-sociation (College a nih hnuahStudent Christian Movement)

    hi member kan tlem m a,chuvangin kan \halai zawngzawng huap zo tur K|P min

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    39/52

    39Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    dinpui ta che, ka ti a. Ani chuan,A \ha ang, kan din dawn nia,

    a ti a. Ni khat chu, chawhnu tlailamah Luka a lo kal a, Rev.Owen-an min rawn tir a, Puia(Thangpuiliana) kha zaninahK|P din tawh tur a ni a, lo kalngei ngei rawh se, a ti, arawn ti a.

    Hemi zan hian lungrualtakin K|P chu kan din ta a.Inkhawm banah Gate bulahRev. Owen-an min lo ch^nga, Puia, lo ding teh, a ti a,kei chuan, Eng nge ni ka pu?ka ti a. Pu owen-a chuan,

    Vawiin tlai khan keimah lokal lovin Luka ka rawn tir khaka tisual a ni, keimah ngei khalo kal tur ka ni a, nang hi K|Pdin rawttu i ni a, chuvangin ingaihdam ka ngai a ni, a ti leha. Kei chuan, Ngaihdamna turche ka nei lo, sawi tur ka neihchu Kohhran a \halai zawngzawng huap zo tur Theologi-cal School gate bula kan sawidun kha zanin hian min tihhlawhtlinsak ta a, ka lawm emem a ni, ka ti a. Thla bial >ngtak hnuaia kei, a naupang

    tlawm tak hnena he thu a hansawi hi a rilin a Pathian thu a ni.

    Hlim takin kan inmang\ha ta a ni.

    Pu Owen-a hi Mizoramah

    awm rei lo mah se, Pawlpawimawi tak pahnih - StudentChristian Association lehKristian |halai Pawl mindinpui hman a, mi tlawmngai,Mizote tana thil \ha duh, mizahawm tak a ni.

    Kum 1953 Decemberthlaah final year zirlaite chukan zirlai zovin kan chhuak tadial a. Second year zirlai, Lukachu Asst. Secretary-ah a lut a.Kum 1954-ah chuan Pathianthu zirin Cherra-ah Sapbawiha

    leh Thansiama te nen kan kalta daih nghe nghe a. Tuna K|Pdin hun atan an pawm, 1954February-ah hi chuan a dintutezinga tel keiniho chu kan awmtawh lo. K|P din hunchungchanga hma ka lo lak

    tawhnate leh chhuina\henkhatte:

    1. Kum 1970 khan Pu L.Rinmawia GS chuan, K|P dinkum atan 1953 hi hmang lovin,22.02.1954 hi hman a ni tawhzawk ang, tiin thu a chhuah a.

    Hetih lai hian Sialsukah ka awma, Aizawlah va kalin, Ithuchhuah hi a dik lo, st rawh,

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    40/52

    40Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    a dik chu tuna kan hman lai hi ani e, tiin ka va hrilh a. Kei chuan,

    Eng tlawhchhanin nge hei hi itih? ka ti a. Ani chuan, Recordhmasa ber tlawhchhanin, a ti a.(chu record a tih chu provisionalcommittee a hnuaia kan tarlan hia lo ni a.) Tin, Inbiakrawnnasiam la, kei pawh ka lo tel ange, ka ti a, ka haw leh ta a.Mahse, inbiakrawnna eng mahsiam ta lovin, kum 1971 khan ni22.02.1954 chu din \an kumah an

    pawm ta mai a.

    Hemi hnuah pawh hian thudik tar lan tumin vawi eng emawzat ka bei a, lehkha pawh ka theh

    lut bawk a; mahse, ka lahlawhchham ta zel a. Tin, kum1984 khan Rev. C. RosiamaCK|P leader a nih lai khan a Of-fice-ah ka kal a, K|P din kumhi ti dik rawh u, hei hi chu a diklo, tiin ka hrilh a, ziaka lehkhatheh lut turin min ti a. Lehkha katheh lut bawk. Chutah chuan adin zana thiltih leh O.B kal dangtehming Rev. Owen-a thusawi tenen ka ziak a.

    2. Kum 2004 khan Golden Ju-bilee Souvenir sub-committee-inK|P din kum sawipui turin min

    sawm a. Synod Conference Hall-ah kan \hu ho va, hetah hian Pi

    Zokhumi pawh a tel a. Record hluian neih chu an rawn la a, chu

    record-ah chuan,Minutes of theKristian |halai pawl Provi-

    sional Committee held on 22nd

    Feb, 1954 tih a chuang a. Thurelrecord tawpah chuan Zokhumi30.IX.1954 tih a chuang bawk a.February ni 22, 1954-a thurel Sep-tember thlaa Signature pek daihhi a inhmeh lo hle. A rinhlelhawm>m >m a, hei ber kher hi K|Pdin hun atana pawm a lo ni lehzel hi a fuh lo vel vek a ni. Ainkarah hian thla 7 leh ni 7 a tlaa, a ni chuan ni 220 a tla a ni.Provisional K|P-ah hian commit-

    tee member hming pakhat mah alang lo va, a hmun leh hun pawhziak a awm lo. General Confer-ence-ah hian ziaktute pahnih Nl.Saptawni leh Tv. Vanlalkunga teruat an ni a, Zokhumi chu com-mittee member panga zinga

    pakhat ni tura ruat a ni bawk.

    He record hi a dik thei lo.General Conference neih hnuaziak a ni tlat mai. Hemichungchang hi K|P Lamtluang(K|P Golden Jubilee Souvenir)-ah chiang takin a lang.

    Kan thu ngaiah khan kir leh

    ila, he inpawlhonaah hian a dindan te, a hun te pawh ka sawi a.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    41/52

    41Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Pi Zokhumi pawhin a din zana atel loh thu a sawi a. Hemi ni hian

    Pu Lalduhawma, Souvenir Sec-retary chuan, Ka pu, hmana ithu ziak kha a la awm reng a, heihi lo chhui tel sela chuan a dinhun hi a fel daih tawh ang, a tinghe nghe a.

    3. Kum 2006 January ni 6 khan

    Rev. Owen-a Missionary AnnualReport 1953- 54, 55 chu K|Poffice-ah ka theh lut a. Chu re-

    port-ah chuan K|P din hun No-vember ni 30, 1953 a nih thu kaziak a. An bawhzui ta lo va, a rehta vang vang a. Kum 2009 khan,K|P office-a kalin ka zawt leh

    a. Eng mah an lo la ti ta chuanglo va. Tun thla hian ngaihtuahrawh u, ka ti a. Hemi hnu hianmember pathum nei commissionan din a. Mahse, chu commissionchu an m zui ta lo va. Kum 2010-a ka va kal leh chuan an chhuihman loh thu an lo sawi a, chhuizui a ni ta lo.

    4. K|P Lamtluang-ah hianBung 1-naah a \obul chungchangthui tak a chhui a. Phek hnihnacolumn hnihna paragraph hmasa

    berah chuan heti hian a inziak a,Feb. 22, 1954 hi K|P din \an

    hun dik tak chu a ni lo phawt maile, chuti a nih chuan eng tika din

    nge ni ta ang? tih kan hmu a.Tin, phek 6-na first column para-

    graph tawp ber a\angin hei hi kanhmu General Organizing Secre-tary hmasa ber Nl. Zokhumi B.A(Honours)-in February 25, 1954-a Pastor Bial, Kristian |halaitehnena lehkhathawn a ziak copy,Pastor Lalbuaia hnena a thawnchu Upa J. Lalsawmliana, NorthVanlaiphai khua, Zawlnuam Col-lege-a Principal chuan an Bial thila chhuinaah a hai chhuak nawlhmai a. Central hotute kutah arawn hlan a, a lawmawm tak zet.He lehkha a\ang hian K|P an din\anna pawh chu hriat chian theih

    a ni ta. He lehkhabu hian Teach-ers Training School-ah Aijal mipawimawh deuh deuhte lehthingtlng Middle School Staffhote swm khawma inhmukhawmin Provisional Committeean thlan thu a tar lang a, he aninhmuh khawm hun hi 27.11.1953

    a ni. Tichuan K|P din \an ni takchu November 27, 1953 hi a nie, tiin.

    Heta Pi Zokhumi lehkhain asawiah hian thingtlng zirtirtutesawm khawm anga a sawi hi, PuLalthankima chauh hi thingtlang

    (Reiek) a\anga lo kal a ni bawk.Amah tak a tel loh avangin a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    42/52

    42Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    chiang chiah lo hi a wm tho ve.

    Kum 2007 khan khawhar

    inah Upa C. Rokhuma nen kaninhmu a, (a ni hi training school-a Vice Principal a nih vanga K|Pdinnaa tel ve a ni a) ani chuan,Pu Thangpuilian, K|P kum diktak 1953 hi a pil bo loh nantlawmngaih chhuah hram hram

    teh u, in awm loh hunah chuanchhuitu an awm lo mai ang e, ati a. Kum 2007 v>k khan Theo-logical College Centenary a Sou-venir ziaktu Rev. Dr.Vanlalnghaka chuan, Souvenir-ah hian K|P te SCM te leh Theo-logical School-a in awm lai 1951-

    53 chanchin ziak teh, tiin minsawm a. Hetah hian, K|P kumdik lo hi, a dik 30.11.1953- in thlakteh u, tiin ka ngen bawk.

    Kum 2006 January 6-ahRev. Owen-a Report chu K|POffice-ah ka theh lut a, kum

    2009-ah ngaihtuah turin ka ngenleh a, Commission an din a,member pathum an ruat a;mahse, Synod dawn leh kumtharah pawh en ta lovin, a inkharta a ni.

    Kum 2010-ah ChaltlangKohhranah Pastor Bial-ah,

    Bethel Presbytery-in Synod Ex-ecutive Committee-ah a pe a;mahse, eng mah sawiho tak taklovin, A ngai hi a \ha tiinPresbytery thu ve meuh a tawpta, a mak hle mai. Hetiang hi a laawm lo hial wm e.

    A din hun thu-ah hian Rev.Owen-an November thla tawp1953 a tih (Missionary AnnualReport) leh Pi Zokhumi Novem-

    ber 27, 1953 a tih te hi an inhnialta deuh va. A din zana tel ngeiRev. O.W. Owen-a report hi adik zawkah ka ngai. A chhan chu

    NI. Zokhumi hi a din zan hian atel lo va, circular a siam hiantihsual theih a ni. Heng zawngzawng thlr chung hian K|P dinhun hi siam \hat ngei chi a ni e.Kohhran leh Pathian a zahawma, namnul mai lovin,mawhphurhna nei mekte tanchuan buaipui ngei turah ka ngaia, Pathian hmingin ka ngen bawka ni.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    43/52

    43Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    NICAEA BIAK IN A LA AWM

    (Kohhran hmasaten Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim anpawm nghehna hmun kha)

    Upa Zoliana Royte

    Rualbanlo Sports (Special Olympic) Athens khuaa 2011-a ka

    chhim ve \umin hawn lamah remchang deuhin Turkey ram tlawhna

    hun ka nei a. Turkey hi Tirhkoh Paula hun lai khan Asia Minor tih a

    ni \hin a, Thupuan (Bible)-a Kohhran pasarihte awmna hmun kha a

    ni bawk a; mahse, tunah chuan chung chu an awm tawh lo va, akhaw hlui erawh hmuh tur a la awm hr^m a, thil hlui enin kan en

    mai a, an hmingte pawh Muslim hminga tihdanglam vek a ni tawh.

    Turkey ramah hian AD

    325-a Inkhawmpui Lian

    khawchhak leh khawthlang

    kohhranten an neihna hmun

    Nicaea (tunah chuan Iznik an ti

    tawh) a awm a. Nicaea hi

    Istanbul (hm^nah chuan

    Constantinople) a\angin darkar

    hnih leh minute sawmli pariat

    zet tlan a ni a, remchang deuh

    maiin Pu Vanlalhuma IFS leh a

    chhungten min enpui a, nihlawh

    ka inti hle mai.

    Nicaea hmun kan thlen

    veleh Biak In awmna kan zawng

    nghal a, mi pathum kan zawh

    hnuah a awmna hmun dik tak kan

    va thleng thei a. Biak In lian vak

    lo (70ft.x35ft.vel) a ni.

    Leirawhchana sak a ni a, a bang

    pawh ft. khat zeta chhah a ni. Abang hnuai lamah hian khuar a

    awm a, chutah chuan hmasanga

    an ziak Isua lem lang deuh

    ruaiin a awm a, min hrilhfiahtu

    chuanoriginal painting a la ni e,

    a ti a, kum sanghnih dawna upa

    tawh tihna a ni. Tunlai kan Biak

    In ang hian a chhung ruahman a

    ni lo. Kan pulpit awmna

    dawhsan aiah hian a hranpa

    deuhin a kualin step an siam a,

    mipui chhawn zawngin, chu chu

    puithiamho \hutna a ni e, an ti a.

    Maicham awmna angah hian

    k^wng chen velin d^ra siam ban

    paliin 6ft x 4ft-a zau an hung

    kual a, hei hi baptisma channa

    hmun a ni e, tiin min hrilh.

    A chhung hrim hrimah

    chuan eng mah a awm lo va;

    kohhran a awm tawh loh avangin

    a ruak ringawt mai a, hm^nah

    chuan St. Sophia Cathedral anvuah a, tunah chuan Sophia

    Hagia an vuah tawh. Min hruaitu

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    44/52

    44Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    hian hun kal ta kohhran leh kan

    ngaihtuah zawng chanchin a hre

    thui vak lo va, amah lah chuMuslim a ni lehnghal a.

    Biak In chhung tih loh

    zawng hi chu tunlai \awng takin

    originalvek a la ni a, a chung

    erawh chu Greek leh Turkey

    indo lai khan a kang chhe vek a,

    tuna a chung hi chu sak \hat leh

    a ni. Kawng bul maia awm a nia, compound pawh \ha tak a nei

    a, tuna a dinhmun chu India

    rama thil hlui Red Fort ang

    chauhin a khuaa mite chuan an

    hmu niin ka hria.

    Nicaea Inkhawmpui

    pawimawhna em em chu Jerusa-

    lem Inkhawmpui dawta khawvelhuapa kohhrante Inkhawmpuina

    hmun a ni a. Emperor

    Constantine I-na khan he

    Inkhawmpui hi a ko va, Puithiam

    1,800 zet a koh zingah hian 250

    318 chauh an kal khawm thei a,

    khawthlang kohhran a\ang phei

    chuan panga chauh an kal a ni.Emperor Constantine I-na leh

    St. Alexander-a Alexandria

    khuaa Bishop te chu a thusa zual

    an ni. An Inkhawmpui thu

    ngaihtuahte chu

    1. Arianism - Pa leh fapa leh

    Thlarau Thianghlim dinhmun

    sawi danglam tumtute ngaih dan

    tihdanglam.

    2. Easter inang tlanga

    kohhranhovina serh \hin dan tur.

    3. Mi tilrehte nemnghehchungchang.

    4. Pathianni leh Easter a\anga

    Penticost ni thlenga \hing\hit

    phal loh chungchang.

    5. Ngaih dan awmsa pela

    baptisma-in a huam chin sawi

    fiah.6. Kristian duhdah taka

    nungte leh Biak In chhunga

    hmanraw chungchangte.

    He Inkhawmpuiah hian tun

    laia Nicaea Thurin kan tih tak

    hi an rawn phuah chhuak a; tin,

    hei bakah hian Canon Law an tih

    mai, puithiamten Biak In

    chhunga an tih tur relbawlnate

    an sawi a. Lehkhathawn

    (epistle) chungchangte pawh

    nasa takin an sawi ho a ni.

    Hetiang taka pawimawh an

    sawina hmun la awm reng, a

    taka ka zu hmu hi ka hlim emem mai a, kan Synod pawh hian

    hun lo kal zel turah kan Pastor

    rualte hi kum tinin excursion

    siamin zintir \hin ta sela, ram

    thianghlim te, Asia Minor te leh

    Greek ramte Paula hun laia

    kohhran awmnate hi tlawh \hin

    ta sela thil tih chi tak a nih kabeisei.

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    45/52

    45Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    UPA T. RONJOY

    DAMPA ZODIN

    Upa T. Ronjoy hi kum1941 khan T. Dumsukrai leh

    Sesati te karah Khantongkhuaah a piang a, 1962-ahJapanti nen inneiin fa 12 an neia ni. A nupuiin 1977-ah aboralsan a, kum 2002 khanLalmuani nen an innei leh a ni.

    Kum 1961 a\angin Bap-

    tist kohhran hnuaiah Mission-ary-in a thawk a. Kum 1976-ah Kohhran Upa atan anemngheh a ni. Hmun hranghrangah missionary hnathawkin sawn kual a ni a. Kum2008 khan PresbyterianKohhranah a inpe a, DampaZodin (Damparengpui)-ahevangelist atan lak a ni a. He

    hna hi a thih ni thlengin a thawka ni.

    Amah hi mi taima lehtumruh tak a ni a, a tih tawhchu \hahnemngai taka hlenchhuah tum tlat mi a ni.

    Kum 2011 tawp lama\angin a hrisel lo \an a, ramchhung leh ram pwn damdawi

    inah te a inenkawl a, chuapcancer a ni tih hriat chhuah ani a. A natna chuan zual lampan zelin May ni 8, 2012 khanLalpa hnenah min kalsan ta ani. Bialtu Pastor Rev.Lalmakpui hovin ui takinKohhranhoten kan thlah liam taa ni.

    T. Upa Laltuaia

    Dampa Zodin Kohhran

    Ziaktu

    UPA CHHUANVAWRA

    MUALKHANG

    Upa Chhuanvawra, Pu

    Suak\huama leh Pi Thiamziki tefapa hi July 7, 1933 khan

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    46/52

    46Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Sentlang khuaah a lo piang a.Kum 1945-ah Mualkhangah

    chhuk thlain, rambuai avangaLungdai lama swi khawm annih hnuin kum 1971-ahMualkhangah chhuk lehin awmhmun an beng bel ta a ni.

    Sumkungi nen 12th March,195- ah inneiin fa panga an nei

    a. Kum 1963-ah MualkhangKohhran Tual Upa atan thlan ani a. Kum 1977-ah Upa atanthlan a ni a, HmartlangPresbytery-in MualkhangKohhran Upa atan a nemngheta. Mualkhang Kohhran din

    chhuahnaa mi \angkai ber pawla ni. Zan inkhawm nana mahni ameichher siama, Biak Inchowkidar hna taima taka thawk\hin a nih avangin KohhranKhawnvartih hial a ni.

    Rawngbawlna lamah

    Kohhran Chairman, Treasurer,S.S. Superintendent hnate hunrei tak chhng a chelh a.

    Kum 2011, Septemberthla khan insawiselin a natnachu rilpui cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a. Damdawi inah

    enkawl zui a ni a, a dinhmunhniam zelin ni 1st June, 2012

    khan thlamuang takin Lalpahnenah min lo chawlhsan ta a

    ni. He mi ni vek hian in lamahBialtu Pastor Rev. T.Lalthantluangan thlahna hun ahmang a, Biak In lamahTlawng Presbytery ModeratorRev. Gospel Thanmawian avui a, Bial Zaipawl leh Bial

    chhung leh pawna KohhranUpa te leh Kohhranhoten ui takchungin kan thlah liam ta a ni.

    Upa Lalliansanga

    Mualkhang Kohhran

    Ziaktu

    UPA HNAMTINCHHAWNASIHFA NORTH

    KOHHRAN

    Upa Hnamtinchhawna (83),Pu Hmingdailova leh PiDarkhumi te fa hi ni 19thDecem-ber, 1929 khan Sihfa-ah a lopiang a. May 15th-ah Kapmawiinen inneiin fa pasarih an nei a ni.

    Ram buai laiin khaw hranghrangah an pem kual avangin a

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    47/52

    47Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    rawngbawlna a sukuk zeuh zeuha. Kum 1985-ah Mawmrang

    Presbytery-in Sihfa KohhranUpa ni turin a nemnghet a ni.

    Kohhran CommitteeChairman, Tualchhung sumvawngtu leh Synod sum vawngtuleh Sunday School Superinten-dent te a ni tawh a.

    Kum 2011 kum tawp lama\angin a chak lo \an a, BiakIn pawh a thleng zen zen theita lo va. A taksa bawrhsawm-nain a tlakbuak chho zel a, chuaplam \hat lohna avanga damdawiin lamah te an inenkawl hnuin ni

    19.5.2012 khan thlamuang takinchatuan ram min pansan ta a ni.

    A tukah ama chenna inahPastor Lalchungnunga, BialtuPastor-in thlahna hun a hmanhnuin Biak Inah Upa Zosiama,Tuivawl Presbytery Moderator-in vuina hun a hmang leh a,Kohhran Zaipawlte nen ui takchungin Kohhranhoten kan thahliam ta a ni.

    Upa K. Lalengmawia

    Sihfa North Kohhran

    Ziaktu

    UPA VANLALRUALA

    RULCHAWM

    Upa Vanlalruala (73) hiKap\hianga leh Khelchhingpuiite fa pathumna niin, Dec. 24,1939-ah Mualvumah a lo pianga. Rokhumi nen inneiin fa parukan nei a. 1973-ah RuallungMiddle School-ah HindiTeacher hna a thawk \an a.Sawrkarin Ruallung a\anga

    Rulchawma School an sawnthlak avangin kum 1981-ahRulchawm-ah an pem a. Hetahhian a pension thlengin a thawka ni.

    Kum 1986-ah Upa atanthlan a ni a, he mi kum vek hian

    Tuivawl Presbytery-in RulchawmKohhran Upa atan a nemnghet a.Tualchhung Kohhranah Chair-man, Secretary, Treasurer lehCommittee peng hrang hrangahChairman niin hun rei tak inneihnakawltu a ni bawk. Keifang Pas-

    tor Bial Chairman, Secretary,Treasurer te a ni tawh a. Tuivawl

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    48/52

    48Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    Presbytery-ah Treasurer ni tawhinPresbytery aiawhin SEC leh Sun-

    day School Committee member-te pawh a lo ni tawh bawk.

    June 2010 a\angainsawisel \anin 2011 kum bullamah chuap cancer a ni tih hmuhchhuah a ni a, \hat chhuah taktak awm lovin May 30, 2012

    khan Lalpa hnena chawl turinmin lo kalsan ta a ni. Hemi ni vekhian in lamah Bialtu Pastor C.Sapkaian vuiin, Biak In lamahTuivawl Presbytery ModeratorUpa Zosiaman a vui a, Bialchhung leh Presbytery chhunga

    Pastor-te leh Upate, KohhranZaipawl te nen Kohhranhoten uiem em chungin kan thlah liam ta. Upa V.L. Muanpuia Ralte

    Rulchawm Kohhran Ziaktu

    UPA ZORAMTHANGA

    PHAIZAU

    Upa Zoramthanga (74) hi

    Pu Pazova leh Pi Lalthanpuii tekarah Oct. 3, 1938 khan S.

    Hlimen khuaah a lo piang a.Lalkhumi nen kum 1959-ah an

    innei a, fapa pathum leh fanupathum an nei.

    Kum sariha a nih laiin Vaakkhuaah an pem a, 1968 rambuaiavangin Hmunpui khuaah swikhawm an ni a, 1977 Februarythlaah Phaizau khuaah pem lehin,

    a thih ni thlengin a khawsa zui taa ni.

    Upa Zoramthanga hi lo neiaei zawngin a taima em em a, adam phawt chuan hnathawhnuam ti mi, awm mai mai thiamlo a ni. Buh leh bal malsawmna

    pawh a dawng nasa hle a ni.

    Rawngbawlnaah chuanTualchhung Committee Memberleh Chairman te ni tawhin, Sumenkawltu, S.S. Superintendentleh inneihna kawltu a ni tawh a.1989-ah Kohhran Upa atanthlan a ni a, hemi kum vekah hianDampa Presbytery-in PhaizauKohhran Upa atana a nemngheta ni.

    Kum 2010 Decemberthlaah TB natnain a tlakbuak\an a, theihtawpa enkawlin anatna pawh tihreh a ni a, hnapawh a thawk leh thei a, kum

    http://www.mizoramsynod.org/http://www.mizoramsynod.org/
  • 7/30/2019 Kristian Tlangau - December, 2012

    49/52

    49Kristian Tlangau

    www.mizoramsynod.org

    2012 May 30 zinga a feh hawchu a awm a nuam lo va. Zanah

    a tlu palh a, a tukah Mamitdamdawi in an panpui a, BPhniam a ni tih hriat chhuah a ni a,theihtawpa enkawl a ni chungin\hat chhuah awm lovin ni1.6.2012 khan chatuan ram minpansan ta a ni. A tukah in lamah

    Pro. Pastor C. Vanlal-malsawman vuina hun hmangin,Bialtu Pastor, Pastor C.Lalthanzaran a vui a, BialZaipawl leh Bial chhunga Upa tenen, Kohhranhoten ui takin kanthlahliam ta a ni.

    Upa Lalramvulmawia

    Phaizau Kohhran Ziaktu

    UPA S. HNUNA

    SIHPHIR VENGTHAR

    Upa S. Hnna (93) hi PuRokhama leh Pi Ngaihphali te

    karah Maubawk (tunaZemabawk Helipad) khuaahMarch 1918-ah a lo piang a.Hmunhlui tlangah pemin Nausel-ah melveng turin an insawn