KMO Kompas 2013 Financieel en fiscaal dashboard van de ... · PDF fileKMO Kompas 2013 Financieel en fiscaal dashboard van de Belgische kmo 3 Welkom Via het jaarlijks KMO Kompas brengt

KMO Kompas 2013Financieel en fiscaal dashboard van de Belgische kmo

Accountancy • Tax & Legal • Business Control & IT • M&A & Finance

3 Welkom

4 De 9 kengetallen

6 De positioneringsroos

8 De referentiegroep

10 Helft kmo’s ziet omzet dalen in 2012

14 Aantal ondernemingen dat investeert historisch laag

15 Rendement doorsnee kmo voor tweede jaar op rij onder druk

16 4 op 5 winstgevende kmo’s betalen in 2012 belastingen

18 Fiscale impact: RSZ en vennootschapsbelasting samen goed voor 87% van de fiscale druk

20 Sterkte Belgische kmo’s blijft eigen financieringsgraad

22 Kmo’s nog steeds 40% minder waard dan voor crisis

24 De financiële performantie van de exploitatievennootschappen

25 De financiële performantie van een aantal belangrijke sectoren

32 Hoe sterk presteert uw onderneming op financieel vlak?

33 Deloitte Fiduciaire kent de kmo-wereld als geen ander

34 Onze regionale kantoren

Inhoudstafel

KMO Kompas 2013 Financieel en fiscaal dashboard van de Belgische kmo 3

Welkom

Via het jaarlijks KMO Kompas brengt Deloitte Fiduciaire de financiële en operationele performantie van de Belgische kmo’s in kaart. In deze 9de uitgave wordt een referentiegroep van bijna 2.500 vennootschappen vergeleken aan de hand van 9 financiële kengetallen. Dit onderzoek, gebaseerd op zowel publieke als niet-publieke gegevens, biedt dan ook een goede en waarheidsgetrouwe benchmark om uw bedrijf aan te toetsen.

In navolging van de vorige acht edities meet het KMO Kompas 2013 de impact van de crisis door de financiële indicatoren van eind 2012 te vergelijken met enerzijds eind 2011 en anderzijds met de cijfers van 2007, het laatste jaar voor het uitbreken van de crisis. In deze uitgave staan de meest opvallende conclusies beknopt weergegeven. Al deze informatie kunt u immers ook terugvinden op onze website www.kmokompas.be.

Wilt u graag weten hoe uw onderneming zich positioneert binnen deze benchmark? Surf dan naar onze website om er het KMO Kompas van uw onderneming te laten opmaken.

In deze brochure is tevens onze jaarlijkse ‘tax footprint’ verwerkt. Deze fiscale voetafdruk is een doorlichting van de Belgische kmo-sector, die meet hoeveel een onderneming nalaat aan haar belangrijkste stakeholder tot een bepaalde financiële parameter, zoals de omzet of de EBITDA.

Wij hopen dat deze publicatie u van nut zal zijn en u waardevolle inzichten in de huidige kmo-markt mag verschaffen!

Nikolaas TahonManaging Partner Deloitte Fiduciaire

4 4

De 9 kengetallen

Evaluatie van … Ratio Definitie Opmerking

Reële solvabiliteit Reëel eigen vermogenTotaal vermogen

Eigen vermogen + rekeningen-courantTotaal vermogen

De creditrekeningen-courant (R/C) van aandeelhouders, vennoten, bestuurders of zaakvoerders worden als quasi-eigenvermogen beschouwd.

Terugbetalingscapaciteit Dekking van de financiële verplichtingen op korte termijn door de netto-operationele cashflow

Netto-operationele cashflowLangetermijnschulden die binnen het jaar vervallen + netto-intrest op vreemd vermogen (exclusief intrest rekeningen-courant)

De netto-operationele cashflow is de nettocashflow na belastingen die de onderneming uit haar bedrijfsactiviteit genereert, zonder rekening te houden met de kosten van financiering of opbrengst van financiële beleggingen.

Liquiditeit Current ratio (Gecorrigeerde) vlottende activa(Gecorrigeerd) vreemd vermogen op korte termijn

Zowel in teller als in noemer houden we geen rekening met de rekeningen-courant van aandeelhouders en bedrijfsleiders.

Behoefte aan werkkapitaal Behoefte aan bedrijfskapitaalBedrijfsopbrengsten

Voorraad + (operationele vorderingen – operationele schulden) op korte termijnBedrijfsopbrengsten

Behoefte aan bedrijfskapitaal: exclusief R/C en voorschotten van zaakvoerders/bestuurders.Bedrijfsopbrengsten, exclusief recuperatie van sociale lasten.

Zuivere toegevoegde waardemarge

Zuivere toegevoegde waardeBedrijfsopbrengsten

Bedrijfsopbrengsten – aankopen – externe diensten en diverse goederenBedrijfsopbrengsten

De zuivere toegevoegde waarde houdt geen rekening met de recuperatie van sociale lasten, de interimkosten en de bestuurdersvergoedingen. Deze drie posten beschouwen we hier immers als loonkosten.


Evaluatie van … Ratio Definitie Opmerking

Arbeidsintensiteit van toegevoegde waarde

LoonlastZuivere toegevoegde waarde

Reële loonlastZuivere toegevoegde waarde

De reële loonlast zijn de loonlasten vermeerderd met de interimkosten en bestuurdersvergoedingen. De recuperatie sociale lasten werkgever brengen we in min van de loonlast.

Operationeel rendement EBITDAOmzet

EBITDAOmzet

EBITDA (Earnings before interest, taxes, depreciation and amortization) elimineert de impact van de financiering, toegepaste waarderingsmethodes en het belastingsregime op het resultaat van de onderneming en vormt zo een uitstekende basis om het rendement van ondernemingen onderling met elkaar te vergelijken.

Netto financieel rendement Nettorendement Nettowinst + netto-intrestlast op rekeningen-courantReëel eigen vermogen

Vermits wij in deze studie de R/C en voorschotten van bestuurders als eigen vermogen beschouwen, brengen we de vergoeding die deze ontvangen hier niet als een kost, maar als een quasi-dividend in rekening.

Winstgevendheid van de ingezette middelen

ROCE(Return on capital employed)

EBIT Reëel eigen vermogen +intrestdragend vreemd vermogen

EBIT = Earnings before interests and taxes (operationeel resultaat)

6

De positioneringsroosDe positioneringsroos

De positioneringsroos laat ons toe een individuele onderneming of een groep ondernemingen op basis van een aantal financiële ratio’s te positioneren ten opzichte van een groep van andere ondernemingen, de referentiegroep.

Elk van de 9 assen op de roos stelt een kengetal voor. In het middelpunt van de roos positioneren we de zwakst scorende onderneming in de referentiegroep (percentiel 0). De best scorende onderneming in de referentiegroep (percentiel 100) positioneren we op de buitenste cirkel. Waar de andere cirkels de lijnen snijden, bevinden zich de kwartielen voor de referentiegroep. De kleinste cirkel binnenin staat voor percentiel 25 (Q1), de cirkel in het midden voor de mediaanonderneming of percentiel 50 (Q2) en de derde cirkel voor percentiel 75 (Q3).

Concreet: Indien u de waarde van een kengetal voor 100 ondernemingen berekent, sorteert u de waarden van klein (zwak) naar groot (sterk).

Q0 = de waarde van de slechtst presterende onderneming (het hart van de roos)

Q1 = de waarde van de 25ste onderneming. Er presteren dus 24 ondernemingen nog slechter.

Q2 = de waarde van de 50ste onderneming (mediaanonderneming)

Q3 = de waarde van de 75ste onderneming. Dit is de op 25 na beste onderneming.

Q4 = de waarde van de best presterende onderneming (buitenste cirkel van de roos).

Bij de evaluatie van een groep ondernemingen kruisen we per as de scores (Q1, Q2, Q3, Q4) van de groep aan. Als we de punten van de verschillende assen met elkaar verbinden, bekomen we 4 veelhoeken die in één oogopslag de financiële toestand van de groep ondernemingen onthullen.

Bij de positionering van een individuele onderneming duiden we op elke as de waarde van de ratio van de onderneming in kwestie aan en bekomen we zo één veelhoek die de financiële situatie van de onderneming in kaart brengt.

Hoe groter de veelhoeken, hoe beter de groep of individuele onderneming op de verschillende ratio’s scoort. Is de veelhoek mooi rond, dan wijst dit op een evenwichtige financiële structuur.


Q4

Q3

Q2

Q1

Q0

Loonlast / Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde / Bedrijfsopbrengsten

EBITDA / Omzet

Netto-rendement

Return on capital employed

Reëel eigen vermogen / Totaal vermogen

Dekking van de financiële verplichtingen op korte termijn door de netto-operationele cashflow

Financiële structuur & terugbetalingscapaciteit

Toegevoegde waarde &arbeidsintensiteit

Liquiditeit &beheer van werkkapitaalRentabiliteit

Behoefte bedrijfskapitaal /Bedrijfsopbrengsten

Current ratio

8

De referentiegroep

We hebben een referentiegroep van 2.480 vennootschappen (enkelvoudige jaarrekeningen) samengesteld die elk aan volgende voorwaarde voldoen:• De ondernemingen voldoen aan de going concern

regel. Alle ondernemingen in vereffening werden uitgesloten.

• Het recentste boekjaar van de onderneming sluit af tussen 30 september 2012 en 31 maart 2013.

• De ondernemingen met een verlengd of verkort boekjaar werden niet weerhouden in de referentiegroep. Ratio’s berekend op basis van jaarrekeningen die een verlengd of verkort boekjaar vertegenwoordigen, geven immers een vertekend beeld van de reële financiële positie en rentabiliteit van de onderneming.

Voor elke analyse en elke kernratio hebben we de hoogste 3% en de laagste 3% waarnemingen niet in de benchmark opgenomen 1. Extreme waarden vertekenen immers de kwartielwaarden en dus ook het globale financiële portret. Het zesde kengetal “loonlast / toegevoegde waarde” berekenen we bovendien enkel voor de ondernemingen die personeel tewerkstellen.

De grafiek hiernaast geeft de samenstelling van onze referentiegroep weer:• 51% van de ondernemingen in de referentiegroep

stelt geen personeel tewerk. 30% van de

bedrijven stelt minder dan 10 personeelsleden te werk. 15% van de ondernemingen heeft een personeelsbestand van 11 tot 50 personen. 4% van de referentieondernemingen stelt meer dan 50 personeelsleden te werk.

• 97% van de ondernemingen realiseert een omzet van 25 miljoen EUR of minder. De meerderheid, zijnde 88%, realiseert maximaal 6,25 miljoen EUR omzet op jaarbasis.

• We onderscheiden volgende leeftijdscategorieën:- 35% van de ondernemingen is minder dan 10 jaar

actief in hun sector.- 78% van de ondernemingen is minder dan 25 jaar

actief in hun sector.- 22% van de ondernemingen is reeds meer dan 25

jaar actief in hun sector.• 67% van de ondernemingen maakt deel uit van een

groep.• Maar liefst 85% van de ondernemingen heeft een

familiaal karakter. Dat zijn ondernemingen waarbij meer dan de helft van de aandelen in het bezit is van één familie en meer dan de helft van de bestuurders ook deel uitmaakt van die familie.

• 39% van de ondernemingen binnen de referentiegroep zijn holding-, patrimonium- en managementvennootschappen. 61% zijn exploitatievennootschappen actief in de bouw, industrie, handel, landbouw & voeding of de dienstensector.

1 Ook alle ratiowaarden waarbij in de noemer een nulwaarde verrekend zou moeten worden, zijn niet in de benchmark opgenomen.


2500

2000

1500

1000

500

0

2500

2000

1500

1000

500

0

2500

2000

1500

1000

500

0

0 V

TE

> 50

VTE

11-5

0 V

TE

1-10

VTE

< 6.

250

< 12

.500

< 25

.000

> 25

.000

0-3

j.

4-10

j.

11-2

5 j.

> 25

j.

Dee

l van

een

gro

ep

Gee

n de

el v

an e

en g

roep

Belg

isch

fam

ilial

e on

dern

emin

g

Belg

isch

nie

t-fa

mili

ale

onde

rnem

ing

Inte

rnat

iona

al fi

liaal

TypeGroepLeeftijdOmzetPersoneelseffectief

2500

2000

1500

1000

500

0

Personeelseffectief Omzet (000 EUR) Leeftijd

0 VTE 1.266 51% < 6.250 2.199 88% 0-3 j. 241 10%

1 - 10 VTE 737 30% < 12.500 131 5% 4-10 j. 629 25%

11 - 50 VTE 379 15% < 25.000 87 4% 11-25 j. 1.056 43%

> 50 VTE 98 4% > 25.000 63 3% > 25 j. 554 22%

Type Groep

Belgisch familiale onderneming 2.106 85% Onderneming maakt deel uit van groep 1.666 67%

Belgisch niet-familiale onderneming 249 10% Onderneming maakt geen deel uit van groep 814 33%

Internationaal filiaal 125 5%

10

Helft kmo’s ziet omzet dalen in 2012

Kleinere omzetgroei – groter omzetverliesDe helft van de bedrijven die de omzet zag slinken, noteert een omzetdaling van 9,1% of meer. Een kwart van deze groep ondernemingen zag de omzet zelfs minstens met 21% dalen.

Daartegenover staat dat de helft van de groeibedrijven de omzet zag stijgen met maximaal 8,8%. Slechts een kwart van hen zag de verkopen toenemen met 17,7% of meer.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Omzetevolutie huidig jaar versus vorig jaar

Reële groei Nominale groei Daling

45%

13%

42%

41%

59%

51%

7%

42%

52%

10%

38%

39%

7%

44%

7%

49%

2008 2009 2010 2011 2012

Groei 2008 2009 2010 2011 2012

Q1 3,8% 3,6% 5,1% 5,4% 3,5%

Q2 10,0% 8,0% 12,2% 11,6% 8,8%

Q3 21,4% 17,8% 23,9% 24,1% 17,7%

Daling 2008 2009 2010 2011 2012

Q1 -19,4% -26,8% -18,6% -19,2% -21,0%

Q2 - 9,5% - 13,7% -8,5% -8,6% -9,1%

Q3 -3,4% -6,1% -3,4% -2,9% -3,7%

Omzetevolutie huidig jaar versus vorig jaar: omzetgroei

Omzetevolutie huidig jaar versus vorig jaar: omzetverlies

Na een positieve evolutie in 2010 en 2011, ziet eind 2012 quasi de helft van de ondernemingen opnieuw de omzet dalen. 7% van de kmo’s heeft het voorbije jaar wel een omzetgroei gerealiseerd, doch kleiner dan de gemiddelde inflatievoet van 2,16%. Bij deze groep ondernemingen kunnen we dan ook slechts over een nominale omzetgroei spreken.


Enkel dienstensector beperkt schadeAlle sectoren hebben het voorbije jaar in de klappen gedeeld. Zo werd 57% van de bedrijven actief in de bouwsector met een omzetdaling geconfronteerd. Ook 54% van de handelsvennootschappen en 53% van de industriële ondernemingen zag de omzet kelderen. Uitzondering op de regel is de dienstensector. Hier noteerde 52% van de ondernemingen een beperkte reële omzetgroei.

Familiale kmo’s harder getroffenDaar waar 52% van de niet-familiale kmo de omzet zag groeien het voorbije jaar, werd maar liefst de helft van de familiale kmo’s met een omzetdaling geconfronteerd in dezelfde periode. Tegelijkertijd heeft 28% van de familiale kmo’s de tewerkstelling het voorbije jaar moeten afbouwen. Dit in tegenstelling tot de niet-familiale ondernemingen, waar 1 op de 4 kmo’s meer tewerkstelling heeft kunnen realiseren.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

41%

Omzetevolutie 2012 versus 2011

Reële groei Nominale groei Daling

Bouw Diensten Handel Industrie

34%

9%

57%

52%

40%

39%

7%

8%

54%

42%

5%

53%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Omzetevolutie en evolutie tewerkstelling 2012 versus 2011

Reële groei

Nominale groei

Daling

Familiale Niet-familiale kmo kmo

Familiale Niet-familiale kmo kmo

Groei

Status quo

Daling

Geen TWS

43%

7%

50%

52%

42%

6%

31%

28%

26%

40%

15%12%

28%

20%

12

4,5% stijging binnen dienstensector ten opzichte van 2011

Omzet per FTE daalt, behalve in dienstensectorBinnen de dienstensector is het voorbije jaar niet alleen de omzet, maar ook de omzet per FTE voor het derde jaar op rij gestegen. Eind 2012 noteerde de doorsnee onderneming binnen de sector een omzet per FTE van 197.421 EUR. Dit impliceert een stijging van 4,5% ten opzichte van 2011.

Zowel de bouwsector, de handel als de industrie zagen de omzet per FTE in 2012 echter opnieuw dalen, na een mooie stijging in 2011.

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

Handel Industrie

Omzet / FTEMediaanwaarden

251.

621

260.

340

257.

910

194.

674

213.

129

209.

996

178.

386

188.

916

197.

421

359.

237

376.

453

375.

413

215.

161

191.

502

206.

608

Exploitatie-vennootschap

Bouw Diensten

2010

2011

2012


38,5% meer omzet per FTE

Omzet per FTE grootst in kleine bedrijvenDe onderstaande grafiek toont aan dat kleine ondernemingen, de hoogste omzet per FTE realiseren. De doorsnee onderneming die maximaal 10 personen tewerkstelt, noteerde eind 2012 281.212 EUR omzet per FTE.

Dat is maar liefst 38,5% meer dan bij grote ondernemingen die meer dan 50 personen in dienst hebben.

0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

> 50 FTE

Omzet / FTEMediaanwaarden

251.

621

260.

340

257.

910

277.

393

289.

773

281.

212

231.

524

241.

194

241.

150

179.

068

200.

191

203.

047

Exploitatie-vennootschap

1-10 FTE 11-50 FTE

2010

2011

2012

14

Aantal ondernemingen dat investeert historisch laag

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

201220112010200920082007

23%18%20%18%19%17%

58%64%59%63%64%66%

Q2=37.860

Q2=35.043

Q2=33.961

Q2=33.600

Q2=41.116

19%18%

21%19%17%17%

Q2=38.634

Evolutie investeringsbeleid

Desinvesteren Niet geïnvesteerd Investeren

Daar waar in 2007 nog 66% van de ondernemingen geïnvesteerd heeft, is het aantal bedrijven dat in 2012 investeringen heeft verricht, teruggevallen tot 58%. Ook het aantal ondernemingen dat per saldo gedesinvesteerd heeft, is met 23% historisch hoog. Een positieve noot is dat het investeringsbudget bij de investerende ondernemingen, het voorbije jaar met 22% gestegen is en nu in doorsnee 41.116 EUR bedraagt.


Rendement doorsnee kmo voor tweede jaar op rij onder druk

De return on capital employed geeft de winstgevendheid voor de aandeelhouders en andere geldverschaffers (lees: banken en leasingmaatschappijen) weer. Het voorbije jaar heeft elke EUR geïnvesteerd in een Belgische kmo een bruto rendement van 5,8% opgeleverd. Ook dat impliceert een daling ten opzichte van 2010.

Enkel dienstensector weet rendement te verbeterenOok wat het rendement betreft, vaart de dienstensector tegen de stroom in, met een stijging van zowel het netto financieel rendement van 9,7% eind 2010 tot 9,9% eind 2012 en een forse toename van de return on capital employed van 7,1% eind 2010 tot 8,2% eind 2012.

Daar waar eind 2010 de helft van de bedrijven een operationeel rendement (lees: EBITDA op omzet) van 8,7% of beter noteerde, is dit eind 2012 gedaald tot 8,2%. Ook het netto financieel rendement is de voorbije 2 jaar systematisch gezakt van 8,1% eind 2010 tot 7,1% eind 2012.

Operationeel rendement Netto financieel rendement Return on capital employed

2010 2011 2012 2010 2011 2012 2010 2011 2012

Exploitatievennootschap 8,7% 8,1% 8,2% 8,1% 7,8% 7,1% 6,1% 6,0% 5,8%

Bouw 9,1% 8,5% 8,2% 7,5% 8,1% 5,7% 4,9% 6,6% 4,0%

Diensten 17,6% 16,0% 16,6% 9,7% 9,7% 9,9% 7,1% 8,0% 8,2%

Handel 5,2% 4,9% 4,9% 7,4% 6,7% 5,7% 6,4% 5,0% 5,0%

Industrie 7,3% 7,4% 7,1% 7,3% 7,8% 5,5% 5,5% 5,5% 4,6%

Mediaanwaarden exploitatievennootschappen

16

4 op 5 winstgevende kmo’s betalen in 2012 vennootschapsbelasting

Eind 2012 wisten 70% van de Belgische kmo’s een boekhoudkundige winst te realiseren 2. Van deze groep ondernemingen heeft 81% vennootschapsbelastingen betaald. Dit is maar liefst 6% meer dan in 2010 en 2011. 70%

30%

31% 68% 69%32%

Aantal winstgevende kmo’s dat vennootschapsbelasting betaalt

Winst voor belastingen

Verlies voor belastingen

81%Vennootschaps-belasting betaald

19%Geen vennootschaps-belasting betaald

2010 2011 2010 2011

201075%201175%

201025%201125%

2 Teneinde de impact van fiscale maatregelen correct te kunnen meten, beschouwen we enkel ondernemingen waarvan de jaarrekening afsluit op 31 december.


Meer dan de helft van de winstgevende Belgische kmo’s betaalde minstens 26,7% vennootschapsbelasting. Een kwart van de winstgevende bedrijven betaalde zelfs meer dan het normale tarief van 33,99%.

Een kwart van de bedrijven in de dienstensector betaalt maar liefst 35,6% of meer vennootschapsbelasting. Het tekort aan fiscale incentives in deze sector en de massa aan verworpen uitgaven zijn hier mogelijke verklaringen.

Ook de doorsnee managementvennootschap, die momenteel sterk geviseerd wordt, betaalde 32,5% vennootschapsbelasting in 2012.

Q1 Q2 = mediaan Q3

Alle vennootschappen 9,0% 26,7% 33,9%

Exploitatievennootschappen 11,3% 27,2% 33,9%

Bouw 7,4% 21,2% 30,7%

Diensten 18,3% 30,1% 35,6%

Handel 9,0% 26,6% 33,4%

Industrie 12,2% 24,0% 32,0%

Managementvennootschappen 19,3% 32,5% 36,1%

Holding en patrimoniumvennootschappen 3,8% 18,0% 30,5%

Vennootschapsbelasting / Bruto boekhoudkundige winst

18

1 op 2 kmo’s draagt meer dan 37% EBITDA af aan belastingen en RSZPer 100 EUR omzet die de doorsnee Belgische kmo realiseert, betaalt ze 5,8 EUR belastingen of RSZ. Maar liefst de helft van de bedrijven besteedt minimaal 37,6% van de operationele kaswinst of EBITDA aan fiscale en parafiscale lasten. Dit is een stijging met 2,6% op twee jaar tijd. Van de operationele winst of EBIT vloeit meer dan de helft - in concreto 51,4% - naar de overheden. Ten slotte toont de studie aan dat van de bruto boekhoudkundige winst ruim de helft (53,7%) afgedragen wordt aan de Staat.

Fiscale impact: RSZ en vennootschapsbelasting samen goed voor 87% van de fiscale druk

De fiscale impact telt alle fiscale en parafiscale lasten samen en meet zo hoeveel een onderneming afdraagt aan de overheid. Het overheersende belang van de werkgeversbijdragen – goed voor 63,7% van de totale fiscale impact – springt onmiddellijk in het oog. Tweede belangrijkste component in rij is de vennootschapsbelasting, goed voor 23,5%. De diverse taksen groeperen onder meer de niet aftrekbare btw, de accijnzen, de verkeersbelasting, de diverse provinciale en gemeentelijke taksen en de milieuheffingen. Deze zijn samen goed voor 12,6% van de totale fiscale impact. Het gewicht van deze diverse taksen mag dus niet onderschat worden.

63,7%

23,5%

-4,9%

5,1%12,6%

Diverse taksen

Subsidies

Ven.b.

RSZ

Onroerende voorheffing

Samenstelling fiscale impact 2012


Q2 Fiscale impact / EBIT(*)

Fiscale impact / EBIT(*)

Fiscale impact / EBIT(*)

Loonmassa (**) /

EBIT(*)

Loonmassa (**) /

EBIT(*)

Loonmassa (**) /

EBIT(*)

2010 2011 2012 2010 2011 2012

Expl. venn. 51,1% 53,9% 51,4%

0 FTE 33,8% 35,0% 34,3% - - -

1-10 FTE 51,3% 53,6% 52,1% 113% 112% 110%

10-50 FTE 62,1% 61,9% 64,9% 160% 158% 165%

> 50 FTE 73,1% 73,0% 72,5% 204% 197% 201%

Fiscale impact

Fiscale impact versus loonmassa

Exploitatievennootschappen Q2 = Mediaan

2010 2011 2012

Fiscale impact / Omzet 5,4% 5,4% 5,8%

Fiscale impact / EBITDA (*) 35,0% 37,0% 37,6%

Fiscale impact / EBIT (*) 51,1% 53,9% 51,4%

Fiscale impact / Resultaat voor belastingen (*) 53,5% 54,6% 53,7%

Fiscale impact bij kleine kmo’s gelijk aan helft loonmassaBij kleine ondernemingen die minder dan 10 personen tewerkstellen, vloeit 52% van de operationele winst of EBIT naar de overheden. Bij deze categorie ondernemingen vertegenwoordigt de loonmassa 110% van de EBIT. Samengevat kunnen we dus stellen dat voor elke 2 EUR die deze groep ondernemingen aan brutolonen uitgeeft, ze quasi 1 EUR aan de overheid betaalt onder de vorm van belastingen of RSZ.

(*) Na brutering met taksen opgenomen in de Fiscale impact

(*) Na eliminatie taksen opgenomen in de Fiscale impact

(**) Loonmassa, excl. patronale RSZ

20

Eind 2011 bedroeg de reële solvabiliteit van de doorsnee kmo 48,3%. Eind 2012 is deze verhouding verder gestegen tot 51,7%. Een kwart van de kmo’s financiert zich zelfs voor 74,4% of meer met eigen middelen. Hiermee vormen de eigen aandeelhouders en bestuurders/zaakvoerders absoluut de belangrijkste vermogensverschaffers van onze Belgische kmo’s.

Sterkte Belgische kmo’s blijft eigen financieringsgraad

Reële solvabiliteit = Reëel eigen vermogen / Totaal vermogen

De doorsnee Belgische kmo geniet van een ijzersterke reële solvabiliteit en heeft deze het voorbije jaar nog verder versterkt. We berekenen de reële solvabiliteit van de onderneming door het eigen vermogen te verruimen met het quasi eigen vermogen. Met name door de achtergestelde leningen en rekeningen-courant van aandeelhouders, vennoten, bestuurders en zaakvoerders mee op te nemen in het “eigen vermogen”. Veelal financieren familiale aandeelhouders hun onderneming immers in belangrijke mate met rekeningen-courant, wat evenzeer als risicokapitaal beschouwd moet worden.

2011 2012

Q1 Q2 Q3 Q1 Q2 Q3

Expl. vennootschap 25,6% 48,3% 71,5% 28,2% 51,7% 74,4%

Bouw 27,3% 49,8% 70,3% 30,2% 50,2% 75,4%

Diensten 26,2% 50,0% 76,6% 27,3% 53,8% 79,0%

Handel 24,8% 46,6% 68,1% 28,5% 51,4% 71,2%

Industrie 27,5% 46,6% 66,6% 28,2% 48,3% 71,9%


0%

5%

10%

15%

20%

25%

12,8

15,617,1

20,5

6,56,2

11,1

16,8

19,0

21,8

Bancair vermogen / Reëel eigen vermogen

2011 2012

IndustrieHandelDienstenBouwExploitatie-vennootschap

Afbouw bancair vermogen als financieringsbronHiertegenover staat dat het belang van bancair vermogen als financieringsbron met maar liefst 2,8% gedaald is tijdens het voorbije jaar. Daar waar de doorsnee kmo eind 2011 nog een beroep deed op 15,6 EUR bancair vermogen per 100 EUR reëel eigen vermogen, is deze verhouding eind 2012 gedaald tot 12,8%. Vooral binnen de handel is de inzet van bancair vermogen sterk terug geschroefd: van 16,8% eind 2011 tot 11,1% eind 2012.

22

Kmo’s nog steeds 40% minder waard dan voor crisis

We berekenen de waarde van de Belgische kmo aan de hand van volgende multiple:

Waarde = (EBITDA x multiple) + nettokaspositie

Hierbij fluctueert de multiple in tijd en wordt deze door tal van economische parameters beïnvloed.

Hoewel de doorsnee kmo eind 2012 3% waarde herwonnen heeft ten opzichte van 2011, noteert deze nog steeds een gecumuleerd waardeverlies van 39% ten opzichte van 2007, het laatste jaar voor het losbarsten van den financieel-economische crisis.

Bouw en industrie blijven waardeverlies opstapelen Het voorbije jaar heeft zowel de dienstensector als de handel een stuk waardeverlies van de vorige 3 jaar kunnen recupereren. Binnen de dienstensector heeft de helft van de kmo’s minstens 5% waarde herwonnen, binnen de handel zelfs 7%. De bouw en de industriële sector blijven echter waardeverlies opstapelen. Binnen de bouwsector ziet de helft van de ondernemingen haar waarde verder wegzakken tot minder dan 48% van voor de crisis. De waarde van de doorsnee industriële onderneming is zelfs gekrompen tot 44% van de precrisis waarde.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

6158

7379

68

Evolutie waarde exploitatievennootschappen

20122011201020092008

Waarde 2007

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

7973

58

48

68

8781

646973

7872

546164 61

58

46 44

60

Evolutie waarde per sector

20122011201020092008

IndustrieHandelDienstenBouw

Waarde 2007


30/09/2012 - 31/03/2013 Q1 Q2 Q3

Reëel eigen vermogen / Totaal vermogen 28,2% 51,7% 74,4%

Dekking van de financiële verplichtingen op korte

termijn door de netto-operationele cashflow106,6% 198,4% 550,7%

Current ratio 101,5% 161,6% 329,3%

Behoefte bedrijfskapitaal / Bedrijfsopbrengsten 20,1% 8,4% -1,4%

Toegevoegde waarde / Bedrijfsopbrengsten 19,3% 36,6% 58,0%

Loonlast / Toegevoegde waarde 86,8% 72,7% 56,6%

EBITDA / Omzet 2,8% 8,2% 19,0%

Netto financieel rendement 0,3% 7,1% 19,6%

Return on capital employed 0,1% 5,8% 15,8%

Mediaanwaarden (Q2) 30/09/2007 -31/03/2008

30/09/2008 -31/03/2009

30/09/2009 -31/03/2010

30/09/2010 -31/03/2011

30/09/2011 -31/03/2012

30/09/2012 -31/03/2013

Reëel eigen vermogen / Totaal vermogen 47,2% 49,3% 49,3% 48,9% 48,3% 51,7%


termijn door de netto-operationele cashflow

231,1% 217,6% 194,2% 227,4% 209,7% 198,4%

Current ratio 156,1% 164,3% 162,3% 163,3% 160,2% 161,6%

Behoefte bedrijfskapitaal / Bedrijfsopbrengsten 7,8% 8,4% 7,7% 7,6% 7,1% 8,4%

Toegevoegde waarde / Bedrijfsopbrengsten 34,1% 34,9% 35,5% 36,2% 35,1% 36,6%

Loonlast / Toegevoegde waarde 68,8% 70,4% 72,4% 70,9% 71,9% 72,7%

EBITDA / Omzet 8,7% 8,0% 7,7% 8,7% 8,1% 8,2%

Netto financieel rendement 9,0% 7,8% 6,2% 8,1% 7,8% 7,1%

Return on capital employed 7,3% 6,3% 5,1% 6,1% 6,0% 5,8%

De financiële performantie van de exploitatievennootschappen

De tabellen hieronder geven een overzicht van de Q-waarden voor de 9 kengetallen van de exploitatievennootschappen. De eerste tabel geeft een overzicht van de Q1-, Q2- en de Q3-waarden 3 voor de periode 30/09/2012 - 31/03/2013. De tweede tabel brengt een samenvatting van de Q2 of mediaanwaarden voor de voorbije 6 jaar.

3 Q1 = percentiel 25: 25% van de ondernemingen presteert minder goed, 75% scoort beter. Q2 = percentiel 50: De prestatie van de mediaanonderneming. De helft van de ondernemingen scoort zwakker, de helft beter. Q3 = percentiel 75: 75% van de ondernemingen presteert zwakker, 25% scoort beter.

24


De financiële performantie van een aantal belangrijke sectoren

Sector: Bouw 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13

Reëel eigen vermogen / Totaal vermogen 30,2% 50,2% 75,4% 45,6% 46,4% 44,7% 48,2% 49,8% 50,2%



111,4% 199,4% 467,1% 236,6% 224,7% 203,4% 192,6% 243,5% 199,4%

Current ratio 115,5% 166,1% 343,5% 148,7% 151,2% 145,5% 160,1% 174,7% 166,1%

Behoefte bedrijfskapitaal / Bedrijfsopbrengsten 24,6% 14,3% 3,2% 10,9% 10,1% 11,4% 8,6% 11,3% 14,3%

Toegevoegde waarde / Bedrijfsopbrengsten 24,0% 36,3% 46,3% 33,5% 35,2% 34,2% 37,1% 35,5% 36,3%

Loonlast / Toegevoegde waarde 89,5% 74,3% 62,0% 71,9% 71,5% 73,5% 73,4% 73,9% 74,3%

EBITDA / Omzet 2,4% 8,2% 14,4% 8,2% 8,1% 8,5% 9,1% 8,5% 8,2%

Netto financieel rendement 0,5% 5,7% 13,1% 8,9% 7,6% 7,0% 7,5% 8,1% 5,7%

Return on capital employed 0,0% 4,0% 11,2% 6,5% 5,5% 4,7% 4,9% 6,6% 4,0%

Sector: Diensten 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




123,5% 238,4% 587,5% 264,6% 239,5% 207,4% 275,8% 256,5% 238,4%

Current ratio 94,7% 155,3% 366,8% 159,3% 170,8% 165,7% 167,8% 162,9% 155,3%

Behoefte bedrijfskapitaal / Bedrijfsopbrengsten 13,3% 3,5% -6,1% 3,6% 2,5% 2,4% 3,4% 3,4% 3,5%



EBITDA / Omzet 6,5% 16,6% 32,6% 18,0% 16,1% 17,7% 17,6% 16,0% 16,6%



26

Subsector: Transport & logistiek 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




113,4% 154,9% 478,4% 194,1% 146,0% 136,5% 187,8% 176,7% 154,9%

Current ratio 91,0% 141,6% 261,7% 121,3% 120,2% 144,0% 148,9% 145,5% 141,6%




EBITDA / Omzet 5,0% 10,8% 19,4% 12,9% 12,1% 13,1% 11,5% 10,0% 10,8%



Sector: Handel 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




96,5% 186,5% 550,7% 205,0% 187,0% 190,8% 223,8% 191,7% 186,5%

Current ratio 99,1% 157,7% 305,4% 156,5% 165,2% 151,9% 155,7% 150,8% 157,7%




EBITDA / Omzet 1,6% 4,9% 10,8% 5,6% 4,8% 4,9% 5,2% 4,9% 4,9%

Netto financieel rendement -1,0% 5,7% 16,6% 8,5% 7,4% 6,4% 7,4% 6,7% 5,7%

Return on capital employed -0,8% 5,0% 14,2% 7,3% 6,3% 4,7% 6,4% 5,0% 5,0%


Subsector: Kleinhandel 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




91,2% 174,2% 441,7% 211,6% 197,3% 183,4% 205,1% 171,2% 174,2%

Current ratio 99,1% 157,7% 305,4% 168,2% 175,4% 150,7% 156,0% 149,7% 157,7%




EBITDA / Omzet 1,3% 4,4% 9,2% 5,1% 4,4% 4,4% 4,7% 4,3% 4,4%



Subsector: Groothandel 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




96,5% 238,2% 980,5% 219,7% 201,2% 215,5% 334,7% 257,4% 238,2%

Current ratio 117,4% 185,7% 339,1% 157,9% 174,5% 179,1% 173,1% 169,3% 185,7%




EBITDA / Omzet 1,2% 4,7% 10,7% 5,3% 4,9% 4,5% 5,6% 4,7% 4,7%



28

Sector: Industrie 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




85,7% 157,3% 424,6% 236,9% 223,5% 168,4% 186,9% 192,8% 157,3%

Current ratio 112,0% 177,0% 312,4% 157,6% 164,3% 191,2% 181,8% 169,1% 177,0%




EBITDA / Omzet 2,7% 7,1% 13,7% 8,1% 7,8% 6,9% 7,3% 7,4% 7,1%



Subsector: Grafische sector 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




70,9% 141,7% 201,6% 143,3% 126,4% 114,9% 162,3% 175,3% 141,7%

Current ratio 78,8% 133,5% 231,7% 128,2% 127,0% 201,7% 159,9% 179,4% 133,5%




EBITDA / Omzet -3,0% 7,9% 12,9% 9,9% 11,8% 7,8% 8,4% 9,3% 7,9%




Subsector: Kunststoffen & chemie 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




111,4% 168,4% 1100,5% 297,7% 249,6% 207,2% 218,7% 233,1% 168,4%

Current ratio 114,8% 209,3% 329,6% 178,2% 159,7% 193,8% 188,3% 186,6% 209,3%




EBITDA / Omzet 4,2% 8,5% 15,0% 11,1% 9,0% 7,6% 8,1% 7,7% 8,5%



Subsector: Hout 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




106,3% 170,2% 345,5% 245,1% 217,5% 230,8% 178,4% 165,8% 170,2%

Current ratio 92,2% 139,2% 303,5% 173,3% 160,0% 180,3% 185,1% 133,5% 139,2%




EBITDA / Omzet 3,4% 7,5% 9,5% 7,0% 7,1% 7,7% 5,9% 7,7% 7,5%



30

Subsector: Textiel 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




-2,0% 139,3% 234,3% 240,5% 153,1% 115,4% 202,6% 137,8% 139,3%

Current ratio 129,3% 228,2% 344,9% 159,4% 196,7% 220,0% 211,8% 181,5% 228,2%




EBITDA / Omzet -1,4% 5,8% 13,2% 5,8% 3,8% 3,4% 5,3% 3,6% 5,8%



Subsector: Metaal 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




78,4% 141,3% 364,7% 238,6% 287,7% 169,8% 168,4% 177,2% 141,3%

Current ratio 118,8% 162,3% 302,6% 145,0% 164,3% 170,9% 154,1% 159,0% 162,3%




EBITDA / Omzet 2,3% 6,0% 11,9% 8,3% 7,4% 6,8% 6,8% 7,3% 6,0%




Sector: Agrofood 30/09/2012-31/03/2013 Mediaanwaarden (Q2)

Q1 Q2 Q3 30/09/07 -31/03/08

30/09/08 -31/03/09

30/09/09 -31/03/10

30/09/10 -31/03/11

30/09/11 -31/03/12

30/09/12 -31/03/13




156,6% 268,0% 1202,6% 248,8% 212,8% 208,8% 190,3% 265,0% 268,0%

Current ratio 100,6% 150,7% 390,6% 159,2% 173,6% 170,6% 159,9% 196,0% 150,7%




EBITDA / Omzet 4,9% 8,5% 19,2% 11,0% 10,9% 9,7% 10,8% 9,4% 8,5%



32

Wilt u weten waar uw onderneming zich positioneert? Wij stellen graag het KMO Kompas van uw onderneming op!Net zoals een zeiler heeft ook u, als ondernemer, een kompas nodig om de koers van uw bedrijf bij te sturen. Het KMO Kompas biedt u de kans om de financiële situatie van uw onderneming in kaart te brengen.

Indien Deloitte Fiduciaire uw jaarrekening niet samenstelt:U neemt contact op met het Deloitte Fiduciaire kantoor in uw streek. Wij komen graag bij u langs om samen met u uw persoonlijk KMO Kompas op te stellen en te bespreken.

Of u voert uw gegevens in op onze website www.kmokompas.be, op basis van de gegevens uit uw proef- en saldibalans. Aan de hand van de door u ingevoerde gegevens, berekenen wij de 9 kengetallen voor uw onderneming. Wij bezorgen u dan de benchmark van uw onderneming.

Indien Deloitte Fiduciaire uw jaarrekening wel samenstelt:Uw Deloitte Fiduciaire vertrouwenspersoon stelt met veel plezier het KMO Kompas van uw onderneming op.

Hoe sterk presteert uw onderneming op financieel vlak?


Deloitte Fiduciaire kent de kmo-wereld als geen ander

Deloitte Fiduciaire is reeds meer dan 75 jaar de toonaangevende partner op gebied van accountancy, tax en legal services, mergers en acquisitions, en business control & IT voor kmo’s.

Deloitte Fiduciaire staat aan de zijde van de ondernemer en biedt de tools om goed gewapend, met een strategische visie op de toekomst, de uitdagingen van vandaag aan te gaan. Het omzetten van de fiscale, juridische en boekhoudkundige complexiteit naar daadkrachtige beleidslijnen wordt steeds belangrijker om de concurrentiepositie van uw bedrijf op peil te houden. Deloitte Fiduciaire begeleidt u in alle facetten hiervan.

Deloitte Fiduciaire heeft daarom een regionaal netwerk van gespecialiseerde consultants uitgebouwd die met een unieke multidisciplinaire visie antwoord geven op uw vragen. Ons klantenbestand van meer dan 5.000 Belgische familiebedrijven wordt behartigd door een team van meer dan 470 experts in hun vakgebied. Iedere topadviseur behartigt uw dossier met passie, kennis en inzicht. Dit om u alle ruimte te geven om te doen wat u echt goed doet: ondernemen.

34

Lange Lozanastraat 2702018 AntwerpenTel. 03 800 85 00Fax 03 800 85 [email protected]

Blankenbergsesteenweg 1618000 BruggeTel. 050 32 83 00Fax 050 32 83 [email protected]

Chaussée de Courcelles 1136041 Charleroi (Gosselies)Tel. 071 34 76 43Fax 071 34 76 [email protected]

Kortrijksesteenweg 11469051 GentTel. 09 393 75 85Fax 09 393 75 [email protected]

Gouverneur Roppesingel 133500 HasseltTel. 011 89 39 00Fax 011 89 39 [email protected]

Burgemeester E. Demunterlaan 3 Greenland II (Blue Planet)1090 Brussel (Jette)Tel. 02 263 06 80Fax 02 263 06 90

President Kennedypark 8a8500 KortrijkTel. 056 59 44 00Fax 056 59 44 [email protected]

Martelarenlaan 383010 Leuven (Kessel-Lo)Tel. 016 31 41 50Fax 016 31 41 [email protected]

Office Park AlleurRue Alfred Deponthière 464431 Liège (Loncin)Tel. 04 349 35 35Fax 04 349 35 [email protected]

Accent Business ParkKwadestraat 1518800 RoeselareTel. 051 66 47 00Fax 051 66 47 [email protected]

Onze regionale kantoren

http://www.deloitte-fiduciaire.be

facebook.com/deloittefiduciaire

linkedin.com/company/deloitte-fiduciaire

@DeloitteFidu

Colofon

Deze studie en uitgave zijn realisaties van Deloitte Fiduciaire onder coördinatie van Nikolaas Tahon, bestuurder-vennoot en met de medewerking van:

Analyse en redactie: Heidi Verhelst, Xavier Decock, Mathieu Bouten en Frederik DeclercqDatabase en IT-ondersteuning: André Jacobs, Jan Matsaert, Peter Seynaeve, Steven Vandeputte, Sylvie Valais, Hilde Vannevel, Els De RickLay-out: Liesbeth Van Gucht

Verantwoordelijke uitgever: Deloitte Fiduciaire, Nikolaas Tahon, Kortrijksesteenweg 1146, 9051 Gent

Redactie-adres: Deloitte Fiduciaire, Liesbeth Van Gucht, Kortrijksesteenweg 1146, 9051 Gent, Tel. 09 393 75 85, email: [email protected]

Alle rechten voorbehouden. Teksten, lay-out, afbeeldingen en artikels vallen onder de bescherming van het auteursrecht. Kopieën, aanpassingen, vertalingen, bewerkingen, wijzigingen van het geheel of van een gedeelte van deze studie, in welke vorm of op welke manier dan ook, zijn streng verboden, tenzij voorafgaandelijk schriftelijke toestemming is verleend door de verantwoordelijke uitgever. Hoewel de grootste zorg aan deze uitgave werd besteed, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de volstrekte juistheid en volledigheid van de in deze uitgave vermelde gegevens.

Bezoek zeker onze website www.kmokompas.be

Deloitte refers to one or more of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, a UK private company limited by guarantee, and its network of member firms, each of which is a legally separate and independent entity. Please see www.deloitte.com/about detailed description of the legal structure of Deloitte Touche Tohmatsu Limited and its member firms.

Deloitte provides audit, tax, consulting, and financial advisory services to public and private clients spanning multiple industries. With a globally connected network of member firms in more than 150 countries, Deloitte brings world-class capabilities and high-quality service to clients, delivering the insights they need to address their most complex business challenges. Deloitte has in the region of 200,000 professionals, all committed to becoming the standard of excellence.

This publication contains general information only, and none of Deloitte Touche Tohmatsu Limited, its member firms, or their related entities (collectively, the “Deloitte Network”) is, by means of this publication, rendering professional advice or services. Before making any decision or taking any action that may affect your finances or your business, you should consult a qualified professional adviser. No entity in the Deloitte Network shall be responsible for any loss whatsoever sustained by any person who relies on this publication. © October 2013 Deloitte FiduciaireDesigned and produced by the Creative Studio at Deloitte, Belgium.

Accountancy • Tax & Legal • Business Control & IT • M&A & Finance

Documents

KMO Kompas 2013 Financieel en fiscaal dashboard van de ... · PDF fileKMO Kompas 2013 Financieel en fiscaal dashboard van de Belgische kmo 3 Welkom Via het jaarlijks KMO Kompas brengt