Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
วารสารวธวทยาการวจยJOURNAL OF RESEARCH METHODOLOGY
ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
The Department of Educational Research and Psychology,
Faculty of Education, Chulalongkorn University
ISSN 0857-2933
Journal of Research Methodology
Senior EditorsSomwung Pitiyanuwat, Ph.D. (Prof.) National Institute of Educational Testing Service
Teara Archawamety, Ph.D. (Prof.) University of Nebraska at Kearney, USA
Editors-in-ChiefSuwimon Wongwanich, Ph.D. (Prof.) Chulalongkorn University
Auyporn Ruengtrakul (Assoc.Prof.) Chulalongkorn University
Shotiga Pasiphol, Ph.D. (Assoc.Prof.) Chulalongkorn University
Editorial BoardArunee Onsawad,Ph.D. (Assoc.Prof.) Naresuan University
Chatsiri Piyapimonsit, Ph.D. (Asst.Prof.) Kasetsart University
Chayut Piromsombat, Ph.D. Institute for the Promotion of Teaching Science
and Technology
Choosak Khamphalikit, Ph.D. Srinakharinwirot University
Kamonwan Tangdhanakanond, Ph.D. Chulalongkorn University
(Asst.Prof.)
Nonglak Wiratchai, Ph.D. (Prof.) Chulalongkorn University
Pennee Narrot, Ph.D. (Assoc.Prof.) Khon Kaen University
Piyapong Sumettikoon, Ph.D. Chulalongkorn University
Sageemas Na Wichian, Ph.D. (Asst.Prof.) King Mongkut’s University of Technology
North Bangkok
Samphan Punprug, Ph.D. (Assoc.Prof.) National Institute of Educational Testing Service
Samran Meejang, Ph.D. (Assoc.Prof.) Naresuan University
Sirichai Karnjanawasee, Ph.D. (Prof.) Chulalongkorn University
Siridej Sujiva, Ph.D. (Assoc.Prof.) Chulalongkorn University
Somkit Promjouy, Ph.D. (Assoc.Prof.) Sukhothai Thammathirat Open University
Sungworn Ngadkratoke, Ph.D. Sukhothai Thammathirat Open University
CoordinatorsUtumporn Chatiphuak Kanchalika Chaisuwan
Kanit Sriklaub Natthapol Jaengaksorn
Surasak Kao-iean Pienkit Nimitdee
วารสารวธวทยาการวจยปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
สารบญ1
การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม
21อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธ
ทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอสนทรพจน ดÓรงพานช และ อวยพร เรองตระกล
43วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอน
จากการวดเปนพารามเตอรสมสวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส
67การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาวารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง
91การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปดชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ
109Book Review
Looking Back: Proceedings of a Conference in Honor of Paul W. Hollandชยตม ภรมยสมบต
JOURNAL OF RESEARCH METHODOLOGY
Volume 26, Number 1 (January - April 2013)
CONTENT
1Development of Teacher Electronic Portfolio Model to Enhance Instructional
Abilities and Individual Development Planning of Teacher Under The Office of The Basic Education Commission
Prakob Koraneekij and Pitak Sotthayakom
21Effects of learning style, school sector and school size on academic
achievements of ninth-grade students in northeast area Suntonrapot Damrongpanit and Auyporn Ruengtrakul
43Bayesian Parameter Estimation for Multi-Level Structural Equation Model:
Random Factor Loadings and Measurement Error VariancesSiwachoat Srisuttiyakorn and Sirichai Kanjanawasee
67Development of The Monitoring & Follow-Up and Supporting System
of Student Assessment Function in Basic School Institutes for Education Service Area Office
Warunee Liewwiwatchai, Samphan Phanphruk and Nuttaporn Lawthong
91Using Japanese Blackboard Writing to Enhance Whole – Class Discussion
and Comparison in Mathematics Classroom Taught by Open ApproachChoosak Ud-inkaew and Jensamut Saengpun
113Book Review
Looking Back: Proceedings of a Conference in Honor of Paul W. HollandChayut Piromsombat
1
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
Development of Teacher Electronic Portfolio Model to Enhance Instructional Abilities and Individual Development Planning of Teachers Under The Office of The Basic Education Commission
Prakob Koraneekij1
Pitak Sotthayakom2
ABSTRACT
The purpose of the research was to develop Teacher Electronic Portfolio Model to enhance instructional abilities and individual development planning of teachers affiliated with the Office of The Basic Education Commission (OBEC).
The research methods comprised of four steps: Step 1: Studying state of organizing instruction, administrator and teacher needs, Step 2: Developing on Electronic Portfolio Model, Step 3: Trying out the Electronic Portfolio Model, and Step 4: Proposing Electronic Portfolio Model.
The research instruments consisted of Electronic Portfolio Management System, Teacher Instructional Abilities Scoring Rubrics, and Individual Development Planning Scoring Rubrics.
The subjects in research phase 1 were 746 teachers, 614 school administrators, and 379 teachers responsible for an ICT unit. There were 50 subjects in research phase 3 including teachers and school administrators affiliated with the OBEC. Specifically, 23 teachers were assigned to the control group, and 21 teachers and 6 school administrators were assigned to the experimental group.
Data were analyzed using Frequency, Percent, Mean, Standard Deviation, and Repeated Measures ANOVA.
The research results indicated that :
1. The finalized Teacher Electronic Portfolio Model consisted of 7 components, while the procedure of electronic portfolio development comprised of 9 steps.
2. The teachers in the experimental group had higher scores in instructional abilities and individual development planning than the teachers in the control group at 0.05 level of significant.
3. The Teachers in the experimental group considered that Teacher Electronic Portfolio Model had the highest level of proper components and steps.
Keywords: Electronic Portfolio, Instructional Abilities, Individual Development Planning
1 Department of Educational Technology and Communications, Faculty of Education, Chulalongkorn University, Bangkok 10330. E-mail: [email protected]
2Bureau of Educational InoovationDevelopment, Office of The Basic Education Commission,Ministry of Education, Bangkok 10300. E-mail: [email protected]
2
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
ประกอบ กรณกจ1
พทกษโสตถยาคม2
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครเพอสงเสรมความสามารถในการจดการเรยนรของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยมขนตอนในการดÓเนนการวจย 4 ขนตอน คอ 1) การศกษาสภาพการจดการเรยนร และความตองการของผบรหารและคร 2) การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ 3) การศกษาผลของการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ และ 4) การนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
เครองมอทใชในการวจยทสÓคญประกอบดวย ระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส แบบประเมนความสามารถในการจดการเรยนรของคร และแบบประเมนการวางแผนพฒนาตนเองของคร ซงเปนแบบประเมนแบบรบรกส
กลมตวอยางในการวจยระยะท 1 เปนคร 746 คน ผบรหารโรงเรยน 614 คน และครผรบผดชอบดานไอซท 379 คน กลมตวอยางในการวจยระยะท 3 เปนครและผบรหารโรงเรยนในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน รวม 50 คน ประกอบดวย กลมควบคมเปนคร 23 คน และกลมทดลองเปนคร 21 คน และผบรหารโรงเรยน 6 คน
วเคราะหขอมลโดยหาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซÓ
ผลการวจย พบวา
1. รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ ประกอบดวย 7 องคประกอบ และขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ ประกอบดวย 9 ขนตอน
2. ครกลมทดลองมความสามารถในการจดการเรยนร และการวางแผนพฒนาตนเองสงกวาครกลมควบคมอยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ .05
3. ครกลมทดลองมความเหนวาองคประกอบและขนตอนของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ มความเหมาะสมในระดบมากทสด
คÓสÓคญ: แฟมสะสมงานอเลกทรอนกส, ความสามารถในการจดการเรยนร, การวางแผนพฒนาตนเอง
1ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพมหานคร10330อเมล:[email protected]
2สÓนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา สÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการกรงเทพมหานคร10300อเมล:[email protected]
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
3
ความเปนมาและความสÓคญของปญหา สÓนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาไดทÓการประเมนคณภาพโรงเรยนระดบการศกษาขนพนฐาน(รอบแรกพ.ศ.2544-2548)ผลการประเมนพบวามโรงเรยนสวนใหญไดมาตรฐานระดบพอใชและปรบปรงคดเปนรอยละ63.8จากการวเคราะหผลการประเมนคณภาพภายนอกของโรงเรยนทไมไดมาตรฐานโดยภาพรวมพบวามาตรฐานดานครตวบงชดานจÓนวนครตามเกณฑและครมความสามารถในการจดการเรยนการสอนอยางมประสทธภาพและเนนผเรยน เปนสÓคญ (สÓนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา, 2549; สวมล วองวานชและคณะ,2552)
อยางไรกตามการพฒนาความสามารถในการจดการเรยนรของครสามารถพฒนาไดโดยใชแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส เนองจากกระบวนการของแฟมสะสมงานเปดโอกาสใหผพฒนาแฟมสะสมงานไดพฒนาความร ความเขาใจการวเคราะหการสงเคราะหการประยกตใชความร และความคดวจารณญาณภายใตความรวมมอจากหลายๆฝาย(Forker&Mcdonald,1996)ทงนแฟมสะสมงานสงเสรมการประเมนตนเองเปนกระบวนการทครตดสนตนเองในเรองเกยวกบความรความสามารถ ความเชอ และสงอนใดทมผลตอคณภาพในการจดการเรยนร การประเมนตนเอง มเปาหมายเพอการปรบปรงตนเองโดยใหความสÓคญกบการลงมอทÓและความเชอทวาการพฒนาวชาชพครตองมาจากจตสÓนกในความตองการพฒนาตนเองของครทไดเรยนรจากประสบการณ การสอนในแตละครง(Airasian&Gullickson,2000)โดยการประเมนตนเองประกอบดวยขนตอนสÓคญคอการสะทอนความคดเปนการสÓรวจในทกขนตอนของการเรยนรทชวยใหครกาวไปสการรบรขอมลการกลนกรองและการตดสนในผลงานของตนเอง(Boudet.al.citedinMarcy,2003)เปนการคดพจารณากระบวนการจดการเรยนรอยางรอบคอบ ชวยใหครสามารถปรบเปลยนความรและทกษะของตน(Henniger,2004)
นอกจากนแฟมสะสมงานยงสนบสนนการวางแผนพฒนารายบคคล การเกบสะสมผลงานอยางตอเนองจะเออประโยชนใหการบรหารองคกรในภาพรวมเปนไปอยางมประสทธภาพผปฏบตงานจะมบนทกผลงานของตนเองทเปนรปธรรมและเปนเอกสารทผบงคบบญชาสามารถใชระบความสามารถของทมงานไดอยางเฉพาะเจาะจงเพอมอบหมายภารกจใหไดอยางเหมาะสมรวมทงยงชวยใหผพฒนาแฟมสะสมงานสามารถประเมนตนเองไดดวยวาผลงานทปฏบตมาทงหมดและไดบนทกไวมผลงานใดบางทควรคาแกความภาคภมใจและมผลงานใดบางทตองไดรบการแกไขผลการปฏบตงานยงชวยใหนกบรหารทรพยากรมนษยทราบถงจดออนจดแขงของแตละบคคลในองคกร โดยการเปรยบเทยบ ตวชวดทกÓหนดไวเปนเปาหมายกบผลงานทปฏบตไดจรงจะใหคÓตอบไปถงการจดทÓ“แผนพฒนารายบคคล”หรอIndividualDevelopmentPlan(IDP)ของขาราชการแตละคนไดอกดวย(ปรชาวชราภย,ม.ป.ป.)
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
4
การพฒนาครและบคลากรทางการศกษาของกระทรวงศกษาธการในปจจบนไดมงเนนใหคร
และบคลากรทางการศกษาพฒนาตนเองตามแนวทางดงกลาวโดยเรมตนจากการประเมนสมรรถนะ
การจดทÓแผนพฒนาตนเองและดÓเนนการพฒนาตามแผนพฒนาตนเองจนมสมรรถนะตามความ
ตองการของหนวยงานเพอใหครและบคลากรทางการศกษาสามารถดÓเนนการพฒนาตนเองตามระบบ
การพฒนาครและบคลากรทางการศกษาไดอยางถกตองตามกระบวนการสามารถพฒนาสมรรถนะ
ของตนเองเพมขนและสงผลตอผเรยนทตนเองรบผดชอบ(ชชรนทรชวนวน,2553)
การนÓเอาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชเปนสวนประกอบสÓคญของแฟมสะสม
งาน หรอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส เปนการนÓนวตกรรมทางการศกษามาใช เพอกอใหเกด
ประโยชนทงครและผเกยวของกบการศกษา นอกจากนยงเปนการชวยใหครไดพฒนาทกษะการใช
เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารใหเกดความชÓนาญมากยงขน
Barrett(2000)ไดใหคÓจÓกดความของแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสวาเปนการใชเทคโนโลย
คอมพวเตอรชวยใหผพฒนาแฟมสะสมงานสามารถสะสมและจดเกบผลงานในหลายๆ รปแบบ
ไมวาจะเปนเสยงวดโอรปภาพและขอความโดยใชไฮเปอรเทกซชวยจดการสอตางๆและเชอมโยง
ผลงานทไดคดเลอกตามเกณฑทกÓหนดไวเขาดวยกนกระบวนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
ชวยใหครสามารถเกบสะสมหลกฐานทแสดงถงความสามารถในการจดการเรยนร และเปนแนวทาง
สÓหรบการพฒนาทางวชาชพในระยะยาว
นอกจากนแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสยงชวยพฒนาผพฒนาแฟมสะสมงานในดานตางๆ
ดงตอไปน คอผลงานทแสดงบนเวลดไวดเวบจะเปนแรงจงใจใหผพฒนาแฟมสะสมงานมงมนสราง
ผลงานของตนเอง มความสะดวกในการจดเกบ เพราะสามารถจดเกบไดในสอทหลากหลาย และ
สามารถปรบปรงแกไขไดสะดวกเนองจากเนอหาทอยบนเวลดไวดเวบสามารถแกไขไดจากทกมมโลก
(Burgess&Holmes,2000)สอดคลองกบงานวจยของShuyan(2004)ซงไดศกษาถงกระบวนการ
เรยนรทเกดขนในการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสของนกศกษาระดบปรญญาโท พบวา
แฟมสะสมงานอเลกทรอนกสชวยใหผเรยนพฒนาความรและทกษะทางดานเทคโนโลย ตลอดจน
การคดอยางมวจารณญาณและทกษะการแกปญหากระบวนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
มผลตอการคดเกยวกบตนเอง และการประเมนตนเอง เนองจากผพฒนาแฟมสะสมงานจะตอง
สะทอนจดแขงและจดออนตลอดจนกÓหนดเปาหมายในอนาคตนอกจากนยงชวยใหผพฒนาแฟม
สะสมงานไดเรยนรจากการทÓงานเรยนรจากการรวมมอกบเพอนเรยนรจากการสะทอนความคดของ
ตนเองตลอดจนชวยใหผพฒนาแฟมสะสมงานมความกระตอรอรนในการเรยนรมอสระและเกด
แรงจงใจในการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
5
จากประเดนสÓคญทกลาวมางานวจยนจงมงพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
สÓหรบครเพอสงเสรมความสามารถในการจดการเรยนรของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการ
การศกษาขนพนฐาน
วตถประสงคของการวจย วตถประสงคทวไป
เพอพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครเพอสงเสรมความสามารถในการ
จดการเรยนร และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขน
พนฐาน
วตถประสงคเฉพาะ
1.เพอศกษาสภาพการจดการเรยนรความตองการในการพฒนาตนเองและประสบการณ
ในการใชงานแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
2.เพอพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบคร เพอสงเสรมความสามารถ
ในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษา
ขนพนฐาน
3.เพอศกษาผลของการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครเพอสงเสรมความ
สามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการ
การศกษาขนพนฐาน
4.เพอนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบคร เพอสงเสรมความสามารถ
ในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษา
ขนพนฐาน
วธดÓเนนการวจย
การวจยระยะท 1การศกษาสภาพการจดการเรยนรและความตองการของครและผเกยวของ
การศกษาสภาพการจดการเรยนรและความตองการในการพฒนาตนเองทกษะดานเทคโนโลย
สารสนเทศและการสอสารประสบการณในการใชงานแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสภาพความพรอม
และการสนบสนนของผบรหารของโรงเรยนในการใชงานแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสของครในสงกด
สÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามความคดเหน
สÓหรบครสÓหรบผบรหารและสÓหรบครผรบผดชอบดานไอซทเครองมอทง3ฉบบมคาความเทยง
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
6
จากการหาคาสมประสทธแอลฟาของCronbach(Cronbach’sAlphaCoefficient)เทากบ0.9520
0.7371และ0.9704ตามลÓดบและเกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางดงน1)ครในโรงเรยนสงกด
สÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานจÓนวน746คน2)ผบรหารโรงเรยนสงกดสÓนกงาน
คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน614คนและ3)ครผรบผดชอบดานไอซทจÓนวน379คน
ซงไดจากการสมตวอยางแบบหลายขนตอน
การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหความถรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและ
การกÓหนดดชนความตองการจÓเปนใชสตรPNImodifiedซงมคาเทากบ(I-D)/DเมอIหมายถง
ระดบความคาดหวงทตองการใหเกด และ D หมายถงระดบสภาพทเปนจรงในปจจบน (สวมล
วองวานช,2548)
การวจยระยะท 2การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
การนÓผลการวเคราะหขอมลจากการวจยระยะท 1 รวมกบการศกษาแนวคด ทฤษฎและ
งานวจยทเกยวของแลวรางรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครหลงจากนนนÓรางรปแบบ
ไปสมภาษณผเชยวชาญจÓนวน7ทานนÓผลการสมภาษณมาปรบปรงแกไขรางรปแบบแลวพฒนา
เครองมอสÓหรบดÓเนนการวจยระยะท3ไดแก1)คÓถามนÓสÓหรบใหครสะทอนความคดซงไดรบ
การตรวจสอบโดยผเชยวชาญ 3 ทาน 2) เกณฑการประเมนตนเองสÓหรบใหครประเมนตนเอง
ดานความสามารถในการจดการเรยนรและใหผเชยวชาญประเมนความสามารถในการจดการเรยนร
ของครซงเปนเกณฑประเมนแบบรบรคสและไดรบการตรวจสอบโดยผเชยวชาญ3ทาน3)เกณฑ
การประเมนแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบนÓเสนอซงเปนเกณฑประเมนแบบรบรคสและไดรบ
การตรวจสอบโดยผเชยวชาญ 3 ทาน 4) ระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสบนเวบ
ซงพฒนาดวยโปรแกรมภาษาASP.NET และฐานขอมล PostGreSQL และไดรบการตรวจสอบ
โดยผเชยวชาญ 5 ทาน 5) โปรแกรมบนทกและโปรแกรมแสดงผลแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
ของครแบบออฟไลนซงพฒนาดวยMicrosoftVisualStudio2008และไดรบการตรวจสอบโดย
ผเชยวชาญ5ทานและ6)คมอการใชงานระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสบนเวบ
โปรแกรมบนทกและแสดงผลแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสของครแบบออฟไลนโดยไดรบการตรวจสอบ
โดยผเชยวชาญ3ทานทงนเครองมอทง6ชนไดผลการประเมนเฉลยมากกวา4.5หรออยในระดบ
เหมาะสมมากทสดหลงจากนนนÓรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯรวมกบเครองมอ
ทง6ชนไปนÓเสนอในทประชมกลมผเชยวชาญจÓนวน13ทานเพอรบฟงความคดเหนแลวนÓ
ขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
7
การวจยระยะท 3การศกษาผลของการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
กลมตวอยางทใชในการศกษาผลของการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯเปนผบรหาร
และครในโรงเรยนสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน12โรงเรยนซงมความพรอม
ดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารและสมครใจเขารวมโครงการวจยกลมตวอยางเปนผบรหาร
6คนและคร44คนรวม50คนและแบงกลมตวอยางเปนกลมควบคมและกลมทดลองโดยการ
คดเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงและสมกลมตวอยางเขากลมทดลองและกลมควบคมตามประเภท
ของโรงเรยนไดแกโรงเรยนมธยมศกษาโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา
ไดกลมควบคมเปนคร23คนและกลมทดลองเปนคร21คนและผบรหารโรงเรยน6คน
ทงนกลมตวอยางทเปนกลมควบคมดÓเนนกจกรรมพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
ในระดบท1คอการสะสมผลงานหรอหลกฐานในแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบกลมทดลอง
ดÓเนนกจกรรมพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสในระดบท 3 โดยดÓเนนการครบ 9 ขนตอน
ตามรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
เครองมอทใชในการศกษาผลของการใชรปแบบฯ คอ ระบบการจดการแฟมสะสมงาน
อเลกทรอนกสบนเวบ โปรแกรมบนทกและโปรแกรมแสดงผลแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสของคร
แบบออฟไลน คมอการใชงานระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสบนเวบ แบบประเมน
ความสามารถในการจดการเรยนร และแบบสอบถามความคดเหนตอการใชรปแบบแฟมสะสมงาน
อเลกทรอนกสฯซงผานการประเมนคณภาพจากผเชยวชาญในการวจยระยะท2
ในการเกบรวบรวมขอมลผเชยวชาญจÓนวน3ทานไปสงเกตการจดการเรยนร แผนการ
จดการเรยนรสอและอปกรณตางๆและประเมนความสามารถในการจดการเรยนรของครกลมตวอยาง
ในชวงกอน ระหวาง และหลงการดÓเนนการตามรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครท
ผวจยไดพฒนาขนและเมอสนสดการดÓเนนการผวจยใหกลมตวอยางทÓแบบสอบถามความคดเหน
ตอการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
การวเคราะหขอมลผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมลดงน1)การหาคาสมประสทธสหสมพนธ
เพยรสนเพอหาความสอดคลองของคะแนนการประเมนความสามารถการจดการเรยนรจากผเชยวชาญ
3 ทานเปนรายค 2) การหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนทมตอรปแบบ
แฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ ของกลมตวอยาง 3) การวเคราะหความแปรปรวนแบบ
วดซÓเพอหาปฏสมพนธระหวางการวดความสามารถในการจดการเรยนรและกลมและความแตกตาง
ของคาเฉลยของคะแนนความสามารถในการจดการเรยนรของกลมควบคมและกลมทดลองระหวาง
กอนการทดลองระหวางการทดลองและหลงการทดลอง
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
8
ทงนในการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซÓไดทดสอบขอตกลงเบองตนดงน1)การทดสอบ
การแจกแจงปกตของคะแนนการวดความสามารถในการจดการเรยนรดวยKolmogorov-Smirnov
พบวาคะแนนมการแจกแจงปกตทงคะแนนกอนการทดลอง(Sig.=0.176)คะแนนระหวางการทดลอง
(Sig.=0.688)และคะแนนหลงการทดลอง(Sig.=0.803)2)การวเคราะหความเทากนของ
เมตรกซความแปรปรวนรวมดวย Box’s Test of Equality of CovarianceMatrices พบวา
ไมแตกตางกนอยางมนยสÓคญทางสถตท.01
การวจยระยะท 4การนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
การนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ ของการวจย เปนการนÓผลทไดจาก
การศกษาผลของการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯมาปรบปรงแกไขและนÓเสนอนÓเสนอ
ตอทประชมกลมผเชยวชาญดานแฟมสะสมงานหรอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสดานการพฒนาคร
และบคลากรทางการศกษาดานการประเมนรบรองมาตรฐานวชาชพครดานการเรยนอเลกทรอนกส
ดานการพฒนานวตกรรมทางการศกษา ผบรหารและครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษา
ขนพนฐานรวมจÓนวน11ทานแสดงความเหนและรบรองรปแบบ
เครองมอทใชในการวจยในระยะท4นไดแกแบบรบรองรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ
โดยนÓขนตอนของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ ในการวจยระยะท 3 มาสรางเปนแบบ
รบรองรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯโดยแบบประเมนเปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ
(LikertScale)และแบบปลายเปด
การวเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของแบบรบรองรปแบบ
แฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ แลวนÓขอมลและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญมาปรบปรงรปแบบ
ใหมความสมบรณมากทสด
ผลการวจย 1.การศกษาสภาพการจดการเรยนรและความตองการของครและผเกยวของ
การศกษาสภาพการจดการเรยนรในปจจบนของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการ
การศกษาขนพนฐาน พบวา การจดการเรยนรในปจจบนมการปฏบตในสภาพจรงอยระดบปฏบต
มากทสดในหวขอเรองการใหความเปนกนเองกบผเรยนทงในและนอกหองเรยนตลอดจนใหคÓแนะนÓ
หรอใหคÓปรกษาแกผเรยนทงดานการเรยนและปญหาสวนตวมากทสด(4.30)และครมความตองการ
ในการปฏบตในการจดการเรยนรในปจจบนอยระดบตองการมากทสดในหวขอเรองการใหความเปน
กนเองกบผเรยนทงในและนอกหองเรยนตลอดจนใหคÓแนะนÓหรอใหคÓปรกษาแกผเรยนทงดาน
การเรยนและปญหาสวนตวมากทสด(4.60)
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
9
การประเมนและการจดลÓดบความสÓคญความตองการจÓเปนเกยวกบการพฒนาคร
ดานสภาพการจดการเรยนรในปจจบนของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
พบวากลมตวอยางมความตองการจÓเปนในทกดานโดยมคาPNIModifiedอยระหวาง0.09ถง0.19
รายการความตองการจÓเปนทพบวามคา PNIModified สงทสดมความสÓคญเปนลÓดบทหนงคอ
ดานกระบวนการใชสอการเรยนรและแหลงเรยนร(0.19)
ในการวเคราะหขอมลสภาพการปฏบตและความตองการในการพฒนาตนเองของคร
ในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานพบวาผตอบแบบสอบถามมสภาพจรงทปฏบต
และความตองการในการพฒนาตนเองอยระดบปฏบตมากทสดในหวขอเรองการทบทวนหรอพจารณา
ถงความกาวหนาทางวชาชพครอยเสมอมากทสด(3.89)ผตอบแบบสอบถามมความตองการในการ
ปฏบตในการพฒนาตนเองอยระดบตองการมากทสดในหวขอเรองการนÓขอมลทไดจากการประเมน
ตนเองมากÓหนดเปาหมายเพอพฒนาทางวชาชพของตนเอง(4.50)
เมอวเคราะหผลการประเมนและการจดลÓดบความสÓคญความตองการจÓเปนในการ
พฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พบวา กลมตวอยาง
มความตองการจÓเปนในทกดานโดยมคาPNIModifiedอยระหวาง0.13ถง0.20รายการความ
ตองการจÓเปนทพบวามคาPNIModifiedสงทสดมความสÓคญเปนลÓดบทหนงคอการประชมปรกษา
หารอกบหวหนาหรอผบงคบบญชาเกยวกบการวางแผนพฒนาตนเอง (0.20) และการเพมความร
และทกษะการใชประโยชนจากสออเลกทรอนกสและอนเทอรเนตในการจดเกบขอมลและผลงานของ
ตนเองอยเสมอ(0.20)
การศกษาทกษะการใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของครพบวากลมตวอยาง
สวนใหญมประสบการณการใชอนเทอรเนตเฉลย1-5ป(รอยละ55.10)และโดยเฉลยใชอนเทอรเนต
เฉลย1-3ครงตอสปดาห(รอยละ79.90)และสวนใหญใชอนเทอรเนต1-2ชวโมงตอครง(รอยละ
67.30)กลมตวอยางสวนใหญมความรความสามารถในการใชอปกรณคอมพวเตอร(รอยละ86.20)
มความสามารถในการใชบรการอนเทอรเนต(รอยละ80.00)และกลมตวอยางสวนใหญเคยนÓความร
ทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาใชทÓงานในการจดการเรยนการสอน(รอยละ91.80)
การศกษาประสบการณในการใชงานแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสพบวากลมตวอยาง
มประสบการณในการใชแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสทกดานอยในระดบปานกลางและระดบนอย
โดยมประสบการณมากทสดดานการมประสบการณในการพฒนาแฟมสะสมงานครเพอพฒนาวชาชพ
(3.26)
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
10
การศกษาสภาพความพรอมของโรงเรยนในการใชแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส พบวา
โรงเรยนสนบสนนใหบคลากรในโรงเรยนเขารวมกจกรรมทางวชาการเกยวกบการพฒนาวชาชพคร
(3.92) มากทสด รองลงมาคอ โรงเรยนสนบสนนใหบคลากรครในโรงเรยนบรณาการเทคโนโลย
สารสนเทศและการสอสารในการจดการเรยนร(3.83)และโรงเรยนสนบสนนใหบคลากรครในโรงเรยน
สะทอนความคดและประเมนตนเองเพอพฒนาความสามารถในการจดการเรยนร(3.76)ตามลÓดบ
การศกษาสภาพความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของโรงเรยนพบวา
ผบรหารโรงเรยนสวนใหญรอยละ77.04มความเหนวาโรงเรยนมความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศ
และการสอสารเพยงพอทจะใหบคลากรครสามารถพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบคร
เพอพฒนาความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของคร
2.รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครเพอสงเสรมความสามารถในการจดการ
เรยนร และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
ประกอบดวยรายละเอยด2ดานไดแกองคประกอบของแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
ม 7 องคประกอบ และขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ 9 ขนตอน
ดงภาพ1และ2
ทงนจากการประเมนรบรองรปแบบของผเชยวชาญพบวาองคประกอบของรปแบบแฟม
สะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯมความเหมาะสมอยในระดบมากทกองคประกอบและขนตอน
การพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯมความเหมาะสมในระดบมากทสดเปนสวนใหญโดยขนตอน
ท1การเตรยมเครองมอและเตรยมผเกยวของกบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสและขนตอนท10
การประเมนผลแฟมสะสมงานสÓหรบนÓเสนอมความเหมาะสมในระดบมากและเหนวารปแบบแฟม
สะสมงานอเลกทรอนกสฯมความเหมาะสมตอการนÓไปใชในการพฒนาความสามารถในการจดการ
เรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของครในระดบมากทสดและสามารถนÓไปใชในสถานการณจรง
ไดในระดบมาก
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
11
ภาพ 1รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
12
ภาพ 2ขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
13
3.การศกษาผลการใชรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
3.1 มปฏสมพนธระหวางกลมและการวดความสามารถในการจดการเรยนรอยางมนย
สÓคญทางสถตทระดบ.05และมความแตกตางระหวางกลมควบคมและกลมทดลองอยางมนยสÓคญ
ทางสถตทระดบ.05โดยกลมทดลองมแนวโนมสงกวากลมควบคมนอกจากนยงพบความแตกตาง
ระหวางการวดความสามารถในการจดการเรยนรกอนระหวางและหลงการทดลองของทงกลมควบคม
และกลมทดลองอยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ .05 และทงกลมควบคมและกลมทดลองมความ
แตกตางระหวางคะแนนความสามารถในการจดการเรยนรกอนระหวางและหลงการทดลองโดยม
แนวโนมเพมสงขนตามลÓดบดงตาราง1และตาราง2
ตาราง 1 การวเคราะหปฏสมพนธระหวางกลมและการวดความสามารถในการจดการเรยนรของครโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซÓ
แหลงความแปรปรวน SS Df MS F Sig.
ระหวางสมาชกกลมสมาชก
938.1633599.345
142
938.16385.699
10.947 .002*
ภายในสมาชกการวดปฏสมพนธระหวางกลมและการวดปฏสมพนธระหวางการวดและสมาชก
3747.101229.2051137.126
2284
1873.550114.60213.537
138.4008.466
.000*
.000*
*p<0.05
ตาราง 2 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนความสามารถในการจดการเรยนรของครกอนระหวางและหลงการทดลอง
คะแนนความสามารถในการจดการเรยนร
กลมควบคม กลมทดลอง
X S.D. X S.D.
กอนการทดลองระหวางการทดลองหลงการทดลอง
3440.6443.65
5.816.946.98
35.6347.4351.24
6.594.935.03
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
14
3.2 มปฏสมพนธระหวางกลมและการวดการวางแผนพฒนาตนเองของครอยางมนยสÓคญ
ทางสถตทระดบ.05และมความแตกตางระหวางกลมควบคมและกลมทดลองอยางมนยสÓคญทางสถต
ทระดบ .05 โดยกลมทดลองมแนวโนมสงกวากลมควบคมนอกจากนยงพบความแตกตางระหวาง
การวดการวางแผนพฒนาตนเองกอนระหวางและหลงการทดลองของทงกลมควบคมและกลมทดลอง
อยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ.05ทงนกลมควบคมมคะแนนการวางแผนพฒนาตนเองกอนและ
หลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ.05โดยคะแนนหลงการทดลองมแนวโนม
สงกวากอนการทดลองสวนคะแนนกอนการทดลองและระหวางการทดลองและระหวางการทดลอง
กบหลงการทดลองไมแตกตางกนในขณะทกลมทดลองมความแตกตางระหวางคะแนนการวางแผน
พฒนาตนเองกอนระหวางและหลงการทดลองอยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ.05โดยมแนวโนม
เพมสงขนตามลÓดบดงตาราง3และตาราง4
ตาราง 3 การวเคราะหปฏสมพนธระหวางกลมและการวดการวางแผนพฒนาตนเองของครโดยใช
การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซÓ
แหลงความแปรปรวน SS Df MS F Sig.
ระหวางสมาชกกลมสมาชก
2740.909623.739
142
2740.90914.851
184.561 .000*
ภายในสมาชกการวดปฏสมพนธระหวางกลมและการวดปฏสมพนธระหวางการวดและสมาชก
1768.8881536.825383.615
2284
884.444768.4124.567
193.666168.259
.000*
.000*
*p<0.05
ตาราง 4 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนการวางแผนพฒนาตนเองของครกอน
ระหวางและหลงการทดลอง
คะแนนการวางแผนพฒนาตนเอง
กลมควบคม กลมทดลอง
X S.D. X S.D.
กอนการทดลองระหวางการทดลองหลงการทดลอง
18.8119.3619.36
0.691.281.20
18.7030.6535.56
0.973.815.56
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
15
3.3 ครกลมควบคมมความเหนวาองคประกอบและขนตอนของรปแบบแฟมสะสมงาน อเลกทรอนกสสÓหรบครฯมความเหมาะสมในระดบมากและครกลมทดลองมความเหนวาองคประกอบและขนตอนของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯมความเหมาะสมในระดบมากทสด
4.การนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
การนÓเสนอรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯตอทประชมกลมผเชยวชาญดานแฟมสะสมงานหรอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสดานการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาดานการประเมนรบรองมาตรฐานวชาชพครดานการเรยนอเลกทรอนกสดานการพฒนานวตกรรมทางการศกษา ผบรหารและครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน รวมจÓนวน 11ทานและผเชยวชาญไดประเมนรบรองรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯพบวารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ มความเหมาะสมในระดบมากทสดในทกประเดนโดยรายละเอยดทสÓคญไดแกดานองคประกอบของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ(X=4.83,S.D.=0.38)ดานขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ(X=4.88, S.D. = 0.33) รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ เหมาะสมตอการสงเสรมความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของคร(X=4.91,S.D.=0.30)และโดยภาพรวมของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯสามารถนÓไปใชในสถานการณจรงได(X=4.82,S.D.=0.40)ดงแสดงในตาราง5
ตาราง 5คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานจากการประเมนรบรองรปแบบแฟมสะสมงาน อเลกทรอนกสสÓหรบครฯของผเชยวชาญ
ขอคÓถาม X S.D. ความหมาย
1.หลกการของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ2.วตถประสงคของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ3.แผนภาพแสดงรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ4.องคประกอบของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ5.ขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสฯ6.วธการนÓรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯไปใช7.เงอนไขการนÓรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯไปใช8.รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯเหมาะสมตอ
การสงเสรมความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของคร
9.โดยภาพรวมของรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ สามารถนÓไปใชในสถานการณจรงได
5.004.914.734.834.884.824.734.91
4.82
0.000.300.470.380.330.400.470.30
0.40
มากทสดมากทสดมากทสดมากทสดมากทสดมากทสดมากทสดมากทสด
มากทสด
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
16
อภปรายผลการวจย 1.รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯทผวจยพฒนาขนสงเสรมความสามารถ
ในการจดการเรยนรของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
จากผลการวจยแสดงใหเหนวารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯสงเสรม
ความสามารถในการจดการเรยนรทงนเนองจากในขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
สÓหรบครสงเสรมการประเมนสมรรถนะตนเองการกÓหนดเปาหมายในการพฒนาตนเองทางวชาชพคร
การสะทอนความคดและประเมนตนเองดานการจดการเรยนรและการพฒนาทางวชาชพซงจะชวยให
ครมองเหนจดเดนและจดดอยในงานของตนเอง และมองหาวธการแกไขปญหาในการจดการเรยนร
อยางมเหตผลทÓใหเกดการปฏบตแบบสะทอนตามแนวคดของMcKay(2002)ทเสนอวาการปฏบต
แบบสะทอนทÓใหครเปนอสระจากพฤตกรรมทเคยปฏบตเปนประจÓ ทÓใหครจดการเรยนรไดอยาง
สรางสรรค และประสบความสÓเรจมากกวาเดม รวมถงชวยแกปญหาในการจดการเรยนรดวย ซง
สอดคลองกบงานวจยของAten(2004)ซงไดศกษาเกยวกบการเขยนบนทกการเรยนรเพอสงเสรม
การสะทอนและการตดสนอยางมออาชพของครผลการวจยพบวากลมตวอยางชใหเหนวาครคนพบ
คณคาของมออาชพในการเขยนบนทกสะทอนความคด และการเขยนบนทกสะทอนความคดทÓให
เกดการพฒนาแบบมออาชพ
2.รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ ทผวจยพฒนาขนสงเสรมการวางแผน
พฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
จากผลการวจยแสดงใหเหนวารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯสงเสรม
การวางแผนพฒนาตนเองของครทงนเนองจากผวจยไดบรณาการแนวคดการวางแผนพฒนาตนเอง
ของLuthans(1981)NationalScienceTeachersAssociation(2010)และชชรนทรชวนวน
(2553)เขากบขนตอนการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯซงประกอบดวยขนตอน
สÓคญดงน1)การประเมนสมรรถนะตนเอง2)การกÓหนดเปาหมายในการพฒนาตนเอง3)การ
วางแผนพฒนาตนเอง 4) การปฏบตงาน พฒนาตนเอง และเกบรวบรวมผลงานหรอหลกฐาน
ในแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส5)การตดตามผลและทบทวนโดยการสะทอนความคดตอผลงาน
และแผนพฒนาตนเองเปนระยะและการประเมนตนเองตลอดจนการประเมนความกาวหนาทางอาชพ
ของตนเอง6)การสรางแฟมสะสมงานสÓหรบความสÓเรจของตนโดยการคดเลอกผลงานเพอจดทÓ
แฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบนÓเสนอ การนÓเสนอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส และการ
ประเมนแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
17
ทงนในการประเมนสมรรถนะตนเอง การกÓหนดเปาหมายในการพฒนาตนเอง และ
การวางแผนพฒนาตนเอง ขนตอนเหลานทÓใหครเหนความสÓคญของกจกรรมและเกดความสนใจ
ในการทÓกจกรรมและการวางแผนพฒนาตนเองทÓใหครเปนผกÓหนดการเรยนรและพฒนาตนเอง
ซงสอดคลองกบงานวจยของMcCollum and Chester (2000) ซงพบวาบคคลสามารถพฒนา
ตนเองไดเมอมการพฒนาจากความตองการภายในตนเองนอกจากนการไดรบขอมลจากผบงคบบญชา
และเพอนรวมงานกสงเสรมการวางแผนพฒนาตนเองเชนกนในดานการปฏบตงานพฒนาตนเอง
และเกบรวบรวมผลงานหรอหลกฐานในแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส การตดตามผลและทบทวน
โดยการสะทอนความคดตอผลงานและแผนพฒนาตนเองเปนระยะและการประเมนตนเองตลอดจน
การประเมนความกาวหนาทางอาชพของตนเองซงสอดคลองกบงานวจยของAten (2004) ซงได
ศกษาเกยวกบการเขยนบนทกการเรยนรเพอสงเสรมการสะทอนและการตดสนอยางมออาชพของคร
ผลการวจยพบวากลมตวอยางชใหเหนวาครคนพบคณคาของมออาชพในการเขยนบนทกสะทอน
ความคดและการเขยนบนทกสะทอนความคดทÓใหเกดการพฒนาแบบมออาชพในดานการสรางแฟม
สะสมงานสÓหรบความสÓเรจของตนโดยการคดเลอกผลงานเพอจดทÓแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
สÓหรบนÓเสนอการนÓเสนอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสและการประเมนแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
กระบวนการนจะชวยสงเสรมใหครไดวเคราะหเกยวกบการพฒนาตนเองและความเจรญกาวหนาของตน
ไดสะทอนความคดเกยวกบผลงานทผานมาและใหขอเสนอแนะถงสงทพฒนาตอไปอยางมเหตผล
(บรชยศรมหาสาคร,2541;ประกอบกรณกจ,2550)ทงนการนÓเสนอแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
ตอผเกยวของจะทÓใหเกดการยอมรบคณคาของผลงานและสรางความภาคภมใจใหแกครผพฒนา
แฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบการประเมนจะชวยใหครผพฒนาแฟมสะสมงานมสวนรวมในการ
ประเมนไดคดวเคราะหและตดสนคณคาในงานของตนตลอดจนไดขอมลปอนกลบจากผบงคบบญชา
และเพอนคร(Airasian&Gullicksonอางถงในบรชยศรมหาสาคร,2545;อทมพรจามรมาน,
2540)
ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนÓผลการวจยไปใช
1.สถาบน โรงเรยน หรอหนวยงานทนÓรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
ไปใชตองมการเตรยมความพรอมโดยเตรยมเครองมอและเตรยมผเกยวของกบการพฒนาแฟมสะสม
งานอเลกทรอนกส
2.สถาบน โรงเรยน หรอหนวยงานทนÓรปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
ไปใชควรใหความสÓคญกบการมสวนรวมในการพฒนาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครของ
ผเกยวของ3ฝายไดแกผบงคบบญชาครอาจารยและเพอนครทงนในการประเมนสมรรถนะคร
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
18
รวมถงการประเมนความสามารถในการจดการเรยนรของผบงคบบญชาควรเปนผบงคบบญชาชนตน
และเพอนครควรเปนเพอนครทอยในกลมสาระเดยวกน
3.ในการประเมนสมรรถนะครความสามารถในการจดการเรยนรแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
สÓหรบนÓเสนอ รวมถงผลงานอนๆ ควรใชเกณฑการประเมนแบบรบรกสแบบแยกองคประกอบ
ซงจะทÓใหการประเมนเกดความชดเจน และชวยใหครอาจารยสามารถพฒนาตนเองจากการไดรบ
สารสนเทศจากการประเมนดงกลาวอกดวย
ขอเสนอแนะสÓหรบการวจยครงตอไป
1.จากการศกษาความคดเหนของกลมทดลองพบวาแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯ
พฒนาความรและทกษะทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ซงกลมทดลองมความเหน
ในระดบมากทสดดงนนจงควรมการทดลองใชแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครโดยบรณาการ
รวมกบแนวคดการจดการเรยนรโดยใชไอซทเปนฐาน
2.เครองมอทสÓคญสÓหรบการวจยครงนคอระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกส
โปรแกรมบนทกแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสและโปรแกรมแสดงแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสแบบ
ออฟไลนซงพฒนาขนภายใตขอบเขตของการวจยครงนอยางไรกตามผเชยวชาญในการรบรองรปแบบ
เหนวามความใกลเคยงกบมาตรฐานทางวชาชพและการประเมนวทยฐานะดงนนจงควรมการพฒนา
ระบบการจดการแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทตอบสนองตอการประเมนวทยฐานะของคร
3.รปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครฯพฒนาขนภายใตขอบเขตการวจยซงมงเนน
การสงเสรมความสามารถในการจดการเรยนร แตการแบงปนความรและการสรางชมชนแหงการเรยนร
กเปนเรองทมความสÓคญดงนนจงควรมการพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบคร
ภายใตแนวคดดงกลาว
รายการอางองชชรนทรชวนวน.(2553).คมอการจดทÓแผนพฒนาสมรรถนะตนเองสÓหรบครและบคลากรทาง
การศกษา.สถาบนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษา.
บรชย ศรมหาสาคร. (2541). การสรางและการใชแฟมสะสมงาน. Portfolio Plus in Action.
กรงเทพมหานคร:สÓนกพมพอกษรเจรญทศน.
บรชยศรมหาสาคร.(2545).แนวคดทฤษฎของแฟมผลงานคร.กรงเทพมหานคร:บคพอยท,2545.
ประกอบกรณกจ.(2550).การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสโดยใชการประเมนตนเอง
เพอสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของนสตนกศกษาฝกประสบการณวชาชพคร.
วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑตจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
◆ ประกอบ กรณกจ และ พทกษ โสตถยาคม ◆
19
ปรชา วชราภย. (ม.ป.ป.). การบรหารผลการปฏบตงาน. เขาถงจาก http://www.ocsc.go.th/ocsccms/uploads/File/05-%20PM_1_.pdf
สÓนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา.(2549).มาตรฐานการศกษาตวบงช และเกณฑการพจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอก.กรงเทพมหานคร.
สวมลวองวานชและคณะ.(2552).การวเคราะหกระบวนการพฒนาการศกษาของโรงเรยนภายหลงการประเมนภายนอกรอบแรก.กรงเทพมหานคร:สÓนกงานเลขาธการสภาการศกษา.
สวมลวองวานช.(2548).กลยทธทางเลอกเพอพฒนาวฒนธรรมและสมรรถภาพการวจยและประเมนครมออาชพในฐานะผนÓการเปลยนแปลงในการขบเคลอนสโรงเรยนฐานความร: การวจยประเมนความตองการจÓเปนแบบสมบรณ.วารสารวธวทยาการวจย, 18(2):193-211.
อทมพร(ทองอไทย)จามรมาน.(2540).แฟมสะสมงานของนกเรยน คร ศกษานเทศก และผบรหารโรงเรยน เพอการพฒนานกเรยน.กรงเทพมหานคร:หจก.ฟนนพบบลชชง.
Airasian,P.W.&Gullickson,A.R.(2000).Teacher Self-Evaluation Tool Kit.CA:Corwin.
Aten,L.L.(2004).Using guided learning journals to foster reflection and professional judgement in teachers.EdD.TheUniversityofTexasAtSanAntonio.DAI-A64/11.
Barrett,H.C.(2000).Electronic Portfolios = Multimedia Development + Portfolio Development: The Electronic Portfolio Development Process.Retrievedfromhttp://transition.alaska.edu/www/portfolios/EPDevProcess.html#eval
Barrett,H.C.(2000).How to create your own electronic portfolio.Retrievedfromhttp://transition.alaska.edu/www/portfolios/howto/index.html
Burgess,G.W.&Holmes,B.D.(2000). Producing A Professional Portfolio.Arkansas:ConwayPublishing.
Forker,E.J.&Mcdonald,E.M.(1996).PerspectiveonAssessment.MethodologicTrends in theHealthcareProfession:PortfolioAssessment.Nurse Educator, 21(5):9-10.
Henniger,M.L.(2004).The teaching experience: An introduction to reflective practice. NewJersey:PearsonEducation.
Luthans,F.(1981). Organizational Behavior.Tokyo:McrawHills.Marcy,T.(2003). Self Assessment (as Practiced by Alverno College Students, with
Faculty Direction).Retrievedfromhttp://www.lakeland.edu/assessment/pdfs/selfassessment25Aug03.pdf
◆ การพฒนารปแบบแฟมสะสมงานอเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนร ◆
และการวางแผนพฒนาตนเองของครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
20
McCollum&Chester,B.(2000).Self-development and the spontaneous expression of
leadership behaviors.DissertationAbstracts International.p.1509,RetrievedOctober, 2000.fromhttp://proxy.car.chula.ac.th/cgiproxy/redir.cgi?did=731964891 &sid=2&Fmt=2&clientId=12345&RQT=309&VName=PQD
McKay,S.L.(2002).The reflective teacher: a guide to classroom research.Singapore:
SEAMEORegionalLanguageCentre.
NationalScienceTeachersAssociation.(2010).Steps to Developing a Personal Profes-
sional Development Plan.Retrievedfromhttp://www.nsta.org/pdfs/pd_steps.pdf
Schon, D. (1987). The reflective practitioner: How professional think in action.
NewYork:BasicBooks.
Shuyan,W. (2004).Learning experiences in developing electronic portfolios in a
Master’s educational technology program: A case study.Ph.D.OhioUniversity.
DAI-A65/05.
กตตกรรมประกาศ บทความนนÓเสนอผลงานวจยจากโครงการวจยเรอง “การพฒนารปแบบแฟมสะสมงาน
อเลกทรอนกสสÓหรบครทมตอความสามารถในการจดการเรยนรและการวางแผนพฒนาตนเองของ
ครในสงกดสÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน”ซงไดรบทนอดหนนการวจยจากสÓนกงาน
คณะกรรมการวจยแหงชาตประจÓป2552คณะผวจยขอขอบคณมาในโอกาสน
21
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
Effects of learning style, school sector and school size on academic achievements of ninth-grade students in northeast area
Suntonrapot Damrongpanit1
Auyporn Ruengtrakul2
ABSTRACT
The three purposes of this research were 1) to explore the factors of learning styles of
ninth-grade student in north-east area 2) to separate groups of student in north-east area by
learning styles indicators and 3) to compare the academic achievement of student in Mathematics,
Sciences, English and Thai language subjects between different learning styles, school sector and
school size. The research samples were 3,382 ninth-grade students in north-east area, divided in
1,307 boys and 2,075 girls, employed by multi-stage random sampling. The research instruments
comprised with the four academic tests of Mathematics, Sciences, English and Thai language
subjects with the item different index (r) between 0.212-0.647, 0.206-0.676, 0.296-0.800, and
0.216-0.676, the item discrimination index (r) between 0.222-0.889, 0.222-1.000, 0.200-1.000,
and 0.200-1.000 and the reliability (KR20) 0.873, 0.886, 0.959 and 0.933 respectively, and
the learning style questionnaire with the discrimination index (rxy) between 0.263-0.732 and
the reliability (a) 0.956. The data analyses were employed descriptive statistics, factor analysis,
three-way MANOVA, One-way MANOVA and Post-hoc comparison by Scheffe’ method.
The three main results reveal 1) 17 indicators of all learning styles, divided in 4 indicators
of activist student, 4 indicators of theorist student, 4 of realistic student, and 5 of pragmatist
student 2) the 3,382 ninth-grade students can be separated in 814 activist students (24.07%),
803 theorist students (23.74%), 883 realistic students (26.11%), and 882 pragmatist students
(26.08%) and 3) the different academic achievements rely on students learning styles, school
sector, and school size. Overall comparing between students learning styles have found the theorist
students were the highest academic achievement whereas the activist students were the lowest
academic achievement.
Keyword: Academic Achievement, Learning Styles, Type of Learning
1 ResearchandDevelopmentinEducationDepartment,FacultyofEducation,MahasarakhamUniversity,Mahasarakham44000.E-mail:[email protected]
2DepartmentofEducationalResearchandPsychology,FacultyofEducation,ChulalongkornUniversity,Bangkok10330.E-mail:[email protected]
22
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
สนทรพจนดÓรงคพานช1
อวยพรเรองตระกล2
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงค 3 ประการคอ 1) เพอศกษาองคประกอบของสไตลการเรยนของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2) เพอจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ และภาษาไทยระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยน สงกดโรงเรยน และขนาดโรงเรยนแตกตางกน กลมตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จÓนวน 3,382 คน เปนนกเรยนชาย 1,307 คน และนกเรยนหญง 2,075 คน ไดรบการสมแบบหลายขนตอน (multi-stage random sampling) เครองมอในการวจยประกอบดวยแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนจÓนวน 4 วชา คอ วชาคณตศาสตร วชาวทยาศาสตร วชาภาษาองกฤษ และวชาภาษาไทย มคาความยากงาย (p) ระหวาง 0.212-0.647, 0.206-0.676, 0.296-0.800 และ 0.216-0.676 คาอÓนาจจÓแนก (r) ระหวาง 0.222-0.889, 0.222-1.000, 0.200-1.000 และ 0.200-1.000 คาความเทยง (KR-20) 0.873, 0.886, 0.959 และ 0.933 ตามลÓดบ และแบบสÓรวจสไตลการเรยน มคาอÓนาจจÓแนก (rxy) ระหวาง 0.263-0.732 และคาความเทยง (a) 0.956 สถตในการวเคราะหขอมล ไดแก สถตเชงบรรยาย (descriptive statistics) การวเคราะหองคประกอบ (factor analysis) การวเคราะหความแปรปรวนตวแปรพหนามสามทาง (three-way MANOVA) การวเคราะหความแปรปรวนตวแปรพหนามทางเดยว (one-way MANOVA) และการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยภายหลงดวยวธเชฟเฟ (Scheffe’)
ผลการวจยไดขอสรปทสÓคญ คอ 1) องคประกอบของสไตลการเรยนในแบบสÓรวจสไตลการเรยนมตวบงชทงสน 17 ตว เปนตวบงชของสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม จÓนวน 4 ตว นกทฤษฎ จÓนวน 4 ตว นกคดวเคราะห จÓนวน 4 ตว และนกปฏบต จÓนวน 5 ตว 2) นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จÓนวน 3,382 คน สามารถจÓแนกสไตลการเรยน ไดนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม จÓนวน 814 คน (24.07%) นกทฤษฎ จÓนวน 803 คน (23.74%) นกคดวเคราะห จÓนวน 883 คน (26.11%) และนกปฏบต จÓนวน 882 คน (26.08%) และ 3) นกเรยนทมสไตลการเรยนแตกตางกนเรยนในโรงเรยนสงกดและขนาดแตกตางกน จะมผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกน ในภาพรวมพบวานกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนสงทสดทง 4 วชา คอ นกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎ ในขณะทนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม มผลสมฤทธทางการเรยนโดยรวมตÓสด
คÓสÓคญ: ผลสมฤทธทางการเรยน, สไตลการเรยน, รปแบบการเรยน
1 ภาควชาวจยและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม จงหวดมหาสารคาม 44000อเมล:[email protected]
2ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพมหานคร10330 อเมล:[email protected]
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
23
ความเปนมาและความสÓคญของปญหา นบแตชวง1950เปนตนมานกการศกษานกจตวทยาและนกวจยหลายทานไดทÓการศกษา
กลไกเกยวกบกระบวนการเรยนรของมนษยอยางจรงจง โดยถอวา “การเรยนร” (learning) เปน
คณลกษณะสÓคญทอยคกบมนษยมาตงแตกÓเนด มสวนสÓคญทชวยใหมนษยสามารถเอาตวรอด
สามารถดÓรงชวตและแกไขปญหาตางๆใหคลคลายรวมถงสามารถพฒนาวทยาการอนนÓไปสความ
เจรญกาวหนานบแตอดตมาจนถงปจจบนดงนนการเรยนรทมประสทธภาพยอมนÓมาสพฒนาการ
ทกดานตงแตพฒนาการของบคคลไปจนถงพฒนาการของสงคมและประเทศชาต ทÓใหศาสตรท
เกยวของกบกระบวนการเรยนรเรมกวางขวางและเกดความชดเจนขนสามารถนÓมาใชอธบายผลจาก
การเรยนรทแตกตางกนของบคคลโดยเฉพาะในบรบททางการจดการศกษาทมงเนนใหนกเรยนเกด
การเรยนรตามเกณฑขนตÓตามหลกสตรการจดการศกษาของแตละประเทศ แมวาองคความรตางๆ
เกยวกบการเรยนรเรมไดรบการศกษาคนควาอยางจรงจงแตกยงมขอบเขตของการนÓผลไปใชในวงแคบ
ซงการนÓไปใชมกอยในประเทศแถบตะวนตก ทÓใหความเชอมโยงขององคความรและการนÓไปใช
ปฏบตพฒนาผเรยนไมไดรบการสานตอเพอใหบรรลผลเทาทควร(สÓนกทดสอบทางการศกษา,2555;
สÓนกงานเลขาธการสภาการศกษา,2555)
ความเคลอนไหวเกยวกบการพฒนาการเรยนรของผเรยนในประเทศไทยมความชดเจนและ
ดÓเนนการเปนระยะเวลานานดงประกาศเจตนารมณในพระราชบญญตการจดการศกษาซงมจดเนน
ในการใหความสÓคญกบความแตกตางระหวางบคคลเพอชทศทางใหบคลากรทางการศกษามงพฒนา
ผเรยนใหมมาตรฐานของผลการเรยนรทมคณภาพ มการกÓหนดสาระสÓคญเกยวกบการสงเสรม
การจดการเรยนรของผเรยนทแสดงใหเหนถงการสงเสรมการเรยนรของผเรยนใหมประสทธภาพสงสด
ตามศกยภาพของผเรยนแตละคน เนนการเรยนรทสะทอนความเปนเอกตตบคคลอยางเทาเทยม
โดยใหมการจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของนกเรยนแตละคน
แนวนโยบายดงกลาวแสดงใหเหนถงทศทางทเหมาะสมในการจดการศกษาเพอยกระดบคณภาพ
ของประชาชนอยางชดเจนสงผลใหเกดการดÓเนนงานทขานรบการพฒนาการจดการศกษาทงระบบ
ทงรปแบบการปรบโครงสรางการบรหารงาน การพฒนาบคลากรทางการศกษา การผลตกÓลงคน
เพอรองรบกบทรพยากรวยเรยน การพฒนารปแบบการสอน การพฒนาความหลากหลายของสอ
การจดการเรยนการสอนรวมถงการประยกตใชเทคโนโลยทมความทนสมยเพอเออตอการเรยนรของ
นกเรยนอยางไรกดผลการดÓเนนการทผานมานบสบปเผยใหเหนถงผลการเรยนรของผเรยนทยงอย
ในระดบไมเปนทนาพอใจมจÓนวนนกเรยนสวนนอยเทานนทบรรลมาตรฐานและสามารถเปนตวแทน
ประเทศไทยไปแขงขนความสามารถทางวชาการในระดบสากลจงเปนทนาคดวาการปฏรประบบการ
จดการศกษาทผานมาในลกษณะตางๆสามารถชวยใหนกเรยนมคณภาพการเรยนรตามความสามารถ
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
24
ของแตละคนจรงหรอไม ยงไปกวานน หากพจารณาในแงความแตกตางระหวางบคคลในการเขาถง
ความรทแตกตางกนแลว มความเปนไปไดวาความหลากหลายของการจดการเรยนรทมอยอาจไม
ครอบคลมความหลากหลายของรปแบบการเรยนรของผเรยน จงเปนผลใหมผเรยนบางกลมเทานน
ทไดรบประโยชนอยางเตมท (Grasha, 2002) ดงนนแนวทางหนงเพอใหเขาใจความตองการทาง
การเรยนรของผเรยนผสอนจะตองทÓความเขาใจในความแตกตางทนกเรยนแตละคนตองการในการ
เขาถงความรอยางถองแทเสยกอน(Graf,Kinshuk,&Liu,2010)
ในทฤษฎการเรยนรระยะแรกของนกวชาการหลายทานเชอวาการเรยนรของมนษยแตละคน
มความแตกตางกนอยางชดเจนอนเปนผลมาจากปจจยหลายประการและเมอพจารณาจÓแนกความ
แตกตางทางการเรยนรของมนษยจะสามารถจดกลมผทมลกษณะการเรยนรคลายคลงกนและแตกตาง
กนไดในลกษณะทเรยกวา “สไตลการเรยน” (learning styles) หรอ “รปแบบทางพทธปญญา”
(cognitivestyles)โดยมหลกฐานชชดวานกเรยนทมสไตลการเรยนทแตกตางกนนนจะมความ
สามารถและความตองการเชงระบบการใชความคดการใชเหตผลรวมถงการแสดงออกทางพฤตกรรม
ทแตกตางกนเพอใหบรรลเปาหมายการเรยนสงเดยวกน(Graf,Kinshuk,&Liu,2010)นกเรยน
คนใดทอยในสภาวะการเรยนทเหมาะสมกบความตองการทางการเรยนรของตนจะสามารถเขาถง
ความรไดโดยงายและประสบความสÓเรจทางการเรยนมากกวานกเรยนทอยในสภาวะทางการเรยนท
ไมเหมาะกบตนเอง (Wintergerst, DeCapua,& Itzen, 2001) กอใหเกดปญหาการเรยนและ
ปญหาสงคมในระยะยาวนอกจากนยงพบวาสไตลการเรยนทแตกตางกนของนกเรยนเปนเครองบงช
ความสามารถพนฐานทสÓคญและสามารถพยากรณความสÓเรจทางการเรยนแตละวชาและการ
ประกอบอาชพในอนาคต(Kolb,1984;Sadler-Smith,2001;Demirbas&Demirkan,2007;
Contessta,Ciardiello,&Periman,2005;Dağ&Gecer,2009)ดวยแนวคดดงกลาวสะทอน
ใหทราบถงบทบาทความสÓคญของสไตลการเรยนสงผลใหเกดการศกษาคนควาเกยวกบสไตลการเรยน
ในปจจบนมากขนและพบแนวคดทเกยวของกบสไตลการเรยนมากมายและครอบคลมคณลกษณะ
ของนกเรยนนอกเหนอจากการอธบายความแตกตางของนกเรยนนอกเหนอจากมตดานพทธปญญา
(cognitivedomain)เพยงมตเดยวในจÓนวนนแนวคดทนาสนใจและไดรบความนยมคอแนวคด
ของKolb(1984)ทเรยกวา“ExperimentalLearningModel”อนมรากฐานการพจารณาความ
แตกตางของกระบวนการเรยนรโดยอาศยองคประกอบสองสวน คอองคประกอบดานการคดและ
องคประกอบดานการปฏบตทÓใหสามารถจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนได4รปแบบคอแบบ
อเนกนย (diverger) แบบซมซบ (assimilator) แบบเอกนย (converger) และแบบประยกต
(accommodator)(สวมลวองวานช,2550)ภายหลงไดรบการนÓไปใชศกษาและปรบปรงแนวคด
โดยHoneyandMumford(1992)ใหมความยดหยนในการนÓไปใชและการแปลผลการจÓแนก
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
25
สไตลการเรยนซงยงคงจดแบงสไตลการเรยนเปน 4 แบบ คอ นกกจกรรม (activist) นกทฤษฎ
(theorist) นกไตรตรอง (realistic) และนกปฏบต (pragmatist) นอกจากน Honey และ
MumfordยงพฒนาแบบสÓรวจสไตลการเรยน(LearningStyleQuestionnaire:LSQ)ทสะทอน
แนวคดในการจÓแนกนกเรยนเผยแพรผานงานวจยของตนจนไดรบการนÓไปใชอธบายความสÓเรจทาง
การเรยนในงานวจยและการคนควาทางวชาการหลายเรองในระดบนานาชาตสÓหรบในประเทศไทยนน
ยงไมพบการนÓมาประยกตใชในการศกษาวจยพบเพยงเครองมอศกษาสไตลการเรยนของGrasha
(2002)ซงเปนแนวคดหนงของการศกษาสไตลการเรยนในชวงระยะกอนหนานเทานน
จากทกลาวมาทงหมดผวจยตงสมมตฐานเกยวกบความเชอมโยงระหวางสไตลการเรยนกบ
สภาวการณทเกดขนเกยวกบปญหาผลการเรยนรของผเรยนยงคงอยในระดบตÓผเรยนขาดทกษะการคด
แทบทกดานไมชอบการเรยนหรอหนเรยนในขณะทนกเรยนบางสวนมผลสมฤทธทางการเรยนด
ชอบเรยนและใฝหาความรจะมความเกยวของเชอมโยงกบการทนกเรยนมสไตลการเรยนรทแตกตางกน
หรอไมทงนการอธบายปรากฏการณดงกลาวผวจยจะยดกรอบแนวคดสไตลการเรยนของHoney
andMumford(1992)ทไดรบการปรบปรงขนใหมจากแนวคดสไตลการเรยนของKolbและจะได
นÓตวแปรสภาพแวดลอมของโรงเรยนเขารวมกรอบการวจยคอขนาดโรงเรยนและสงกดของโรงเรยน
เพอใหไดขอสรปทชดเจนและไดรายละเอยดลกซง ทงยงเปนการพสจนแนวคดเชงทฤษฎวาอทธพล
ของสภาพแวดลอมของโรงเรยนมสวนรวมกบสไตลการเรยนในการบรรลความสÓเรจทางการเรยนของ
นกเรยน(Grasha,2002;Dunn&Dunn,1992)อนจะนÓไปสขอเสนอแนะใหแกผเกยวของนÓไป
ใชเปนแนวทางพฒนาการเรยนรของผเรยนไดชดเจนภายใตเงอนไขทแตกตางกนมากขน
วตถประสงคของการวจย การวจยครงนมวตถประสงคทสÓคญสามประการคอ
1.เพอศกษาองคประกอบของสไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในภาค
ตะวนออกเฉยงเหนอ
2.เพอจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท3ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
3.เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ
และภาษาไทยระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยนสงกดโรงเรยนและขนาดโรงเรยนแตกตางกน
กรอบแนวคดการวจย จากการทบทวนเอกสารทเกยวของ ผวจยไดกÓหนดกรอบแนวคดการวจยทสÓคญ คอ
1) กรอบแนวคดดานผเรยน เนองจากปญหาวจยทตองการศกษามความเกยวของกบอทธพลของ
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
26
สไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท3ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอเพอตองการศกษาภาพ
ความแตกตางของความสามารถทางการเรยนรในเขตทมประชากรทางการศกษาอยเปนจÓนวนมาก
นกเรยนในระดบชนนเปนชวงวยทมความสÓคญทมการเปลยนแปลงทางกายภาพทางอารมณความรสก
รวมถงความสามารถในการเรยนเปนชวงวยทไดรบอทธพลของสภาพแวดลอมไดงายและเกดความ
แตกตางของผลในอนาคตระยะยาวไดอยางมาก ดงนน หากนกเรยน คร หรอผเกยวของสามารถ
ทราบถงขอมลความเชอมโยงระหวางสไตลการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนเพอนÓไปใชประกอบ
การเลอกสายการศกษาตอในอนาคต จะชวยใหผเรยนสามารถตดสนใจเลอกเรยนไดสอดคลองกบ
อตลกษณและความสามารถของตนในอนาคตมากขน 2) กรอบแนวคดดานทฤษฎ การวจยครงน
ผวจยกÓหนดกรอบแนวคดการศกษาสไตลการเรยนตามแนวคดของHoneyและMumfordซงไดรบ
การพฒนาบนพนฐานทฤษฎสไตลการเรยนของ Kolb โดยมการจÓแนกสไตลการเรยนออกเปน
4แบบคอนกกจกรรม(activist)นกทฤษฎ(theorist)นกไตรตรอง(realistic)และนกปฏบต
(pragmatist)เนองจากแนวคดดงกลาวมความเกยวของกบการอธบายตวแปรผลสมฤทธทางการเรยน
ทงดานการจดการศกษาและดานการฝกอบรมรวมถงความชดเจนทางการวดและการแปลผลคะแนน
จงเปนสาเหตหนงททÓใหนกวจยหลายทานนÓแนวคดสไตลการเรยนไปใชในการศกษาวจยทาง
การศกษาหลายเรอง3)กรอบแนวคดดานตวแปรในการวจยแมวาจากความชดเจนของแนวคดและ
ผลการวจยกอนหนานทสนบสนนใหครพจารณาวางแผนการสอนโดยใชแนวคดสไตลการเรยนของ
ผเรยนรวมดวย แตในทางทฤษฏแลว ขอมลจากการวจยสวนใหญยงไมสามารถอธบายอทธพลของ
สไตลการเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนภายใตความแตกตางของบรบทของโรงเรยนได ทÓให
เกดชองวางของการนÓแนวคดเชงทฤษฎไปใชไดอยางชดเจน โดยเฉพาะในบรบทการจดการศกษา
ของประเทศไทยทมความแตกตางของโอกาสทางการเรยนททÓใหเกดความพรอมในการจดการศกษา
ของสถานศกษาทวประเทศดงนนผวจยจงคดเลอกตวแปรขนาดโรงเรยนและสงกดโรงเรยนทเปน
ตวแปรทสามารรถสงเกตไดชดเจนไมมความคลาดเคลอนในการระบหรอการวดซงหากแนวคดในทาง
ทฤษฎเปนจรงวา อทธพลของสภาพแวดลอมมผลตอสไตลการเรยนรและผลสมฤทธทางการเรยน
ยอมจะกอใหเกดผลทแตกตางกนระหวางผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในแตละวชาในทสด
และ4)กรอบแนวคดดานรปแบบการวจยเนองจากการวจยครงนเปนการวจยทเรมทÓการศกษาวจย
เกยวกบสไตลการเรยนและผลสมฤทธทางการเรยนอยางจรงจงผวจยจงออกแบบการวจยในรปแบบ
การวจยเชงสÓรวจซงเปนรากฐานของการวจยเพอใหเขาใจธรรมชาตของตวแปรและอทธพลระหวาง
ตวแปรกอนนÓขอมลไปสการวจยเชงพฒนาในอนาคต ผวจยออกแบบการวดตวแปรผลสมฤทธทาง
การเรยนจÓนวน4วชาเพอใหไดสารสนเทศตอผเกยวของทตองการพฒนาผลสมฤทธของนกเรยน
ในรายวชาดงกลาวทจดไดวามผลการประเมนในระดบชาตในระดบไมเปนทนาพอใจ และออกแบบ
การวดสไตลการเรยนจากแบบสÓรวจสไตลการเรยนทพฒนาจากแบบสÓรวจสไตลการเรยนตามแนวคด
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
27
ของHoneyและMumfordโดยไดทÓการแปลและปรบภาษาใหสามารถสอความกบกลมเปาหมายใหเขาใจไดงายมากกวาการแปล
วธดÓเนนการวจย ประชากร
การวจยครงน กÓหนดขอบเขตของประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอจÓนวน20จงหวดปการศกษา2554ทงในสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา(สพป.)และสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา(สพม.)
กลมตวอยาง
กลมตวอยางในการวจยคอนกเรยนชนมธยมศกษาปท3จÓนวน3,382คนจาก10จงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอไดแกบรรมยนครราชสมาสกลนครสรนทรของแกนมหาสารคามบรรมยอดรธานหนองบวลÓภและหนองคายไดมาจากการสมแบบหลายขนตอน(multi-stagerandomsampling)เรมจากขนแรกใชหนวยการสมคอจงหวดโดยทÓการสมอยางงายมาจÓนวน10จงหวดขนทสองหนวยการสมคออÓเภอโดยการสมอยางงายขนทสามใชหนวยการสมเปนโรงเรยน จÓแนกตามขนาดโรงเรยนและสงกด โดยการสมแบบแบงชน ใชขนาดโรงเรยนและสงกดเปนชนในการสม ขนตอนสดทายสมหองเรยนจากแตละโรงเรยนโดยการสมอยางงาย และจะไมดÓเนนการสมหากโรงเรยนทไดรบการสมมามหองเรยนเพยงหองเดยวผลการสมกลมตวอยางพบวากลมตวอยางจÓแนกเปนนกเรยนชายจÓนวน1,307คน(38.60%)และนกเรยนหญงจÓนวน2,075คน(61.40%)อยในโรงเรยนสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาจÓนวน942คน(27.90%)และสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาจÓนวนจÓนวน2,240คน(72.10%)และหากพจารณาในแงขนาดโรงเรยนจะพบวานกเรยนกลมตวอยางอยในโรงเรยนขนาดเลก1,163คน(34.40%)โรงเรยนขนาดกลาง1,387คน(41.00%)และโรงเรยนขนาดใหญ832คน(24.60%)
ตวแปรในการวจย
ตวแปรอสระมจÓนวน3ตวไดแก
1.สไตลการเรยน (learning styles) จÓแนกเปน 4 แบบ คอ แบบนกกจกรรม แบบ นกทฤษฎแบบนกคดวเคราะหและแบบนกปฏบต 2.สงกดของโรงเรยน(schoolsector)จÓแนกเปน2สงกดคอสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา(สพป.)และสงกดสÓนกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา(สพม.) 3.ขนาดโรงเรยน(schoolsize)จÓแนกเปน3ขนาดคอโรงเรยนขนาดเลกโรงเรยนขนาดกลางและโรงเรยนขนาดใหญ
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
28
ตวแปรตามมจÓนวน4ตวคอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรผลสมฤทธทาง
การเรยนวชาวทยาศาสตร ผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาองกฤษ และผลสมฤทธทางการเรยน
วชาภาษาไทย
เครองมอวจย
เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยเครองมอ2ประเภทไดแก
1.แบบสÓรวจสไตลการเรยน
จากกรอบแนวคดการวจยทมวตถประสงคเพอศกษาแนวคดการจดจÓแนกสไตลการเรยน
ของนกเรยนตามแนวคดของHoneyandMumford(1992)ทไดจดกลมสไตลการเรยนของนกเรยน
ไว4กลมประกอบดวยสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม(activist)นกทฤษฎ(theorist)นกคด
วเคราะห (realistic) และนกปฏบต (pragmatist) มจดเนนในการมงอธบายรปแบบการเขาถง
ความรของนกเรยนทแตกตางกนของนกเรยนในชวงอายวยรนไดด ทงน Honey และMumford
ยงไดพฒนาแบบสÓรวจสไตลการเรยนทง4แบบมลกษณะเปนมาตรประมาณคา4ระดบจÓนวน
80ขอตามแนวคดของHoneyและMumfordทมเครองมอทใชเปนมาตรฐานสากลผวจยไดทÓ
การแปลและใชการพจาณาความหมายจากผเชยวชาญดานภาษาทใชและการทดลองเกบรวบรวมขอมล
ทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท3จÓนวน71คนจงหวดอบลราชธานผลการดÓเนนการ
พบวา แบบสÓรวจสไตลการเรยนมคณภาพผานเกณฑรายขอและทงฉบบ โดยมคาอÓนาจจÓแนก
(item-totalcorrelation)ของขอคÓถามทระดบนยสÓคญ.05ระหวาง0.263-0.732และคาความ
เทยง(α)0.956รายละเอยดดงตาราง1
ตาราง 1 คณภาพของแบบสÓรวจสไตลการเรยน
สไตลการเรยน จÓนวนขอ rXY a
นกกจกรรม(activist) 20 0.288-0.636 0.822
นกทฤษฎ(theorist) 20 0.296-0.515 0.831
นกคดวเคราะห(realistic) 20 0.304-0.633 0.870
นกปฏบต(pragmatist) 20 0.263-0.732 0.860
รวม 80 0.263-0.732 0.956
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
29
2.แบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน
ผวจยไดดÓเนนการพฒนาแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนขนจÓนวน4ฉบบฉบบละ
1 วชา ประกอบดวยวชาคณตศาสตร วชาวทยาศาสตร วชาภาษาองกฤษ และวชาภาษาไทย
ซงแบบทดสอบดงกลาวเปนแบบทดสอบองกลมชนด4ตวเลอกแตละวชาผานการพจารณาความตรง
เชงเนอหาจากผเชยวชาญในเนอหาวชาละ3ทานจนไดขอสอบรายขอทเหมาะสมจงนÓไปทดลองใช
กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท3จงหวดอบลราชธานจÓนวน2หองหองละ2วชาจากการสม
หองแรกมจÓนวนนกเรยน34คนทดลองสอบวชาคณตศาสตรและวชาวทยาศาสตรสวนหองท2
จÓนวนนกเรยน 37 คน ทดลองสอบวชาภาษาองกฤษและวชาภาษาไทย แลวนÓผลการสอบมา
วเคราะหเพอพจารณาคณภาพรายขอและทงฉบบแลวคดเลอกขอทผานเกณฑรวมฉบบเพอนÓไปใช
รวบรวมขอมลวจยระยะเวลาในการทÓขอสอบวชาละ1ชวโมงรายละเอยดดงดงตาราง2
ตาราง 2คณภาพของแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน
วชา จÓนวนนกเรยน จÓนวนขอ p r KR-20
คณตศาสตร 34 30 0.212-0.647 0.222-0.889 0.873
วทยาศาสตร 34 35 0.206-0.676 0.222-1.000 0.886
ภาษาองกฤษ 37 46 0.296-0.800 0.200-1.000 0.959
ภาษาไทย 37 50 0.216-0.676 0.200-1.000 0.933
การเกบรวบรวมขอมล
ภายหลงจากทดÓเนนการสมกลมตวอยางและพฒนาเครองมอวจยเสรจสนผวจยไดประสานงาน
กบผอÓนวยการของสถานศกษาทไดรบการสมเพอขอความอนเคราะหรวบรวบขอมลโดยทÓการชแจง
วตถประสงคชนดของเครองมอระยะเวลากลมผใชเครองมอตลอดจนการใชผลการวเคราะหขอมล
จากสถานศกษาโดยไดกÓหนดนดหมายการรวบรวมขอมลและยนยนการเขาเกบรวบรวมขอมลอกครง
กอนวนดÓเนนการอยางนอยสามวน ขอมลทตองการเปนขอมลจากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3
จากการใชเครองมอ5ฉบบตอนกเรยน1คนจÓแนกเปนแบบทดสอบ4ฉบบ(4วชา)ใชเวลา
ฉบบละ1ชวโมงและแบบสÓรวจสไตลการเรยน1ฉบบไมจÓกดเวลาในการใหขอมลผลการรวบรวม
ขอมลพบวาการเกบรวบรวมขอมลตอหนงโรงเรยนใชเวลาระหวาง3-10วนรวมระยะเวลารวบรวม
ขอมลทงสนเปนเวลา 3 เดอน ระหวางเดอนพฤศจกายน2554-กมภาพนธ 2555 ไดขอมลจาก
นกเรยนจÓนวน3,382คนใน110โรงเรยนจาก10จงหวดในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
30
การวเคราะหขอมล
ภายหลงจากการรวบรวมขอมลและตรวจสอบความครบถวน ถกตองของขอมลแลว ผวจย
จงทÓการจดเครองมอทง 5 ฉบบเขาชดตามหมายเลขรหสเครองมอวจยเพอนÓไปบนทกขอมล
จดกระทÓกบคะแนนเพอใหไดตวแปรตามกรอบแนวคดการวจยศกษาลกษณะของผใหขอมลในเบองตน
รวมถงลกษณะเบองตนของตวแปรทศกษาเชนคาเฉลยการกระจายของขอมลขอสงเกตจากตวแปร
ทเกยวของดวยสถตเชงบรรยาย(descriptivestatistics)จากนนจงดÓเนนการวเคราะหขอมลเพอ
ทดสอบสมมตฐานการวจยในลÓดบถดไป
ในการวเคราะหขอมลตามวตถประสงคขอแรกผวจยนÓขอมลจากแบบสÓรวจสไตลการเรยน
ของนกเรยนมาจดชดขอคÓถามทใชระบสไตลการเรยนแตละสไตลได4ชดชดละ20ขอแลวทÓการ
วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหองคประกอบเชงสÓรวจ(ExploratoryFactorAnalysis:EFA)
ทละชดเพอพจารณาการรวมกลมของขอคÓถามแตละชด แลวทÓการยนยนองคประกอบของสไตล
การเรยนรวมกนอกครงดวยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(ConfirmatoryFactorAnalysis:
CFA)ทÓใหไดขอสรปเกยวกบองคประกอบสÓคญของสไตลการเรยนแตละแบบกอนจะนÓไปใชจÓแนก
นกเรยนแตละคนวามสไตลการเรยนสไตลใดในวตถประสงคขอทสองโดยพจารณาจากคะแนนเฉลย
ของสไตลการเรยนทมคามากทสดของนกเรยนแตละคน สวนการวเคราะหขอมลตามวตถประสงค
ขอทสาม เปนการนÓขอมลการระบสไตลการเรยนของนกเรยนแตละคนจากการวเคราะหขอมล
ในวตถประสงคขอทสองมาใชรวมกบผลการตรวจใหคะแนนจากแบบทดสอบทง 4 วชา เพอศกษา
ความแตกตางของคะแนนสอบของนกเรยนระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยนแตกตางกน ซงเรยน
อยในโรงเรยนสงกดแตกตางกน และอยในโรงเรยนขนาดแตกตางกนทละตวแปร ดวยการวเคราะห
ความแปรปรวนตวแปรพหนามสามทาง (three-wayMANOVA)การวเคราะหความแปรปรวน
ตวแปรพหนามทางเดยว(one-wayMANOVA)และทดสอบความแตกตางของคาเฉลยภายหลง
ดวยวธเชฟเฟ(Scheffe’)
ผลการวจย จากการวเคราะหขอมลผวจยไดขอสรปเกยวกบผลการวจยทสÓคญดงน
1.ผลการวเคราะหองคประกอบเชงสÓรวจสไตลการเรยนของนกเรยนจากแบบสÓรวจสไตล
การเรยนตามแนวคดของHoneyและMumfordซงประกอบดวยสไตลการเรยน4สไตลวดจาก
ขอคÓถามสไตลละ 20 ขอ พบวาองคประกอบของสไตลการเรยนแตละสไตลมจÓนวนใกลเคยงกน
ระหวาง4-5องคประกอบสวนใหญมจÓนวน4องคประกอบมเพยงสไตลการเรยนแบบปฏบตเพยง
แบบเดยวทมองคประกอบ5ตวรวมองคประกอบสไตลการเรยนทง4สไตลทงสน17องคประกอบ
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
31
แตละองคประกอบสามารถอธบายความแปรปรวนไดระหวางรอยละ 7.21-11.56 รายละเอยด
ดงตาราง3
ตาราง 3 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงสÓรวจสไตลการเรยนของนกเรยนตามแนวคดของHoneyและMumford
สไตลการเรยน
องคประกอบ ขอคÓถาม Communalities Eigen % Var ชอองคประกอบ
นกกจกรรม(activist)
1 4511172043 0.16-0.46 2.04 10.19 การยดมนในกฎกตกา
2 103640475355 0.27-0.36 1.93 9.63 การกÓหนดเปาหมายทชดเจน
3 6163647172 0.28-0.49 1.91 9.56 ความรบผดชอบ
4 22430 0.25-0.55 1.44 7.21 ความกลาแสดงออก
นกทฤษฎ(theorist)
1 75968697778 0.21-0.49 2.23 11.13 การวางแผนทถกตอง
2 133848515666 0.26-0.46 2.03 10.17 การยอมรบสงทพสจนได
3 116182560 0.32-0.52 2.02 10.10 การยดมนในความถกตอง
4 344445 0.40-0.49 1.66 8.03 ความเชอในกฎแหงการกระทÓ
นกคดวเคราะห(realistic)
1 6233337424649 0.31-0.45 2.13 10.66 ความสามารถในการหาความร
2 312142627 0.31-0.43 1.99 9.98 ความละเอยดและรอบคอบ
3 52575867 0.37-0.55 1.89 9.47 ความสามารถทางการฟง
4 28293235 0.38-0.42 1.81 9.06 ความอสระทางความคด
นกปฏบต(pragmatist)
1 73747576 0.36-0.56 2.11 10.56 ความคดแปลกใหม
2 225462 0.37-0.39 1.99 9.95 ความเปนอสระในการปฏบต
3 891519 0.29-0.51 1.69 8.44 การพงตนเอง
4 313950 0.43-0.54 1.67 8.33 ความยดหยนทางความคด
5 416570 0.43-0.49 1.64 8.18 การชอบความทาทาย
หมายเหต activist:KMO=0.871,Bartlett’sTest(Chi-square=7020.13,df=190,
p-value=.000),theorist:KMO=0.899,Bartlett’sTest(Chi-square=
9582.37,df=190,p-value=.000),realistic:KMO=0.895,Bartlett’sTest
(Chi-square=9043.90,df=190,p-value=.000),pragmatist:KMO=
0.851,Bartlett’sTest(Chi-square=9054.19,df=190,p-value=.000)
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
32
ภายหลงจากทไดทราบลกษณะการรวมตวของขอคÓถามซงเปนองคประกอบยอยของสไตล
การเรยนแตละแบบแลวผวจยไดทÓการยนยนความตรงเชงโครงสรางของแบบสÓรวจสไตลการเรยน
อกครงโดยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(CFA)ดวยโปรแกรมMplusเวอรชน7ผลการ
วเคราะหแสดงใหเหนวาโครงสรางของแบบสÓรวจสไตลการเรยนทมการจดแบงองคประกอบตาม
การสÓรวจในรอบแรกมความเหมาะสมนÓหนกองคประกอบของตวบงชยอยมคาระหวาง0.40-0.76
โดยโครงสรางดงกลาวมความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษเปนอยางด รายละเอยด
ดงภาพ1
ภาพ 1โมเดลโครงสรางความแปรปรวนรวมสไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท3
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
33
2.ผลการจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนตามกรอบแนวคดของHoneyและMumford
ในนกเรยนจÓนวน 3,382 คน ในภาพรวมพบวา นกเรยนมสไตลการเรยนกระจายในแตละสไตล
ใกลเคยงกนทกสไตลคอนกกจกรรมจÓนวน814คน(24.07%)นกทฤษฎจÓนวน803คน
(23.74%)นกคดวเคราะหจÓนวน883คน(26.10%)และนกปฏบตจÓนวน882คน(26.10%)
นอกจากนหากพจารณาในมตความแตกตางของสไตลการเรยนในบรบทความแตกตางทางเพศสงกด
ของโรงเรยนและขนาดโรงเรยนกจะไดผลคอนขางสอดคลองกนคออตราสวนของสไตลการเรยน
แตละสไตลมความใกลเคยงกนไมวาจะพจารณาสไตลการเรยนของนกเรยนในกลมขนาดโรงเรยนใด
หรอสงกดใดกตามโดยรอยละของจÓนวนสไตลการเรยนทงสสไตลจะใกลเคยงกนรอยละ25แสดงวา
ความแตกตางของสไตลการเรยนของนกเรยนตามแนวคดของHoneyและMumfordมความคงท
ในการจดจÓแนกกลมนกเรยนแตละสไตลในสดสวนใกลเคยงกนรายละเอยดแสดงดงตาราง4
ตาราง 4ผลการจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนจÓแนกตามเพศนกเรยน สงกดโรงเรยน และขนาดโรงเรยน
ตวแปรอสระ
สไตลการเรยน
รวมนกกจกรรม นกทฤษฎนกคด
วเคราะห นกปฏบต
เพศ
ชาย 337(25.78%) 304(23.26%) 325(24.87%) 341(26.09%) 1,307(38.65%)
หญง 477(22.99%) 499(24.05%) 558(26.89%) 541(26.07%) 2,075(61.35%)
รวม 814(24.07%) 803(23.74%) 883(26.11%) 882(26.08%) 3,382(100%)
สงกดโรงเรยนสพป. 232(24.63%) 222(23.57%) 278(29.51%) 210(22.29%) 942(27.85%)
สพม. 582(23.85%) 581(23.81%) 605(24.80%) 672(27.54%) 2,440(72.15%)
รวม 814(24.07%) 803(23.74%) 883(26.11%) 882(26.08%) 3,382(100%)
ขนาดโรงเรยน
ขนาดเลก 291(25.02%) 281(24.16%) 277(23.82%) 314(27.00%) 1,163(34.39%)
ขนาดกลาง 316(22.78%) 307(22.13%) 394(28.41%) 370(26.68%) 1,387(41.01%)
ขนาดใหญ 207(24.88%) 215(25.84%) 212(25.48%) 198(23.80%) 832(23.60%)
รวม 814(24.07%) 803(23.74%) 883(26.11%) 882(26.08%) 3,382(100%)
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
34
3.ผลการวเคราะหความแปรปรวนตวแปรพหนามแบบสามทาง(three-wayMANOVA)
พบวาตวแปรอสระทงสามไดแกสไตลการเรยนขนาดโรงเรยนและสงกดโรงเรยนมปฏสมพนธกน
อยางมนยสÓคญทางสถตดงนนผวจยจงแยกพจารณาความแตกตางของตวแปรตามทงสเปนกลมยอย
ดวยการวเคราะหความแปรปรวนตวแปรพหนามทางเดยว(one-wayMANOVA)โดยใชตวแปร
อสระทเหลอจÓนวน1ตวคอสไตลการเรยนหากพบความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยน
จะดÓเนนการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยภายหลง (post hoc comparison) ตามวธ
เชฟเฟผลการวเคราะหขอมลทสÓคญพบวาอทธพลของสไตลการเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน
จะเกดขนอยางชดเจนโดยเฉพาะวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตร และจะเกดขนครบทง 4 วชา
หากนกเรยนไดเรยนอยในโรงเรยนขนาดใหญภายใตสงกดสพป.นอกจากนความแตกตางทพบจาก
การเปรยบเทยบภายหลงชใหเหนวานกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎ มแนวโนมทจะเปน
กลมนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนดกวากลมสไตลการเรยนอนจÓนวน 10 ครง หรอคดเปน
รอยละ76.92ของความแตกตางทพบทงสน13ครงดงตาราง5
ตาราง 5ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยนตางกนและเรยนในโรงเรยนทสงกดและขนาดแตกตางกน
บรบทโรงเรยนสไตลการเรยน n
วชา
คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ ภาษาไทย
สงกด ขนาด X SD X SD X SD X SD
สพป. เลก
นกกจกรรม 48 13.02 4.37 18.81 5.54 20.15 9.31 20.54 7.65
นกทฤษฎ 40 12.65 4.74 16.30 6.31 17.40 6.98 19.35 5.52
นกคด 46 9.39 3.61 16.65 6.61 19.15 9.08 17.20 5.92
นกปฏบต 35 7.31 2.35 13.26 6.36 16.63 9.22 17.57 4.97
Multivariate Tests:F=5.65,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05)
A, T>R,P A>P ไมแตกตาง ไมแตกตาง
สพป. กลาง
นกกจกรรม 83 10.05 3.94 16.96 5.21 13.98 4.01 20.46 5.67
นกทฤษฎ 75 12.13 3.64 16.53 5.38 15.05 5.00 20.44 6.13
นกคด 134 10.31 4.26 15.13 4.5 16.38 4.88 19.75 5.95
นกปฏบต 100 9.05 3.18 16.42 5.03 16.42 5.03 19.16 5.82
Multivariate Tests:F=6.75,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05)
T>R,A,P ไมแตกตาง R>A,P ไมแตกตาง
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
35
ตาราง5(ตอ)
บรบทโรงเรยนสไตลการเรยน n
วชา
คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ ภาษาไทย
สงกด ขนาด X SD X SD X SD X SD
สพป. ใหญ
นกกจกรรม 101 7.45 3.85 14.43 7.61 15.91 9.15 18.69 7.11
นกทฤษฎ 107 15.82 6.96 19.75 6.86 21.31 10.15 24.44 7.21
นกคด 98 11.29 6.88 18.22 7.62 20.21 10.22 22.63 7.84
นกปฏบต 75 9.72 4.47 16.24 6.99 15.23 8.49 17.77 5.59
Multivariate Tests:F=11.59,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05)
T>R,A,PและR>A
T>P,AและR>A
T, R>A,P T, R>A,P
สพม. เลก
นกกจกรรม 243 10.67 4.85 14.74 5.35 15.40 6.66 19.03 6.86
นกทฤษฎ 241 11.40 4.98 15.09 5.43 15.71 7.29 19.46 6.77
นกคด 231 9.56 4.49 15.27 5.49 14.08 5.78 19.15 6.14
นกปฏบต 279 9.77 4.55 16.75 5.65 15.49 6.55 19.32 6.25
Multivariate Tests:F=4.70,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05)
T>P,R P>R,T,A ไมแตกตาง ไมแตกตาง
สพม. กลาง
นกกจกรรม 233 10.13 4.98 17.31 5.95 16.87 7.35 20.70 6.80
นกทฤษฎ 232 13.25 6.43 20.16 5.97 16.78 5.92 21.39 6.77
นกคด 260 10.56 4.42 16.57 5.41 16.84 6.12 20.26 6.40
นกปฏบต 270 10.73 5.17 18.49 5.73 16.79 6.81 20.60 6.55
Multivariate Tests:F=7.83,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05))
T>P,R,AT>P,A,RและP>R
ไมแตกตาง ไมแตกตาง
สพม. ใหญ
นกกจกรรม 106 11.95 4.43 19.91 5.15 19.80 8.30 22.97 6.22
นกทฤษฎ 108 14.31 6.46 18.56 6.24 18.87 8.81 23.26 7.19
นกคด 114 11.60 4.75 18.07 6.63 18.14 9.17 22.61 6.92
นกปฏบต 123 11.59 4.80 18.34 5.38 17.63 6.87 23.16 5.89
Multivariate Tests:F=4.09,df=12,p=.000
สรปผลPostHoc:Scheffe’(α=.05)
T>A,R,P ไมแตกตาง ไมแตกตาง ไมแตกตาง
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
36
อภปรายผลการวจย จากผลการวจยทกลาวมาผวจยมขออภปรายเกยวกบผลการวจยดงน
1.ผลการวเคราะหองคประกอบของสไตลการเรยนเผยใหเหนวาตวบงชทสÓคญของนกเรยน
ทมสไตลการเรยนแตละสไตลมความสอดคลองกบการอธบายคณลกษณะเชงพฤตกรรมจากแนวคด
ของนกวชาการหลายทาน(ทศนาแขมมณ,2551;รงเรองสขาภรมณ,2549)โดยเฉพาะแนวคด
ของHoneyandMumford(1986,1992)ทผวจยใชเปนกรอบแนวทางการศกษาสไตลการเรยน
ของนกเรยนในการวจยครงน องคประกอบสÓคญของนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม
(activist)นกทฤษฎ (theorist)นกคดวเคราะห (realistic)และนกปฏบต (pragmatist)จะม
คณลกษณะใกลเคยงกบการจดแบงนกเรยนออกเปนรปแบบการเรยน4แบบในแนวคดของKolb
(2005)ทเปนตนแบบของการพฒนาแนวคดเกยวกบสไตลการเรยนของHoneyและMumford
รวมถงนกวชาการทานอนๆไดแกนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบเอกนย(converger)นกเรยนท
มสไตลการเรยนแบบซมซบ (assimilator) นกเรยนทมสไตลการเรยนแบบอเนกนย (diverger)
และนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบประยกต(accommodator)ตามลÓดบนอกจากนผลจากการ
วเคราะหองคประกอบเชงยนยนแสดงใหเหนวาคณลกษณะทไดรบการจดองคประกอบจากแบบสÓรวจ
สไตลการเรยนทผวจยปรบปรงขนจÓนวน80ขอน ทÓใหไดตวบงชของสไตลการเรยนรวม17ตว
ตางมนÓหนกความสÓคญไมแตกตางกนมากนกและมความจÓเปนตอการนÓไปใชระบสไตลการเรยน
ของผเรยนแตละสไตลไดครบถวน
2.ผลการจÓแนกสไตลการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท3ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
พบวาสดสวนของจÓนวนนกเรยนทมสไตลการเรยนแตละสไตลมความใกลเคยงกนโดยไมเปลยนแปลง
ตามบรบทสภาพแวดลอมแสดงใหเหนวาลกษณะของสไตลการเรยนตามกรอบแนวคดของHoney
andMumford(1986)สามารถอธบายคณลกษณะความแตกตางของความสามารถทางการเขาถง
และบรรลผลทางการเรยนรของนกเรยนไดเทาเทยมกนนอกจากนยงสะทอนใหเหนถงความนาเชอถอ
ของแนวคดทวาความเปลยนแปลงของสไตลการเรยนในนกเรยนแตละคนเปนไปไดยากตองใชระยะ
เวลายาวนานไมขนอยกบบรบทแวดลอมแตบรบทแวดลอมจะมผลตอการประสบความสÓเรจในการ
เรยนของผเรยนแตละสไตลหากนกเรยนอยในสภาพแวดลอมทางการเรยนทตรงกบคณลกษณะสไตล
การเรยนของตน อยางไรกด ผลการวจยเกยวกบสดสวนของนกเรยนทมสไตลการเรยนแตกตางกน
ซงมจÓนวนใกลเคยงกนน ยงไมมการนÓเสนอประเดนดงกลาวจากเอกสารหรอรายงานการวจย
กอนหนานแตอยางใด
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
37
3.ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน4วชาประกอบดวยวชาคณตศาสตรวชา
วทยาศาสตร วชาภาษาองกฤษ และวชาภาษาไทย ระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยนแตกตางกน
เรยนอยในโรงเรยนตางสงกดและตางขนาดกนพบวาในภาพรวมจะมความแตกตางของผลสมฤทธ
ทางการเรยนจÓนวนมากและพบในทกวชาผลการวจยในสวนนเปนขอสนบสนนแนวคดของนกวชาการ
ทมงอธบายความแตกตางของผลการเรยนรอนเปนผลมาจากสไตลการเรยนรทแตกตางกนนอกเหนอ
จากความรทไดรบจากครผสอนเพยงมตเดยวแมวาผลการวจยในสวนนเปนการศกษาความแตกตาง
ของผลสมฤทธทางการเรยนระหวางนกเรยนทมสไตลการเรยนแตกตางกนรวมกบตวแปรอสระไมมากนก
เมอเทยบกบทระบไวในทฤษฎ แตสามารถใหขอมลทชดเจนวาความแตกตางของสไตลการเรยน
ในนกเรยนมบทบาทตอความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนอยางชดเจน(Kolb,1984;Dun
&Dun,1992;Beck,2001;Visser,McChlery,&Vreken,2006)โดยเฉพาะในรายวชาทม
ความสÓคญกบการพฒนาการคดและมกพบวาผลการประเมนทางการศกษาของนกเรยนระดบชาต
ในรายวชาดงกลาวมาจนถงปจจบนยงอยในระดบไมเปนทนาพอใจ
4.ผลจากการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาทง4วชาเปนทนาสงเกตวา
นกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎ (theorist) จะเปนสไตลทมผลสมฤทธทางการเรยนสงทสด
ในจÓนวนสไตลการเรยนทงหมด นกเรยนทมสไตลการเรยนดงกลาวจะมคณลกษณะสÓคญ คอ
การยดมนความถกตองเรยนรไดดหากมกรอบแนวคดทชดเจนสามารถพสจนไดรกในการวางแผน
ชอบความตรงประเดนและมสาระ ดงนน หากนกเรยนกลมนมผลสมฤทธทางการเรยนสงทกวชา
อาจเปนไปไดวานกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎยอมอยในสภาวะทางการเรยนไดเหมาะสม
และเออประโยชนตอการเรยนรของตนเองในทกวชาในขณะทนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกกจกรรม
(activist) และนกปฏบต (pragmatist) มกเปนกลมนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนตÓทสด
โดยเฉพาะนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกกจกรรมมคณลกษณะทสÓคญคอการปฏบตตามกฎ
ระเบยบคÓสงยดมนในความสÓเรจเปนสÓคญกลาแสดงออกซงหากพจารณาตามคณลกษณะแลว
นกเรยนกลมนจะมคณลกษณะเชงพฤตกรรมตรงขามกบนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎ
โดยสนเชงจงเปนทนาสนใจวาหากนกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎมผลสมฤทธทางการเรยน
ดทสดทกวชาแลวสภาพแวดลอมทางการเรยนกระบวนการเรยนครผสอนสอการสอนจะมลกษณะ
เปนแบบใดและลกษณะดงกลาวถอเปนความอคตทางการสอนตามทนกวชาการระบไวแตแรกหรอไม
(Grasha,2002)โดยเฉพาะในวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรทมกพบวานกเรยนทมสไตลการเรยน
แบบนกทฤษฎจะมผลสมฤทธทางการเรยนมากทสด ลกษณะดงกลาวมความขดแยงกบแนวคดและ
ผลการวจยเกยวกบสไตลการเรยนหลายเรองทสนบสนนวาการทนกเรยนจะมสไตลการเรยนรปแบบใด
ไมไดเปนเครองบงชความสÓเรจของนกเรยนในสายการเรยนใดโดยเฉพาะแตนกเรยนทกคนสามารถ
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
38
ประสบความสÓเรจไดเทาเทยมกนหากนกเรยนอยในสภาพทางการเรยนทเออตอการเรยนรของผเรยน
ทกสไตล(ลาวลยศรศลปนนท,2553;Zhang,2007;Kabadayi,2007;Provitera&Esendal,
2008;Naimieetal.,2010)
ขอเสนอแนะ ผลจากการวจยครงนผวจยมขอเสนอแนะในการใชผลการวจยดงน
ขอเสนอแนะในการนÓผลการวจยไปใช
1.ผลการวจยครงนเปนการศกษาแนวคดและยนยนผลการอธบายอทธพลของสไตลการเรยน
จากแนวคดและผลการวจยกอนหนานทงในประเทศและตางประเทศวาสไตลการเรยนมผลตอความ
แตกตางของผลการเรยนโดยเฉพาะในรายวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรของนกเรยนทงในโรงเรยน
ตางขนาดและตางสงกด ดงนนในการวางแผนการจดการเรยนการสอนของสถานศกษาจÓเปนตอง
สÓรวจสไตลการเรยนของนกเรยนกอนออกแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยอาจเรมไดจาก
การสงเกตนกเรยนรายคนตามตวบงชของผลการวจยทไดนÓเสนอไป หรออาจใชแบบสÓรวจสไตล
การเรยนของนกเรยนในกรณทตองการผลการระบสไตลการเรยนทชดเจนตงแตกอนเรมจดการเรยน
การสอนในแตละปการศกษา
2.เนองจากผลการวจยเนนการศกษาอทธพลของสไตลการเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน
ทÓใหไดขอมลวานกเรยนทมสไตลการเรยนสไตลใดมความสามารถทางการเรยนระดบใดและวชาใด
แตในความเปนจรงแลวครผสอนจะตองพบกบนกเรยนทมสไตลแตกตางกนในชนเรยนและยอมเปน
การยากทจะจดการเรยนการสอนในแตละวชาใหนกเรยนทกคนเกดการเรยนรไดอยางเทาเทยมและ
ทวถงไดจากตวครผสอนเพยงคนเดยวดงนนครผสอนควรพจารณาออกแบบใชสอการเรยนการสอน
ทกเนอหาและเหมาะกบผเรยนแตละสไตลซงจะชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ
3.ในการจดการเรยนการสอนทเนนการรวมกลมผเรยนทมความสามารถทางการเรยนคละกน
ผวจยเสนอวาในการจดผเรยนแยกเปนกลม ไมควรพจารณาเฉพาะมตความเกงหรอออนเทานน
แตจÓเปนตองพจารณาความหลากหลายดานสไตลการเรยนรวมดวยผลจากการศกษาวจยครงนชให
เหนวานกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎจะเปนกลมนกเรยนทมผลการเรยนดทสด แตขาด
ความเปนผนÓในขณะทนกเรยนทมสไตลการเรยนจากการลงมอปฏบตซงมกเปนกลมทมผลการเรยน
ตÓกวาจะมคณลกษณะความเปนผนÓมากกวา ดงนนหากมการออกแบบการเรยนการสอนดวย
กระบวนการกลมรวมกบความหลากหลายของสไตลการเรยน อาจจะชวยสงผลดตอการเรยนรของ
นกเรยนมากกวาคÓนงถงความแตกตางของความเกงหรอออนเพยงอยางเดยว
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
39
4.กจกรรมการเรยนการสอนในรายวชาทครผสอนรบผดชอบ ไมควรยดรปแบบความ
หลากหลายในสดสวนเดมทกปการศกษา เนองจากมความเปนไปไดวาในการสอนนกเรยนแตละป
จะมสดสวนนกเรยนสไตลการเรยนแตละแบบแตกตางไปจากปกอนๆ ดงนน ครผสอนควรทÓการ
สÓรวจเพอใหไดขอมลทแนชดกอนทÓการเรยนการสอนครงแรกในแตละปการศกษาหากพบวานกเรยน
ในปการศกษานนๆ มสดสวนของสไตลการเรยนแบบเดมกสามารถคงกจกรรมเดมไดโดยอาจมการ
ปรบปรงขอดอยใหดขน แตหากพบวาสดสวนเปลยนแปลงไปมาก กจÓเปนตองออกแบบกจกรรม
ตลอดจนการวดประเมนผลใหเหมาะสมกบลกษณะธรรมชาตการเรยนรของนกเรยนอยางเหมาะสม
และสอดคลองกบสภาพจรงในแตละปการศกษา
5.ผบรหารสถานศกษาควรสงเสรมใหครผสอนไดรบการพฒนาศกยภาพในการจดการเรยน
การสอนทรองรบกบความแตกตางของสไตลการเรยนของนกเรยนอยางเทาเทยมโดยเฉพาะในโรงเรยน
ขนาดเลกและขนาดกลางและโดยเฉพาะวชาคณตศาสตรและวทยาศาสตรเนองจากความรเกยวกบ
สไตลการเรยนเปนเรองทสÓคญตอผลลพธในตวนกเรยนและมความซบซอน จงควรทÓใหครผสอน
เกดมโนทศนหรอแนวคดในการพฒนากจกรรมทหลากหลายครอบคลมและเพยงพอตอการจดการ
เรยนรของนกเรยนไดการสงเสรมอาจเปนไปในรปแบบการฝกอบรมเฉพาะดานการศกษาตอหรอ
การวจยในชนเรยนโดยอาศยมโนทศนเกยวกบสไตลการเรยนรวมกบการพฒนานวตกรรมทเหมาะสม
กบนกเรยนทกสไตลเปนตน
6.การวจยครงนเปนการศกษาอทธพลของสไตลการเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน
รวมกบปจจยภายนอกจÓนวน 2 ตว ไดแก สงกดของโรงเรยน และขนาดของโรงเรยน โดยพบ
ปฏสมพนธของตวแปรดงกลาวรวมกบสไตลการเรยนของนกเรยนจÓนวนมากจงเปนทนาคดวาปจจยอน
อกจÓนวนมากในทางทฤษฎทเกยวของโดยตรงกบความสÓเรจทางวชาการของนกเรยนทมสไตล
แตกตางกนและในวชาแตกตางกนโดยเฉพาะคณลกษณะทางการจดการเรยนการสอนของครในแตละ
รายวชาเนองจากครผสอนถอเปนผทมความสÓคญและมบทบาทมากทสดตอการประสบความสÓเรจ
ทางวชาการของผเรยน ดงนน จงควรมการศกษาวจยขยายผลใหเกดขอสรปทถกตอง ครอบคลม
และชดเจนตอการประยกตใชองคความรเกยวกบสไตลการเรยนเพอสงเสรมผลการเรยนรของนกเรยน
อยางมประสทธภาพ
7.ผลจากการวจยทพบวานกเรยนทมสไตลการเรยนแบบนกทฤษฎ(theorist)สวนใหญเปน
กลมนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนดทสดในทกวชาทกสงกดและทกขนาดโรงเรยนหากแนวคด
เชงทฤษฎเปนจรงยอมแสดงวานกเรยนกลมดงกลาวไดรบประโยชนจากการเรยนในทกกรณในขณะท
นกเรยนทมสไตลการเรยนอก3แบบไมไดรบประโยชนจากการเรยนตามรปแบบทตนเองถนดจงม
ความเปนไปไดวาการจดการเรยนการสอนของครผสอนมโอกาสทจะเนนการเรยนการสอนทกÓหนด
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
40
กรอบแนวคดเชงทฤษฎเปนหลกใชการบรรยายและกÓหนดขนตอนกจกรรมใหนกเรยนดÓเนนการตาม
ใชการกÓหนดสถานการณทซบซอนใหโอกาสนกเรยนลงมอปฏบตดวยตนเองนอยเปนผลใหนกเรยน
ทสไตลการเรยนเนนการปฏบตไดแกแบบนกกจกรรมและนกปฏบตมระดบผลการเรยนตÓกวาแบบ
อนๆเปนสวนใหญจงควรมการศกษาวจยลกษณะหรอรปแบบทางการสอนทครผสอนใชอยในปจจบน
เพอใหเกดความชดเจนตอการอธบายปรากฏการณดงกลาวและใชเปนขอมลเพอสงเสรมการจดการ
เรยนรของครผสอนในอนาคต
ผลการวจยนเปนสวนหนงของโครงการวจยเรอง“อทธพลกÓกบของเพศสงกดและขนาด
โรงเรยนในโมเดลความสมพนธเชงสาเหตพหระดบของสไตลการสอนสไตลการเรยนและผลสมฤทธ
ทางการเรยน:การวเคราะหกลมพห”ซงเปนผลการศกษาวจยในระยะท1โดยไดรบทนสนบสนน
การวจยจากสÓนกงานกองทนสนบสนนการวจย(สกว.)รวมกบสÓนกงานคณะกรรมการอดมศกษา
(สกอ.)และมหาวทยาลยมหาสารคามเปนระยะเวลา2ปผวจยขอขอบพระคณทอนเคราะหสนบสนน
งบประมาณดÓเนนการการวจยครงนขอบคณนกเรยนทใหขอมลอนเปนประโยชนตอการศกษาวจย
ครงนและขอบพระคณคณะครและผบรหารทอÓนวยความสะดวกจนทÓใหการดÓเนนการรวบรวม
ขอมลการวจยเปนไปดวยความเรยบรอย
รายการอางองทศนาแขมมณ.(2551).ลลาการเรยนร-ลลาการสอน.กรงเทพมหานคร:โรงพมพแหงจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
รงเรองสขาภรมณ.(2549).Learningstyles.วารสารการศกษาไทย. 3(19),23-27.
ลาวลย ศรศลปนนท. (2553). การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการเรยน เจตคต และความคดเหน
ตอการเรยนวชางานบานและวชาโภชนาการของนกเรยนระดบชนประถมศกษาระหวางกลม
ทเรยนดวยวธการสอนแบบสาธตการสอนแบบวางแผนอสระ และการสอนรวมแบบสาธต
กบแบบวางแผนอสระ. วารสารวธวทยาการวจย. 23(2),135-150.สวมล วองวานช. (2550). การประเมนผลการเรยนรแนวใหม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สÓนกงานเลขาธการสภาการศกษา.(2555).การเตรยมความพรอมดานการผลตและพฒนากÓลงคน
เพอรองรบการเคลอนยายแรงงานเสรภายใตกรอบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. กรงเทพ-
มหานคร:พรกหวานการพมพ.
สÓนกทดสอบทางการศกษา.(2555).คาสถตพนฐานของคะแนนการสอบGAT/PATครงท1/2555
(สอบวนท24-27ธนวาคม2554).เขาถงจากhttp://www.niets.or.th/upload-files/
uploadfile/7/3c0266e89add6fd3ced253be7345b2f9.pdf
◆ สนทรพจน ดÓรงคพานช และ อวยพรเรองตระกล ◆
41
Beck,B.C.(2001).Matchingteachingstrategiestolearningstylepreferences.The
Teacher Educator, 37(1),1-15.
Contessa,J.,Ciardielli,K.A.,&Perlman,S.(2005).Surgeryresidentlearningstyles
and academic achievement. Current Surgery, 62,344-347.
Dag,F.&Gecer,A.(2009).Relationshipsbetweenonlinelearningandlearningstyles.
Procedia Social and Behavioral Sciences, 1,862-871.
Demirbas,O.O.&Demirkan,H.(2007).Learningstylesofdesignstudentandthe
relationship of academic performance and gender in design education. Learning
and Instruction, 17,345-359.
Dunn,R.&Dunn,K.(1992).Teaching elementary students through their individual
learning styles: Practical approaches for grades 3-6.MA:AllynandBacon.
Graf,S.,Kinshuk,&Liu,T.C.(2009).Supportingteachersinidentifyingstudents’
learningstylesinlearningmanagementsystems:Anautomaticstudentmodeling
approach. Educational Technology & Society, 12(4),3-14.
Graf,S.,Kinshuk.,&Liu,T.C.(2010).Supportingteachersinidentifyingstudents’
learningstylesinlearningmanagementsystems:Anautomaticstudentmodeling
approach. Educational Technology and Society, 12(4),3-14.
Grasha,A.F.(2002).Teaching with style: A practical guide to enhancing learning by
understanding teaching and learning styles.CA:AlliancePublisher.
Honey,P.&Mumford,A.(1986).The Manual of Learning Styles (2nd). Maidenhead,
Berks.
Honey,P.&Mumford,A.(1992).The Manual of Learning Styles (3rd). Maidenhead,
Berks.
Kabadayi, A. (2007). Analyzing the cognitive teaching styles of pre-service and
cooperating preschool teachers in Turkey. Early Child Development and Care,
177(3),275-293.
Kolb,A.Y.&Kolb,D.A.(2005).The Kolb Learning Style Inventory – Version 3.1,
2005 Technical Specifications.Retrieved July, 2010 fromhttp://www.hayre
sourcesdirect.haygroup.com
Kolb,D.A.(1984).Experiential learning: Experience as the source of learning and
development.Engle-WoodCliffsN.J:Prentice-Hall.
◆ อทธพลของสไตลการเรยน สงกดของโรงเรยน และขนาดโรงเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน ◆
ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
42
Naimie,Z.,Siraj,S.,Piaw,C.Y.,Shagholi,R.,&Abuzaid,R.A.(2010).Doyou
thinkyourmatchismadeinheaven?Teachingstyles/learningstylesmatch
and mismatch revisited. Procedia Social and Behavioral Science, 2,349-353.
Provitera,M.J.&Esendal,E.(2008).Learningandteachingstylesinmanagement
education:Identifying,Analyzing,andfacilitating.Journal of College Teaching
& Learning, 5(1),69-78.
Sadler-Smith,E.(2001).TherelationshipbetweenlearningstyleandCognitivestyle.
Personality and Individual Difference, 30,609-616.
Visser,S.,McChlery,S.,&Vreken,N.(2006).TeachingStylesversuslearningstylesin
theaccountingsciencesintheUnitedKingdomandSouthAfrica:Acomparative
analysis. Psychology Review, 16,359-384.
Wintergerst,A.,DeCapua,A.,&Itzen,R.(2001).Theconstructvalidityofonelearning
styles instrument. System, 29,385-403.
Zhang,L.(2007).Dopersonalitytraitmakeadifferenceinteachingstylesamong
Chinesehighschoolteachers?. Personality and Individual Differences, 43,669-679.
43
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
Bayesian Parameter Estimation for Multi-Level Structural Equation Model: Random Factor Loadings
and Measurement Error Variances
Siwachoat Srisuttiyakorn1
Sirichai Kanjanawasee2
ABSTRACT
The purpose of this research was to develop and verify the Bayesian estimation method to estimate
the parameters in multi-level structural equation model with random factor loadings and random measurement
error variances.
Summarized results of the research were:
(1) Developed algorithm is 10 steps Gibbs sampling algorithm. This algorithm is a simulation
based approach that involves sequentially samplings from conditional probability distribution associated
with each block of parameters such as measurement intercept, factor loadings, measurement error variances,
variance-covariance of independent latent variables, factor scores, fixed effects, leve-1 model variance, and
level-2 –model variances. The algorithm will guarantee that if we run for large number of iteration, a sequence
of sample draw from the conditional probability distributions will converges in distribution to the joint
posterior distribution.
(2) In simulation study, the simulation conditions were defined by average of composite reliability
and number of clusters. The level of average of composite reliability that used in this study equal to 0.3, 0.5,
0.7 and 0.9, and the number of cluster were equal to 15, 30 and 50 clusters. Mean squares error (MSE) was
used as considered criterion. When comparing MSE of the Bayesian method and the restricted maximum
likelihood method, the MSE from Bayesian estimation method would always have value lower than the MSE
from maximum likelihood method. In considering the trend of MSE value as the average of composite
reliability value or number of clusters were increased, the MSE value from both methods were likely to have
lower value, moreover the result shown that Bayesian estimator was robust for small sample size cases.
Keywords: multi-level SEM, random factor loadings paramters, random measurement error variances
parameters, multi-level SEM, bayesian parameter estimation, Markov Chain Monte Carlo
(MCMC), Gibbs- sampling algorithm
1 Ph.D. Candidate,Department of Educational Research and Psychology, Faculty of Education,Chulalongkorn University, Bangkok 10330. E-mail: [email protected]
2DepartmentofEducationalResearchandPsychology,FacultyofEducation,ChulalongkornUniversity,Bangkok10330.E-mail:[email protected]
44
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: กรณพารามเตอรนÓหนก
องคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
สวะโชตศรสทธยากร1 ศรชยกาญจนวาส2
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาและตรวจสอบความถกตองของวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสภายใตโมเดลสมการโครงสรางทพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความคลาดเคลอนจากการวดในโมเดลการวดเปนพารามเตอรแบบสม
ผลการวจยสรปไดดงน
(1) อลกอรทมทพฒนาขนใชการสมตวอยางแบบกบส (Gibb sampling algorithm) ประกอบดวยขนตอนการประมาณคาทงหมด 10 ขนตอน ซงเปนการสมตวอยางพารามเตอรจากการแจกแจงความนาจะเปนแบบมเงอนไขของพารามเตอรในโมเดลไดแก พารามเตอรจดตดแกน พารามเตอรนÓหนกองคประกอบ พารามเตอรความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวด พารามเตอรความแปรปรวนของตวแปรอสระแฝง คะแนนองคประกอบของตวแปรแฝง พารามเตอรอทธพลคงท พารามเตอรความแปรปรวนของโมเดลในระดบท 1 และพารามเตอรความแปรปรวนของโมเดลในระดบท 2 วธการประมาณคาดงกลาวเปนวธการประมาณคาแบบทวนซÓ ซงเมอทÓการสมตวอยางจากการแจกแจงความนาจะเปนแบบมเงอนไขในขางตน ดวยจÓนวนรอบทมากเพยงพอจะสามารถใชตวอยางสมทไดเพอประมาณการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงรวมของพารามเตอรในโมเดลทตองการได
(2) การศกษาดวยขอมลจÓลอง ผวจยกÓหนดสถานการณจÓลองใหมคาเฉลยของระดบความเทยงรวมเทากบ 0.3, 0.5, 0.7 และ 0.9 และจÓนวนกลมตวอยางเทากบ 15, 30 และ 50 กลมตวอยาง ผวจยใชคาเฉลยความคลาดเคลอนกÓลงสอง (Mean Square Error: MSE) เปนเกณฑการพจารณาเปรยบเทยบผลการประมาณคาพารามเตอรทไดจากวธการประมาณคาแบบเบสกบวธภาวะความควรจะเปนสงสดแบบ restricted พบวาอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสทพฒนาขนใหคาประมาณพารามเตอรทมคา MSE ตÓกวาวธการประมาณคาแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบ restricted ทประมาณดวยโปรแกรม Mplus ทกสถานการณจÓลอง และเมอปจจยคาเฉลยของระดบความเทยงรวมหรอจÓนวนกลมตวอยางเพมขนจะสงผลกระทบใหคา MSE ของทงสองวธลดลง โดยคา MSE ของวธภาวะความควรจะเปนสงสดแบบ restricted มคาตÓลงลเขาใกลคา MSE ทไดจากวธประมาณคาแบบเบส นอกจากนยงพบวาวธประมาณคาแบบเบสเปนวธทสามารถประมาณคาไดดถงแมวาขนาดตวอยางจะมขนาดเลกกตาม
คÓสÓคญ: โมเดลสมการโครงสรางพหระดบ, พารามเตอรนÓหนกองคประกอบแบบสม, พารามเตอรความแปรปรวนของความ คลาดเคลอนจากการวดแบบสม, การประมาณคาพารามเตอรแบบเบส, ลกโซมารคอฟมอนตคารโล, อลกอรทม การสมตวอยางแบบกบส
1นสตดษฎบณฑตภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพมหานคร10330อเมล:[email protected]
2ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพมหานคร10330 อเมล:[email protected]
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
45
ความเปนมาและความสÓคญของปญหา โมเดลสมการโครงสรางพหระดบ(Multi-levelStructuralEquationModel:MSEM)
เปนวธการทางสถตทใชในการศกษาความสมพนธระหวางตวแปรแฝงซงเปนทนยมในปจจบนโมเดล
ดงกลาวเปนโมเดลทางสถตทพฒนาโดยการรวมแนวคดของโมเดลสมการโครงสราง (Structural
EquationModel:SEM)และโมเดลเชงเสนพหระดบ (Multi-levelLinearModel:MLM)
เขาดวยกนทÓใหผวจยสามารถศกษาความสมพนธระหวางตวแปรแบบพหระดบรวมทงตอบคÓถาม
วจยทมตวแปรแฝงรวมอยดวยได(Asparouhov&Muthen,2010)นอกจากนโมเดลสมการโครงสราง
พหระดบยงมความสามารถในการแกไขปญหาความคลาดเคลอนจากการวดทเกดขนในขอมลแบบ
พหระดบไดอยางเหมาะสม(Asparouhov&Muthen,2011)การวเคราะหโมเดลในขางตนสามารถ
วเคราะหไดโดยอาศยโปรแกรมสÓเรจรปMplusโดยทโปรแกรมMplusจะประมาณคาพารามเตอร
ดวยวธการตางๆเชนวธภาวะความควรจะเปนสงสด(MaximumLikelihood:ML)วธภาวะความ
ควรจะเปนสงสดแบบrestricted(RestrictedMaximumLikelihood:REML)หรอวธกÓลงสอง
นอยสดแบบถวงนÓหนกทมการประมาณคาดวยคาเฉลยและความแปรปรวน (Weighted Least
SquaresMeansandVarianceadjusted:WLSMV)เปนตน(Muthen&Asparouhov,2012;
Muthén&Muthén,2010)
ในกรณทพารามเตอรในโมเดลการวดเปนแบบสมพบวาอาจสามารถกÓหนดเงอนไขใหกบ
พารามเตอรในโมเดลไดเปนสองประเภท(Ansari&Jedidi,2002)ประเภทแรกคอโมเดลการวเคราะห
องคประกอบแบบพหระดบทมความผนแปรในโครงสรางของคาเฉลย (heterogeneous in mean
structure factoranalysismodel)หรอเปนโมเดลการวดทมพารามเตอรจดตดแกนหรอคาเฉลย
ของตวแปรแฝงเปนพารามเตอรแบบสม การประมาณคาพารามเตอรในโมเดลดงกลาวสามารถ
กระทÓไดโดยอาศยโปรแกรมMplusโมเดลการวดแบบพหระดบประเภททสองคอโมเดลการวเคราะห
องคประกอบทมความผนแปรทงในโครงสรางของคาเฉลยและความแปรปรวนรวม(Heterogeneous
inMeanandCovariancestructure factoranalysismodel:HMC)หรอโมเดลการวดทม
พารามเตอรสมประสทธความถดถอยแบบสมอาจใชในกรณทขอมลแบบพหระดบทมจÓนวนหนวย
ตวอยางในระดบท2จÓนวนมากจนทÓใหคณสมบตความไมแปรเปลยนในการวด(measurement
invariance)ถกละเมดการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลนพบวาวธการประมาณคาแบบดงเดม
ทใชในโปรแกรมMplusversion6.0ไมสามารถกระทÓไดเนองจากมพารามเตอรจÓนวนมากทÓให
จÓนวนมตของการอนทเกรตเมอหาผลเฉลยของคาประมาณพารามเตอรมจÓนวนมากจนไมสามารถ
คÓนวณคาได(Asparouhov&Muthen,2012)
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
46
การแกไขปญหาดงกลาวอาจสามารถกระทÓไดโดยใชวธการประมาณคาแบบเบส (Bayes
estimation) ซงสามารถแกปญหาทางสถตทมความซบซอนไดดกวาวธการทางสถตแบบดงเดม
(Muthen&Asparouhov, 2012) ผวจยจงสนใจพฒนาวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบส
เพอประมาณคาพารามเตอรภายใตโมเดลสมการโครงสรางพหระดบทโมเดลการวดเปนพารามเตอร
แบบสมและจะตรวจสอบความถกตองของวธการประมาณคาพารามเตอรพฒนาขนโดยใชขอมลจÓลอง
ทสรางขนจากการกÓหนดสถานการณตางๆ โดยใชเทคนคการจÓลองแบบมอนตคารโล (Monte
CarloSimulation)
วตถประสงคของการวจย เพอพฒนาและตรวจสอบความถกตองของวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสภายใต
โมเดลสมการโครงสรางทพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความคลาดเคลอนจากการวดในโมเดล
การวดเปนพารามเตอรแบบสม
ทฤษฎทเกยวของในการวจย
1.แนวคดเบองตนเกยวกบสถตแบบเบส
สถตแบบเบสมแนวคดทแตกตางจากสถตแบบดงเดมเนองจากมขอสมมตวาพารามเตอร
ในโมเดล(i)เปนตวแปรสม(randomvariables)ในขณะทขอมลคาสงเกต( y)จะถอวาเปนคา
คงทการอนมานเชงสถตทงการประมาณคาพารามเตอรและการทดสอบสมมตฐานจะใชการแจกแจง
ความนาจะเปนภายหลงของพารามเตอร(posteriordistribution: ( | )p yi )เปนเครองมอในการ
อนมานจงกลาวไดวาหวใจของการอนมานเชงสถตแบบเบสคอการประมาณการแจกแจงความนาจะเปน
ภายหลงของพารามเตอรในโมเดลนนเองการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงนคÓนวณไดจากทฤษฎ
ของเบส(Bayes’theorem)ดงน
( | ) ( )( , )
( )( | ) ( )
p y p yp y
p yp y p
ii i i
= = โดยท ( ) ( | ) ( )p y p y p dg i i i= ### (1)
จากสมการท(1)พบวาการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงประกอบดวย2สวนไดแก
การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนา(priordistribution: ( )p i )และฟงกชนภาวะความควรจะเปน
(likelihoodfunction: ( | )p y i )การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาจะบรรจสารสนเทศเกยวกบ
พารามเตอรในโมเดลกอนการเกบรวบรวมขอมลเชงประจกษเรยกวาความรกอนหนา(priorknowledge)
สวนฟงกชนภาวะความควรจะเปนจะบรรจสารสนเทศจากขอมลเชงประจกษรวมไปถงรปแบบของ
โมเดลทตองการวเคราะหจากแนวคดดงกลาวจะเหนวาสถตแบบเบสยอมใหผวเคราะหนÓขอเทจจรง
ทเกยวกบพารามเตอรในโมเดลกอนการพจารณาขอมลเชงประจกษเขารวมไวในกระบวนการประมาณ
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
47
คาพารามเตอร ซงหากขอเทจจรงดงกลาวมความถกตองยอมชวยใหการประมาณคาพารามเตอรไดผลดมากยงขน
เมอทราบการแจกแจงความนาจะเปนภายหลง ผวเคราะหสามารถสรปสารสนเทศจากการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงไดหลากหลายวธตามตองการเชนอาจประมาณคาพารามเตอรแบบจดโดยใชคาคาดหวงภายหลง(posteriorexpectedvalue: ( ) ( | )E p y di i i= # )หรอพจารณาความนาเชอถอของคาประมาณโดยใชคาสวนเบยงเบนมาตรฐานภายหลง (posterior standarddeviation:SD)หรออาจใชคาควอนไทน(quantile)ในการประมาณคาแบบชวงเปนตน
2.แนวคดเบองตนเกยวกบลกโซมารคอฟมอนตคารโลและอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบส
การวเคราะหดวยสถตแบบเบสพบวาโดยสวนใหญการแจกแจงความนาจะเปนภายหลง จะไมไดอยในรปแบบมาตรฐานจงอาจไมสามารถประมาณการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงของพารามเตอรทสนใจไดโดยตรงการแกปญหาขางตนในปจจบนนยมใชเทคนคลกโซมารคอฟมอนตคารโล(MarkovChainMonteCarlo:MCMC) (Albert, 2009;Gamerman&Lopes, 2006;Raudenbush&Bryk,2002;Browne,1998;Gelman,Carlin,Stern,&Rubin,1995) หลกการของวธการดงกลาวคอการสรางตวอยางจากระบบลกโซมารคอฟทเหมาะสมซงภายหลงจากการดÓเนนการสรางตวอยางไประยะหนงชดของตวอยางดงกลาวจะลเขาสการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงของพารามเตอร ผวเคราะหสามารถใชชดตวอยางนคÓนวณสารสนเทศตางทตองการจากการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงไดแทนการคÓนวณดวยวธเชงคณตศาสตร
ลกโซมารคอฟ (Markov Chains)
ลกโซมารคอฟเปนลÓดบของตวแปรสม{ , , ,}1 2 fi i โดยทลÓดบดงกลาวไดมาจากการสราง t 1i + จากการแจกแจงความนาจะเปน ( | )p t t1i i+ โดยทt 0$ หมายความวาการสราง t 1i + จะขนกบ ti แตเพยงอยางเดยวเทานนเรยกการแจกแจงความนาจะเปน ( | )p t t1i i+ วาTransitionKernalหากระบบลกโซมารคอฟดงกลาวมคณสมบตทดแลว(Gamerman&Lopes,2006)และเมอtมคามากเพยงพอตวแปรสม ti จะมการแจกแจงความนาจะเปนทลเขาหาการแจกแจงแบบหนงทเรยกวาการแจกแจงคงท(stationarydistribution)จากคณสมบตดงกลาวจะพบวาเมอการแจกแจงความนาจะเปนของตวแปรสม ti เกดการลเขาแลว ลÓดบของตวแปรสมทสรางขนหลงจากสถานะ ดงกลาว{ , , , }t t t m1 fi i i+ + จะเปนตวแปรสมทสรางจากการแจกแจงคงทดวย ในสถตแบบเบส การแจกแจงคงทดงกลาวคอการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงของพารามเตอรในโมเดลผวเคราะหสามารถนÓตวอยางของพารามเตอรทสรางขนภายหลงจากการพจารณาวาไดลเขาสการแจกแจง ความนาจะเปนภายหลงแลวไปใชในการอนมานเชงสถตตอไป
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
48
การสรางลกโซมารคอฟใหมคณสมบตขางตนนนมหลากหลายอลกอรทม อลกอรทม
การสมตวอยางแบบกบส (Gibbs sampling algorithm) เปนวธการหนงทนยมใชกนเนองจากม
ความงายในเชงปฏบตและมความรวดเรวในการลเขาสการแจกแจงความนาจะเปนภายหลง เพราะ
ไมมการทงเลขสมในแตละรอบของการทวนซÓในสวนตอไปจงอธบายรายละเอยดเฉพาะอลกอรทม
การสมตวอยางแบบกบสซงเปนอลกอรทมทเลอกใชในงานวจยน (Gamerman&Lopes,2006;
Gelman,Carlin,Stern,&Rubin,1995)
อลกอรทมการสมตวอยางแบบกบส (Gibbs sampling algorithm)
สมมตให ( , , , )K T1 2 fi i i i= คอเวกเตอรของพารามเตอรทสนใจในโมเดล โดยท
พารามเตอร ki ; , , ,t K1 2 f= สามารถเปนไดทงสเกลาร (scalar) เวกเตอร (vector) หรอ
เมทรกซ (matrix) ( | )p y i คอฟงกชนภาวะความควรจะเปน(likelihoodfunction) และ ( )p i
คอการแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาของเวกเตอรพารามเตอรในกรณทการสมตวอยางพารามเตอร
จากการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงรวม ( | )p yi กระทÓไดยากในกรณทการสมตวอยางจาก
การแจกแจงความนาจะเปนสวนรวมในสมการท(2)กระทÓไดยากแตการแจกแจงความนาจะเปน
แบบมเงอนไข(conditionaldistribution)ของพารามเตอร ki เมอกÓหนดพารามเตอร ki lและ
ขอมลคาสงเกต y เขยนแทนดวย ( | , , , , , , , )p yk k k K1 2 1 1f fi i i i i i- + สามารถจดรปใหอยใน
รปแบบมาตรฐานไดอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสจะมความเหมาะสมสÓหรบการแกไขปญหา
ดงกลาวเนองจากเหตผลในสมการท(2)
( | , , , , , , , ) ( , , , , | )( , , | )
( , , , | )p y p yp y
p yk k k Kk k K
KK1 2 1 1
1 2 1 1
1 21 2\f f
f f
ffi i i i i i
i i i i i
i i ii i i=- +
- + (2)
จากสมการท(2)จะเหนวา ( | , , , , , , , )p yk k k K1 2 1 1f fi i i i i i- + เปนสดสวนโดยตรงกบ ( | )p yi
อลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสจงใชคณสมบตดงกลาวสรางเปนอลกอรทมซงมขนตอนดงตอไปน
1.กÓหนดใหn 0= แทนรอบของการสมเลอกคาเรมตนของiกอนใชสญลกษณ 0i
2.ใชคาเรมตนของ 0i จÓลองคาของพารามเตอร ii แตละตวจากการแจกแจงความนาจะเปน
แบบมเงอนไขของดงน
•สม t1
1i
+ จาก ( | , , , )p ytKt
1 2 fi i i
•สม t2
1i
+ จาก ( | , , , )p yt tKt
2 11
3fi i i i+
•…
•สม kt 1i
+ จาก ( | , , , )p ykt
kt
11
11
fi i i+
-+
3.ถาn N< จะกÓหนดใหn n 1= + แลวเรมวนซÓใหมตงแตขนตอนท2
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
49
กรอบแนวคดการวจย ผวจยไดพฒนากรอบแนวคดการวจยโดยแบงออกเปนสองสวนดงรปท1ไดแก1)กรอบแนวคด
ในการพฒนาวธการประมาณคาพารามเตอรและ2)กรอบแนวคดสÓหรบการศกษาดวยขอมลจÓลอง
รายละเอยดเปนดงตอไปน
กรอบแนวคดในการวจยสÓหรบการพฒนาวธการประมาณคาพารามเตอร
ในกรณทตองการรวมความผนแปรทเกดขนจากกลมตวอยางเขาไวในโมเดลการวเคราะหดวย
โมเดลการวด(measurementmodel)และโมเดลสมการโครงสราง(structuralmodel)อาจเปน
ดงสมการท(3)และ(4)ตามลÓดบ
yij j j ij ijn ~ eK= + + (3)
โดยทyijคอเวกเตอรของตวแปรสงเกตไดขนาดp 1# , jn คอเวกเตอรของพารามเตอรจดตดแกน
ขนาด p 1# , jK คอเมทรกซของนÓหนกองคประกอบขนาด ( )p q 1# + , ,ij ij ijT~ h p= ^ h คอ
เวกเตอรของตวแปรแฝงขนาด( )q 1 1#+ ประกอบไปดวยตวแปรแฝงภายนอกหรอตวแปรตามแฝง
( ijh ) และเวกเตอรของตวแปรแฝงภายในหรอตวแปรอสระแฝง ( ijp ) ขนาด q 1# และ ije คอ
เวกเตอรของความคลาดเคลอนจากการวดขนาดp 1#
n uij jT
ij ij Tij j
Tij ijb d c dN N N= + = + + (4)
โดยทcคอเวกเตอรของอทธพลคงทขนาด ( )q 1 1#+ , 1ij ijT TpN = ` j คอ เวกเตอรของตวแปร
ในระดบท1ขนาด ( )n q 1ji
J
1# +
=/ , u jคอเวกเตอรของความคลาดเคลอนในโมเดลระดบทสอง
ขนาด( )q 1 1#+ และ ijd คอความคลาดเคลอนของโมเดลในระดบทหนง
ขอสมมตของโมเดลมดงตอไปน(1) ( , )N vij j j+e We โดยท jWe คอเมทรกซแนวทแยงมม
(diagonal matrix) ของความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดขนาด p p# และ
( )diagk j!} We e โดยท , , ,k p1 2 f= (2) (0, )Nij +p U โดยทUคอเมทรกซความแปรปรวน
ความแปรปรวนรวมของตวแปรอสระแฝงขนาดq q# โดยท mm !U Ul (3) ,N 0ij2
+d vd^ hและ
(4) ( , )u N 0j u+ R โดยท uR คอเมทรกซความแปรปรวนความแปรปรวนรวมของความคลาดเคลอน
ในโมเดลระดบทสองขนาด( ) ( )q q1 1#+ + จากขอสมมตดงกลาวทÓใหไดวา ( , ) ( , )Nij ij ijT
j j+~ h p i R= ~ ~
โดยทv
vjjT
j
j
ib
=~ e oและ jj j
T
j
jT2
b b v
b
bR
U
U
U
U=
+~
d> H
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
50
จากการกÓหนดโมเดลการวดในสมการท(3)จะพบวาเปนโมเดลทไมสามารถระบไดซงการ
หาคาประมาณของพารามเตอรในโมเดลดงกลาวจะไมไดผลเฉลยทถกตองเพอแกไขปญหาดงกลาว
ผวจยกÓหนดเงอนไขใหกบพารามเตอรในโมเดลดงสมการตอไปน(Ansari,&Jedidi,2002)
y uij j ij ij~ eK= + + (5)
กรอบแนวคดในการวจยสÓหรบเงอนไขการจÓลอง
ผวจยมงทจะศกษาเพอตรวจสอบความถกตองและเปรยบเทยบความสามารถของการประมาณ
คาพารามเตอรในมมมองของความแมนยÓและประสทธภาพ ซงสามารถพจารณาไดจากเกณฑการ
พจารณาคาเฉลยความคลาดเคลอนกÓลงสอง(MeanSquareError:MSE)จากทฤษฎและงานวจย
ทเกยวของทไดศกษาปจจยทสงผลตอความสามารถในการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลทใช
ในการศกษาไดแก1)คาความเทยง(Srisuttiyakorn,&Kanjanawasee,2009;Ferrao,Leckie,
&Goldstein,2007;Goldstein,Kounali,&Robinson,2008)2)จÓนวนตวอยาง(สวะโชต
ศรสทธยากร,2550;Raudenbush,&Bryk,2002;Mass,&Hox,2001)3)จÓนวนตวแปรแฝง
หรอจÓนวนตวแปรทมความคลาดเคลอนจากการวดในโมเดล(มณฑราดวงสาพล,2550;Lee,&
Song,2004;Paris,2004;Nounou,Bakshi,Goil,&Shen,2001)การแจกแจงความนาจะเปน
กอนหนาของพารามเตอรในโมเดล(Albert,2009;Gelman,2006;Browne,1998;Gelman,
Carlin,Stern,&Rubin,1995)และ4)ระดบของความผนแปรระหวางกลม(สวะโชตศรสทธยากร,
2550;Mass&Hox,2001)อยางไรกตามในงานวจยนมขอจÓกดในเรองของเวลาผวจยจงกÓหนดให
ปจจยจÓนวนตวแปรแฝงการแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาและระดบของความผนแปรระหวางกลม
เปนปจจยคงท
ภาพ 1กรอบแนวคดการวจย
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
51
วธดÓเนนการวจย 1.พฒนาวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสโดยใชอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบส
เพอประมาณคาพารามเตอรภายใตโมเดลการวดในสมการท(6)
yij j ij ijn ~ eK= + + (6)
และโมเดลสมการโครงสรางในสมการท(7)
uij jT
ij ij Tij j
Tij ijh b d c dN N N= + = + + (7)
เมอ , , ,i n1 2 jf= และ , , ,j j1 2 f=
(1 )ij ijT
pN = และ , (0, )u Nj j ij j+b c e W= + e ,โดยท ( )diagj kj]W =e e ,
( , ) ( , )Nij ij ijT
j j+~ h p i R= ~ ~
โดยทv
vjjT
j
j
ib
=~ e o, jj j
T
j
jT2
b b v
b
bR
U
U
U=
+~
d> H และ 0,Nij2
+d vd^ h
และกÓหนดการแจกแจงความนาจะเปนกอนหนา (priordistribution)ของพารามเตอรในโมเดล
กÓหนดใหใชการแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาแบบวงศคสงยค(conjugatepriordistribution)
และมรายละเอยดดงน 1) ( , )Normal+n l Rn 2) (0, )v Normalj + D โดยท D คอเมทรกซ
ความแปรปรวนรวมกอนหนาขนาดq q2 2# 3) ( , )Normal g Hkj kj kj+K โดยท kjK คอเวกเตอร
ของนÓหนกองคประกอบในแถวทkของเมทรกซนÓหนกองคประกอบ jK ทเปนfreeparameters
4) ( , )Gammakj kj kj1+ a bW e
- โดยท kj j!] We e 5) ( , )Gamma2 1+v a bd d d
-^ h 6) ( , )Wishart R1
+ tU z z-
7) ( , )Wishart Ru u u1+ tR
- และ8) ( , )Normal 0 0+c c Rc โดยในการพฒนาวธการประมาณคา
พารามเตอรแบบเบสผวจยจะใชอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสเปนอลกอรทมสÓหรบประมาณคา
ในสวนนผวจยจะตองพสจนเพอหารปแบบของการแจกแจงความนาจะเปนแบบมเงอนไขภายหลง
(posteriorconditionaldistribution)ของพารามเตอรในแตละสวนของโมเดลซงจะแสดงรายละเอยด
ในสวนผลการวจย
2.จÓลองขอมลประชากรทใชในการศกษาตามสมการท(6)และสมการท(7)ทมจÓนวน
หนวยตวอยางในระดบท1 เทากบ3000หนวยตวอยางและจÓนวนหนวยตวอยางในระดบท2
เทากบ5000หนวยตวอยางโดยกÓหนดคาของพารามเตอรในสอดคลองกบสถานการณจÓลองดงน
1)ปจจยขนาดตวอยางกÓหนดใหจÓนวนหนวยตวอยางในระดบท1คอ30หนวยตวอยางตอหนวย
ตวอยางในระดบท2และจÓนวนหนวยตวอยางในระดบท2คอ15,30และ50หนวยตวอยาง
และ2)ปจจยคาเฉลยของระดบความเทยงรวมกÓหนดใหมระดบเทากบ0.3,0.5,0.7และ0.9
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
52
3.สมตวอยางขอมลจากประชากรในขางตนตามจÓนวนตวอยางทกÓหนดและประมาณคา
พารามเตอรโดยวธการประมาณคาแบบเบสทพฒนาขนจะประมาณคาภายใตโมเดลการวดทมนÓหนก
องคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดแบบสมดวยโปรแกรมRสวนวธ
ภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestrictedจะประมาณคาภายใตโมเดลการวดทมนÓหนกองคประกอบ
และความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดคงทดวยโปรแกรมMplusกระทÓขนตอนนซÓ
จÓนวน100ครงและบนทกคาประมาณของพารามเตอรในโมเดลทไดจากทงสองวธการ
4.ในการประมาณคาดวยวธการประมาณคาแบบเบสผวจยกÓหนดใหการแจกแจงความนา
จะเปนกอนหนาของพารามเตอรในโมเดลจÓนวน6ประเภทพารามเตอรใหเปนแบบไมใหสารสนเทศ
(non-informative prior) โดยมรายละเอยดดงน 1) การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาของ
พารามเตอรนÓหนกองคประกอบสÓหรบกลมตวอยางทjกÓหนดใหเปน ( . , )N 0 5 100kj +K 2)การ
แจกแจงความนาจะเปนกอนหนาของพารามเตอรความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวด
แบบสมกÓหนดให ( . , . )Gamma 0 01 0 01kj1+]e
- 3)การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาของพารามเตอร
ความแปรปรวนของตวแปรอสระแฝง ( , )Wishart q I1+U
- 4)การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนา
ของพารามเตอรอทธพลคงท (0, )N 100+c 5)การแจกแจงความนาจะเปนกอนหนาของพารามเตอร
ความแปรปวนของโมเดลระดบทหนง ( . , . )Gamma 0 01 0 012+vd
- และ 6) การแจกแจงความนา
จะเปนกอนหนาของพารามเตอรความแปรปรวนในระดบทสอง ( , )Wishart q Iu1+R
- โดยทIคอ
เมทรกซเอกลกษณ
5.ในการประมาณคาดวยสถตแบบเบสผวจยสรางตวอยางพารามเตอรจากอลกอรทม
การสมตวอยางแบบกบสจÓนวน 5000 ตวอยาง และทÓการตดตวอยางในสวนแรก (burn-in)
จÓนวน 1000 ตวอยาง เหลอตวอยางลกโซใชเพอประมาณการแจกแจงความนาจะเปนภายหลง
จÓนวน4000ตวอยางซงไดตรวจสอบคณสมบตการลเขาสการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงของ
ตวอยางพารามเตอรโดยพจารณาจากtraceplotสถตทดสอบGeweke(Geweke’sdiagnostic)
และสถตทดสอบHeidelberger-WelchและพจารณาความเพยงพอของจÓนวนตวอยางพารามเตอร
ดวยสถตของRaferty-Lewis(Gamerman&Lopes,2006;Browne,1998; Gelman,Carlin,
Stern,&Rubin,1995)
6.คÓนวณคาเกณฑการพจารณาโดยในการวจยนเลอกใชคาเฉลยความคลาดเคลอนกÓลงสอง
(MeanSquaresError:MSE)ดงน
( )
MSE reprr
rep 2
1i i
=-
=t/
(8)
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
53
เมอ rit เปนคาประมาณพารามเตอรจากชดขอมลจÓลองทr,และiเปนคาพารามเตอร
ทแทจรงโดยทเกณฑการพจารณาMSEจะใชในการพจารณาความแมนยÓและประสทธภาพของ
คาประมาณพารามเตอรในโมเดลซงในการศกษาจะแบงออกเปน6ประเภทของพารามเตอรไดแก
พารามเตอรนÓหนกองคประกอบ พารามเตอรความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวด
พารามเตอรความแปรปรวนของตวแปรอสระแฝงพารามเตอรอทธพลคงทพารามเตอรความแปรปรวน
ของโมเดลในระดบท2และพารามเตอรความแปรปรวนของโมเดลในระดบท1
7.วเคราะหสรปผลการวจยและนÓเสนอผลการวจย
ผลการวจย
ตอนท 1: วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสทพฒนาขน
จากโมเดลในสมการท(6)และ(7)กÓหนดให ,{ },{ }, ,{ }, ,{ }, ,v uj j j j u2
n c vH K U W R= e d$ . เปนเซตของพารามเตอรทไมทราบคาในโมเดล และ { },{ }uij j~X = " , เปนเซตของตวแปรแฝง
ในโมเดลจะไดวาการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงทตองการในกรณนคอ ( , | { })p yijX H และ
จากวธการสมตวอยางแบบกบสทÓใหผวจยสามารถแบงอลกอรทมสÓหรบประมาณคาพารามเตอร
ออกไดเปนสองสวนใหญไดแก1) ( | ,{ })p yijX H และ2) ( | ,{ })p yijH X
กÓหนดให ( , )y wT
H H H= โดยท yH คอเวกเตอรของพารามเตอรในโมเดลการวดไดแก
,{ },{ }j jn K We และH~คอเวกเตอรของพารามเตอรในโมเดลสมการโครงสรางไดแก , , , ,v j u2
c vU Rd
ดงนนการแจกแจงความนาจะเปนแบบมเงอนไข ( | ,{ })p yijH X สามารถเขยนไดดงน
( | ,{ }) ( , | ,{ }) ( , ) ( ,{ } | , )p y p y p p yij y ij y ij y\H X H H X H H X H H= ~ ~ ~ (9)
สมมตใหโมเดลกÓหนดใหพารามเตอรในโมเดลการวดและโมเดลสมการโครงสรางเปนอสระ
ซงกนและกน(Lee&Song,2002)ดงนนp p py #H H H= ~^ ^ ^h h hและจะไดวาฟงกชนภาวะ
ความควรจะเปนในสมการท(9)สามารถเขยนไดเปน
, | , | | ,p y p p yij y ij yX X XH H H H=~ ~^ ^ ^h h h" ", , (10)
จากสมการท(9)และ(10)การแจกแจงความนาจะเปนภายหลงแบบมเงอนไขของพารามเตอรคอ
, | , | , |p y p p y p py ij y ij y #?X X XH H H H H H~ ~ ~^ ^ ^ ^ ^h h h h h6 6@ @" ", , (11)
ซงจะเหนไดวาพารามเตอรในสวนของโมเดลการวดและโมเดลสมการโครงสรางเปนอสระซงกนและกน
ทÓใหสามารถประมาณคาแยกจากกนไดดงสมการท(12)และ(13)ตามลÓดบ
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
54
| , , , | ,p p y p yy ij y j j ij ijn ~X K WH H = e^ ^ ^h h h" " " " ", , , , , (12)
| | , , , , |p p p u p p u2 2ij ij j j u# #h c v p c vX RH H =~ ~ d d^ ^ ` ^ ^h h j h h" " " ", , , ,
| , ,p p v p vu ij j j# pR U U^ ^ ^h h h" , (13)
สมมตใหพารามเตอรภายในโมเดลการวดและภายในโมเดลสมการโครงสรางในสมการท(12) และ(13)
เปนอสระแบบมเงอนไขซงกนและกนทÓใหอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสทพฒนาขนประกอบ
ไปดวย10ขนตอนยอยมรายละเอยดโดยยอดงน
1.สมตวอยางพารามเตอรnจาก | ,�, , ,� , ~ ,y Normalij j ij jn l ~ lR K W Rn e nt t` j" " " ", , , ,
โดยท n1
j jj
J 1
1
1R W= +n en
-
=
- -t 8 B// และ ( )yj ij j iji
n
j
J 1
11
1 j
l l ~R W K= + -n en
-
==
-t t 8 B///
2.สมตวอยางพารามเตอร kjK จาก | ,� , ~ ( , )y Normal g Hkj ijk ijk kj kj kj~ }K e-u t t" ", ,
เมอ ijk~- คอเวกเตอรของตวแปรแฝงทสอดคลองกบนÓหนกองคประกอบในแถวท k
ของพารามเตอรเมทรกซ jK และเปนfreeparameters, ijk~u คอเวกเตอรของตวแปรแฝงทสอดคลอง
กบนÓหนกองคประกอบในแถวทkของพารามเตอรเมทรกซ jK และเปนfixparameters,yijku เปน
คาตวแปรสงเกตไดทปรบคาทเนองจากการกÓหนดขอจÓกดใหกบพารามเตอรนÓหนกองคประกอบ
ในแถวทkพารามเตอรเมทรกซ jK ซง 1y yijk ijkT
ijk k~ n= - -u u
โดยทH H 1 1 1
kj kj kj ijk ijkT
i
n
1
j
} ~ ~= + e- -
- -=
-t 8 B/ และg H H g y1 1
kj kj kj kj kj ijk ijki
n
1
j
} ~= + e- -
-=t t u8 B/
3.สมตวอยางตวแปรแฝง ij~ จาก | , , , , , ~ ,y Normalij j j j j ij ij j~ i n iR K W R~ e ~t t` j
โดยท j jT
j jj11 1
R K W K= +~ e~
-- -t 8 B/ และ ( )yij j j jT
j ijj11
i i nR K W= + -~ e~
--t t 8 B/
4.สมตวอยางพารามเตอรคาเฉลยของตวแปรแฝงv jจาก | , , ~ ( , )v Normal vj ij jp U D Dt t" ,
โดยท n1 1 1
jD D U= +- - -t 8 B และv 1
j iji
n
1
j
pD U=-
=t t 8 B/
5.สมตวอยางพารามเตอร 1U
- จาก | , , , ~ ,v R Wishart R1ij jp t tU z z z z
- t t^ h" ,
โดยท nt t= +z zt และR R v v1 1
ij j ij jT
i
n
j
J
11
j
p p= + - -z z-
==
-t ^ ^h h8 B//
6.สมตวอยางพารามเตอร kj1
W e- จาก
| , , , , , ~ ,y Gammakj k k ij ij kj kj kj kj1
} n ~ a b a bKe e e- t t` j" ", ,
โดยทn2kjj
kja a= +et
และ 21 y ykj kj ij k k
Tij
T
ij k kT
iji
n
1
j
b b n ~ n ~K K= + - - - -e =t ` `j j/
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
55
7.สมตวอยางพารามเตอรcจาก | , , , ~ ,u Normal2ij j uc ~ v cR Rd c
t t` j" ,
โดยท 1 1
ij ijT
i
n
j
J
u 2 11
1 j
vR N N= +c
d==
- -t ; E/// , nJ1
u j iij ij
12 1 1
j
c cv
hR N= +cd
-= =
t t ; E///
และ 1ij ijT TpN = ` j
8.สมตวอยางพารามเตอรu jจาก | , , , ~ ,u Normal u2j ij u j uj~ c v R Rd
t t` j" ,
โดยท 1uj iji
n
ijT
u2 1
1 1j
vR N N= +
d=
- -t ; E/ / และu 1
j uj ijT
ij ijT
i
n
2 1
j
vh cR N N= -
d=
t t ` j8 B/
9.สมตวอยางพารามเตอรu
1-/ จาก | , , ~ ,u R Wishart Rj u u u uu
1t t
- t t^ h/
โดยท Ju ut t= +t และR R u uu u jT
jj
J1
1
1= +
-
=
-t 8 B/
10.สมตวอยางพารามเตอร 2 1vd
-^ h จาก | , , , , ~ ,u Gamma2 1
ij j jv ~ b a b a bd d d d d
-t t^ ^h h" " ", , ,
โดยทn
2jJ
j1a a
R= +d d
=t และ u2
1ij ij
TijT
ji
n
j
J 2
11
j
b b h cN N= + - -d d ==t ` j//
อลกอรทมในขางตนเปนอลกอรทมแบบทวนซÓผวเคราะหจÓเปนตองสมตวอยางพารามเตอร
จากการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงแบบมเงอนไขของพารามเตอรในแตละขนตอนดวยจÓนวน
รอบทมากเพยงพอทจะทÓใหตวอยางของพารามเตอรดงกลาวลเขาสการแจกแจงความนาจะเปน
ภายหลงรวมของพารามเตอรในโมเดล
ผวจยตรวจสอบความถกตองของอลกอรทมทพฒนาขนโดยใชเทคนคมอนตคารโลในภาพ2
ซงเปนสถานการณจÓลองทมตวแปรตามแฝงและตวแปรอสระจÓนวน 1ตวแปร กระทÓซÓจÓนวน
100ครงผลการประมาณคาพารามเตอรทไดจากทง100ครงจะสรปเปนคาเฉลยเพอเปรยบเทยบกบ
คาจรงของพารามเตอรทใชในการสรางขอมลจÓลองจากรปจะเหนวาวธการประมาณคาพารามเตอร
แบบเบสทพฒนาขนใหคาประมาณพารามเตอร(ตวเลขทางซาย)ใกลเคยงกบคาจรงของพารามเตอร
(ตวเลขทางขวา)ซงเปนการยนยนวาอลกอรทมทพฒนาขนมความถกตอง
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
56
ภาพ 2เปรยบเทยบคาประมาณพารามเตอรกบคาจรงของพารามเตอรในกรณทมตวแปรตามแฝง
และตวแปรอสระแฝงจÓนวน1ตว
ตอนท 2: การศกษาดวยขอมลจÓลอง (simulation study)
เพอความสะดวกผวจยจะใชสญลกษณBayesแทนวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบส
ทพฒนาขน และMplus แทนวธการประมาณคาภาวะความควรจะเปนสงสดแบบ restrictedท
ประมาณดวยโปรแกรม Mplus โดยผลการเปรยบเทยบความสามารถของวธการประมาณคา
พารามเตอรแบบเบสทพฒนาขนกบวธการประมาณคาแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestricted
ดวยโปรแกรมMplusโดยวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสจะประมาณคาภายใตโมเดลการวด
ทพารามเตอรโมเดลเปนพารามเตอรแบบสมดงในสมการท(6)และเนองดวยขอจÓกดของโปรแกรม
Mplusversion6.0วธการประมาณคาพารามเตอรแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestricted
จะประมาณคาภายใตโมเดลการวดทพารามเตอรในโมเดลเปนพารามเตอรแบบคงท
คาประมาณของพารามเตอรในโมเดลคÓนวณจากตวอยางพารามเตอรทสมจากการแจกแจง
ความนาจะเปนภายหลงรวมจÓนวน5000ตวอยางดวยอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสทพฒนา
ขนกอนใชตวอยางดงกลาวเพอประมาณคาพารามเตอรในโมเดลผวจยทÓการตดตวอยางพารามเตอร
ในสวนแรก(burn-in)จÓนวน1000ตวอยางและทÓการตรวจสอบความเหมาะสมตามคณสมบต
ของลกโซมารคอฟโดยการใชtraceplot,marginalposteriordensityplot,auto-correlationplot,
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
57
partial-autocorrelationplotm,การทดสอบของGewekeและการทดสอบของHeidelberger-
Welch
เมอพจารณาคาMSE จากผลการจÓลองในตาราง 1 และภาพ 3 สามารถสรปไดวาวธ
Bayes เปนวธประมาณพารามเตอรทใหคาประมาณของพารามเตอรในสวนตางๆของโมเดลอยาง
แมนยÓและมประสทธภาพเหนอวธ Mplus ในทกกรณททÓการศกษา สาเหตเนองมาจากการ
ประมาณคาพารามเตอรดวยวธ Bayes มการคÓนงถงความผนแปรระหวางกลมของพารามเตอร
ในโมเดลการวด ในขณะทการประมาณคาพารามเตอรดวยวธ Mplus มขอจÓกดเชงเทคนคทÓให
ไมสามารถประมาณคาพารามเตอรภายใตขอสมมตทพารามเตอรในโมเดลการวดเปนพารามเตอร
แบบสมเชนเดยวกบวธ Bayes ได ดงนนการประมาณคาพารามเตอรดวยวธ Bayes จงเปนการ
ประมาณคาภายใตขอสมมตทมความสอดคลองกบขอมลมากกวาวธMplusผลการศกษายงบงชวา
จะเหนวาปจจยคาเฉลยของระดบความเทยงรวมและจÓนวนตวอยางในระดบท2เปนปจจยทมผล
กระทบตอความแมนยÓและประสทธภาพของวธการประมาณคาพารามเตอรทงสองโดยททÓใหวธการ
ทงสองมคาMSEทลดตÓลงนอกจากนวธMplusจะมคาMSEทลเขาใกลวธBayesมากขน
เมอปจจยทงสองมคาเพมขนสาเหตเนองจากการเพมคาเฉลยของระดบความเทยงรวมจะทÓใหความ
คงเสนคงวาในการวดตวแปรแฝงเพมมากขน ตวแปรแฝงทประมาณคาไดจากวธการตางๆมความ
ใกลเคยงตวแปรแฝงทแทจรงมากยงขนคาประมาณพารามเตอรทไดมความถกตองมากยงขนในสวน
ของปจจยจÓนวนตวอยางในระดบท2การทหนวยตวอยางมจÓนวนเพมมากขนยอมทÓใหมสารสนเทศ
ทใหในการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลมากยงขนตามไปดวย จงสงผลโดยตรงตอคณภาพของ
คาประมาณพารามเตอร
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
58
ตาราง 1คาMSEของคาประมาณพารามเตอรเปรยบเทยบระหวางวธBayesกบวธMplus
พารามเตอร JBayes* Mplus**
2t =0.3 2
t =0.5 2t =0.7 2
t =0.9 2t =0.3 2
t =0.5 2t =0.7 2
t =0.9
jK
15 0.1356 0.0281 0.0106 0.0029 0.1488 0.1017 0.0895 0.0820
30 0.0820 0.0269 0.0112 0.0028 0.0930 0.0703 0.0621 0.0575
50 0.0667 0.0249 0.0112 0.0021 0.0863 0.0519 0.0460 0.0427
jWf
15 0.0223 0.0060 0.0023 0.0006 0.1767 0.0791 0.0566 0.0315
30 0.0132 0.0052 0.0013 0.0005 0.1101 0.0534 0.0362 0.0340
50 0.0078 0.0030 0.0014 0.0004 0.0755 0.0460 0.0262 0.0150
U
15 0.0731 0.0150 0.0080 0.0055 0.2026 0.1270 0.0985 0.0810
30 0.0267 0.0075 0.0042 0.0029 0.1383 0.0880 0.0673 0.0542
50 0.0235 0.0051 0.0037 0.0015 0.0989 0.0712 0.0557 0.0451
c
15 0.0217 0.0155 0.0141 0.0140 0.1921 0.1469 0.1331 0.1266
30 0.0053 0.0048 0.0039 0.0024 0.1333 0.1013 0.0928 0.0907
50 0.0039 0.0032 0.0026 0.0019 0.1009 0.0734 0.0679 0.0655
2vd
15 0.0595 0.0153 0.0066 0.0036 0.2107 0.1359 0.1113 0.0943
30 0.0212 0.0083 0.0032 0.0023 0.1554 0.1031 0.0820 0.0662
50 0.0165 0.0038 0.0029 0.0012 0.1174 0.0822 0.0652 0.0540
uR
15 0.0200 0.0089 0.0072 0.0053 0.1404 0.1209 0.1158 0.1059
30 0.0053 0.0045 0.0037 0.0032 0.0959 0.0845 0.0811 0.0729
50 0.0058 0.0034 0.0021 0.0018 0.0707 0.0609 0.0583 0.0534
* วธBayesประมาณคาภายใตโมเดลสมการโครงสรางพหระดบทพารามเตอรนÓหนกองคประกอบ
และความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรแบบสม**วธMplusประมาณคาภายใตโมเดลสมการโครงสรางพหระดบทพารามเตอรนÓหนกองคประกอบ
และความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรแบบคงท
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
59
ก.นÓหนกองคประกอบ( jK ) ข.ความแปรปรวนของความคลาดเคลอน
จากการวด( jWf )
ค.ความแปรปรวนของตวแปรอสระแฝง(U) ง.อทธพลคงท(c)
จ.ความแปรปรวนของโมเดลระดบทหนง( 2vd) ฉ.ความแปรปรวนของโมเดลระดบทสอง(Ru)
ภาพ 3คาMSEของคาประมาณพารามเตอรเปรยบเทยบระหวางวธBayesกบวธMplus
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
60
อภปรายผลการวจย การอภปรายในสวนของระเบยบวธวจย
1.วธการประมาณคาแบบเบสในการวจยนพฒนาขนภายใตโมเดลทมตวแปรตามแฝง1ตว
และมตวแปรอสระแฝงไดหลายตวเทานนจงเปนขอจÓกดของงานวจยการขยายอลกอรทมในงานวจย
เพอใหครอบคลมโมเดลใหมากขนจงเปนสงจÓเปน สÓหรบรายละเอยดของแนวคดในการพฒนา
อลกอรทมเพอรองรบการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลตางๆจะกลาวในขอเสนอแนะสÓหรบการ
วจยในครงตอไป
2.การพสจนเพอหารปแบบของการแจกแจงความนาจะเปนแบบมเงอนไขในแตละขนตอน
ของอลกอรทมการสมตวอยางแบบกบสผวจยมขอสมมตใหพารามเตอรระหวางโมเดลการวดและ
โมเดลสมการโครงสรางเปนอสระแบบมเงอนไขซงกนและกน แนวคดนผวจยอางองจากงานวจยทม
ผพฒนาวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสในโมเดลสมการโครงสราง(Dunson,Palomo,&
Bollen,2005;Lee&Song,2004)และนอกจากนกÓหนดใหพารามเตอรภายในโมเดลการวด
และโมเดลสมการโครงสรางเปนอสระแบบมเงอนไขซงกนและกนอกดวยโดยอางองจากงานวจยของ
Goldsteinและคณะ(2008)และBrowne(1998)อยางไรกตามในกรณทวไปอาจยอมใหพารามเตอร
ในสวนตางๆไมเปนอสระกนได ซงรปแบบของการแจกแจงความนาจะเปนทใชจะมความยงยาก
ซบซอนมากขนซงอาจตองใชเทคนคอนๆเขามาชวยเชนอลกอรทมMetropolis-Hastingเปนตน
3.เกณฑการพจารณาทผวจยเลอกใชในการศกษาสวนของขอมลจÓลองคอเกณฑคาเฉลย
ความคลาดเคลอนกÓลงสอง(MeanSquaresError:MSE)ซงสามารถพสจนในทางคณตศาสตร
ไดวา ( )MSE bias var2i= + t เมอitคอคาประมาณพารามเตอรซงเปนการประเมนความแมนยÓ
และประสทธภาพของคาประมาณพารามเตอรในภาพรวมการใชเกณฑในขางตนแตเพยงอยางเดยว
ทÓใหเกดคÓถามถงความสามารถในการอนมานดานอนๆเพราะเกณฑดงกลาวไมสามารถตอบคÓถาม
ไดโดยตรง
4.เนองจากโปรแกรมRเปนโปรแกรมทประสทธภาพในดานความเรวของการประมวลผล
จะลดตÓลงเมอชดคÓสงมคÓสงทเปนการวนรอบ (looping) หลายชน ดวยขอจÓกดทางดานเวลา
ในการศกษาผวจยจงกÓหนดใหมจÓนวนรอบของการกระทÓซÓ(replicate)จÓนวน100รอบตอ1
สถานการณซงอาจเปนจÓนวนทนอยเกนไปทÓใหคาเกณฑการพจารณาMSEทใชอาจยงมความ
ไมนงพออยางไรกตามเมอพจารณาผลการวเคราะหทไดพบวามแนวโนมของคาMSEเปนไปตาม
ทคาดไวในเชงทฤษฎ
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
61
5.ขอสมมตขอหนงของวธการทผวจยพฒนาขนคอตวแปรสงเกตไดทนÓมาวเคราะหจÓเปน
ทจะตองเปนตวแปรประเภทตอเนอง(continuousobservedvariables)ซงโดยทวไปขอมลในงาน
วจยทางสงคมศาสตรนนมกทÓการวดโดยอาศยแบบวดทÓใหสเกลการวดตวแปรสงเกตไดแตละตวนน
เปนแบบไมตอเนอง(discreteobservedvariables)เชนการใชสเกลการวดของLikertการวเคราะห
ขอมลลกษณะไมตอเนองดงกลาวโดยใชขอสมมตวาเปนตวแปรตอเนองจะทÓใหผลการวเคราะห
มความบดเบอนจากความเปนจรงหากการแจกแจงความถของการตอบไมสมมาตร(Lee&Song,
2004)
อภปรายในสวนขององคความรทไดรบ
1.จากผลการศกษาดวยวธการจÓลองจะพบวาวธการประมาณคาแบบเบสเปนวธทดกวา
ในทกกรณสาเหตเนองจากการประมาณคาดวยวธการประมาณแบบเบสเปนการประมาณคาภายใต
โมเดลสมการโครงสรางพหระดบทมโมเดลการวดเปนแบบพารามเตอรสมซงจะมความสอดคลองกบ
ขอมลมากกวาวธการประมาณแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestrictedเปนการประมาณคา
ภายใตโมเดลสมการโครงสรางพหระดบทมโมเดลการวดเปนแบบพารามเตอรคงท จงเปนธรรมชาต
วธการประมาณแบบเบสจงยอมใหผลการประมาณคาพารามเตอรทมความถกตองมากกวาเนองจาก
คาพารามเตอรทไดมากจากโมเดลทมความละเอยดและซบซอนมากกวา
2.เมอพจารณาผลการวจยทไดจากการจÓลองจะพบวาโดยสวนใหญ เมอจÓนวนตวอยาง
มขนาดเลกวธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสจะดกวาวธการประมาณคาพารามเตอรแบบภาวะ
ความควรจะเปนสงสดแบบ restricted อยางเหนไดชด แตเมอจÓนวนตวอยางเพมมากขนวธการ
ประมาณคาแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestrictedมแนวโนมทจะไดคาประมาณทใกลเคยง
กบวธการประมาณคาแบบเบสมากขน ผลการวจยทไดนสอดคลองกบคณสมบตของวธการทงสอง
กลาวคอวธการประมาณคาพารามเตอรแบบภาวะความควรจะเปนสงสดแบบrestrictedเปนวธการ
ทขนกบทฤษฎการลเขาเชงกÓกบ (asymptotic theory) กลาวคอคณสมบตทดของตวประมาณ
จะเกดขนเมอจÓนวนตวอยางมจÓนวนมากเพยงพอดงนนวธประมาณคาแบบภาวะความควรจะเปน
สงสดจงเปนวธการทไมแกรงในกรณทขนาดตวอยางเลก(Hoogland&Boomsma,1998;Yung
&Bentler,1994)เมอพจารณาสถตแบบเบสพบวามความแกรงตอตวอยางขนาดเลกมากกวาเพราะ
สถตแบบเบสใชลกโซมารคอฟมอนตคารโลซงสามารถสรางใหมจÓนวนทมากเพยงพอตามทตองการ
เปนขอมลตวอยางเพอคาประมาณพารามเตอรทสนใจ ซงหากมการสรางตวอยางมากเพยงพอแลว
ตวอยางพารามเตอรดงกลาวจะมการแจกแจงความนาจะเปนภายหลงทใกลเคยงกบความเปนจรง
ผลการวเคราะหทไดจงมความนาเชอถอมากกวา(Lee&Song,2004)
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
62
ขอเสนอแนะในการนÓไปใช
1.อลกอรทมการประมาณคาพารามเตอรทพฒนาขนในการวจยนพฒนาขนเพอใชในการ
ประมาณคาพารามเตอรในโมเดลสมการโครงสรางพหระดบทโมเดลการวดมพารามเตอรนÓหนก
องคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรแบบสมอยางไร
กตามอลกอรทมดงกลาวสามารถนÓไปใชเพอวเคราะหโมเดลยอยได เชน โมเดลเชงเสนพหระดบ
โมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน หรอโมเดลการวเคราะหองคประกอบเชงสÓรวจ ไดโดย
การลดขนตอนของอลกอรทมหรอกÓหนดหรอปลอยคาพารามเตอรใหเหมาะสมกบโมเดลทตองการ
วเคราะห
2.การนÓอลกอรทมทผวจยพฒนาขนไปใชในทางปฏบตหากผวจยตองการทดสอบสมมตฐาน
เกยวกบพารามเตอรในโมเดลผวจยอาจเลอกใชชวงความนาเชอถอ(credibleinterval)ซงคÓนวณ
จากคาควอนไทลเปนเครองมอในการทดสอบสมมตฐานแบบงายไดอยางไรกตามวธการดงกลาวไมใช
วธการทดทสดในการทดสอบสมมตฐานแบบเบส
ขอเสนอแนะสÓหรบการวจยครงตอไป
1.อลกอรทมทพฒนาขนสามารถพฒนาใหสามารถใชไดกบโมเดลในกรณทวไปมากขนเชน
กรณทตองการวเคราะหตวแปรปรบจะสามารถปรบปรงโมเดลสมการโครงสรางในสมการท(7)ได
ดงน
W uij ijT
j ijT
j ijh c dN N= + + (14)
เมอWjคอdesignmatrixของตวแปรอสระในระดบท2และจากโมเดลในขางตนการปรบเปลยน
อลกอรทมเดมทไดพฒนาในงานวจยนเพยง3ขนตอนดงน
1)ขนตอนการสมตวอยางพารามเตอรcจาก | { }, , , , ,W u Normalij j j u2
+c ~ v cR Rd ct t` j
โดยท n W W1i
jT
ij ijT
jj
J
2110
1 1j
vR N N= +c
dc ==
- -t ; E///
และ W u1j ij ij ij
Tji
n
j
J
y 2 110
1 j
c cv
hR N N= + -cd
==
-t t ` j; E///
2)ขนตอนการสมตวอยางเศษเหลอในระดบทสองu jจาก | { }, , , , ,u W Normal uj ij j u j uj2
+~ c v R Rdt t` j
โดยท 1uj ij ij
Tui
n
2
1
1
1j
vR N N= +
d
-
=
-t ; E// และu W1
j uj ijT
ij ijT
ji
n
2 1
j
vh cR N N= -
d=
t t ` j8 B/
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
63
3)ขนตอนการสมตวอยางพารามเตอร 2 1vd
-^ h จาก | { }, ,{ }, , ,u Gammaij j
2 1+v ~ c a b a bd d d d d
-t t^ ^h h
โดยทn
2jj
J
1a a= +d d
=t
/และ W u2
1ij ij
Tj ij
Tji
n
j
J
11
21
b b h cN N= + - -d d ==t ` j//
หรอในกรณทตองการวเคราะหตวแปรตามแฝงหลายตวแปรจากโมเดลสมการโครงสรางในสมการท(7)
สามารถปรบปรงไดดงน
ij j ij j ij ijh h p dP C= + + (15)
โดยท jP และ jC คอเมทรกซของสมประสทธความถดถอยแบบสมขนาดq q1 1# และq q1 2#
ตามลÓดบ, ( , )N 0ij j+e We และ (0, )Nij +d Wd เมอ ( )diagj k]W =e e และ ( )diag h]W =d d
จากโมเดลสมการโครงสรางในสมการขางตนสามารถจดรปไดวา
Iij j j ij ij1h p dP C= - +-^ ^h h (16)
เมอ ( , ) ( ) ( )Var I Iij j j j j jT
jT1
h P C P C UC W P= - + -d- -8 B
และ , ( )Cov Iij ij j j ij1
h p pP C= --
^ h
ในการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลในสวนของโมเดลสมการโครงสรางสามารถกระทÓได
โดยใชแนวคดเดยวกบการประมาณคาพารามเตอรในโมเดลการวเคราะหองคประกอบดงตอไปน
จาก ij j ij j ij ij j ij ijh h p d ~ dP C K= + + = +~ โดยท ,j ij ijTh pK =~ ^ h
2.อาจขยายอลกอรทมทไดพฒนาไวแลวในงานวจยนใหรองรบการวเคราะหในกรณทขอมล
ของตวแปรสงเกตไดเปนตวแปรไมตอเนอง โดยอาจพฒนาโดยใชแนวทางการระบคา threshold
(threshold specifications) หรอการใชโมเดลการตอบสนองขอสอบ (item response model)
เปนตน
3.โปรแกรมMplusversion7.0ซงเปนversionทจะทÓการวางจÓหนายลาสดนมความ
สามารถในการวเคราะหโดยใชสถตแบบเบสซงทÓใหสามารถวเคราะหโมเดลเดยวกนกบงานวจยนได
ในการศกษาครงตอไปจงควรศกษาเปรยบเทยบความสามารถของวธการประมาณคาแบบเบสทผวจย
พฒนาขนและวธการประมาณคาแบบเบสจากโปรแกรมMplusversion7.0ในแตละสถานการณ
จÓลอง
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
64
รายการอางองมณฑราดวงสาพล.(2550).การเปรยบเทยบวธการประมาณคาสมประสทธการถดถอยพหคณดวย
วธกÓลงสองนอยสดรวมกบวธดงเดมเมอเปดความคลาดเคลอนจากการวดคาตวแปรอสระ.
วทยานพนธปรญญามหาบณฑตภาควชาสถตบณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สวะโชต ศรสทธยากร. (2550). การจÓลองตวแบบความถดถอยเชงลÓดบชน เมอการแจกแจง
ความคลาดเคลอนสมไมไดมการแจกแจงแบบปกต. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต
ภาควชาสถตบณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
Albert,J.(2009).Bayesian Computation with R(2ed.).London:Springer+Business
Media,LLC.
Ansari,A., Jedidi,K.,&Dube,L. (2002).Heterogeneous factor analysismodels:
ABayesianapproach.Psychometrika , 67,49-78.
Asparouhov,T.,&Muthen,B.(2010,August).BayesianAnalysisofLatentVariable
Models using Mplus.
Asparouhov,T.,&Muthen,B.(2012,May24).General Random Effect Latent Variable
Modeling: Random subjects, Items, Contexts, and Parameters.RetrievedJuly13,
2012, from http://csm.lshtm.ac.uk/files/2011/02/Tihomir-Asparouhov-
24-05-2012.pdf
Browne,W.(1998).ApplyingMCMCmethodstomulti-levelmodels.Ph.D. dissertation
Department of Mathematical Sciences, University of Bath .
Dunson,D.B.,Palomo,J.,&Bollen,K.(2005,July27).Bayesian Structural Equation
Modeling.RetrievedApr13,2009, fromhttp://beta.samsi.info/sites/default/
files/tr2005-05.pdf
Ferrao,M.E.,Leckie,G.,&Goldstein,H.(2007).Modelling measurement errors in
random coefficient multilevel models: an application to measuring school
effectiveness.CentreforMultilevelModelling,UniversityofBristol,UK.
Gamerman,D.,&Lopes,H.F.(2006).Markov Chain Monte Carlo.London:Chapman
&Hall/CRC.
Gelman,A.(2006).Priordistributionforvarianceparametersinhierarchicalmodels.
Bayesian Analysis , 1(3),515-533.
◆ สวะโชต ศรสทธยากร และ ศรชย กาญจนวาส ◆
65
Gelman,A.,Carlin,J.B.,Stern,H.S.,&Rubin,D.B.(1995).Bayesian data analysis.
UK:Chapman&Hall.
Goldstein,H.,Kounali,D.,&Robinson,A.(2008).Modellingmeasurementerrorsand
categorymisclassifications inmultilevelmodels.Statistical Modelling, 8(3),
243-261.
Hoogland,J.J.&Boomsma,A.(1998)Robustnessstudiesincovariancestructure
modeling:anoverviewandametaanalysis.Sociological Methods & Research,
26,329–368.
Lee,S.Y.,&Song,X.Y.(2004).EvaluationoftheBayesianandmaximumlikelihood
approachs in analyzing structural equationmodel with small sample sizes.
Multivariate Behavioral Research, 39,653-686.
Mass,C.,&Hox,J.J.(2001).Robustness of multilevel parameter estimates against
small sample sizes.DepartmentofMethodologyandStatistics,UtrechtUniversity.
Muthen,B.,&Asparouhov,T.(2012,August).New Developments in Mplus Version 7:
Part 1.RetrievedAugust28,2012,fromMplus:http://www.statmodel.com/
download/handouts/MuthenV7Part1.pdf
Muthen,B.,&Asparouhov,T.(2012,August).New Developments in Mplus Version 7:
Part2.RetrievedAugust 28, 2012, fromMplus: http://www.statmodel.com/
download/handouts/MuthenV7Part2.pdf
Muthen,B.,&Asparouhov,T.(2012,August).NewDevelopmentsinMplusVersion7:
Part3. RetrievedAugust 28, 2012, fromMplus: http://www.statmodel.com/
download/handouts/MuthenV7Part3.pdf
Muthén,L.K.,&Muthén,B.O.(2010).Mplus user’s guide. (6th ed).LosAngeles,
CA:Muthén and Muthén.
Nounou,M.,Bakshi,V.,Goil,P.,&Shen,X.(2001).Process modeling by bayesian
latent variable regression.TheOhioStateUniversity,Columbus.
Paris,Q.(2004).Robust estimators of errors-in-variables models Part I. Department
ofAgriculturalandResourceEconomicsUniversityofCalifornia,Davis.
Raudenbush,S.W.,&Bryk,A.S.(2002).Hierarchical linear models applications and
data analysis methods.(2ed.).London:SagePublications,Inc.
◆ วธการประมาณคาพารามเตอรแบบเบสสÓหรบโมเดลสมการโครงสรางพหระดบ: ◆
กรณพารามเตอรนÓหนกองคประกอบและความแปรปรวนของความคลาดเคลอนจากการวดเปนพารามเตอรสม
66
Srisuttiyakorn,S.,&Kanjanawasee,S.(2009).Multilevelparameterestimateswhen
level-oneindependentvariablesmeasurewitherror.IMES. Bangkok.
Yung,Y.F.andBentler,P.M.(1994)Bootstrap-correctedADF test statistics in
covariance structure analysis. British Journal of Mathematical and Statistical
Psychology, 47,63–84.
67
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
Development of the Monitoring & Follow-Up and Supporting System of Student Assessment Function in
Basic School Institutes for Education Service Area Office
Warunee Liewwiwatchai1
Samphan Phanphruk2
Nuttaporn Lawthong3
ABSTRACT
The purposes of the this research were 1) to develop standards and indicators on the student assessment functions in the basic educational institutions; 2) to develop the monitoring & following-up and supporting systems of the student assessment functions in the basic educational institutions for Education Service Area Office; and 3) to examine the effectiveness of the monitoring& following-up and supporting systems on the student assessment functions in the basic educational institutions for Education Service Area Office. Research and development methodology were employed. The major research findings were 1) the student assessment functions in the basic educational institutions consisted of 4 standards and 12 indicators as follows: (1) institutions that supported the learning evaluation (3 indicators), (2) process of measurement and learning result evaluation. (3 indicators), (3)organizing the measurement and the learning evaluation systems (3 indicators), and (4) using the results of evaluation (3 indicators) 2) The monitoring & following-up and supporting systems on the student assessment functions in the basic educational institutions for Education Service Area Office comprised of the following elements. The factors of input consisted of objectives, principles, standard and indicators of the student assessment functions; implementation plans of monitoring & following-up and supporting the student assessment functions, tools for research conducting and persons in charge. The factors of process consisted of the monitoring & following–up and supporting. The factors of product consisted of the results to the monitoring & following-up and supporting of the student assessment functions in the basic educational institutions reports. The factors of feedback consisted of feedback communication to the stakeholders, and carrying out the results of to the monitoring & following-up of student assessment functions of educational institutions to be supported and developed. 3) The effective systems were the monitoring & following-up and supporting which were better for the educational institutions on the student assessment functions. They were the quality ones based on the four standards: utility, propriety, feasibility and accuracy at the good level. Also, the users used the systems satisfied them at the high level.
Key Words: The Monitoring & Follow-up and Supporting System, Student Assessment Function
1Ph.D.Candidate,FacultyofEducation,KhonKaenUniversity,KhonKaen40002. E-mail:[email protected]
2NationalInstituteofEducationalTestingService(PublicOrganization),Bangkok10330. E-mail: [email protected]
3DepartmentofEducationalResearchandPsychology,FacultyofEducation,ChulalongkornUniversity,Bangkok 10330. E-mail: [email protected]
68
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน
สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
วารณเลยวววฒนชย1
สมพนธพนธพฤกษ2
ณฏฐภรณหลาวทอง3
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) พฒนามาตรฐาน และตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ในสถานศกษาขนพนฐาน 2) พฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา และ 3) ประเมนประสทธผลของระบบดงกลาว โดยใชระเบยบวธวจยและพฒนา มผลการวจยทสÓคญ คอ (1) มาตรฐานการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน ม 4 มาตรฐาน 12 ตวบงช ประกอบดวย มาตรฐานท 1 สถานศกษาสงเสรมสนบสนนการประเมนผลการเรยนร (3 ตวบงช) มาตรฐานท 2 กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนร (3 ตวบงช) มาตรฐานท 3 สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนร (3 ตวบงช) มาตรฐานท 4 การนÓผลการประเมนไปใช (3 ตวบงช) (2) ระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา ม 4 องคประกอบ คอ 1) ปจจยนÓเขา ประกอบดวย วตถประสงคของระบบ หลกการของระบบ มาตรฐาน และตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน แผนดÓเนนงานกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน เครองมอทใชในการดÓเนนการ และผรบผดชอบ 2) กระบวนการ ประกอบดวย การกÓกบตดตาม และการสงเสรม 3) ผลผลต ประกอบดวย รายงานผลการกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาขนพนฐาน และ 4) ขอมลปอนกลบ ประกอบดวย การสอสารผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาแกผเกยวของ และการนÓผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาไปใชเพอการสงเสรมและพฒนา (3) ระบบมประสทธผล คอ การกÓกบตดตาม และสงเสรมทÓใหสถานศกษาปฏบตงานดานการประเมนผเรยนดขน เปนระบบทมคณภาพตามมาตรฐานความเปนประโยชน มาตรฐานความเหมาะสม มาตรฐานความเปนไปได และมาตรฐานความถกตองอยในระดบด และผใชระบบมความพงพอใจตอระบบอยในระดบมาก
คÓสÓคญ: ระบบกÓกบตดตาม และสงเสรม, การปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
1นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยขอนแกนจงหวดขอนแกน40002อเมล:[email protected]
2สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน)กรงเทพมหานคร10400 อเมล:[email protected]
3ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลยกรงเทพมหานคร10330 อเมล:[email protected]
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
69
ความเปนมาและความสÓคญของปญหา พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545
มาตรา 9 กÓหนดกระบวนการจดการศกษาใหยดหลกมเอกภาพดานนโยบาย มความหลากหลาย
ในการปฏบตโดยกระจายอÓนาจไปสเขตพนทการศกษาสถานศกษาและองคกรปกครองสวนทองถน
ทตองมความรบผดชอบในการจดการศกษาใหเปนไปตามมาตรฐานการศกษา และระบบประกน
คณภาพการศกษาทกÓหนดและแนวการจดการศกษาทใหมการวดและประเมนผเรยนองพฒนาการ
ตามมาตรา26สถานศกษาจดการประเมนผเรยนโดยพจารณาจากพฒนาการของผเรยนพฤตกรรม
การเรยนการรวมกจกรรมและการทดสอบควบคกนไปใหเหมาะสมตามรปแบบและระดบการศกษา
ทงนกÓหนดใหสถานศกษาใชวธการทหลากหลายในการจดสรรโอกาสเขาศกษาตอและใหนÓผลการ
ประเมนผเรยนดงกลาวมาใชประกอบการพจารณาดงนนจงมการนÓคะแนนผลการเรยนเฉลยสะสม
ของนกเรยนในชนมธยมศกษาตอนปลาย(GPAX)มาใชเปนองคประกอบหนงในการคดเลอกบคคล
เขาศกษาในสถาบนอดมศกษาระบบกลาง(admissions)ตงแตปการศกษา2549
แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน
พทธศกราช2551กÓหนดใหสถานศกษาตองวางระบบการวดและประเมนผลทถกตองตามหลกการวด
และประเมนผลโดยมจดมงหมายของการวดและประเมนผลการเรยนรคอการประเมนเพอพฒนา
ผเรยน(formativeassessment)และการประเมนเพอตดสนผลการเรยน(summativeassessment)
ทองมาตรฐาน(standards-basedassessment)ของหลกสตรแตจากการกÓหนดแนวปฏบตตาม
ภารกจดานการวดและประเมนผลทกÓหนดไวอยางกวางๆ จงมความหลากหลายในทางปฏบตเกดขน
ทงสถานศกษาในภมภาคเดยวกนและตางภมภาคตามศกยภาพและความพรอมของสถานศกษา
ทแตกตางกน (วราภรณ สหนาท, 2548) สถานศกษาขาดการวางระบบการวดและประเมนผล
ขาดการนเทศเกยวกบแนวปฏบตของสถานศกษา มการใหผลการเรยนเฉลยของโรงเรยนสงโดยขาด
หลกฐานรองรอยการวดและประเมนผลครสวนใหญขาดความรความเขาใจและเทคนคการวดและ
ประเมนผลทตอบสนองตอความตองการใชผลการประเมนอยางกวางขวางในปจจบนครใชวธการวด
และประเมนผลการเรยนรแบบเดม มความกาวหนาในการปฏรปการเรยนรดานการประเมนผเรยน
อยในระดบนอยการเรยนการสอนในวชาการวดประเมนผลยงขาดประสทธภาพเปนตน(Gullickson,
2000;ศรญญารณศร,2550และองคณาตงคะสมต,2550)ศรชยกาญจนวาสและคณะ(2551)
พบวาโรงเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลายสวนใหญมการใหคะแนนไมตรงตามความรความสามารถ
ของผเรยน มโรงเรยนทปลอยเกรด รอยละ 47.43 โรงเรยนทกดเกรด รอยละ 47.81 และให
ขอเสนอแนะตอการแกไขปญหาดานการประเมนผเรยนทมการปลอยเกรด หรอกดเกรดดงกลาว
วาจะตองเพมบทบาทของสÓนกงานเขตพนทการศกษาในมตดานการกÓกบตดตามและพฒนาระบบ
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
70
การวดและประเมนผลการเรยนรของโรงเรยนควบคไปกบการประกนคณภาพการศกษาในมาตรฐานดานผเรยนใหมมาตรฐานทสามารถเทยบเคยงกนไดภายในเขตพนทการศกษามการปฏรปการใหระดบคะแนนโดยมแผนพฒนามาตรฐานการประเมนผลการเรยนร เพอใหผลการประเมนสอดคลองกบความสามารถทแทจรงของผเรยนจดทÓคมอใหโรงเรยนเพอการวดและประเมนผลการเรยนรเปนไปในแนวทางเดยวกน
สÓนกงานเขตพนทการศกษามบทบาทหนาทตามมาตรฐานสÓนกงานเขตพนทการศกษา(มาตรฐานท3)ในดานการกÓกบดแลสงเสรมสนบสนนชวยเหลอและพฒนาสถานศกษาใหเกดความเขมแขง ดวยวธการทหลากหลาย (สÓนกตดตามและประเมนผลการจดการศกษา, 2552) จงตองสรางความรความเขาใจใหคÓปรกษาแนะนÓแกครและบคลากรในสถานศกษาสนบสนนใหสถานศกษาจดทÓระเบยบวาดวยการวดและประเมนผลการเรยนของสถานศกษา และการประเมนคณภาพผเรยนระดบเขตพนทการศกษา เพอตรวจสอบขอมลผลการประเมนระดบสถานศกษาในสÓนกงานเขตพนทการศกษา และการสนบสนนอนๆ ตามความเหมาะสม (สÓนกวชาการและมาตรฐานการศกษา,2552)สวมลวองวาณช(2543)ไดเสนอแนะแนวทางการสงเสรมสนบสนนการดÓเนนงานของสถานศกษาวาควรสงเสรมสถานศกษาใน 2 มต คอ กลไกภายในสถานศกษาเพอกระตน และกÓกบตดตามประเมนผลการดÓเนนงานภายในสถานศกษา และกลไกภายนอก สถานศกษาเปนระบบการนเทศแบบยดหยนเนนการทÓงานแบบมสวนรวมเพอใหความชวยเหลอแกคณะทÓงานในสถานศกษา
จากความสÓคญและปญหาดงกลาวขางตน ผวจยจงเหนความสÓคญของการพฒนาระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาเพอเปนกลไกในการผลกดนใหสถานศกษาสามารถปฏบตงานดานการประเมนผเรยนใหเปนไปตามหลกการวดและประเมนผลการเรยนร และใชสารสนเทศทไดจากระบบดงกลาวเปนขอมลยอนกลบใหผบรหารในระดบเขตพนทการศกษาและระดบสถานศกษาตลอดจนผเกยวของประกอบการตดสนใจสงเสรมสนบสนน ใหคÓปรกษาและการเสนอแนะใหปรบปรงพฒนาวธการปฏบตงาน หรอกÓหนดวธการแกไขปรบปรงการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ(APPEAL, 1999) นÓไปสการสะทอนความรความสามารถทแทจรงของผเรยน ตลอดจนรองรบ การประเมนคณภาพภายนอกรอบท3(พ.ศ.2554-2558)ระดบการศกษาขนพนฐานโดยเฉพาะในตวบงชท 6.1 ประสทธผลการดÓเนนการของสถานศกษา ขอ 4 สถานศกษามการประเมน แบบวดแบบทดสอบของครทกคนทกภาคการศกษาและตวบงชท6.2กระบวนการจดการเรยนรของครขอ 6 การประเมนความกาวหนาของผเรยนดวยวธทหลากหลายเหมาะสมกบธรรมชาตของวชาและระดบพฒนาการของผเรยนรวมทงการวางเงอนไขใหผเรยนประเมนความกาวหนาของตนเองและนÓมาใชปรบปรงและพฒนาตนเองและขอ7การวเคราะหผลการประเมนและนÓมาใชในการ
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
71
ซอมเสรมและพฒนาผเรยนของสÓนกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน)และรองรบการรบรองมาตรฐานของระบบวธการเครองมอวดของหนวยงานการประเมนผลและการทดสอบทางการศกษา การดÓเนนการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาดานการวดและประเมนผลการศกษาของสถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน)ตอไป
วตถประสงคของการวจย 1.เพอพฒนามาตรฐาน และตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน 2.เพอพฒนาระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา 3.เพอประเมนประสทธผลของระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
วธดÓเนนการวจย การวจยครงนใชระเบยบวธวจยและพฒนา(researchanddevelopment)แบงเปน3ระยะคอ
ระยะท 1การพฒนามาตรฐานและตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานโดยกÓหนดมาตรฐานและตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานทไดจากการวเคราะหและสงเคราะหจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการปฏบตงานดานการวดและประเมนผลการศกษาแลวตรวจสอบคณภาพของมาตรฐาน และตวบงชดงกลาวโดย ผเชยวชาญรวมทงการตรวจสอบยนยนความสอดคลองของโมเดลมาตรฐานการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานกบขอมลเชงประจกษกลมตวอยางคอผบรหารสถานศกษาจÓนวน780คนทไดมาโดยสมแบบแบงชนสองขนตอน(two-stagestratifiedrandomsampling)เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลคอแบบสอบถามทมคาสมประสทธความเทยงเทากบ.98วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน(confirmatoryfactoranalysis)
ระยะท 2การพฒนาระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษามขนตอนการพฒนาระบบ4ขนตอนคอ1)วเคราะหและสงเคราะหระบบ(systemanalysisandsynthesis)โดยศกษาขอมลพนฐานและแนวคดพนฐานเกยวกบการวดและประเมนผลการเรยนรของสถานศกษาขนพนฐาน จากตÓราเอกสารงานวจยทเกยวของวเคราะหระบบการวดและประเมนผลการเรยนรและบทบาทหนาทของสถานศกษาดวยการวเคราะหเนอหา(contentanalysis)สงเคราะหหลอมรวมสวนประกอบยอย
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
72
แสดงความสมพนธระหวางองคประกอบในระบบโดยประยกตใชกรอบแนวคดทฤษฎระบบทวไป(generalsystemtheory)(Von,1968)ประกอบดวยปจจยนÓเขา(input)กระบวนการ(process)ผลผลต(output)และขอมลปอนกลบ(feedback)2)ออกแบบระบบ(systemdesign)จดทÓ รายละเอยดแตละองคประกอบยอยใหมความเหมาะสมและมความเปนไปไดในการนÓไปปฏบตจรงมากทสด3)ตรวจสอบระบบ(systemverification)โดยการจดสนทนากลมผทรงคณวฒ9คนทผวจยคดเลอกแบบเจาะจง(purposivesampling)ไดแกนกวชาการดานการวดและประเมนผลการศกษาศกษานเทศกผบรหารครผรบผดชอบงานทะเบยนและวดผลและครผสอนประกอบกบการพจารณาแบบตรวจสอบคณภาพของระบบ เพอตรวจสอบความครบถวน ความเหมาะสมขององคประกอบในระบบตลอดจนความเปนไปไดในการนÓระบบไปใชจรงแลวปรบปรงตามผลสรปจากขอมลทไดเสนอตออาจารยทปรกษาและ4)นÓระบบไปใช(systemimplement)กบสÓนกงานเขตพนทการศกษาทเปนกลมตวอยางและกลมตวอยางสถานศกษา9แหงประกอบดวยสถานศกษาขนาดใหญ ขนาดกลางและขนาดเลก ขนาดละ 3 แหง วเคราะหขอมลเชงปรมาณโดยใชคาเฉลย(mean)สวนเบยงเบนมาตรฐาน(standarddeviation)คามธยฐาน(median)และพสยระหวางควอไทล(interquartilerange:IR)วเคราะหขอมลเชงคณภาพทเปนความคดเหนและขอเสนอแนะดวยการวเคราะหเนอหา(contentanalysis)
ระยะท 3ประเมนประสทธผลของระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาในดาน 1) ผลการใชระบบ พจารณาจาก สภาพการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษากอนและหลง ไดรบการกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาโดยใชแบบตรวจสอบรายการประเมนการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน จÓนวน 4 ฉบบ ทมความตรง ตามเนอหาและมคณภาพตามมาตรฐานดานความเปนประโยชนความเหมาะสมความเปนไปไดและความถกตองโดยรวมอยในระดบมากทกฉบบ(x=3.99,4.03,4.12และ4.15)และแบบบนทกภาคสนาม เกบรวบรวมขอมลกบกลมตวอยางสถานศกษา 9 แหง วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย(mean)สวนเบยงเบนมาตรฐาน(standarddeviation)การทดสอบครสคล-วอลลส(kruskal-wallistest)การทดสอบวลคอกซน(wilcoxonsignedrankstest)และการทดสอบท(t-test fordependentsamples)2)ประเมนคณภาพของระบบโดยเกบรวบรวมขอมลจากบคลากรของกลมตวอยางสÓนกงานเขตพนทการศกษาและบคลากรของกลมตวอยางสถานศกษา9แหงโดยใชแบบประเมนคณภาพของระบบ4ดานไดแกมาตรฐานความเปนประโยชน(utilitystandards)มาตรฐานความเปนไปได(feasibilitystandards)มาตรฐานความเหมาะสม(proprietystandards)และมาตรฐานความถกตอง(accuracystandards)และ3)ความพงพอใจตอระบบโดยเกบรวบรวมขอมลจากบคลากรของสÓนกงานเขตพนทการศกษาทเปนกลมตวอยางและกลมตวอยางสถานศกษา
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
73
9 แหง ดวยแบบสอบถามความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดาน การประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาทวเคราะหขอมลเชงปรมาณดวยการหาคาเฉลย(mean)สวนเบยงเบนมาตรฐาน(standarddeviation)และวเคราะหขอมลเชงคณภาพทเปนความคดเหนและขอเสนอแนะดวยการวเคราะหเนอหา(contentanalysis)ทงนผวจยไดนÓเครองมอทใชในการวจยในขนตอนนไดแกแบบบนทกภาคสนามและเครองมอทใชวดประสทธผลของระบบไดแกแบบประเมนคณภาพของระบบและแบบสอบถามความพงพอใจตอระบบทผวจยไดพฒนาขนพรอมทงรายละเอยดเกยวกบระบบเสนอใหผเชยวชาญจÓนวน13คนพจารณาตรวจสอบความตรงเชงเนอหาและความเหมาะสมของขอรายการกบสงทมงวด(IOC)วามความเหมาะสมสอดคลองกนหรอไมอยางไรพรอมกบใหขอเสนอแนะเพอการปรบปรงขอรายการยอยในแตละประเดนประเมนระยะเวลาทผเชยวชาญแตละคนทÓการตรวจสอบความตรงเชงเนอหามชวงเวลาประมาณ2สปดาหโดยผวจยเปนผจดสง-รบแบบประเมนและขอเสนอแนะดวยตนเอง
อภปรายผลการวจย ผลจากการศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของผวจยไดกÓหนดกรอบแนวคดในการวจยในการพฒนาระบบการกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษา ขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษามขนตอนการพฒนาระบบทสÓคญๆได4ขนตอนประกอบดวยการวเคราะหและสงเคราะหระบบ(systemanalysisandsynthesis)การออกแบบระบบ (system design) การตรวจสอบระบบ (system verification) และการนÓระบบไปใช(systemimplementation)ระบบประกอบดวย4องคประกอบหลกคอ1)ปจจยนÓเขา(input)ไดแก(1)วตถประสงคของระบบ(2)หลกการของระบบ(3)ภาระงานการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษา(4)แผนการกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานฯ(5)เครองมอทใชในการดÓเนนการและ(6)ผรบผดชอบ2)กระบวนการ(process)ไดแก(1)การกÓกบตดตาม(monitoring&follow-up)และ(2)การสงเสรม(supporting)3)ผลผลต(output)ไดแก(1) รายงานผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาขนพนฐานและ (2) รายงานผลการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาขนพนฐานและ4)ขอมลปอนกลบ(feedback)ไดแกการสอสารขอมลปอนกลบใหแกผเกยวของและการ นÓผลไปใชพฒนาการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษา โดยประสทธผลของระบบดงกลาวประเมนจากผลการกÓกบตดตามและสงเสรมปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน คณภาพของระบบในดาน 1) มาตรฐานความเปนประโยชน (utility standards) 2)มาตรฐานความเปนไปได (feasibilitystandards)3)มาตรฐานความเหมาะสม(proprietystandards)และ4)มาตรฐานความถกตอง(accuracystandards)ตลอดจนความพงพอใจตอระบบของผใชระบบ
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
74
ภาพ 1
กรอบแ
นวคด
การวจย
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
75
ผลการวจยและอภปรายผล 1)มาตรฐานและตวบงชการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน
จากการวเคราะหและสงเคราะหการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ในสถานศกษา
ขนพนฐานไดมาตรฐานและตวบงช4มาตรฐาน12ตวบงชดงน
มาตรฐานท1สถานศกษาสงเสรมสนบสนนการประเมนผลการเรยนรม3ตวบงชไดแก
ตวบงช1.1ผบรหารสงเสรมสนบสนนการพฒนางานดานการวดและประเมนผลการเรยนรของบคลากร
ตวบงช1.2สถานศกษาจดสรรเวลาและทรพยากรสÓหรบการวดและประเมนผลการเรยนรอยาง
เพยงพอตวบงช1.3ความรความเขาใจเกยวกบการวดและประเมนผลการเรยนรของครผบรหาร
และผรบผดชอบงานวดผลและงานทะเบยนสอดคลองกบTheJointCommitteeonStandards
forEducationalEvaluation(2003),JointAdvisorycommittee(1993),พชรวรรณสมเชอ
(2549),ศกษาธการ(2552ก)
มาตรฐานท2กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนรม3ตวบงชไดแกตวบงช2.1
การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยนรตวบงช2.2วธการและเครองมอวดผลและประเมนผล
การเรยนรตวบงช2.3การตดสนผลและประเมนผลการเรยนร สอดคลองกบTheJointCommitteeonStandards forEducationalEvaluation(2003), JointAdvisorycommittee(1993),
Vanden(2005),ณฏฐภรณหลาวทอง(2551),ศรชยกาญจนวาส(2548),ศรเดชสชวะ(2546),
ปยาภรณวดสวาง(2547),จฑามาศบตรเจรญ(2548),ศรญญารณศร(2550),สธาสนแสงมกดา
(2549),ศกษาธการ(2552ก)
มาตรฐานท3สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรม3ตวบงชไดแก
ตวบงช 3.1 สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมงานวดผล และงาน
ทะเบยน ตวบงช 3.2 สถานศกษามระบบควบคมคณภาพการจดเกบขอมล และการประมวลผล
การเรยนตวบงช3.3การรายงานผลการเรยนของสถานศกษาสอดคลองกบTheJointCommittee
onStandardsforEducationalEvaluation.(2003),AmericanFederationofTeachers,
NationalCouncilonMeasurement inEducation,&NationalEducationAssociation
(1990),JointAdvisorycommittee(1993),Vanden(2005),ณฏฐภรณหลาวทอง(2551),
ศรชยกาญจนวาส(2548),ศรเดชสชวะ(2546),ปยาภรณวดสวาง(2547),จฑามาศบตรเจรญ
(2548),ศรญญารณศร(2550),สธาสนแสงมกดา(2549),และศกษาธการ(2552ก)
มาตรฐานท4การนÓผลการประเมนไปใชม3ตวบงชไดแกตวบงช4.1การนÓผล
การประเมนไปใชพฒนาผเรยน ตวบงช 4.2 การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาการเรยนการสอน
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
76
ตวบงช4.3การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาคณภาพการจดการศกษาสอดคลองกบTheJoint
CommitteeonStandardsforEducationalEvaluation.(2003),WarrenและNisbet(2001),
AmericanFederationofTeachers,NationalCouncilonMeasurementinEducation,&
NationalEducationAssociation(1990),Vanden(2005),ณฏฐภรณหลาวทอง(2551),
ศรชยกาญจนวาส(2548),ศรเดชสชวะ(2546),ปยาภรณวดสวาง(2547),จฑามาศบตรเจรญ
(2548),ศรญญารณศร(2550),สธาสนแสงมกดา(2549),และศกษาธการ(2552ก)
2) ระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
จากการวเคราะหและสงเคราะหองคประกอบของระบบไดนÓมาเปนขอมลพนฐานและ
กรอบแนวคดการออกแบบ(ราง)ระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาประกอบดวย1)ปจจยนÓเขา
(input) ไดแก วตถประสงคของระบบ หลกการของระบบ มาตรฐาน และตวบงชการปฏบตงาน
ดานการประเมนผเรยน แผนดÓเนนงานกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนเครองมอทใชในระบบและผรบผดชอบ2)กระบวนการ(process)ไดแกการกÓกบตดตาม
และการสงเสรม 3) ผลผลต (output) ไดแก รายงานผลการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
รายสถานศกษาและสถานศกษาทกแหงในเขตพนทการศกษาและ4)ขอมลปอนกลบ(feedback)
ไดแกการสอสารผลกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาแกผเกยวของ
และการนÓผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาไปใชเพอการ
สงเสรมและพฒนาซงสอดคลองกบแนวคดเกยวกบระบบทวไปของVon(1968),Smith(1978)
และSchoderbek(1990)ทกลาวถงระบบวามองคประกอบสÓคญทสมพนธกน4องคประกอบ
คอปจจยนÓเขา(input)เปนตวรบเขาทจÓเปนตองใชในระบบเปรยบไดกบการรบสารกระบวนการ
(process)เปนขนตอนหรอวธดÓเนนการเปลยนปจจยนÓเขาสผลผลตทตองการเปรยบไดกบสมอง
ททÓหนาทควบคมการรบรผลผลต(output)หรอตวแสดงผลซงเปนผลทไดจากกระบวนการดÓเนน
งานของระบบเปรยบไดกบขาวสารทไดจากกระบวนการควบคมการรบรขาวสารและขอมลปอนกลบ
(feedback) หมายถง การนÓผลทไดรบจากกระบวนของระบบยอนกลบไปสปจจยนÓเขา และ
กระบวนการปองกนและควบคมตนเองเพอรกษาสภาวะสมดลของระบบสอดคลองกบแนวคดการกÓกบ
(monitoring)การดÓเนนงานของผปฏบตงานทางการศกษาวาเปนกลไกทใหสารสนเทศของตวแปร
ทเกยวของกบกระบวนการดÓเนนงานทใหสารสนเทศจดแขงและจดออนของโครงการทจÓเปนสÓหรบ
การตดสนใจอยางเหมาะสมเกยวกบทศทางของโครงการ และยทธศาสตรการปฏบตการ การระบ
ความเปนไปไดระหวางแผนงานและการปฏบตกจกรรมตามแผนงานวาบรรลถงผรบบรการหรอผรบ
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
77
ผลประโยชนไดหรอไม(APPEAL,1999)และสอดคลองกบสวมลวองวาณช(2543)ทเสนอ
ระบบกÓกบและสนบสนนการทÓงานในระบบการประเมนผลภายในของสถานศกษา เนองจากม
บทบาทสÓคญททÓใหการทÓงานดานการประเมนผลภายในของสถานศกษาประสบความสÓเรจจาก
การกÓกบตดตามการทÓงานทเปนระบบและอยางเปนทางการและการสนบสนนดานปจจยในการ
ทÓงาน ในงานวจยนไดกÓหนดใหมการสอสารขอมลผลการประเมนการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนปอนกลบไปยงผเกยวของเพอนÓไปใชในการกÓหนดแนวทางการสงเสรมและพฒนาการปฏบต
งานดานการประเมนผเรยนซงเปนแนวคดทสอดคลองกบแนวคดของArnoldandFeldman(1986),
KennettandWaldman(1994),JetteandWertheim(1994)และพรเทพรแผน(2546)
ผลการวจยทพบวาผทรงคณวฒมความเหนวาองคประกอบของระบบมความเหมาะสม
อยในระดบมากนนอาจเนองมาจากองคประกอบของระบบดงกลาวมความเชอมโยงกนทงดานปจจย
นÓเขาทจÓเปนสÓหรบการกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถาน
ศกษากระบวนการทแสดงถงขนตอนการดÓเนนการไวอยางชดเจนและผลผลตหรอผลการดÓเนนงาน
ซงเปนเปาหมายทตองการอนเกดจากกระบวนการทมประสทธภาพนอกจากนยงใหแนวทางในการ
รายงานผลการประเมนเพอใชเปนขอมลปอนกลบสÓหรบการปรบปรงและพฒนาการปฏบตงานดาน
การประเมนผเรยนของสถานศกษาตอไปซงจะชวยใหผทนÓระบบไปใชไดเขาใจรายละเอยดในแตละ
องคประกอบของระบบไดชดเจนอยางเปนเหตเปนผล
3)ประสทธผลของระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมน ผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
การศกษาประสทธผลของระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษานÓเสนอเปน3สวนไดแก
1)ผลการกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาสÓหรบ
สÓนกงานเขตพนทการศกษา2)คณภาพของระบบและ3)ความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตาม
และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขต
พนทการศกษา
3.1)ผลกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษา
ขนพนฐาน
3.1.1)ผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษา
ขนพนฐาน กอนการนÓระบบไปใช และการวเคราะหเพอกÓหนดตวบงชและรปแบบทสถานศกษา
ควรไดรบการสงเสรมจากสÓนกงานเขตพนทการศกษา โดยพจารณาจากตวบงชทมคะแนนผลการ
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
78
ปฏบตงานดานการประเมนผเรยนอยในระดบตÓกวาด (คาเฉลยนอยกวา 3.51) ซงสถานศกษา
มสวนในการเสนอความตองการรบการสงเสรมจากสÓนกงานเขตพนทการศกษาการกÓหนดรปแบบ
การสงเสรมเปนบทบาทหนาทของสÓนกงานเขตพนทการศกษา สวนหลกการกÓหนดรปแบบและ
แนวทางการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาในแตละตวบงชขนอยกบ
ความพรอมดานบคลากรในเขตพนทการศกษา(ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพทางดานความรและ
ประสบการณ ความเชยวชาญเฉพาะทางดานการวดและประเมนผลการเรยนร) ดานงบประมาณ
ระยะเวลาและดานความสามารถในการเรยนรของสถานศกษาซงพบวาสÓนกงานเขตพนทกลมตวอยาง
กÓหนดรปแบบและแนวทางการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาในแตละ
ตวบงช ดงน (1) ตวบงชทสถานศกษาควรไดการสงเสรมการปฏบตงานรวมกนทง 3 รปแบบ
(การนเทศ การอบรมสมมนา และการเผยแพรเอกสาร) ม 4 ตวบงช คอ ความรความเขาใจ
เกยวกบการวดและประเมนผลการเรยนรของครผบรหารและผรบผดชอบงานวดผลและงานทะเบยน
(ตวบงช1.3)การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยนร(ตวบงช2.1)วธการและเครองมอวด
และประเมนผลการเรยนร(ตวบงช2.2)และการตดสนผลและการประเมนผลการเรยนร(ตวบงช2.3)
(2)ตวบงชทควรไดการสงเสรมการปฏบตงานรวมกน2รปแบบ(การนเทศและการอบรมสมมนา)
ม 3ตวบงช คอสถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมงานวดผลและ
งานทะเบยน(ตวบงช3.1)สถานศกษามระบบควบคมคณภาพการจดเกบขอมลและการประมวล
ผลการเรยน(ตวบงช3.2)และการรายงานผลการเรยนของสถานศกษา(ตวบงช3.3)(3)ตวบงช
ทควรไดการสงเสรมการปฏบตงานรวมกน2รปแบบ(การนเทศและการเผยแพรเอกสารความร)
ม3ตวบงชคอการนÓผลการประเมนไปใชพฒนาผเรยน(ตวบงช4.1)และการนÓผลการประเมน
ไปใชพฒนาการเรยนการสอน(ตวบงช4.2)และการนÓผลการประเมนไปใชพฒนาคณภาพการจด
การศกษา (ตวบงช 4.3) และ (4) ตวบงชทควรไดการสงเสรมการปฏบตงานดวยวธการนเทศ
เพยงรปแบบเดยวม2ตวบงชคอสถานศกษาจดทรพยากรสÓหรบการวดและประเมนผลการเรยนร
อยางเพยงพอ(ตวบงช1.1)และผบรหารสงเสรมสนบสนนการพฒนางานดานการวดและประเมน
ผลการเรยนรของบคลากร(ตวบงช1.2)รายละเอยดดงตาราง1
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
79
ตาราง 1 คะแนนเฉลยการปฏบตงานตามตวบงชทไดรบการสงเสรมการปฏบตงาน และแนวทาง การสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน
มาตรฐาน/ตวบงช
ขนาด/สถานศกษาแหงทคะแนนเฉลย(รวม)
ตองไดรบการสงเสรม(แหง)
แนวทางการสงเสรม
ใหญ กลาง เลกนเทศ
อบรม/สมมนา
เผยแพรเอกสารความร1 2 3 4 5 6 7 8 9
มาตรฐานท1สถานศกษาสงเสรมสนบสนนการประเมนผลการเรยนร
3.39 3.39 3.39 3.09 2.94 3.34 3.22 3.22 2.72 3.19 9
ตวบงช1.1สถานศกษาจดทรพยากรสÓหรบการวดและประเมนผลการเรยนรอยางเพยงพอ
3.67 3.67 3.67 3.67 3.33 3.67 3.67 3.67 3.67 3.63 1 P
ตวบงช1.2ผบรหารสงเสรมสนบสนนการพฒนางานดานการวดและประเมนผลการเรยนรของบคลากร
4.00 4.00 4.00 4.00 3.00 4.50 3.00 3.00 2.50 3.56 4 P
ตวบงช1.3ความรความเขาใจเกยวกบการวดและประเมนผลการเรยนรของครผบรหารและผรบผดชอบงานวดผลและงานทะเบยน
2.50 2.50 2.50 2.50 2.50 3.00 3.00 3.00 2.00 2.61 9 P P P
มาตรฐานท2กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนร
3.77 3.62 3.91 3.25 3.58 3.83 3.09 3.21 3.08 3.48 4
ตวบงช2.1การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยนร
4.00 3.75 4.00 3.25 3.75 3.75 3.25 3.50 3.25 3.61 4 P P P
ตวบงช2.2วธการและเครองมอวดและประเมนผลการเรยนร
3.30 3.44 3.40 2.40 3.00 3.40 2.70 2.80 2.90 3.04 9 P P P
ตวบงช2.3การตดสนผลและการประเมนผลการเรยนร
4.00 4.00 4.00 3.67 4.00 4.00 3.33 3.33 3.67 3.78 2 P P P
มาตรฐานท3การจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนร
3.27 3.75 3.65 3.33 3.02 3.16 2.82 2.67 3.40 3.23 7
ตวบงช3.1สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมงานวดผลและงานทะเบยน
2.40 3.00 3.20 2.00 2.80 2.40 2.20 2.00 3.40 2.60 9 P P
ตวบงช3.2สถานศกษามระบบควบคมคณภาพการจดเกบขอมลและการประมวลผลการเรยน
3.67 3.67 4.00 4.00 3.00 3.33 3.00 3.33 3.67 3.52 4 P P
ตวบงช3.3การรายงานผลการเรยนของสถานศกษา
3.75 4.00 3.75 4.00 3.25 3.75 3.25 4.00 3.75 3.72 2 P P
มาตรฐานท4การนÓผลการประเมนไปใช 4.17 3.17 3.00 3.00 3.00 2.83 3.17 3.5 2.67 3.17 8
ตวบงช4.1การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาผเรยน
4.50 3.00 3.00 3.00 2.00 3.17 3.00 3.00 2.00 2.96 8 P P
ตวบงช4.2การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาการเรยนการสอน
4.00 2.00 2.00 2.50 2.50 3.00 2.00 2.00 2.00 2.44 8 P P
ตวบงช4.3การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาคณภาพการจดการศกษา
4.00 4.00 4.00 3.40 3.00 3.50 4.00 4.00 4.00 3.77 3 P P
คะแนนเฉลยรวมหลงใชระบบ 4.27 4.29 4.19 4.17 3.96 3.97 3.99 3.83 3.92 3.96
คะแนนเฉลยรวมกอนใชระบบ 3.63 3.39 3.43 3.09 3.11 3.39 3.16 3.14 2.94 3.25
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
80
3.1.2)ผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษา
ขนพนฐาน(ตงแตเมษายน2555–กรกฎาคม2555)เมอสนสดการนÓระบบไปใชโดยภาพรวม
ในทกมาตรฐานพบวาสถานศกษาทง9แหงมผลการประเมนการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
ตามมาตรฐานการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนอยในระดบด(x=3.96)โดยมาตรฐานท3
สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรมคะแนนเฉลยสงสดอยในระดบด(x=4.31)
รองลงมาคอมาตรฐานท1สถานศกษาสงเสรมสนบสนนการประเมนวดและประเมนผลการเรยนร
อยในระดบด (x=4.14)มาตรฐานท2กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนรอยในระดบด
(x = 4.04) และมาตรฐานท 4 การนÓผลการประเมนไปใช ระดบด (x = 3.94) ตามลÓดบ
รายละเอยดดงตาราง2
ตาราง 2คะแนนเฉลยผลการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน
มาตรฐาน/ตวบงช
คะแนนผลการปฏบตงานของสถานศกษาตามขนาด/แหงท
ขนาดใหญ กลาง เลก คะแนนเฉลย(รวม)
ความหมาย1 2 3 4 5 6 7 8 9
มาตรฐานท1สถานศกษาสงเสรมสนบสนนการประเมนผลการเรยนร 4.25 4.42 4.42 4.00 4.00 4.42 3.75 4.00 4.00 4.14 ด
ตวบงช1.1ผบรหารสงเสรมสนบสนนการพฒนางานดานการวดและประเมนผลการเรยนรของบคลากร
4.00 4.33 4.33 4.00 4.00 4.33 4.00 4.00 4.00 4.11 ด
ตวบงช1.2สถานศกษาจดทรพยากรสÓหรบการวดและประเมนผลการเรยนรอยางเพยงพอ
4.50 4.50 4.50 4.00 4.00 4.50 3.50 4.00 4.00 4.17 ด
ตวบงชท1.3ความรเรองการวดและประเมนผลการเรยนรของบคลากร 4.00 4.00 4.00 3.50 3.50 3.50 3.00 3.00 3.50 3.56 ด
มาตรฐานท2กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนร 4.32 4.07 4.08 4.02 4.10 4.13 3.81 4.10 3.72 4.04 ด
ตวบงช2.1การวางแผนการวดและประเมนผลการเรยนร 4.75 4.00 4.25 3.75 4.00 3.75 4.25 4.50 3.50 4.08 ด
ตวบงช2.2วธการและเครองมอวดและประเมนผลการเรยนร 4.20 4.20 4.00 4.30 4.30 4.30 3.50 3.80 3.67 4.03 ด
ตวบงช2.3การตดสนผลและการประเมนผลการเรยนร 4.00 4.00 4.00 4.00 4.00 4.33 3.67 4.00 4.00 4.00 ด
มาตรฐานท3การจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนร 4.42 4.48 4.42 3.98 4.59 4.15 4.33 4.09 4.59 4.31 ด
ตวบงช3.1สถานศกษาจดระบบงานวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมงานวดผลและงานทะเบยน
4.40 4.60 4.40 4.20 4.60 4.20 4.00 3.60 4.60 4.26 ด
ตวบงช3.2สถานศกษามระบบควบคมคณภาพการจดเกบขอมลและการประมวลผลการเรยน
4.60 4.60 4.60 4.00 4.67 4.00 4.33 4.67 4.50 4.47 ด
ตวบงช3.3การรายงานผลการเรยนของสถานศกษา 4.25 4.25 4.25 3.75 4.50 4.25 4.67 4.00 4.50 4.21 ด
มาตรฐานท4การนÓผลการประเมนไปใช 4.17 4.33 4.00 4.00 4.17 3.50 3.67 3.83 3.83 3.94 ด
ตวบงช4.1การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาผเรยน 4.50 4.00 4.00 3.50 4.00 3.50 3.50 3.50* 3.50 3.78 ด
ตวบงช4.2การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาการเรยนการสอน 4.00 4.00 4.00 4.00 4.00 3.50 3.50 4.00 3.50 3.83 ด
ตวบงช4.3การนÓผลการประเมนไปใชพฒนาคณภาพการจดการศกษา 4.00 5.00 4.00 4.50 4.50 3.50 4.00 4.00 4.50 4.22 ด
คะแนนเฉลยรวม 4.27 4.29 4.19 3.96 4.17 3.97 3.83 3.92 3.99 3.96 ด
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
81
3.1.3)การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของกลมตวอยางสถานศกษากอนการ
นÓระบบไปใช(ระยะท1ปลายภาคเรยน2/2554)และหลงการใชระบบ(ระยะท2กลางภาคเรยน
1/2555) พบวา มความแตกตางกนอยางมนยสÓคญทางสถตทระดบ .01 สถานศกษา 7 แหง
มพฒนาการในการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในระดบปานกลาง อก 2 แหงมพฒนาการ
คอนขางนอยโดยสถานศกษาแหงท5มคะแนนพฒนาการสงสด(รอยละ56.54)รองลงมาคอ
สถานศกษาแหงท2(รอยละ55.90)และสถานศกษาแหงท3(รอยละ48.41) ดงตาราง3
ตาราง 3พฒนาการผลการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน
สถานศกษาแหงท
คะแนนเตม(Max)
คะแนนเฉลยผลการปฏบตงาน พฒนาการ
ระยะ 1 (กอนใชระบบ)
ระยะ 2(หลงใชระบบ)
คะแนน(%) สรป
1 5 3.63 4.27 46.72 ปานกลาง
2 5 3.39 4.29 55.90 ปานกลาง
3 5 3.43 4.19 48.41 ปานกลาง
4 5 3.11 3.96 44.97 ปานกลาง
5 5 3.09 4.17 56.54 ปานกลาง
6 5 3.39 3.97 36.02 คอนขางนอย
7 5 2.94 3.92 47.57 ปานกลาง
8 5 3.16 3.99 45.11 ปานกลาง
9 5 3.14 3.83 37.10 คอนขางนอย
Z=2.313,P=0.021
3.2)คณภาพของระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
มคณภาพโดยภาพรวมทกมาตรฐานอยในระดบด(x=4.13)และโดยรวมรายมาตรฐานไดแก
มาตรฐานความเปนประโยชน (utility) มาตรฐานความเปนไปได (feasibility) มาตรฐานความ
เหมาะสม(propriety)และมาตรฐานความถกตอง(accuracy)อยในระดบดทกมาตรฐาน(x=4.53
ถง4.59)โดยมาตรฐานความเหมาะสมมคาเฉลยสงสดรองลงมาคอมาตรฐานความเปนไปไดและ
มาตรฐานความเปนประโยชนตามลÓดบ(x=4.59,4.58และ4.57ตามลÓดบ)ดงตาราง4
133
141
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
82
ตาราง 4คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานคณภาพของระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการ
ปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนท
การศกษา
รายการประเมน
ระดบคณภาพ
เขตพนทการศกษา สถานศกษา โดยรวม
x SD ความหมาย x SD ความหมาย x SD ความหมาย
1.มาตรฐานความเปนประโยชน(utility) 4.57 0.17 ดมาก 4.19 0.27 ด 4.57 0.28 ด
2.มาตรฐานความเปนไปได(feasibility) 4.58 0.32 ดมาก 3.99 0.47 ด 4.58 0.48 ด
3.มาตรฐานความเหมาะสม(propriety) 4.59 0.18 ดมาก 4.09 0.33 ด 4.59 0.34 ด
4.มาตรฐานความถกตอง(accuracy) 4.53 0.22 ดมาก 4.20 0.27 ด 4.53 0.28 ด
โดยภาพรวม 4.57 0.15 ดมาก 4.12 0.22 ด 4.13 0.23 ด
3.3)ความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษาของผใชระบบในภาพรวมทกองคประกอบอยในระดบมาก
(x=4.07)และโดยรวมของแตละองคประกอบอยในระดบมาก(x=3.94ถง4.12)โดยองคประกอบ
ดานกระบวนการมคะแนนเฉลยสงสด(x=4.12)รองลงมาคอดานผลผลตดานขอมลปอนกลบ
และดานปจจยนÓเขาตามลÓดบ(x=4.09,4.02และ3.94ตามลÓดบ)ขอรายการในดานปจจย
นÓเขาทมคาเฉลยความพงพอใจสงสดคอหลกการของระบบรองลงมาคอวตถประสงคของระบบ
และผรบผดชอบการกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานฯตามลÓดบขอรายการในดานกระบวนการ
ทมคาเฉลยสงสดคอการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนรองลงมาคอการกÓกบตดตาม
การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนขอรายการในดานผลผลตทมคาเฉลยสงสดคอความถกตอง
และความนาเชอถอของสารสนเทศผลการประเมนสภาพการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
รายสถานศกษารองลงมาคอความถกตองและความนาเชอถอของสารสนเทศการประเมนสภาพ
การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนภาพรวมของสÓนกงานเขตพนทการศกษา ขอรายการในดาน
ขอมลปอนกลบทมคาเฉลยสงสดคอการสอสารผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนของสถานศกษาแกผเกยวของ รองลงมาคอ การนÓผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดาน
การประเมนผเรยนของสถานศกษาไปใชเพอการสงเสรมและพฒนา จากการสมภาษณผใชระบบ
พบวา มความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน
เพราะไดรบทราบจดออน จดแขงของการปฏบตงานจากการใชแบบตรวจสอบรายการประเมนการ
ปฏบตงานดานการประเมนผเรยน สามารถใชขอรายการในแบบตรวจสอบรายการเปนแนวปฏบต
ดานการประเมนผเรยนไดอยางมนใจ อกทงการออกแบบระบบการกÓกบตดตาม และสงเสรมการ
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
83
ปฏบตงานนใชหลกการประเมนแบบมสวนรวม(participatoryevaluation)ทใหผมสวนเกยวของทกสวนมสวนรวมในทกขนตอนของระบบตงแตขนการวางแผนการกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานสอดคลองกบแนวคดของJetteandWertheim(1994)และAnthonyandPerrewe(2002) ทกาหนดใหมการกÓหนดขนตอนกจกรรมการประเมนไวอยางชดเจน ทงนเพอชวยใหการประเมนในแตละขนตอนเปนไปอยางถกตองและบรรลวตถประสงคของการประเมนทตงไวรายละเอยดดงตาราง5
ตาราง 5คะแนนเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
รายการประเมน
ระดบความพงพอใจ
เขตพนทการศกษา สถานศกษา โดยรวม
X SDความหมาย
X SDความหมาย
X SDความหมาย
1.ดานปจจยนÓเขา(input) 4.52 0.31 มากทสด 3.92 0.46 มาก 3.94 0.47 มาก
1.1วตถประสงคของระบบ 4.79 0.35 มากทสด 3.79 0.75 มาก 4.31 0.47 มาก
1.2หลกการของระบบ 4.77 0.69 มากทสด 3.96 0.79 มาก 4.42 0.50 มาก
1.3มาตรฐานและตวบงชการปฏบตงาน ดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน
4.58 0.51 มากทสด 3.82 0.79 มาก 3.90 0.75 มาก
1.4แผนการดÓเนนงานกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานฯ
4.83 0.39 มากทสด 3.67 0.82 มาก 3.80 0.84 มาก
1.5เครองมอทใชในระบบฯ 4.42 0.67 มาก 3.85 0.85 มาก 3.93 0.81 มาก
1.6ผรบผดชอบการกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานฯ
4.25 0.45 มาก 4.04 0.70 มาก 4.12 0.67 มาก
2.ดานกระบวนการ(process) 4.49 0.20 มาก 4.12 0.32 มาก 4.12 0.5 มาก
2.1การกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน(monitoring&follow-up)
4.57 0.17 มากทสด 4.11 0.34 มาก 4.14 0.40 มาก
2.1.1การประเมนการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษา
4.50 0.23 มาก 4.12 0.40 มาก 4.11 0.50 มาก
2.1.2การตรวจเยยมตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนโดยสÓนกงานเขตพนทการศกษา
4.64 0.26 มากทสด 4.09 0.54 มาก 4.12 0.35 มาก
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
84
ตาราง 5คะแนนเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานความพงพอใจตอระบบกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษาขนพนฐานสÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา(ตอ)
รายการประเมน
ระดบความพงพอใจ
เขตพนทการศกษา สถานศกษา โดยรวม
X SDความหมาย
X SDความหมาย
X SDความหมาย
2.2การสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน(supporting)
4.33 035 มาก 4.15 0.46 มาก 4.15 0.45 มาก
2.2.1การกÓหนดผทÓหนาทสงเสรม การปฏบตงาน
4.33 0.65 มาก 4.19 0.66 มาก 4.12 0.70 มาก
2.2.2กÓหนดแนวทางการสงเสรม 4.33 0.49 มาก 4.13 0.68 มาก 4.14 0.69 มาก
2.2.3การปฏบตการสงเสรม 4.33 0.49 มาก 4.16 0.67 มาก 4.20 0.67 มาก
3.ดานผลผลต(output) 4.50 0.30 มาก 4.08 0.59 มาก 4.09 0.59 มาก
3.1ความถกตองและความนาเชอถอ ของสารสนเทศผลการประเมนสภาพ การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนรายสถานศกษา
4.67 0.49 มากทสด 4.14 0.69 มาก 4.18 0.71 มาก
3.2ความถกตองและความนาเชอถอ ของสารสนเทศผลการประเมนสภาพ การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนภาพรวมของสÓนกงานเขตพนท
4.33 0.65 มาก 3.99 0.79 มาก 4.00 0.78 มาก
4.ดานขอมลปอนกลบ(feedback) 4.49 0.26 มาก 4.00 0.60 มาก 4.02 0.60 มาก
4.1การสอสารผลการกÓกบตดตามการ ปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาแกผเกยวของ
4.33 0.49 มาก 4.01 0.80 มาก 4.02 0.81 มาก
4.2การนÓผลการกÓกบตดตามการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของสถานศกษาไปใชเพอการสงเสรมและพฒนา
4.50 0.52 มาก 3.96 0.77 มาก 4.01 0.79 มาก
โดยภาพรวม 4.50 0.15 มาก 4.03 0.29 มาก 4.07 0.28 มาก
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
85
ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะในการนÓผลการวจยไปใช
สÓนกงานเขตพนทการศกษาไดรบมอบอÓนาจจากสÓนกงานคณะกรรมการการศกษา
ขนพนฐานใหมความรบผดชอบ(accountability)ในการพฒนาคณภาพของผเรยนทเปนผลจาก
การจดการศกษาของสถานศกษาภายใตสÓนกงานเขตพนทการศกษาดงนนจงควรมอบใหกลมนเทศ
ตดตามและประเมนผลการจดการศกษา นÓระบบการกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงาน
ดานการประเมนผเรยน ไปใชกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนของ
สถานศกษาใหสามารถนÓไปสการสะทอนผลการประเมนผเรยนทมความถกตองเปนธรรมมากยงขน
1.1 สÓนกงานเขตพนทการศกษาควรมการเตรยมความพรอมในดานตางๆ โดยเฉพาะ
ดานบคลากรทไดรบมอบหมายใหทÓหนาทกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงานของสถานศกษา
จะตองมคณสมบตเปนไปตามทระบไวในระบบและหรอมการพฒนาบคลากรใหมความรและทกษะ
เพยงพอทจะทÓหนาทไดอยางมประสทธภาพเนองจากผลการวจยครงนพบวาความนาเชอถอของ
สารสนเทศของผลการกÓกบตดตามผลการปฏบตงานสวนหนงเกดจากการกÓหนดผทÓหนาทกÓกบ
ตดตามและสงเสรมการปฏบตงานทมบทบาทหนาทโดยตรงมความรบผดชอบและมความนาเชอถอ
นอกจากนผลการกÓกบตดตามผลการปฏบตงานของสถานศกษา จะถกนÓไปใชกÓหนดแนวทาง
การสงเสรมและพฒนาสถานศกษาตอไปดงนนผทÓหนาทกÓกบตดตามและสงเสรมการปฏบตงาน
จะตองสามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพอยางแทจรง
1.2 ในการนÓระบบไปใช สÓนกงานเขตพนทการศกษาควรบรณาการแผนการกÓกบ
ตดตามและสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนรวมกบภารกจของการตดตามตรวจสอบ
ประเมนผลและนเทศการจดการศกษาของสÓนกงานเขตพนทการศกษา โดยบรณาการใหเปนระบบ
เดยวกนทงนเพอไมใหเกดผลกระทบกบสถานศกษาในดานเวลาและภาระงานบางสวนทซÓซอนกน
1.3 สÓนกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาจะตองควบคมกÓกบตดตามใหมการ
ตรวจสอบ และรายงานผลการกÓกบตดตามผลการปฏบตงานใหเปนไปตามกÓหนดเวลาในขอตกลง
เนองจากในการวจยครงนพบวา สถานศกษาบางแหงมการตรวจสอบการปฏบตงานและรายงานผล
การปฏบตงานไมเปนไปตามปฏทนทตกลงรวมกนไว ทÓใหมผลกระทบตอการใหขอมลปอนกลบ
เพอกÓหนดแนวทางการสงเสรมการปฏบตงานไมเปนไปตามกÓหนดหรอไมทนตอความตองการใช
สารสนเทศเพอการทบทวนและปรบปรงแกไข
1.4 การกÓหนดรปแบบการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนในสถานศกษา
ขนพนฐานสÓนกงานเขตพนทการศกษาจะตองพจารณาจากหลายองคประกอบรวมกนทงจากขอมล
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
86
การตรวจสอบตวบงชทตองไดรบการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ลกษณะของ
ตวบงช การมสวนรวมในการเสนอความตองการรบการสงเสรมของสถานศกษา ความพรอมของ
สÓนกงานเขตพนทการศกษาในดานทรพยากร งบประมาณ ระยะเวลา และดานความสามารถ
ในการเรยนรของสถานศกษา
2.ขอเสนอแนะเพอการวจยในครงตอไป
2.1 ควรมการศกษาตดตามผลการประเมนผเรยนในสถานศกษาทไดรบการสงเสรม
การปฏบตงานดานการประเมนผเรยนเพอตรวจสอบความสอดคลองผลการปฏบตงานดานการประเมน
ผเรยนของสถานศกษากบความสามารถทแทจรงผเรยนและความตอเนองยงยนการดÓเนนงานกÓกบ
ตดตามและสงเสรมการปฏบตงานของสÓนกงานเขตพนทการศกษารวมถงปจจยทสงผลตอความ
สÓเรจในการสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยนภายในสถานศกษา
2.2 ในการวจยครงนยงไมไดจดทÓระบบการกÓกบตดตามและรายงานผลการปฏบตงาน
ดานการประเมนผเรยนดวยระบบคอมพวเตอรทสามารถเชอมโยงเขาสระบบอนเตอรเนตทสามารถ
ควบคมใหมการจดเกบ ประมวลผล และนÓเสนอขอมลสารสนเทศในลกษณะตางๆ และใหขอมล
ปอนกลบไปยงผเกยวของเพอการตดสนใจใหการสงเสรมสนบสนนใหเกดการพฒนาในระดบผปฏบต
ไดอยางรวดเรวทนตอความตองการใชสารสนเทศอยางตอเนอง ดงนนจงควรมการพฒนาระบบ
ฐานขอมลและสารสนเทศเพอการกÓกบตดตามและประเมนผลการปฏบตงานโดยใชโปรแกรมบรหาร
จดการฐานขอมลสารสนเทศ
รายการอางองจฑามาศ บตรเจรญ. (2548). การพฒนาระบบการวดและประเมนผลสาระการเรยนรพลศกษา
ตามมาตรฐานการเรยนรสขศกษาและพลศกษาในระดบมธยมศกษา.วทยานพนธปรญญา
ครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาหลกสตรการสอนและเทคโนโลยการศกษาบณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ณฏฐภรณ หลาวทอง. (2551). การวดและประเมนผลการศกษา. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
พรเทพรแผน.(2546). การพฒนาระบบการประเมนผลการปฏบตงานของคณะกรรมการสถานศกษา
ขนพนฐาน. วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชาบรหารการศกษา บณฑต
วทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
87
พชรวรรณ สมเชอ. (2549). การวเคราะหกระบวนการประเมนผลการเรยนรกลมสาระการเรยนร
วทยาศาสตร: การวจยพหกรณศกษาของครตนแบบและการวจยเชงปรมาณ. วทยานพนธ
ปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษาบณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ปยาภรณวดสวาง.(2547). แนวปฏบตในการวดและประเมนผลการเรยนร กลมการงานอาชพและเทคโนโลย ระดบชนประถมศกษาปท 4.วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขา
วชาการวดและประเมนผลการศกษาภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาบณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
วราภรณสหนาท.(2548).การพฒนารปแบบสถาบนทดสอบทางการศกษา แหงชาตทเหมาะสÓหรบ
ประเทศไทย. วทยานพนธปรญญาดษฎบณฑต สาขาวธวทยาการวจยการศกษา บณฑต
วทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ศรญญา รณศร. (2550). การวเคราะหสภาพการประเมนผลการเรยนรของนกเรยนมธยมศกษา
ตอนปลาย. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการวดและประเมนผลการ
ศกษาบณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ศรเดชสชวะ. (2546).หลกการประเมนการเรยนร. กรงเทพฯ:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ศรชยกาญจนวาส. (2543).การประเมนการเรยนร:ขอเสนอแนะเชงนโยบาย.วธวทยาการวจย.13(1):82-99.
.(2548).ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม.กรงเทพฯ:โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
. และคณะ. (2551). การพฒนาวธการปรบเทยบผลการเรยนเฉลยสะสมตามกลมสาระ
การเรยนรโดยใชคะแนนO-NETของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย.วธวทยาการ
วจย. 21(3):313-339.
สÓนกวชาการและมาตรฐานการศกษา.(2552).เอกสารประกอบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน
พทธศกราช 2551: แนวปฏบตการวดและประเมนผลการเรยนร.กรงเทพฯ:สÓนก
สÓนกตดตามและประเมนผลการจดการศกษา. (2552). มาตรฐานสÓนกงานเขตพนทการศกษา. กรงเทพฯ:โรงพมพสÓนกงานพระพทธศาสนา.
สธาสนแสงมกดา.(2549).การพฒนาตวบงชของคณภาพการวดและประเมนผลของครในสถานศกษา
ขนพนฐาน. วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวดและประเมนผล
การศกษาบณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
สวมลวองวาณช.(2543).การวจยและพฒนาระบบการประเมนผลภายในของสถานศกษา.วธวทยาการ
วจย. 13(1):47-79.
◆ การพฒนาระบบกÓกบตดตาม และสงเสรมการปฏบตงานดานการประเมนผเรยน ◆
ในสถานศกษาขนพนฐาน สÓหรบสÓนกงานเขตพนทการศกษา
88
องคณา ตงคะสมต. (2550). การพฒนาระบบการวดและประเมนผลระดบชนเรยนตามหลกสตร
การศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 โดยใชการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม: กรณศกษา
โรงเรยนบานนาศรดงเคง จงหวดขอนแกน. ปรญญาการศกษาดษฎบณฑตสาขาวชาการ
วจยและพฒนาหลกสตรบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. AmericanFederationofTeachers,NationalCouncilonMeasurementinEducation,&
NationalEducationAssociation.(1990).Standards for Teacher Competence in
Educational Assessment of Students Educational Measurement: Issues and
Practice, 9(4),30-32.
Anthony,K.M.&Perrewe,P.L.(2002).The Systematic Design of Instruction. 3rd ed.
Happer:HapperCollinsCollege.
Arnold,H.J.&Feldman,D.C.(1986). Organization Learning: A Theory of Action
Perspective. Reading,MA: Addison-Wesley.
APPEAL. (1999). Monitoring and Evaluation of Literacy ad Continuing Education
Programmers.Thailand:UNESCOPrincipalRegionalOfficeforAsiaandthe
Pacific. (ERICDocumentNumberED438428)Gullickson.A.R. (2000).The Need For Student Evaluation Standards. The Joint
Committee on Standards for Educational Evaluation. Western Michigan
University:JointCommitteeonStandardsforEducationalEvaluation.Retrieved
from http://www.wmic.edu/evalctr/jc/SESNeede.html
Jett,R.D.&Wertheim,E.G.(1994).Performance appraisal.InTracy,WilliamR.(ed.),
Humanresourcesmanagement&Developmenthandbook.2nded.NewYork:
AMACOM.
Johnstone,J.N.(1981).Indicators to Education System.London:TheAnchorPress.
JointAdvisoryCommittee.(1993).Principles for Fair Student Assessment Practices for
Education in Canada.Edmonton,Alberta.Retrievedfromhttp://www.bced.gov.
bc.ca/classroom_assessment/fairstudent.pdf.
Kenett,R. S.&Waldman,D.A. (1994). Process performance appraisal systems:
Aworkingsubstituteindividualperformanceappraisal.Total Quality Management.
5:267.
Schoderbek,P.P.,Schoderbek,C.G.&Kefalas,A.G.(1990). Management system:
Conceptual consideration. Boston:RichardD.Irwin.
◆ วารณ เลยวววฒนชย สมพนธ พนธพฤกษ และ ณฏฐภรณ หลาวทอง ◆
89
Smith,W.A.(1978).Systemconcept,total.Encyclopedia of Professional Management.
1:130-132.
TheJointCommitteeonStandardsforEducationalEvaluation.(1994).The program
evaluation Standards: How to assess evaluation of educational programs. 2nded. California:SAGE.
.(2003).The Student Evaluation Standard: How to Improve Evaluations of
Students. California:SAGE.Vaden,B.E.(2005).Improving the evaluation of students through teacher training:
An investigation of the utility of the student evaluation standards. Ph.D.
Dissertation, Department of Educational measurement and statistics, University
ofIowa,U.S.A.
Von,B.L.(1968).General System Theory. NewYork:ImageBraziller.Warren,E.&Nisbet,S.(2001).How Grade 1-7 Assess Mathematics and How They
Use The Assessment Data.RetrievedOctober14,2009 fromhttp://cdnet3.
chila.ac.th2hwweda/data/detail.nsp
91
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
Using Japanese Blackboard Writing to Enhance Whole – Class Discussion and Comparison in Mathematics Classroom Taught
by Open Approach
Choosak Ud-inkaew1
Jensamut Saengpun2
ABSTRACT
This study aims to 1) analyze Thai student teacher’s Japanese blackboard planning focused on
whole-class discussion and comparison and 2) investigate the way to use Japanese blackboard writing focused
on whole-class discussion and comparison in mathematics classroom taught by open approach. Target group
was fourth grade classroom in Choomchonbanbuakkroknoi school, 2011 academic year, Chiang Mai province
participated in the Project for mathematics teacher development innovated by lesson study and open approach
in northern educational service area. The researcher as a student teacher taught and collected data in the
classroom on learning unit of decimal for ten consecutive lessons. Data collection included lesson plans
coping with blackboard writing planning, a series of video-taped recording of classroom teaching, photographs
and classroom observations. The researcher analyzed data by document analysis and video analysis and
presented the findings in term of analytical description.
The results revealed that
1. Planning Japanese blackboard started from analyzing mathematics contents of the textbook and
then the planning stages of teaching and the use of the blackboard is divided into four sections from the left
to the right side of the blackboard. The four sections included 1) reviewing previous lesson and posing today
problem situation 2) posing the tasks 3) selecting and sequencing students’ work for presentation and
4) summarizing the lesson through students’ s ideas emerged in the classroom by using some teaching
materials for extending the student ideas before leading to the summary of the today lesson.
2. The way to use the blackboard to promote whole-class discussion and comparison in learning
about decimals included 1) organizing and sequencing the students ideas 2) using space upper each student’s
written work on the blackboard to write a keyword and problems solving strategies student used while
having a discussion with the class and 3) using the teaching material designed for extending the concept
according to students’ ideas and encouraging students to discussion in effective way.
Keywords: Japanese Blackboard Writing, Whole – Class Discussion and Comparison, Open Approach,
Lesson Study
1ChakkhamKhanathonSchool,Lamphun51000.Email:[email protected],FacultyofEducation,ChiangMaiUniversity,ChiangMai50200.Email:[email protected]
92
Journal of Research Methodology, Volume 26, Number 1 (January-April 2013)
วารสารวธวทยาการวจย ปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม-เมษายน 2556)
การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ในชนเรยนคณตศาสตร
ทสอนดวยวธการแบบเปด
ชศกดอดอนแกว1
เจนสมทรแสงพนธ2
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) วเคราะหการวางแผนการใชกระดานดÓแบบญปนของครทเนน การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน และ 2) ศกษาแนวทางการใชกระดานดÓแบบญปนของครทสงเสรม การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน ของครในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปดของโรงเรยนชมชน บานบวกครกนอย จงหวดเชยงใหม ซงเปนโรงเรยนในโครงการพฒนาวชาชพครคณตศาสตรดวยนวตกรรมการศกษาชนเรยนและวธการแบบเปดในเขตพนทการศกษาภาคเหนอ ผวจยในฐานะนกศกษาปฏบตงานวชาชพคร ทÓหนาทสอนในชนเรยนและเกบรวมรวมขอมลจากการสอนในหนวยการเรยนรเรอง ทศนยม จÓนวน 10 คาบ ในชนประถมศกษาปท 4 ปการศกษา 2554 ขอมลทนÓมาวเคราะหประกอบดวย แผนการจดการเรยนรทมการวางแผนการใชกระดานดÓ แบบญปน การบนทกวดทศน การบนทกภาพนง แบบบนทกหลงการสอน ผวจยใชการวเคราะหเอกสารและวเคราะหวดทศนและนÓเสนอขอมลโดยวธการพรรณนาวเคราะห
ผลการวจยพบวา
1. การวางแผนการใชกระดานดÓแบบญปนของคร เรมจากการวเคราะหเนอหาในหนงสอเรยนแลวจงนÓมาวางแผนลÓดบขนของการสอนพรอมการกÓหนดบรเวณการใชกระดานดÓโดยแบงเปน 4 สวนเรยงจากดานซายไปยงดานขวาของกระดานดÓ ไดแก บรเวณทใชสÓหรบการ 1) ทบทวนบทเรยนและการนÓเสนอสถานการณปญหาปลายเปด 2) นÓเสนอคÓสงของกจกรรม 3) วางตÓแหนงในการเลอกและจดลÓดบ การนÓเสนอผลงานของนกเรยน และ 4) สรปบทเรยนจากการเชอมโยงแนวคดของนกเรยนทเกดขนในชนเรยนโดยใชสอเสรม เพอนÓไปสการสรางขอสรปของบทเรยนรวมกน
2. แนวทางการใชกระดานดÓของครเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนในหนวยการเรยนรเรองทศนยม ไดแก 1) จดเรยงลÓดบแนวคดของนกเรยนทเกดขน 2) ใชพนทดานบนของกระดาษนÓเสนอทนกเรยนไปตดไวบนกระดานดÓ เพอเขยนคÓสÓคญ หรอแนวทางในการแกปญหาทไดจากการฟงนกเรยนในขณะทมการอภปรายรวมกนทงชนเรยน 3) ใชสอเสรมสÓหรบขยายแนวคดใหเกดความชดเจน เพอสนบสนนการนÓเสนอแนวคดของนกเรยนและกระตนใหนกเรยนสามารถแสดงความคดเหนในการอภปรายรวมกนทงชนเรยนมากขน
คÓสÓคญ: การเขยนกระดานดÓแบบญปน, การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน, วธการแบบเปด, การศกษาชนเรยน
1โรงเรยนจกรคÓคณาทรจงหวดลÓพน51000อเมล:[email protected]สาขาวชาคณตศาสตรศกษาคณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหมจ.เชยงใหม50200 อเมล:[email protected]
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
93
ความเปนมาและความสÓคญของปญหา หองเรยนคณตศาสตรโดยทวไปกระดานดÓถอเปนสอหลกทมความจÓเปนตอในการจดกจกรรม
การเรยนการสอนของคร โดยสวนใหญจะเหนวา ครจะใชกระดานดÓสÓหรบการเขยนโจทยปญหา
และแสดงขนตอนในการแกปญหา ตามแนวทางและวธการของคร ตลอดทงคาบ สÓหรบนกเรยน
กมหนาทจดบนทกจากตวอยางและการแกปญหาตามกระดานการใชกระดานดÓในลกษณะดงกลาว
ไมไดสงเสรมใหนกเรยนไดเกดการเรยนร และพฒนาวธการคด การแกปญหาดวยตนเอง อกทง
นกเรยนไมมสวนรวมในการใชกระดานเพออภปรายแนวคดรวมกน
จากการศกษาการใชกระดานดÓของครญปนพบวาในชนเรยนของครในประเทศญปนนนให
ความสÓคญกบการวางแผนการใชกระดานดÓมาก สÓหรบการสอสารทางคณตศาสตร และการแก
ปญหาทเกดขนตลอดกระบวนการในชนเรยน(Yoshida,1999)ทงนNinomiya(2010)ไดกลาววา
“ครญปนอางถงการใช(use)และการจดการ(organization)เกยวกบกระดานดÓดวยคÓวาBansho
(板書)หรอการเขยนกระดานดÓ(boardwriting)Yoshida(2008)ไดกลาววากระดานดÓถกใช
เพอแสดงถงลÓดบขนตอนกระบวนการของบทเรยนและเพอเชอมโยงสวนตางๆของบทเรยนเขาดวยกน
ในการสรางความเขาใจรวม โดยทการใชกระดานดÓของครญปนทÓหนาทดงตอไปนคอ 1) บนทก
สงทเกดขนในชนเรยน2)ชวยใหนกเรยนจÓสงทนกเรยนตองทÓและคด3)ชวยใหนกเรยนมองเหน
ความเชอมโยงของสวนตางๆ ของบทเรยน และความตอเนองของบทเรยน 4) เปนทสÓหรบการ
อภปรายถงความเหมอนและความตางเกยวกบวธการแกปญหาทนกเรยนนÓเสนอและ5)เปนทๆ
มการจดระบบกบการคดของนกเรยนและพฒนาแนวคดใหมในความหมายดงกลาวนเองอาจจะเรยก
ไดวาการใชกระดานดÓเปนยทธวธในเชงการสอน(instructionalstrategy)คณตศาสตรทกระตน
การคดทางคณตศาสตรของนกเรยนใหมความชดเจนมากขนผานการจดระบบและองคประกอบ
บนกระดานดÓ
จากการใชกระดานดÓของครญปนดงกลาวไดเกยวของกบการอภปรายและเปรยบเทยบ
รวมกนทงชนเรยนโดยเจนสมทรแสงพนธ(2555)ไดกลาวถงความสÓคญของการใชกระดานท
ทÓหนาทเปนเครองมอเชงการสอนเพออภปรายและเปรยบเทยบวธการคดของนกเรยนโดยเพมเตม
การวางแผนการใชกระดานดÓเขาไปในการรวมสรางแผนจดการเรยนร มการพฒนาแบบประเมน
การใชกระดานดÓระหวางสงเกตชนเรยนและอภปรายถงวธการใชกระดานดÓของตนเองในการรวม
สะทอนผลชนเรยนสÓหรบการอภปรายรวมกนทงชนเรยนมความสÓคญในการเรยนรของนกเรยนมาก
โดยเฉพาะอยางยงในประเทศญปนไดเรยกขนการสอนนวาNeriageหรอการอภปรายทงชนเรยน
ถอวาเปนขนตอนทมความสÓคญมากทสดในชนเรยนทเนนวธการคดแกปญหาทหลากหลายในขนของ
การอภปรายทงชนเรยนนครญปนจะสงเสรมใหนกเรยนฟงเสยงหรอแนวคดของคนอนๆอยางตงใจ
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
94
และระมดระวงและใหพจารณาถงความมประสทธภาพของยทธวธในการแกปญหาแบบตางๆดงนนครจงใชการอภปรายรวมกนทงชนเรยนเพอกÓหนดรวมกนกบนกเรยนวายทธวธในการแกปญหาใด ทสมเหตสมผลทสดและเปนยทธวธทมประสทธภาพมากทสด(Inoue,2010)
จากทผวจยไดทÓหนาทเปนนกศกษาปฏบตการสอนชนประถมศกษาปท4ในโรงเรยนทใชนวตกรรมการศกษาชนเรยน(lessonstudy)และวธการแบบเปด(openapproach)ในชนเรยนของผวจยยงพบกบความยงยากในการจดการแนวคดของนกเรยนและการสงเสรมใหนกเรยนเกดการอภปรายรวมกนทงชนเรยนสงทผวจยพบคอนกเรยนใหความสนใจในการแลกเปลยนเรยนรระหวางทมการนÓเสนอแนวคดหนาชนเรยนนอยและในชวงทมการใหเพอนซกถามมนกเรยนบางสวนเทานนทใหความสนใจและซกถามในประเดนทเกยวกบเรองทเรยนแตมนกเรยนอกบางสวนยงคยและเลนกบเพอนอย จงไมไดเขาใจอยางชดเจนในสงทเพอนนÓเสนอ ผวจยตลอดจนผสงเกตชนเรยน ไดเหนความสÓคญวา การสอนในขนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนน เปนชวงทนกเรยนจะเกดการแลกเปลยนเรยนรรวมกนไดมากนกเรยนสามารถเสนอความคดและเปรยบเทยบแนวคดของตนเองกบเพอนเพอแสดงออกในสงทตนเองรและเขาใจเรยนรวธการแนวคดตางๆจากการอภปรายแตสงทถอเปนความยงยากของผสอนในขนการสอนนคอการวางแผนในการอภปรายโดยเฉพาะการจดการกบลÓดบแนวคดของนกเรยนทจะใชสÓหรบอภปรายรวมกนทงชนเรยนรวมถงการเตรยมประเดนคÓถามสÓหรบการอภปราย ผวจยพบวาอปสรรคอยางหนงของการสอนในขน การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนของผสอน คอ การใชกระดานดÓ ผสอนจะใช กระดานดÓสÓหรบการทÓหนาทเพยงแคนÓผลงานของนกเรยนไปตดบนกระดานดÓเพอใหนกเรยนนÓเสนอผลงานเทานน โดยไมไดสนใจวากระดานดÓนนเปนสอหลกทจะจดลÓดบแนวคดทมความสÓคญสÓหรบใชในการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนใหนกเรยนไดเกดการเชอมโยงความรเปนทๆ สÓหรบการอภปรายถงความเหมอนและความตางเกยวกบวธการแกปญหาทนกเรยนนÓเสนอ
ดงเหตผลทไดกลาวมาน ทÓใหผวจยมความสนใจทจะศกษา การใชกระดานดÓของคร เพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน โดยใชกรณศกษา หนวยการเรยนร เรองทศนยมรวมทงหมด10คาบเนองจากเปนเนอหาทเกยวของกบการสรางความคดรวบยอดเหมาะสÓหรบการสงเสรมการอภปรายรวมกนทงชนเรยนและเปนพนฐานทสÓคญในการเรยนในระดบสงขนไปซงการวจยนมวตถประสงคเพอสรางแผนการใชกระดานดÓของครทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนและนÓแผนกระดานดÓทสรางขนไปใชสงเสรมการอภปรายและ เปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนอนจะเปนประโยชนในแงมมหนงของการนÓนวตกรรมการศกษาชนเรยนและวธการแบบเปดไปใชในการเรยนการสอนวชาคณตศาสตรทสงเสรมการอภปรายรวมกนทงชนเรยนตอไป
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
95
วตถประสงคของการวจย 1.เพอวเคราะหแผนการใชกระดานดÓทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
ในชนเรยนทสอนดวยวธการแบบเปด
2.เพอนÓเสนอแนวทางการใชกระดานดÓของครทสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบ
รวมกนทงชนเรยนในชนเรยนทสอนดวยวธการแบบเปด
ขอบเขตของการวจย การวจยครงน ผวจยเปนครผสอนในชนเรยนทเปนกลมเปาหมาย โดยทกลมเปาหมาย
ในการวจยครงนคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 4 โรงเรยนชมชนบานบวกครกนอย นวตกรรม
การพฒนาวชาชพครดวยการศกษาชนเรยน(lessonstudy)และวธการแบบเปด(openapproach)
และเนอหาทใชในการศกษาครงนคอ เรองทศนยมซงเปนหนวยการเรยนรท 8ตามหนงสอเรยน
คณตศาสตร“StudywithYourFriends:MathematicsforElementarySchoolGrade1-6”
ฉบบภาษาองกฤษของประเทศญปน(GakkohTosho,2005)จÓนวน10คาบ
คÓจÓกดความทใชในการวจย การใชกระดานดÓแบบญปนหมายถงวธการทครญปนเขยนหรอจดระบบองคประกอบตางๆ บนกระดานดÓในชนเรยนเพอนÓเสนอปญหา และคÓสงของกจกรรม แผนภาพ คÓสÓคญ
ผลงานของนกเรยน ขอความตางๆ ของครทตองการนÓเสนอโดยไมมการลบสงทเขยนบนกระดาน
ทงนครมการวางแผนการใชกระดานดÓลวงหนาโดยมวตถประสงคเพอนÓเสนอและสรางความเขาใจ
รวมเกยวกบยทธวธในการแกปญหาทแตกตางกนของนกเรยนทเกดขนในชนเรยน
การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนหมายถงขนตอนทสามในวธการแบบเปดในฐานะทเปนแนวการสอน(Inprasitha,2010)เปนขนตอนทครนÓเอาแนวคดของนกเรยนมาจด
ลÓดบ แลวนÓเสนอประเดนเพอใหนกเรยนไดอภปรายและเปรยบเทยบความเหมอนความแตกตาง
ของแนวคดการแกปญหาตางๆทเกดขนในชนเรยน
การศกษาชนเรยน(lessonstudy)หมายถงระบบการพฒนาวชาชพครของประเทศญปน
ทนÓมาใชในประเทศไทยเปนการพฒนาวชาชพครทยดโรงเรยนเปนฐานโดยเนนการทÓงานรวมกน
ของครในการประชมวางแผนเพอพฒนาแผนการสอนทจะใชในการศกษาบทเรยนหนงๆ รวมกน
โดยมกจกรรมหลกในวงจรการศกษาชนเรยน3ระยะคอการกÓหนดเปาหมายและวางแผนบทเรยน
รวมกนการสอนและการสงเกตชนเรยนและการอภปรายสะทอนผลหลงการสอน
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
96
วธการแบบเปด (open approach) หมายถง แนวทางการสอนทบรณาการกบการใช
นวตกรรมการศกษาชนเรยน (lesson study) ในการรวมกนออกแบบหนวยกจกรรมการเรยนร
ในหนวยการเรยนรเรองหนงๆ โดยมขนตอนการสอน4ขนไดแก1)การนÓเสนอสถานการณปญหา
ปลายเปด2)การเรยนรดวยตนเองของนกเรยน3)การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
4)การสรปบทเรยนจากการเชอมโยงแนวคดของนกเรยนทเกดขนในชนเรยน(Inprasitha,2010)
เอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดทÓการตรวจสอบเอกสารและงานวจยทเกยวของและนÓมาเขยนแสดงรายละเอยด
ใน2หวขอดงนคอ
1.การใชกระดานดÓแบบญปน
จากการคนควาเอกสารหลกฐานตางๆKamoda(2011)ไดจÓแนกคÓและความหมายของBanshoไวสองสวนสวนแรกคอ“板”(ban)หมายถงกระดานดÓ(blackboard)และ
คÓวา “書” (sho)หมายถงการเขยน (write)ตวอกษรวลประโยคการวาด (draw)หรอ
ตด (post) เสน รปภาพหรอตาราง เมอรวมคÓสองคÓนเขาดวยกนเปน板書 จงมความหมาย
ในแงทเปนผลลพธ(product)ของการเขยนกระดานดÓนอกจากนแลวYoshida(2008)ยงไดกลาว
เพมเตมวาคÓวาการใชกระดานดÓแบบญปนหรอในภาษาญปนเรยกวา板書(bansho)มความหมาย
ดงเดมวาการเขยนกระดาน (boardwriting)เปนคÓศพทเฉพาะทสรางขนโดยครญปนอางองถง
การเขยนกระดานดÓทครมกจะไมลบสงทตนเองเขยนไวบนกระดานดÓระหวางการสอนขอความทงหมด
ตางมความหมายและมเปาหมายเฉพาะในตวของมนเองนอกจากนBanshoยงมความหมายหนง
คอการใช(use)และการจดการ(organization)เกยวกบกระดานดÓ(Ninomiya,2010)การเขยน
กระดานดÓในลกษณะดงกลาวจะเปนสงทแสดงถงพฒนาการของการคดทางคณตศาสตรของนกเรยน
ในระดบบคคลและในระดบทรวมกนทงชนเรยนในการใชกระดานดÓแบบญปนนนคÓตอบและวธการ
ตางๆ ในการแกปญหาของนกเรยนจะถกบนทกไวบนกระดานดÓทมขนาดใหญโดยเขยนถงนพจน
ทางคณตศาสตร สญลกษณทางคณตศาสตร รปภาพ กราฟ ไดอะแกรมทแสดงขนตอนวธการ
และในแงของการเรยนการสอนกระดานดÓนนจะแสดงใหเหนไดวาในคาบนนมการดÓเนนกจกรรม
การเรยนการสอนไปอยางไรบาง และสามารถสงเสรมการเรยนรของนกเรยนไดอยางไร รวมทง
กระดานดÓจะแสดงใหเหนปญหา(problem)คออะไรนกเรยนมแนวคดอยางไรอะไรคอประเดน
ปญหา อะไรคอเครองมอทใชในการแกปญหา จากแนวคดดงกลาวจะนÓไปสการสรปไดอยางไร
จากขางตนจะเหนไดวาการใชกระดานดÓแบบญปนในชนเรยนนนจะใชเพอเปนเครองมอในการทÓให
เกดการอภปรายถงแนวคดตางๆ ทเกดขนจากการแกปญหาในชนเรยน ซงทÓใหเหนภาพรวมของ
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
97
ชนเรยนทเปนชนเรยนแบบทเนนการแกปญหา(problem-solvingorientedlesson)ไดจาก
การดกระดานดÓเมอจบชนเรยนนนๆแลว
นอกจากนแลวจากการสงเคราะหงานวจยของYoshida (2008)พบวากระดานดÓ
ถกใชเพอแสดงถงลÓดบขนตอนกระบวนการของบทเรยนและเพอเชอมโยงสวนตางๆ ของบทเรยน
เขาดวยกนในการสรางความเขาใจรวม โดยทการใชกระดานดÓของครญปนทÓหนาทดงตอไปนคอ
1)บนทกสงทเกดขนในชนเรยน2)ชวยใหนกเรยนจÓสงทนกเรยนตองทÓและคด3)ชวยใหนกเรยน
มองเหนความเชอมโยงของสวนตางๆของบทเรยนและความตอเนองของบทเรยน4)เปนทสÓหรบ
การอภปรายถงความเหมอนและความตางเกยวกบวธการแกปญหาทนกเรยนนÓเสนอและ5)เปน
ทๆมการจดระบบกบการคดของนกเรยนและพฒนาแนวคดใหมในความหมายดงกลาวนเองอาจจะ
เรยกไดวาการใชกระดานดÓเปนยทธวธในเชงการสอน(instructionalstrategy)คณตศาสตรทกระตน
การคดทางคณตศาสตรของนกเรยนใหมความชดเจนมากขนผานการจดระบบและองคประกอบบน
กระดานดÓ
2.วธการแบบเปดกบการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
วธการแบบเปด (open approach) เปนแนวทางการสอนทไดรบการพฒนาขนมาจาก
แนวคดการใชสถานการณปญหาปลายเปดในชนเรยนเพอพฒนาใหนกเรยนสามารถทจะเรยนร
คณตศาสตรดวยตวของนกเรยนเองตามแบบแผนของประเทศญปนนอกจากนยงเปนแนวทางการสอน
เกยวกบการเรยนรเพอทจะเรยนร(learninghowtolearn)(Isoda,2010)สÓหรบประเทศไทย
Inprasitha(2010)ไดระบวาวธการแบบเปดเปนแนวทางสอน(teachingapproach)ทบรณาการ
กบการใชนวตกรรมการศกษาชนเรยน(lessonstudy)ซงเปนระบบการพฒนาวชาชพครแบบญปน
ในการรวมกนออกแบบหนวยกจกรรมการเรยนรในหนวยการเรยนรหนงๆ และวธการแบบเปดทใช
ในแตละคาบเรยนประกอบดวย4ขนตอนไดแก
1)การนÓเสนอสถานการณปญหาปลายเปด(posingopen-endedproblem)
2)การเรยนรดวยตนเองของนกเรยน(students’selflearning)
3)การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน (whole-class discussion and
comparison)และ
4)การสรปโดยการเชอมโยงแนวคดของนกเรยนทปรากฏขนในชนเรยน (summary
throughconnectingstudents’mathematicalideasemergedintheclassroom)
ดงปรากฏในภาพ1
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
98
ภาพ 14ขนตอนของวธการแบบเปดในฐานะทเปนแนวทางการสอน(fourphasesintheopenapproachasateachingapproach)(Inprasitha,2010,p.199)
จากภาพ1 ในบรรดาขนการสอนตามแนวทางของวธการแบบเปดน การอภปรายและ
เปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน(whole–classdiscussionandcomparison)เปนขนทถอวาม
ความสÓคญอยางมากขนหนงในบทเรยนทเนนการสบเสาะการแกปญหา(Inoue,2010)การสอน
ในขนตอนนครจะเปรยบเทยบยทธวธทแตกตางกน และสรางความเขาใจรวมเกยวกบการแกปญหา
ทเกดขนในชนเรยน ครญปนจะสงเสรมใหนกเรยนฟงแนวคดของเพอนคนอนอยางระมดระวงและ
ใสใจตอจดเดนและจดดอยของยทธวธในการแกปญหาทแตกตางกนนนดงนนครญปนจงคอยๆ นÓ
การอภปรายกบนกเรยนในชนเรยนเพอใหเกดการพจารณารวมกนวายทธวธใดทมความสมเหตสมผล
และมประสทธภาพมากทสด(Shimizu,1999)จากเหตผลขางตนอาจกลาวไดวาขนการอภปราย
และเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนนมความสÓคญเปนอยางมากถอวาเปนทกษะการสอนทจะทÓให
นกเรยนมความเขาใจรวมกนในเปาหมายของบทเรยนและกระบวนการแกปญหาทเกดขนในชนเรยน
เปนอยางมาก
วธดÓเนนการวจย 1.ผวจยไดศกษาแนวทางการแกปญหา การสงเสรมการอภปรายรวมกนทงชนเรยนและ
วเคราะหขอมลพนฐานจากเอกสารและสภาพจรงของชนเรยนรวมทงไดศกษาการสรางแผนการใช
กระดานดÓของครในการจดการเรยนการสอนตามลÓดบการสอนดวยวธการแบบเปด
2.ผวจยไดวเคราะหเนอหาสÓหรบการวจยครงน คอทศนยมซงพบแนวทางวาการใช
กระดานดÓของครนาจะสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนของนกเรยนใหเกด
ความเขาใจในความหมายของทศนยมได
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
99
3.ผวจยออกแบบและเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนกระบวนการการศกษาชนเรยน(lesson
study)และวธการแบบเปด(openapproach)ตามขนตอนดงน
3.1 การสรางแผนการจดการเรยนรและแผนการใชกระดานดÓมวธดÓเนนการดงตอไปน
3.1.1ศกษาเนอหาในหนวยการเรยนรเรองทศนยมจากในหนงสอเรยนญปน
3.1.2วเคราะหโครงสรางหนวยการเรยนรโดยกÓหนดจÓนวนคาบกจกรรมเปาหมาย
ของบทเรยน และเนอหาทเปนจดเนนในแตละคาบ รวมกน ระหวางผวจยในฐานะผสอน และคร
ผสงเกตชนเรยนในทมการศกษาชนเรยนซงเปนครพเลยงและเปนครประจÓชนปท4-6
3.1.3วางแผนการจดการเรยนรในแตละคาบรวมกนระหวางผสอนและครผสงเกต
ชนเรยน และวางแผนการใชกระดานดÓโดยวางแผนตÓแหนงองคประกอบในการใชกระดานดÓ
ตามลÓดบการใชกระดานดÓดงน
ภาพ 2องคประกอบในการกÓหนดพนทการใชกระดานดÓตามลÓดบการใชกระดานดÓ
3.2 การปฏบตการสอนในชนเรยนและสงเกตการสอน
การเกบรวบรวมขอมลจากการบนทกวดทศนการสอนบนทกหลงการสอนแบบสงเกต
พฤตกรรมการเรยนรของนกเรยนในชนประถมศกษาปท4
3.3 การสะทอนผลชนเรยน
เมอปฏบตการสอนในแตละคาบเสรจสน ผวจย และครผสงเกตจะรวมกนสะทอน
ผลการปฏบตโดยไดกลาวถงแนวคดของนกเรยนทเกดขนในชนเรยนการอภปรายและเปรยบเทยบ
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
100
รวมกนของนกเรยนทเกดขนในชนเรยน การใชกระดานดÓของครในการสงเสรมการอภปรายและ
เปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนโดยจะนÓเอาปญหาแนวทางการแกไขไปปรบปรงแนวทางการจด
กจกรรมการเรยนรในคาบถดไป
ผลการวจย ผวจยไดผลการวจยตามวตถประสงคการวจยดงตอไปน
1.การวเคราะหแผนการใชกระดานดÓแบบญปนทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนในชนเรยนทสอนดวยวธการแบบเปด
ผวจยและครในทมการศกษาชนเรยนไดรวมกนวางแผนการใชกระดานดÓ จะจดเรยง
สวนประกอบตางๆแลวเขยนบนทกไวโดยจะมการวางแผนในลกษณะเดยวกนกลาวคอมการวางแผน
กระดานดÓจากดานซายไปยงดานขวาของกระดานโดยจะแบงการใชกระดานออกเปน4สวนคอ
สวนท1ตÓแหนงซายสดจะตดรปภาพเพอนÓเสนอสถานการณปญหาปลายเปดในขนน
ไดวางแผน คาดการณแนวคดทมาจากคÓพดของนกเรยน เพอเขยนไวบนกระดานดÓหรอประเดน
คÓถามทครตองการเนนเพอทÓใหนกเรยนทÓความเขาใจสถานการณปญหา
สวนท2บรเวณสวนกลางของกระดานดÓทใชตดคÓสงของกจกรรม
สวนท 3 บรเวณตรงกลางของกระดานสวนลาง สÓหรบการตดใบกจกรรมของนกเรยน
โดยเวนชองวางดานบนใบกจกรรมสÓหรบการเขยนแนวคดนกเรยนในขนนครไดวางแผนลÓดบของ
การอภปรายไวในแผนการใชกระดานดÓดวยคอ“ลÓดบท1ครนÓผลงานของนกเรยนโดยพจารณา
จากการนÓเสนอแนวคดหรอเหตผลของนกเรยนเปนสวนใหญทมานÓเสนอกอนลÓดบท2พจารณา
จากแนวคดของนกเรยนทแตกตางออกไปจากการนÓเสนอในลÓดบท 1 ในขนนครตองกระตนให
นกเรยนอภปรายเหตผลของทงสองการนÓเสนอวามความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร แลวใช
กลมท3กลมทอธบายเหตผลชดเจนใชเชอมโยงในการสรปบทเรยน”
สวนท4เปนบรเวณดานขวาของกระดานจะไวสÓหรบการสรปบทเรยนทเกดจากการเชอมโยง
แนวคดของนกเรยนทเกดขนในชนเรยนดงแสดงการวางแผนการใชกระดานดÓของคร ในภาพ3
หนวยการเรยนรเรองทศนยมคาบท1ปรมาตรบอกจÓนวน1
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
101
ภาพ 3ตÓแหนงของการวางแผนการใชกระดานดÓในขนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ทงชนเรยนในคาบท1กจกรรมปรมาตรบอกจÓนวน1
2.แนวทางการใชกระดานแบบญปนทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ทงชนเรยนในชนเรยนทสอนดวยวธการแบบเปด
ผวจยไดทÓการวเคราะหวดทศนการสอนเรอง ความหมายและการเขยนสญลกษณของ
ทศนยมเพอนÓเสนอแนวทางการใชกระดานดÓแบบญปนทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน
ทงชนเรยนผวจยพบวา
ครผสอนใชกระดานดÓสÓหรบการอภปรายตงแตการนÓเสนอสถานการณปญหาโดยคร
จะใชกระดานดานซายสÓหรบตดรปภาพของสถานการณปญหาและรวมกนอภปรายเพอใหนกเรยน
ทÓความเขาใจสถานการณปญหายกตวอยางจากสถานการณปญหาของคาบ1/10ซงมเปาหมาย
ใหนกเรยนหาวธการบอกปรมาตรของนÓในถวยวาจะมกเดซลตรในขนนครไดฟงคÓพดทมาจากนกเรยน
และเขยนคÓพดทนกเรยนไดกลาวถงปรมาตรของนÓสวนทเหลอไวบนกระดาน(ดงภาพ4)
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
102
ภาพ 4การใชกระดานดÓของครสÓหรบการอภปรายในขนการนÓเสนอสถานการณปญหา
ในขนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน ครไดมการเตรยมพรอมสÓหรบ
การจดเรยงลÓดบแนวคดของนกเรยนไวในแผนการใชกระดานดÓดงน คอ การอภปรายรวมกน
เกยวกบการเขยนแสดงแทนปรมาตรของนÓจดเรยงแนวคดของนกเรยนในการนÓเสนอผลงาน3กลม
คอ กลมท 1 จากแนวคดทเหมอนกนมากทสด ซงเปนเหตผลสวนใหญทนกเรยนไดเขยนอธบาย
กลมท 2 พจารณาสงทแตกตางออกไปจาก กลมท 1 ในขนนตองกระตนใหรวมกนอภปรายและ
เปรยบเทยบแนวคด ใหคนหาวามการนÓเสนอประเดนทเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร แลวใช
กลมท3กลมทอธบายเหตผลชดเจนใชเชอมโยงในการสรปบทเรยน
ยกตวอยาง การสอนจรง ในคาบเรยนท 1 เรอง ความหมายของทศนยม กจกรรม
ปรมาตรบอกจÓนวนผสอนไดจดเรยงลÓดบแนวคดโดยเรมจากกลมทมวธการคดเหมอนกนหรอเปน
แนวคดของนกเรยนสวนใหญนÓเสนอเปนกลมแรกคอ2.6แลวใหรวมกนอภปรายโดยเปดโอกาสให
นกเรยนซกถามเพอนและถามกระตนนกเรยนวามกลมใดทมวธการทเหมอนกบกลมนบางแลวจง
รวมกนสรปแนวคดทเหมอนกนนนวา2แกวรวมกบ6ชองเลกเปน2.6หลงจากนนนÓแนวคด
ของกลมท2ทเขยนจÓนวน8.6ซงเหนวานกเรยนใหความสนใจในการอภปรายและซกถามมาก
มการพยามยามตงประเดนของการอภปรายความหมายของ8และ6คÓถามของนกเรยนคนหนง
ทกลาววา“เอา8มาจากไหนคะ”นกเรยนพยายามสนทนากนในกลมและเชอมโยงปรมาตรของ
นÓทเตมแกว เปนเหตผลมาตอบ หรอโตแยงแนวคดโดยเปรยบเทยบวธการของกลมทนÓเสนอกบ
กลมของตนเอง(ภาพ5)โดยครจะมหนาทในการเชอมโยงแนวคดกระตนใหนกเรยนอธบายเหตผล
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
103
การอภปรายของนกเรยนทÓใหผสอนสงเกตวา นกเรยนมความเขาใจในความหมายของ 2 ทอย
หนาจดคอนÓสวนทเตมและตวเลข6ทอยหลงจดจะเปนการแสดงปรมาตรของนÓในสวนทเหลอ
ไดอยางชดเจนในขณะเดยวกนครกเขยนคÓสÓคญจากการนÓเสนอผลงานของนกเรยนไวบนกระดาษ
นÓเสนอ(ภาพ6)
ภาพ 5การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ภาพ 6การทÓหนาทของครในขณะทมการอภปราย ทงชนเรยนของนกเรยนจากแนวคด และเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
ของกลมทออกไปนÓเสนอ โดยการเขยนคÓสÓคญจากการนÓเสนอ
ผลงานของนกเรยนไวบนกระดาษนÓเสนอ
ทงนในขณะทมการนÓเสนอแนวคดของนกเรยนครจะเตรยมสอเสรมตดไวบนกระดาน
เพอใหนกเรยนสามารถใชอธบายแนวคดของตนเองใหเพอนไดเขาใจมากขนโดยสอเสรมเปนรปภาพ
ขนาดใหญใหนกเรยนรวมกนอภปรายไดอยางชดเจนมากขนเพอใหเกดการอภปรายและเปรยบเทยบ
รวมกนทงชนเรยนครใหกลมลÓดบท3ออกมานÓอธบายแนวคดของตนเองซงเปนกลมทมแนวคด
ทอธบายความหมายของทศนยมไดอยางชดเจนโดยครนÓผลงานของนกเรยนกลมนตดบนกระดาน
แลวใหตวแทนกลมออกมาอธบายแนวคดของตนเองจากกระดาษนÓเสนอซงแนวคดของนกเรยน
กลมนไดอธบายวา“1เดซลตรเทากบ10ชองเลกแลวปรมาตรจÓนวนแกวทใสนÓเตม1เดซลตร
มอย2แกวแลวมจÓนวนสวนทเหลออย6ชองเลกเลยมจÓนวนทงหมด2.6เดซลตร”จากนน
ครกใหนกเรยนอธบายแนวคดนนอกครงหนงโดยใชสอเสรมเปนรปภาพขนาดใหญทแสดงปรมาตร
ของนÓสวนทเตม1 เดซลตรและนÓสวนทเหลอ โดยนกเรยนรวมกนอภปรายความหมายของ
การเขยนแสดงปรมาตรของนÓ
จากการใชกระดานดÓของครในคาบท 1น สงเกตเหนวาการใชกระดานดÓของครนน
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
104
มการปฏบตตามลÓดบทไดวางแผนไวกอนการสอนจรงซงการจดวางตÓแหนงบางอยางอาจเปลยนแปลง
ไปบางแตโดยรวมครยงคงเนอหา และรปแบบในการจดตÓแหนงของกระดานดÓไวอยางชดเจนและ
ครบถวนดงภาพ7
ภาพ 7ตÓแหนงการใชกระดานของครสวนท 1นÓเสนอสถานการณปญหาปลายเปดสวนท 2
นÓเสนอคÓสงของกจกรรมสวนท3การตดใบกจกรรมและการอภปรายรวมกนทงชนเรยน
และสวนท4การสรปบทเรยน
สรปผล อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ สรปผลการวจย
1.แผนการใชกระดานดÓแบบญปนทเนนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
ในการใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน
ในการสอนคณตศาสตรดวยวธการแบบเปดนน ครผสอนมการวางแผนบรเวณหรอพนทการใช
กระดานดÓออกเปน4สวนโดยเรยงตามลÓดบจากดานซายไปยงดานขวาของกระดานดÓตามลÓดบ
ดงน
1.1 พนทสÓหรบการทบทวนบทเรยนและการนÓเสนอสถานการณปญหาปลายเปด
1.2 พนทสÓหรบการนÓเสนอคÓสงของกจกรรมและการใชคÓถามททÓใหเกดความเขาใจ
ในขณะการเรยนรดวยตนเองของนกเรยน
1.3 พนทสÓหรบการตดผลงานของนกเรยนเพอใชในการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน
ทงชนเรยนโดยครจะวางแผนพนทของกระดานดÓในสวนนสÓหรบการเขยนแนวคดของนกเรยนท
ปรากฏขนในขณะมการอภปรายรวมกนในชนเรยนมการวางแผนการเรยงลÓดบแนวคดของนกเรยน
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
105
มการวางแผนเกยวกบประเดนสÓหรบการอภปรายใหชดเจนรวมไปถงมการวางแผนวธการใชสอเสรม
เพอเชอมโยงแนวคดของนกเรยน
1.4 พนทสÓหรบการสรปบทเรยนจากการเชอมโยงแนวคดของนกเรยนทเกดขนในชนเรยน
วางแผนการขยายแนวคดเกยวกบการแกปญหาแตละวธโดยใชสอเสรม จนไดขอสรปของบทเรยน
รวมกนซงจะวางแผนการใชกระดานดÓใหสามารถปรากฏกจกรรมการสอนตลอดทงคาบโดยไมมการ
ลบกระดาน
2.แนวทางการใชกระดานดÓเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนของครในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปดมดงน
2.1 มการจดเรยงลÓดบแนวคดของนกเรยนทเกดขนไวลวงหนาในแผนการใชกระดานดÓ
2.2 ใชพนทของกระดานดÓสÓหรบขยายแนวคดของนกเรยน โดยการเขยนแนวคดทาง
คณตศาสตรทสÓคญจากการนÓเสนอ และการอภปรายถกเถยงไวดานบนของกระดาษนÓเสนอของ
นกเรยนในแตละกลม
2.3 ใชสอเสรมตดบนกระดานดÓ ประกอบการใชคÓถามของครเพอใหนกเรยนออกมา
อธบายแนวคดหรอความเขาใจดวยตนเองบนกระดานดÓ
การอภปรายผลการวจย
จากผลการวจยขางตนผวจยมประเดนการอภปรายผลการวจยดงน
1)ผลการวจยแสดงใหเหนวา ทง 4 องคประกอบของแผนการใชกระดานแบบญปน
มเปาหมายเฉพาะเจาะจงไปทการพยายามนÓแนวคดของนกเรยนมานÓเสนอและทÓใหเกดการ
เชอมโยงแนวคดทางคณตศาสตรจากการอภปรายและเปรยบเทยบแนวคดการแกปญหาเหลานน
ทงชนเรยนซงการวางแผนการใชกระดานดÓแบบญปนในลกษณะนเกดจากความพยายามของผวจย
และทมการศกษาชนเรยนของโรงเรยนกลมเปาหมายซงตองการพฒนาการจดการเรยนการสอนดวย
วธการแบบเปดจากการใชกระดานดÓแบบญปน ลกษณะของการวางแผนกระดานดÓในงานวจยน
สอดคลองกบผลการวจยของ เจนสมทร แสงพนธ (2555) วา การวางแผนกระดานดÓอยางเปน
ระบบจะชวยใหนกเรยนเหนกระบวนการการแกปญหาและแนวคดทงหมดทเกดขนตลอดคาบโดยไมม
การลบขอความใดทงโดยมการจดลÓดบแนวคดของนกเรยนไวเพอถามใหเกดการอภปรายในชนเรยน
มากขน
2)ผลการวจยการใชกระดานดÓของครชวยใหครและนกเรยนมองเหนกจกรรมการสอน
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
106
ตลอดทงคาบไดอยางชดเจน ทÓใหหองเรยนของผวจยในขนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน
ทงชนเรยนนกเรยนเกดการเรยนรมากทสดจากการเปรยบเทยบแนวคดจากเพอนและการอภปราย
รวมกนบนกระดานดÓ ซงสอดคลองกบแนวคดการใชกระดานดÓของครญปน Yoshida (2008)
ทกลาววาการใชกระดานดÓของครญปนทÓหนาทชวยใหนกเรยนมองเหนความเชอมโยงของสวนตางๆ
ของบทเรยนและความตอเนองของบทเรยนตลอดจน เปนทสÓหรบการอภปรายถงความเหมอน
และความตางเกยวกบวธการแกปญหาทนกเรยนนÓเสนออกทงยงสอดคลองกบงานวจยของเจนสมทร
แสงพนธ(2555)ทกลาวถงการใชกระดานดÓของครญปนเปนเครองมอเชงการสอนทสÓคญสÓหรบ
การอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนซงเปนเครองมอสÓคญทจะชวยใหครเขาถงวธการคด
ของนกเรยนทแสดงออกมาภายหลงจากการทครใหโอกาสกบนกเรยนในการแกปญหาดวยตนเอง
และครสามารถนÓแนวคดดงกลาวเหลานนมาขยายแนวคดเพอแสดงใหเหนยทธวธในการแกปญหา
ทงหมดทเกดขนในชนเรยน
3)แมวางานวจยนไมไดเนนไปทการนÓเสนอวาหลงจากการใชกระดานดÓแบบญปนของคร
ในชนเรยนทสอนดวยวธการแบบเปดนไปแลว จะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนอยางไรกตาม
แตผลการวจยกบงชใหเหนคณภาพของกระบวนการเรยนรของนกเรยนในระหวางการเรยนการสอน
ตามแนวทางการสอนดวยวธการแบบเปดโดยเฉพาะอยางยงขนการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน
ทงชนเรยน การใชกระดานดÓของครประกอบการใชคÓถามเพอกระตนใหนกเรยนอภปรายและ
เปรยบเทยบถงความเหมอนและความแตกตางของแนวคดหรอยทธวธในการแกปญหาและการแสดง
แทนการแกปญหา(problemrepresentation)เรองทศนยมทแตกตางหลากลายทเกดขนในชนเรยน
และทสÓคญนกเรยนไดพฒนาเครองมอในการเรยนรและการทÓความเขาใจเรองทศนยมในขนการ
อภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยนไดเปนอยางด
ขอเสนอแนะ
1.การใชกระดานดÓแบบญปนเปนผลลพธของการพฒนาวชาชพครทอาศยการทÓความเขาใจ
ในงานเกยวกบการสอนรวมกนของครในการสอนโดยเฉพาะ การสอนดวยวธการแบบเปดซงเปน
การสอนคณตศาสตรทเนนการแกปญหาครผสอนวชาคณตศาสตรสามารถนÓแนวคดเกยวกบการใช
กระดานแบบญปนไปพฒนารวมกนกบเพอนครเพอชวยกนวางแผนการใชกระดานดÓวางแผนการสอน
ทเนนใหนกเรยนไดแกปญหาดวยตวเองและสะทอนผลภายหลงการสอนเพอใหขอมลในการพฒนา
การใชกระดานดÓของครผสอนอยางตอเนอง
◆ ชศกด อดอนแกว และ เจนสมทร แสงพนธ ◆
107
2.แมวากระดานดÓเปนพนทในเชงกายภาพทครสามารถวางแผนตÓแหนงในการเขยน
การตดแผนภาพสถานการณปญหาหรอสวนตางๆของบทเรยนกตามแตกระดานดÓกยงเปนพนท
ในเชงความคดเกยวกบการสอนทแสดงใหเหนถงการวางแผนบทเรยนทมความสลบซอนเพอสนบสนน
ใหนกเรยนสามารถแกปญหาและเรยนรรวมกนกบเพอนในชนเรยนคนอนๆไดผวจยเสนอแนะวา
ควรจะไดมการศกษาในรายละเอยดถงแงมมตางๆทเกยวกบการใชกระดานแบบญปนนใหมากขน
รายการอางองเจนสมทร แสงพนธ และไมตร อนทรประสทธ. (2555). การใชกระดานดÓ (板書) แบบญปน:
เครองมอเชงการสอนสÓหรบการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกนทงชนเรยน. ใน ศรพร
วชชวลค และ วรเวศม สวรรณระดา (บรรณาธการ). เอกสารหลงการประชมวชาการ
ระดบชาต เครอขายญปนศกษาในประเทศไทย ครงท 6. ญปนศกษากบการพฒนาทยงยน
(สงคมศาสตรและการศกษา). กรงเทพฯ: โครงการเครอขายญปนศกษาในประเทศไทย,
หนา65-82.
GakkohTosho.(2005). Study with your friends: Mathematics for elementary school
4th grade.Tokyo:GakkohTosho.Inprasitha,M.(2010).OneFeatureofAdaptiveLessonStudyinThailand–Designing
LearningUnit.Proceeding of the 45th Korean National Meeting of Mathematics
Education.DongkookUniversity,Gyeongju.(pp.193-206).Inoue, N. (2010). Zen and the art of neriage: Facilitating consensus building in
mathematics inquiry lessons through lesson study. Journal of Mathematics
Teacher Education, 1,5-23.Isoda,M.(2010).Japanesetheoriesforlessonstudyinmathematicseducation:Acase
ofproblemsolvingapproach.InY.Shimizu,Y.Sekiguchi&K.Hatano(Eds.).Proceedings of the 5th East Asia Regional Conference on Mathematics Education
(EARCOME5), 1, pp.176-181. Tokyo:NationalOlympicsMemorialYouth
Center.
Ninomiya,H.(2010).BoardWritingandTeachingHottoWriteNote.InM.Isoda,
andT.Nakamura.(eds.).Special Issue (EARCOME5) Mathematics Education
Theories for Lesson Study: Problem Solving Approach and the Curriculum
through Extension and Integration. Tokyo, Japan Bunshoudo Insatusho.
◆ การใชกระดานดÓแบบญปนเพอสงเสรมการอภปรายและเปรยบเทยบรวมกน ◆
ในชนเรยนคณตศาสตรทสอนดวยวธการแบบเปด
108
Shimizu,Y.(1999).AspectsofmathematicsteachereducationinJapan:Focusingon
teachers’roles.Journal of Mathematics Teacher Education, 2,107-116.
Yoshida,M.(1999). Lesson study: A case study of a Japanese approach to improving
instruction through school-based teacher development. Ph.D.Dissertation,TheUniversityofChicago,Illinois,Chicago,USA.
Yoshida,M.(2008).ExploringIdeasforaMathematicsTeacherEducator’scontribution
toLessonStudy. InD.Tirosh andT.Wood (eds.)Tools and Process in
Mathematics Teacher Education.pp.85-106.Rotterdam,TheNetherlands:Sense
Publishers.
109
ชยตม ภรมยสมบต 1Book review
LookingBack:ProceedingsofaConferenceinHonorofPaulW.Holland
Doran,N.J.&Sinharay,S.(2011).Looking back: Proceedings of
a conference in honor of Paul W. Holland.NewYork:Springer.
ในชวงป 2011-2012 มหนงสอหรอตÓราทเกยวกบศาสตรดานสถต วจย และการวดผล
ทางการศกษาทนาสนใจอยหลายเลมทผเขยนไดอานและประทบใจมอย5เลมคอ(1)Lookingback:ProceedingsofaconferenceinhonorofPaulW.HollandโดยNeilJ.DoransและSandipSinharay;(2)Appliedmeta-analysisforsocialresearchโดยNoelA.CardหนงในตÓราชด Methodology in the social sciences ดแลโดย David A. Kenny และ
ToddD.Little;(3)Advancesinmeta-analysisโดยTerriD.Pigott;(4)StatisticalModelingoftheNationalAssessmentofEducationalProgressโดยMurrayAitkin
และIritAitkin;และ(5) Statisticalmodelsfortestequating,scaling,andlinking บรรณาธการโดยAlinaA.vonDavierตÓรา3เลมสดทายนอยในชดStatisticsforsocial
andbehavioral sciencesบรรณาธการโดยS.E.FienbergและW. J. vanderLinden
ผเขยนตงใจจะเสนอบทวจารณหนงสอทง 5 เลมนใหวารสารวธวทยาการวจยตพมพตอเนองกนไป
ฉบบนขอเรมจากเลมแรกซงโดดเดนจากเลมอนๆเพราะเปนเลมเดยวทรวบรวมproceedingของ
conference ทจดขนเพอเปนเกยรตใหกบปจเจกบคคล ทมผลงานดานสถต วจย และการวดผล
ทางการศกษามาตอเนองยาวนานตลอดชวตการทÓงาน
1สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลยกรงเทพมหานคร10110อเมล:[email protected]
110
Looking back: Proceedings of a conference in honor of PaulW.Holland
เปนตÓราเลมท202ในชดLecturenotesinstatistics–ProceedingsโดยสÓนกพมพSpringer
เปนผลผลตจากconferenceชอเดยวกบหนงสอจดโดยEducationalTestingService(ETS)
ในป2008เพอเปนเกยรตแกHollandทเกษยณอายในป2006หลงจากทÓงานบกเบกและพฒนา
ศาสตรดานpsychometricsมายาวนานกวา40ปทงทETS(ป1975-1993และป2000-2006)
มหาวทยาลยชนนÓอยางHarvardUniversity(ป1972-1975)และUniversityofCalifornia-
Berkeley(ป1993-2000)ศนยวจยและหนวยงานอนๆอกมากมาย
โดยทวไป หนงสอรวบรวม proceeding มกจดเปนแหลงอางองชนรอง เพราะงานวจยท
ตพมพภายในนนจะกลายเปนงานทไมทนสมยนกณวนทหนงสอเผยแพรหากนบระยะเวลาตงแต
นกวจยเรมออกแบบการวจย สรางเครองมอ เกบขอมล วเคราะหขอมล รายงานผล นÓเสนอผล
ในconferenceจนถงการรวบรวมจดพมพและเผยแพรproceedingมกใชเวลาไมตÓกวา2-3ป
หรอในกรณของLookingbackนใชเวลารวม5ปหนงสอประเภทนจงไมคอยมประโยชนในแงของ
การจบประเดนวจยใหมๆทวาLookingbackเลมนเตมไปดวยประวตศาสตรทนาสนใจเกยวกบ
การคนควาและบกเบกงานดานสถตวจยและการวดผลทางการศกษาทงยงเปนแหลงของแรงบนดาล
ชนดสÓหรบนกวจยรนใหม (รวมทงรนใหญทอาจจะเรมหมดไฟ) ในการเดนบนเสนทางนกวจย
มออาชพททÓวจยเพอแกปญหาหรอตอบโจทยใหสงคมอยางแทจรงมใชทÓวจยเพอเปนสวนหนงของ
การศกษาในระดบบณฑตศกษาหรอ“เกบขนหง”
Lookingbackทมความหนา200กวาหนาเลมนผสมผสานทฤษฎและงานวจยสÓคญๆ
ดานสถตวจยและการวดผลทางการศกษาผานการเลา(อต)ชวประวตชวงวยทÓงานของHolland
ไดเปนอยางด โดยมลกศษยและเพอนรวมงานของHollandกวา10คนเปนผถายทอดเนอหา
ทงหมดแบงออกเปน6ตอนดงน
ตอนท1PaulHolland’scontributionsมเพยงบทท1ThecontributionsofPaulHollandเขยนโดยShelbyHabermanเปนการฉายภาพผลงานทสÓคญๆทงหมดของHolland
ซงสวนใหญเปนงานบกเบกอาทdifferentialitemfunctioning(DIF)และการแบงกลมขนาด
อทธพลของDIFทวดโดยสถตMantel-HaenszelซงเปนรากฐานสÓคญของการวเคราะหDIF
ทETSถอปฏบตจนถงปจจบนนอกจากนHollandยงเปนบรรณาธการตÓราอางองสÓคญเกยวกบ
DIF รวมกบ HowardWainer อกดวย (Holland &Wainer, 1993) งานวจยอกสวนหนง
จะเกยวกบ social network ทขณะนไดเขามามบทบาทในการวจยทางการศกษาแตคนสวนใหญ
ไมทราบวาเปนงานรเรมของHollandเมอ30กวาปทแลวเปนตน
111
ตอนท 2 Holland the young scholar เรมตนดวยบทนÓของ Holland เองทเลาประสบการณชวตในสมยททÓงานใหกบ American Sociological Association ทเขาไดบกเบก
งานวจยเกยวกบ social network ในสวนนมเนอหาเชงทฤษฏ 2 บท คอ บทท 2Algebraic
statistics for p1randomgraphmodels:MarkovbasesandtheirusesโดยStephenFienberg,
SonjaPetrovic’และAlessandroRinaldoและบทท3Mr.Holland’snetworks:Abrief
reviewoftheimportanceofstatisticalstudiesoflocalsubgroupsoronesmalltunein
alargeopusโดยStanleyWassermanเนอหาทง2บทอาจจะไมคนตาเนองจากการประยกต
socialnetworkในการวจยทางการศกษายงมไมมากนกแตเชอวาผอานสามารถเชอมโยงความรได
ไมยากเพราะทงสองบทใชMarkovอยางงายการคÓนวณเชงเมทรกซและทฤษฎกราฟเบองตน
มาอธบายความสมพนธของกลมตวอยางในnetwork
ตอนท3HollandshapingETSมลกษณะเชนเดยวกบสวนท2คอเรมตนดวยHolland
เลาประวตของตนเองในชวงททÓงานใหกบETSใชชอวาSomeofmyfavoritethingsabout
workingatETSบทนÓนนาสนใจมากเพราะฉายภาพใหเหนถงการทÓงานในบรรยากาศของสงคม
นกวชาการ/นกวจยในETSมการแลกเปลยนความรความคดเหนการสะทอนความคดการวพากษ
วจารณและชวยเหลอเชงวชาการกนอยางไร ซงผเขยนบทคดวาเปนบรรยากาศการทÓงานวชาการ
ทหาไดยากมากในสงคมไทยตอจากการเลาเรองของHollandจะตามมาดวยเนอหาเชงทฤษฎ4บท
คอ บทท 4 Bayesian analysis of a two-group randomized encouragement design
โดยDonaldRubinอธบายหลกคดของrandomized“encouragement”designทวานกวจย
บงคบใหกลมตวอยางรบ treatmentตามทสมไวใหไดเตม100%แตสามารถกระตนหรอเสรมแรง
ใหกลมตวอยางรบ treatment ทสมไวได นอกจากนยงไดแสดงตวอยางการวเคราะหขอมลแบบ
BayesianสÓหรบการวจยรปแบบดงกลาวไวดวยบทท5Theroleofnonparametricanalysis
inassessmentmodeling:thenandnowโดยBrianJunkerเนนไปทบทประยกตและแนวโนม
ของการใชสถตแบบ nonparametric โดยเฉพาะในดานการวดผล เชน nonparametric item
responsetheory(IRT)สÓหรบ2บทสดทายในตอนท3นกลาวถงการวเคราะหความลÓเอยง
ดวยเทคนคตางๆทHollandมสวนในการพฒนาบทท6Whataspectsofthedesignofan
observationalstudyaffectitssensitivitytobiasfromcovariatesthatwerenotobserved?
โดยPaulRosenbaumและบทท7Theoriginsofproceduresforusingdifferentialitem
functioningstatisticsatEducationalTestingServiceโดยMichaelZieky
ตอนท4HollandtheBerkeleyprofessorเปนเรองราวชวตและผลงานของHollandในชวงทยายจากETSไปอยทUniversityofCalifornia—BerkeleyโดยHollandไดเลาทมา
112
ทไปของการเปลยนงานในบทนÓทชอ Why I Left ETS and Returned วาตองการเกบเกยว
ประสบการณใหมๆผานการสอนและจะกลบเขาETSเมอเกบเกยวประสบกาณเพมเตมไดตามท
ตงใจไวในชวงทอยBerkeleyHollandไดเรยนรผานทางลกศษยทเกงมากหลายคนโดย2คน
ในนนไดรวมเขยนสรปผลงานของHollandทรวมพฒนาเทคนคเชงสถตสÓหรบการวจยและการวดผล
ทางการศกษานนคอDerekBriggsไดเขยนบทท8Causeoreffect?:Validatingtheuse
oftestsforhigh-stakesinferencesineducationโดยยกตวอยางการใชvalueaddedmodel
กบผลการทดสอบคณตศาสตรระดบรฐเพอวเคราะหประสทธภาพและประสทธผลทางการศกษาทเกด
จากปจจยตางๆและBenHansenเขยนบทท9Propensityscorematchingtoextractlatent
experimentsfromnonexperimentaldata:Acasestudyเพออธบายและยกตวอยางการใช
propensityscoreในการ“แยก”อทธพลของตวแปรแทรกซอน(เชนเชอชาตและเศรษฐานะ)
ในงานวจยเชงสÓรวจทางการศกษา
ตอนท5HollandrebuildingETSเรมตนเลาเรองในชวงทHollandกลบมาพฒนา
งานให ETS มเนอหาเชงทฤษฏ 3 บทเกยวกบเทคนคการวดผลเชงสถตท Holland มสวนรวม
ในการพฒนา โดยเฉพาะเทคนควธสÓหรบการปรบเทยบคะแนน ไดแก บทท 10 Log-linear
modelsassmoothoperators:Holland’sstatisticalapplicationsandtheirpracticaluses
โดย Tim Moses บทท 11 Chain equipercentile equating and frequency estimation
equipercentileequating:Comparisons-basedonrealandsimulateddataโดยSandip
Sinharayและบทท12Anobserved-scoreequatingframeworkโดยAlinavonDavier
ขอสงเกตเกยวกบผเขยนเนอหาทง3บทนทงหมดเปนลกศษย/เพอนรวมงานของHollandในอดต
และเปนผทบทบาทสÓคญในการวจยและพฒนางานใหกบETSในปจจบนเรยกไดวาETSมการ
ถายทอดความเปนนกวชาการจากรนสรนไดแขงแกรงมาก
ตอนท 6 Holland: From mentor to colleague เปนสวนสรปของหนงสอเลมน โดยHollandไดเขยนบทนÓGreatcolleaguesmakeagreatinstitutionเนนยÓความสÓคญ
ของการสรางกลยาณมตรเชงวชาการเพอรวมกนพฒนาองคกรและองคความรในศาสตรเนอหาในสวน
สดทายนมบทยอยๆอก2บทคอบทท13Anexploratoryanalysisofcharterschools
โดยHenryBraun,ChristinaTangและKathleenSheehanเปนการวเคราะหประสทธภาพ
ของโรงเรยนในกÓกบของรฐบาล(CharterSchool)ทมตวแปรภมหลงแตกตางกนโดยใชการวเคราะห
การถดถอยทองการแจกแจงเชงประจกษ/ตามตวอยางของคะแนนความแตกตางเชงสมบรณทมการ
ปรบเรยบแลว(smoothedversionoftheempiricaldistributionofabsolutedifferences)
และบทท14Holland’sadviceforthefourthgenerationoftesttheory:Bloodtestscanbe
113
contestsโดยNeilDoransเปนบทสดทายทขมวดประเดนไดดมากDoransไดสรปใหเหนภาพวา
ประสบการณชวตและการทÓงานของHollandททมเทใหกบการบกเบกและพฒนาความรในศาสตร
ดานสถต วจย และการวดผลทางการศกษาเปนการวางรากฐานทเขมแขงใหกบสมาชกรนใหมๆ
ในศาสตรนอยางไรและทศทางในอนาคตของการพฒนาศาสตรดานนควรจะเปนไปในแนวทางใด
หนงสอเลมนมเนอหาสาระบางสวนถอวาเกามาก เชน การวเคราะห DIF ดวย MH
การปรบเทยบคะแนนดวยวธequipercentileหรอการวเคราะหดวยnonparametricIRTmodel
เนองจากตองการเรยบเรยงเนอหาตามประวตของHollandซงยอนไปเมอกวา40ปทแลวอยางไร
กตามผเขยนสวนใหญไดกลาวถงแนวโนมและทศทางของการพฒนาเทคนควเคราะหตางๆ ไวดวย
และเมอพจารณาวธการนÓเสนอเนอหาในภาพรวมถอวาทÓไดนาสนใจมากชวนอานชวนตดตาม
ผสมผสานการนÓเสนอเนอหาเชงทฤษฎและการเลาชวประวตของนกวจยคนหนงททมเทชวต
การทÓงานเพอการพฒนาศาสตรดานสถตวจยและการวดผลเขาดวยกนอยางลงตวเนอหาทงใน
สวนของทฤษฎและประวตของHolland ยงสามารถนÓไปเปนประเดนอภปรายในวชาสมมนาหรอ
วงสนทนาไมเปนทางการเกยวกบสถต วจย และการวดผลทางการศกษา เพอใหเกดการเรยนร
วฒนธรรมเชงวชาการขององคกรชนนÓในศาสตรนไดอกดวย
ผเขยนหวงในใจลกๆวาจะมการจดconferenceเพอเชดชเกยรตปชนยาจารยในศาสตรน
อาทศ.ดร.นงลกษณวรชชยศ.ดร.สมหวงพธยานวฒนและศ.ดร.อทมพรจามรมานหรอนกวจย
อาวโสทานอนๆทไดทมเทอทศแรงกายแรงใจเพอพฒนาศาสตรดานสถตวจยและการวดผล
ทางการศกษาในประเทศไทยประโยชนของconferenceลกษณะนนอกจากจะเปนการแลกเปลยน
เรยนรผลการวจยยงเปนการสรางแรงบนดาลใจใหคนรนใหมและสราง/สบสานวฒนธรรมเชงวชาการ
ทดเพอพฒนาศาสตรใหเขมแขงตอไป
รายการอางองDoran,N.J.&Sinharay,S.(2011). Looking back: Proceedings of a conference in
honor of Paul W. Holland.NewYork:Springer.
Holland,P.W.,&Wainer,H.(Eds.).(1993).Differential item functioning.Hillsdale,
NJ:LawrenceErlbaumAssociates.
วารสารวธวทยาการวจยปท 26 ฉบบท 1 (มกราคม - เมษายน 2556)
ผเขยน
ประกอบกรณกจ,Ph.D. ผชวยศาสตราจารย
ภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา
คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
พทกษโสตถยาคม นกวชาการศกษาชÓนาญการ
สÓนกพฒนานวตกรรมการจดการศกษา
สÓนกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
กระทรวงศกษาธการ
สนทรพจนดÓรงคพานช,Ph.D. อาจารย
ภาควชาวจยและพฒนาการศกษา
คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
อวยพรเรองตระกล,Ph.D. รองศาสตราจารย
ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา
คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
สวะโชตศรสทธยากร นสตปรญญาเอก
ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา
คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ศรชยกาญจนวาส,Ph.D. ศาสตราจารย
ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา
คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
วารณเลยวววฒนชย นกศกษาปรญญาเอก
สาขาวชาการวดและประเมนผลการศกษา
คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
สมพนธพนธพฤกษ,Ph.D. รองศาสตราจารย
สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต(องคการมหาชน)
ณฏฐภรณหลาวทอง,Ph.D. ผชวยศาสตราจารย
ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา
คณะครศาสตร
จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ชศกดอดอนแกว คร
โรงเรยนจกรคÓคณาทร
เจนสมทรแสงพนธ,Ph.D. อาจารย
สาขาวชาคณตศาสตรศกษา
คณะศกษาศาสตร
มหาวทยาลยเชยงใหม
ชยตมภรมยสมบต,Ph.D. นกวชาการ
สาขาประเมนมาตรฐาน
สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย(สสวท.)
Authors
JOURNAL OF RESEARCH METHODOLOGY
Volume 26, Number 1 (January - April 2013)
PrakobKoraneekij,Ph.D. AssistantProfessor Department of Educational Technology and Communications Faculty of Education Chulalongkorn University [email protected] SeniorAcademicServiceOfficer Bureau of Educational Inoovation Development OfficeofTheBasicEducationCommission Ministry of Education [email protected],Ph.D. lecturer ResearchandDevelopmentinEducationDepartment Faculty of Education Mahasarakham University [email protected],Ph.D. AssociateProfessor DepartmentofEducationalResearchandPsychology Faculty of Education Chulalongkorn University [email protected] Ph.D.Candidate DepartmentofEducationalResearchandPsychology Faculty of Education Chulalongkorn University [email protected]
SirichaiKanjanawasee,Ph.D. Professor DepartmentofEducationalResearchandPsychology Faculty of Education Chulalongkorn University [email protected] Ph.D.Candidate Faculty of Education KhonKaenUniversity [email protected],Ph.D. AssociateProfessor NationalInstituteofEducationalTestingService (PublicOrganization) [email protected],Ph.D. AssistantProfessor DepartmentofEducationalResearchandPsychology Faculty of Education Chulalongkorn University [email protected] Teacher ChakkhamKhanathonSchool [email protected],Ph.D. Lecturer PrograminMathematicsEducation Faculty of Education Chiang Mai University [email protected],Ph.D. Academic StandardandAssessmentDepartment TheInstituteforthePromotionofteachingScience andTechnology(IPST) [email protected]
บทคดยอ(Abstract)ของวารสารวธวทยาการวจยในปท10ฉบบท1เปนตนไปไดปรากฏในฐานขอมลULRICH'sInternationalPeriodicalsDirectory
Journal of Research Methodology in ULRICH‘s International
Periodicals Directory
001.42 TH ISSN 0857-2933
JOURNAL OF RESEARCH METHODOLOGY.(Text in English or Thai; abstracts in English) 1989. s-aB.90($3.60); newsstand price : $2. (Chulalongkorn University, Department of Educational Research)Chulalongkorn University Press. Phaya Thai Rd.,Bangkok 10330. Thailand. Tel. 215-3626. Ed. Somwung Pitiyanuwat. abstr.; bibl.; charts; stat.circ.1,000. Description: Covers research methodology, sta-tistics, measurement and evaluation, and research results in education and social sciences.
Refereed Serial
การเสนอบทความวจยเพอตพมพในวารสารวธวทยาการวจย
วารสารนเนนตพมพบทความในสาขาวชา
วธวทยาการวจยผลงานวจยทางสงคมศาสตร
ดานครศาสตร/ศกษาศาสตร หรอไทยศกษา
กรณาสงตนฉบบและไฟลMicrosoftWord
บทความวจยทจดทÓใหมสาระสÓคญครบถวน
ตามหลกการวจย และมตารางขอมลเชง
ประจกษประกอบผลการวจยพมพขนาดA-4
ประมาณ10-15หนาโดยใชรปแบบการพมพ
ของAPAพรอมทงบทคดยอภาษาไทยและ
ภาษาองกฤษจÓนวน3ชดไปทบรรณาธการ
วารสารวธวทยาการวจย ภาควชาวจยและ
จตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย ถนนพญาไท เขตปทมวน
กรงเทพฯ10330สÓหรบบทความภาษาองกฤษ
กรณาสงProf.Dr.TearaArchwamety
College of Education, University of
Nebraska at Kearney 68849, U.S.A.
บทความทเสนอจะผานกระบวนการตรวจอาน
(blind review) เพอประเมนคณภาพโดย
ผประเมนบทความ2ทาน
The JOURNAL OF RESEARCH
METHODOLOGY is a scholarly
refereed journal publishing articles in
research methodology, social research,
educational research or Thai Studies.
Authors should follow the style speci-
fied in the PUBLICATION MANUAL
OF THE AMERICAN PSYCHO-
LOGICAL ASSOSIATION, latest edi-
tion. Manuscripts in Thai (10-15 pages,
with English Abstracts) should be sent,
in triplicate, to Editor of the Journal of
Research Methodology, Department of
Educational Research and Psychology,
Faculty of Education, Chulalongkorn
University, Phaya thai Road, Patumwan,
Bangkok 10330. Manuscripts (10-15
pages) in English should be sent, in
triplicate, to Prof. Dr. Teara Archwamety,
College of Edu-cation, University of
Nebraska at Kearney 68849, U.S.A. Two
fully blinded copies of manuscript are
submitted for blind reviewing.
วธวทยาการวจยเปนศาสตรแขนงหนงทไดรบความสนใจเปนอนมากในปจจบน ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย และสมาคมวจยสงคมศาสตร แหงประเทศไทย ไดพจารณาเหนความสÓคญของศาสตรแขนงน จงไดจดทÓวารสารเพอเผยแพรให นกวชาการอาจารยครและนสตนกศกษาทรกความกาวหนาไดตดตามวชาการดานนอยางตอเนอง ตงแตปพ.ศ.2547เปนตนไปวารสารวธวทยาการวจยมกÓหนดออกปละ3ฉบบ(มกราคม-เมษายน),(พฤษภาคม-สงหาคม),(กนยายน-ธนวาคม) สมครสมาชก 1 ป จÓนวน 3 ฉบบ คาสมาชก 220.- บาท สมครสมาชก 2 ป จÓนวน 6 ฉบบ คาสมาชก 420.- บาท จÓหนายปลกเลมละ 80.- บาท การสมครสมาชก การตออายสมาชกและการสงซอโปรดกรอกรายละเอยดในใบสมครสมาชกทานสามารถจายเชคธนาณตหรอตวแลกเงนสงจายปณ.จฬาลงกรณมหาวทยาลยในนามคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลยกทม.10330โทรศพท0-2218-2581-97ตอ800
วารสารวธวทยาการวจยJournal of Research Methodology
ชอ-นามสกล/หนวยงาน............................................................................................................................................................................................................................
ทอยทบาน..............................................ถนน........................................................................แขวง/ตÓบล.............................................................................................
เขต/อÓเภอ..........................................................................จงหวด.............................................................................................รหสไปรษณย.................................
สถานททÓงาน......................................................................................................................................................................................................................................................
เลขท............................ถนน......................................................................................................................แขวง/ตÓบล..............................................................................
เขต/อÓเภอ..........................................................................จงหวด.............................................................................................รหสไปรษณย.................................
สมครเปนสมาชก ❏ ปพ.ศ................
ตองการซอวารสารฉบบทผานมาฉบบท.................ปท.................ถงฉบบท.................ปท..................รวม..................ฉบบ
รวมเปนเงน................................................................บาท
ทานประสงคจะใหสงวารสารไป ❏ ทบาน ❏ ททÓงาน
ทานไดสงเงนดวย ❏เชค ❏ธนาณต ❏ตวแลกเงน
รวมจÓนวนเงนทงสน.............................................................................................บาท
ใบสมครสมาชกวารสารวธวทยาการวจย