18
Amirkabir Journal of Civil Engineering Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 119-122 DOI: 10.22060/ceej.2016.866 Investigation of Seasonal Self-purification Variations of Karun River, Iran S. Moghimi Nezad 1 , K. Ebrahimi 1* , R. Kerachian 2 1 Department of Irrigation and Reclamation Engineering, University of Tehran, Karaj, Iran 2 School of Civil Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran ABSTRACT: Evaluation of a river self-purification capacity provides required information for a sustainable management of the river receiving pollutants. The main target of this paper is to study and predict the seasonal variation of self-purification capacity of Karun River, IRAN. Dissolved oxygen (DO), BOD, nitrate and pathogens were the main quality parameters, which were considered in this paper. To achieve this aim, a length of 113 km of the river was simulated using QUAL2Kw model and calibrated and verified using field measured data in 2010. The above mentioned datasets were used also to determine the critical periods of self-purification phenomenon, involving the model for BOD, nitrate and pathogen parameters. Furthermore, three scenarios were supposed and considered, including, 30% reduction in the waste waters flow, increasing the river monthly flow by 30% and finally decrement of the waste waters concentrations by 30%. The above mentioned scenarios were assumed in order to enhance the water quality of the river, during the months with no standard limits. Results indicated that, the decrease of nitrate in January and February and the decrease of BOD for all month except October up to 30 %, have had the most positive effects on river water quality. The 30% decrease of waste waters flow rate containing pathogens had the most positive effects on the river water quality. Review History: Received: 6 July 2015 Revised: 10 September 2016 Accepted: 24 October 2016 Available Online: 5 December 2016 Keywords: QUAL2Kw Assimilative Modelling Karun River Pollutant 119 1- Introduction Different rivers’ sustainable pollutant charge limit differs by temporal and local factors as well as type and intensity of pollutions inside river. Complicated relations between pollution charges and water quality can be defined well by using mathematical models. This study aims to investigate the qualitative parameters like DO, 1 BOD, nitrate, pathogen and seasonal changes of these parameters and critical periods of DO, BOD, nitrate and pathogen self-purification at first and secondly investigate quality of in use water by means of simulation results and aims to present some possible expected scenarios for improving river water quality in situations where water usage standards are not satisfied. 2- Materials and Methods 2- 1- Case Study Figure. 1 shows the studied area. In the present research the sub-basin water quality is studied through the river network and four hydrometric stations. In Karun River’s main branch from Shatit River till Ahvaz after join of two sub-branches in forty first kilometer of the river, point pollutions load have increased pollution of the river and decreased DO. 1 Biochemical oxygen demand 2- 2- Modelling Tools QUAL2K is capable of simulating 15 water quality parameters and solving advection-dispersion relationship in river with the means of numerical method [1-3] 2- 3- Research Method According to existing hydrometric stations, Karun River’s area was divided into four regions and each region’s cross section properties was given to the model and Euler method Corresponding author, E-mail: [email protected] Figure 1. Case study location

Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

Amirkabir Journal of Civil Engineering

Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 119-122DOI: 10.22060/ceej.2016.866

Investigation of Seasonal Self-purification Variations of Karun River, Iran

S. Moghimi Nezad 1, K. Ebrahimi1*, R. Kerachian2

1 Department of Irrigation and Reclamation Engineering, University of Tehran, Karaj, Iran2 School of Civil Engineering, University of Tehran, Tehran, Iran

ABSTRACT: Evaluation of a river self-purification capacity provides required information for a sustainable management of the river receiving pollutants. The main target of this paper is to study and predict the seasonal variation of self-purification capacity of Karun River, IRAN. Dissolved oxygen (DO), BOD, nitrate and pathogens were the main quality parameters, which were considered in this paper. To achieve this aim, a length of 113 km of the river was simulated using QUAL2Kw model and calibrated and verified using field measured data in 2010. The above mentioned datasets were used also to determine the critical periods of self-purification phenomenon, involving the model for BOD, nitrate and pathogen parameters. Furthermore, three scenarios were supposed and considered, including, 30% reduction in the waste waters flow, increasing the river monthly flow by 30% and finally decrement of the waste waters concentrations by 30%. The above mentioned scenarios were assumed in order to enhance the water quality of the river, during the months with no standard limits. Results indicated that, the decrease of nitrate in January and February and the decrease of BOD for all month except October up to 30 %, have had the most positive effects on river water quality. The 30% decrease of waste waters flow rate containing pathogens had the most positive effects on the river water quality.

Review History:

Received: 6 July 2015Revised: 10 September 2016Accepted: 24 October 2016Available Online: 5 December 2016

Keywords:QUAL2KwAssimilativeModellingKarun RiverPollutant

119

1- Introduction Different rivers’ sustainable pollutant charge limit differs by temporal and local factors as well as type and intensity of pollutions inside river. Complicated relations between pollution charges and water quality can be defined well by using mathematical models. This study aims to investigate the qualitative parameters like DO, 1BOD, nitrate, pathogen and seasonal changes of these parameters and critical periods of DO, BOD, nitrate and pathogen self-purification at first and secondly investigate quality of in use water by means of simulation results and aims to present some possible expected scenarios for improving river water quality in situations where water usage standards are not satisfied. 2- Materials and Methods2- 1- Case Study Figure. 1 shows the studied area. In the present research the sub-basin water quality is studied through the river network and four hydrometric stations. In Karun River’s main branch from Shatit River till Ahvaz after join of two sub-branches in forty first kilometer of the river, point pollutions load have increased pollution of the river and decreased DO.

1 Biochemical oxygen demand

2- 2- Modelling Tools QUAL2K is capable of simulating 15 water quality parameters and solving advection-dispersion relationship in river with the means of numerical method [1-3]

2- 3- Research Method According to existing hydrometric stations, Karun River’s area was divided into four regions and each region’s cross section properties was given to the model and Euler method

Corresponding author, E-mail: [email protected]

Figure 1. Case study location

Page 2: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

S. Moghimi Nezad et al., Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 119-122, DOI: 10.22060/ceej.2016.866

120

was used for numerical solution and Newton-Raphson method was used for pH modelling and simulation. 12 months data during 2010-2011 was gathered by Khuzestan power and water corporation and Iran Water Resources Corporation and model was run for each month. The water quality parameters (2010-2011) for Karun River are shown in details in Table 1 before simulation.

Table 1. Statistical properties of water quality in 2010-2011 for Karun River (data collected by Khuzestan Power and Water

Corporation).

Standard deviation Average Minimum Maximum Parameter

0.498 7.467 6.545(Su)

8.236(W) DO (mg/l)

0.512 3.28 2.36(A)

4.036(Su)

BOD (mg/l)

1.304 8.016 7.175(A)

12.07(W)

NO3 (mg/l)

0.424 0.509 0.015(A)

1.1(A) Pathogens

5.393 23.05 13.75(W)

31(Su)

TEMP (degC)

Figure 2. Intervals and entrance locations of Karun River

After collecting data, they will be divided into two subsets for calibration and validating in a way that a greater part of the data must be used for the first step. Then with comparing the results gained from modeled and measured data, model’s validation for new circumstance can be investigated and model reliability will be determined. Data of two months of autumn in 2010 were used for the model. Then the gained results from QUAL2Kw model were compared with observed data using Root Mean Square Error (RMSE) and standard error. Relations between these standards are shown in equations 1 and 2.

(1)

21( )n

si oiiY YNNRMSE

Y

=

=

(2)

0.52

1

( )nti mi

i

Y YSEN=

−=

In these equations Ysi is parameter estimated by model on ith day, Yoi is observed parameter value on ith day, N is number of measurements, Yti is ith model prediction parameter and Ymi is ith measured parameter. According to contemporary science, in rivers assimilative capacity, load capacity (LC) or total maximum daily load (TMDL) is the maximum tolerable pollutant charge in river if water quality standards are regarded well. Waste load allocation is a portion of total daily load which will be allocated to a present or incoming point polluting source. Point sources waste load allocation (WLA) and load allocation (LA) beside margin of safety (MOS) is equal to total maximum daily load. (Equation 3)

(3)LC TMDL WLA LA MOS= = + +

3- Results and Discussion Table 2 illustrates a comparison of QUAL2Kw simulation results and observed data. According to the results, all of the qualitative parameters have the minimum relative error and root mean square error. BOD, pathogen and nitrate alterations have been investigated to determine the effects of pollution discharge toward river on river’s water quality. River self-purification effects on BOD, pathogen and nitrate were calculated for 2010-2011 and results are shown in Figure 3. According to Figure 3, on average, river’s self-purification capacity for BOD and nitrate is higher in spring and winter since river discharge is much more. River’s self-purification is more effective on pathogen in January and March because of water speed and high discharge of river; also it is considerable in warm months, because of pathogen decomposition as a result of exposure to sunlight. The results showed that transmission is more effective than reaction to remove coliform which is similar to Azimi 2010 Qual2kw simulations results in Sefied Roud River.

Figure 3: Karun River self-purification potential for qualitative parameters

Page 3: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

S. Moghimi Nezad et al., Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 119-122, DOI: 10.22060/ceej.2016.866

121

Table 2. Statistical parameters of QUAL2Kw simulated data compared to observed data

RMSE SE2010

DO BOD NO3 Pathogens DO BOD NO3 Pathogens0.0384 0.029 0.127 0.459 0.088 0.064 0.236 0.109 April0.079 0.073 0.066 0.158 0.162 0.195 0.151 0.201 May0.092 0.069 0.111 0.586 0.278 0.068 0.302 0.705 June0.095 0.095 0.163 0.559 0.176 0.095 0.381 0.0817 July0.087 0.079 0.217 0.379 0.18 0.139 0.52 0.34 August0.133 0.061 0.068 0.294 0.262 0.183 0.117 0.734 September0.87 0.216 0.897 0.441 0.208 0.129 0.0599 0.483 November0.061 0.08 0.101 0.77 0.151 0.075 0.303 2.65 December

According to 2010-2011 results for Karun River qualitative variables, simulations in three conditions of decrement of the waste waters flow rate into the river by 30%, decreasing of the waste water concentration by 30%, increment of the river upstream flow by 30% and effects of reduction of incoming pollutants from Dez and Gargar sub branches on improving water usage quality in months in which using standards was not satisfied have been investigated. Based on results, BOD exceeded the standard limit in all months except September. 30 percent decrement in entering pollution from Dez and Gargar to Karun improved self-purification effects on this variable (BOD) and in October, December, February, and March BOD had improved a lot and reached the standard level. In January 30% reduction of entering pollutants from Mollasani-Ahvaz interval had a special effect on improving the river self-purification capacity and reached the standard limits in 80 kilometre from upstream. In other months 30% reduction in waste water flow and reduction in entering pollution charge had a same effect on improving BOD levels.Based on results in October, December, January and February background concentration had a substantial effect on river’s water quality in a way that pathogen concentration in October, January and February was higher than user standard limits from 80 kilometre after Arab Asad station and was not appropriate for waste water entrance and in December despite of applied conditions for improving river’s pathogen, amount of this qualitative variable exceeds the standard limit. 30% reduction of entering pollutants from Dez and Gar Gar to Karun and entering pollutants from Mollasani-Ahvaz had the best effects on improving pathogen level. In October, January and February 30% reduction of entering pollutants from Mollasani-Ahvaz and 30% increase of upstream flow had the best effects on pathogen levels. Based on results, Nitrate concentration had increased in December along the river and in critical regions was near the using standards and in January was more than standard level. 30% reduction in pollutions coming from Dez and GarGar and entering pollutions from Mollasani-ahvaz interval had a great effect on nitrate reduction in a way that in January the amounts of this qualitative variable had reached user standard limits. In December 30% increase in flow in river’s upstream has greater effects on improving nitrate amounts than 30% reduction of pollution concentration or reduction of entering pollutants. Bagherian Marzouni et al. (2014), Shamsaei et

al. (2006) and Karamouze et al. (2004) have investigated Karun River water quality and reported the critical conditions of river. According to their study river had the highest self-purification capacity in winter and this capacity was lower in summer[4-6]. In this research investigation of qualitative variables like seasonal BOD, Nitrate and pathogen showed Karun River has a high self-purification capacity in winter for water quality variables and this capacity decreased in summer.

4- Conclusion Simulation results for BOD, pathogen and nitrate shows that Karun River had the lowest self-purification capacity in winter because of using nitrate fertilizers for plant growth and entrance of this pollutants into the river and had the highest self-purification capacity in February for pathogen but totally in warm season pathogen destruction by sun light caused standard amounts of this variable. 30% reduction of entering pollutants from Dez and Gar Gar to Karun River and pollutants entering from Mollasani -Ahvaz interval in months that this qualitative variables were more than qualitative standard has the greatest effect on improving BOD, nitrate and pathogen amounts (in December). For improving pathogen in October, January and February 30% reduction of entering pollutions from Mollasani-Ahvaz interval has the greatest effect.

Acknowledgment The authors like to express their gratitude to the Tehran University and Khuzestan power and water corporation for providing data and supporting this study.

References[1] L.C. Brown, T.O. Barnwell, The enhanced stream water

quality models QUAL2E and QUAL2E-UNCAS: documentation and user manual, US Environmental Protection Agency. Office of Research and Development. Environmental Research Laboratory, 1987.

[2] S. Chapra, G. Pelletier, H. Tao, Documentation and Users Manual QUAL2K: A Modeling Framework for Simulating River and Stream Water Quality, Version 2.11, Civil and Environmental Engineering Dept., Tufts University, Medford, MA, (2008) 109.

[3] S.C. Chapra, G. Pelletier, H. Tao, QUAL2K: A modeling

Page 4: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

S. Moghimi Nezad et al., Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 119-122, DOI: 10.22060/ceej.2016.866

122

framework for simulating river and stream water quality: Documentation and users manual, Civil and Environmental Engineering Dept., Tufts University, Medford, MA, (2003).

[4] G.A. Azimi M, Hashemi S, Barekatin S, Jafari Gol F Investigation of self-purification With the help of the results of qualitative simulation (study area: Sefidrood river), in: National Water Conference with Clean Water Approach, University of Water and Power Industry (Shahid Abbaspour), 2009.

[5] M.M. BAGHERIAN, A.M. Akhoundali, H. Moazed, N. Jaafarzadeh, J. Ahadian, H. Hasoonizadeh, Evaluation of Karun River Water Quality Scenarios Using Simulation Model Results, (2014).

[6] M. Karamouz, N. Mahjouri, R. Kerachian, River water quality zoning: a case study of Karoon and Dez River system, (2004).

Please cite this article using:S. Moghimi Nezad, K. Ebrahimi, R. Kerachian, “Investigation of Seasonal Self-purification Variations of Karun River, Iran”. Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 621-634.DOI: 10.22060/ceej.2016.866

Page 5: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحات 621 تا 634DOI: 10.22060/ceej.2016.866

مطالعه تغییرات فصلی خودپالایی رودخانه کارونسمیه مقیمی نژاد1، کیومرث ابراهیمی*1، رضا کراچیان2

1 گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران

2 دانشکده مهندسی عمران، پردیس دانشکده های فنی، دانشگاه تهران

چکیده: مطالعات ظرفیت خودپالایي رودخانه، اطلاعات مورد نیاز براي محاسبه حداکثر بار آلودگي قابل تحمل در رودخانه را فراهم می کند. در مقاله حاضر به مطالعه تغییرات فصلی پدیده خودپالایی رودخانه کارون پرداخته شده است. برای این منظور در طول 113 کیلومتر از رودخانه متغیرهای کیفی DO، BOD، نیترات و کلیفرم با استفاده از مدل QUAL2Kw شبیه سازی و مطالعه گردید. داده های سال 1389 به دلیل کفایت مورد نیاز به منظور واسنجی و صحت سنجی استفاده گردید. هم چنین زمان های بحرانی پدیده خودپالایی رودخانه برای پارامترهای BOD، نیترات و کلیفرم مطالعه و بررسی گردید. سپس سه حالت کاهش 30 درصدی دبی و یا غلظت جریان آلاینده های ورودی به رودخانه و افزایش 30 درصدی جریان رودخانه در بالادست برای بهبود کیفیت کاربری آب رودخانه، در ماه هایی که استاندارد کاربری ارضاء نشده بود، بررسی گردید. نتایج نشان می دهد که کاهش 30% غلظت آلاینده های ورودی برای نیترات در ماه های دی و بهمن و برای BOD در تمام ماه ها بجز مهر ماه که بیشتر از حد استاندارد کاربری بوده اند، بیشترین تاثیر را در بهبود مقدار این متغیرهای کیفیت آب داشته است. برای متغیر کلیفرم 30% کاهش غلظت آلاینده های ورودی رودخانه های دز و گرگر به رودخانه کارون و آلاینده های ورودی در بازه ملاثانی تا

اهواز بیشترین تاثیر بهبود مقدار کلیفرم را داشته است.

تاریخچه داوری:دریافت: 15 تیر 1394بازنگری: 3 آبان 1395پذیرش: 30 دی 1394

ارائه آنلاین: 15 آذر 1395

کلمات کلیدي:QUAL2Kwتوان خودپالایی

مدل سازیرودخانه کارون

آلاینده های ورودی

621

مقدمه- 1میزان بارآلاینده های قابل تحمل براي رودخانه هاي مختلف، بر حسب عوامل زماني و مکاني و هم چنین نوع و شدت بار مواد زاید، متفاوت است. با توجه به تنوع و تعدد منابع آلاینده و هم چنین متغیر بودن توان خودپالایي رودخانه ها، اعمال استاندارد تخلیه پساب، به تنهایي کافي نمي باشد و علاوه یك خودپالایي توان با زاید مواد بارگذاري میزان کردن متناسب آن، بر رودخانه، بر اساس وضعیت اقلیمي، هیدرولوژیکي، هندسي و هم چنین شرایط کاربري و آب کیفیت استانداردهاي اساس بر اجتماعي، سیاسي اقتصادي، آن امري ضروري است]1[. روابط پیچیده میان بار آلاینده ها و کیفیت آب همکاران و عظیمی می شود. توصیف وجه بهترین به ریاضی مدل های با )1389( قدرت خودپالایی رودخانه سفید رود را مورد ارزیابی قرار دادند. این ارزیابی برای چهار پارامتر کیفی BOD، COD، NO3 و کلیفرم انجام شد. پس از واسنجی مدل کیفی Qual2kw با استفاده از داده های مشاهداتی بازه رودخانه در در یك دوره یك ساله، شبیه سازی ظرفیت خودپالایی دو سرآب و پایاب سد سفید رود انجام شد. درصدهای خودپالایی بدست آمده نشان دهنده ی آن است که بیشترین میزان خودپالایی برای پارامتر کلیفرم و

[email protected] :نویسنده عهده دار مکاتبات*

کمترین آن برای پارامتر نیترات رخ داده است. علت اصلی پایش قابل توجه کلیفرم، محاسبه تابش نور آفتاب در مدل می باشد ]2[. مهردادي و همکاران خودپالایي و کیفیت بررسي به QUAL2E مدل از استفاده با )2006(پتانسیل رودخانه تجن در حوضه آبریز دریاي خزر پرداختند. آن ها با بررسي پارامتر کل جامدات محلول به این نتیجه رسیدند که در فصل هاي زمستان و پاییز رودخانه کیفیت قابل قبولي دارد، اما در فصل هاي بهار و تابستان کیفیت رودخانه تنزل پیدا مي کند و این به علت کاهش دبي رودخانه براي مصارف کشاورزي است. هم چنین ایشان نتیجه گرفتند که آلاینده هاي غیرنقطه اي سهم بیشتري در تنزل کیفیت آب رودخانه تجن دارند ]3[. فان1 و همکاران )2009( در تحقیقی تحت عنوان مدل سازی با رویکردی ابتکاری با استفاده بر مدی و جزر اثر شناسایی برای QUAL2K و HEC-5 ترکیب از برای مدل دو این ترکیب که دادند نشان رودخانه آب کیفیت شبیه سازی برای قبولی قابل نتیجه شبیه سازی کیفیت آب رودخانه های جزر و مدی خواهد آلوده رودخانه های در خصوصاً آب کیفی خصوصیات شبیه سازی داشت]4[. کامارگو2 و همکاران )2010(، از مدل QUAL2Kw در حوضه کوچك Karstic در برزیل برای پیش بینی کیفیت آب مورد استفاده قرار

1 Fan2 Camargo R

Page 6: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

622

منطقه در ظهور حال در محیطی زیست مشکلات مطالعه این در دادند. تصفیه خانه تاسیسات جمله از اساسی زیرساخت های وجود عدم دلیل به فاضلاب را بررسی کردند. آن ها هدف اندازه گیری و واسنجی و اعتبار سنجی Karstic مدل پیش بینی کیفیت آب و ارزیابی ظرفیت های حوضه کوچكبرای جذب بارهای آلودگی غیر نقطه ای را دنبال کردند. در این بررسی مدل به شایستگی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی، و جنبه های هیدرولیك حوضه و قلیائیت ،pH، EC، TDS، TP پارامترهای کرد. بیان را Fidalgoمعرفی بارانی دوره برای مقادیر شبیه سازی نزدیك ترین به عنوان E.coli ،pH، EC، TDS، TP شدند. برای دوره خشك، بهترین شبیه سازی برایاز منابع آب و قلیاییت بدست آمد. در نهایت نتیجه گیری شد که حفاظت در این منطقه باید بهبود یابد و با توجه به اتخاذ اقدامات پیشگیرانه از جمله حفاظت از خاک در معرض و کاهش هجوم مواد مغذی ناشی از فعالیت های کشاورزی و دام باید انجام شود ]5[. باتینو1 و همکاران )2010(، مطالعه ای با هدف ارزیابی کیفیت آب از حوضه ی آبریز کوچك رودخانه Canha و از متغیر پنج مطالعه این در دادند. انجام با QUAL2K مدل واسنجی الکتریکی هدایت ،pH محلول، اکسیژن حرارت، درجه شامل آب کیفیت و کدورت و هم چنین جریان و سرعت، در هشت ایستگاه نمونه برداری از سپتامبر 2006 تا ژوئیه 2007 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق مذکور نشان داد که غلظت اکسیژن محلول در طول دوره نمونه برداری بیش از نیم در سراب مطالعه مورد متغیرهای غلظت کمترین و بوده لیتر بر میلی گرم با کاربری بارندگی مرتبط نتیجه گیری شد که میزان معرفی شد. هم چنین همانند حوضه، مشخصات و بوده مهم آمده دست به نتایج برای اراضی شیب زیاد، به طور عمده بر غلظت اکسیژن محلول اثر گذار بوده است و اگر QUAL2K دارای برخی محدودیت ها است استفاده از آن برای مدیریت منابع آب و مقاصد آینده توصیه شده است ]6[. ژانگ2 و همکاران )2012( با استفاده از مدل QUAL2K کیفیت آب حوضه دریاچه تایهو3 را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که کیفیت آب این دریاچه تحت تاثیر تخلیه فاضلاب ها و پساب در رودخانه هنگکی4 که نهایتاً به دریاچه تایهو جریان

می یابد است ]7[. نیاز 16 شهر، چندین تاٌمین کننده آب مورد به عنوان کارون رودخانه دارای برق آبی نیروگاه چندین و کشاورزی اراضی هکتار هزاران روستا، اهمیت ویژه ای می باشد. شمسائی و همکاران )1384( وضعیت کیفی رودخانه کارون را در بازه شهر اهواز با استفاده از شاخص های کیفیت آب مورد تحلیل تابستان فصل در رودخانه که داد نشان ایشان تحقیق نتایج و دادند قرار بدترین و در فصل زمستان بهترین شرایط کیفی را داراست ]8[. بني سعید و همکاران )1386( میزان آلودگي و هم چنین توان خودپالایي رودخانه کارون را در بازه گرگر با کاربرد مدل QUAL2E و استفاده از نتایج آزمایش هاي

1 Bottino F2 Zhang R 3 Taihu4 Hongqi

کیفي در تیرماه 1378 به عنوان گرمترین ماه سال و حداقل آبدهي ماهانه را مورد بررسي قرار دادند. نتایج تحقیق ایشان بیانگر نامطلوب بودن غلظت اکسیژن محلول و فراتر از حد استاندارد پارامترهاي BOD وCOD بوده و در تیرماه وضعیتي آلوده کننده ای براي رودخانه کارون ایجاد مي کنند ]9[. کارآموز و همکاران )2004( برای بررسی شاخص کیفیت آب رودخانه کارون، طبقه بندی با استفاده از روش C-mean و طرح خوشه بندی فازی را ارائه دادند. نتایج تحقیق ایشان نشان داد که کیفیت آب در بازه ی گرگر-بند قیر تاثیر خلیج فارس می باشد بین دارخوین و خلیج فارس که تحت بازه ی و وضعیت بحرانی است ]10[. باقریان مرزونی و همکاران )2014( با استفاده از مدل QUAL2K کیفیت آب رودخانه کارون را بررسی کردند. در این کیفیت استانداردهای به توجه با و کیفیت پارامترهای به توجه با مطالعه، آب سناریوهای مختلف تعریف شد و دو پارامتر BOD و DO را به عنوان را مدل ایشان کردند. انتخاب سناریوها این ارزیابی برای شاخص پارامتر با استفاده از داده های بهار 2012 واسنجی و با استفاده از داده های بهار و زمستان 2013 صحت سنجی و اعتبارسنجی کردند. سپس از نتایج مدل برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی برای شرایط بحرانی استفاده کردند. نتایج تحقیق ایشان نشان داد که با تغییر در محل ورود آلاینده ها به رودخانه می توان به

اهداف زیست محیطی دست یافت ]11[. DO، کیفی پارامترهای بررسی به گذشته تحقیقات اکثر تاکنون BOD و COD پرداخته اند ولی تعیین زمان بحرانی توان خودپالایی این پارامترها و تاًثیر تغییرات فصلی آن بر کیفیت آب موٌثر تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. بنابر این هدف از انجام مقاله حاضر: 1( بررسی پارامترهای و پارامترها این فصلی تغییرات و کلیفرم نیترات، ،DO، BOD کیفی زمان بحرانی پدیده خودپالایی در مورد متغیرهای DO، BOD، نیترات و کلیفرم و 2( بررسی کیفیت کاربری آب با استفاده از نتایج شبیه سازی و ارائه سناریوهای متصور ممکن برای بهبود کیفیت کاربری آب رودخانه در صورتی

که استاندارد کاربری ارضاء نشود، می باشد.

مواد و روش ها - 2منطقه مورد مطالعه- 1- 2

حوضه آبریز رودخانه کارون بزرگترین حوضه آبریز رودخانه ای در ایران است که در جنوب غرب کشور واقع شده است. در امتداد رودخانه کارون چند اهواز مرکز استان خوزستان است شهر واقع شده که مهم ترین آن ها شهر از رودخانه افزایش برداشت آب به دلیل آلودگی آب رودخانه کارون .]12[و تخلیه ی فاضلاب به این رودخانه زندگی آبزیان را به خطر انداخته است. علاوه بر این استانداردهای کیفیت آب آشامیدنی و کیفیت زیست محیطی آب های جاری در بسیاری از موارد نقص شده است ]10[. سهم آلودگی آب از بخش صنعت در منطقه مورد مطالعه حدود 23 درصد است. این مقدار از تا 60 درصد در مکان و فصل های متفاوت متغیر است ]13[. وضعیت 12فعلی کیفیت آب سیستم رودخانه کارون در مقایسه با استانداردهای کیفیت

Page 7: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

623

آب نگران کننده است ]14[. شکل 1 منطقه مورد مطالعه را نشان می دهد. در مقاله حاضر با بررسی شبکه رودخانه ای و وجود چهار ایستگاه هیدرومتری به بررسی کیفیت آب این زیرحوضه پرداخته شد. در شاخه اصلی رودخانه کارون از رودخانه شطیط تا اهواز پس از وارد شدن دو شاخه فرعی به رودخانه در محدوده کیلومتر 41 رودخانه بارهای آلودگی نقطه ای موجود باعث افزایش آلودگی در این منطقه و کاهش میزان اکسیژن محلول می شود. شرایط حیاتی نیاز به یك مدل کیفی رودخانه کارون و هم چنین آلودگی های اشاره شده

برای پیش بینی کیفیت آینده رودخانه را ضروری می سازد.

شکل 1: موقعیت منطقه مطالعاتی

ابزار مدل سازی- 2- 2نرم افزار Qual2k نرم افزاری برای مدل سازی کیفیت آب های سطحی کیفیت مدل .این است محیطی زیست پروژه های در استفاده منظور به آب های سطحی که توط چاپرا1 و همکاران در سال 2006 توسعه یافته است، ویرایش مدرنی از مدل معروف کیفیت آب رودخانه ها یعنی Qual2e است که در سال 1987 توسط برون و بارن ول2 ارائه گردیده بود. این مدل رودخانه سازی شبیه یکنواخت غیر دائمی جریان با همراه بعدی، یك بصورت را می کند و می تواند اثر بارگذاری را، هم بصورت نقطه ای و هم غیر نقطه ای در نظر بگیرد. این مدل قادر است تا 15 پارامتر کیفی آب را شبیه سازی کند و به منظور تعیین غلظت پارامترهای کیفی، به حل عددی معادله جابجائی–انتشار

)Advection-Dispersion( در رودخانه می پردازد ]15- 17[.

1 Chapra2 Brown and Barnwell

روش تحقیق - 3- 2چهار به کارون رودخانه موجود، هیدرومتری ایستگاه های به توجه با محدوده تقسیم بندی شد و مشخصات سطح مقطع هر محدوده به مدل داده شد و برای حل معادلات عددی از روش اویلر روش نیوتن-رافسون برای مدل سازی و شبیه سازی pH استفاده شد. با توجه به تاثیر پارامترهای هیدرولیکی مانند سرعت در سرنوشت و انتقال آلودگی ها، به منظور شبیه سازی سرعت از رابطه ی مانینگ3 در set up مدل استفاده گردید. طول محدوده مطالعاتی با 113 کیلومتر بوده و همان گونه که از رودخانه کارون برابر انتخاب شده شکل 2 نشان می دهد در مسیراین رودخانه دو شاخه فرعی و ورودی آلاینده

نقطه ای به درون سیستم وارد می شوند.

برای 12 ماه سال 90-89 تمامی اطلاعات از سازمان آب و برق خوزستان و شرکت منابع آب ایران جمع آوری شده و برای هر ماه نسبت به اجرای مدل اقدام شد. جزئیات مربوط به مقدار حداکثر و حداقل مقدار پارامترهای کیفی و جریان سال 90-89 قبل از شبیه سازی در جدول 1 و 2 آمده است.

3 Manning

شکل 2: شماتیک بازه بندی و جانمائی ورودی ها به رودخانه کارون

Fig. 1. Case study location

Fig. 2. Intervals and entrance locations of Karun River

Page 8: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

624

جدول 1: مشخصات آماری جریان رودخانه کارون سال 89-90

انحراف معیارمیانگینحداکثرحداقلمشخصات آماریدبی

)m3/s(100)su(

500)w(

281/75112/13

جدول 2: مشخصات آماری متغیرهای کیفیت آب در سال 89-90 رودخانه کارون )داده های مشاهداتی سازمان آب و برق خوزستان(

w به ترتیب نشان دهنده ی مقدار s، su، a و توضیح جدول: علائم پارامتر مورد نظر در فصل های بهار، تابستان، پائیز و زمستان می باشد.

تغییرات تخمین واقع در رودخانه آب کیفی شبیه سازی از منظور به است دقیق( صورت به امکان جای )تا رودخانه آب کیفی پارامترهای نحوی نتایجی که مدل می دهد با نتایجی که بصورت واقعی در رودخانه وجود دارد، مشابه باشد. برای اینکه نتایج مدل بر داده ها منطبق شود نیاز داریم تا کالیبراسیون انجام دهیم. برای کالیبراسیون )واسنجی( از داده های 6 ماه اول سال 89 استفاده شده است. پس از واسنجي، مدل باید صحت سنجي شود. روشي که براي صحت سنجي نتایج یك مدل مورد استفاده قرار مي گیرد، به

صورت زیر مي باشد:به آن ها اندازه گیري شده، اطلاعات داشتن یك مجموعه اختیار در با تقسیم و صحت سنجي واسنجي بخش در استفاده براي مجموعه زیر دو مي شوند، به طوري که بخش اعظم آن براي قسمت اول مورد استفاده قرار گیرد. پس از واسنجي مدل با اطلاعات اندازه گیري شده، مي توان مدل را با استفاده از باقي مانده اطلاعات اندازه گیري شده، صحت سنجي نمود. یعني اجرا مي شود. با شرایط جدید واسنجي، مدل پارامترهاي دادن تغییر بدون شده اندازه گیري مقادیر و مدل از آمده دست به نتایج مقایسه با سپس

مي توان صحت عملکرد مدل را براي شرایط جدید بررسي نموده و میزان اطمینان به مدل واسنجي شده را برآورد نمود ]18[. برای صحت سنجی از

داده های دو ماه پائیز 89 استفاده شده است. سپس با استفاده از پارامترهای مجذور متوسط مربعات خطا )RMSE( و QUAL2Kw مقایسه ای میان نتایج شبیه سازی با مدل )SE( خطای نسبیدر مقابل داده های مشاهداتی انجام شده است. رابطه این معیارها در روابط

1 و 2 ذکر شده است.

در فرهنگ متداول امروزی در زمینه قدرت خودپالایی رودخانه1، ظرفیت بار بیشترین مقدار ،)TMDL3(بار کل روزانه یا حداکثر )LC( بارگذاری2 آلاینده قابل تحمل توسط یك رودخانه است به شرط آن که استانداردهای کیفیت آب رعایت شود. سهم بندی بار مواد زاید )WLA4( بخشی از حداکثر بار کل روزانه است که به یك منبع آلودگی نقطه ای فعلی یا آتی تخصیص )WLA( داده می شود. مجموع سهم بندی بار مواد زاید برای منابع نقطه ایایمنی حاشیه اضافه به )LA5( غیرنقطه ای منابع برای بار سهم بندی و

)MOS6( معادل ظرفیت خودپالایی یا TMDL )معادله 3( است ]1[.

در خصوص مقادیر بار آلودگی ورودی به پیکره های آبی، بار آلودگی از تعریف حاصل ضرب دبی جریان آلاینده در غلظت آلاینده از هر واحد صنعتی/

.)Qw.Cw( کشاورزی تعریف می گردد

برای آب تامین دو کلاس کارون رودخانه برای شده تعیین کاربری نیازمند که است آب از منابعی برای کلاس این است. آشامیدنی مصرف تصفیه کامل )انعقاد، ته نشینی، فیلتراسیون، گند زدائی و غیره( برای فراهم

1 Assimilative Capacity2 Loading Capacity3 Total Maximum Daily Load4 Waste Load Allocation5 Load Allocation6 Margin of Safety

LC= TMDL= WLA + LA + MOS )3(

)4(

. . . .

. . .; 0

r r w w w w r rw r

r w r

r r w w w ww r r

r w r

Q C Q C Q C Q CC Q Q CQ Q Q

Q C Q C Q CC Q Q if C CQ Q Q

+ += << → =

++

= << ≈ ⇒ =+

Table 2. Statistical properties of water quality in 2010-2011 for Karun River (data collected by Khuzestan

Power and Water Corporation)

21( )n

si oiiY YNNRMSE

Y

=

=

∑)1(

)2(0.52

1

( )nti mi

i

Y YSEN=

−=

انحراف معیارمیانگینحداقلحداکثرپارامترDO)mg/l(8/236

)W(6/545)Su(

7/4670/498

BOD)mg/l(4/036)Su(

2/36)a(

3/280/512

NO3)mg/l( 12/07)W(

7/175)a(

8/0161/304

Pathogens)cfu/100ml(1/1)a(

0/015)a(

0/5090/424

TEMP)deg C(31)Su(

13/75)W(

23/055/393

Page 9: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

625

نتایج و بحث - 3با توجه به توضیحات ارائه شده در ادامه به بررسی نتایج شبیه سازی مدل با مدل نتایج شبیه سازی میان مقایسه ای است. در جدول 3 پرداخته شده نتایج به با توجه انجام شده است. QUAL2Kw و داده های مشاهداتی دارای کمترین پارامترهای کیفی تمام آمده مشخص می شود که به دست نتایج واسنجی مقدار خطای نسبی و مجذور متوسط مربعات خطا را دارند. و 4 در جدول و دی آبان ماه های فروردین سال 89 و صحت سنجی ماه

شکل های 3 تا 5 ارائه شده است.لازم به ذکر است که داده های میدانی توسط نقاط مربعی شکل نمایش داده شده اند و نمودار پیوسته نتایج شبیه سازی است. این نمودار پیوسته باید تا جای امکان نزدیك به نقاط مربع شکل )داده های واقعی( باشد تا شبیه سازی مناسبی انجام شده باشد. همانطور که در اشکال 3 تا 5 نشان داده شده است نتایج شبیه سازی با داده های پایش انطباق مناسبی دارد. این انطباق نشان

دهنده واسنجی و صحت سنجی مناسب مدل است

جدول 3: استاندارد کاربری کلاس آب آشامیدنی رودکارون )19 و 20(

شکل3: پارامترهای واسنجی فروردین 1389 رودخانه کارون

Table 3. Drinking water usage class standards for Karun River

Fig. 3. Calibration parameters of March 2010 for Karun River

BODDOنیتراتکلیفرم

تعداد در 100 میلي لیتر

میلي گرم بر لیتر

میلي گرم بر لیتر

میلي گرم بر لیتر

50001035حد استاندارد کاربري50010/30/5حاشیه ایمني

حد استاندارد کاربري در نظر گرفته شده

450092/74/5

کردن آب شرب اند. حد استاندارد و حاشیه ایمنی در جدول 3 برای پارامترهای مختلف ارائه شده و در نتایج شبیه سازی مشخص شده اند.

Page 10: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

626

جدول 4: پارامترهای آماری به دست آمده از نتایج شبیه سازی مدل QUAL2Kw در مقابل داده های مشاهداتی

RMSE SE سال 89DO BOD NO3 Pathogens DO BOD NO3 Pathogens

0/0384 0/029 0/127 0/459 0/088 0/064 0/236 0/109 فروردین0/079 0/073 0/066 0/158 0/162 0/195 0/151 0/201 اردیبهشت0/092 0/069 0/111 0/586 0/278 0/068 0/302 0/705 خرداد0/095 0/095 0/163 0/559 0/176 0/095 0/381 0/0817 تیر0/087 0/079 0/217 0/379 0/18 0/139 0/52 0/34 مرداد0/133 0/061 0/068 0/294 0/262 0/183 0/117 0/734 شهریور0/87 0/216 0/897 0/441 0/208 0/129 0/0599 0/483 آبان0/061 0/08 0/101 0/77 0/151 0/075 0/303 2/65 آذر

شکل4: پارامترهای صحت سنجی آبان 1389 رودخانه کارون

Table 4. Statistical parameters of QUAL2Kw simulated data compared to observed data

Fig. 4. Validation results of Karun River’s water quality variables, October 2010

Page 11: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

627

برای بررسی اثر تخلیه پساب و فاضلاب بر کیفیت آب رودخانه کارون با قرار گرفت. نیترات مد نظر BOD، کلیفرم و تغییرات متغیرهای کیفی استفاده از معادله 3 قدرت خودپالایی BOD، کلیفرم و نیترات برای سال 90-89 محاسبه شد و نتایج در جدول 5 و نمودار 6 ارائه شده است. ظرفیت غیر و نقطه ای صورت به آلاینده بار مجموع که است ظرفیتی بارگذاری نقطه ای به رودخانه وارد شده است و ظرفیت مازاد ظرفیتی بار آلاینده هایی

است که با وارد شدن به رودخانه استاندارد کیفیت آب نقض نمی گردد.با توجه به جدول 5، رودخانه کارون برای متغیر کیفی BOD در ماه اردیبهشت بیشترین بارگذاری آلاینده های ورودی برای این متغیر را داشته با مقدار 344/54 تن در اردیبهشت و بیشترین قدرت خودپالایی را در ماه تن 150/79 مقدار با آلاینده ها بارگذاری کمترین مهر ماه در و دارد روز با مهر ماه در را خودپالایی قدرت کمترین این که با و داشته را روز در مقدار 169/78 تن در روز دارد ولی ظرفیت مازاد 18/98 تن در روز را برای خودپالایی BOD در این ماه را دارد. قدرت خودپالایی رودخانه کارون برای متغیر کیفی نیترات در ماه اردیبهشت با مقدار 940/71 تن در روز بیشترین مقدار است که بیشترین بارگذاری برای این متغیر در ماه اردیبهشت با مقدار با مقدار 333/13 تن در روز بوده است و در ماه مهر 704/35 تن در روز کمترین قدرت خودپالایی را دارد. مقدار غلظت نیترات در ماه بهمن بیشتر از حد استاندارد کاربری است و رودخانه کارون در ماه دی و مهر به ترتیب 63/24 و 61/36 تن در روز توان خودپالائی این متغیر را دارد که نسبت به سایر ماه ها قدرت خودپالائی کمتری دارد. رودخانه کارون برای متغیر کیفی کلیفرم در ماه اسفند با مقدار 730/75 ده میلیارد تن در روز بیشترین مقدار قدرت کمترین مقدار 270/004 با مهر ماه در و دارد را قدرت خودپالایی خودپالایی را دارد. غلظت متغیر کیفی کلیفرم در ماه های دی و اسفند بیشتر از حد استاندارد کاربری است و در ماه های آبان، بهمن و فروردین از کیلومتر 70 بیشتر از حد استاندارد کاربری است. با توجه به جدول 5 و شکل 6، به طور متوسط توان خودپالایی رودخانه برای BOD و نیترات در فصل بهار و زمستان که مقدار دبی در این فصل ها زیاد است میزان خودپالایی بیشتر است و قدرت خودپالایی رودخانه در حذف آلودگی کلیفرم در ماه های دی و اسفند به دلیل سرعت و دبی بالای جریان آب رودخانه و در ماههای گرم به دلیل تابش نور آفتاب قابل توجه است. بررسی دقیقتر نتایج نشان می دهد انتقال نقش موثرتری در حذف کلیفرم نسبت به واکنش دارد که این نتیجه مشابه نتایج شبیه سازي عظیمي 1389 بر رودخانه سفید رود با اجراي مدل

Qual2kw مي باشد.

شکل 5: پارامترهای صحت سنجی آذر 1389 رودخانه کارون

Fig. 5. Validation results of Karun River’s water quality variables, November 2010

Page 12: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

628

جدول 5: قدرت خودپالایی متغیرهای کیفی رودخانه کارون سال آبی 89-90

BOD نیترات کلیفرم BOD نیترات کلیفرم تن در روز تن در روز ده میلیارد تعداد

در روزتن در روز تن در روز ده میلیارد تعداد

در روزماه فروردین سال 90

ماه مهر سال 90

273/94 640/949 261/55 ظرفیت بارگذاری 150/79 276/76 146/19 ظرفیت بارگذاری0 168/17 72/073 ظرفیت مازاد 18/98 61/36 123/8 ظرفیت مازاد

273/94 809/12 333/62 قدرت خودپالایی 169/78 333/13 270/004 قدرت خودپالاییماه اردیبهشت سال 90

ماه آبان سال 89

344/54 704/35 377/55 ظرفیت بارگذاری 180/28 368/82 158/25 ظرفیت بارگذاری0 236/36 111/34 ظرفیت مازاد 0 109/22 146/69 ظرفیت مازاد

344/54 940/71 488/89 قدرت خودپالایی 180/28 478/03 304/94 قدرت خودپالاییماه خرداد سال 90

ماه آذر سال 89

206/93 331/79 181/69 ظرفیت بارگذاری 270/66 409/58 267/82 ظرفیت بارگذاری0 153/38 399/85 ظرفیت مازاد 0 173/13 187/74 ظرفیت مازاد

206/93 485/17 581/54 قدرت خودپالایی 270/66 582/72 455/56 قدرت خودپالاییماه تیر سال 90

ماه دی سال 89

229/07 223/94 241/48 ظرفیت بارگذاری 223/18 462/78 459/18 ظرفیت بارگذاری0 514/61 339/22 ظرفیت مازاد 0 63/24 8/052 ظرفیت مازاد

229/07 738/56 580/7 قدرت خودپالایی 223/18 526/02 467/24 قدرت خودپالاییماه مرداد سال 90

ماه بهمن سال 89

280/27 367/85 502/07 ظرفیت بارگذاری 159/4 530/49 355/55 ظرفیت بارگذاری0 238/18 0 ظرفیت مازاد 21/57 0 113/41 ظرفیت مازاد

280/27 606/029 502/07 قدرت خودپالایی 180/98 530/49 468/97 قدرت خودپالاییماه شهریور سال 90

ماه اسفند سال 89

182/86 161/84 189/38 ظرفیت بارگذاری 323/375 640/69 703/56 ظرفیت بارگذاری0 448/25 269/17 ظرفیت مازاد 0 222/28 27/19 ظرفیت مازاد

182/86 610/09 458/55 قدرت خودپالایی 323/375 862/97 730/75 قدرت خودپالایی

Table 5. Self-purification potential of Karun River for qualitative variables in 2010-2011

Page 13: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

629

شکل 6: قدرت خودپالایی متغیرهای کیفی رودخانه کارون سال 89-90

با توجه به نتایج به دست آمده از شبیه سازی متغیرهای کیفی رودخانه کارون سال 90-89، سه شرایط 30% کاهش جریان بار آلاینده های ورودی %30 افزایش ورودی، آلاینده های بار غلظت کاهش %30 رودخانه، به شاخه های از ورودی آلاینده های بار %30 کاهش و بالادست در جریان فرعی رودخانه دز وگرگر به رودخانه کارون برای بهبود کیفیت کاربری آب رودخانه برای متغیرهای کیفت آب در ماه هایی که استاندارد کاربری ارضاء

نشده، مورد بررسی قرار گرفته است.

Fig. 6. Karun river self-purification potential for qualitative parameters

Page 14: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

630

شکل 7: شبیه سازی BOD تحت شرایط افزایش جریان در بالادست، کاهش جریان و غلظت بارآلاینده های ورودی رودخانه

کارون سال 89-90

با توجه به شکل 7 مقدار متغیر کیفی BOD، به جز در ماه مهر در سایر ماه ها بیشتر از حد استاندارد کاربری است. با کاهش 30% بار آلاینده های خودپالایی وضعیت کارون، رودخانه به گرگر و دز رودخانه های از ورودی این متغیر کیفی بهبود می یابد که در ماه های آبان، دی، اسفند، فروردین و

Fig. 7. Modelling BOD in situations of increasing flow rate in Karun River upstream, deceasing flow rate and

concentration of entering pollutants 2010-2011

Page 15: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

631

اردیبهشت مقدار BOD بهبود زیادی پیدا کرده و به حد مجاز رسیده است که با ورود آلاینده ها در بازه ملاثانی تا اهواز باعث افزایش این متغیر کیفی شده و از کیلومتر 80 از بالادست بیشتر از استاندارد کاربری است که با کاهش 30% بار آلاینده های ورودی از رودخانه های دز و گرگر به رودخانه کارون ارضاء را کاربری استاندارد اهواز، تا بازه ملاثانی در ورودی آلاینده های و کرده است. در سایر ماه ها هرچند باعث به حد استاندارد رسیدن مقدار این

متغیر کیفی نشده اند اما باعث بهبود شرایط کیفی رودخانه برای خودپالایی BOD شده اند. در ماه بهمن کاهش 30% جریان آلاینده های ورودی در بازه ملاثانی تا اهواز تاثیر زیادی بر بهبود قدرت خودپالایی رودخانه برای این متغیر کیفی داشته است که از کیلومتر 80 از بالادست به حد استاندارد رسیده است. در سایر ماه ها تاثیر کاهش 30% جریان آلاینده ها و کاهش 30% بار

آلاینده های ورودی تاثیر یکسانی بر بهبود مقدار BOD دارند.

شکل 8: شبیه سازی کلیفرم تحت شرایط افزایش جریان در بالادست، کاهش جریان و غلظت بارآلاینده های ورودی رودخانه کارون سال 89-90

همان طور که از شکل 8 مشاهده می شود، در ماه های آبان، دی، بهمن و اسفند غلظت زمینه تاثیر قابل توجه ای بر روی کیفیت آب رودخانه داشته از کیلومتر 80 از اسفند و بهمن آبان، ماه های در کلیفرم بطوریکه غلظت ایستگاه عرب اسٌد بالاتر از استاندارد کاربری بوده و مناسب برای ورود بار بهبود مقدار برای اعمال شده اینکه شرایط با ماه دی نیست و در آلاینده استاندارد کیفی است. از حد بیشتر این متغیر کیفی کلیفرم رودخانه، مقدار 30% کاهش غلظت آلاینده های ورودی، کاهش جریان آلاینده های ورودی

به رودخانه کارون و افزایش جریان در بالادست رودخانه تا کیلومتر 80 تاثیر کاهش %30 ،80 کیلومتر از و داشته اند کلیفرم مقدار بهبود بر یکسانی جریان آلاینده های ورودی، افزایش جریان در بالادست و کاهش آلاینده های ورودی در بازه ملاثانی تا اهواز به ترتیب در بهبود مقدار کلیفرم تاثیر داشته اند. 30% کاهش غلظت آلاینده های ورودی رودخانه های دز و گرگر به رودخانه تاثیر بهبود بیشترین اهواز تا بازه ملاثانی کارون و آلاینده های ورودی در مقدار کلیفرم را داشته است. در ماه های آبان، بهمن و اسفند کاهش %30

Fig. 8. Modelling Pathogens in situations of increasing flow rate in Karun River upstream, deceasing flow rate and concentration of entering pollutants 2010-2011

Page 16: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

632

جریان آلاینده های ورودی به رودخانه در بازه ملاثانی تا اهواز و سپس %30 افزایش جریان در بالادست بیشترین تاثیر را در بهبود مقدار کلیفرم داشته اند.

شکل 9: شبیه سازی نیترات تحت شرایط افزایش جریان در بالادست، کاهش جریان و غلظت بارآلاینده های ورودی رودخانه

کارون سال 89-90

همان طور که از شکل 9 مشاهده می شود، در ماه دی غلظت نیترات در طول مسیر افزایش یافته و در محدوده بحرانی نزدیك به استاندارد کاربری است و غلظت نیترات در ماه بهمن بیشتر از حد مجاز بوده است. در فصل زمستان به دلیل استفاده از کودهای نیتراته برای رشد گیاهان و ورود پساب و است دیگر فصل های از بیشتر نیترات غلظت رودخانه به آلاینده این کاهش نیست. کارون رودخانه به آلاینده ها ورود برای مناسب فصل این به رودخانه کارون و از رودخانه های دز و گرگر آلاینده های ورودی %30مقدار کاهش در زیادی تاثیر اهواز تا ملاثانی بازه در ورودی آلاینده های نیترات داشته اند به طوری که در ماه بهمن مقدار این متغیر کیفی تا رسیدن به حد استاندارد کاربری بهبود یافته است. در ماه دی افزایش 30% جریان در بالادست تاثیر بیشتری نسبت به 30% کاهش غلظت یا جریان آلاینده های ورودی در بازه ملاثانی تا اهواز در بهبود مقدار نیترات داشته است. با توجه به معادله )4( و شکل 7 تا 9 کاهش α درصدی هر یك از مقادیر غلظت یا دبی واحد صنعتی/کشاورزی، تاثیر یکسانی دارد مگر اینکه دبی جریان واحد

صنعتی در مقابل دبی جریان رودخانه، عدد قابل توجهی باشد.شمسائی ،)2014( همکاران و مرزونی باقری توسط که تحقیقاتی در بررسی کیفیت آب به کارآموز و همکاران )2004( و )1384 ( و همکاران گزارش را رودخانه بحرانی وضعیت است شده پرداخته کارون رودخانه و داشته را خودپالایی توان بیشترین زمستان فصل در رودخانه و داده اند در فصل تابستان توان خودپالایی کمتر بوده است. در این تحقیق با تحلیل متغیرهای کیفی BOD، کلیفرم و نیترات فصلی بر آن این نتیجه دریافت شد که رودخانه کارون برای متغیرهای کیفیت آب در فصل زمستان از توان کم خودپالایی توان تابستان فصل در و است برخوردار بالائی خودپالایی

می شود.

نتیجه گیري- 4نتایج شبیه سازي صورت گرفته برای متغیرهای کیفی BOD، کلیفرم و نیترات نشان می دهد که غلظت نیترات در فصل زمستان به دلیل استفاده از کودهای نیتراته برای رشد گیاهان و ورود پساب این آلاینده به رودخانه به آلاینده ها ورود برای مناسب فصل این و است فصل ها سایر از بیشتر رودخانه کارون نیست. رودخانه کارون بیشترین خودپالایی را برای کلیفرم در ماه اسفند دارد اما به طور کلی در ماه های گرم سال به دلیل از بین رفتن کلیفرم در اثر نور خورشید این متغیر در حد استاندارد کاربری است. کاهش رودخانه به گرگر و دز رودخانه های از ورودی آلاینده های غلظت %30این که ماه هائی در اهواز تا ملاثانی بازه در ورودی آلاینده های و کارون در را تاثیر بیشترین بوده اند کیفی استاندارد حد از بیشتر کیفی متغیرهای داشته است. 30% کاهش نیترات و BOD متغیرهای کیفی بهبود مقدار و کارون رودخانه به گرگر و دز رودخانه های ورودی آلاینده های غلظت آلاینده های ورودی در بازه ملاثانی تا اهواز بیشترین تاثیر بهبود مقدار کلیفرم

را داشته است.

Fig. 9. Modelling Nitrate in situations of increasing flow rate in Karun River upstream, deceasing flow rate

and concentration of entering pollutants 2010-2011

Page 17: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

633

سپاسگزاریاین تحقیق و تهیة مقالات مربوط با پشتیبانی دانشگاه تهران و شرکت سهامی آب و برق خوزستان انجام شده است که بدینوسیله قدردانی می شود.

مراجع[1] Vice Presidency for Strategic Planning and Supervision,

Guideline Manual For Assimilative Capacity Studies in Rivers, Islamic Republic of Iran, 2009.

[2] G.A. Azimi M, Hashemi S, Barekatin S, Jafari Gol F Investigation of self-purification With the help of the results of qualitative simulation (study area: Sefidrood river), in: National Water Conference with Clean Water Approach, University of Water and Power Industry (Shahid Abbaspour), 2009.[In Persion]

[3] N. Mehrdadi, M. Ghobadi, T. Nasrabadi, H. Hoveidi, Evaluation of the quality and self purification potential of Tajan river using QUAL2E model, Journal of Environmental Health Science & Engineering, 3(3) (2006) 199-204.

[4] C. Fan, C.-H. Ko, W.-S. Wang, An innovative modeling approach using Qual2K and HEC-RAS integration to assess the impact of tidal effect on River Water quality simulation, Journal of Environmental Management, 90(5) (2009) 1824-1832.

[5] R.d.A. Camargo, M.L. Calijuri, A.d.F. Santiago, E.d.A.d. Couto, Water quality prediction using the QUAL2Kw model in a small karstic watershed in Brazil, Acta Limnologica Brasiliensia, 22(4) (2010) 486-498.

[6] F. Bottino, I.C. Ferraz, E.M. Mendiondo, M.d.C. Calijuri, Calibration of QUAL2K model in Brazilian micro watershed: effects of the land use on water quality, Acta Limnologica Brasiliensia, 22(4) (2010) 474-485.

[7] R. Zhang, X. Qian, X. Yuan, R. Ye, B. Xia, Y. Wang, Simulation of water environmental capacity and pollution load reduction using QUAL2K for water environmental management, International journal of environmental research and public health, 9(12) (2012) 4504-4521.

[8] M. Shamsaei, S. Oraei Zare, A. Srang, Investigation of quality and zoning of Karun and Dez river, in: Water and Wastewater Isfahan, 2005. [In Persion]

[9] J.N. Bani Saeid N, Hashemi H and Tavasoli A Investigation of Karun water qoality in GarGar reach by Qoual2k, in: Third National Congress of Civil Engineering, Tabriz University of Tabriz, Depatrement of Civil Engineering, 2008. [In Persion]

[10] M. Karamouz, N. Mahjouri, R. Kerachian, River water quality zoning: a case study of Karoon and Dez River system, (2004).

[11] M.M. BAGHERIAN, A.M. Akhoundali, H. Moazed, N. Jaafarzadeh, J. Ahadian, H. Hasoonizadeh, Evaluation of Karun River Water Quality Scenarios Using Simulation Model Results, (2014).

[12] M. Afkhami, M. Shariat, H.N.E. JAFARZADEH, H. Ghadiri, N.R. NABIZADEH, Developing a water quality management model for Karun and Dez Rivers, (2007).

[13] M. Karamouz, A master plan for water pollution reduction of Karoon River in the province of Khuzestan, Khuzestan Department of Environment, (2002).

[14] M. Karamouz, R. Kerachian, M. Akhbari, B. Hafez, Design of river water quality monitoring networks: a case study, Environmental Modeling & Assessment, 14(6) (2009) 705.

[15] L.C. Brown, T.O. Barnwell, The enhanced stream water quality models QUAL2E and QUAL2E-UNCAS: documentation and user manual, US Environmental Protection Agency. Office of Research and Development. Environmental Research Laboratory, 1987.

[16] S. Chapra, G. Pelletier, H. Tao, Documentation and Users Manual QUAL2K: A Modeling Framework for Simulating River and Stream Water Quality, Version 2.11, Civil and Environmental Engineering Dept., Tufts University, Medford, MA, (2008) 109.

[17] S.C. Chapra, G. Pelletier, H. Tao, QUAL2K: A modeling framework for simulating river and stream water quality: Documentation and users manual, Civil and Environmental Engineering Dept., Tufts University, Medford, MA, (2003).

[18] Vice Presidency for Strategic Planning and Supervision, Guideline for Application of Physical and Mathematical Models in River Engineering, Islamic Republic of Iran, 2012.

[19] United States Environmental Protection Agency (EPA), Technical Guidance Manual for Developing Total Maximum Daily Loads. Book II: Streams and Rivers. Part 1: Biochemical Oxygen Demand/Dissolved Oxygen and Nutrients/Eutrophication, 1995.

[20] WWF – Pakistan through consultation with stakeholders, National Surface Water Classification Criteria and Irrigation Water Quality Guidelines for Pakistan, 2007.

Page 18: Investigation of Seasonal Self-purification Variations of

نشریه مهندسی عمران امیرکبیر، دوره 49، شماره 4، سال 1396، صفحه 621 تا 634

634

برای ارجاع به این مقاله از عبارت زیر استفاده کنید:Please cite this article using:S. Moghimi Nezad, K. Ebrahimi, R. Kerachian, “Investigation of Seasonal Self-purification Variations of Karun River, Iran”. Amirkabir J. Civil Eng., 49(4) (2018) 621-634.DOI: 10.22060/ceej.2016.866