Embed Size (px)
Citation preview
VIJF EUROPESE
HOOFDSTEDEN
Londen
KROTTEN,
BEERPUTTEN EN
ZIEKELIJKE MIST
1730 - 1952
The Great Smog 1952
Vrijdag 5 – dinsdag 9 december 1952
onverwachte koudegolf
(temperaturen dalen tot rond het
vriespunt)
windstilte (kou blijft gevangen
onder een laag warme lucht)
inwoners van Londen (8,6 miljoen!)
stoken massaal hun kachel op
combinatie van industriële uitstoot
(zwaveldioxide), kolenrook (kachels)
en uitlaatgassen van verkeer (diesel)
nacht van 6 december:
luchtvochtigheid (mist) neemt toe tot
bijna 100%
Model Julie Harrison poseert in
de mist
Zicht: overdag 15 tot 80 meter, ‘s nachts minder dan 1 meter
Berovingen, ambulancepersoneel moet lopend naar de patiënten of de patiënten
moeten zelf naar de ziekenhuizen komen, massale desoriëntatie in de stad,
ongelukken, busvervoer komt tot stilstand, vluchten worden afgelast, enz.
In de weken na the Great Smog wordt duidelijk dat zo’n 4.000 personen door
de dodelijke mist (‘killer fog’) om het leven zijn gekomen. De slachtoffers zijn
vooral ouderen, hele jonge kinderen en mensen met hart- en ademhaling-
problemen. Overigens zal het aantal slachtoffers in de periode na de mist nog
toenemen. Uiteindelijk wordt het aantal doden tengevolge van the Great Smog
geschat op ca. 12.000
Picadilly Circus, 12.00 uur ‘s middags
Nacht van maandag 8 op dinsdag
9 december: in het Sadler's Wells
theatre moet de voorstelling van
La Traviata na de eerste acte
worden afgebroken. De mist in
het theater is zo dicht dat de
toeschouwers het podium niet
meer kunnen zien. Ook een aantal bioscopen en
concertzalen moeten hun
voorstellingen afgelasten.
Een voetbalcompetitie tussen
universiteitteams in Wembley
wordt afgelast. Het is de eerste
keer sinds de opening van het
stadion in 1923 dat er een wed-
strijd wordt afgelast.
De meeste rugbywedstrijden
worden afgelast. De geplande
voetbalcompetitiewedstrijd in
Londen wordt verplaatst.
The Great Smog is aanleiding om maatregelen te nemen die herhaling van een dergelijke
situatie moeten voorkomen. In 1956 wordt the Clean Air Act aangenomen.
De Londense mist
Londense mist:
"as thick as pea-soup“
pea-soup, pea-souper, pea-souper fog
Yellow fog, green-yellow, brown
London Fog, London particular
The Great Smog, Killer fog, Black Fog, The Great Fog, Big Smoke
The Pogues – Misty Morning, Albert Bridge
Frank Sinatra – A Foggy Day In London Town
Johnny Mathis – Misty
I was a stranger in the city
Out of town were the people I knew
I had that feeling of self-pity
What to do? What to do? What to do?
The outlook was decidedly blue
But as I walked through the foggy streets alone
It turned out to be the luckiest day I've known
CHORUS A foggy day in London Town
Had me low and had me down
I viewed the morning with alarm
The British Museum had lost its charm
How long, I wondered, could this thing last?
But the age of miracles hadn't passed,
For, suddenly, I saw you there
And through foggy London Town
The sun was shining everywhere.
Londense mist in de literatuur
Sherlock Holmes (Arthur Conan Doyle):
“…a dun-coloured veil hung over the house-tops.“
‘“Am dining at Goldini's Restaurant, Gloucester Road, Kensington. Please come at
once and join me there. Bring with you a jemmy, a dark lantern, a chisel, and a
revolver. S. H." It was a nice equipment for a respectable citizen to carry through the
dim, fog-draped streets.’
“I cannot live without brainwork. What else is there to live for? Stand at the window
here. Was ever such a dreary, dismal, unprofitable world? See how the yellow fog
swirls down the street and drifts across the duncoloured houses. What could be more
hopelessly prosaic and material?”
“He let out a bark of laughter as his only reply and motioned to the window. Looking
out I saw only the pale icy fog that hung over the city, the gaslamps casting eerie
witch-lights dying the yellow house across from us a sickly green. Shadows of people,
some in groups and others signally darted from light to light, huddled tight against the
freezing wind.”
“It was a cold morning of the early spring, and we sat after breakfast on either side of
a cheery fire in the old room at Baker Street. A thick fog rolled down between the lines
of dun-coloured houses, and the opposing windows loomed like dark, shapeless blurs
through the heavy yellow wreaths.”
Frances Hodgson Burnett, A Little Princess (1892)
"...the yellow fog hung so thick and heavy in the streets of London that
the lamps were lighted"
T. S. Eliot, The Love Song of J. Alfred Prufrock (1917)
"The yellow fog that rubs its back upon the window-panes,"
T. S. Eliot, The Waste Land (1922)
"the brown fog of a winter dawn"
Winston Churchill, A Traveller in War-Time, (1918)
"London had been reeking in a green-yellow fog"
Stella Benson, This is the End (1917)
"a faint yellow fog"
Inez Haynes Irwin schrijft in 1921 in The Californiacs praises wat de
Californische mist onderscheidt van andere mist: "Not distilled from pea
soup like the London fogs; moist air-gauzes rather, pearl-touched and
glimmering."
Charles Dickens, Bleak House (1852/53)
Claude Monet (1840 – 1926)
Houses of Parliament: Effect van zonlicht in de mist (1904)
Londense mist in de schilderkunst
Waterloo Bridge, Monet
Charing Cross Bridge, Monet
Charing Cross Bridge, Monet
De Thames en Westminster, Monet (1871)
St Paul's from the Surrey Side
Charles-François Daubigny (1871-3)
Nocturne: Blue and Gold - Old Battersea Bridge
(1872) Nocturne: Trafalgar Square (1876)
Early morning (1878)
James Abbott McNeill Whistler
(1834 – 1903)
Lesser Ury, London in the Fog (1926) Waterloo Bridge (1926)
William Turner, Rain, Steam, and Speed:
The Great Western Railway (1844)
Maidenhead Railway Bridge
Keelman Heaving in Coals by Moonlight (1835)
Sunrise With Sea Monsters (1845) (onvoltooid)
The Fighting "Temeraire" Tugged to her Last Berth to be Broken Up (1839)
Slag om Trafalgar, 1805
Londense mist in de film
De vieze metropool
I
1805: Londen is de grootste stad van Europa met 1.000.000 inwoners
500 < 5000 inwoners
1066 5000 - 40.000
1300 50.000 - 100.000
1600 200.000
1650 350.000
1700 700.000
1801 958.863
1821 1.378.947
1861 2.803.989
1881 4.776.661 (groot-Londen)
1891 5.633.332
1899 6.528.434
1939 8.615.245
1951 8.196.398
2007 7.556.900
1844 2010
Begin 17 e eeuw
John Graunt's the Natural And Political Observations Mentioned In A Following Index And Made Upon The Bills Of
Mortality, een lijst van de geregistreerde doden in 17e eeuws Londen. Vijfde editie, 1676
In 1660 overleden negen mensen aan ‘angst’, en in 1648 één ongelukkige Londenaar
aan ‘jeuk’
Tweehonderd overleden aan ‘verdriet’
Tussen 1647 en 1657, toen de bevolking nog onder de 350.000 lag, overleden bijna
30.000 mensen aan tbc
Anderen werden slachtoffer van 'King's Evil' – een zwelling van de lymfeklieren in de
nek – zo genoemd omdat werd aangenomen dat de ziekte alleen te genezen was door
de zegenrijke aanraking van een koning. Graunt verwierp deze aandoening en zag er
een vorm van tbc in
Meisje in een steenfabriek, 1872. Kinderarbeid (onder de 10 jaar) werd pas in 1878 verboden;
‘mismaakten’ hakken stenen voor spoorwegen Illustrated London News, 15 February 1868;
kinderarbeid in de fabrieken;
een Victoriaanse smidse;
kinderarbeid in de kolenmijn.
Henry Mayhew
(1812 – 1887) Friedrich Engels
(1820 – 1895)
Londen Labour and the London Poor
"I shall consider the whole of the metropolitan poor under three separate phases, according
as they will work, they can't work, and they won't work”
1. proletariaat
2. invaliden, chronisch zieken
3. ‘lompenproletariaat’
100.000 vuilverwerkers:
bottenmannen, voddenmannen, strontjutters, baggerlieden, lorrenmannen, rioolstropers,
rivierjutters, vuilophalers, secreetruimers, kaaiwerkers…
Jack Black, ‘the Queen’s ratcatcher’
V.R. Rat and mol destroyer to Her
Majesty’
Great Dust-Heap at Kings Cross (1837), gezien vanaf Maiden Lane (tegenwoordig York Road), door
E. H. Dixon. Begrensd door arbeidershuisjes en in de nabijheid van Smallpox Hospital.
De vieze metropool
II
De cholera epidemie van 1854
31 augustus tot halverwege september: 616 doden
Miasma, de ‘ziekelijke mist’
Globaal twee opvattingen over de verspreiding van ziektes:
1. de miasmatheorie (ziektes worden verspreid via verdorven lucht
2. ziekte wordt van persoon op persoon overgedragen
Overbrenging via besmet water had nog nauwelijks aanhangers
‘mi asma’ Oudgrieks voor slechte of bedorven lucht
‘mala aria’ Latijn, verbindt het moeras en de lucht met ziektes
Sir Edwin Chadwick
(1800 – 1890)
Sociaal hervormer en
inspecteur Volksgezondheid
William Farr
(1807 – 1883)
Epidemoloog en demograaf / statisticus
Twee belangrijke aanhangers van de miasmatheorie
John Snow
(1813 – 1858)
Henry Whitehead
(1825 – 1896)
The Great Stink: 1858
Sir Joseph William Bazalgette
(1819 – 1891)
The End
