Gürcistan Parlamento Seçimleri, 2012 Seçim Raporu...Anayasa, Siyasi Birlik Kanunu, Seçim Yasası, Devlet Denetleme Bürosu Kanunu ve Ceza Kanunu 2011 yılı Aralık ayında ve/veya

Ekim / October 2012

Gürcistan Parlamento Seçimleri, 2012

Seçim Raporu

HAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜSEÇİM GÖZLEMCİLİĞİ

CASPIAN STRATEGY INSTITUTEELECTION MONITORING PROGRAM

Georgia Parliamentary Elections, 2012

Electıon ReportYazarlar / Author: Elçin MusayevEfgan Niftiyev

hazarstratejienstitüsüH A S E N


Seçim Raporu

HAZAR STRATEJİ ENSTİTÜSÜSEÇİM GÖZLEMCİLİĞİ

Ekim 2012Yazarlar: Elçin Musayev

Elçin Musayev, Oxford Üniversitesi’nde Uluslararası İlişkiler alanında doktora adayıdır. Eğitimini Azerbaycan, ABD ve İsveç’de tamamlayan Musayev seçim uzmanı olarak AGİT / ODIHR ve Avrupa Konseyi ile birlikte çalışmıştır. Seçim bölgesindeki görevleri; siyasi seçim ortamının gözlemlenmesi, kadınların ve ulusal azınlıkların katılımı gibi seçimle ilgili konuların analiz edilmesini içerir.

Efgan NiftiyevEfgan Niftiyev, araştırma görevlisi olarak da görev yaptığı Georgetown Üniversitesi’nde, Uluslararası Siyaset ve Gazetecilik dalında yüksek lisansını 2009 yılında tamamladı. ABD'nin başkentinde, ABD Kongresi ve Heritage Foundation dahil olmak üzere birçok etkili kurumda çalıştı. Halen George Washington Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimi alanında akademik çalışmalarını sürdürmektedir. Amerikan, Türk ve Azerbaycan mesleki dergilerinde ve popüler medyasında, uluslararası ve siyasi ilişkiler konularında makaleleri yayınlanmaktadır. Türkçe, Rusça, Azerbaycanca ve İngilizce bilen Niftiyev’in araştırma alanları şunlardır; Karşılaştırmalı Siyaset, Eski Sovyet Ülkelerinde Ulus İnşası ve Kimlik, Siyasal Gelişme, Enerji Güvenliği Politikaları ve Türk Dış Politikası.

Yayıncı: Hazar Strateji Enstitüsü

Yazarlar:Elçin MusayevEfgan Niftiyev

Editör:Hande Yaşar - Ünsal

Grafik Tasarım:

Yazışma Adresi: Veko Giz Plaza, Maslak Meydan Sok., No:3 Kat:4 Daire:11-12 Maslak, 34298 Şişli-İstanbul-TÜRKİYE

Telefon:+90 212 999 66 00

Fax: +90 212 999 66 01


Seçim Raporu

Seçim RaporuGürcistan Parlamento Seçimleri, 1 Ekim 2012

Nihai Rapor3

NİHAİ RAPOR

Tiflis, 5 Ekim 2012 – Bu Nihai Rapor ve Sonuç Bildirimi, Hazar Strateji Enstitüsü’nün girişimlerinin bir sonucudur.

Bilim ve Uzmanlar Kurulu Direktörü Efgan Niftiyev ile Hazar Strateji Enstitüsü Seçim Uzmanı Elçin Musayev, Hazar Strateji Enstitüsü tarafından Seçim Gözlemcileri olarak atanmıştır.

Seçimlerin uluslararası demokratik seçim taahhütlerine ve Gürcistan tüzüklerine uygun olup olmadığının tespiti için değerlendirme yapılmıştır. Bu nihai rapor ve sonuçlar seçim süresinin tamamlanmasından sonra teslim edilmiş olup, sayımları, çizelgeleri ve seçim günü sonrası olası şikayetleri veya önerileri kapsamaktadır.


Nihai Rapor4

NİHAİ SONUÇLAR

Belirli kilit konulara değinilmemiş olmasına rağmen 1 Ekim Parlamento seçimleri, uluslararası taahhütlere uygun olarak demokratik seçim sürecinin yürütülmesi yolunda atılmış önemli bir adımdır. Seçimler, barışçıl toplu gösterilerin de dahil olduğu kampanya sürecinde, aktif yurttaş katılımıyla rekabetçi bir nitelik taşımaktadır. Ancak seçim ortamı, kullanılan sert dilli hitap şekillerinin ve bazı şiddet olaylarının da etkisiyle kutuplaşmış ve gergin bir nitelik taşımaktadır. Seçim kampanyası bir yandan görev süresinin avantajlarına değinirken öte yandan özel mali varlıklara ve somut siyasi platformlar ile programlara odaklanmıştır.

Örgütlenme, toplanma ve ifade özgürlüklerine genel olarak saygı duyulmuştur ancak bazı parti aktivistleri ve destekçileri taciz ve korkutma yoluna başvurarak, seçim kampanyasının genel ortamını bozmuş, çoğunlukla muhalefetle ilişkili kampanya katılımcılarının alıkonması ve para cezasına uğratılmasıyla son bulmuştur ki bu durum adaylar ve rakipler arasında güvensiz bir ortam oluşmasına sebep olmuştur. Yasal faaliyetler ile iktidar patisinin kampanya çalışmaları arasındaki fark zaman zaman bulanıklaşmış ve AGİT 1990 Kopenhag Belgesi’nin 5.4. bendine ters düşmüştür.

Genel olarak bakıldığında seçim günü ülke çapında sakin ve huzurlu geçmiştir. Hazar Strateji Enstitüsü gözlemcileri, seçim günü sürecinin tüm aşamalarının prosedürlere uygun olarak olumlu olduğunu değerlendirmiştir, ancak sayım işlemi için yapılan değerlendirmelerin nispeten daha az olumlu olduğu görülmüştür. MSK, ön sonuçları anons etmeye ve sonuç protokollerini seçimlerden sonraki günün erken saatlerinde duyurmaya başlayarak şeffaflığa katkıda bulunmuştur. Ön seçmen katılım oranının yüzde 60.8 olduğu bildirilmiştir.

On dört parti, iki seçim bloğu ve dört bağımsız aday kapsayıcı ve şeffaf bir sürece kaydolarak, seçmenlere geniş bir seçenek sunmuştur. Birleşik Milli Hareket (BMH) ile muhalefet koalisyonu ‘Gürcistan Rüyası’nın (GR) da dahil olduğu adayların çoğu, nispeten daha dengeli bir cinsiyet temsili sağlayan olumlu gönüllü kontenjanı ne yazık ki karşılayamamış ve etkisi sınırlı kalmıştır.

Seçim idaresi büyük bir özgüvenle seçim hazırlıklarını profesyonel bir şekilde yönetmiştir. Merkez Seçim Kurulu (MSK) etkili ve şeffaf bir işleyişle gerek gözetmenlere gerek parti temsilcilerine gerekse basına açık olmak üzere sık sık toplantılar yapmıştır. Ayrıca, ulusal azınlıkların da katımını destekleyen pek çok karşılama girişimini teşvik etmiştir.


Nihai Rapor5

Seçmen Listelerinin Doğruluğundan Sorumlu Komisyon’un (SLDSK) olduğu kadar siyasi partilerin ve sivil toplumun doğrulama çabaları da seçmen listelerinin kalitesine duyulan kamu güvenini artırmıştır. Yurt dışındaki yurttaşların seçmen kayıt işlemleri potansiyel seçmenlere anlaşılır bir şekilde ve zamanında iletilmemiş, dolayısıyla bu durum sürece dahil olan kurumlar arasında yönetmelik ve koordinasyon eksikliği olduğunu ortaya koymuştur.

Kuruluşlararası Komisyon (KAK), seçim kampanyalarının ihlaline yönelik şikayet ve iddiaların göz önünde bulundurulmasını şart koşarak, paydaşların endişelerinin gözden geçirilmesi için faydalı bir forum sağlamıştır. KAK’ın bağlayıcı nitelik taşımayan önerileri ilgili yetkililerce zamanında uygulamaya alınmıştır.

Seçim Yasası, demokratik seçimlere genelde fayda sağlamıştır ancak hala iyileştirilmesi gereken hususlar vardır. Tutuklulara oy kullanma hakkı verilmesi, bağımsız adaylık izni ve ikamet gereksinimlerinin azaltılması gibi uluslararası organizasyonların ve Venedik Komisyonu’nun daha önce dile getirdiği önemli öneriler ele alınmıştır. Ancak değinilmesi gereken başkaca önemli hususlar hala vardır. Göze çarpan bir diğer eksiklik ise, 1990 AGİT Kopenhag Belgesi’nin 7.3. bendinin gerekli gördüğü oy eşitliğine zarar veren tek yetkili seçim bölgeleri arasındaki nüfus boyutu farklılığıdır. Bununla birlikte, kanunda bir takım maddelerde belirtildiği üzere adayların seçim sonrası olası diskalifiyesi de, AGİT 1990 Kopenhag Belgesi’nin 7.9 bendine aykırıdır.1

Parti ve kampanya finansmanını düzenleyen Yurttaşların Siyasi Birlikleri Kanunu (Siyasi Birlik Kanunu) kapsamlı bir düzenleyici çerçeve sunmak amacıyla tasarlanmıştır. Ancak, kanunda ciddi boşluklar, belirsizlikler ve uygulanmasını olumsuz yönde etkileyecek şekilde orantısız yaptırımlar yer almaktadır. Hem Seçim Yasası hem de Siyasi Birlik Kanunu, seçimlerden neredeyse bir yıl önce bazı büyük değişimlere gitmiştir ki bazı muhataplar bu durumu, tarafsızlık ilkesine zarar verdiği gerekçesiyle eleştirmiştir.

Yeni düzenleyici kurum olan Devlet Denetim Bürosu’nun (DDB) oldukça kapsamlı ihtiyari yetkileri vardı ancak sadece muhalefeti hedef alarak yasal hükümlerin şeffaf, bağımsız, tarafsız ve tutarlı bir şekilde uygulanması konusunda başarısız oldu. Bu konuda, yargı sürecini ve yargının bağımsızlığını eleştiren sorular soruldu.

İletişim ortamı çeşitli olmasına rağmen bazı özel televizyon kanalları ülke dahilindeki medya ilgisini sınırlandırarak, yurttaşların kapsamlı bilgiye tam erişimini engellemiştir. Gürcistan Resmi Yayın Kuruluşu (GRYK) kampanyaya ilişkin tarafsız ve dengeli haberler yayınlamıştır. Yasal yükümlülüklere rağmen başka hiçbir televizyon kanalı tarafsız haberlere yer vermemiştir. Olumlu bir gelişmeyle yalnızca ön seçim kampanyasında uygulanabilen ‘Must Carry’, ‘Must Offer’ hükümleri, muhalefet yanlısı televizyon kanallarının, kablo şebekelerine erişim vasıtasıyla dinleyici sayısını artırmasına olanak tanımıştır. Ayrıca, çeşitli talk-show’lar ve tartışma programları da adaylara, görüşlerini sunmaları için eşsiz fırsatlar vermiştir.

OSCE 1990 Kopenhag Belgesi’nin 7.9. bendi, katılımcı devletlerden ‘kanunen gerekli görülen oy sayısını alan adayların usulüne uygun olarak ma-kamlandırılmalarını ve bu adaylara görev süreleri sona erinceye kadar bu makamı sürdürme hakkı verilmesini (…)’ şart koşar.

1


Nihai Rapor6

Yurt içinden çok sayıda gözlemci kuruluşun ve sivil toplumun tüm seçim sürecine aktif katılımı da genel şeffaflığın artmasına sebep olmuştur. Yetkililer, bu kurum ve kuruluşların katılımına açık olmuş ve öne sürdükleri inisiyatifleri anlayışla karşılamıştır.


Nihai Rapor7

KESİN BULGULAR

Zemin

1 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili anayasal kurallar gereğince milletvekili seçimlerinin 1 Ekim 2012 tarihinde yapılması için çağrıda bulundu. Yeni parlamentonun yetkisi büyük ölçüde artırılmış olacaktı. 2010 yılında gündeme gelen anayasal değişiklikler, cumhurbaşkanının yetkilerini başbakanın ve hükümetin lehine olacak şekilde azaltmıştı. Bir sonraki başkanlık seçimlerinin ardından yürürlüğe girecek olan anayasal değişikliklerin, 2013 yılında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Görev süresi biten parlamentodaki Birleşik Milli Hareket’in (BMH) çoğunluğu, 150 vekilin 119’unu elinde bulunduruyordu. Birleşmiş Muhalefet’in 17, Hıristiyan- Demokratik Hareket’in (HDH) ve İşçi Partisi’nin (İP) altışar, Cumhuriyetçi Parti’nin (CP) 2 vekili vardı. CP’nin iki çoğunlukçu milletvekili HDH ile Ulusal Demokratik Parti tarafından 2008 yılı ara seçimlerinin ardından getirildikleri görevden ve yetkilerinden vazgeçti.

Seçim Sistemi ve Yasal Çerçeve

150 üyeli parlamento, karışık sistemde dört yıl süreyle seçilir. Siyasi partiler ve koalisyonlar ulus genelinde tekli seçim bölgesinde kapalı listeyle orantılı adaylık ortamında 77 koltuk için, tekli vekil seçim bölgelerinde ise 73 koltuk için yarıştı. Orantılı adaylık ortamında, yüzde beş geçerli oy eşiğini geçen partilere ve bloklara koltuk verilir. Çoğunluklu adaylıklarda ise aday seçilmek için en az yüzde 30 geçerli oy alınmalıdır. Aksi takdirde ilk raundda en fazla oy alan iki aday arasında beraberlik bozulur.

Seçim mevzuatı Anayasa’yı, Seçim Yasası’nı, Yurttaşların Siyasi Birliklerine dair Temel Hukuku (Siyasi Birlik Kanunu), Devlet Denetleme Bürosu Kanunu’nu, Ceza Kanunu’nu ve seçim idaresi yönetmeliklerini kapsar. Hem seçim sistemi hem de yasal çerçevesi seçimlerden neredeyse bir yıl önce önemli değişikliklere uğramıştır ve bu durum uluslararası iyi uygulamaya aykırı olmakla birlikte bazı muhataplar bunu, tarafsızlık ilkesine zarar verdiği gerekçesiyle eleştirmiştir.2

Yeni hükümler de ikamet kurallarını ve destek imzası kurallarını azaltmakla birlikte aday listeleri için gönüllü bir cinsiyet kontenjanı getirdi, idari kaynakların kullanılmasına bazı kısıtlamalar getirdi.

Anayasa, Siyasi Birlik Kanunu, Seçim Yasası, Devlet Denetleme Bürosu Kanunu ve Ceza Kanunu 2011 yılı Aralık ayında ve/veya 2012 yılı Mayıs ve/veya Haziran ayında kabul edildi ve/veya tadil edildi. Bakınız. Kanun usulüyle Avrupa Demokrasi Komisyonu (Venedik Komisyonu), Seçim Hususlarında İyi Uygulama Yasası (CDL-AD (2002) 23 rev), s. 26.

2


Nihai Rapor8

Ayrıca, siyasi kamu görevlilerinin kendi resmi görevlerinin ifası ile kampanya faaliyetlerini birleştirmesine müsade eden ve özellikle devlet destekli binalar olmak üzere, tüm adaylara eşit erişim hakkı verilmesi koşuluyla bazı idari kaynakların kampanya amaçları için kullanılmasına izin veren hükümler kalmıştır. Uygulamada bu türden bir eşitlik, yönetimdeki siyasi partilerin daha kolay erişimi olduğu gerekçesiyle baltalanabilir. Seçim adayları oy satın alma, kampanya finansmanı ve idari kaynakların kötüye kullanılması gibi kampanya ihlalleri ile seçimden sonra ancak makama yerleştirilmeden önce uyuşturucu testini geçememe gibi sebeplerle seçim sonrası diskalifiye olma riski taşır.

Adayların yaş kriteri 25’ten 21’e indirildi ve ‘Gürcistan Rüyası’ (GR) lideri Bidzina İvanişvili’nin Gürcistan vatandaşlığını kaybettikten sonra oy kullanmasına ve aday olmasına müsade edecek şekilde özel hükümler kondu. Bununla birlikte yeni Seçim Yasası, koltuk sayısı eşiğini az bir farkla geçen fakat altıdan daha az koltuk alan (bu rakam parlamenter fraksiyon oluşturmak için gereklidir) siyasi partilerin veya blokların kuruluşu için ek koltuk almasına olanak verir. Bu durum ise, diğer, kazanan seçim adaylarının vekillerinin azalmasıyla sonuçlanabilir.3

Seçim İdaresi

Seçimler, Merkez Seçim Kurulu’ndan (MSK), 73 İlçe Seçim Komisyonu’ndan (İSK’lar) ve 3,648 Bölge Seçim Komisyonu’ndan (BSK) oluşan üç basamaklı bir seçim idaresi ile yönetilir. Ayrıca, askeri birimlerde, hastanelerde, ıslahevlerinde ve hapishanelerde 71 özel oy verme merkezi; yurt dışındaki konsolosluklarda 45 oy verme merkezi ve Afganistan’da hizmet veren Gürcü ordu mensupları için 2 oy verme merkezi oluşturulmuştur.4

Tüm seviyelerden seçim komisyonlarının her birinin 13 üyesi vardır ve bu üyelerin 7’si, devlet fonu için yeterli koşulları sağlayan siyasi partiler tarafından aday gösterilir. Beş MSK üyesi, kurul başkanını seçmek üzere ek prosedürlerle birlikte parlamento tarafından atanır. İSK ve BSK’lar için ise kalan altı üye, siyasi parti tarafından gösterilen adaylara ek olarak, bir üst seviye seçim komisyonları tarafından atanır. Atanan altı üye, BMH temsilcisi ile birlikte, karar mekanizmasını kontrol etme yetkisine sahiptir ve seçim komisyonlarında her seviyeden fiili çoğunluğu elinde bulundurmuştur. MSK’da yalnızca bir kadın hizmet vermiştir. İSK seviyesinde ise kadınlar parlamento üyeliğinin yüzde 44’ünü temsil ederken, 73 İSK’da yalnızca 15 başkanlık görevinde bulundular, sekreterlik makamında görev yapma sayıları ise 47’dir.

Yeni Seçim Yasası ile birlikte MSK’nın yetkileri azalırken diğer kurumlar seçmen listelerinin eksiksiz bir şekilde hazırlanmasından, medya ve kampanya finansmanının izlenmesinden sorumlu olmuştur. Bu sayede MSK yalnızca seçim idaresi görevine odaklanmış ve bu görevini daha ehli ve profesyonel bir şekilde yürütmüştür. MSK etkili ve şeffaf bir işleyişle gerek gözetmenlere gerek parti temsilcilerine gerekse basına açık olmak üzere sık sık toplantılar yapmış ve alınan tüm kararları vakit kaybetmeksizin web sitesinde yayınlamıştır.

Anayasa Maddesi 50.2 ve Seçim Yasası Madde 125.7-6.Diplomatik ilişkilerin olmaması dolayısıyla Rusya Federasyonu’nda oy kullanma istasyonu oluşturulmamıştır.

34


Nihai Rapor9

MSK kararlarına yol açan tartışmalar genelde hareketli ve eleştirel bir nitelikte olmuş ve kutuplaşmış siyasi ortamı yansıtmıştır. Zaman zaman muhalefet partilerinin aday gösterdiği komisyon üyelerinin gündem maddeleriyle ilgili talepleri süresiz olarak ertelenmiştir.5

Seçim idaresi büyük bir özgüvenle seçim hazırlıklarını profesyonel bir şekilde yönetmiştir. Seçim gününden önce, BSK üyeleri arasındaki iş hacmi pek yaygın değildi. Çoğu durumda siyasi partilerin aday gösterdiği BSK üyeleri, adlarının önerildiğinden haberdar değildi ya da sorumluluklarıyla ilgili yükümlülük hususları sebebiyle istifa etmişlerdir. MSK, seçim sürecinin çeşitli aşamalarında seçmen bilgilendirme kampanyaları yürütmüştür. Tüm İSK ve BSK üyelerine, MSK Eğitim Merkezi tarafından kapsamlı bir eğitim verilmiştir.

Kışlalardaki güvenlik görevlilerinin oy kullanmasını kolaylaştırmak için kurulan 27 özel oy kullanma merkeziyle ilgili bazı anlaşmazlıklar meydana geldi.6 Seçim Yasası’na göre, ordu mensupları, sivil hayattaki ikametgahlarına bakılmaksızın, hizmet verdikleri yerde orantılı ve çoğunlukçu oy hakkına sahiptir.7 GR, İSK’larla ilgili olarak, bu oy kullanma merkezlerinin oy kullanan nüfusun az olduğu Mestia gibi bölgelerde çoğunlukçu oyları BMH lehine çarpıtmak üzere kurulduğuna dair 17 şikayet bildiriminde bulundu. Tüm GR şikayetleri incelendi ve reddedildi. IAC, 1 Temmuz’dan sonra askere alınanların standart oy kullanma merkezlerinde oy kullanması önerdi.8

Seçmen Kaydı

Yeni Seçim Yasası çerçevesinde, Seçmen Listelerinin Doğruluğundan Sorumlu Komisyon (SLDSK), seçmen listelerinin oluşturulmasından ve doğrulanmasından sorumludur. Muhalefet Yeni Haklar Partisi’nin bir üyesi SLDSK’ya başkanlık yapar. SLDSK Haziran ve Temmuz aylarında seçmen bilgilerini eve ev dolaşarak doğrulamıştır. 28 Ağustos’tan itibaren, ön seçmen listeleri, tüm oy kullanma merkezlerinde kamu tarafından incelenecek şekilde duyurulmuştur. MSK 29 Eylül’de, nihai seçmen listelerinde 3,613,851 kayıtlı seçmen olduğunu duyurmuştur.

Genel olarak, SLDSK faaliyetleri ve siyasi partiler ve sivil toplum tarafından üstlenilen diğer seçmen listesi doğrulama çalışmaları, seçmen listelerinin niteliğine duyulan kamu güvenini artırmıştır. Seçmen listeleriyle ilgili az sayıda şikayet bildiriminde bulunulmuştur. Ancak süregelen bazı sorunlar, seçmen listelerinin doğruluğunu etkilemiştir. Seçmen listelerinin hazırlandığı sivil kayıtlarda kapsamlı ve tek tip adres sistemi ile adres veya medeni hal değişikliklerine dair güncel bilgiler eksik kalmıştır.

Yurt dışındaki yurttaşlar, konsolosluk siciline kayıtlı olup olmadıklarına bakılmaksızın, konsolosluklarda kurulan oy kullanma merkezlerinde oylarını kullanmak üzere kayıt

GR'nin MSK temsilcisi, seçim günü şikayetleri için son tarihin 14 Eylül tarihli MSK toplantısında gündeme getirilmesini talep etmiştir; MSK Muhafazakar Parti üyesi ordu personelinin çoğunlukçu seçimlerde oy kullanma niteliğinin, 18 Eylül tarihli MSK toplantısında gündeme getirilmesini talep etmiştir.29,661 askeri ve İçişleri Bakanlığı birliği dahildir. 50 veya üzeri ordu mensubu seçmenin özel seçmen listesinde yer aldığı, özel oy kullanma merkezi oluşturulmuştur. Bu sayının 50’den az olması durumunda, bu kişiler, belirtilen düzenli oy kullanma merkezinden mobil oy sandığı vasıtasıyla oy kullanmıştır.Oy sayma ve listeleme işlemleri için, tüm özel oy kullanma merkezleri standart oy kullanma merkezlerine tayin edilmiştir 21 Eylül tarihli IAC önerisi.

5

6

78


Nihai Rapor10

yaptırma hakkına haizdir. Dışişleri Bakanlığı (DB), Nüfus Dairesi ve MSK, bu girişimleri etkili bir şekilde koordine edememiş, potansiyel seçmenlere, yurt dışında oy kullanmak üzere kayıt yaptırmaları için gerekli bilgi, belge ve uygulamaları zamanında iletememiştir.9 Yurt dışındaki yurttaşlık örgütlerinden ve muhalefet partilerden gelen eleştirilerin ardından MSK, ilk seçmen kayıt süresini üç gün daha uzatmış ve yurt dışında beş tane daha oy kullanma merkezi kurmuştur.10

Partilerin ve Adayların Kaydı

Orantılı oy pusulasında parti listelerinden 2,313 aday ve çoğunlukçu oy pusulalarında 429 aday dahil olmak üzere 2,742 aday kaydı yapıldı ve seçmenlere oldukça kapsamlı bir seçenek sunuldu. Toplamda 14 siyasi parti ve 8 partiden oluşan 2 seçim bloğu ile 4 bağımsız çoğunlukçu aday seçimlerde yarıştı. Seçim süreci şeffaf ve kapsayıcıydı.11 Orantılı ve çoğunlukçu yarışta 59’u kadın olmak üzere 729 aday yer aldı ve bu adaylar, seçimlerde yer alan adayların yüzde 28.74’ünü oluşturdu. 16 adaydan 6’sı gönüllü kontenjanı karşıladı ve bu sayede partiler, listelerindeki her 10 pozisyonda temsil edilmeyen kadınlar arasından 2 üyenin de dahil edilmesi ile yüzde 10 daha yüksek devlet desteği aldı.12

2008 yılından itibaren seçim reform sürecinin çeşitli kademelerinde parlamento, siyasi partiler ve sivil toplum kuruluşları, seçim mevzuatında bir takım değişiklikler yapılmasına yol açan diyaloglarda ve müzakerelerde yer aldı; uluslararası toplum ve ulusal gözlemciler tarafından bazı endişeler dile getirildi. Bunlar aşağıdaki gibidir:• Karma oy verme sistemi vasıtasıyla belirlenen parti listesi ve çoğunlukçu koltuk

bölümünde değişiklik (sırasıyla 77’ye 73; bu ayrım daha önce 75-75 idi); • Kampanyada idari kaynakların kullanılmasıyla ilgili olarak tanımların iyileştirilmesi; • Siyasi parti finansmanında daha sıkı yönetmelik; • Partilerin kadınları aday listelerine alması için finansal teşvik; • Azınlıkların katılımını kolaylaştırmaya yönelik hükümler; • Tutukluların oy kullanmasını tamamen yasaklayan hükmün kaldırılması; • Bireylerin bağımsız aday olmasına müsade edilmesi;

GR koalisyonuna liste numarası verilmesiyle ilgili bir husus daha önce kampanyada gündeme gelmişti. GR, kanunun yorumlanmasına bağlı olarak, 2008 yılı seçimlerinden kurucu partilerinden birinin kullandığı numarayı kullanabileceğin sanmıştı. Ancak MSK, GR’ye farklı bir numara verdi. Bu numara tayini, GR kampanyasında daha önce kullanılan sayıların basılı olduğu materyallerin büyük ölçüde kullanılamamasına sebep olduğu için, MSK kararı Seçim Yasası’na ve 2004 ile 2008 yıllarındaki benzer durumlarda başvurduğu yaklaşıma uygundur. GR, MSK’nın bu kararından şikayetçi olmamıştır.

DB, oy kullanmak için nasıl kayıt yaptırılacağına dair bilgi vermek yerine konsolosluk kaydı yapılmasına ilişkin elçiliklerle iletişime geçmiştir. MSK’nın kayıt için son tarihi uzattığı 10 Eylül’de DB, elçiliklerden, oy kullanmak üzere nasıl kayıt yaptırılacağıyla ilgili bilgiyi web sitelerinde paylaşmasını istemiştir. Konsolosluk kaydı için bir başvuru formu hazırlanmış ancak yurt dışında oy kullanmak üzere kayıt yaptırmak için form hazırlanmamıştır.Önceki 10 gün içinde kayıt yaptıran 1,409 seçmene kıyasla, uzatılan sürede kayıt yaptıran 786 seçmen vardır.Aday kayıtlarıyla ilgili şikayetler çoğunlukla ikamet kurallarına, imza kurallarına ve siyasi parti adı bildirme kurallarına yöneliktir.Ne BMH ne de GR bu gönüllülük kontenjanını karşılayamamıştır. Orantılı oy pusulasında, GR 200 aday arasında 33 kadın adayı, BMH ise 155 aday arasında 17 kadın adayı sahaya sürmüştür.

9

101112


Nihai Rapor11

Kampanya Ortamı

Kampanya, barışçıl kitleler dahil olmak üzere aktif sivil katılımın da etkisiyle çekişmeli geçti. Siyasi düşmanlıklardan kaynaklanan iftiralar ve iğneleyici konuşmalar ise kampanya ortamında sık görülen durumlar olmuştur; dini ve etnik azınlıklar aleyhine nefret söylemleri Gürcistan seçim kampanyasında halen görülebilir. Bununla birlikte, parti aktivistleri ve seçmenlerin tehdit edilmesinden ve korkutulmasından da bahsetmek mümkündür. İki büyük rakibin oy satın alması sık sık şikayet sebebi olmuş ve Hazar Strateji Enstitüsü Gözlemcileri’nin dile getirdiği bir sorun olarak dikkat çekmiştir.

Seçim kampanyası bir yandan görev süresinin avantajlarına değinirken öte yandan özel mali varlıklara ve somut siyasi platformlar ile programlara odaklanmıştır. Özellikle seçim günü yaklaştıkça bazı olaylar kampanyayı baltalamasına rağmen örgütlenme, toplanma ve ifade özgürlüklerine genel olarak saygı duyulmuştur.

Kampanya Finansmanı

Kapsamlı bir düzenleyici çerçeve sunmak amacıyla kampanya finansman yönetmelikleri tasarlanmıştır. Ancak bazı hükümler halen net ve tutarlı değildir. Siyasi Birlikler Kanunu ve Seçim Yasası siyasi partilerin ve kampanyaların kamu ve özel finansmanını, kampanya kapsamında yapılan harcamaların üst limitini, raporlama ve ifşa kurallarını düzenler ve ihlallere yaptırım uygular. Devlet Denetim Bürosu’nun (DDB) Siyasal Finanstan Sorumlu Finansal İzleme Servisi, bu alanda gözetim yapar. DDB kanunen bağımsızdır ancak yönetimin siyasi yakınlığı bağımsızlığının ve tarafsızlığının algılanmasına zarar vermektedir.13

Basın

İletişim ortamı çeşitli olmasına rağmen bazı özel televizyon kanalları ülke dahilindeki yayın alanını sınırlandırarak, yurttaşların kapsamlı bilgiye tam erişimini engellemiştir. Yalnızca GBP ve iki özel kanal; Rustavi 2 ve Imedi, ülke genelinde yayın alanına sahip televizyon kanallarıdır. Rustavi 2 ve Imedi kanallarının hükümeti desteklediği algısı hakimdir. Üç muhalefet yanlısı özel kanalın (Maestro, Kavkasia ve son zamanlarda yeniden oluşuma giden TV9) kapsamı ise Tiflis ve uydu ağları ile sınırlı kalmıştır.

Temmuz ayında, yayın içeriği sağlayıcısı Global Contact Consulting Ltd ve Maestro kanalı alıcılar dağıtmak suretiyle uydu ağlarını artırma girişimlerinde bulunmuştur. Ancak her iki şirketin çanak antenlerine ve TV ekipmanlarına ‘(….) oy satın almaya yönelik’ gerekçesiyle mahkeme kararıyla el konulmuştur.14 Sonuç olarak 128,000 çanak anten ve 68,000 uydu alıcısı dağıtımı durdurulmuştur.

Sözde ‘Must Carry’ hükmü ile daha çok sayıda Gürcü’ye çok sayıda bilgi kaynağına ve özellikle de büyük şehirler dışında kalan çok sayıda hane için muhalefet yanlısı medya bakış

Şu anki DDB müdürü 23 Temmuz 2012 tarihine kadar BMH’den milletvekiliydi. Hem eski müdür hem de müdür yardımcısı, BMH için seçimleri yürütmek amacıyla emekliye ayrıldılar. Bkz. 21 ve 25 Haziran tarihli (Global Ltd.) mahkeme kararları, 14 Temmuz tarihli mahkeme kararı ve 11 ve 15

13

14


Nihai Rapor12

açısına erişim sağlanmıştır.Yayın aracı düzenleme kurulu olan Gürcistan Ulusal Haberleşme Komisyonu (GUHK), Seçim Yasası’nın basınla ilgili hükümlerinin uygulanmasının denetlenmesini istedi, haberlerde ve güncel programlarda tarafsız ve dengeli kapsamlara yer verilip verilmediğinin incelenmesi de buna dahildir. GUHK, incelenen medya kuruluşlarının çoğunda dengeli kapsam eksikliği olduğunu tespit etti. Bu durum, Yayıncılık Kanunu’na aykırıdır, haber programlarında ilgili tüm görüşlerin ayrım yapmaksızın ve çoğulcu disipline uygun olarak yer bulmasını öngörür.15 Ancak, GUHK, bu konuda yaptırım gücü olmadığı için herhangi bir işlem yapmamıştır. Kanunlar gereği, bu tür ihlaller ilgili medya kuruluşlarının bünyesinde bulunan öz düzenleyici kurumlar tarafından çözüme ulaştırılmalıdır. Bir medya STK’sının, altı televizyon istasyonunun taraflı yayın yaptığına dair şikayeti, ilgili öz düzenleyici kurumlar tarafından, söz konusu STK’nın ‘ilgili taraf ’ olmadığı, dolayısıyla haklarının doğrudan ihlalinden bahsedilemeyeceği gerekçesiyle reddedilmiştir. Bu zorlukların dışında medya aleyhine başka bir şikayette bulunulmamıştır. Kampanya kapsamının tarafsızlığıyla ilgili medya şikayetlerine yönelik alınan kararların, mahkemeye sevk edilemeyeceği gibi temyize götürülememesi de endişe konusudur.

Ulusal Azınlıkların Katılımı

Ulusal azınlıklar anayasa çerçevesinde tüm siyasi haklardan yararlanır ve 2002 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfusun yüzde 16.2’lik bir kısmını teşkil eder. En önemli azınlık grupları Azerbaycanlılar (yüzde 6.5) ve Ermenilerdir (yüzde 5.7). Ulusal azınlık mensupları pek çok parti ve blok listesinde çoğunlukçu adaylar olarak yer alır ve bu azınlıklar, nüfusun önemli bir kısmından gelen diğer azınlıkların bulunduğu bölgelerde aday gösterilir. Akhalkalaki’de BMH’den ve GR’den olmak üzere beş çoğunlukçu aday Ermeni kökenlidir, diğer dört Ermeni kökenli aday ise Ninotsminda’dadır. Marneuli’de altı çoğunlukçu aday Azerbaycan kökenlidir. MSK seçmen listelerini, oy pusulalarını ve protokolleri tercüme etmiş ve uluslararası standartlara uygun olarak azınlıkların anadilinde eğitimler vermiştir. MSK aynı zamanda Ermenice, Azerbaycanca ve Rusça olmak üzere üç dilli bir yardım hattını devreye sokmuş ve düzenli olarak seçmenleri bilgilendirici yayın yapmıştır. Bu atılımlar, ulusal azınlıkları temsil eden sivil toplum grupları ile birlikte geliştirilmiştir.

Şikayetler ve İstekler

Yeni Seçim Yasası, anlaşmazlıkların çözümünü ve seçim komisyonlarının kararlarıyla ilgili taleplerin incelenmesini hızlandırmıştır. Son tarihleri netleştirmiş ve şikayetlerin BSK seviyesinde yapılması için ek gün vermiştir. MSK, şikayetlerin sunulmasında kullanılan formu standart hale getirmiştir, bu sayede şikayet süreci kolaylaşmıştır; bunun yanı sıra parti avukatlarına ve sivil topluma anlaşmazlıkların çözümü süreciyle ilgili eğitimler ve kılavuzlar verilmiştir. BSK ve İSK üyelerine de seçim günü şikayet süreci hakkında eğitim verilmiştir.


Nihai Rapor13

Ulusal ve Uluslararası Gözlemciler

CEC, bu seçimleri gözlemlemek üzere 50 ulusal, 61 uluslararası organizasyon kaydı yapmıştır. Genel olarak, CEC yaklaşık olarak 20,000 ulusal ve 2,000 uluslararası gözetmen atamıştır. Çok sayıda ulusal gözetmenin aktif katılımı, sürecin şeffaflığını artırmıştır. Sivil toplum ve ulusal gözetmen örgütleri, seçim sürecini desteklemek ve seçimleri izlemek için çok sayıda faaliyet üstlenmiştir.


Nihai Rapor14

SEÇİM GÜNÜ

Genel olarak seçim günü ülke çapında sakin ve huzurlu bir ortamda geçmiştir. Hazar Strateji Enstitüsü gözlemcileri, seçim günü sürecinin tüm aşamalarının prosedürlere uygun olarak olumlu olduğunu değerlendirmiştir, ancak sayım işlemi için yapılan değerlendirmelerin nispeten daha az olumlu olduğu görülmüştür. MSK, ön sonuçları anons etmeye ve sonuç protokollerini seçimlerden sonraki günün erken saatlerinde duyurmaya başlayarak şeffaflığa katkıda bulunmuştur. Ön seçmen katılım oranının yüzde 60.8 olduğu bildirilmiştir.

Açılış prosedürlerine genelde uyulmuştur ve uluslararası gözlemciler, gözlemlenen 158 oy kullanma merkezinden 140 tanesinde bu sürecin olumlu olduğunu ancak oyların sayım için açılmasında bazı küçük gecikmelerin olduğunu tespit etmiştir.

Oy verme işlemi genel olarak iyi organize edilmiş olmakla birlikte görevliler oy kullanma sürecini profesyonel bir şekilde idare etmiştir. Uluslararası gözlemciler, gözlem yapılan oy kullanma merkezlerinin yüzde 93.5’inde sürecin olumlu olduğunu tespit etmiştir. Ancak süreç, kırsal alanlarda daha negatif seyretmiştir. Ulusal gözlemciler ve parti temsilcileri neredeyse tüm oy kullanma merkezlerinde (sırasıyla yüzde 95 ve yüzde 99 hazır bulunmuştur. Ancak çok sayıda oy kullanıcının katılımı, gözlem yapılan oy kullanma merkezlerinin yüzde 11.5’inde aşırı kalabalığa yol açmış, dolayısıyla oy kullanma merkezlerinin içinde ve dışında gerilim artmıştır. Uluslararası gözlemciler, gözlem yapılan oy kullanma merkezlerinin yüzde 5’inde görevlerini yaparken bazı sınırlamalar olduğunu bildirmiştir. Bazı durumlarda parti temsilcilerinin BSK’ların işine müdahale ettiği gözlemlenmiştir. Kadınlar, gözlem yapılan oy kullanma merkezlerinde hazır bulunan BSK genel başkanlarının yüzde 52’sini temsil etmiştir.

1. AÇILIŞ

Genel olarak bakıldığında, sandık açma işlemi iyi organize edilmiş, etkili, eksiksiz ve çoğunlukla şeffaf, sakin, sorunsuz olarak tanımlanmıştır ancak buna karşılık bazı durumlarda kaotik ve düzensiz bir ortam olduğu tespit edilmiştir. 10 ila 15 dakikalık gecikmeler tespit edilmiş ve çoğu oy kullanma merkezinde (OM) 30 dakikalık gecikmelerle oylar sayım için açılmıştır. Bazı durumlarda seçim bölgesi seçim komisyonu (BSK) başkanlarının, çok sayıda gözetmenin ve kuyrukta bekleyen seçmenlerin olması dolayısıyla stres altında olduğu gözlemlenmiştir. Gözlemcilerin süreci olumsuz yorumladığı yerlerde süreçte belirsizlik tespit edilmiştir. Ancak genel olarak prosedüre uyulmuştur. Oy sandıklarının yalnızca bir yanının mühürlenmesi, yanlış renkle mühürlenmesi ya da hiç mühürlenmemesi (01/65) gibi bazı aksaklıklar tespit edilmiştir. Oylar açılmadan önce sayılmamış ya da kontrol sayfası düzgün doldurulmamıştır.


Nihai Rapor15

2. OY KULLANMA

Seçim günü atmosferi genel olarak sakin geçmiş, önemli bir sorun bildirilmemiştir. Seçim kampanyasının seyrine dair gözlem yapılmamıştır. Özellikle oy kullanma sürecinin sonuna doğru gerilim yaşanmıştır (Tiflis, Gori ve Kutaisi). Sabah saatlerinde uzun kuyruklar ve oy kullanma merkezlerinin kalabalık olduğu, öğleden sonra ise nispeten daha az seçmenin olduğu gözlemlenmiştir.

Oy kullanma sürecinin çoğunlukla oldukça iyi, düzgün organize edilmiş ve sorunsuz olduğu tanımlanmıştır. BSK’lar hazırlıklı ve donanımlı olarak değerlendirilmiştir. Gözlemciler iyi karşılanmış ve kendilerine yardımcı olunmuştur. Seçmenler prosedürleri anlamıştır.

Oy kullanma merkezinin çok küçük olması aşırı yığılmaya sebep olmuş ve kaotik bir ortam oluşturmuştur. Zaman zaman aşırı yığılma sebebiyle, seçmenlerin dikkati dağılmış ancak bu durum oy kullanma sürecini ya da oy pusulasını etkilememiştir. Kayıt masaları çoğu oy kullanma merkezinde aşırı yoğunluk yaşamıştır.

Prosedürlere çoğunlukla uyulmuştur. Münferit düzensizliklerin olduğu bildirilmiştir. Bazı seçmenler (isimleri seçmen listesinde -SL- olmadığı, adres değişikliği, kimliğin geçerliliğini yitirmesi, kimlikte adresin belirtilmemiş olması veya kimlik numarasının SL giriş numarası ile eşleşmemesi gerekçesiyle) geri çevrilmiştir. Bazı durumlarda ailece oy kullanıldığı tespit edilmiştir. Mürekkepleme işleminin yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Mürekkep kalitesinin yetersiz olduğu ve kolaylıkla silinebileceği görülmüştür. Bazı oy kullanma merkezlerinde kullanılan mürekkebin yetersiz olması durumuyla karşılaşılmıştır. Mürekkepleme işlemleri tutarsız olarak uygulanmıştır: mürekkep ya SL kontrolünden önce uygulanmış ya da gelişigüzel bir şekilde kontrol edilmiş veya hiç kontrol edilmemiştir. Marneuli’de seçmenlere her zaman mürekkep uygulaması yapılmamıştır. BSK mühürlerinin sayısı karışıklık yaratmıştır (Chiatura).

Kaspi’de, SL’lerde birbirinin aynı olan çok sayıda imza olduğu tespit edilmiştir. Seçim Merkezi (SM) 09/İSK 46 Lentekhi’de seçmen listesinde adı geçmeyen kişilerin oy kullanmasına izin verilmiştir. Marneuli SM 18/ İSK 22’de, ise çoğu seçmene kimlik belgesi sorulmamıştır. SM 25/ İSK 67 Zugdidi’de bir GR vekili kabinde iki adet işaretli (BMH) oy pusulası ile bulunmuştur.

Seçmenlerin taşındığı tespit edilmiştir (Gori, Terjola, Baghdati, Kharagauli ve Kazbegi). Kazbegi’de, yüzlerce seçmen otobüslerle oy kullanma merkezlerine taşınmıştır. SM 5’te ise yerli nüfusun oy kullanması engellenmiştir.

Oy kullanma merkezlerinin dışında bekleyen kimliği tespit edilmeyen gruplar (Tiflis, Samtskhe-Javakheti ve diğer) belirmiştir. BMH (Birleşik Milli Hareket) aktivistleri, oy kullanma merkezi önünde (Tiflis, Rustavi, Marneuli) kimlerin oy kullanmaya gelip kimlerin gelmediğini kontrol etmiş, hatta bazen kimlikleri kontrol etmişlerdir. Aynı durumun GR (Gürcistan Rüyası) tarafından da yapıldığı bildirilmiş ancak nadiren tespit edilmiştir.


Nihai Rapor16

Bir kadın başkanın masasından oy pusulalarının çalındığı bildirilmiştir (SM 91/ İSK 32 Gori). Bu durumdan şikayetçi olunmasını isteyen ulusal gözlemciler gerekçeli olarak geri çevrilmiştir (açıklama: Kadın başkanın masasından oy pusulalarını alan kişinin kim olduğunu bilmiyorsanız şikayette bulunamazsınız).

SM 1/İSK 59 Kutaisi sekreteri oy pusulalarını mühürleyip imzalamayı unutmuştur. BSK üyeleri tartışmaya başlamış ve BSK başkanı durumun kontrolünü kaybetmiş, oy kullanma işlemi 20 dakika süreyle askıya alınmıştır.

Seçmenlere baskı

Hazar Strateji Enstitüsü’nün gözlemcileri, SM 27’de seçmenlere baskı uygulandığı gözlemlemiştir. Dışarıdaki yaşlı kadınların belirli bir şekilde oy kullanması için korkutulması, SM 40- muhtarların seçmenlere baskı uygulamak amacıyla oy kullanma merkezi dışında toplandığı iddiaları. SM 18/22 Marneuli- BSK başkanı, seçmenlere kime oy vereceklerini bildirdi. SM 19/ İSK 19 Tianeti- muhtar (gambgebeli) seçmenlere kime oy vereceklerini bildirdi.

Ulusal gözlemciler

Ulusal gözlemcilerin çok sayıda ve baskın olduğu gözlemlendi. Oy kullanma merkezi başına ortalama 10 ila 15 ulusal gözlemci vardı. Lanchkhuti’de oy açma işlemleri esnasında 30 ila 40 ulusal gözlemci olduğu gözlemlendi. Çok sayıda örgüt atandı. Yerel gözlemciler aslen nereye ait olduklarını belirtememekle birlikte sıklıkla Gürcistan Rüyası’na ait bazen de Birleşik Milli Hareket’e ait olduklarınıdile getirdiler. Oy kullanma merkezinde aynı kişinin birden fazla temsilcisine sık sık rastlandı.

Çoğu ulusal gözlemcinin, BSK çalışmalarının kılavuzluğunda aktif rol üstlendiği, BSK üyelerinin görevlerini yerine getirdiği ve zarfları, hatta oy pusulalarını verdiği ve seçmenlere yolu gösterdiği gözlemlendi. Bazıları oldukça faalken ve birebir konuşuyorken, bazıları da sürece ilgisiz kaldı. Bunun bir sonucu olarak hararetli tartışmalar yaşandı ve genellikle GR’lerin sebep olduğu aksaklıklar/engeller tespit edildi. Diğer BSK üyeleri pasif ve sürece ilgisiz kaldı. STK gözlemcileri, parti gözlemcilerine kıyasla genel olarak daha aktifti.

Geçerli bir uygulamanın ibraz edildiğine dair iddialar olmasına rağmen, MSK tarafından atanmadıklarını söyleyen GR ve diğer parti gözlemcileri vardı (Gori, Samtredia, Poti ve Tkibuli).

Üzerinde (Gürcüce ve İngilizce) ‘Gözlemci’ yazan turuncu renk t-shirt giyen kişiler, bazen herhangi bir onay belgesi olmaksızın, oy kullanma merkezleri içinde ve dışında süreci gözlemledi, bu kişiler muhtemelen GR ile ilişkiliydi (Zugdidi, Batumi ve Sachkere).GR, tehdit telefonları (ölüm tehdidi) ve ciddi gözdağı verme durumları konusunda bilgi verdi (Kutaisi, Poti). Sabah saatlerinde Vani’de bulunan GR bürosu personelinin gözaltına alındığı bildirildi. Telavi SM 6’da bir GR destekçisi, oy kullanma merkezi dışında şüpheli


Nihai Rapor17

hareketler sergiledikten sonra BMH destekçileri tarafından fiziki saldırıya uğradığını iddia etti.

Mobil oy kullanma pek nadiren tespit edilmekle birlikte, şeffaflıkla ve prosedürlere uygun olarak yürütüldüğü görüldü. Ozurgeti’de bir oy sandığında, istifleme yapıldığı tespit edildi (Yukarı bakınız).

Özel oy kullanma merkezlerinde prosedürlere uyuldu (oy kullanma işlemi gözlemlenmiş ise). Seçmenlere her iki seçimde de oy kullanma hakkı verildi. Rustavi’de 16 nolu ve Marneuli’de 17 nolu hapishanelerde, oy gizliliği temin edilemedi.

Video film kaydı yapıldığı sıklıkla not edildi. Tüm süreç özellikle GR, KK, STK Eski Siyasi Tutuklular İnsan Hakları, MSK veya basın temsilcileri tarafından sürekli kaydedildi. Genel olarak seçmenlerin bu durumdan ürkmediği gözlemlendi.

3. SAYMA

Sayma işlemi düzenli, şeffaf, iyi yönetilmiş, sakin, tutarlı, profesyonel, kusursuz veya dikkatli olarak tanımlanmıştır. Genel olarak sayma işlemi yavaş ilerlemesine rağmen ‘kitabına göre’ idare edilmiştir. Zarfların açılması, zarfların ayrılması, oy pusulalarının tasnifi ve belgelerin hazırlanması, esas sayma işlemi başlamadan önce iki saat almıştır. Sayma işleminde de aşırı kalabalık yaşanmıştır.

Bazen doğru sıra takip edilmemiş ya da süreci hızlandırmak için kısa yollara başvurulmuştur.

Prosedürler yeterince iyi anlaşılmadığından bazı sorunlar yaşanmıştır. Bazı BSK’ların görevi fazlasıyla zor olup, BSK’lar hazırlıklı olmadıkları için uzun süren tartışmalara ve anlaşmazlıklara girilmiştir. İmzalar birbirini tutmamış, yeniden sayım yapılmak zorunda kalınmış, uzlaşma konusunda sıkıntıların yaşandığı aşikar olup, kullanılmayan oy pusulaları gereği gibi işlem görmemiş, oy pusulaları yüksek sesle açıklanmamıştır (SM 49/İSK 28 Dusheti), imzalar sayılmamış ve SM 11/ İSK 54 Samtredia’da bulunan ekran protokolüne hiçbir giriş yapılmamıştır. Ziyan edilen bazı oy pusulaları (BMH işaretli) işlem görmüş, GR’nin 15 oy pusulası mühürlenmediği için geçersiz sayılmıştır.

Oy kullanma işlemindeki ile benzer sayıda ulusal gözlemci sayma işlemi esnasında da hazır bulunmuştur. Ancak, oy kullanma işlemine kıyasla bu sefer daha az müdahale görülmüştür. Davranışları genel olarak profesyonel ve yapıcı olmuştur. Çoğu BSK üyesi BSK protokollerini imzalamış ve sonuçları kabul etmiştir. Ulusal gözlemcilerin fazlasıyla aktif olduğuna, talimatlar verdiğine ve hararetli tartışmalara girdiklerine, zaman zaman sürece dahil olduklarına dair bazı bildirimler alınmıştır. Lentekhi Bölgesi Seçim Komisyonu (İSK) 46’da, GR temsilcilerine, protokolü imzalamamaları için HQ’lerinden emir gelmiştir.SM 25/İSK 21 Gardabani’de mobil oy sandığı oy kullanma merkezine geri götürüldüğünde gereği gibi mühürlenmemiştir. BSK başkanı bunu görmüş, sinirlenmiş, mobil oy sandığını alıp yere fırlatmış ve sandık kırılmıştır. Bu durum, BSK üyeleri arasında çalkantıya ve


Nihai Rapor18

anlaşmazlığa sebep olmuştur. Sayma işlemi kaotik bir şekilde başlamış ve öyle devam etmiş, başkan tüm süre boyunca dışarıda, koridorda bulunmuştur.

Gldani İSK 10 (Tiflis)’te polis SM 66’ya girmeyi denemiş ancak başkan, Hazar Strateji Enstitüsü gözlemcilerine haber verdiğinde polis geri çekilmiştir.

4. ÇİZELGE HAZIRLAMA

Çoğu İSK’da çizelge hazırlama süreci iyi organize edilmiş ve sorun yaşanmamıştır. İşlemler düzenli, etkili ve şeffaf bir şekilde ilerlemiş, alına BSK akışları rapor edilmiştir. Bazı İSK’ların ise dağınık ve düzensiz olduğu gözlemlenmiştir (Sachkere- dağınık ve kalabalık, Ninotsminda- yoğun, kaotik, burada İSK başkanı strese bağlı kalp rahatsızlığı şikayetiyle hastaneye götürülmüştür). Tiflis’te bulunan İSK’larda uzun kuyruklar olduğu gözlemlenmiştir. Buradaki İSK personeli baskı altında çalışmış ve organize olamamıştır.

Prosedürlere tutarlı bir şekilde uyulmamış, bazı çizelgeler manüel olarak yapılırken bazıları için BSK protokolleri taranmıştır. Gardabani’de (İSK 21) protokoller, çizelge hazırlamadan önce düzgün bir şekilde kontrol edilmemiştir.

Kutaisi’de İSK’nın önünde yoğun kalabalık toplandığı için İSK gözlemlenememiş ve polisin yolu tıkaması gerginliğe yol açmıştır.

İSK seviyesinde ulusal gözlemciler genel olarak sakin ve ihtiyatlı olmuştur. Tiflis’te ise az sayıda ulusal gözlemcinin İSK’larda hazır bulunduğu gözlemlenmiştir.

Georgia Parliamentary Elections, 2012

Electıon Report

CASPIAN STRATEGY INSTITUTEELECTION MONITORING PROGRAM

October 2012Author: Elchin Musayev

Elchin Musayev is currently a Doctor of Philosophy candidate in International Relations at the University of Oxford. His previous education was in Azerbaijan, USA and Sweden. Mr. Musayev has previously worked with OSCE/ODIHR and Council of Europe as election expert. His extensive experience in the election field includes observing and analyzing the electoral and political environment, monitoring election-related issues, such as the participation of women, the inclusion of national minorities.

Efgan NiftiyevEfgan Niftiyev received his master’s degree in International Politics and Journalism from Georgetown University in 2009 where he also served as research assistant. At the US capital, he worked for several influential institutions including, the US Congress and The Heritage Foundation. He currently continues his academic studies in the field of International Affairs and Political Science at the George Washington University. Mr. Niftiyev is published on the topics of international and political affairs in number of American, Turkish and Azerbaijani professional journals and popular media. Mr. Niftiyev speaks Azerbaijani, English, Turkish and Russian. His research interests include: Comparative Politics, Nation Building and Identity in FSU, Political Development, Energy Security Politics, and Turkish Foreign Policy.

Election ObservationGeorgia — Parliamentary Elections, 1 October 2012

Final Report20

FINAL REPORT

Tbilisi, 5 October 2012 – This Final Report and Statement of Conclusions is the result of an endeavor Caspian Strategy Institute.

Mr. Efgan Niftiyev (Azerbaijan), Director of Academics and Research, and Mr. Elchin Musayev (Azerbaijan), Election Expert of Caspian Strategy Institute were appointed as Election Observers by the Caspian Strategy Institute.

The assessment was made to determine whether the elections complied with the international commitments for democratic elections, as well as with the legislation of Georgia. This final report and conclusions is delivered after the completion of the election process and includes the count, the tabulation and the handling of possible post- election day complaints or appeals.


Final Report21

FINAL CONCLUSIONS

The 1 October parliamentary elections marked an important step in consolidating the conduct of democratic elections in line with international commitments, although certain key issues remain to be addressed. The elections were competitive with active citizen participation throughout the campaign, including in peaceful mass rallies. The environment, however, was polarized and tense, characterized by the use of harsh rhetoric and some instances of violence. The campaign often centered on the advantages of incumbency, on the one hand, and private financial assets, on the other, rather than on concrete political platforms and programs.

Freedoms of association, assembly and expression were respected overall, although instances of harassment and intimidation of party activists and supporters marred the campaign environment and often ended with detentions or fines of mostly opposition-affiliated campaigners, contributing to an atmosphere of distrust among contestants. The distinction between state activities and the campaign of the ruling party was at times blurred, at odds with paragraph 5.4 of the OSCE 1990 Copenhagen Document.

Overall, election day was calm and peaceful throughout the country. Caspian Strategy Institute observers assessed all stages of the election day process generally positively with adherence to procedures, although counting received a less positive assessment. The CEC began releasing preliminary results and posting results protocols in the early morning hours on the day after the elections, contributing to transparency. Preliminary voter turnout was reported at 60.8 per cent.

Fourteen parties, two electoral blocs, and four independent candidates were registered in an inclusive and transparent process, providing voters with a wide choice. The positive voluntary quota promoting a more balanced gender representation was not met by the majority of contestants, including the United National Movement (UNM) and the opposition coalition ‘Georgian Dream’ (GD), limiting its effect.

The election administration enjoyed a high level of confidence and managed the preparations for the elections in a professional manner. The Central Election Commission (CEC) operated efficiently and transparently, holding frequent meetings that were open to observers, party representatives and media. In addition, it promoted several welcome initiatives upholding participation of national minorities in the elections.

Verification efforts by the Commission for Ensuring the Accuracy of the Voter Lists (CEAVL) as well as political parties and civil society enhanced public trust in the quality


Final Report22

of voter lists. Voter registration procedures for citizens abroad were not communicated to potential voters in a clear and timely manner, revealing insufficient regulation and co-ordination among the institutions involved.

The Inter-Agency Commission (IAC), mandated to consider complaints or allegations of campaign violations, proved a useful forum for the review of concerns raised by stakeholders. The IAC’s non- binding recommendations were implemented in a timely manner by the relevant authorities.

The Election Code is generally conducive for democratic elections, but room for improvements remains. Important previous recommendations by the international organizations and the Venice Commission were addressed, including granting the right for prisoners to vote, permitting independent candidacy, and reducing residency requirements. Other key recommendations have yet to be addressed. One notable shortcoming is the disparity of the population size among single mandate constituencies, which undermines the equality of the vote required by paragraph 7.3 of the 1990 OSCE Copenhagen Document. In addition, the potential for post-election disqualification of contestants provided for in a number of articles in the law is contrary to paragraph 7.9 of the OSCE 1990 Copenhagen Document.1

The Law on Political Unions of Citizens (Law on Political Unions) that regulates party and campaign finance was drafted in an effort to create a comprehensive regulatory framework. However, the law contains serious lacunae, ambiguities and disproportional sanctions negatively affecting its implementation. Both the Election Code and the Law on Political Unions underwent substantial amendments less than a year before the elections, which some interlocutors criticized as lacking impartiality.

The new regulatory body, the State Audit Office (SAO), enjoyed wide discretionary powers, but overall failed to apply the legal provisions in a transparent, independent, impartial and consistent manner targeting mainly the opposition. In this regard, questions were raised that challenged due process and the independence of the judiciary.

The media environment was diverse, yet some private television (TV) channels had limited coverage within the country thus preventing full access to the wide variety of information available to citizens. The Georgian Public Broadcaster (GPB) provided politically balanced news coverage of the campaign. No other TV channels provided balanced news coverage, contrary to their legal obligations. In a positive development, the ‘Must Carry, Must Offer’ provisions, applicable only during the pre - election campaign, enabled opposition - leaning TV channels to increase their audience through access to cable networks. In addition, numerous talk shows and debates provided candidates with real opportunities to present their views.

Paragraph 7.9 of the OSCE 1990 Copenhagen Document requires that participating States “ensure that candidates who obtain the neces-sary number of votes required by law are duly installed in office and are permitted to remain in office until their term in office expires (…)”

1


Final Report23

The active involvement of a large number of domestic observer organizations and civil society throughout the entire electoral process enhanced its overall transparency. Authorities were open to their participation and were receptive to initiatives put forward by them.


Final Report24

FINAL FINDINGS

Background

On 1 August, President Mikheil Saakashvili called parliamentary elections for 1 October 2012, in line with constitutional requirements. The new parliament will have considerably increased authority. Constitutional amendments introduced in 2010 reduced the powers of the president in favor of the prime minister and the government. The constitutional amendments will enter into force after the next presidential election, anticipated in 2013.

In the outgoing parliament, the governing majority of the United National Movement (UNM) held119 of the 150 mandates. The United Opposition held 17 mandates, the Christian-Democratic Movement (CDM) and the Labor Party (LP) - 6 mandates each, and the Republican Party (RP) - 2 mandates. Two majoritarian members of parliament from RP relinquished their mandates, which were filled by the CDM and the National Democratic Party following the 2008 by-elections.

The Electoral System and Legal Framework

The 150-member parliament is elected for a four-year term under a mixed system. Political parties and coalitions competed for 77 seats in a proportional contest with closed lists in a single nationwide constituency, and for 73 seats in single-mandate constituencies. Allocation of seats in the proportional race is granted to parties and blocs that surpass a five per cent threshold of the valid votes. In majoritarian contests, a candidate must obtain at least 30 per cent of the valid votes to be elected. Otherwise, a run-off takes place between the two candidates with the most votes in the first round.

The key electoral legislation includes the Constitution, the Election Code, the Organic Law on Political Unions of Citizens (Law on Political Unions), the Law on the State Audit Office, the Criminal Code, and regulations of the election administration. Both the electoral system and the legal framework underwent significant amendments less than a year before the elections, which is contrary to international good practice, and which some interlocutors criticized as lacking impartiality.2

New provisions also reduced residency and support signature requirements to stand, introduced a voluntary gender quota for candidate lists, and placed some restrictions on the use of administrative resources.

The Constitution, Law on Political Unions, Election Code, Law on State Audit Office and Criminal Code were adopted and/or amended in December 2011, in May and/or June 2012. See European Commission for Democracy through Law (Venice Commission), Code of Good Practice in Electoral Matters (CDL-AD (2002) 23 rev), p. 26.

2


Final Report25

In addition, provisions remain that allow political public officials to combine campaign activities with the conduct of their official duties; and permit the use of some administrative resources for campaign purposes, in particular state-funded buildings, provided that equal access is given to all election subjects. In practice, such equality may be undermined as political parties in government have easier access. Electoral subjects risk post-election disqualification for some campaign violations related to vote buying, campaign finance and abuse of administrative resources, as well as the failure to pass a drug test after an election, but prior to being installed in office.

The age requirement for candidates was reduced from 25 to 21 years and tailor-made provisions were introduced to allow the leader of the ‘Georgian Dream’ (GD), Mr. Bidzina Ivanishvili, to vote and stand as a candidate after he lost his Georgian citizenship. In addition, the new Election Code provides a possibility for political parties or blocs that clear the threshold for seat allocation, but get less than six seats (the number necessary to form a parliamentary fraction) to receive additional seats to enable its establishment. This may result in a deduction of mandates from other, winning electoral subjects.3

Election Administration

The elections were administered by a three-tiered election administration comprised of the Central Election Commission (CEC), 73 District Election Commissions (DECs), and 3,648 Precinct Election Commissions (PECs). In addition, 71 special polling stations were established in military units, hospitals, detention centers and prisons; 45 polling stations at consular offices abroad; and 2 polling stations for Georgian military personnel serving in Afghanistan.4

Election commissions at all levels have 13 members each, 7 of whom are nominated by the political parties that qualify for state funding. Five CEC members are appointed by parliament, with additional procedures to select the chairperson. For DECs and PECs, the remaining six members, in addition to the political party nominations, are appointed by higher-level election commissions. The six appointed members, together with the UNM representative, were able to exercise control over the decision-making and held a de facto majority on election commissions at all levels. Only one woman served on the CEC. At the DEC level, while women represented 44 per cent of the permanent membership, in 73 DECs, they only held 15 chair positions and 47 secretary posts.

The competencies of the CEC narrowed under the new Election Code, with other institutions having assumed responsibility for ensuring the accuracy of voter lists, and for media and campaign finance monitoring. This allowed the CEC to focus exclusively on the core task of election administration, which it performed in a competent and professional manner. The CEC operated efficiently and transparently, holding frequent meetings that were

Article 50.2 on the Constitution and Article 125.7-6 of the Election Code.No polling stations were formed in the Russian Federation due to the absence of diplomatic relations.

34


Final Report26

open to observers, party representatives and media, and promptly uploaded all decisions to its website. Discussions leading to CEC decisions were often vigorous and argumentative, reflecting the overall polarized political environment. At times, requests by commission members nominated by opposition parties to place issues on the agenda were deferred indefinitely.5

The election administration enjoyed a high level of confidence and managed the preparations for the elections in a professional and timely manner. Prior to election day, turnover among PEC members was not uncommon. In many cases, PEC members nominated by political parties were not informed that their names were being put forward or resigned due to liability concerns associated with their responsibility. The CEC conducted voter information campaigns on various aspects of the election process. All DEC and PEC members received comprehensive training provided by the CEC Training Centre.

Some controversy arose over the 27 special polling stations set up to facilitate voting of security forces in their barracks.6 According to the Election Code, military personnel are entitled to both a proportional and majoritarian ballot at their place of service, irrespective of their civilian place of registration.7 The GD filed 17 complaints with the respective DECs, alleging that these polling stations were set up to distort the majoritarian vote in favor of the UNM in regions with small voter populations, such as Mestia. All of the GD complaints were reviewed and dismissed. The IAC subsequently recommended that conscripts enlisted after 1 July vote at regular polling stations.8

Voter Registration

Under the new Election Code, the Commission for Ensuring the Accuracy of the Voter Lists (CEAVL) is responsible for verifying and compiling voter lists. CEAVL is chaired by a member of the opposition New Rights Party. In June and July, CEAVL conducted a door - to - door verification of voter data. Beginning on 28 August, preliminary voter lists were posted for public scrutiny in all polling stations. On 29 September, CEC announced that final voter lists included 3,613,851 registered voters.

Overall, the activities of CEAVL and other voter list verification efforts undertaken by political parties and civil society enhanced public trust in the quality voter lists. Few complaints were filed concerning the voter lists. However, some persisting problems affected their accuracy. The civil registry from which voter lists are drawn still lacks a comprehensive and uniform address system and updated information on address or civil status changes.

The GD representative on the CEC requested that deadlines for filing election day complaints be put on the agenda, CEC meeting, 14 September; the Conservative Party member of the CEC requested that the eligibility of military personnel to vote in majoritarian elections be put on the agenda, CEC meeting, 18 September.This included some 29,661 military and Ministry of Interior troops. Special polling stations were set up where 50 or more military voters were on the special voter list. If less than 50, they voted by mobile ballot box from a designated regular polling station.All special polling stations were assigned to regular polling stations for the counting and tabulation of votes.IAC recommendation of 21 September.

5

6

78


Final Report27

Citizens abroad were entitled to register to vote at polling stations established in consular offices regardless of whether they were included in the consular registry or not. The Ministry of Foreign Affairs (MFA), the Civil Registry Department and the CEC did not efficiently co-ordinate efforts and did not provide potential voters with timely and accurate information about applicable procedures and required documents for registering to vote abroad.9 Following criticism from citizens’ organizations abroad and opposition parties, the CEC extended the initial deadline for voter registration abroad by three days and established five additional polling stations abroad.10

Registration of Parties and Candidates

The registration of 2,742 candidates, including 2,313 candidates from party lists on the proportional ballot and 429 on majoritarian ballots, provided voters with a wide range of choice. In total, 14 political parties and 2 electoral blocs comprising 8 parties, as well as 4 independent majoritarian candidates contested these elections. The registration process was transparent and inclusive.11 There were 729 and 59 female candidates in the proportional and majoritarian contests, respectively, accounting for 28.74 per cent of candidates in these elections. Only 6 of the 16 electoral subjects met the voluntary quota, which entitles parties to a 10 per cent higher state subsidy, by including 2 members of the under represented gender in each 10 positions on their lists.12

At various stages of the election reform process since 2008, parliament, political parties, and civil society organizations engaged in dialogue and negotiations that led to a number of amendments to election legislation. These addressed some of the concerns raised by the international community and domestic observers. They included: • a shift in the division of party-list and majoritarian seats decided through the mixed

voting system (to 77 and 73, respectively, from a previous even split of 75-75); • some improved definitions regarding the use of administrative resources in the

campaign; • stricter regulations on political party financing; • financial incentives for parties placing women on their candidate lists; • provisions to facilitate participation of minority populations; • removal of a blanket ban on prisoner voting; • allowance for individuals to run as independent candidates;

Earlier in the campaign, an issue arose concerning the assignment of the list number to the GD coalition. The GD had initially assumed that it would be able to retain the number used by one of its constituent parties from the 2008 elections, based on its interpretation of the law. The CEC assigned the GD a different one. Although this assignment rendered a significant amount of GD campaign material printed with the previous number unusable, the CEC decision was in line with the Election Code and its approach in similar cases in 2004 and 2008. The GD did not file a complaint against the decision of the CEC.

The MFA communicated rules for obtaining consular registration at their embassies, rather than information on how to register to vote. Only on 10 September when the CEC extended the registration deadline did the MFA ask their embassies to put information about how to register to vote on their websites. An application form for consular registration was available, but not a form for registration to vote abroad.Some 786 voters registered during the extension period, compared to 1,409 voters in the preceding 10 days.The few complaints on candidate registration were mostly related to residency requirements, signature requirements, and registering the name of a political party.Neither UNM nor GD met this voluntary quota. On the proportional ballot GD fielded 33 women of 200 candidates and UNM fielded 17 of 155.

9

1011

12


Final Report28

Campaign Environment

The campaign was competitive with active citizen participation, including in peaceful mass rallies. The campaign environment, however, the vilification of political adversaries and vitriolic rhetoric became commonplace; and hate speech against religious and ethnic minorities can still be found in Georgian campaign rhetoric. At the same time, there were incidents of threats, intimidation of party activists and voters, with some isolated clashes. Vote buying by the two main electoral competitors was frequently the subject of complaints and was a major concern raised to the observers of Caspian Strategy Institute The campaign often centered on the advantages of incumbency, on the one hand, and private financial assets, on the other, rather than on concrete political platforms and programs. Freedoms of association, assembly and expression were respected overall, although some incidents marred the campaign, especially as election day approached.

Campaign Finance

Campaign finance regulations were drafted in an effort to create a comprehensive regulatory framework. However, some provisions remain ambiguous and inconsistent. The Law on Political Unions and the Election Code regulate public and private funding of political parties and of the campaign, ceilings on campaign expenditure, reporting and disclosure requirements, providing sanctions for violations. The Financial Monitoring Service for Political Finances of the State Audit Office (SAO) is mandated to exercise oversight in this field. By law, the SAO is independent, but the perception of its independence and impartiality was undermined by the political affiliations of its management.13

Media

The media environment was diverse, yet some private television (TV) channels had limited coverage within the country thus preventing full access to the variety of information to citizens. While GBP and the two private channels, Rustavi 2 and Imedi, are the only TV stations with nationwide coverage, the two latter media are widely perceived as supportive of the government. The coverage of the three opposition - leaning private channels, Maestro, Kavkasia and recently re - established TV 9, was mostly limited to Tbilisi and satellite networks.

In July, the broadcast content provider Global Contact Consulting Ltd and TV Maestro made attempts to increase the penetration of satellite networks by distributing receivers. However, both companies had their satellite dishes and TV equipment seized by a court order “on the grounds that they were intended for (…) vote buying”.14 As a result, the distribution of some 128,000 satellite dishes and 68,000 satellite receivers was stopped.

The current SAO Director was until 23 July 2012 member of parliament for UNM. Both the former Director and Deputy-Director stepped down in order to run in the elections as candidates for UNM. See court decisions of 21 and 25 June (Global Ltd), court decision of 14 June and administrative protocols of 11 and 15 July (Maestro Ltd.).

13

14


Final Report29

The so-called “must carry” provision gave more Georgians access to a plurality of information sources, particularly access to pro - opposition media perspectives for a significant number of households outside major cities.

The Georgian National Communications Commission (GNCC), the regulatory body for the broadcast media, was mandated to oversee the implementation of media - related provisions of the Election Code, which included monitoring for balanced coverage in news and current affairs programs. The GNCC indicated a lack of balanced coverage in most media outlets monitored by them. This is not in line with the Law on Broadcasting, which calls for non-discriminatory and pluralistic coverage of all relevant views in news programs.15 However, the GNCC did not take any action due to the lack of sanctioning power in this respect. By law, such violations should be resolved by self-regulatory bodies within the respective media outlets. A complaint by a media NGO over bias of six TV stations was dismissed by their respective self - regulatory bodies, which deemed the NGO ‘not a concerned party’, as its rights were not directly violated. Apart from these challenges, no other complaints were filed against the media. It is a concern that decisions on media complaints related to impartiality of campaign coverage cannot be appealed, including to the courts.

Participation of National Minorities

National minorities enjoy full political rights under the Constitution, and according to the 2002 census make up 16.2 per cent of the population. The most significant minority groups are Azeris (6.5 per cent) and Armenians (5.7 per cent). Several parties and blocs included members of national minorities in their lists and as majoritarian candidates, nominating them in districts where minorities form substantial parts of the population. In Akhalkalaki, five majoritarian candidates, including from the UNM and the GD, were ethnic Armenians; with another four ethnic Armenian candidates in Ninotsminda. In Marneuli, six majoritarian candidates were ethnic Azeri. The CEC translated voter lists, ballot papers and protocols and conducted trainings in minority languages, in line with international standards. The CEC also operated a tri-lingual hotline and regularly aired voter information in Armenian, Azeri and Russian. These welcomed initiatives were developed jointly with civil society groups representing national minorities.

Complaints and Appeals

The new Election Code established a fast track for dispute resolution and review of appeals against election commissions’ decisions. It clarified deadlines and gave an additional day for filing complaints at PEC level. The CEC standardized the form for the submission of complaints, which simplified the process, and provided trainings and a manual on the dispute resolution process to party lawyers and civil society. PEC and DEC members were also trained on polling day complaint process.


Final Report30

Domestic and International Observers

The CEC registered 50 domestic and 61 international organizations to observe these elections. Overall, the CEC accredited approximately 20,000 domestic and 2,000 international observers. The active participation of such large numbers of domestic observers served to enhance the transparency of the process. Civil society and domestic observer organizations undertook a number of activities to support the electoral process and monitor the elections.


Final Report31

ELECTION DAY

Overall, election day was calm and peaceful throughout the country. Caspian Strategy Institute observers assessed all stages of the election day process generally positively with adherence to procedures, although counting received a less positive assessment. The CEC began releasing preliminary results and posting results protocols in the early morning hours on the day after the elections, contributing to the overall transparency. Preliminary voter turnout was reported at 60.8 per cent.

Opening procedures were generally followed and international observers assessed the process positively in 140 polling stations out of 158 observed, however, small delays in the opening of polls occurred.

Voting was generally well organized and polling officials administered the vote in a competent and professional manner. International observers evaluated the process positively in 93.5 per cent of polling stations observed. The process was assessed more negatively in rural areas. Domestic observers and party representatives were present in nearly all polling stations (95 and 99 per cent respectively). However, this combined with high voter turnout contributed to overcrowding in 11.5 per cent of polling stations observed and led to some tension both inside and outside of polling stations. International observers reported restrictions in their work in 5 per cent of polling stations observed. In a few instances, party representatives were observed interfering in the work of PECs. Women represented 52 per cent of PEC chairpersons in the polling stations observed.

1. OPENING

In general terms, the opening process was described as being well-organized, efficient, accurate, mostly transparent, calm, smooth, but in contrast by few also messy, chaotic and disorganized. Few delays were observed, often 10 to 15 minutes, at a maximum polling stations (PS) opened with a 30 minutes delay. In some instances precinct election commission (PEC) chairpersons were under stress due to large number of observers and queuing voters. A lack of clarity of procedures was noted where observers negatively commented on the process. However, in general procedures were properly followed. Few irregularities were noted, such as ballot boxes not properly sealed, only at one side or with a wrongly coloured seal, or no seals at all (01/65). Ballots were not counted before the opening, or the control sheet not properly filled in.


Final Report32

2. VOTING

The atmosphere on election day was in general characterized as calm and quiet with no significant problems reported. Campaigning was not observed. Some underlying tensions were noted especially towards the end of voting (Tbilisi, Gori and Kutaisi). Whilst in the morning long queues and crowded polling stations were observed, in the afternoon there were significantly less voters.

The voting process was described mostly as very good, well organized and smoothly. The PECs appeared well prepared and equipped. Observers were friendly received and PECs readily co-operated. Voters understood the procedures. chaotic.

PS often were too small, leading to overcrowding and scenarios described as chaotic. At times, due to the overcrowding, the flow of voters was obstructed, but in general this seemed not to compromise the voting process or integrity of the ballot. The registration desks were a bottleneck in many PS.

Procedures were mostly followed. Isolated cases of irregularities were reported on. Some voters were turned away (names not on the voter list- VL, changes in address, ID expired, no address on ID card, or ID number did not match VL entry). Family voting was observed in some cases. The inking procedure was identified as a shortcoming. The quality of the ink was not sufficient and could be easily wiped off. In some PS ink was lacking. Inking procedures were applied inconsistent, either the ink was applied before checking the VL, only randomly or not checked at all. In Marneuli voters were not always inked.The number of PEC stamps created confusion (Chiatura).

In Kaspi, a number of identical signatures were observed on the VL. In PS 09/DEC 46 Lentekhi persons not on the VL were allowed to vote. In Marneuli PS 18/ DEC 22 several voters were not asked for ID. In PS 25/ DEC 67 Zugdidi a GD proxy found two marked (UNM) ballots in the booth.

Bussing of voters was observed (Gori, Terjola, Baghdati, Kharagauli and Kazbegi). In Kazbegi, hundreds of voters were transported by busses to the PSs. In PS 5, the local population prevented those from voting.

Groups of unidentified persons standing outside the PS (Tbilisi, Samtskhe-Javakheti and other) were noted in many instances. UNM ( United National Movement) activists were checking who did come to vote in front of PS (Tbilisi, Rustavi, Marneuli), sometimes also checking IDs. This was also reportedly done by GD (Georgian Dream), but rarely observed. There has been a report of ballots being stolen from the desk of a Chairwoman (PS 91/ DEC 32 Gori). The domestic observer who asked to file a complaint about this was denied a chance for the reasons (paraphrasing: If you don’t know who took ballots of the chairwoman’s table then you can’t file a complaint).


Final Report33

The secretary of the PS 1/DEC 59 Kutaisi forgot to stamp and sign the ballots. The PEC members started to quarrel, the PEC chair lost control of the situation and voting was suspended for 20 minutes.

Intimidation of voters

Observers of Caspian Strategy Institute observed intimidation of voters at PS 27- elderly women intimidated outside to vote in a specific way, PS 40- allegations that village leaders congregated outside PS to intimidate voters. PS 18/22 Marneuli- PEC chair instructed voters for whom to vote. PS 19/ DEC 19 Tianeti- village leader (gambgebeli) instructed voters whom to vote for.

Domestic observers

The large and overwhelming presence of domestic observers was observed. At an average there were up to 10 to 15 per PS. In Lanchkhuti 30 to 40 were observed at the opening. A huge number of organizations were accredited. However, often the local observers could not identify whom they actually belong to and referred often to belonging to Georgia Dream, at times United National Movement. Multiple representatives from the same electoral subject were often encountered inside Polling Station.

Many domestic observers assumed a proactive role in guiding the work of the PEC, fulfilled duties of PEC members, handed out envelopes, even ballots, or were directing voters. Some were very active and vocal, leading to heated discussions and obstructing/ disrupting the process, mainly by GD. Others were passive and indifferent to the process. NGO observers were in general more active compared to party observers.

There were multiple cases of GD and other party observers who said they were not accredited by the CEC, despite their claims that a valid application had been submitted (Gori, Samtredia, Poti and Tkibuli).

Persons in orange t-shirts with the writing “observer” (in Georgian and English), some times without accreditation, were observing the process, inside and outside the PS, apparently affiliated with GD (Zugdidi, Batumi andSachkere).

GD informed about threatening phone calls (‘to be killed’) and serious cases of intimidation (Kutaisi, Poti ). In the morning a staff of GD office in Vani was reportedly detained. In Telavi PS 6 a GD supporter claims he was physically assaulted by UNM supporters after recording suspicious behaviour outside the PS.

Mobile voting was rarely observed, but regarded as transparent with procedures followed. In one case ballot box stuffing was reported in Ozurgeti (see above).


Final Report34

In Special polling stations procedures followed (if any voting could be observed). Voters were allowed to vote in both elections. In prisons No. 16 in Rustavi and No. 17 in Marneuli no secrecy of the vote was guaranteed.

Video filming was very often noted. There was continuously recording of the entire process, mainly by GD, KK, NGO Former Political Prisoners for People’s Rights, CEC or Media representatives. In general, voters did not appear to be intimidated by the fact.

3. COUNTING

The counting process was described as orderly, transparent, well conducted, calm, consistent, professional, perfect or cautious - versus chaotic, awful or warlike. It general, the counting was slow but

thorough, “according to the book”. The opening of envelopes, the separating envelopes, sorting ballots and preparing documents took at times up to two hours, before the actual counting started. Counting suffered as well from overcrowding.

Sometimes the correct order was not followed, or some shortcuts to speed up the process taken.

Some problems were caused due to an apparent lack of understanding of procedures. For some PECs the task was too difficult, they were not well prepared, what lead often to lengthy discussions and disputes. Signatures did not match, recounts had to be conducted, reconciliation difficulties were apparent, the unused ballots were not properly accounted for, ballots were not announced aloud (PS49/DEC 28 Dusheti), signatures not counted and nothing was entered in display protocol in PS 11/ DEC 54 Samtredia. Some spoiled ballots (marked for the UNM) were accounted for, while 15 ballots for the GD were invalidated as not stamped.

A similar high number of domestic observers were present at the count as noted during the voting. However, interference in the process was less compared to voting. Their behaviour was generally professional and constructive. Most PEC members signed the PEC protocols and agreed with the results. There were only some reports that domestic observers were too active, gave instructions and were involved in heated discussions and at times in the process itself. In Lentekhi District Election Commission (DEC) 46 GD representatives were ordered by their HQ not to sign the protocol.

When the mobile ballot box in PS 25/DEC 21 Gardabani was taken back to the PS, it was not properly sealed. As the PEC chairperson saw this, she got furious, took the mobile ballot box, and threw it on the ground that it broke. This caused a major upheaval and conflict among the PEC members. The counting started and proceeded in a chaotic manner, without the chairperson, who was out in the corridor the whole time.


Final Report35

Police tried to enter PS 66 in Gldani DEC 10 (Tbilisi) but backed off when chairperson told observers of Caspian Strategy Institute.

4. TABULATION

At most DECs the tabulation process was well organized and went smoothly. Proceedings went orderly, efficient, transparent, and a good flow of PECs received was reported on. Some DECs, however, seemed disorganized (Sachkere- messy and crowded, Ninotsminda- crazy, chaotic, where the DEC chair suffered from stress related heart problems and needed to be rushed off to hospital). Long queues were observed at the DECs in Tbilisi, where the DEC staff worked under pressure and was not well organized.

Procedures were not applied in a consistent manner, at some tabulation was done manually, while others simply scanned the PEC protocols. In Gardabani (DEC 21) the protocols were not properly checked before tabulated.

In Kutaisi, the DEC could not be observed as a big crowd gathered in front of DEC, and the police was blocking the road, leading to a tense situation.

Domestic observers were in general more quiet and discreet at DEC level. In Tbilisi, only a small number of domestic observers were observed at the DECs in Tbilisi.

Notlar/Notes:

Veko Giz Plaza Maslak Meydan Sk. No:3 Kat:4 D:11-12 Maslak, 34298 Şişli, İstanbul, Türkiye

T: +90 212 999 66 00 • F: +90 212 999 66 [email protected] • www.hasen.org.tr

hazarstratejienstitüsüH A S E N

Documents

Gürcistan Parlamento Seçimleri, 2012 Seçim Raporu...Anayasa, Siyasi Birlik Kanunu, Seçim Yasası, Devlet Denetleme Bürosu Kanunu ve Ceza Kanunu 2011 yılı Aralık ayında ve/veya