42 *TRAVEL BOOK

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

TRAVEL BOOK * 43

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

Η γέφυρα Dom Luis I, η πιο εντυπωσιακή από τις 6 γέφυρες του Πόρτο. Κατασκευάστηκε το 1886 από μαθητή του Γουστάβου Αϊφελ.

Μια μαγευτική, ατμοσφαιρική πόλη και μια πανέμορφη κοιλάδα με αρχαίους αμπελώνες μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι! Τι τις συνδέει; Ενας «χρυσός»

ποταμός και οι δρόμοι των διάσημων κρασιών πόρτο.

Κείμενο - Φωτογραφίες: ΗΡΑΚΛΗΣ ΜΗΛΑΣ

Μεθυστικό ταξίδι στο χρυσό ποτάμι

Πό

ρτο

44 *TRAVEL BOOK

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

TRAVEL BOOK * 45

2

Τα πιο ξακουστα «ενισχυμένα» κρασιά του κόσμου («fortified» είναι ο διεθνής όρος) και η ποδοσφαιρική ομάδα του είναι πιθα-νότατα οι βασικοί λόγοι για τους οποίους γνωρίζετε το Πόρτο. Φοβάμαι ότι ελάχιστοι υποψιάζονται το πόσο όμορφη είναι αυτή η

ζωντανή, νεανική, πολύχρωμη και ταυτόχρονα γοητευτικά με-λαγχολική πόλη. Αρκεί μια ματιά από τον λόφο του Mosteiro («μοναστήρι») da Serra de Pilar, στη νότια όχθη του ποταμού Douro, στην Vila Nova de Gaia (ή σκέτο «Gaia») για να την κατατάξετε ευθύς αμέσως στη λίστα με τις αγαπημένες! Τι προσφέρει αυτό το πανόραμα; Πρώτα απ’ όλα θέα στο ποτάμι που στριφογυρίζει μέχρι να βρει διέξοδο στον Ατλαντικό. Δεύ-τερον, σχεδόν «χειροπιαστή» θέα στην πανέμορφη μεταλλική γέφυρα Dom Luis I που κατασκευάστηκε το 1886 από μαθητή του Γουστάβου Αϊφελ. Στα δύο «καταστρώματά» της, ένα για τα

αυτοκίνητα κι ένα για τους πεζούς και το μετρό, κυλάει μεγάλο μέρος του παλμού της πόλης. Τρίτον και κυριότερον: Απέναντί σας ξεδιπλώνει όλη της την ομορφιά η Ribeira, η παρόχθια μεσαιωνική γειτονιά, το στολίδι του Πόρτο, με εκτυφλωτικές πολύχρωμες προσόψεις, με «ζαλιστική» μείξη αρχιτεκτονικών στυλ, με γραφικά σοκάκια που σκαρφαλώνουν τον λόφο μέχρι την «ακρόπολή» της, όπου δεσπόζει ο καθεδρικός του Se και τα τείχη της Muralha Fernandina. Δικαιολογημένα αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

ΠερΠατώντας ςτη RibeiRa

Αράξτε για λίγο σε κάποιο από τα πολυάριθμα καφέ της Ribeira. Απολαύστε τη θέα στη γέφυρα Dom Luis I, στο ποτάμι με τα αεικίνητα πλοιάρια και απέναντι, στην Gaia, στις παλιές κάβες από όπου έφευγε και φεύγει το Πόρτο (το κρασί) για να ταξιδέ-

ψει στα πέρατα του κόσμου. «Πεταχτείτε» μέχρι το επιβλητικό Palacio da Bolsa και την Igreja («εκκλησία») de Sao Francisco, γοτθική έξω, μπαρόκ μέσα, με 100 κιλά φύλλων χρυσού να καλύπτουν τον γλυπτό διάκοσμό της και θυμηθείτε ότι κάπο-τε η Πορτογαλία ήταν μια τεράστια αυτοκρατορία. Ξεκινήστε τώρα για μια βόλτα στο Se, την παλαιότερη γειτονιά της πό-λης, περπατώντας στα γραφικά, ανηφορικά στενορύμια με τις «κρεμαστές» μπουγάδες. Η διαδρομή σας θα καταλήξει στον καθεδρικό ναό που δεσπόζει (με διάφορες ανακατασκευές) α-πό τον 12ο αιώνα πάνω από την πόλη και προσφέρει άλλο ένα σημείο εξαιρετικής θέας. Από εδώ, κατηφορίστε προς τον σι-δηροδρομικό σταθμό Sao Bento, έναν από τους ομορφότερους σταθμούς του κόσμου. Η πρόσοψή του είναι επιβλητική, όμως η πραγματικά ιδιαίτερη γοητεία του κρύβεται στα ενδότερα, στην κεντρική αίθουσά του που καλύπτεται από εντυπωσιακές «τοι-χογραφίες» με azulejos. Τα azulejos (προφέρεται «αζουλέζος»)

είναι χειροποίητα, ζωγραφιστά κεραμικά πλακίδια στα οποία συνήθως κυριαρχεί το μπλε χρώμα και αποτελούν πολύ δια-δεδομένο διακοσμητικό στοιχείο σε ολόκληρη την Πορτογαλία (και τη γειτονική Ισπανία). Στον πεζόδρομο Rua Santa Catarina, τον πιο εμπορικό δρόμο της πόλης, θα βρείτε υπέροχα καταστήματα για να εκτονώσετε την όποια καταναλωτική μανία σας αλλά και το θρυλικό καφέ Majestic. Πολύ κοντά βρίσκεται μία από τις πιο ιστορικές α-γορές της πόλης, η Mercado do Bolhao. Το πραγματικό κέντρο της πόλης είναι η Avenida dos Aliados

Σπάνια συναντά κανείς σ' ένα ταξίδι δύο τόσο διαφορετικά μνήμεια UNESCO: μια πανέμορφη πόλη και μερικούς από τους αρχαιότερους αμπελώνες του κόσμου.

Πανοραμική άποψη του Πόρτο από το Torre dos Clerigos. Στο βάθος η Gaia και ανάμεσα ο ποταμός Douro.

Ο ατμοσφαιρικός χώρος οινογευσίας της Taylor's στην Gaia, ιδανικός για μια πρώτη γνωριμία με τα κρασιά πόρτο.

46 *TRAVEL BOOK

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

TRAVEL BOOK * 47

(«Λεωφόρος των Συμμάχων»), ένας τεράστιος δρόμος-πλατεία που θυμίζει μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, με το δη-μαρχείο να ξεχωρίζει στην «κορυφή». Από εδώ, μερικές ε-κατοντάδες μέτρα σάς χωρίζουν από ένα ακόμη σημαντικό αξιοθέατο. Πρόκειται για το ύψους 76 μέτρων καμπαναριό Torre dos Clerigos που από τα μέσα του 18ου αιώνα κυριαρ-χεί στο «ανάγλυφο» της πόλης. Αν υπομείνετε την κούραση των 225 σκαλοπατιών και το στριμωξίδι μέσα σε μια πολύ στενή κυκλική σκάλα με πλήθη τουριστών να ανεβοκατεβαί-νουν, θα ανταμειφθείτε με μια εντυπωσιακή πανοραμική θέα.

Δυτικότερα, στην περιοχή της Boavista δεσπόζει το «σήμα κα-τατεθέν» του «νέου» Πόρτο, το Casa da Musica, η «Μέκκα» της μουσικής (κάθε είδους) για τους «Tripeiros» (έτσι αποκαλούνται οι κάτοικοι της πόλης). Κτίσμα (υπερ)μοντέρνας αρχιτεκτονικής, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, προκαλεί ποικίλες αισθητικές αποτιμήσεις από «αριστούργημα» μέχρι «έκτρωμα», ανάλογα με τα γούστα του καθενός. Πάντως, αδιάφορο δεν αφήνει κανένα! Ακόμα πιο δυτικά, επιβάλλεται μια στάση στο μουσείο σύγ-χρονης τέχνης Serralves, που εντυπωσιάζει όχι μόνο με τις εξαιρετικές και «επίκαιρες» περιοδικές εκθέσεις του, αλλά και με τους εξωτερικούς του χώρους, που περιλαμβάνουν μια αρ ντεκό έπαυλη και δαιδαλώδεις κήπους. Λίγο ακόμα και φτά-σατε στον Ατλαντικό, εκεί όπου δεκάδες σέρφερ αναζητούν εναγωνίως το τέλειο κύμα δίπλα στο λιλιπούτειο κάστρο Forte de Sao Francisco Xavier.Ηρθε η ώρα να περάσετε απέναντι, στη νότια όχθη του Douro,

Το Πόρτο είναι μια πόλη που παρά τις ανηφοριές, λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους της, «περπατιέται» και αξίζει να περπατηθεί, για μια «εκ του σύνεγγυς» γνωριμία.

1. Το γραφικό Pinhao στις

όχθες του ποτα-μού Douro, στην «καρδιά» της οι-νοπαραγωγικής

περιοχής.

2. Ο ναός του Αγίου Γκονσάλο, του Πορτογάλου «Αγίου Βαλεντί-

νου» στην κωμό-πολη Amarante.

3. Ο σιδηρο-δρομικός σταθ-μός Sao Bento, ένας από τους

ομορφότερους σταθμούς του

κόσμου στο Πόρτο.

1

2

3

48 *TRAVEL BOOK

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

TRAVEL BOOK * 49

«Λεπτομέρεια» από την Ribeira, την πιο όμορφη γειτονιά του Πόρτο.

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

50 *TRAVEL BOOK

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

TRAVEL BOOK * 51

στην Gaia. Εδώ βρίσκονται δεκάδες κάβες, αποθήκες και κε-λάρια όπου παλαιώνουν τα κρασιά που έχουν κάνει διάσημη την πόλη. Αυτό που ξενίζει εκ πρώτης όψεως είναι τα πολλά εγγλέζικα επίθετα στις φίρμες των εταιρειών (Cockburn, Dow, Graham, Taylor κ.λπ.). Η αίσθηση μιας χωροχρονικής ανωμα-λίας επιτείνεται στα ενδότερα αυτών των «lodges» και ειδικά στους χώρους οινογευσίας, όπου η διάχυτη «βρετανικότητα» σε προδιαθέτει για έναν ήχου κουδουνιού που θα προαναγγέλλει το «tea time»! Ολα εξηγούνται αν ανατρέξουμε στον 17ο αιώνα, όταν Βρετανοί έμποροι, εν μέσω κάποιου από τους πολλούς Αγγλογαλλικούς πολέμους έχασαν την πρόσβαση στη γαλλική αγορά κρασιού και αναζήτησαν διέξοδο στην ανέκαθεν φίλη και σύμμαχο Πορτογαλία. Βρήκαν λοιπόν αυτό που έψαχναν στα βάθη της κοιλάδας του Douro, και αφού παλαίωναν για λίγους μήνες τα κρασιά στον τόπο παραγωγής, τα έφερναν με τις παρα-δοσιακές ποταμίσιες βάρκες «barcos rabelos» για περαιτέρω πα-

λαίωση στις αποθήκες της Gaia. Ο θρύλος λέει ότι πρώτοι αυτοί (ή μήπως Πορτογάλοι μοναχοί;) δοκίμασαν να ρίξουν brandy ή aguardente (ένα είδος τοπικού «τσίπουρου») στο υπό ζύμωση κρασί για να διατηρηθεί κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και να «ενισχυθεί» και κάπως έτσι προέκυψε το πόρτο! Οπως και να ‘χει, στους Βρετανούς οφείλεται η διάδοσή του εκτός Πορτογαλίας.

Μύηςη ςτην οινογεύςια

Στο διά ταύτα. Με δυο-τρεις επισκέψεις-ξεναγήσεις σε κάποιες από τις κάβες της Gaia, και με ισάριθμες «τελετές» οινογευσίας, ακόμα κι ένας αδαής (όπως εγώ) αρχίζει να βυθίζεται στον μαγι-κό, «απόκρυφο» κόσμο των εξαίσιων αυτών επιδόρπιων οίνων. Μαθαίνει για τα βασικά είδη του πόρτο, τα Ruby, τα Tawny, τα Late Bottled Vintage (LBV), τα Vintage και τις δεκάδες υποκα-τηγορίες τους. Τις αυστηρές προδιαγραφές για να θεωρηθεί ένα

1. «Κρουαζιέρα» με παραδοσιακή βάρκα στον ποταμό Douro. 2. Τεράστια βαρέλια σε κελάρι της Gaia. 3. Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Serralves. 4. Εντυπωσιακά azulejos στον σταθμό Sao Bento. 5. Mε οφθαλμαπάτη βγαλμένη από τη φαντασία του M.C. Escher μοιάζει η Praca («πλατεία») de Lisboa στο Πόρτο.

κρασί «Πόρτο», και τις ακόμα αυστηρότερες προδιαγραφές για να πάρει το «παράσημο» Vintage και να συγκαταλέγεται στα σπανιότερα και ακριβότερα κρασιά του κόσμου. Μαθαίνει ότι άλλα παλαιώνουν στο βαρέλι και άλλα στο μπουκάλι. Πληρο-φορείται ότι όποιος αγοράζει ένα Vintage, χρυσοπληρώνοντάς το, θα πρέπει να κάνει μερικές δεκαετίες υπομονή πριν το ανοί-ξει, και αφού το ανοίξει να το καταναλώσει μέσα σε μία μέρα! Πολλά ακόμη μπορεί να μάθει κανείς στις κάβες της Gaia, αλ-λά για να βρει την «ψυχή» και την ιστορία πίσω απ’ όλα αυτά πρέπει να πάει στην «πηγή».Περίπου 100 χλμ. χωρίζουν το Πόρτο από την κοιλάδα του Douro. Λίγο μετά το Amarante, περίπου στα μισά του δρόμου, αφήνετε πίσω σας τον υπερσύγχρονο αυτοκινητόδρομο, και μέσω επαρχιακών οδών κατευθύνεστε προς την κοιλάδα. Από το Mesao Frio και μετά ένα συγκλονιστικό τοπίο αποκαλύπτε-ται μπροστά σας. Μετά την κωμόπολη Peso da Regua, με τις 3

επιβλητικές γέφυρες, εισέρχεστε στην «καρδιά» της περιοχής Alto Douro, της αρχαιότερης (από το 1756) επίσημα καταγε-γραμμένης και οριοθετημένης οινοπαραγωγικής περιοχής του κόσμου, άλλο ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO! Εδώ κάποιοι Ρωμαίοι στρατιώτες φύτεψαν κλήματα για πρώτη φορά πριν από 2.000 χρόνια. Ατέλειωτοι αμπελώνες απλώνονται μέχρις εκεί που φτάνει το μάτι, κατηφορίζοντας προς το ποτάμι, αλλά και πίσω από τα βουνά, σχεδόν μέχρι τα σύνορα με την Ισπανία, άλλα 100 χι-λιόμετρα μακριά. Εδώ βρίσκει ο λάτρης του οίνου αλλά και ο

Οποιος αγοράζει ένα μπουκάλι Vintage πόρτο, θα πρέπει να κάνει μερικές δεκαετίες υπομονή πριν το ανοίξει, και έπειτα να το καταναλώσει σε μια μέρα.

1

2 3 4 5

TRAVEL BOOK * 5352 *TRAVEL BOOK

1. Αμπελώνες κατηφορίζουν προς τον ποταμό Douro, σε μήκος (και πλάτος) πολλών χιλιομέτρων. 2. Χοιρομέρια και παλαιω-μένα τυριά στο καταπληκτικό delicatessen «Comer e chorar por mais» στο Πόρτο. 3. Ο παραδοσιακός ξυλό-φουρνος του ευγενέστατου Jose στο γραφικό χωριό Provesende.

θιασώτης του αγροτουρισμού τον παράδεισό του. Στις δεκάδες, ίσως εκατοντάδες Quintas («κτήματα»), θα δοκιμάσει μερικά από τα καλύτερα κρασιά του κόσμου, ενώ στα ασβεστωμένα αρ-χοντικά του 17ου και του 18ου αιώνα, που σήμερα λειτουργούν ως ξενώνες, θα βρει ζεστή φιλοξενία. Σε γραφικά χωριά όπως το Pinhao ή το Provesende θα βρει άλλους ρυθμούς ζωής που ακολουθούν τον «κύκλο» του αμπε-λιού. Πανζουρλισμός για κανένα μήνα, τον Σεπτέμβρη και λίγο από Οκτώβρη, κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, πιο ήρεμα τον υπόλοιπο χρόνο. Ηρεμα, αλλά κοπιαστικά. Γιατί, ναι, θέλει

τρόπο, αλλά σίγουρα θέλει και πολύ κόπο! Μια ματιά τριγύρω, στις αμέτρητες, φροντισμένες ξερολιθιές δεν αφήνει αμφιβο-λίες επ’ αυτού. Ολα γίνονται με το χέρι. Η στενότητα χώρου στις αναβαθμίδες δεν αφήνει περιθώρια για χρήση μηχανών. Κάθε ρόγα από αυτά τα γλυκύτατα σταφύλια είναι ποτισμένη με τον ιδρώτα των ντόπιων καλλιεργητών, αιώνες τώρα. Και το ίδιο το φυτό ανταποδίδει με το «πείσμα» του. Στα οινοποιεία της περιοχής, θα σας εξηγήσουν τον αγώνα που κάνει κάθε κλήμα για να βρει «τροφή» και νερό στο άγονο και αφιλόξενο έδαφος, «διαπερ-νώντας» με τις ρίζες του πολλά μέτρα ασβεστολιθικών πλακών. Θα σας μιλήσουν για τις αντοχές του να υπομένει παγωνιές τον χειμώνα και θερμοκρασίες άνω των 45 βαθμών Κελσίου το καλοκαίρι. Κι ύστερα, κατά τη διάρκεια άλλης μια μυσταγω-γίας-οινογευσίας (χικ!) θα δείτε τους κόπους όλων, ανθρώπων και φυτών, να δικαιώνονται πανηγυρικά! ◉

1

Η περιοχή της κοιλάδας του Douro, γνωστή και ως «Alto Douro», είναι η αρχαιότερη (από το 1756) επίσημα οριοθετημένη οινοπαραγωγική περιοχή του κόσμου!

2

3

εκ

το

σ σ

υν

ορ

ων

Προταςεις

SmartτιPS

World of Discoveries. Δια-δραστικό Μουσείο-Θεματικό πάρκο, αφιερωμένο στις εξερευνήσεις των μεγάλων Πορτογάλων θαλασσοπόρων. Κρουαζιέρα στον Douro. Στο Πόρτο (www.douroazul.com), αλλά και στο Alto Douro (www.viaduro-cruzeiros.com). Quinta do bomfim. Ξενάγη-ση σε μία από τις πιο οργανω-μένες quintas, στο Pinhao.

DOP. Ισως το καλύτερο εστι-ατόριο του Πόρτο, δημιουρ-γία του σεφ Rui Paula. Cantinho do avillez. Πολύ συμπαθητικό, χαλαρό bistrot στο κέντρο της πόλης. Conceitus. «Πειραγμένη» πορτογαλική κουζίνα. Στην Quinta Nova. Veladouro. Απλό αλλά πολύ καλό εστιατόριο στο γραφικό Pinhao, δίπλα στο ποτάμι.

ΦαγητοδιαΜονη

The Yeatman. Το πιο πολυτε-λές ξενοδοχείο του Πόρτο, στην Gaia, με εξαιρετική θέα στον ποταμό Douro και τη Ribeira. Holiday inn. Κλασικό ξενοδο-χείο πόλης, με τεράστια, υπε-ράνετα δωμάτια, στην Gaia. Ribeira do Porto. Στην καρδιά της πιο γραφικής γειτονιάς του Πόρτο, επιλέξ-τε αυτό το απλό, αλλά πολύ

συμπαθητικό ξενοδοχείo. Morgadia da Calcada. Ενα αρχοντικό του 17ου αιώνα με δικό του οινοποιείο, στο γρα-φικό χωριό Provesende. Πολύ ζεστή φιλοξενία. Quinta Nova. Ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο-οινοποιείο, σε ένα από τα πιο ιστορικά «κτή-ματα» (Quinta) της περιοχής, με καταπληκτική θέα στην κοιλάδα του ποταμού Douro.