Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ISSN: 2148-0273 Cilt 4, Sayı 2, 2016
Vol. 4, Issue 2, 2016
1 Lisans örgencisi, Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli, e-mail: [email protected]
2 Yrd.Doç.Dr., Tunceli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, Tunceli, e-
mail: [email protected], [email protected]
KERPĠÇ YAPILARDA GÖRÜLEN SU-NEM HASARLARININ
DEĞERLENDĠRĠLMESĠ; TUNCELĠ ĠLĠ MAZGĠRT ĠLÇESĠ ÖZDEK KÖYÜ
ÖRNEĞĠNDE
Uğur HASBAY1, Murat DAL
2
Özet
Geleneksel bir malzeme olan kerpiç ilimizin sosyo-kültürel ve ekonomik yapısı ele alındığında
sıklıkla karşılaşılan bir yapı türüdür. Kerpiç yapıların çeşitli sebeplerle uğramış olduğu hasarların başında
su-nem kaynaklı hasarların olduğu görülmektedir. Yapılan çalışma sonucunda kerpiç yapılardaki
hasarların yağış, zemin suyu, çatı saçaklarından akan suların, bakımsızlık, ilgisizlik, kötü kullanım
nedeniyle ortaya çıktığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Kerpiç yapılar, su-nem, hasar
Evaluation of Water-Moisture Damages Seen in the Adobe Buildings;
Samples in the Village of Özdek in Mazgirt Township of Tunceli
Province
Abstract
Considering our province's socio-cultural and economic structure, adobe which is a traditional
material is a kind of structures often encountered. Main damages that adobe structures had been subjected
for various reasons are the water-borne moisture damages. As a result of this study, the damages on adobe
structure were observed to occur due to precipitation, ground water, water flowing from the roof eaves,
neglect, lack of interest and misuses. Keywords: Adobe structures, water-moisture, damage
Uğur HASBAY, Murat DAL | 49
1. GiriĢ
Toprak, plastisitesi nedeniyle kullanılmaya
başlanmış ilk yapı malzemelerinden biridir.
Temin sorununun bulunmaması, kolay
şekillendirilebilmesi, taş ve ahşap
kullanımına göre daha zahmetsiz olması
insanlık tarihi boyunca sıkça kullanılan bir
ana yapı malzemesi olmasını sağlamıştır.
Yapı bilimi açısından toprağı şöyle
tanımlamak mümkündür: “Toprak, dünya
kabuğunun en üst ve gevşek katmanıdır.
Çok uzun sürelerde, birbirini izleyen
jeolojik dönemlerde kayaların doğal
tektonik, fiziksel, kimyasal ve biyolojik
etkilerle parçalanması sonucunda
oluşmuştur” (Çiçek, 2014).
ġekil 1. Kerpiç malzeme (URL 1, 2016).
ġekil 2. Kerpiç ile inşa edilen bir yapı (URL 2,
2016).
Kerpicin üretiminde kullanılan toprak
bilindiği gibi çok eski dönemlerden beri
insanların barınmak için yararlandıkları
malzemelerin başında gelmektedir (Can,
2008).
Kerpiç, killi ve uygun nitelikli toprağın
içine saman veya diğer katkı maddeleri
karıştırılarak su ile yoğrulup kalıplara
dökülmesi ve şekillendirilmesi sonucu açık
havada kurutularak elde edilen bir yapı
malzemesidir. Bugün de yeryüzünde
yaşayan insanların bir kısmı, topraktan
yapılmış kerpiç yapılarda oturmaktadırlar.
Kerpiç üretimi için harç bünyesine,
Anadolu’nun farklı yerlerinde yün, kıl,
alçı, kireç, odun külü, tuz, bitki sapları, lifli
bitki atıkları, saman vb. katılmaktadır
(Koçu, 2012).
http://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.htmlhttp://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.html
50 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü
Örneğinde
Toprağın yapı malzemesi olarak hemen
hemen her yerde kolay ve bol tedarik
edilebilmesinin yanında topraktan
oluşturulan yapının diğer malzemelerle
yapılanlara nazaran birçok yönden daha
yararlı olmasından kaynaklanır. Bugün
toprak yapı, en az gelişmiş ülkelerden en
gelişmiş ileri endüstri ülkelerine kadar,
dünyanın her yerinde, üzerinde en çok
çalışma ve araştırma yapılan konuların
başında yer almaktadır (Binici vd, 2010;
Çiçek, 2014).
Geleneksel bir malzeme olan kerpiç,
üretim aşamasından kullanım ve tüketim
aşamasına kadar en az enerji ihtiyacı duyan
çevreye duyarlı ekolojik çağdaş bir yapı
malzemesidir. Bağlayıcısı doğadan elde
edilen killi toprak olan gerek taşıyıcı
malzeme, gerekse sıvama malzemesi
olarak kullanılabilen ekonomik bir
malzemedir. Sürdürülebilir kerpiç yapılar,
kullanıcıların sağlığı ile konforunu korur
ve geliştirir (Koçu, 2012; Özcan, 2005).
Uğur HASBAY, Murat DAL | 51
Kerpiç elastiki ve yumuşak bir yapı
malzemesidir. Yangına emniyetlidir. İçinde
saman gibi yanıcı madde olmasına rağmen
bu özelliğini muhafaza eder. Kerpiç
malzemenin çok iyi bir ses ve ısı izolasyonu
özelliği vardır. Sıcak bir malzemedir. Kerpiç
malzemenin temini kolay ve maliyeti
ucuzdur. Sağlık için, mekanda ve mekanı
oluşturan yapı elemanlarında büyük sıcaklık
farklarının olmaması gerekir. Sudan sonra
en iyi enerji depolayan malzeme olan
toprak, ısınma enerjisini bünyesinde
depolar. Isıtma kesildikten sonra uzun bir
süre depoladığı enerjiyi mekana vererek
sıcaklığı dengeler. Yapı içerisinde oluşan
buharın duvardan rahatlıkla geçmesi
nedeniyle dış duvarlarda ve tavanlarda
yoğuşma oluşmaz (Koçu, 2012).
Briket, tuğla, beton, betonarme yapılar ise
kışın soğuk, yazın da sıcaktır. Yani
dışarıdaki ısıyı içeri alma özellikleri
bulunmaktadır. Prof. Dr. Ruhi Kafesçioğlu,
kerpiç yapıların diğer yapılara nazaran 7 kat
fazla ısı tasarrufu sağladığını belirtmektedir.
Doç. Dr. Bilge Işık ise normal genişlikteki bir
kerpiç yapıyı küçük bir katalitik sobayla
ısıtmanın çok kolay olacağının altını
çizmektedir.
Yapımı ve kullanımı sırasında doğayı ve
çevreyi bozmaz, yıkımından sonra diğer
yapılar için kaynak, ya da doğaya zarar
vermeyecek şekilde atık oluşturur.
Kullanımı en eski çağlardan günümüze
kadar gelebilen özellikle kırsal bölgeler
için vazgeçilmez, maliyeti en az, üretimi
tesis kurulmasını gerektirmeyen bununla
birlikte ısı yalıtım değeri yüksek bir
malzemedir. Her mevsimde bina içindeki
kullanıcıya en uygun yaşam koşullarını
sağlar. Bu yönüyle ayrı bir ısı yalıtım
malzemesine ihtiyaç duyulmayıp ekonomi
sağlamaktadır. Deprem kuşağında olan
ülkemizde son yıllarda baş gösteren
ekonomik krizlerin de olması ile yapı
üretimde kullanılacak malzemelerin
seçiminde özen gösterilmesi gereklidir
(Koçu, 2012; Kuşaslan, 2002).
Kerpiç yapım sistemine başta Anadolu,
Orta Asya, Afrika gibi bölgeler olmak
üzere daha birçok ülkede rastlanmaktadır.
Kerpiç malzeme ile dünyada tek ve çift
katlı yapılardan başka, çok katlı özgün
yerel mimari örneklere de rastlanmaktadır
(Acun ve Gürdal, 2003).
ġekil 3. Şibam’da (Yemen) 30m yüksekliğinde
kerpiç bir yapı (URL 3, 2016).
http://saqrfai.blogspot.com.tr/
52 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü
Örneğinde
ġekil 4. Mali’de kerpiç yapılı cami (URL 4, 2016).
ġekil 5. Yemen’de kerpiç gökdelenler (URL 5,
2016).
Günümüzde yapı fiziği şartlarını
sağlamayan ve sağlık koşullarına uymayan
yapıların artması neticesinde binaların
maliyetleri yükselir. Sosyal ve ekonomik
koşullar, toprağın yapı için yararlı
yönlerini tekrar ön plana çıkarmıştır.
Bugün toprak yapı üzerinde araştırmalara
hala devam edilmektedir. Topraktan,
kerpiç olarak yararlanmak ancak onun
fiziksel, mekanik, kimyasal ve mineralojik
iç yapısının bilinmesiyle mümkündür.
Kerpicin bağlayıcılık görevini yapan kilin
özelliklerinin ve tane büyüklüklerinin oranı
önemlidir. Yapıda kullanılacak kerpiç
malzemenin basınç mukavemeti, atmosfer
etkilerine karşı dayanıklılık, suda çözülme
ve insan sağlığına zararlı özellikler içerip
içermediği önceden bilinmelidir. Kerpicin
ana maddesi olan toprağın içindeki kum ve
çakıllar iskelet, kil ise bağlayıcılık görevi
yapmaktadır. Kilin türü ve bulunma oranı,
kerpiç özelliklerinin büyük ölçüde
değişimine neden olmaktadır (Koçu,
2012).
Elbette ki toprak yapının da, diğer yapılar
gibi sorunları ve bazı sakıncalı yönleri de
vardır. Bunlar gerekli önlemler alınarak ve
öngörülen koşullara uyularak, ya tamamen
giderilir veya en aza indirilebilir
(Kafesçioğlu ve Gürdal, 1985).
Ülkemizde birçok yörede, iyi kalitede
toprak bulmak mümkündür. Toprak
malzemenin en belirgin iki sakıncalı yönü,
basınç dayanımının düşük, rutubete karşı
duyarlılığının fazla olmasıdır. Daha iyi,
yani basınca daha dayanıklı, rutubete karşı
duyarlılığı daha azaltılmış, suda
dağılmayan, yüzeyleri düzgün ve toz
üretmeyen kerpiç elde etmek amacıyla,
toprağa çimento, kireç, alçı ve bazı katkı
maddeleri katılır. Bu şekilde kerpicin zayıf
yönleri iyileştirilerek hasarlara karşı daha
dayanıklı olması sağlanabilmektedir
(Kıvrak, 2013).
http://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2015/02/150209_vert_tra_bilinmeyen_mimarihttps://www.google.com.tr/search?q=yemende+kerpi%C3%A7+g%C3%B6kdelenler&espv=2&biw=1920&bih=947&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0kK_s0dvMAhXoJJoKHTiZAksQ_AUIBigB
Uğur HASBAY, Murat DAL | 53
ġekil 6. Basınç dayanımı az olan zamanla yıkılan
kerpiç bir yapı
Kerpiç yapılarda sıklıkla karşılaşılan
sorunların başında basınca karşı kerpicin
yeteri kadar dayanımının olmayışıdır.
Kullanılan malzemelerin özellikleri,
zeminin özelliği, kuşak kullanımının
yetersizliği basınca karşı dayanımını ciddi
anlamda olumsuz etkilemektedir.
Normal kerpiç atmosfer etkilerinden büyük
ölçüde zarar görmektedir. Geçmişten
günümüze ulaşmış kerpiç yapıların azlığı
bunu kanıtlamaktadır. Bu nedenle, az da
olsa ayakta kalmış kerpiç yapıların
atmosfer etkilerinden korunmasına özen
gösterilmelidir. Depreme dayanıklı
yapılmayan, hatılsız, köşe bağlantıları iyi
olmayan, ağır toprak damlı yapıların ağır
hasarlı olduğu veya yıkıldığı görülmüştür.
Kerpiç malzeme ile üretilen yapıların
depreme karşı mukavemetsiz oluşu sadece
malzeme hatasından değil, gereken
detayların uygulanamayışı, su nem ile ilgili
sorunlar, en önemlisi yapının strüktürü ile
ilgili sorunlardan kaynaklandığı tespit
edilmiştir (Koçu ve Korkmaz, 2016).
Şekil 7. Kerpiç malzemeli, ağır toprak damlı
kerpiç yapı (URL 6, 2016).
Ağır toprak damların olması aynı zamanda
zeminin iyi yapılmaması küçük sarsıntılarda
büyük hasarlara sebep olmaktadır. Kerpiç
malzemeli yapılarda hasarların oluşmaması
için tüm tedbirlerin alınması hem bina ömrü
hem de can kayıplarının olmaması için
önemli bir husustur.
ġekil 8. Deprem sonrası strüktür sorunu olan kerpiç yapı (URL 7, 2016).
İTÜ, proje kapsamında Şanlıurfa'da inşa
ettiği kerpiç yapılar üzerinde çeşitli
deneyler yapmayı ihmal etmemekle
beraber testten tam not alan kerpicin
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdfhttp://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdf
54 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü
Örneğinde
betonarme yapılara göre depreme daha
dayanıklı olduğu ortaya çıkmıştır. 8
şiddetindeki depremi kolayca sindirebilen
kerpiç yapıların, iyi bir mimari ve
mühendislik çalışması ile daha büyük
depremleri de kaldırabileceği
belirtilmektedir. Yıllardır kerpiç üzerinde
çalışmalar yapan Prof. Dr. Ruhi
Kafesçioğlu bu yapı malzemesinin
dayanıklılığı konusunda kerpicin depreme
karşı son derece dayanıklı bir malzeme
olduğunu ifade etmektedir.
Kerpiç yapılarda meydana gelen hasarlarda
duvarın düşey narinliğinin
(yükseklik/kalınlık oranının fazla olması,
duvarın yatay narinliğinin
(uzunluk/kalınlık oranı) fazla olması,
mesnetlenmemiş duvar uzunluğunun çok
olması, duvardaki boşlukların birbirine ve
köşelere yakın olması, kesişen duvarlar
arasındaki bağlantının zayıf olması,
döşeme ya da çatı kirişlerinin duvara iyi
bağlanmaması, çatı ya da döşemeyi
oluşturan yapı elemanlarının birbirine iyi
bağlanmaması, çatının oldukça ağır olması
ve işçiliğin zayıf olmasına dikkat
çekmektedir. Yapının depreme
mukavemeti iyi olmayan kerpiç yapılara
su-nemin yapmış olduğu hasarlar da
eklenince hem bina ömrü kısalmakta hem
de can kayıplarına neden olmaktadır
( Zamankhani ve Arun, 2006).
ġekil 9. Bina bağlantıları iyi yapılmamış zamanla
su-nem etkisiyle hasar görmüş kerpiç bir yapı.
ġekil 10. Yağmur suyu, bakımsızlık ve yatay yükler
etkisiyle yıkılmış kerpiç bir yapı.
Uğur HASBAY, Murat DAL | 55
2.Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü Kerpiç Yapılarındaki Su-Nem Hasarları
ġekil 11-12. Özdek Köyü’nden genel bir görünüm
Atmosferden yağış yoluyla gelen sular,
zeminden kapilarite yoluyla yükselen sular,
çatı, saçak ve oluklarda su-nem ile ilgili
gerekli detayların çözülemeyişi, ıslanmaya
karşı yeterli önlemlerin alınmaması,
donma-çözülme etkileri, bakımsızlık,
ilgisizlik, kötü kullanım nedeniyle su-nem
hasarları yapılarda sıklıkla görülmüştür
(Koçu, 2014).
Cephelere rüzgar etkisiyle düşen yağış
suları yapı malzemeleri üzerindeki
çatlaklardan veya boşluklardan içeri
girmekte iç mekan cephelerinde
nemlenmelere neden olmuştur. Su
emilmesi, rüzgar basıncı, yağmur
damlalarının kinetik enerjisi ve hava akımı
sayesinde gerçekleşir. Duvar yüzeyine
gelen su cephelerin ıslanmasına neden
olmaktadır. Bu da zamanla yapının ömrünü
kısaltmaktadır. Bütün bu faktörlerin
üzerine yapıya yönelik periyodik koruma
önlemlerinin alınmaması da yapı üzerinde
olumsuz bir etki yaratmaktadır.
ġekil 13. Yağış nedeni ile zamanla kerpiç malzeme
sıvası aşınmış ve yapı sağlamlılığı bozunmaya
başlamıştır.
ġekil 14. Yağmur suyu etkisiyle kerpiç yapının dış
56 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü
Örneğinde
sıva yüzeyi aşınmıştır. Dış cephede görsel çirkinlik
oluşmuştur.
ġekil 15. Yapıya periyodik bakım yapılmadığı için
kerpiç yapının sıva ve boyası dökülmüştür.
ġekil 16. Kapiler suyun yükselmesi sonucu kerpiç
yapının dış cephesinde duvar, sıva ve boya hasarları
meydana gelmiştir.
Su, kapilarite ile cephelerde kullanılan
malzemelerde hasara neden olmaktadır.
Zeminden yükselen su, içinde taşıdığı
tuzların cephe yüzeyinde buharlaşması
sonucunda dış yüzey sıvasının
dökülmesine, duvarların fiziksel ve
kimyasal yapısının bozunmasına neden
olmaktadır (Aydın, 2011).
ġekil 17. Çatıdan akan ve sıçrayan su nedeniyle
kerpiç yapıda hasarlar meydana gelmiştir.
Yapıların onarımı sırasında çatılarda,
cephelerde saçak ve oluklarda su ile ilgili
detaylar doğru olarak çözülmelidir.
Zeminde nem problemlerinin başlıca
kaynakları; zemin nemi ve sıçrama
sularıdır (Dal ve Yıldız, 2016).
ġekil 18. Dış cephe kaplaması yenilenmeyen ve
zamanla yağmur–rüzgar etkisiyle kerpiç yapıda
hasar görmüştür.
Uğur HASBAY, Murat DAL | 57
ġekil 20. Yağmur suları yanal duvarların dış
cephesinde kerpici aşındırmıştır.
Su, duvar malzemesi ile temas halinde
olduğu zaman malzemenin iç kısmına
taşınır. Emilen su, eğer buharlaşma gibi
mekanizmalarla dengelenemiyorsa,
yerçekimine rağmen gözenekli duvar
içinde yükselmeye devam eder. Islanmayı
engellemek için çatı sistemleri düzgün
olmalı aynı zamanda ıslanmaya yönelik
koruyucu ek malzemeler kullanılmalıdır.
Enerji maliyetlerini gidermek için ise su-
nem yalıtım malzemeleri kullanılmalıdır
(Aydın, 2011).
ġekil 19. Çatı detaylarının düzgün yapılmamasının
sonucu yağmur suları yanal duvarlarda hasar
meydana getirmiştir. Kerpiç yapının ömrü
kısalmıştır.
Bu sorunun ortadan kaldırmak için
çatıların kerpiç yapılarda biraz daha uzun
olması ve suyun yanal duvarlara akışının
engellenmesi gerekir. Ya da duvarları
koruyucu yalıtım oluşturabilecek
malzemeler kullanılmalıdır.
ġekil 21. Çatısız ve ağır toprak damlı yapıda kısa
sürede ciddi hasarlar meydana gelmiştir.
Yapılarda kullanılan malzemenin yanında
yapının deprem mukavemeti de göz önüne
alınarak planlanmalıdır.
58 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek Köyü
Örneğinde
ġekil 22. Rüzgar alan ve almayan cephelerde
yağmur suyu hasarları
Rüzgar alan cephede soyulmalar/aşınmalar
olurken rüzgar almayan cephelerde ilk
günkü gibi yapısını koruduğu görülmüştür.
Kerpiç duvarlarda kullanılan agregaların
çapı maksimum 45-50 mm kadardır.
Kerpiç içerisine katılan agregalar yörenin
ve kerpiç hammaddesinin alındığı bölge
özelliğine göre farklılıklar göstermektedir
(Koçu ve Korkmaz, ?).
İçinde şist ve ince kum tanecikleri bulunan
killerin su ile yoğrulduklarında
gösterdikleri plastiklik özelliği düşüktür.
TS 2514’e göre iyi bir kerpiç toprağının
yaklaşık % 40’ı 0.063mm lik elekten
geçmeli ve toprağın içinde çapı 3cm den
büyük taşlar bulunmamalıdır.
Yapıda kullanılacak kerpiç malzemede
incelenmesi gereken en önemli özellikler,
basınç mukavemeti, atmosfer etkilerine
karşı dayanıklılık ve sudaki çözülmedir.
TS 2514’de kerpicin ortalama basınç
dayanımı 1 N/mm², TS 537’ de çimento
katkılı kerpicin ise 1-2,1 N/mm² olması
gerektiği belirtilmiştir. Genelde kerpicin
basınç mukavemetini; kerpiç toprağının
cinsi, su miktarı, bitkisel katkı oranları,
kalıplama yöntemleri (sıkıştırma), kurutma
süresi, bağlayıcı olarak kullanılan madde
miktarı değiştirmektedir.
ġekil 23. Dış yüzeyde kullanılan iri agregalı kerpiç
duvardan bir görünüm (URL 8, 2016).
3. Sonuç ve Değerlendirme
Ülkemizde su-nem sorunlarından kaynaklanan pek çok yapısal hasarlar mevcuttur. Teknik
şartnamelere uygun olarak yapılmış kerpiç yapılar oldukça dayanıklıdır. Duvar öğesi blok ve
harcın toprak kökenli olması nedeniyle homojen bir kesit ve özellik gösteren kerpiç duvarlar,
yağmur ve don etkilerinden yeterince korunabilmiş ise moloz taş yığma yapı duvarlara oranla
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdf
Uğur HASBAY, Murat DAL | 59
daha dayanıklıdırlar. Kerpiç yapıların depremlerde moloz taşlı, çamur harçlı ve düz damlı
yapılardan daha sağlamdırlar. Ancak; kerpiç yapılar oluşturulurken göz önüne alınması
gereken hususlar vardır. Bu hususlara uyulduğu müddetçe hem yapının ömrü uzayacaktır hem
de diğer yapılara oranla daha sağlıklı olması mümkündür. Öncelikle yapının temel kısmı
beton harç kullanılarak taştan yapılmalıdır. Beton harç yerine çamur harç kullanılması
durumunda nem ve su etkisi temele büyük hasar vermektedir ve binanın dayanımını
azaltmaktadır. Temel çıkıldıktan sonra kullanılacak olan kerpiç malzeme kurallara uygun
olmalıdır. Kullanılan toprağın bağlayıcılık özelliği yüksek olmalı ve çok büyük agrega
içermemesi gerekmektedir. Derzlerin düzgün kesilmesi ve aralara kuşakların atılması
gerekmektedir. Yapının dış yüzeyinin su ve nem etkisinden kaçınmak için su-nem yalıtımı
yapılmalıdır. Yalıtım düzgün yapılırsa binanın dayanımında herhangi bir sorun yaşanmaz.
Özellikle çatıdan akan suların sıçraması ya da rüzgar etkisiyle yağışın dış yüzeylere etki
etmesi en büyük sorun olarak görülmektedir. Rüzgar alan cepheler ve rüzgar almayan
cepheler ile karşılaştırıldığında rüzgar alan cephede yağmur ile birlikte toprak olan dış sıvanın
döküldüğü görülmüştür. Rüzgar almayan cephede ise böyle bir durumun olmadığı sıvanın ilk
günkü gibi sağlam olduğu görülmüştür. Bu nedenle su-nem yalıtımının yapılması birçok
sorunu ortadan kaldıracaktır.
Kaynakça
Acun, S., Gürdal E., (2003). Yenilenebilir Bir Malzeme: Kerpiç ve Alçılı Kerpiç, Türkiye
Mühendislik Haberleri, 48 (427): 71-77, Ankara.
Akıncıtürk, N., (2003). Geçmişten-Günümüze Yapıda Toprak Malzeme Kullanımı, III.
Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu, Haziran , ss. 204-210, Eskişehir.
Arun G., Zamankhani, J.S. (2006). İran-Silakhor Depreminde Yığma Köy Yapılarının
Sismik Davranışı, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
Aydın E.S. (2011).Yapılarda Su Ve Nem Etkileri, Haliç Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü Mimarlık Anabilim Dalı Uluslararası Hakemli Akademik Sosyal Bilimleri
Dergisi, 1(1).
Binici ve ark.(2010). Kerpiç Yapılar Depreme Dayanıksız Mıdır? Avantajları ve
Dezavantajları Nelerdir? KSU Journal Of Engineering Sciences, 13(2).
Çamlıbel, N., (2000). Yapıların Taşıma Gücünün İyileştirilmesi, Birsen Yayınevi, ss. 258,
İstanbul.
Çelebi, R., (1979). Kerpiç Yapım Yöntemleri ve Kullanımı Üzerine Bir İnceleme,
Doçentlik Tezi, İDMMA, Mimarlık Bölümü, ss. 176, İstanbul.
60 | Kerpiç Yapılarda Görülen Su – Nem Hasarlarının Değerlendirilmesi; Tunceli İli Mazgirt İlçesi Özdek
Köyü Örneğinde
Çınar, K., Koçu N., Korkmaz S. Z., (2002). Yapı Malzemesi Olarak Kerpicin Konya
Evlerinde Kullanılması, İpek Yolu, 15 (171): 32-39, Konya.
Çiçek B. (2014). Çağdaş Bir Yapı Malzemesi Olarak Toprak, Selçuk Üniversitesi
Mimarlık Fakültesi-Konya “Sürdürülebilir Mimari Tasarımda Kerpiç Malzeme Kullanımı”
Paneli 16-18 Mayıs 2014.
Dal M., Yıldız Ö. (2016) . İnşaat Mühendisliği Uygulamalarında Su-Nem Kaynaklı
Hasarların Değerlendirilmesi, Bilim ve Gençlik Dergisi, 4(1).
Dal M., Yılmaz D. (2015). Su-Nemin Yapı Elemanlarına ve Yapı Konforuna Olumsuz
Etkileri, Int. J. Pure Appl.Sci. 1:89-99.
Eriç, M., Anıl, Ü., Çorapçıoğlu, K., (1980). Kerpiç Malzemenin Türkiye Koşullarında
Rasyonel Kullanımını Sağlamak Amacı ile Kalitesinin Yükseltilmesi Konusunda Bir
Araştırma, İ.D.G.S.A. Mimarlık Fakültesi, No:1, Mayıs, İstanbul.
Eriç, M., (1983). Eski Eserlerde Tahrip ve Koruma, Yapı, Sayı: 47, İstanbul.
Ersoy, H.Y., (2001). Kompozit Malzeme, Literatür Yayınları, No: 66, İstanbul.
Gürdal, E., Koçu N., (1999). Kerpiç ve Kerpiçte Eskime Yenileme Sorunları, Konya
Alaeddin Köşkü Örneği, Yapı, Sayı:142, ss. 78-82, İstanbul.
Işık, B., (2000). Türkiye’de Kerpiç Yapı Kültürü ve Alçı İle Stabilize Edilen Kerpiç-Alker
Yapılar, III. Ulusal Alçı Kongresi, Bildiriler, 1-2 Kasım, ss. 3-25, Ankara.
Kafesçioğlu, R., Gürdal, E., (1985). Çağdaş Yapı Malzemesi, Alker, İTÜ, ss. 40, İstanbul.
Kafesçioğlu, R., Toydemir, N., Gürdal., E., Özüer, B., (1980). Yapı Malzemesi Olarak
Kerpicin Alçı İle Stabilizasyonu, TÜBİTAK, MAG-505., No:87, İstanbul.
Koçu N. (2012). Sürdürülebilir Malzeme Bağlamında “Kerpiç” ve Çatı- Cephe
Uygulamaları (Konya-Çavuş Kasabası Örneği), 6. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 12 –
13 Nisan 2012 Uludağ Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi - Görükle
Kampüsü, Bursa.
Koçu N.(2014). Konya Çevresindeki Selçuklu Dönemi Tarihi Yapılarının Çatı ve
Cephelerinde Su - Nem Etkilerinin Araştırılması, 7. Ulusal Çatı & Cephe Sempozyumu 3–
4 Nisan 2014 Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş, İstanbul.
Koçu N. Korkmaz Z. (?). Kerpiç Malzeme İle Üretilen Yapılarda Deprem Etkilerinin
Tespiti, file:///C:/Users/aidata/Downloads/KO%C3%87U,%20KORKMAZ.pdf, Erişim
Tarihi: 10.05.2016
Kuşaslan D. (2002). Yapıda Durabilite ve Hasar Analizi, Alçılı Kerpiç Yapı Örneği
Üzerinde İncelenmesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans
Tezi, İstanbul.
Uğur HASBAY, Murat DAL | 61
Özcan E. (2005). Konut Sektöründe Hafif Çelik ve Alker Yapım Teknolojilerinin Birlikte
Kullanılabilirliği, https://polen.itu.edu.tr/handle/11527/8620
Reman, O., (2002). Toprağın Bağlayıcı ve Diğer Katkı Malzemeleri ile Kullanımı Üzerine
Bir Araştırma, I.Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi ve Sergisi, TMMOB. Mimarlar Odası
İstanbul Büyükkent Şubesi, Kongre Bildirileri-I, ss. 208-223, 9-11 Ekim, İstanbul.
Toydemir, N., Gürdal E., Tanaçan L., (2000). Yapı Elemanı Tasarımında Malzeme,
Literatür Yayıncılık, Birinci Baskı, İstanbul.
URL 1, 2016, http://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-
ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.html, Erişim tarihi: 09.05.2016.
URL 2, 2016, http://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-
ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.html, Erişim tarihi: 11.05.2016.
URL 3, 2016, http://saqrfai.blogspot.com.tr/, Erişim tarihi: 07.05.2016.
URL 4, 016,
http://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2015/02/150209_vert_tra_bilinmeyen_mimari
URL 5, 2016,
https://www.google.com.tr/search?q=yemende+kerpi%C3%A7+g%C3%B6kdelenler&esp
v=2&biw=1920&bih=947&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0kK_s0dvM
AhXoJJoKHTiZAksQ_AUIBigBi, Erişim tarihi: 10.05.2016.
URL 6, 2016,
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdf,
Erişim tarihi: 12.05.2016.
URL 7, 2016,
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdf,
Erişim tarihi: 10.05.2016.
URL 8, 2016,
http://www.yapkat.com/images/Malzeme/Dosya/41823977231979422222375869.pdf,
Erişim tarihi: 15.05.2016.
http://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.htmlhttp://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.htmlhttp://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.htmlhttp://docplayer.biz.tr/2544612-Surdurulebilir-malzeme-baglaminda-kerpic-ve-cati-cephe-uygulamalari-konya-cavus-kasabasi-ornegi.htmlhttp://saqrfai.blogspot.com.tr/http://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2015/02/150209_vert_tra_bilinmeyen_mimarihttps://www.google.com.tr/search?q=yemende+kerpi%C3%A7+g%C3%B6kdelenler&espv=2&biw=1920&bih=947&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0kK_s0dvMAhXoJJoKHTiZAksQ_AUIBigBihttps://www.google.com.tr/search?q=yemende+kerpi%C3%A7+g%C3%B6kdelenler&espv=2&biw=1920&bih=947&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0kK_s0dvMAhXoJJoKHTiZAksQ_AUIBigBihttps://www.google.com.tr/search?q=yemende+kerpi%C3%A7+g%C3%B6kdelenler&espv=2&biw=1920&bih=947&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwj0kK_s0dvMAhXoJJoKHTiZAksQ_AUIBigBi