Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
DOCUMENT RESUME
ED 294 441 FL 017 373
AUTHOR Rwanika, Mwisha; And OthersTITLE Ciluba. Livre du formateur (Ciluba. Teacher's
Manual).INSTITUTION Peace Corps, Bukavu (Zaire). Teaching Center.PUB DATE May 86NOTE 192p.PUB TYPE Guides Classroom Use - Guides (For Teachers) (052)LANGUAGE French; Ciluba
EDRS PRICE MF01/PC08 Plus Postage.DESCRIPTORS *Communicative Competence (Languages); Course
Content; *Cultural Education; Developing Nations;Foreign Countries; Grammar; *Intensive LanguageCourses; Oral Language; Proverbs; Second LanguageInstruction; Teaching Guides; Uncommonly TaughtLanguages; Vocabulary Development; VoluntaryAgencies
IDENTIFIERS *Ciluba; Peace Corps
ABSTRACTThe teacher's manual for Peace Corps volunteer
language training in Ciluba is designed for introductory orallanguage instruction. It is intended to assist trainees infunctioning in the language within at least 6 weeks, and to transmitcultural information about the host country through linguisticstructures, texts, and discussion topics. It contains 20 lessonsconsisting of grammar exercises, expressions, stories, passages,appropriate vocabulary, and proverbs. Contents are entirely in Frenchand Ciluba. (MSS)
***********************************************************************Reproductions supplied by EDRS are the best tYat can be made
from the original document.***********************************************************************
CENTRE DR FORMATION DUCORPS DR LA PAIX
BUK AVU
C ILUBA
LIVRE DU FORMATEURMai 1986. ,i.
". 0 3
PREFACEWV. .11 AIM. IMMO
Le present manuel est une reforte dc l'anci(=n. I1 t.st ne
des remarques formulecs per nos formateurs ut m. stagiaires qui
l'ont utilise pen.!.ant riusieurs stages. il a con -,;u pour repondre
aux objectify suivants
1. Transmettre ,fficacem.nt un_ ncuvelle langu, a un stagiaire moyen.
la langue a AlseiE;ner est la langue ,earl;u.
2. Permettrc aux st-.,giaires de fonctionner thins langue apres un
delai d'au moins six semainos.
3. Transmettre in clature du pays hote a travers lus structures, les
textes et les sujets ch. discussions.
Ce manuel est complete par des lecons "speciales" constituees
essentiellement d'exercices dc grammaire, de contes, de textos et
de vocabulaire techniqus en rapport avec chaque programme, et de
proverbes.
En pratique, ce manuel reste ouvcrt a l'adaptation aux
differents niveaux des stagiaires.
Ce travail est le fruit d'un effort indivis de plusieurs
personnes. Quit nous soit permis du lour dire un mot : mcrci.
Lux c'est le staff dirigeant : Brad Favor, Kayego Bwaratsi
et Charles HLndrix pour la conception et 1: financement du projet ;
c'est Rwanika Lwisha nolzr l'orientation c'est enfin pour la redaction :
Mwantuali Epoka et Tamaru Surandi (Lingala), Tembue Zcmbele et Tshiteya
Tshikala (ciluba), Amani Halyamuntu ct iorisho Mali Aishe (Swahili),
Musambi Mayele ct havinga (Kikongo), Usungo UlunguKinyamba
(Otetela).
Puissc lcur tr avail atteindre 1Ps buts vises. Aux utilisateurs
du present manuel, egaiLm,.:nt t:n mot : vos rennarques seront toujours les
bienvenueo.
Pour la Coordination de Langues,
RWANIKA Mwisha
BUKASA Kalonji
MWANTUALI Epoka
Ce mercredi, 21 mai 1986.
DILONGESHA DIA KUMPALA
1. Ecrivez au tableau i 4 tlig,Donnes-en le sene en-serrant la maili cheque stagiaire, dites cheque fois t
1°12.
2. Verifies la comprehension en sollicitantla salutation de la part de chequestagiaire (n'insistez pas sur lairononciation).
3. Travaillez le mot :Le formateur donne le modele deprononciation.
4. Ajoutez le nom du stagiaire
5. (iaque stagiaire repete cette formule(moyo) avec le nom d'us autre stagiaire.
6. Sollioitez la formule ..et repondez y par t
7. Verifies la comprehension de Ee mo oen disant moyo a cheque stagia e*
J2Z2.1
41.22:2.42r8
mo 0WitaoPau3.
8. Travailles s .. H Ee m°""1.Les stagiaires se sapient.
9. Faites l'echange de salutation avee unstagiaire et presentet en mettant unpoint d'interrogation (?) autableau : IPIP
10. Travaillez : **
11. Sollicitsz l'expression p ..et montrez beaucoup d'egthousiasmoen repondant par 8
0.
12. Verifies la comprehension et travaillez.
Malu kayji 9
Mal,..1 2ca i
Malu ka i ?
Malu mimpa
13. Montrez aux stagiaires que cette expres.sion est dite aussi 1 Malu bimpa.
14. Travailles
h0,
Malu bimpa
5
D.I 2.
15. En sollicitant la question :
de la part des stagiaires, al-ternez les reponses :
16. Introduisez, avec moins d'enthousiasmela phrase :en reponse a la question :
Malu kayi
tia.1.ubiLIL1 a et Maltukliim as
Malu bimakakese.Malu kayi ?
17. Travaillez : Malu bimpa/mimpa kakese
18. ndez aux stagiaires de fairehange suivant :
19. Avec un stagiaire, faites cetechange, (comm'ncez par lesaluer) :
200 Apres cet echange et immediatementapres malu bimpe (kakese), en-chafnez avec :
StA moyoStB : Ee moyoStB Malu kayi ?
Malu bimpa/mimpe (kakese)
Fcrm. : Steve
3t- ESEaEllSt. Malu kayi ?
Form. : Malu bimpe (kakese)
Amu wewe.tmliiiemawar..
21. Donnez le sens de : Amu wewepar le geste de la main.
22. Travaillez amu wewe en le reliant a : Mali bimpe.
23. Reprenez l'echange appris jusqu'iciet ajoutez : Ndi bimpeMontrez plus d'enthousiasme quand vousintroduisez cette structure.
24. i;xpliquez Ndi bimpe et verifiez lacomprehension.
Travaillez :Montrez moins d'enthousiasme quandvous introduisez la structureet travaillez-la.
6
Ndi, bimpe
Ndi bimpe kakese.
D.I
26. Demandez aux stagiaires de fairecet echange
27. Ecrivez votre nom au tableau etdites :
3.
St.A my°St.B : Be moyoSt.B Malu kayi ?St.A Malu bimpa (kakese) amu weweSt.B Ndi bimpe.
28. Verifiez la comprehension si chaquestagiaire peut essayer de repeterl'expression :en y ajoutant on propre nom.(N/insistez pas sur la prononciation).
29. TravailIez :Insistez sur la prononciation du nau besoin exagerez cett3 prononcia-tion pour montrer son importancedans la structure.
Dina dianyi nTshiteyra
Dina dianyi
dina diani n
30. in designant un stagiaire dites : dina dieba n
....m....
31. Verifiez la comprehension et travaillezl'expression : dina dioba nweal/
32. Marquez un point d'interrogation (?) autableau et dites : ......Insistez aussi sur la prononciationde ns7
dina dieba nnoallyi ?
33. Verifiez la comprehension et travaillezla question : Dina aieba nnanyi ?
34. Posez la question : qina dieba ?a chaque stagiaire et qu'ils repondent : dina dianyi n
....y...ammarabamarNrauw.aa.JJIMI.M
35. Demandez aux stagiaires de se poser lameme question et d'y repondre : ......, St.A. : dina dieba nnganyi ?
St.B dina dianyi n
)6. Apris cet exercice (35)1 profitez dela derniere reponse :pour introduire :en indiquant le stagiaire en question.Presentez cette structure avec un boncontact visuel et des gestes appropries.
dina dianyidine dienda n411/ ARDEN
10 7
37. Verifiez la comprehension ettravaillez :
D.I
38. Posez la question :
au stagiaire A en indiquant lestagiaire B.
39. DemEndez aux stagiaires de se poser laquestion :
40. Le formateur presente tout le dialogueseul (1)
joue le r8le de J. et un autre stagi-aire joue le role de B (2)Demandez aux stagiaires de faire cet&change (3) : St.A :
St.BSt.B :St.A :St.BSt .:+. :
St.B :St.BSt.A :St.B :St.A
41. En vous servant de quelques noms depersonnes du Centre introduisez :et dites :
Verifiez la comprehension si chaquestagiaire peut dire :
43. Travaillez:
44. Drill de substitution sim le
Ndi muena ZaireNdi muena Amerika
1. frika2. France3. Kasai4. Texas5. EiT6. Shaba7. Floride8. Kivu9. Amerika10. MY77-
diva dienda
dine diz;nda nnearld ?
?
moyomoyo
kalu kayi ?Malu bimpe, amu weweNdi bimpe (kakese)Dina dieba nrianyi 2Dina dianyiDina dieba nnganyi ?Dina dianyiDina dienda nnganyi 2Dina dienda n
muenaNdi muena Zaire
Ndi muena Amerika.
Ndi muenaOMMINO101.411.1.111.1111111=11.1111
- Ndi muena zrika- Ndi muena France- Ndi muena Kasai- Ndi muena Texas- Ndi muena logo- Ndi muena Shaba- Ndi muena 717ade- Ndi muena Kivu- Ndi muena Amerika- Ndi muena 17117--
" r, 8
5.
45. En indiquant un stagiaire, dites : Udi muena Amerika
46. Verifiez la comprehension ettravaillez : OOOOO .502.09,20020iL OOOOOOOO
47. Drill de subLtitution sim le
Udi muena ZaireUdi muena Amerika
Udi muena Amerika
1. hfrika - Udi muena Afrika2. France - Udi muena 7177nce3. Kasai - Udi muena Kasai4. Texas - Udi muena Texas5. 22ga - Udi muena Mo.6. Shaba - Udi muena Shaba7. Floride - Udi muena Floride8. Kivu - Udi muena MI9. Amerika - Udi muena Amerika=1......10. Zaire - Udi muena Zaire
48. Presentez : Udi muenaarifztniExpliquez en mettant un point d'in-terrogation au tableau.
49. Verifiez la comprehension et travaillezla question.
50. Demandez aux stagiaires de se posercette question et d'y repondre.
51. En indiquant un stagiaire, introduisezla 3ene personne : adi muena Amerika
52. Verifiez la comprehension et travaillez.. adi muena
53. Demandez aux stagiaires de faire uncontraste entre la 2eme et is3emB personne : udi muena adi muena
54. Presentez le mot : Muloutien prenant la place d'un stagiaire,dites :
55. Verifiez is comprehension et travailleze
.11
D.I 6.
56. Posez cette serie des questionset demandez aux stagiaires dese les poser : - Ndi muena nganyi ?
udi muena nganyi ?
- udi muena nganyi ?
57. Par opposition, presentez etexpliquez MulonZeshi
58. Verifiez la comprehension et travaillez..
59. Demandez aux stagiaires de fairel'exorcice suivant : ElLaalaul, udi mulongeshi
udi muloui, 21121119alleit
60. En vous indiquant vous -memo et enindiquant chaque stagiaire, puispour faire ressortir le contraste,en indiquant un objet et ou unanimal, presentez :
61. Verifiez la comprehension et travaillezen rattachant Muntu aux trois premirespersonnes du singulier du verbe gtre :
62. Mettez le signe lh au tableau, eten vous servant d'un croquis ou d'unephoto d'un homme, presentez
Muntu
Ndi muntuUdi muntuUdi muntu
Muntu mulume
63. Travaillez : Muntu mulume
64. De la mgme maniere que la note 62presentez et travaillez : Muntu mukaji
N.B. : Mottre le signe ) autableau.
65. Demandez aux stagiaires do faire lapratique de ces deux mots en se servantde trois premieres personnesduverbe gtre : Ndi muntu mulume
Udi muntu mukajiUdi muntu mulume.
10
D.I 7.
66. En vous servant d'une alliance, d'uncroquis ou d'une photo de mariage,presentez : Musela
67. Verifiez la comprehension et travaillez.
68. Presentez et expliquez par oppositionle mot :(Ausela mujika)
Mujika
69. Demandez aux stagiaires de pratiquermujika et mu_ sela en se servant des3 premieres personnes du singulierdu verbe etre : Ndi mujika
Udi musela/mujikaadi mujika/musela
70. Drill - substitution complexe
1. Udi2. tilueilc.tAwanjo-c3. Udi4. Mulongi5. Mulongeshi -6. Ndi
Musela8. Mu ika9. Muntu muluma
10. lidai
di11. U12. Muntu mukali13. Musela
Ndi muena ZaireNdi muena Amerika
Udi muena Amerika
71. Presentez la question :
Udi muena kfrikaUdi muena hfrikaUdi mulongiUdi mulongeshiNdi h.alongeshiNdi muselaNdi mujika
- Ndi muntu mulumaadi muntu muluma-r-rudl muntu muluma
- Udi muntu mukajiUdi musela
72. Verifiez la comprehension ettravaillez.
73. Sollicitez la meme question :et repondez-y par l'affirmatif
74. Verifiez la comprehension ettravaillez Eyowa.
Reagan e la anyi ?
Reaanadinusclaani ?Iowa, Reagan udi musela.
75. Demandez aux stagiaires dc repondre af-firmativement a ces questions et dese les poser ensuite : Ndi mujika/musela anyi ?
Udi mulongi/mulongeshi anyi- Udi muena Texas/Kasai anyi ?
D.I 8.
76. Faites reneter individuellement laquestion Udi. anyi ? et, audernier stagiaire, sollicitez la merequestion et repondez-y en secouantnegativement la tete : Tshiena to.
77. Verifiez la comprehension et travaillez.
78. Drill de substitution simple
Tshiena muena Zaire toTshiena muena Togo to.
1. Mulongi Tshiena mulongi to2. Mulongeshi - Tshiena mulongeshi to3. Muntu mulume - Tshiena muntu mulume to4. Muntu mukaji - Tshiena muntu mukaji to5. Muena France - Tshiena muena France to6. Muena Zaire - Tshiena muena Zaire to
79. Demandez aux stagiaires de repondrea ces questions :
80. Demandez aux stagiaires de se poserles mimes questions.
Udi muena Kasai anyi ?Udi mujika/musela anyi ?Udi mulongeshi anyi ?
81. Faites repeter individuellement laquestion Ndi anyi 7, puis audernier stagiaire, sollicitez la memequestion et repondez-y par : ..... Kuena e.. to.
82. Verifiez la comprehension et travaillez.
83. Drill - Substitution simple
Kuena muena Amerika toKuena mulongi to
1. Muntu mukaji Kuena muntu mukaji to2. Mulongeshi - Kuena mulongeshi, to3. Muena Zaire Kuena muena Zaire to4. Muntu muluma Kuena muntu muluma to5. Mujika - Kuena mmjika to63 Musela Kuena musela to
84. Demandez aux stagiaires de repondreaux questions suivantes
12
Ndi mulongi anyi ?- Ndi muena Amerika anyi ?
Ndi muntu mukaji/muluma anyi ?Ndi mujika/musela anyi ?
D.I
85. Faites repeter individuellement laquestion :puis, sollicitez la meme questionet repondez-y par :
86. Verifiez la comprehension ettravaillez la reponse
87. Posez ces questions aux stagiaires
88. Drill - Substitution complexe
Tshiena muena Gabon toKuena muena Gabon toKuena mu ika to
1. Kena2. Muena France3. Kuena4. Mulongi5. Muena Amerika6. Kena7. Mulongeshi8. Tshiena9. Kuena10. Musela
9.
Reagan Udi mujika anyi ?
Reagan kena mujika to.
- Jane Fonda Udi muntu mulameanyi ?
- Frank Sinatra Udi muenaKenya anyi ?
- Batman Udi musela anyi ?Clarck Kent Udi muena Afrikaanyi ?
- Brad Udi mulongeshi anyi ?- Tina Turner Udi muena Zaire
anyi ?
4
- Kena inujika to- Kena muena France to- Kuena muena France to- Kuena mulongi to
Kuena muena Amerika to- Kena muena Amerika to
Kena mulongeshi to- Tshiena mulongeshi to- Kuena mulongeshi to
Kuena musela to
$9. Drill de transformation
Ndi mu kalasaTshiena mu5elat
1. Udi muntu mukaji2. Ndi toi79L
3. Udi mujika4. Ndi muena France5. Udi mulongeshi6. Udi muntu mukaji
to.
Kena muntu mukaji toTshiena mulongi touena muiLkci. to
Tshiena muena FranceKuena mulongeshi toKena muntu mukaji to
90. Selon le stage, presentez :
a. En citant le nom de l'infirmier(e)du stage :
b. En citant le nom du coordinateurtechnique du stage et au besoincelui d'un stagiaire de la classe
13
Munganga
Muena malu a mubidiMuena malu a mishipa
D.I 10.
91. Verifiez la comprehension ettravaillez chacune de ces expres-sions selon le cas.
92. Dialogue recapitulatif.
Muena malu a madimiMuena malu a bumun iMuena malu a mpokoloMuena malu a mbulubuluMuena maluajmats
A. moyoB. Ee, moyoB. Malu kayi ?A. Malu mimpe amu weweB. Ndi bimpe (kakese)B. Dina dieba nnganyi ?A. Dina dianyi nB. Udi muena nganyi ?A. Ndi muena AmerikaB. Udi mulongeshi anyi ?A. Tshiena mulongeshi to, ndi mulongi.B. Waya bimpe.A. Washala bimpe.
N.B. = Partant du dialogue ci-dessusenseignez waya bimpa etwashala bimpa
93 Exercice recapitulatif :Exigez 2 formes de reponse (af-firmative et negative)
EXERCICES
Ndi mulongi anyi ?Udi mulongeshi anyi ?Mobutu adi muena Amerika anyi ?Michael Jackson udi muntumukaji anyi ?Ndi munganga anyi ?Udi muntu muluma/muntu mukajianyi ?
1. Les stagiaires preparent un dialogue similaire a celui qui seLtrouve audebut de la premiere leceot de leur livre. Its le presentent deuxa deux devant la classe.
2. Its imaginent une situation oil deux amis, un americain et un zairoisrencontrent un autre americain, inconnu de deux amis. L'americain neparle pas Tshiluba et le Zairois ne pas Anglais. L'americain qui estami au zairois fera l'interprete. Le role du zairois peut tre jouepar un autre stagiaire qui, lui, posera des questions au sujet del'autre americain. (Exemple : son nom, sa provenance etc.).
14
D.I 11.
L'americain ami au zairois posera ces questions en anglais a soncompatriote et traduira les reponses pour son ami zairois.
La scene se jouera devant la classe.
N.B. : - Le formateur doit se limiter au vocabulaire de la premierelecon et aux structures de cello -ci.
- Il doit a tout prix eviter l'empioi de nouveau mots etde nouvelaes structures.
15
DILONGESHA DIBIDI
1, Revisez la formule de salutationet la presentation par une drama-tisation :
N.B. : Pour faire passer le dialogueci-dessus, it suffit de mettrele schema ci-apres au tableauet de demander aux stagiairesd'utiliser les mots-cles yfigurant
. 2. En designant la salle de classe,p-esentez :puis, travaillez.
3. En montrant par un geste que vous etesdans la classe, presentez :
4. 116rifiez la comprehension et travaillez.
5. Suggerez d'aittres places telles queAfrika, Zaire, Kizyt.ti Buravu, Centre,
demandez aux stagiaires de pratiquer laproposition mu dans une phrase
16
12.
A. MoyoB. Ee moyoA. Malu kayi ?B. Malu mimpa, amu wewa ?A. Ndi bimpa. Dina diea. nngeny'B. Dina dianyi nA. Udi muena nganyi ?B. Ndi muena Amerika.A. Udi mulongeshi anyi ?B. Tshiena mulongeshi to ; ndi
mulongi, Kayego udi mulongeshianyi ?
A. Kayego kena mulongeshi to. Ndimulongeshi anyi ?
B. Kuena mulongeshi to, udi mulong4.Waya bimpa.
A. Washala bimpa.
A. MoyoB.
A.
8.1mblin:wa
B. ----,A.B.
A. muena ?
B. .
A. mul 4geshi ?B. to ; .
A. Kayego to. Ndi mulon-geshi ------?
B. to, . Wayaai
Kalasa
Ndi mu kalasa
Ndi mu Jifrf.ka
Udi mu ZaireUdi mu Kivuetc.
6. Demandez aux stagiaires de se poserles questions :
7. Drill de substitution complexe
Ndi mu ZaireUdi mu ZaireUdi mu Bukavu
1. Ndi - Ndi mu Bukavu2. Afrika - Ndi mu hfrika3. Udi - Udi mu Afrika4. Centre - udi mu Centre5. Udi - Udi mu Centre6. rifre - Udi mu Zaire7. Ndi - Ndi mu Zaire8. Bukavu - Ndi mu Bukavu9. Kalasa - Ndi mu kalasa
- Ndi mu Bukavu anyi ?- Udi mu hfrika anti ?- Ndi mu kalasa anyi ?
8. Reprenez la structure ndi mu Zaire etajoutez la question en mettant un pointd'interrogation au tableau : Udi penyi ?
Verifiez la comprehension ettravaillez la question.
9. Les stagiaires pratiquent la questionet y repondent A. Udi penyi ?
B. Ndi mu ZaireA. Udi penyi ?B. Udi mu AfrikaA. Ndi penyi ?B. Udi mu Bukavu.
10. Reprenez avec indication ndi...,udi..., ndi mu Bukavu avec gesteindiquant l'ensemble de la classe,pr6sentez :
Verifiez la comprehension et invitezles stagiaires a reprendre la struc-ture avec geste.
Tudi mu Zaire
11. Travaillez la structure Tudi mu Zaire
12. Posez la questionet demandez aux stagiaires de se poserla mgme question et d'y repondre.
13. En vous servant du tudi, pr'sentez lepluriel de la classe mu/ba.
Verifiez la comprehension et travaillez.
Tudi penyi ?
Tudi bantu.17
14. Ajcutez balume et bakaji ettravaillez
15. Exercice de transformation :
singulier - pluriel
ndi muntundi mulongi -
ndi mulongeshindi muena Amerika -ndi muntu mukaji -ndi muntu muluma -
ndi musela -
ndi mujika
ONO
Selon le stage
(a) ndi muena malu a mishipa -(b) ndi muena malu a mubidi -(c) ndi muena malu a mpokolo -
(d) ndi muena malu a bumunyi -
(e) ndi muena malu a ngomba -
(f) ndi muena malu a mbulubulu -
ndi munganga
(N.B. : Expliquez l'exception dansba munganga)
16. Dites en vous indiquant ndi mulongeshiet avec un geste, presentez nudi :
17. Demandez aux stagiaires de faire desphrases salon ce modele
18. Drill de substitution simple
Tudi bantu balumeTudi bantu bakak
tudi bantutudi balongitudi balongeshitudi bena Amerikatudi bantu bakajitudi bantu balumatudi baselatudi bajika
tudi bena malu a mishipatudi bena malu a mubiditudi bena malu a mpokolotudi bena malu a bumunyitudi bena malu a ngombatudi bena malu a mbulubulutudi bamunganga
Nudi balongi
Ndi muena AmerikaNudi bena AmerikaNdi mulongi Nudi balon iNdi mulaire Nudi mu zaire
Nudi bena AmerikaNudi balongi
1. Balonseshi - Nudi balongeshi2. Bena Zaire - Nudi bena Zaire3. Bantu bakaji - Nudi bantu bakaji4. Bantu balume - Nudi bantu balume
5. Liar/EL Nudi balongi6. Bona Amerika - Nudi bena Amerika
19. Isolez un groupe des stagiaires et presentezen les designant Badi balongiVerifiez la comprehension et travaillez.
18
D.II
20. a) Les stagiaires pratiquent badi enrepondant aux questions
p 21.
p
b) En se servant des noms, les stagiairesconstruisent des phrases :
Drill de transformation
udi mu kalasabadi mu kalasa
1. udi mu Zaire2. udi mu Bukavu3. udi mulongi4. udi mu Afrika5. udi muena Amerika6. udi mulongeshi7. udi muena Zaire8. udi mu kalasa
15.
- Badi penyi ?- tadi balongi anyi ?- Badi bena Amerika anyi
- Steve ne Paul badi mu kalasaWilletne-Tom badi bena Amerika
badi mu 'Loire- Badi mu Bukavu- badi balongi- badi mu ;drika- badi bena Amerika
badi balongeshi- badi bena Zaire- badi mu kalasa
22. Posez ces questions aux stagiaires
23. Ecrivez au tableau et expliquezl'infinitif kulonga en mimantl'acte d'etudier, presentez
24. Apres avoir travaille ces phrases,ecrivez les 3 premieres personnes dusingulier du verbe kulonga au tableauen insistant sur le fait que n+1 = nd
25. En vous adressant a un stagiaire,ditespuis, marquez un point d'interrogation811 tableau et presentez
Verifiez la comprehension, puis sol-licitez la mgme question etrepondez-y par :Travaillez la question et la rLponse.
Nudi balongi anyi ?- Tshiteya ne Bukasa badi muCentre anyi ?
- Mulowayi ne Tembue, tudibalongeshi anyi ?
- Karen ne Tom, nudi benaAmerika anyi ?Balongi badi mu kalasa anyi ?
- Bena Amerika badi mu Bukavuanyi ?
Ndi ndonga Tshiluba.
Ndi ndonga TshilubaUdi ulonga TshilubaUdi ialon a Tshiluba
Udi ulonga Tshiluba
UdiulaELani?
Ndi ndonga Tshiluba ne Francais
19
D.II
27. raites faire 1,extension en posantce genre de questions :
28. Presentez et expliquez le verbekulongesha par opposition au verbekulon a : udi mulongi, udi ulongashiluba
16.
(nom) udi ulonga tshinyi ?- udi ulonga Tshiluba ne Francais anyi- udi ulonga Tshiluba ne Francais
penyi ?
29. Demandez aux stagiaires de faire unenarration basee sur ce modele.Amenez-les a utiliser toutes les3 personnes du singulier desverbes kuloma et kulongesha
30. Avec des mimiques, presentez leverbepuis dans la phrase
31. Ecrivez la conjugaison des 3 premierespersonnes du verse kulala an tableau ...
32. Pour pratiquer ce verbe, posez desquestions telles que :
33. En citant quelques langues tellesque Anglais, Franpis,, Tshiluba,Espagnol etc., presentez le mot
34. Verifiez la comprehension et travaillez.
35. Presentez, avec mimique
Ndi mulongeshi, ndi ndongeshaTshiluba.
ndi mulongi, ndi ndonga Tshilubaudi mulongeshi, udi ulongeshaTshilubaudr i mulongi, udi ulonga .udi mulongeshi, udi ulongesha
KulalaNdi ndala
Ndi ndalaudi ulalaudi ulala
Udi ulala mu Centre anyi ?- Directeur udi ulala penyi ?
Udi ulala bimpa mu Centre anyi ?- etc,
Nuakulu
NcH.
36. Verifiez la comprehension et travnille7en insistant sur _gra:
20
D.II
37. Presentez ensuite la conjugsison des3 fremieres personnes du singulierdu verbe kuakula
(N.B. : U suivi d'une voyelle deviantw en position initiale
udi wakulaUdi wakula)
38. Posez cette eerie des questions
39. Drill - Substitution complexe
nfli ndonga Tshilubandi ndonga Fran aisndi ndongesha rancais
Udi2. wakula 1.3. u- ,'4. itlongeslia
5. Tshiluba6.
7. na4,8. 1,1 ongesha
9. AU.10. mu Centre11. ila3M.12. =.13. ndi
17.
Ndi ngakulaUdi wakulaUdi wakula
Udi wakula Anglais bimpa anyi?- udi wakula muakulu kayi muCentre ?
- udi wakula Tshiluba penyi ?- udi wakula Tshiluba ne nganyi?- Reagan Udi wakula muakulu kayimu Congres ?
- udi wakula Tshiluba ne mulon-geshi anyi ?
- Ndi ngakula muakulu kAYi mukalasa ?
Udi Ulongesha FrancaisT."' .udt wakula Francais
- udi 7611717 Francais- la ulongesha Francais- udi ulongesha Tshiluba- udi ulonga Tsh=7---- all ndonga Tshiluba- ndi ndongesha Tshiluba- AdiAlongesha Tshiluba- Uli Ulongesha Tshiluba mu Centre- i)di Ulala mu Centre- iohn Adi Ulal- mu Centro- ALndala mu Centre
40. Avec un mairiel annroprie,presentez :
41. Verifiez la coMprehension et travaillez.
42. Ecrivez la canjugaison des 3 premierespersonnes du pingulier du verbe kudiaau tableau
Ndi ndia
ndi ndiaudi udiaUdi adjs.
21
43. Pr4sentez avec un gesteapproprie
44. Verifiez la comprehension et travaillez.
45. Ecrivez la conjugaison des 3 premierespersonnes du singulier du verbekunua au tableau
46. Avec mimique, presentez :
47. Verifiez la comprehension et travaillez.
48. Ecrivez la conjugaison des 3 premieresperaonnes du singulier du verbekunzu
49. Drill - Substitution complexe
ndi nnaya ping-pongndi nnaya Karteiidiunaya Karte
1. basket -2. mu centre -3. John -4. Adia Humberger -5. p..Li. -6. nnua Kafe -7. 241.. .-
8. Primus ...
9. mu ville -
18.
Ndi nnua kale
Ndi nnuaudi unuaAd/ unua
Ndi nnaya ping-Tong
ndi nnaya
4AL.4212a,udi unaya
udi Anaya basketudi Anaya basket mu CentreJohn udi Maya basket mu CentreJohn udi Adia Humberger mu Centrendi ndia Humberger mu dentrendi nnua Kafe mu Centrevii unua Kafe mu Centreudi unua Primus mu Centreudi unua Primus mu ville
50. Presentez et expliquez le mottshidiilu dans ce contexte .........
51. Verifiez la comprehension ettravaillez.
52. Avec une petite demonstration,presentez
53. Verifiez la comprehension, travaillezpuis, pratiquez
22
Mu Centre, ndi ndonga Tshilubrmu kalasa, ndi ndia mutshidiilu.
Ndi nja Reaggae
udi ujaudi Aja
54.
55. Verifiez la comprehension ettravaillez.
56. Faites repeter individuellement leestructures ci-apres
57. Presentez immediatement laquestion
58. Travaillez la question udi wenzatshinyi mu bar puis sollicitez-laet repondez par
59. Posez cette eerie des questionsaux stagiaires
60. Ecrivez la conjugaison des 3 premierespersonnes du singulier du verbekuenza au tableau
61. Demandez aux stagiaires de se poserdes questions avec kuenza.
62. Ecrivez le verbe kusua au tableauet dessinez un co717C5) etdites :
63. Verifiez la comprehension ettravaillez.
19.
Tshibambalu :
Mu Centre, ndi ndonga Tshilubamu kalasa, ndi ndia mu tshi-diilu, ndi ndala mu tshibambalu
Ndi ndia mu tshidiiluNdi ndala mu tshibambaluNdi ndonga mu kalasa
- Ndi nnua Primus mu bar- Ndi nja Reggae mu bar
udi wenza tshinyi mu bar 2
Pidi nnua/nja mu bar.
- udi wenza tshinyi mu kalasa ?- John udi wenza tshinyi mu
tshibambaluNdi ngenza tshinyi mu tshi-diilu ?
.. Ndi ngenza- udi wenza- udi wenza
Ndi musua ZaireNdi musua Bukavu
64. Ecrivez les 3 premieres personnesdu singulier du verbs kusua au tableau Ndi musua
23'udi musua77117117117;
D.II
N.B. : Le verbe kusua est un verbed'etat, un verbe statif.
65. Presentez cette serie desphrases
66. Pour pratiquer kusua + infinitif,posez ce genre de questions
67. Drill a) Substitution simple
ndi musua kudiandi musua kunua
14 kulala2. kunaya3. kuja4. kudia5. kulonga6. kulongesha
20.
Ndi musua kudia mu tshidiilu.Ndi musua kulala mu tehibambaluNdi musua kulonga mu kalasa
- Ndi musua kuja mu bar.
- udi musua kudia mu tshidiiluanyi ?udi musua kulonga Tshilubamu Centre anyi ?
- udi musua kuenza tshinyi mubar ?
- Ndi musua kuenza tshinyi mukalasa ?
- John udi musua kuakulamuakulu kayi mu Centre ?
- udi musua kuja Reggae penyi ?udi musua kuakula ne nganyi ?
ndi musua kulalandi musua kunayandi musua kuja
- ndi musua kudiandi musua kulong,andi musua kulongesha
b) Substitution complexe
ndi musua kulonga Tshilubandi musua kuakula Tshiluba4di musua kuakula Tshiluba
1. udi2. Francais
3. Ndi4. kulonga5. Ai6. kulongesha7. Tshiluba mu Centre
- udi musua kuakula Tshilubaudi musua kuakula Fran aisndi musua kuakula rancais
- ndi musua kulon a Francais- udi musua kulonga Francais- udi musua kulowsha Francais- udi musua kulongesha Tshiluba mu Centre.
68. Posez la quebtion suivante a chaquestagiaire Udi musua kuenza tshinyi ?
24
69. Presentez la negation des autresverbes en commencant par la phraseaffirmative :
70. Verifiez la comprehension ettravaillez.
71. Demandez aux stagiaires de repondrenegativement a ces questions
72. De la mgme maniere que la note 69,presentez kuena
73. Verifiez la comprehension ettravaillez.
- Ndi ndongesha Tshiluba,tshiena ndongesha Swahili toNdi ngakula Tshiluba,tshiena ngakula Anglais to.
- Ndi nnua Kafe, tshiena nnuaPrimus to.
- Udi ulongesha Tshiluba muCentre anyi ?
- Udi wakula Anglais mu kalasaanyi ?
- Udi udia Humberger mu Buka,.anyi ?Udi unua Budweiser mu Afrikanyi ?
- Udi ulonga Tshiluba, kuena21Fesha Tshiluba to.
- Irdiurit=mus mu gUkavu,kuena unua Budweiser to.
- Udi uja Reggae, kuena ujaDisco to.
74. Demandez aux stagiaires de vous poseret de se poser les questions de cegenre Ndi ndonga swahili anyi ?
- Ndi ngakula Espagnol muCentre anyi 9
- Ndi nnua Budweiser mu Zalreanyi 9
- etc.N.B. : Repondre.n&gatirement.
75, Prtieentez
76. Verifiez la comprehension ettravaillez.
25
- John adi wakula Francais muCentre, kena wakula Anglais to
- Musambi udi ulongesha Kikou,kena ulongesha Tshiluba to.
- Mike adi ulonga Tshiluba,kena ulon;a Lingala to.
D.II
77. Les stagiaires vous posent et seposent ce genre de questions
78. En vous servant du nom d'un autreformateurt presentez, par opposition,la forme negative
79. Verifiez la comprehension et travaillezkatuena %o par cet exercice derepetition
80. Posez ces questions aux stagi-aires
81. Posez la questionLes stagiaires repondent parkatuena... to et enchainez par
Verifiez la comprehension et travaillezen montrant comment le pluriel de cetteclasse se forme : le mu- est remplacepar ba-
82. Pratiquez kanuena ... to en demandantaux stagiaires de repondre a cesquestions :
Les stagiaires se posent lee m8mesquestions.
22.
- Mike adi alonga Tshiluba anyi?Musambi udi alongesha Tshilubaanyi ?
- John udi wAkula Anglais muContre anyi ?
x ne mew, tudi balongeshikatuena balongi to.
- Balongi Katuena balongi to- Bena Zaire - Katuena bena
Zaire to.- Mu Kinshasa - Katuena mu
Kinshasa to.- Balongeshi Katuena balongeshi
to- Bantu bakaji Katuena bantubakaji to- Bantu baluma Katuena bantubaluma to.
x ne wewat nudi balongeshianyi ?
- ne wewal nudi bena Fianceanyi ?
- z ne wewa, nudi mu villeanyi ?
Nudi bena Zaire anyi ?
Ah, kanuena bena Zaire %IInudi bena Pmerika.
Mulongi balongiMuena - benaMulongeshi balongeshi
Tudi balongi anyi ?Tudi mu ville anyi ?Tudi bena Amerika anyi ?
83 Presentez les phrases - Tshiteya ne Kabongo kabena
2 6 loci tom,alo i tot badi balongelhi.
D.II 23.
84. Drills - a) Transformation
Badi balongi - Kabena balongi to
1. Badi bena Zaire Kabena bona Zaire to2, Badi balongeshi - Kabena balongeshi to3. Badi mu Centre Kabena mu Centre to4. Badi mu A,frika - Kabena mu Afrika to5. Badi balongi - Kabena balongi to6. Badi bena France - Kabena bona Fry.nce to
b) Transformation
Nudi balongi - Kanuena balongi toTudi balongeshi- Katuena balongeshi to
1. Nudi bena Amerika2. Badi mu kalasa3. Tudi mu Centre4. Badi bena France5. Badi balongeshi6. Nudi balongi
- Kanuena bena Amerika to- Kabena mu kalasa to- Katuena mu Centre to- Kabena bena France to- Kabena balongeshi to
Kanuena balongi to
85. Les stagiaires se posent les ques-tions avec les 3 personnes dupluriel pour pratiquerla negation .
86. Avec le nom d'un autre formateur et envous indiquant, presentez : ......Verifiez la comprehension ettravaillez.
87. Mettez-vous a la place d'un stagiaireet presentez
88.
R. : Tudi bena Zaire anyiB. : Kanuena bena Zaire to.A. Badi bena are anyi ?B. : Kabena bena Zaire to.A. : Nudi mu ville anyiB. : Katuena mu villa to
Tudi tulon-esha Tshiluba.
Tudi tulon Tshiluba
Dr}1. de subatitl ion oomplexo
Tudi tulongesha TshilubaTudi tulonga TshilubaTUdi +ulonga Francais
Tuakula Tudi tuakula Francais2. Augjaaa_uILIa_Tsliba - Tudi tuakula An lais ne Tshiluba3. Tulonfesha - Tudi tulongesha nglais ne 'shiluba4. Tulonga - Tudi tulonga Anglais ne Tshiluba5. Tshiluba ne Francais - Tudi tulonga Ts11121111LjajfzImaa6. Tuakula Tudi tuakula Tshiluba ne Francais--.-----
89 En vous indiquant, dites Ndi ndongosha Tshilubaet en indiquant les stagiaires par unsigne englobant route la classe,presentez 112J1.1116222121121.ta
27
D.II
90. Verifiez la comprehension ettravaillez.
91. Drill - Substitution complexe
Nudi nulonga TshilubaNudi nulonga FrancaisNudi nulongesha Francais
1. Nuakula2, Anglais3. Tshiluba4. 1.1410/
5. Tshiluba ne Francais6. Nulongesha
24.
- Nudi nuakula FrancaisNudi nuakula anglaisNudi nuakula Tshiluba
- Nudi nulonga Tshiluba- Nudi nulonga Tshiluba no Fran ais- Nudi allaaaEta shiluba ne rancais
92. Posez les questions suivantes auxstagiaires
93. En vous servant des noms des stagiairesqui apprennent le swahili p.ex.presentez
94. En vous servant des noms des personnesqui etudient/enseignent/parlent unemgme langue posez les questionssuivantes :
Drill de substitution comploxe :
Testing Nudi..., badi
tudi tulonga Tshilubabadi balonga Tshiluba
1. Nudi2. Francais3. Nuakula4. Tudi
- Nudi nulonga. Francais neTshiluba anyi ?
- Tudi tuakula Tshiluba any; ?- Nudi nulonga Tshiluba neFrancais anyi ?
- Tudi tulongesha tshinyi ?- Nudi nuakula Anglais anyi ?
tari9211121L221212iaEctiLU
10 000 ne 000 badiTshiluba anyi ?
2. ... ne badiswahili anyi ?
3. ne badilingala anyi ?
4. 0440 no ... badi
anglais anyi ?5. ... ne badi
Kikonao anyi ?6. ... no cope badi
Francais anyi ?
Nudi nalcaga TshilubaNudi nulonga TrancaisNudi nuakula YralAalaTudi tuakula Francais
28
balonga
bakula
balongesha
bakula
balonga
balongesha
II/
100. Demandez aux stagiaires de re-employer Katuena to ... to.
D.II 25.
5. Anglais - Tudi tuakula iinglais6. Tulongesha - Tudi tulongesha E.nglais7. Badi _ Badi balongesha Anglais8. Bakula - Badi bakula Anglais9. Tshiluba - Badi bakula Tshiluha
96. A partir du tableau ci-dessous, un stagi-aire pose la question et designe celuiqui doit repondre a sa question. Siles stagiaires n'epuisent X a toutesles possibilites de questions, le for-mateur les lour pose.
Kuakulandi Kuenza Kalaea anyi ? Tshiluoaudi Kulonga Zaire tshinyi ? Frangais muudi Kulongesha Bukavu penyi ? swahilitudi Kulala Centre nganyi ? KikonEo
nudibadi
KujaKudiaKunaya
Mulong5,shi/
Balongcshi
97. Les stagiaires pratiquent en re-pondant aux questions suivantes
98. Par opposition, presentez
99. Verifiez la comprehension ettravaillez.
101. Toujours par opposition, presentez
29
- Nudi nulonga swahili anyi ?- Nudi nulongesha Tshiluba anyi ?- ne badi balongeshaTshiluba anyi ?Tudi (... ne ...) tulongeshaswahili any4 ?
- Tudi tuakula Espagnol anyi ?- Nudi nulala mu kalasa anyi ?-.Nudi nudia mu villa anyi ?
Tudi tulonga Tshiluba neKisanga anyi ?
- Rukabuza ne Kisanga badi bakulaTshiluba anyi ?Balongi badi bLnaya mu kalasaanyi ?
x nc mema, tudi tulongeshaTshiluba, katuena tulongeshaSwahili to.
_y_ ne wewe nudi nunua Primus,kanuena nunua Budweiser muBukavu to.
D.II 26.
102. Verifiez la comprehension ettravaillez.
103. Re-emploi de Kanuena nu ... topar les stagiaires.
104. De la mgme maniere qu'a la note101, presentez Kabena ba ... to.
105. Apres un modele, demandez aux stagi-lres de se poser des questions
exigeant la reponse negativeKabena ba ... to.
106. Faites faire la pratique pourre-employer Kabena ba ... toKanuena nu ... to et Katuena to ... to.
NOTE SUR PRESENT,,TION DU DIk%LOGUE/DE LA MaRR-TION.
1. Demandez aux stagiaires qui presentent un dialogue (une narration)de lire au moins deux fois son (leur) texte a haute voix. Lesautres membres de la classe ecoutent.
2. Le(s) stagiaire(s) fait (font) la dramatisation avec cu sans texteen main. Les autres stagiaires et vous-mgme, prenoz notes desfautes.
3. Corrigez avant de passer a la deuxieme presentation du recit oudialogue, toutes les fautes prelevees.
4. Demandez-lui (leur) de faire une deuxieme presentation qui serade moins en moins entre-coupee par des petites corrections faitespar vous-meme.
5. Jeu de questions :
a) Le(s) stagiaire(s) qui a (ont) joue pose(nt) des questions auxautres membres de la classe.
b) Les autres membres de la classe posent des questions A l'acteur(aux acteurs). Its peuvent vous les poser aussi.
c) Corrigez toutes les fautes (intonation, grammaire...) commises au courtsdeg 4tapeta, a) et b) et si possible, posez -lour des questionsen vue d'exploiter certaines structures.
30
DILONGESH;. DIS4LTU
1. Posez les questions suivantes auxstagiaires
2. Dites ndi musua kuakula Tshiluba etavec un geste d'ensemble, presentez
Travaillez.
En designant la classe presentez
Travaillez.
En vous servant des noms des stagi-aires qui apprennent une autrelangue, presentez
Travaillez.
3. Drill de substitution complexe
tudi basua kunayatudi basua kulonganudi basua kulonga
1. BadiKuakula
3. Kulongesha Tshiluba4, Nudi5. Kudia6. TOM7. Tudi8, Kunaya9, Kunua
Udi wenzaUdi musuaUdi musua
- Udi musuaNdi musuaUdi musuaanyi ?
27.
tshinyi mu Centrekulonga Tshiluba anyi?kuenza tshinyi ?kuakula Fspagnol anyi?kulala mu kalasa anyi ?kulongesha swahili
Tudi basua kuakula Tshiluba
Nudi basua kuakula Tshiluba
Badi basua kuakula swahili.
- Badi basua kulonga- Badi basua kuakula- Badi basua kulongesha tshiluba- Nudi basua kulongesha Tshiluba- Nudi basua kudia- Nudi basua kulala- Tudi basua kulala- Audi basua kunaya- Tudi basua kunua
4. Posez les questions suivantesaux stagiaires
Demandez aux stagiaires de se poserles questions et d'y repondre affir-mativement.
5. Posez les Questions suivantes
31
Nudi basuaNudi basua
- Tudi basuaanyi ?Kisanga nekulongesha
- Nudi basua
Nudi basuamu Centre
- .gudi basua
penyi ?Nudi basuakalasa any
kulonga tshiluba anyi?kuakula tshiluba anyi?kulongesha tshiluba
Itbizeye badi basuaswahili anyi ?kuenza tshinyi ?
kuakula muakulu kayi
kulonga Tshiluba
kuakula Anglais mui ?
D.III
N.B. : Si les stagiaires n'arrivent pasa trouver la forme negativecorrecte, dites
revenez a la meme ques-tion et travaillez la reponse ..
6. Citez les noms de deux ou troisstagiaires d'une classe de swahilipar exemple et dites
7. Verifiez la comprehension ettravaillez la reponse
N.B. : Au besoin, ecrire la conju-gaison des 3 personnes dupluriel du verbe kusua +infinitif au tableau
8. Drill de transformation :
tudi basua kujakatuena basua kuja to
1. Nudi basua kulongesha Anglais2. Badi basua kunaya mu kalasa3. Tudi basua kuakula Espagnol4. Badi basua kudia5. Nudi basua kulala6. Tudi basua kunua7. Badi basua kulonga8. Nudi basua kunaya9. Tudi basua kudia
9. Demandez aux stagiaires de se poserdes questions et d'y repondresalon le modele suivant
10. Presentez et expliquez
11. Verifiez la comprehension ettravaillez la structure kusua kuya.
28,
Kanuena basua kuakula Anglaismu kalasa to.
Katuena basua kuakula Anglaismu kalasa to.
x ne y badi basua kulongaTshiluba anyi ?
Kabena basua kulonga Tshiluba to.
Katuena basua ku toKanuena basua ku toTtabena basua ku ... to
Kanuena basua kulongesha AnglaisKabena basua kunaya mu kalasa toKatuena basua kuakula Espagnol to.Kabena basua kudia to.Kanuena basua kulala to.Katuena basua kunua to.Kabena basua kulonga to.Kanuena basua kunaya to.Katuena basua kudia to.
A. Nudi basua kuakula Anglais muCentre anyi ?
B. Katuena basua kuakula knglaismu Centre too
- Ndi musua ku a mu tshidiilu- Ndi musuElluya mu tshibambalu- Ndi musua kuya mu villa
32
12. Presentez cette serie desphrases
D.III
13. Verifiez la comprehension ettravaillez la conjugaison decum' au singulier
14. Presentez la phrase
Verifiez la comprehension ettravaillez.
15. Ecrivez le verbe kusomba au tableauet, avec une demonstration, Pre-sentez
Verifiez la comprehension.
N.B. : Au besoin, signifiez auxstagiaires que le verbekusomba a d'autres sent.
16. Mettez un stagiaire debout etposez-lui la questionLe stagiaire repond
17. En'l'invitant a s'asseoir,presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
18. Ecrivez les infi.litifs des verbesconnus au tableau, montrez la for-mation de l'imperatif etexploitez. Exemple :
19. Sortez de la classe et rentrezen disant
Verifiez la comprehension ettravaillez.
29
Ndi musua kunua Primus, ndi
aaMH-12r°Udi musua kudia, udi uya mutshidiiluUdi musua kulala, udi uya mutshibambalu
- Ndi nya mu ...
tilL101211 0.Udi aja mu ...
Ndi n a mu ville m indieu
Ndi nsomba
Udi musua kusomba anyi ?Eyowa, ndi musua kusomba.
Sombaku.
F. Udi musua kunua Primus anyi ?S. Eyowa, ndi musua kunua Primus.F. Nuaku.Si. Udi musua: kudia anyiS2. Eyowa, ndi musua kudia.Sl. diakuetc.
Ndi mbuela mu kalasa
33
20
2
D.III
Un stagiaire st met a la portede la classe et posez-lui laquestion
Le stagiaire repondAlors, dites .
Travaillez.
1. Demandez a deux stagiaires de se mettrea la porte de la classe, et posez-leur la question ..............Its repondentDites alors
Verifiez la comprehension ettravaillez.
22. Ecrivez lee infinitifs des verbesconnus au tableau, montrez laformation de l'imperatif plurielet exploitez. Exemple .......
23. Jouez cette saynette avec unstagiaire
24. Toujours dans le contexte de cettesaynettel designez un stagiaireen le presentant a la classe auau stagiaire qui joue la mereet dites
Verifiez la comprehension ettravaillez.Demandez aux stagiaires de se pre-senter mutuellement.
30.
Udi musua kubuela mu kalasaanyi ?Eyowa, ndi musua kubuelaBuelaku
Nudi basua kubucla anyi ?Eyowa, tudi basua kubuela.Buelui.
F. : Nudi basua ?
S. : Eyowal tudi basuaF. :
Sl. ?
82. : ------?Sl. : -
F. t Paul moyoS. : Ee moyo TembueF. : Malu kayi ?S. Malu bimpal amu wewe.F. Ndi bimpa. Udi musua kumona
mamu anyi ?S. : Eyowa, ndi musua kumona mamueoa.F. : Eel tuyaku.F. Konkonko 1
Mamu Nnganyi ?F. ': Mmeme TembueM. : Buulaku.
25. En vous adressant a un stagiairelpresentez celui qui est a cote delui en disant
Verifiez la comprehension en demandantaux stagiaires de .presenter un autrestagiaire en utilisant la forme forme"au"
Eu mFaul.
Au nSteve
34
D.III
26. Mettez un stagiaire loin de vouset des autres stagiaires etpresentez-le en dissnt
Verifiez la comprehension ettravaillez.
27. Drill de substituticn complexe
eu mPauleu *larkau mMark
1. Steve - au nSteve2. Karen - au nKaren5. Wawa - Wawa nKaren4. Margot - Wawa mMargot5. eu - eu mMargot6. Paul - eu mPaul7. an - an mPaul8. Mark - au mMark
28. * Dites un nom d'un stagiaire et de-signez un autre stagiaire pourqu'il le presente avec la formeapproprie du demosistratif.Exemple : F.
St.
29. Presentez les questions
Verifiez la comprehension ettravaillez.
30. Demandez aux stagiaires de se poserces in Ines questions, d'y repondreet de continuer la presentationselon ce modele
31. En prenant un stagiaire par l'epaule,presentez les structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
32. Presentez ces phrases
Verifiez la comprehension deweba et travaillez.
31.
Wawa mMark.
Andre: Wawa ngAndre.
el1211.--IrsELL" ?at nnganyi ?wawa nnganyi ?
41 : Eu nnganyi ?B. : Eu nSteve'lldi muena mnerika
adi mu are mpindieu, adiillonga Tshiluba.
- Paul adi mulunda wanyix udi rnuloti eslg
- udi mulongi wanyi.
x adi mulunda wanyi,udi mulunda weba.
35
D.III
33. De la mgme maniere qu'a la note32, presentez
Verifiez la comprehension dewenda et travaillez
32.
- x Udi mulunda wanyi- ....L. Udi mulunda weba- z Udi mulunda wenda
34. Posez cos questions aux stagiaires .... - x adi mulunda weba anyi ?--*Ndi mulunda weba anyi ?- Mulunda weba nnganyi ?- Udi mulunda wanyi anyi ?- y Udi mulunda wenda anyi ?
Demandez aux stagiaires de se poserles mgmes questions.
35. En vous servant d'un diagrammesociologique ou d'une photo defamille, prosentez progres-sivement
N.B. : La famille sera traiteeen detail ulterieurement.
36. Donnez a chaque stagiaire une photod'une famille (sa propre famille) i
a) chaque stagiaire presente safamille
b) les stagiaires s'echangent leephotos pour une presentationA la 3eme personne du singulier
c) une presentation a la 2emepersonne.
37. Sortez de la classo avec un stagi-aire et posez-lui la question
Il repondDites alors
Verifiez la comprehension ettravaillez.
38. Ecrivez les infinitifs des verbesconnus au tableau et montrez laformation de l'imperatif pluriela l'adresse d'une personne .
36
Eu mPaul.Paul Udi tats ;ildi tatuenda wa TomEumMaxMMarie Udi mamu ;Udi mamuenda wa TomPaul udi, ba enda wa MarieMarie il.di muka'a PaulEnThini---n.Tom Udi muana wa Paulne MariePaul ne Marie badi baledi ba Tom.
Udi musua kubuela mu kalasaanyi ?Eyowa, ndi musua kubuola.Tubuelaku
F. : Udi musua kuya mu villempindieu anyi ?
D.III 33.
S. : Eyowas ndi musua kuya.F. : Tuyaku.
S1. :
S2. :
Si. :
39. Montrez une bouteille de Primusaux stagiaires et demandez-leurIts repondentDites alors
40. Montrez la formation de l'impe-ratif pluriel a l'adresse de2 ou plusieurs personnel et faitesfaire l'exercice suivant
41. Faites une dramatisation de lavisite pour presenter un stagiairea votre mere
N.B. : Expliquez lee mots etexpressions difficlesde la saynette.
42. Demandez aux stagiaires de jouercette saynette sans votre partici-pation.
Nudi basua kunua anyi ?Eyowal tudi basua kunua.Tunuayi.
F. : Nudi basua kulonga Tshilubaanyi ?
S. : Eyowa* tudi basua kulongaTshiluba
F. : Tulongayi.S1. :
S2. :
S1.
F. : Paul moyoS. : Ea moyo TembueF. : Malu kayi ?S. : Malu mimpas amu wawa ?P. Ndi bimpa.
Udi musua kuya kumonamamu anyi ?
S. : Eyowas ndi musua kuya kumonamamueba.
F. : Bidi bimpa. Tuyaku(Konkonko)
Mamu : Nnganyi au ?F. : Mmema TembueM. Buelayi 1 Betu abu 1
F & S Betu 1M. : Sombayi 1F. : Mamus eu mPaul. Paul udi
mulunda wanyis adi muenaAmerika ; adi mulongeshi waAnglais. MpindieusTshiluba mu Centre.
37
D.III
43. En vous servant d'image ou des objetsreels, presentez et travaillezces mots dans ces contextes
44. En vous servant du nom de l'infirmierou Docteur du Centre,presentez
Expliquez wetu par un geste d'en-semble et travaillez.
Profitez-en pour presenter ettravaillez wenu, wabo.
Ecrivez wetas wenu, wabo au tableauou utilieez le tableau de feutre
45. Posez ces questions auxcstagiaires
46. Demandez aux stagiaires de se poserles mgmes questions et d'y repondre.
47. En vous servant des materiels didac-tiques (l'eau, biere, cigarettes),presentezet travaillez-les dans ces con-textes
48. Posez ces questions
38
34.
bidia, matawba, bibota, tumbela
Ndi ndia oidia ne matambaNdi musua kuaia bibota netumbelaTudi basua kudia bibota ne tumbelaTudi basua kudia bidia ne matamba
x Udi munganga wetu
x Udi mulongeshi wenuLUdi mulonEeshi wabo
Kapanga Udi mulongeshi wenuanyi ?Mulongee'.i wenu nnganyi 7
- Udi mulunda wabo anyi ?- x Udi munganga wetu anyi ?ndi mulongeshi wenu anyi ?Mulunda wabo nnganyi ?
- Munganga wetu Udi penyi 7Mulongeshi wenu Udi mu tshidiillzanyi ?Mulongeshi wabo Udi wenzaPresident wenu diva diendannganyi ?
Mayis maluvus makanya.
Ndi nnua mayi mu tshidiilu.Ndi nnua makanya mu kalasaNdi nnua maluvu mu bar.Balongi basua kunua maluvuTudi tunua mayi mu tshidiilu.Udi unua makanya mu tshidiilu.
- Udi unua mayi anyi ?Balongi badi basua kunua maluvuanyi 7Udi nnua makanya mu kalasa anyi?
- Tudi tunua maluvu mu bar anyi ?Ndi ngensa tshinyi ?
D.III
49. Les stagiaires se posent esmgmes questions (48) et yrepondent librement.
50. Revenez au dialogue de la
35.
- Udi unua tshinyi ?- Balongi badi basua kuenza
visite F. : Konkonko I
M. : Nnganyi au ?F. t Mmena, TembueM. ; Betu abuF.
.):Betu
M. t Buelayi,sombayi.F. Mamu, udi basua kudia bidia
matamLa.M. : Ee, bidi bimpa ; vuayi nudia.M. : Nudi basa kunua tshinyi ?F. : Tudi basua kunua maluvu.
: Eel nuayi ?F. : TuasakidilaM. : TuasankaS. : Mamu washala bimpa.M. Waya bimpe.
/414.1:Expliquez les motsdifficiles.
51. Les stagiaires jouent la -ay-,
nette et sechangent les roles.
52. Isolez 2 stagiaires. Its semettent a c8te de VOW et loindu reste de la classe.Presentez-les an reste de laclasse en disant :
Verifiez la comprehension ettravaillez.
53. Vous adressant a un stagiaire,presentez-lui 2 autres a seso8tes
Verifiez la comprehension ettravaillez.
54. Indiquant 2 stagiaires loin devous et du reste de la classelpresentez
Verifiez la comprehension ettravaillez,
39
Aba dKaren ne Joy
Abu nKaren ne Joy
Baba nKa
D.III
55. Drill de substitution complexe :
aba mPaul ne Johnaba nJulie ne Karenabu nJulie ne Karen
1. Steve ne Tom2. Karen ne Joy3. Taba4. Tshitexa ne Bukasa5. aba6. abu
7. Mulowayine Tembue8. baba9. Kapinga ne Kapanga
56.Presentez et travaillez
36.
abu nSteve no Tom
abu Itauralalax- baba nKaren ne Joy- baba nTshiteya ne Bukasa- aba nTshiteya ne Joy
abu nTshiteya ne Bukasaabu mMulowayi ne Tembuebaba mMulowayi ne Tembuebaba nKapinga ne Kapanga
Aba mbanganyi ?
57. Sollicitez la question abambanganyi ? et repondez-y Aba nSteve ne Joy
Abu nKaren ne PaulBaba Mbrenda ne Kristie.
58. Demandez aux stagiaires de se poserles mgmes questions et d'y repondre.(abal abus baba mbanganyi).
EXERCICE
geprenez l'exercice 2° de la premiere lecon.Cette foie -ai le formateur doit avoir come but la revisionde toutes les structures vues dans les 3 premieres lecons.
40
DILONGESHA DINAYI
1. Posez les questions suivantes endesignant ch&que fois le (les)stagiaire (s) devant etrepresente(s)
Demandez aux stagiaires de seposer les memes questions.
2. Presentez la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
3. Posez la question
4. Presentez la structure en vous ser-vant dune carte ou d'un croquis
Verifiez la comprehension ettravaillez.
5. Demandez aux stagiaires de conju-guer le verbe kusomba a touterles personnes en se servant dutableau ci-dessous :
N.B. : Expliquez aux stagiairesqu'il est possible dedireou
6. Posez ces questions auxstagiaires
7. Les stagiaires se posent les memesquestions.
Montrez un limre ou une lettre etpresentez
Travaillez41
37.
- Eu nnganyi ?- Au nnganyi ?Wawa nnganyi ?
- Baba mbanganyi ?- Abu mbanganyi ?
Alba mbanganyi ?
Ndi musua kusoe,a pa nkuasa.
Udi musua kusomba pa nkuasa any t?
Ndi musua kusomba mu ZaireiBmkarle
neiudi Afrikauditudinudi
kusomba mu ZaireBukavuCentre
badi
Ndi nsomba mu KivuNdi musomba mx Kivu
udi usomba penyi ?nusomba mu Centre anyi ?
nu ii basua kusomba mu Zaire a*Yi?Reagan udi usomba mx Afrika
LilhaaLia.
9. Avec mimiques, presentez
D.IV
Verifiez la comprehension ettravaillez.
10. En ecrivant au tableau,presentez .
Verifiez la comprehension ettravaillez.
11. Posez ces questions aux stagi-aires
12. Avec mimiques, presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
13. Ecrivez la date du jour au tableauet presentez .
Verifiez la comprehension de lelutravaillez la structure.
14. Exercice de repetition
F. : ndi nya mu kalasa
- udi ubuela mu kalasa -udi alonga Tshilubandi mfunda mukandaudi ulongesha Tshilubabadi banua maluvunudi nunaya Ping-Pong
- ndi ngakula Tshilubandi musua kubala mukanda
15. Donnez les modeles et demandez auxsiagiaires de se poser les questions;1...,:ployez les autres mots interroga-tils vus
16. Ecrivez la date du jour et celled'hier, presentez
42
38.
Ndi mfunda mukanda
Ndi mfunda ku tshibasa
Udi ufunda mu kaye anyi ?Ndi mfunda ku tshibasa anyi ?
- Udi ufunda mukanda anyi ?- Mu Centre, balongeshi badi banuakufunda ku tshibasa anyi ?
Ndi mbala mukanda
Lelu, ndi mu kalasa
St. Lelu ndi nya mu kalasa
Lelu, ndi ubuela mu kalasaLelui udi alonga TshilubaLelu, ndi mfunda mukandaLelu, udi ulongesha TshilubaLelu, badi banua maluvuLelu, nudi nunaya Ping-PongLelu, ndi ngakula TshilubaLelui ndi musua kubala mukanda
Lelui udi wenza tshinyi ?Lelu, udi musua kuenza tshinyi ?
- Lelu, udi aya mu bar anyi ?
Lelu ndi mu kalasaMalaba mvua mu kalasa
D.IV
17. Introduisez l'expression ku mayien vous servant d'un croquisrepresentant le lac Kivu, presentez
Verifies la comprehension ettravaillez.
18. Hettez ce schema au tableau pourexpliquer la formation du passe
Reprenez la structure malaba, mvuaku mayi et demandez aux stagiairesde continuer avec les autres per-sonnes.
19. Posez les questions aux stagiaires :
(raponses affirmatives )
N.B. : expliquez tshisalu
20. Presentez en vous servant du dessin
Travaillez.
21. Mettez un point d'interrogation autableau et presentez la ques-tion
Verifiez la comprehension ettravaillez.
39.
Malaba, mvua ku mayi.
n-u-a-
tu-nu-ba-
- vua presentpasse.
- malaba, uvua penyi ?- malaba tuvua mu kalasa anyimalaba, nuvua mu Bar anyi ?
- malaba, x, uvua penyi- malaba, mvua mu Centre anyi ?- malaba, ne y bavua mu tshi-
salu anyi ?
malaba, mu dinda mvua mu kalasa
uvua mu kalasa diba kayi ?
22 Drill de substitution complexe
malaba, mu dinda mvua mu kalasamalaba, mu dinda,uvua mu kalasa
1. TUVUL2. Tshidiilu3. Bavua4. Centre5. Nu, vua
6. Tshidiilu7. Tshibambalu8. uvua9. uvua10. Ville11. mvua12. Kalasa
- malaba, mu dinda tuvua mu kalasa- malaba, mu dinda tuvua mu Tshidiilu- malaba, mu dinda bavua mu Tshidiilu- malaba, mu dinda bavua mu Centre- malaba, mu dinda nuvua mu Centre- malaba, mu dinda nuvua mu Tshidiilu- malaba, mu dinda nil?) AMU Tshibambalu- malaba, mu dinda ivua mu Tshibambalu- malaba, mu dinda uvua mu Tshidiilu- malaba, mu dinda uvua mu villa- malaba, mu dinda mvua mu =- malaba, mu dinda mvua Or- kalasa.
43
D.IV
23. De la mgme maniere (20) presentezla structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
24. Exercice de repetition.
40.
Malaba, mvua ku mayi
malaba, mu dilolo mvua mu kalasa
1. uvua mu tshidiilu2. tuvua mu villa3. bavua mu Centre4. nuvua mu tshidiilu5. uvua mu tshibambalu6. tuvua mu kalasa7. mvua mu bar8. uvua mu tshidiilu9. mvua ku ,mayi
malaba, iu dilolo u-uo tshidiilumalaba, ral dilolo tuvua mu villamalabal mu dilolo bavur, mu Centremalaba, mu dilulo nuvua tshidiilumalaba, mu dilolo avua mu tshibambalumalaba, mu dilolo tuvua mu kalasamalaba, mu dilolo rnvun ru bar
- malaba, mu dilolo 1:7/u;, mu tshidiilu- malabal mu dilolo r:vua ku mayi.
25. Posez les questions et demandezaux stagiaires de se lerposer
16. A l'aide d'un dessin presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
27. Posez les questions suivantes auxstagiaires
'53. Drill de repetition
mvua mu Centretuvua mu villa
kaalsluataiuvua mu barbavua mu kalasanuvua mu tshidiilu
- nuvun ru :calasa malaba mudinria
malabal mu dilolo uvua penyimalab-A, f.:11 dilolo nuvua mukalasa anyimalabal mu dilolo bavua muCentre anyi ?
- malaba, mu diloloku mayianyi
nuvua mu kalasa diba kayi ?
malaba bufuku mvua mu bar
- Malaba bufuku uvua penyi ?Malaba bufuku uvua mu bar anyi?
- r:slaba bufuku uvua mu tshi-bambalu anyi ?
malaba bufuku mvua mu Centremalaba bufuku tuvua mu villamalaba bufuku uvua ku mayimalaba bufuku uvua mu burrmalaba bufuku bavua mu kalasamalaba bufuku nuvua mu tshidiilu
'0. Reprenez la question diba kayiet posez les questions suivantesaux stagiaires .
. udi uya mu kalasa dike kayi ?
44
D.IV
- udi uya mu tshidiilu diba kayi ?ndi nya mu bar diba kayi ?
N.B. : Exigez des reponses avec - mu dinda- mu midi- mu dilolo
butuku
30. Demandez aux stagiaires de se poser138 mgmes questions.
31. a) Ecrivez le verbe kulongesha autableau et presentez OOOOOOOOOO ...... Malaba uvua mulon esha Tshiluba
b) Ecrivez le verbe kulonga et en
designant les stagiaires, Pre-sentez les structures - Malaba uvua mulonga Tshiluba
c) Travaillez successivement cestrois structures.
- Malaba uvua mulonga Tshiluba
'2, a) Ecrivez le verbe kuerza au tableauet posez les questions suivantesaux stagiaires Malaba uvua muenza tshinyi ?
- Malaba uvua muenza tshinyi ?b) Demandez aux stagiaires de se poser
les mgmes questions.
Presentez les structures ..- - Malaba tuvua balongesha TshilubaMalaba nuvua balonga Tshiluba
- Malaba bavua balon a swahili
Presentez les phrases Malaba mvua muya kusumba tshikaka.- Malaba uvua_muya kusumba tshikakane tshibota
Expliquez tshikaka_, tshibota etkusumba.
r-
mvua tumbelauvua kuangata mukanda mu dindauvua kuya kulomba passe port mu dilolotuvua kudia bibota mu midinuvua kubala tshikaka bufukubavua
5. Presentez ces phrases Mulowa i Udi Usomba mu BukavuMalaba ; uamia0221121911x1.
Expliquez mua et verifiez lala copprehension.
45
Drill de repetition
Malaba muvua mudiaMalaba uvua mumMalaba tuvua badiaMalaba Steve uvuaMalaba bavua bayaMalaba nuvua bam
D.IV 42.
- malaba mvua mudia mua Tembue- malaba uvua muya mua Tembue- malaba tuvua badia mua Tembue
Malaba Steve uvua mua Tembue- malaba bavua baya mua Tembue- malaba nuvua baya mua Tebue
37. Presentez, ensuite ecrivez autableau
Verifiez la comprehension demomu et travaillez.
48. A partir de ce modele demandez auxstagiaires de construire des phrasesen utilisant momu
.9 Drill de transformation
Tuvua baya mu villa
1. badi basomba mu Kadutu2. badi mu kalasa3. nudi nuya mu villa4. nudi nulala mua Willet5. tudi tuja mu bar6. udi udia mua Tshiteya7. ndi nya mu kalasa8. udi mu Centre9. udi usomba mua Paul10. tudi tuya mua Kabemba
Malaba mvua muya mua Kabongo,mvua mudia momu.
Mvua muya mu Bodega ne mvuamudia momu.Tuvua baya mu villa. tuvuabasumba momu bibota.Mvua mudia mua Kabongo, mvumutatamomuUvua usomba mua Steve, uvuauotta momu.
Tuvua baya momu
badi basomba momu..badi momunudi nuya momunudi nulala momutudi tuja momuudi udia momundi nya momuudi momuudi usomba momuTudi tuya momu.
"O. En donnant un livre a un stagiaire,dites
Verifiez is comprehension ettravaillez.
1. Ecrivez l'infinitif huesha au tableau,montrez la formation de l'imperatifregulier precede du pronom complementd'objet indirect
Expliquez par un geste de demandeet dites
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Ndi mpesha Steve mukanda
Mpesha
Mpeshaku mukanda
46
D.IV
42. Les stagiaires sladressent lee uneaux autres pour demander l'un oul'autre objet connu.
43. Pendant qu'un stagiaire x demandeun objet a un autre presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
44. Posez ces questions auxstagiaires
45. Drill de transformation
43.
x Udi ulomba y mukanda.
Udi ulomba tshinyi ?Udi upeshl x tshinyi ?
- Charles Udi Upesha balongimakuta anyi ?
- Uvua mulomba y kaye anyi ?- Nuvua bapesha Charles passe-ports anyi ?
a. Ndi mpesha Steve mukanda mvua mupesha Steve mukanda
1. udi upesha Steve mukanda2. Udi upesha Steve mukanda -3. tudi tupesha Steve mukanda4. nudi nupesha Steve mukanda -5. badi bapesha Steve mukanda -
xiyua mupesha Stevc mukandaUvua mupesha Steve mukandatuvua bapesha Steve mukandanuvua bapesha Steve mukandabavua bapesha Steve mukanda
b. ndi ndomba John mukanda - mvua mulomba John mukanda
1. udi ulomba John mukanda2. Udi ulomba John mukanda3. tudi tulonba John Mukanda4. nudi nulomba John mukanda5. badi b omba John mukanda
46. Remettez aux stagiaires un certainnombre d'objets dont le vocabulaireest connu, demandez.leur depratiquer la structure
uvua mulomba John mukandaUnia mulomba John mukandatuvua balomba John mukandatuvua balomba John mukandabavua balomba John mukanda
suivie deapres qu'ils aient vu un modele.
47. Avec gestesa donner unsentcz
Verifiez latravaillez.
sollicitant un stagiairelivre a un autre, pr-
comprehension et
f
A. Ecrivez au tableau kuakicala et pre-sentez avec un geste d'accueilla ports de la classe
Verifiez la comprehension et travaillez.
MpeshakuKuataku I
Mupeshaku mukanda.
Ndi ngakidila Steve.
47
D.IV 44.
49. Demandez aux stagiaires de conjuguerkuakidila au passe a toutesles personnes.
50. Presentez, ensuite ecrivez autableauSoulignez avec une craie de couleurle 2eme mu et montrez qu'il remplaceSteve.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Malaba mvua muakidila Ste,
Malaba mvua mumuakidila..1011111;
51. Drill de transformation
Malaba uvua muakidila Paul - Malaba uvua mumuadikila
1. Malaba bavua bakidila Susan - Malaba2. Malaba tuvua bakidila Andre - Malaba3. Malaba uvua muakidila Karen - Malaba4. Malaba mvua muakidila John - Malaba5. Malaba uvua muakidila Mark - Malaba6. Malaba nuvua bakidila Kelsey - Malaba
Montrez aux stagiaires que bakidila =oa-akidila a+a= a mais quand l'infixeintervient le 25me a reapparaftba-mu-akidila (bamuakidila).
52. En vous adressant a un stagiaireintroduisez l'infixe -ku
Verifiez la comprehension ettravaillez.
53. Drill de
F. KuakidilaS. : Malaba mvua mukuakidila.
1. Kumona2. Kupesha3. Kulomba mukanda4. Kulongesha5. Kuakidila
bavua *bamuakidilatuvua bamuakidilauvua mumuakidilamvua mumuakidilauvua mumuakidilanuvua bamuakidila
Malaba, mvua mukuakidila.
Malaba mvua mukumona- Malaba mvua mukupesha mukanda
Malaba mvua mukulomba mukanda- Malaba mvua mukulongesha.- Malaba mvua mukuakidila.
34. En vous adressant a un stagiaire, in-troduisez l'infixe -n- Malaba uvua mungakidila.
Verifiez la comprehension et montrezaux stagiaires que n+a = ; le-nga- remplace Travaillez.
48
D.tV
55. Faites ce tableau et expliquez auxstagiaires les transformations del'infixe -n-.
56. Exercices d'application
45
ng1
- voyelles
n nd - 1
m, b, v, p.
a) - kuakidila b)- kuela moyo * - kulonsha- kuindila * kulo,:ba- kuangata
c) - kupeshakumona
Avec cette serie de verbes, demandezaux stagiaires de pratiquer l'infixe
* Expliquez les mots difficiles.
57. Drill de transformation
Malaba avua mukuakidila - Malaba uvua mungakidila
1. Malaba bavua bakuakidila Malaba bavua bangakidila2. Malaba mvua mukuakidila Malabo uvua mungakidila3. Malaba uvua mukulomba mukanda Malaba uvua mundomba mukanda4. Malaba bavua bakupesha mukanda -5. Malaba mvua mukulongesha Tshiluba-6. Malaba mvua mukuakidila
58. A pertir de ce tableau, les stagiairesconstruisent des phrases et seposent des questions .......
Malaba bavua bampesha mukandaMalaba uvua mundogesha TshilubaMalaba uvua mungakidila.
Kupesha MukandaKuakidila -n. Makanya MalKulomba -ku- Mayi Lelu
jKulongesha -mu- Maluvu
Tshiluba
59. Mettez au tableau le pluriel desinfixes et demandez aux stagiairesde lee utiliser en se referant autableau note 58
49
Singulier Pluriel
-n--ku--mu-
-tu--nu--ba-
D.IV
40. Ecrivez au tableau le verbekutangila et presentez laphrase
En mimant l'etat d'un myope profitez-en pour differencier kutangilaet kumana.
kuya61. Ecrivez au tableau
et expliquez kupingana
Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
62. Drill de transformation
Ndi nya mu ville mu dilolo
1. udi ,aya mu tshisalu mu dinda2. tudi tuya ku mayi mu dilolo -3, badi baya mu bar bufuku4. nudi nuya mu kalasa mu dinda
udi uya mu tshidiilu mu dilolo-6. ndi nya mu villa mu dilolo
63. Demandez aux stagiaires de se poserdes questions avec le verbe kninganaa la forme affirmative au passe.
64. Ecrivez le verbe kuamba au tableauet demandez a un stagiaire dedire moyo et presentez
En cas de non comprehension, traduisezen francais et expliquez ne par undouble point (0 ndi ngamba : (nc)
Travaillez.
65. Demandez aux stagiaires de conjuguerle verbe kuamba au present et aupasse (toutes les personnes).
C, Exercice : monologue/reportage.
Un stagiaire raconte une petite his -toire of an autre ecoute. Apres lerecit, posez la question a celuiqui ecoutajt
46.
Ndi ntan ila television
Ndi mpingana mu kalasa mu dilolo.
- Ndi mingana mu ville mu dilolo
udi upingana mu tshisalu mu dindatudi tupinganaku mayi mu dilolobadi bapingana mu bar bufukunudi nupingana mu kalasa mu dindaudi upingana mu tshidiilu mu dilolondi mpingana mu ville mu dilolo
Amba no : moyo
Udi :samba tshimi ?
50
D.IV 47.
StA : Malaba mu dilolo mvua muya kumayi, mvua ne Tom ; tuvua banayabimpa bitamba ; tuvua tudiabiLota ne tumbela.
Form. : au stagiaire B : udi wambatshinyi ?
StB : udi wamba ne malaba mu dilolotivua no Tom ; bavua banayabimpa bitamba ; bavua badiabibota no tumbela.
67. Posez la questionLe stagiaire repondEnchalnez en disant
Verificz la comprehension enposant la question
68. Presentez
69.
Verifiez la comprehension demamuenda wa
Drill de substitution com lexe
ndi mulongi wa tshilubandi mulongeshi wa tshilubandi mulongeshi wa fran_gais
1. Lingala - ndi mulongeshi2. Udi - IJA. mulongeshi3. swahili - udi mulongeshi4. udi - udi mulongeshi5. Ea1152 - Tar mulongeshi6. Mulongi - udi mulongi wa7. ndi - aii mulongi wa8. Tshiluba - ndi mulongi wa
70. Presentez
Travaillez.
'i. a) Posez cos questions auxstagiaires
b) Demandez aux stagiaires de soposer les mgmes questions.
Ecrivez au tableau le motPashisha et presentez
udi 0arz1a. ten pat ?ndi ndonca tshilubab a
i wa Tshiluba.
Udi mulongi wa and ?
Malaba mvua mu a kumona mamuendawa Kayemba
wa lingalawa lingalawa swahiliwa swahiliwa KikonzaKikongoKikongoTshiluba
51
Nudi balagi ba Tshiluba
- x nc y badi balongi ba swahilianyi ?
- nudi balongi ba tshiluba anyi ?- ne y badi bang ba Reagan anyi ?tudi balongeshi ba swahili anyi ?
malaba mvua muyamu villa pashisha mvuaEaptinsan2_plu Centre.
D.IV 48.
73. a) Exercice : pratique de 22shisha
F. : ndi nya mu tshibambalu, ndi ndala.St. : ndi nya mu tshibambalu pashisha ndi. ndala
1, malaba mvua muya mu ville, mvua rrupingana mu Centre2. malaba mvua mulonga Tshiluba, mvua munaya Ping-Pong.3. ndi nya mu tshidiilu, ndi nnua mayi4. udi udia, udi unua maluvu5. mpindieu ndi mu kalasa, ndi nya mu villa6. Steve uvua mungakidile, uvua mumpesha bidia.
b) Demandez aux stagiaires d'utiliser ry?shishaen repondant a la question : udi wenza tshiui ?
StA : udi wenza tshinyi ?StB : ndi mfunda mukanda, pashisha ndi nya mu villa.
74. Ecrivez au tableau le mot kadiet presentez en soulevantl'index au mot kadi 0000000 Ndi musua kudia tshikaka, kadi
tshiena musuakmmtshisalu to.Travaillez.
75. Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec kadiexemple :
76. Mettez au tableau :
Ndi nya mu bar kadi tshiena nnu-maluvu to.
tshi- tuvuaku- vua ... to ka- muvua toka- bavua
77. Demandez aux stagiaires de repondreA la forme negative
78. Presentez la phraseProfitez de cette occasion pourconjuguer d'autres verbes a la formenegative du passe.
exemple
52
- malaba uvua mu bar anyi ?- malaba mvua ku mayi anyi ?malaba nuvua mu villa anyi ?x ne y bavua mu tshisalu anyi ?x uvua ku mayi anyi ?
- tuvua mu tshisalu anyi ?
Malaba tshivua mu a mu villa to.
- Malaba katuvua banua Primus to.- Kabavua basumba bibota malaba to.- Kuvua mulonga swahili malaba
dilolo to.Malaba bufuku kanuvua bamonafilm to.
- etc.
D.IV 49.
79. Drill - Transformation
F. : malaba mvua mu barS. : malaba tshivua mu bar toF. : malaba uvua mudia bidiaS. : malaba kuvua mudia bidia to
1. Malaba tuvua mu villa - Malaba2. Malaba bavua baya mu ville - Malaba3. Malaba uvua mu tshisalu - Malaba4. Malaba nuvua basumba bibota - Malaba5. Malaba bavua badia bidia - Malaba6. Malaba Uvua muja mu bar - Malaba7. Malaba mvua mulonga tshiluba - Malaba
80. Demandez aux stagiaires de se poserdes questions libres au passe etd'y repondre librement aussi.
81. Presentez la phrase
32. Verifiez la comprehension de ladifference entre ku et mu ettravaillez.
83. Introduicez l'imparfait danf; cecontexte
84. Verifiez la comprehension de la2eme question et travaillez-la.
85. Sollicitez la meme question al'imparfait et repondez-y
86. Ecrivez la conjugaison de l'impar-fait d'un verbe connu au tableau ...
87. Drill - Substitution complexe
katuvua mu villa tokabavua baya mu villa tokuvua mu tshisalu tokanuvua basumba bibota tokabavua badia bidia tokavua muja mu bar totshivua mulonga tahiluba to.
Mobutu Udi Usomba mu Zalre kuKinshasa 4 kena Usomba muBukavu to.
Lelu mu dinda uvua munua kafeanyi ?Ku Amerika uvua unua kafe anvi ?
Eyowa, ku Amerika mvua nnua kafe.
Mvua nya mu cinemauvua uya mu cinemauvua Ilya mu cinematuvua tuya mu cinemanuvua nuya mu cinemabavua baya mu cinema
Ku Amerika mvua ndia HumbergerKu Amerika mvua ndia PizzaKu Californie mvua ndia Pizza
53
1. John2. Hotda3. anua Budweiser -4. Ku New York5. Ilya mu cinema -6. tuvua7. Mc Donald8. Nuvua9. Nudia10. Bavua
D.IV. 50.
Ku Californi,. John lrlia adia PizzaKu Californie John uvua adia hotdogKu Californie John uvua anua BudweiserKu New York John uvua anua BudweiserKu New York John uvua 1/2_211121nimaKu New York tuvua tuya mu cinemaKu New York tuvua tuya mu Mc DonaldKu New York nuvua nuya mu Mc DonaldKu New York nuvua nudia mu Mc DonaldKu New York bavua badia mu Mc Donald
88. Posez la question Ku Amerika uvua wenza tshinyi ?et demandez aux stagiaires de sela poser aussi.
89. Posez cette question pour intro-duire la forme negative del'imparfait
Si les stagiaires n'arrivent pas arepondre correctement, aidez-les atrouver la reponse et travaillez
90. Demandez-leur de se poser desquestions qui necessitent unereponse negative a l'imparfait.
Uvua wakula Tshiluba ku Amerikaanyi ?
Tshivua agakula 0.. toKuvua wakula ,.. toKavua wakula ... toAO. omMemarola7Katuvua tuakula ... toKanuvua nu9kufa:... toKabavua hlkula ... to
54
DILONGESHA DITANU
1. Posez les questions suivantesaux stagiaires
Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions.
2. Revoyez les infi-:s en posantces questions aux stagiaires
3. Ecrivez la date du jour au tableauet dites
Ecrivez ensuite la date du joursuivant et presentez
Verifiez la comprehension en solli-citant de la part des stagiairesla reproduction de la structure.
Travaillez.
4. Ecrivez au tableau toute la conju-gaison du verbe kuya au futur
Travaillez la troisieme personnedu singulier.
5. Posez les questions suivantes auxstagiaires
55
51.
Malaba uvua muya penyi ?Malaba nuvua bidia tshinyi ?
- Paul uvua mudia bidia malabaanyi ?
- Paul uvua adia bidia ku Amerikaanyi ?Uvua alala penyi mu Universite ?
Malaba uvua mumona Steve anyi ?Eyowa mvua mumumona.
- Malaba uvua mumpesha mukanda anyi?- Malaba mvua munulongesha Tshilubaanyi ?
- Nnganyi uvua munulongesha malaba ?Malaba nuvua bandomba mukandaanyi ?
- Malaba nuvua bamona Paul penyi ?
Lelu, ndi nya mu ville.
Malaba ne aya nu villa.
ne nya ne_taISne uya ne numne aya no baya,
- Malaba no uya penyi ?- Malaba ne nuya mu tshidiilu anyiS- Malaba ne nuya mu bar anyi ?- Ne uya mu ville diba kayi ?- Karen ne aya ku mayi anyi ?- Steve ne Douglas ne baya kuKasai anyi ?
6. Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases aufuture
7,
D.V
Drill de transformation
ndi nya mu tshisalu lelu
1. udi wakula tshiluba lelu2. tudi tudia bidia lelu3. nudi nunaya lelu4. Paul ne Steve badi bafunda
mukanda lelu5. Andre udi .ya mu kalasa lelu6. udi uja maja lelu7. ndi ndomba mukanda lel%8. udi ubala mukanda lelu9. tudi tulonga tshiluba lelu
52.
kudiakulonga bidia
ma'aba kulongesha tshilubakulomba mukandakufunda
- Malaba ne nya mu tshisalu
Malaba ne akula tshilubaMalaba ne tudia bidiaMalaba ne =lazaMalaba Paul ne Steve ne bafundamukanda
- irensazajMalabaAncnukalasaMaltnetaaja mail
- Malaba ne ndomba mukandaMalaba ne ubala mukandaMalaba ne tulonga tshiluba
8. Reprenez la phraseet presentez la question
Verifiez la comprehension ettravaillez.
9. Demandez aux stagiaires de se posercette question et city repondrelibrement. Mettez au tableau uneserie des vcrbes qui serviront dereponse
10. Pr&sentez la structure ..............
Verifiez la comprehension instructure au niveau de bua
11. Presentez imm&diatement la ques-tion
Verifiez in comprehension en posantla mgme question a chaque stagiaire,
12. Posez les questions euivantes auxstagiaires et demandez-leur dese les poser
53
Malaba ne nya mu tshisaluMalaba ne wenza tshinyi ?
- kuyakudia
- kuakidila- kupesha
kulomba
Malaba no nya mu kalasa bua
ialalfaaIPhqubc°
McIlaba no 11,-a mu kalasa buatshinyi ?
udi mu kalasa bua tshinyi ?- nudi mu Zaire bua tshinyi ?balongi badi baya mu tshisalubua tshinyi ?
D.V
13. En vous servant de l'imagc du marcheet des billets de banquet mettezau tableau le verbe kusumba etpresentez
14. A partir de ce tableau, demandez auxstagiaires de construire des phrases.
53
- Tshiteya udi mu Centre buatshinyi ?
Nenza mu tshisalu bua kusumbabibota.
kuya mu
kalasavillebar bua
kufundakubalakuja
maluvumajamukanda
tshisalu kusumba tumbelatshibambalu kunua
kumonacinema
15. En vous servant du materiel didac-tique comprenant (les pommes deterra, patates douces, legumes,fruits) presentez
Profitez-en pour presentez levocable
16. Reprenez la structure ......
presentez la question
Verifiez la comprehension ettravaillez.
17. Faites le tableau de deux formes dereponses a la question bua tshinyi ?
Bua tshinyi ?
- Donnez des exemples :
udi mu kalasa bua tshinyi
57
Ne aga mu tshisalu bua kusumba14111nalbisekisekibimunlo
Biakudia
Malaba ne lava mu tshisalu buakusumba biakudia.
Malaba nc uya nu tshisalu buakuenza tshinyi ?
Bua + infinitif
Bualu + vLrbc conjugue.
ndi mu rcalasa bua lialzadatshiluba
- ndi mu knlasa bualu ndi ndongatshiluba.
D.V
18. Demandez aux stagiaires de se poserla question bua tshinyi et d'yrepondre avec bualu.
54.
StA Udi mu Zareshinyi ?StB Ndi mu Zaire bualu ndi muena
Corps de la Paix.
19. Sollicitez la questionet repondez-y par le mouvement desepaules
Verifiez la comprehension ettravaillez.
20. Posez ces questions aux stagiaires
21. Ecrivez au tableau le verbe kulambaet en vous servant d'une image re-presentant une menagerel presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
22. Drill de substitution complexe
udi ulamba biakudiaudi ulamba bisekisekindi ndamba bisekiseki
1. udi
2. lama3. badi4. bidia5. 'aft.
6. munyinyi7. tudi8. bisekiseki9. nudi
10. biakudia11. ndi12. bisekiseki
Udi mu t shin i. ?
Tshiena mumanya to.
udi mumanya President Mobutuanyi ?
- nudi bamanya President Reagananyi ?
- udi mumanya kuakula tshilubaanyi ?
- badi bamanya Kinshasa anyi ?
udi ulamba biakudia
udi ulamba bisekisekiudi ulamba bilungabadi balamba bilungabadi balamba bidia
- udi ulamba bidiaudi ulamba munyinyi
- tudi tulamba munyinyi- tudi tulamba bisekiseki
nudi nulamba bisekisekinudi nulamba biakudiandi ndamba biakudia
- ndi ndamba bisekiseki
0A. Prsez les questions aux stagiaires - udi ulamba bidia anyi ?tudi tulamba bisekiseki mukalasa anyi ?
- nudi nulamba munyinyi leluanyi ?
Demandez aux stagiaires de se poserles mgmes questions.
58
D.V
Z4. Ecrivez au tableau le mot HUMBERGERet posez la question
Les stagiaires r:nondent negativementalors posez la question
Verifiez la comprehension au niveaude mua en cas de difficulte tradnisezen franlais par comment.
25. Mettez au tableau
Demandez aux stagiaires de co4struiredes phrases en se servant de ce tableau.
26. Posez les questions suivantes auxstagiaires et demandez-leur d'yrepondre naturellement
Expliquez bintu.
55.
Mpindieu, wadi nulamba humb,anyi ?
Udi mumanya mua kulamba humbrajal?
EamalasEaft infinitif
kulamba bidiakumanya mua kuenza maluvu
kusumba bibotakunaya softball
Udi mumanya mua kulamba bidiaanyi ?
- Nudi bamanya mua kuja reggaeanyi ?Ndi mumanya mua kulamba humber-ger anyi ?Balongi badi bamanya mua kusumbabibota mu tshib3lu anyiUdi mumanya mua kusumba bintumu tshisalu anyi ?
27. Presentez les structures Ndi nya mu tshisaluUdi uya mu tshisalu
et enchainez en designant un stagiaire Ndi nya neba mu tshisalu
Verifiez la comprehension ettravaillez.
28. Introduisez
Demandez aux stagiaires de fairedes phrases similaires.
Wewe, meme, yeyeWewe, udi uya mu tshisaluMemel itcII...v.nya mu ville
Yeye, udi uya ku mayi
29. Faites ce tableau pour expliquer ....... nanyi, neba, nenda.
ne meme nanyine wewe nebane yeye nenda
59
D.V
30. Tout en gardant ce tableau, demandezaux stagiaires de faire cet exer-cice de transformation
ndi nya ne wewe mu tshisaluudi uya ne meme mu villeudi Apingana ne yeye mu Centre
- Paul udi ne Steve mu kalasatudi tuakula ne wewe
Faites remarquer aux stagiairesla place habituelle de nandi,neba, nenda. dans 7.a phrase ;c'est-I:arr7e juste apres leverbe.
31. Posez ces questions aux stagiaireset demandez-leur d'employer neba,
nandi dans leurs reponsesaffirmatives
32. PreseatezTravaillez ; faites l'emphase etmontrez aux stagiaires ou'il s'agitde l'emphase
Avec les verbes déjà appris, demandezaux stagiaires de faire des struc-tures emphatiques
33. Faites oe tableau
34. Tout en gardant ce tableau, demandezaux stagiaires de faire cet exercicede transformation
56.
ndi nya nebeudi uya nayiudi apingana nenda
- Paul udi nenda mu ...tudi tuakula nebe
ne uya mu bar ne x anyi ?- udi wakula ne nganyi mpindieu
malaba, nuvua balonga tshiluban Mulowayi anyi ?malaba, Uvua muja maja ne Karenanyi ?
- lelu dilolo, ne uya mu cinema henganyi ?nudi nunua maluvu ne mulunda wenuanyi ?nudi basua kuakula tshiluba nandianyi ?
- balongi badi basumba bintu nemulongeshi anyi ?
tuetu, nuenu, bobo.
- tuetu tudi bena Zairenuenu, nudi bena Amerika
- bobo,badi bena France
kuakulakulonga --- Tshilubakulongeshakubala
ne tuetu netune nuenu nenune bobo nabu
udi uya ne tuetu mu ' tshisalu.udi Udia ne tuetu lelu anyi ?ne aya ne nuenu mu ville malaba,
D.V
;. Posez ces questions aux stagiaireset amenez-les a employer netu, menunabo dans leurs reponses Tformeaffirmative seulement)
Posez la questionLes stagiaires y repondent.
Sollicitez la meme question etrepondez-y par
Verifiez la comprehension au niveaude Bhuaui en disant eventual-lament
Travaillez.
37. Ecrivez au tableau
et presentez cette serie desphrases
. _cgez les questions suivantes etdemandez aux stagiaires d'y:epondre par
6 1
57.
- ndi ngakula ne bobo tshiluba.ndi ndonga ne nuenu tshiluba.adi anaya ne bobo karte.
- Ne uya mu villa ne Andre ne Paulanyi ?
- Udi wakula tshiluba ne balongibakuabo anyi ?Udi ulonga tshiluba ne Tshiteyane Kapanga anyi ?Lelu, ne udia ne Steve ne Karenanyi ?
- Malaba, uvua muja maja ne bensZaire anyi ?
- Udi musua kunua maluvu ne Paul aeDoug anyi ?
- Ne nuya kusumba bintu ne balongeshianyi ?
- Bena Zaire badi basua kuja menumaja anyi ?
- Udi musua kulonga netu tshilubaanyi ?
- Bena Kasai badi bakula nenutshiluba anyi ?
Udi uya ne nganyi mu tshisalu ?
Ndi nya mu tshisalu nkayarai.
Ehaxani.
nkayanyi, Eha2haf nkayenda
Ndi ndia nkayanyiUdi udia nkayeba
- 11di udia nknyenda
nkayanyi, LiEasta, nkayenda
Udi uya ne nganyi mu villa ?- Uvua usomba ne nganyi mu Uniyerw
site ?- Lelu mu dilolo, Paul ne aya ne
nganyi mu bar ?- Mu tshidii1u7 Steve adi udiankayenda anyi ?
D.V 58.
39. Mettez an tableau
Demandez alors aux stagiaires deconstruire des phrases.
- Tom adi ne nganyi mu bureau ?- Udi unaya ping-pong nkayeba anyi ?- Paul udi alonga tshiluba nkayenda
anyi ?- Ndi ndongesha tshiluba nkayanyi
anyi ?Udi musua kusomba nkayeba anyi ?
- Ndi nkayanyi mu kalasa anyi ?
- anyiNkaya - eba
enda
40. Ecrivez au tableau le verbekuambuluisha et presentez avecgeste en mimant l'aide Ndi ngambu]isha Steve
Verifiez la comprehension ettravaillez.
41. Posez ces questions aux stagiaires - Ne nuambuluisha Kapalati anyi ?- Bana badi bambuluisha tatu anyi ?Balongi badi bambuluisha madame3ashizi ku tshikuku anyi ?
- John adi ambuluisha Willetanyi ?Ne wambuluisha bena Kasai anyi ?
- Bena Amerika badi bambuluishabena Zaire anyi ?
42. Presentez cette serie des Dhraseset verifiez la comprehension depamwe - Ndi nya mu tshisalu
- Udi uya mu tshisaluNdi nya neba mu tshisalu
- Tudi tuya pamwe mu tshisalu
43. Exercice de repetition :
Tudi tuya pamwe mu tshisaluTudi tuya pamwe mu Bodega
1. Tudia2. Tunua3. Tusomba4. ISTIT;TET
5. au6. Mu tshisalu
Tudi tudia pamwe mu Bodega- Tudi tunua pamwe mu Bodega- Tudi tusomba pamwe mu Bodega- Tudi tubuela pamwe mu Bodega- Tudi tam pamwe mu Bodega- Tudi tuya pamwe mu tshisalu
44. Presentez avec un geste d'ensemble ... Balongi bonso badi mu Centre
V6rifiez la comprehension ettravaillez.
62
D.V 59.
45. Posez les questions suivantes auxstagiaires Nudi bonso bents Amerika anyi ?
Ne nuya oonso ku Kasai anyi ?- Balongi bonso badi balongatshiluba anyi ?
- Balongi bonso badi basua bidiaanyi ?
- Mu dinda tudi tudia bonso mutshidiilu anyi ?
Demandez aux stagiaires de se poserles mgmes questions et d'y repondre.
46. Ecrivez au tableau
Demandez aux stagiaires d'utiliserla forme du pluriel.
47. En cas de aifficultetfaites cedrill de transformation :
- anyiNkaya - eba
- enda
adi illongankayentta- badi balchpnkayabondi nya nkayanyi - tudi tuya nkayetu
1. Udi ulonga nkayeba2. Ndi ndongesha nkayanyi3. adi ulala nkayenda4. Udi usomba nkayeba5. Ndi nnaya nkayanyi6. iv:1i nkayenda
- Nudi nulonga nkayenuTudi tulongesha nkayetu
- Badi balala nkayabo- Nudi nusomba nkayenu- Tudi tunaya nkayetu- Badi nkayabo.
48. Avec un stagiaires faites l'echangesuivant et demandez ensuite auxstagiaires de le faire entreeux
49. Presentez cette structure .....
Verifiez la comprehension de laame partie of travaillez.
50. Posez ces questions aux stagiaires
63
- etu- enu
abo
A. : Malaba ne wenza tshinyi ?B. : Malaba ne nya mu tshisalusA. : Ne uya mu tshisalubualtehin42B. : Ne nya mu tshisalu bua kusgmba
bintu. Kadi tshiena mumaxyariva kusumba bintu mu tshi.salu to.
A. Ne tuya neba, ne nkuambuleteB. : Tuasakidila. Mbiakana,
Malaba no nya mu villa, kaditshia kuya mu bar to.
- Malaba no udia bidia anyi ?- Malaba ne unua Whisky anyi ?- Malaba ne unaya karte anyi ?- Malaba ne uya ku Amerika anyi ?Malaba ne usumba bibota anyi ?
- Lelu dilolo, ne ulala mu kalasaanyi ?
D.V
51. Montrez la formation de lanegation au futur
52. A l'aide de ce tableau, les stagi-aires se posent des questions aufutur of y repondent negativement
53. Drill - Transformation
60.
tshiakuaka + infinitif + tokatuakanuakaba..
malaba kuyalelu dilolo kudia villalelu bufuku kunua
kulalakubalakufunda
mu BodegaKadutumukandatshiladilu
anyi ?
Malaba ne nya ku mayi - Malaba tshia kuya ... toMalaba ne tuya mu villa - Malaba katua kuya ... to
1. Malaba ne2. Malaba ne3. Malaba ne4. Malaba ne5. Malaba ne6. Malaba ne7. Malaba ne
nsumba tumbelaalala mu kalasanudia mu Bodegabanaya ping-pongndonga swahiliwakula Espagnoltusomba mu tshibambalu
54. Posez ces questions et exigez desreponses negatives
55. Demandez aux stagiaires de seposer ce genre des questions.
- Malaba tshia kusumba tumbela to- Malaba ka kulala mu kalasa to- Malaba kanua kudia mu Bodega to- Malaba kaba kunaya ping-pong to- Malaba tshia kulonga swahili to- Malaba kua kuakula Espagnol to- Malaba katua kusomba ... to
64
- Lelu dilolo ne tudia Pizza anyi ?- Malaba bufuku no tuya kumonaMichael Jackson anyi ?
- Malaba mu dinda ne nuya kudiamu Mc Donald anyi ?
- Lelu ne uya kunua maluvu muville anyi ?
- Mu dilolo ne ndongesha swahilianyi ?
DILONGESHA DISAMBOMBO
Ecrivez au tableau Kuenza mudimuen disant
Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
2. Presentez
3. A partir de ce tableau, demandez auxstagiaires de construire desphrases
61.
Ndi ndon esha mu Centre.
Ndi ngenza mudimu mu Centre
Ndi mu Centre bua kuenza mudimuUdi mu Zaire bua kuenza mudimu
Kuya muKalasaTshisalu bua
KulongaKusumba
MudimuTshiluba
Kuikala Zaire Kuenza Bintu
Posez-leur les questions sui-vantes
Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions.
4. Posez les questions suivantesaux stagiaires .
5. Presentez le verbe kuikala ne danslos structures suivantes ......
Verifiez la comprehension en demandanta chaque stagiaire dc dire cequ'il (elle) a
Travaillez.
6. Posez ces questions aux stagi-aires
65
- Ndi ngenza tshinyi mu Centre ?- Nudi mu Zaire bua tshinyi ?- Steve udi mu Centre bua tshinyi ?- Ndi mu kalasa bua tshinyi ?- Udi mu kalasa bua tshinyi ?
Udi mumanya President Mobutu anyi ?Nudi bamanya mua kuenza humbergeranyi ?
- Udi mumanya kubala tshiluba anyi ?- Udi mumanya Mulowayi anyi- Balongi badi bamanya mua kusumbabintu mu tshisalu anyi ?
- Nudi bamanya mua kuenza maluvua bibota anyi ?
- Nudi ne mukanda.- Udi ne kaye
Udi ne uutshi wa mukandaTudi ne mikanda
- Udi ne balunda- Ndi ne tshinyiNudi ne makuta
- Nnganyi udi ne
mu Centre anyi ?mpindieu ?anyi ?mukaji mu Centre ?
D.VI
Demandez aux stagiaires de seposer des questions similaireset 07 repondre.
7. En vous servant du materiel didac-tique approprie, presentez ettravaillez successivement
8. Posez ces questions aux stagi-aires
Donnez-leur l'occasion de se poserdes questions similaires et d'yrepondre.
9. Par la mgme occasion, introduisezla negation du verbe kuikala neau present
10. Reprenez la structur' Tshiena nemukanda to et enchafnez immedia-tement avec
Verifiez la comprehension si chaquestagiaire pent dire ce dont it abesoin.
Travajllez.
62.
Tudi ne bibota mu kalasa anyi ?Udi ne mudimu mpindieu nnganyi ?Ndi ne tshibambalu mu Centre anyi ?
- Mu dinda ndi nnua kafe ne mabelamu tshidiilu ndi ndia diampa,ne manteka.
Bena Zaire badi basua kulambabisekiseki ne ma ne mafuta angaji (a matala, a tutlEjgr--
- Udi musua kunua mabela ne ti anyi ?- Mu dinda, nudi nudia tshinyi mu
tshidiilu ?Bantu badi basua kunua mayi mudinda anyi ?
- Ku Amerika, badi badia matala anyi ?- Ku Amerika, badi balamba ne mafutakayi ?
- Balongi badi basua kunua mabelaanyi kafe ?
Tshiena ne makuta to ;- Kuena ne mukanda to ;
- Kena ne to 4,
- Katuena ne bibota to.etc.
110
11. Drill de substitution complexe :
1. udi
Ndi dijinga ne mukandaNdi dijinga ne tshibota
Ndi dijinga ne mukanda
udi dijinga ne tshibota
66
D.TI
2. atai. - udi dijinga ne my!!5. tudi - tudi dijinga ne mayi4. mabela - tudi dijinga ne mabela5. badi - badi dijinga ne mabela6. tshibota - badi dijinga ne tshibota7. nudi - nudi dijinga ne tshibota8. matala - nudi dijinga ne matala9 nzubu - udi dijinga ne nzubu10. mampa - udi dijinga ne mampa11. ndi - ndi dijinga ne mampa12. manteka - ndi dijinga ne manteka
63.
12. Posez ces questions aux stagi-aires - udi dijinga ne tshinyi ?
- balongi badi dijinga ne tshinyimu Centre ?
- nudi nanyi dijinga anyi ?- bantu badi dijinga ne mayi anyi ?- bua tshinyi nudi dijinga ne
makuta ?- balongi badi dijinga ne tshiluba
anyi ?- bua tshinyi ?- ne nuikala dijinga ne tshinyi
ku Kasa! ?Demandtz-leur de se poser des ques-tions analogies et d'y repondrelibrement.
13. Faites cette dramatisation avec unou deux stagiaires et demandez-leurde la faire entre-eux
A. : Steve moyoB. : Eel mcyo DougA. : Udi uya penyi ?B. Ndi nya mu tshisaluA. : Udi uya kuenza tshinyi mu tshisalu?B. : Ndi nya mu tshisalu bua kusumba
bintu.
A. : Udi cb4mcra ne_ bintu kayi ?B. : Ndi dijinga ne mabela, manteka,
ne mampa.A. : Udi mumanya mua kusumba bintu mu
tshisalu anyi ?B. : To. Tshiena mumanya mua kusumba
bintu mu tshisalu to.A. : Nanku, ndi musu_ kuya neba, bualu
mema ndi mumanya mua kusumba bintumu tshisalu.
A. Eyowal bimpa. Tuyaku.
1114. Montrez un sac et presentez Ndi dijinga ne tshibombi bua
kuya mu tshisalu.Travaillez la comprehension detshibombi.
67
"M.
D.VI
64.
15. De la mgme maniere que la note14, presentez en montrant Makuta
et dites Ndi ne makuta.
16. Posez ces questions - Udi dijinga ne makuta anyi ?- Udi dijinga ne tshibombi anyi ?- Udi dijinga ne makuta bua kusumbatshiryi ?
17. En montrant un panier, presentez ... Bena Zaire badi baya mu tshisalune tshitvnga
Travaillez la prononciation detshitunga---
18. Pour travaillez l'accord de la clas-se Tshi- avec le verbe gtrei pre-sentez
li.cEk.a/11'rshitunatslcuasa
Tshibombi tshidi mu kalasaTshisalu tshidi mu Kadutu
19. Travaillez tshidi et en leursuggerant des mots, demandez-leurde former des phrases sur lemodele de la note precedente tshitunga, tshibambalui tshikaka,
tshintu, tshiladilu, tshidiiln,tshibota.
20. Par la mgme occasion, travaillezl'accord de la classe Ma- avec leverbe
21. Insistez sur l'accord ma- adi etdemandez aux stagiaires de for-mer des phrases en reprenant lesmots
Mabela adi mu tshidiilulajoLlutimu tshisaluMaluvu adi mu bar
manteka, mafuta, matamba, makanya,mayi, makuta.
22. En portant votre main au front(comme si vous vous protegiezcontre le soleil) et en mimantl'action de chercher, presentezla phrase Ndi nkeba John ;
Expliquez en disant John udi penyi ? Ndi nkeba John.et travaillez.
23. Posez ces questions aux stagiaires .. - Udi ukeba nganyi ?- Bua tshinyi udi ukeba x ?- Balongi badi bakeba mulongeshiwabo anyi ?
8- Bantu badi bakeba makuta anyi ?
D.VI
Les stagiaires se potent lesmgmes questions.
65.
24. Presentez le verbe kuikala ne tshiaet travaillez-le dans ce contexte - Ellmmk212pa mu dinda
Ndi ne tshia kya mu kalasa mudinda
; balongi,badi ne tshia kulon a.
- TuL2dituenzaudirrnitudi netshia kuenza mudimu.Verifiez la comprehension et
travaillez.Si les stagiaires ne comprennentpas traduisez par to have to.
25. Exercice de transformation :
ndi ndia - ndi ne tshia kudiatudi tulonga - tudi ne tshia kulongaIldi Ilya adi ne tshia kuyanudi nulala - nudi ne tshia kulalabadi bakeba - badi ne tshia kukebandi nnaya - ndi ne tshia kunaya
Montrez aux stagiaires que tshiapeut gtre remplace par but. etreprenez l'exerc:.ce avec bua.
26n Posez ces questions aux stagi-aires
Clue les stagiaires se posent lesWarne& questions et qu'ils yrepondent.
- Balonei badi ne tshia kuenzatshinyi ?Ba volontaires badi ne bua kuakuirtshiluba bimpe anyi ?
- Bua tshinyi ba volontaires badine tshia kuakula tshiluba, swahili,kikongo anyi lingala ?
- Balongeshi badi ne bua kuakulaAnglai ne balongi anyi ?udi ne tshia kuenza tshinyi mukalasa ?Ndi ne bua kunaya mu kalasa nebalongi anyi ?
27. Presentez le verbe kuikala muaen posant la question diva diebann$anyi ' i un stagiaire.repond. En essayant dlecrire sonnom au tableau, dites salon lecas
qdi mva kufunda divadieba Tshienakufunda diva dieba to.
694111MML..;`.=11MIMW"
D.VI
Verifiez la comprehension ettravaillez. En cas de difficulte,traduisez "can, may".
28. Posez ces questions aax stagiaireset demandez-leur de se lesposer
29. Travaillez l'accord des classesMu- et N- avec le verbe gtrepar ces phrases
30. Demandez aux stagiaires de for-mer dee phrases avec des motsque vous leur proposez
31. Presentez
32. Les stagiaires forment desphrases avec des mots suivants
33. En vous servant du materiel (6 cra-yons, 6 livres, chaises, craies)presentez les chiffres de 1 A 6
a) Enseignez par groupe de 3, ecrivez
6 6 .
Udi mua kuakula ne PresidentMobutu anyi ?
- Andre udi mua kulongesha tshilubaanyi ?Nnganyi udi mua kufunda "mbu-lanket" ?Nudi mua kuya mu ville nkayenuanyi ?Udi mua kuakula Espagnol nnganyi ?
- Andre, udi mua kulamba bidia anyi ?
Muloni udi mu kalasaMukanda udi mu tshibambaluNkuasa udi mu tshidiilu
nzubu, muakulu, munyinyi, muntu.munganga, mulunda, mushipa,ngomba, mukanda.
Kalasa ketu kadi mu CentreKaye kanyi kadi pa nkuasa
Kerte, kafe, kambela.
b)
le chiffre au tableau, prononcez,faites repeter jusquta ce quelee stagiaires maftrisent
Ecrivez (non selon l'ordre) leschiffres et faites lire chaque
c)
stagiaire
Envoyez chaque stagiaire autableau et dictez-lui les
1 5 2 6 4 3
chiffres 2, 6, 41 1, 3, 53, 5, 4, 2, 1, 642 2, 3, 5, 6, 1
5, 1, 6, 1, 4, 3
70
D.VI 67.
Utilisez le mot amaa (netradulaspas en tshiluba etpresentez
ndi ne crayon umuendi ne crayon ibidietc.
35. Presentez la questionEcrivez en sollicitant la questionet en y repondant
Travaillez la question en demandantaux stagiaires de se la poser etcloy repondre.
36. Drill de substitution com lexe
Udi ne crayon bungi munyi ?
Ndi ibidi.
Ndi ne crayon bungi munyi ?Udi ne crayon bungi munyi ?Udi ne mikanda bungi munyi ?
1. bibota - udi ne bibota bungi munyi ?2. nudi - nudi ne bibota bungi munyi ?3. nkuasa - nudi ne nkuasa bungi munyi ?)t. 7.14 - udi ne nkuasa bungi munyi ?5 balunda - udl ne balunda bungi munyi ?6. tudi - tudi ne balunda bungi munyi7. nzubu - tudi ne nzubu bungi munyi ?8. badi - badi ne nzubu bungi munyi ?9. makuta - badi ne makuta bungi munyi ?10. ndi - ndi ne makuta bungi munyi ?11. bana - ndi ne bana bungi munyi ?
37. Presentez les structures sui-vantes
- Ndi ne crayon umue- Ndi ne nkuasa umue- Ndi ne mikanda umue- Ndi ne mulunda umue- Ndi ne lupemba, lumue- Ndi ne tshibota tshimue
Montrez l'accord selon les classes(de 1 a 6)
nkuasa, mikanda, 222212, balunda,bibota, 22222.
38. - Distribuez un certain nombre d'o-bjets a chaque stagiaire etposez -leur la question
?
Demandez aux stagiaires de se poserla mgme question et d'y repondre.
39. Continuez l'exercice en donnantl'ordre a chaque stagiaire
mupesha crayons ibidi.- lomba tshibota tshimue.- kuita mikanda isatu.- angata bimuma binayi.
71
40. Demandez aux stagiaires de fairecet echange
68.
mpesha mpemba isambombo.lomba bobota bitanu.cngata mabeji asatu ne crayoninayi.
A. : Steve, moyo weba auB. Ee, moyoA. Udi uya penyi ?B. : Ndi nya mu tshisaluA. Udi uya kusumba tsninyi ?B. : Ndi nya kusumba mafuta ne mayi.A. : Ne usumba mayi bungi munyi ?B. Ne nsumba mayi atanu.A. Kadi udi ne makuta bungi n.anyi ?B. Ndi ne ZaTres isambomboA. : Ee, bimpa. Waya bimpe.B. : Waya bimpe.
41. Presentez les chiffres 7, 8, 9, 10.par groupe de deux (voir noten° 33)
42. Montrez aux stagiaires que leschiffres 7, 8, 9, 10 sontinvariables en presentant - .C"rayons muanda muteketa
Bibota
43. En vous servant du calendrier,presentez les mots dituku / matuku
Travaillez.
44. Comme dans la presentation deschiffres,faites compter les joursjusqula 7 et cela par groupede 3
Travaillez.
45. a) Ecrivez au tableau
Travaillez mluila.
b) Presentez
Verifiez la comprehension dellaccord du nom avec le verbeet travaillez.
c) Posez la question et lesstagiaires repondent
72
dituku dimue, matuku abidi,matuku asatuetc,
matuku 7 = lumingu
Lumiagaludi ne matuku
Lumin u 11 idisnatuku bungsmunyi ?
46. Presentez la question en vousservant du calendrier et enmettant un point d'interroga-tion (?) sur un jour de lasemaine
Verifiez la comprehension ettravaillez.
47. - Sollicitez la question pourpresentez
D.VI
- Par groupe de trois, presentezet travaillez
48. a) En designant indifferemment lesjours sur le calendrier, posezla question aux stagiaires
b) Demandez aux stagiaires de seposer la mgme question et d'yrepondre.
49. Posez les questions auivantes auxstagiaire
50. Sollicf.tez la questionet repondez-y en presentant
Verifiez la comprehension.En cas de difficulte, traduisez partoo. 1 I
Iravaillez et montrez que 1/onpeut aussi dire
Mettez au tableau ces deux struc-tures :
". I have only two books- I only have two books",
51. Posez ces questions et demandezaux stagiaires d'y repondre enutilisant amu
73
69.
Lelu tudi dituku kayi ?Lelu ndituku kayi ?
Ldlu tudi mu dimue
Mu dibidi, mu disatu, mu dinayi,etc., mu dialumingu.
Lelu ndituku kaki ?
- Mu dimua uvua muya mu vile anyi ?- Mu disambombo ne uya mu tshisalu
anyi
- Mu dialumingu uvua muenza tshinyi- Mu disatu ne uya mu Kadutu anyi ?- Mu dibidi ne aya penyi ?- Mu dinayi udi udia tshinyi ?- Mu iitanu ne uya mu Cinema anyi ?
Udi ne mikanda bungi munyi ?Ndi ne mikanda amu ibidi.
Ndi amu ne mikanda ibidi
Udi tie makuta bungi munyi ?Ndi amu ne are 2
- Ndi ne mikanda bungi munyi ?Udi ne balunda bungi munyi ?
- Tudi ne mayi bungi munyi ?- Nudi ne balongeshi bungi munyimu kalasa ?
52. Introduisez kunyima kua danscette phrase
D.VI
En vous servant .les heures declasse 8 12111=1111.0
Verifiez la comprehension ettravaillez.
53. a) Posez les questions suivantesaux stagiaires
b) Demandez aux stagiaires dese poser les mgmes questions.
54. Introduisez le futur de kuikaladans les structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
55.'a) Mettez au tableau le verbekuikala, montrez la formationdu futur
b) Demandez aux stagiaires de fairedes structures libres.
56. Exercice de transformation :
70.
- Badi ne mabeji bungi munyi ?
tshidiilu.
- Kunyima kua kalasa udi uya penyi 7Kunyima kua stage ne uya penyi 7Kunyima kua kalasa ne udiatshinyi ?Kunyima kua stage ne nuya kuKasai anyi ?Kunyima kua kalasa tudi tuyapenyi ?
- Kunyima kua mudimu udi wowelaanyi ?
Ndi mu stage mpindi-u,Kunyima kua stage nesngikala kuKasaiTudi mu kalasa mpindieu
mu tshidiilu.
ne
n - ngU -a i ikala
tu-nu-ba bi
- Kunyima kua kalasa, ndi mu bar - Kunyima kua kalasa ne ngikala mubar
- Kunyima kua stage, tudi ku KasaiKunyima kua kalasa, udi mu tshidiilu
- Kunyima kua stage, nudi ba volontairesKunyima kue kalasal udi musua kuakula tshilubaKunyima kua mudimu, Badi dijinga ne bidiaKunyima kua didia, ndi ne balunda mu villa.
7 4
D.VI
57. a) Mettez cette s&rie des phrasesau tableau
b) Faites lire ce texte apres vouset expliquez mudisuila.
c) Les stagiaires transforment cetexte en se servant des autrespersonnes de la conjugaison.
d) Posez-leur des questions
58. Introduisez kumpala kua en vous ser-vant des schema de l'heure dudebut des classes
Verifiez la comprehension ettravaillez.
59. a) Posez ces questions auxstagiaires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions.
60. Faites voir la possibilite del'usage de kunyima kua et kumpalakua comme locatifs :
a) Mettez-vous derriere un stagiaireet presentez
b) Mettez-vous devant la classeet presentez
Wrifiez la comprehension ettravaillez.
71.
- Mpindieu ndi mu kalasa- Mu Centre ndi ndon a tshiluba.- Kunyimacal.s.
mudisuile.- Nelv ku Poste wanKu Kasai bua kuenza mudimu.
- Mpindieu udi penyi ?- Steve udi wenza tshinyi mu Centre ?- Kunyima kua stage ne wikala nganyi?- Ne nuya penyi kunyima kua stage ?Nudi nuya ku Kasai bua tshinyi ?
- Ku Kasai ne enza mudimu kayi ?
Mu dinda, kumpala kua kalasandi nya mu tshidiilu
- Kumpala kua stage, uvua penyi ?- Kumpala kua kalasa, nuvua baya
penyi ?- Kumpala kua didia, udi unuatshinyi ?
- Kumpala kua kuvua mu Zaire, uvuamenza tshinyi ?
- Kumpala kua kuya ku poste weba,ne usumba tshinyi ?
- Ndi kunyima Jeff- Ndi panyima pa Jeff
- Ndi kumpala kua kalasa.
75
D.VI
61. a) Introduisez le deuxike senstemporal dans Bette eeriedes phrases
b) Demandez aux stagiaires defaire des phrases similaires.
72.
- Brenda Adi 14.4.212 tshidiilu mun00. Karen udi re; mu tshidiilumu 7h00. Brenda udi Ilya mutshidiilu kumpala kua Karen.Karen udi Ilya mu tshidiilu kunyimakua Brenda.
62. Posez des questions aux stagiaires - Tom udi adia kumpala kua balongiate?
- Steve udi Ilya mu kalasa kumpalakua mulongeshi anyi ?
-ONganyi udi ulala kunyima kuaminuit ?
Balongi badi baya ku Kasai dibakayi ?
- Paul udi anaya ping-pong kunyimakua kalasa anyi ?
- Kunyima kua mudimu weba mu ZaTrene wenza tshinyi ?
63. a) Mettez cette serie des phrasesas tableau
b) Faitee lire ce texte apres vouset demandez aux stagiaires dele lire seuls.
c) Demandez aux stagiaires d'adapterle texte a leur choix.(travail libre selor l'imagina-tic)* du stagiaire).
Example
d) Demandez aux stagiaires detransformer ce texte (personnes,temps : futur - passé).
64. a) Presentez cette serie desphrases
Travaillez et expliquez letempo en tehiluba.
MuLE22.21gAlindaktznua.kalaeal.nya mu tshidiilu bua kudia.Mu mun a kunyima kua kalasa ndnya kabidi mu tshidiilubidia. Kadi tshiena musua biclatop
iyjj_jaj._._s_tMumunakuniJcuadidiand
nya kumayi bua kuowa map..
yEmnlitjaeiutaijaALatLELIkalasa bua kulon a Tshiluba,
liaila24111a22211-Jalmivilla ne teve.
Ndi nya mu tshidiiluku diba 12 ne ku d'ba
Dal
b) Faites e texte et demandez auxstagiaires de faire une narrationanalogue en changeant le verbeet l'heure.
Exemple
c) Demandez aux stagiaires de seposer les questions avec dibalay!' et d'y repondre par kudiba 600
Exemple
73.
Paul Adi illonga Tshiluba ku diba9 wa b.4tuku ne adialala ku diba11 wa butuku.
F. : Udi uya mu tshidiilu diba kayi ?S. : Ndi nya mu tshidiilu ku diba
muanda mutekete.
65. Faites remarquer que l'on peututiliser l'heure en francais maisattention a la preposition mu Ndi nya mu kalasa nu8h00.
66. Drill de transformation
Ndi nya mu kalasa mu 8h00 - Ndi nya mu kalasa ku diba 8h00
1. Balongi badi badia mu midi
2. Tudi tuya mu kalasa mu 8h00
3. Badi balonga tshiluba mu 14h00
4. Badi basua kuya ku mayi mu 6h00
5. Badi basua kunua maluvu mu 5h00
6. Badi basua kudia bidia mu 1h00
7. Badi balala mu 15h00
8. Nudi nuya mu cisalu mu 9h00
- Balongi badi badia ku diba dikumine ibidi
- Tudi tuya mu kalasa ku diba muandamukulu
- Badi balonga tshiluba ku diba dikumine inayi
- Badi basua kuya ku mayi ku dibaisambombo.
- Badi basua kunua maluvu ku diba itang
- Badi basua kudia bidia ku diba umue
- Badi balala ku diba dikumi ne itanu.
- Nudi nuya mu cisalu ku diba tshitema.
T E X T E
KUMPALA KUA DIVA MU TSHISALU
Karen adi mudisuile wa Corps de la Paix/Ildi usomba ru Muene-DitusKaren kena ne biakudia mu nzubu amu ne mafuta ne mayidijinga ne bilunga, losal nkunda, ne bisekis,:ki/kadi Karen kena mumanyamua kusumba bintu mu tshisalu to/nenku adi bua kur4uambuluisha ku disumba dia bintu/Karen udi akeba makuta ne tshitunga/pashishabadi baya mu tshisalu.
Questions : a) Texte
1, Karen tldi nganyi ?2. Mujinga nnganyi ?3. Badi basomba penyi ?4. Mwene Ditu adi mu Region kayi ?
77
D.VI 74.
5. Ku Mwene Ditu badi bakula muakulu kayi ?6. Karen udi wenza tshinyi ku Muene-Ditu ?7. Karen udi ne biakudia mu nzubu anyi ?8. udi dijinga ne tshinyi ?9. Karen udi ne tshia kuenza tshinyi ?10, Karen Udi mumanya mua kusumba bintu mu tshisalu
anyi ? Bua tshinyi ?11, udi uya mu tshisalu ne nganyi ?12. Mujinga udi uya ne Karen mu tshisalu bua tshinyi ?13. Bua kuya mu tshisalu Karer udi dijinga ne tshinyi ?14. Kumpala kua kuya mu tshisalu Karen udi wenza tshinyi ?
b) Libras
1. Ku Amerika bantu badi basumba bisekiseki mu tshisaluanyi ?
2. Wewe, udi mumanya mua kusumba bintu mu tshisalu anyi ?3. Bua kuya mu tshisalu udi dijinga ne mulunda weba anyi 14. Ku poste webe ne uya mu tshisalu anyi ?5. Ne aya mu tshisalu bua kusumba tshinyi ?6. Udi musua kuambuluisha bena Zaire anyi ?
78
DILONGESHA DIA MUANDA MUTEKETA
1. Donnez a chaque stagiaire un cer-tain riombre d'objets (crayons,livres, craies, fruits...) etposez-leur des questions
2. Dictez a chaque stagiaire ces seriesde chiffres. I1 ecrit au tableaupuis it lit
75.
- Udi ne mikanda bungi munyi ?Udi ne tshibota tshimua anyi ?Badi dijinga ne bibota anyi ?Nudi ne nkuasa isambombo anyi ?
- Steve udi ne bimuma anyi ?- Udi ne mpemba ibidi anyi ?- Karen adi ne tshinyi ?
4,
5, 3,9,10,
7
6
8
1 10,
7,
5,
3,1,
6,
8
9
4
4, 7,8,10,6, 9,
51
2
6,
1,
3,
5,
9,
8,
107
6
9,
2,
h,
7, 1
6, 38,10
5, 1,4, 8,7,10,
923
3. a) En designant, chaque fois, unjour de la semaine sur lecalendrier, posez a chaquestagiaire la question ... Lelu Aitukulayi ?
tudi ?b) Donnez aux stagiaires le calendrier
et demandez-leur de se poser lamgme question et d'y repondre.
4. P-Jsez les kuestions suivantas
5. Demandez aux stagiaires de mettreles substantifs suivants au plu-riel et de former des phrases avec
Udi wenza tshinyi mu dimua ?- Mu dialumingu uvua muenza tshinyi ?- Mu dibidi no uya mu kalasa anyi ?- Mu disambombo balongi ne baya mutshisalu bua kusumba tshinyi ?Tudi ne '.gala -r: mu disatu diloloanyi ?
- Mu dinayi mu munya tudi tudiatshinyi ?
le verbe gtre. (Aidez-les sipossible) ,
mulongi mukanda tshimuma ditalamulunda musoko tshimuna diampamulongeahi mutshi tshilunga dilongamukaji mushipa tshipapayi dikopomuana mushinga tshibota dibejimuntu musheta tshibi diyi
N.B. : Expliquez les matsdifficiles.
79
D.VII
6. Presentez cette serie des phrases.Verifiez la comprehension et amenerles stagiaires a produire des phrasessimilaires
Recourez au tableau de feutrepour montrer ]'accord classe-verbe.
7. M'ttez au tableau ces series desphrases
76.
udi mu kalasa.mu kalasahidi mu kalasamu kalasa
Mukanda udi- Tshimuma is- Ditala didi.M....
Mulongi adi mu kalasaMukanda adi mu kalasaTshimuma tshidi mu kalasalitala didi mu kalasa
a) Expliquez ]'accord classe-verbeau niveau du pluriel. Insistezsur idi.
Demandez aux stagiaires de fol.-mer des phrases au pluriel.Vous devez utiliser le tableaude feutre.
b) Exercice de r4Bititian :
Mesa adi mu tshidiiluMampa adi mu tshidiilu
1. Matala2. Mu kalasa3. Mikanda idi4. Nkuasa5. Mu tshidiilu6. Maayi\adi7. Matamba8. Mu tshisalu9. Mishipa idi10. Nkunda
8. Posez les questions suivantesaux stagiaires
9. En vous servant d'une image dumarche avec des c3jets surleaquels les prix sont indiques,presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Balongi badi mu kalasaMikanda idi mu kalasaBimuma bidi zlu kalase----------Matala adi mu kalasa
Matala adi mu tshiddilu- Matala adi mu kalasa
Mikanda idi mu kalasa- Nkuasa idi mu kalasa
Nkuasa idi mu tshidiilu- Maayi adi mu tshidiilu- Matamba adi mu tshidiilu- Matamba adi mu tshisalu- Mishipa mu tshisalu- Nkunda idi mu tshisalu
- Bimuma bidi mu tshisalu anyi ?Balongi badi penyi ?Mampa adi mu tshidiilu anyi ?
- Mikanda idi mu kalasa anyi ?Matala adi ku Amerika anyi ?
- Bilunga bidi mu tshitunga anyi ?
Mushinga
bn
D.VII 77.
10. Presentez en vous servant de lamgme image Tshibota tshidi Zaire umue.
Verifies la comprehension ettravaillez.
11. Exercice de re etition :
Tshibota tshidi Zaire umue.
1. Zaires ibidi2. Bibota bidi3. Bimuma4. Matala adi
5. PALelaj2iail6. Bilun a bidi7. Za re umue8. Ditala didi9. Tshibota tshidi
- Tshibota tshidi Zaires ibidi- Bibota bidi Zaires ibidi- Bimuma bidi Zaires ibidi- Matala adi Zaires ibidi- Matala adi Zaires inayi- Bilunga bidi Zaires inayi- Bilunga bidi Zaire umue- Ditala didi Zaire umue- Tshibota tshidi Zaire umue
12. Presentez la question
Verifies la comprehension ettravaillez.
13. Poses lee questions
Demandez aux stagiaires de se poserles questions similaires.
14. Mettez au tz7.bleau les adjec-tifset expliquez par la difference desprix :
a) Presentez
b) Revenez aux adjectifs en disant ....
c) Travaillez.
- Tshibota t sl11nushin a. kayi '.'
- Bibota bidi mushinga kayi ?- Bilunga bidi mushinga kayi ?- Mukanda udi mushinga kayi ?- Diampa didi mushinga kay!- Nkunda idi mushinga kayi ?- Matala ddi umshinga kayi ?- Mayi adi mushinga kayi ?- Mushipa udi mushinga kayi ?- Mishipa idi mushinga kayi ?
Kola et -teketa
Mu Kadutul bibota bidi Zairesitanu. Mu villa, bibota bidiZaires muanda mukulu.
Mu Kadutu bibota bidi mushin--mutekete.Mu ville bibota bidi Aushini3amukola.
81
D.VII
15. Montrez l'accord des adjectifs
78.
par ce tableau selon les classes.Sing. Plur.
mu- -kole ba- -kolemu- -teketa mi- -teketatshi- -impe bi- -impedi- bi ma- -bi
En vous servant du tableau,presentez ces series des phrases :
Steve ildimuloaijuipmeMukanda udi mushinga mukoleTshibota tshidi tshibiDitala didi diteketa
Demandez aux stagiaires de construiredes phrases et de faire les accordsdes adjectifs.
16. Dramatisation :
Demandez aux stagiaires de faire unechange. Aidez-les a le faire A.
B.
N.B. : Amenez les stagiaires autiliser
A.B.
17. En vous servant du materiel didactique(dilonga, dikono, faitesune saynette du march& en pre-sentant
Presentez les structures
Demandez aux stagiaires de se poserces questions et d'y repondre.
18. a) En vous servant des objets connuspar les stagiaires presentez laquestion
Verifiez la comprehension ettravaillez.
- Steve ne John badi balongi bimpe- Mikanda idi mushinga mukole- Bibota bidi bibi.Matala adi mateketa.
: Udi musua kusumba tshinyi ?: Ndi musua kusumba bibota.Bibota bidi mushinga kayi ?
: Bibota bidi Zaires itanu 1Kaka Ekelekele Ibidi mushingamukole tekiena nsumba to.
Mushinga muteketa, mushinga muimpe.
dilonga dia nkundadia
verre wa nsukadi- kilo wa munyipy
Dilona dia nkunda didi mushtral
kai- plikonodia tumbela didi mushia a
kayi ?- afutadiEnsiidinushittakayi ?
- Kilo wa munyinyi udi mushinga?
LELLELeltai ?
82
D.VII
b) Sollicitez la question etrepcndez-y
Multiplicz les reponses.
c) Demandez aux stagiaires de se poserla question et city repondre.
19. a) Presentez les differents demons-tratifs
b) Faites pratiquer
Etshi mmukanda
EtshiAtshiTshiatshia
Etshi mmukandaEtshi ntshibotaAtshiTshiats,..!.a
79.
20. Presentez la forme de negationavec ki par opposition
icLajeikintshbotaashimmuicatto.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Demandez aux stagiaires de faire lecontraste.
21. Presentez Eu par opposition aEtshi
Verifiez la comprehension ettravaillez.
22. Faites la revision du pluriel desdemonstratifs de la classeMu - Ba
Posez la question
23. Designez un stagiaire x. (Posezla question avec le nom du stagi-aire y)
Sollicitez la merie question etrepondez-y par
Verifiez la comprehension ettravaillez.
24 Drill de transformation
eu nSteveBaba mPaul ne Marie
1. Eu nDirecteur wa Centre2. wawammungangawetu3. Aba mbalongi ba tshiluba
EtshiffIgNkAn4a,eunJohn.
eu abaau - abuwawa - baba
Aba mbanganyi ?
Ea222I2x22aYi ?
Eu ki nSteve to eu Mbarbara
- eu ki nSteve to- Baba ki mPaul ne Marie to.
Eu ki nDirecteur wa Centre to.- Wawa ki mmunganga wetu to.- Aba ki mbalongi ba tshiluba to.
83
4. Au mmulunde. wanyi5. Abu mbalongeahi beau6. Baba mbana ba Kalala7. Wawa nJohn8. Eu mbaya Marie9. Aba mbaledi banyi
25. Presentez cette serie desphrases
DVII80.
- Au ki mmulunda wanyi to.- Abu ki mbalongeshi benu to.- Baba ki mbana ba Kalala to.- Wawa ki nJc..a to.- Eu ki mbaya Marie to- Aba ki mbaledi banyi to.
Verifiez la comprehension de kuTravaillez.
26. Dramatisation :
27. Indiquant 2 ou plusieurs objets,presentez par example tbseeo
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Bilundifuta- Nsukadi udi afire isatu ku verre- Tumbela tudi /afire umue ku dikopo- Mafuta adi Zaire isambombo kumnlangiMunyinyi udi Zaire dikumi ku kilo
A. Udi musua kusumba bilunga anyi ?B. Eyowa, kadi bidi mushinga kayi ?A. Bidi Zaire ibidi ku difuta.B. : Zaire ibidi ku difuta mmushinga
mukole.A. : Nanku, mpeshaku Zaire umue bua
biabia.B. : Biabia ki mbimpa to. Mpesha ebi.A. : Bimpa. Angataku.B. : Mpeshaku nsakidilu,A. : Kuataku.
28. Presentez la question
Verifiez la comprehensiontravaillez.
29. Posez les autres questions
et demandez aux stagiaires de seposer des questions utilisant .......
30. Drill de transformation :
Ebi mmikanda
AhlEIBPBiabia mbibota
Ebi mbinganyi ?
Abi mbinganyi ?- Biabia mbinganyi ?
ebil abi, biabia ; aba, abuet baba.
Etshi ntshinyi ? Ebi mbinganyi ?Tshiatshia ntshinyi ? Biabia mbinganyi ?Ev nnganyi ? Aba mbanganyi ?
I. Atshi ntshinyi ? ..bi mbinganyi ?
Dan
2. Wawa nganyi ?3. Tshiatshia ntshinyi ?4. Eu nganyi ?5. Au nnganyi ?6. Etshi ntshinyi ?
Baba mbanganyi ?Biabia mbinganyi ?Aba mbanganyi ?Abu mbanganyi ?Ebi mbinganyi ?
31. a) Differenciez liceci" et "ce"en presentant Etshi mmkanda
Mukanda eu udi muimpe.Verifiez la comprehension.
b) Montrez l'accord salon lesphrases
Mukanda eu udi muimpeTshimuma etshi tshidiDilonga edi
c) Demandez aux stagiaires de s'exercer,aidez-les a trouver des examples.
32. Posez aes questions aux stagiaires
33. a) Presentez cette eerie desphrases
Verifiez la comnrehensio.1 ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de fairelee phrases semblables.
34. Posez la question
Faites repeter choralemen..
35. PrL-ntez la question
que vous expliquez par egalite avecla question precedente.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
36. Montrez l'accord de -az avec lesclasses connues
85
31.
mikarIL221.1011.2121Bimuma ebi bidi bine
- Udi musua bilunga ebi anyi ?Udi udia bimuma biab ?Ndi mbala makanda eu anyi ?
idjz...LLIapailaj241u ne tshibombi,etshiaLlyi?
- Tudi tusumba dilonga e4i anyi ?
Ndi nsumba kilo umue wa bilungabua ZaTres isatu
1212112aliaLIELE121221;11kukilo.
Udi usumba kilo umua wa bilungabua ZaIres bungi munyi ?
Udi uslimba kilo umua wa bilungaku Zairesima ?
balongi banga ?nkuasa inga ?tulasa tunga ?mikanda inga ?
D.VII
bibota binga ?mpemba inga ?mampa an; - ?
37. Drill - Transformation
Mu kalasa, nkuasa idi bungi munyi ?Mu kalasa nkuasa idi inga ?
82.
Balongi badi bungi munyi muBalongi badi ban a mu kalasa
kalasa ??
1.1. Steve udi ne mikanda bungi munyi ?2. President wenu udi ne bana bungi
munyi ?3. Malaba nuvua ne tulasa bungi munyi ?
4. Mu midi, ne udia matala bungi munyi ?
5. Ngondo udi ne mbingu bungi munyi ?
2.
101.111
3 411111011.11111.
4. =.0.115.
6. Udi ne balunda bungi munyi mu Centre? 6.
7. Dituku didi ne meba bungi munyi ? 7.
8. Lumingu ludi ne matuku bungi munyi ?8.
38. Demandez aux stagiaires de se poserdes questions utilisant bungi munyi ?et ...ma?
39. a; Presentez cette serie des phraseset insistez sur la ame
b) Demandez aux stagiaires de formerdes phrases slmilaires.
- Steve udi mulon i wa tshilubaSteve mmulon i wa tshilubahyAriaa udi mukola ; mmushingamuknla
- ZaTres dikumi idi mikesa,ZaYres dikumi mmikesaadiloalangi ba tshiluba,
12:211EL11131LUPA,- Wawa udi Paul ; wawa mPaul- Tshiatshia tshidi tshibota ;
tshiatshia ntshibota.
40. Drill de trarsformation :
mmulongiSteve udi mulongi - Steve
1. Mukanda udi muimpa Mukanda mmuimpa2. Tshiluba tshidi tshikola - Tshiluba ntshikola3. Balo. gi badi bena Amerika Balongi mbena Amerika4. Tshiatshia tshidi tshibota tshiatshia ntshibota5. Mushinga udi muteketa Mushinga mmuteketa
. 6. Kalasa Kadi kimpa Kalasa nkimpa7. Paul ne Steve badi balongi
ba tshiluba - mbalongi ba tshiluba
Ff;
D.VII 83.
8. Steve udi mulongi9. Mikanda idi mimpa10. Wawa udi directeur
41. Posez-leur ces questions et exigezla forme du substitut unique-ment
- Steve mmulongi- Mikanda mmimpa- Wawa ndirecteur.
- Etshi ntshinyi ? Atshi mmutshimukanda.
- Baba mbanganyi ?- Tshiatshiantshinyi ?- Wawa nKaren anyi ?Eu nnganyi
- Zaire 43.1:kwni.. mmikesa anyi ?
- Tshibota etshi tshidi tshimpaanyi ?
TEXTE : MU TSHISALU
Karen ne Mujinga badi mu tshisalu/badi basua kusumba bintu.Badi basua kusumba bilunga, losal nkunda ne bisekiseki/Kumpala kuakusumba badi batangila bintu bionso mu tshisaluh/Kunyima badi bakonkamishinga ya bintu. Ku muene-Ditu bamamu badi basumbisha bilunga kumafdtal losa ku verre, nkunda ku malonga ne bisekiseki ku bisumbu/.Karen ne Mujinga kabena basua kusumba bintu ku maffita/anyi ku malongaanyi ku verre to/Badi basua kusumba amu ku kilo.
Exploitation : voir orientation methodologique lecon VI,
QUESTIONS,
a) Texte :
1. Karen ne Mujinga badi penyi ?2. Badi basua kuenza tshinyi ?3. Badi basua kusumba bintu kayi ?4. Kumpala kua kusumba bintu badi benza tshinyi ?5. Pashisha badi benza tshinyi ?6. Badi basua kusumba bintu ku mafata anyi ku malonga ?
b) Libres :
1. Udi musua kusumba bintu mu tshic=t1u anyi ?2. Ku Amerika bantu badi basumba ku mafnta anyi ?3. Ku Amerika bisekiseki bidi mushinga mutekete anyi ?4. Wewel udi wenza tshinyi kumpala kua kusumba bintu.5. Udi mua kulomba nsakidilu mu magasin anyi ?6. Lelu ne uya mu tshisalu anyi ?
DILONGESHA DIA MUANDA MUKULU 84.
1. Posez ces questions auxstagiaires
2. Mettez ces adjectifs au tableau.Expliquez les mots difficiles etdemandez aux stagiaires de fairedes phrases
mu -/ba-
mu -/mi-
tshi -/bidi -/ma -
ka -/tu -
N -/N -
Ma -
3. Avec le materiel didactiqueapproprie, posez ces questionsaux stagiaires
4. a) Presentez ces phrases etverifiez la comprehensionde la 2t1me : .
Travaillez.
b) Differenciez en montrotnt quills'agit de "dans" et "a" et"aux environs"
c) Demandez aux stagiaires de faireusage de mu et ku.
- Ne uya ku Amerika malaba anyi ?- Matamba ribise kiseki anyi ?Malaba ne baya ku Kasal anyi ?
- Paul ne Steve mbalongi swahilianyi ?
- Mu dialumingu ne nuya mu tshisaluanyi ?
- Balongi ne badia mu -)dega anyi ?- Bidia mbimpe anyi ?- Bilunga mbiakudia anyi ?
-nenel -kesel -impa -IA, -kola.-teketal -le, -shema.-pia-pia. - bulakana, -lengela,-le` lela, -a bululu, -ondoka, -atulka,-lubidila, -tau, -a tshianans.-boba, -bishi, -bulakana.
Udi musua kudia tshibota tshibobaetshi anyi ?
- Nudi tasua kusumba bilunga bibishiebi anyi ?Nuvua babala mukanda mupiamupiaeu anyi ?
- Udi musua kudia bimuma bishemaebi anyi ?Tshibambalu tshieba tshidi tshibula-kana anyi ?
- Tudi tuya mu tshiJalu.Tudi tuya ku butike.
5. r 11 de substitution complexe
ndi nya mu kalasandi nya mu Bureaundi nya ku Bureau
1. Butike ndi nya ku Butike
88
D.VIII 85.
2. Ameril:a - ndi nya ku Amerika3. Kadutu - ndi nya ku Kadutu4. Mu - ndi nya mu Kadutu5. Tshisalu - ndi nya mu tshisalu6. Ku - ndi nya ku tshisalu7. Bureau - ndi nya ku Bureau8. Mu - ndi nya mu bureau9. Kalasa - ndi nya mu kalasa10. Ku - ndi nya ku kalasa
6. Presentez avec gestes TudituaekuakaVerifiez la comprehension ettravaillez.
7. Presentez avec gestes les loca-tifs Tuzat_iubuticeeku
udi uvua ku butike aku.Verifiez la comprehension ettravaillez.
8. Drill de substitution complexe
Udi uya ku butike kuakaudi uya ku butike kuakaudi uya ku butike eku
1. udi uvua2. aku3. TgliMba4. kuaka5. udi usumbisha6. eku71 tudi tusumba8. aku9. Kuaka
- udi uvua ku butike eku-r--r--- udi uvua ku butike aku- udi asomba ku butike aku- udi usomba ku butike kuaka- udi usumbisha ku uutike kuaka- udi usumbisha ku butike eku- tudi tusumba ku butike eku- tudi tusumba ku butike aku- tudi tusumba ku butike kuaka
9. a) Posez les questions suivantesaux stagiaires
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases et de seposer des questions avec leslocatifs
10. Sellicitez une question avec kuaka,
- Udi uya ku butike kuaka anyi ?Nudi nuvua ku butike eku anyi ?Badi basumbisha mabela ku butikeaku anyi ?Balongi badi ku bureau eku anyi ?Udi usumbisha ku butike aku anyi ?Badi benza mudimu ku bureau kuakaanyi ?
eku, aku, kuaka.
par example Badi benza mudimu ku bureau kuakaanyi ?
89
r
et renondez par :
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Da til
11. Les stagiaires ce posent des ques-tions auxquelles ils repondentavec koku.
12. a) Presentez la structure
Verifiez lc. comprehension ettravaillez.
b) Ecrivez ce tableau
Expliquez la formation des lo-catifs.
c) Demandez aux stagiaires de fairedes phrases avec
d) Posez des questions
13. a) Presentez la phrase
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Presentez les expressions.Expliquez les mots difficiles.
Demandez aux stagiaires de lesutiliser
14. Presentez les lcwatifs de pa dansune eerie des phrases
Demandez-leur de faire des struc-tures similaires.
86.
Eyowa, badi benza mudimu koku.
Balongi badi mu kalasa emu
Ku Mu
eku
. ,
emuaku amukuaka muamua
emu, amu, muamua
- Nudi nulonga mu kalasa emu anyi ?- Balongi badi mu Centre emu anyi ?- musua kuya mu kalasa muamuaanyi ?
- Steve Sidi mu kalasa amu anyi ?Nudi nuya mu tshidiilu muamua anyi
- Paul adi ulonga mu kalasa amu anyi ?
Udi musomba pa nkuasa.
Ea nkuasa, pa mesa, panshi, Ea
hi2o 222o Papa
Ndi nsomba apa.Ndi nsoii_mbaa2cuasaapa.Udi musomba apu
- Udi musomba pa nkuasa apu.Udi musomba papaUdi musomba ua nkuasa papa.
90
45.
D.VIII
Drill de renforcemert
87.
udi udia mu tshidiilu - udi udia mu tshidiilu emuudi ulala pa bulalu udi Alala pa bulalu apa.
1. udi ulonga mu kalasa2* tudi tusomba pa nkuasa3. nudi nuvua ku butike4, tudi tusomba mu Zaire5. udi ulala pa bulalu6. udi ufuma ku restaurant
udi ulonga mu kalasa emutudi tusumba pa nkuasa apanudi nuvua ku butike ekutudi tusomba mu Zaire emuudi ulala pa bulalu apaudi ufuma ku restaurant eku.
16. Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
17. Drill - Transformation
Mvua musomba pa nkuasa papa*mvua musomba
mvua mubuela mu butike emumvua mubuela momumvua mumumona ku mayi kuakamrua mumumona koku
1. avua mudia mu Restaurant muamua. 1. momu2. ndi nya mu kalasa aka 2. momu3. ne nsomba pa nkuasa apu. 3. popu4. ne tuya ku nzubu wawa anyi ? 4. koku AV.'"5. somba ku mesa eku. 5, koku.6. badi basomba pa nkuasa eyi 6. popu.7. ne nuikala mu cinema eu. 7. momu.
18. Les stariaires se posent des ques-tions pcur pratiquer momul kokset mai.
19. Presentez les dizaines : de 20 A90,
Enseignez pa: groupes de 3 20, 30, 4050, 60
a) Donnez le modele de prononcia-tion et faites repeter indivi-duellement.
b) Ecrivez les chiffres (en desor-dre) et faites lire chaquestagiaire
70, 80, 90
0, 50, 20, 1060,9080 70*~
c) Envoyez chaque stagiaire autableau et dictez-lui leschiffres 4020, 90, 60, 50,
4o, 70, 8o, 90, 2050: 30, 10, 70, 80
91
D.VIII
20. a) Presentez cette eerie desphrases
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases ana-logues.
21. Presentez les chiffres
Faites la p.atique cfr. note 19.
22. En vous servant du materiel didac-tique approprie, presentez lesmots
Travaillez.
23. a) Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez le verbe kuvuala
1.) Demandez aux stagiaires d'utili-ser le verbe kuvuala dans desphrases.
N.B. : Ils peuvent employer lesmots suivants
24. a) Ecrivez au tableau l'expres-sionet p.esentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) De la mime maniere (24 a) Pre-sentez le verbedans le contexte
Verifiez la comprehension ettravaillez.
c) Presentez l'expressionBans la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
88.
BalonsibalLEakumi anaji mu Centre- Ndi ne dollars makumi asatu- Tudi ne nkuasa makumi asambombo muCentre
- Kapalati Adi re tululu makumi abidi- Steve udi ne 2eTres makumi atann
ku lumingu.
11, 12, 1314, 15, 1621, 22, 23etc.
mutelu, muraal, nkanzu, bisabatal
ALaajaa
Ndi mvual& mupar
-tshifulu -mupila -nkanzu- bisabata -mukaba -kapirtula- mutelu -dipupila
-dibaya
Kutua mushinKaCommercant udi atua mushinga wamutelu.
Kupuekesha r: :hingaCommexit u- . tp.1.2ces.ha mushinga
Va mutelu
Bu wewe musuaMpesha mukanda bu wewe musua.
92
25. a) Presentez la structure
D.VIII
b) Presentez et travaillez lescouleurs
c) Montrez l'accord salon lesclasses e e e
89.
Ndi musua mutelu wa bleu.
--fikas -tokas -kunza...
- mutelu mufika- bisabata bitoka
ALUIELlaILLTMI
26. a) Presentez la question Udi musua mutelu wa dikala knit/
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Sollicitez la question et repondez-ypar Ndi musua metelu mutoka.
27. Dramatisation : A. : Tatu moyoB. : Ea, moyoA. E..celu wawa udi mushinga kayi ?B. Mutelu wawa udi Zaires makumi
asambomboA. Zaires makumi asambombo mmushinga
mukola. Puekesha mushinga bu wewemusua.
B. Wewe udi ne Zaires bungi munyi ?A. : Ndi amu ne Zaires makumi anayi.B. f Zaires makumi anayi mmikesa be.
Mushinga wa ndekelu udi Zatresmakumi atanu ne itanU.
A. : Angataku Zaires makumi atanu.B4 t Tnasakidila.A. : Tuasankas Washala bimpa.B. : Netumonangana.
28. Demandez aux stagiaires de fairecette dramatisation par groupesde deux.
TEXT E
Ku nzubu
Kunyima kua dipingana ku nzubus Karen ne Mujinga bavua basua kulambabiakudias kadi kavua nabi to. Nenkus bavua ne tshia kuya ku butikebua kusumba. losa ne nkunda ku kilo. Ku butike akus Karen ne Mujingabavua bamona koku mutelu mukunza. Karen Avua-ne dijinga dia kuusumbat
ne makuta makumbana to. Bavua bapingana ku nzubu bua kuyakukeba mutelu mu magasin mu villa.
Questions sur le texte :
1. Karen ne Mujinga bavua basua kuenza tshinyi ku nzubu ?2. Bavua ne biakudia bua kulamba anyi ?3. Bua tshinyi bavua ne tshia kuya ku butike ?4. Karen uvua ne dijinga dia tshinyi ?5. Uvua ne makuta makumbana anyi 2
o3
DILONGESHA DIA TSHITEMA 90.
1. Posez les questions suivantes
2. a) Presentez la phrase ......
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Ecrivez au tableau des demonstra-tifs pour la classe ka-/tu-
- Mu kalasa emu, balongi badi bungimunyi ?
- Nngarwiudi mu kalasa muamua ?- Mbanganyi badi ku bureau kuaka ?Udi musomba pa tshinyi ?
- Udi musomba pa nkuasa apu anyi ?- Nnganyi udi musomba pa nkuasa papa ?
Dina dia kalasa aka nKanang2..
akaakukaka
etuatutuatua
c) Mettez au tableau quelques motsde la classe ka-/tu-, et demandezaux stagiares de faire l'usagedes demonstratifs Kela, kasuyil kamual kapial
kalande, kapaza, kabadi.
3. Drill - Substitution complexe
Kalasa aka kadi kimpaKalasa kaka kadi kimpaKalasa kaka kadi kanena
1. Kambela2. Kabadi3. Kale4. Aku_5. Kalande6. Kabulakana7. Skil8. Aka9. Kasuyi10. Katshipala11. Kela12. Kaka
N.B. : Expliquez les mo +sdifficiles.
- Kambela kaka kadi kanena- Kabadi kaka kadi kanena- Kabadi kaka kadi kale- Kabadi aku kadi kale- Kalande aku kadi kale- Kalande aku kadi kabulakana- Kalande aku kadi kipi- Kalande aka kadi 'dpi- Kasuyi aka kadi kipi- Kasuyi aka kadi katshipala- Kela aka kadi katshipala- Kela kaki-, kad! katshipala
4. a) Presentez la structure - rudixnvidaemulluamutshidil.b) Posez la question - Mu dinda emu uvua muenza tshinyi ?c) Donnez ces verbes, expliquez
et travaillez Kubika, kujuka, kuowa mayi,kusukula menu, kuela tshisaku,kuvuala bilamba.
5. Presentez ces structures et trapvaillez-les par &tapes 1. Mu dinda emu mvua mubika mu 5n00.
94
D.IX 91.
2. Pashisha mvua raa mu tshiowedimvua
3. yslinirnamajmulatistlkagEmvua muvuala bilamba.
6. Demandez aux stagiaires de se poserles questions ; exemple A. Uvua muenza tshinyi mu dinda emu ?
B. Mu dinda emu mvua muowa mayi,pashisha mvuatnaya mu tshidiilu
7. a) Posez ces questions auxstagiaires
b) Demandez aux stagiaires de seposer mes mgmes questions.
8. Presentez les structures
Verifiez la comprehension demudi et kudil
9. a) Posez ces questions aux stagi-aires et qu'ils repondent enutilisant mudit kudil
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases inter-rogatives avec ces locatifs.
10. Ecrivez au table..a l'adverb: dequantite
Presentez les phrases
Uvua muya mu villa mu dinda emuanyi ?
- Steve uvua muenza tshinyi mu dindaemu ?
- Mu dinda emu uvua muowa mayi anyi ?- Mu dinda emu uvua muenza tshinyi
.
kumpala kaa kuya mu tshidiilu ?- Uvua muvuala bilamba diba kayi mudinda emu ?
- Mu kalasa mudi balongi- Ku Amerika kudi biakudia bimpe.- Pa mesa padi biakudia.
- Mu kalasa mudi balongi bungi munyi ?- Mu kalasa mudi nkuasa anyi ?- Pa nkuasa wawa padi nganyi ?- Pa mesa padi biakudia -ayi ?- Ku Kinshasa kudi bena Corps de laPaix anyi ?
- Ku Washington kudi nzubu waPresident anyi ?
bungi
- Mu tshisalu mudi bintu bia- Rock feller udi ne dollars- Kuitnalittcakucibabunsi.
95
D.IX 92.
11. Montrez l'accord salon les clas-ses par ce tableau : mu/ba ba
mu/mi wa/yatshi/bi tshi/bdi/ma - di/aka/tu ka/tu -abungilu/n lu/yabu/ma bu/a
- wa/yam/m - a/a
Remarque :
Faites-le par groupe de trois endonnant des examples par groupede trois Balongi badi ba bungi
- Mu kalasa mudi mutoyi wa bungi- Mu tshidiilu mudi bibota bia bungi
12. Drill - Substitution simple
ndi ne mikanda ya bungi----maluvu ndi ne maltvu abungi
1, Tuze - ndi ne tub tuabungi2. Bibota - ndi ne bibota bia bungi3. Nkuasa - ndi ne nkuasa 3ra bungi4. %ipanu - ndi ne mipanu ya bungi5. Matala - ndi ne matala abungi6. MIMI - ndi ne bilamba biabungi7. Mesa - ndi ne mesa a bungi8. TI7siya ndi ne tupaya tuabungi
13. Posez ces questions auxstagiaires 4 4 Udi ne mikanda ya bungi anyi ?
Balongi badi ne makuta abungi anyi I
- Nudi basua kudia bibota biabungianyi ?
- Ku Amerika nuvua balonga bintubia bungi anyi ?
- Mu centre mudi tulasa tuabungianyi ?
Udi ne bilamba bia bungi anyi ?
14. Presentez les structures sui-vantes
Verifiez la comprehension ettravaillez.
- Ku Amerika kakuena bidia to.- Mu tshisalu kamuena losa to.- Pa mesakapena liiniu to.
15. Faite3 ce tableau ku kakumu di kamu enapa kapa
Demandez aux stagiaires de fairedes structures negatives.
96
D.IX
16. Posez les questions et exigezdes reponses negatives .
17. Drill de transformation
93.
6 Mu kalasa mudi nzolo anyi ?- Ku Amerika kudi balongi ba
tshiluba anyi ?- Pa mesa padi mukanda anyi ?- Ku Kasat kudi Centre wa Corps
de la Paix anyi ?- Mu tshidiilu mudi bulalu anyi ?- Pa nkuasa padi mikanda anyi ?
Pa nkuasa padi mukanda -Mu tshisalu mudi bibota -Ku Amerika kudi bidia
1. Mu kalasa mudi misheta2. Ku bureau kudi bantu3. Pa nkuasa padi mukanda4, Mu tshisalu mudi bibota5. Pa mesa padi biakudia6. Ku Amerika kudi bidia
- Mu- Ku- Pa- Mu- Pa- Ku
18. Presentez (avec geste designantchaque stagiaire) la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
19. Multipliez les examples selonles classes
20. Demandez aux stagiaires de fairedes phrases a partir de cetableau :
Expliquez les motsdifficiles.
Pa nkuasa kapena mukanda toMu tshisalu ka muena bibota toKu Amerika kakuena bidia to
kalasa kamuena misheta tobureau kakuena bantu to.nkuasa kapena mukanda to.tshisalu kamuena bibota to.mesa kapena biakudia toAmerika kakuena bidia to.
Mulongi onso udi ne mukanda
- Tshimuna tshionso tshidi tshimpeKalasa konso kadi ne balongi
- Mesa onso adi ne biakuA aDituku dionso ndi n a mu kalasaBudimi bonso budi ne mitshi
mulongidituku
nteta-impe
tshimumamesankuasabudimi *mukandalukasu *
-onso kuikala (ne) mu kalasadivamitshibiakudia-lemabeii
97
D.I.X 94.
21.
1.
Drill de transformation
- mulong4 onso udi ne tshibambalt'
- Nzubu onso udi ne tshibi
Mulongi udi ne tshibambalu
Nzubu udi ne tshibi2. Mulongeshi udi ne mukanda - Mulongesli onso udi ne mukanda3. Mukanda adi ne mabeji Mukanda onso udi ne mabeji4. Kalulu kadi kadia bilunga Kalulu konso kadi kadia bilunga5. Mulongi kena wakula tshiluba - Mulongi onso kena wakula tshilub-6. Budimi budi ne mitshi - Budimi bonso budi ne mitshi7. Tshilamba tshidi tshimpa Tshilamba tshionso tshidi tshimpe8. Mulongi udi ne tshibambalu - Mulongi onso ne tshibambalu
22. Ecrivez au tableau onso et ecrivezces series des phrases selon le ssnsans "chaque", "tous", "tout".
Tout Chaque Toue
matala adi mu budimibonso
muntu onso udi ufua Bantu bonso badibudimi bonso budi ne bafua
Aadimi onso-k---udiudia diampa dionso matala
diampadionso didi
.
adi ne ...mampa onso adi ...dimpa
Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec onsoselon les 3 sens.
N.B. : Insistez sur la place deonso (qui est a la fin dumot et de la phrase et quisignifie "tout"
23. Ecrivez ce tableau et dies auxstagiares qu'il s'agit des in-fixes
CLASSES
Mu/ba
Mu/Mi
Tshi/bi
Di/Mt
Bu/Ma
INFIXEOBJET
-mu -/-ba -
-u-/-yi-
-Tshi-/-bi-
-ai-/-a-
-ku-/-yi-
mvua mumumona (mulongi)mvua mubmona (talangi)
Udi Uubala (mukanda)Udi Uaibala miknnda
Udi Utshiangata (tshibota)Udi ubirngata (bibota)
Udi Udilomba (dibeji)Udi ualomba (mabeji)
Udi Ubudima (budimi)Udi Uadima (madimi)
98
D.IX 95.
n/n
lu/n
-mu.4/-yi-
- lu- /-.yi-
adi Ilmuteka (nkuasa)ildi aziteka (nkuasa)
Is.(di Illuteka (lupemba)
adi aziteka (mpemba)
m/m ..,A4 V -/41.4a-1 Ildi ua ngata (mesa)adi timushipa (mbuji)adi uzishipa (mbuji)
ka/tu -ka-/-tu- ildi akamona (kalasa)adi iitumona (tulasa)
24. a) En suggerant un substantif etun verbe, demandez aux stagiairesde construire des phrases selonce modele (d'abord sans infixepuis infixe) :
F. : ditalal kudia (futur)S. - ne adia ditala
- ne adidia- mulongeshi. kuteleja (passe)
mayi kunua (passe)- Steve, kuambuluisha (futur)- mikanda, kufunda (present)- diampal kusumba (futur)- bisekiseki, kusua (present)
lumuenu, kuangata (futur)bulalu, kulongolola (present)
- tumbela, kusumba (passe)nknnda, kukuna (futur)
- balongi, kubikila (present)
b) Demandez aux stagiaires deconstruire l'exercice sansvotre participation.
25, a) Ecrivez ces phrases au tableauet expliquez l'usage de ceslocatifs come suffixes ......
b) Multipliez les exemples etdemandez aux stagiaires d'endonner aussi.
26. Posez ces questions aux stagiaireset demandez-leur d'y repondre enutilisant les suffixes
Mvua muya ku Kasai ; mvua muyaku.- Balongi badi mu Centre ; balongibadimuLuPeEEa ludi pa nkuasa ; lu pemba
- Mu kalasa emu mudi balongi anyi- Ku Bandundu kudi bena Corps de
la paix anyi ?
99
27. Faites cestagiairecontinuereux-mgmes
D.IX
dialogue avec unet demandez-leur dele dialogue entre
96.
Nuvua basomba mu Kinshasa kumpalakua Stage anyi ?Ne wikala mu Centre emu kunyimakua stage anyi ?Balongi badi basua kudia mu Bodegaanyi ?
.4 Ku Kahuzi kudi nyama yabungi anyi,
A. Uvua muya penyi mu dinda emu ?B. Mu dinda emu mvua muya mu ville.A. : Uvua muya kuenzamu tshinyi ?B. : Mvua muya kusumba mutelu.A. Uvua mubuela mu magasin anyi ?B. Eyowa mvua mubuelamu, kadi
mumusumba tshintu to.A. : Kadi eku udi uya penyi mpindieuB. Mpindieu ndi mpingana mu Centre.A. : Waya bimpa.B. : Netumonangana.
26 Presentez la phrase
Ecrivez le mot muena au tableauet presentez
Verifiez la comprehension.
Introduisez
29e Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec muena
30 a) Appelez devant la classe deuxstagiaires de tailles diffe-rentes et presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Mettez au tableau les adjectifs-kese, -nene, -le, -121 etc.
Demandez aux stagiaires d'uti-liser le comparatif.
31. Presentez ces phrases
32. a) Ecrivez au tableau
Steve udi muena Amerika
Steve udi muena mukanda eu
Muena mulongoi muena mutumba.
X udi mule kudi y
- Paul udi mule kudi meme- Paul udi mule kundi- Mutel udi mukese kundi
KundiKuudi
100
KutudiKunudiKudibo
D.IX 97.
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases.
33. Presentez ces phrases
Verifiez la comprehension et
34. Les stagiaires forment des phrasespour re-employer la structurebu bumua ne.
- Paul adi bula bumua ne John- Burundi udi bunena bumua ne Rwanda- Mark adi bukola bumua ne Steve
35. Presentez cette phrase
tshibambalu.Verifiez la comprehension ettravaillez.
36. Les stagiaires forment desphrPses avec ku ua moyo.
37. Presentez la phrase Miaku ya Tshiluba idi mikolakudi miaku ya Anglais
Travaillez is prononciation.
38, Exercice de phraseologie :
Ex. - Mulongi eu, mulongi wawa (-le)Mulongi eu adi mule kudi mulongi wawa.Tshikaka tshiatshia, tshikaka tshieba (-shema)Tshikaka tshiatshia tshidi tshishema kuditshikaka tshieba.Muntu wawa, tuetu (rlene)Muntu wawa adi munene kutudi
1. Miaku ya. Tshiluba, miaku ya Anglais (-kola)2. Mukanda lu, mukanda wenda (-impa)3. Kalande keba, kalan4e kenda (-ondoka)4. Mupanu wa John, mupanu wa Paul (-bulakana)5. Bisabata bianyi, bisabata abi (pia-pia)6. Mishipa ya mu dijiba dieba, mishipa ya mu dijiba dianyi (-nene)7. Ngomba yanyi, ngomba ya ku Amerika (-nyana)
39. TEXTE : MU VILLE
Mu dinda emu Karen uvua muya mu villa bua kusumba bintu/mulunda wenda Mujinga uvua mumufila/Bavua babuela mu magasin onsobua kumona ne.kykonka miskisga-yaubintalMaren-umui_musua:kusumba"utelu/Kadi muena mutelu uvua mutua mushinga mukole, Z. 50. Karenavua musua kumupesha Z. 30/ muena mutelu kavua muitnba to/Kunyimabavua bumvuangana mushinga/Karen kumupesha Z. 40/Mutelu uvua muimpamutamba kadi uvua mukese kudiye/Karen uvua munyingalala be, bualukavua muidikija mutelu to. Mujinga ne Karen bavua basumba bintu biabungi kadi bavua bapua moyo bua kusumba mukela.
101
D,IX
uestions :
- Bua tshinyi Karen uvua muya mu tshisalu ?Kadi Mujinga, uvua muya kuenza tshinyi ?Muena mutelu uvva mutua mushinga kayi ?
- Karen uvuanmmiugalalabua tshinyi ?- Karen ne Mujinga bavua basumba bintu bionso anyi ?. Karen ne Mujinga bavua basumba bintu penyi ?
Questions RenPrales
98.
- Ku Amerika, bantu badi batua mushinga wa bintu mu magasin anyi ?- Ku Amerika bantu badi bidikija bilamba kumpala kua kubisumba anyi ?Wewe musumba mutelu mukesa, udi mua kuupingaja mu magasin anyi ?Bivualu bidi mushinga mukole ku Amerika anyi ?Udi musua bivualu bia mushindu kayi ?
- Ku kmerika bua kusumba bintu, udi uya mu ville anyi ?
102
DILONGESHA DIA DIKUMI 99.
1. Posez ces questions - Steve udi mula kuudi anyi ?Paul mmuipi kudiye anyi ?
- John udi munena kuudi anyi ?Meme ne Doug tudi bula bumua anyi ?
- Richard udi hula bumua ne Paulanyi ?Mississipi ne Missouri bidibunena bumua anyi ?
- Washington D.C. ne New YorkCity bidi bunena bumua anyi ?
- Karen udi mula kudi Steve anyi ?
2. Posez la question Brad udi penyi ?
Brad udi ku bureau.
Ndi nya kudi Brad
Les stagiaires repondent
Alors, presentez
Verifiez et travaillez.
3. Reprenez la phrase . Ndi nya kudi Bradet enchainez Ndi nya kudiye.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
4. Presentez 4 O
Verifiez la comprehension ettravaillez.
5. Ecrivez le verbe kuvua au tableauet presentez
Verifiez la comprehension et, si lesstagiaires ne comprennent pas,traduisez par "Je viens en classea 8h00 ;" puis travaillez.
6. Enseignez la conjugaison du verbekuvua (present, passe et oufutur).
7. a) Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Enseignez la declinaison
Ndi nya kudi x ne y ; ndinya kudibo
Ndi mvua mu kalasa mu 8h00
Tudi mu kalasa. Brad kena mukalasa to. Kadi, udi musuakuvua kutudi.
Ndi mvua kuudiudi uvua kundiudi uvua kunudibadi bavua kutudi,
c) Multipliez des exemples avecles autres verbes connus Eytangils, kusumba
Kulomba kuangata
103
Exemples
D.X 100.
8. Presentez ces structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
9. Introduisez les expressions ci-apres
10^ Exercice recapitulatif
Amenez les stagiaires a former desphrases sur re modele
11. a) Presentez lee structures sui-vantes
b) Demandez aux stagiaires de for-mer des phrases similaires.
12. Ecrivez au tableau
N.B. s Irisistez sur le ton cor-rect.
- Ndi ntangila kudi balongindi ntangila kudibo.
- Ndi ndomba mukanda kudi Paul ;ndi ndomba mukanda kudiye.
Ndi mumanya muabaudi President MobutuUsomba ; ndi mumanya muaba,Udiye Usombn.
- Mu nzubi mundi- Mu nzubu undi- Mu kalasa mundi- Mu kalasa kandi- Ku nzubu kundi- Ku nzubu undi- Pa nkuasa 2andi- Pa nkuasa undi
Mu nzubu mundi mudi bibambalubisatueMu nzubu undi kamuena kabadi to.etc.
- muioniudiumudimu mu afire
benza mudimu mu Zaire.
104
muntunkuasa udimbulanketa udimutshi adidilonga didi -budimi bUdi -kala6a kaditshibota tshidi -mesa adilupemba lUdi
bant'i bidinkuasa idimbulanketa idimitshi idimalenga *dimadimi Aditulasa tadibibota bidimesa Adimpemba idi
DOC 101.
13. Drill - Transformation
F. Mulongi, udi ulonga bimpa. Mulongi kena uya mu vi?le to.S. :lon:ablulsnAuditsenaa.amuvilleto.F. : Mun-tiOdimusuaittienzamurliiu.S. Muntu udi musua kudia udi wenza mudimu.
1. Mulongeshi adi Alengesha Tshiluba2. Tulasa tudi mu Centre.3. Tshibota tshidi pa mesa.4. Bisekiseki bidi mu tshitunga5. Kasuyi kadi mu nzubu6. Lupemba ludi pa mesa7. Nzubu idi mu Bukavu8. Mafuta adi mu tshisalu9. Diampa didi mu tshidiilu10. Budimi budi mu Centre11. Mikanda idi mu tshibuta12. Bantu badi ku Amerika
14. Demandez aux stagiaires d'utiliserles pronoms relatifs dans desphrases.
15. a) Presentez Gette aerie desphrases
b) Montrez la formation de "owl"par ce tableau
e) Reproces la structure de a) etdemandez aux siogfaires de latransformer a touts* lea ler.sonnets.
16. Poaez les questing aux stagiaireset amenes-les a utilia*, e. .4..
Mulongeshi adi mu kalasa.Tulasa tudi ne nkuasaWirgaa katshiena tshiboba toBisekiseki bidi ne vitamines.
Lupemba ludi lutokaNzubu idi minenaMafuta adi mushinga mnkola.
didi dimpa.budi ne bisekiseki
Mikanda idi ya FrancaisnntTh=adi bakula Anglais
Pandi mu kalasa, adi ntangila kutshibasa ndi nRela nkonko, nen n akula tshiluba ne balon iakuabo.
ndi - tudiPa + udi - nudi
diye - dibo
Paudi mu tshidiilu udi wenzatshinyi ?Padiye mu kalasa adi ulala anyi ?
w Balongi badi benza tshinyi padibmu bar ?Pandi mu kalasa ndi ngenzatshinyi ?
g Patudi mu tshisombelu tudi tudiaanyi ?Panudi nuya mu tshisalu nudinuenza tshinyi ?
105
D.X
17. a) Faites le tableau reprenanttous les autres temps
18.
Montres aux stagiaires qu'ils'agit du futur du verbekuikala (ne) seulement.
b) Demandez aux atagiaires de for.mer des phrases.Example ft. 11.ss011oo 0000000 .414111,
Passe
mvuaPa + uvua
vuayetuvuanuvuavuabo
102
Futur
ngikalauikalaikalaye
- tuikalanuikalaikalabo
Pamvua ku Amerika mvua ndiacreme glacee.Pangikala ku Mbujimayi ne ngenza .
mudimu.
kill de transformation resentfutur)
Pand$ mu Cie pv ndi ndia amu bidiaPangikala my Cisuku me ndia amu bidia
Pandi ku Kaaa/ *di ipakula tshiluba
2. Patudi mu tshisalu nudi nusumbatshinyi 2
39 Padi bana mu ipaaset badi balengamakumt
49 Patudi mu villa tudt 4csakUla-amuFramais
6, kaudt mu tshilvabel4 udit unua ti
Pangikala ku Kasai ne ngakulaTshilubaPanUilbla'mu tshisalu ne hubnmhatahtny$Ptkala bana mu kalasa ne balongumakumtPatuikala mu villa ne tuakula
Francaisamts
Pauikala mu tshisombelu ne unuati
7. Padiye mu Zen:* kelp wP.kula Aliglats Pikalaye mu Zaire ka kuakulato
. Anglais tot
19, al Presentez les strulturee 99......
b) Demander aux stagiaigeso formerdas phrases stmilairee et atdeeeles par ce tableau
1o6
110a14221ku 112221 ndi nsomba mutshisukuPandtkalasa ndi ngangatamikandapandt mmona mamuebe ndimmuela
=2
Pa +
ndiudidiyetudinudidibo
kuyakusombakulalakunayakumona
01111111111111111.M111.....0.01.1.1=1.11111.
D.X
20. a) Prosentez les structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de formerdes phrases similaires. Aidez.lesen vous servant du tableau 17 a)et 19 b).
21. a) Presentez la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Mettez ce tableau (quand +futur)
Dounez quelques examples
Demandez aux stagiaires deeonstruire des phrases avec lesautres verbes.
103.
- Pamvua muya mu kalasa mvuamuan eta mukanda
- Pamvua mumona mamuehe mvuamumuela moyo.
hasaaJaEltal_B2.=somba mutshiauku.
nga + radicalPa + ua + radical
a 4- radical
- Pangaya, Pangadia, Panganaya- Pawaya, pawadia, pawanayaPayaye, padiaye, panayaye
22. Drill de transformation
a) ndi mu kalasa Pandi mu kalasa
- ndi ndia mu restauranttudi tulonga tshilubabadi basomba mu tshisombelundi Sya mu kalasaudi mu Zaireudi udia mu tshidiilubadi banaya ping-pongtudi tuakula tshilubanudi nupeta mikanda
pandi ndia mu restaurantpatudi tulonga tshilubapadibo basomba mu tshisombelvpandi nya mu kalasapaudi mu Zairepadiye udia mu tshidiilupadibo banaya ping-pongpatudi tuakula tshilubapanudi nupeta mikanda
bl Pandi mu kalasa - Pamvua mu kalasa
pandi nya ku Kasaipatudi tulonga Francaispadiho bapeta mikandapaudi mu Zairepadibo babala mikanda
- panudi nuenza mudimupadiye unaya ndundupaudi ukeba makutapanudi nulala butukupadiye usama munda
pamvua muya ku Kasaipatuvurt balongd Francaispavuabo bapeta mikandapauvua mu Zairepavuabo babala mikandapanuvua nuenza mud.J.mupavuaye unaya ndundupauvua ukeba makutapanuvua nulala butukupavuaye usama munda
107
D.X 104.
23. Posez les questions aux stagi-aires - Pawaya ku Kasai ulonga kabid
tshiluba anyi ?Panuapingana ku Amerika ne nulong&mu Universite anyi ?
- Patuaya mu tshidiilu lelu, netudia tehinyi ?
- Pangaya mu tshibambalu ne ngenzatshinyi ?Pajika stage ne nuya penyi ?
- Payaye mu tshisalu ne asumbatshinyi ?
Papatukabo lelu ne baya mu barkayi ?
24. Presentez .... Panuikala ku XasaI%..ne nuikalanuakula Tshiluba.
Verifiez la comprehension ettravaillez le futur.habituel.
25, Enseignez la conjugaison du futurhabitual
26. Posez des questions du genre
27. Demandez a chaque stagiaire deprepater ute petite histoire(Oomportant le passe-present-futilr) rapontel les autresstagiuires eenutent puis luipoeent des questions.
$ Une preparation ecriteisabord 0. 101)
Ne agikala idiaNe wikala unuaNe ikala ubala 0.9Ne tuikala tutangilaNe nuikala nuyaNe bikala balongesta
- Ne wikala wenza tskinyiposte webaNe wikala nlamba tshinyiKasai ?
28s a) Presentee Ges phrases Pandi mu kalasa ndi itcloksha-Pandi tskiyi maw,
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montres la formation deguand,4- Pandi tshi was nsomba
Paudi ku ao usombaPadiye * ka yal usombaPatudi katu y$ tuyatt-il.Panudi kpag nuyatro-Padibo kaba bayao bacomba
108
D.X
c) Demandez aux stagiaires de seservir de ce tableau pcurconstruire des phrases.
29. a) Drill de transformation
Pandi (kunaya)Pandi tshiyi mu kalasa ndi nnaya.
1. Padibo (kunua)
. Padibo kabayi mu kalasa badi banua2. Patudi (kuja maja)
Patudi katuyi mu kalasa tudi tuja maja3. Padiye (kuenza mudimu)
Padiye kayi mu kalasa udi wenza mudimu4. Panudi (kulala tulu)
Panudi kanuyi mu kalasa nudi nulala tulu.5. Paudi (kuya mu villa)
Paudi kuyi mu kalasa udi uya mu villa6. Pandi (kubala mukanda)
. Pandi tshiyi mu kalasa ndi mbala mukanda
b) Drill de transformation
En cas de difficulte, vouopouvez passer a b).
105.
Pandi mu kalasa ndi ndongeshaPandi tshiyi mu kalasa. tshiena ndongesha to.
1. Paudi ku mayi udi owela. Paudi kuyi ku mayi kueaa owela to.
2. Pandi mu villa ndi nnua maluvu a bungiPandi tshiyi mu villa tshiena nnua maluvu a bungi to.
3. Panudi mu Centre nudi nuakula tshilubaPanudi kanuyi mu Centre kanuena nuakula tshiluba to.
4. Padiye mu Zaire udi unua PrimusPadiye kayi mu Zaire kena unua Primus to
5. Padibo mu tshidiilu badi badia loLa. Padibo kabayi mu tshidiilu kabena badia losa to
6. Patudi mu Centre tudi tuakidia balunda betu mu tshisombeluPatudi katuyi mu Centre katuena tuakidila balunda betu mucshisombelu to.
7. Pandi mu tshibambalu ndi ndala tulu. Pandi tshiyi mu tshibambalu tshiena ndala tulu to.
30. a) Posez ces questions - Udi wenza tshinyi paudi kuyiuya mu bar ?
- Panudi kanuyi ku mayi nudi pe ?- Tudi tuenza tshinyi patudi kaftimu kalasa ?
- Padibo kabayi ne mudimu badibasomba penyi ?
- Padiye kayi ne makuta udi Ilyakudi nganyi ?
- Pandi tshiyi mu 0entremngagyi udtunulongesha ?
109
D.X 106.
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions similaires.
31. En vous servant dune phrase negativetshiena ne makuta to presentez Bu meme ne makuta, mvua nya
mu Bodega.Verifiez et travaillez.
32. a) Posez les questions aux stagi-aires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions similaires.
33. Montrez la formation du condi-tionnel par ce tableau.
- Bu wewe President wa Amerikauvua wenza tshinyi ?
- Bu yeye ku mayi uvua wenzatshinyi mpindieu ?Bu tuetu mu bar tuvua tuvuatshinyi ?Bu wewe ku Amerika uvua wakulane nganyi ?Bu bobo baya ku Kasai bavuabalonga tshinyi ?
- Bu nuenu nuya ku Bandundu nuvuanulonga tshinyi ?
Present - presentPresent - futur
Mema nya mu villa, ndi nsumba bibotaMema muya (nya) mu villa, ne nsumbabibota
Imparfait-Condi-tionnel present
ArmBu mama nya mu villa, mvua nsumba bibotaBu mema nya mu villa, mvua (mua) kw.sumba bibota
Plus-que ParfaitCond. Passe
-------- ----Bu mema muya mu ville, mvua nsumba bibotaBu mema muya mu villa, mvua (mua) kui-
1 kala musumba bibota
34. Demandez aux stagiaires de for-mer des phrases en se servantdu tableau de la note 33.
35. a) En vous servant d'un schemaou d'un dessin, presentez ........
Verifiez la comprehension ettravaillez.
110
Ndi ndia, nkadi mudia
D.X 107.
b) La formation de "deg)."
kadi + passe (mu...)to (ba...)nuba
36. a) Posez les questions aux stagi-aires et exigez la reponseaffirmative - Ukadi muya ku New York anyi 7
Ukadi mudia mu Kadutu anyi ?- Nukadi balonga Francais anyi ?Tukadi baya ku Kahuzi anyi ?
- Bakadi bamona misoko anyi ?- Nkadi munulongesha anyi ?
b) Demandez aux stagiaires de seposer les mimes questions.
37. a) Presentez "sur le point de"pour une action qui se faitdans l'immediat nkadi
+ presentUkadi
b) Donnez avec geste lesstructures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
c) En vous servant du-.tableau a)demandez aux stagiaires defaire des phrases.
38. a) Presentez cette serie desphrases
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montrez la formation de "pasencore" OOOOOOOOOO OOOOOOO tshiena
kuena muanji + infinitif + tokena
cadinirNlidietaUkadi umanya tshilaba bimpa.
Nkadi mu a ku Kinshasa ne kuLubumbashi kadi tshiena muanjikuya ku Kikwit to
katuenakanuena banji + infinitif + tokabena
c) A partir de ce tableau, demandezaux stagiaires de faire desphrases.
39. Drill de transformation
John Ukadi muya ku Kinshasa. John kena muanji kuya ku Kinshasa to.
D.X
1. Nkadi mudia bidia mu ZaireTshiena muanji kudia bidia mu Zaire to.
2. Bakadi bays ku LikasiKabena banji kuya ku Likasi to.
3. Ukadi musumba maluvuKuenamuanji kusumba maluvu to.
4. Nukadi banaya base ball.Kanuena banji kunaya base ball to.
5. Kapanga ukadi muya mu tshisaluKapanga kena muanji kuya mu tshisalu to.
6. Tuetu tukadi badia bidia.. Tuetu katuena banji kudia bidia to.
40. Posez les questions aux stagiaireset exigez la reponse negative
41. a) Presentez cette serie desphrases
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Donnez quelques verbes et demandezaux stagiaires de faire desphrases
42. a) Presentez is formation de neles autres classes par cetableau
b) En uotuservant de cc tableau,demandez aux stagiaires defaire des phrases.
43. Posez les questions
108.
- Ukadi mudia mbua anyi ?- Nukadi baya ku Goma anyi ?- Nkadi muya ku Amerika anyi ?- Ukadi mumona Mobutu anyi ?Bakadi basumba matamba anyi ?Tukadi banua Simba mu Centreanyi ?
- John udi wambuluisha Steve- t 777711di wambuluisha John- John ne Steve badi bambuluishangana
- kuambilakuambulakudiakulomb;
- kuambilangana- kuambulanganakudianganakulombangana
mu/mitshi/bika/tun/nlu/ndi/ma
nau/nayinatshi/nabinakeilnatunsnde /nayinalu/neyinadi/nau
Udi ne mipanu anyi.Ndi ne diba anyi ?Tudi tuya ne mashinyi anyi ?Badi balonga ne mukanda any.J.
112
D.X 109.
44. a) Ecrivez au tableau le motkatshia et traduisez-lepar odepuis" et presentez .
b) Montrez la formation de la struc-ture avec katshia
c) Demandez aux stagiaires de fairedes phrases.
45. Posez des questions
- Badi balamba biakudia ne mayianyi ?
Udi udia nkunda ne bibota anyiNe asomba pamue ne tshibi anyi ?Kapalati Adi ne lukasu anyi ?
Katshia ngadia bidia,ndi nsama munda.
ngaua
katshia + Ila + radical.tuanuaba
Katshia wafika mu Centre, ukallimuya mu Bagira anyi ?
- Katshia ngabuela mu kalasa,nkadi mulala anyi ?Katshia nuavua mu Zaire, nukadibamona Mobutu anyi ?Katshia nualonga tahiluba, 4uvkadi bafunda mukanda mu tshilubaanyi ?
- Katshia tuabuela mu kalasa, tiekadi bapatuka anyi ?
- Katshia x waya mu villa, iikadimupingana anyi ?
46. a) Ecrivez encore katshic autableau et donnez ledeuxieme sens "'amais".
Presentez Katshia tshiena muanji kudiamu Bodega to.
Travaillez en insistant sur laplace des mots.
b) Demandez aux stagiaires defaire des phrases.
47. TEXTE BULUNDA
Karen ne Mujinga badi balunda menemene. Katshia Karen wafikaku Muene-Ditu udi Ilya mu tshisalu amu ne Mujinga. Padi Karen musua kuyaku muaba udi ubikila Mujinga bua kumufila. Karen udi wambuluisha Mujingasne Mujinga udi umuambuluisha penile.Karen ne Mujinga mbasua kusomba pamwe bualu bakadi bamanyangana
Autour de ce texte, creez une discussion lulturelle enpartant des experiences des stagiaires.
113
DILONGESHA DIA DIKUMI NE DIMUA
1. Revoyez les notions de "dfja" et"pas encore" en posant ces ques-tions aux stagiaires
2. Presentez
Verifiez la comprehension et tra-vaillez les formes applicatives-el- et -en-
Examples
3. Presentez
Travaillez les formes -il- et -in-.
Examples
4. Demandez aux stagiaires de formerdes phrases avec les formes -el-,
-en-, in- et -ngana.
5. En vous servant de l'image d'unecase en chawme ou en montrant lescases de la ferme du Centre,presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
6. Pgsez ces questions aux stagiaireset demandez-leur d'y repondrelibrement
114
110.
Nukadi bafika ku Kasai anyi ?- Nkadi mumona baledi beba anyi ?- Bena Corps de la Paix batshidibenza mudimu mu Zaire anyi ?
- Stage wenu aradi mujika anyi ?- (x) ukadi mumanya poste wenda
anyi ?- President Kennedy atshidi ne mop,
anyi ?Ntshidi mulongi anyi ?Balongi bakadi.:bananga bidia anyi
Ndi ndomba mukanda bua Paul ;ndi ndombela Paul mukanda.
Kukeba, kulongag kukomba,kumona, kusomba.
Ndi nsumba bibota bua John ;ndi nsumbna John bibota.Ndi ndima bua John ; ndi ndiminaJohn
Kuamb, kufunda, kulamba,kulama.
Eu nnzubu wa nsona.Nzubu wa tululu udi wa nsona.
Tudi tulala mu nzubu wa nsonamu Centre anyi ?
- Ku Amerika kudi nzubu ya nsonarnyi ?Nzubu wa President wenu udi wansona anyi ?
- Ku Kase. ne Ulala mu nzubu wansona anyi ?
- Mu Bukavu mudi nzubu ya nsonaanyi ?
D. X7.
7. Sollicitez la question
et repondez-y negativement et enmontrant un toit en t81es
Verifiez la comprehension ettravaillez.
8. Posez la question
Les stagiaires repondent
Enchatnez en disant
Verifiez la comprehension et tra-vaillez udi wa mampana.
9. Posez ces questions aux stagi-aires
1O Dcmandez aux stagiaires de se poserdes questions similaires et d'yrepondre.
11. Montrez une brique a daubeet travaillez la prononciation.
'1, Presentee les verbes kuibaka/kuasadans cette structure
115
111
Bua tshinyi ku musoko kudinzubu ya nsona yabungiNzubu wa Willet adi wa nsonaanyi ?
Nzubu wa Willet adi wa nsona
2.11A
Nzubu wa Willet kena wa nsonatot udi wa malata.
Nzubu wa bilamba udi wa malata?
Nzubu wa bilamba kena wa malatato, ne kena wa nsona to.
Eyowa, nzubu wa bilamba kena wamalata tot kena wa nsona to.
. Mu centre mudi nzubu ya mushindukayi ?Kadi ku musoko ?Balongi badi bamanya mua kuasanzubu wa nsona anyi ?Ku Amerika kudi nzubu ya nsonayabungi anyi ?Nzubu wa mampana adi muimpa anyi ?
- Ukadi mulala mu nzubu wa nsonaanyi ?
Malata adi mushinga mukola kuAmerika anyi ?Kadi mu Zaire ?Au KasaI/Xu musoko
- Ne wikala ne nzubu wa muskindukayi ku Kasai ?
etshi ndidiot (ntshidioto)
Bantu badi bibaka nzubu nemadioto, badi basa nzubu nemadioto.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
13. Montrez une brique cuite etpresentez
D.XI
Travaillez la prononciation.
14. presentez la phrase
Verifiez la comprehension demabua et travaillez.
15. Posez les questions suiv,,ntes auxstagiaires
Les stagiaires se posent leemimes questions.
16. En vous servant de l'image d'unecase (maison) ou en vous refe-rent a la ferme du centre, faitesla description d'une case(maison)
Verifiez la comprehension dekulu et kuinshi, travaillez.
17. Profitez de l'occasion pour intro-duire ces structures kulu kua/kuinshikua dans ce contexte
Multipliez des exemples et demandezaux stagiaires de donner des exemplesavec ces deux structures.
la. Mettem-vous au milieu de deuxstagiaires et presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
116
112.
etshi nkashola
Centre kena muasa ne tusbola tq.mmuasa ne mabua.
- Centre udi muibaka (muasa) nemadioto anyi ?
- Tshikumbi tshia centre tshiditshiasa ne tshinyi ?
- Ku musoko, nzubu idi miasa netshinyi ?
- Udi muasa kusomba mu nzubu wamadioto anyi ?Nzubu ya madioto idi mikolaanyi ?
- Mu ville bantu badi basa nzubuni tshinyi ?
Eu nnzuba wa KarenNnzubu mukesa wa nsonac mmuibakene madioto kuinshi
- Kulu kua nzubu kudi malata.- Kuinshi kua nzubu kudi malataKulu kua mutshi kudi bimuma.
- Kuinshi kua mutshi kudi milk.
Ndi pankatshi pa x ne y.
D.XI
19. De la mime maniere (18), pre-sentez et travaillez munkatshimua dans la structure
Demandez aux stagiaires de donnerdes exemples similaires.
20. Presentez, en procedant de la mgmemaniere qu'a la note 18, le lo-catif ku luseka lua
Verifiez la comprehension ettravaillez.
1
21. a) Revenez a la description de lamaison de Karen
b) Demandez aux stagiaires de decrire,chacun,'sa maison et son emplace-ment.
22. Etendez la pratique de ces struc-tures en elargissant le vocabu-laire avec ces mots
23. En vous servant de la situation dansla classes preselitez
Verifiez la comprehension et travail-lez la structure ku luseka + les
22221EsAla
24. Demandez aux stagiaires de formerdes phrases avec les structuresde la note 23.
25. Revoyez les structures kumpala/kunyima kua (lens temporel) enposant ces questions
113.
- Mulongeshi udi munkatshi muabalongi.Nzubu wa Willet adi munkatshimua BukavuZaire idi (pankal:shi) munkatshimua Afrika.
Suzan udi ku luseka lua John
Nzubu wa Karen udi wa nsona,mmukesa, mmuibaka ne madiotokuinshi, adi munkatshi muamusoko ku luseka lua njila
ditu, mpokolo (wa mayi), musulu717mayi). mukuna,mpata, tshisuku, diiiba, tskinatshia bisosa
x udi ku luseka lua y xku luseka luenda.
Ku luseka luanyiKu luseka luebaKu luseka luendaKu luseka luetuKu luseka luenuKu luseka luabo.
- Balongi ne baya ku Kasat kumpalakua stage anyi ?
117
D.XI
26. Presentez et travaillez le senslocatif de ces deux structuresdans les phrases comme
Verifiez la comprehension etdemandez aux stagiaires deconstruire des phrases ana-logues.
27. Reprenez la phraseet montrez que cette phrase :eutgtre rendue comme
Travaillez cette forme.
28. Mettez-vous pres d'une fengtre etpresentez
Verifiez la comprehension. Si lesstagiaires confondent pabuipi neet ku luseka luau traduisez.
29. En vous servant de l'image d'unvillage, demandez aux stagiairesde decrire les maisons et leursemplacements.
Exemple
30 En designant l'int6rieur de laclasse, presentez
Verifiez la comprehension de mundamua et travaillez.
114..
- Kunyima kuc. stage ne nuikalamu centre anyi ?
- Ne wenza tshinyi kunyima kuadidia ?
- Kumpala kua kubuela mu Corpsde la Paix adi wenza tshinyi ?
- Uvua wenza tshinyi kumpala kuakuvua mu Afrika ?
- Kunyima kua kalasa ne wenzatshinyi ?
- Mulon eshi udi kumpala kuabalongi.
- Dijiba didi kunyima kua centre.
118
Dijiba didi kunyima kua centre.
Dijiba didi kumfundu kua Centre.
Ndi pabujpi ne dididishi.
Eu nnzubu wa Karen, udi mukese,adi ne nsona kulu ne bulabakuinshi.Udi munkatshi mua musoko, kuluseka luaniaapataiptattshisalu.Kumulajaanzubu wa Karen kudimutshi munene ne kumfundu kudimitshi ya bimuma ne tshina tshiabisosa.
Tudi mu kalasa, tudi munda muakalasa.
31. Parlez de l'interieur de lamaison de Karen
D.XI
32. Presentez et exploitez le voca-bulaire approprie a chaquechambre
(Utilisez les aides viselles)
33. Demandez aux stagiaires de decrlreleurs chambres au centre ou lesmaisons de leurs parents et cequi sly trouve.
344 Posez ces questions aux stagi-aires
Presentez la phrase
Verifiez la comprehension ettravaillez.
36. Profitez de cette occasion pourenseigner les expressions kumbeluet mumbelu( a la maison et au seuil de lamaisog)
115.
Mu nzubu mua Karen mudi bibambalubinayitshisombelu tshiladilu tshi-kuku ne nzubu
Mu tshisombelu mudi nkuasazapanshiA mesa ne kabadi.
Mu tshidiilu mudi mesa a kulu nenkuasa ya mesa.
Mu tshiladilu mudi bulalu. Pabulalu padi tshiata.
(matelas, mbulanketa, drapsmisamu).
Mu tshikuku mudi ngesu, malowa,kanti
- Mu Centre, mu tshibambalu tshiebamudi tshinyi ?
- Kumfundu kua tshidiilu (mu centre)kudi tshinyi ?
- Kumpala kua nzubu wenu ku Amerikakudi tshinyi ?
- Munda mua mukanda eu mudi tshinyi?-NNganyi udi pankatshi pa John neBruce ?
- Mu tshiladilu, tshibambalutshieba tshidi luseka kayi ?
- Mpindieu udi pabuipi ne baledibeba anyi ?
Tudi mu kalo22....22122212aattEms12mbe1u to.
119
D.XI 116.
Mettez-vous dans la porte etpresentez Ndi muimana mumbelu.
37. Presentez aussi Ndi nya kumbelu kua MulowaylL =ndi nya kua Mulowayi.
38. Presentez les phrases Ndi nya kua Mulowayi (ku Kinshasa)- Ndi nya mua Mulowayi (mu Bukavu)
39. Designez le corridor t presentez Bena mudimu badi mu lutanda luakalasa.
Verifiez la comprehension ettravaillez. S'ils confondent laveranda et dehors, traduisez.
40. De la mgme maniere (note 39) pre,-sentez Balongi badi banaya mu lubanza
lua kalasaTravaillez.
41. TEXTE
MUSOKO WETU
Musoko wetu ki mmutamba bunena to, udi munyungulula kudi ditu.Munkatshi muawu mudi nzubu wa mudisuila Karen. Nzubu wenda udi wa nsonakadi mmuibaka ne tushola. Mu musoko wetu mudi m-2bua a bungi ku mueleluwa njila, mpongo ne mikuna.
Questions sur le/:texte.
Musoko wetu mmunena anyi ?- Mu musoko wetu mudi tshinyi ?- Nzubu wa Karen udi penyi ?Nzubu wa Karen mmuasa mushindu kayi ?Kudi mikuna yabungi mu musoko wetu anyi ?Musoko wanyi mmunyungulula kudi tshinyi ?
Questions libres.
- Ku Amerika kudi mabua anyi ?- Mabua adi ne diambuluisha kudi bona musoko anyi ?- Ku Amerika badi basa nzubu ne tshinyi ?- Etat wenu udi munkatshi mua Amerika anyi ?
120
DILONGESHA DIA DIKUMI NE DIBIDI 117.
1. Posez ces questions aux stagi-aires, demandez-leur de se lesposer et d'y repondre
2. a) Enchatnez avec la questionLes stagiaires repondent
b) Sollicitez la meme question etfaites ee recit
3. Posez ensuite la question
Verifiez la comprehension ettravaillez.
4. Demandez aux stagiaires de parlerdes personnes qu'ils connaissent
Exempla :
5. Revenez a Karen en posant laquestionLes stagiaires repondont
6. Etendez la pratique ex posant cesquestions
7. Sollicitez la question et faitesce recit (au present habitual entenant compte du stage en cours)
121
- Ne wenza tshinyi pawaya ku posteweba ?
- Panuapingana ku Amerika, nenui-kala nuakula kabidi tshiluba anyi
- Katshia wafika mu Zara, ukadimumona President Mobutu anyi ?
- Mpindieu balongi bakadi basuakudia bidia anyi ?Pawuvua ku Amerika, uvua wenzamudimu kayi ? Uvua muimpa anyi ?Nzubu wenu, ku Amerika, udimushindu kayi ?
Udi mumanya Karen anyi ?Eyowa, ndi mumanya Karen.
Eyowa, ndi mumumanya.Karen udi mudisuila wa Cor s dela Paix udi :auena malu amishiRa.
Karen nnganyi ?
St.1 : Udi mumanya Ronald Reagan wort ?St.2 Eyowa ndi mumumanya.St.1 : Ronald Reagan nnganyiSt.2 : Reagan udi President wa Amerika
udi asomba ku Washington,
Karen udi wenza mudimu kayi, 1Karen udi muena malu a mishipa.
- Karen udi wenza mudimu penyiUdi wenza mudimu ne nganyi ?Udi asomba penyi ?
- Karen udi wenza mudimu ditukukayi ?
Karen udi wenza mudimu kayi ?
Karen atu wenza mudimu wa maluAtu wenza mudimu ne
ba tshidima matuku onso. Utuusomba muetu munu.
D.XII
Verifiez la comprehension et tra-vaillez chaque phrase en posantdes questions au sujet de chacuneau present habituel.
N.B. : Expliquez, au besoin, que lepresent habituel concerneles activites de tous lesjours
8. Ecrivez la conjugaison du verbekuikala au present habituel autableau
9. a) Etendez la conjugaison a d'autresverbes déjà connus
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec lanouvelle structure.
10. Drill de substitution coin lexe
118.
Lelu, malaba matuku onsoKaren utu
ntuutuUtu
tutunutubatu
matuku onso- ntu nya mu kalasa,- utu mu tshidiilu- Utu Usukula menu- tutu tuakula tshiluba
etc.
ntu nya mu kalasautu uya mu kalasautu ulonga mu kalasa
1. Utu - utu Ulonga mu kalasa2. Mu Centre - Utu Ulonga mu Centre3. tutu - tutu tulonga mu Centre4. Francais - tutu tulonga Francais5. nutu - nutu nulonga Francais6. batu - batu balonga Francais7. Tshiluba batu balonga tshiluba8. ntu ntu ndonga tshiluba9. mu kalasa ntu ndonga tshiluba mu kalasa
11. Posez ensuite la question OOOOOO
Les stagiaires repandent librementet se posent la meme question.
12. Montrez que la forme ntr est l'e-quivalent de
Travaillez cette forme en reprenantlee phrases de la note 9 0
122
Utu wenza tshinyi matuku onso ?
Nsomb ela
matuku onso,
nsombela nya mu kalasa,usombela udia mamna
D.XII
13. Drill de substitution somplexe
nsombela ndia mampantu ndia mampantu nsumba mampa
1. Usombela2. Bimuma3. Utu4. Usombela5. tusombela6. tudia7. nutu8. nusombela9. tumbela10. basombela11. batu12, utu
14. Posez ces questions auxstagiaires
119.
Asombela usukula menutusombela tuakula tshiluba
Usombela usumba mampaUsombela usumba bimumaUtu Asmoba bimumausombela nsumba bimumatusombela tusumba bimumatusombela tudia bimumanutu nudia bimumanusombela nudia bimumanusombela nudia tumbelabasombela badia tumbelabatu badia tumbelautu udia tumbela
15. Faites cet echange avec un stagi-aire et demandez aux autres defaire la mgme chose
16. Par la mgme occasion etendez lapratique aux autres métiers desstagiaires tels rue
- Balongi basombela benza tshinyimu Centre ?Utu uya mu bar matuku onso anyi ?
- Pautu ne makuta, usombela wenzatshinyi ?Mulow&yi utu Alala mu Centre anyi ?NutU nusomba penyi munu muBukavu ?
- Karen Usombela wenza tshinyi kumusoko ?
F. Udi mumanya Karen auyi ?S. : Eyowa, ndi mumumanyaF. : Karen nnganyi ?S. : Karen mudisuila mu Corps de
la PaixF. : Usombela wenza mudims kayi ?S. : Karen Usombela (utu) wenza mudimu
wa malu a mishipa ne bena musoko.F. : Karen utu usomba penyi ?S. : Karen utu usomba muetu munu mu
Muene-Ditu.F. Udi mumanya kua Karen anyi ?S. : Eyowa, ndi mumanya kuenda.F. : Bidi bimpa, ndi musua kuyaLkua
Karen.
123
Kulongeshe AnglaisiChimie/BioloBie.
D.XII
N.B. Utilisez le present habituelseulement.
17. Demandez aux stagiaires d'utiliserces expressions dans des phrases ....
18.
120.
kusala bana, kupima bana,kumuna nzolo, kuondopa babedikudima madimi, kumbula dialakumuna mishi22, kumisha dijibakukuata bikela, kuela nkilakumuna nzomba, kumuna tululukumuna mbulubulu
Drill de transformation
a) ndi ndia bidia - ntu ndia bidiaudi unaya ndundu utu unaya ndundu
1. udi Ulala apa utu Ulala apa2. tudi tulonga tshiluba - tutu tulonga tshiluba3. nudi ruya ku mayi - miajaajamayi4. badi basua kulonga - batu basua kulonga
b) ntu ndonga tshiluba - nsombela ndonga tshilubautu unaya ndundu usombela unaya ndundu
1. utu Ulongesha tshiluba- Usombelg, nougats:4'a tshiluba.2. tutu tuakula Anglais - tusombela tuakula Anglais3. nutu nowela mu dijiba nusombela n.owela mu dijiba4i batu banua maluvu basombela banua maluvu
19. Demandez aux stagiaires de seposer des questions avec cesdeux formes du present habituelet d'y repondre librement.
Exemples : a) A. : utu ulonga tshinyi ?B. : ntu ndonga tshilubaA. : usombela wenza tshinyi ?B. : usombela ulonga tshiluba.
b) St.) utu wenza tshinyi mu dindadionso ?
St.2 : Mu dinda dionso, ntu ngowa mayi,nsukula menu, ngela tshisakupashisha ntu nya mu tshidiiluetc.
St.1 Usombela ulonga tshinyi ?St.2 Nsombela ndonga tshiluba.
20. Revenez a l'echange (voir note 15)Faites-le avec un stagiaire en vouslaissant poser des questions.A la fin de l'echange, enchainezavec la phrase
124
Bua kfika kua Karen, udi uyamululamatoo ne ia tshisalu.Pashisha. udi wa uka ku diabaluma.
D.XII
Identifiez le sens de kuya mululamatoo ne par le mouvement de votrebras tendu droit devant vous ; etcelui de kuapula ku diabaluma parun quart de tour a droite appuyepar le mouvement de votre brasdroit.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
21. De la mime maniere, presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
22. Etendez la pratique avec lesexpressions
23. Posez la question
Demandez aux stagiaires de se posercette question et d'y repondrelibrement.
24. Presentez la question
Avec un signe d'egalite, montrez quecette question est equivalentecelle de la note 23.Travaillez-la.
25. a) Reprenez avec un stagiaire l'e-change vu jusqu'ici au sujet deKaren et de son travail (referez-vous a ces questions)
b) Les stagiaires font le mgmeechange entre-eux.
26. Presqnte2 la phraseVerifiez la comprehension et travaillez.
2Q, Posez ensuite la question
Verifiez la comprehension en posantcette question a chaque stagiaireet travaillez-la.
125
121.
kuya kumpala, kutungunuka, kuelatshibenda, kubalida, alaudia,kusabuka etc.
Ndi mua kufika kua KarenMushindu kazi ?
Ndi mua kufika kua Karen munyi(bishi) ?
Udi mumanya Karen anyi ?- Karen nnganyi ?- Usombela wenza tshinyi ?Utu usomba penyi ?Udi mumanya kuenda anyi ?Ndi mua kufika kuenda mushindukayi ?
Kua Karen ki nkula to, mablipl
Kua Karen nl.ula anyi ?
D.XII
28. - Dessinez dix personnel au T.N.et metters dans l'ordre crois-sant les chiffres de 1 a 10
Faites lire. les chiffres auxstagiaires (pour revoir lesaccords)
- Presentez en designant la premierepersonne sur la ligne
Verifiez la comprehension ettravaillez.
29. Procedez de ia mgme maniere pourpresenter le reste des ordinaux
Travaillez la prononciation.
30. En suivant l'ordre des stagiairesen classes posez.e. chaben laquestion
Veritien Iml""r"h""Laigip'414rft-
vaillem la question.
31. Posez ces questions aux stagiaireset demandez-leur de se poser desquestions similaires.
32. Dessinez quelques maisons et quel-ques arbres au tableau et rappelezaux stagiaires que les ordinauxpour ces 2 classes : (n-/n), (mu-/l) au singulier sont les mgmespour la classe mu-/ba-.
33. Demandez aux stagiaires de donnerdes phrases analogues.
1
122.
3 4 5 6 7 etc.
muntu umueBantu babidis basatu etc.
Muntu wa kumpala.
muntu muibidimuntu muisatumuntu muinayi
wa ndekelu
ITL.W1 Ne_w_1. a tiwsj, wai ?
- Mu diku diebas udi muana wabungi munyi ?
- President Reagan udi presidentwa bungi munyi mu gouvernementwa Amerika ?
- Mu Centre, muntu wa kumpalannganyi ?Ba nsentedi badi bantu bakumpalaanyi bandekelu mu Centre ?
12G
Nzubu wa kumpala udi munenekudi nzubu muibidi.Mutshi wa ndekelu udi mule kudimutshi muisatuetc.
D.XII 123.
34. Etendez les ordinaux a d'autresclasses deja etudiees : tshi-/bi ;
ka-/tu, di-/ma etc.
Example : Kalasa kakumpala kadi kaleKudi kalasa
35. a) Posez des questions sur gensque les stagiaires connaissent(ex. : Charles, Brad, Kayego ...)Montrez l'exemple avec l'echangeci-dessous.
b) Les stagiaires se posent aussides questions sur les gensqu'ils connaissent F. : Udi mumanya Karen anyi ?
S. : Eyowa, ndi mumumanya.F. : Karen nnganyi ?S. : Karen mmudisuila wa Corps de
la PaixF. : Usombela wenza mudimu kayiS. : Usombela wenza mudimu wa malu
a mishipa ne bena musoko.F. : Karen iltu ilsomba penyi ?S. : Utu asomba muetu munu mu Muene.
Ditu.F. : Udi mumanya kua Karen anyi ?SA Eyowas ndi mumanya kuenda.F. : Ndi mua kufika kua Karen mushisda
kayi ?S. Bua kufika kuenda, udi Uya mulu-
lama too ne pa tulasa, pashishatudi wapuka ku diabakaji, udiupita nzubu wa kumpala muibidiki wenda.
F. : Kua Karen nkula anyi ?S. : Kua Karen ki nkula to, mpabuipi.F. : Tuasakidila. Washala bimpe.S. : Tuasanka. Waya bimpe.
36. Demandez aux stagiaires de fairecet &change entre-eux.
37. Demandez-leur de se posewlaquestion Bua kufika udi wenza tshiazi
(bishi, munyi') /
38. En vous servant des stagiaires enclasse, presentez les mots Neongakaji et nsongaluma
Designez une stagiaire femme etBites Mary udi nsonakaji
Verifiez la comprehension ettravaillez.
127
D.XII
39. De la mgme maniere, presentez
Travaillez.
40. Presentez ensuite cette serie desphrases
Verifiez, la comprehension de wamalu mima, moyo muimpa, watshitupa et travaillez.
41. Demandez aux stagiaires de sedecrire ou de decrire les per-sonnes qu'ils connaissent etleurs métiers.
Suggerez d'autres adjctifs pou-vant gtre utilises dans la des-cription tels que
Devoir a donner aux stagiaires a lafin de la lecon. La preparation doitcommencer en classe. Demandez-leurde decrire une personne connue etson travail sur le modele de lanote 35.
Vocabulaire a suggerer
- KumanyaKusombaI4ushindu wa kufika
- Kuela tshibenda- Kuondopa
Kuenza mudimuKumuna nzolo
- Kuela nkila etc.
42. TEXTE
121+.
John udi nson'aluma
Eu mMary. Mary udi mulongi waTshiluba.
- Udi nson aka'i wa malu mim a'MY° muimpa
-le- nene
-ipi-kese- kole (muntu mukole)-tekete (muana mutekete)-jikaetc.
Katshia ngafika mu Kabeya-Kamuanga, tshiena muanji
kumanyangana ne bantu babungi to, bualu ntshidi muenyi. Ndi
mumanya amu diku dia muntu umuepela, Mukalenga Mbuyi Tshibuabua.
Yeye eu Adi tshidima. Mmuntu munena, mula, mufika. Nzubu wenda
ngua bulobal mufinga ne nsona,
N.B. : Adaptez le texte aux metiers
des stagiaires.
128
D.XII 125.
Questions.
1. Mbuyi Tshibuabua mmuena nganyi ?2. Udi mujika anyi ?3. Mbuyi Tshibuabua udi mushindu kayi ? Londa mudiye.4. Udi wenza mudimu kayi ?
5. Nzubu wenda mmuasa ne tshinyi ?
129
DILONGESHA DIA DIKUMI NE DISATU 5.
1. a) Posez ces questions aux stagi-aires .0
b) Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions.
Aidez-les a multiplier lesexamples et d'y repondre.
2. a) Presertez les structures sui-vantes
Verifiez la comprehension ettravaillez la deuxieme struc-tur e
b) Posez les questions suivantesaux stagiaires
c) Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions etd'y repondre.
3. a) Faites le tableau suivant etexpliquer la formation de lanegation
b) Donnez le modele
c) Demandez aux stagiaires de fairedes phrases similaires (b).Encouragez-les a utiliser i'autresverbes connus.
u orisez les questions et exigezla forme negative
4. a) Presentez ces structures
Verifiez la comprehension.
b) Demandez aux stagiaires de donnerles phrases similaires.
- Utu wenza tshinyi mu dinda ?Balongi batu baya ku mayi anyi ?Nutu nudia tshinyi mu munya ?
- Karen usombela ulonga dilolo anyi?- Nusombela nunaya penyi ?
Ntu ndongesha Tshiluba
Tshitu ndongesha swahili to
- Utu ulonga swahili anyi ?- Utu ulala mu kalasa anyi ?Utu wakula espagnol anyi ?Utu usomba mu Kadutu anyi ?
- Utu udia mu Bodega anyi ?- Utu uya ku Goma anyi ?
Tshi- katuku- - to ... to kanu - tu...toka- kaba
Tshitu ndongesha swahili toKutu ulonga swahili toKatu ulonga swahili to
Utu unua makanya anyi ?Utu ulala mu kalasa anyi ?
- Ntu ndongesha swahili anyi ?Utu ne mashinyi anyi ?Utu alongesha tshiluba anyi ?
- Ntu nsomba ku Kinshasa anyi ?
Nsombela nya mu barTshisombela nya mu Bodega to
130
D.XIII 127.
c) Montrez la formation de lanegation
5. En se servant de ce tableau,demandez aux stagiaires de for-mer des phrases.
tshi- katu-ku- sombela ... to kanu- sombela,ka- kaba- ... to.
a) Drill de transformation
Ex. : F. : Nsombela nya mu barS. : Tshisombela nya mu bar toF. Ntu ndongesha TshilubaS. : Tshitu ndongesha Tshiluba to
1. Ntu ndala mu kalasaTshitu ndala mu kalasa to
2. Nutu nudia mu villaO Kanutu nudia mu villa to
3. Batu baya ku Goma misangu ya bungiKabatU baya ku Goma misangu ya bungi to
4. Usombela usumba bimumaKasombela usumba bimuma to.
5. Tutu tudia tumbelaKatutu tudia tumbela to
6. Usombela usuk'ila bilambaKusombela usukula bilamba to
7. Batu badia bidia mu dimueKabatu badia bidia mu dimue to
8. Nsombela ndala mu 22 heuresTshisombela ndala mu 22 heures to
9. Nutu nulongesha tshilubaKanutu nulongesha tshiluba to.
b) Drill de transformation
Ex. : F. Nsombela nya mu barS. : Tshisombela nya mu bar toF. : Utu uya mu villeS. : Kutu uya mu ville toF. : Katusombela tudia bidiaS. Tusombela tudia bidia
1. Utu ulongesha tshilubaKatu ulongesha tshiluba to
2. Katusombela tuya mu bar toTusombela tuya mu bar
3. Tshitu ndonga lingala toNtu ndonga lingala
4. Basombela banua makanyaKabasombela banua makanya to
5. Utu uya mu BodegaKutu uya mu Bodega to
6. Batu ne bana babungiKabatu ne bana babungi to
7. Balongi kabasombela balonga Anglais mu Centre toBalongi basombela balonga Anglais mu Centre to
131
D.XIII 128.
6. a) En vous servant des imagesdecrivant le temps (chaud,froid ...) presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Designez une image et demandezaux stagiaires de donner laphrase correspondante.
lelu, kudi_luyalelu, kudi mashika
7. Presentez la question Lelu kudi bishi ?ou Lelu, kudi munyi ?
8. Sollicitez la question et repondez-ypar Lelu, kudi luya
Lelu, kudi mashikaTravaillez la question en demandantaux stagiaires de se la poser etday repondre.
9. Sollicitez la question et intro-duisez Lelu, kudi kuimpa (kulu) Lelu
kulu kudi kuimpa.Lelu kudi mvula, lelu kudi munya
Verifiez la comprehension ettravaillez.
10. Presentez en vous servant des gesteset images (presentant une personneavec les bagages), la structure ....
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Ndi nya ku luendu
11. a) Posez les questions auxstagiaires Udi uya ku luendu anyi ?
Ukadi muya ku luendu anyi ?- Ne uya ku luendu ne nganyi ?
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions.
12. Presentez en mimant l'action de quit-ter la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Ndi ngumuka mu kalasa.
132
D.XIII
13. En vous servant de ce tableau de-mander aux stagiaires de construiredes phrases
14. Presentez les structures sui-vantes
Verifiez la comprehension et tra-vaillez la derniere structure.
15. a) En vous servant de l'heure ouvous gtes arrive en classe,presentez la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Introduisez les autres personneset travaillez
c) Demandez aux stagiaires de formerd'autres phrases en se servantdes verbes connus.Exemple
Attention :
16. a) Presentez en vous servant desimages (faim, soif)
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montrez les images aux stagiaireset demandez-leur de donner lesphrases correspondantes.
17. En se servant du modeles demandezaux stagiaires de faire desphrases similaires0.Exemple oie
18. Reprenez la structureet presentez
133
129.
ndi ku Bukavuudi kumuka pa Centreuditudinudi
mu nkuasamayiKinshasa
badi
Ndi rya ku Uvira lelu. Ndiaumusamu Bukavu mu dinda.Ne mfjka ku Uvira mu munya.
ELE,fiki mu kalasa mu 8h00'
Uafiki mu kalasa mu 8h00'Uaflki .0
Tuafiki o..
Ngadi mampa mu dindaNgayi mu Kadutu
Kunua = nganuKulala = ngaladi
Ndi ne nyota
Ndi ne nzala
Ndi ne nyota, ndi musua kunuamayi udi ne nzala, udi musuakuya mu Bodega,
Ndirlya ku luendu ku KinshasaBua kuya ku Kinshasat_ndi
...E.Ina01.2.-ELha-Lia-Eavumu°
D.XIII 130.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
19. a) Sollicitez la question Udi nya ku Kinshasa bishi ?et repondez-y par Ndi nya ku Kinshasa ku ndeka.
b) Demandez aux stagiaires de seposer la mgme question et d'yrepondre.
20. Introduisez les expressions ....... Ku kaulu, ku mazuwa, ku mashinyi,ku dikalul ku nakasa.
Expliquez et travaillez.
21. En vous servant d'une carte, posezles questions suivantes .....
224, BA vous servant de ce tableau,montrez la formation du passeet du futur de kudi
Udi ku Uvira, udi uya bishi kuKalemie ?Nudi mu Bukavul ne nuya bishiku KasaI ?
- Balongi badi mu Centre, badi bayabishi mu ville ?Tudi mu Bukavu, tudi tuya bishiku Bujumoura ?Udi ku Lubumbashi, udi uya bishiku Kolwezi ?Ndi ku Washington, ndi nya bishiku Los Angeles ?Badi ku Boston, badi baya bishiku Washington ?
Passe Present Futur
Ku + vua Ku + di ne kuikala
23. Presentez ces structures ettravaillez-les 000000000 Malaba, kuvua mashika,
Lelu, kudi luyaMalaba, ne kuikala kuimpe.
246 Demandez aux stagiaires de pratiquerles differents temps en donnantd'autres phrases avec kuvua/kuditie kuikala.
25. a) Presentez les structures sui-vant es
134
1. Mu dinda emu n abiki mu 5h00,20112,upu hoo'
2. ashistaulayi mu tshiowedi,nguowi mayi ne neabane.
D.XIII
b) D-mandez aux stagiaires de direce qu'ils ont fait ce matin etveillez a 1'usage de ce "passeproche".
26. a) Revoyez la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de fairedes phrases similaires en uti-lisant toutes les personnel.
131.
3. Min tshisaku n ayuaadibilamba.
27. a) Montrez la formation des verbesderives en ISH et ESH
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser les verbes derives dans desphrases.
28. En vous servant du materieldidactique (patates, legumestshiteku tshilunga-lunga, kaleji...) :
290 a) Presentez
b) Donnez le materiel didactiquechaque stagiaire et demandez-lour d'utiliser le verbe ap-proprie.
30. Introduisez les verbes
31. Demandez a chaque stagiaire de direlee differentes etapes de la prepa-ration (Pun met prefere. Aidez-lesa trouver les mots difficiles s'il yen a.
32. Posez la question
Verifiez la comprehension et tra-vaillez si possible.
135
Ndi nkeka mukandaindinkebela
Kunua =Kudia =Kulonga =KupaKukeba =Kusomba =
KunuishaKudishaKulongeshaKupeshaKukebeshaKusombesha
Kukosa, kukeka, kutola
Ndi n uvula bilun a ndi nkekatshiteku teku ini nkeka,
- Kuaka- Kusukula
Kuipika
Udi ushala mu kalasa meba bungimunyi ?
D.XIII
33. Sollicitez la question et re-pondez-y par
Verifiez la comprehension ettravaillez.
34. Introduisez les expressions
35. Presentez lee structures sui-vantes
Travaillez.
36. a) Posez lee questions aux stagi-aires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les mgmes questions.
37. Presentez ces structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
380 a) Montrez la formation de"pouvoir"
b) Demandez stagiaires de cons-truire des phrases.
39. Drill de transformation
132.
Tshiena nshala mutantshi mulemu kalasa to.
matuku makese
Ndi ngela meji ne ne ushala aatukuabungi mu Zaire.Udi utekemena ne ne ushala matukua bunrri mu Zaire
Udi utekemena ne ne wakula tshi-luba bimpa anyi ?
- Nudi nutekemena mikanda ya kuAmerika anyi ?
- Balongi badi batekemena kuya kuposte yabo diba kayi ?
- Udi utekemena kudia tshinyi lelu ?- Udi Utekemena kuenza mudimu mu
Zaire anyi ?
- ndi ndia mu Bodega- ndi mua kudia mu Bodega
1. Ndi nnaya ping-pong dilolo2. Ndi nya ku mayi lelu3. Udi alala mu villa4. Badi bakula tshiluba5. Nudi nulenga swahili
40. Revoyez la structure en designantun .
136
Ndi mua kushala mu Centrekunyima kua
Ndi + mua + infinitif
Ndi mua kunaya ping-pong diloloNdi mua kuya ku mayi lelu
- Udi mua kulala mu villeBadi mua kuakula tshiluba
- Nudi mua kulonga swahili
Ku Amerika,_ uvua uya mu Univer-
DeXIII
41. a) Posez les questions auxstagiaires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions et d'yrepondre.
42. Drill de transformation
ndi nya mu kalasamvua nya mu kalasa
1. Udi ulonga Anglais2. Tudi tunaya ping-pong3. Nudi nudia Pizza4. Kabena balonga tshiluba to5. Kena udia bidia to6. Ndi ngenza mudimu7. Udi usomba ku New York
133.
Uvua ulouga mu Universite kayi ?- Ku Amerika, uvua uya mu Bar anyi ?
Uvua udia nkunda ku Amerika anyi ?Nuvua nutangila Television kuAmerika ?Uvua uya bisni mu Universite ?
Uvua ulonga AnglaisTuvua tunaya ping-pongNuvua nudia PizzaKabavua balonga tshiluba toKavua udia bidia toMvua ngenza mudimuUvua usomba ku New-York
43. a) Revoyez les structures ..
b) Demandez aux stagiaires de fairedes phrases.
44. Drill de repetition
Bu meme ne diba, mvua ndongaAnglaieBu meme nya mu mvuandomba makuta kudi Dou las
Udi uya mu tshisalu, udi uya ne SteveBu wewe uya mu tshisalu, uvua uya ne Steve
1. Badi ne makuta, badibasumba bilamba
2. Udi ne nzala, udi udiabidia
3. Tudi tulonga swahili,tudi tushala mu Kivu
4. Ndi nya mu tshibambalu,ndi ngangata nsapi
5. Udi usomba ku Kinshasa,udi umona Directeur
45. Posez les questions aux stagi-aires
Bu bobo ne makuta, bavuabasumba bilambaBu yeye ne nzala, uvuaudia bidiaBu tuetu tulonga swahili, tuvuatushala mu KivuBu meme nya mu tshibambalu, mvuangangata nsapi,Bu wewe usomba ku Kinshasauvua um ona Directeur.
Bu wewe ne dollars ya bungi, uvuawenza tshinyi ?Bu nuenu nuya ku Bandundu, nuvuanulonga tshinyi ?
iai
D.XIII
46. Demandez aux stagiaires de seposer les questions similaires.
47. a) Presentez les structures sui-vantes en vous servant desfours et des heures fixes
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de formerdes phrases avec pa tshibidilu.
134.
- Bu balongi badia Humberger,Douglas uvua usumba tshinyi ?Bu meme musua kulonga Anglais,mvua nya penyi ?Bu nuenu nuya ku Nairobi, nuvuanulonga Francais anyi ?
Patshibidilu ndi ndia mu 7h00Patshibidilu muh00.
48. Drill ae repetition
(pratiquez la prononciation de patshibidilu)
ndi ndala mu 10 wa butuku.
1. Udi ubika pa diba2. Tudi tuya mu bar dilolo
Patshibidilu udi ubika pa dibaPatshibidilu tudi tuya mu bardilolo
Patshibidilu balongi badi banayadiloloPatshibidilu Kapalati udi wenzamudimu mu dindaPatshibidilu udi uvuala bilambabimpe
Patshibidilu tudi tulala kunyimakua midiPatshibidilu badi basungulabilamba bimpe
3. Balongi badi banaya dilolo
4. Kapalati udi wenza mudimu mudinda
5 Udi uvuala bilamba bimpe
6. Tudi tulala kunyima kua midi -
'7. Badi basungula bilamba bimpe -
49. Les stagiaires se posent des ques-tions avec pa tshibidilu.
50. TEXTE
Pa tshibidilu, nsombela ndamba biakudia nkayanyi. Ntu musuakudia bisekiseki bualu munyinyi udi mushinga mukola ku Kasai. Kadi,tshitu mumanya kuaka anyi kutola bisekiseki to. Nenku, mulunaawanyi kampanda ki utu ungambuluisha. Mema panyi ntu mmuambuluisha kuyenda midimu mikuabo.
Questions,
1. Patshibidilu, nnganyi usombela undambila biakudia ?2. Bua tshinyi ntu musua kudia bisekiseki ?3. Nnganyi utu ungambuluisha bua kuaka anyi kutola bisekiseki ?4. Ntu ngambuluisha panyi mulunda wanyi anyi ?
138
DILONGESHA DIA DIKUMLNE DINAYI 135.
1. Posez les questions suivantes auxstagiaires
2. a) Presentez ces phrases lentementen attirant l'attention desstagiaires
Verifiez la comprehensionet travaillez.
b) Montrez la formation de lanegation avec "i"
c) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases en seservant de ce tableau/
1 3. a) Presentez les structures sui-vantes, montrez la simili-tude
Ibirifiez la comprehension ettravaillez.
b) Dornez le modele et demandezaux stagiairee de construiredes phrases
4. a) Faites ce tableau
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases apartir de ce tableau avec "bu".
- Bu wewe Directeur wa Centre, uvuawenza tshinyi ?
- Bu nuenu nuya ku Bandundul nuvuanulonga tshinyi ?Bu bobo balonga swahili, bavua bayapenyi ?
- Bu meme musua kuya ku Amerika, mvuangenza tshinyi ?
- Bu yeye uya mu bar mpindieu, uvuaushala mu kalasa anyi ?
Tshiluba tshidi tshikolaBu meme tshiyi nya ku Kasa!Tshivua ndon a tshiluba to.
t shi
Bu + pron. + ku + yi + verbe con-ka jugue
Pandi tshiyi ne makutattzliew_nya mu bar to.Meme tshiyi ne makutatteiena nyamu bar to.
- Meme tshiyi ndi mut shibambalu.
Wewe kuyi udia mu midi, udi ulalamu kalasa dilolo.
yeye yituetu tuyinuenu + ka nuyibobo bayi
139
D.XIV 136.
5. Drill de transformation
F. : ndi ne makuta r ndi nya mu tshisaluS. meme tshiyi ne makuta, tshiena nya
mu tshisalu to.
1. F. : Udi uya mu tshisalu, udi usumba bikaka.S. : Wewe kuyi uya mu tshisalu, kuena usumba bikaka to.
2. F. : Udi Udia mu Kadutu lelu, udi wangata makuta.S. t Yeye kayi udia mu Kadutu lelu, keta wangata makuta to.
3. F. Badi baya ku Kasai, badi balonga tshilubaS. : Bobo kabayi baya ku Kasai, kabena balciga tshiluba to.
4. F. : Udi ushala mu Bukavu, udi wakula swahiliS. : Wewe kuyi ushala mu Bukavu, kuena wakula swahili to.
5. F. Nudi nudia bimpe, nudi nulonga bimpeS. 2 Nuenu kanuyi nudia bimpe, kanuena nulonga bimpe to.
6. F. : Ndi mumanya tshiluba, ndi ntshilongeshaS. : Mame tshiyi mumanya tshilubal tshiena ntshilongesha to.
7. F. : Udi ne kalasa, udi ushala mu CentreS. : Wewe kuyi ne kalasa, kuena ushala mu Centre to.
6. a) Posez les questions aux stagi-aires - Wawe kuyi ne makuta udi mua kuya
mu bal. anyi ?- Yeye kayi uya ku Kasai, udi muakulonga tshiluba anyi ?
- Balongi, bobo kabayi bamanyafrancais badi benza tshinyi ?
- Nuenu kanuyi ne visa, nudi muakuya ku Bujumbura anyi ?Meme tshiyi ne mukanda, ndi muakulongesha anyi ?
loYDemantisz aux stagiaires dese poser les questions simi-laires.
7. Presentez les structures
Verifiez la comprehension ettravaillez.
8. a) Introduisez les expressions
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases avec-onso (chaque).
Ndi aya mu kalasa dituku dionsoNcU.arLsanisatudicudionso
naondo yonsotshidimu tshionso
211-21U.timaadituku dionsoetc.
- mbingu yonsongondo yonsobidimu bionsobantu bonsomatuku onso
9. a) Posez la question et pre-sentez Udi ubika diba kayi matuku onso ?
Patshibidilu, udi ubika mu
140
D.XIV
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases avecPatshibidilu.
10. Posez les questions suivantesaux stagiaires
11. a) En designant les stagiairesdites
enchainez par
b) Dites aux stagiaires que-bonso signifie tous.
12. Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Demandez aux stagiaires de eons-truire des phrases avec ].'ex-pression mishindu mishilanganee
13. Introuduisez les expressions
Example
14. Sollieitez la questionet repondez-y par
15. Introduisez
137.
Patshibidilu udi wenza tshinyidcraku
Patshibidilu udi uya mu uar dilolodionso ?
- Patshibidilu nudi nudia tshinyi mumidi ?
- Balongi badi banaya tshinyi patshi-bidilu ?
Patshibidilu tudi tubuela mukalasa diba kayi ?
- Udi wenza mudimu kayi patshibidilu ?
Steve udiart----11°Iaf:C2611i--:31..iren
munganga.Paul udi tshidima,
Bonso badi benza mudimu.
Kudi midimu yabungiMidimu idi mishindu
kabukabunkonaule nsanza
Midimu idi kabukabu- Bantu badi nkongu ne nsanza.
Udi wenza mudimu kayi ?
ILLTIL:22a22111-NAingenza mudimu wa bulongeshi.
Mudimu wa bu tshidimamudimu wa bulobimudimu wiLtlasamudimu wa bondopimudimu wa buloneshimudimu wa buendeshietc.
141
D.XIV 138e
16. Drill de transformation
Fe ndi mulongeshiS. : ndi ngenza mudimu wa bulongeshi
1. udi mulongi2. tudi balobi3. nudi ba munganga4. badi ba tshidima5. udi mulongeshi6. ndi mumunyi
- udi wenza mudisa, wa bulongi- tudi tuenza mudimu wa bulobi- nudi nuenza mudi wa bu munganga- badi benza mudimu wa butshidim%
udi wenza mudimu wa bulon eshindi ngenza mudimu wa bumunyi
17. Mettez au tableau cette seriede verbe - Expliquez lesmots nouveaux - et demandezaux stagiaires d'en degagerl'expression Mudimu wn bu
18. a) Montrez la formation du subs-tantif (profession a partirda verbe
b) Demandez aux stagiaires de Bon-ner des verbes et d'en degagerles substantifs.
19. En vous servant de deux objetsdifferents, presentez l'expres-sion "l'un l'autre"
Verifies la comprehension ettravaillez.
Demandez aux stagiaires d'uti-liser cette expression.
20. a) Montrez le changement selonles classes
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser cette expression.
- kukombakulamakufunda
- kuibakakumbula
- kumuna.
Ku - longesh - a mu - longesh - iKu- dim -a mu -dim -3.
Ku mua i
Ndi ne mikanda ibitgeu mmukunza, mukuabo mmufika
Ndi ne bana babidi : eu munenemukuabo mukesaetshi tshikuaboaba bakuaboetc.
142
21. Presentez cette eerie desphrases
D.XIV 139.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Bantu badi benza midimumishilansana,_ Aba benza mudimuwa mukanda bakuabo benza mudimuwa bianza
224, Introduisez Mudimu wa mbulamatadiMudimu wa ku mpanyiMudimu wa kudienzelaMudimu wa bun endu - mushinga
23. Posez lee questions aux stagi-aires, exigez dans les reponsesl'expression "l'un l'autre" - Balongi badi balonga tshinyi ?
- Bantu badi benza midimu kayi ?- Matakti onso nudi nudia tshinyi ?- Balongi bonso badi balongeshi baAnglais anyi ?Bintu bionso bidi mushinga muimpeanyi ?
24. a) Revoyez les structuresLEMementunuloneshi
b) Posez lee questions - Utu wenza tshinyi ?- Usombela wenza tshinzi?
c) Demandez aux stagiaires de seposer ces questions et d'yrepondre.
25. a) En vous servant d'un dessin,rappelez less expressions
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases avecces expressions.
26. Posez les questions auxstagiaires
Mu dinda, mu munya, di! loloPatshiatshia, adindadindaPabitala, pakabundubundilmundankulu.
Utu ubika patshiatshia anyi ?- Balongi batu banua maluvumundankulu anyi ?Utu wenza tshinyi pabitala ?
- Tutu tulonga tshiluba pakabundubunduanyi ?
- Balongi badi baya mu tshidilu dibakayi ?
- Steve utu wenza tshinyi padindadinda ?
143
D.XIV
27. a) En vous servant des gestes,presentez cette serie desphrases.Presentez-les par groupe de3
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez a chaque stagiairede reprendre ces phrases enchangeant les personnes.
28. a) Posez les questions sur chaquephrase avec les differentespersonnes
140.
a) Patshibidilu, ndi mbikapatshiatshia,/ndi nshalamutabala too ne mu 6h00mu h00 ndi njuka.
b) Ndi n a mu tshiowedi bua kuowandi nsukula menu ndi
ngela tshisaku
c) Pashishandimpillgana mu tshibambalubua kuvuala bilamba. Ndi nya mu,tshidiilu bua kudia. Kunyima kuadidia ndi mbana mudimu.
1. Patshibidilu ndi mbika diba kali?2. Pandimicandinenzatini ?3. Pandi njuka ndi nya penyi_ ?4. Ndi nya mu tioedishw bua tshin i ?5. Kadi ndi mpingana mu tshibambalu
in22.t2iatizi6. auidi...2.&IenzatPashisisti.? Bua
tshinyi ?7. LJJFarimilJaCUJiaasLyxeIta
tshinyi ?8. Ndi mbanga mudimu patshiatshia anyi '
29. Demandez aux stagiaires de vousdire ce qu'ils font quand ilsse levant.
30. Presentez cette eerie desph; aces
Verifiez la comprehension ettravaillez les expressions .padib kulonda panyima.
31. Demandez aux stagiaires d'utili-ser lee expressions
1IWUm3a1!ALJEpjaanisaELID:el
Ndi nya mu kalasa mu 7hOCEslim_aho.asa kumpala kua diba.Kalasa kadi kaban a mu 8h00Ndi mu kalasa mu h00Ndi mulonda Ell am
Kumpala kua diba, kunyimal
diba et k112111ZWAat
144
D.XIV 141.
32. Drill de transformation
Ex. 1. F. : ndi nya mu kalasa mu 8h00mpindieu tudi 8h00
S. : ndi pa diba2, F. : Kalasa kadi kabanga mu 14h30
ndi nya mu kalasa mu 15h00S. : ndi mulonda panyima
1. F. Misa idi ibanga mu 7h30badi baya mu misa mu 8h00
S. badi balonda panyima2. F. : Theatre udi ubanga mu 20h00
tudi tuya mu theatre mu 7h30 wa diloloS, : tudi tuya mu theatre kumpala kua diba
3. F. : Kalasa kadi kabanga mu 8h00Tudi tuya mu kalasa mu 8h00
S : Tudi pa diba.4. F. : Film udi ubanga mu 19h45
Balongi badi baya mu film mu 20h00S. Balongi badi balonda panyima
5. F. : Difesto didi dibanga mu 20h00Tudi 20h00
S. : Tudi pa diba.6. F. Ndi nya mu kalasa mu 14h00
Tudi 14h30S. Ndi mulonda panyima.
33. Rappelez les expressions ci-dessous, ecrivez-les au tableau,distinguez le sens temporel dusens locatif
Donnez les examples
Verifiez la comprehension.
34. Demandez aux stagiaires de cons-tvuire des phrases avec
avec les deux sens.
SteKunyimave k:::imapanyima pa
Steve udipanyimaNdiammikalasa
Panyima paKunyima kua
35. Exercice : Drill de substitution
ndi nya mu kalasa panyima pa Johnndi nya mu kalasa kunyima kua John
1. didia2. Steve3. panyima4. ku Kasai5. stage6. kunyima kua
kua kalasapa Johnkunyima kua xan ima pa x
ndi nya mu kalasa kunyima kua didiandi nya mu kalasa kunyima kua Stevendi nya mu kalasa ar....alma pa Stevendi nya ku Kasai panyima pa Stevendi nya ku Kasai panyima pa stagendi nya ku Kasai kunyima kua stage
145
D.XIV 142
36. a) Ecrivez quelques verbes connusau tableau et montrez la for-mation de substantifs (lefait de).
b) Demandez aux stagiaires de Bon-ner d'autres verbes et d'endegar2r les substantifs.
37. Mettez au tableau cette serie desverbes demandez aux stagiairesd'en degager deux substantifs
kudia - didiakunua dinvlkunaya dinayakulala dilalakukeba dikeba
Kudima- mudimididima
Kulomba kuakula kusomba kuambaKuloba kufunda kudia kulongaKuondopa kukeba kunaya kunuakulongesha kuludika kulela kulambaKula ma kuambuluisha kukonka kukosa
38 a) Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases simi-laires.
39 Presentez cette structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
40. a) Montrez la formation de lanegation (qui ... pas)
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases.
Drill de transformation
F. : meme udi ulongaS. : meme udi tshiyi ndonga
1. muntu Adi wenza mudimu
Meme kiTuetut ki badi baya ku Kasai
Muntu udi kayi 'le" a mudimukena u eta makuta tot
tshiyiudi kuyi
kayi
katuyi... bidi kanuyi
kabayi
muntu udi kayi wenza mudimu.
146
D.XIV
2. bobo badi badia3. yeye udi uya4. nuenu badi badima5. wewe udi unaya6. meme udi ushala7. tuetu badi bakula
1+2. Drill de retitition
11+3.
- bobo badi kabayi badia- yeye udi kayi Uya
nuenu badi kanuyi nudimawewe udi kuyi unayameme udi tshiyi nshalatuetu badi katuyi tuakula
F. wewe, udi usomba bibotaS. : wewe ki udi usomba bibota.
1. meme ndi ndonga2. tuetu tudi tudima3. yeye udi uya4. nuenu nudi nushala5. bobo badi banaya6. wewe udi udia
meme ki udi Ulonga- tuetu ki badi badima- yeye ki udi uya- nuenu ki badi bashala
bobo ki oadi banayawewe ki udi udia
Posez les questions suivantesaux stagiaires et contr6lez l'in-tonation du verbe (relatif"qui")
44. Donnez le modele et demandez auxstagiaires de se poser les ques-tions et d'y repondre.
Example :
45 TEXTE : MISHINDU YA MIDIMU
Balongi bgdi balonga swahili,mena abo mhanganyi ?Muntu udi usama, udi wenza tshinyi?Nuenu badi balonga tehilubalnudi nuya mu Region kayi ?
- Wewe udi mpindieu mu Zaire, udimumona Zaire bishi ?
- Muntu udi wenza mudimu wa bimunamu Centre, diva dienda nganyi ?
Muntu udi kayi udia, udi wenzatshinyi ?Nuenu badi kanuyi nulonga swahilisnudi nuya penyi ?
Midimu idi nkonga ne nsanzu (1). Midimu yonso kayena mushinduumwe to. Idi mishindu mishilangane. Kudi midimu ya bianza, midimu yakudienzela, midimu ya kumpanyi ne midimu ya mbulamatadio Midimu yabianza idi mishindu ne mishindu. Tshilejelu : midimu ya madimi, midimuya ditelal midimu ya bisabata.Mukendi udi udienzela midimu yenda. Udi umuna bimuna ne udi ne madimiende. Misangu mikuabo udi apula mitshi. Bua kupula ne kukosa mitshi,Mukendi udi dijinga ne muela anyi tshisuyi. Bua kupeta miele ne bisuyibilenga udi uya kubisumba kudi mufudi wa mu musoko wabu.
(nkongu ne nsanzu : mishindu ya bungi.
147
D.XIV 144.
gJESTION2.
Kudl mishindu bungi munyi ya midimu '1Amba mishindu ya midimu ya bianza ?Mukendi udi udienzela mudimu anyi udi wenza mudimu wa mbulamatadi ?
- Bena Amerika badi badima ne tshinyi ?- Ku Amerika badi benza tuela, miela ne bisuyi penyi ?
A partir de ce texte, introduisez levocabulaire adapte aux differentsmetiers.
148
DILONGESHA DIA DIKUMI NE DITANU 145.
1. a) Posez les questions aux stagi-aires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions et dlyrepondre.
2. a) Posez lee questions aux stagi-aires
b) Les stagiaires se posent lesmgmes questions et y repondent.
3. a) Presentez cette eerie desphrases
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Rappelez la formation de "encore"et "pas encore"
n
tonuba
Nganyi udi mfumu wa Centre ?Balongi badi baya ku Kasai, badibalonga tshinyi ?Mulongi udi musua maluvu, udiuya penyi ?
- Bantu bAdi kabayi badia munyinyi,badi mua kupeta proteine mubiakudia kayi ?
- Muntu udi ne Visa, udi mua kuya kuBujumbura anyi
- Patshibidilu utu wenza tshinzt ?- Pauvua ku Amerika uvua wenza
tshal ?
Balongi kabena banji kujikijaslap to ; batshidi balonga.
tshi + di
c) Demandez aux stagiaires de cons-truire des ihrases d'abord avec"encore" ensuite ovec "pas encore"
4. a) Presentez la structure
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases similaires.
tfshienakuena muanji + infinitifkena
katuenakanuena banj1 + infinitifkabene
PautFhivua ku Amerika uvuaubika mu 7h00.
5. a) Sollicitez la question et re-pondez par Pautshivua ku
diba kayi, ?
* Paatshivua kumu 7h00.
14fi
Kasai uvua ubika
Kasai mvua mbika
D.XV
b) Posez la question
Les stagiaires repondent
c) Les stagiaires se posent la m8mequestion avec d'autres verbestels que
6. a) Montrez la formation de "encore"...
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questions A toutesles personnes et d'y repondre.
11+6.
Pautshivua ku Amerika uvua ubikadiba kayi ?Pantshivua ku Amerika, mvua mbikamu 8h00.
kudia, kulalat kunualkuya etc.
un
tshi + vua
Pa + tshi + vuaye
totshi + vuanu
tshi + vuabo
7. Drill de repetition,
Pantshivua ku Amerika, mvua nnua amu CocaPantshivua ku Amerika, mvua nnua amu Coca
8.
1. Patutshivua - Patutshivua ku Amerika tuvua tunua amu Coca2. Pantshivua - Pantshivua ku Amerika, mvua nnua amu Coca3. Patshivuabo - Patshivuabo ku Amerika banua banua amu Coca4. Pautshivua - Pautshivua ku Amerika uvua unua amu Coca5. Patshivuaye - Patshivuaye ku Amerika uvua unua amu Coca6. Panutshivua - Panutshivua ku Amerika nuvua nunua amu Coca
Drill de transformation
F. : Pamvua ku AmerikaS. : Pantshivua ku Amerika
1. Pavuaye ulonga2. Patuvua tudia3. Panuvua nuenza mudimu4. Pavuabo baya mu tshisalu5. Pauvua mu tshidiilu6. Pamvua ku Amerika
Patshivuaye ulongaPatutshivua tudiaPanutshivua nuenza mudimu
- Patshivuabo baya mu tshisaluPautshivua mu tshidiiluPaxtshiom ku Amerika
9. Presentez cette structure
a) enchainez avec
Verifiez la comprehension ettravaillezo
Pantshivua mu Universite mvuanya mu kalasa ne mashinyi.
Pamvua tshiyi muanji kubuelamu Universit6 mvua nya mukalasa ne dikalu.
150
D.XV
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases simi-laires.
10. a) Montrez la formation de"pas encore"
147.
pamvua tshiyi patuvua katuyipauvua kuyi muanji patuvua kanuyi banjipavuaye kayi pavuabo kabayi
b) En se servant du tableau,demandez aux stagiaires deconstruire des phrases atoutes les personnes.
11. Drill de repetition
Pamvua tshiyi muanji kufika mu Zscre tshivua ndia bidia to.Patuvua katuyi banji : Patuvua balaiL kufika mu Zaire
katuvua tudia bidia to.
1. Pavuaye kayo_ muanji
2. Paunuvua kanuyi banji
3. Pauvua kuyi muanji
4. Patuvua katuyi banji
5. Pamvua tshiyi muanji -
6. Pavuabo kabayi banji
PavuavA k4A_MUanli kufika mu Zairekuvua udia bidia to.Panuvua kanu i banji kufika mu Zairekanuvua nud a bidia toPauvua ku i muanji kufika mu Zaire kuvuaudia bidia toPatuvua katuyi banji kufika mu Zairekatuvua tudia bidia toPamvua tshiyi majil kufika mu Zairetshivua ndia bidia to.Pavuabo kabayi banji kufika mu Zairekabavua badia bidia to.
12. Drill de transformation
F. : Pantshivua ndonga tshiluba(3. : Pamvua tshiyi muanji kulonga tshiluba to.
1. Patutshivua tunua maluvuPatuvua katuyi banji kunua maluvu to
2. Patshivuaye ulongesha FrancaisPavuaye kayi muanji kulongesha Francais to
3. Panutshivua nuenza mudimuPanuvua kanuyi banji kuenza mudimu to
4. Pautshivua unua maluvuPauvua kuyi muerdt kunua maluvu to.
5. Patshivuabo baya mu tshisaluPavuabo kabayi banji kuya mu tshisalu to
6. Pantshivua ndia munyinyiPivua tshiyi muaji kudia munyinyi to.
13. a) Presentez les expressions - map. a mashikamayi a luya7 kapia, a mudiln
- ma i a tshimvumvu
151
D.XV 148.
Expliquez en vot.s servant d'undessin du thermometre et enindiquant (0°-10°, 100°, 40°)
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser ces expressions dans desphrases.
14. Presentez la structure
Introduisez le relatif
Verifiez la comprehension ettravaillez.
15. a) Etendez la formation du proLomrelatif a toutes les classes'.
Exemples
b) Demandez aux stagiaires de for-mer des phrases a partir desmodeles ci-haut.
16. Drill de transformation
F3 : xdi ndia munyinyiS. : munyinyi undi ndia.
1. Udi ukeba muana2. Tudi tumona mutshi3. Badi basumba mishipa4. Nudi basua mulongeshi5. Ndi ngambula bana6. Udi upeta mikanda7. Badi badia munyinyi
17. a) Posez les questions aux stagi-aires
nulozonaNdinkebaltshilubamulon i undi nkeba udi ulon atshiluba
Muana undi nkebaBalongi bandi ndnngeshaetc.Kalasa kandi mbuelaTululu tundi mmunaTshibota tshimvua mudia 0..Bilunga bingalambaDitala drvua mukupesha 4).2
Mampa andi nsumbaLupemba lundi ndombaNkombu indi nkomba nayiBudimi butudi tudima nzubuudibo basa 2..Nzolo idiye umuna 2..Mikanda itudi tubala
Muane udi ukeba- Mutshi utudi tumona
Mishipa idibo basumba- Mulongeshi unudi basua- Bata bandi ngambula
Mikanda idiye upeta- Munyinyi udibo badia
)52
- Muaba uudi usomba, udi muimpaanyi ?
- Mutelu uvuaye musumba, uvuamushinga kayi ?
D.XV
b) Demandez aux stagiaires de seposer lee questions et d'yrepondre.
18. a) Servez-vous d'une photo defamille (votre famille ou uneau re) et introduisez ces termes de parente
b) Faites pratiquer ces termes endemandant a chaque stagiairede parler de sa famille.
19. a) Posez les questions aux stagi-aires
b) Demandez aux stagiaires de seposer des questions sur lesmembres de leurs familiesrespectives..
20. a) Faites un schema au tableau enindiquant deux lieux differem-ment distants du Centre etpresentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec mutantshimule et pabuipi
21. Posez lee questions aux stagi-aires
153
149.
Dana bauvua ubikila, badibasomba penyi ?Munganga uudi musue, udi mulupitadi kayi ?
- Balunda badiye ukeba, badibenza mudimu kayi ?Mikanda inudi nupeta, idi ifumapenyi ?
Tutu, 22211, mukala, manseba,tatu, mukaAi.
- Dina dia tutueba nngaayi ?Udi ne mansebeba anyi ?
- Mansebeba udi usomba penyi ?Tatueba mukaji udi wenza tshinyi ?
- Yayeba udi wenza mudimu kayi ?- Mukala wenu ddi ulonga muUniversite kayi ?
Tshisalu tshidi mutantshi mulekadi ku mayi kndi pa buipi.
- Universite weba uvua pabuipianyi ?
- TGhidiilu tshidi pabuipi anyitshidi mutantshi mule ?
- Bua tshinyi udi uya mu ville kumakasa ?
- Californie udi pabuipi ne Etatkayi ?
- Washington Adi mutantshi mule neEtat wenu anyi ?
D.XV 150.
22. a) Presentez les structures sui-vantes ndi ne mukanda
ndi nawuVerifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montrez la formation du substitutdu nom
c) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec les sub-
s stituts des classes mil/ba et21m"
23. Posez les questions aux stagi-aires1 exigez la reponse avecle substitut
mu/ba
mu /mi
ne nde/abo
ne awu/ayi
- Udi ne bana anyi ?- Nudi ne mikanda anyi ?Badi ne balunda anyi ?
- Udi ne mukaji anyi ?- Ndi ne mukanda anyi ?- Tudi ne mipanu anyi 9
24. J.ntroduisez la formation de ne +substitut pour les autres classes -bu/ma ne abulawu
-di/ma ne adi/awu
Exemples ndi ne budimi ndi nabundi ne malalu - ndi nawu
ndi ne didima - ndi nadibadi ne madima - badi nawu
-tshi/bi ne atshi/abi
Ex. udi ne tshibota - udi natshinudi ne bikaka nudi nabi
-ka/tu ne aku/atu
Ex. udi ne kalasa nakuudi ubeya ne tupaya - udi ubeya
natu
Ex.
Ex.
-n/n ne ende/ayi
ndi ne nzolo - ndi nendtkuena ne nzolu to - kuena nayi to
-lu/n ne alu/ayi
ne alue ne lushinyi ne alue nalutshiena ne nshinyi to - tshiena
nayi to
-m/m ne awu/awuEx. ndi ne mesa - ndi nawu (sg.+pl.)
154
D.XV
25. Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec lee autrebclasses. Cela se fait apres 1"11-troduction de chaque classe dam.la note 240
26. Presentez aoes phrases
et enchainez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
27. Etendez cAte forme a d'autresclasses.Examples
28. Les stagiaires forment des phrasesavec cette structure.
29. a) Revoyez les structures
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases similaires.
30. Drill de transformation
a) F, tudi ne bibotaS. t tudi nabi
151.
- Ndi ngakula ne muntu eu- Muntu diva dienda Ng Ira.
- Muntu undi ngakula nenda au,diva dienda ng Ira.
Mukanda uudi nau au ngua John.- Makuta amvua nau avua makesa.- Didima divuaye nadi divua dibobaetc.
Ndi ne mukanda mukunzeMukanda uudi nawu, udi mukunze
1. Badi ne tana badi nabo2. Udi ne mipanu - Udi nayi30 Nudi ne kalasa Nudi naku4. Udi ne tshilamba - Udi natshi5. Tudi ne mesa - Tudi nawu6. Ndi ne lupemba - Ndi nalu7. Udi ne budimi Udi nabu8. Badi ne nkuasa inayi - badi nayi9. Tudi ne tumbela - Tudi natu10. Nudi ne bisabata Nudi nabi11. Udi ne diba - Udi nadi
b) F. : Badi basue mukandaS. : Badi basue mikanda
undi nawuindi nayi
1. Badi basue mukanda unudi nawu2. Udi ulomba mukanda udiye nawu3. Ndi ndia tshibota tshindi natshi4. Nudi nuvuala tshilamba tshinudi natshi5. Ndi ntuma muana undi nenda6. Tudi tukeba nkuasa utuvua nenda7. Badi basumbisha mbuji udibo nenda8. Udi uakula ne mulongeshi udiye nenda 155
D. 152.
9. Ndi mbala mukanda undi nawu10. Ndi ngambula luesu ludiyi nalu.
31. Reprenez la structure
Regardez-vous dans un miroir etpresentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
32. Montrez la formation de la formereflexive
33. Donnez la liste ci-apres aux stagi-aires et demandez-leur de formerla forme reflexive avec chacun deces verbes. qu'ils exploitentaussi ces formes dans des phrases
Ndi mmona Steve
Ndi ndimona mu lumuenu
ku + di + monaku + di + suaku + di + nangaku + di + tapaku + di + seka
- kutambishakumvuakutangilakumonakuoncippakutapa
kuenzelakulekela
- kuambakushipa
- kuakula- kuambuluisha
34. a) Presentez la structure Pangikala nyaj ne nkuambilaVerifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montrez la formation det-1 suborctorrn6e Eempore(teau futur pa + kuikala + ve
c) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases.
35. Drill de transformatiox
F. : Bu meme nya mvua nsumba ticketS. Pangikala nya, ne nsumba ticket
1. Bu meme tshiyi ndonga2. Bu wewe usumba3. Bu tuetu tulala4. Bu bobo banaya5. Bu nuenu kanuyi nudia6. Bu yeye kayi uvua
36. a) Posez les questions auxstagiaires
Pangikala tshiyi ndonga- Pa wikala usumba- Patuikala tulala
Pikalabo banaya- Panuikala kanuyi nudia- Pikalaye kayi uvua.
156
- Pawikala uya ku Kasai, ne usumbatshinyi ?Pikalabo ne nzalas nc benzatshinyi ?
3'7.
D.XV
b) Demandez aux stagiaires de seposer des questions et d'yrepondre.
Drill de transformation
ndi mmona - ndi ndimona
1. udi uzola2. udi ishipa3. tudi tuseka4. nudi nutapa5. badi bashipa6. ndi nkonka7. tudi tuambuluisha8. badi balongesha9. udi wakula
153.
- Pangikala tshiyi ndongesha, nenuamba tshinyi ?Panuikala kanuyi nuakula tshiluba,ne nuya penyi ?Pikalaye kayi munanga Poste, neenza tshinyi ?Pawikala kuyi udia bidia, neudia tshinyi xu Poste weba ?
- udi udizola- udi udishipa- tudi tudiseka- nudi nudipata
badi badishipa- ndi ndikonka- tudi tudiambuluisha- badi badilongesha- udi Adiakuila
38. Demandez aux stagiaires de formerdes verbes reflechtG.
39. TEXTE
Pantshivua ku Amerika, mvua mbika pa tshibidilu mu 7h00 wadinda. Mvua ngowa mayi a tshimvumvt bualu mashika avua makala.Pashisha mvua nnua kafe ne mvua nya mu kalasa. Pamvua tshiyi muanjikuya mu Universite, mvua ndonga pabuipi ne baledi banyi, kadi panyilemu Universite nkavua ndonga mutantshi mule ne muetu. Balongi bavuane mashinyi bavua baya nau mu kalasa. Kadi bu mumvua tshiyi nemashinyi, mvua nya mu kalasa ku dikalu. Kadi pangapingana ku Amerikampindieut ndi nsumba anyi mashinyi bua kuenda nau.
Ilestions Bur le texte :
1. Pantshivua ku Amerika mvua ngenza tshinyi ?2. Mvua ndonga anyi ?3. Bua tshinyi mvua nya mu kalasa ku dikalu ?4. Kalasa kavua mutantshi mule ne muetu anyi ?5. Balongi bonso bavua baya mu kalasa ku makalu anyi ?6. Pangaya ku Amerika ne nsumba tshinyi ?
Questions generales :
1. Uvua muionga tshinyi mu Universite ?2. Pawaya ku Amerika ne upingana mu kalasa anyi ?3. Uvua wenza tshinyi kumpala kua kuvua mu Afrika ?4. Ztru WCWA mayi a luya kunu anyi ?
157
DILONGESHA DIA DIKUMI NE DISAMBOMBO 154.
1. Revoyez rapidement la notion dekumanya + nom en posant ces ques-tions aux stagiaires
2. Sollicitez cette derniere questionet repondez-y par ...et enchatnez avec
Verifiez la comprehension et tra-vaillez cette phrase.
3. Montrez aux stagiaires que l'ex-pression wa malu matalala estl'equivalent de wa lutulu.
Travaillez ces deux expressions.
4. Profitez de cette occasion pourenseigner les expressions sui-vantes
5. Demandez aux stagiaires de lesutiliser dans la description desgene qu'ils connaissent dans uncontexte comme
6. Pour leur permettre d'utiliser aumaximum toutes ces expressions,posez a chacun ces questions
7. Travaillez cette deuxieme questionet demandez-leur de se la poserdans leur description.
- Udi mumanya Karen anyi ?- Karen nnganyi ?- Utu ilsomba penyi ?.6 Karen mmunumanya anyi ?- Nudi bamanya John R. anyi ?- John nnganyi ?
randiEoviumanaJohnJohn nsonelyma wa malu matalala.
- Wa musan &elu (sympathiqua>- Wa moyo muimpa (bon)- Wa moyo mubi (mechant)- Wa mutoyi maba'a (turbulent)- Wa mutu mukola tutu)- Wa kanemu (reripectueux)
Ndi mumanya PeterPeter idi mudisuila wa Cor s dela Paix ku Kasai. Peter lid:
nsopgaluma wa moyo maa, walutulu ne wa musangelu. Peter
muntu muimpa.
- Udi mumanya x anyi ?- x udi muntu wa malu ka i ?
158
8.
D.XVI 155,
Drill de substitution complexe
John udi muntu muimpaJohn adi nsongaluma muimpaJohn adi nsongaluma wa lutulu
1, Wa moyo muimpa2. Wa kanemu3.-Steve4. Wa mutoyi5. Mudisuila6. Muntu7. Ma...2z
8. Nsongakaji9. Wa mutu mukola10. Wa musangelu11. Wa mabaja12. a moyo mubi
9. Revenez aux questions surJohn
., John ildi nsongaluma wa moyo muimpa- John adi nsongaluma wa kanemu- Steve ildi nsongaluma wa kanemu-------- Steve adi nsongaluma wa mutoyi- Steve adi mudisuila wa mutoyi- Steve adi muntu wa mutoyi- Maalldi muntu wa mutoyi- Mary udi psongakaji wa mutoyi- Mary Adi nsongakaji wa mutu mukola- Mary tidi nsongakaji wa- Mary Adi nsongakaji wa mabaja- Mary adi nsongakaji wa moyo mubi
10. Profitez de la reponse alx deuxdernieres questions et faitescomme si vous resumiez ce que lesstagiaires venaient de dire pourfaire ce recit 4..06
Vous pouvez repeter ce recit deuxfois : parlez avec un debit normal.
11. Verifiez la comprehension du recit,expliquez les nouveaux mots ettravaillez-les dans le contexte durecit.
12. Pour travailler a fond ce recit, vouspouvez :
a) llecrire au tableau et l'exploitercomme tous lee textes (si la clas-se eprouve des difficultes auniveau de la comprehension).
Nudi bamanya John R. anyi ?Utu ubanda pa dikalu anyi ?
- Tshitukutuku tshienda tshiditshinene anyi ?Mvula uvua muloka malaba anyi ?
- John uvua mubanda pa tshituku-tuku malaba anyi ?
Eyowa, mvula avuet. muloka malabene John penda uvua mubanda patshitukutukuc Diakabi I yeya ekuselemuka, kudishinda mubitotshl e kutshibukaye dibokone mukolo.
159
D.XVI
b) Posez ces questions aux stagi-aires (si la classe estavancee)
13. Montrez aux stagiaires que lesverbes kuselemuka et kudishindaont pour synonymes
Interchangez-les dans vos questionset reponses.
14. Travaillez les pronoms sujetscome suffixes en mettant cesexamples au tableau
15. Multipliez des exemples mais, li-mitez-vous d'abord a la classemu-/ba-. Mais si la classe veutaller aux autres classes, vowspouvaz le faire A condition quela classe mu-/ba- soft maitrisee.
164 Drill de transformation
Yeya kuya mu tshisalu
1. bobo kulala munemu2. yeya e kuamba ne3. ke yeya kupingana4. bobo kulonga tshiluba5. yeya kukuatshika6. bobo kusumba mfvanka7. mvula kuloka8. bantu kulala9. butuku kuila
10. bobo kubika11. yeya kujamaja12. bobo kumvuangana
156.
- John R. wakadishinda mushindukayi ?
- John uvua mudishinda bua tshinyiWakatshibuka tshinyi ?
- Ukadi mudishinda anyi ? Netshinyi ?
-Nnganyi ukadi mutshibuka mukalasa emu ?Padi mvntu utshibuka udi wenzatshinyi ?
kufinunuka et kumona
1. Yeya e kudia bidia = e kudiaubidia
2. Yeya (e) kunua maala = (e)kunwlye maala.
3. bobo (e) kumona mayi = kumonabomayi.
4. bobo kunaya ndundu = kunayabondundu.
- Kuyaye mu tshisalu
kulalabo munemukuambaye neke kupinganayekulongabo tshilubakukuatshikayekusumbabo mfuankamvula kulokayebantu kalalabubutuku kuilabukubikabukujaye majakumvuanganabo
160
D.XVI
17. Demandez aux stagiaires de formerdes phrases dans lesquelles ilseaploient les pronoms sujets commesuffixes.
18. Posez ces questions aux stagi-aires
157.
Kunyima kua didishindas John Avuamuenza tshinyi ?
- Uvua muya mu lupitadi anyi ?
- Bua tshinyi Avua muya mu lupitadi ?Bath benza mudimu mu lupitadimbanganyi ?
- Ba munganga batu benza mudimukayi ?
- Babedi basombela benza tshinyi- John Adi mubedi anyi ? Udi penyimpindiea ?
19. Reprenez la reponse a cette dernierequestion. Faites comme si vousconfirmiez ce que venait de direun stagiaire pour introduire lepassif des verbes de cette maniere Bulelela, John Adi mubedi ; Adi
mu lupitadi mpindieu Adi utetshi-bUa ne
20. Pour faciliter la comprehension dupassif; vous pouvez :
a) ecrire les infinitifs au tableauet expliquez de cette fawn
Multipliez lea exemples etniutilisez que les verbes connuscomme
b) Traduire directement en frangais(il est examine et soigne parle medecin).
21. Montrez maintenant la formation dupassif en mettant ce schema autableau
Rappelez aux stagiaires les diffe-rentes combinaisons des voyelles/consonnes
Munganzaudi ungondopa = ndingondopibua kudi mungalya.
kulongeshal kutangila, kufilaskusekas kukuma etc.
kuseka ibua = kusekibuakutangila ibua = kutangidibuakuenza - ibua = kuenjibuakupa - ibua = kupebua
a + i = i1 + voyelle = dz + i = jin
161.
22.
D.XVI
E111 de transformation
kudia kudibua
1. kunaya2. kulonga3. kusela4. k.funda5. kumanya6. kunanga7. kufuta8. kumanyisha9. kumvuija10. kulomba.11. kutuma .
12. kulamba
- kunayibuakulongibuakusedibua
- kufundibuakumanyibuakunangibua
- kufutshibuakumanyishibuakumvuijibuakulombibuakutumibuakulambibua
23. Demandez aux stagiaires de foinerdes phrases dans lesquelies lepassif-des verbes eat employe.
24. PoseL-leur ces questions
25. Revenez au recit de l'accident deJohn. Faites-le comma suit : ......
26. Verifiez la comprehension de ce mono-logue et travaillez-le. Ensuite,demandez aux stagiaires de faire unmonologue similaire.
Xis peuvent se faire poser des ques-tions par is reste de la classe oupar vous-mgme.
27. Posez cette question
aux stagiaires et profitez de lareponsepour etablir l'egalite entre cetteforme du passif et cello en -ibua.
158.
- John Uvua mufidibua mu lupitadikudi ba nganyi ?Uvua mondopibua kudi nganyi mulupitadi ?
- John Uvua mulamibua mu lupitadianyi ? Kudi nganyi ?Babedi basombela bondopibua penyi
Mvula Uvua muloka malaba diloloJohn Uvua mulanlanatshitukutukutshienda. Kadi ke kuselemukhyo..kudishinda e kutshibaue dibokone mukolo. BermBena musoko e kumua-mbulabo too ne mu lu itadi. ZCe
kutetshibua, pashisha
Bakafila John mu luba nganyi ?
Bakafila Johnbens r-usoko
162
itadi kudi
mu lu itadi kudi
28.
D.XVI
Ecrivez ces deux phrases au tableauet mettez un signe d'egalite entrealias
159.
SBena musoko) bakafila John mulupitadi kudi bena musoko =John wakafidibuanalapitadi kudibena mueoko.
N.B. t Una autre forme du passifest celle en -ile Bafidile John mulyzilIa.
--...Rawmcallaraa etc.
Drill de transformation
uvua mondopibua - bakamondopa
1. uvua mulamibua2. uvua mudishibua3. mvtta mutetshibua4. bavua banangibua5. tuvua bakumibua6. nuvua bapeshibua7. mvua mulongeshibua8. tuvua bakonkibua9. nuvua batumibua
10. bavua bambuibila11. uvua mukubibua12. uvua muambuibua
- bakamulama- bakamudisha
bakantelabakabananga
- bakatukumabakanupesha
- bakandongeshabakatukonkabakanutumabakabambula
- bakakukubabakamuambula
29. Demandez aux stagiaires de cons.-
truire des phrases avec la formebaka- du passif.
Example ,,
30. Drill de transformation
Bakamufila bamufidile
1. bakamupa2. bakabadisha3. Bakatukebe4. bakatudisha5. bakatumona6. bakakutuma7. bakamushiya8. bakampesha9. bakatumanya10. bakabalomba11. bakanutangila12. Bakatupima
Bakambula John bakamufila muluitadi ne bakamondaa.
- bamupele- babadishile- batukebele- batudishile- batumuene
bakutumine- bamushile- bampeshile
batumanyine- babalombele- banutangidile- batupimine
163
31. Demandez aux stagiaires de re-pondre aux questions suivantes
D.Xia 160.
32. Demandez-leui de se poser des ques-tions similaires et d'y repondrea volonte.
- Bafidile John mu lupitadi mbangaayi- John Atshibukila tshinyi ?Bakondopa John kudi nganyi ?
- John ildishindile penyi ?
Bakanulongeslm tshiluba ku Amerikaanyi ?
Numuenena binganyi ku Bujumbura ?Nufikile ku Kinshasa kumpala kuakuvua kunu anyi ?Nudi batumibua kunu kudi PresidentReagan anyi ?
33. Revenez au recit et enchainez Mu lu itadi John uvua mulamibuakudi nsongakaji mulenga mutamba.
DiMalailLfaLS12112110tua nshingi,EiA1/21SMIELEIall2a°
34. Reprenez la premiere partie durecit sur l'infirmiere (note 33)et ajoutez
Verifiez la comprehension au ni-veau unganuambidi aU (... dont jevous ai parle) et travaillez.
N.B. i Si la comprehension est dif-ficile A ce niveau, tra-duisez come indique ci-haut.
35. Multipliez des exemples (classemu-/ba-) d'abord) et demandezaux stagiaires d'en donner aussi.
nsongakajiuvua kabidi mulunda wa John.
36. Etendez la pratique des relatifsaux differents temps connus avantd'aborder d'autres classes (si lesstagiaires en manifestent ledesir) Muntu umvua mukuleja
au mmunria7771177--TIFFEr7==monc. cbaTarrsgrmaJuanana mu eshaetc.
37. Posez ces questions aux stagiaireset ramenez-les au recit del'accident Udi mutshibuka nganyi ?
- Bakenza nenda tshinyi kudi benamusoko ?
1C4
D.XVI 161
- Apu munganga ne nsongakaji uvuaumulama au ?
- John muina Uvua ne balunda anyi ?- Pascmbela mubedi mu lupitadi batu
baya kumumona mbanganyi ?- Babedi basombela badia bishi ?
38. Donnez-leur l'occasion de pratiquerle passif et les pronoms en leurdemandant de se poser librementdeP questions (dans la limite deces deux chapitres) et d'y re-pondre.
39. TEXTE NJIWU YA JOHN
John udi mudisuila wa Corps de la Paix wa muetu munu. Ditukukampanda Uvua Ilya mu musoko Udi pabuipi ne lupitadi. Kadi bu muvuamvula muloka, ke yeya kuselemuka ne tshitukutu cseienda e kudishinda.Padishindilaye, utsidbukile diboko dia baiuma ne mul;olo wa dia bakaji.Bakamuambula kudi bena musoko too ne ku lupitadi. KAuaku, bamutetahilakudi munganga ne umondopile. John, nsongaluma wa malu mimpa, ushadilemu lupitadi ngondo mujime. Uvua ne tshia kupingana kabidi mu lupitadibua kuditetesha kunyima kua ngondo isatu. Diakabi bane betu 1 Mulundawa John uvua umulama mu lupitadi unganuambidi au bakamusela. Johnkakamumona kabidi to.
Suestions sur le texte
1. John Udi nganyi ?2. Malaba dilolo, John Uvua Ilya penyi ?3. Tshiamufikidi ntshinyi mu njila ?4. Yeya muina Uvua mutshibuka tshinyi ?5. John ufikile mu lupitadi mushindg kayi ?6. Umutetshilennganyi ?7. John ushadile matuku bungi bishi mu lupitadi ?8. Bua tshinyi John ne apingana kabidi mu lupitadi ?9. Nsongakaji uvaaulama John uyile penyi ?10. John udi nsongaluma wa malu kayi ?
aptions,Onerales
1. Ukadi mupeta njiwu ya tshitukutuku anyi ?apu ya mashinyi ?
2. Padi muntu mutshibuka, badi bamondopa mushindu kayi ?3. Utu ne disanka radi munganga weba kayipu anyi ?4. Ku Amerika kudi njiwu yabungi ya mashinyi anyi ?5. Bua tshinyi badi basa tshifulu bua kubanda pa tshitukutuku ?
40. Parlez des differentes partiesdu corps.
165
DILONGESHA DIA DIKUMI NE MUANDA MUTEKETA 162.
1. Posez ces questions aux stagi-aires
2. Profitez de toutes ces reponsessur Ilunga pour glisser cur
Verifiez la comprehension ettravaillez.
3. Posez ensuite la question
Verifiez la comprehension ettravaillez.
4. Sollicitez cette question etrepondez-y, en faisant appell'imagination, par
Verifiez la comprehension ettravaillez.
5. Demandez-leur de se poser laquestionet repondez-y en utilisant lesdeux sexes..
6. De la m8me maniere qu'A la note4, prosentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
7. Montrez aux stagiaires que la femmequi a accouche des jumeaux s'ap-pelleet que son mari s'appelle
8. Ecpliquez ces termes et au besoin,donnez lee noms des jumeaux
166
- Njiwu idi tshintu tshimpe anyi ?- Bua kuepuka njiwu bidi bimpa kuenza
tshinyi ?- John adi ne disanka bua padiyemut-hibuka anyi ?
- Bu wewa mua kupeta njiwu ya tshitu-kutuku, ne wenza tshinyi ?
- Baledi beba nebikala ne disanka pakumvua ne uei mupeta njiwu anyi ?
- Kadi bu wewa ne mukaji ? Uvua muakusanka anyi ?Nudi bamanya llunga anyi ?
- Udi musela aAyi mujika ?
Bulelelai mukaja Ilunga mmulela.Mmulela muana wa baluma divadienda niCakonall.
Mukaja Ilunga mmulela n1tanaIca i ?
Mukaja 'lunge mmulela muana wabakaji.
Mukajallunai4Lm a n a Ica i ?
Mukaja Ilunga mmulela ma asa.
Mua mbuyi.Shambuyi
Sha-mbuyi = Ore de MbuyiMua-mbuyi = mere de MbuyiMbuyi = Vain& (n) des jumeauxKabanga (Kanku) = le putne (e).
D.XVII 163
9. Posez la question . Dina dia muana wa Ilunga nnganyi ?et profitez de la reponse pourenchatner avec une autre ques-tion
Travaillez.
10. Montrez aux stagiaires que l'ex-pression Mamuenda wa peut gtreaussi dite mua
Verifiez la comprehension ettravaillez.
11. Pour enchalner avec ce qui pre-cada. !elites ce recit
12. Verifiez la comprehension dc olrecit, expliquez les mots nouveauxdont mufu et kutuka, ensuite tra-vailleze
13. Posez ces quelques questionsaux stagiaires
14. Tout en expliquant aux Ptagiairesce qui se fait au Zaire a cesujeti continuPz avec le recitpour ajouter
15. a) Verifiez la comprehension durecit.
b) Expliquez les nouveaux mots telsque : dia muladilu wa (la veillede Idipatuka (la sortie),ba;enda- tshina (belle-soeur/beau-frere) etc.
Mamuenda wa Kalon'i mmuka'i wanganyi ?
Mua Kalonji mmukaja Ilunga
Mukaja Ilunga mmulela ; mmulelamuana wa baluma diva dienda nKalon4U. ;
mmuanenda wa kumrda. Mua Kalonjinua.tushadileileatke
mufu wa muana.
Kalonji mmuana wa Ilunga wa bungimunyi ?
- Mamvenda udi penyi mpindieu ?Baledi benda badi ne disanka anyi ?Bua tshinyi ?Mua Kalonji ushadile mu lupitaditoo ne diba kayi ?Mufu wa muana usombela utuka kunyimakua matuku angaPadi mufu wa muana utuka, mamuenda
penyi ?
muladilu wa
laanlamtelsaravIalLEstana22Iphina wa balumaumutuadile bilamba bipiabipia.
16'7
D.XVII
c) Travaillez ces phrases ; enri-chissez-les par d'autres apportstels que les mots relatifs ala visite a l'h8pital
16. Profitez de cette occasion pourreviser ces termer
N.B. : Pow bien expliquer ces re-lations interpersonnelles,progressez, comma. dans untableau synoptique, avec lesrelatir-ts de la famillenucleaire puis ajoutez,chaque nouvelle relation,un symbole au cryptogrammequi est au tableau.
Exemple
17. Revenez a la famille de Ilunga.Posez ces questions aux stagi-aires
18. Sollicit ez cette derniere ques-tion et repondez-y par la suitedu resit OOOO 0..
19. Verifiez la comprehension du resit.Expliquez at travaillez.
20. Posez quelques questions sur leresit pour contr8ler l'acquisi-tion des structures comme lepabsif.
164.
kukumbula, kumutuadila ti, diampabiakudia, kumusombesha etc.
Bukondal manseba tatu (mamu muku-abo, mamu7777 mukulukaku, mamuenu, tatu muenu, mukuetc.
(1) Eu ntatu, eu mmamu(2) badi baledi banes. (1)
Aba mbana ,betu, wawa ntutudiva diendaEu muakun an i wa baka'ildiva dienda 2etc.
- Mwa Kalonji ne ashala mu lupitadimatuku bunyi munyi ?Kadi ne apatuka diba kayi ?Ba bayenda-tshina bakenza tshinyidia mtiladilu wa dipatuka dienda ?
- Kadi bena diku dia ba-bayenda, badine disanka anyi ?Ne benza tshinyi bua muana mupiamupia 9
Dia dipatuka di: nuaialriaLLaaadiku dienda ne dia ba-layondabakalamba biakudia ne mala buamuina muanda-777ena mutumbab0322aulL kumuanga , mu tadi.bends, bimba misambu.
168
21. Faites un echange culturel aveclee stagiaires. Montrez-leur cequi se fait ici et demandez-leurce qui se fait chez-euxa VoUspouvez lcur poser ces ques-tions
22. Comme pour appuyer ce que vien-nent de dire les stagiaires,enchatnez avec
23. Verifiez la comprehension, expli-quez kutua tshianga (danser dejoie), kusawila (offrir des ca-deaux) et travaillez.
24, Presentez a cette occasion, 7 s
expressions
25. Enrichissez le vocabulaire, etparlez de la culture autour de cesujet c'est-A-dire le pourquoide cette danse, les occasions dela performance, le public etc.
26, Revenez au reci et dites
27. Verifiez la comprehension, ex-pliquez et travaillez.
28. Continucz le recit
29. Posez ces quelques questionsBur le recit
169
165.
Ku Amerika, padi muntu ulela, benamutumba badi benza tshinyi ?Kadi baledi, balunda, ne bana babone udi mulela, badi benza tshinyi ?
- Bantu badi ne disanka padibu bamonamuana mupiamupia anyi ?
....iytliadEowaccabenamutumbalbaledi ne balela badi batua tshianga3777327173;71711a muana bintu.
Kuela kasala,Kuela kankunduluila.
Mu tshibilu emu bantu badi badia,banuaL basanka.Bakulum a badi wabu muaba, banaTbakun i wabu ne ba mamu bonsobadi pamua.
Bantubadit.ufukupashisha badi batangalaka
- Dia dipatuka dia mua Kalonji benamutumba, baledi ne balela benzelatshinyi ?
- Ku Amerika bantu basombela batuatshianga anyi ?
D.XVII 166.
30. Apres cette discussion, terminezvotre recit avec
31. Expliquez kukola (aider) ettravaillez ces phrases.
32. Refaites tout le recit depuis ledebut jusqu'ici et debouchez surune discussion visant un echangeculturel et le contr6le desstructures.
33. Demandez aux stagiaires de refairele recit, de se poser des questionset d'y repondre.
34. Pour enrichir leur connaissance devotre culture, demandez-leur devous poser des questions sur lesujet traite.
- Bantu batu benzeja bibilu bua dipa-tuka dia muana mupiamupia ku Amerikaanyi ?
- Mu Zaire, bantu basombela badia bonsopamua anyi ? (Bakola ne bana, ba-luma ne bakaji) ?
- Ku Amerika batu benza bishi ?- Ditapuluka edi didi dimpa anyi ?
Nudi nuela meji kayi ?
Mua Kalonji utshidi muviela, kena wenzamudimu to. Nanku mamuenda ne mamue-nende badi bamukola too ne pakumbajamuana ngondo isatu.
35. Presentez in phrase Bidi bikenulEt kukola muvielrtoo ne papetala.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
36, Introduisez ensuite ces expres-sions impersonnelleset expliquez-les.
37. Demandez aux stagiaires d'utiliserces expressions suivies definitif.Exemple
bidi bimpabidi bilombibua infinitifbidi bilengabidi bikandikibuabidi bisankishaetc.
Bidi biakana kulon a Tshiluba
110
D.XVII 167.
38. Presentez la phrase Bidi bikengela ne bakola muvielacoo ne padiye upeta bukola.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
39. Montrez la formation du sub-jonctif
Exemp/es
N.B. $ Insistez sur la prononcia-tion.
bidfbivua bikengela ne la forme dune futur
Bidi bikengela ne ndonga Tshilubabivua bimpa ne aya mu lupitadi nebikengela ne nuakula Tshiluba
Drill - Substitution complexe
Bidi bikengela kuakula Tshiluba ku KasaiBidi bikengela ne nuakula Tshiluba ku KasaiBidi bimpa ne nuakula shiluba ku Kasai
1. ne bikala2. flomasais mu Centre3. kuakula4. bidi biakana5. mu villa6. bivua7. bikandikibua8. bidi bimpa ne9. basumba biakudia
10. mu tshisall!
41? Demandez aux stagiaires de seposer des questions avec lesubjonctif.
421
- ne bikala bimpa ne nuakula Tshiluba ...- ;rum; bimpa ne nuakula franiais mu ...
- ne bikala bimpa kuakula frangais ...- bidi biakana kuakula frangais ...- bidi biakana kuakula frangais mu villa- bivua biakana kuakula frangais mu villa- bivua bikandikibua kuakula frangais ...- bidi bimpa nessiakulaFrangais ...- bidi bimpa ne basumba biakudia- bidi bimpa ne basumba biakudia mu ishisalu--"T
TEXTE : DILEDIBUA DIA MUANA MUPIAMUPIA
Diledibua dia muana disombela difestodinenaku misoko yabankambua. Bantu batu ne tshibidilu tshia kusangalal kunua malakubunguluja nzaba, kutua dikasa dia maja amu nanku. Bidi bikengelane mudisuila adisangisha pamua ne bena musoko bakuabo mu mafesto amushindu eu bua kuikalaye musuibue mu muaba udiye usomba.
43? Amoreez une discussion culturelleA base de ce texte.
171
DILONGESHA DIA DIKUMI NE MUrLNDA-MUKULU 168.
1. Poses les questions aux stagi-aires
2. a) Poses la question aux stagi-aires
Profitez de la reponse pourpresenter
Verifies la comprehension depa dindadinda menemene etdinria menemene
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser l'expression
menemene
3. En vous servant d'une image ou d'undessin (poule ou coq) demandez auxstagiaires
Its repondent
Profitez-en pour presenter
4. PrCsentez les structures sui-vantes
Verifies la comprehension.
5. a) Presentez la structure
En vous servant d'une montre,indiquez les heures suivantes :3h00 - 4h00 5h00
b) Posez les questions aux sta-giaires
Udi musue kunaya dinaya kayi ?- Uvua wenza tshinyi mu dikisha kuAmerika ?
- Kudi mishindu bungi munyi ya dinayadin karte ?
- Mu dilolo utu uowela penyi ?Ping-pong ndinaya dia bena nganyi ?
- Nudi busue kunaya bas ket-ball anyifootball ?
- Bas ket-ball nndundu wa bianza anyiwa makasa ?
Utu ubika diba kayi ?
muena muso.mo udi ubika padindadinda menemene
Abi mbinganyi 2
Ebi nzolo.
tshikuku (nzolo wa tshikuku)tshitala (nzolo wa tshitala)
Nzolo wa tshikuku adi wela mattNzolo wa tshitala udi asama
Nzolo idi isama misangu isatu.
Bitala bia kumpala (3h00)Bitala bibidi (4h00)Bitala bisatu (5h00)
Nzolo idi isama misangu bungi munyi 7- Nzolo wa tshikuku utu usama anyi ?- bia kumpala bidi diba kayi ?- Utu upatuka mu Centre pa bitala biakumpala anyi ?
- Steve utu ubika pa bitala biakumpala anyi ?
- Bitala bibidi bidi diba kayi ?
D.XVIII
6. a) Posez la question ....
Les stagiaires repondent
Profitez-en et dites
169.
- Balongi bate babika pa bitala bibidianyi ?Wewe utu ubika pa bitala kayi ?
Muena musoko adi ubika diba kavi ?
Udi ubika pa dindadinda menemene.
Eyowal muena musoko ubika pabitala
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Montrez aux stagiaires quebitala est aussi synonyme
de Pa kabundubunduPa tshiatshia
7. Drill de repetition
F. : ndi mbika pa tshiatshiaS. : ndi mbika pa bitala
1. Udi ubika2. 15a kabundubundu3. Badi baya4. Pa dindadinda5. Nudi nulala6. Pa tshiatshia7. Udi ujaka
- Udi ubika pa bitala- Udi ubika pa kabundubundu- Badi bays pa kabundubundu- badi baya pa dindadinda- Nudi nulala pa dindadinda- Nudi nulala pa tshiatshia- Udi ujuka pa tshiatshia
8. Mettez au tableau ces expressionset demandez aux stagiaires deconstruire des phrases ..... .......
9., a) Presentez et expliquez lesexpressions
b) Demandez aux stagiaires d'em-ployer ces expressions dansdes phrases.
10. a) Choisissez un couple connu,rappelez les expressions
Montrez ensuite l'usagc destermes mulume et mukaji enpresentant
pa tshiatshiapa bitalaPa bitala bia kumpalapa bitala bibidipa bitala bisatupa kabundubunduRa dindadinda
- Ku mudimu - Ku budimi
K221ai - Ku buanga- Ku mudilu
muka"a
Mu diku muds mulume, mukaji ne bana
1:7 3
D.XVIII
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser ces deux termes au sansde "mari" et "femme".
11. a) Presentez ces structures
Verifiez la comprehension sipossible, traduisez par"moi aussi".
Travailleze
b) Montrez la formation de
c) Demandez aux stagiaires d'uti-liser ces formes dans desphrases.
124 a) Presentez ces structures
b) Ecrivez au tableau ce texte etdemandez aux stagiaires de l'ap-pliquer A la vie aux Etats-Unis.
13. a) En vous servant des images oudessin, presentez et expliquezles mots suivants
b) Ecrivez ces mots au tableau etdemandez aux stagiaires deconstruire des phrases
14. Posez les questions aux stagi-aires
15. a) Posez les questions
ensuite, enchatnez .
Verifiez la comprehension dekuteka pa mudilu.
b) Demandez aux stagiaires d'u .1i-ser l'expression kuteka pamudilu.
170.
Steve u bar a -a,
Eanyi.
pa + nyi-ebe-ende
-Au-enu-abo etc.
Mu dindadinda mulume udiElyazata difuma ne bintubienda bia mudimunecubudimi
tshingomatshibonga (kabonga)
- lukasu- muela- tshisuyi
tshingomatshikasutshibonga
Badi benza tshinyi ne tshingoma ?Lua kupula mitshi udi dijinga netshinyi ?
- Tshikasu, badi benza natshi tshinyi- Bena musoko badi badima ne tshinyi ?- Tshidima udi dijinga ne muela bua
tshinyi ?Badi benza tshinyi ne tshibonga ?
Ku mus°1r2101112/Wia121fINEL- Udi wenza talla ?- MukalWitibilauende mu dindadindat
udi pa muds u.
174
D.XVIII 171.
16. a) En vous servant d'un dessin dethermometre, indiquez 100 etpresentez Mayi adi asaba
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Introduisez la nuance entre ... kusaba (bouillir)kuboba (*etre cult)
c) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases.
17. a) Rappelez le suffixe ish -indonnant un example kudia - kudisha
b) Donnez ces verbes et demandezaux stagiaires de les trans-former - kunua - kufunda
kusaba - kuya- - kukenga- i_ulamba - kudimakulala - kulomba
18. a) Presentez cette serie desphrases Pashisha mukaji udi usabisha
biakudia bitua bishala muVerifiez la comprehension.
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser le verbe kusabisha
19. a) Presentaz less structures Mukaji udi ubisha bana batekete,udi ubuowesha mayi, uba/vuadika,uba-disha ne ubatuma mu kalasa.
b) Donnez le syncnyme ae kuvuadikaqui est kuvuadisha
c) Demandez aux stagiaires d'uti-liser ces verbes.
20. Posez les questions aux stagi-aires -Nnganyiudi usabisha biakudia mu
dinda ?- Ku Amerika mukaji udi uteka mayipa mudilu anyi ?
-Nnganyi udi uvuadika 1,ana Dilamba ?- Munganga utu uowosha babedi mayi
anyi ?- Mukaji udi udisha bana tshinyi ?- Nutu nutuma mikanda ku Amerika anyi ?
21. a) Presentez la structure Karen ne Tom badi benza mudimu mubureau.
avcc geste, enchatnez Bonso pamwe badi benza mudimu mubureau.
Verifiez le,,comprehension ettravaillez bonso pamwe. 175
D.XVIII 172.
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser l'expression bonso pamwe.
22. Demandez aux stagiaires d'appli-quer, ecrivez au tableau et de-mandez aux stagiaires de lire .... bilunga (5) nkuasa (4)
matala (3) didima (1)tuela (2) bantu (6)
23. a) Pv,::sentez la structure Bonso babidi badi benza mudimumu bureau.
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires d'uti-liser cette expression.
24. Drill de transformation
F. : Steve ne Karen badi badiaS. : Bonso babidi badi badia
1. Paul, Andre ne Tom badi balonga - bonso basat.02. Douglas ne Karen badi mu bareau bonso babidi3. Balongi basatil Wadi baya mu villa - bonso br.satu4. Tshiteya, Bukasa, Ilunga ne Kabongo - bonso banayi
badi balongesha50 Balongi muandamuteketa badi ku mayi bonso muandamuteketa6. Bantu batanu badi basomba - bonso batanu
25. a) Presentez ces rerbes et ex-pliquez
b) Demandez aux stagiaires deles utiliser.
26. a) Presentez cette serie desphrases
b) Demcndez aux stagiaires d'uti-liser ces mots nouveaux
KuipilaKukunaKunowa
kua baxenda udi waka biseki Udi
2212.
- kuaka biseki- kuangula- pambelu
27. a) Presentez les structures sui-vantes Tom adi umona Stcve
Steve pende udi umonl Tom
enchainez Steve ne Tom badi bamonanAana
Verifiez la comprehension ettravaillez.- 176
b) Montrez la formation de lareciprocite
D.XVIII
c) Demandez aux stagiaires deZaire la pratique avec lesverbes suivants
d) Apres la formation de la reci-procite (c) demandez auxstagiaires de construire desphrases.
28. a) Presentez ces phrases
b) Introduisez les expressions ...
c) Demandez aux stagiaires d'uti-liser les expressions
29. Posez les questions aux stagi-airets
173.
Ku mon - a Ku - mon - anp
KupeshaKudiaKukebaKuseka
Kulomba KufundilaKushima KulekelaKusela KuabanyaKushiya Kulonda
halaILLAILAY111111Puna mayi kuEpploloaidiltemesha mudilu neudi Abasalaluaba biakudia.
Kusuna maid. ku musuluku mulondaku ma i
- kutemesha mudilukusun'. mayi.
Mukaji Adi Amuka ku budimi. r341'Kumpala kua kuya pambelu muwenza tshinyi ?
- Ku Amerika bakaji badi bangulankunyi anyi ?
- Ku musoko bakaji badi basuna me-penyi ?
30. a) Reprenez la structureenohainez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires de formerdes phrases similaires en uti-lisant les differentes classes.
31. Drill de transformation
Bantu bonso badi badiaSky dionsocLLididumge-
F. : Bantu badi badiaS. : Bantu bonso badi badia pamwe
1. Bibota bin biboba2. Nyama idi yenda3. Balongi badi baya -4. Diku didi didia5. Tululu tudi tudia6. Bana badi balala
Bibota bionso bidi bibaba pamweNyama yonso idi yenda pamweBalongi t,nso badi baya pamweiiku dionso didi didia pamweTululu tonso tudi tudia pamweBana badi balala bonso pamwe
177
D.XVIII 174.
32. TEXTE NSOMBELU WA KU MUSOKO
Mu dindadinda menemeno4 kunyima kua bitala, muluma AdiAbika. Udi wangata Tshingoma, ta difuma ta tshibonga tshienda.Udi wangata kobidi mucla wenda nu lukasu anyi Tshisuyi. Udi uyamuitu bua kudima.
Mukaji pende Adi Abika diba dia momumwa. Kadi ildi wanjikushala kumbeiu bua kuteka mayi a kuowesh bana pa mudilu. Udiusabisha biakudia bivua bishala. Yeye mumana kuowusha bana mayi,mubadisha Adi ubatume mu kalasa. Kunyima Adi ushisha kulondabayenda ku budimi. Bonso ly:bidi 1)-r:di b'adima, .rlyi bipila, anyibanowa.
Mukaji ildi umuka ku budirni kumpala kua Bayenda. Udiwaka biseki (Kaleji, tshiteku, nsampu, mulembwa), wangula7lkunyi.Padiye ufika pambelu Adi uya kukoba mayi bua kuipika bia kudia.Mulume Adi upingana dilolo menemune diba adi bena diku bonso badibadia. Mulume Adia ne bana ba balume, mukaji pende ne bana babakaji.
N.B. : Apres la lecture et explication des mots difficiles,exploitez le texte. Orientation, discussion culturelle.
Suggestions :
- kuipata (Tshilembi) - kututa mpasu- kutula buowa - kuela mianu- kuangula meshi - kuyukila- kuteya- kuloba
178
DILONGEbHA DIA DIKUMI NE TSHITEMA 175.
1. a) Mettez au tableau les diffe-rentes classes , 1
b) Demandez aux stagiaires de Bon-ner des exemples pour chaqueclasse.
2. a) Presentez les structures sui-vantes ...se 0000000 000000 4..303
Verifiez la comprehension.
Montrez la format4= de la ne-gation pour la classe ma/mi-au singulier
e) Demandez aux stagiaires de for-mer des phrases negatives avecles substantife de la classe
3, Drill de transformation
mu/ba- di/ma- m/mmu/mi- bu/man/n tshi/bilu/n ka/tu
Mutshi eu udi muleMutshi wawa kawena mule ti'.
Ka 4. u ena.-----------
Fo a Mupanu udi mu mushetaS, Mtspanu kawena mu musheta to
10 Musulu eu udi ,le2. Mutelu Udi mu nzubu3. Musoko aii munene4. Mutshi udi muipf.5. Mukanda udi mu tshibombi6. Mulangi udi ne mafuta7. Mulabi udi muipi8, Mushipa udi mu mayf9, Mukaba udi muff.ke
4. a) Posaz les questions .A2. -
aires
b) Demandez aux stagiaires de seposer les questiors similaires.
- Mulangi udi mu kalasa anyi ?Musoko weba udi munene anyi ?Mutshi eu udi muipi anyi ?
- Mutelu udi mu musheta anyi ?Mushipa Udi mu kalasa anyi ?Mukaba weba udi mukunza anyi ?
54 A) Presentez 1es structures o Mutshi udi muleMitshi idi mile
Verifiez la comprehension.
b) Demandez stagiaires de cons-truire des phrases avec les sube-tantifs de la classe mfmi auplurielo
DOXIX 176.
6. Drill de transformati)n
F. : mupaau udi muLmpeS. : mipaau idi mimpe
1, muela -szdi mu budImi2. musoko udi mukese3. mutelu udi mutoka4. mushipa Udi mu mayi5. mukela udi cuimpa6. mukaba udi mukunza7. muonji udi mule8. mulangi Ud) he9. mutshi udi pabuipi ne Centre
100 Musulu udi mu 2aaire
7. Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases au plurielavec les substantifs mu/mi.
8. a) Presentez les structures
Verifiez la comprehension.
b) Montrez la formation de la ne-gation au pluriel
c) Demandez aux stagiaires de pro-duire des phrases negatives ense servant de ce tablcau (b).
9. a) Presentez les structures ....,..
b) Reprenez ces structures aupluriel 0.00000000(.0,,40d.0000000
c) Demandez aux stagiaires deproduire des phrases similairos.
Mikanda idi mu kalasaMikanda.+. kayena, mu nzubu to.
Ka + i(y) + ena to
Nkuasa kena munene to.Mbu'i kena mu kalasa to.
Emasahayenamineno to.mbulijiusna mu kalasa to.
10. Drill de transformation : singulier pluriel
F. ; Mupanu kawena muimpe toS. : Mipanu kayena nimpe to
1. - Mutelu kawena mu musheta tc* Mitelu kayena mu musheta to
2. Mukaba.eu kawela mule to* Mikaba eyi kayena mile to
30 kawena no mafuta to* Milangi kayena ne mafuta to
4. - Musoko kawena munene to* Misoko kayena mirene to
5. - Mukanda kawena mu tshibuta tc* Mikanda kayena mu bibuta to
( Mutshi kawena ku luseka lua centr, toMitshi kayena ku luseka lua centre to
7. - Musulu kawena mu Za7-e to* Misulu kayena mu Zaire to
18
D.XIX 177.
11. a) Posez les questions aux stagi-aires, exigez dos phrases nE-gatives OOOOOOOOOOOOO 0
b) Demandez aux staginires do seposer les questions et d'yrepondre.
- Nkuosa idi ku mayi anyi ?- Mbuji idi mu kalasa anyi ?
Mikanda idi mikunza anyi ?- Milangi idi no mafuta anyi ?Mitshi idi mipi anyi ?Mishipa idi mu tshidiilu anyi ?
- Misanda idi mimpe anyi ?
12. a) Presentez lus structures sui-vantes OOOOOOOO ........ ....... dim
Madima adi mimpeVerifiez la comprehension.
1) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases de inclasse di/ma au pluriel.
13. Drill de transformation
F. : Dinaya didi dimpeS. Manaya adi mimpe
1. Difuma didi dile2. Diampa didi dikese3. Diboko didi dinene4. Dibeji didi ditoka5. Dijiba didi ne mayi matalala)
,
. Dikoba didi no bukoyi
14. a) Prosentez les structures Didimas:Aiena dimaltoMadima
Verifiez in comprehension.
b) Montrez la formation de in ne-gation classe di maa ..
c) Demandez aux stagiairos deconstruire des phrases apartir de cc table, (b).
Ka ca ,naKa + a + ona
---------
15. Drill de trarsformation (extension)
F. Difuma didi dileSi. : Difuma kadiena dile toS2. : Mafuma kaena male to
1. Dijiba didi ne mayi matalala- Dijiba kadie.-na no mayi :ataiala toMajiba kaena ne mayi matalala to
D.XIX
2. Dididishi didi dinene- DididiAi kcdiena dinene to- Madiaishi kaena manene t.)
3. Ditshi didi dikese- Ditshi kadiena dikese to- Matshi kaena nakese to
4. Dih-ya didi dibi- Dinanya kadiena dibi to- M.:.nanya kaena inrbi to
5. Dibeji didi au, kalasa.. Dibeji ka"..2. kas-.sa tc
- Mabeji kaena mu kalasa to
6. Diboko didi dinene- Diboko kadiena dinene to- Maboko kaena manene to
16, Posez ces questions aux stagiaireset exigez une reponse negative ...
17. a) Presentez ce tu. eau generalpour la lormaticA de la nega-tion 00000000 .....00...........
Exemplo 00000000000000000000f0
b) Env01,1 servant de ce tabl:.al,demandez aux stagiaires deconstruire des phtrases nega-tives selon chnque classe.
178.
- Didima didi mu kalasa anyi ?- Dici dieba didi dinene anyi it- Madima adi mu kalasa anyi ?- Mashinyi adi mu Centre anyi ?- Dibeji didi dikunza anyi ?- Dikoba dieba didi difika anyi ?
Ya + P.P. + ena
Didima : di : prefixc pronominal(P.P.)Diimn. : dili/kaliena
... ---
t........-----GLA,;,E
1P.P.
t....---____,Hi
mu/ba 1 u/bamu/mi ! u/itshi/bi tshi/bibu/ma 1 bu/a''i/ma di/a1-Jtu 1,-Vtu
lu/n lu/in/n u/i':,/T. u/i a/a
!
1......,-,...."...
18. Exercices
a) F. : muparu udi mu mushetaS. : mupanu kawcna mu mushota 182
D.XIX 179.
1. hulalu budi mu kalasa2. Didima didi mu tshibondo3. Mesn adi mu kalasa4. Lushirgi ludi mu tshibuta5. Tshibi tshidi ku kalasa6. Kalasa kadi ku mayi7. Mbuji Udi mu tshikumbi8. Mulobi Udi ku mayi9. Mulangi Udi ne mafuta10. lideka idi mu tshipalu
b) F. : Mipanu idi mu nzubuS. Nipanu r.ay_Ala mu nzubu to
1. Mbuji idi mu tshikumbi2. Nku&sa idi mu kalasa3. Mesa di mu nzubu4. Madima adi mu tshibondo5. Mitshi idi mu budimi6. Nshinci idi mu tshibuta7. Bilamba bidi mu musheta8. Tulasa tudi ku mayi9. Balongi bldi mu ville10. Mabeji adi makunza
19. a) Presentez la structure Tulasa tudi tutuadi'a mu 8h00
Verifie. la comr aension.
b) Mc -trez l'accord classe no-minale et pr(jixe pronominaleP.P. r di
Exemple Tulasa tudi tutuadija
c) En se r:f6rant au tableauN.P. 17, demandez aux staci-aires de construire des phrasesselon lcs classes av4mc lesverbes OOOOOOO 040fo0000 OOOOOOOO 0 kuya
- kudiakutuadijakuchala
etc.
20. Exorcices
F. : Mbuji Udi Udia rdscsaS. ; I!buji idi idia bises
1. Nkuasa Adi ushala mu kalasa2. Mesa adi asomba mu ditunba3. Tshibota tshidi tshipcna4, Lujiji ludi lubuka5. Bukula budi bujika6. Mulangi adi upnndika7. Kalasa kadi katuadija mu 3h0C8. Mushipa Udi Udia tuishi
183
DoXIX
21. Demandez aux stagiairt.s l'un apresl'autre d'ecrire au -tblaules chiffres 000004000D000o000"00
22. a) Ecrivez au tabl=au ot prr_-sentez OOOOOOOOOO
Verifiez la compr6honsion ettravaillez doorepos.o OOOOOOOO 00
b) Ecrivez au tableau opr-t-tions et demand,3z aux staci-airos do lire .............,.
23. Presentez
Verifiez la comprehension ettravaillez.
Ecrivez au tableau les exercices22 b) et demandez aux sta6i-aires de lire .......... OOOOOOO
25. a) En vcus servant du mat,.rii.1didactique (grain,:s cc sojaet mats) prLsent,:z
Verifiez la comprhension (ttravaillez.
b) i)emandez aux stagiaires do cons-truire des phrass
leo.
9, 3, 14, 1, '13, 2, 22, 38, 30
10, 7, 16, 4, 15, 6, 25, 29, 6011, 8, 20, 5, 12, 17, 36. 50, 90
Kusaaisha no
X + V
+5 I 20 +0 + 6 40+
L7
1 !
35481
+2+3+6
--ibidi kus:ena.isha ne isatu mmumweno itanu
I
410
7
+ 5+ 6=+ 3=
= 916
10
20'o
3
+ 30+ 1
+ 4
==
=
5041
7
3548
51
+ 2 , 37+ 3 m 51+ 6 + 57
.17...:(1,, scn, " a n: mr:tala.
26. Ecrivez au tableau OOOOOOOO 10 -5 =
k=sh.7. i tam; ,nmumwene itanu
Verifiez la compf.::hensicn .ttravaillez.
27. Ecrivez au tableau los oxerciceset demandez aux staL;ic.irelire 9 5_ -4
16 - 10 =I10- 3 = 7
50- 0 = 30 37 - 35 = 2- 40 = 1 51 - 3 = 48
7-- . 3 57 - 51 = 6
184
D.XIX
28. En vous servant dcs gLat_s,presentoz OOOOOOOO ...............
Verifiez la comprhension cttravaillcz.
181.
Edi nrumusha mukanda ra mesa.
290 Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec Kumusha
30. Mettez au tableau les classes no-minales et prsentez los or-dinaux OOOOOOOOO 000000000000002
31. Revoyvz in structure suivante
Veriliez in comprehension ettravaillez.
32. a) Rappelez la formation del'imparfait en Tshiluba
Example
b) Demandez aux stagiaires deformer des phrases en so basntsur la structure de N.P. 32 r1).
33. a) Posez les questions aux stagi-aires et demanduz-leur d'yrepondre a in forme affir-mative OOOOOO .......... OOOOO
b) Demandez aux stagiaires dese poser,les questions si-milaires.
ishim7Inu shibidi, tshisatukalasa kisatu
Pamvua ku i :Qsai mvua ndia amulcsa ne nkunda.
mvua nuvuo uav1.1., a
+ - r'Idicaltuvu tonuvua nu i
b.-7-u ha
Mean
mvua forme d'actuntion.
- Uvua wenza tshinyi kumpala kuakuvua mu Zaire ?
- Carter uvua ukuna tumbele kumpalakua kuya ku Washington anyi ?x uvua ulonga tshinyi pavuaye muUniversite
- Uvun unaya naundu wa bianza kuAmerika anyi ?
- Salongi ba mu ISDR bavua balombatshinyi mu sortie ?
- Nuvua nudia pizza ku Amerika anyi ?
185
34. Revoez in forme negative de
35.
D.xIx 1C2.
l'imparfait 11100000 00000" 0/.00 tshivuak.avuo
kavuakatuvuakanuvuak-s.bavua
+ forme d' actuation
TEXTE : KIJNYA :C6A MIMU WA i$UDISUILE
Steve ne John mbalunda. i3adi bt:ve uvuawenza mudimu ku Equateur, John pendt ku Kasai.
Kunyima kua bidimu bibidi mu 2,air, badi ',amonanganaku bureau bia Corps dc la Paix ku Kinshasa.
Badi ne disanka din bungi bua kumonan gang, kunyima kuamvula ibidi. Badi belangana nkonko pa midimu y-bo, Eadi bambi-langana malu a bungi avua mapitz.. munkatshi run abo mu ZialreJohn Udi wambila Steve ne mudimu wenda uvun muimpa be, adi musuekuenza mudimu mu region muku,abo bua kurnanyn Lair; bimpe.
Ku luenda luseke Steve kena musniv, nua mudimu wenda to.Kabidi adi wela meji kudi mulundL wend' uai mush-:1 ku Amcrika.Ki bualu kayi udi upingana kuabu bun kashidi.
Exploitez le texte :
- mots nouveaux, structures difficiles.- faites une discussion sur in in d'un contract.
188
DILONGLSHA DIA 1.1aKU14I
1. a) Ecrivez au tabl2au le verbe Kumanaet pr6sentez la structure Ndi
Verifiaz la compraansion ettravaillez.
b) Montrez aux stagiaires que"kumana" a le sans do
"kujiki.ta"
c) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases avec kumana.
2. Posez la question ......Les stagiaires rfpondent par
3. Soilicit-z la question .......et repondez-y par ...... ..........
Verifiez la comprehension ettravaillez.
4. Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases similaires.
5.
183.
Ukadi mudia leluf2171 ?Nkadi mudia
nkadi mubuela mu kalasa anyi ?Nkadi mumara kubuela.11=. MMIYAM
Drill de repecition
Insistez sur la prononciation etl'intonation de : nkadi, ukadiakadi, tukadi, nukadi, bakadi
1. nkadi mubuela2. tukadi babuela3. John ne Tom bakadi
babuela
1. nkadi mubuela mu Bodesa2, tukadi babuela mu Bodoga3. John ne Tom bakadi babuela
mu Bodegaukadi mubuela mu Bodeganukadi babuela mu Bodegabakadi babuela mu Bodegaakcdi mubuela mu Bodagankadi ruhuola mu Bodega
4. ukadi mubuela 4.
5. nukadi babuela 5.
6. bakadi babuela 6.
7. 7.737Mubuala 7.
8. nkadi mubuela 8.
6. a) Presentez les structures sui-vant,s ....... '000,40000'000040
V6rifiaz la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires Oa cons-truire des phrases similaires.
7. Montiez la formation de ces s;:ruc-tures
187
Kurairlla kuaau mumanakudia, wayi mu tshisalu
Kunyima kua memo ngayiwc;we mumana wayi
YoYe wayi
tuctu tuayinucnu bamana nuayihobo bayi
8. a) Prsentez la structure,
D.XX 184
00000000
Vcirifiaz la cc .rE'honsion oftravaillez.
b) Demandcz aux str,-;ii:ec de cons -truiro lcas phrascs similaires.Encourag,:z-los A utiliser d'au-tres personrcs dans la secondopartie.
9. a) Montrel, aux stagiairrs l' on
pout utiliser le futur pourune action a rEaliser .....
Vtirifiez la compr6hension ettravaillez,
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des phrases similaires.
10. Drill de transformation
Kunzima kua enema mumana kuenzaaudimuL
NalajLEL:reme mumana kuenzamudimu no 21,7ikishao
1. - Kunyima kua dilonga uvua muya mu tshidiilu* Kunyima kua yeye mumana kulonga, wayi mu ts.a..diilu
2. Kunyima kua dienza mudimu, ndi ndalaKunyin: kua memo mumana kuenza mudimu, ndi ndala
3. Kunyimo kua dilonga no baya kuendakana* Kunyima :ma hobo bamana kulonga, no baya kuendakana
4. - Kunyima kua didia, tuvua baya mu tshisalu* Kunyima kua tuetu bamana kudia tuayi mu tshisalu
5. - Kunyima kua dienza mudimu, ne ikisha* Kunyima lcua yeyo mumana kuenza mudimu, ne ikisha
6. - Kunyima ka dinaya ne uya mu villa* Kunyima kua wewe mumana kunaya no uya nu ville
7. Kunyima kua dilala ne ndia bidia ne matamba* Kunyima kua memo nunana kulala, ne n-Aa bidia ne matamba
8. - Kunyima kua bavua baya mu bar* Kunyima kua bobo bamana kudia bayi mu bar
9. - Kunyima kua diloncosha uvua muya oenyi 2* Kunyima wow . mulana lmlongesha wayi penyi 2
11. a) Presentez la structure ..... Lumu lim21211h22a1LlamEILLIEb,lunda.
bxpliquez et travaillez.
b) Demandez aux stagiaires de cons-truiro des phrases avec "lumu".
12. Introduisez les expressions LumuLumu lubi
13. a) Lcrivez au tableau Kubungama
Expliquez lo mot par son op-posit "kusanka"
188
D.XX 185.
b) Demandez aux stagic.ir(s deconstruire des phrz%ses avec"kubugEstma".
14. Drill de substitution coalcxc
Ex. : 1) Lumu lua diumuka ludi l',-bun mija balunda2) Luru lua diya ludi lubunE.amija b-aunda
ObAnIuka 1) Lumu lua diumuka ludi lubunLamij- balunda
Sdiva 2) Lumu lua diya ludi lubunf-amija balundalusankisha 3) Lumu lua diya l'odi lus:nl-ishr; balun:adipingana 4) Lumu luadiEine,apa ludi lusankisha balundabaledi 5) Lumua lua dipingana ludi lusankisha balediluinme 6) Lumu lua dipinEana ludi luim-oodiumuka 7) Lumu lua diumuka ludi luimpelubi 8) Lumu lua diumuka ludi lubilubunzaiOa 9) Lumu lua diumuka ludi lubun-.arlia b;:ledi
15. a) Presentez la structure .........
Verifiez la comprehension ettravaillez.
b) Demandez aux stagiaires deconstruire des phrases aveckubilaganue.
JGhn ilbungamij Karen
16. a) Ecrivez au tableau ..... ....... KutshinaNdi ntshina disamaPresentez ....,... ...... 0004000
Verifiez la comprehension ettrcvaillez.
b) Demandez aux stagiaires de cons-truire des bhl-ases"kutshina"
17. Posez aes questions aux st :gi-aires ..... ,.............. - Udi mubungama anyi ?
- Ne wenza tshinyi kunyima kua wewemumana kudia ?Wenji tshinyi kunyima kua wewemuna kuowa mayi ?
- Dis-ma didi anyi ?- Bua tshinyi diumuka didi dibungamija
balunda ?- Mu mukanda mudi Lumu luimpe anyi ?
18. Montrez aux stagiaires quo lemot "lumu" a aussi le sens dereputation. Donnez un exemplaavec le voleur et dites Muivi Sidi no lumu lubi.
19. Ecrivez la date du jour et cellopresentez Lclu ndi mu kalasa
Malaba nakadi mu kalasa189
D.XX
Verifiez la comprOichsion ettravaillez.
20. Faites remarquer uux st,ugialres quemvuat uvual Uvua etc. peuvent titresubstjtn6s par nakadi rtc,Nakadi est la variante de
21. Montrez la formation le cettestructure pour expliquer le
4o0o00,500e0epoOp,poo00000,00o
22. Demandez aux stagiaires de formerdes phrases avec cette forme.
23. Posez les questions suivantes auxstagiaires. Exigez les r6ponsesaffirmatives 0000.0000,0000000000o
24. Ecrivez le verbe kulongesha autableau et presentez les struc-tures
166.
Wes.ka
Waka + di
Nunkabalsa
- Malaba, wakadi penyi ?- Malnbal baldi mu Centre anyi ?Malaba, John Tom bakadi mutshisalu anyi ?
- Malaba Kapanga rakadi penyi ?Malaba rakadi mu Centre anyi ?Malaba niAkadi penyi ?Malaba tuakadi mu. ville anyi ?
Makclela nIkadi mulon esha Tshiluba.
Travaillez-les aussi a tcutesles personnes.
N.B. : Faites voir mix stagiairesque malaba = makelela ....... Makelela bakadi baloncia Francais.
25. Drill de substitution complexe
Makelela; mu dinda nAkadi muya mu villeMakelela, mu dinda wakadi muya mu ville
1. IRLaaLilia2, nualac87-kTfa3. bufuku4. mu Centre5. wakadi muja6. bakadi bays;7. mu dinda8. mu tshisalu9. TliWkadi basua
bintu
- Makelela, mu dinda tuakadi 'nu mu ville-
14Maakkee:eell:bmu: diundbaa::::::einnutr:ille
- Makelela, bufuku miKK71 badia mu ville- Makelela, bufuku nuAkadi badia mu Centre- Makelela bufuku wakadi muja mu Centre
- Makelela mu dinda bakadi bnya ma Centre- Makelela mu dinda bakadi bays: mu tsbisalu- Make1glnu dinda tuakadi basua bintu. 190
10. nakdi mumona11. wakadi mumona
D.XX 187.
Makelela mu dinda nnkadi mue!ona bintu mu tshisalu_Nakelela mu dinda wakadi mumona bintu mu tshisalu
26. A partir de ce tableau, demandezaux stagiaires de construire desphrases
[---
1 7771-malaba 1 wakaAi 1 klumba
In-tkr2c.i i kulor ,,sh.1-1=u, ,-
I mp.kelela litiadi , ku:.kul.:.;
maja!
1tuakadi1 lyv maa Francaisfluakdi: kuya mu tshisalub.,kadi ! kuj'. bibota
kuJin tshiluba
27. Posez ces questions aux stagi-aires 0111000000000000000404,0000
28. Mettez au te.bleau .......
29. Presentez la phr,ase ....... .
30. Demandez aux stagiairus de cons-truire des phrases a la formenegative avec la structure dela N.P. 28.
31. Drill de transformAion
Makelela, nkadi L.,utiia tshinyi ?- Malaba, nunkadi benza mudimu mu
tshikumbi anyi ?- Wakndi musumba tshinyi mu tshisalu ?- Nnk:di muya nu ncanyi mu villa ?- Ma i. b wakadi muambuluisha Kapalatianyi ?
- Malabn, bakadi baya penyi ?- Makelela, nuakadi balonga tshinyi ?
trhia katuaku: kadi ... to kanua kadi toka 3 kaba
Malaba tshiakadi mu bar to.
Ex. : Nakadi mu kalasa - Tshiakadi mu kalasa toBakadi mu tshisombelu Kabakadi mu tshisombelu to.
1. muya mu ville2. Wnkadi mulonga lingala3. Tunkadi banaya ndundu4. Nakadi muenza mudimu5. Nutikadi mu kalasc6. Bakadi badia bidia
KuakadimuyL mu vino to2. Kakadi mulonga lingala to3. Kntuakadi banaya ndundu to.4. Tshiakadi mumona mudimu. to5. Kanuakadi mu kalasa to.6. Kabakadi bidia to.
91
D.XX 188.
)2. Demandez crux stagiaires derOpondre a la forme nega-tive 000000000600000000000000o0o0 wakc'di mu Centre anyi ?
- Makelela ku mayi anyi ?ralaba nuakadi baya mu tshisaluanyi ?Nakelela nAkadi mudia bilunga anyi ?Ma3aba wakadi munaya softball ?Nakelela x ne y bakadi bambuluishaKapalati anyi ?
- Mulaba tu7.kadi basumba tshitekutekuanyi ?
33. Demandez RUX staEialres de suposer des questions au passeet d'y r4ondre libroment.
34. ThXTE :
Nakadi nL bowa bua bungi panakafika mu Zaire. Tshiakadingela meji ne ne ndonga Tshiluba bimpa to. Kabidi, tsniakadi ngelameji ne muntu udi mun kuenza mudimu wandi ku matshi talala muditunga emu to. Kadi, mpindieu nakumona ne Lena Zaire badi bantubulelela : nakusomba nakudia, nakunua nabui nakucnza nabumudimu bimpa. Mudimu wanyi wakushika, nakuya kuetu.
N.B. : Lxpliquez les mots et formesnouveaux.
8
1.9 (.1