92

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

  • Upload
    others

  • View
    7

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M
Page 2: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M
Page 3: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

Page 4: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnf, sfg'g / ljsf; d~r (FWLD)

@)&^

k|sfzg g+= M @!$

of] ;|f] t ;fdu|Lsf] s'g} klg c+zsf] k|ltlnlk tof/ ug{, cg'jfb / ljifofg's"n agfpg ;lsg] 5 t/ o;/ L tof/ ul/ Psf] ;|f] t ;fdfu|Lsf c+zx¿nfO{ lgMz'Ns ljt/ 0f ul/ Psf] x'g'kg] {5 . ;fy} FWLD nfO{ n] vssf] ?kdf klxrfg ul/ Psf] x'g'kb{5 . o; ;|f] t ;fdu|LnfO{ s'g} klg Joj;flostfsf] ?kdf k'gM k|sfzgsf] nflu n] vs;Fu lnlvt ?kdf k"j{ cg'dlt lng'kg] {5 . cg'dlt lnO{ k|sfzg u/ ] sf] ;|f] t ;fdu|Lsf] s'g} klg ;"rgf tyf c+zx¿sf] Psk|lt n] vsnfO{ k|fKt u/ fPdf oL] ;+: yfx¿ cfef/ L x'g] 5 .

of] ;fdu|L Center for Reproductive Rights (CRR) sf] ;xof]udf tof/ kf/L k|sfzg ul/Psf] 5 .

Page 5: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dGtJo

k|hgg : jf: Yo clwsf/ dlxnfsf] dfgj clwsf/ xf] . g]kfnsf] ;+ljwfgn] k|hgg :jf:Yo clwsf/nfO{ dlxnfsf] df}lns xssf] ?kdf :yflkt u/]sf] 5 . o;}u/L g]kfn ;d]t kIf ePsf ljleGg cGt/f{li6«o ;lGwx?n] k|hgg :jf:Yo clwsf/nfO{ dfgj clwsf/sf] ?kdf clËsf/ u/]sf] 5 . o;sf cnfjf g]kfnsf] /fli6«o sfg'g tyf ;Ddflgt ;jf]{Rr cbfntaf6 k|ltkflbt l;4fGtx?n] klg o;nfO{ dlxnfsf] dfgj clwsf/sf] cjwf/0ffsf] ?kdf k|Tofe"t u/]sf] 5 .

k|hgg :jf:Yo clwsf/ dlxnfsf] dfgj clwsf/d'vL cjwf/0ffsf] ?kdf ljsf; u/]tfklg clxn];Dd ;dfhdf /x]sf gsf/fTds wf/0ff, ;+ljwfg tyf sfg'g k|bQ clwsf/sf] hfgsf/Ldf sdL, o;k|ltsf] nf~5gf / x]oefjsf] b[li6sf]0f, ;j{;'ne tyf kx'Frof]Uo ;]jfsf] sdL, o;nfO{ k|fyldstf glbg' cflb h:tf sf/0fx?n] dlxnfsf] ;+j}wflgs tyf sfg'gL clwsf/nfO{ ;xh ?kdf pkef]u ug{ kfpg] jftfj/0f ljsf; ePsf] kfOFb}g . o:tf sf/0fx?n] Psflt/ cfkm\gf] clwsf/sf] pkef]u ug{af6 dlxnfx? jl~rt eO/x]sf 5g\ eg] csf]{tkm{ c;'/lIft ;]jfx? lng afWo eO{ cfkm\gf] hLjg / :Jff:Yodfly ulDe/ hf]lvd kl//x]sf] 5 .

o;} nfO{ dWogh/ u/ ] / ;] G6/ km/ l/ k|f] 8lS6e / fO6\;sf] ;xsfo{df dlxnf, sfg'g / ljsf; d~rn] dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL kqsfl/ tfsf] dfWodaf6 hgr] tgf clej[l4 ug] { p2] Zon] ;|f] t ;fdu|L k|sfzg u/ ] sf] 5 . kqsfl/ tf dfkm{t s;/ L k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf ljifoj: t'nfO{ uxg ljifoj: t' agfpg ;lsG5 / ;f] dfkm{t ;dfhdf u9] / / x] sf] unt ;f] r wf/ 0ff / Jojxf/ x¿ kl/ jt{g ug{ / gLlt lgdf{tf tyf sfof{Gjogstf{x¿df s;/ L hjfkmb] lxtf jxg u/ fpg ;lsG5 eGg] ljifoj: t'nfO{ p7fg ug] { u/ L of] ;|f] t ;fdu|L k|sfzg ul/ Psf] 5 .

kqsf/ n] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwdf s;/ L vf] h kqsfl/ tf ug] {, To;sf dfkb08x¿ ljifoj: t'sf] 5gf} 6, 36gfsf] lj: t[t cWoog ;fy} k|: t'tL s;/ L ug{ ;lsG5 eGg] ljifoj: t'df / x] / k|hgg : jf: Yo clwsf/ df vf] h kqsfl/ tf ug{ ;3fp k'¥ofpg] p2] Zon] of] cWoog k|sfzg ul/ Psf] 5 . k|hgg : jf: Yo clwsf/ cGtu{t / x] / vf] h kqsfl/ tf ug] {tkm{ of] ;|f] t ;fdu|L s] lGb|t / x] sf] x'Fbf ;~rf/ sdL{x¿sf] nflu ;xof] uL / pkof] uL / xg] df cfzfjfbL 5f} + .

cGTodf o; ;|f] t ;fdu|Lsf nflu n]vg ug'{ x'g] jl/ i7 kqsf/ >L lzj ufpFn] Ho"n] v]Ng' ePsf] dxTjk"0f{ e"ldsfsf] nflu xflb{s wGojfb lbg rfxG5' . o;}u/L dlxnf, sfg'g / ljsf; d~r (FWLD) n] k|b]z:t/df cfof]hgf u/]sf] cGtlqm{of sfo{qmdsf ;xefuL ;~rf/sdL{x?af6 k|fKt ;'emfjx?sf nflu xflb{s wGojfb 1fkg ug{ rfxG5' . ;fy} of] ;fdu|Lsf] kl/dfh{g tyf clGtd :j?k lbg' x'g] clwjQmf k"0ff{ >] i7, clwjQmf k|efs/ >] i7 / clwjQmf glag s'df/ >] i7 tyf ;|f] t ;fdu|Lsf l8hfOgdf ;xof] u ug'{ x'g] >L lxdfn >] i7k|lt wGojfb tyf cfef/ k|s6 ug{ rfxG5' .

;ljg >]i7sfo{sf/L lgb]{zs

Page 6: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M
Page 7: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

ljifo ;"rL

k[i7e"ld ================================================================================================================================================================================================================= !

p2] Zo ===================================================================================================================================================================================================================== @

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/sf] ;'lglZrttfsf nflu cfd;~rf/sf] e"ldsf ========================== @

dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/

!= hLjg rqm / k|hgg : jf: Yo ========================================================================================================================================== $

@= k|hgg : jf: Yo;DaGwL clwsf/ df cfwfl/ t b[li6sf] 0f ================================================================================== &

#= k|hgg : jf: Yo ;DaGwL l;4fGt ===================================================================================================================================== *

dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL sfg'gL Joj: yf

!= g] kfnsf] ;+ljwfg ============================================================================================================================================================================ !)

@= ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% ====================================================================== !#

#= g] kfnsf] k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt cGo sfg'gL Joj: yf ================================================================ !^

$= cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ b: tfj] hx¿ ===================================================================================================================== !^

%= / fi6« ;+3Lo ;lGw cg'udg ;ldltx¿n] k|hgg : jf: Yosf] ljifodf g] kfnnfO{ lbPsf ;'emfjx¿ =============================================================================================================================================================================================== !*

^= k|hgg : jf: Yo ;DaGwL ;jf] {Rr cbfntsf dxTjk"0f{ lg0f{ox¿ ========================================================= !(

dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf nflu vf] h kqsfl/ tf

!= vf] h kqsfl/ tf ============================================================================================================================================================================== @@

@= vf] h kqsfl/ tfdf k|hgg : jf: Yosf nflu pko'Qm ljifoj: t' 5gf} 6 ug] { tl/ sf =========== @$

#= dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL ;~rf/ ;fdu|L tof/ ubf{ ckgfpg' kg] { dfkb08x¿ =========================================================================================================================================================================================== @^

-s_ ;"rgf ;+sng ===================================================================================================================================================================== @^

-v_ l/ kf] l6{ª ===================================================================================================================================================================================== @*

-u_ 36gf ljj/ 0f ======================================================================================================================================================================== @(

-3_ tYof° ========================================================================================================================================================================================= #)

-ª_ ljz] if1sf] egfO ================================================================================================================================================================ #)

-r_ t'ngf jf lj/ f] wfefif ====================================================================================================================================================== #!

-5_ ljZn] if0f ===================================================================================================================================================================================== #@

-h_ k|: t'lt ========================================================================================================================================================================================= ##

Page 8: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

$= dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;DaGwL ;+rf/ ;fdu|L tof/ ubf{ cjnDag ug'{kg] { dfGotfx¿ ============================================================================================================================================================================================= #$

cg';"rL

cg';"rL ! M ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% ============================================= #(

cg';"rL @ M g] kfnsf] sfg'gL Joj: yfx¿df k|hgg : jf: Yo ;DaGwL / x] sf Joj: yfx¿ ===== $(

cg';"rL # M cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿df / x] sf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ tyf cGt/ ;DalGwt clwsf/ x¿;DaGwL Joj: yfx¿ ======================================== %*

cg';"rL $ M / fi6« ;+3Lo ;lGw cg'udg ;ldltn] dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwdf g] kfnnfO{ lbPsf] lgisif{ ;'emfjx¿ =========================================================================== ^(

cg';"rL % M dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;DaGwL vf] h kqsfl/ tfsf] dfWodaf6 k|sfzg ePsf s] xL pbfx/ 0fLo ;dfrf/ , n] vx¿ ===================================================================================== &#

Page 9: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

k[i7e"ld

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/ sf] If] qdf g] kfnn] ;sf/ fTds kxn sbdLsf] e"ldsf v]n]sf] 5 . g] kfnsf] ;+ljwfgn] k|To] s dlxnfnfO{ ;'/ lIft dft[Tj / k|hgg : jf: Yo ;DaGwL xsnfO{ df}lns xssf] ?kdf :yflkt u/]sf] 5 . ;+j} wflgs Joj: yfsf] sfof{Gjog / ;+ljwfg k|bQ clwsf/ sf] ;'lglZrttfsf] nflu ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% hf/L ePsf] 5 . oL Joj:yfx? :yflkt ug{ o; If]qdf sfo{/t ljleGg ;+3 ;+:yfx?, gful/s ;dfh nufotx?sf dxTjk"0f{ of]ubfg /x]sf] 5 .

k|hgg : jf: Yo clwsf/ eGgfn] hg;+Vof tyf ljsf;;DaGwL cGt/ f{li6«o ;Dd] ngsf] sfo{of] hgf (ICPD-PoA) sf cg';f/ k|hgg k4lt, k|lqmof / sfo{;“u ;DalGwt zf/ Ll/ s sdhf] / L tyf /��f]��ux¿sf]���;+qmd0f�x'g]��� l:��yltnfO{�dfq�ghgfP/��≤�zf/��Ll/��s,�dfgl;s�tyf�;fdflhs�?kdf�k"0f{�: jf: Yosf] l: yltnfO{ ;d] t hgfp“b5 . k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] leq bDklQ / JolQmn] cfkm\gf]��� ;Gtfgx¿sf]��� ;+Vof,� hGdfGt/��sf]��� ;DaGwdf� :��jtGq� /��� lhDd]��jf/��Lk"j{s� lg0f{o� ug{]��� clwsf/���/ fVb5g\ egL kl/eflift u/]sf] kfOG5 h;nfO{ g] kfn ;d] t !*^ / fi6«x¿n] ;g\ !(($ df kfl/ t u/ ] sf] lyof] . cem o;nfO{ ;g\ !((% sf] a]OlhËdf ePsf] rf} yf] ljZj dlxnf ;Dd] ngsf] a] Olhª 3f] if0ffkq / sfo{of] hgfn] dlxnfsf] dfgj clwsf/ leq cem lj: t[t / Jofks ?kdf kl/ eflift ul/ Psf] 5 . o; cGtu{t pgLx¿n] cfkm\gf] of} g / k|hgg : jf: Yo ;] jf s/ sfk, lje] b / lx+;f ljgf : jtGq / lhDd] jf/ Lsf ;fy pkef] u ug{ ;Sg] clwsf/ x¿ kb{5g\ .

g]kfnsf] ;Ddflgt ;jf]{Rr cbfntn] nIdL lj?4 g]kfn ;/sf/ ;d]tsf] Ps d'2fdf … k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] ;xL ;+/ If0f ug{ lbPgg\ eg] ue{wf/ 0f lg/ Gt/ ug{'kg] { afWotf l;h{gf eO{ dlxnf ;Gtfg hGdfpg] afWofTds bfloTj af] s] sf] oGqsf] ¿kdf ¿kfGt/ 0f x'g k'U5g\Ú! egL lgs} ;fGble{s kl/efiff u/]sf] kfOG5 .

k|hgg : jf: Yo ljZjJofkL clwsf/ sf] Ps dxTjk'0f{ tTj xf] h;nfO{ dfgj clwsf/ ljZjJofkL 3f] if0ff kq / cGo dfgj clwsf/ sf ;Dd] ng, 3f] if0ff tyf ;xdltx¿n] ;d] 6\g] u/ ] sf] 5 . dfgj clwsf/ sf dfkb08 cg';f/ x/ ] s / fHon] x/ ] s JolQmsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] ;Ddfg, ;+/ If0f / kl/k'lt{ ug{'k5{ . x/ ] s JolQmn] cfkm\gf] : jf: Yo ;'wf/ ;Fu ;DalGwt sfo{qmdx¿df ;xefuL x'g kfpg] b] lv lnP/ aRrf hGdfpg] jf ghGdfpg] / slxn] hGdfpg] / lzz'sf] hGd eO;s] kl5 lzz'sf] plrt kfngkf] if0f s;/ L ug] {, To; ;DalGw cfjZos hfgsf/ L / plrt lzIff kfpg' kb{5 .

;g\ !(($ df ePsf] hg;+Vof tyf ljsf; gfds cGt{/ fli6«o ;Dd] ngkl5 k|hgg clwsf/ sf

!= nIdL ;d]t lj?4 k|wfgdGqL tyf dGqL kl/ifbsf] sfof{no ;d]t, g]=sf=k= @)^&, lg=g+= *$^$, c+s (, k[= !%%!

!

Page 10: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;jfnx¿ ax;df cfpg yfn] sf x'g\ . ;g\ !((% df OG6/ g] ;gn KnfG8\ Kof/ ] G6x'8 km] 8] / ] ;g -IPPF_ sf] ;b: o ;efåf/ f of} g tyf k|hgg clwsf/ a8fkq tof/ u/ L cg'df] bg ePsf] lyof] .

o:tf] dlxnfsf] hLjg, :jf:Yo / ;du| ljsf;df k|ToIf k|efj kfg]{ dxTjk"0f{ ljifosf] sfof{Gjogsf] cj:yf eg] g]kfndf sdhf]/ /x]sf] tYotkm{ x[boËd u/L k|hgg :jf:Yo clwsf/sf] kx'Fr k'¥ofpgsf ;fy} clwsf/ sfof{Gjogsf] kf6f] df ;+rf/ dfWod / ;+rf/ sdL{sf] e"ldsf dxTjk"0f{ / x] sf] x'G5 . ;+rf/ sf] dfWoodx¿af6 k|;f/ 0f, k|sfzg jf ;Dk|] if0f x'g] ;Gb] zn] cfd hgtfsf] ;f] r / wf/ 0ffdf 7'nf] k|efj kf/ ] sf] x'G5 . o;df klg k|hgg\ : jf: Yo h: tf] uxgtd ljifodf ;+rf/ sf] If] qn] kfg] { k|efj dxTjk"0f{ x'G5 . o;y{ k|hgg\ : jf: Yosf] ljifodf ;+rf/ hutsf] e"ldsf tyf pQ/ bfloTj cem} a9L x'g] ub{5 . of] ;fdu|Ln] cfd ;+rf/ sf] If] qdf ;+nUg JolQmx¿nfO{ k|hgg\ : jf: Yo;DaGwL ;lx tYok/ s ;dfrf/ , n] v, / rgf, ;DkfbsLo, cflb tof/ ubf{ lhDd] jf/ Lk"j{s dflg;sf] jf: tljs hLjgsf] ;+j] bgfnfO{ k|ltlalDjt x'g] u/ L lrq0f ug{sf nflu k|f] T;fxg ug{ tof/ ul/ Psf] xf] .

p2] Zo

• ;+rf/ sdL{x¿nfO{ dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] cfjZostf tyf dxTjsf af/ ] df hfgsf/ L u/ fpg] .

• dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ / o;sf] cjwf/ 0ffsf ljifoa: t'x¿ tyf ;~rf/ sdL{x¿aLrsf] cGt{;DjGwsf af/ ] df hfgsf/ L u/ fpg] .

• dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ df / x] / kqsfl/ tf ubf{ ;+rf/ sdL{sf] e"ldsf tyf vf] hkqsfl/tf ubf{ ckgfpg' kg] { sfo{ljlwx¿sf] af/ ] df hfgsf/ L u/ fpg] .

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/sf] ;'lglZrttfsf nflu cfd;~rf/sf] e"ldsf

;fdfGo cy{df ;dfrf/ / ;DkfbsLo cGt{j: t'sf] k|: t'lt g} kqsfl/ tf xf] . dfWod / laifoj: t'sf b[li6n] o;nfO{ cem Aofks cy{df klg k|: t't ug{ ;lsG5 . 6] lnlehg dfWoddf ;dfrf/ , ;dfrf/ d"ns sfo{qmd, jx; 5nkmnx¿ kqsfl/ tfsf] kl/ efiffdf ;d] l6g ;S5g\ . / ] l8of] sf xsdf klg ;dfrf/ , ;dfrf/ d'ns k|: t'ltx¿, jx; / 5nkmn sfo{qmdx¿nfO{ kqsfl/ tfsf cËleq ;d] 6\g ;lsG5 . cem cgnfOg kqsfl/ tfn] t 6] lnlehg, / ] l8of] / lk|G6 tLg} dfWodnfO{ Ps} 7fpF c6fPsf] x'G5 .

;dfrf/ sf] laifoj: t', kl/ l: ylt / cj: yf eg] ultlzn x'G5 . ;do cg';f/ s'g} a] nf ToxL laifo 7"nf] ;dfrf/ aG5 eg] sltko cj: yfdf Tof] sd dxTjsf] ;dfrf/ x'g;S5 . kqsfl/ tfsf ljåfgx¿sf] dfGotf g} 5 ls– ;dfrf/ kl/ jt{gzLn x'G5 .

kqsfl/ tf ;dfhsf] bk0f{ xf] . o;n] ;dfhdf eP u/ ] sf 36gf jf tLgsf k|j[ltnfO{ ;dfh ;dIf k|: t't u5{ . o; cy{df o;nfO{ ;dfhsf] P] gf klg elgG5 . o;} sf/ 0f x'g;S5

@

Page 11: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

kqsfl/ tfnfO{ ;dfhnfO{ cfkm} ;+u ;+jfb ug{ l;sfpg] dfWod klg elgG5 . t/ kqsfl/ tfn] ;dfhdf Ph] 08f klg lgwf{/ 0f ug{yfn] sf] x'gfn] x'g;S5 kqsfl/ tfsf] cfw'lgs cjwf/ 0ffn] o;nfO{ ;dfhsf] P] gf dfq} geP/ kl/ jt{gsf] ;fwg klg dfGg yfn] sf] 5 .

kqsfl/ tfsf] ;fdflhs bfloTjn] klg o;} eG5 . dfgj clwsf/ kqsfl/ tf k': tsdf kqsfl/ tfsf] ;fdflhs pQ/ bfloTjsf] l;4fGt v08df efg'eQm cfrfo{ n] V5g ækqsf/ sf nflu cfjZos ;dfrf/ ;fdu|L ;dfhaf6 cfpF5g\ . k|sflzt ;fdu|Lsf] pkef] u klg ;dfhn] g} u5{ . Pp6f lglZrt ;fdflhs kl/ lwnfO{ nlIft u/ ] / kqsfl/ tf jf cfd;~rf/ dfWod ;~rfng x'g] ePsf] n] ;dfheGbf aflx/ p;sf] cl: tTjg} / xb} g . t;y{ ;dfhdf ljleGg ljifox¿sf] 1fgdf sdL x'gsf ;fy} unt ;f] r wf/ 0ff / Jojxf/ x¿ x'g] ub{5 . o;nfO{ tYo;+ut ?kdf j} 1flgs tyf gljgtd ;f] rsf] ljsf; ul/ r] tgfsf] dfWodaf6 qmdzM x6fpFb} hfg' / / fd|f s'/ fx¿nfO{ k|f] T;flxt ug'{ kqsfl/ tfsf] ;fdflhs bfloTj xf] .Æ

dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo Pp6f dxTjk"0f{ ;fdflhs tyf hg: jf: Yosf] ljifo xf] . of] dlxnf;Fu dfq ;DalGwt geO{ kl/ jf/ , ;dfh / / fi6«;Fu} k|ToIf ;/ f] sf/ / fVg] ljifo ePsf] sf/ 0fn] o;sf] ;DaGwdf ;~rf/ dfWodåf/ f phfu/ ug] { ljifox¿ dxTjk"0f{ x'G5g\ .

k|hgg\ : jf: Yo / clwsf/ sf] If] qdf klg xfd|f] ;dfhdf clxn] ;Dd v'Nnf b[li6sf] 0f aGg ;s] sf] kfOb} g . o; ljifodf ePsf] j} 1flgs tyf gljgtd kl/ jt{gsf ;fy} ;do ;fk] If ?kdf ePsf] kl/ j{tgx¿sf] xfd|f] ;dfhsf] 1fgdf sdL / x] sf] sf/ 0f clxn] klg k|hgg\ : jf: Yo / clwsf/ k|lt v'Nnf b[li6sf] 0f aGg ;s] sf] kfOb} g / kl/ 0ffdtM o; ljifosf] unt ;f] r wf/ 0ff / Jojxf/ x¿sf sf/ 0f lgs} 7"nf] dfqfdf / fi6«, ;dfh, kl/ jf/ / JolQmx¿n] p7fO{ / xg' k/ ] sf] 5 . of] Ifltsf] Go"lgs/ 0f ug{ ;dfhdf uf8] / / x] sf] unt ;f] r wf/ 0ff / Jojxf/ x¿ kl/ j{tg ug{ / gLlt lgdf{tf tyf o;sf sfof{Gjog stf{x¿df o; k|lt hjfkm b] lxtf jxg u/ fpg] ljifosf] kqsfl/ tf klg ;fdflhs bfloTjsf] bfo/ f leq kb{5 . dlxnfsf] k|hgg : jf: Yosf] ljifodf ;~rf/ dfWodåf/ f k|sflzt tyf k|zfl/ t ;"rgf, hfgsf/ L, n] v, cfn] v cflbn] dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/ j: t'cj: yfsf] af/ ] df hfgsf/ L u/ fO{ ;/ f] sf/ jf/ fx¿nfO{ bfloTj af] w u/ fpg, dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;DaGwL ljifox¿sf] gLltut ;'wf/ x¿ ug{sf nflu hgdt ;[hgf ug{ / dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] r] tgfdf clej[l4 u/ L o;sf] ;] jfsf] kx'Frdf clej[l4 ug{ ;xh jftfj/ 0fsf] ljsf; x'g] ck]Iff ul/G5 .

#

Page 12: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/

!= hLjg rqm / k|hgg : jf: Yo

;fwf/ 0ftofM dflg;sf] hLjg rqmdf hGdb] lv d[To';Ddsf] cjlwdf ljleGg r/ 0fx¿ x'G5g\ . cfTd;Ddfgk"j{s afFRg tyf ljsf;sf nflu hLjg rqmsf] x/ ] s r/ 0fdf : jf: Yo Ps dxTjk"0f{ tTj xf] . : jf: Yo eGgfn] JolQmsf] / f] ud'Qmtf / lg/ f] lutf dfq geO{ zf/ Ll/ s, dfgl;s / ;fdflhs : j: ytf xf] .@ dlxnfsf] hLjg rqmdf k|hgg k|0ffnL eg] k'?ifx¿sf] t'ngfdf km/ s / ljz] if k|s[ltsf] x'G5 . k|hgg dlxnfx¿sf] hLjg rqmdf lgjf{x

ug'{kg] { yk e"ldsf xf] , h'g dfgj ljsf; / lg/ Gt/ tfsf] nflu dxTjk"0f{ / x] sf] x'G5 . dlxnfsf] : jf: Yosf] nflu k|hgg k|0ffnL;Fu ;DalGwt : jf: Yo k|ToIf ?kdf ;DaGw / fVb5 . k|hggdf dlxnfx¿sf] e'ldsf k'?ifx¿sf] eGbf leGg, dxTjk"0f{ / ;+j] bgzLn / x] sf] kfO{G5 . d'VotM dlxnfx¿sf] lszf] / Lb] lv j[4fj: yf;Ddsf] k|hgg e"ldsfdf pgLx¿sf] hLjg / : jf: Yo dfly lgs} 7"nf] hf] lvdx¿ kg{ ;Sg] / d[To';d] t x'g ;Sg] ;Defjgf k|jn / x] sf] b] lvG5 . t;y{ k|hgg : jf: Yo eGgfn] dlxnfsf] k|hgg e"ldsfsf] ;dodf pknAw u/ fOg] : jf: Yo ;] jf dfq geO{ ;Dk"0f{ hLjg cjlwe/ dlxnfsf] k|hgg k|0ffnL;Fu ;DalGwt : jf: YonfO{ a'em\g' kb{5 . dlxnfsf] hLjg / : jf: Yo dfyL g} ulDe/ hf] lvd df] n] / dlxnfx¿n] k|hgg e"ldsf lgjf{x ug'{ kg] { sf/ 0f k|hgg : jf: YonfO{ al9 hf] 8 lbg'kg] { dfGotfsf] ljsf; ePsf] b] lvG5 .

tn rf6{df dflg;x¿sf] hLjg rqm / k|hggsf ljifodf dlxnfx¿sf] yk e"ldsfnfO{ : ki6 kf/ ] sf] 5 . dlxnfsf] k|hgg k|0ffnLdf lszf] / L cj: yfdf x'g] dlxgfjf/ L, ue{wf/ 0f, ue{jtL cj: yf, ue{ktg jf : jtM ue{ t'lxbf, k|zj cj: yf, ;'Ts] / L cj: yf, : tgkfg, dlxgfj/ L aGb x'g] nufotsf ljleGg cj: yfx¿ / x] sf 5g\ .

@= ljZj :jf:Yo ;+u7gn] ;g\ !($* df u/]sf] kl/efiffcg';f/

$

Page 13: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

tflnsf g+= ! M lhjg rqm

hGd

k|hgg ?U0ftf÷ dft[d[To'

hLjg rqm

lzz' cj:yf

afNosfn

lszf]/ lszf]/L

dlxgfjf/L

o'jfj:yf

uef{j:yf

lzz' hGd÷ d[t lzz' hGd

ue{ktg÷ :jtM ue{ t'lxg'

;'Ts]/L÷:tgkfg

dlxgfjf/L aGb x'g]

j[4

d[To'

Page 14: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

g] kfnsf] k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt ljifodf ePsf] ljleGg cWoogx¿sf] glthfx¿n] k|hgg : jf: Yosf] cj: yf / c;/ x¿nfO{ OlËt u/ ] sf] 5 M

k|hgg : jf: Yosf] cj: yf k|hgg : jf: Yodf c;/

• g] kfndf x/ ] s jif{ sl/ a !),$*,)))

dlxnfx¿ ue{jtL x'g] ub{5g\ .# • g] kfnsf $#Ü ljjflxt bDktLx¿n] -!%–$(

jif{_ cfw'lgs ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ ckgfpg] ub{5g\ . ue{lg/ f] wsf cfw'lgs / kf/ Dk/ fut

ljlw ckgfpg] x¿sf] b/ %#Ü / x] sf] 5 .$ • !%Ü ljjflxt lszf] / L bDklQx¿n] -!%–!(

jif{_ ue{lg/ f] wsf cfw'lgs ;fwgx¿ ckgfpg]

ub{5 .%

• g] kfndf ue{lg/ f] wsf ;fwgsf] ckl/ k"lt{ dfu

@$Ü / x] sf] 5 .^ • ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ k|of] u ug] {x¿dWo] sl/ j

cfwf h;f] n] ! jif{leqdf pQm ue{lg/ f] wsf]

;fwgx¿ k|of] u ug{ 5f8\g] u/ ] sf] kfOG5 .& • g] kfndf %&Ü ;+: yfut ;'Ts] / L x'g] u/ ] sf]

kfOG5 .* • g] kfnsf ljjflxt #*Ü dlxnfx¿n]

cfkm\gf] : jf: Yo ;] jfsf] pkef] u ug] { lg0f{o

ug] { clwsf/ x'g] u/ ] sf] b] lvG5 .( • g] kfnsf $!Ü ljjflxt dlxnfx¿nfO{

g] kfndf ue{ktgn] sfg'gL dfGotf kfPsf]

af/ ] df hfgsf/ L / x] sf] 5 .!)

• g] kfndf k|ltjif{ sl/ a !,#&,))) ;'/ lIft ue{ktg ;/ sf/ n] dfGotf lbPsf] : jf: Yo

;+: yfdf x'g] u/ ] sf] 5 .!!

• g] kfnsf] dft[d[To' b/ k|lt ! nfv hLljt

hGddf @#( x'g] u/ ] sf] kfOG5 .!@ • dft[d[To' b/ sf] k|d'v tLg sf/ 0fx¿dWo]

klxnf] sf/ 0f ;'Ts] / L kZrft\sf] / Qm>fj, bf] ;|f] PSn] dl;of / t] >f] c;'/ lIft ue{ktg

/ x] sf] 5 .!#

• dft[d[To' b/ x'g] : yfgx¿df : jf: Yo ;+: yfdf $!Ü, 3/ df $)Ü, af6f] df !$Ü / cGo

cf} iflw k;n, 3/ x¿df %Ü / x] sf] kfOG5 .!$ • g] kfndf clglR5t ue{sf] b/ %)Ü / x] sf]

cg'dfg ul/ Psf] 5 .!%

• g] kfndf !&Ü lszf] / L dlxnfx¿ ue{jlt x'g]

u/ ] sf] 5 .!^

• g] kfndf $!Ü dlxnfx¿df / QmcNktf x'g]

u/ ] sf] 5 .!&

• g] kfndf k|ltjif{ sl/ a #,@#,))) ue{ktg x'g] u/ ] sf] cg'dfg ul/ Psf] 5 . tLdWo]

%*Ü -!,*^,)))_ ue{ktg ;/ sf/ n] tf] s] sf] : jf: Yo ;+: yfx¿eGbf aflx/ x'g] u/ ] sf]

cg'dfg ul/ Psf] 5 .!*

• g] kfndf k|To] s jif{ *),))) dlxnfx¿ ue{ktg kZrft\sf hl6ntfsf] pkrf/ sf] nflu : jf: Yo ;+: yfdf ;] jf lng] u/ ] sf]

kfOG5 .!(

#= https://www.guttmacher.org/fact-sheet/abor-tion-unintended-pregnancy-in-nepal

$= Nepal Demographic and Health Survey, 2016%= P]hg^= P]hg&= P]hg*= P]hg(= P]hg!)= P]hg!!= https://www.guttmacher.org/fact-sheet/abor-

tion-unintended-pregnancy-in-nepal

!@= P]hg!#= Maternal Mortality and Morbidity Study, 2008/.09!$= P]hg!%= https://www.guttmacher.org/fact-sheet/abor-

tion-unintended-pregnancy-in-nepal!^= P]hg!&= P]hg!*= P]hg!(= P]hg

^

Page 15: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

@= k|hgg : jf: Yo;DaGwL clwsf/ df cfwfl/ t b[li6sf] 0f

k|hgg : jf: Yo clwsf/ nfO{ ljleGg cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿n] dlxnfsf] dfgj clwsf/ sf] ?kdf dfGotf lbPsf] 5 . cGt/ f{li6«o dfkb08x¿sf] cfwf/ df k|hgg : jf: Yo ;DaGwL dfgj clwsf/ df cfwfl/ t b[li6sf] 0fsf] ljsf; ePsf] 5 . o; b[li6sf] 0fn] k|hgg : jf: Yo clwsf/ nfO{ / fHo kIfn] ;Ddfg, ;+/ If0f / kl/ kfngf ug'{kg] { tLg k|sf/ sf] bfloTj ;'lDkPsf] 5 .

• ;Ddfgsf] bfloTjM k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] pkef] udf / fHo kIfn] s'g} klg k|sf/ sf] x: tIf] k gug'{ / clwsf/ sf] dfGotf : yflkt ug'{ eGg] a'lemG5 .

• ;+/ If0fsf] bfloTjM k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] pkef] udf s'g} klg k|sf/ sf] afwf cj/ f] w gk'¥ofpg] / afwf cj/ f] w ePdf pko'Qm pkrf/ sf] ;'lglZrttf eGg] a'lemG5 .

• kl/ kfngsf] bfloTjM k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] pkef] usf nflu ;sf/ fTds pkfox¿ cjnDag u/ L cfTd;Ddfgk"j{s clwsf/ k|of] u ug] { ;xh jftfj/ 0f agfpg' eGg] a'lemG5 .

k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL dfgj clwsf/ df cfwfl/ t b[li6sf] 0fnfO{ g] kfnsf] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% sf] k|: tfjgfdf ;d] t clËsf/ u/ ] sf] 5 .

g] kfnsf] ;+ljwfgåf/ f k|bQ dlxnfsf] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL

xssf] ;Ddfg, ;+/ If0f / kl/ k"lt{ ug{sf] nflu dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfnfO{

;'/ lIft, u'0f: t/ Lo, ;j{;'ne tyf kx'Frof] Uo agfpg] ;DaGwdf cfjZos Joj: yf ug{ jf~5lgo ePsf] n] , ;ª\3Lo ;+;bn] of] P] g agfPsf] 5 .

– ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% sf] k|: tfjgf

o;sf ;fy} cfly{s, ;fdflhs tyf ;f+: s[lt clwsf/ ;DaGwL cGt/ f{li6«o cg'aGw kq (ICESCR) sf] l;kmfl/ ; g+= !$ n] : jf: Yosf] clwsf/ leq lgDg rf/ tTjx¿ / x] sf] x'g'kg] { JofVof u/ ] sf] 5, h'g dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] ;DaGwdf klg ;fGble{s 5 .

&

Page 16: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

pknAwtf (Availability)

kx'Frof]Uo (Accessibility)

:jLsfo{ (Acceptance)

u'0f:t/Lo (Quality)

• pknAwtf (Availability)M hg: jf: Yo tyf : jf: Yo ;] jfsf ;'ljwfx¿, kof{Kt ;fdfu|L tyf lgoldt ;] jfsf] ;~rfngsf] ;fy;fy} kof{Kt dfqfdf sfo{qmdx¿

• kx'Frof] Uo (Accessibility)M / fHosf] If] qflwsf/ leq ;a} df : jf: Yo ;] jfsf ;'ljwfx¿, ;fdfu|L / ;] jfsf] kx'Frof] Uo x'g'kg] { . kx'Frof] Uoleq clje] b, zf/ Ll/ s kx'Frof] Uo, cfly{s kx'Frof] Uo -cfly{s ;'netf_ / ;"rgf kx'Frof] Uo ;DaGwL rf/ cfofdx¿ kb{5 .

• : jLsfo{ (Acceptance) M ;a} : jf: Yo ;] jf ;'ljwfx¿, ;fdfu|L / ;] jf lrlsT;sLo cfr/ 0f / ;f+: s[lts pko'Qmtf k|lt ;Ddfgo'Qm x'g'kg] {sf] ;fy} n} lËs ;Dj] bgzLn / hLjgrqm cfjZostfx¿ d'tflas x'g'kb{5 .

• u'0f: t/ Lo (Quality)M : jf: Yo ;] jf ;'ljwfx¿, ;fdu|L / ;] jf j} 1flgs tyf k|fljlws ?kdf pko'Qm / pRr u'0f: t/ Lo x'g'kb{5 .

dfly pNn] lvt tTjx¿nfO{ g] kfnsf] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% sf] k|: tfjgfdf ;d] t clËsf/ u/ ] sf] 5 .

#= k|hgg : jf: Yo ;DaGwL l;4fGt

k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] ;'lglZrttfsf nflu lgDg l;4fGtx¿ / x] sf 5g\ M

k|hgg : jf: Yo ;] jf

k|hgg : jf: Yodf cfTdlg0f{osf] clwsf/

k|hgg : jf: Yo

clwsf/ sf l;4fGtx¿

*

Page 17: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• k|hgg : jf: Yo ;] jfsf] clwsf/ M k|hgg : jf: Yo ;] jfn] ;'/ lIft ue{wf/ 0f / ;'Ts] / L k'j{ / kZrft\sf] : jf: Yo ;] jf, PrcfO{eL / P8\; nufotsf cGo / f] ux¿sf] / f] syfd tyf pkrf/ , ue{ktgsf] clwsf/ , afFemf] kgsf] pkrf/ , ue{lg/ f] ws ;fwgx¿sf] ;xh pknAwtf;lxt k|hgg : jf: Yo ;DaGwL jf: tljs ;"rgf k|fKt ug{] nufotsf ljifox¿nfO{ hgfpFb5 .

• k|hgg : jf: Yodf cfTdlg0f{osf] clwsf/ M k|hgg : jf: Yodf cfTdlg0f{osf] clwsf/ n] cfkm\gf] z/ L/ sf] k"0f{ clwsf/ , dfgjLo dof{bf;lxt uf] klgotfsf] clwsf/ , cfkm\gf] ;Gtfgsf] ;+Vof / hGdfGt/ lgwf{/ 0f ug{] clwsf/ , dlxnfsf] of} g / k|hgg rqmnfO{ k|efj kfg{] ;a} lsl;dsf lx+;f / ha/ h: tL lj?4sf] clwsf/ nufotsf ljifox¿nfO{ hgfpFb5 .

o: t} u/ L k|hgg : jf: Yosf] ljifodf ;] jf k|bfosx¿sf] pQ/ bfloTj, lxtsf/ L ju{sf] ;xeflutf / ;dfgtf÷clje] b u/ L d'Vo # l;4fGtx¿sf] k|j4{g u/ ] sf] x'G5 .

of] dfgj clwsf/ x¿sf] k|j4{g tyf ;+/ If0f k|lt kl/ nlIft x'G5 . dfgj clwsf/ b[li6sf] 0fn] s'g} klg JolQm jf ;d'bfon] pgLx¿sf] clwsf/ yfxf kfpg' kg] { dfGotf / fV5 . ;fy} pgLx¿sf] hLjgnfO{ k|efj kfg] { ljifodf gLlt jf cEof; ljsf; ubf{ pgLx¿sf] ;xeflutfsf nflu k"0f{?kdf ;xof] u ug'{kg] { b[li6sf] 0f / fVb5 .

cfw'lgs dfgj clwsf/ k|0ffnL cGt/ fli6«o ;GwL, dxf;GwL4f/ f l;lh{t sfg"gL k|fjwfgx¿df cfwfl/ t / x] sf] 5, h;n] g} ltstf / ;fdflhs Gofosf l;4fGtx¿ cjnDjg u/ ] sf] x'G5 . To: tf sltko l;4fGtx¿ k|ToIf?kdf k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt 5g\ .

k|hgg : jf: Yo clwsf/ JolQmsf] cfkm\gf] k|hgg ljifodf s/ sfk, lx+;f jf lje] b / lxt lg0f{o ug{ ;Sg] clwsf/ ;Fu ;DalGwt 5 . o: t} dlxnfn] slt / slxn] aRrf hGdfpg] eGg] lg0f{osf] lng tyf o;sf] ;] jf / ;"rgfsf] kx'Frsf] ;'lglZrttf ub{5 . o;leq ljgf e] befj ef} lts tyf cfly{s ?kn] kxF'rof] Uo, kof{Kt dfqfdf pRr u'0f: t/ Lo k|hgg : jf: Yo ;] jf / ;'ljwfx¿ ;dfj] z / x] sf] x'G5 .

(

Page 18: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/ ;DaGwL sfg'gL Joj:yf

!= g] kfnsf] ;+ljwfg

g] kfnsf] ;+ljwfgn] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL xsnfO{ df} lns xssf] ?kdf : yflkt ug'{sf] cnfjf dlxnfsf] k|hgg\ : jf: Yo clwsf/ nfO{ k|ToIf ?kdf ;DaGw / fVg] clwsf/ x¿nfO{ ;d] t cfTd;ft u/ ] sf] 5 . h; cg';f/ k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;Fu ;DalGwt ;+ljwfg k|bQ df} lns xsx¿ lgDg cg';f/ / x] sf 5g\ M

;Ddfgk"j{s afFRg kfpg] xs

• k|To] s JolQmnfO{ ;Ddfgk"j{s afRg kfpg] xs x'g] 5 .@)

;dfgtfsf] xs

• ;fdfGo sfg"gsf] k|of] udf pTklt, wd{, j0f{, hft, hftL, lnË, zf/ Ll/ s cj: yf, ckfËtf, : jf: Yo l: ylt, j} jflxs l: ylt, uef{j: yf, cfly{s cj: yf, efiff jf If] q, j} rfl/ s cf: yf jf o: t} cGo s'g} cfwf/ df e] befj ul/ g] 5} g .@!

5'jf5't tyf e] befj lj?4sf] xs

• s'g} klg JolQmnfO{ lghsf] pTklQ, hft, hflt, ;d'bfo, k] zf, Joj;fo jf zf/ Ll/ s cj: yfsf] cfwf/ df s'g} klg lghL tyf ;fj{hlgs : yfgdf s'g} k|sf/ sf] 5'jf5't jf e] befj ul/ g] 5} g .@@

• o; wf/ fsf] k|lts"n x'g] u/ L ePsf ;a} k|sf/ sf 5'jf5't tyf e] befjhGo sfo{ uDeL/ ;fdflhs ck/ fwsf ?kdf sfg"g afd] lhd b08gLo x'g] 5g\ / o: tf] sfo{af6 kLl8t AolQmnfO{ sfg"g afd] lhd Ifltk"lt{ kfpg] xs x'g] 5 .@#

@)= g]kfnsf] ;+ljwfg, wf/f !^ -!_@!= P]= wf/f !* -@_@@= P]= wf/f @$ -!_@#= P]= wf/f @$ -%_

!)

Page 19: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

uf] klgotfsf] xs

• s'g} klg JolQmsf] hLp, cfjf;, ;DklQ, lnvt, tYof°, kqfrf/ / rl/ q ;DaGwL ljifosf] uf] klgotf sfg"g adf] lhd afx] s cgltqmDo x'g] 5 .@$

zf] if0f lj?4sf] xs

• k|To] s JolQmnfO{ zf] if0f lj?4sf] xs x'g] 5 .@%

• wd{, k|yf, k/ Dk/ f, ;+: sf/ , k|rng jf cGo s'g} cfwf/ df s'g} klg JolQmnfO{ s'g} lsl;dn] zf] if0f ug{ kfOg] 5} g .@^

: jf: Yo ;DaGwL xs

• k|To] s gful/ snfO{ / fHoaf6 cfwf/ e"t : jf: Yo ;] jf lgMz'Ns k|fKt ug] { xs x'g] 5 / s;} nfO{ klg cfsl: ds : jf: Yo ;] jfaf6 jl~rt ul/ g] 5} g .@&

• k|To] s JolQmnfO{ cfkm\gf] : jf: Yo pkrf/ sf] ;DaGwdf hfgsf/ L kfpg] xs x'g] 5 .@*

• k|To] s gful/ snfO{ : jf: Yo ;] jfdf ;dfg kx'Frsf] xs x'g] 5 .@(

dlxnfsf] xs

• dlxnf lj?4 wfld{s, ;fdflhs, ;f+: s[lts, k/ Dk/ f, k|rng, jf cGo s'g} cfwf/ df zf/ Ll/ s, dfgl;s, of} ghGo, dgf] j} 1flgs jf cGo s'g} lsl;dsf] lx+;fhGo sfo{ jf zf] if0f ul/ g] 5} g . o: tf] sfo{ sfg"g adf] lhd b08gLo x'g5 / kLl8tnfO{ sfg"g afd] lhd Ifltk"lt{ kfpg] xs x'g] 5 .#)

• dlxnfnfO{ lzIff, : jf: Yo, / f] huf/ L / ;fdflhs ;'/ Iffdf ;s/ fTds lje] bsf cfwf/ df ljz] if cj;/ k|fKt ug] { xs x'g] 5 .#!

k|To] s dlxnfnfO{ ;'/ lIft dft[Tj / k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL xs x'g] 5 .

– g] kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/ f #* -@_

@$= P]= wf/f @*@%= P]= wf/f @)-!_@^= P]=wf/f @( -@_@&= P]= wf/f #% -!_@*= P]= wf/f #%-@_@(= P]= wf/f #% -#_#)= P]= wf/f #* -#_#!= P]= wf/f #* -%_

!!

Page 20: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

afnaflnsfsf] xs

• s'g} klg afnaflnsfnfO{ afn ljjfx, u} / sfg"gL cf] ;f/ k;f/ / ckx/ 0f jf aGwsdf / fVg kfOg} 5} g .#@

pkef] Qmfsf] xs

• k|To] s pkef] QmfnfO{ u'0f: t/ Lo j: t' tyf ;] jf k|fKt ug] { xs x'g] 5 .##

• u': t/ Lo j: t' tyf ;] jfaf6 Iflt k'u] sf] JolQmnfO{ sfg"g adf] lhd Ifltk"lt{ kfpg] xs x'g] 5 .#$

o;} u/ L g] kfnsf] ;+ljwfg @)&@ n] / fHosf] lgb] {zs l;4fGt, gLlt tyf bfloTj dfkm{taf6 ;d] t dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf ljifox¿nfO{ cfTd;ft u/ ] sf] kfO{G5 . hf] o; k|sf/ / x] sf 5g\ M

lgb] {zs l;4fGtx¿

• wd{, ;+: s[lt, ;+: sf/ , k|yf, k/ Dk/ f, k|rng jf cGo s'g} klg cfwf/ df x'g] ;a} k|sf/ sf lje] b, zf] if0f / cGofosf] cGTo u/ L ;Eo / ;dtfd"ns ;dfhsf] lgdf{0f ug] { Pj+ / fli6«o uf} / j, nf] stGq, hgkIfLotf, >dsf] ;Ddfg, pBdzLntf, cg'zf;g, dof{bf / ;lxi0f'tfdf cfwfl/ t ;fdflhs ;f+: s[lts d"Nox¿sf] ljsf; ug] { tyf ;f+: s[lts ljljwtfsf] ;Ddfg ub} { ;fdflhs ;b\efj, P] Soa4tf / ;fd~h: o sfod u/ L / fli6«o Pstf ;'b[9 ug] { / fHosf] ;fdflhs / ;f+: s[lts p2] Zo x'g] 5 .#%

;fdflhs / ;f+: s[lts ¿kfGt/ 0f ;DaGwL gLlt

• ;dfhdf ljBdfg wd{, k|yf, k/ Dk/ f, / Llt tyf ;+: sf/ sf gfddf x'g] ;a} k|sf/ sf lje] b, c;dfgtf, zf] if0f / cGofosf] cGt ug] { .#^

gful/ ssf cfwf/ e"t cfjZostf ;DaGwL gLlt

• gful/ snfO{ : j: y agfpg / fHon] hg: jf: Yosf] If] qdf cfjZos nufgL clej[l4 ub} { hfg] .#&

• u'0f: t/ Lo : jf: Yo ;] jfdf ;a} sf] ;xh, ;'ne / ;dfg kxF'r ;'lglZrt ug{] { .#*

• : jf: Yo ;] jfnfO{ ;j{;'ne / u'0f: t/ Lo agfpg : jf: Yo cg';Gwfgdf hf] 8 lb+b} : jf: Yo ;+: yf / : jf: YosdL{sf] ;+Vof j[l4 ub} { hfg] .#(

#@= P]= wf/f #( -%_##= P]= wf/f $$ -!_#$= P]= wf/f $$ -@__#%= P]= wf/f %)-@__#^= P]= wf/f %!-u_-%__#&= P]= wf/f %!-h_-%__#*= P]= wf/f %!-h_-^__#(= P]= wf/f %!-h_-(__

!@

Page 21: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• g] kfnsf] Ifdtf / cfjZostfsf cfwf/ df hg;+Vof Joj: yfkgsf nflu kl/ jf/ lgof] hgnfO{ k|f] T;flxt ub} { dft[ lzz' d[To'b/ 36fO{ cf} ;t cfo' a9fpg] .$)

;fdflhs Gofo / ;dfj] zLs/ 0f ;DaGwL gLlt

• k|hgg\ cj: yfdf cfjZos ;] jf ;'ljwf pkef] usf] ;'lglZrttf ug] { .$!

• afnaRrfsf] kfng kf] if0f, kl/ jf/ sf] x] / rfx h: tf sfd / of] ubfgnfO{ cfly{s ¿kdf d"Nof+sg ug] { .$@

@= ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&%

;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% c;f] h @ ut nfu" ePsf] 5 .$# of] P] gn] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: YonfO{ clwsf/ d'vL ;] jfsf] ?kdf clËuf/ ub} { cfkm\gf] k|: tfjgfd} : ki6 kf/ ] sf] 5 . ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% n] k|bfg u/ ] sf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ Pjd\ cGo d'Vo clwsf/ x¿ lgDgfg';f/ 5g\M

k|hgg : jf: Yo clwsf/

• k|To] s dlxnf tyf lszf] / lszf] / LnfO{ of} g tyf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL lzIff, ;"rgf, k/ fdz{ tyf ;] jf k|fKt ug] {Ù$$

• k|To] s JolQmnfO{ k|hgg : jf: Yo ;DaGwL ;] jf k/ fdz{ tyf ;"rgf k|fKt ug] {Ù$%

• k|To] s dlxnfnfO{ ;'/ lIft dft[Tj / k|hgg : jf: Yo;DaGwL xs$^

• k|To] s dlxnfnfO{ uef{Gt/ jf ;Gtfgsf] ;+Vof lgwf{/ 0f ug] {Ù$&

• k|To] s JolQmnfO{ ue{ lg/ f] wsf ;fwgsf] ;DaGwdf hfgsf/ L kfpg] / ;f] sf] k|of] u ug] {Ù$*

• k|To] s dlxnfnfO{ o; P] g adf] lhd ue{ktg ;] jf k|fKt ug] {Ù$(

• k|To] s dlxnfnfO{ ue{jtL tyf ;'Ts] / L / k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] cj: yfdf kf] if0fo'Qm, ;Gt'lnt cfxf/ tyf zf/ Ll/ s cf/ fd kfpg] Ù%)

$)= P]= wf/f %!-h_-!)__$!= P]= wf/f %!-`_-#__$@= P]= wf/f %!-`_-$__$#= ;'/lIft dft[Tj tyf k|hgg :jf:Yo P]g, @)&% df * j6f kl/R5]b / $) j6f bkmfx? /x]sf 5g\ .$$= P]= bkmf #-!_$%= P]= bkmf #-@_$^= P]= bkmf #-#_$&= P]= bkmf #-#_$*= P]= bkmf #-$_$(= P]= bkmf #-%_%)= P]= bkmf #-^_

!#

Page 22: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• k|To] s dlxnfnfO{ k|;"ltsdL{af6 cfjZos k/ fdz{, ue{jtL tyf k|;"lt ;] jf, ;'Ts] / L kZrftsf] ue{ lg/ f] wsf] ;] jf kfpg] Ù%!

• k|To] s dlxnfnfO{ cfsl: ds k|;"lt ;] jf, cfwf/ e"t cfsl: ds k|;"lt ;] jf, j[xt cfsl: ds k|;"lt ;] jf, gjhft lzz'sf] nflu cTofjZosLo ;] jf / gjhft lzz'sf] cfsl: ds ;] jf kfpg] clwsf/ x'g] 5Ù%@

• k|To] s JolQmnfO{ cfkm\gf] hLjgrqmsf] ljleGg cj: yfdf cfjZos kg] { k|hgg : jf: Yo ;] jf ;j{;'ne, : jLsfo{ / ;'/ lIft ?kn] kfpg] clwsf/ x'g] 5Ù%#

• k|To] s JolQmnfO{ k|hgg : jf: Yo ;] jf 5gf} 6 ug] { clwsf/ x'g] 5 .%$

– ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ , @)&% sf] bkmf #

;'/ lIft dft[Tjsf] clwsf/

• k|To] s dlxnfnfO{ cfkm" ue{jtL eP gePsf] k/ LIf0f ug{ kfpg] clwsf/

• ue{jtL dlxnfnfO{ lrlsT;s jf bIf : jf: YosdL{sf] ;Nnfx adf] lhd : jf: Yo hfFr ug{ kfpg] clwsf/

• ue{jtL dlxnfnfO{ ;d"lrt k/ fdz{ k|fKt ug] { / Go"gtd ;] jf kfpg] clwsf/

• ;Ddfghgs k|;"lt ;] jf k|fKt ug] { clwsf/

• cfsl: ds k|;"lt ;] jf k|fKt ug] { clwsf/

kl/ jf/ lgof] hgsf] clwsf/

• kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL ;"rgf, 5gf} 6 tyf ;] jf k|fKt ug] { clwsf/

• ank"0f{ jf lnlvt dGh'/ Lljgf kl/ jf/ lgof] hg lj?4sf] clwsf/

• ank"0f{ ue{lg/ f] ws ;fwg k|of] ulj?4sf] clwsf/

;'/ lIft ue{ktgsf] clwsf/

• ue{jtL dlxnfsf] dGh'/ Ln] afx| xKtf;Ddsf] ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/

• ue{jtL dlxnfsf] Hofgdf vt/ f jf zf/ Ll/ s jf dfgl;s : jf: Yo v/ fa x'g ;Sg] egL Ohfhtkq k|fKt lrlsT;ssf] / fo adf] lhd ue{jtL dlxnfsf] dGh'/ Ldf c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/

%!= P]= bkmf #-&_%@= P]= bkmf #-*_%#= P]= bkmf #-(_%$= P]= bkmf #-!)_

!$

Page 23: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• ha/ h: tL s/ 0fL jf xf8gftf s/ 0fLaf6 / xg uPsf] ue{ ue{jtL dlxnfsf] dGh'/ Ln] c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/

• / f] u k|lt/ f] ws Ifdtf pGd'lQm ug] { hLjf0f' -Pr=cfO=eL=_ jf To: t} k|s[ltsf] cGo lgsf] gx'g] / f] u nfu] sf] dlxnfsf] dGh'/ Ldf c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/

• e|"0fdf sdL sdhf] / L ePsf] sf/ 0fn] ue{d} gi6 x'g ;Sg] jf hGd] / klg afFRg g;Sg] u/ L ue{sf] e|"0fdf v/ faL / x] sf] , j+zfg'ut -h] g] l6s_ v/ faL jf cGo s'g} sf/ 0fn] e"|0fdf czQmtf x'g] cj: yf / x] sf] eGg] pkrf/ df ;+nUg : jf: YosdL{sf] / fo adf] lhd ue{jtL dlxnfsf] dGh'/ Ldf c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/

k|hgg : jf: Yo ?U0ftf -dlj{l86L_ lj?4sf] clwsf/

• k|hgg : jf: Yo ?U0ftf;DaGwL kl/ If0f u/ fpg] , k/ fdz{ lng] tyf pkrf/ k|fKt ug] { clwsf/

• k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] cj: yf tyf zNolqmofkl5sf] cj: yfdf kfng ug'{kg] { : ofxf/ ;DaGwL s'/ f / To;jf6 pTkGg x'g ;Sg] hf] lvd ;DaGwL pkfosf] hfgsf/ Lsf] clwsf/

• k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] sf/ 0f b] vfO{ ;DaGw ljR5] b jf 3/ af6 lgsfnf jf lj: yfkg lj?4sf] clwsf/

k|hgg : jf: Yo clwsf/ leq ljz] if clwsf/

• kl/ jf/ lgof] hg, k|hgg : jf: Yo, ;'/ lIft dft[Tj, ;'/ lIft ue{ktg, cfsl: ds k|;"lt tyf k|hgg : jf: Yo ?U0ftf nufotsf] ;] jf lszf] / Ld} qL x'g'kg] { clwsf/

• kl/ jf/ lgof] hg, k|hgg : jf: Yo, ;'/ lIft dft[Tj, ;'/ lIft ue{ktg, cfsl: ds k|;"lt tyf k|hgg : jf: Yo ?U0ftf nufotsf] ;] jf ckfËd} qL x'g'kg] { clwsf/

• s;} nfO{ k|hgg : jf: Yo k|fKt ug] { clwsf/ df pTklQ, wd{, j0f{ , hft, hflt, lnË, ;d'bfo, k] zf, Joj;fo, of} lgs tyf n} lËs klxrfg, zf/ Ll/ s jf : jf: Yo cj: yf, ckfËtf, j} jflxs l: ylt, uef{j: yf, j} rfl/ s cf: yf, s'g} / f] u jf hLjf0f'af6 ;+qmldt ePsf] jf x'g] hf] lvddf / x] sf] cj: yf, k|hgg : jf: Yosf] ?U0ftf -dla{l86L_ sf] cj: yf, JolQmut ;Daw jf o: t} cGo s'g} cfwf/ df e] befjlj?4sf] clwsf/

-;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg clwsf/ P] gsf] k"0f{ kf7 cg';"rL ! df lbOPsf] 5 ._

k|To] s gful/ snfO{ b] xfosf zLif{s cGtu{tsf tf] ls adf] lhdsf cfwf/ e"t : jf: Yo ;] jfx¿ lgMz'Ns k|fKt ug] { xs x'g] 5 M• PsLs[t gjhft lzz' tyf afn/ f] u Joj: yfkg, kf] if0f ;] jf, ue{jtL k|;j

tyf ;'Ts] / L ;] jf, kl/ jf/ lgof] hg, ue{ktg tyf k|hgg : jf: Yo h: tf dft[, gjhft lzz' tyf afn : jf: Yo ;] jf,

– hg: jf: Yo ;] jf P] g, @)&% sf] bkmf #-$_-v_

!%

Page 24: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

#= g] kfnsf] k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt cGo sfg'gL Joj: yf

g] kfndf k|hgg : jf: Yosf ljifox¿df ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&% sf cnfjf cGo o;;Fu ;DalGwt ljleGg sfg'gL Joj: yfx¿ klg / x] sf] kfOG5 . oL Joj: yfx¿ d"ne"t ?kdf k|hgg : jf: Yosf w] / } ljifox¿nfO{ g;d] l6Ptf klg o;sf s] xL c+z tyf ;f] ;Fu ;DalGwt ljifox¿nfO{ cËLsf/ u/ ] sf] kfOG5 . o: tf s] xL sfg'gL Joj: yfx¿ o;k|sf/ / x] sf 5g\ M

P] gx¿

• hg: jf: Yo ;] jf P] g, @)&%

• j} olQms uf] klgotf ;DaGwL P] g, @)&%

• sd{rf/ L ;dfof] hg P] g, @)&$

• : jf: Yo jLdf P] g, @)&$

• >d P] g, @)&$

• sf/ fuf/ P] g, @)!(

• d'n'sL ck/ fw -;+lxtf_ P] g, @)&$

• ck/ fw kLl8t ;+/ If0f P] g, @)&%

• ckfËtf ePsf JolQmsf] clwsf/ ;DaGwL P] g, @)&$

lgodfjnLx¿

• g] kfn : jf: Yo ;] jf lgodfjnL, @)%%

• Joj: yflksf ;+;b ;lrjfno, sd{rf/ L k|zf;g lgodfjnL, @)^%

• ;z: q k|x/ L lgodfjnL, @)^)

• lzIff lgodfjnL, @)%(

• >dhLjL kqsf/ ;DaGwL lgodfjnL, @)%#

• lghfdlt ;] jf lgodfjnL, @)%)

• lrof aufg ;DaGwL >d lgodfjnL, @)%)

• k|x/ L lgodfjnL, @)$(

• ;} lgs Kof/ fr"6 kmf] N8/ dlxnf lgodfjnL, @)$^

g] kfnsf] k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt cGo sfg'gL Joj: yfx¿ lj: t[t?kdf cg';'rL @ df lbOPsf] 5 .

$= cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ b: tfj] hx¿

k|hgg : jf: Yo clwsf/ dlxnfsf] ;Dk"0f{ hLjg tyf pgLx¿sf] ax'cfoflds clwsf/ ;Fu k|ToIf / k/ f] If ?kdf ;DalGwt 5g\ . dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;+/ If0f ug] { k|d'v cGt/ f{li6«o b: tfj] hx¿ tn rf6{df lbOPsf] 5M

!^

Page 25: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

tflnsf g+= @ M k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;+/ If0f ug] { k|d'v cGt/ f{li6«o b: tfj] hx¿

dfgj clwsf/ ;DaGwL

ljZjJofkL 3f] if0f kq !($*

gful/s tyf /fhgLlts

clwsf/;DaGwL k|lt1fkq !(^^

cfly{s, ;fdflhs tyf ;fF:s[lts clwsf/ ;DaGwL k|lt1fkq !(^^

dlxnf lj?4 ;a} k|sf/ sf e] befj

pGd"ng ug] { dxf;lGw !(&(

afn clwsf/ ;DaGwL dxf;lGw

!(*(

ckfËtf ePsf JolQmx?sf]

clwsf/;DaGwL dxf;lGw @))^

lbuf] ljsf;sf nIox?

-cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿df / x] sf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL lj: t[t hfgsf/ L cg';"rL # df lbOPsf] 5 ._

k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] k"0f{ pkef] usf] nflu ljleGg cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿n] k|bfg u/ ] sf tn pNn] lvt clwsf/ x¿sf] ;'lglZrtf x'g' cfjZos 5 . oL clwsf/ x¿ k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] dfGotf, ;+/ If0f / pkef] u;Fu cGt/ lglxt / x] sf x'G5g\ . oL clwsf/ x¿sf] cefjdf k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf] k"0f{ pkef] u ug{ ;ls+b} g .

• cfTd;Ddfg ;lxt afFRg kfpg] clwsf/

• JolQmsf] : jtGqtf / ;'/ Iffsf] clwsf/

• k|hgg : jf: Yo ;lxt : jf: Yosf] clwsf/

• ;Gtfgsf] ;+Vof / pgLx¿sf] hGdfGt/ sf] lg0f{o ug{ kfpg] clwsf/

• ljjfxsf] nflu d~h'/ L tyf ljjfxdf ;dfg clwsf/

• uf] klgotfsf] clwsf/

!&

Page 26: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• ;dfgtf tyf clje] bsf] clwsf/

• dlxnf tyf aflnsfx¿nfO{ xflg k'¥ofpg] k|rngx¿af6 d'lQm kfpg] clwsf/

• oftgf jf cGo qm'/ cdfgljo jf ckdfghgs Jojxf/ jf ;hfo lj?4sf] clwsf/

• of} g / k|hgg : jf: Yo lzIff / kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL ;'rgfsf] kxF'rsf] clwsf/

• of} ghGo lx+;f tyf n} lËs lx+;flj?4sf] clwsf/

• j} 1flgs k|ultsf] pkef] usf] clwsf/

%= / fi6« ;+3Lo ;lGw cg'udg ;ldltx¿n] k|hgg : jf: Yosf] ljifodf g] kfnnfO{ lbPsf ;'emfjx¿

g] kfn kIf ePsf ljleGg dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿ cGtu{t / fi6« ;+3Lo ;lGw cg'udg ;ldltdf cfjlws ?kdf k|ltj] bgx¿ k] z ug'{kb{5 . g] kfn kIf ePsf] dxf;lGw, ;f] ;Fu ;DalGwt ;lGw cg'udg ;ldlt / g] kfnn] k|: t't u/ ] sf] ldlt ;lxt kl5Nnf] k|ltj] bg tn rf6{df pNn] v ul/ Psf] 5 M

tflnsf g+= # M g] kfn kIf ePsf] dxf;lGw, ;DalGwt cg'udg ;ldlt / g] kfnn] k|: t't u/ ] sf] kl5Nnf] k|ltj] bg

afnclwsf/ ;DaGwL ;ldlt

dfgj clwsf/ kl/ifb

cfly{s, ;fdflhs / ;f+:s[lts clwsf/

;ldlt

dlxnf lj?4 x'g] ;a} k|sf/ sf e] befj pGd"ng ug] { dxf;lGw

g]kfnsf] t]>f]b]lv kf“rf}+ cfjlws k|ltj]bg dfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!^

lgisif{ ;'emfj, @)!%g]kfnsf] t]>f] cfjlws k|ltj]bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!$

afn clwsf/ dxf;lGw

g]kfnsf] bf];|f] ljZjJofkL cfjlws ;dLIff

/fhgLlts tyf gful/s clwsf/ ;DaGwL cGt/f{li6«o cg'aGwkq

cfly{s, ;fdflhs tyf ;f“:s[lts clwsf/ ;DaGwL cGt/f{li6«o

cg'aGw kq

dlxnf lj?4 e]befj pGd"ng ;ldlt

g]kfnsf] 5}7f}+ cfjlws k|ltj]bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!*

dfgj clwsf/ ;ldlt

g]kfnsf] bf]>f] cfjlws k|ltj]bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!$

!*

Page 27: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

ljleGg dxf;lGwx¿ cGtu{t k] z ul/ Psf] k|ltj] bgx¿ dfly ;DalGwt ;lGw cg'udg ;ldltx¿n] g] kfnnfO{ lgisif{ ;'emfjx¿ lbg] u/ ] sf 5g\ . o: tf ;lGw cg'udg ;ldltn] lbPsf lgisif{ ;'emfjx¿nfO{ kfngf ug{ g] kfn sfg'gL ?kdf pQ/ bfoL x'G5 .

k|hgg\ : jf: Yo clwsf/ sf] ljifodf ljleGg ;lGw cg'udg ;ldltx¿n] g] kfnnfO{ ;'emfjx¿sf] lj: t[t ljj/ 0f cg';"rL $ df / flvPsf] 5 .

^= k|hgg : jf: Yo ;DaGwL ;jf] {Rr cbfntsf dxTjk"0f{ lg0f{ox¿

g] kfndf dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ sf ljifodf ;jf{] Rr cbfntåf/ f ljleGg d'2fx¿df dxTjk"0f{ km} ;nfsf dfWodaf6 l;4fGtx¿ k|ltkflbt u/ ] sf] 5 . o: tf l;4fGtx¿n] dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ nfO{ k"0f{?kdf : yflkt ug{ cxd e"ldsf / x] sf] 5 . ;jf] {Rr cbfntåf/ f k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwdf u/ ] sf] tL dxTjk"0f{ lg0f{ox¿ o; k|sf/ / x] sf 5g\M

;'/ lIft / ;j{;'ne ue{ktgsf] nflu ljz] if sfg'g

nIdL ;d] t lj?4 g] kfn ;/ sf/ ePsf] d'2f%% df ;jf] {Rr cbfntåf/ f z'Nssf] ljljwtf x6fO{ z'Nsdf Ps?ktf sfod ug{', ue{ktgsf] ;] jf lnPsf] JolQmsf] kl/ rofTds clen] vsf] uf] kgLotf sfod / fVg', ue{ktg ;DaGwL gsf/ fTds wf/ 0ff x6fO{ o; ;] jfsf] ;xL / lhDd] jf/ pkef] u ug{ ;'lrt ug{', ;xL ;"rgf lglZrt sfo{qmd ;lxt Jofks ?kdf hgr] tgf hufpg' eGg] ljkIfL k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ ifb\ sfof{no nufotsf lgsfox¿nfO{{ k/ dfb] zsf] cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

;fy} o; d'2fdf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ sfg"gsf Joj: yfx¿ ;d] t ;dfj] z u/ L ue{ktg ;DaGwL 5'§} / kof{Kt sfg"g agfpg hf] rflxg] kxn ug'{ egL ljkIfL k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ ifb\sf] sfof{no, : jf: Yo tyf hg;+Vof dGqfno / sfg"g tyf Gofo dGqfno ;d] tsf] gfpFdf lgb] {zgfTds cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

kf7] 3/ v: g] ;d: of lg/ fs/ 0fsf nflu : jf: Yo ;] jf tyf ;'ljwf pknAw u/ fpg]

clwjQmf k|sfzdl0f zdf{ ;d] t lj?4 g] kfn ;/ sf/ ePsf] d'2f%^ df ;jf] {Rr cbfntåf/ f k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwdf ljz] if sfo{of] hgf agfO{ kLl8t dlxnfx¿nfO{ lgMz'Ns k/ fdz{, pkrf/ , : jf: Yo ;] jf tyf ;'ljwf pknAw x'g;Sg] u/ L oyfzL3| ljleGg : jf: Yo s] Gb|, : jf: Yo rf} sL : t/ df ;] jf k'¥ofpg hf] rflxg] Joj: yf ug'{ / dlxnfsf] k|hgg\ : jf: Yosf] xs Pj+ kf7] 3/ ;DaGwL ;d: ofsf] lg/ fs/ 0fsf] ;DaGwdf hgr] tgf hufpg] k|efjsf/ L sfo{qmdx¿ ;+rfng ug'{ u/ fpg' egL g] kfn ;/ sf/ sf] gfddf k/ dfb] zsf] cfb] z ;d] t hf/ L ul/ Psf] 5 .

%%= nIdL ;d]t lj?4 g]kfn ;/sf/, lj=;+= @)^^, g]=sf=k= @)^&, lg=g+= *$^$, c+s (, k[= !%%!%^= clwjQmf k|sfzdl0f zdf{ ;d]t lj?4 g]kfn ;/sf/, lj=;+= @)^%, g]=sf=k= @)^%, lg=g+= &((!, c+s *, k[= (%^

!(

Page 28: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;fy} o; d'2fdf dlxnfsf] xs Pj+ k|hgg\ : jf: Yo;Fu ;DalGwt ljz] if1 Pj+ ;dfhsf k|ltlglwx¿;Fu cfjZos k/ fdz{ u/ L sfg"g lgdf{0fsf] nflu k|fyldstf ;fy ljw] os th'{df u/ L zL3| Joj: yflksf ;+;b ;dIf k] z ug'{ egL k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ ifb\sf] sfof{no ;d] tsf] gfpFdf lgb{] zgfTds cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

dlxnfsf] dfl;s >fj x'Fbf 5fpk8L uf] 7df / fVg] e] befjk"0f{ k|yf / f] Sg

lbnaxfb'/ ljZjsdf{ ;d] t lj?4 g] kfn ;/ sf/ ePsf] d'2f%& df ;jf] {Rr cbfntåf/ f dlxnfdf dfl;s >fj x'Fbf ;'b"/ klZrdsf lhNnfx¿df 5fpk8L uf] 7df / fVg] ul/ Psf] , e] befjk"0f{ k|yf / f] Sgsf nflu ljkIfLaf6 k|efjsf/ L pkfo gckgfOPsf] x'Fbf k|wfgdGqL tyf dGqLkl/ ifb\sf] sfof{non] cfb] z k|fKt ePsf] ldltn] Ps dlxgfleq dfl;s >fj ePsf] dlxnfnfO{ 5fpk8L uf] 7df k7fpg] k|yfnfO{ s'l/ tL ePsf] 3f] if0ff ug'{ egL cfb] z hf/ L u/ ] sf] 5 . ;fy} o; d'2fdf : jf: Yo dGqfnon] lrlsT;sx¿ ;d] t ePsf] Ps cWoog ;ldlt agfO{ 5fpk8L k|yf sfod / x] sf lhNnfx¿ tyf : yfgx¿df dlxnf tyf afnaflnsf dfly ;f] k|yfaf6 kg{ hfg] / kl/ / x] sf c;/ sf] ;dLIff u/ L To;af/ ] ug'{ kg] { : jf: Yo ;DaGwL sfo{x¿sf] klxrfg u/ L oyf;So rfF8f] k|ltj] bg : jf: Yo dGqfno / ;jf] {Rr cbfntdf k] z ug'{ elg cfb] z hf/ L u/ ] sf] 5 . o;sf ;fy} 5fpk8L k|yfsf] lj?4 ;fj{hlgs r] tgf hufpg : yfgLo lgsfox¿nfO{ kl/ rflnt ug{ : yflgo ljsf; dGqfnon] lgb] {zg lbg / 5fpk8L k|yf cGtu{t dlxnfdfly x'g] s'g} klg k|sf/ sf] lje] b / f] Sg dlxnf, afnaflnsf tyf ;dfh sNof0f dGqfnosf] gfpFdf cfb] z k|fKt ePsf] ldltn] tLg dlxgfleq lgb] {lzsf agfO{ pQm lgb] {lzsf nfu' ug'{ u/ fpg' eGg] cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

ckfËtf ePsf dlxnfx¿sf] k|hgg\ clwsf/ ;+/ If0f ;DaGwL

ljdnf v8\sf ;d] t lj?4 g] kfn ;/ sf/ ePsf] d'2f%* df ;jf] {Rr cbfntåf/ f ckfËtfaf6 kLl8t dlxnf, k'?if / t] ;|f] lnËLx¿ ;+ljwfgn] lbPsf] df} lns xs / dxf;lGwn] lbPsf] dfgj clwsf/ pkef] u ug{af6 jlGrt x'g gx'g] / ;+ljwfgsf] Jo

j: yf / dxf;lGwsf] Joj: yf qmdzM nfu" ub{} hfg'kg{] ;/ sf/ sf] ;+j} wflgs st{Jo ePsf] x'Fbf cfpFbf] cfly{s jif{b] lv ckfË dlxnfx¿sf] : jf: YonfO{ ljz] if Wofg lbO{ ckfË JolQmx¿sf nflu c: ktfn, ;fj{hlgs oftfoft nufot ;Dk"0f{ ;fj{hlgs : ynx¿df ckfËx¿sf] ;/ n / ;xh kx'Fr x'g ;Sg] u/ L gLlt sfo{qmd agfO{ / sd 5'6\ofO{ ;+ljwfg / dxf;lGw qmdzM nfu" ug{ lgb{] zgfTds cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

k|;"tL ljbfdf Ps?ktf sfod ug'{kg{]

clwjQmf k|sfzdl0f zdf{ lj?4 dlGqkl/ ifb\ ;lrjfno ;d] t ePsf] d'2f%( df ;jf] {Rr cbfntåf/ f ælzz' : jf: Yo, dft[Tj ;+/ If0f;DaGwL sfg"gL Joj: yfsf] kl/ k|] Io / dft[Tj ;+/ If0f ;DaGwdf k|;"lt ljbfnufotsf cGt/ f{li6«o cle;lGwx¿;d] tnfO{ ljrf/ u/ L pko'Qm dfkb08 agfO{ ;f] sf

%&= l8n axfb'/ ljZjsdf{ ;d]t lj?4 g]kfn ;/sf/, lj=;+= @)^@, g]=sf=k= @)^@, lg=g+= &%#!, c+s $, k[= $(@%*= ljdnf v8\sf ;d]t lj?4 g]kfn ;/sf/, lj=;+= @)^%, l/6 g+= )&$*, %(= clwjQmf k|sfzdl0f zdf{ lj?4 dlGqkl/ifb\ ;lrjfno ;d]t, lj=;+= @)^), g]=sf=k= @)^), lg=g+= &@^*, c+s (, k[= &@^

@)

Page 29: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cfwf/ df dlxnf sfdbf/ sd{rf/ Lx¿sf xsdf tf] lsPsf] eGbf sd ug{ gkfOg] u/ L Go"gtd k|;"lt ljbfsf] cjlw lgwf{/ 0f u/ L dft[Tj ;+/ If0f ;DaGwdf cfjZos Joj: yf ldnfpg'Æ egL g] kfn ;/ sf/ sf] gfpFdf cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

afFemf] kg ;DaGw laR5] bsf] cfwf/ x'g g;Sg]

clwjQmf dL/ f 9'+ufgf lj?4 g] kfn ;/ sf/ ePsf] d'2f^) df ;jf] {Rr cbfntåf/ f nf] Ug] jf : jf: gL dflg; b'j} df x'g ;Sg] ;Gtfg pTkfbg ug{] Ifdtf s] jn : jf: gL dflg;;Fu dfq x'G5, nf] Ug] dflg;df x'Fb} g eGg] cfzo lbg] k|s[ltsf] sfg'g lgdf{0f u/ L nfu" ug'{ lgZro g} ;+j} wflgs k|fjwfg / ;dfgtfsf] l;4fGt cg's"n gx'g] eGb} tTsflng sfg'gdf / x] sf] ;DaGw laR5] bsf] … ljjfx ePsf] !) jif{leq : jf: gLsf] sf/ 0faf6 ;Gtfg gePsf] eGg] >L % sf] ;/ sf/ af6 dfGotf k|fKt d] l8sn af] 8{af6 k|dfl0ft ePdfÚ eGg] cfwf/ nfO{ ;jf{] Rr cbfntn] vf/ ] h u/ ] sf] 5 .

k|;"lt ljbfsf] ;'ljwfdf k6s sfod gx'g]

cRo'tk|;fb v/ ] n lj?4 k|wfgdGqL tyf dGqLkl/ ifbsf] sfof{no ;d] t ePsf] d'2f^! df ;jf] {Rr cbfntåf/ f ljBdfg g] kfn sfg"gdf b'O{ k6s k|;"lt x'Fbf;Dd jf b'O{j6f aRrf geP;Dd k|;"lt ljbf kfOg] ] egL ;'Ts] / L x'Fbfsf] k6s / aRrfsf] ;+Vofsf] cfwf/ df k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL xs dfly lgoGq0f u/ ] sf] xb;Dd ljBdfg g] kfn sfg"gdf ePsf Joj: yf ;+ljwfgsf] k|lts"n b] lvg cfPsf] n] km} ;nf ePsf] ldltb] lv nfu" x'g] u/ L cdfGo / ab/ 3f] lift u/ ] sf] lg0f{o ePsf] 5 .

sf/ fuf/ df / x] sf dlxnfsf] k|hgg\ clwsf/ sf] pkef] u

k|sfzdl0f zdf{ lj= u[x dGqfno ;d] t ePsf] d'2f^@ df sf/ fuf/ df / x] sf dlxnfx¿sf] uef{j: yfsf] x] / rfx, aRrf hlGdg] cj: yfsf] : jf: Yosf] ;'/ Iff h: tf : jf: Yo ;DalGw Joj: Yff ckof{Kt / x] sf] b] lvbf / tL s'/ fx¿ kof{Kt ?kdf k'/ f x'g'kg] { g} x'gfn] / fHon] k|bfg ug'{kg] { ue{jtL dlxnf aGbLx¿ / : tgkfg ug] { aRrfx¿sf] : jf: Yo, kf] if0f / ;+/ If0f nufot pko'Qm ;'ljwfsf] Joj: Yf ldnfpg gLlt tyf sfo{qmd agfO nfu" ug{ ljkIfLx¿sf] gfddf lgb] {zfgfTds cfb] z hf/ L ul/ Psf] 5 .

ue{ lg/ f] w ;fwgx¿ / k|hgg\ : jf: Yo ;] jf ;DaGwL kx'Fr / k|efjsf/ L sfof{Gjog

dGh' tfdfË ;d] t la?4 k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ ifbsf] sfof{no;d] tsf] d'2f^# df g] kfnsf] ;+ljwfgåf/ f ;+/ lIft dlxnfsf] k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL df} lns xs cGtu{t ;j} k|sf/ sf ue{ lg/ f] w ;fwg / ;] jfdf l;dfGts[t clt ul/ a nufot ;a} dlxnfsf] kx'Fr : yflkt x'g] u/ L kl/ jf/ lgof] hg / fli6«o sfo{lglt @)^* df cfjZos kl/ dfh{g u/ L cGo cfjZos gLlt, sfg"g, sfo{qmd hgzlQm, ah] 6sf] Joj: yf u/ L tbf?stfsf ;fy sfof{Gjog ug{ u/ fpg egL ljkIfLsf gfddf k/ dfb] z hf/L ul/Psf] 5 .

^)= clwjQmf dL/f 9'+ufgf lj?4 g]kfn ;/sf/, lj=;+= @)^@, g]=sf=k= @)^#, lg=g+= &^#%, c+s !, k[= ^^!= cRo't k|;fb v/]n lj?4 k|wfgdGqL tyf dGqLkl/ifbsf] sfof{no ;d]t, lj=;+= @)^^, g]=sf=k= @)^&, lg=g+= *#*$, c+s

^, k[= *(%^@= k|sfzdl0f zdf{ la?4 u[x dGqfno;d]t @# h]7 @)^%, ;jf]{Rr cbfnt g]kfn sfg'g klqsf k[i7 #(%, g]=sf=k= @)^%,

lg=g+= &(%@, c+s $, k[= $!@^#= dGh' tfdfË ;d]t la?4 k|wfgdGqL tyf dlGqkl/ifbsf] sfof{no;d]t @$ >fj0f @)&$, ;jf]{Rr cbfntjf6 ePsf] km};nf

@!

Page 30: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/sf nflu vf]h kqsfl/tf

!= vf]h kqsfl/tf

;fdfGo cy{df kqsfl/ tf eg] s} vf] h kqsfl/ tf xf] . o;sf] cy{ vf] h kqsfl/ tf, kqsfl/ tf leqsf] s'g} cs} { ljwf xf] Og . t/ , cEof;n] ca qmdzM of] Pp6f ljwf aGb} uO/ x] sf] 5 . lgoldt h;f] eO/ xg] ultljlw jf 36gfsf] se/ ] h eGbf leq;Dd uP/ s'g} 36gf jf k|j[lt, n's] sf] jf n'sfOPsf] s'/ f pbfËf] agfpg' vf] h kqsfl/ tf xf] . pbfx/ 0fsf ] nflu cWof/ f] sf] 7fdf alQ afNg' kqsfl/ tf xf] eg] Tof] sf] 7fdf v;] sf] lkg vf] Hg' vf] h kqsfl/ tf xf] .

vf] h kqsfl/ tfnfO{ kqsf/ hf] g pNdfg / Hofg sf] Na6{n] æs;} n] n'sfpg rfx] sf] ;fj{hlgs dxTjsf] ljifonfO{ kqsf/ n] cfkmg} ;lqmotfdf pbfËf] kfg'{ g} vf] h kqsfl/ tf xf] Æ eGg] wf/ 0ff / fv] sf 5g\ . pgLx¿sf cg';f/ vf] h kqsfl/ tf x'g tLgj6f cfwf/ e"t tTj x'g'k5{ M

vf] h kqsfl/ tfsf cfwf/ e"t tTj

df} lns cg';Gwfg

;fj{hlgs dxTj

hfgsf/L ;txdf Nofpg'

vf] h kqsfl/ tf df} lns cg';Gwfg x'g'k5{ . c? s;} n] u/ ] sf] cg';Gwfgaf6 k|fKt hfgsf/ Ldf dfq} e/ k/ ] / ;fdu|L tof/ ug'{ vf] h kqsfl/ tf xf] Og .

vf] hL ul/ Psf] ljifo ;fj{hlgs dxTjsf] x'g'k5{ . dxTjlxg ljifodf hlt w] / } ldlxg] t u/ ] / ;fdu|L tof/ u/ ] klg To;nfO{ vf] h kqsfl/ tf dflgb} g .

kqsf/ n] s;} n] n'sfPsf] jf n'sfpg rfx] sf] hfgsf/ L ;txdf NofOlbPsf] x'g'k5{ .

@@

!

@

#

Page 31: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

hgtfsf] af] nL s;/ L aGg]

vf] h kqsfl/ tf xft] k'l: tsfsf cg';f/ ævf] h kqsfl/ tf kqsfl/ tfsf] Pp6f o: tf] ?k xf] hxfF ;+jfbbftfn] uxg cg';Gwfg kl5 : 6f] / L tof/ u5{ . Tof] n's] sf] jf n'sfpg vf] lhPsf] e|i6frf/ dfldnf x'g;S5, ;/ sf/ sf gLlt / gLlh If] qdfly ;ldIff x'g;S5, To; afx] s ;fdflhs cfly{s / / fhgLlts dfldnfdf Wofg tfGg] u/ L ul/ Psf] vf] h x'g;S5 . o;sf nflu Pp6f vf] h kqsf/ jf vf] h kqsf/ x¿sf] ;d'xn] dlxgf} jf aiff} { ;do vlr{Psf] x'g;S5 .Æ^$ of] kl/ efiff cg';f/ vf] h kqsfl/ tf k|hgg : jf: Yosf] ljifodf lgSs} ;fGb{les x'g] b] lvG5 h;df k|z: t} vf] hd'ns ;"rgf tyf ;~rf/ sf ;fdu|Lx¿ kfpg ;lsG5 .

o;sf cnfjf k|hgg : jf: Yo vf] h kqsfl/ tfsf nflu pko'Qm dfq} xf] Og ls cfs{ifs laifo klg xf] . of] laifoj: t';+u hf] l8Psf w] / } s'/ fx¿ n's] sf jf n'sfpg vf] lhPsf x'G5g\ . o;sf nflu cg';Gwfg u/ ] / kqsf/ n] Pp6f / x: o aflx/ NofOlbg ;S5 . k|hgg : jf: Yo / clwsf/ 7"nf] hg;+Vofsf] rf;f] / ;/ f] sf/ sf] laifo ePsf] sf/ 0f vf] hd"ns kqsfl/ tfsf] dfWooaf6 ;/ sf/ sf] gLlt, of] hgf tyf sfo{qmddf g} 7"nf] k|efj Nofpgsf ;fy} ;dfhsf] ;f] rfO{ tyf wf/ 0ff / Jojxf/ df klg kl/ j{tg ug{ ;Sg] ePsf] n] of] Aofks ;fj{hlgs dxTjsf] ljifo klg xf] .

;fdfGotof tn pNn] lvt tLgj6f ljifox¿nfO{ cfwf/ agfPdf vf] h kqsfl/ tfsf] ljifoj: t' klxrfg ug{ ;lhnf] x'G5, h;n] laifoj: t'sf] Go'h Eofn'Ú / … Go'h k] uÚ alnof] aGg k'U5 . of] k|hgg : jf: Yosf nflu vf] h kqsfl/ tfdf klg nfu' x'G5 . To: tf ljifox¿ o; k|sf/ / x] sf 5g\ M

cfz+sfnfO{ lk5f ug] {

lj/ f] wfefiffnfO{ klxNofpg]

lsgsf] hjfkm vf] Hg]

vf] h kqsfl/ tfsf cfwf/x?

^$= hgtfsf] af]nL s;/L aGg] M vf]h kqsfl/tf xft] k'l:tsf, sf; ldl8of sfo{qmdsf nflu ;fob gfhfsf6åf/f ;Dkflbt, Konrad Adenaure Stiftune / CIJ Nepal / INVESTIGATIVE JOURNALISM MANUAL

@#

Page 32: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• cfz+sfnfO{ lk5f ug] {M o;df s'g} ;+jfbbftfn] z+sf nfu] sf] laifodf vf] hlag u/ ] / 7"nf] ;dfrf/ tof/ ug{ ;S5 . 5fpk8L k|yf Pp6f pbfx/ 0f lnpF . g] kfnsf] ;'b"/ klZrdsf] kxf8df 5fp uf] 7df lszf] / Lx¿sf] d[To' ePsf] ;dfrf/ k6s k6s k9g kfOG5 . Pp6f ;+jfbbftfn] of] If] qdf / x] sf] o: tf s'k|yf w] / } x'g'sf] sf/ 0f vf] Hg ;S5 . o: tf] cg';Gwfgaf6 p;n] To; afx] ssf If] qdf klg s'g} g s'g} ?kdf of] k|yf sfod} 5 eGg] b] vfpg ;S5 . o: tf] cg';Gwfgn] … zx/ df AofKt 5fpk8L k|yfÚ sf] v'nf;f ;d] t ug{ ;S5 .

• lj/ f] wfefifnfO{ klxNofpg] M lj/ f] wfefifnfO{ klxNofpg] xf] eg] k|hgg : jf: Yosf] ljifodf / fd|f] vf] h ;dfrf/ tof/ ug{ ;lsG5 . g] kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/ f #* -@_ df dlxnfnfO{ ;'/ lIft dft[Tj / k|hgg : jf: Yo ;DalGw xs x'g] 5 eg] sf] 5 . t/ Jojxf/ df o;sf ] sfof { Gjog 5 } g . of] lj/ f] wfefif lsg < Pp6f ;lqmo kqsf/ o;sf] hjfkm vf] Hg lg: sg] xf] eg] p;n] 7"n7"nf vf] h ;dfrf/ tof/ ug{ ;S5 . o;n] gLlt / Aojfxf/ larsf] leGgtf, sfg'g / ;dfh larsf] cGt{lj/ f] w, slyt ;+: s[lt / dlxnfsf] hLjg larsf] åGå s] nfpg ;S5 . o: tf] vf] h ;dfrf/ n] ;dfhdf sfg'g agfP/ dfq} k'Ub} g, To;sf] k|efjsf/ L sfof{Gjog ug{ ;Sg' kb{5 eGg] lgrf] 8 lgsfNg ;xof] u u5{ .

• lsgsf] hjfkm vf] Hg] M k|hgg : jf: Yodf vf] h ;dfrf/ sf] laifoj: t' klxrfg ug] { t] ;|f] tl/ sf xf] – … lsgsf] hjfkm vf] Hg] .Ú Pp6f lh1f;' ;+jfbbftf lsgsf] hjfkm vf] Hg lgl: sof] eg] p;n] 7'n7'nf / x: ox¿ v'nf;f ul/ lbg ;S5 . h: tf] lsÙ g] kfn ;/ sf/ n] ;+: yfut ;'Ts] / L ;] jf lgz'Ns ug{sf ;fy} ef} uf] lns cfwf/ df oftfoft vr{ ;d] t lbg] u/ ] sf] 5 t/ clxn] klg lsg $# k|lt;t ;'Ts/ L : jf: Yo ;+: yf eGbf aflx/ x'g] u/ ] sf] 5 < lszf] / lszf] / Lx¿ lsg lszf] / lszf] / L d} qL k|hgg ;] jf k|lt cfsli{ft x'g ;ls/ x] sf 5} gg\ < o: tf lsgsf] hjfkm vf] h] df o; leqsf] 7"nf] syfx¿ b] lvg ;lsG5 .

@= vf] h kqsfl/ tfdf k|hgg : jf: Yosf nflu pko'Qm ljifoj: t' 5gf} 6 ug] { tl/ sf

k|hgg : jf: Yosf] ;DaGwdf ;dfrf/ tof/ ug{'k"j{ o; af/ ] df s] s: tf] ;dfrf/ tof/ ug{ ;lsPnf < lt laifoj: t'x¿ slt k|efjsf/ L 5 < Tof] ;d;fdlos jf ;fGb{les 5 5} g eGg] laifodf ljrf/ k'¥ofPsf] cj: yfdf ;+jfbbftfn] / fd|f] ;dfrf/ tof/ kfg{;S5 . laifoj: t' s;/ L 5gf} 6 ug] { eGg] ;DaGwdf 5nkmn ug'{cl3 k|hgg : jf: Yo ;DalGw klxn] k|sfzg ePsf] ;dfrf/ sf] pbfx/ 0fx¿ x] g{ ;lsG5 . klxn] k|sfzg ePsf] Pp6f pbfx/ 0fsf] lncf} +, hxfF ;'/ lIft ue{ktg ;] jfdf ;xh kx'Fr gx'Fbf dlxnfn] ef] Ug' kg] { hf] lvdsf] jf/ ] df rrf{ ul/ Psf] 5 .

@$

Page 33: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

c;'/ lIft ue{ktgn] Hofg} hf] lvddf

afh'/ fsf] al8dflnsf gu/ kflnsf & sf] w{sL #@ aif] { wf} nL njf/ sf] egfOaf6 ;'? x'G5 . cfly{s ?kdf ljkGg wf} nL ;Gtfg w] / } ePsf] n] >Ldfgsf] ;Nnfxdf wf} nL PSn} lhNnf c: ktfndf ue{ktg ug{ uPsf] df lhNnf c: ktfndf lrlsT;s tyf : jf: YosdL{ gePsf] x'gfn] glhssf] lghL : jf: Yo ;+: yfdf ue{ktgsf nflu hfFbf pQm lglh : jf: Yo ;+: yfn] >Ldfgsf] pkl: ytL ljgf ue{ktg ug{ OGsf/ u/ ] kZrft wf} nL ue{ktg ug{ gkfO{ 3/ kms{g' k/ ] sf] lyof] . wf} nL 3/ kmls{Pkl5 >Ldfgn] ue{kgt ug] { cf} ifwL laqmL ug{ clwsf/ gePsf] cf} ifwL k;njf6 lsg] sf] cf} ifwL k|of] u ubf{ cToflws / Qm>fjsf] ePsf] sf/ 0f lhNnf c: ktfn pkrf/ sf nflu egf{ x'g' k/ ] sf] lyof] .Æ

– Gfful/ s b} lgs @)&# efb| @& ut]

;dfrf/ leq ulDe/ cy{ / dfld{s syf 5 . of] ;dfrf/ n] b"/ b/ fh / ljs6 lhNnf c: ktfnsf] cj: yf, ;'/ lIft ue{ktg ;] jf lng rfxbf rfxb} klg ;] jf lngaf6 jl~rt ePsf sf/ 0f c;'/ lIft : yfgjf6 ue{ktgsf] nflu btf{ gePsf] cf} ifwL dx+uf] df vl/ b u/ L vfg'kbf{ pTkGg ePsf] ulDe/ kl/ l: yltnfO{ bzf{Psf] 5 . gful/ s b} lgsdf 5flkPsf] of] ;dfrf/ ;"rgfd'ns 5 . o: tf laifodf Pp6f ;+jfbbftfn] laifoj: t'sf] 5gf} 6b] lv k|: t'lt z} nL;Dd k|efjsf/ L agfpg ;Sg'k5{ . Pp6f s'zn kqsf/ n] laifoj: t' 5gf} 6 ug'{ cl3 Tof] dfldnfdf cfkm'nfO{ nfu] sf] z°f, k|Zg jf sf} t'xnnfO{ / fd|/ L s] nfpF5, h;n] ubf{ To; laifodf ulDe/ / k|efjsf/ L ;dfrf/ tof/ ug{ ;Dej x'G5 .

vf] h kqsfl/ tfdf k|hgg : jf: Yosf] laifoj: t' klxrfg ug] { s] lx tl/ sfx¿sf af/ ] df rrf{ u/ f} + . ljifoj: t' klxrfg ug{ tn pNn] lvt a'Fbfx¿dfly Wofg lbg' kb{5 .

• ljifoj: t'sf] lgwf{/ 0f,

• o;sf] ;fGble{stf

• o;n] kfg] { c;/ , k|efj

• o;sf] ;do / ;Ldf

• of] s;/ L yfxf kfpg]

• o;sf] sxfF kfOG5 ;dfrf/

• o;sf] hf] lvd cfFsng

• o;df pbfx/ 0f k|: t't ug] { .

ljifoj: t'sf] lgwf{/ 0f M s] laifodf l/ kf] {l6ª ug] { : ki6 x'g' kb{5 . k|hgg : jf: Yosf af/ ] df g} klg s] / s'g dfldnfdf l/ kf] {l6Ë ug{ nfu] sf] xf] eg] / : ki6 x'g' cfjZos 5 . df] 6f] laifodf l/ kf] {l6Ë ubf{ lgaGw h: tf] dfq} tof/ x'g;S5 . ljifoj: t' lgwf{/ 0f ubf{ h: tf] ls k|hgg : jf: Yo / k|hgg clwsf/ cGt{ut g] kfndf dlxnfx¿ ue{jlt x'g jf gx'g tyf ue{jlt eP aRrf hGdfpg jf ghGdfpg slt : jtGq 5g\ eGg] Pp6f l/ kf] l6{ªsf] laifo x'g;S5 .

@%

Page 34: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;fGble{stf M l/ kf] l6{Ëdf p7fpg nfu] sf] ljifoj: t' clxn] slt ;fGble{s 5 < cyjf To;nfO{ s;/ L ;fGb{les laifo jgfP/ k|: t't ug{ ;lsPnf eg] / yfxf kfpg' kb{5 . h: tf] ls k|hgg : jf: Yo ;DaGwL ;/ sf/ sf] gLlt tyf sfo{qmd lgdf0f{sf] r/ 0fdf jxz tyf 5nkmn rln/ x] sf] cj: yfdf, jf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL s'g} ljz] if ;Dd] ng sfo{qmd cleofg ePsf a] nf o: tf l/ kf] {6x¿ emg\ k|efjsf/ L x'g;S5g\ .

c;/ , k|efj M l/ kf] {l6Ë tof/ ubf{ To;n] kfg] { c;/ / k|efjsf] k"j{ d'Nof°g ug'{kb{5 . gq Aoy{df ;do v] / hfG5 . h: tf] ls ;+;b a} 7s a;] sf] a] nf dlxnf afnaflnsf;Fu ;DalGwt ;+;bLo ;ldltn] k|hgg clwsf/ sf jf/ ] df s'g} d'2fdf jxz / 5nkmn ul/ / x] sf a] nf o; ;DalGw ;dfrf/ aflx/ Nofpg' k|efjsf/ L x'g;S5 . lsgsL pQm ;do ;f+;bsf] Wofgfs{if0f ug] { pko'Qm a] nf xf] ] .

;do / ;Ldf M ;dfrf/ ;fdlos / k|efjsf/ L eP klg Tof] l/ kf] {l6Ë tTsfn} k|fKt x'g] ;Defjgf 5} g olb k|fKt ug{ nfdf] ;do nfU5 t/ ;do l;df leq} l/ kf] {l6Ë ug'{ cj: yf ePdf l/ kf] {l6Ë ug{s} nflu ckl/ kSj / cg'dfgsf] e/ df ;dfrf/ n] Vg / To;nfO{ jl9 kl/ >d ug{'sf] cy{ / xGg . t/ ;do / kl/ l: ylt x/ ] / o;nfO{ s] lx ;do klv{P/ k"0f{ / kl/ kSj ;dfrf/ jf l/ kf] {l6Ë ubf{ To;sf] dxTj x'g] ub{5 .

s;/ L yfxf kfpg] M olb s'g} ljifoj: t'sf af/ ] df s;} n] eg] sf, c?sf ;dfrf/ k9] / , k': ts, k|ltj] bg, b: tfj] h, cjnf] sg cyjf h'g;'s} dfWodaf6 klg ;+jfbbftf;Dd cfOk'u] sf] d'Vo s'/ fn] yk ;dfrf/ vf] Hg ;lhnf] x'G5 .

sxfF kfOG5 ;dfrf/ M hfgsf/ Ldf cfPsf] ;dfrf/ ;Fu ;DalGwt ;|f] tsf] ;lx klxrfg ug] { / p;sf] ;xof] u kfpg ;lsg] g;lsg] cj: yfjf/ ] Wofg lbg] . ;dfrf/ sf] ;|f] t ;+jfbbftfsf] k'FhL xf] . To;} n] k|hgg : jf: Yo;+u ;DalGwt ;dfrf/ ;fdu|L kfOg] 7fpF / To;af/ ] hfgsf/ L lbg] JolQm ; +: yf, lgsfo Plsg ug'{kb{5 . olb gLltut dfldnfb] lv sfof{Gjog k|lqmofsf hl6ntf;Dd s] nfpg ;lsof] eg] ;fdfrf/ alnof] x'G5 .

hf] lvd cfFsng M 5gf} 6 u/ ] sf] laifodf l/ kf] {l6ª ug{ slQsf ] hf] lvd 5 eGg ] s '/ fdf Wofg k ' ¥o fpg ' kb {5 . ;'/ Iff kqsf/ sf] k|fylds lhDd] jf/ L xf] . To;} n] ;fdfGotof kqsfl/ tfsf] sIff jf ;dfrf/ sIfdf … tkfO{+sf] Hofg uP hfcf] ; h;/ L klg ;dfrf/ lnP/ cfpg'xf] ;Ú elgb} g / of] eGg klg x'b} g . kqsf/ n] cfkm\gf] ;'/ IffnfO{ k|fyldstf lbg' kb{5 .

pbfx/ 0f k|: t't ug] { M ljifoa: t' k|ltsf] 1fg, efiffut tyf k|fljlws ljifodf k|i6tf, sfg'g, ;+ljwfg, tyf cGt/ f{li6«o hutdf / cbfnt4f/ f k|ltkflbt l;4fGtx¿, lj1n] n] v] sf n] v tyf ljrf/ x¿ cflbnfO{ pbfx/ 0fsf] ?kdf k|: t't ug{;Sb5 .

#= dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwL ;~rf/ ;fdu|L tof/ ubf{ ckgfpg' kg] { dfkb08x¿

-s_ ;"rgf ;+sng

;"rgf ;+sng kqsfl/ tfsf] dxTjk"0f{ lhDd] jf/ L xf] . o;jf6 g} ;fgf–7"nf / ultnf ;dfrf/ x¿ agfpg ;lsG5 . To;} n] o;/ L ;'rgf ;+sng ug] { ;+jfbbftfnfO{ ;DalGwt

@^

Page 35: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;~rf/ dfWoosf cfFvf klg elgG5 . Pp6f ;~rf/ dfWodn] cfkm\gf ;+jfbbftf dfkm{t g} ;j} laifo lgofnL/ x] sf] x'G5 .

;'rgf ;+sng o;/ L g} ug'{k5{ eGg] 5} g . o;df cf–cfkm\gf] z} nL x'G5 . cyjf ljifoj: t'sf] k|s[ltdf klg of] lge{/ / xG5 . pbfx/ 0fsf nflu lhNnfsf : yflgo lgsfox¿n] dlxnfsf] k|hgg : jf: Yosf nflu ah] 6 slt ljlgof] hg u/ ] sf 5g\ / To;sf] s;/ L k|of] u eO{ / x] sf] 5 < lsg cem} ;d'bfosf] dlxnfx¿sf] k|hgg : jf: Yo cj: yf cem} sdhf] / / x] sf] 5 . : jf: Yo ;+: yfdf cfdf ;'/ Iff sfo{qmd -;+: yfut ;'Ts] / L sfo{qmd_ ;~rfng eP klg ;: yfut ;'Ts] / L x'g] sf] ;+Vof lsg Go"g 5 . 3/ df g} aRrf hGdfpg] b/ slQsf] / x] sf] 5 / To;af6 dlxnfx¿n] s] s: tf] ;d: ofx¿ ef] lu / x] sf 5g\ < plgx¿ lsg : jf: Yo ;+: yfdf hfg rfxFb} g < ;'Ts] / L x'g g;s] / jf ;d: of eP/ dlxnfx¿sf] d'To' ePsf] 5 < pgLx¿sf] lhjg / : jf: Yodf s: tf] hf] lvd / x] sf] 5 < eGg] h: tf ljifox¿sf] ;"rgf ;+sng ug{sf nflu sf] ;Fu s;/ L ;+sng ug] { eGg] af/ ] df klxn] g} of] hgf agfpg' kb{5 . o;sf nflu : yfgLo lgsfo, : jf: Yo ;+: yf / ;d'bfodf uP/ : jod nfeflGjt JolQmx¿;Fu ;Dks{ / fvL k'g{k'i7L ug{ ;lsG5 .

;'rgf kfpg ;lsg] If] qsf] klxrfg

• cf} krfl/ s If] qx¿sf] klxrfg . h: tf] ls k|hgg : jf: Yo ;] jf lnPsf dlxnfx¿ tYof+ssf] jf/ ] df cf} krfl/ s lgsfodf ;"rgf x'g;S5 . tyfkL k|hgg : jf: Yo ;] jf lng] dlxnfsf] uf] klgotf sfod x'g] ePsf tyf pgLx¿sf] uf] klgotfsf] clwsf/ nfO{ sfg'gn] g} ;'/ lIft u/ ] sf] x'G5 . t;y{ k|hgg\ : jf: Yo ;] jf lng] dlxnfsf] tYof+s ;+sng ubf{ tyf cGo ;"rgf ;+sng ubf{ JolQmut uf] klgotfsf] af/ ] df ;+a] bgzLn x'g cfjZos 5 .

• k|x/ L, dlxnf cfof] u, c: ktfn, : jf: Yo ;+: yf, cbfntdf o;af/ ] sf w] / } y/ L ;"rgfx¿ kfOG5g\ .

• dlxnf cfof] u, dfgj clwsf/ cfof] u, ;DalGwt ;+;bLo ;ldltsf jflif{s k|ltj] bgx¿ dxTjk"0f{ ;"rgf ;fdu|L x'g . o;} u/ L / fHosf ph'/ L lng] lgsfox¿ / aflif{s k|ltj] bg k|sflzt ug] { lgsfox¿ klg xfd|f nflu ;"rgf kfOg] ;Defljt 7fpFx¿ x'g .

• k|hgg : jf: Yo ;DaGwdf s] lGb|t eP/ sfd ul/ / x] sf / fli6«o / cGt/ fli6«o u} / ;/ sf/ L ;+: yfx¿ .

• : yfgLo tx, k|fb] lzs / ;3Lo ;/ sf/ , ;/ sf/ L jlsn, lghL jlsn ;+u ePsf ljj/ 0fx¿ .

• cg';Gwfg sfo{bn, cfof] u, ;ldlt / ltgn] lbPsf k|ltj] bgx¿• cfd;~rf/ dfWoddf cfPsf ;dfrf/ , ljrf/ , ;DkfbsLo l6Kk0fLx¿ / sfo{qmdx¿af6

kfOg] ;"rgf .• ;DalGwt laifosf lstfa, lkmNd, 8s'd] G6«L .

@&

Page 36: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• cg';Gwfg lgsfox¿, k|fl1s ;|f] t s] Gb|x¿, cWo] tfx¿sf cWoog k|ltj] bgx¿ .• ;fj{hlgs clen] vfno, ;+u|fxno, k': tsfnosf] k|of] u ug{ ;lsG5 .

-v_ l/ kf] l6{ª

cfkm'n] ;"rgf kfpg] 7fpF / e] 6g] JolQm lgSof} {n ul/ ;s] kl5 ;+jfbbftf l/ kf] {l6Ëdf lg: sg tof/ x'g'k5{ . o;kl5 klg s'g sfd klxn] / s'g sfd kl5 ug] { eGg] lgSof} n ug'{ h?/ L 5 . o;sf] cefjdf slxn] sfFxL ;fgf] sfdsf nflu w] / } kl/ >d ug'{kg] { cj: yf cfpg;S5 .

• ;dfrf/ ;Da4 ;|f] t;+u e] 6 M cfkm'nfO{ ;"rgf lbg] JolQm;+u e] 6 ug'{kb{5 . ;dfrf/ sf] klg d'Vo laifo kQf nufPkl5 afFsL s'/ f vf] Hg ;lhnf] x'G5 .

• ;|f] t;Dd k'Ug] tl/ sf M ;dfrf/ ;|f] t;Dd s;/ L k'Ug ;lsG5 eGg] af/ ] df Wofg lbg'kb{5 . laifoj: t'sf] k|s[lt / ;|f] tsf] cj: yfsf af/ ] df Vofn / fVg'kb{5 . h: tf] ls s'g} c: ktfndf jf : jf: Yo ;+: yfdf ;'/ lIft ue{ktg ;] jf dlxnfn] kfpg ;s] sf] 5} g jf ;] jf k|fKt ug{ afwfx¿ 5g\ jf ;'Ts] / L u/ fpg] ;] jf k|efjsf/ L 5} g eg] ;DalGwt c: ktfn leqs} JolQmx¿ ;dfrf/ ;|f] t x'g;S5g\ .

• sfg'gL Joj: yf M ;dfrf/ ;+u ;DalGwt laifodf ;+ljwfg, sfg'g / lgodx¿n] s] eG5g eg] / Wofg lbg'kb{5 . h: tf] ls k|hgg clwsf/ af/ ] g] kfnsf] ;+ljwfg, sfg'g / cGt/ f{li6«o ;lGw ;Demf} tfx¿n] s] eG5g\ tyf g] kfnsf] ;af] {Rr cbfntn] o; ljifodf s] s: tf ljlwzfl: qo l;4fGtx¿ k|ltkfbg u/ ] sf 5g\ eGg] df Go'gtd ePklg hfgsf/ L / fVg'kb{5 .

• ljz] if1sf] / fo M laz] if1sf] / fo ;dfrf/ sf nflu Psbd} dxTjk"0f{ laifo xf] . Pp6f ;+jfbbftf ;j} dfldnfdf hfgsf/ x'Fb} g . cyjf p;n] hfg] s} laifo klg c? s'g} lj1sf] tkm{af6 k|: t't ubf{ kf7s, bz{s / ;|f] tfn] z+sf/ lxt tj/ n] ljZjf; ug] { ub{5 . k|hgg : jf: Yo h: tf] ;+j] bgzLn dfldnfdf t ;dfrf/ df laz] if1sf] egfO h?/ L x'G5 .

• uf} 0f tYodf klg Wofg M ;+jfbbftfsf] Wofg w] / } h;f] d'Vo laifodf s] lGb|t x'g] ePsf] n] sltko cj: yfdf uf} 0fkIfx¿ uNtL x'gk'U5 . o: tf] df Wofg k'¥ofpg' k5{ . h: tf] ls c: ktfndf ;'Ts] / L cfdfsf] d[To'sf] nfdf] ;dfrf/ lbbf s;} sf gfdx¿df ;fdfGo q'6L t ePg eg] / klg Wofg lbg'k5{, tfls ;s] ;Dd uNtL gxf] ;\ .

• ;dfrf/ yfxf kfpg] M ;+jfbbftfn] s'g laifo ;dfrf/ xf] / s'g xf] Og eGg] yfxf kfpg' k5{ . of] Pp6f ;+jfbbftfdf geO gx'g] ljz] iftf xf] . clxn] sf] ;dodf klg s'g} 3/ df w] / } ;Gtfg hGdfpg] sfd eO/ x] sf] 5 eGg] yfxf kfpFbf kfpFb} klg ToxfF dlxnfsf] cfTdlg0f{osf] clwsf/ ;DalGw / fd|f] ;dfrf/ 5 eg] / s'g} ;+jfbbftfn] yfxf kfPg eg] p;n] : s'kÚ ;dfrf/ 5'6fPsf] dflgG5 .

• hg;Dks{df kf] Vt M / fd|f] hg;Dk{s ePsf] ;+jfbbftf / fd|f] kqsf/ dflgG5 . ;dfrf/ ;|f] t agfpg ;Sg] / p;+u lgoldt ;Dks{df / xg;Sg' kqsf/ sf] d'Vo u'0f dflgG5 . lhNnf hg: jf: Yo sfof{no jf s'g} hg: jf: Yo dfldnfsf] lj1n] lhNnfdf c;'/ lIft ue{ktgsf sf/ 0f dlxnfx¿n] sfg'gL, cfly{s, ;fdflhs, kfl/ jfl/ s tyf : jf: Yo ;DaGwL ;diofx¿ ef] Ug' kl/ / x] sf] 5 eGg] yfxf kfP klg p;Dd gk'Ug] kqsf/ nfO{ o: tf] ljj/ 0f atfpFb} lx8\b} g . To;} n] / fd|f] ;dfrf/ kfpg / fd|f] hg;Dks{ x'g} k5{ .

@*

Page 37: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• c;lhnf] ;dodf sfd ug{ ;Sg] Ifdtf M c;lhnf] ;do / cj: yfdf sfd ug{ ;Sg] Ifdtf kqsf/ ;+u rflxG5 . cfkm'n] vf] hL ul/ / x] sf] ;dfrf/ sf ;'q / kfqx¿n] c;lhnf] ;dodf e] 6f} eGg ;S5g . To: t} s'g} ufpFdf dWo/ ftdf af9L klx/ f] cfP/ ;'Ts] / L, dlxnf, s] 6fs] 6L ;d: ofdf k/ ] eg] km';{bdf lbpF;f] uP/ l/ kf] {l6ª u5{' eg] / kv{g ldNb} g .

-u_ 36gf ljj/ 0f

36gf ljj/ 0fx¿ ;dfrf/ sf dxTjk"0f{ cz+ x'g . logLx¿nfO{ z'? jf ljrdf hxfF klg pNn] v ug{ ;lsG5 . ;fdfGotof 36gf ljj/ 0faf6 z'? u/ ] sf] ;dfrf/ / f] rs / k9'k9' nfUg] x'G5 . 36gf ljj/ 0f kl9 ;Sbf÷x] l/ ;Sbf g;Sb} kf7s÷bz{ssf] dgdf ;dfrf/ sf] Pp6f lrq cfO;S5 . To;n] p;nfO{ cuf8Lsf] laifo j: t'jf/ ] hfGg] clenfiff a9fO lbG5 . lj: t[t ?kdf 36gf ljj/ 0fx¿ ;d] 6] / n] lvg] ;dfrf/ nfO{ lkmr/ Ú ;dfrf/ elgG5 . sltko cj: yfdf xf8{ Go'h df klg 36gf ljj/ 0f ;d] 6] / n] Vof] eg] ;dfrf/ / f] rs aGgk'U5 . vf] h d'n's ;dfrf/ sf nflu t 36gf ljj/ 0fx¿ dxTjk"0f{ cfwf/ x¿ x'g .

36gf ljj/ 0f / fd|/ L pNn] v ul/ lbof] eg] kf7s÷bz{s÷;|f] tf Tof] ;dfrf/ x] bf{, k9\bf jf ;'Gbf ;DalGwt : yfgd} k'u] sf] cg'e"lt u5{g h: n] ubf{ pgLx¿nfO{ laifoj: t'sf] ;+j] bglzntf a'emfpg ;lhnf] x'G5 . h: tf] ls ;'Ts] / L x'g e/ tk'/ c: ktfn uPsL zf] ef rfkfufOsf] c: ktfnsf] nfk{jfxLn] d[To' ePkl5 pgsL zf;'n] 3/ df u/ ] sf] k"hfcfhf / gfltgL;+usf] pgsf] efjgfTds ;DaGwn] w] / } nfO{ Tolx k'u] sf] cge'lt lbnfpF5 . o: tf] 36gf ljj/ 0f pNn] v ubf{ ;fdfGotof cfkm'nfO{ s: tf] nfUof] xf] Og ls cfkm'n] s] b] v] F eg] / dl;gf] u/ L AofVof ul/ lbof] eg] kf7sn] gb] v] sf] 36gf klg b] v] ;/ x cg'e'lt ug{ ;S5g\ .

36gf ljj/ 0f ;d] 6] / tof/ kfl/ Psf] l/ kf] {l6Ësf] gd"gf

@^ k'; laxfg !) ah] xfdL b] jr'nL–!^, gjnk/ f;L l: yt zf] ef rfkfufO{+sf] 3/ df k'Ubf pgsL kfFr jifL{of 5f] / L ;fIfL / ;f;" dg?kf ;NsfPsf] l;Gs] w"k xftdf lnP/ 3/ kl/ qmdf ul/ / x] sf lyP . tLg kmGsf nufPkl5 pgLx¿ kl5lNt/ sf] 9f] sfaf6 3/ leq k;] . xfdL klg pgLx¿nfO{ k5\ofpFb} uof} + . xh'/ cfdfsf] cl3cl3 lx+l8/ x] sL ;fIfL 3/ sf] Kof;] haf6 Pp6f sf] 7fdf k|j] z ul/ g\ . hxfF tn b] jLb] jtfsf s] xL kmf] 6fx¿;Fu} lwklwk lbof] aln/ x] sf] lyof] . To;} sf] dfly leQfdf xflb{s >4f~hnLÚ n] v] / 6fFl;Psf] zf] efsf] kmf] 6f] lyof] . ;fIfL / dg?kf b'j} n] xftdf lnPsf] w"k leQfsf] kmf] 6f] df tLg÷tLg k6s 3'dfP/ lbof] sf] 5] pdf / fv] . To;kl5 pgLx¿n] zf] efsf] kmf] 6f] lt/ kmls{P/ Psfu| d'b|fdf s] xLa] / xft hf] 8] / k|fy{gf u/ ] .

kfFr jif{sL ;fIfL ltg} aflnsf x'g\ h;sL cfdf csf] { aRrf hGdfpg hfFbf c: ktfnd} ljltg\ . $ d+;L/ df cfdf zf] efsf] d[To' eP/ !# lbgsf] sfhlqmof ;lsPkl5 x/ ] s laxfg ;fIfLn] o;/ L g} cfdfsf] cf/ fwgf ul/ / x] sL 5g\ . ;fIfL a] n'sf ePkl5 rf/ } lt/ kms{+b} cfdfsf] af6f] x] l/ / xlG5g\ . cln w] / } dfG5] hDdf ePsf] b] v] kl5 pgL ;a} ;Fu ;f] Wg] ul5{g\, æcfh ddL cfpg] lbg xf] <Æ pgsf] of] caf] w k|Zgsf] hjfkm cfFz'n] lbO/ x] sf 5g\ cfkmGthgx¿ .

@(

Page 38: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-3_ tYofÍ

tYof° kqsfl/ tfdf geO gx'g] ljifo xf] . o;sf] cefjdf kqsfl/ tfsf] laifo Aofks / ulDe/ xf] eg] / b] vfpg d'l: sn k5{ . ;fdfGotof tYof° ljgfsf] ;dfrf/ Ps b'O syfdf l;ldt x'gk'U5 . pbfx/ 0fx¿, 36gf ljj/ 0fx¿ ;d] 6] / To: t} k|s[ltsf 36gfx¿ c? slt 5g\ eGg] ;DaGwdf cflwsfl/ s lgsfo jf ;|f] taf6 tYof° klg pNn] v ul/ lbof] eg] Tof] laifo ulDe/ / Aofks c;/ kg] { vfnsf] xf] eGg] k'li6 x'G5 .

;fIfLsL xh'/ cfdf dg?kf elG5g\, ælar/ f of] afnvn] cfdf la;{g ;s] sL 5} g, p;nfO{ s] hjfkm lbg' ÛÆ ;fIfL ;'Tg] cf] 5\ofg csf] { sf] 7fdf lyof] hxfF pgsf afa'cfdfsf] 7"nf] kmf] 6f] 5flkPsf] ˆn] S; pN6f] kf/ ] / em'08\ofOPsf] lyof] . gfltgLn] ;'Tg] a] nf cfdf ;Dem] / vf] hL gu¿g\ egL la;f{pgs} nflu pgsf] kmf] 6f] pN6\ofOPsf] dg?kfn] atfOg\ .

– vf] h kqsfl/ tf s] Gb| http: / / cijnepal.org.np/ bharatpurhospital/

aemfËdf s'kf] if0f M 5f] / Lx¿ emg hf] lvddf

aemfª lhNnfdf / x] sf k|hgg\ pd] / sf dlxnfdf klg s'kf] if0fsf] cj: yf eofjx 5 . g] kfn hg;f+lVos : jf: Yo ;j] {If0f @)!^ sf] k|ltj] bg cg';f/ aemfª lhNnfsf k|hgGzLn pd] / sf #(=@ k|ltzt dlxnfsf] z/ L/ df / utsf] sdL -/ QmcNktf_ x'g] ;d: of 5 .

k|ltj] bg cg';f/ , lhNnfdf / x] sf !% b] lv $( jif{sf ^! xhf/ @#@ dlxnfdWo] @# xhf/ **) hgfdf / QmcNktf 5 . lhNnf ;dGjo ;ldltsf] tYofÍ cg';f/ aemfª lhNnfdf x'g] ljjfxdf s/ La ^% k|ltzt afnljjfx x'g] u5{ . pd] / gk'u] sf / s'kf] lift cfdfn] hGdfpg] lzz' klg s'kf] lift g} x'g] ;Defjgf w] / } x'G5 .

– vf] h kqsfl/ tf s] Gb| https: / / bit.ly/ 2lvwHGs

-ª_ ljz] if1sf] egfO

Pp6f kqsf/ n] w] / } j6f ljifoj: t'df l/ kf] {l6ª ug'{kg] { x'G5 . ;a} dfldnfdf / fd|f] hfgsf/ L / fVg ;Dej gx'g] x'Fbf cfkm'nfO{ yfxf gePsf] jf yfxf ePklg ;f] ;dfrf/ nfO{ k|: t'ltsf b[li6n] ljZj;gLo agfpg laz] if1sf egfOx¿ h?/ L x'G5 . laz] if1sf egfOn] ;dfrf/ nfO{

#)

Page 39: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

alnof] agfpF5 . To;df klg sltko laifodf ;DalGwt If] qsf lj1x¿s} egfOaf6 dfq} kf7s÷bz{s÷;|f] tfnfO{ s'/ f a'emfpg ;lsg] ePsf] n] klg laz] if1sf egfOx¿ p4[t ug'{k5{ . kqsfl/ tfsf] efiffdf o;nfO{ sf] 6Ú ug'{ elgG5 .

;|f] t, hfgsf/ JolQm jf laz] if1 hf] ;'s} sf] egfO sf] 6 ubf{ klg s] lx laifodf Wofg lbg' h?/ L 5 . h: tf] ls cfkmgf] ;dfrf/ , sfo{qmd jf ;DkfbsLo l6Kk0fLdf sxfF lg/ , s] s'/ f sf] 6 ug] { eGg] df Wofg lbg' k5{ . k'/ } x/ km jf k'/ } k[i7 sf] 6 ul/ of] eg] ToxfF ;+jfbbftf jf n] vs km] nf gk/ ] / k'/ } ;dfrf/ ;|f] t jf lj1 dfq} km] nf kg] { vt/ f / xG5 . t;y{ sf] 6 k|of] u ubf{ cfkm'nfO{ rflxPsf] 7fpFdf, rflxP hlt dfq} k|of] u ug'{k5{ . h: tf] lsM

ljz] if1sf] egfO{ sf] 6 ul/ Psf] ;dfrf/ sf] Ps gd'gf

lxdfnL ufpFkflnsf–! a: g] $! jifL{of la: gsnf yfkfnfO{ / QmcNktf 5 . uPsf] h] 7df !^cf} + ;Gtfg hGdfpFbf dfq} pgn] : jf: YosdL{sf] ;xof] u lnPsL lyOg\ . / ut cefjn] ubf{ aRrf hGdfpg ;d: of ePkl5 pgnfO{ b'O{ KjfOG6 / ut lbOPsf] lyof] . z/ L/ df / ut sd x'Fbf l/ +u6f nfUg] / sdhf] / dxz'; x'g] u5{ . l;lgo/ cgdL k|ldnf lai6 elG5g\, æw] / } aRrf kfpg] / aRrf kfpFbf w] / } / ut aUg] ePsfn] afh'/ fsf b'u{d e] usf dlxnfdf / QmcNktf 5 .Æ

afh'/ fsf] pQ/ L e] udf / x] sf ef] 6] hflt elgg] hghflt dlxnfdf of] ;d: of w] / } 5 . w] / } aRrf Tof] klg c;'/ lIft ¿kdfÙ af6f] 3f6f] df hGdfpg] ePsfn] pgLx¿sf] : jf: Yo cj: yf lgs} sdhf] / b] lvG5 . s8f kl/ >d ug'{kg] { / ue{jtL cj: yfdf ;d] t cf/ fd ug{ gkfpg] ePsfn] pgLx¿ hf] lvddf x'G5g\ . o;sf] cy{–;fdflhs kl/ j] z s] nfpFb} ef] 6] hghflt dxf;+3sf cWoIf g[k yfkf -ef] 6] _ eG5g\, æu/ LaLsf sf/ 0f lr;f] 5Ng, e] 8f–Rofª\u|f / ;kl/ jf/ lxpFbsf ^ dlxgf a] ;L emg] { ePsfn] clwsf+z ef] 6] dlxnf af6f] d} aRrf hGdfpg afWo x'G5g\ .Æ

– vf] h kqsfl/ tf s] Gb|åf/ f tof/ kfl/ Psf] ;dfrf/ d"ns l/ kf] {l6Ësf] cfwf/ df

-r_ t'ngf jf lj/ f] wfefif

t'ngf / lj/ f] wfefif klg ;dfrf/ n] Vg] Pp6f tl/ sf xf] . sltko cj: yfdf Pp6f 7fpFsf] s'/ f csf] { 7fpF;+u t'ngf u/ ] / k|: t't ul/ of] eg] klg / f] rs ;dfrf/ aGg ;S5 .

To;} u/ L lj/ f] wfefif klg ;dfrf/ n] vg ubf{ ckgfOg] Pp6f tl/ sf xf] . o;n] kf7snfO{ ;dfrf/ leq;Dd uP/ k9g cfslif{t u5{ . To;} n] kqsfl/ tfsf] efiffdf lj/ f] wfefif ;dfrf/ k|: t'ltsf] b[li6n] Pp6f dfgsg} dflgPsf] 5 . h: tf] ls–

#!

Page 40: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-5_ ljZn] if0f

;fdfGotof … xf8{ Go'hÚ df ;+jfbbftfsf] egfO jf laZn] if0fn] : yfg kfpb} g . of] ;Dej klg xF'b} g . t/ lkmr/ ;dfrf/ jf vf] hd'ns ;dfrf/ df tYo / k|df0f k|: t't u/ ] / ;+jfbbftfn] cfkmgf] ef] ufO{ jf laZn] if0f klg k|: t't ug{ ;S5 . To;n] ;dfrf/ nfO{ vlbFnf] / yk laZjfl;nf] agfpF5 . tYo / k|df0faf6 : 6f] / Ln] eGg g;s] sf] cyjf Tof] ;dfrf/ sf] leqL kf6f] vf] tn] / ;+jfbbftfn] cfkmgf] laZn] if0f klg k|: t't ug{ ;S5 . To;n] ;dfrf/ sf] leqL kf6f] plwGg ;3fpF5 . uf] 7df / flvPsf ;'Ts] / Lx¿;+u cGt{jftf{ ug{ uPsL ;+jfbbftf dLgf zdf{sf] ef] ufO Pp6f pbfx/ 0f x'g;S5 .

t'ngf jf lj/ f] wfefif ePsf] ;dfrf/ sf] Ps gd"gf

;'Ts] / L x'g lrtjgsf] e/ tk'/ c: ktfn uPsL ;nf{xL jfudtLsL @^ jifL{of ljgf clwsf/ Lsf] * c;f] h, lrtjg u'~hgu/ sL @@ jifL{of ;'g' e'h] nsf] @^ c;f] h, k|] da: tLsL @! jifL{of ;'?rL ;'jfnsf] @) sflQs, gjnk/ f;L b] jr'nLsL @* jifL{of zf] ef rfkfufO{sf] $ d+;L/ / lrtjg uf} / Lu~hsL @@ jifL{of s] lzof dxtf] sf] !@ d+;L/ d[To' ePsf] lyof] .

oL d[tssf kl/ jf/ nfO{ c: ktfnn] pgLx¿nfO{ … sxL+ nu] klg arfpg ;lsGgYof] Ú eGg] hjfkm lbP/ 3/ k7fPsf] lyof] . c: ktfn k|zf;gn] kl/ jf/ sf ;b: onfO{ lbPsf] hfgsf/ L cg';f/ tL ;'Ts] / Lx¿sf] Hofg hfg'df c: ktfnsf] s'g} sdhf] / L lyPg . a? pgLx¿s} : jf: Yodf uDeL/ v/ faLn] o: tf] b'Mvb\ kl/ 0ffd cfPsf] xf] .

t/ tLg dxLgf leq c: ktfndf ;'Ts] / L u/ fpg cfPsf oL cfdf / ltgsf jRrfsf] ] d[To'af/ ] c: ktfn leq qf; km} lnof] . o;kl5 p;n] cfGtl/ s ¿kdf uf] Ko ;dLIff u¥of] . ;dLIffsf] lgisif{ uDeL/ lgl: sof] . To;df elgPsf] 5, æpgLx¿sf] d[To' x'g'df c: ktfns} sdhf] / L 5, ;j} nfO{ jrfpg ;lsGYof] .Æ

– vf] h kqsfl/ tf s] Gb|åf/ f tof/ kfl/ Psf] ;dfrf/ d"ns l/ kf] {l6Ësf] cfwf/ df

l/ kf] {l6Ë ubf{sf] ef] ufO{

af6f] lx+8\bf w] / } 7fpFdf b"w, bxL / df] xL 5 eg] / ;f] Wof} + . s;} n] klg 5 eg] g . ufO{, e} +;L ePsf] 3/ df kSs} xf] nf eg] / ;f] Wof] 5} gÚ eG5g\ . d'u'sf] >Lsf] 6 k'u] kl5 dfq} lsg 5} gÚ eg] sf / x] 5g\ eGg] yfxf eof] . tL b'u{d a: tLx¿df b"w vfgnfO{ blnt xf] Og eGg] x'g'kg] { / x] 5 . xfdLn] eGof} +, … xfdL b'O{ hgf afx'g, Ps hgf If] qL / Ps hgf 7s'/ L 5f} + .Ú

o; afx] s d} n] dxLgfjf/ L ePsf] 5} g, ePsf] eP o;/ L k} bn lx+8\g ;lsGYof] eg] / yk : ki6Ls/ 0f lbg' k¥of] . dlxgfjf/ L ePsfnfO{ klg b'w lbg] rng / x] g5 . Tof] cj: yf a'em] / d} n] cfˆg} ;d"xsf ;fyL;Fu klg cfkm"nfO{ dxLgfjf/ L ePsf] atfOgF . ;'b"/ b"/ b/ fhsf ufpFdf @@ lbg latfP/ / fhwfgL kmls{+bf klg af/ Daf/ d] / f] dgdf Pp6} k|Zg cfpF5, … cflv/ b] ptf l/ emfpg dlxnfn] slxn] ;Dd ;xg] o: tf] si6 <Ú

#@

Page 41: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-h_ k|: t'lt

cfd;~rf/ dfWodsf] k|s[lt cg';f/ ;dfrf/ tof/ ug{ nfUg] ;do lgwf{/ 0f x'G5 . 5fkf dfWoddf eP ;fFem ca] nf;Dd nufP/ n] Vg ;lsG5 . / ] l8of] / 6] lnlehg dfWod eP ;dfrf/ j'n] l6g cg';f/ -8] 8nfO{g_ ;do l;df lgwf{/ 0f x'G5 . To;} u/ L cgnfOg dfWod eP l5gl5gdf 8] 8nfO{gÚ x'g;S5 . lsgsL p;n] x/ knsf] ;dfrf/ se/ Ú ug'{kg] { x'G5 .

l/ kf] {l6ª l;WofPkl5 ;dfrf/ tof/ ug] { k|lqmof z'? x'G5 . of] kqsf/ sf nflu x'6x'6L nfUg] ;do xf] . ;+jfbbftfnfO{ sltv] / ;dfrf/ n] vL ;s] / 8] : sdf k7fpF eGg] x'G5 . 6] lnlehg jf / ] l8of] eP ;Dkfbg sIfdf k7fpF eGg] x'G5 . of] kl/ l: ylt, cj: yf / jfWotf a'em] / xf] nf kqsfl/ tfnfO{ sltn] xtf/ sf] ;flxTo klg eG5g\ . sltn] rflxF o;nfO{ cfkmgf] ;dosf] Oltxf; lnlkj4 ug] { sfd klg eG5g\ . To; cy{df k|hgg : jf: Yo h: tf] hg;VofFsf] 7"nf] lx: ;fnfO{ ;Djf] wg u/ ] / kqsf/ n] ;dfh ljsf; qmdnfO{ ;d] t ;3fO{/ x] sf x'G5g\ .

;dfrf/ s;/ L k|: t't ug] { eGg] ;~rf/ dfWod / kqsf/ sf cf–cfkm\gf z} nL x'G5g\ . k|hgg : jf: Yo ;DalGw ;dfrf/ , lkmr/ jf vf] hd'ns ;dfrf/ tof/ ubf{ pbfx/ 0faf6 yfngL u/ ] df k|efjsf/ L x'g;S5 . pbfx/ 0f eg] sf] dflg;sf] syf jf Tof] kl/ j] z h;n] dflg;nfO{ c;/ u/ ] sf] x'G5– ToxfFaf6 k|: t'lt z'? ul/ of] eg] kf7s jf bz{ssf] Wofg lvRg ;lhnf] x'[G5 h;n] ;dfrf/ df cGTo;Dd kf7s÷bz{snfO{ 8f] xf] ¥ofP/ n} hfg] tfut x'G5 / pbfx/ 0f ;lxtsf ;dfrf/ jf cfn] vaf6 eGg vf] h] sf] s'/ f ;lhn} a'emfpg ;lsG5 / / f] rs agfpg klg ;3fpF5 .

;dfrf/ jf cfn] vx¿ n] Vbf ;dflhs kl/ j] z, ljifoa: t'sf] ulDeo{tf, ulx/ f] cWoog, oyfy{ lrq0fnfO{ ljZn] if0f u/ L ;dfrf/ tyf cfn] v k|sfzg ubf{ To;n] kf7snfO{ oyfy{k/ s a: t'l: ylt;Dd k'¥ofpg d2t ub{5 . To: tf] ;dfrf/ tyf cfn] vn] g] kfnsf] ;fdflhs, cfly{s tyf / fhgLltsf] kf6f] klg pbfËf] agfpF5 . ;dfhsf] lrGtg, kl/ jf/ sf] dgf] bzf / / fHosf] ;+/ rgfut lje] b Ps} k6s phfu/ x'G5 .

dWo tyf ;'b"/ klZrdsf kxf8L lhNnf jfh'/ f, aemfª, d'u', x'Dnf, h'Dnfsf sltko hfltx¿ df} ;dL a;fOF ;g] { u5{g\ . To; qmddf dlxnfx¿ af6f] df aRrf hGdfpg afWo x'G5g\ . pgLx¿n] ue{jtL / ;'Ts] / L cj: yfdf : jf: Yo rf} sL b] Vg klg kfpFb} gg\ . cfjZos vf] k kfpg] cj: yf g} / xGg . o;sf] kl/ 0ffd w] / } cfdf / aRrfx¿ Hff] lvddf k5{g\ . pgLx¿dWo] sltsf] d[To' x'G5 . Tof] ;fj{hlgs hfgsf/ Ldf ;d] t cfpFb} g .

– æ;'Ts] / L ;DjfbÆ sf nflu l/ kf] {l6Ë ug{ uPsf] a] nf ef] u] sf] cg'ejjf/ ] df ldgf zdf{n] lbPsf] hfgsf/ Lsf] cfwf/ df

##

Page 42: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

$= dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;DaGwL ;+rf/ ;fdu|L tof/ ubf{ cjnDag ug'{kg] { dfGotfx¿

k|hgg : jf: Yo clwsf/ df kx'Fr k'¥ofpgsf ;fy} clwsf/ sfof{Gjogsf] kf6f] df ;+rf/ dfWod / ;+rf/ sdL{sf] e"ldsf dxTjk"0f{ / x] sf] x'G5 . ;+rf/ sf] dfWoodx¿af6 k|;f/ 0f, k|sfzg jf ;Dk|] if0f x'g] ;Gb] zn] cfd hgtfsf] ;f] r / wf/ 0ffdf 7'nf] k|efj kf/ ] sf] x'G5 . o;df klg k|hgg\ : jf: Yo h: tf] uxgtd ljifodf ;+rf/ sf] If] qn] kfg] { k|efj dxTjk"0f{ x'G5 . o;y{ k|hgg\ : jf: Yosf] ljifodf ;+rf/ hutsf] e"ldsf tyf pQ/ bfloTj cem} a9L x'g] ub{5 . kqsfl/ tfdf p4/ 0f ePsf efiff, z} nL / lrq0fn] ;a} If] qdf 7"nf] k|efj kfg] { x'Fbf o;df k|of] u x'g] efiff, z} nL / lrq0fnfO{ ;Gt'lnt x'g'kb{5 . oxfF k|hgg : jf: Yo / clwsf/ sf ljifox¿df ;Gt'lnt efiff, z} nL / lrq0fsf] dfGotf k|ltkfbg ug{ tn pNn] lvt tflnsfdf ;'emfjx¿ lbOPsf] 5 .

;Gt'lnt zAbfjnL c;Gt'lnt zAbfjnL sf/ 0f

ue{jtL dlxnf

ue{jtL cfdf÷ cfdf ÷ ue{ af] Sg] ÷e'8L af] s] sL cfOdfO{

;a} ue{jtL dlxnfx¿ aRrfx¿sf cfdfx¿ x'b} gg\\ . dlxnfx¿ ljleGg kl/ l: ylt / ;dodf klg ue{jlt

x'g' kg] { jfWootfx¿ cfO{kb{5g\ . dlxnfx¿ dfq ue{jtL x'g] ljz] if k|s[ltsf] ljz] iftf / x] sf] x'G5 . t;y{ ljjflxt dlxnf jf klxn] aRrf eO{;s] sf]

pbfx/ 0f;lxt k|: t't ePsf] l/ kf] {l6Ësf] gd"gf

• bnfndfq xf] Og, cfkm\g} afa'÷bfh'x¿åf/ f a] Zofnodf a] lrG5g\ 5f] / Lx¿ / cfkm\g} ;xsdL{x¿ åf/ f anfTs[t x'g' kbf{ Gofo vf] Hg] ;'GtnL wfdLx¿n] pN6} rl/ qxLgsf] cf/ f] k v] Kb} cfF;' lkP/ afFRg'kg] { ;fdflhs;+/ rgf ljBdfg / xFbf ;Dd s'g cfdfn] 5f] / L hGdfPsf] df uj{ uln{g cyjf 5f] / L hGdFbf v';L xf] nLg\ <

• 5f] / Lx¿s} nfludfq lgdf{0f ul/ Psf cg] sg ;fdflhs, ;fF: s[lts aGb] hx¿sf] ef/ L af] sfpg] sfd 5f] / Lx¿ hGd] b] lv x's{b} a9\b} ubf{ b] lvg} ;'? x'G5 . hj 3/ jf6 5f] / Lx¿ x's{b} a9\b} hfG5g 3/ jflx/ 6f] n l5d] sdf lg: sbf ;d] t bfh'efO{, elthfx¿nfO{ lnP/ dfq hfg' kg] { plb{ hf/ L ul/ G5 . cyf{t k/ Dk/ fut ?kdf ;fdflhs c;'/ Iffsf] axfgfdf 5f] / Lsf] lbdfudf ;fdfGo lx88'n ubf{ klg 5f] / fsf] ;xf/ fsf] clgjfo{tf k'li6 ug] { k|oTg ul/ G5 .

• cfkm} nfO{ k9fpg] lzIfs åf/ f lbgbxf8} anfTsf/ x'G5g\ 5f] / Lx¿ . bfOhf] gNofPsf] cf/ ] fkdf dl§t] nx¿ 5ls{P/ cfuf] nufOG5g\ 5f] / Lx¿ . 5fpkf8Ldf a: g afWo x'G5g\ 5f] / Lx¿ . af] S;Lsf] cf/ f] kdf oftgf ;xg] b] lv cgfxsdf Hofg u'dfp5g\ 5f] / Lx¿ . hlt;'s} cfw'lgstf / : jtGqtfsf] s'/ f ul/ P klg cfd?kdf cfhko{Gt g] kfnL ;dfhdf 5f] / L cfdfx¿n] ef] Ub} cfPsf] lttf] oyf{t oxL xf] .

– k'ikf l3ld/ ] åf/ f 5f] / Ldfly x'g] ljleGg k|s[ltsf lje] bsf sf/ 0f ue{d} e|"0fsf] lnË klxrfg u/ L ue{ktg ug'{kg] { afWotfx¿sf] pbfx/ 0f;lxt ldlt @)&)÷!@÷!^ ut] gful/ s b} lgsdf k|sflzt n] v

#$

Page 43: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;Gt'lnt zAbfjnL c;Gt'lnt zAbfjnL sf/ 0f

dlxnfdfq ue{jtL x'G5g\ eGg] ;f] rfO{ jf a'emfO{ unt xf] . k|hgg\ pd] / sf cljjflxt, Psn, dlxnfx¿ -ha/ h: tL s/ 0fL, xf8gftf s/ 0fL, em'SofP/ , nnfO{ kmsfO{, k|nf] egdf kf/ ] / jf cfkm\g} OR5fn] _ ue{jtL x'g] ub{5 . o: tf] ue{jtL dlxnfnfO{ ue{jtL cfdf jf cfdf eGg' ;fGb{les b] lvb} g . o: t} ue{ af] Sg] ÷e'8L af] s] sL cfOdfO{ h: tf dlxnf dfyLg} lgs[i6 zAbfjnLn] dlxnfx¿ dfyL lje] b ul/ / x] sf] x'G5 . o: tf zAbfjnLx¿n] dlxnfsf] cl: yTjnfO{ l: jsf/ gu/ ] sf] xf] . xfd|f] b] zsf] ;+ljwfgn] dlxnf / k'?ifnfO{ ;dfg ?kdf x] / sf] 5 / ;a} nfO{ cfTd;Ddfg k"j{s afFRg kfpg] xsnfO{ df} lns xssf] ?kdf : jLsf/ u/ ] sf] 5 .

ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ kl/ jf/ lgof] hg dlxnf tyf k'?ifx¿n] ue{ / xg glbgsf nflu k|of] u ul/ g] ;fwgx¿nfO{ ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ eGg] ul/ G5 . o;nfO{ kl/ jf/ lgof] hg eGg' pko"Qm xf] Og . kl/ jf/ lgof] hg eGgfn] kl/ jf/ sf] ;+Vof lgwf{/ 0f hGdfGt/ 0f, cflbsf] of] hgfnfO{ a'emfpg] ub{5 . t/ ue{lg/ f] w eGgfn] ue{lg/ f] w cyjf ue{ / xg glbg] pkfosf] ?kdf a'em\g' kb{5 . lsgsL ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ cljjflxt,Psn, dlxnf tyf k'?ifx¿n] klg o;sf] k|of] u ug] { ub{5 . t;y{ kl/ jf/ lgof] hgsf] kl/ efiffn] ljjflxt bDktLx¿sf nflu dfq pko"Qm x'G5 eg] ue{lg/ f] wsf ;fwgsf] kl/ efiffn] ;a} nfO{ ;d] 665 . g] kfnsf] ;Gb{edf ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg\ : jf: Yo clwsf/ P] g @)&% sf] bkmf @ sf] -ª_ / -r_ n] ue{ lg/ f] wsf] af/ ] df kl/ efiff ug{sf ;fy} bkmf # sf] pkbkkmf -!_ n] k|To] s dlxnf tyf lszf] / lszf] / LnfO{ of} g tyf k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL lzIff, ;"rgf, k/ fdz{ tyf ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ x'g] 5 elg : ki6 Joj: yf u/ ] sf] 5 .

clglR5t ue{sf] / f] syfd

ue{ktgsf] / f] syfd clglR5t ue{sf] / f] syfd ug'{ jf clglR5t ue{ / xg glbg' cfjZos 5 . clglR5t ue{sf] / f] syfd ug'{ jf clglR5t ue{ / xgaf6 aRgsf nflu ue{lg/ f] w ;DaGwL pRr: t/ Lo lzIff / ;"rgfsf ;fy} ;a} k|sf/ sf u'0f: t/ Lo ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿df ;xh kx'Fr j9fpg cfjZos x'G5 .

clglR5t ue{sf] b/ df sdL Nofpg'

ue{ktgsf] b/ df sdL Nofpg'

ue{ktg ;d: of xf] Og . o;sf] ;xL tyf ;Defljt ;dwfg clglR5t ue{sf] / f] syfd g} xf] .

#%

Page 44: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;Gt'lnt zAbfjnL c;Gt'lnt zAbfjnL sf/ 0f

dlxnfsf] hLjg tyf : jf: Yosf] clwsf/

ghlGdPsf] aRrf÷e|'0fsf] hLjgsf] clwsf/

ue{jtL dlxnfsf] cfkm\gf] hLjg / : jf: Yosf] clwsf/ sf] ;+/ If0fsf] ljifodf x/ ] s k6s pNn] v ug'{ plrt xf] . gje|"0f÷e|"0f h;sf] cl: tTj ue{jlt dlxnfsf] : jf: Yo / hLjgdf lge{/ x'G5 . ctM

dlxnfsf] : jf: Yo / hLjgg} klxnf] k|fyldstf xf] gls hlGdb} ghlGdPsf] aRrf÷e|'0fsf] hLjgsf] clwsf/ h;sf] cl: tTj g} ue{jlt dlxnfsf] : jf: Yo / hLjgdf lge{/ x'G5 . g] kfnsf] ;+ljwfg, @)&@ n] hLljt hGd e} ;s] kl5sf] JolQmsf]

clwsf/ nfO{ dfq : jLsf/ ] sf] kfOG5 . t/ hGdb} { ghGd] sf] e|"0fsf] clwsf/ nfO{ dfGotf lbPsf] 5} g . o: t} u/ L g] kfnsf] ;Ddflgt ;jf] {Rr cbfntn] nIdL lj?4 g] kfn ;/ sf/ sf] d'2fdf klg : ki6;Fu

dlxnfsf] hLjg tyf : jf: Yosf] clwsf/ nfO{ JofVof ub{} { hGdFb} ghGd] sf] e|"0fsf] clwsf/

: jLsf/ ug{ g;lsg] elg JofVof ul/ ;s] sf] 5 .

k|To] s dlxnfn] cfTd;Ddfgk"j{s u'0f: tl/ o tyf 5gf} 6sf ljsNk ;lxtsf] k|hgg\ : jf: Yo ;] jf kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

ue{jlt dlxnfn] lrlslT;s jf : jf: YosdL{n] lbPsf]

k|hgg\ : jf: Yo ;] jf tyf ;NnfxnfO{ kfngf ug'{

kb{5 .

k|To] s dlxnfn] cfTdf ;Ddfg k"j{s u'0f: t/ Lo tyf 5gf} 6sf ljsNk ;lxtsf] k|hgg : jf: Yo ;] jf kfpg] clwsf/ x'g] 5 . x/ ] s dlxnfn] k|hgg

: jf: Yo ;] jf ;] jf k|bfos lrlsT;s, : jf: YosdL{ jf : jf: Yo ;+: yfn] nfb] sf] ;] jf geO{ o; ;DaGwL

lzIff, ;"rgf, k/ fdz{ tyf ;] jf cfTd;Ddfgk"j{s kfpg] / 5gf} 6 ug] { clwsf/ x'g] 5 . h;nfO{

;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg\ : jf: Yo clwsf/ P] g @)&% n] klg ;"lglZrt ul/ lbPsf] 5 .

ue{ktg clwsf/ sf] jsfnt ug] {x¿

;'/ lIftue{ktgsf jsfnt ug] {x¿

OR5f jfbL -ue{{nfO{ lg/ Gt/ tf lbg] jf glbg] 5gf} 6 ug] { clwsf/ sf] cleofgstf{_

ue{ktg ;d{ys aLaL;L -BBC_ z} nLsf] ufO8 cg';f/ ue{ktg ;d{ys eGg] zAbfjnLsf] ;§fdf OR5f jfbL

-ue{{nfO{ lg/ Gt/ tf lbg] jf glbg] 5gf} 6 ug] { clwsf/ sf] _ cleofgstf{ eGg] zAbfjnL k|of] u ug{'

jf n] Vg ;'emfj lbPsf] 5 .

;'/ lIft ue{ktg k|bfg ug'{ eg] sf] ue{jtL dlxnfx¿n] cfkm\g} lg0f{o4f/ f k|hgg : jf: Yo

clwsf/ sf] pkof] u ug{ kfpg] clwsf/ sf] ljifo xf] . olb ue{ / ue{ktg ;'/ lIft 5 eg] , dlxnfn]

pQm ue{nfO{ lg/ Gt/ tf lbg] jf glbg] lg0f{o pgsf] clwsf/ sf] ljifo xf] . olb ue{ktg c;'/ lIft / u} / sfg"gL 5 eg] dlxnfn] ue{ktg c: jLsf/ ug{] klg : jtGq clwsf/ x'G5 .

#^

Page 45: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;Gt'lnt zAbfjnL c;Gt'lnt zAbfjnL sf/ 0f

gj e|'0f -!) xKtf ;Dd ue{ePsf] _

e|'0f -!)xKtf eGbf w] / } ghlGdP ;Ddsf] ue{_

ue{cj: yf

aRrf

ue{sf] aRrf / lzz'

gj e|'0f tyf e|'0f aRrf xf] Og . aRrf x'gsf nflu hlGd;s] sf] x'g' kb{5 . hlGdb} ghlGdPsf] e|'0fnfO{ aRrfsf] : yfg lbg ldNb} g ghlGdPs} gj e|'0f jf e|'0fnfO{ ue{df / x] sf] aRrf eGg] zAb

ue{ktgsf] ljkIfLx¿n] k|of] u ug] { lj/ f] wfjzk"0f{ zAb xf] . dfgj clwsf/ hGd eP b] lvdfq ;'? x'G5 . xfd|f] b] zsf] ;+ljwfgn] klg hGd eO{;s] sf] hLjgsf] dfq clwsf/ nfO{ : jLsf/ u/ ] sf] 5 .

Ufe{ktg

ue{ktg u/ ] sf]

ue{ tyf lzz' af6

5'6sf/ f kfpg]

lzz'sf] xTof, e|'0f xTof,

dlxnfx¿n] lhDd] jf/ k"j{s k|hgg clwsf/ sf]

?kdf ue{ktg ug{ u/ ] sf] lg0f{o dxTjk"0f{ xf] h;n] a} wtf k|bfg ub{5 . To;} n] dlxnfsf] lg0f{odf ul/ Psf] ue{ktgnfO{ ck/ fwLs/ 0f ug{ ldNb} g . dlxnf lj?4 x'g] ;a} k|sf/ sf] e] befj

pGd"ng ug] { dxf;lGwdf g] kfnsf] 5} 7f} + cBfjlws k|ltj] bgdf lbOPsf] lgisif{ / ;'emfj @)!* n] ;a} k|sf/ sf] ue{ktgnfO{ ck/ fw gdfGg ;'emfj lbPsf]

5 .

sfg"gL ¿kdf ue{ktg ug{ aGb] h.

u} / sfg'gL÷ca} w ue{ktg sltko dlg;n] ue{ktg plgx¿sf] ] b] zdf k"0f{ ¿kdf lgif] w÷cj} w 5 eg] / ;f] R5g\ t/ ToxfF s'g}

lglZrt cfwf/ df eg] ue{ktg ug] { u/ ] sf x'G5g\ . To: tf b] zx¿df k|foM h;f] sfg'gL ?kdf ue{ktg lbPsf] t xF'b} g t/ s'g} s'g} cj: yfdf ue{ktg

ug'{ g} kg] { cj: yfx¿ l;h{gf x'g] xF'bf To: tf cj: yfx¿df lbg] u/ ] sf] x'G5 .

t;y{ ue{ktgsf] sfg'gL zAbx¿sf] ;xL tl/ sfn] l/ kf] 6{ ug{'xf] ;\ tfls dlxnfx¿ pgLx¿sf] sfg'gL clwsf/ af/ ] ;r] t xf] ;\.

lnË klxrfgsf] cfwf/ df ue{ktg

ue{df / x] sf] e|'0fdf ulDe/ sld sdhf] / L ePsf] sf/ 0fn] ul/ g] ue{ktg

jflnsf xTof

5f] / L e|'0fsf] xTof

ckfË aRrfsf] cGt÷ ckfË e|'0fsf] xTof jf ue{ktg

xfdL lnË / ckfËtfsf] cfwf/ df ul/ g] ;a} k|sf/ sf] e] befjnfO{ b[9tf;Fu la/ f] w u5f} {. t/ efiffut jf zAbsf] b[li6sf] 0fdf o: tf] ue{ktgnfO{ jflnsf xTof, 5f] / L e|'0fsf] xTof eGg' ;fGb{les

b] lvb} g .o: t} ue{df / x] sf] e|'0fdf ulDe/ sld sdhf] / Lsf sf/ 0f ue{d} d[To' x'g ;Sg] jf d[t hGdg ;Sg] jf hlGdP klg afRg} g;Sg] cj: yfsf] e|'0fnfO{ lrlsT;lso ;Nnfx cg';f/ ue{ktg ug{ ;lsG5 . o: tf] e|'0fnfO{ ckfË

#&

Page 46: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;Gt'lnt zAbfjnL c;Gt'lnt zAbfjnL sf/ 0f

aRrfsf] cGt÷ ckfË e|'0fsf] xTof jf ue{ktg eGg ldNb} g . n} lËs tyf cGo e] befjx¿sf ljifox¿ s] jn hLljt JolQmsf] dfq dfga clwsf/ n] ;+/ If0f ub{5 .

Ps eGbf a9L k6s ue{ktg

w] / } k6s÷ af/ Daf/ ue{ktg

dlxnfx¿ lszf] / L cj: yfb] lv / hf] Zjnf ;'Sg] cjlwsf] pd] / ;Dd ue{jtL x'g ;S5g\, $( jif{sf] pd] / ;Dd x/ ] s dlxgf dlxnfx¿ ue{jtL

aGg ;S5. k|of] u ul/ Psf] ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ c;kmn x'g ;S5 / o;sf] c;kmntfx¿ lhjgdf

w] / } k6s x'g ;S5 . dlxnfx¿sf] ue{lg/ f] wsf ;fwgx¿ ;xh kx'Fr 5} g / o;nfO{ ;w} k|of] u ug{ ;ls/ x] sf x'b} g\ jf k|efjsf/ L ;fwgsf] k|of] u

u/ ] sf x'b} gg\ .

dlxnfx¿ oL sf/ 0fn] clglR5t ue{jtL x'G5g\

ue{ktg ug'{kg] { jfWootf x'G5 . t/ xfdLx¿ w] / } k6s÷af/ Daf/ ue{ktg u/ ] sf] eGg] h: tf zAbx¿sf]

k|of] u u/ ] / gsf/ fTds ?kdf jf u} / –lhDd] jf/ L k"j{s dlxnfx¿ bf] ifL ePsf] b] vfOG5 t/ jf: tjdf of] unt xf] .

unt cy{ nfUg] t: jL/ tyf ;dfrf/ lzif{sx¿sf s]xL pbfx/0fx?

#*

x

x

x

x

x

x

k|hgg : jf: Yosf ljifodf vf] h kqsfl/ tfsf] dfWodaf6 ;dfrf/, tYo tyf 36gfx?sf] ;+sng u/L k|sfzg ePsf s] xL ;dfrf/ , n] v cflbx¿ pbfx/ 0fsf nflu cg';"rL % df lbOPsf] 5 .

Page 47: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cg';"rL !

;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&%k|df0fLs/ 0f ldlt

@)&%.^.@

;+jt\ @)&% ;fnsf] P] g gDa/ (

;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yosf] clwsf/ ;DaGwdf Joj: yf ug{ ag] sf] P] g

k|: tfjgfM g] kfnsf] ;+ljwfgåf/ f k|bQ dlxnfsf] ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL xssf] ;Ddfg, ;+/ If0f / kl/ k"lt{ ug{sf] nflu dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfnfO{ ;'/ lIft, u'0f: t/ Lo, ;j{;'ne tyf kx'Frof] Uo agfpg] ;DaGwdf cfjZos Joj: yf ug{ jf~5gLo ePsf] n] , ;‹Lo ;+;bn] of] P] g agfPsf] 5 .

kl/ R5] b–!

k|f/ lDes

!= ;+lIfKt gfd / k|f/ De M -!_ o; P] gsf] gfd æ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g, @)&%Æ / x] sf] 5 .

-@_ of] P] g t'?Gt k|f/ De x'g] 5 .

@= kl/ efiff M ljifo jf k|;Ën] csf] { cy{ gnfu] df o; P] gdf,–

-s_ æcfsl: ds k|;"lt ;] jf -Odh] {G;L cJ: 6] l6«s s] o/ _Æ eGgfn] uef{j: yf, k|;"lt cj: yf jf ;'Ts] / L cj: yfdf s'g} hl6ntf b] vf k/ ]df To: tf hl6ntf Joj: yfkg ug{ rf} aL;} 306f pknAw x'g] ;] jf ;Demg' k5{ .

-v_ æcfwf/ e"t cfsl: ds k|;"lt ;] jf -j] l;s Odh] {G;L cJ: 6] l6«s s] o/ _Æ eGgfn] PlG6jfof] l6s, DofUg] l;od ;Nkm] 6 jf clS;6f] l;g lbg] , c8\s] sf] ;fn lgsfNg] , cf} hf/ -Eofs'd_ ;d] tsf] d2tn] lzz' hGdfpg] / ue{ktg ePsf] df kf7] 3/ ;kmf ug] { h: tf cfwf/ e"t ;] jf ;Demg' k5{ .

-u_ ælszf] / lszf] / LÆ eGgfn] bz jif{b] lv pGgfO{; jif{sf] pd] / ;d"xsf] JolQm ;Demg' k5{ .

-3_ æue{ktgÆ eGgfn] ue{df / x] sf] e|'0f : jefljs ¿kdf hGdg ;Sg] x'g'eGbf cufj} uef{zoaf6 e|'0f aflx/ lg: sg] jf lgsfNg] sfo{ ;Demg' k5{ .

cg';"rL

#(

Page 48: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-ª_ æue{lg/ f] w -sG6«f;] K;g_Æ eGgfn] l8Da lgisfzg, z'qmls6 / l8Da lg;] ~rg jf l8Da/ f] k0fsf ;fdfGo k|lqmofdf cj/ f] w pTkGg u/ L ue{ / xg glbg] pkfo ;Demg' k5{ .

-r_ æue{lg/ f] wsf ;fwgÆ eGgfn] ue{lg/ f] w ug] { sfo{df ;xof] u ug] { xdf] {go'Qm jf cGo ;fwg ;Demg' k5{ .

-5_ æue{ktg ;] jfÆ eGgfn] ue{ktg ug{sf nflu Ohfhtkq k|fKt : jf: Yo ;+: yfdf Ohfhtkq k|fKt : jf: YosdL{n] o; P] g adf] lhdsf] k|lqmof k"/ f u/ L ul/ g] ue{ktg ;] jf ;Demg' k5{ .

-h_ æue{jtL ;] jfÆ eGgfn] bkmf % adf] lhdsf] ;] jf ;Demg' k5{ .

-em_ æuef{j: yfÆ eGgfn] ue{wf/ 0f x'g' cl3sf] clGtd k6s dlxgfjf/ L ePsf] klxnf] lbgb] lv dlxnfsf] kf7] 3/ leq ue{ / x] ;Ddsf] cjlw ;Demg' k5{ .

-`_ ætf] lsPsf] Æ jf ætf] lsP adf] lhdÆ eGgfn] o; P] g cGtu{t ag] sf] lgoddf tf] lsPsf] jf tf] lsP adf] lhd ;Demg' k5{ .

-6_ ægjhft lzz'sf] cTofjZosLo ;] jf -Go"ag{ O;] lG;on s] o/ _Æ eGgfn] gjhft lzz'nfO{ Gofgf] u/ L ;kmf / fVg] , gfeL / cfFvfsf] : ofxf/ ug] {, cfdfsf] b'w v'jfpg] , cfjZos vf] k lbg] ;d] tsf ;] jf ;Demg' k5{ .

-7_ ægjhft lzz'sf] cfsl: ds ;] jf -Go"ag{ Odh] {G;L s] o/ _Æ eGgfn] gjhft lzz'nfO{ ;+qmd0f ePsf] cj: yfdf PlG6jfof] l6s lbg] , xfOkf] y/ dLof nufotsf] Joj: yfkg ug] { tyf To: tf lzz'sf] Zjf; k|Zjf; ;DaGwL ;d: of Joj: yfkg ;DaGwL ;] jf ;Demg' k5{ .

-8_ ækl/ jf/ lgof] hgÆ eGgfn] s'g} ue{lg/ f] wsf] ;fwg k|of] u u/ L jf gu/ L cfkm"n] rfx] cg';f/ sf] ;Gtfgsf] ;ª\Vof jf uef{Gt/ lgwf{/ 0f ug] { of] hgf ;Demg' k5{ .

-9_ æk|hgg : jf: YoÆ eGgfn] k|hgg k4lt, k|lqmof / sfo{;Fu ;DalGwt zf/ Ll/ s, dfgl;s tyf ;fdflhs : jf: Yosf] l: ylt ;Demg' k5{ .

-0f_ æk|hgg : jf: Yo clwsf/ Æ eGgfn] bkmf # adf] lhdsf] clwsf/ ;Demg' k5{ .

-t_ æk|hgg : jf: Yo ?U0ftf -dla{l8l6_Æ eGgfn] k|hgg, uef{j: yf, ue{ktg, k|;j / of} g Jojxf/ sf] sf/ 0fn] k|hgg k|0ffnLdf k|lts"n k|efj kfg] { cj: yf ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cfª\u v: g] , k|;j l5b|, afFemf] kg, kf7] 3/ sf] d'vsf] SofG;/ / k|hgg k|0ffnLnfO{ k|efj kfg] { o: t} k|sf/ sf cGo cj: yf ;d] tnfO{ hgfpF5 .

-y_ æk|;"ltsdL{Æ eGgfn] ue{jtL dlxnfsf] k|;"lt u/ fpg] sfo{ ug] { tflnd k|fKt : jf: YosdL{ ;Demg' k5{ .

-b_ ædGqfnoÆ eGgfn] : jf: Yo ;DaGwL ljifo x] g] { g] kfn ;/ sf/ sf] dGqfno ;Demg' k5{ .

-w_ æa[xt cfsl: ds k|;"lt ;] jf -slDk|x] lG;j Odh] {G;L cJ: 6] l6«s s] o/ _Æ eGgfn] v08 -v_ df plNnlvt cfwf/ e"t cfsl: ds k|;"lt ;] jfsf] cltl/ Qm / Qm ;~rf/ / zNo lrlsT;f ;] jf ;d] t ;Demg' k5{ .

$)

Page 49: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-g_ æ;'/ lIft dft[TjÆ eGgfn] dlxnfnfO{ ue{jtL, k|;j / ;'Ts] / L cj: yfdf o; P] g adf] lhd pknAw u/ fOg] dft[Tj ;] jf ;Demg' k5{ .

-k_ æ: jf: Yo ;+: yfÆ eGgfn] ;/ sf/ L, u} / ;/ sf/ L, ;fd'bflos jf lghL : t/ af6 ;~rflnt c: ktfn, gl;{Ë xf] d, d] l8sn sn] h jf : jf: Yo k|lti7fg ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] k|fylds : jf: Yo s] Gb|, : jf: Yo rf} sL jf cGo s'g} gfdaf6 ;~rflnt : jf: Yo ;+: yfnfO{ ;d] t hgfpF5 .

kl/ R5] b–@

k|hgg : jf: Yo clwsf/

#= k|hgg : jf: Yo clwsf/ M -!_ k|To] s dlxnf tyf lszf/ lszf] / LnfO{ of} g tyf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL lzIff, ;"rgf, k/ fdz{ tyf ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ x'g] 5 .

-@_ k|To] s JolQmnfO{ k|hgg : jf: Yo ;DaGwL ;] jf k/ fdz{ tyf ;"rgf k|fKt ug] { clwsf/ x'g] 5 .

-#_ k|To] s dlxnfnfO{ ;'/ lIft dft[Tj / k|hgg : jf: Yo ;DaGwL xs x'g] 5 . k|To] s dlxnfnfO{ uef{Gt/ jf ;Gtfgsf] ;ª\Vof lgwf{/ 0f ug]{ clwsf/ x'g] 5 .

-$_ k|To] s JolQmnfO{ ue{ lg/ f] wsf ;fwgsf] ;DaGwdf hfgsf/ L kfpg] / ;f] sf] k|of] u ug] { clwsf/ x'g] 5 .

-%_ k|To] s dlxnfnfO{ o; P] g adf] lhd ue{ktg ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ x'g] 5 .

-^_ k|To] s dlxnfnfO{ ue{jtL tyf ;'Ts] / L / k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] cj: yfdf kf] if0fo'Qm, ;Gt'lnt cfxf/ tyf zf/ Ll/ s cf/ fd kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-&_ k|To] s dlxnfnfO{ k|;"ltsdL{af6 cfjZos k/ fdz{, ue{jtL tyf k|;"lt ;] jf, ;'Ts] / L kZrftsf] ue{ lg/ f] wsf] ;] jf kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-*_ k|To] s dlxnfnfO{ cfsl: ds k|;"lt ;] jf, cfwf/ e"t cfsl: ds k|;"lt ;] jf, a[xt cfsl: ds k|;"lt ;] jf, gjhft lzz'sf] nflu cTofjZosLo ;] jf / gjhft lzz'sf] cfsl: ds ;] jf kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-(_ k|To] s JolQmnfO{ cfkm\gf] hLjgrqmsf] ljleGg cj: yfdf cfjZos kg] { k|hgg : jf: Yo ;] jf ;j{;'ne, : jLsfo{ / ;'/ lIft ¿kn] kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-!)_ k|To] s JolQmnfO{ k|hgg : jf: Yo ;] jf 5gf} 6 ug] { clwsf/ x'g] 5 .

$= uf] Ko / xg] M k|To] s JolQmn] k|fKt u/] sf] k|hgg : jf: Yo ;] jf / ;f] ;DaGwL ;"rgf uf] Ko / xg] 5 .

kl/ R5] b–#

;'/ lIft dft[Tj tyf gjhft lzz'

%= ue{jtL ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ M -!_ k|To] s dlxnfnfO{ : jf: Yo ;+: yfdf uO{ cfkm" ue{jtL eP jf gePsf] hfFr jf k/ LIf0f ug{ kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd ;] jf lng cfpg] ue{jtL dlxnfnfO{ ;DalGwt : jf: Yo ;+: yfn] b] xfo adf] lhdsf ue{jtL ;] jf k|bfg ug{' kg] {5M–

$!

Page 50: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-s_ ;fdfGo uef{j: yfdf sDtLdf rf/ k6s : jf: Yo hfFr ug] {,

-v_ v08 -s_ df n] lvPb] lv afx] ssf tf] lsPsf cj: yfdf lrlsT;s jf bIf : jf: YosdL{sf] ;Nnfx adf] lhd : jf: Yo hfFr ug] {,

-u_ : jf: Yo : ofxf/ ;DaGwL ;d'lrt k/ fdz{ k|fKt ug] {,

-3_ uef{j: yfdf cjnDag ug{'kg] ;'/ Iffsf pkfo tyf Go"gtd ;] jf kfpg] .

^= k|;"lt ;] jf k|bfg ug{' kg] { M -!_ k|;"lt ;] jf k|bfg ug] ;/ sf/ L tyf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yfn] k|;"lt ;] jf k|bfg ug{sf] nflu bIf : jf: YosdL{ jf ;f] geP k|;"ltsdL{ jf cGo tflnd k|fKt : jf: YosdL{sf] Joj: yf ug{' kg] {5 .

-@_ g] kfn ;/ sf/ n] tf] s] sf] dfkb08 k"/ f u/ sf] u} / ;/ sf/ L tyf lghL : jf: Yo ;+: yfn] ;Ddfghgs k|;"lt ;] jf k|bfg ug{' kg] {5 .

&= cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz' ;] jf M -!_ k|;"lt ;] jf k|bfg ug] { ;/ sf/ L tyf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yfn] cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz' ;] jf k|bfg ug{' kg] {5 .

-@_ g] kfn ;/ sf/ n] tf] s] sf] dfkb08 k"/ f u/ sf] u} / ;/ sf/ L tyf lghL : jf: Yo ;+: yfn] cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz' ;] jf k|bfg ug{' kg] {5 .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf] lhdsf : jf: Yo ;+: yfn] cfkm"n] ;] jf k|bfg ubf{ cfOkg]{ hl6ntfsf] Joj: yfkg ug{ g;s] df ;Dej eP;Dd ;/ sf/ L jf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yfdf / ;Dej gePdf u} / ;/ sf/ L tyf lghL : jf: Yo ;+: yfdf k|] if0f -/ km/ _ ug{' kg] {5 .

-$_ pkbkmf -#_ adf] lhd k|] if0f -l/ km/ _ eO{ cfPsf ue{jtL, ;'Ts] / L jf gjhft lzz';Fu ;DalGwt : jf: Yo hl6ntfsf] Joj: yfkg ug{' ;DalGwt : jf: Yo ;+: yfsf] st{Jo x'g] 5 .

-%_ cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz' ;] jf pknAw u/ fpg] : jf: Yo ;+: yfn] tf] lsPsf] cj: yfsf] ue{jtL dlxnfx¿sf nflu tf] lsP adf] lhdsf] cf/ fd: ynsf] Joj: yf ug{' kg] {5 .

*= gjhft lzz'sf] : jf: Yo : ofxf/ M k|;"lt ;] jf pknAw u/ fpg] : jf: Yo ;+: yfn] tf] lsPsf] dfkb08 adf] lhd gjhft lzz'sf] : jf: Yo : ofxf/ ;DaGwL Joj: yf ug{' kg] {5 .

(= lzz'sf] hGdsf] clen] v / fVg' kg] { M -!_ k|To] s : jf: Yo ;+: yfn] cfkm\gf] : jf: Yo ;+: yfdf hGd] sf] lzz'sf] clen] v / fVg' kg] {5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhdsf] clen] vsf] cfwf/ df : jf: Yo ;+: yfn] cfkm\gf] : jf: Yo ;+: yfdf hGd] sf] lzz'sf] afa' jf cfdfsf] gfd / fvL afa' jf cfdfnfO{ lzz' hGd] sf] k|df0fkq lbg' kg] {5 .

-#_ k|To] s : jf: Yo ;+: yfn] d[ts lzz' tyf ue{ktg ePsf tyf u/ fPsf dlxnfsf] ;ª\Vof ;d] t v'Ng] u/ L clen] v ug{' kg] {5 .

-$_ k|To] s : jf: Yo ;+: yfn] : jf: Yo ;+: yfdf k|;'lt ;] jfsf] nflu cfPsf ue{jtL dlxnfsf] d[To' ePdf To: tf] dlxnfsf] clen] v ug{' kg] {5 .

$@

Page 51: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

!)= kl/ jf/ lgof] hg ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ M -!_ k|To] s JolQmnfO{ kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL ;"rgf, 5gf} 6 tyf kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL cGo ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ x'g] 5 .

-@_ kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL tf] lsP adf] lhdsf] ;] jf tf] lsP adf] lhdsf] : jf: Yo ;+: yfaf6 lng' kg] {5 .

-#_ kl/ jf/ lgof] hg ;] jf ;DaGwL cGo Joj: yf tf] lsP adf] lhd x'g] 5 .

!!= ank"j{s kl/ jf/ lgof] hg u/ fpg gx'g] M s;} nfO{ s/ sfk u/ L jf wDsL lbO{ jf nnfO{ kmsfO{ jf k|nf] egdf kf/ L jf lnlvt d~h'/ L glnO{ ank"j{s kl/ jf/ lgof] hg u/ fpg' x'Fb} g .

!@= ank"j{s ue{ lg/ f] wsf ;fwg k|of] u u/ fpg gx'g] M s;} nfO{ s/ sfk u/ L jf wDsL lbO{ jf nnfO{ kmsfO{ jf k|nf] egdf kf/ L jf d~h'/ L glnO{ ank"j{s ue{ lg/ f] wsf ;fwg k|of] u u/ fpg' x'Fb} g .

!#= k|;"lt labfsf] clwsf/ M -!_ ;/ sf/ L, u} / ;/ sf/ L jf lghL ;‹ ;+: yfdf sfo{/ t dlxnfnfO{ ;'Ts] / L x'g' cl3 jf kl5 sDtLdf cG7fgAa] lbg;Ddsf] tna ;lxtsf] k|;"lt labf kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-@_ s'g} ue{jtL dlxnfnfO{ pkbkmf -!_ adf] lhdsf k|;'lt labf ck'u x'g] ePdf To: tf] dlxnfn] lj1 lrlsT;ssf] l;kmfl/ ;df a9Ldf Ps jif{;Dd j] tnaL labf kfpg] clwsf/ x'g] 5 .

-#_ ;/ sf/ L, u} / ;/ sf/ L jf lghL ;‹ ;+: yfn] cfkm\gf] sfof{nodf sfo{/ t dlxnfnfO{ lzz' hGd] sf] b'O{ jif{;Dd sfof{no ;dodf cfdfsf] b'w v'jfpgsf nflu cfjZos Joj: yf ldnfpg' kg] {5 .

-$_ s'g} ue{jtL dlxnfn] d[ts lzz'nfO{ hGd lbPdf jf hlGdPkl5 lzz'sf] d[To' ePdf ;d] t pkbkmf -!_ adf] lhdsf] labf kfpg] 5 .

-%_ ;/ sf/ L, u} / ;/ sf/ L jf lghL ;‹ ;+: yfdf sfo{/ t k'?if sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] sd{rf/ Ln] ;'Ts] / L x'g' cl3 jf kl5 kfl/ >lds ;lxtsf] kGw| lbg k|;"lt : ofxf/ labf kfpg] 5 .

!$= cltl/ Qm labf lbg' kg] { M ;/ sf/ L, u} / ;/ sf/ L jf lghL ;‹ ;+: yfn] cfkm\gf] sfof{nodf sfo{/ t dlxnfnfO{ ljz] if1 lrlsT;ssf / fo adf] lhd k|hgg : jf: Yo ?U0ftf -dla{l86L_ sf] sf/ 0fn] hl6n zNolqmof ug{' kg] { ePdf To: tf] zNolqmof x'g' cl3 jf kl5 sDtLdf tL; lbg;Ddsf] tna ;lxtsf] cltl/ Qm labf lbg' kg] {5 .

kl/ R5] b–$

;'/ lIft ue{ktg

!%= ;'/ lIft ue{ktg ug{ kfpg] M b] xfosf] cj: yfdf ue{jtL dlxnfnfO{ ;'/ lIft ue{ktg ug{ kfpg] clwsf/ x'g] 5M

-s_ ue{jtL dlxnfsf] d~h'/ Ln] afx| xKtf;Ddsf] ue{,

$#

Page 52: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-v_ ue{ktg gu/ fPdf ue{jtL dlxnfsf] Hofgdf vt/ f k'Ug ;S5 jf lghsf] zf/ Ll/ s jf dfgl;s : jf: Yo v/ fa x'g ;S5 jf ljsnfË aRrf hGdG5 egL Ohfht k|fKt lrlsT;ssf] / fo eO{ To: tL dlxnfsf] d~h'/ L adf] lhd c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{,

-u_ hjh{: tL s/ 0fL jf xf8gftf s/ 0fLaf6 / xg uPsf] ue{ ue{jtL dlxnfsf] d~h'/ Ln] c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{,

-3_ / f] u k|lt/ f] ws Ifdtf pGd'lQm ug] hLjf0f' -Pr=cfO{=eL=_ jf To: t} k|s[ltsf cGo lgsf] gx'g] / f] u nfu] sf] dlxnfsf] d~h'/ Ldf c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{,

-ª_ e|'0fdf sdLsdhf/ L ePsf] sf/ 0fn] ue{d} gi6 x'g ;Sg] jf hGd] / klg afFRg g;Sg] u/ L ue{sf] e|'0fdf v/ faL / x] sf] , j+zf0f'ut -hg] l6s_ v/ faL jf cGo s'g} sf/ 0fn] e|'0fdf czQmtf x'g] cj: yf / x] sf] eGg] pkrf/ df ;+nUg : jf: YosdL{sf] / fo adf] lhd ue{jtL dlxnfsf] d~h'/ Ldf c¶fO{; xKtf;Ddsf] ue{ .

!^= ank"j{s ue{ktg u/ fpg gx'g] M -!_ bkmf !% df plNnlvt cj: yfdf afx] s s;} n] klg ue{ktg ug{ jf ue{ktg u/ fpg] lgotn] jf ue{ktg x'g ;S5 eGg] hfgLhfgL jf ljZjf; ug{' kg] { s'g} sfd u/ L ue{ktg u/ fpg' x'Fb} g .

-@_ s;} n] ue{jtL dlxnfnfO{ s/ sfk u/ L, wDsL lbO{, nnfO{ kmsfO{ u/ L jf k|nf] egdf kf/ L ue{ktg u/ fpg x'Fb} g .

-#_ b] xfosf] s'g} sfo{ u/ df ank"j{s ue{ktg u/ fPsf] dflgg] 5M

-s_ pkbkmf -@_ adf] lhd ue{ktg u/ fPdf,

-v_ s'g} / L;OjLn] ue{jtL dlxnfnfO{ s] xL ubf{ ue{ t'lxPdf,

-u_ v08 -s_ / -v_ adf] lhdsf] s'g} sfo{ ug{ ;xof] u k'¥ofPdf .

-$_ ue{ktg ug] { sfd ubf{ tTsfn ue{ktg geO{ aRrf lhpFbf] hGdL To: tf] sfdsf] kl/ 0ffd : j¿k hlGdPsf] aRrf tTsfn d/ ]df o; bkmfsf] k|of] hgsf] nflu ue{ktg u/ fPsf] dflgg] 5 .

!&= lnË klxrfg u/ L ue{ktg ug{ gx'g] M -!_ s;} n] ue{df / x] sf] e|'0fsf] lnË klxrfg x'g] s'g} sfo{ ug{ jf u/ fpg x'Fb} g .

-@_ ue{jtL dlxnfnfO{ ue{sf] lnË klxrfg ug{ 8/ jf qf; b] vfO{ jf s/ sfk u/ L jf wDsL lbO{ jf nnfO{ kmsfO{ jf k|nf] egdf kf/ L jf cg'lrt k|efj, em'Sofgdf kf/ L, hf] / h'n'd u/ L bafa lbg jf afWo kfg{ x'Fb} g .

-#_ pkbkmf -!_ / -@_ adf] lhd lnË klxrfg u/ L ue{ktg ug{ u/ fpg x'Fb} g .

!*= ;'/ lIft ue{ktg ;] jf M -!_ tf] lsPsf] dfkb08 / of] Uotf k"/ f u/ ]sf Ohfht k|fKt : jf: Yo ;+: yfdf Ohfht k|fKt : jf: YosdL{n] ue{jtL dlxnfnfO{ bkmf !% adf] lhdsf] ;'/ lIft ue{ktg ;] jf pknAw u/ fpg' kg] {5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd pknAw u/ fpg] ;] jfsf] pko'Qm k|ljlw / k|lqmof tf] lsP adf] lhd x'g] 5 .

-#_ ;'/ lIft ue{ktgsf] ;] jf k|fKt ug{ rfxg] ue{jtL dlxnfn] Ohfht k|fKt : jf: Yo ;+: yf jf Ohfht k|fKt : jf: YosdL{nfO{ tf] lsP adf] lhdsf] 9fFrfdf d~h'/ Lgfdf lbg' kg] {5 .

$$

Page 53: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg xf] ; 7] ufg gePsf] , tTsfn d~h'/ L lbg g;Sg] cj: yf ePsf] jf c7f/ jif{ pd] / k"/ f gu/ sf] ue{jtL dlxnfsf] xsdf lghsf] ;+/ Ifs jf dfyj/ n] d~h'/ Lgfdf lbg ;Sg] 5 .

-%_ pkbkmf -$_ df h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg c7f/ jif{eGbf sd pd] / sL ue{jtL dlxnfsf] xsdf lghsf] ;jf] {Qd lxtnfO{ Wofgdf / fvL ;'/ lIft ue{ktg ;] jf k|bfg ug{' kg] {5 .

!(= uf] kgLotf sfod / fVg' kg] { M -!_ Ohfht k|fKt : jf: Yo ;+: yf jf Ohfht k|fKt : jf: YosdL{n] ue{jtL dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;Fu ;DalGwt ;"rgf, sfuhft tyf lghnfO{ k|bfg ul/ Psf] k/ fdz{ / ;] jf ;DaGwL ;a} clen] v uf] Ko / fVg' kg] {5 .

-@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg b] xfosf] cj: yfdf To: tf ;"rgf, sfuhft tyf k/ fdz{ ;] jf ;DaGwL clen] v pknAw u/ fpg ;lsg] 5M

-s_ s'g} d'2f dfldnfsf] cg';Gwfg tyf ;'g'jfO{sf] l;nl;nfdf cg';Gwfg clwsf/ L jf cbfntaf6 hfgsf/ L dfu ePdf,

-v_ ;'/ lIft ue{ktg ;] jf ;DaGwL cWoog cg';Gwfg jf cg'udgsf] p2] Zon] ;Da4 dlxnfsf] kl/ ro gv'Ng] u/ L p4/ 0f ug{,

-u_ ;DalGwt dlxnf : jo+n] o; ;DaGwL clen] v dfu u/ ]df .

kl/ R5] b–%

k|hgg : jf: Yo ?U0ftf -dlj{l86L_

@)= k|hgg : jf: Yo ?U0ftf ;] jf k|fKt ug] clwsf/ M -!_ k|To] s dlxnfnfO{ : jf: Yo ;+: yfaf6 k|hgg : jf: Yo ?U0ftf ;DaGwL k/ LIf0f u/ fpg] , k/ fdz{ lng] tyf pkrf/ k|fKt ug]{ clwsf/ x'g] 5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd ;] jf pknAw u/ fpFbf k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] cj: yf tyf zNolqmof kl5sf] cj: yfdf kfngf ug{' kg] : ofxf/ ;DaGwL s'/ f / To;af6 pTkGg x'g ;Sg] hf] lvd ;DaGwL pkfosf] hfgsf/ L a'e\mg] u/ L lbg' ;DalGwt : jf: Yo ;+: yf jf : jf: YosdL{sf] st{Jo x'g] 5 .

@!= lj: yfkg ug{ gx'g] M k|hgg : jf: Yo ?U0ftfsf] sf/ 0f b] vfO{ s;} nfO{ klg ;DaGw ljR5] b ug{ jf 3/ af6 lgsfnf ug{ jf lj: yfkg ug{ jf u/ fpg x'Fb} g .

kl/ R5] b–^

dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yosf] nflu ah] 6 ljlgof] hg tyf cg'bfg

@@= cg'bfg / sd ljlgof] hg ug{' kg] { M -!_ g] kfn ;/ sf/ n] k|To] s jif{ cfkm\gf] ah] 6 dfkm{t k|To] s : yfgLo txnfO{ dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfsf] k|of] hgsf nflu cg'bfg / sd ljlgof] hg ug{' kg] {5 .

-@_ k|b] z ;/ sf/ n] k|To] s jif{ cfkm\gf] ah] 6 dfkm{t k|To] s : yfgLo txnfO{ dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfsf] k|of] hgsf nflu k|b] z sfg"g adf] lhd lglZrt / sd cg'bfgsf] ¿kdf ljlgof] hg ug{' kg] {5 .

$%

Page 54: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-#_ ;DalGwt : yfgLo txn] pkbkmf -!_ / -@_ adf] lhd ljlgof] lht / sdaf6 cfly{s ¿kn] clt ljkGg dlxnfsf] dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yosf nflu tf] lsP adf] lhd vr{ ug{' kg] {5 .

@#= : yfgLo txn] ah] 6 ljlgof] hg ug] { M -!_ : yfgLo txn] cfkm\gf] jflif{s ah] 6df dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfsf] k|of] hgsf nflu cfjZos ah] 6 ljlgof] hg ug{' kg] {5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd ah] 6 ljlgof] hg ubf{ dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jf k|bfg ug] ;/ sf/ L jf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yfn] k|fKt x'g] u/ L ug{' kg] {5 .

@$= k|hgg : jf: Yo ;dGjo ;ldlt M -!_ ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo ;] jf ;DaGwL gLlt, of] hgf tyf sfo{qmd tof/ ug{sf nflu g] kfn ;/ sf/ nfO{ cfjZos ;'emfj lbg b] xfo adf] lhdsf] Ps k|hgg : jf: Yo ;dGjo ;ldlt / xg] 5 .

-s_ : jf: Yo tyf hg;ª\Vof dGqfnosf ;lrj – cWoIf

-v_ dlxnf, afnaflnsf tyf h] i7 gful/ s dGqfnosf ;x;lrj – ;b: o

-u_ lzIff, lj1fg tyf k|ljlw dGqfnosf ;x;lrj – ;b: o

-3_ dxflgb] {zs, : jf: Yo ;] jf ljefu – ;b: o

-ª_ k|ltlglw, g] kfn d] l8sn sfplG;n – ;b: o

-r_ k|ltlglw, g] kfn gl;{Ë kl/ ifb\ – ;b: o

-5_ k|ltlglw, g] kfn : jf: Yo Joj;foL kl/ ifb – ;b: o

-h_ sfg"g clws[t, : jf: Yo tyf hg;ª\Vof dGqfno – ;b: o

-em_ k|hgg : jf: Yo tyf k|hgg clwsf/ sf] If] qdf cWoog cg';Gwfg jf ;] jf k|bfg ul/ / x] sf k] zfut ;+: yf÷JolQmx¿ dWo] af6 Ps dlxnf ;lxt dGqfnoaf6 dgf] lgt k|ltlglw b'O{ hgf – ;b: o

-`_ dGqfnon] tf] s] sf] g] kfn : jf: Yo : jo+;] ljsf ;‹sf] k|ltlglw Ps hgf

– ;b: o

-6_ lgb] {zs, kl/ jf/ sNof0f dxfzfvf, : jf: Yo ;] jf ljefu – ;b: o–;lrj

-@_ ;dGjo ;ldltn] k|hgg : jf: Yo tyf k|hgg clwsf/ sf] If] qdf sfo{/ t ljz] if1nfO{ cfjZostf cg';f/ a} 7sdf cfdGq0f ug{ ;Sg] 5 .

-#_ ;ldltsf] a} 7s ;DaGwL sfo{ljlw ;ldlt cfkm} +n] lgwf{/ 0f u/ ] adf] lhd x'g] 5 .

kl/ R5] b–&

s;"/ / ;hfo

@%= s;"/ u/ ]sf] dflgg] M s;} n] b] xfosf] sfo{ u/ ]df o; P] g adf] lhdsf] s;"/ u/ ]sf] dflgg] 5M

-s_ bkmf % adf] lhdsf] ue{jtL ;] jf lngaf6 jl~rt u/ ]df,

-v_ bkmf ^ adf] lhd k|;"lt ;] jf k|bfg ug] { s'g} : jf: Yo ;+: yfn] k|;"lt ;] jf k|bfg ug{ OGsf/ u/ ] df,

$^

Page 55: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-u_ bkmf & adf] lhd cfkm\gf] : jf: Yo ;+: yfdf pkrf/ ug{ ;Dej x'Fbfx'Fb} jf hfgfhfg csf] { : jf: Yo ;+: yfdf k|] if0f -l/ km/ _ u/] jf u/ fPdf,

-3_ bkmf ( adf] lhd : jf: Yo ;+: yfn] hGd k|df0fkq glbPdf,

-ª_ bkmf !! adf] lhd ank"j{s kl/ jf/ lgof] hg u/ fPdf,

-r_ bkmf !@ adf] lhd ank"j{s ue{ lg/ f] wsf] ;fwg k|of] u u/ fPdf

-5_ bkmf !^ adf] lhd ue{ktg u/ fPdf,

-h_ bkmf !& sf] pkbkmf -!_ / -@_ ljk/ Lt e|'0fsf] lnË klxrfg x'g] s'g} sfd u/ ]df,

-em_ bkmf !& sf] pkbkmf -#_ adf] lhd lnË klxrfg u/ L ue{ktg u/ fPdf,

-`_ bkmf !( sf] pkbkmf -@_ ljk/ Lt uf] kgLotf eË u/ ] jf u/ fPdf,

-6_ bkmf @! ljk/ Lt lj: yfkg u/] jf u/ fPdf,

-7_ bkmf @( ljk/ Lt e] befj u/] df .

@^= ;hfo M s;} n] bkmf @% cGtu{t s;"/ dflgg] s'g} sfd u/ ] jf u/ fPdf s;"/ sf] dfqf x] / L b] xfo adf] lhd ;hfo x'g] 5M–

-s_ v08 -s_, -v_, -u_, -3_ / -7_ adf] lhdsf] s;"/ ug] { jf u/ fpg] nfO{ 5 dlxgf;Dd s} b jf krf; xhf/ ?k} ofF;Dd hl/ afgf jf b'j} ;hfo,

-v_ v08 -ª_ / -r_ adf] lhdsf] s;"/ ug] { jf u/ fpg] nfO{ tLg dlxgfb] lv 5 dlxgf;Dd s} b / krf; xhf/ ?k} ofF;Dd hl/ afgf,

-u_ v08 -5_, -h_ / -em_ adf] lhdsf] s;"/ ug] { jf u/ fpg] nfO{ d'n'sL ck/ fw -;+lxtf_ P] g, @)&$ sf] bkmf !** adf] lhdsf] ;hfo,

-3_ v08 -`_ adf] lhdsf] s;"/ ug] { jf u/ fpg] nfO{ krf; xhf/ ?k} ofF;Dd hl/ afgf,

-ª_ v08 -6_ adf] lhdsf] s;"/ ug] { jf u/ fpg] nfO{ Ps jif{;Dd s} b jf Ps nfv;Dd hl/ afgf jf b'j} ;hfo .

@&= Ifltk"lt{sf] Joj: yf M of] P] g cGtu{tsf] s;"/ af6 kLl8t JolQmnfO{ s;"/ bf/ af6 tf] lsP adf] lhd dgfl;a dflkmssf] Ifltk"lt{ e/ fO{ lbg' kg] {5 .

kl/ R5] b–*

ljljw

@*= ckfËtfd} qL ;] jf k|bfg ug{' kg] { M o; P] g cGtu{tsf kl/ jf/ lgof] hg, k|hgg : jf: Yo, ;'/ lIft dft[Tj, ;'/ lIft ue{ktg, cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz', k|hgg : jf: Yo ?U0ftf nufotsf ;] jf k|bfg ubf{ lszf] / L tyf ckfËtf d} qL x'g' kg] {5 .

@(= e] befj ug{ gkfOg] M s;} nfO{ lghsf] pTklQ, wd{, j0f{, hft hflt, lnË, ;d'bfo, k] zf, Joj;fo, of} lgs tyf n} lËs klxrfg, zf/ Ll/ s jf : jf: Yo cj: yf, ckfËtf, j} jflxs l: ylt, uef{j: yf, j} rfl/ s cf: yf, s'g} / f] u jf hLjf0f'af6 ;+qmldt ePsf] jf x'g] hf] lvddf / x] sf] cj: yf, k|hgg : jf: Yosf] ?U0ftf -dla{l8l6_ sf] cj: yf, JolQmut ;DaGw jf o: t} cGo s'g} cfwf/ df kl/ jf/ lgof] hg, k|hgg : jf: Yo, ;'/ lIft dft[Tj, ;'/ lIft ue{ktg, cfsl: ds k|;"lt tyf gjhft lzz', k|hgg : jf: Yo ?U0ftf nufotsf dlxgfjf/ L ;] jf k|fKt ug] { clwsf/ dfly s'g} lsl;dn] e] befj ug{ kfOg] 5} g .

$&

Page 56: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

#)= ;+/ If0f u[xsf] Joj: yf M dfgl;s ¿kn] czQm, 3/ kl/ jf/ jf cfkmGtaf6 lt/ : s[t, anfTs[t dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo ;+/ If0fsf] nflu To: tf dlxnfnfO{ ;+/ If0f u[xdf / fVg] u/ L ;‹, k|b] z / : yfgLo txn] kf/ : kl/ s ;dGjodf cfjZos Joj: yf ldnfpg' kg] {5 .

#!= lgb] {zg lbg ;Sg] M -!_ dGqfnon] k|hgg : jf: Yosf] ;] jf pknAw u/ fpg : jf: Yo ;+: yfnfO{ cfjZos lgb] {zg lbg ;Sg] 5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd k|fKt lgb] {zgsf] kfngf ug{' ;DalGwt : jf: Yo ;+: yfsf] st{Jo x'g] 5 .

#@= ;] jf z'Ns M -!_ ;/ sf/ L jf ;/ sf/ L cg'bfg k|fKt : jf: Yo ;+: yfn] k|hgg : jf: Yo ;] jf lgMz'Ns pknAw u/ fpg' kg] {5 .

-@_ lghL, u} / ;/ sf/ L tyf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yfn] k|hgg : jf: Yo ;] jf k|bfg u/] jfkt tf] lsP adf] lhdsf] ;] jf z'Ns lng ;Sg] 5g\ .

-#_ pkbkmf -@_ df h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg lghL, u} / ;/ sf/ L tyf ;fd'bflos : jf: Yo ;+: yf tyf : jf: YosdL{n] ;] jf z'Ns ;j{;'ne agfpg' kg] {5 / ;] jf z'Ns ltg{ c;dy{ JolQmsf] nflu tf] lsP adf] lhdsf] lgMz'Ns ;] jf -sf] 6f_ pknAw u/ fpg' kg] {5 .

##= ;'Ts] / L eQf M g] kfn ;/ sf/ n] clt ljkGg ;'Ts] / L dlxnfnfO{ tf] s] adf] lhdsf] ;'Ts] / L eQf pknAw u/ fpg' kg] {5 .

#$= c;n lgotn] u/ sf] df arfp M o; P] gdf cGoq h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg c;n lgotn] k|hgg : jf: Yo ;] jf pknAw u/ fPsf] ljifonfO{ lnP/ s'g} klg : jf: Yo ;+: yf tyf : j: YosdL{ lj?4 s'g} lsl;dsf] sfg"gL sf/ afxL rnfOg] 5} g .

#%= d'2f x] g] { clwsf/ L M -!_ o; P] g adf] lhdsf] s;"/ sf] d'2fsf] z'? sf/ afxL / lsgf/ f ug] clwsf/ ;DalGwt lhNnfsf] lhNnf cbfntnfO{ x'g] 5 .

-@_ pkbkmf -!_ adf] lhd lhNnf cbfntn] u/ sf] ;hfo jf cfb] z pk/ lrQ ga'emg] JolQmn] ;DalGwt pRr cbfntdf k'g/ fj] bg lbg ;Sg] 5 .

#^= g] kfn ;/ sf/ afbL x'g] M -!_ bkmf @% adf] lhdsf] d'2fdf g] kfn ;/ sf/ afbL x'g] 5 .

-@_ bkmf @% adf] lhdsf] d'2f d'n'sL kmf} hbf/ L sfo{ljlw -;+lxtf_ P] g, @)&$ sf] cg';"rL–! df ;dfj] z ePsf] dflgg] 5 .

#&= xbDofb M o; P] g adf] lhdsf] s;"/ df To: tf] s;"/ ePsf] s'/ f yfxf kfPsf] ldltn] 5 dlxgf gf3] kl5 ph"/ nfUg] 5} g .

#*= k|rlnt sfg"g adf] lhd x'g] M o; P] gdf n] lvP hlt s'/ fdf o;} P] g adf] lhd / o; P] gdf gn] lvPsf] ljifosf] xsdf k|rlnt sfg"g adf] lhd x'g] 5 .

#(= lgod agfpg] clwsf/ M of] P] g sfof{Gjog ug{ g] kfn ;/ sf/ n] cfjZos lgod agfpg ;Sg] 5 .

$)= lgb] {lzsf hf/ L ug{ ;Sg] M dGqfnon] of] P] g / o; P] g cGtu{t ag] sf] lgodsf] cwLgdf / xL cfjZos lgb] {lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg] 5 .

$*

Page 57: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cg';"rL @

g] kfnsf] sfg'gL Joj: yfx¿df k|hgg : jf: Yo ;DaGwL / x] sf Joj: yfx¿^%

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!= hg: jf: Yo ;] jf P] g @)&%

;a} cfwf/ e"t : jf: Yo ;] jf lgz'Ns x'g] Joj: yf ub} { cfwf/ e"t : jf: Yo ;] jfdf gjhft lzz' tyf afn/ f] u Joj: yfkg, kf] if0f ;] jf, ue{jtL, k|;j tyf ;'Ts] / L ;] jf, kl/ jf/ lgof] hg, ue{ktg tyf k|hgg : jf: Yo ;] jfnfO{ c+lËsf/ u/ ] sf] 5 . -bkmf #_

@= j} olQms uf] klgotf ;DaGwL P] g @)&%

n} lËs klxrfg, of} lgstf, ue{wfg, ue{ktg, zf/ Ll/ s / f] uh: tf JolQmsf] zf/ Ll/ s tyf lghL hLjgsf] uf] klgotf sfod / fVg] clwsf/ j} olQms uf] klgotf sfod / fVg] clwsf/ nfO{ : yflkt u/ ] sf] 5 . -bkmf #_

#= sd{rf/ L ;dfof] hg P] g, @)&$

sd{rf/ L ;dfof] hg ubf{ ;Dej eP;Dd klt klTgnfO{ Ps} : yfg kg] { ul/ ;dfof] hg ug] { Joj: yf u/ ] sf] 5 . -bkmf %_

%= : jf: Yo jLdf P] g, @)&$

vf] k, kl/ jf/ lgof] hg, ;'/ lIft dft[Tj h: tf k|ltsf/ fTds ;] jfdf : jf: Yo jLdf sfo{qmd cGtu{tsf] ;'ljwf k|bfg ug] { Joj: yf u/ ] sf] 5 . -bkmf %_

^ >d P] g @)&$ k|;'lt ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf u/ ] sf] 5 . -bkmf $%_

& sf/ fuf/ P] g, @)!(

s'g} y'g'jf jf s} bL dlxnf ue{jtL / lx5 eg] hGd s} bsf] ;hfo kfPsL jf To: tf] ;hfo x'g] ck/ fwsf] cleof] u nfu] sL y'g'jf jf Hofgdf/ f afx] s c¿sf] xsdf ^ dlxgfsf] ue{ k'u] kl5 hdfgL lnO{ 5f8L lbg'k5{ / To;/ L hdfgLdf 5'6] sLnfO{ lghsf] afns hGd] sf] b'O{ dlxgf ePkl5 y'Gg gkg] { ePsf] df jf s} b Dofb e'Qmfg e} ;s] sf] df afx] s km] l/ sf/ fuf/ leq / flvg] 5 . s'g} ue{jtL dlxnf sf/ fuf/ aflx/ / x] sf] df lgh sf/ fuf/ leq} / x] sf] ;/ x u/ L lgh aflx/ / x] sf] cjlw hlt lghnfO{ x'g] s} bsf] cjlwdf s§f ul/ g] 5 .

^%= -http://www.lawcommission.gov.np/np af6 ;fef/ ul/Psf]_

$(

Page 58: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

* d'n'sL ck/ fw -;+lxtf_ P] g @)&$

ue{ktg ug{ x'g] / gx'g] af/ ] df Joj: yf u/ ] sf] 5 / sfg'g ljkl/ t ue{ktg u/ ] df b08 ;hfosf] Joj: yf u/ ] sf] 5 . -bkmf !** / !*(_

ue{ktg ug{ x'g] af/ ] sf] Joj: yf ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo clwsf/ P] g @)&% df Joj: yf u/ ] tf klg pQm P] gn] d'n'sL ck/ fw -;+lxtf_ P] g @)&$ sf] kl/ R5] b !# df / x] sf] ue{ktg ;DaGwL Joj: yfnfO{ vf/ ] h u/ ] sf] 5} g / b08 ;hfosf] xsdf olx kl/ R5] b cGt/ ut bkmf !** cg';f/ x'g] Joj: yf u/ ] sf] 5 .

( ck/ fw kLl8t ;+/ If0f P] g, @)&%

#!= -r_ ==== t/ cfly{s Iflt afkt kLl8tn] k|rlnt sfg"g adf] lhdsf] ladfaf6 Ifltk"lt{ k|fKt u/ ] sf] df jf k|fKt ug] { ePsf] df o; v08 adf] lhd Ifltk"lt{ lbOg] 5} g .-em_ kLl8tsf] zf/ Ll/ s ;f} Gbo{df k/ ] sf] k|lts"n c;/ ,-`_ kLl8tsf] zf/ Ll/ s, af} lås, of} g jf k|hgg Ifdtfdf ePsf] Iflt,-6_ ha/ h: tL s/ 0fLsf] s;"/ sf] xsdf ;f] s;"/ af6 kLl8tsf] ;fdflhs, ;f+: s[lts jf kfl/ jfl/ s k|lti7f jf ;DaGwdf k/ ] sf] k|lts"n k|efj,-7_ ha/ h: tL s/ 0fLsf sf/ 0f kLl8t ue{jtL ePsf] df k|rlnt sfg"g adf] lhd ue{ktg ug{ jf lzz' hGdfpg / lzz'nfO{ kfngkf] if0fsf] nflu nfUg] vr{,-8_ s;"/ sf sf/ 0f ue{ktg ePsf] df cf} ifwf] krf/ vr{,-9_ ljz] if cj: yf cfslif{t x'g] df kLl8tn] lgh lj?4 x'g ;Sg] yk s;"/ af6 aRg] c;n lgotn] k/ ] sf] dgfl;a vr{,

!) ckf8\utf ePsf AolStsf] clwsf/ ;DaGwL P] g @)&$

!(-@_= g] kfn ;/ sf/ n] ckfËtf ePsf dlxnfsf] ljz] if cj: yfnfO{ Wofgdf / fvL pgLx¿sf] : jf: Yo tyf k|hgg\ clwsf/ sf] ;+/ If0fsf] nflu cfjZos Joj: yf ug{' kg] {5 .

%)

Page 59: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!! g] kfn : jf: Yo ;] jf -t] >f] ;+zf] wg_ lgodfjnL, @)^*,

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .%!= k|;"tL labf M -!_ dlxnf sd{rf/ L ;'Ts] / L x'g] ePdf ;'Ts] / L x'g' cl3 jf kl5 u/ L ;f7L lbg k|;"tL labf kfpg] 5 .-@_ pklgod -!_ adf] lhd k|;"tL labf lnPsf] dlxnf sd{rf/ Ln] rfx] df s'g} klg labfaf6 s§f gx'g] u/ L yk 5 dlxgf;Dd a] tnaL k|;"lt ljbf lng ;Sg] 5 .t/ pklgod -@_ adf] lhdsf] labf nuftf/ ?kdf lng' kg] {5 .-#_ pklgod -@_ adf] lhd j] tnaL labfdf a;] sf] cjlw gf] s/ L cjlwdf hf] l8g] 5 .-$_ k|;"lt ljbfdf a: bf dlxnf sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] 5 .-%_ k|;"lt labf tyf k|;"lt : ofxf/ labf kfPsf sd{rf/ LnfO{ lzz'sf] : ofxf/ sf] lgldQ P] gsf] bkmf $@ sf] pkbkmf -#_ adf] lhd hgxL Psd'i6 kfFr xhf/ ?k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbOg] 5 .-^_ k|;"lt labf lnPsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws agfO{ / fVg'kg] {5 .%!s= k|;"lt : ofxf/ labf M -!_ s'g} k'?if sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] sd{rf/ Ln] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L kGw| lbg k|;"lt : ofxf/ labf lng kfpg] 5 .-@_ k|;"lt : ofxf/ labfdf a: g] sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] 5 .-#_ k|;"lt : off/ labf lnPsf] sd{rf/ Ln] To: tf] labf lnPsf] ldltn] k} +tL; lbgleqdf aRrfsf] hGd ;DaGwL sfuhft cfkm" sfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .-$_ pklgod -#_ adf] lhdsf] cjlwleq To: tf] k|df0fkq k] z gug] {sd{rf/ Lsf] To: tf] labfsf] cjlw lghn] kfpg] cGo labfaf6 s§f ul/ g] 5 .-%_ k|;"lt : ofxf/ labfsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws u/ L / fVg'kg] {5 dlxnf sd{rf/ L ;?jfsf] ;Gbe{df ue{jtL tyf b'O{ jif{ d'lgsf] aRrf ePsf] cj: yfdf lgh sd{rf/ L dlxnfsf] dfu adf] lhd ;?jf ug{ k|fyldstf lbg] ;f] afx] s ;?jf ug{ gkfOg] / dlxnf sd{rf/ Lsf] klt ;d] t ;/ sf/ L ;] jfdf / x] sf] ePdf ;Dej eP;Dd bDklQnfO{ Ps} lhNnfdf kg] { u/ L ;?jf ug] { .

%!

Page 60: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!@ Joj: yflksf ;+;b ;lrjfno sd{rf/ L k|zf;g lgodfjnL, @)^%

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .$#= k|;"lt labf M -!_ dlxnf sd{rf/ L ue{jtL ePdf lghn] cfkm\gf] ;] jf cjlwe/ df b'O{ k6s ;Dd ;'Ts] / Lsf] cl3kl5 u/ L k|To] s k6s ;f7L lbg k|;"lt labf lng kfpg] l5g\ .-@_ k|;"lt labfdf a: bf dlxnf sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] l5g\ .-#_ ;'Ts] / L ePsf dlxnf sd{rf/ Ln] rfx] df s'g} klg labfaf6 s§f gx'g] u/ L yk 5 dlxgf;Dd j] tnjL k|;'tL labf lng kfpg] l5g\ .t/ pklgod -!_ / -#_ adf] lhdsf] labf nuftf/ x'g' kg] {5 .-$_ pklgod -#_ adf] lhdsf] j] tnjL k|;'tL labfdf a;] sf] cjlw gf] s/ L cjlwdf hf] l8g] 5 .-%_ k|;"lt labf tyf k|;"lt : ofxf/ labf kfPsf sd{rf/ LnfO{ aRrfsf] : ofxf/ sf] lgldQ a9Ldf b'O{ j6f jRrfsf] nflu hgxL Psd'i6 kfFrxhf/ ¿k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbO{g] 5 .-^_ k|;"lt labf lnPsf] clen] v ;lrjfnon] cBfjlws agfO / fVg' kg] {5 .$$= k|;"lt : ofxf/ labf M -!_ s'g} k'?if sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] sd{rf/�Ln]��;'Ts]�/�Lsf]��cl3�jf�kl5�kG„�lbg�k|;"lt�: ofxf/ labf lng kfpg] 5 .-@_ k|;"lt : ofxf/ labfdf a: g] sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] 5 .-#_ k|;"lt : ofxf/ labf ;] jf cjlwe/ b'O{ k6s dfq lbOg] 5 .-$_ k|;"lt : ofxf/ labf lnPsf] sd{rf/ Ln] labf lnPsf] ldltn] tLgdlxgf leq >LdtL ;'Ts] / L ePsf] lg: ;f jf jRrfsf] hGdbtf{ k|df0fkq cfkm" sfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .-%_ pklgod -$_ adf] lhdsf] cjlw leq To: tf] k|df0fkq k] z gug] { lghfdtL sd{rf/ Lsf] To: tf] labfsf] cjlw lghn] kfpg] cGo labfaf6 s§f ul/ g] 5 .-^_ k|;"lt : ofxf/ labfsf] clen] v ;lrjfnon] cBfjlws agfO / fVg' kg] {5 .

%@

Page 61: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!# ;z: q k|x/ L lgodfjnL @)&@

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .!#!= k|;'lt labf M -!_ dlxnf ;z: q k|x/ L sd{rf/ L ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts] / Lsf] cl3kl5 u/ L ;f7L lbg k|;'lt labf lng kfpg] 5 .-@_ pklgod -!_ adf] lhd k|;'lt labfdf a: g] ;z: q k|x/ L sd{rf/ Ln] k'/ f tna eQf / / f;g kfpg] 5 .-#_ pklgod -!_ adf] lhd k|;'lt labf lnPsf dlxnf ;z: q k|x/ L sd{rf/ Ln] rfx] df s'g} klg labfaf6 s§L gx'g] u/ L yk tLg dlxgf;Dd a] tnaL k|;'lt labf lng ;Sg] 5g\ . o: tf] labf lnFbf pklgod -!_ adf] lhdsf] labf;Fu nuftf/ ?kdf lng' kg] {5 .-$_ pklgod -!_ / -#_ adf] lhdsf] labfsf] laj/ 0fsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws u/ L / fVg' kg] {5 .-%_ pklgod -#_ adf] lhd a] tnaL labfdf a;] sf] cjlw ;] jf cjlwdf u0fgf ul/ g] 5 .!#@= k|;'lt : ofxf/ labf M -!_ s'g} k'?if ;z: q k|x/ L sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] ;z: q k|x/ L sd{rf/ Ln] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L kGw| lbg k|;'lt : ofxf/ labf lng kfpg] 5 .-@_ k|;'lt : ofxf/ labf ;] jf cjlwe/ b'O{ k6s dfq lng kfO{g] 5 .-#_ k|;'lt : ofxf/ labfdf a: g] ;z: q k|x/ L sd{rf/ Ln] k'/ f tna eQf / / f;g kfpg] 5 .-$_ k|;'lt : ofxf/ labf lnPsf] ;z: q k|x/ L sd{rf/ Ln] labf lnPsf] ldltn] tLg dlxgf leqdf aRrfsf] hGdbtf{ k|df0fkq lgh sfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .-%_ pklgod -$_ adf] lhdsf] cjlwleq To: tf] k|df0fkq k] z gug] { ;z: q k|x/ L sd{rf/ Lsf] To: tf] cjlw lghn] kfpg] cGo labfaf6 s§f ul/ g] 5 .-^_ k|;'lt : ofxf/ labfsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cWofjlws u/ L / fVg' kg] {5 .-&_ k|;'lt labf tyf k|;'lt : ofxf/ labf kfPsf ;z: q k|x/ L sd{rf/ LnfO{ aRrfsf] : ofxf/ sf] lgldQ a9Ldf b'O{ aRrfsf] nflu hgxL Psd'i7 kfFr xhf/ ?k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbO{g] 5

%#

Page 62: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!$ lzIff lgodfjnL @)%(

!)^= ;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .-3_ ;'Ts] / L labf ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L ;f7L lbg,-3!_ k|;'tL : ofxf/ ljbf kGw| lbg-^s_ s'g} k'?if lzIfssf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] lzIfsn] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L ;'Ts] / L : ofxf/ labf kfpg] 5 . ;'Ts] / L : ofxf/ labfdf a;] sf] lzIfsn] k"/ f tna kfpg] 5 / o: tf] ljbf ;] jf cjlw e/ df b'O{ k6s dfq lbOg] 5 .

!% >dhLjL kqsf/ ;DaGwL lgodfjnL @)%#

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .!^= ;'Ts] / L labfM -!_ dlxnf >dhLjL kqsf/ ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L ;f7L lbg ;'Ts] / L labf lng kfpg] 5 .-@_ pklgod -!_ adf] lhd ;'Ts] / L labf lnPsf] dlxnf >dhLjL kqsf/ n] rfx] df nuftf/ yk 5 dlxgf;Dd ;'Ts] / L labf lng ;Sg] 5 .-#_ pklgod -@_ adf] lhd s'g} dlxnf >dhLjL kqsf/ labfdf a;] df To: tf] cjlw lghsf] gf] s/ L cjlwdf hf] l8g] 5 .-$_ s'g} k'?if >dhLjL kqsf/ sf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] sd{rf/ Ln] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L kGw| lbg ;'Ts] / L : ofxf/ ug{ labf lng kfpg] 5 .

!^ lghfdlt ;] jf lgodfjnL @)%),

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .%(= k|;'tL ljbf M dlxnf lghfdtL sd{rf/ L ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts] / Lsf] cl3kl5 u/ L cG7fgAa] lbg k|;"lt ljbf lngkfpg] 5 .-!s_ pklgod -!_ adf] lhd k|;"lt ljbf lnPsf dlxnf lghfdtL sd{rf/ Ln] rfx] df s'g} klg ljbfaf6 s§f gx'g] u/ Lyk 5 dlxgf;Dd j] tnjL k|;"lt ljbf lng ;Sg] 5g\ .t/ pklgod -!_ / -!s_ adf] lhdsf] ljbf nuftf/ ?kdf lng' kg] {5 .-!v_ pklgod -!s_ adf] lhd j] tnjL ljbfdf a;] sf] cjlw gf] s/ L cjlwdf hf] l8g] 5 .-@_ k|;"lt ljbfdf a: bf dlxnf lghfdtL sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] 5 .

%$

Page 63: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

-#s_ k|;"lt ljbf tyf k|;"lt : ofxf/ ljbf kfPsf lghfdtL sd{rf/ LnfO{ aRrfsf] : ofxf/ sf] lgldQ P] gsf] bkmf #@ sf] pkbkmf -#_ adf] lhd a9Ldf b'O{ j6f aRrfsf] nflu hgxL Psd'i6 kFfrxhf/ ?k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbO{g] 5 .-$_ k|;"lt ljbf lnPsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws agfO{ / fVg' kg] {5 .%(s= k|;"lt : ofxf/ ljbf M -!_ s'g} k'?if lghfdtL sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To:�tf]��sd{rf/�Ln]��;'Ts]�/�Lsf]��cl3�jf�kl5�u/�L�kG„�lbg k|;"lt : ofxf/ ljbf lng kfpg] 5 .-@_ k|;"lt : ofxf/ ljbfdf a: g] lghfdtL sd{rf/ Ln] k"/ f tna kfpg] 5 .-#_ k|;"lt : ofxf/ ljbf ;] jf cjlwe/ b'O{ k6s dfq lbOg] 5 .-$_ k|;"lt : ofxf/ ljbf lnPsf] lghfdtL sd{rf/ Ln] ljbf lnPsf] ldltn] tLg dlxgfleqdf aRrfsf] hGdbtf{ k|df0fkqsfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .-%_ pklgod -$_ adf] lhdsf] cjlwleq To: tf] k|df0fkq k] z gug] { lghfdtL sd{rf/ Lsf] To: tf] ljbfsf] cjlw lghn] kfpg] cGo ljbfaf6 s§f ul/ g] 5 .-^_ k|;"lt : ofxf/ ljbfsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws u/ L / fVg' kg] {5 .

!& lrof jufg ;DawL >d lgodfjnL @)%)

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf . #%= ue{jtL dlxnf sfdbf/ jf sd{rf/ Ln] k|;"ltsf] cl3 jf kl5 u/ L hDdf $% lbg ;Ddsf] k"/ f tnaL k|;"lt labf kfpg] 5 . o: tf] k|;"lt labf tdfd ;] jf cjlw e/ df b'O{ k6s ;DdnfO{ dfq lng kpg] 5 . t/ b'O{ k6s k|;"lt labf lnO{;s] sf ue{jtL dlxnf sfdbf/ jf sd{rf/ Lsf] b'O{ aRrf lhljt g/ x] k'gM k|;'lt labf kfpg ;Sg] 5 .

%%

Page 64: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

!* k|x/ L lgodfjnL @)&!

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .*#= k|;"lt labf M -!_ dlxnf k|x/ L sd{rf/ L ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts] / Lsf] cl3 jf kl5 u/ L ;f7L lbg k|;"lt labf kfpg] 5 .-@_ k|;"lt labf a: g] dlxnf k|x/ L sd{rf/ Ln] k'/ f tna, eQf / / f;g kfpg] 5 .-#_ pklgod -!_ adf] lhd k|;"lt labf lnPsf dlxnf k|x/ L sd{rf/ Ln] rfx] df s'g} klg labfaf6 s§L gx'g] u/ L yk tLg dlxgf;Dd a] tnaL k|;"lt labf lng ;Sg] 5g . o: tf] labf lnFbf pklgod -!_ adf] lhdsf] labf;Fu nuftf/ ¿kdf lng' kg] {5 .-$_ pklgod -!_ / -#_ adf] lhdsf] ljbfsf] ljj/ 0fsf] clen] v / fVg' kg] {5 .-%_ pklgod -#_ adf] lhd a] tnjL labfdf a;] sf] cjlw ;] jf cjlwdf hf] l8g] 5 .*$= k|;"lt : ofxf/ labf : -!_ s'g} k'?if k|x/ L sd{rf/ Lsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] sd{rf/�Ln]��;'Ts]�/�Lsf]��cl3�jf�kl5�u/�L�kG„�lbg�k|;"lt : ofxf/ labf lng kfpg] 5 .-@_ k|;"lt : ofxf/ ljbf ;] jf cjlwe/ df b'O{ k6s dfq lng kfOg] 5 .-#_ k|;"lt : ofxf/ labfdf a: g] k|x/ L sd{rf/ Ln] k'/ f tna, eQf / / f;g kfpg] 5 .-$_ k|;"lt : ofxf/ labf lnPsf] k|x/ L sd{rf/ Ln] labf lnPsf] ldltn] tLg dlxgf leqdf aRrfsf] hGdbtf{ k|df0fkq sfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .-%_ pklgod -$_ adf] lhdsf] cjlwleq To: tf] k|df0fkq k] z gug] { k|x/ L sd{rf/ Lsf] To: tf] cjlw lghn] kfpg] cGo labfaf6 s§f ul/ g] 5 .-^_ k|;"lt : ofxf/ labfsf] clen] v ;DalGwt sfof{non] cBfjlws u/ L / fVg' kg] {5 .-&_ k|;"lt ljbf tyf k|;"lt : ofxf/ labf kfPsf] k|x/ L sd{rf/ LnfO{ aRrfsf] : ofxf/ sf] lgldQ a9Ldf b'O{ aRrfsf nflu hgxL Psd'i7 kfFr xhf/ ¿k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbOg] 5 .

!( ;} lgs Kof/ fr'6 kmf] N8/ dlxnf lgodfjnL @)$^

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf =*=!=#= ;] jfsf] cjlwe/ b'O{ k6s;Dd k|;"lt ljbf,*=!=$= g] kfnL ;] gfn] kfP ;/ x cGo ljbf

%^

Page 65: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

qm=;+= sfg'g d'Vo Joj: yfx¿ s} lkmot

@) ;} lgs ;] jf lgodfjnL @)^(

;'Ts] / L ljbf tyf ;'Ts] / L : ofxf/ ljbf ;DaGwL Joj: yf .%*= k|;'lt / k|;'lt : ofxf/ labfM -!_ dlxnf ;} lgs JolQm ue{jtL ePdf lghn] ;'Ts] / Lsf] cl3kl5 u/ L ;f7L lbg k|;"lt labf kfpg] 5 .-@_ pklgod -!_ adf] lhd k|;"lt labf lnPsf dlxnf ;} lgs JolQmn] rfx] df s'g} klg labfaf6 s§f gx'g] u/ L yk 5 dlxgf;Dd j] tnjL k|;"lt labf lng ;Sg] 5g\ . o: tf] labf lnFbf pklgod -!_ adf] lhdsf] labf;Fu nuftf/ ?kdf lng' kg] {5 .-#_ pklgod -@_ adf] lhd j] tnjL labfdf a;] sf] cjlw gf] s/ L cjlwdf hf] l8g] 5 .-$_ s'g} k'?if ;} lgs JolQmsf] kTgL ;'Ts] / L x'g] ePdf To: tf] ;} lgs JolQmn] ;'Ts] / Lsf] cl3 kl5 u/ L kGw| lbg k|;"lt : ofxf/ labf lng kfpg] 5 .-%_ k|;"lt / k|;"lt : ofxf/ labfdf a: bf ;} lgs JolQmn] k"/ f tna kfpg] 5 .-^_ k|;"lt ljbf tyf k|;"lt : ofxf/ labf kfPsf ;} lgs JolQmnfO{ aRrfsf] : ofxf/ sf] lgldQ a9Ldf b'O{ aRrfsf] nflu hgxL Psd'i7 kfFr xhf/ ?k} ofF lzz' : ofxf/ eQf lbOg] 5 .-&_ k|;"lt : ofxf/ labf lnPsf] ;} lgs JolQmn] labf lnPsf] ldltn] tLg dlxgf leqdf aRrfsf] hGdbtf{ k|df0fkq cfk"m sfo{/ t sfof{nodf k] z ug{' kg] {5 .

%&

Page 66: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cg';"rL #

cGt/ f{li6«o dfgj clwsf/ ;DaGwL b: tfj] hx¿df / x] sf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ tyf cGt/ ;DalGwt clwsf/ x¿;DaGwL Joj: yfx¿

!_ dfgj clwsf/ ;DaGwL ljZjJofkL 3f] if0f kq !($* • hflt, j0f{, ln+u, efiff, wd{, / fhg} lts jf cGo ljrf/ wf/ f, / fli6«o jf ;fdflhs

pTklQ, ;DklQ, hGd jf cGo s'g} x} l;ot h: tf s'g} klg cfwf/ df s'g} klg lsl;dsf] e] befj ljgf k|To] s JolQmnfO{ o; 3f] if0ffkqdf plNnlvt clwsf/ / : jtGqtfx¿sf] clwsf/ x'g] 5 . ;fy} s'g} klg JolQm / x] sf d'n's jf Onfsf : jtGq, : jzf;g / lxt jf ;fj{ef} d;Qfsf] cGo s'g} klg ;Ldfsf] clwgdf / x] sf] h] eP tfklg To: tf] d'n's jf O{nfsfsf] / fhgLlts, If] qflwsf/ ut jf cGt/ f{li6«o x} l;otsf cfwf/ df s'g} klg e] befj ul/ g] 5} g .^^

• k|To] s JolQmnfO{ hLjgsf] : jtGqtf / ;'/ Iffsf] clwsf/ x'g] 5 .^&

• s'g} klg JolQmnfO{ zf/ Ll/ s oftgf lbO{g] jf q'm/ , cdfgjLo jf ckdfghgs Joaxf/ jf ;hfo ul/ g] 5} g .^*

• pd] / k'u] sf k'?if tyf dlxnfnfO{ hflt, / fli6«otf jf wd{sf] sf/ 0fn] nufO{g] s'g} klg ;Ldf ljgf ljjfx u/ L kl/ jf/ a;fpg] clwsf/ x'g] 5 . pgLx¿nfO{ ljjfx ubf{sf avt, j} jflxs ;DjGw / xFbfsf avt / ljjfx ljR5] bsf jvt ;dfg clwsf/ x¿ k|fKt x'g] 5 .^(

• OR5's j/ jw'sf] : jtGq tyf k"0f{ dGh'/ L lagf ljjfx ;DkGg ul/ g] 5} g .&)

• k|To] s JolQmnfO{ cfkm\gf] / cfkm\gf] kl/ jf/ sf] : jf: Yo / sNof0fsf] nflu vfBfGg, sk8f, cfjf; / cf} ifwf] krf/ sf] ;'ljwf / cfjZos ;fdflhs ;] jfx¿ nufot kof{Kt hLjg: t/ sf] clwsf/ tyf j] / f] huf/ L, lj/ fdL, czQmtf, ljwjf, a'9] ;sfn jf cfkm\gf] sfj" aflx/ sf kl/ l: yltx¿df hLljsf] kfh{gsf pkfosf cefjdf ;'/ Iff kfpg] clwsf/ 5 .&!

• cfdf / lzz'x¿nfO{ ljz] if : ofxf/ / ;xfotf kfpg] clwsf/ 5 . ljjfx eO{ jf geO{ hGd] sf ;Dk"0f{ afnaflnsfx¿n] ;dfg ;fdflhs ;+/ If0f kfpg] 5g\ .&@

• k|To] s JolQmnfO{ ;d'bfosf] ;fF: s[lts hLjgdf : jtGq ?kn] ;xefuL x'g] , snf pkof] u ug] { / j} 1flgs k|ult tyf ;f] sf] pkof] usf] kmfO{bf pkef] u ug] { clwsf/ x'g] 5 .&#

^^= dfgj clwsf/ ;DaGwL ljZjJofkL 3f]if0f kq !($*, wf/f @^&= P]= wf/f #^*= P]= wf/f %^(= P]= wf/f !^-!_&)= P]= wf/f !^-@_&! P]= wf/f @%-!_&@= P]= wf/f @%-@_&#= P]= wf/f @&-!_

%*

Page 67: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

@_ gful/ s tyf / fhgLlts clwsf/ ;DaGwL k|lt1fkq !(^^ • k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿ cfkm\gf O{nfsf tyf If] qflwsf/ leq / x] sf ;a}

JolQmx¿nfO{ hflt, j0f{, ln+u, efiff, wd{, / fhgLlts jf cGo ljrf/ , / fli6«o jf ;fdflhs pTklQ, ;DklQ, hGd jf cGo x} l;otsf cfwf/ df s'g} klg k|sf/ sf] e] befj ljgf k|: t't k|lt1fkqdf : jLs[t clwsf/ x¿sf] ;Ddfg / ;'lglZrttf k|bfg ug{] k|lt1f ub{5g\ .&$

• k|To] s JolQmnfO{ hLjgsf] cGt/ lglxt clwsf/ 5 . sfg"gåf/ f o; clwsf/ sf] ;+/ If0f ul/ g] 5 . : j] R5frf/ L ?kn] s;} sf] klg hLjg x/ 0f ul/ g] 5} g .&%

• s;} nfO{ klg oftgf lbOg] jf qm"/ , cdfgjLo jf ckdfghgs Joaxf/ jf ;hfo ul/ g] 5} g . vf;u/ L, s;} nfO{ klg lghsf] : jtGq d~h'/ L ljgf lrlsT;sLo jf j} 1flgs k|of] u ef] Ug nufOg] 5} g .&^

• k|To] s JolQmnfO{ : jtGqtf tyf ;'/ Iffsf] clwsf/ 5 . s;} nfO{ klg : j] R5frf/ L ?kn] kqmfp ug{ jf y'gfdf / fVg kfO{g] 5} g . sfg"gaf6 lgwf{l/ t cfwf/ df jf sfo{ljlw adf] lhd afx] s s;} sf] j} olQms : jtGqtfsf] ckx/ 0f ul/ g] 5} g .&&

• s'g} klg JolQmsf] uf] klgotf, kl/ jf/ , 3/ jf n] vfk9Ldf : j] R5frf/ L jf u} / sfg"gL x: tIf] k ul/ g] 5} g g t lghsf] k|lti7f tyf VoftLdf u} / sfg"gL cfqmd0f g} ul/ g] 5 .&*

• k|To] s JolQmnfO{ To: tf] x: tIf] k jf cfqmd0f lj?4 sfg"gsf] ;+/ If0f kfpg] clwsf/ x'g] 5 .&(

• ljjfxof] Uo pd] / sf k'?if tyf dlxnfsf] ljjfx ug] { / kl/ jf/ cf/ De ug] { clwsf/ nfO{ : jLsf/ ul/ g] 5 .*)

• OR5's j/ jw'sf] : jtGq tyf k"0f{ dGh'/ L ljgf ljjfx ;DkGg ul/ g] 5} g .*!

• k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿n] ljjfx ;DaGwdf, ljjfx cjlwe/ jf ljjfxsf] ljR5] bsf ;dodf j/ jw'x¿sf] clwsf/ / pQ/ bfloTjx¿sf] ;dfgtf ;'lglZrt ug{ ;d'lrt sbdx¿ rfNg] 5g\ . ;DjGw ljR5] b ePsf] v08df afnaflnsfsf] cfjZos ;+/ If0fsf] nflu Joj: yf ul/ g] 5 .*@

#_ cfly{s, ;fdflhs tyf ;fF: s[lts clwsf/ ;DaGwL k|lt1fkq !(^^ • k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿ k|: t't k|lt1fkqdf plNnlvt clwsf/ x¿ hflt,

j0f{, ln+u efiff, wd{, / fhgLlts jf cGo ljrf/ , / fli6«o jf ;fdflhs pTklQ,

&$= gful/s tyf /fhgLlts clwsf/;DaGwL k|lt1fkq !(^^ sf] wf/f @-!_&%= P]= wf/f ^-!_&^= P]= wf/f &&&= P]= wf/f (-!_&*= P]= wf/f !&-!_&(= P]= wf/f !&-@_*)= P]= wf/f @#-@_*!= P]= wf/f @#-#_*@= P]= wf/f @#-$_

%(

Page 68: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;DklQ, hGd jf cGo x} l;otsf cfwf/ df s'g} klg k|sf/ sf] e] befj ljgf pkef] u ul/ g] s'/ fsf] k|Tofe"lt lbg] k|lt1f ub{5g\ .*#

• kl/ jf/ ;dfhsf] k|fs[lts / d"ne"t ;d"xut OsfO{ ePsf] n] ljz] if u/ L o;sf] : yfkgfsf nflu tyf o;df cfl>t afnaflnsfsf] x] / rfx / lzIffsf] bfloTj x'Fbf To;nfO{ ;Dej eP;Ddsf] Jofks ;'/ Iff tyf ;xfotf lbg'kb{5 . OR5's a/ aw'sf] : jtGq ;xdltaf6 dfq ljjfx ;DkGg ul/ g' kb{5 .*$

• lzz' hGdg' cl3 / kl5sf] plrt cjlwe/ cfdfx¿nfO{ ljz] if ;+/ If0f k|bfg ug{'kb{5 . o: tf cjlw / sfd ug] { cfdfx¿nfO{ tnaL ljbf / kof{Kt ;fdflhs ;'/ Iff kmfObf ;lxtsf] ljbf lbg'kb{5 .*%

• k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿ k|To] s JolQmsf] zf/ Ll/ s / dfgl;s : jf: Yosf] pRrtd k|fKo : t/ sf] pkef] u ug] { clwsf/ : jLsf/ ub{5g\ .*^

• o; clwsf/ sf] k"0f{ k|flKt xfl;n ug{sf nflu k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿n] rfNg] sbdx¿df lgDg s'/ fsf nflu cfjZos sbdx¿ ;d] t ;dfj] z x'g] 5g\M*&

-s_ lzz' d[To' b/ tyf lzz' d[To' 36fpg] / afnssf] : jf: Yo ljsf;sf] Joj: yf, -v_ jftfj/ 0fLo tyf cf} Bf] lus ;/ ;kmfO{sf ;a} kIfx¿sf] ;'wf/ , -u_ k|sf] k, dxfdf/ L, k] zfut / cGo / f] ux¿sf] / f] syfd, pkrf/ tyf lgoGq0f, -3_ lj/ fdL ePsf] cj: yfdf ;a} nfO{ lrlsT;fut ;] jf / x] / rfx ;'lglZrt ug] {

cj: yfx¿sf] l;h{gf . • k|: t't k|lt1fkqsf kIf / fi6«x¿ k|To] s JolQmsf] lgDg s'/ fsf] clwsf/ : jLsf/

u5{gM**

-s_ ;fF: s[lts hLjgdf ;xefuL x'g] , -v_ j} 1flgs k|ult tyf ;f] sf] pkof] usf] kmfObf pkef] u ug] {, -u_ cfkm" n] vs ePsf] s'g} klg j} 1flgs, ;flxlTos tyf snfTds pTkfbgaf6

pTkGg x'g] g} lts / ef} lts lxtx¿sf] ;+/ If0fjf6 kmfObf kfpg] .

$_ dlxnf lj?4 ;j} k|sf/ sf e] befj pGd"ng ug] { dxf;lGw !(&( • o; dxf;lGwsf] k|of] hgsf] nflu, ædlxnf lj?4sf] e] befjÆ eGgfn] k'?if /

dlxnfx¿sf] h: tf] ;'s} j} jflxs l: ylt eP tfklg / fhg} lts, cfly{s, ;fdflhs, ;+f: s[lts, gful/ s / cGo s'g} klg If] qdf k'?if / dlxnf aLr ;dfgtfsf cfwf/ df dlxnfx¿4f/ f dfgj clwsf/ tyf df} lns : jtGqtfsf] dfGotf, pkef] u jf k|of] u / 2 ug] { jf To;df cf3ft kfg] { k|efj jf p2] Zo / x] sf] lnËsf cfwf/ df ul/ g] s'g} klg lje] b, lgisfzg jf k|ltjGw ;Ddmg' k5{ .*(

*#= cfly{s, ;fdflhs tyf ;fF:s[lts clwsf/ ;DaGwL k|lt1fkq !(^^, wf/f @-@_*$= P]= wf/f !)-!_*%= P]= wf/f !)-@_*^= P]= wf/f !@-!_*&= P]= wf/f !@-@_**= P]= wf/f !%-!_*(= dlxnf lj?4 ;j} k|sf/sf e]befj pGd"ng ug]{ dxf;lGw !(&(, wf/f !

^)

Page 69: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• kIf / fi6«x¿ dlxnf lj?4sf ;a} k|sf/ sf e] befjnfO{ lgGbf ub} { ;a} pko'Qm pkfox¿ ckgfO{ / ljgf l9nfO{ dlxnf lj?4 x'g] e] befj pGd"ng ug] { gLlt cjnDag ug{ dGh'/ ub{5g\ / o; p2] Zosf nflu b] xfosf sfd ug{ sj"n ub{5g\ M–()

-s_ k'?if / dlxnf aLrsf] ;dfgtfsf] l;4fGtnfO{ cfkm\gf] / fli6«o ;+ljwfg jf cGo pko'Qm sfg"gdf cem} ;dfj] z ul/ g;lsPsf] eP o; l;4fGtnfO{ To: tf] ;+ljwfg jf sfg"gdf ;dfj] z ug] { tyf sfg"g / cGo pko'Qm dfWodåf/ f o; l;4fGtsf] Jojxfl/ s k|flKt ;'lglZrt ug] {,

-v_ dlxnf lj?4sf] e] befj lgif] w ug] { sfg"gL / cGo pkfox¿ Pj+ pko'St ePsf] cj: yfdf b08 ;hfosf] Joj: yf ;d] t cjnDjg ug] {] {,

-u_ k'?if ;/ x ;dfg cfwf/ df dlxnfsf clwsf/ x¿sf] sfg"gL ;+/ If0fsf] Joj: yf ug] { tyf ;Ifd / fli6«o Gofoflws/ 0f / cGo ;fj{hlgs ;+: yfx¿ dfkm{t e] befjsf] s'g} klg sfo{ lj?4 dlxnfsf] k|efjsf/ L ;+/ If0f ;'lglZrt ug] {,

-3_ dlxnf lj?4sf] e] befjsf] s'g} klg sfo{ jf Jojxf/ df ;l/ s geO{ cnu / xg] tyf ;fj{hlgs clwsf/ L / ;+: yfx¿n] o; bfloTj cg'?k sfo{ ug] {{5g\ eGg] s'/ f ;'lglZrt ug] {,

-ª_ s'g} klg JolQm, ;+: yf jf pBf] uaf6 x'g] dlxnf lj?4sf] e] befj pGd"ng ug{ ;Dk"0f{ pko'St pkfox¿ cjnDag ug] {,

-r_ dlxnf lj?4sf] e] befj l;h{gf ug] { k|rlnt sfg"g, lgod, k/ Dk/ f tyf Aoaxf/ x¿ kl/ jt{g jf pGd'ng ug{ sfg"gL Joa: yf nufotsf ;Dk"0f{ pko'St pkfox¿ cjnDag ug] {,

-5_ dlxnf lj?4sf] e] befj l;h{gf ug] { ;Dk"0f{ / fli6«o b08 Joa: yfx¿ vf/ ] h ug] { .

• k'?if ;/ x dlxnfx¿nfO{ dfgj clwsf/ tyf df} lns : jtGqtfx¿sf] k|of] u tyf pkef] usf] k|Tofe"lt lbg] p2] Zosfnflu dlxnfsf] k"0f{ ljsf; / ;d'Gglt ;'lglZrt ug{ kIf / fi6«x¿n] ;a} If] q vf;u/ L / fhg} lts, ;fdflhs, cfly{s / ;+f: s[lts If] qx¿df sfg"gL Joj: yf nufotsf ;Dk"0f{ pko'Qm pkfox¿ cjnDjg ug] {5g\ .(!

• s'g} Ps ln+usf] n3'tf jf jl/ i7tfsf] wf/ 0ffdf jf k'?if / dlxnfsfnflu ?9Lut e"ldsfdf cfwfl/ t b'/ fu|x tyf k/ Dk/ fut Pj+ cGo ;a} Joaxf/ x¿ pGd"ng ug] { p2] Zon] k'?if / dlxnfsf] Joaxf/ sf] ;fdflhs tyf ;+f: s[lts 9f+rfdf kl/ jt{g ug] {] {,(@

• kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL ;"rgf / ;Nnfx nufot kl/ jf/ sf] : jf: Yo / sNof0f ;'lglZrt ug{ ;xfos x'g] ljz] if z} lIfs ;"rgfdf kx'Fr(#

()= P]= wf/f @(!= P]= wf/f #(@= P]= wf/f %-s_(#= P]= wf/f !)-h_

^!

Page 70: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• ljjfx jf dft[Tjsf] cfwf/ df x'g] dlxnf lj?4sf] e] befj / f] Sg tyf pgLx¿sf] sfd ug] { kfpg] k|efjsf/ L clwsf/ ;'lglZrt ug{ kIf / fi6«x¿n] lgDglnlvt sfo{x¿ ug{ pko'Qm pkfox¿ cjnDjg ug] {5g\M($

-s_ ue{jtL ePsf] jf ;'Ts] / L ljbfsf] sf/ 0fn] x'g] avf{: tL tyf j} jflxs l: yltsf] cfwf/ df jvf{: tLdf ul/ g] e] befjdf b08 ;hfo ;d] t ug] { u/ L k|ltjGw nufpg] ,

-v_ cl3Nnf] / f] huf/ L jf h] i7tf jf ;fdflhs eQfaf6 jl~rt x'g gkg] { u/ L k"/ f tnj ;lxtsf] jf ;f] xL ;/ xsf] ;fdflhs kmfObfx¿ ;lxtsf] k|;"lt ljbfsf] Joa: yf ug] {,

-u_ sfo{sf] pQ/ bfloTj / ;fj{hlgs hLjgdf ;xeflutf;+u} kfl/ jfl/ s bfloTj ;dfof] hg ug{ afa'cfdfnfO{ ;Ifd agfpg cfjZos ;xof] uL ;fdflhs ;] jfx¿sf] Joa: yf ug{ k|f] T;fxg ug] {, / vf;u/ L afn: ofxf/ ;'ljwfx¿sf] ;+hfnsf] : yfkgf / ljsf; k|j4{g ug{] {,

-3_ ue{jtL cj: yfsf dlxnfnfO{ xflgsf/ s k|dfl0ft ePsf lsl;dsf sfdaf6 ljz] if ;+/ If0f k|bfg ug{] .

• kIf / fi6«x¿n] k'?if / dlxnfsf] ;dfgtfsf] cfwf/ df kl/ jf/ lgof] hg;Fu ;DalGwt ;] jfx¿ nufot : jf: Yo : ofxf/ ;] jfx¿df kx+'r ;'lglZrt ug{ : jf: Yo ;] jfsf] If] qdf dlxnf lj?4sf] e] befj pGd"ng ug{ ;Dk"0f{ pko'Qm pkfox¿ cjnDjg ug] {5g\ .(%

• o; wf/ fsf] k|s/ 0f ! df h'g;'s} s'/ f n] lvPsf] eP tfklg kIf / fi6«x¿n] dlxnfnfO{ ue{jtL, k|;"lt / k|;"lt kZrftsf] cjlwdf pko'St ;] jfx¿ / cfjZos ePsf jvt lgMz'Ns ;] jf Pj+ ud{jtL / b"w v'jfpg] cjlwdf kof{Kt kf] if0f ;d] t pknAw ePsf] ;'lglZrt ug{] 5g\ .(^

• kIf / fi6«x¿n] k'?if / dlxnfsf] ;dfgtfsf] cfwf/ df u|fdL0f dlxnfx¿ u|fdL0f ljsf;df ;xefuL ePsf] / To;af6 nfeflGjt ePsf] ;'lglZrt ug{ u|fld0f If] qsf dlxnf lj?4sf] e] befj pGd"ng ug{ ;Dk"0f{ pko'Qm pkfox¿ cjnDjg ug] { / vf;u/ L To: tf dlxnfnfO{ lgDglnlvt clwsf/ x¿ ;'lglZrt ug] {5g\M(&

-s_ ;a} txsf ljsf; of] hgfx¿sf] lj: tf/ / sfof{Gjogdf ;xefuL x'g] clwsf/ ,

-v_ kl/ jf/ lgof] hg ;DaGwL ;"rgf, ;Nnfx / ;] jf nufotsf kof{Kt : jf: Yo x] / rfx ;'ljwfdf kx'+rsf] clwsf/ ,

-u_ ;fdflhs ;'/ Iff sfo{qmdx¿af6 k|ToIf kmfO{bf lng] clwsf/ ,

-3_ pgLx¿sf] k|fljlws bIftf clej[l4 ug{ sfo{d"ns ;fIf/ tf nufot ;a} k|sf/ sf cf} krfl/ s tyf cgf} krfl/ s tfnLdx¿ / lzIff Pj+, cGo s'/ fsf cltl/ St, ;a} ;fd"bflos tyf lj: tfl/ t ;] jfx¿sf] nfe k|fKt ug{] clwsf/ ,

($= P]= wf/f !!-@_(%= P]= wf/f !@-!_(^= P]= wf/f !@-@_(&= P]= wf/f !$-@_

^@

Page 71: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-ª_ / f] huf/ L jf : j/ f] huf/ L dfkm{t cfly{s cj;/ x¿df ;dfg kx'Fr k|fKt ug{sf] nflu : jfjnDjL ;d"x tyf ;xsf/ Lx¿ u7g ug{] clwsf/ ,

-r_ ;Dk"0f{ ;fd'bflos s[ofsnfkx¿df efu lng] clwsf/ ,

-5_ s[lif shf{ tyf C0f, ahf/ ;'ljwfx¿, pko'Qm k|ljlw / e"lddf ;dfg Joaxf/ , s[lifhGo ;'wf/ Pj+ e"ldsf] k'gMJoj: yf of] hgfdf kx'Fr k|fKt ug] { clwsf/ ,

-h_ vf;u/ L cfjf;, ;/ ;kmfO{, ljB't, vfg] kfgL, oftfoft tyf ;+rf/ sf ;DaGwdf kof{Kt hLjgofkgsf cj: yfx¿sf] pkef] u ug] { clwsf/ .

• kIf / fi6«x¿n] ljjfx tyf kfl/ jfl/ s ;DaGw;Fu ;DalGwt ;a} laifox¿df dlxnf lj?4sf] e] befj pGd"ng ug{ ;Dk"0f{ pko'Qm pkfox¿ cjnDjg ug{] / vf;u/ L dlxnf / k'?ifsf] ;dfgtfsf cfwf/ df lgDglnlvt clwsf/ x¿ ;'lglZrt ug] {5g\M(*

-s_ ljjfx ug] { ;dfg clwsf/ ,

-v_ : jtGq ?kn] j/ / f] Hg] tyf pgLx¿sf] : jtGq / k"0f{ ;xdltdf dfq ljjfx ug] { ;dfg clwsf/ ,

-u_ ljjfx kZrf / ljjfx ljR5] bsf] ] cj: yfdf ;dfg clwsf/ tyf pQ/ bfloTjx¿,

-3_ pgLx¿sf] j} jflxs l: ylt h] ;'s} eP tfklg, pgLx¿sf afnaflnsf;Fu ;DalGwt s'/ fx¿df afa'cfdfsf] ] ;dfg clwsf/ tyf pQ/ bfloTjx¿; ;a} cj: yfx¿df afnaflnsfsf] xLt g} ;jf] {k/ L x'g] 5,

-ª_ cfkmgf afnaflnsfsf] ;+Vof / hGdfGt/ sf ljifodf : jtGq Pj+ lhDd] jf/ Lk"j{s lg0f{o ug] { clwsf/ x¿ tyf pgLx¿nfO{ oL clwsf/ x¿ k|of] u ug{ ;Ifd agfpg hfgsf/ L, lzIff tyf ;fwgdf kx'+r k|fKt ug] { clwsf/ x¿,

-r_ afnaflnsfsf] ;+/ IfsTj, x] / rfx, Gof;wf/ 0f / wd{k'q jf wd{k'qL u|x0f ug] { ;DaGwdf jf / fli6«o sfg"gdf oL cjwf/ 0ffx¿ ljBdfg ePsf o: t} ;+: yfx¿sf] ;DaGwdf ;dfg clwsf/ tyf pQ/ bfloTjx¿; ;a} cj: yfx¿df afnaflnsfsf] xLt g} ;jf] {k/ L x'g] 5,

-5_ kfl/ jfl/ s gfd, k] zf / Joa;fo 5gf} 6 ug{] ] clwsf/ nufot klt / kTgLsf] ;dfg JolQmut clwsf/ x¿,

-h_ ;DklQsf] : jfldTj, k|fKtL, Joj: yfkg, ;+rfng, ef] urng / j] rlavgsf ;DaGwdf, lgz'Ns jf d"Nojfg k|ltkmn jfkt h] ePklg klt / kTgL b'a} sf] ;dfg clwsf/ .

• afnssf] j} jflxs jfUbfg / afn ljjfxsf] sfg"gL dfGotf x'g] 5} g / ljjfxsf] nflu Go"gtd pd] / tf] Sg] tyf ljjfxnfO{ ;/ sf/ L kl~hsflwsf/ L ;dIf clgjfo{ ?kn] btf{ ug'{kg] { sfg"gL Joj: yf nufotsf ;a} cfjZos sf/ jfxL ul/ g] 5 .((

(*= P]= wf/f !^-!_((= P]= wf/f !^-@_

^#

Page 72: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

%_ afn clwsf/ ;DaGwL dxf;lGw !(*( • kIf / fi6«x¿n] cfkm\gf] If] qflwsf/ leqsf k|To] s afnaflnsfnfO{ lghsf] jf lghsf

afa'cfdfsf] jf sfg"gL ;+/ Ifssf] hflt, j0f{, ln+u, efiff, wd{, / fhgLlts jf cGo ljrf/ , / fli6«o, hftLo jf ;fdflhs pTklQ, ;DklQ, czQmtf, hGd jf cGo x} l;ot h] ;'s} ePklg s'g} klg lsl;dsf] e] befj gu/ L o; dxf;lGwdf plNnlvt clwsf/ x¿nfO{ ;Ddfg tyf ;'lglZrt ug] {5g\ .!))

• afnaflnsfsf afa'cfdf, sfg"gL ;+/ Ifs jf kl/ jf/ sf ;b: ox¿sf] x} l;ot, lqmofsnfk, cleJoQm wf/ 0ffx¿ jf cf: yfx¿sf] cfwf/ df ul/ g] ;a} lsl;dsf e] befj jf b08;hfoaf6 afnaflnsfsf] ;+/ If0f ;'lglZrt ug{ kIf / fi6«x¿n] ;a} ;d'lrt pkfox¿ cjnDjg ug] {5g\ .!)!

• kIf / fi6«x¿n] afnaflnsfn] o; dxf;lGwdf : jLsf/ ul/ Psf clwsf/ x¿sf] k|of] u ubf{ pgLx¿sf] ljsf;zLn Ifdtf;Fu d] n vfg] lsl;dn] ;d'lrt lgb] {zg / dfu{bz{g lbgsf] nflu afnaflnsfsf afa'cfdf jf, nfu" x'g] cj: yfdf, lj: tfl/ t kl/ jf/ sf jf : yfgLo k|yfaf6 Joj: yf eP cg';f/ ;d'bfosf ;b: ox¿, sfg"gL ;+/ Ifs jf afnaflnsfsf nflu sfg"gL ?kdf lhDd] jf/ cGo JolQmx¿sf] pQ/ bfloTj, clwsf/ / st{Jox¿sf] ;Ddfg ug] {5g\ .!)@

• afFRg kfpg] k|To] s afnaflnsfsf] hGdl;4 clwsf/ xf] egL kIf / fi6«x¿ : jLsf/ u5{g\ .!)#

• kIf / fi6«x¿n] ;+ej eP;Ddsf] xb;Dd afnaflnsfsf] hLjg / ljsf; ;'lglZrt ug] {5g\ .!)$

• s'g} klg afnaflnsfsf] uf] klgotf, kl/ jf/ , 3/ jf kqfrf/ pk/ : j] R5frf/ L jf u} / sfg"gL x: tIf] k ul/ g] 5} g g t pgLx¿sf] k|lti7f tyf VoftLdf u} / sfg"gL ?kdf cfqmd0f g} ul/ g] 5 .!)%

• afnaflnsfnfO{ o: tf] x: tIf] k jf cfqmd0f lj?4 sfg"gL ;+/ If0f kfpg] clwsf/ x'g] 5 .!)^

• afa'cfdf, sfg"gL ;+/ Ifs jf cGo afnaflnsfsf] x] / rfx ug] { JolQmsf] x] / rfxdf / x] sf] cj: yfdf afnaflnsfnfO{ ;a} lsl;dsf] zf/ Ll/ s jf dfgl;s lx+;f, Iflt jf b'Jo{axf/ , pk] Iff jf pk] lIft Joaxf/ , b'Jo{axf/ jf zf] if0f, of} g b'Jo{axf/ ;d] taf6 afnaflnsfnfO{ ;+/ If0f ug{ kIf / fi6«x¿n] ;a} ;d'lrt sfg"gL, k|zf;lgs, ;fdflhs / z} lIfs pkfox¿ ckgfpg] 5g\ .!)&

!))= afn clwsf/ ;DaGwL dxf;lGw !(*(, wf/f @-!_!)!= P]= wf/f @-@_!)@= P]= wf/f %!)#= P]= wf/f ^-!_!)$= P]= wf/f ^-@_!)%= P]= wf/f !^-!_!)^= P]= wf/f !^-@_!)&= P]= wf/f !(-!_

^$

Page 73: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• kIf / fi6«x¿n] afnaflnsfsf] : jf: Yosf] pRrtd k|fKo : t/ sf] pkef] u tyf / f] usf] pkrf/ ug{ kfpg] / : jf: Yosf] k'gnf{e ug{ kfpg] ;'ljwfsf] clwsf/ nfO{ : jLsf/ u5{g\ . s'g} klg afnaflnsf o: tf] : jf: Yo : ofxf/ ;] jfx¿ pk/ kx'Fr kfpg] clwsf/ af6 jl~rt gePsf] ;'lglZrt ug{ kIf / fi6«x¿n] k|oTg ug] {5g\ .!)*

• kIf / fi6«x¿n] o; clwsf/ sf] k"0f{ sfof{Gjog cjnDjg ug] {5g\ / ljz] iftM lgDg s'/ fsf nflu pko'St pkfox¿ u|x0f ug] {5g\M!)(

-s_ lzz' tyf afn d[To'b/ 36fpg] ,

-v_ k|fylds : jf: Yo : ofxf/ sf] ljsf;df hf] 8 lb+b} ;Dk"0f{ afnaflnsfnfO{ cfjZos cf} ifwf] krf/ ;xof] u / : jf: Yo : ofxf/ pknAwtf ;'lglZrt ug] {,

-u_ jftfj/ 0fLo k|b"if0faf6 x'g] vt/ f / hf] lvdx¿nfO{ Wofgdf / fVb} , k|fylds : jf: Yo : ofxf/ sf] 9fFrfleq ;d] t / xL, cGo s'/ fsf] cltl/ Qm, ;xh ?kdf pknAw k|ljlwsf] k|of] uåf/ f tyf kof{Kt kf] if0fo'Qm vfBfGg / z'4 lkpg] kfgLsf] Joj: yfåf/ f / f] u / s'kf] if0f lj?4 n8\g] ,

-3_ cfdfx¿sf] lglDt k"j{ k|;"lt tyf k|;"lt kZrftsf plrt ;] jfx¿ ;'lglZrt ug] {,

-ª_ ;dfhsf ;a} If] qx¿, vf;u/ L afa'cfdf / afnaflnsfx¿ afn : jf: Yo / kf] if0fsf] cfwf/ e"t 1fg, : tgkfgsf] pkof] lutf, ;/ ;kmfO{ / jftfj/ 0fLo : jR5tfsf kmfObfx¿ / b'3{6gfx¿sf] / f] syfdaf/ ] hfgsf/ L lbOPsf] , tT;DaGwL lzIffdf lghx¿sf] kx'Fr ePsf] jf o; sfo{df ;xof] u k'¥ofOPsf] s'/ f ;'lglZrt ug] {,

-r_ afa' cfdfsf] nflu lg/ f] ws : jf: Yo : ofxf/ , ;/ ;Nnfx / kl/ jf/ lgof] hg lzIff / ;] jfx¿sf] ljsf; ug] { .

• kIf / fi6«x¿n] afnaflnsfsf] : jf: YonfO{ xfgL k'¥ofpg] vfnsf k/ Dk/ fut Joaxf/ x¿sf] pGd"ng ug] { p2] Zon] ;Dk"0f{ k|efjsf/ L / ;d'lrt pkfox¿ ckgfpg] 5g\ .!!)

• kIf / fi6«x¿n] afnaflnsfnfO{ ;a} vfnsf] of} g zf] if0f / of} g b'Jo{axf/ af6 ;+/ If0f ug] { k|lt1f u5{g\ . o; k|of] hgsf nflu, kIf / fi6«x¿n] vf;u/ L lgDg s'/ fx¿df / f] s nufpg ;a} ;d'lrt / fli6«o, låkIfLo / ax'kIfLo pkfox¿ ckgfpg] 5g\M!!!

-s_ s'g} klg u} / sfg"gL of} ghGo s[ofsnfkdf nfUg afnaflnsfnfO{ pS;fpg] jf s/ sfkdf kfg] {] ,

-v_ j] Zofj[lQ / cGo u} / sfg"gL of} g Jojxf/ x¿df afnaflnsfsf] zf] if0fo'Qm k|of] u,

-u_ cZnLn lrq0fsf] sfo{df / ;fdu|Lx¿df afnaflnsfsf] zf] if0fo'Qm k|of] u .

!)*= P]= wf/f @$ -!_!)(= P]= wf/f @$ -@_!!)= P]= wf/f @$ -#_!!!= P]= wf/f #$

^%

Page 74: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• s'g} klg afnaflnsfnfO{ oftgf lbOg] jf cGo qm'/ , cdfgjLo jf ckdfghgs Joaxf/ jf ;hfo ul/ g] 5} g . g t c7f/ jif{ eGbf sd pd] / sf JolQmx¿åf/ f ul/ Psf s;"/ x¿sf nflu d[To"b08sf] ;hfo jf l/ xfO{ kfpg] ;+efjgf ljgfsf] cfhLjg sf/ fjf;sf] ;hfoF g} lbOg] 5 .!!@

^_ ckfËtf ePsf JolQmx¿sf] clwsf/ ;DaGwL dxf;lGw @))^ • kIf / fi6«x¿ ckfËtf ePsf dlxnf tyf aflnsfx¿ ljljw e] befjsf] efuLbf/

ePsf] 5g\ egL : jLsf/ u5{g\ tyf o; ;DaGwdf pgLx¿n] ;a} dfgj clwsf/ tyf cfwf/ e"t : jtGqtfx¿sf] k"0f{ / ;dfg pkef] u u/ ] sf] ;'lglZrt ug{ pkfox¿ cjnDag ug] {5g\ .!!#

• k|To] s dfgjnfO{ hLjgsf] g} ;lu{s clwsf/ ePsf] s'/ f kIf / fi6«x¿n] k'gM k'li6 ub{5g\ tyf cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df ckfËtf ePsf JolQmx¿sf nflu o; clwsf/ sf] k|efjsf/ L pkef] u ;'lglZrt ug{ ;Dk"0f{ cfjZos pkfox¿ canDjg ug] { 5g\ .!!$

• cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df,!!%

-s_ ckfËtf ePsf JolQmx¿n] JolQmsf] : jtGqtf / ;'/ Iffsf] clwsf/ pkef] u u/ ] sf] Ù

-v_ u} / sfg"gL jf : j] R5frf/ L 9+udf ckfËtf ePsf JolQmx¿ : jtGqtfaf6 jl~rt gul/ Psf / : jtGqtf jl~rt ug] { s'g} klg sfo{ sfg"g cg'?k ePsf] tyf ckfËtfsf] ljBdfgtfn] s'g} klg cj: yfdf : jtGqtf jl~rt ug] { sfo{nfO{ Gofof] lrt g7x/ fpg] s'/ f kIf / fi6«x¿n] ;'lglZrt ug] { 5g\ .

• kIf / fi6«x¿n] ckfËtf ePsf JolQmx¿ s'g} klg k|lqmof4f/ f cfkm\gf] : jtGqtfaf6 jl~rt ePdf pgLx¿ cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df cGt/ fli6«o dfgj clwsf/ sfg"g adf] lhdsf k|Tofe"ltx¿sf xsbf/ ePsf] tyf pgLx¿nfO{ o; dxf;lGwsf pko'Qm cg's"ntfsf Joj: yfx¿ nufot p2] Zo tyf l;4fGtx¿sf] kl/ kfngf x'g] u/ L Jojxf/ ul/ Psf] ;'lglZrt ug] {5g\ .!!^

• s'g} klg JolQmnfO{ oftgf lbOg] jf qm'/ , cdfgjLo jf ckdfghgs Jojxf/ jf ;hfo ul/ g] 5} g . vf;u/ L s;} nfO{ klg lghsf] : jtGq ;xdlt ljgf lrlsT;sLo jf j} 1flgs k|of] u ef] Ug nufOg] 5} g .!!&

• cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ oftgf jf qm'/ , ckdfghgs Jojxf/ jf ;hfosf] efuLbf/ x'gaf6 / f] Sg kIf / fi6«x¿n] ;Dk"0f{ k|efjsf/ L Joj: yfksLo, k|zf;lgs, Goflos jf cGo pkfox¿ cjnDag ug] {5g\ .!!*

!!@= P]= wf/f #&-s_!!#= ckfËtf ePsf JolQmx?sf] clwsf/;DaGwL dxf;lGw @))^ wf/f ^-!_!!$= P]= wf/f !)!!%= P]= wf/f !$-!_!!^= P]= wf/f !$-@_!!&= P]= wf/f !%-!_!!*= P]= wf/f !%-@_

^^

Page 75: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ 3/ leq / aflx/ b'j} 7fFpdf n} +lus kIfx¿df cfwfl/ t nufot ;a} k|sf/ sf zf] if0f, lx+;f tyf b'Jo{jxf/ af6 ;+/ If0f ug{ kIf / fi6«x¿n] ;Dk"0f{ pko'Qm Joj: yfksLo k|zf;lgs, ;fdflhs, z} lIfs tyf cGo pkfox¿ cjnDag ug] {5g\ .!!(

• s'g} klg ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ lghsf] af;: yfg jf a;f] af;sf] k|aGw ldnfOPsf] : yfg hxfF eP tfklg lghsf] uf] kgLotf, kl/ jf/ , 3/ jf kqfrf/ jf cGo k|sf/ sf ;~rf/ x¿nfO{ : j] R5frf/ L jf u} / sfg"gL x: tIf] k jf lghsf] ;Ddfg / k|lti7fnfO{ u} / sfg"gL cfqmd0fsf] ljifo agfOg] 5} g . ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ To: tf x: tIf] k jf cfqmd0f lj?4 sfg"gsf] ;+/ If0f kfpg] clwsf/ x'g] 5 .!@)

• kIf / fi6«x¿n] b] xfosf s'/ fx¿ ;'lglZrt ug{sf nflu ljjfx, kl/ jf/ , lkt[Tj jf dft[Tj / gftf ;DjGwx¿;Fu ;DalGwt ;a} s'/ fx¿df cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df ckfËtf ePsf JolQmx¿ lj?4sf e] befj pGd"ng ug{] k|efjsf/ L / pko'Qm pkfox¿ cjnDag ug] {5g\M!@!

-s_ ljjfx of] Uo pd] / ePsf ckfËtf ePsf JolQmx¿n] cfkm\gf] rfxgf cg';f/ sf] hLjg ;fyL;Fu : jtGq / k"0f{ ;xdltsf] cfwf/ df ljjfx ug] { / kl/ jf/ a;fpg] clwsf/ : jLsf/ ul/ Psf] Ù

-v_ cfkm\gf ;Gtfgx¿sf] ;+Vof tyf hGdfGt/ sf] af/ ] df : jtGqtf tyf lhDd] jf/ k"j{s lg0f{o ug] { tyf pd] / ;'xfpFbf] hfgsf/ L, k|hgg\;DaGwL tyf kl/ jf/ lgof] hg lzIffdf kx'Fr kfpg] ckfËtf ePsf JolQmx¿sf] clwsf/ nfO{ : jLsf/ ul/ Psf] 5 tyf lghx¿nfO{ To: tf clwsf/ x¿ k|of] u ug{ ;Ifd agfpg] ;fwgx¿ pknAw u/ fOPsf] Ù

u_ cGo JolQmx¿ ;/ x ;dfg cfwf/ df ckfËtf ePsf afnaflnsf nufot ckfËtf ePsf JolQmx¿n] k|hgg IfdtfnfO{ sfod ug{ / fv] sf] .

• kIf / fi6«x¿n] ckfËtfsf] cfwf/ df x'g] e] befj ljgf ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ pRrtd k|fKo: t/ sf] : jf: Yo k|fKt ug] { clwsf/ ePsf] : jLsf/ u5{g\\ . kIf / fi6«x¿n] : jf: Yo;Fu ;DalGwt k'g: yf{kgf nufot n} lËs–;+j] bgzLn ePsf : jf: Yo ;] jfx¿df ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ kx'Fr ePsf] ;'lglZrt ug{ ;Dk"0f{ pko'Qm pkfox¿ cjnDag ug] {5g\ . vf;u/ L kIf / fi6«x¿n] b] xfosf s'/ fx¿ ug] {5g\ M!@@

-s_ ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ klg cGo JolQmx¿nfO{ k|bfg ul/ P cg';f/ s} tx, u'0f / : t/ sf] lgMz'Ns jf wfGg ;lsg] of} ghGo / k|hgg : jf: Yo tyf hg;+Vofdf cfwfl/ t ;fj{hlgs : jf: Yo sfo{qmdsf If] qx¿df nufot cGo : jf: Yo pkrf/ / sfo{qmdx¿ k|bfg ug] {Ù

!!(= P]= wf/f !^-!_!@)= P]= wf/f @@-!_!@!= P]= wf/f @#-!_!@@= P]= wf/f @%

^&

Page 76: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

-v_ ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ ljz] if u/ L lghx¿sf] ckfËtfsf] sf/ 0fn] cfjZos kg] { pko'Qmtf cg';f/ oyf;do ckfËtf klxrfg tyf x: tIf] k ug] { Pj+ aRrf tyf j[4 JolQmx¿ nufot cGo JolQmx¿df yk ckfËtf Go"gLs/ 0f jf / f] syfd ug{ tof/ ul/ Psf ;] jfx¿ nufotsf : jf: Yo ;] jfx¿ k|bfg ug] {Ù

-u_ u|fdL0f If] qx¿ nufot dflg;x¿sf] cfkm\gf] ;d'bfosf] ;Dej eP;Dd glhs x'g] u/ L To: tf : jf: Yo ;] jfx¿ k|bfg ug] {Ù

-3_ tfnLd Pj+ ;fj{hlgs / lghL : jf: Yo pkrf/ sf nflu g} lts dfkb08x¿sf] sfof{Gjogsf] dfWodaf6 dfgj clwsf/ , dof{bf, : jfotQf / ckfËtf ePsf JolQmx¿sf cfjZostf nufotsf ljifox¿df ;r] tgf clej[l4 u/ L : jtGq tyf ;"lrt ;xdltsf cfwf/ df ;d] t cGo JolQm ;/ xsf] : t/ Lo pkrf/ ckfËtf ePsf JolQmx¿nfO{ k|bfg ug{ : jf: Yo Joj;foLx¿nfO{ nufpg] Ù

-ª_ / fli6«o sfg"gn] : jf: Yo aLdf / hLjg aLdfnfO{ cg'dlt lbPsf] cj: yfdf To: tf] aLdfsf] Joj: yfdf ckfËtf ePsf JolQmx¿ lj?4sf] e] befjnfO{ lgif] w ug] { tyf To: tf] aLdf : jR5 / plrt 9+udf k|bfg ul/ g] Ù

-r_ ckfËtfsf] cfwf/ df : jf: Yo pkrf/ jf : jf: Yo ;] jf jf vfBfGg jf k] o kbfy{+sf] e] befjsf/ L c: jLs[ltnfO{ / f] Sg] .

&_ lbuf] ljsf;sf nIox¿ • ;+o'St / fi6«;+3sf] ;fwf/ 0f ;efn] ut @)!% sf] ;] K6] Da/ dlxgfdf ;g\ @)!^ b] lv

@)#) ;Dddf lbuf] ljsf;sf !& j6f nIo / !^( j6f pk–nIox¿ kfl/ t ul/ Psf] lyof] .

• lbuf] ljsf;sf nflu n} lª\us ;dfgtf ckl/ xfo{ 5 . o;n] n} lËs ;dfgtfnfO{ clwsf/ sf] ;fy} ljsf;sf] cfwf/ e"t tTjsf] ?kdf : jLsf/ u/ ] sf] 5 .

• ;g\ @)#) ;Dddf n} lª\us ;dfgtf k|flKtsf nflu nIo % df dfq s] lGb|t geO{ cGo !^ j6} nIox¿df n} lª\us ;dfgtfsf] d"nk|jfxLs/ 0f ug{ plQs} h?/ L x'G5 .

• lbuf] ljsf; nIosf] pk–nIo %=^ n] hg;+Vof tyf ljsf; ;Dd] ng / a] Olhª ;Dd] ng sfo{of] hgfsf ;dLIff a} 7sx¿df ;xdlt ePcg';f/ of} lgs tyf k|hgg–: jf: Yo Pjd\ clwsf/ df ljZjJofkL kx'Fr ;'lglZrt ug] { nIo lnPsf] 5 .

^*

Page 77: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

^(

cg';"rL $

/ fi6« ;+3Lo ;lGw cg'udg ;ldltn] dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo clwsf/ ;DaGwdf g] kfnnfO{ lbPsf] lgisif{ ;'emfjx¿

dlxnf lj?4 e] befj pGd"ng ;ldltn] lbPsf lgisif{ ;'emfj

dlxnf / : jf: Yo;Fu ;DalGwt ;fdfGo l;kmfl/ ; g+ @$ -!(((_ sf] dd{ cg'?k / lbuf] ljsf; nIosf] nIo #=!, ljZj d[To'b/ sf] Go"gLs/ 0f, / nIo g+ #=&, adf] lhd of} ghGo / k|hgg : jf: Yo pkrf/ ;] jfdf ljZjJofkL kx'Fr ;'lglZrt ug{ ;ldlt kIf / fHonfO{ b] xfosf l;kmfl/ ; ub{5M–

• lzIffsf] ;a} txdf of} g tyf k|hgg : jf: Yo / clwsf/ , ;fg} pd] / df x'g] ue{wf/ 0f / f] syfdsf] nflu lhDd] jf/ of} g Jojxf/ / pkfox¿ tyf of} g ;Dks{af6 ;g] { ;+qmd0f;DaGwL hfgsf/ L ;dfj] z u/ L pd] / ;'xfFpbf] / n} lËs ;+j] bgzLn, a[xt of} g lzIff ;DaGwL kf7\oqmd tof/ ug] { / tL kf7\oqmd cWofkg u/ fpg lzIfs lzlIfsfx¿nfO{ k|lzIf0f lbg] Ù

• s'g} klg cj: yfdf dlxnfnfO{ ue{ktgsf] nflu ck/ flws/ 0f gx'g] ;'lglZrt ug] { ;'/ lIft dft[Tj tyf k|hgg : jf: Yo P] g ;+zf] wg ug'{, h;cGtu{t ue{kgt;DaGwL xfnsf] sfg'gL Joj: yf h;n] hah{: tL s/ 0fL, xf8gftf s/ 0fL, e|'0fdf uDeL/ sdL sdhf] / L / dlxnfsf] hLjgdf vt/ f kg] { cj: yfsf ;fy;fy} ue{jtL dlxnfsf] : jf: Yo vt/ f x'g] cj: yfnfO{ ;d] t sfg'gL dfGotf k|bfg ug'{ / ;'/ lIft ue{ktg ;] jf / : jf: Yo ;+: yf ;DaGwL ;r] tgf clej[l4 ug{ kof{Kt ;|f] t ;fwgsf] Joj: yf ug'{{Ù

• ljZjJofkL cfjlws k'g/ fjnf] sgsf avt ul/ Psf k|lta4tfx¿sf] dd{ cg'?k x'g] u/ L u|fdL0f / b'u{d If] q nufotsf ;Dk"0f{ dlxnfx¿ / aflnsfx¿sf] pRr u'0f: t/ Lo / pd] / ;'xfFpbf of} ghGo / k|hgg : jf: Yo ;] jfdf kx'Fr ;'lglZrt ug{ pkfox¿ ;'b[9 ug] { / kof{Kt ;|f] t ljt/ 0f ug] {Ù

• blnt, cflbjf;L hghftL dlxnf, ckfËtf ePsf dlxnf, ;dlnËL dlxnf, ljlnËL, k/ lnËL dlxnf tyf cGt/ lnËL JolQm, j] Zofj[lQdf ;+nUg dlxnf / b'u{df If] qsf dlxnfx¿ lj?4 : jf: Yo ;] jf k|bfosx¿åf/ f e] befj cGTo ug] { .

-dlxnf lj?4 x'g] ;a} k|sf/ sf e] befj pGd"ng ug] { dxf;lGw cGtu{tsf]

g] kfnsf] 5} 7f} + cfjlws k|ltj] bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!*_

afnclwsf/ ;DaGwL ;ldltn] lbPsf] lgisif{ ;'emfj

• afnljjfx lj?4 / fli6«o / 0fgLlt, @)!^ nfO{ ;ldltn] : jfut ub{5 .

Page 78: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• kIf / fi6«n] xflgsf/ s k|yfx¿ pGd'ng ug{ u/ ] sf] kxnnfO{ o; ;ldltn] : jfut ub{5 . t/ , ljz] ift lszf] / Lx¿nfO{ c;/ kfg] { cEof;x¿h: t} dlxgfjf/ Lsf] ;dodf lszf] / L / dlxnfnfO{ hah{: tL PsfGtdf / flvg] cEof; -5fpk8L_ nufot ljleGg xflgsf/ s k|yf lg/ Gt/ laBdfg / x] sf] df ;ldlt ulDe/ ;/ f] sf/ JoQm ub{5 .

• / fHo kIfnfO{ aflnsfsf] zf/ Ll/ s, dfgl;s : jf: YonfO{ c;/ kfg] { k/ Dk/ fut xflgsf/ s cEof;x¿nfO{ x6fpg ;r] tgf a9fpg] sfo{qmdx¿ tyf To: tf] cEof;x¿nfO{ lgif] w ug] { sfg"g agfpg] tyf nfu' ug{ cfu|x ub{5 . pQm ;'emfj sfof{Gjog ug] { ;DaGwdf / fHo kIfn] ckf+utf ePsf] aflnsf, u|fdL0fIf] qsf aflnsf / blnt aflnsfnfO{ k|fyldstf lbg ;'efj lbG5 .

• ;ldltn] ;+ljwfgdf ePsf] afnljjfx / f] syfdsf] Joj: yf, afnljjfx cGTosf] nflu tTsfn : jLs[lt ePsf] / 0fgLlt / afnljjfx cGTo ug{sf nflu kIf / fi6«sf] g] t[Tjdf blIf0f Plzofdf If] lqo of] hgf @)!%–@)!* : jfut ub{5 . kIf / fi6«n] ljjfxsf] nflu Go'gtd pd] / l;df lszf] / / lszf] / Lsf] @) jif{ / fv] tf klg, lszf] / Lx¿sf] afnljjfx cem} eO/ x] sf] ;/ f] sf/ JoQm ub{5 / ljjfxsf] nflu Go'gtd pd] / l;df kIf / fi6«nfO{ nfu' ug{ cfu|x ub{5 .

• afns / aflnsfsf] ;jf] {Qd lxt cg';f/ afnljjfx ab/ ug{sf nflu ck/ fw ;+lxtf / b] jfgL ;+lxtfsf] d: of} bfdf afnljjfx ;DalGw lj/ f] wfefif sfg'gx¿sf] ;ldIff ug] { .

• ;kgf k|wfg dNn;d] t lj?4 g] kfn ;/ sf/ , @)^@ sf] d'2fdf ;jf] {Rr cbfntsf] cfb] z adf] lhd afnljjfxaf6 lszf] / L dfly x'g] zf/ Ll/ s tyf dfgl;s c;/ sf af/ ] df r] tgfd'ns sfo{qmd ug] { .

• afnljjfx ab/ ug{ rfxg] afnaflnsf, vf; ul/ h;n] ph'/ L lbPsf] 5, To: tf] afnaflnsfnfO{ ;'/ Iff / ;xfotf : yflkt ug] { .

• @)&@ sf] e"sDksf] c;/ n] aflnsfnfO{ afnljjfxsf nflu hf] lvddf kf/ ] sf] ;DaGwdf ;dLIff ug] { / afnljjfxsf] a9\bf] vt/ fnfO{ ;Daf] wg ug] { pkfox¿ sfof{Gjog ug{ ;dLIffaf6 cfPsf lg: sif{x¿nfO{ k|of] u ug] {,

• ;ldlt kIf / fi6«el/ sf lszf] / lszf] / Ld} qL ;] jf, h;df uf] Ko k/ fdz{ / k|hgg\ : jf: Yo ;DaGwL ;] jf k|bfg ub{5, nfO{ : jfut ub{5 t/ , ;ldlt sd pd] / df ue{wf/ 0fsf] pRr b/ , ue{ lg/ f] wsf] sd k|of] u b/ / of} g ;+qmldt / f] u / PrcfO{eL hf] lvd / ;'/ lIft\ ue{ktgsf] ;DaGwdf / x] sf] Go"g hfgsf/ L k|lt ;/ f] sf/ JoQm ub{5,

• lszf] / lszf] / Lsf] : jf: Yo / ljsf; sf] ;Gbe{df ;ldlt / fHo kIfnfO{ lszf] / lszf] / Lsf] nflu la: t[t of} g tyf k|hgg : jf: Yo ;DaGwL gLlt hfl/ ug{ / lszf] / lszf] / LnfO{ nlIft ub} { sd pd] / df ue{wf/ 0f / of} g ;+qmldt / f] uaf6 arfj6nfO{ ljz] if Wofg lbb} clgjfo{ z} lIfs kf7\oqmd leqsf] efusf] ¿kdf cy{k"0f{ ofg / k|hgg : jf: Yo l;Iff ;'lglZrt ug] { .

-afn clwsf/ dxf;lGw cGtu{tsf] g] kfnsf] t] >f] b] lv kf“rf} + cfjlws

k|ltj] bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!^_

&)

Page 79: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

&!

ljZjJofkL cfjlBs ;ldIffcGtu{t lbPsf lgisif{ ;'emfjx¿

• dlxnf / afnaflnsfsf] u'0f: t/ Lo : jf: Yosf] kx'Frsf nflu gLltut Joj: yf nfu' ug'{ kg] { .

• cf} ;t cfo' ;DefJotf a9fpg / lzz', aRrf / cfdfsf] d[To' b/ 36fpg yk k|of; ug'{kg] { .

• dft[ / lzz'sf] d[To' b/ 36fpg ul/ / x] sf] sfo{ hfl/ / fVg'kg] { .

• ;a} dlxnfnfO{ u'0f: t/ Lo of} g / k|hgg\ : jf: Yo x] / ljrf/ sf] nflu pkfo nfu' ug{ hfl/ / fVg' kg] { .

• z} lIfs / : jf: Yosf] clwsf/ sf] nflu lg/ Gt/ sfo{qmdx¿ ul/ / fVg] .

• afnljjfx / hah: tL ljjfx lgd{'n ug{ / xflgsf/ s ;f+: s[lts k|yfx¿ ck/ fwLs/ 0f ug{ ljw] os : jLsfg] { .

• afnljjfx cGTo ug{sf nflu / fli6«o / 0fgLlt sfof{Gjog ug] { / n} +lus c;dfgtf cGTosf] nflu kxn ug] { .

• kl/ jf/ aLr r] tgfd'ns cleofgåf/ f afnljjfx / hah: tL ljjfx / afnaflnsf a] r\lavg / f] Sg tyf afnaflnsf lj?4sf] lx+;f Go"gLs/ 0f ug] { pkfox¿ alnof] agfpg] .

-g] kfnsf] bf] ;|f] ljZjJofkL cfjlws ;dLIffsf] nflu dfgj clwsf/ kl/ ifb\df k|: t't u/ ] sf]

k|ltj] bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!%_

cfly{s, ;fdflhs / ;f+: s[lts clwsf/ ;ldltn] lbPsf] lgisif{ ;'emfj

• dlxnf, ckfË, c;'ljwfhgs, cNk;+Vos JolQm / ;d"xx¿n] k|fKt ul/ ;s] sf] clwsf/ nfO{ gofF ;+ljwfgn] s'g} klg xfntdf ;Lldt ug{ gkfpg] ,

• k/ fk'j{sfnb] lv rln cfPsf] xflgsf/ s k|yfx¿nfO{ x6fpg pkfox¿ ;~rfng ug] {, o: tf] k|yf rln cfPsf] lhNnf / ;fdflhs ;d"xleq jfnljjfxsf] gsf/ fTds c;/ / dfgj clwsf/ pNn+3g;DaGwL hgr] tgfd'ns cleofgx¿ ;+rfng ug] {,

• 3/ ] n' lx+;f -s;"/ / ;hfo_ P] g, @)^^ nfu' ug] {, / ?9LjfbLut k/ Dk/ fsf] d'2fx¿ cg';Gwfg ug] { / lhDd] jf/ JolQmnfO{ ;hfo ug] {,

• kLl8tnfO{ ;'/ Iff / k'g: yf{kgf k|bfg ug] {,

• ;a} k|sf/ sf] xflgsf/ s k|yfx¿nfO{ ck/ fwhGo agfpg] ljw] ossf] tyf jfnljjfx / f] syfd ;DaGwL / fli6«o / 0fgLltsf] zL3| : jLs[t ug] {,

• ue{ktgnfO{ sfg'gL dfGotf k|bfg ePsf] hfgsf/ Ld"ns cleofgx¿ ;+rnfg ug] {,

• ;'/ lIft ue{ktg ;] jf nufot of} g tyf k|hgg\ : jf: Yo ;] jfsf] ;j{;'ne kxF'r k'¥ofpg] ,

Page 80: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

• dlxnfx¿sf] cfª v: g] ;d: of / f] Sgsf] nflu hLjgrqm el/ kof{Kt of} g tyf k|hgg\ : jf: Yosf] x] / ljrf/ ;'lglZrt ug] { / dlxnfx¿ ue{jtL ePkl5 kof{Kt cf/ fd gkfpg'sf] sf/ 0f / x] sf] ul/ aLnfO{ sd ug] { pkfox¿ cjnDag ug] { .

• / f] syfd ug{ ;Sg] dft[ d[To'b/ b/ / lzz'd[To' b/ Go"lgs/ 0f ug] { gLlt / sfo{qmdx¿ cjnDag ubf{ ;+o'Qm / fi6« ;+3 pRrfo'Qmsf] sfof{noaf6 hf/ L ul/ Psf] dfgj clwsf/ df cfwfl/ t k|fljlws lgb] {lzsfnfO{ ;d] t ljrf/ k'¥ofpg] .

-cfly{s, ;fdflhs tyf ;f“: s[lts clwsf/ ;DaGwL cGt/ f{li6«o cg'aGw kq cGtu{tsf] g] kfnsf] t] >f]

cfjlws k|ltj] bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!$_

dfgj clwsf/ ;ldltn] lbPsf] lgisif{ ;'emfj

• of] ;ldltn] g] kfndf / x] sf] lkt[;QfTds ;f] r / k'/ ftgjfbL ;f] rn] hLjgsf x/ ] s txdf dlxnf dfly x'g] lje] b / ljBdfg unt k/ Dk/ fx¿ h: t} M– afnljjfx, bfOhf] k|yf, 5f] / fsf] dxTj, af] S;Lsf] cf/ f] k / 5fpk8L k|yf / x] sf] df v] b k|s6 u/ ] sf] 5 .

• n} lËs ;dfgtf / clje] bsf] l;4fGtdf cfwfl/ t sfg'g tyf gLltsf] k|efjsf/ L sfof{Gjog ug{, lg0f{o lgdf{0f k|lqmofdf dlxnfsf] ;xeflutf a9fpg, n} lËs k"jf{u|xL e"ldsf x6fpg / fHo kIfn] cfjZos sbd rfNg' kb{5 / k|To] s xflgsf/ s k/ Dk/ fut cEof;x¿nfO{ aGb] h u/ L ;f] sf] k|efjsf/ L sfof{Gjogsf nflu ;a} cfjZos tl/ sf ckgfpg' kb{5 egL ;'emfj lbPsf] 5 .

-/ fhgLlts tyf gful/ s clwsf/ ;DaGwL cGt/ f{li6«o cg'aGwkq cGtu{tsf]

g] kfnsf] bf] >f] cfjlws k|ltj] bgdfly lbPsf] lgisif{ ;'emfj, @)!$_

&@

Page 81: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

&#

cg';"rL %

dlxnfsf] k|hgg : jf: Yo;DaGwL vf] h kqsfl/ tfsf] dfWodaf6 k|sfzg ePsf s] xL pbfx/ 0fLo ;dfrf/ , n] vx¿

36gf cWoog–!

uf] +7df x's{b} +5 Pp6f k': tf

dlxnf ePsfn] klg xf] nf … 5fpÚ sf af/ ] df cln a9L g} rf;f] nfU5 . 5fp t g] kfnel/ g} 5 eGg] dnfO{ hfgsf/ L 5 . t/ cfˆg} cfFvfn] b"u{d 7fpFsf] ;d: of x] g{ eg] / d} n] afh'/ f, x'Dnf / d'u'sf b'u{d ufpFa: tL hfg] lgwf] u/ ] + . ^ sflQs @)&# df sf7df8f} +af6 ;'b"/ klZrd lgl: sPF . a;sf] ofqf kl5 * sflQsdf afh'/ fsf] dft{8L k'u] + . To;kl5 !) lbgsf] k} bn ofqfsf] tof/ L eof] . lhNnfsf] clt b'u{d uflj; laR5\of, ?lug, l5d] sL x'Dnfsf d} nf, db] gf / csf] { l5d] sL d'u'sf] XofËn', >Lsf] 6 / ;] / L k'Ug] of] hgf to eof] .

( sflQs laxfg afh'/ fsf kqsf/ k|sfz l;+x / d] / f] ofqf dft{8Laf6 z'¿ eof] . kf08';} g hfg lx+8] sf] Ps 306f gx'Fb} hLk lxnf] df km: of] . cfwf 306fsf] k|of; kl5 lxnf] af6f] af6 aNntNn hLk lgsflnof] . rf/ 306fdf xfdL kf08';} g k'Uof} + . ToxfFaf6 tLg 306f k} bn lx+8] / xfdL sf] N6L k'Uof} + . !) sflQs laxfg sf] N6Laf6 afFw'tkm{ xfd|f] ofqf z'¿ eof] ca xfdL lx+8\g] af6f] df dfnafxs vRr/ sf] Ps5q / fh lyof] . kqsf/ sf] ofqfsf] p2] Zo s] x'G5 / e] 6] ;Dd ;dfrf/ x'g] s'g} klg ljifo g5f] 8\g] . t/ xfd|f] ofqfsf] csf] { ljz] if p2] Zo lyof] – uf] 7df a;] sf ;'Ts] / Lsf] cj: yf vf] h ug] { . xfdL rf/ ;o &) 3/ w'/ L ePsf] afFw'sf] lwd ufpF hfg] psfnf] af6f] lt/ nfUof} + . lwd afh'/ fsf] pQ/ L If] qdf kg] { ;a} eGbf 7"nf] a: tL ePsf] ufpF xf] . / fF3] eL/ sf] psfnf] / cK7\of/ f] af6f] , ef] s, Kof;n] Ps} rf] l6 unfO/ x] sf] lyof] xfdLnfO{ . kfgLsf] af] Qn / z/ L/ sf] zlQm ;Fu;Fu} l/ lQ+b} lyof] . t/ klg lwd k'Ug' lyof] .

gfs} 7f] lSsg] 7f8f] pSsfnf] df ;ft306f nufP/ !! sflQs lbpF;f] !=#) ah] xfdL lwd k'Uof} + . ;f] em} : jo+;] ljsf / fd'b] jL dNnsf] 3/ uof} + . dNnsf] 3/ df emf] nf / fv] / csL{ : jo+;] ljsf rGb|snf a'9fnfO{ vf] Hg lgl: sof} + . pgn] ;'Ts] / Lx¿sf] 3/ ;Dd k'Ug xfdLnfO{ ;xof] u ul/ g\ . uf] 7sf] cj: yf x] / ] kl5 d] / f] ef] s, ltvf{ / b'vfO s?0ffdf ablnof] . o: tf] b'Mv zfob} xfdLn] ef] u] sf 5f} + . kmf] xf] / ufO{uf] 7df ;'Ts] / L a;] sf 5g\ . ;fFlRrs} 9'+u] o'u– ;fgf] 9'+ufsf] lr;f] , cFWof/ f] , xfjf cf] xf] / bf] xf] / ug{ g;Sg] uf] 7 . hxfF eljiosf s0f{wf/ x¿ x'sf{O/ x] sf 5g\ cfdfx¿ . … ;'/ lIft dft[TjÚ , … lgoldt ue{ k/ LIf0fÚ , … kf] if0fo'Qm vfgfÚ eGg] gf/ f d} n] sf7df8f} +df k6s–k6s ;'g] sL 5' . ;'b"/ klZrdsf] of] b'u{d kxf8df cfh Tof] ;/ sf/ L gf/ f ;lDemP/ d] / f] dg lvGg eof] . Pskl5 csf] { ;'Ts] / L;Fu s'/ f u/ ] + . pgLx¿;Fusf] ;+jfb cfkm} +df k"0f{ ;dfrf/ nfUof] dnfO{ . ltgsf egfOdf s] 5} g < / fHosf] lje] b, ;dfhsf] e] befj, cfly{s ljkGgtf, cGwljZjf; / zf] if0f plTk8g . Sofd] / f lgsfn] +, / ] s8{/ … cgÚ u/ ] / wdfwd cGtjf{tf{ lnPF . tLg lhNnfdf Ps ;ftfdf e] l6Psf ;'Ts] / L;Fu ul/ Psf tL s'/ fsfgLx¿ jf: tjdf cGtjf{tf{ geP/ pgLx¿n] ef] u] sf b'Mv–si6 / j] bgfsf] Psf] xf] / f] k|: t'lt lyof] .

Page 82: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cflv/ lsg pgLx¿ oltlj£g si6 ef] lu/ x] sf 5g\ < cFWof/ f] sf] 7f, kmf] xf] / uf] 7df k/ fndfly k'/ fgf] sDdn, l‰+ufsf] ayfg, glhs} cFu] gf] , cFu] gf] dfly laxfgsf] af;L eft . of] b[Zo b] v] kl5 sf7df8f} +sf c: ktfndf aRrf hGdfpg] ;'Ts] / Lx¿nfO{ ;Dem] + . Pp6} k': tf, Pp6} e"uf] n, Pp6} gful/ stf eP/ s] ug'{ hLjgz} nLdf cfsfz w/ tLsf] km/ s 5 . xfdL ;Ddfghgs hLjg afFRg kfpg' kb{5 eg] / dlxnf clwsf/ sf] s'/ f ub{5f} + . cfˆgf] z/ L/ cfˆgf] clwsf/ eG5f} + . 3/ zflGt g} ljZj zflGtsf] cwf/ , n} lËs lx+;f/ lxt ;dfh eg] / dlxnf lx+;f lj?4sf] !^ lbg] cleofgdf 5f} + . t/ , d} n] e] 6] sf tL dlxnfn] b] ptf v'zL agfof] eg] kl/ jf/ v'zL x'G5 eg] / uf] 7df a;] sf] xfsfxfsL atfP . pgLx¿ b'Mv ef] lu/ x] sf lyP, emg\ b'Mvb\ kIf pgLx¿ eujfgsf] 8/ n] cfˆgf] kl/ jf/ sf] lxt xf] ;\ eg] / uf] 7df aRrf x'sf{O/ x] sf lyP . cGwljZjf;sf] k/ fsfi7f Û

uf] 7df a;] sf tLg ;'Ts] / LnfO{ e] l6;s] kl5 dnfO{ vlkg;Sg' eof] . cefj, s'kf] if0f ;x] / dlxgf lbg;Dd b'Mvsf ;fy ufO{ uf] 7df a;] sf 5g\ . cfkm"eGbf ;fgf / cfˆg} pd] / xf/ fxf/ Lsf dlxnfsf] of] cj: yf b] Vbf nfUYof] – pgLx¿nfO{ hjfgL, hLjg, clwsf/ , lx+;f / : jtGqtf s] xf] eGg] a'emfpg} afFsL 5 . Tof] eGbf klxnf pgLx¿ uf] 7df a: g' slt hf] lvdk"0f{ s'/ f xf] eg] / a'emfpg' h¿/ L 5 . ;dfhsf uGodfGo JolQmnfO{ e] 6] kl5 csf] { s'/ f yfxf eof] . Tof] eg] sf] uf] 7sf ;'Ts] / LnfO{ 3/ df ;fg{ ;xh 5} g . !! ut] / flt lwddf Pp6f 3/ df af; a;] sf lyof} + . lnkkf] t u/ ] sf] ;kmf 3/ df ;d] t xfdL p8';n] 6f] s] / / fte/ ;'Tg ;s] gf} + . kmf] xf] / uf] 7df ;'t] sf ;'Ts] / L cfdfx¿sf] xfnt s] xf] nf <

!@ ut] laxfg xfdL lwdaf6 ?lugsf nflu lx+8\of} + . ;fF3'/ f] af6f] dl;gf lrlKng] 9'ª\uf . af6f] x] b} { hLp l;l/ Ë x'g] . tn s0ff{nL alu/ x] sf] lyof] . dfly 8fF8fdf yf] / } l;: g' / l;p8Lsf ¿v afx] s s] xL lyPgg\ . n¶Lsf] ;xf/ fdf ;fF3'/ f] af6f] kf/ ub} { xfdL ;f9] b'O{ 306fdf ?lugsf] km} tL k'Uof} + . km} tLsf lzIfs b] j/ fh kf08] ;Fu s'/ fsfgL eof] . pgn] uf] 7sf ;'Ts] / Lsf] s'/ fnfO{ Tolt dxTj lbPgg\ . a? : jf: Yo rf} sL 6f9f ePsf] b'Mv] ;f] kf] v] . ;fdfGo cj: yfdf km} tLaf6 ?lug k'Ug rf/ 306f nfU5 . aRrf hGdg] cj: yfsL ue{jtL >LdtLnfO{ rf/ 306fsf] af6f] lx+8fP/ : jf: Yo rf} sL n} hfg g;s] sf] u'gf;f] ub} { kf08] n] eg] æ8S6/ n] lbPsf] ;doeGbf tLg lbg l9nf] eO;Sof] aRrf hlGdPsf] 5} g, d t tkfO{+ 8fS6/ xf] ls eg] / bf} 8] / e] 6\g cfPsf] ÛÆ

ToxfFaf6 ;ft 306f nufP/ xfdL ?lug : jf: Yorf} sL k'Uof} + . : jf: YosdL{ e] l6+b} gg\ ls eGg] lrGtf lyof] . sf7df8f} +af6 kqsf/ cfPsf 5g\ eg] / : jf: YosdL{ xfd|f] kvf{Odf a;] sf / x] 5g\ . uf] 7df ;'Ts] / L / fv] sf] af/ ] df xfdLn] rf;f] dfq} s] / fv] sf lyof} +, ?lug : jf: Yo rf} sLsf cx] j wgaxfb'/ km8] / fn] a] nLla: tf/ nufOxfn] . pgn] eg] , æof] afh'/ fsf] dfq} ;d: of xf] Og, dWo / ;'b"/ klZrdsf b'u{d ufpFdf ;'Ts] / LnfO{ uf] 7df / fV5g\ .Æ ca pgnfO{ ;f] Wg] csf] { k|Zg} / x] g . sfnLsf] 6jf;L km8] / fn] cfˆgf] ufpFdf klg o: t} cj: yf / x] sf] atfP .

: jf: YosdL{;Fusf] s'/ fsfgL kl5 xfdLn] uf] 7df a;] sf ;'Ts] / Lx¿nfO{ e] 6\of} + . laxfg ;ft ah] sfnf] lrof / sf] bf] sf] / f] 6L, lbpF;f] !@ ah] lr;f] sf] bf] sf] / f] 6L / kfgL, rf/ ah] sf] bf] sf] / f] 6L / rfprfpsf] t/ sf/ L vfPkl5 … ef] s dL7f] ls ef] hg <Ú eGg] g] kfnL pvfgsf] ofb cfof] . ToxL lbg xfdLn] uf] 7df a;] sL !@ lbgsL ;'Ts] / L ;/ : jtL a'9yfkfnfO{ e] 6\of} + . pgL 9f] sfdf aGr/ f] e'm08\ofP/ leq a;] sL lyOg\ . pgn] elgg\, æe"t nfU5 eg] / aGr/ f] e'm08\ofPsf] .Æ c¿ ;'Ts] / Ln] h: t} pgn] klg sDd/ df xFl;of 3';f/ ] sL lyOg\ . olt;Dd cGwljZjf; < ?lug : jf: Yo rf} sLsL cgdL k|] dsnf dNnn] elgg\, æxfdLnfO{ k/ Dk/ fut ;+: sf/ tf] 8\g d'lZsn kl/ / x] sf] 5 . xFl;of ;fydf eof] eg] e"t nfUb} g eGg] cGwljZjf; 5 .Æ

&$

Page 83: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

&%

?lugaf6 xfdL afh'/ fsf] sjf8L eGg] 7fpFlt/ nfUof} + . Tof] d'u', x'Dnf / afh'/ fsf] s] Gb| lyof] . / ft kg{ yfln;s] sf] lyof] . 8/ nfUbf] cf] / fnf] af6f] , n¶Lsf] ;xf/ fn] eml/ / x] sf lyof} + . af6fdf cf7 hgf : yfgLox¿ ysfO df/ ] / al;/ x] sf lyP . xfdL klg ToxfF Psl5g a: of} + . Tof] ;d"xdf sfvdf ;fgf] aRrf lnP/ a;] sL Ps hgf ue{jtL dlxnf lyOg\ . d} n] ;f] w] +, ætkfO{+sf] aRrf hGdg] slxn] xf] <Æ pgn] dl;gf] : j/ df elgg\ æk';df .Æ ca k';sf] lr;f] df klg uf] 7df a: g'x'G5 xf] nf lg < o;f] dfq} s] eg] sL lyPF ToxfFsf k'?ifn] Ps} : j/ df eg] æ;+: sf/ dfGg' kl/ xfNof] lg ÛÆ

afh'/ fsf b'u{d ufpFsf] cj: yf x] / ] / lbSs ePsf] dg x'Dnfsf] d} nf k'Ubf emg\ lj/ lQmof] . uf] 7df a: g'kg] { cj: yfnfO{ ToxfFsf dlxnfn] jf: t} u/ ] gg\ . kl/ jf/ nfO{ / fd|f] x'G5 eg] uf] 7df lsg ga: g] < cfkm" uf] 7df hlGdPsf] xf] , cfkm"n] klg uf] 7df aRrf hGdfpFbf / fd|} eO/ x] sf] 5 eGg] pgLx¿sf] a'emfO lyof] .

x'Dnfsf ufpFdf csf] { cgf} 7f] dfGotf … ;'Ts] / LnfO{ xl/ of] ;fu;AhL / kf] lifnf] vfg] s'/ f lbg'x'GgÚ eGg] / x] 5 . o;sf] c;/ aRrf hGdg gkfpFb} cfdfnfO{ kf] if0fsf] cefj x'g] / x] 5 . xfdLn] Pdfn] sf lhNnf g] tf b] pr] ;fsL{nfO{ e] 6] sf lyof} + . pgn] eg] , ædlxnf cfkm} + b] ptfsf] 8/ n] uf] 7df a: 5g\ xfdLn] s;/ L / f] Sg' .Æ crDd 5, ;dfhdf hf] kL8fdf 5 bf] if klg p;} sf] yfKnf] df .

af6f] lx+8\bf w] / } 7fpFdf b"w, bxL / df] xL 5 eg] / ;f] Wof} + . s;} n] klg 5 eg] g . ufO{, e} +;L ePsf] 3/ df kSs} xf] nf eg] / ;f] Wof] … 5} gÚ eG5g\ . d'u'sf] >Lsf] 6 k'u] kl5 dfq} lsg … 5} gÚ eg] sf / x] 5g\ eGg] yfxf eof] . tL b'u{d a: tLx¿df b"w vfgnfO{ blnt xf] Og eGg] k|dfl0ft x'g'kg] { / x] 5 . xfdLn] eGof} +, … xfdL b'O{ hgf afx'g, Ps hgf If] qL / Ps hgf 7s'/ L 5f} + .Ú o; afx] s d} n] dxLgfjf/ L ePsf] 5} g, ePsf] eP o;/ L k} bn lx+8\g ;lsGYof] eg] / yk Pp6f : ki6Ls/ 0f lbg' k¥of] . dlxgfjf/ L ePsfnfO{ klg b'w lbg] rng / x] g5 . Tof] cj: yf a'‰] / d} n] cfˆg} ;d"xsf ;fyL;Fu klg cfkm"nfO{ dxLgfjf/ L ePsf] atfOgF . ;'b"/ b"/ b/ fhsf ufpFdf @@ lbg latfP/ / fhwfgL kmls{+bf klg af/ Daf/ d] / f] dgdf Pp6} k|Zg cfpF5, … cflv/ b] ptf l/ emfpg dlxnfn] slxn] ;Dd ;xg] o: tf] si6 <Ú

36gf cWoog–@

;'Ts] / L ;+jfb M æcfkm\gf] / fd|f] sf] nflu b] ptfsf] dg b'vfpg'x'GgÆ

afh'/ f, x'Dnf / d'u'sf ufpFdf clxn] klg ;'Ts] / LnfO{ ufO{a: t'sf] uf] 7df, cdfgjLo si6df / flvG5 . … lgoldt ue{ k/ LIf0fÚ , … ;'/ lIft dft[TjÚ / … kf] if0fo'Qm vfgfÚ h: tf ;/ sf/ L k|rf/ k|rf/ df l;ldt 5g\ .

gGb;/ f ;fsL{ -@#_ afh'/ f, afFw'

!! sflQs, @)&#M cfh d} n] aRrf hGdfPsf] !@ lbg eof] . ;'Ts] / L ePkl5 d of] uf] 7df a: b} cfPsL 5' . aRrf hlGd;s] kl5 ;'Ts] / L / aRrfnfO{ 3/ df 5'g gx'g] ePsfn] d ufO{uf] 7df a;] sL x'F . 5'O{ -dxLgfjf/ L_ / ;'Ts] / L ePsf] ;dodf d dfq xf] Og xfd|f] 3/ sf ;a} dlxnf o;} u/ L ufO{uf] 7df a: g] u5f} {+ .

d] / f] dfO{t x'Dnf xf] , ToxfF klg d h: tf ;a} uf] 7df g} a: 5g\ . clxn] ;Dd d} n] kfFrj6f aRrf hGdfO;s] sL 5' . k|To] s k6s Ps dxLgf uf] 7df a: b} cfPsL 5' . xfd|f] lt/ ;'Ts] / L ePsf] a] nfdf

Page 84: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

!) lbg dfq 3/ sfn] ksfP/ vfg lbG5g\ . !!cf} + lbgb] lv d} n] cfkm} + ksfP/ vfg yfn] sL x'F .

d] / f b'O{ aRrf eujfgsf glhs eP . of] aRrfnfO{ lr;f] nfu] sf] 5 . lr;f] n] ubf{ vf] sL nfu] sf] / kftnf] lb;f u/ ] sf] 5 . To;} n] aRrf lnP/ 3fddf a;] sL 5' . cfuf] gafNbf sf] 7f w] / } lr;f] x'G5 . klxn] sf b'O{ aRrf klg lr;f] x'Fbfx'Fb} d/ ] sf x'g\ . t/ , hGdfPsf ;a} aRrf sxfF afFR5g\ / < ;a} sf aRrf d/ ] sf x'G5g\ To;} n] d] / f klg d/ ] .

: jf: Yo rf} sLdf aRrf hGdfpFbf 8fS6/ n] uf] 7df a: g x'Gg eg] t/ klg xfdL a: g] uf] 7d} xf] . 3/ df a: g x'Gg . b] ptf l/ ;fpg'x'G5 . b] ptf nfu] kl5 kl/ jf/ df ;d: of x'G5, afnLgfnL / fd|f] x'Fb} g . hLljt ePsf aRrfnfO{ klg / fd|f] x'Fb} g . d klg uf] 7df hlGdPF, cfdf;Fu} Ps dxLgf uf] 7df a;] + . dnfO{ s] xL ePsf] 5} g . To;} n] uf] 7df a;] / s] xL x'g] xf] Og . cfˆgf] / fd|f] sf] nflu b] ptfsf] dg b'vfpg'x'Gg . b] ptf l/ ;fpg'eof] eg] ljgfz x'G5 .

;+: yfsf … ;/ Ú / … Dof8dÚ cfP/ uf] 7df a: g'x'Gg eGg'x'G5 t/ xfdLnfO{ uf] 7df a;] / / fd|f] eO/ x] sf] 5 . vfg kfPs} 5f} +, kl/ jf/ ;Fu} 5f} + . d} n] c¿ aRrf hGdfPF eg] ca klg a: g] uf] 7d} xf] . kl/ jf/ nfO{ g/ fd|f] x'g] sfd ug'{x'Fb} g . klxnfsf ;a} hgf uf] 7df a: bf s] xL ePsf] 5} g eg] xfdL a: bf s] ;d: of x'G5 / < rNb} cfPsf] rng lsg gdfGg] < uf] 7df a: bf aRrf d¥of] eg] cfdf dfq rflx+ w] / } lbg uf] 7df a: g' kb} {g . d] / f 5f] / L dfq 5g\, c+z vfg] 5f] / f] hGdfpg' 5 . kfk u¥of] eg] 5f] / f] hlGd+b} g . 5f] / f] hGdFbf klg uf] 7d} a: g] xf] .

;/ : jtL a'9yfkf -@!_, afh'/ f ?lug

!@ sflQsM aRrf hlGdPsf] cfh !@ lbg eof] . : jf: Yo rf} sLdf aRrf hlGd;s] kl5 @$ 306f d : jf: Yo rf} sLd} a;] + . 8fS6/ n] aRrf / cfdfsf] : jf: Yo / fd|f] 5 eg] kl5 3/ cfof} + . 3/ cfPb] lv d oxL uf] 7df a;] sL 5' . aRrf hGdfpFbf xfd|f] ufpFdf ;a} hgf uf] 7df a: 5f} + . efG;f / 3/ sf] cGo 7fpFdf hfFbf b] ptf l/ ;fpg] x'Fbf xfdL uf] 7df a: g] u/ ] sf xf} + . : jf: Yo -rf} sL_ df hfFbf ;kmf a: g'kb{5, uf] 7df a: g'x'Gg eGg'x'G5 t/ o: tf] 5'O{ ePsf] ;dodf uf] 7d} a: g' k¥of] lg Û cfdf, xh'/ cfdfn] klg uf] 7d} aRrf hGdfpg'eof] , uf] 7d} a: g'eof] . pxfFx¿nfO{ s] xL ePsf] 5} g, xfdLnfO{ klg s] xL x'Fb} g .

o: tf] a] nfdf d efG;fdf a;] / 3/ df s] xL clgi6 eof] eg] s] ug] { < b] ptf gdfGbf b] ptf l/ ;fpF5g\ / b] ptf l/ ;fP eg] cGg kmNb} g, aRrfx¿ ckfË x'G5g\, v8] / L x'G5, klx/ f] hfG5 . o: tf] yfxf x'Fbfx'Fb} s;/ L 3/ df a: g] <

uf] 7df a: bf e"tk|] t gcfcf] ;\ eg] / 9f] sfdf aGr/ f] ‰'G8\ofpg] u5f} {+ / sDd/ df xFl;of / fV5f} + . b] ptf v'zL agfof] eg] e"t 8/ fpF5 t/ slxn] sfxL+ uNtL x'Fbf e"t nfUg ;S5 eg] / xFl;of / aGr/ f] ;Fu} / fv] sf xf} + . ;'Ts] / L a: g] ufO{uf] 7df Ps dxLgf;Dd sf] xL a: b} g, cfdf / aRrf dfq a: 5g\ . ;a} n] ul/ / x] sf] sfd lsg gug] { < cfˆgf] ;+: sf/ dfGg' k¥of] . : jf: Yosf … ;/ Ú … Dof8dÚ n] eg] sf] ;a} s'/ f 3/ df ug{ ldNb} g .

dfuL rbf/ f -!&_ d'u', XofËn'

!$ sflQsM cfh 5f] / L hlGdPsf] !# lbg eof] . 5f] / LnfO{ uf] 7df ;'tfP/ wfg sf6\g v] t uPsL . ca -lbgsf] !! ah] sf] 5_ of] 3fF; e} ;f -e} +;L_ nfO{ xflnlbP/ , vfgf vfg] clg 5f] / LnfO{ b"w v'jfP/ km] l/

&^

Page 85: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

&&

3fF; sf6\g hfGof -hfg] _ xf] . : jf: Yo -rf} sL_ glhs} 5, kfFr ldg] 6df k'luG5 . : jf: Yodf uof] eg] lgoldt hFrfpg' k5{, uf] 7df a: g'x'Gg eGgx'G5 To;} n] 3/ d} aRrf hGdfPF, : jf: Yo uOgF .

: jf: Yo / ;+: yfsf … ;/ Ú … Dof8dÚ x¿ cfP/ uf] 7df a: g'x'Gg ;kmf 7fpFdf a: g'k5{ eGg'x'G5 t/ eg] h: tf] ;a} s'/ f sxfF k'U5 / < ufpFsf dfGohg / 7"nfn] uf] 7df a: g'k5{ eg] kl5 3/ df a: g' ePg . dnfO{ aRrf hGdfpg] a] yf nfu] kl5 uf] 7df uPF, 5f] / L ToxL+ hlGdO{ . cfdf, ;f;", h] 7fgL, efph" / l5d] sL ;a} hgf uf] 7df a: g'x'G5 ltgLx¿nfO{ s] xL ePsf] 5} g, dnfO{ s] x'G5 / < !% jif{df efu] / ljjfx u/ ] sL x'F . ne k/ ] / lax] u/ ] klg lax] kl5 ;w} + sxfF dfof u5{g\ / < clxn] ;a} sfd ug'{k5{ . 5'O{ eP/ 3/ sf] sfd ug{ geP klg d] nfkftsf] sfd ug{ x'G5 . To;} n] wfg sf6\g cfPsL x'F . wfg sf6\g] 7fpFdf s] 6Lx¿ dfq x'G5g\ . xfdL h: tf 5'O{ ePsf dlxnfn] k'?ifnfO{ 5'g x'Fb} g . ca csf] { aRrf hGdfpFbf klg d uf] 7df g} a: 5' . b] ptf l/ ;fpF5g\ eGg] yfxf x'Fbf efG;fdf a: 5' eGg ldN5 / < k9] klg ;+: sf/ dfGg'k5{ . tkfO{+ s] cfˆgf] ;+: sf/ dfGg'x'Gg < 5'O{ x'Fbf 5'g'x'G5 b] ptf < l/ ;fpGgg\ < lsg uf] 7df a: gx'Gg eGg'x'G5 < aRrf;Fu ;'Ts] / L ;a} sf cufl8 a: bf nfh nfUb} g / < ;a} n] dfg] sf] s'/ f xfdLn] klg dfGg'k5{ .

lrgsnf rbf/ f -@@_ d'u', XofËn'

!$ sflQs . cfh aRrf hlGdPsf] ^ lbg eof] . aRrf oxL uf] 7df hlGdPsf] xf] . ue{jtL ePsf] ;dodf : jf: Yo -s] Gb|_ df hFrfpg uPsL lyPF . 8fS6/ n] aRrf hGdfpg : jf: Yodf cfpg'kb{5 eg] klg uOgF . : jf: Yodf uPkl5 k} ;f lbG5 eGg'x'GYof] . ;d: of s] xL ePg, 3/ d} hGdfPF .

;a} hgf uf] 7df a: g'x'G5 To;} n] d klg uf] 7df a;] + . d] / f] 3/ glhs} csL{ ;'Ts] / L klg uf] 7df a;] sL 5g\ . ;'Ts] / L ePsf] a] nfdf cfkm} + vfgf agfP/ vfg'k5{ . 5'O{ x'g] ePsfn] sf] xLnfO{ 5'g x'Fb} g . 3fF; sf6\g] , sf] bf] sf6\g] , sk8f w'g] h: tf] 3/ aflx/ sf] sfd ug{ x'G5 . ;a} hgf a;] sf] uf] 7df xfdL a: g lsg ;d: of x'G5 / , x'Fb} g .

;'Ts] / L x'Fbf cfdf / aRrf b'j} kmf] xf] / x'G5g\, To;} n] uf] 7df a: g'kb{5 . b] ptfn] b'Mv kbf{ ;a} nfO{ arfpg'x'G5 . clg efG;fdf a;] / b] ptf l/ ;fpg] sfd ug'{ ePg lg Û c? aRrf hGdFbf klg uf] 7d} a: g] xf] . b] ptf l/ ;fof] eg] 3/ sf nf] Ug] dfG5] nfO{ ;d: of x'G5 . afnf] a} +;df dg'{k5{ . ;Gtfg ckfË x'G5g\ . 3/ df ;+s6 cfpF5 . o: tf] yfxf kfP/ klg 3/ df a: g x'G5 / < #) lbg uf] 7df a: bf kl/ jf/ sf ;a} nfO{ / fd|f] x'G5 . kfk u¥of] eg] ;GtfgnfO{ g/ fd|f] x'G5 . #) lbg d} n] b'Mv sf6\bf s] x'G5 / <

b'wf/ L wfdL -@$_ x'Dnf, d} nf

@)&@ df3df d} n] uf] 7d} aRrf hGdfPF . Ps dxLgf uf] 7df a;] + . ;'Ts] / L a] yf nfu] kl5 l5d] sL dlxnfn] dnfO{ uf] 7df nu] sf lyP . c¿sf] h: t} xFl;ofn] aRrfsf] gfn sf6] sf] xf] . d @$ jif{sL ePF, d] / f b'O{ aRrf 5g\ . klxnfsf] aRrf x'Fbf klg d uf] 7d} a;] sL x'F . s] xL ePsf] 5} g . xfd|f] oxfFsf] rng o: t} 5 .

cfdfn] dnfO{ uf] 7d} hGdfpg'ePsf] xf] . clxn] ;Dd dnfO{ s] xL ePsf] 5} g . 3/ leq a;] / b] ptf l/ ;fP/ ;d: of eof] eg] s;/ L kfk s6fpg] t < k'vf{x¿sf] kfnfb] lv b] ptf l/ ;fpg] ePsfn] uf] 7df a;] sf] eGg'x'G5 cfdfn] . eg] sf] dfGg' k¥of] lg Û ;'Ts] / L ePsf] ;dodf b"w vfFbf ufO{

Page 86: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

e} ;f -e} +;L_ n] b"w glbg] x'Fbf b"w vfg ldNb} g . uf] 7df a: bf cfwf Hofg 36] klg cfˆgf] rng dfGg' k¥of] . kfgL kbf{ jiff{sf] ;dodf uf] 7df sL/ f cfpF5g\ cln ;d: of x'G5 . t/ h] h;/ L eP klg a: g'kb{5 .

efjgf a'9f -@@_ x'Dnf, d} nf

@)&@ ;fnsf] s'/ f xf] . d} n] uf] 7df aRrf hGdfPF . Ps dxLgf;Dd uf] 7d} a;] + . ;d: of eP/ aRrf hGdfpg g;s] dfq : jf: Yo -s] Gb|_ hfg] xf] . : jf: Yo 6f9f 5, 3/ sf] sfd 5f] 8] / s;/ L ToxfF hfg' . xl/ of] t/ sf/ L, ‰f] n vfg] s'/ f vfFbf aRrfnfO{ s'jt -kvfnf_ nfUg ;S5 . o;df xf] ; k'¥ofpg'k5{ . cfkm} + vfgf agfpg'kb{5 . 5'O{ gafg] {nfO{ b] ptfn] w] / } b'Mv lbPsf] cfdfn] ;'gfpg' x'G5 . kl/ jf/ , afnLgfnL / cfˆgf ;GtfgnfO{ / fd|f] xf] nf eg] / xfdL uf] 7df a: g] u5f} {+ .

/ fd'b] jL dNn, afh'/ f afFw'

d : jf: Yo : jod;] ljsf x'F . !) jif{b] lv of] sfd ub} { cfPsL 5' . uf] 7df a: g'x'Gg eg] / a'‰fpg d'lZsn 5 . ue{jtL k/ LIf0f, le6fldg, h'sfsf] cf} iflw, cfO/ g rSsLnufotsf cf} iflw vfg'kb{5 eGg] s'/ fdf s] xL r] tgf km} nfpg ;lsPsf] 5 t/ uf] 7df a: g'x'Gg eg] / a'‰fpg d'lZsn 5 . b] ptf nfUbf -nfU5_ eGbfpg -eGbf x'g_ c¿ s] x'g' . s] xL nfUof -nfu] sf] _ gfOF -xf] Og_, r] tgfsf] sdL xf] .

uf] 7df a: g'x'Gg eg] / 3/ kl/ jf/ ;a} nfO{ Ps7fpFdf / fv] / eg] klg a'‰fpg ;lsPg . sf] N6L 6f9f 5 . / ] l8of] , 6] lnlehg s] xL 5} g . ;+: yfsf … ;/ Ú … Dof8dÚ cfPsf] a] nf pxfFx¿sf] cufl8 x'G5 eg] klg a] yf nfUof] ls uf] 7df nluxfN5g\ . cfˆg} ufpFsf] eP/ xfdLn] eg] sf] g;'g] sf] xf] nf ls <

3/ df a: bf s] xL x'Fb} g eg] / d] / f] aRrf hGdFbf d 3/ leq a;] + t/ klg a'‰fpg ;lsgF . efG;fdf / b] ptf ePsf] sf] 7fdf g/ fv] klg ;kmf / 3/ sf] csf] { sf] 7fdf / fVg' k5{ eGbf dfGb} gg\ . ;odf b'O{—tLg k|ltztn] 3/ df / fV5g\ xf] nf c¿n] dfGb} gg\ . ;'Ts] / LnfO{ 3/ df / fv] sf] a] nfdf 3/ df sf] xL la/ fdL eof] , a: t'efp la/ fdL eof] eg] 5'O{ eP/ xf] eG5g\ . ?l9jfbL x6fpg' ufx|f] sfd / x] 5 . a'xf/ Lx¿n] ;+: sf/ tf] 8\g ;Sb} gg\ . ;f;" ;;'/ fx¿n] xfd|f kfnfdf uf] 7df a: bf s] xL ePg clxn] sfnfO{ s] x'G5 eG5g\ . xfd|f kfnfdf !) aRrf uf] 7df hGdfOof] , al;of] s] xL ePg . clxn] sf : jf: Yo -s] Gb|_ hfg''k5{, uf] 7df a: g'x'Gg eG5g\ . s] hdfgf cfof] eg] / s/ fpF5g\ . o: tf] ePkl5 s;} n] klg k/ Dk/ f tf] 8\g] lxDdt ub} {g .

klxnf t ufO{sf] uf] 7df kf] ;|f] -dn, uf] a/ _ klg ;kmf gu/ L / fVy] clxn] eg] lr;f] kf] ;|f] kmfn] klg kmf] xf] / rflx+ ;kmf ub} {gg\ . s;} n] ;kmf u/ ] / k/ fn cf] 5\ofpF5g\ . t/ w] / } sf] t kmf] xf] / } x'G5 . xfdLn] lgoldt k/ LIf0f ug'{kb{5 ;kmf a: g'kb{5, kf] lifnf] vfg'kb{5 eg] / l;sfpg] dfq} xf] . ;a} nfO{ Tof] sxfF k'U5 / < ufO{s} uf] 7df / fv] klg lnkkf] t u/ ] / ;kmf agfpm eGbf 5fp a: g] uf] 7 klg s] ;kmf ug'{ eGg] hjfkm lbG5g\ . kf] xf] / ;fn dfq kmf] xf] / df a;] sL Pp6L ;'Ts] / Lsf] w] / } / ut au] / sf] N6L n} hfFbf af6f] d} d[To' eof] . kmf] xf] / n] ubf{ kf7] 3/ df ;+qmd0f ePsf] / x] 5 . aRrfnfO{ lgdf] lgof x'g] , la/ fdL x'g] , cfdfnfO{ tNnf] k] 6 b'Vg] , ;] tf] kfgL aUg] , kf7] 3/ df ;+qmd0f x'g] sf/ 0f uf] 7df a;] / xf] eGbf b] ptf v'zL kf¥of] eg] s] xL x'Fb} g eG5g\ . cfˆ\g} ufpFsfnfO{ a'‰fpg ‰g} d'lZsn .

&*

Page 87: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

&(

wgaxfb'/ km8] / f, ?lug : jf: Yo rf} sLsf lgldQ k|d'v

;'Ts] / L lgs} ;+j] bgzLn cj: yf xf] . t/ klg oxfF ufO{ uf] ? / fVg] uf] 7df ;'Ts] / L / fVg] rng 5 . 3/ df / fv] b] jLb] jtfn] ;/ fK5 eGg] dfGotf 5 . : jf: Yo cj: yf Psbd} gfh's 5 . b'O{ jif{b] lv d oxfF 5' . uf] 7df a: bf Hj/ f] cfpg] , ;] tf] kfgL aUg] , tNnf] k] 6 b'Vg] ;d: of x'G5 . cj: yf hl6n ePkl5 dfq : jf: Yodf cfpF5g\ . slxn] sfxL+ arfpg} ;d: of x'G5 . ;/ ;kmfO 5} g, kfgL 5} g . ufO{ uf] ? a: g g;Sg] ;fF3'/ f] uf] 7df a: g'k5{ . sk8f klg / fd|f] x'Fb} g . uf] 7 lr;f] x'G5, ;'Svf x'Fb} g . lgdf] lgofsf] 8/ w] / } 5 .

r] tgfsf] sfo{qmd 5 t/ pgLx¿ cfˆgf] ;+: sf/ 5f] 8\g rfxFb} gg\ . ;'Ts] / LnfO{ b"w, bxL, £o" lbGgg\ . Ps dxLgf;Dd df;' klg lb+b} gg\ . lxhf] sf] eGbf cj: yf clxn] s] xL ;'wfl/ Psf] 5 . d] / f] 3/ sfnLsf] 6 xf] , s0ff{nLsf kfFr} lhNnf 3'd] sf] 5' . clxn] klg o; If] qsf *) k|ltztn] ;'Ts] / L / fVg] uf] 7d} xf] . aLP kf; u/ ] sf >Ldfg\n] klg >LdtL ;'Ts] / L x'Fbf uf] 7d} / fV5g\ . clg s;/ L r] tgf cefj eGg' <

36gf cWoog–#

æxfdLnfO{ O{Zj/ n] dfq} arfPsf] xf] Æ

afh'/ fsf] b'u{d ufpFsf cfdfx¿sf] syf, h;n] !% ;Gtfg hGdfP t/ cfwf klg arfpg ;s] gg\ .

lxdfnL ufpFkflnsf ! a: g] $! jifL{of la: gsnf yfkfn] uPsf] h] 7df !^cf} + ;Gtfg hGdfOg\ . c¿ aRrf 3/ d} hGdfPsL yfkfn] !^cf} + aRrf eg] lhNnf : jf: Yo sfof{no afh'/ fdf hGdfOg\ .

pgsf ( j6f aRrfsf] d[To' eO;s] sf] 5, eg] & aRrf hLljt 5g\ . !$ jif{df lax] u/ ] sL la: gsnfsf] $! jif{sf] pd] / ;Ddsf] b] lvg] ul/ sf] d'Vo sfd eg] sf] aRrf hGdfpg] dfq} xf] . afh'/ f lhNnfsf] klg b'u{d ufpFsL la: gsnf;Fu w] / } ;Gtfg lsg hlGdP eGg] k|Zgsf] hjfkm 5} g .

>Ldfg\ h} wg yfkf eG5g\, æ/ f] Sg] ;fwg s] xL ePg, pkfo klg s] xL hflgPg . To;} n] w] / } aRrf hlGdP .Æ lhNnf : jf: Yo sfof{no afh'/ fsf] cfsl: ds k|;"lt s] Gb|sf d] l8sn clws[t 8f= 6Lsf/ fd / fO{ eG5g\, æw] / } aRrf hGdfpFbf la: gsnfnfO{ / QmcNktf ;d] t eO;s] sf] 5 . pgsf] : jf: Yo cj: yf klg lgs} sdhf] / 5 .Æ

la: gsnfsf] kl/ jf/ df ;fFlRrs} ljklQ 5 . >Ldfg\ h} wg yfkfnfO{ afFr] sf aRrfx¿ s;/ L kfNg] / >LdtLsf] Hofg s;/ L hf] ufpg] eGg] lk/ nf] 5 . cfˆgf] pTkfbgn] d'lZsnn] tLg dxLgf vfg k'U5 . sf] N6L ahf/ cfP/ ef/ L af] Sg] / n] sdf uP/ h8La'6L vf] h] / a] Rg] pgn] hfg] sf] sfd xf] . pgsf s'g} klg aRrf cf7 sIff dfly k'u] sf 5} gg\ . h} wg eG5g\, æ/ fd|f] ;Fu vfg} 5} g, k9fO t 6f9fsf] s'/ f] .Æ : jfdLsflt{s ufpFkflnsf–@ sL $# jifL{of cfdf{ a'9fn] ^ dxLgfcl3 !^cf} + ;Gtfg 5f] / f] hGdfOg\ . !% jif{df ljjfx u/ ] sL cfdf{n] ( j6f aRrf hLljt} hGdfOg\ eg] & aRrf d/ ] sf hlGdP . kl5Nnf] ;Gtfg hGdfpFbf pgsf] : jf: Yo cj: yf xb} ;Dd gfh's lyof] . pgL ;xf/ fljgf pleg g;Sg] cj: yfdf lyOg\ . klxnf ;fKkf6f : jf: Yo rf} sL, To;kl5 afFw' : jf: Yo rf} sLdf k|;"lt u/ fpg g;s] kl5 tLg hgf : jf: YosdL{sf] ;xof] udf pgnfO{ k|fylds : jf: Yo s] Gb| sf] N6L nluof] . ToxfF pgn] !^cf} + ;Gtfg hGdfOg\ .

Page 88: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

cfdf{sf klt kfog a'9fn] eg] ækl5Nnf] ;Gtfg dfq} : jf: Yo s] Gb|df hlGdPsf] xf] .Æ c¿ aRrf 3/ d} hlGdPsf x'g\ t < Tof] klg xf] Og . kfog eG5g\, æklxn] sf t sfd ug{ hfFbf, af6f] lx+8\bf h+undf klg hlGdPsf lyP .Æ cfdf{ / kfogsf] kl/ jf/ n] ef] u] sf] of] syf ;'b"/ klZrd kxf8L lhNnfsf] k|ltlglw syf xf] . oxfFsf w] / } bDktLdf kl/ jf/ lgof] hgsf ;fwg k|of] u ug'{k5{ / pd] / 9lNs;s] kl5 aRrf hGdfpg'x'Fb} g eGg] r] tgf g} 5} g . a"9LgGbf gu/ kflnsfsL pdd] o/ ;[li6 / ] UdL elG5g\, æafh'/ fsf b'u{d pQ/ L ufpFdf cfdf{ h: tf cfdfx¿ 3/ 3/ d} e] l6G5g\ hf] rfnL; jif{ dflysf] pd] / df klg sl7g ¿kdf aRrf hGdfO/ x] sf 5g\ .Æ

lxdfnL ufpFkflnsf–@ sf] 6ufpF a: g] $@ jifL{of sN;/ L a'9f !$ ;GtfgsL cfdf x'g\ . efUon] egf} + pgsf !@ ;Gtfg hLljt} 5g\ . ;fgf] clxn] tLg jif{sf] 5 . !$ jif{sf] pd] / df ljjfx u/ ] sL sN;/ Ln] !^ jif{sf] pd] / b] lv aRrf hGdfpg yfn] sL x'g\ . sN;/ L elG5g\, æ: jf: Yo s] Gb| lyPg, ue{ hfFr x'Fb} gYof] . hxfF a] yf nfUof] ToxL+ kfpg'kYof] { .Æ oftfoftsf] c;'ljwf, ;~rf/ sf] cefj / 1fgsf] sdLn] clxn] klg o; If] qsf dlxnfn] ue{jtL cj: yfdf r'gf} tLk"0f{ : jf: Yo ;d: of ‰] Ng'k5{ . Pp6f ufpFaf6 : jf: Yo s] Gb|;Dd k'Ug af6f] / oftfoftsf] ;'ljwf gx'Fbf b'u{d e] usf dlxnfn] slt;Dd kL8f v] Kg'k5{ eGg] pbfx/ 0f x'g sN;/ L . pgsf] ufpFaf6 laR5\ofF : jf: Yo rf} sL k'Ug sl: ;P/ Ps lbg lx+8\g'k5{ .

sN;/ Lsf] kl/ jf/ df ;fFlRrs} b'Mv 5 . vfg–nfpg ;d: of 5 . t} klg !)–!@ jif{sf x'Fbf;Dd b'Mv;'v u/ ] / s] 6fs] 6LnfO{ glhssf] : s"n k9\g k7fOg\ . t/ s] ug'{ clns 7"nf eO;s] kl5 vfg–nfpg lbg ;d: of eof] . 5f] / f5f] / LnfO{ h8La'6L vf] Hg k7fpg] ul5{g\ . geP km';{bdf sf] N6L, dft{8L ahf/ df Hofnf dhb"/ L ug{ k7fP/ sfd rnfO/ x] sL 5g\ . sN;/ L elG5g\, æaRrf w] / } kfP/ xf] ls s] eP/ xf] , kfFrf} + aRrf kfPb] lv tNnf] k] 6 b'Vg yfn] sf] 5 . pkrf/ ug{ k} ;f geP/ ;x] / a;] sL 5' .Æ

a"9LgGbf gu/ kflnsf–@ a: g] ̂ @ jif{sL d'uf lu/ Ln] b'O{ h'DNofxf ;d] t u/ ] / !* j6f aRrf hGdfOg\ . ( j6f t clxn] klg hLljt} 5g\ . olt w] / } ;Gtfg s;/ L x'sf{Og\ pgn] < d'uf elG5g\, æcfhef] ln Pp6f, b'O6f ;Gtfg hGdfpFbf b'Mv eof] eG5g\ . plxn] t clxn] h: tf] rfdn kfOFb} gYof] . l;: gf] v'jfP/ klg aRrf kfNg'kYof] { .Æ aRrf x'sf{pFbf cfkm"n] slxNo} k] 6el/ vfg gkfPsf] atfpg] d'uf elG5g\, æclxn] klg tNnf] k] 6 b'V5, 9f8 lgx'/ ] sf] lgx'/ ] s} x'G5 . clxn] ;lD‰+bf xfdLnfO{ t O{Zj/ n] dfq} arfPsf] xf] h: tf] nfU5 .Æ

eofjx kf7] 3/ sf] ;d: of

c;'/ lIft ;'Ts] / L / w] / } ;Gtfg hGdfPsf dlxnfsf] kf7] 3/ df ;d: of b] lvPsf] 5 . : jfdLsflt{s ufpFkflnsf–# sL gdsnf a'9fn] !# j6f aRrf hGdfOg\ . kfFrf} + aRrf hGd] b] lv pgnfO{ kf7] 3/ v: g] ;d: ofn] lk/ f] ln/ Xof] . pgn] ;a} h;f] aRrf 3/ df / sfd ug{ hfFbf h+undf hGdfOg\ . cfly{s cj: yf sdhf] / ePsfn] clxn] ;Dd klg pkrf/ ug{ ;s] sL 5} gg\ .

gdsnfsf] h: t} syf 5 : jfdLsflt{s ufpFkflnsf–% a: g] gfgsnf s7fotsf] klg . pgn] !$ j6f aRrf hGdfOg\ . pgnfO{ klg kf7] 3/ b'Vg] , kf] Ng] ;d: ofn] lk/ f] ln/ x] sf] 5 . gfgsnfn] aRrf kfpFbf Psk6s t kf7] 3/ ;d] t aflx/ cfPsf] atfOg\ .

al8dflnsf–# a: g] &# jifL{of nIdL kl08tn] kf7] 3/ v: g] ;d: of ‰] n] sf] !) jif{ eof] . t] ;|f] aRrf kfPsf] j] nfb] lv v: g z'¿ eP klg z'¿ z'¿df nfh dfg] / pgn] of] ;d: of n'sfpFb} uOg\ . ;fx|} cK7\of/ f] ePkl5 dfq} pgL lhNnf : jf: Yo sfof{no afh'/ f k'lug\ . kf7] 3/ v: g] ;DaGwL : jf: Yo lzlj/

*)

Page 89: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

*!

nfu] sf] j] nf lgMz'Ns ck] |;g ul/ g\ . nIdLn] ef] u] h: tf] ;d: of ufpFufpFdf 5 . al8dflnsf–* a: g] #% jifL{of hn' ;fpbsf] kf7] 3/ df ;d: of cfPsf] t @! jif{ eof] . !$ jif{sf] pd] / df klxnf] aRrf kfPsf] j] nf pgsf] kf7] 3/ v;] sf] lyof] . To;kl5 klg pgn] tLgj6f aRrf hGdfOg\ . ;d: of clxn] klg p: t} 5 . al8dflnsf kf6f a: g] %) jifL{of km'uL bfgLn] kf7] 3/ df ;d: of ePsf] !* jif{kl5 aNn pkrf/ kfOg\ . km'uL elG5g\, æ;fx|} ;d: of ePkl5 ck|] ;g u/ ] + .Æ

b'u{d e] usf dlxnfdf kf7] 3/ v: g] ;d: of w] / } 5 . w] / } ;Gtfg hGdfpg] / cbIf JolQmn] ;'Ts] / L u/ fpg] x'gfn] w] / } dlxnf kf7] 3/ v: g] ;d: ofaf6 kLl8t 5g\ . o; afx] s ;'Ts] / L cj: yfdf cf/ fd gug] { / hLljsf] kfh{gsf nflu s8f zf/ Ll/ s >d ug'{kg] { h: tf sf/ 0fn] oxfFsf dlxnfdf kf7] 3/ v: g] ;d: of w] / } 5 . lhNnf : jf: Yo sfof{no afh'/ fsf l;lgo/ cx] j 6] saxfb'/ v8\sf eG5g\, æ;fgf] pd] / df ljjfx ug{', w] / } aRrf kfpg', ;'Ts] / L ePnuQ} sfddf hfg', ux|f} + ef/ L af] Sg' kf7] 3/ v: g] d'Vo sf/ 0f x'g\ .Æ l;lgo/ cgdL zld{nf zfxLsf egfOdf, æaRrf w] / } hGdfpg] , clzIff / kf7] 3/ ;DaGwL ;d: of eGg nfh dfGg] k|j[lQn] klg afh'/ f lhNnfsf u|fdL0f e] usf w] / } dlxnfdf kf7] 3/ sf] ;d: of 5 .Æ of] slt 7"nf] ;d: of xf] nf eGg] k|Zgdf zfxL elG5g\, æeofjx cj: yf 5 .Æ

;fdfGotof @) b] lv #% jif{sf] pd] / aRrf kfpg pko'Qm dflgG5 . t/ , klZrd g] kfnsf b'u{d ufpFx¿df @) jif{ k'Ubf;Dd b'O{b] lv tLg j6f;Dd aRrf eO;s] sf x'G5g\ . of] qmd $% jif{;Dd rln/ xG5 . pd] / 9Ns] kl5 ;Gtfg kfpFbf cfdf / aRrf b'j} sf] cj: yf hf] lvd x'g] u5{ . afh'/ fsf dlxnf clxn] klg of] ;d: ofdf 5g\ .

lhNnf : jf: Yo sfof{nosf k|d'v 8f= ¿krGb| ljZjsdf{ eG5g\, æw] / } aRrf hGdfpg] , sd pd] / df hGdfpg] / pd] / 9NsFbf;Dd aRrf hGdfpg] dlxnfdf kf7] 3/ v: g] ;d: of w] / } 5 .Æ ljZjsdf{sf egfOdf, o;n] w] / } cfdfx¿sf] : jf: Yo cj: yf hl6n agfPsf] 5 . sltsf] csfnd} Hofg hfg] / afFRg] sf] klg : jf: Yo cj: yf gfh's x'g] u5{ .

sdhf] / x'g] / s'k|f] kg] {

w] / } ;Gtfg hGdfpFbf b] lvg] csf] { ;d: of xf] / QmcNktf . a"9LgGbf gu/ kflnsf–* sL 8f] df u'?ª #% jif{sL eOg\ . clxn] ;Dd pgn] !! j6f aRrf hGdfO;lsg\ . oLdWo] tLg j6f dfq} hLljt 5g\ . w] / } aRrf kfpFbf pgdf / StcNktf b] lvPsf] 5 . 8f= ljZjsdf{ eG5g\, æaRrf kfpg] j] nfdf xl/ of] ;fukft / cfO/ g kfOg] kf] lifnf] vfg] s'/ f vfg gkfpFbf / QmcNktf x'G5 .Æ

8f] df h: t} lxdfnL ufpFkflnsf–! a: g] $! jifL{of la: gsnf yfkfnfO{ klg / QmcNktf 5 . uPsf] h] 7df !^cf} + ;Gtfg hGdfpFbf dfq} pgn] : jf: YosdL{sf] ;xof] u lnPsL lyOg\ . o; k6s / ut cefjn] ubf{ aRrf hGdfpg ;d: of ePkl5 pgnfO{ b'O{ KjfOG6 / ut lbOPsf] lyof] . z/ L/ df / ut sd x'Fbf l/ +u6f nfUg] / sdhf] / dx;"; x'g] u5{ . l;lgo/ cgdL k|ldnf lai6 elG5g\, æw] / } aRrf kfpg] / aRrf kfpFbf w] / } / ut aUg] ePsfn] afh'/ fsf b'u{d e] usf dlxnfdf / QmcNktf w] / } 5 .Æ

w] / } aRrf kfpg] cfdfx¿df rfF8} g} 9f8 b'Vg] ;d: of klg b] lvg] u/ ] sf] 5 . k} +tL; rfnL; jif{sf] pd] / d} a"9L b] lvg] , lgx'l/ P/ lx+8\g'kg] { cj: yfdf x'G5g\ pgLx¿ . !* j6f aRrf hGdfPsL d'uf lu/ LnfO{ #% jif{sf] pd] / b] lv 9f8 b'Vg] ;d: ofn] lk/ f] ln/ x] sf] 5 . h;sf sf/ 0f pgL lgx'l/ P/ lx+8\g] ul5{g\ . a"9Lu+uf gu/ kflnsf–( a: g] sNr' g] kfnL clxn] %% jif{sL eOg\ . pgL nf} / f] sf] ;xf/ fljgf lx+8\g ;lSbgg\ . !! j6f ;GtfgsL cfdf sNr'nfO{ ;ftf} + ;Gtfg hGdfpFbfb] lv o: tf] ;d: of ePsf] xf] .

Page 90: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M ;~rf/ ;|f]t ;fdu|L

;+: s[lt / u/ LaL

afh'/ fsf] pQ/ L e] udf / x] sf ef] 6] hflt elgg] hghflt dlxnfdf of] ;d: of w] / } 5 . w] / } aRrf Tof] klg c;'/ lIft ¿kdfÙ af6f] 3f6f] df hGdfpg] ePsfn] pgLx¿sf] : jf: Yo cj: yf lgs} sdhf] / b] lvG5 . s8f kl/ >d ug'{kg] { / ue{jtL cj: yfdf ;d] t cf/ fd ug{ gkfpg] ePsfn] pgLx¿ hf] lvddf x'G5g\ . o;sf] cy{–;fdflhs kl/ j] z s] nfpFb} ef] 6] hghflt dxf;+3sf cWoIf g[k yfkf -ef] 6] _ eG5g\, æu/ LaLsf sf/ 0f lr;f] 5Ng, e] 8f–Rofª\u|f / ;kl/ jf/ lxpFbsf ^ dxLgf a] +;L ‰g] { ePsfn] clwsf+z ef] 6] dlxnf af6f] d} aRrf hGdfpg afWo x'G5g\ .Æ

dWo tyf ;'b"/ klZrdsf kxf8L lhNnf afh'/ f, a‰fª, d'u', x'Dnf, h'Dnfsf sltko hfltx¿ df} ;dL a;fOF ;g] { u5{g\ . To; qmddf dlxnfx¿ af6f] df aRrf hGdfpg afWo x'G5g\ . pgLx¿n] ue{jtL / ;'Ts] / L cj: yfdf : jf: Yo rf} sL b] Vg klg kfpFb} gg\ . cfjZos vf] k kfpg] cj: yf g} / xGg . o;sf] kl/ 0ffd w] / } cfdf / aRrfx¿ Hff] lvddf k5{g\ . pgLx¿dWo] sltsf] d[To' x'G5 . Tof] ;fj{hlgs hfgsf/ Ldf ;d] t cfpFb} g .

afh'/ fsf pQ/ L If] qdf ef] 6] ;d'bfosf hghfltsf] a;f] af; 5 . df} ;dL a;fOF;/ fO, ef} uf] lns ljs6tf / r] tgfsf] sdLn] pgLx¿sf] : jf: Yo ;+: yf;Dd kx'Fr 5} g . To;dfly b'u{d If] qdf ePsf : jf: Yo ;+: yf klg ;] jf / ;fwg;|f] tsf b[li6n] sd} dfq k|efjsf/ L 5g\ . lhNnf : jf: Yo sfof{nosf l;lgo/ cx] j bLks zfx eG5g\, æw] / } kIfx¿ xf] nfg\ t/ u/ LaL g} o;sf] d'Vo sf/ 0f xf] .Æ

*@

Page 91: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M
Page 92: dlxnfsf] k|hgg :jf:Yo clwsf/M

dlxnf, sfg'g / ljsf; d~r (FWLD)&@, cfbz{ dfu{, yfkfynL kf]=a=g+= @^%#*, sf7df8f}+, g]kfnkmf]g g+= $@^^$!%, $@$@^*#km\ofS; M $@$)^@&Od]n M [email protected] : www.fwld.org