DIME

NSIO

N VA

KTI

JDSC

HR

IFT

VO

OR

AR

CH

ITE

CTE

N &

CO

NSU

LTA

NC

YJA

AR

GA

NG

10

OK

T-N

OV-

DE

C 2

015

- N38

Afg

iftek

anto

or O

oste

nde

X - P

60

26

02

- D

riem

aand

elijk

s tij

dsch

rift - V

eran

twoo

rdel

ijke

uitg

ever

: Fi

lip C

osse

men

t - B

ld.

des

Can

adie

ns 1

18

- B

-77

11

Dot

tigni

es

© MDW Architecture

ARCHITECT@HOME GILLES DEBRUN & MARIE MOIGNOT - MDW ARCHITECTURE • STAD IN DE KIJKER GENK • PROJECT DE VERKAVELING VOORBIJ - WONING SINT-AMANDSBERG VOLT-ARCHITECTEN • TECHNIEK AANDACHTSPUNTEN BIJ BALANSVENTILATIE - DE KEUZE VOOR HET WARMTETERUGWINSYSTEEM

dornbracht.com/cl.1 mail@dornbrachtgroup.beProduct Design Sieger Design

Culturing Life

Mei

réun

dM

eiré

DornbrachtCL∙1

Archi_CL.1_1-1_BE_09_2015_RZ.indd 1 28.09.15 09:31

INHOUD

DIME

NSIO

N V

AK

TIJD

SCH

RIF

T V

OO

R A

RC

HIT

EC

TEN

& C

ON

SULT

AN

CY

33

08

39

30

23

“Wij werken bewust aan een compacte, gerecycleerde stad”Gilles Debrun & Marie Moignot - MDW Architecture

“Wij willen geen stad van projecten. De stad zelf is ons project” Burgemeester Wim Dries - Genk

De verkaveling voorbijWoning Sint-Amandsberg Volt-architecten

Aandachtspunten bij balansventilatieDe keuze voor het warmteterugwinsysteem

Helpdesk 06

Actua 24

Beurzen 49

Media 52

Productspot 54

News 56

COVER: Project ‘Le Lorrain’ © MDW ArchitectureLees verder op pagina 08

2014 19

28

Ad_Dimension_AZENGAR_november2015_NL.indd 1 14/10/15 15:25

DIM

EN

SIO

N

05

VOORWOORD

Oef, de elektronische registratieplicht is verleden tijd voor de architect!

Dankzij het lobbywerk – ja, lobbyen is geen misdaad - van NAV is de elektronische registratieplicht op de werf vanaf begin 2016 niet langer van toepassing op de architect. Daarmee schrapt de federale regering een – ik wik mijn woorden - compleet zinloze en overbodige maatregel. Goed nieuws, ware het niet dat dit slechts het minimale topje van de ijsberg is. En in tegenstelling tot de echte, hoogst alarmerende klimaatverandering is er voor-alsnog weinig te zien van een administratieve klimaatverande-ring die de rest van die ijsmastodont kan doen smelten. Soms heb ik de indruk dat wij, architecten, een menselijke variant van de cavia’s vormen. Een variant die als gek moet rennen om de administratieve mallemolen aan het draaien te houden. Voor alle duidelijkheid: wij zijn zeker niet bang van enige complexi-teit. Integendeel, het is onze taak om een verwarrend veelvoud aan eindjes samen te knopen tot een coherent en zinvol geheel, in casu een project waarin alle randvoorwaarden tot een ge-slaagde mix zijn samengebracht. Maar die boeiende opdracht wordt jammer genoeg te dikwijls bemoeilijkt door een overdaad aan losse eindjes, lees: overbodige administratieve verplichtin-gen. Om maar één voorbeeld te nemen: een goede ruimtelijke ordening vereist een intelligent regelgevend kader, maar ont-aardt in de praktijk en op alle mogelijke beleidsniveaus in een onverteerbare gulp aan regeltjes. Dezelfde wildgroei zien we voor alle andere regelgevingen waarmee wij rekening moeten houden. Rekening houden is dan nog een eufemisme. Voor we het weten, komt – mijn verontschuldigingen voor het juridische jargon – onze aansprakelijkheid in het gedrang. Dat vreet tel-kens weer energie die we beter in onze kerntaken zouden in-vesteren. Want die kerntaken komen onze opdrachtgevers en de maatschappij in haar geheel ten goede, wat van het gejongleer met de losse eindjes niet kan worden gezegd. Maar er is hoop. Van die elektronische registratieplicht zijn we alvast verlost. De uitdaging is nu om onze lobbymachine blijvend te oliën en de administratieve ijsberg snel verder af te bikken voor onze wet- en regelgevers er weer een extra laag bovenop plaatsen.

Architect Kati Lamens, nationaal voorzitter NAVwww.nav.be/opinie @navarchitecten

Periodiciteit Driemaandelijks

HoofdredactieTilly BaekelandtT +32 (0)56 33 42 72tilly.baekelandt@fcomedia.beRedactieStaf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, John Lams,Bart Vancauwenberghe

Reclame-adviesKatja WijffelsGSM +32 (0)473 86 59 70katja.wijffels@fcomedia.be

Vormgevingmarieke.veys@fcomedia.be

Verantwoordelijk uitgeverFCO Media: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies - T 056 77 13 10

In samenwerking metCommunicatiecoördinatorPieter De Groote - T 02 212 26 99

Dimension wordt ook verstuurdnaar interieurarchitecten - AiNB

DIME

NSIO

N

de associatie van interieurarchitectenassociation des architectes d’intérieur

association des architectes d’intérieur

de associatie van interieurarchitecten

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

VA

KTI

JDSC

HR

IFT

VO

OR

AR

CH

ITE

CTE

N &

CO

NSU

LTA

NC

Y

Version française sur simple demande

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op

welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming

van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs

aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de

adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele ver-

plichting tot opname van aangeboden advertenties.

DIM

EN

SIO

N

06

HELPDESK

HELPDESK02 Een vakantiewoning, gelegen aan een drukke steenweg, voldoet hoogstwaarschijnlijk niet aan de nieuwe akoestische norm. Het geluid dat die steenweg met zich meebrengt is aanwezig in elke kamer van de woning. Bestaat de mogelijkheid om de vergunning voor een dergelijke vakantiewoning op basis van het niet voldoen aan de akoestische norm in te trekken?

• Het moet gaan om een woongebouw met goedgekeur-de bouwaanvraag (het is niet duidelijk wat de architect verstaat onder “vakantiewoning”: niet permanent be-woonbaar? woongebouw?)• Het verlenen van een bouwaanvraag heeft niets te maken met het al dan niet voldoen aan de akoestische norm. Dit zijn twee gescheiden zaken. De datum van de goedkeuring van de bouwaanvraag dient wel om na te gaan WELKE akoestische norm moet gevolgd worden: indien het voor 2008 is goedgekeurd, dan is het de NBN S01-400 (1977). Vanaf mei 2008 is het de NBN S01-400-1 (2008).• Indien de woning niet voldoet aan de akoestische ei-sen en indien het niet in der minne kan opgelost worden (bijvoorbeeld onderling afspreken wie de gevel verbe-tert en wie de kosten draagt), dan moet een rechtszaak opgestart worden. Dit kan verschillende jaren in beslag nemen. De rechter beslist finaal welke acties moeten uitgevoerd worden en door wie.

Marcelo Blasco, Blasco bvba

03 Een klant heeft 5 jaar geleden een woning gebouwd (in gebruik genomen juli 2010) en zij willen deze woning nu uitbreiden. Aangezien de regelgeving volgend jaar verandert, hadden zij dit graag zo vlug mogelijk uitgevoerd zodat zij de werken nog kunnen uitvoeren aan 6%. Waarmee moeten wij rekening houden om nog onder de 6% regel te vallen? Is het de bouwaanvraag die ingediend moet worden voor 1 januari 2016? Moet het dossier goedgekeurd zijn voor 1 januari 2016? Of moeten de werken effectief gestart zijn?

De btw-administratie bepaalt de ouderdom van de wo-ning door de eerste ingebruikneming. Dat is de datum waarop de woning voor de eerste maal bewoond werd. De beoogde woningen moeten voor de toepassing van »

01 Mijn stagemeester heeft me gevraagd om hem te helpen met één van zijn eigen projecten. Het project valt onder zijn eigen bvba. Ik heb echter geen btw-nummer. Kan ik dan factureren zonder btw aan zijn bvba?

In principe is het zo dat wanneer men op zelfstandige basis en regelmatig een economische activiteit uitoefent, men wordt beschouwd als een btw-belastingplichtige, die dan ook met de btw-regeling rekening moet houden.De btw-administratie is al jaren van oordeel dat een ar-chitect-stagiair, hoewel hij voor de sociale wetgeving als zelfstandige wordt beschouwd, voor de btw-wetgeving niet als btw-plichtige moet worden beschouwd, aangezien hij in praktijk eigenlijk werkt “in ondergeschikt verband”. Dit geldt voor de diensten die hij als stagiair verricht voor de architect-stagemeester. Dit heeft als gevolg dat de ver-goeding die de stagiair krijgt, wordt geacht buiten toepas-singsgebied van btw plaats te vinden en er dan ook geen btw op moet worden aangerekend.

Nu is er sprake van een bijkomende activiteit, naast de stage-activiteit. De vraag is dan ook of men voor deze bijkomende activiteit als btw-plichtige moet worden be-schouwd. Algemeen gesproken, zonder bijkomend infor-matie te hebben over de aard van deze bijkomende ac-tiviteit, is het zo dat men btw-plichtige wordt voor deze activiteit indien:- De bijkomende activiteit niet in ondergeschikt verband plaatsvindt en- De bijkomende activiteit op geregelde tijdstippen plaatsvindt.Opgelet, wanneer men voor de bijkomende activiteit btw-plichtige wordt, wordt men ook voor deze stage-activiteit btw-plichtige.

Het zal dan ook van de feitelijke situatie afhangen, met name de aard van de handelingen en het kader waarin deze wordt uitgevoerd. Wanneer het eenmalig is dat een “kleine” opdracht wordt uitgevoerd, is dit niet regelmatig en wordt men niet btw-plichtig. Nu, zelfs één keer per jaar wordt door de btw beschouwd als “regelmatig”, dus men moet hier voorzichtig mee omspringen.In dergelijke situatie zal de bevoegde btw-controle oorde-len over het ondergeschikt karakter. Dit wordt algemeen aanvaard voor zelfstandige lesgevers of stagiairs-architec-ten, maar niet in andere gevallen. De btw-plicht zal dan ook afhangen van de regelmaat van de “opdracht”. Is dit slechts één keer, dan wordt men in principe geen btw-plichtige.

Leslie Rottiers, SBB Accountants

DIM

EN

SIO

N

07

HELPDESK

» het verlaagd btw-tarief - voorlopig nog - ten minste 5 jaar in gebruik zijn genomen.

Eenvoudigheidshalve is deze voorwaarde vervuld vanaf het vijfde kalenderjaar dat volgt op het jaar van de eer-ste ingebruikname van de woning.

Bovenstaande houdt concreet in dat wanneer men in 2015 een herstelling aan de privéwoning laat uitvoeren, die herstelling in aanmerking komt voor de toepassing van het tarief van 6% als de woning voor het eerst in gebruik werd genomen voor 1 januari 2011. Aangezien de woning in juli 2010 in gebruik werd genomen, kan het 6% btw-tarief worden toegepast (mits aan de andere voorwaarden is voldaan).

Dit betekent dat wanneer de werken zouden worden uitgevoerd in 2016 en de voorwaarde van ouderdom van de woning dan ook is opgetrokken naar 10 jaar, de werken aan de woning in principe aan 21% btw moeten worden gefactureerd.

Wanneer er een wijziging is in btw-tarief of een veran-dering van de voorwaarden, moet - voor de toepasselij-ke regeling - worden gekeken naar de regels in verband met de “opeisbaarheid”. Wanneer de btw opeisbaar wordt in 2015, zijn de oude regels (de 5-jarige termijn) van toepassing. Wanneer de btw echter opeisbaar wordt in 2016, zijn de nieuwe regels van toepassing (de 10-ja-rige termijn), los van het feit wanneer de werken effec-tief worden uitgevoerd.

In principe is het zo dat de btw opeisbaar wordt in het kader van een dienstprestatie (1) wanneer de dienstver-richter een (gedeeltelijke) betaling ontvangt of (2) wan-neer de dienst is voltooid. Het ogenblik dat eerst komt in de tijd zal de btw “opeisbaar” maken en zal bepalen welke regeling, de nieuwe of de oude, van toepassing is. Dit betekent concreet dat wanneer de werken zouden aanvangen in 2015 en worden voltooid in 2016, de btw opeisbaar wordt in 2016, tenzij in 2015 een betaling wordt ontvangen. Dit staat dus los van de bouwaan-vraag of van de datum van goedkeuring van het dossier of zelfs de start van de werken. Het gaat om de datum waarop de werken zijn voltooid of om de datum waarop de dienstverrichter een betaling ontvangt.

De Administratie zal wel in de loop van 2015 de nodige toelichting geven in verband met de in acht te nemen overgangsmaatregelen. Dit is voorlopig nog niet ge-beurd. Het is dus nog even afwachten op deze concrete overgangsmaatregelen. Te verwachten valt dat de btw-

administratie niet zal toestaan dat op voorhand, dus in 2015, het volledig bedrag van de werken zal worden betaald, terwijl de werken pas in de loop van 2016 wor-den beëindigd.

Voorlopige conclusie is dan ook dat indien men op dit ogenblik 100% zeker wil zijn van het verlaagd btw-tarief, de werken moeten worden voltooid in 2015.

Leslie Rottiers, SBB Accountants

De NAV-helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep op een netwerk van adviseurs en spe-cialisten: architecten, UNIZO/Federatie Vrije Beroepen, SBB Ac-countants & Adviseurs, het advocatenkantoor GSJ Advocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de beantwoorders zijn niet ver-antwoordelijk voor de inhoud en interpretatie van de antwoorden.

7000 M² ME UB E L DE S IG N

S T E E NWE G OP DIE S T 111 • T UR NHOUT • OP E N VAN 11 TOT 18U • ZON. OP E N • V R IJ . G E S L.

W W W. MAS T E R ME U B E L . B E • MAS T E R @ MAS T E R ME U B E L . B E

AC E R B ISALIASAMATANTAAR C OAR P E R

AR T E KAR T E MIDEAR T IF OR TAUP INGB ALE R I ITALIAB AUMANN C R E AT IONB E K AB E LUX

B & B ITALIAB ONALDOB ONT E MP IB R OK IS

C AP P E LLINIC AR L HANS E NC AR LUC C IC AR P E T S IG NC AS ALISC AS AMILANOC AS S INAC AT T E LAN ITALIAC AT T E LANI & S MIT HC LAS S IC ONC LE I C ORDANS K INADAV IDE G R OP P IDE PADOVADE S E DEDE S ALTODE S IG N ON S TOC KDR AE NE R T

DR IADEE 15E DR AE XT R E MISFAT B OYF S MF IAMF IS C HB AC HE RF LE XF OR MF LOSF ONTANA AR T EF OS C AR INI F R IT Z HANS E NG AL. & R ADIC EG E LDE R LANDG E R VAS ONIG IOR G E T T IG LAS SG UB IG UF R AMG UT ZZHAYH. MILLE RINDE R AING O MAUR E R

INT E R LUB K EJ ABJ OR IJ OVK AR T E LLK AS T HALLK INNAS ANDK NOLLK R IS TALIAK UNDALINIK VADR ATLAB E LLAG OLANG E P R ODUC T IONLA PALMALE OLUXLIB E C OLIG NE R OS E TLINT E LOO

LIV ING DIVANILUC E P LANLUMINAMAG ISMAR T INE LLI LUC IMAXALTOM. G R AS S IMDF ITALIAME TAF OR MMINOT T IMIS S ONIMOLINAR I

MOLT E NIMONT ISMOOOIMOR OS OMUUTO

NANIMAR QUINANE MONIMB USNYA NOR DIS K AOLUC EO P IN IO N C IAT T IPAO L A L E N T IPAS T O EP O R R OP O L IF O R M

P O LT R O N A F R AUP R AN D IN AQ U IN ZE & MIL A NR E X IT ER IMAD E S IOR IVA 1920R O L F B E N ZS . H E S S L E INS C H Ö N B U C HS E R R AL U N G AS IL E N T G L IS SS U R & P L U SS W IS S F L E XT E C N OT H O N E TVAN R O S S U MV IT R AWALT E R K N O L LW IT T MAN NX OZ AN OT TAZ IMME R + R O H D E

7000 m² meubeldes ign

NU MA S T E R MAG A ZINE : A B ONNE E R U V IA WWW.MA S T E R ME UB E L .B E

DIM

EN

SIO

N

08

@HOME

© S

tudi

o D

ann

Gilles Debrun & Marie Moignot - MDW Architecture

“Wij werken bewust aan een compacte,

gerecycleerde stad”

DIM

EN

SIO

N

09

@HOME

ling onderscheiden met een award in de categorie residentiële gebouwen. Daarvoor moest het opboksen tegen onder andere de Burj-Khalifa, in alle opzichten een strijd van David tegen Goliath. Marie Moignot: “Onze werf was nog niet klaar, zodat we voor onze presentatie alleen beschikten over foto’s met werfkranen en een ondergesneeuwde, onaffe buitenruimte. Onze concurrenten daarentegen toonden een timelapse video waarin je de toren in sneltreinvaart zag verrijzen.”De award zette het jonge bureau op de kaart bij de bouwpro-motoren, maar had ook een keerzijde. Gilles Debrun: “Voor je het weet, krijg je in bepaalde kringen het etiket van een commercieel architectenbureau opgekleefd. Daarom deed het mij des te meer plezier dat we in hetzelfde jaar werden ge-nomineerd voor de Mies van der Rohe award, zeg maar het andere uiteinde van het architectuurdebat.”

Wedstrijdadrenaline

De Zeepziederij Heymans betekende niet alleen een droom-start, maar kaderde ook perfect binnen de visie van MDW Architecture. Gilles Debrun: “In plaats van de markt van de viergevelwoningen op te zoeken, mikten wij van in het begin bewust op projecten van een zekere schaal en complexiteit, met een stedenbouwkundige dimensie en een correct gebruik van de ruimte. De Zeepziederij Heymans is daar een school-voorbeeld van. Het project omvat renovatie, nieuwbouw, openbare ruimte en een gemengd programma. Dat dwingt je om bij wijze van spreken aan micro-urbanisatie te doen. Hoe giet je het programma in een vorm? Hoe geef je de kubieke meters op de site een gepaste plek? Hoe combineer je volu-mes en leegtes? Op die manier werken wij bewust aan een compacte, gerecycleerde stad. De opdracht voor de Zeepzie-derij Heymans bood ons de kans om die visie meteen om te zetten in een concrete realisatie.”

Het project werkte als een versneller voor het bureau, be-togen beide architecten. Marie Moignot: “Tot dan stond ik afwijzend tegenover wedstrijden, die ik vooral beschouwde als een kwestie van vriendjespolitiek. Maar nu we hadden geproefd van de adrenaline, het plezier en de intensiteit die met een wedstrijd gepaard gaan, waren we verkocht. Wij hebben in die periode deelgenomen aan meerdere architec-tuurwedstrijden. Toen het concours voor de Résidence Palace werd uitgeschreven, de toekomstige zetel van de Europese Raad en van de Raad van de Europese Unie, wou ik per se meedingen. Omdat we amper referenties en vooral werven in uitvoering hadden, drong een associatie zich op. Ik heb

2016 wordt een spannend jaar voor MDW Architecture. In associatie met V+ zijn zij een van de vijf kandidaten voor Reyers 2020, de herinvulling van de RTBf-site aan de Brusselse Reyerslaan. In combinatie met de Ateliers Jean Nouvel, CFE en Cofinimmo dingen zij mee naar NEO II, het nieuw te bouwen internationaal congrescentrum en hotel op de Heizel. In Terhulpen werken zij aan Les Berges de l’Argentine, een ecologische woon- en werkwijk in een park aan de rand van de rivier Argentine. Middenin al de drukte verhuizen ze hun kantoor, momenteel ondergebracht in een anoniem kantoorgebouw bij het Terkamerenbos, naar een gerenoveerd herenhuis met voormalig modeontwerpatelier in Etterbeek. Redenen te over om de vijftiende verjaardag van het architectenbureau extra uitbundig te vieren.

»

De geschiedenis van MDW Architecture leest als de successtory waarvan alle jonge bureaus waarschijn-lijk dromen. In 2005 werden ze als prille dertigers

uitgenodigd in het bureau van de toenmalige Brusselse OCMW-voorzitter Yvan Mayeur. Met priemende blik betoogde die dat hij zijn nek uitstak en dat ze dus maar best hun borst konden natmaken. Reden van het gesprek: ze hadden net de Europese architectuurwedstrijd gewonnen voor de omvor-ming van de oude Zeepziederij Heymans tot een complex van 42 energiezuinige sociale woningen en een crèche. “Een fikse kluif voor een jong en klein bureau”, beaamt Marie Moignot, samen met Xavier De Wil stichtend partner van het bureau. “Ons geluk was dat Yvan Mayeur een modelproject wou en daarvoor de nodige middelen had vrijgemaakt. De wedstrijd was goed georganiseerd, de jury professioneel samengesteld met ook externe ervaren architecten, en het financiële kader bood net iets meer mogelijkheden dan gebruikelijk in de so-ciale woningbouw.”Het reconversieproject werd van wedstrijdontwerp tot ople-vering in goede banen geleid door Gilles Debrun, die het bu-reau in 2004 vervoegde en net zoals Marie en Xavier een op-leiding aan Saint-Luc Brussel achter de rug had. Nog tijdens de uitvoeringsfase deed de Zeepziederij Heymans al heel wat stof opwaaien en trok het geïnteresseerden van heinde en verre. In 2011, het jaar van de oplevering, volgde de klap op de vuurpijl. Op de vastgoedbeurs MIPIM in Cannes werd het sociale-huisvestingsproject als allereerste publieke ontwikke-

“Architectuur vergt zoveel moeite dat het zonde zou zijn er iets middelmatigs mee te produceren.”

DIM

EN

SIO

N

10

@HOME

mijn stoute schoenen aangetrokken, het telefoonnummer van Jean Nouvel opgezocht, hem gebeld en een afspraak gemaakt in Parijs. De sfeer zat meteen goed en Jean heeft toen, louter op intuïtie, ja gezegd. We hebben de selectie van 25 gehaald en dat vertaalde zich in een regelmatig contact en een ge-zamenlijke kandidatuurstelling voor het politiekantoor van Charleroi en de uitbreiding van Charleroi Danses. Jean had al een scenografie voor decors van Charleroi Danses gemaakt en voelde dus een zekere affiniteit met de organisatie en de stad. Onze samenwerking resulteerde in de bekende politie-toren, een project dat ons bureau naar een hoger niveau en een andere organisatie tilde.”Vandaag telt MDW Architecture 30 medewerkers van diver-se nationaliteiten. Afgezien van een secretaresse, een office manager en Olivia Noël die het business development en de communicatie verzorgt, zijn dat allemaal architecten. Gilles Debrun: “Via persoonlijke interesses, thesissen of aanvul-lende opleidingen beschikken sommige medewerkers wel over extra competenties, bijvoorbeeld inzake landschapsar-chitectuur en stedenbouw. Maar louter stedenbouwkundige projecten of gespecialiseerde landschapsstudies nemen we niet voor onze rekening. Intern hanteren we een taakverde-ling tussen de ontwerppool en de medewerkers die beter zijn in lastenboeken en uitvoering. Met de Zeepziederij Heymans heb ik zelf ondervonden dat de complete opvolging van een project met een zekere omvang je als een vampier leegzuigt. Voor het bureau is het ook geen goede zaak dat medewerkers die sterker zijn in het ontwerp maandenlang niet beschikbaar zijn omdat ze een werf opvolgen. Over het algemeen staan onze vijf projectleiders in voor een project, van de eerste be-spreking tot het vergunningsaanvraagdossier. Wekelijks of tweewekelijks komen die vijf samen om elkaars ontwerpen te bekijken en te becommentariëren. Nadien blijven ze optreden als een soort artistiek directeur en volgen ze de vergaderin-gen over de aanbesteding, de uitvoeringsdetails en de werf, maar neemt een collega het stuur over.”

01

© F

ilip

Duj

ardi

n

0101

01

© F

ilip

Duj

ardi

n

© F

ilip

Duj

ardi

n©

Fil

ip D

ujar

din

DIM

EN

SIO

N

11

@HOME

Complementaire associaties

Hoe houdt een relatief klein Belgisch bureau zich overeind naast een reus als de Agences Jean Nouvel - AJN? Marie Moignot: “Om te beginnen moet een samenwerking, om het even of het met een buitenlands dan wel een binnenlands bu-reau is, complementair zijn. In Charleroi was er bijvoorbeeld geen vraag naar een passief politiekantoor. Wij hebben dat vanuit onze expertise met laagenergetisch en passief bouwen voorgesteld, want op termijn levert het de stad heel wat voor-delen op. Jean geeft je voor dat soort van complementaire inbreng alle ruimte. Hij zal ook altijd onze naam vermelden in

»

internationale publicaties. We zaten ooit samen met een an-der gerenommeerd Frans architectenbureau, en daar luidde de oekaze: als we samenwerken, wordt jullie naam nergens vermeld en staan jullie alle rechten af. Samenwerken met Jean Nouvel is een unieke ervaring. Tijdens vergaderingen heeft hij ieders aandacht en neemt ook iedereen notities, zelfs de opdrachtgever. Hij formuleert niet alleen heel precies en mooi, maar zijn visie is ook zo vanzelfsprekend dat je denkt: uiteraard. Bij een bezoek aan een site ziet hij details die je de eerste keer ontgaan. Die focus en de bijna obsessionele overtuiging dat als je echt iets wilt, dat ook haalbaar wordt, is een gemeenschappelijk kenmerk voor onze beide architec-tuurpraktijken, los van het schaalverschil.”Gilles Debrun: “Net zoals AJN laten we ons in de ontwerp-fase niet beperken door de vraag wat wel of niet mogelijk is. ‘Think harder’ is onze leuze in de ontwerpfase, zowel voor grote als voor kleine opdrachten. Omdat architectuur geen exacte wetenschap is, vergt dat heel veel inspanningen van het ontwerpteam. Mijn studenten in Louvain-la-Neuve geef ik daarom altijd mee: architectuur vergt te veel inspanningen om er iets middelmatigs mee te produceren. Voor ons pro-ject Les Courses, een passief mixed-use gebouw in Elsene, is Xavier blijven zoeken tot hij in Oostenrijk de fijne profielen voor de driedubbele beglazing vond die hij voor ogen had. Passief bouwen beschouwen wij daarom ook niet als een be-grenzing, maar als een opportuniteit. We trachten altijd om die eis zo in te vullen dat we andere voordelen creëren. In de Zeepziederij Heymans hebben we de vraag naar een biokli-matisch ontwerp vertaald in een loggia die ook wooncom-fort creëert en fungeert als een buffer tussen de private en de publieke ruimte. Als we een bepaalde ontwerpoplossing in gedachten hebben, schuiven we die niet zomaar aan de kant als ze op het eerste gezicht niet haalbaar lijkt. Voor Cross House, de verbouwing van een semi-industrieel kantoorge-bouw tot luxeappartementen, hebben we raamprofielen op maat laten maken, waarop de beglazing aan de buitenzijde is

01. Met de omvorming van de voormalige zeepziederij Savonnerie Hey-

mans tot 42 erg gevarieerde energiezuinige sociale woningen met crèche

voor het Brusselse OCMW, zette MDW Architecture zich internationaal

op de kaart.

02. Mixed-use passieve nieuwbouw voor wonen en werken ‘Les Courses’

in Elsene.

03. De passieve crèche Gaucheret in Schaarbeek kan 42 kindjes opvangen.

“Passief bouwen is voor ons geen begrenzing, maar een opportuniteit. We trachten altijd om die eis zo in te vullen dat we ook andere voordelen creëren.”

02

03

© F

ilip

Duj

ardi

n©

Fil

ip D

ujar

din

DIM

EN

SIO

N

12

@HOME

vastgekleefd. Die aanpak vergt meer tijd, want je mag je nooit zomaar neerleggen bij de eerste oplossing die je op de markt vindt. Maar het levert je wel een beter resultaat op. Wij heb-ben altijd de drive om te innoveren, niet omdat we technolo-giefreaks zijn, wel omdat het globale concept er om vraagt. Wij kiezen onze oorlogen en schrikken er niet voor terug om een opdrachtgever enkele extra stappen te laten zetten.”

Stedenbouwkundige acupunctuur

Een van de recente projecten die dat laatste illustreren, is de Delhaize in Luik die werd geselecteerd voor de Belgische Prijs voor Architectuur 2015 in de categorie openbare gebouwen. Gilles Debrun: “Door die classificatie moesten we het opne-men tegen culturele centra en andere publieke gebouwen met een heel ander programma en budget. Maar het project bewijst dat je ook retailgebouwen een architecturale meer-waarde kunt geven zonder te vervallen in make-uparchitec-tuur, door aandacht te besteden aan daglicht, materialisatie en energie. Omdat het om een groot woonblok gaat, hebben we van de inplanting gebruik gemaakt om de site tijdens de openingsuren ook een publieke functie als doorwaadplek voor voetgangers en fietsers te geven. Bovendien hebben we veel aandacht besteed aan het groendak, waarop alle wonin-gen aan de oever van de Maas uitkijken. Op die manier doe je aan stedenbouwkundige acupunctuur en voeg je aan het programma dimensies toe die er aanvankelijk niet in zaten. Op dezelfde manier prikkelen we private ontwikkelaars van residentiële projecten soms vanuit de kennis die we hebben opgebouwd in sociale-woningbouwprojecten. In die laatste zijn soms meer middelen voorhanden voor zaken als een speelplein of een gemeenschappelijk lokaal.”

Voor jonge bureaus wordt het almaar minder vanzelfspre-kend om eenzelfde traject af te leggen als dat van MDW Ar-chitecture, beamen onze gesprekspartners. “In offerteaan-vragen duikt steeds vaker de vereiste van recente referenties of minimumomzetcijfers op, wat enkele jaren geleden minder het geval was. Opdrachtgevers trachten zo het risico te be-perken. Zelf schrijven we in principe niet in voor open offer-teaanvragen. Alleen als we nood hebben aan nieuwe of meer recente referenties, wijken we daarvan af. Aan wedstrijden nemen we alleen deel als ze in twee fases verlopen, anders is de kans te groot dat je inspanningen voor niets levert. DBFM-dossiers zijn een verhaal apart. De politietoren van Charleroi

“Het internationale kosmopolitische broeinest van culturen dat Brussel is, vormt elke dag opnieuw een rijke voedingsbron voor onze architectuurpraktijk.”

04

05

06

© J

ulie

n La

noo

© S

éver

in M

alau

d©

Fil

ip D

ujar

din

DIM

EN

SIO

N

13

was een DBFM-opdracht, meteen ook het eerste grote project dat de stad op het getouw zette. Wij hebben er alles voor ge-daan om het project optimaal te laten verlopen. Onze partner CFE stond in voor de bouw én voor het onderhoud, zodat kwaliteit primordiaal was. We zijn netjes binnen het budget gebleven en slaagden er bovendien in om de werf twee maan-den vroeger op te leveren dan gepland. Maar dikwijls dreigt het luik architectuur er in DBFM-formules bekaaid van af te komen. Al meerdere keren keerden we met lege handen naar huis omdat onze bouwpartner er niet in slaagde de juiste prijs op het ontwerp te kleven of, ondanks een uitstekende prijszetting, de financiering rond te krijgen. Vandaag hante-ren we de formule uitsluitend wanneer ze echt aangewezen

is, zoals voor NEO II. De studiefase duurt daar zo lang en de gevraagde technische input is zo omvangrijk, dat geen enkel architecten- of studiebureau zich zo’n kandidatuur kan ver-oorloven. Je hebt een financieel krachtige partner nodig om al het voorbereidend werk te financieren.” (Door Colette Demil & Staf Bellens)

www.mdw-architecture.com

07

08

08

© F

ilip

Duj

ardi

n

© F

ilip

Duj

ardi

n

© M

DW

Arc

hite

ctur

e

04. Het project ‘Le Lorrain’ omvat de transformatie van een vroegere

schroothandel tot vier appartementen en drie eengezinswoningen voor

sociale huisvesting, met elkaar verbonden via een gemeenschappelijk

plein. (zie ook foto cover)

05. In samenwerking met H+G Architects realiseerde MDW Architecture

in Luik een nieuwe Delhaize die tijdens de openingsuren meteen als

doorwaadplek voor het zachte verkeer in de wijk fungeert.

06. In samenwerking met de Ateliers Jean Nouvel werden de kanto-

ren van het Rode Kruis in Elsene, ondergebracht in een modernistisch

gebouw uit 1930, met respect voor de bestaande structuur omgevormd

tot 20 luxeappartementen. Op ‘Cross House’ verrijzen twee lichtboxen,

beschermd door metalen structuren die refereren aan de hellende daken

uit de omgeving.

07. In associatie met de Ateliers Jean Nouvel won MDW Architecture de

wedstrijd voor de uitbreiding van Charleroi Danses en voor het nieuwe

politiekantoor in Charleroi. De opmerkelijke passieve toren, bekleed met

blauwe baksteen, waarin de politie voortaan is ondergebracht, vormt een

landmark in de stad. De architecten stonden ook in voor de lage-ener-

gierenovatie van twee vleugels van de voormalige kazerne. Het project

katapulteerde het Brusselse bureau naar een andere schaal en structuur.

08. Op de site ‘Moulin Blanc’ in Ukkel wordt het bestaande gebouw met

annexen getransformeerd tot appartementen. Daarnaast komen er drie

nieuwe appartementsgebouwen en drie patiowoningen. De bestaande

vijver wordt geïntegreerd in de landschapsarchitectuur.

@HOME

Padoek gevel contrasteert mooi met zwarte dichting

DIM

EN

SIO

N

14

REPORTAGE

Voor het nieuwe bedrijfsgebouw van de firma UFC Flexibles in Lierde opteerden bouwheer en architect Martine Verhaegen voor een padoek gevelbekleding. Het werd dus een open gevel, waarvan de geveldichting zichtbaar zou blijven. Deze werd in zwarte Vaeplan VS uitgevoerd. Voor de dakdichting werd voor Vaeplan V in een witte uitvoering gekozen.

De firma UFC Flexibles, sinds 2003 actief in de ver-pakkingssector, is sinds kort in een pand op het be-drijventerrein Wolfsveld in Sint-Maria-Lierde geves-

tigd. De zoektocht naar een ruimer pand om de groeiende activiteiten te kunnen onderbrengen, leidde naar een gebouw waarvan de afwerking vrij gelaten werd. Bouwheer en ar-chitect Martine Verhaegen opteerden voor een padoek gevel-bekleding. Aangezien het bijgevolg een open gevel betreft, blijft de geveldichting zichtbaar, en wordt deze - weliswaar in beperkte mate - blootgesteld aan de weersomstandighe-den. Vaak bieden geveldoeken met een lange levensduur in dergelijke gevallen een oplossing. Toch gingen bouwheer en architect voor een bekleding die volgens hen nog meer garan-ties bood. “In samenspraak met de architect rijpte het idee om hiervoor dakdichtingsmateriaal van het merk Vaeplan te gebruiken. Het feit dat dit materiaal zich ook vlot vertikaal laat plaatsen, vereenvoudigde de keuze”, aldus plaatser Jur-gen Wuytens uit Lierde.

Witte dakdichtingDe volledige dakoppervlakte van 250 m² werd uitgevoerd in witte Vaeplan V van 1,5 mm. Deze werd geplaatst op een PIR-isolatie van 2 x 10 cm, volledig verlijmd, met daaronder een onderlaag in Derbigum NT 3 mm, volledig gevlamlast. Voor het dak werd geopteerd voor de witte versie van de Vaeplan V. Dit materiaal is niet enkel een goede warmte-afleider maar vergroot ook het rendement van de zonnepanelen op het dak. Bovendien is regenwater dat opgevangen wordt via het dak, onmiddellijk helder. De afwerkingen en opstanden werden uitgevoerd in de zelfklevende versie Vaeplan VS.

Zwarte geveldichtingVoor de gevelbekleding - goed voor een totale oppervlakte van 280 m² - ging de architect voor de zelfklevende Vaeplan VS 1,5 mm. Aangezien het dichtingsmateriaal nog zichtbaar zou blijven na de plaatsing van de padoek gevelbekleding, werd voor de zwarte versie geopteerd. De uitvoering van de gevel-bekleding was een uitdaging, zeker omdat deze in de winter-periode gebeurde bij buitentemperaturen van 5 à 6 °C. Dak-werker Jurgen Wuytens zette het gebouw dan ook volledig in stelling en onder werfzeil. Op die manier kon de temperatuur tot ongeveer 16 °C worden opgedreven om op een comforta-bele manier te kunnen werken. Ralph Uyttersprot van UFC Flexibles over het resultaat: “Door het plaatsingsproces van nabij te kunnen volgen zijn we ervan overtuigd dat Vaeplan bij een dergelijk geveltype een goede oplossing is voor gevel-dichting.” (Door Philip Declercq - Foto’s: Derbigum)

www.derbigum.com

Voor de gevelbekleding ging de architect voor de zelfklevende zwarte Vae-

plan VS van 1,5 mm. De volledige dakoppervlakte werd uitgevoerd in witte

Vaeplan V van 1,5 mm.

HO

ME

OF

OXY

GEN

DUCO at HOME

De standaard voor woningventilatie

Het DucoTronic System is een Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem dat ventileert op basis van CO2-, vocht en temperatuurmetingen, ideale graadmeters voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. De elektronisch gestuurde toevoerroosters garanderen dat er enkel geventileerd wordt waar en wanneer nodig én in de juiste hoeveelheid voor een optimale energiebesparing!

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

DucoTronic SystemDe ultieme vorm van ventilatie

freduc,vent

0,35tot

Doorniksesteenweg 202 8580 Avelgem, België

Tel.: +32 (0)56 64 40 42Fax: +32 (0)56 64 58 82

Bezoek onze toonzaal,maak een afspraak via de website

www.outdoorwoodconcepts.be

Fabrikant van gevelbekleding & terrassenBrandweerkazerne (Lanaken)Arch. Sofie Merckx

Bankproject Crelan (Lo)iXtra interieurarchitectuur – Vanryckeghem Filip

Take Off BrantsandpatentsBontinck architecture

www.outdoorwoodconcepts.be info@outdoorwoodconcepts.be

Sanitair water geruisloos afvoeren

Lawaai is een vorm van hinder die het gevoel van welzijn aantast. Er wordt vaak gesproken over geluidsoverlast waaraan we buitenshuis worden blootgesteld, maar er gaat minder aandacht naar geluid dat voortvloeit uit het ontwerp van gebouwen en uit de werking van de technische voorzieningen. Met een weloverwogen tracé voor de waterleidingen, de keuze van gepaste materialen en een zorgvuldige uitvoering van de installaties is het mogelijk binnen de grenzen te blijven van de norm NBN S-01-400-1.

Zoals voor andere prestaties van een gebouw hangt het geluidscomfort dat de gebruikers ondervinden van verscheidene factoren af. Alles begint bij het algemeen

ontwerp van het gebouw. De gekozen materialen en de lo-kalisatie van de technische delen ten opzichte van de leef-ruimten zorgen er ook voor dat het geluidscomfort van het geheel toeneemt of net afneemt. Bij de productie en de over-dracht van geluid binnen het gebouw is het ook van belang hoe zorgvuldig het gebouw zelf en de technische installaties zijn opgebouwd. Een van de bronnen van geluidshinder die vaak door gebruikers van een gebouw worden genoemd, zijn waterleidingen. Vaak ligt de oorzaak bij de afvoerleidingen van sanitair water. Het klopt dat de spoeling van een toiletpot een van de meest lawaaierige onderdelen is van een traditio-nele sanitaire installatie.De in 2008 uitgegeven norm NBN S-01-400-1 objectiveert het geluidsniveau waarop de bewoners van een woning geluid als hinderlijk beginnen aan te voelen (zie tabellen). De criteria uit deze norm moeten beschouwd worden als regels van goede praktijk voor gebouwen die volledig of deels bestemd zijn als woning. Dit is het geval wanneer de bouw- of verbouwvergun-

ning is aangevraagd vanaf de datum waarop de norm is gepu-bliceerd. In essentie is deze norm gebaseerd op de vergelijking tussen het geluidsniveau (binnen en buiten) en het geluids-comfort dat de bewoners verwachten. Zo bedraagt de isolatie-eis voor luchtgeluid voor een normaal geluidscomfort in een slaapkamer of een bureau ten opzichte van geluid uit een an-dere ruimte DnT,w ≥ 35 dB. Voor een normaal geluidscomfort met betrekking tot de isolatie tegen contactgeluid waargeno-men in een slaapkamer bedraagt deze L’nT,w ≤ 54 dB.

Gekabbel van vallend waterGeberit produceert al meer dan 50 jaar het buissysteem Ge-berit-PE-HD (DN 30 tot DN 300) uit hogedichtheidspolyethy-leen om sanitair water af te voeren, een domein waarin de firma een buitengewone ervaring heeft opgebouwd. Met het oog op een beter geluidscomfort voor de gebruikers van ge-bouwen heeft deze fabrikant rekening gehouden met luchtge-luid en met contactgeluid van de valleidingen om in 1980 zijn afvoersysteem Silent-db20 (DN 56 tot DN 150) te ontwerpen en op de markt te brengen. De elementen van dit systeem worden geprefabriceerd uit polyethyleen dat verrijkt is met minerale stoffen met een hogere massa, waardoor de buizen en toebehoren in hogere mate geluid dempen. De massa van deze stof is zwaarder dan PE en beperkt de trillingen van de buizen sterk. Het zijn die trillingen van de waterafvoer die zorgen voor luchtgeluid. Bovendien zijn er groeven in de botsingszones en zijn de verbindingsstukken hydraulisch ge-optimaliseerd, wat de geluidsoverdracht verder beperkt.In elk geval vereist geluidsisolatie ook zo weinig mogelijk con-tactgeluid van buizen die met bevestigingssystemen aan de ruwbouw zijn bevestigd. Hiervoor biedt Geberit bij zijn sys-temen gegalvaniseerde beugels aan die voorzien zijn van een binnendichting uit EPDM. De beugel is speciaal ontworpen

Het insteeksysteem Geberit Silent P-P is akoestisch

geoptimaliseerd en is uitstekend geschikt voor eengezins-

woningen en voor kleine flatgebouwen.

DIM

EN

SIO

N

16

REPORTAGE

om de akoestische kenmerken van de binnendichting niet te kunnen schaden als de beugel te sterk wordt aangeschroefd.De verbindingstechnieken voor de systemen PE-HD en Silent-db20 zijn identiek. Spiegellassen wordt echter het vaakst ge-bruikt. Andere gebruikte methoden zijn onder andere elek-trolasmoffen, beugels en schroeffittingen. Voor de uitvoering van discrete afvoersystemen in eenge-zinswoningen en op kleine werven heeft Geberit het systeem Geberit Silent-PP ontworpen. Dit is een akoestisch geoptima-liseerd insteeksysteem. Om de massa te verkrijgen die nodig is om trillingen in de valleidingen en in de horizontale delen te beperken, bestaan de elementen van dit systeem uit drie la-gen. De binnen- en buitenlaag uit PP omhullen de middenlaag uit PP verrijkt met minerale stoffen. De grote ringstijfheid van de buizen en de EPDM-dichtingen in de moffen garanderen dat het systeem waterdicht blijft. Overgangsmoffen met klau-wen uit rvs maken het mogelijk het system Geberit Silent PP van de sanitaire toestellen op een verdieping te combineren met een valleiding uit Geberit Silent-db20.

De akoestische prestatie van het sanitairVoor Geberit zijn de akoestische prestaties onlosmakelijk ver-bonden met het ontwerp van een artikel voor een kwalitatie-ve sanitaire installatie. Dat is het geval voor afvoersystemen maar ook voor producten zoals de zelfdragende elementen Geberit Duofix en Geberit GIS die losgekoppeld zijn van de gebouwstructuur om akoestische bruggen met de aanpalende ruimten te vermijden. Bij de nieuwe douche-wc AquaClean Mera dempt de hydraulische vorm van de pot het geluid van een spoelbeurt aanzienlijk. Het akoestisch laboratorium van Geberit heeft bovendien toebehoren ontwikkeld om geluid te beperken bij PE-HD-systemen of om de geluidsisolatie te verbeteren van de systemen Silent-PP en Silent-db20. Hier-bij worden isolatiehulzen uit PE-schuim en zelfklevende iso-latiestroken tegen contactgeluid gebruikt. Om luchtgeluid te beperken, biedt deze fabrikant een isolatiemat uit drie lagen aan. (Door John Lams - foto’s: Geberit)

www.geberit.be

De combinatie van de zelfdragende elementen Geberit Duofix

met het afvoersysteem Silent-db20 beperkt de overdracht

van luchtgeluid en contactgeluid aanzienlijk. Innovatieve materialen vinden. Zelf ervaren welke opmerkelijke oplossingen er binnen de interieur- en contracttextiel zijn voor de hotelsector. Op de hoogte blijven via bijeenkomsten met gerenom- meerde experts en interessante sprekers. Tegelijkertijd in het Theme Park „Well-Being 4.0” zelf zien wat de internationale trends op het gebied van interieurvormgeving voor 2016/2017 zijn. Unieke kansen voor architecten, projectplanners en woning- inrichters die alleen de Heimtextil biedt, het grootste forum ter wereld voor woningtextiel – vanaf 2016 van dinsdag tot en met vrijdag.

Voor meer informatie en het bestellen van uw toegangskaart(en): heimtextil.de/contract info@messefrankfurt.beTel. +32 (0) 2 880 95 88

Nieuwe perspectieven voor uw projecten.

6124

6-01

7_H

T_C

C_D

imen

sion

_110

x297

_nl •

CD

-Rom

• IS

O 3

9 •

CM

YK

• cp

: 25.

08.2

015

DU

: 17.

09.2

015

B

elgi

en-n

l

NIEUW: Dinsdag – vrijdag12 t/m 15. 1. 2016

Uw creativiteit wordt ook tijdloos, met Reynaers Aluminium.

Wie verder kijkt, kiest Reynaers Aluminium

Uw ideeën moeten de tand des tijds doorstaan en zo ook de

materialen die u gebruikt. De raam- en deurprofielen van Reynaers

Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en

functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn. Creatief passen

ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek,

nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog

jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede

isolatie en het duurzame materiaal.

www.reynaers.be

REY6_Architect_A4_Final 230x297.indd 1 6/22/2015 10:44:33 AM

DIM

EN

SIO

N

19

REPORTAGE

Sectionale poort integreert zich in zwart-wit lijnenspel voorgevel

Langs de Arendonkse Vrijheid werd recent een multifunctioneel nieuwbouwproject gerealiseerd, naar een ontwerp van cocoon architecten uit Genk. Het L-DOOR Puma Line STL concept maakt integraal deel uit van de bekleding van de voorgevel. Deze omvat drie grote zwarte vlakken met horizontale lamellen die mooi contrasteren met de voorgekaleide, witte gevelstenen.

Het bestaande pand, dat naast een woongedeelte ook een orthodontiepraktijk huisvestte, werd gesloopt met de bedoeling een breder programma op deze

beperkte ruimte te realiseren. Architect Peter Geraerts: “De bouwheer wou een mooi maar onopvallend gebouw dat zich naadloos integreerde in de omgeving en waarin meerdere functies konden worden ondergebracht. Het praktijkgedeelte werd naar de, dieper uitgebouwde, achterzijde overgebracht. De indeling met grotere ruimtes creëert transparantie. Aan de voorzijde werden, naast een handelsruimte, ook twee af-zonderlijke ingangen voorzien: één voor de praktijk en één voor de bewoners van de appartementen op de 3 verdiepin-gen. Ongeveer midden de voorgevel leidt een L-DOOR Puma Line STL sectionaal poort naar de ondergrondse parkeerga-rage. Rechts van deze poort zijn de zwartgelakte aluminium inkomdeur en de raamprofielen van Reynaers Aluminium nauwelijks van de andere zwarte vlakken te onderscheiden.

Sobere, strakke belijningIn de voorgevel merkt men drie gevelvlakken, dat van de ga-ragepoort, en ter hoogte van de verdiepingen, nog twee grote vlakken. De gevelbekleding loopt door aan de linkerzijde van het gebouw waar zich de ingang van de praktijk bevindt, en waar ook een recht van erfdienstbaarheid (smalle doorgang) aanvangt. De architect overwoog even een gevelbekleding in Trespa, maar het beoogde zwart-wit lijnenspel kwam enkel

met de L-DOOR Puma Line oplossing volledig tot zijn recht. “Er is getracht zoveel mogelijk materialen in hetzelfde vlak te verwerken. De horizontale lamellen van RENSON zorgen ervoor dat de garagepoort als het ware verdwijnt in dezelfde (zwarte) kleur als de deuren en de ramen. Ook het metsel-werk werd horizontaal verlijmd. De zwart-wit contrasten zor-gen voor een sobere, strakke belijning”, aldus Geraerts.

Verloren ruimtes vermeden De breedte van de voorgevel bedraagt 12,15 meter, de L-DOOR Puma Line STL is 2,60 m breed. Dit voorgevelontwerp is het resultaat van een zeer gedetailleerde productietekening van CRE-8-IVE by L-DOOR. Technisch gesproken had de poort-oplossing hoger en breder gekund. Dit perceel staat evenwel in een hoek ten opzichte van de voorgevel. Het niet optimaal benutten van de beschikbare poortafmetingen liet tevens toe om grotere ruimtes te creëren en verloren ruimtes te ver-mijden. Met zijn keuze voor een zwartkleurige tint volgde de bouwheer één van de gangbare trends. Andere smaakmakers zijn onder meer aluminiumkleur en groentinten. Vooral de combinatie van een gemetselde of gelijmde steen met zwarte lamellen is een vaak gekozen optie. (Door Philip Declercq)

www.l-door.bewww.cocoonarchitecten.be

© K

evin

Mae

s

Het Sint-Claracollege in Arendonk is één van de weinige perifere middelbare scholen die het aanzuigeffect van de scholen uit de centrumsteden heeft overleefd. De school is de eerste vrije school in Vlaanderen die met PPS haar nieuwbouw realiseert. Met meer dan 700 leerlingen streeft het college een open en breed pedagogisch concept na.

Eind 2011 werd het Antwerpse architectenbureau Mar-kant architecten - na een wedstrijd met 4 collega’s - genomineerd en geselecteerd om een ontwerp voor

een nieuw schoolgebouw voor het Arendonkse Sint-Claracol-lege te maken. “De school wil een dynamisch onderwijscen-trum waarin pedagogische & didactische deskundigheid, en een vriendelijk leer- en leefklimaat gestimuleerd worden, in de geest van Sint-Franciscus”, aldus directeur Willy Brion. Aannemer Van Laere overhandigde op 14 augustus de sleu-tels en is 30 jaar verantwoordelijk voor het onderhoud van het schoolgebouw.

KloostergangDe duale kwaliteiten van de site werden in het ontwerp ver-weven: er is de ligging nabij het centrum en het landelijke, open perspectief van het sportveld aan de achterzijde. Het college maakt deel uit van de vroegere kloostersite, en be-stond uit een aantal gebouwen uit diverse bouwperioden. De containerklassen werden afgebroken om plaats te ma-ken voor onder meer 32 nieuwe polyvalente klaslokalen, een cafetaria en keuken, en een polyvalente zaal. Architect Kurt Van Hooydonk: “De gebouwen aan de zijde van het kloos-ter hebben een eigen typologie en blijven behouden. Zo kon de gebouwde impact beperkt gehouden worden, en ontstaat

een kwalitatieve open ruimte die tweeërlei is. Een ingesloten ruimte als verharde speelplaats, en een open ruimte als sport-veld, verbonden door een overdekte buitenruimte. De nieuwe en bestaande gebouwen schikken zich rond een centrale speelplaats, waarvan de omtrek een ritmisch opgebouwde ‘kloostergang’ lijkt. Het ritme en de positie van de kolommen speelt met uitnodigend of begrenzend. De kloostergang wordt het ‘hart’ van de school: speelplaats, overdekte buitenruimte, ontmoetingsplek…. Luifels betrekken de bestaande gebou-wen bij de nieuwbouw. Wat de plafondtegel van Armstrong betreft: deze doorstond bij ons probleemloos de klassieke kof-fie- en balpentesten….”

Duurzaam en akoestisch comfortUit de 3 materialen die de aannemer voor de plafonds voor-stelde, werd geopteerd voor de ULTIMA+ OP plafondtegel (Board) van Armstrong. De keuze sloot aan bij het typepla-fond dat beschreven werd voor de klaslokalen en de gangen. Philippe Dubois van Armstrong: “We brengen als enige Euro-pese fabrikant een cradle to cradle gecertificeerde plafondte-gel op de markt. Ook ons recyclageverhaal is gekoppeld aan duurzaamheid. Upcycling brengt oude plafondtegels en het snijafval zonder kwaliteitsverlies terug in de productiecyclus. Met onze oplossing zitten we in klasse A+, de hoogste VOC-klasse die staat voor een zeer goede binnenlucht kwaliteit. De ULTIMA+ OP biedt 87% lichtreflectie, een diffuse verspreiding van het daglicht, en een lage (0,2%) glansgraad. Hij biedt een hoge akoestische waarde en een dito densiteit. Deze laatste verkleint het filter-effect, wat betekent dat de plafondtegels een langere levensduur hebben.” (Door Philip Declercq - foto: Armstrong)

www.armstrong-plafonds.bewww.markant-architecten.bewww.scholenvanmorgen.be

Duurzame plafondtegels voor School van Morgen

DIM

EN

SIO

N

20

REPORTAGE

Ontdek hoe u uw ontwerp esthetisch en functioneel nog verder kan optimaliseren. Dankzij een intelligente combinatie van ventilatie, zonwering en outdoor solutions zorgt RENSON® voor een gezonde en comfortabele leefomgeving. Bovendien wordt daarbij het energieverbruik tot een minimum beperkt.

DESIGNINGRESIDENTIALCOMFORT

Meer info?Download onze brochure op:

www.renson.be

DESIGNINGRESIDENTIAL COMFORT

ARCHITECTW

architectmeets

innovations

23 - 24 april / avril 2015Kortri jk Xpo

10:00-20:00www.architectatwork.be

dimension_NL_205x132_0315.indd 1 16/03/15 11:58

DIM

EN

SIO

NSTAD IN DE KIJKER

22

Burgemeester Wim Dries - Genk

© S

tudi

o D

ann

“Wij willen geen stad van projecten. De stad

zelf is ons project”

DIM

EN

SIO

N

23

STAD IN DE KIJKER

Wim Dries is een spraakwaterval die nóg sneller denkt dan hij praat. In een maalstroom van oneliners, historische weetjes en vierde industriële revolutie-taal neemt hij ons op sleeptocht doorheen zijn groene rasterstad, tegelijkertijd de derde industriële pool in Vlaanderen, en toont hij ons de verschillende radarprojecten in de wijken. Sociale cohesie, tewerkstelling, wonen en mobiliteit vormen de kernthema’s in zijn betoog.

Om het huidige Genk te situeren, steekt de burgemeester van wal met een historische uiteenzetting. “Genk is een atypische stad. Ze is niet concentrisch gegroeid vanuit een centrale kern, maar vormt een conglomeraat van diverse wijken, ooit ont-staan in beekvalleien aan de rand van het Kempens plateau. Halfweg de 19de eeuw was die arme landbouwersregio met zijn hoogteverschillen en idyllische omgeving bij de Brusselse bourgeoisie erg in trek als vakantieverblijf. Vandaar onze rijke landschapsschilderkunst, met vertegenwoordigers als Emile Van Doren en Willy Minders. De ontdekking van steenkool in 1901 ontketende hier een economische, sociale, ruimtelijke en landschappelijke dynamiek. De drie mijnzetels Winterslag, Waterschei en Zwartberg in het noorden werden ontwikkeld tot sterk planmatige, kleine steden met alle voorzieningen - tuinwijken en andere woningbouw, ziekenhuizen, culturele en sportverenigingen, feestzalen - om de inwoners van wieg tot graf te begeleiden. Zo kwam een hecht sociaal weefsel tot stand dat werd versterkt door het feit dat ‘iedereen in de mijn zwart was’. In de jaren 1950 werd duidelijk dat steenkool een eindig verhaal was en volgde een tweede ontwikkelingsgolf. In het zuiden werden 1.500 hectare industrieterrein ontwikkeld waar zich grote bedrijven als Ford en de voorloper van het inoxbedrijf Aperam vestigden. Daardoor ontstonden ook daar nieuwe woonwijken. Tegelijkertijd maakte men van het ‘dorp’, zoals Genk-Centrum bij heel wat autochtone Genkenaars nog altijd bekend staat, een heuse stadsstrip, die vlot bereikbaar was met de auto via de Europalaan, een Amerikaans geïnspi-reerde, brede avenue die het centrum in twee snijdt. In 1968 werd hier het allereerste shoppingcenter van België geopend, met toen al parkeergelegenheid op het dak. Intussen zetten de sociale bouwmaatschappijen projecten op in de wijken. Zo zijn we op een heel planmatige manier geëvolueerd tot de meest groene centrumstad van Vlaanderen, waar elke woning op maximaal 1,4 km afstand ligt van minimaal 30 hectare groen.”

De radars van Genk

Het behoud van die unieke combinatie van stedelijkheid en landschappelijkheid vormt al sinds de sluiting van de mijnen

in 1988 de rode draad in de uitbouw en het ruimtelijke or-deningsbeleid van de stad. “Na een intensieve denkoefening zijn we gekomen tot het concept van een rasterstad, waarin de verschillende wijken een eigen plek krijgen. Genk is geen stad van projecten, maar vormt zelf een project in constante evolutie. Die visie vullen we in door overal radars te ontwik-kelen. Ik denk dan onder meer aan de vernieuwing van het stadscentrum met de renovatie en uitbreiding van het shop-pingcenter; aan de C-mine site in Winterslag; aan het THOR Park in Waterschei; aan Kattevennen, de toegangspoort tot het Nationaal Park Hoge Kempen, aan het dienstencentrum Xentro. Andere stadsoverschrijdende radars zijn het ZOL, het Ziekenhuis Oost-Limburg met de hogeschool voor verpleeg-kunde LiZa, en de welzijnscampus van het OCMW. Op het programma staan onder andere nog LO 2020 in Genk-Zuid met wonen, sport, onderwijs en groen, La Biomista in Zwart-berg, de herbestemming van de scholencampus Rega Mundi, de aanpak van de stationsomgeving en diverse mobiliteits-projecten.”De motoren achter deze radars zijn van uiteenlopende aard: sociale cohesie, wonen, tewerkstelling, mobiliteit, opleiding, de slimme stad. Burgemeester Dries vat ze samen onder de noemer connectiviteit. “Sociale connectiviteit is een must in een stad met 103 nationaliteiten waar 55% van de inwoners van andere origine zijn, een percentage dat oploopt tot 70% als je alleen naar de leeftijdsgroep tot 35 jaar kijkt. Ik denk dat we goed omgaan met die diversiteit. Vorig jaar zijn er bijvoorbeeld twee vergunningen voor nieuwe Turkse mos-keeën uitgereikt zonder één bezwaarschrift. Maar we voelen natuurlijk de invloed van internationale gebeurtenissen en evoluties. Vandaar het belang van La Biomista, een cultureel project dat we samen met kunstenaar Koen Vanmechelen gaan realiseren op de site van de oude zoo in Zwartberg. Koen zal daar op een niet-bedreigende en wetenschappelijk onderbouwde manier aantonen dat diversiteit noodzakelijk is voor de cohesie en de ontwikkeling van een samenleving.”“We kampen ook met een grote school- en taalachterstand, een laag gemiddeld inkomen, een hoog werkloosheidsper-centage en dito armoedecijfers. Ook dat bedreigt de sociale cohesie. Wij werken daar als stad hard aan, bijvoorbeeld met onze cel tewerkstelling, met de vzw voor jeugdwelzijnswerk Gigos, en met initiatieven voor extra taalcursussen.”

Mikken op een slimme stad

Als tweede luikt somt Wim Dries de fysische connectiviteit op, zeg maar de mobiliteit. “Het onderwerp mobiliteit wordt meestal gelinkt aan grote steden zoals Brussel, Parijs of Am-sterdam. Maar in Europa zijn er veel meer regio’s zoals de onze, met een relatief hoge densiteit en een specifieke nood aan people movers over korte afstanden. Voor deze regio’s is er behoefte aan ontwrichtende innovatie. Op termijn geloof ik in automatische oplossingen zoals de zelfrijdende auto, »

DIM

EN

SIO

N

24

maar voor mogelijk geïnteresseerde partijen zijn we te klein om een interessant businessmodel te kunnen ontwikkelen. In afwachting nemen we diverse initiatieven. In 2001 heb-ben we samen met De Lijn het G-net uitgerold, een netwerk van stadslijnen om de wijken met elkaar te verbinden. Het gaat om een soort derdebetalersregeling waarvoor wij De Lijn een jaarlijkse vergoeding betalen. Overdag functioneert dat prima, maar ’s avonds en wat de verbindingen naar het werk betreft, zitten we nog met lacunes. We leggen verbin-dingen voor fietsers en voetgangers aan tussen het centrum en een aantal sites. Er lopen open oproepen voor de verdere aanpassing van de Europalaan en voor de Evence Coppée-laan. Als de Spartacusverbinding er komt, krijgen we ook een snelle-tramverbinding naar andere steden en centra. Maar voorlopig blijven we jammer genoeg nog te veel een autostad. Binnen deze fysieke connectiviteit zijn de trage verbindingen, vaak door prachtige natuurgebieden die zich tot binnen het stedelijk gegeven bevinden, erg belangrijk. De stad gebruikt haar natuurlijk landschap om op die manier functionele trage verbindingen op te zetten.”

Connectiviteit kent voor Wim Dries tot slot een derde luik, het virtuele. “Wij zetten sterk in op de slimme stad. Dat ver-haal draait niet om technologie, maar om de verbetering van de levenskwaliteit. We streven naar een betere dienstverle-ning, bijvoorbeeld via ons balieplein waar fysieke en digitale dienstverlening elkaar aanvullen. In onze radars kiezen we voor het triple helixmodel, een samenwerking tussen over-heid, ondernemers en universiteiten. In C-mine zetten we in op creativiteit en innovatie, wat intussen al 25 bedrijven met 300 medewerkers opleverde. Op het THOR Park mikken we op hernieuwbare energie en technologie. Zo verwelkomen we volgend jaar de eerste 250 kenniswerkers van de samen-werkingscluster KULeuven, Imec en VITO in Energyville. Op diezelfde site werkt de T² Campus, een samenwerking met de VDAB, Syntra en het secundair onderwijs, aan de ontwik-keling van nieuwe methodieken rond technologieonderwijs.

In Genk-Zuid mikken we voor de herinvulling van de Ford-site op een open manufacturing campus voor de innovatieve maakindustrie.”

Jonge gezinnen behouden en aantrekken

Met de tewerkstellingsmogelijkheden wil de stad de brain drain en de vlucht naar goedkopere buurgemeenten tegen-gaan en jonge tweeverdieners aantrekken. “Ook op het vlak van wonen streven we naar innovatie. Sinds de sluiting van Ford Genk twee jaar geleden hebben we al meer dan 1.000 nieuwe woongelegenheden in heel uiteenlopende typologieën vergund. Omdat we over veel eigen gronden in eigendom be-schikken, werken we geregeld met PPS-projecten. We organi-seren openbare verkopen met een puntensysteem, waar we gronden 10% onder de schattingswaarde kunnen aanbieden. We onderzoeken nu de mogelijkheid om daarvoor te werken met een minimale inkomensgrens, zodat je ook de mensen bereikt die niet in aanmerking komen voor een sociale wo-ning. Daarnaast analyseren we een systeem van erfpacht om de betaalbaarheid te bevorderen. We overwegen om kavels ter beschikking te stellen tegen een jaarlijkse vergoeding van pakweg 1% van de waarde, zodat een grond van 100.000 euro je per jaar 1.000 euro kost. Tegelijkertijd willen we ontwikkelaars aanzetten tot goedkoper bouwen, zonder in te boeten aan kwaliteit. Als we dan de banken nog kunnen overtuigen om dat voordeel mee te nemen in de berekening van de terugbetalingscapaciteit, scheelt dat toch een slok op een borrel. Voor LO 2020 denken we aan cohousingformules. Maar ontwikkelaars zijn daar niet zo gemakkelijk warm voor te krijgen. Omdat er nog ruim 5.000 onbebouwde kavels aan uitgeruste infrastructuur liggen, bestuderen we tevens de mo-gelijkheid van een belasting. Alleen wijst de ervaring elders uit dat dit de markt wel even stimuleert, maar dat het effect niet blijvend is.”In het hoofdstuk betaalbaar wonen hoort natuurlijk ook de paragraaf sociaal wonen thuis. Ondanks het hoge aantal so-

01

© S

tad

Gen

k

STAD IN DE KIJKER

DIM

EN

SIO

N

25

02©

Sta

d G

enk

STAD IN DE KIJKER

01. Sinds de geslaagde reconversie vormt C-mine de culturele slagader

van Genk. Hier versmelten verleden en toekomst. Het industriële erfgoed

houdt de herinnering aan het mijnverleden van Winterslag levendig. De

karaktervolle oude gebouwen kregen een nieuwe bestemming. Architec-

ten: 51N4E, a2o architecten, Bogdan & Van Broeck Architects, Cops Archi-

tecten, A 100% Architecten, studiebureau: Libost-groep.

02. Het atrium, opgebouwd met een structuur van 15 meter hoge ko-

lommen, vormt het hart van de bibliotheek. Openheid, transparantie en

ruimtelijk gevoel bepalen de sfeer. Voor de vloerafwerking viel de keuze

op parket en natuursteen. ’s Avonds geeft de zachte ledverlichting op de

inox-trapleuningen de richting aan. Ontwerpteam Vasconi - Aries - Gedas.

03. Dankzij het ingenieuze ontwerp neemt het appartementencomplex

Eendenpoel een minimum aan grondoppervlakte in beslag. Het gebouw

is opgevat als een grote paalwoning met centraal een open trappenhal

en uitspringende terrassen die uitzicht bieden op de bosrijke omgeving.

Ontwerp: VBM architecten, uitvoering Lava architecten.

04. Zicht op een deel van de inkomhal van het stadhuis. Het plafond wordt

geaccentueerd door een lijnenspel van licht dat van kleur kan veranderen.

Architecte Sarah Olaerts gebruikte de verlichting ook als onderdeel van

de signalisatie.

»

“Als je inhoudelijke projecten kunt voorleggen, krijg je veel gedaan. Erfgoed Limburg heeft de afgelopen tien jaar ruim de helft van zijn budget in Genk geïnvesteerd.”

ciale huurwoningen, is er bij de sociale verhuurmaatschappij nog een wachtlijst van meerdere jaren. “Net omdat we een ruim aanbod hebben, trekken we veel mensen aan. Nominaal willen we het aanbod behouden, maar percentsgewijs zal het de komende jaren wel afnemen door toename van het aantal nieuwe private woningen. Daar speelt ook een kwestie van solidariteit, vind ik. Als alle gemeenten in Vlaanderen 9% of 10% sociale woningen zouden hebben, zou het probleem van de wachtlijsten meteen opgelost zijn.”

Genk-Hasselt: partners en concurrenten

Ondanks bovenstaande opsomming maakt Wim Dries zich geen begoochelingen: de stadsvlucht zal volgens hem nog wel even aanhouden. “We hebben nu eenmaal te weinig stedelijk-heid”, legt hij de vinger op de wonde. “Schrijf nu niet dat ik pleit voor een fusie tussen Genk en Hasselt, hoewel we allebei te klein zijn om groot te zijn, en te groot om klein te zijn. Ik vind wel dat Limburg in zijn geheel meer als een regionaal-stedelijk gebied moet worden behandeld.”De relatie met het nabijgelegen Hasselt is niet altijd vanzelf-sprekend. De door het ruimtelijk structuurplan Vlaanderen in 1997 opgelegde regionaalstedelijk RUP dat beide steden samen moesten opmaken, was eigenlijk geprogrammeerd voor 1999 maar kreeg pas in 2014 groen licht. “Wij werken zeer goed samen, onder andere op sociaal vlak, maar soms zijn we ook regelrechte concurrenten. Een twistappel is bij-voorbeeld het hoger onderwijs. In ons beleidsplan is opgeno-men dat wij meer hoger onderwijs willen aantrekken, omdat een stad studenten nodig heeft. Maar de universiteit Hasselt 04

03

© D

enni

s B

rebe

ls©

Maa

rten

Thi

js

DIM

EN

SIO

N

26

wil alleen onderwijs aanbieden op de campussen in Has-selt en Diepenbeek. Toen onze zorgcampus LiZa van UCLL bij het Ziekenhuis Oost-Limburg de deuren opende, was er wel wat discussie om busverbindingen te kunnen leggen tus-sen Hasselt, Diepenbeek, ZOL/LiZa, C-mine en Genk-station. Nochtans zijn die verbindingen levensnoodzakelijk als je het regionaalstedelijk gebied optimaal wilt doen functioneren. Uiteindelijk pronken vandaag de logo’s van beide steden op onze onlangs gelanceerde CampusHopper. Het kan dus! Het-zelfde euvel zien we soms op hoger niveau. Via SALK, het strategisch actieplan Limburg in het kwadraat, investeert de Vlaamse overheid 87 miljoen euro in de ontwikkeling van het Thor Park. Tel daarbij de centen voor de komst van de tan-dem KULeuven/VITO/Imec, en je zit als snel aan 130 miljoen euro. Dat betekent toch dat men op termijn gelooft in de po-tentie van THOR? Maar een verbinding van de site met de snelle-tramlijn Spartacus werd zelfs niet in overweging geno-men omdat die 30 miljoen euro extra zou kosten. Als je dat bedrag ziet ten opzichte van de investering, moet je durven kiezen om volledig voor een ontwikkeling te gaan, waar mo-biliteit ook een onderdeel van is.”

De participatieve stad

Tijd om af te ronden, want de gesprekspartners voor de vol-gende vergadering wachten al in de gang van het stadhuis. “Wij ontwikkelen geen vastgoed maar radars met een ziel en een dynamiek die aansluiten bij het DNA van de stad”, vat Wim Dries zijn betoog samen. “Dat vergt tijd en er liggen nog heel wat uitdagingen te wachten, zoals mobiliteit, wonen en milieuvervuiling. Maar ik ben ervan overtuigd dat, als we de juiste investeringen blijven doen, we op termijn met een overtuigd bestuursteam en een dito administratie het verschil kunnen maken. Belangrijk is wel dat wij voor een draagvlak blijven zorgen. Participatie en empowerment staan daarom heel hoog in ons vaandel en we worden daar ook geregeld om geroemd. Uiteraard moet je ook geregeld top-down de be-slissing nemen om daadwerkelijk keuzes te maken. Ik geloof rotsvast in die spanning. Een sterke overheid moet mensen de ruimte geven om zaken te ontwikkelen, zowel van onder uit door burgers als ook samen. Het zal aan mijn zoon en dochter en met hen aan alle Genkenaars zijn om over x aantal jaar de balans op te maken en te bepalen of we geslaagd zijn in onze ambities.” (Door Colette Demil & Staf Bellens)

GENK, RASTERSTADZopas publiceerden stad Genk en Public Space in sa-menwerking met ontwerpbureau BUUR, bureau voor urbanisme, fotograaf Stijn Bollaert en vormgever Sven Beirnaert het boek Genk, Rasterstad. Het boek bundelt talrijke historische prenten, plannen en nieuwe foto’s. Vanuit vijf verschillende invalshoeken wordt belicht waar, hoe en door welke projecten veranderingen concreet wer-den en in de toekomst worden gemaakt. Verder illustreert het boek het dagelijkse gebruik van de stad door de Genkenaars zelf, aan de hand van een beleving van imaginaire en echte routes door Genk. ‘Genk, Rasterstad’ - Public Space 2015 - 336 pagina’s - ISBN 9789491789090.

05. Dit kantorencomplex, Mario Botta’s eerste project in België, is een

architecturaal baken in Genk. De architectuur met de ronde vormen is

een treffend voorbeeld van het werk van de Zwitserse architect die het

Italiaanstalige kanton Ticino op de architectuurkaart zette. De gevel van

het zeven verdiepingen hoge gebouw is bekleed met 22.000 terracottate-

gels. Voor dit project werkte Botta samen met Buro B dat er meteen zijn

werkplek vond.

05

© S

tad

Gen

k

“Sociale connectiviteit is een must in een stad met 103 nationaliteiten waar 55% van de inwoners van andere origine zijn, een percentage dat oploopt tot 70% als je alleen naar de leeftijdsgroep tot 35 jaar kijkt. Ik denk dat we goed omgaan met die diversiteit.”

STAD IN DE KIJKER

minimum size,maximum power

SA Briqueteries de / Steenbakkerijen van Ploegsteert nv ∙ Rue du Touquetstraat 228 ∙ 7782 Ploegsteert ∙ T. +32 56 56 56 56 ∙ F. +32 56 56 55 01 ∙ info@ploegsteert.com

brIQ ∙ F. +32 56 56 55 08 ∙ briq@ploegsteert.com

Al kennis gemaakt met ? De enige draagmuur van 12 cm. • Minstens 2 cm plaatswinst per muur• Superieure druksterkte > 30 N/mm²• Totaalconcept: SB-bloc , Lambdabloc en Stalton lateien

∙ info@ploegsteert.com

Meer info op www.xswall.com 12 cm-2 cm

Hoge energie- efficiëntie

Energiezuinige warmterecuperatie

Eenvoudige planning & montage

Hoogste comfort

2-pijpssysteem

Gelijktijdig verwarmen en koelen

Bekijk de video hierMeer informatie vindt u via innovations.mitsubishi-les.com

HYBRIDE TECHNOLOGIE

• Wereldwijd het eerste hybride VRF-systeem voor gelijktijdig koelen en verwarmen met warmterecuperatie

• Combineert de voordelen van directe expansie en een waterdragend systeem• Gebaseerd op het City Multi R2 warmterecuperatie-systeem van Mitsubishi Electric• Bestaat uit een R2-buitenunit, een hybrid BC-controller die de combinatie van water en

koelmiddel als warmtedrager mogelijk maakt, en Mitsubishi Electric ventiloconvectoren

De klimaatRevolutie

ME_HVRF_Advert_230x142_FL_RZ.indd 1 28.08.15 15:01

Metselverbanden staan open voor creativiteit

Eind vorig jaar opende het gemeenschapscentrum “De Wiek” in Zele haar deuren. Wie het nieuwe gebouw passeert, is verrast door de opvallende, creatieve gevel. Ontwerper ABSCIS Architecten speelde met een combinatie van 2 metselverbanden en uitstekende koppen. Met als resultaat prachtige bakstenen geveloppervlaktes met reliëf en diepte.

Het concept voor de gevel resulteert uit het algemene gebouwconcept, opgevat volgens het doos-in-doos principe. Architect Michel Zaan van ABSCIS archi-

tecten uit Gent legt uit: “Het eigenlijke zaalvolume is in het hele gebouw zichtbaar aanwezig omwille van de vorm, het volume en de rode kleur. Rond dit volume staat een tweede, eerder neutrale schil. Deze werd zo transparant mogelijk ge-maakt omwille van het publieke karakter van het gebouw, maar heeft toch de nodige gesloten oppervlakte in functie van de vraag naar wandoppervlakte voor tentoonstellingen.”

Reliëf in de gevelDe architect opteerde voor metselwerk: “Metselwerk sluit het best aan bij de gebouwen in de omgeving. Door de schaal van het gebouw zijn de geveloppervlaktes heel groot. Een speci-aal metselverband met uitstekende koppen sorteert een mooi effect. Er ontstaat een schaduwspel in het gevelreliëf dat het oppervlak van de meest prominente gevel zachter maakt,“ vertelt Michel Zaan. Op de zuid- en de westgevel is datzelfde metselverband toegepast, zij het zonder koppen, waardoor een gevel met claustraverband ontstaat. Aan de westgevel dienen de openingen in het metselverband als ventilatie voor de achterliggende technieken. Om het metselverband opti-maal tot zijn recht te laten komen, opteerde de architect voor

Quartis, een baksteen van Vandersanden Group, met een egale lichtgrijze kleur.

Het ene metselverband is het andere nietDe manier waarop een steen gemetseld wordt beïnvloedt in sterke mate het uitzicht van een gevel. Een doordacht geko-zen metselverband bezorgt het project, uitgevoerd in Quartis gevelstenen, extra cachet. Metselverbanden staan open voor creativiteit. De architect kan, naar eigen keuze, verbanden combineren en op die manier een totaal nieuw metselver-band creëren. Het project “De Wiek” in Zele illustreert dit. De architect koos voor een combinatie van blokverband met claustraverband. Blokverband is een combinatie van het half-steens en het stapelverband. Twee lagen worden in stapelver-band geplaatst, de volgende twee lagen in moduleformaat 50 verspringen een halve baksteenlengte. In dit project combi-neert de architect dit verband met uitstekende koppen. Met het Claustraverband of Braziliaans verband in de zuid- en westgevel laat hij de uitstekende koppen weg. Dit resulteert in een doorkijkeffect. Een oplossing die voldoende licht bin-nenlaat, maar toch de nodige privacy garandeert. (Door Philip Declercq)

www.vandersandengroup.be

DIM

EN

SIO

N

28

REPORTAGE

© T

hom

as D

e B

ruyn

e-pr

ojec

tont

wer

p A

bsci

s A

rchi

tect

en

Foto

’s ©

Ste

ven

Mas

sart

Habito™, de nieuwe generatie Gyproc®-platenIk? Ik hang van alles op aan een Gyproc-wand.Steeds vaker worden Gyproc-platen toegepast in nieuwbouw en renovatie. Daarom ontwikkelde Gyproc de Habito-platen, een nieuwe generatie Gyproc-platen speciaal aangepast aan de hedendaagse comfortbehoefte om jou toe te laten jouw woon- en leefruimten snel en functioneel te vullen.

Wanden bekleed met Habito-platen geven je alle flexibiliteit om nieuwe ruimtes in te richten of te verbouwen of zelfs je hele huis onder handen te nemen. Het bevestigen van gordijnroedes, flatscreens, wandrekken, ... wordt echt kinderspel.

Habito-platen zijn bovendien tot vijfmaal sterker dan gewone gipskartonplaten en beperken bovendien de geluidsoverdracht tussen aanpalende ruimtes.

SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM nv - Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be

Habito™, de nieuwe generatie Gyproc®-platenIk? Ik hang van alles op aan een Gyproc-wand.Steeds vaker worden Gyproc-platen toegepast in nieuwbouw en renovatie. Daarom ontwikkelde Gyproc de Habito-platen, een nieuwe generatie Gyproc-platen speciaal aangepast aan de hedendaagse comfortbehoefte om jou toe te laten jouw woon- en leefruimten snel en functioneel te vullen.

Wanden bekleed met Habito-platen geven je alle flexibiliteit om nieuwe ruimtes in te richten of te verbouwen of zelfs je hele huis onder handen te nemen. Het bevestigen van gordijnroedes, flatscreens, wandrekken, ... wordt echt kinderspel.

Habito-platen zijn bovendien tot vijfmaal sterker dan gewone gipskartonplaten en beperken bovendien de geluidsoverdracht tussen aanpalende ruimtes.

SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS BELGIUM nv - Sint-Jansweg 9 - Haven 1602 - 9130 Kallo - Tel. +32 3 360 22 11 - www.gyproc.be

Woning Sint-Amandsberg Volt-architecten

DIM

EN

SIO

N

30

PROJECT

Langs een drukke spoorweg bouwde Volt-architecten een woning die speelt met de (on)-geschreven regels van de verkaveling. Hun woning voor een nieuw samengesteld gezin overstijgt de perceelgrenzen en kan als voorbeeld dienen voor flexibel bouwen met het oog op de toekomst.

Op een restkavel in Sint-Amandsberg, langs de spoorweg Gent-Antwerpen, bouwde Volt-architecten een woning voor een nieuw samengesteld gezin. Een pragmatische bouwheer, een scherp budget en een kleine footprint dreven de archi-tecten tot een ontwerp dat het typische verkavelingspatroon doorbreekt. De vraag was een plek te geven aan twee gezin-nen, zodat ze als één grote groep of elk afzonderlijk konden leven. Bovendien wilde het koppel vijftigers er de rest van hun leven blijven wonen. De woning moest voldoende flexi-biliteit hebben om de piekmomenten (wanneer alle kinderen er zouden zijn) en een toekomst met enkel nog het koppel als bewoners in zich op te kunnen nemen.

Vrijheid blijheidOp het perceel bepaalde Volt-architecten een omhulsel dat twee geschakelde woningen en een berging omvat. Die door-dacht uitgevoerde huid uit hout en aluminium krijgt binnenin een no nonsenskarakter waar de handige bouwheer zelf de invulling kan uitvoeren. Het gelijkvloers omvat een leefruimte die zich richt op een knotwilgenrij langs een beek. Ook de ouderslaapkamer met kleine sanitaire ruimte bevindt zich op deze verdieping, zodat het koppel er levenslang kan wonen.

Circulatieruimtes zijn ingezet als bruikbare ruimtes. De in-kom – tevens toegang tot de slaapkamer – is ook een mu-ziekkamer (03), terwijl de achterdeur toegang biedt tot een berging met de trap naar het bovenste huis (01). Daar kijkt een tweede leefruimte net boven de spoorweg uit over de ach-terliggende weiden (02 & 04). De gang op de verdieping ver-bindt vijf slaapkamers en is tevens tweede keuken en studeer-kamer. De houten dakstructuur steunt op de buitenmuren, grote samengestelde houten liggers overspannen de ruimte. In combinatie met de zichtbaar gebleven OSB-platen van pla-fond en dak geven ze het geheel de charme van een Ardeense gîte. De ruimte is niet dwingend maar genereus en kan veel verdragen. Er heerst een graad van vrijheid blijheid. De af-werking van het zelfgemaakte meubilair hoeft niet perfect te zijn. De lichte wanden kunnen opnieuw verwijderd worden. De bewoner kan hier naar eigen goeddunken de indeling aan-passen naar zijn noden. Als een ware koterij achteraan de woning, maar hier dan binnen een sterk gedefinieerde huid.De bovenste woning vormt een uitwijkmogelijkheid voor de bouwheer of bouwvrouw, al dan niet met gezin. Een plek om zich even af te zonderen en daarna weer deel uit te maken van het drukke gezinsleven. Het bovenhuis kan gemakkelijk ingenomen worden door kinderen en kleinkinderen en heeft voldoende flexibiliteit om in te spelen op het onverwachte verloop van het leven. Kinderen die terug thuis komen wonen na studies of relatie zouden er zich kunnen installeren. Vaak wordt bij woningen de zolder ingenomen. Hier zou ook het omgekeerde kunnen gebeuren. Als alle kinderen het huis uit zijn, kan het koppel terugplooien op het gelijkvloers en de verdieping vrijmaken om te gebruiken als zolder of eventueel appartement. Zo formuleert het ontwerp vanuit het concept al een antwoord op de vraag wat er met de (te) grote huizen in verkavelingen kan aangevangen worden.

De verkaveling voorbij

Het kader waarin geleefd wordt, is open-getrokken over de grenzen van de tuin heen.

DIM

EN

SIO

N

31

PROJECT

Kleinste kavel, grootste tuinAchter het huis staat een tuinhuis, tevens werkplaats voor de moto’s. Een schuifdeur aan de zijkant voorziet een toegang tot het terras waar in open lucht gesleuteld kan worden. Het volume is verbonden met de woning via een luifel die ook de achterdeur en houtopslag uit de regen houdt. Dit gebaar zorgt ervoor dat de berging niet verder de kleine tuin “volzet”. Bij stedenbouw zorgde dit voor discussies op basis van de ver-kavelingsvoorschriften. Een vrijstaande berging of garage mocht op die plek wel staan, maar volgens stedenbouw werd deze door de luifel onderdeel van de woning. Toen een van de architecten geërgerd opperde dat ze de luifel “dan wel gingen doorzagen”, bonden ze in en mocht de luifel er komen.Het verbonden volume van huis en berging draagt bij tot de zonering van de kavel. Elke vierkante meter wordt benut. De oprit langs de oostzijde van het huis doet ook dienst als ochtendterras. De zuidergerichte voortuin is ingericht als moestuin. Enkele stoelen verraden dat de bewoners hier in de winter van de zon genieten. Het perceel is nergens afgeba-kend door een omheining, zodat de tuin overgaat in het stukje restnatuur aan de zijkant (“de stad onderhoudt mijn tuin”, al-dus de eigenaar). Dat vraagt wel wat van de bewoners, maar die springen er creatief mee om. De tuin is omboord door wildgroei. Behalve zijn eigen gazon maait de eigenaar ook een pad in het hoge gras van het restgroen, zodat fietsers en wandelaars een doorgang krijgen met een natuurlijke be-grenzing. De kleinste kavel heeft zo de grootste tuin en het mooiste zicht.In een verkaveling wordt het kader waarin geleefd wordt, doorgaans bepaald door de eigen tuin. Hier is het openge-trokken over de grenzen heen. Het huis in de verkaveling zoekt expliciet de relatie met de buitenwereld op. (Door Arnaud Tandt)

www.voltarchitecten.be

PLAN 1e VERDIEPING

11 11 9

1012

11 11 11

13

0 5M

LEGENDE:1. MUZIEK-WERKRUIMTE2. ZITHOEK3. EETRUIMTE4. KEUKEN5. SLAAPKAMER6. BADKAMER7. BERGING8. FIETSENBERGING 9. LEEFRUIMTE 10. WERKRUIMTE 11. SLAAPKAMER 12. BADKAMER 13. BERGINGPLAN GELIJKVLOERS

43

2

15

6

7

8

PLAN 1e VERDIEPING

11 11 9

1012

11 11 11

13

0 5M

LEGENDE:1. MUZIEK-WERKRUIMTE2. ZITHOEK3. EETRUIMTE4. KEUKEN5. SLAAPKAMER6. BADKAMER7. BERGING8. FIETSENBERGING 9. LEEFRUIMTE 10. WERKRUIMTE 11. SLAAPKAMER 12. BADKAMER 13. BERGINGPLAN GELIJKVLOERS

43

2

15

6

7

8

Plan gelijkvloers Plan 1e verdieping

01

02 03

04

Download ze nu opvelux.be/modulairelichtstraten

VELUX BIM Objects

Snel, eenvoudig & nauwkeurig

Wij brengen uw ideeëntot leven

Modulaire lichtstraten door Foster & Partners en VELUX

© 2

015

VEL

UX

GR

OU

P ®

VEL

UX

, HET

VEL

UX

LO

GO

, CA

BR

IO, I

NTE

GRA

, io-

hom

econ

trol

EN

Pic

k&C

lick!

ZIJ

N G

EREG

ISTR

EER

DE

HA

ND

ELSM

ERK

EN G

EBR

UIK

T O

ND

ER L

ICEN

TIE

DO

OR

DE

VEL

UX

GR

OEP

.

DESIGNBETROUWBAARHEIDSERVICE

VELUX innoveert en geeft nieuwe inzichten aan uw commerciële en institutionele projecten.

VELUX_ad_VMS2015_297x230.indd 1 25/09/15 14:22

De keuze voor het warmteterugwinsysteem

De keuze voor een balansventilatiesysteem D is niet vanzelfsprekend hoewel het marktaandeel steeds groter wordt. Er zijn veel redenen om voor een systeem D te kiezen: invloed op het E-peil, energie-besparingsoverwegingen, gecontroleerde debieten, controle van de luchtkwaliteit, temperatuurcomfort in de woning, het uitsluiten van koude luchtstromen, het buitenhouden van omgevingsgeluid, geen stof en geurhinder enzoverder. Enerzijds bevat een warmteterugwinsysteem onderdelen die het rendement en comfort in de gebruiksfase kunnen beïnvloeden. Anderzijds bestaat de mogelijkheid deze af te stemmen op het gebruik én bijkomende onderdelen te kiezen om het comfort voor gebruikers te optimaliseren. We focussen hier op de aandachtspunten bij de keuze van de componenten van het warmteterugwinsysteem.

Aandachtspunten bij balansventilatie

TYPE WARMTEWISSELAAR (WTW)De WTW kunnen we beschouwen als het ‘hart’ van de WTW-unit. De meeste types werken volgens het principe van krui-sende of tegenovergestelde luchtstromen, waarbij de toe-voer- en afvoerlucht in tegengestelde richting doorheen de warmtewisselaar gaan. Bij systemen met grote debieten wor-den soms andere types toegepast. Het rendement hangt af van: (1;5)

• de luchtsnelheid (hoe lager, hoe meer tijd voor uitwisseling),• het nuttige oppervlak van de WTW (hoe meer, hoe groter de overdracht van warmte),• de debietsverhouding tussen toevoer- en afvoerlucht,• de afstand tussen de platen in de platenwisselaars,• de relatieve vochtigheid van de afvoerlucht.

WTW voor beperkte debieten (soms ook bij hoge debieten):1. Platenwisselaar:Deze WTW bestaat uit een groot aantal - meestal - metalen plaatjes op elkaar gelast of gelijmd en bevestigd op een om-kasting. De luchtstromen zijn volledig gescheiden en kunnen bij platenwisselaars zowel in tegenstroom als in kruisstroom worden geleid. Gescheiden luchtstromen hebben het voordeel dat er geen kiemen, micro-organismen, geuren of chemische stoffen uit de afvoerlucht overgedragen kunnen worden naar de toevoerlucht.

2. Buizenwisselaar:Deze WTW bestaat uit een reeks parallelle kanalen waar de lucht doorheen stroomt. Elk kanaal grenst aan een kanaal met tegengestelde stroomrichting. Via de scheidingswand

Afvoerlucht

Buitenlucht

Toevoerlucht

Retourlucht

Kruiswisselaar: tegenstroomprincipe met bypass

Een platenwisselaar

binnenkomende koude lucht

gekoelde afvoerlucht

opgewarmde aanvoerlucht

vorst of condensatie kan op de platen voorkomen

kruiswisselaar

warme afvoerlucht

bypass

Download ze nu opvelux.be/modulairelichtstraten

VELUX BIM Objects

Snel, eenvoudig & nauwkeurig

Wij brengen uw ideeëntot leven

Modulaire lichtstraten door Foster & Partners en VELUX

© 2

015

VEL

UX

GR

OU

P ®

VEL

UX

, HET

VEL

UX

LO

GO

, CA

BR

IO, I

NTE

GRA

, io-

hom

econ

trol

EN

Pic

k&C

lick!

ZIJ

N G

EREG

ISTR

EER

DE

HA

ND

ELSM

ERK

EN G

EBR

UIK

T O

ND

ER L

ICEN

TIE

DO

OR

DE

VEL

UX

GR

OEP

.

DESIGNBETROUWBAARHEIDSERVICE

VELUX innoveert en geeft nieuwe inzichten aan uw commerciële en institutionele projecten.

VELUX_ad_VMS2015_297x230.indd 1 25/09/15 14:22

DIM

EN

SIO

N

33

TECHNIEK©

Com

fort

Hom

e, v

enti

lati

e Ti

elt

»

wordt de warmte tussen de luchtstromen overgedragen. Het warmtewisselend oppervlak is hierdoor groter dan bij een platenwisselaar, maar met een gelijkaardig drukverlies.

3. Enthalpie-wisselaar:Een veelvoorkomende klacht bij mechanische ventilatiesys-temen is droge lucht (≤ 30% Relatieve Vochtigheid of RV). De enthalpie-wisselaar kan vocht uit de afvoerlucht overdragen

naar de toevoerlucht, terwijl de luchtstromen volledig ge-scheiden blijven. Tussen de luchtstromen bevindt zich een tussenschot met voornamelijk zout. Dit zout is chemisch aan het tussenschot gebonden en lost niet op. Wanneer damp uit de vochtige lucht condenseert aan de koele zijde (boven dauwpunttemperatuur), zal dit vocht opgezogen worden door het zout in het tussenschot. Het vocht trekt door het schot en verdampt in de koude, droge luchtstroom. (6)

WTW specifiek voor hogere debieten (gebouwcomplex)4. Dubbele platenwisselaar:Het rendement ligt hoger dan bij een standaard platenwis-selaar doordat het traject dat de lucht tussen de platen moet afleggen groter is.

5. Warmtewiel:Een warmtewiel werkt op het principe van accumulatie: het ‘wiel’ is een warmterecuperator die langzaam draait. Via de draaiende beweging geeft de lucht onderaan zijn warmte af aan het wiel en aan de bovenzijde geeft het wiel deze warmte af aan de tegengestelde luchtstroom.Hier is menging van toevoer- en afvoerlucht mogelijk. Tegen-woordig is het lekkageverlies beperkt (rond 2-5%). Doordat er gebruik wordt gemaakt van dunne aluminium lamellen die met een hygroscopische of vochtabsorberende laag uitgevoerd kunnen worden, is er ook uitwisseling van vocht mogelijk en is er veelal geen bijkomende bevochtiging van de lucht nodig.

6. Twin-coil of twee-elementen-systeem:Er worden twee afzonderlijke elementen in de luchtstromen geplaatst. Deze worden verbonden met een leidingsysteem waardoor een mengsel van water en glycol stroomt met behulp van een pomp. De WTW in de warme luchtstroom warmt dit medium op en wanneer het warme medium in de WTW in de koude luchtstroom komt, wordt de warmte te-rug afgegeven. Er is geen menging of lekkage mogelijk tussen toevoer- en afvoerlucht. Dit systeem heeft als voordeel dat de toevoer- en afvoerkanalen zich niet vlak bij elkaar moeten bevinden. Echter, hoe groter de afstand, hoe groter evenwel het energieverlies.

7. Heatpipe:De heatpipe bestaat uit een buis met een koelmiddel. Het koelmiddel verdampt bij ruimtetemperatuur en condenseert bij lagere buitentemperatuur. Hierdoor wordt er warmte op-genomen en afgegeven. De warme binnenlucht circuleert aan de onderzijde en de koude buitenlucht aan de bovenzijde.

TYPE MOTORVandaag is de gelijkstroommotor (DC of Direct Current) stan-daard en de wisselstroommotor (AC of Alternating Current) minder courant. De DC-motor heeft een eenvoudige snel-

verse lucht

verwarmde

lucht

binnenlucht

extractie

Werking enthalpie-wisselaar

Werking dubbele platenwisselaar

Werking warmtewiel

DIM

EN

SIO

N

34

TECHNIEK

heidsregeling en een constant toerental bij een veranderlijke debietsvraag. De DC-motor maakt gebruik van koolborstels voor de omzetting van de stroom.De vernieuwing van de EC-motor (Electric commutation) of borstelloze DC-motor zorgt voor energiezuinigere, stillere motoren met een langere levensduur (op voorwaarde dat de elementen op elkaar afgesteld zijn). In principe is een EC-mo-tor een DC-motor met een permanentmagneet, die zorgt voor een magnetisch veld voor de aandrijving, met een interne AC/DC-omvormer. Er zijn geen koolborstels aanwezig die onder-hevig zijn aan slijtage, waardoor de levensduur verhoogt. (4)

VENTILATORENBij een WTW-unit zijn er twee ventilatoren aanwezig met een bepaald vermogen, gekoppeld aan het maximaal debiet van de unit. Bij de keuze van de WTW-unit kunnen we rekening houden met het maximaal vermogen van de ventilatoren om het energieverbruik van het systeem te beïnvloeden.In de tabel hiernaast merken we op dat een vergelijkende studie tussen de ventilatie-unit op de bovenste rij en de unit op de onderste rij een groot verschil in ventilatorvermogen kan opleveren. Bij de keuze van een laag maximaal vermo-gen van de ventilatoren, zal meestal ook het energieverbruik lager zijn. Let wel, bij vervuilde filters of hoge weerstanden in de installatie kunnen de ventilatoren toch een hoog energie-verbruik hebben doordat de weerstand gecompenseerd moet worden om eenzelfde debiet te halen.

RENDEMENT VOLGENS BIJLAGE GHet thermisch rendement van een WTW-unit moet getest zijn volgens bijlage G (van Bijlage V van Energiebesluit 20/05/2011). Wanneer dit niet kan aangetoond worden met een proefverslag van de unit, moet er een rendement van nul worden gebruikt in de (EPB-)berekeningen. Doordat de nodi-ge testgegevens voor grote en op maat gemaakte WTW-units vaak niet beschikbaar zijn, zijn er vier situaties beschreven in bijlage G.Voor situatie A kan er gewerkt worden met een extrapolatie van de variabele correctiefactor in functie van het debiet. In situatie B en C wordt er een correctiefactor toegepast op het gekende rendement (van toestel uit dezelfde serie of de WTW). Bij het gebruik van twin-coil of heatpipe systemen moet er gewerkt worden met een opgelegd rendement van 30%.

BYPASS (KLEP MET AANSTURING)Een gedeeltelijke of volledige bypass van de WTW wordt geactiveerd wanneer de buitentemperatuur lager is dan de

afvoer

pomp

vloeistof

aanvoer

Tabel uit EPBD voor de maximale vermogens van ventilatoren

Ventilator 1 Ventilator 2

Type

motor

Maximaal

vermogen

ventilatorType

motor

Maximaal

vermogen

ventilator

Rendement bij debiet 1

Pelec,fan [W] Pelec,fan [W] ƞt,epb [%]bij een debiet

= of < [m3/h]

DC 111 DC 111 80% 188

DC 165 DC 165 70% 435

DC 198 DC 198 71% 574

DC 53 - - - -

DC 53 - - - -

DC 88 - - - -

DC 61 - - - -

DC 88 - - - -

DC 93 DC 93 87% 81

DC 20 - - - -

DC 5 - - - -

DC 196 DC 196 85% 217

Overzicht situaties uit Bijlage G voor systemen zonder testrapport

Situatie A Meting vlg. NBN EN 308 van het WTW-apparaat is

beschikbaar, maar het debiet in het project is groter

dan bij de meting.

Situatie B Meting vlg. NBN EN 308 beschikbaar voor toestel uit

zelfde serie.

Situatie C Meting vlg. NBN EN 308 beschikbaar voor enkel de

warmtewisselaar (i.p.v. WTW-unit).

Situatie D Aannames voor twin-coil & heat-pipe systemen.

Voorbeeld met

glycolbatterijen (1)

Werking twin-coil (5) D

IME

NSI

ON

35

TECHNIEK

»

binnentemperatuur. De lucht gaat niet langer doorheen de warmtewisselaar (zie afbeelding kruiswisselaar pagina 33), maar wordt rechtstreeks gebruikt om de droge ruimtes te ventileren. Hierdoor kan er ’s nachts een passieve koeling van de ventilatielucht gerealiseerd worden. Standaard gebeurt de in- of uitschakeling van de bypass automatisch.

KOELING EN VOORVERWARMING VAN DE VENTILATIELUCHTActieve koeling en voorverwarmingDoor enkel de afvoerlucht uit de ruimtes te koelen, zal de WTW een koudewisselaar worden. Doordat de wisselaar nu koude lucht gaat opnemen en afgeven, zal de toevoerlucht niet langer opwarmen, maar afkoelen. Een batterij (elek-trisch of op warm water) kan aangesloten worden, veelal na de WTW om de lucht bij te verwarmen. Deze systemen zorgen enerzijds voor een bijkomend energie-verbruik van de ventilatie-installatie, maar anderzijds voor een verhoogd comfort in het gebouw. Als energiezuinig alter-natief kan de unit aangesloten worden op een warmtepomp, waarmee de lucht verwarmd of gekoeld kan worden.

Passieve koeling en voorverwarming: 1. Aardwarmtewisselaar (AWW) / Canadese putDe AWW wordt gebruikt voor passieve koeling (zomer) en voorverwarming (winter) van de verse toevoerlucht. Een PE-buis met minimale Ø 200 mm wordt op minimaal 1,5m diepte geplaatst. In deze buizen kan condensatie optreden. Dit condensvocht moet afgevoerd kunnen worden zonder de ventilatielucht te kunnen contamineren (knikken vermijden). Daar waar de lucht wordt aangezogen moet contaminatie van de lucht (uitlaatgassen, chemische stoffen, ongedierte, enz.) vermeden worden. De keuze van deze plaats is dan ook van groot belang. Tuinaanleg met bomen of een moestuin boven

de kanalen is af te raden.Door de vele aandachtspunten in dit soort installaties, is een gedegen voorstudie steeds aangeraden om een AWW correct te dimensioneren en te plaatsen. De horizontale buizen kunnen sinds kort vervangen worden door een verticale aluminium buis (0,5m breed en 9m lang). De temperatuur op 9m diepte is stabieler tijdens zomer en winter. Er kan ook geen bacterievorming optreden door ach-tergebleven condenswater. (2)

2. Hydraulische warmtewisselaar (AWW met glycol)Er wordt een horizontaal captatienet geplaatst met glycol-leidingen (PE-kanaal) en in de woning wordt een extra WTW geplaatst. Het voordeel van dit systeem is een scheiding van luchtstromen. Het nadeel is een bijkomende weerstand op het ventilatiesysteem door de extra WTW, wat kan leiden tot een hoger ventilatorverbruik en soms geluiden in het kanalenstel-sel.

KORTOM…We focusten in dit artikel op de basisaandachtspunten waar een ontwerper mee geconfronteerd kan worden. Een voorstu-die in overleg met deskundigen van een dergelijke installatie is altijd aangeraden, vooral bij complexere installaties. Ieder onderdeel van de ventilatie-installatie heeft een invloed op het gebruikscomfort en op het energieverbruik. Zonder twijfel zijn er nog vele onderdelen (bv. vraagsturing) die hier niet vermeld werden en zijn er altijd bijkomende voor- en nadelen aan elk onderdeel verbonden dan hier vermeld werd. Zoals bij alle installaties blijft onderhoud van groot belang voor de levensduur en hygiëne van de ventilatie-installatie. (Door arch. Saskia Gabriël – Adviseur energieconsulentenproject NAV)

BRONNEN(1) GEA Happel, Heat Exchangers, Productenoverzicht com-merciële brochure, p. 10-11(2) NAV, Klassieke Canadese put krijgt broertje met verticale buis, http://www.meeroverepb.be/pages/kdb.php?id=216, 18/10/2012(3) Passiefhuis Platform, Bodemwarmtewisselaar aarde/glycol, http://www.passiefhuisplatform.be/product/bodem-warmtewisselaar-aardeglycol-solset#(4) Perfect Air, EC-ventilatie zorgt voor besparing, http://www.perfectair.be/EC-motoren.pdf(5) Saskia Gabriël, Thesis: Ventilatie in woningen – evaluatie van hygiëne en akoestiek, 2006(6) Vecogroep, Steboma Ventilatietechniek, Te droge lucht in uw woning?, http://www.vecogroep.nl/upload/bestanden%5C525241_Enthalpie_A4_0610.pdf

Werking heatpipe

DIM

EN

SIO

N

36

TECHNIEK

www.koramic.com

Er bestaat geen lichtere of dunnere keramische lei dan deBellus van Wienerberger. Ideaal dus om oude leien of pannente vervangen. Maar ook voor een nieuwbouw zijn dezekeramische leien uiterst geschikt. Want dankzij hun slanke,hedendaagse lijn oogt uw dak heel strak.

Ontdek Bellus in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@koramic.com.

Bellus keramische lei:

SuperlichtgewichtSupermooiSuperfijn.

Bellus-Dimension-230x297-NL.indd 1 16/10/15 14:58

Hoe uw energie-investeringen beter laten renderen? Z-energy helpt u op weg op het vlak van intelligent energiegebruik, duurzame energieproductie, hernieuwbare energiebronnen en groene mobiliteit.

Z-energy, iedere dinsdag op Kanaal Z vanaf 19.50 uur.Ook te bekijken op www.kanaalz.be

In samenwerking met

OB

6204

4

OB62044_ZENERGY.indd 1 03/03/15 16:37

PROOF PDF

Maandag - Donderdag8.00u - 12.00u13.00u - 17.00uAfhalen Materiaal:ten laatste aanmelden 16.00u

Vrijdag8.00u - 12.00u13.00u - 15.30uAfhalen Materiaal:ten laatste aanmelden 14.30u

Bel ons op 09 340 40 55 of contacteer ons via mail

express@grada.be

Toekomstlaan 18 - 9160 Lokeren - België Voor meer informatie en voorwaarden, surf naar www.grada.be

Afhalingen zijn mogelijk tussen 8.00u en 16.00 u; op vrijdag tot 14.30u. Mocht u om één of andere reden toch uw keuze niet vinden in ons GRADA EXPRESS gamma dan kan u ook nog steeds bij ons terecht voor alle op maat gemaakte producten.

ONZE HVAC-PRODUCTEN EN TOEBEHOREN DIRECT UIT VOORRAAD LEVERBAAR MET

GRADA EXPRESSVOOR 10.00u BESTELD = DE DAG NADIEN GELEVERDin uw magazijn of op de werf

GRADA INTERNATIONAL NVBELGISCHE HVAC FABRIKANT

VOOR ROOSTERS & TOEBEHOREN

Toekomstlaan 18 - 9160 Lokeren - België Voor meer informatie, surf naar www.grada.be

Grada International staat voor nieuwe innovatieve producten en produceert deze op een bijzonder efficiënte en milieu- vriendelijke manier met een modern machinepark.

Grada International kan, buiten dit gamma van standaard producten, oplossingen aanbieden op maat voor een specifiek project. Door het “in huis” ontwerpen met de ondersteuning van ons eigen labo kunnen wij bijna aan elke vraag voldoen in een beperkt tijdsbestek.

GRADA INTERNATIONAL NVBELGISCHE HVAC FABRIKANT

VOOR ROOSTERS & TOEBEHOREN

VOOR ROOSTERS & TOEBEHOREN

nte en milieu-

BEZOEK ONZE NIEUWE WEBSITE

• Eenvoudige productselectie • Referenties • Voorbeelden maatwerk

Eenvoudige productselectie

Advertentie 205x132.indd 2 17/04/15 15:07

Sinds kort is de dienst studentenvoorzieningen (STUVO) van hogeschool Vives Zuid gehuisvest in een eigen gebouw met een autonoom karakter aan de ingang van de campus. De bestaande indeling sluit goed aan bij de beoogde bestemming: vooral individuele kantoren en kleine landschapskantoren. Dit vertaalt zich ook in de gevel waarbij telkens grote beglaasde vlakken worden omzoomd door een bronskleurige alu-beplating van Limeparts.

Tot voor kort was de dienst STUVO gehuisvest in Het Forum, het centrale gebouw van de hogeschool, waar-rond in de loop der jaren diverse gebouwen voor ver-

schillende opleidingen werden gerealiseerd. Een gebrek aan voldoende ruimte, de drang naar een onafhankelijke hub ‘van en voor de studenten’, en vooral de opportuniteit van het aangrenzende Missio-pand dat vrij kwam en kon worden aangekocht, opende perspectieven. Vives wou een sprekend gebouw net omdat het de toegang tot de campus bepaalt.

Indeling intactDit volledig onderkelderde pand uit de jaren 50 werd gestript tot op de betonstructuur. Het vernieuwde gebouw - 2 bouwla-gen, samen zo’n 1.200 m² - is deels een verbouwing en deels een uitbreiding van een bestaand gebouw. Tussen beide zorgt een glazen patio voor voldoende daglicht en transparantie. De bestaande indeling, vooral individuele kantoren en kleine landschapskantoren, werd gehandhaafd. De vele individuele kantoren zijn afgestemd op de individuele benadering van elke student. Studiebegeleiding en psychologische ondersteu-

ning vormen een belangrijke hoeksteen van STUVO. Verder werden een lounge en 2 vergaderlokalen, waarvan 1 in de bestaande kapel werd ingericht, voorzien. “De buitengevels werden in grote lijnen behouden en conform de hedendaag-se normen geïsoleerd en luchtdicht gemaakt. Aan bepaalde specifieke ruimtes, zoals bijvoorbeeld de cirkelvormige kapel met lichtkoepel, werd niet geraakt. De afmetingen bleven be-houden, en het bestaande effect versterkt, onder meer door het aanbrengen van akoestische panelen, een cirkelvormige vergadertafel…”, aldus architect Andie Decock van architec-ten vande Kerckhove uit Kortrijk.

Bronskleurig geanodiseerdDe bouwheer wou dit langwerpige gebouw langs de Doornik-sesteenweg 145 van semi-transparante gevels voorzien. De indeling in kantoren vertaalt zich in de gevels waarbij telkens grote beglaasde vlakken worden omzoomd door een 3 mm dikke bronskleurige alu-beplating van Limeparts. Hiervoor werd de originele voorgevel, met vele in- en uitsprongen, vlak gemaakt, zodat alle gevelvlakken konden worden uitgelijnd. De aannemer monteerde een houten kaderwerk - voorzien van zwarte doeken - op de betonstructuur. De volledige voor-studie, het maat- en het lakwerk gebeuren in principe intern bij Limeparts. “Hier werd geopteerd voor een bronskleurig geanodiseerde uitvoering, wat heel wat variaties qua lichtin-val en reflecties mogelijk maakt. Een andere meerwaarde die bijvoorbeeld via strekmetaal niet kan worden bereikt, is het integreren van een motief. Hier betreft het een 3D-vormige kubus. De verhouding tussen perforatie en massa speelt een voorname rol in de grootte en dikte van het alu-paneel”, al-dus Kurt Bovie (Area Sales Manager Limeparts). (Door Philip Declercq - foto’s: Dennis De Smet)

www.limeparts.bewww.avdk.be

STUVO-gebouw landmark voor Vives Kortrijk

Grote beglaasde vlakken worden omzoomd door een bronskleurige

alu-beplating van Limeparts. De bronskleurige anodisatie maakt heel

wat variaties qua lichtinval en reflecties mogelijk.

DIM

EN

SIO

N

39

REPORTAGE

Nieuw elan voor bitumen

Sinds juni 2015 is Marc Hannes voorzitter van Bitubel, de vereniging die de Belgische producenten van bitumen overkoepelt en de voordelen van bitumineuze waterdichtingen promoot. Naast haar compleet vernieuwde website, een brede en overzichtelijke informatiebron, pakt Bitubel ook uit met de campagne ‘Hét dak is Bitumen - duurzaam waterdicht’.

Gegroeid vanuit een technische insteek is Bitubel, dat als leden alle fabrikanten in België van bitumineuze dakrollen telt (IKO, De Boer, Derbigum en Soprema),

geëvolueerd tot een aanspreekpunt voor de sector. Doorge-dreven kwaliteitscontroles gebeuren met betrekking tot ATG- en BENOR-keurmerken. Sinds een 15-tal jaar behoren de le-den van Bitubel tot de ‘Bitumen Waterproofing Assocation’ (BWA), sinds 2015 omgevormd tot ‘European Waterproofing Assocation’ (EWA).

Duurzaam, nature-proof en creatief materiaal“Duurzaamheid is voor ons geen statement, wel een kwestie van facts & figures. Er is niet enkel de bewezen levensduur van bitumen - 35 à 40 jaar en tot circa 90 jaar bij goed onder-houd en een extra renovatielaag. Er zijn ook nieuwe ontwik-kelingen in onder meer polymeren met betere verouderings-eigenschappen. Bitumen is nature proof, met andere woorden bestand tegen allerlei weersomstandigheden (onder meer ha-gelinslag). Een grote flexibiliteit, van - 35°C koude flexibiliteit tot + 150°C warmtestandvastigheid, is mogelijk, afhankelijk van de gemodificeerde bitumenmengsels. Bovendien blijft het product zeer stabiel bij temperatuurschokken. Ook archi-

tecturaal zijn er mogelijkheden”, aldus Hannes. De meeste creatieve dakvormen kunnen met bitumen worden afgedicht. Of het nu parabool-, groen-, of parkeerdaken, tunnels, brug-dekken of zonnepanelen betreft. Inzake milieu en ecologie zijn er niet enkel milieuvriendelijke bitumen processen en producten ontwikkeld, alle fabrikanten maken ook werk van recyclagemogelijkheden. “Verder zijn er witte reflecterende bovenafwerkingen, in de vorm van een reflecterende korrel boven de dakbaan, of van een aan te brengen spray, die de noxite luchtverontreiniging neutraliseren. Regenwaterrecu-peratie levert geen enkel probleem. Proeven met dakbakken, met een identieke helling en afvoer, samen met VITO, wezen uit dat het recupereren van regenwater geen enkel probleem vormt.”

Veilig en gezond werkenVoor elk waterdichtingsprobleem is er een bitumineuze op-lossing. Naast systemen zoals gelast, geföhnd, mechanisch bevestigd en gelijmd, zijn er ook zelfklevende systemen, al dan niet in combinatie met een gebrande of een geföhnde laag. “Naast lichtere materialen met hoge kwaliteit zitten ook nog veiligere plaatsingssystemen in de pipeline. Alle Bitubel-leden beschikken over een eigen opleidingscenter waar vaklui verder bijgeschoold worden in kwalitatieve en veilige plaat-singstechnieken. Vooral het kwaliteitszeker uitvoeren van detailleringen is een aandachtspunt. In de fabrieken en op de werven worden er periodiek gezondheidsonderzoeken uit-gevoerd, ook binnen het kader van de EWA. “Pluspunten van bitumen zijn de sterkte en de duurzaamheid dankzij zekere naadverbindingen, en de stabiliteit van de polyesterwapenin-gen, die krimp op daken vermijdt. Ook de goede beloopbaar-heid, de vele mogelijke kleuren, en het onderhoudsvriendelijk karakter zijn troeven”, besluit Hannes. (Door Philip Declercq)

www.bitumeninfo.be

Bent u op zoek naar inspiratie om uw traditionele kantoor een meer huiselijk karakter mee te geven? Laat u verrassen en inspireren in “The Lounge”. U vindt er onze interpretatie van een vergaderopstelling, een informele zithoek, een coffee corner en een directiekantoor. Strakke meubels, warme materialen, design accenten en huiselijke accessoires kregen er een plaatsje zonder afbreuk te doen aan functionaliteit.

The Lounge by Kinnarps nv - Heide 15 - 1780 Wemmel - 02 456 0 456 - info@kinnarps.be - www.kinnarps.be

Huiselijke warmte

DIM

EN

SIO

N

40

REPORTAGE

Con

gres

cent

er B

erge

n ©

Bit

ubel

Bent u op zoek naar inspiratie om uw traditionele kantoor een meer huiselijk karakter mee te geven? Laat u verrassen en inspireren in “The Lounge”. U vindt er onze interpretatie van een vergaderopstelling, een informele zithoek, een coffee corner en een directiekantoor. Strakke meubels, warme materialen, design accenten en huiselijke accessoires kregen er een plaatsje zonder afbreuk te doen aan functionaliteit.

The Lounge by Kinnarps nv - Heide 15 - 1780 Wemmel - 02 456 0 456 - info@kinnarps.be - www.kinnarps.be

Huiselijke warmte

DIM

EN

SIO

N

42

REPORTAGEACTUA

011.500 handtekeningen voor

petitie omgevingsambtenaarNAV onderschreef mee een petitie van de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP). Daarin worden vragen gesteld bij het vooropgestelde profiel van de gemeentelijke omgevingsambtenaar. Die zou de functie in de toekomst kun-nen uitoefenen na ‘een aantal cursus-sen stedenbouw, ruimtelijke ordening of ruimtelijke planning’ gevolgd te hebben, ongeacht het diploma.

Met de omgevingsvergunning wordt de rol van de ‘omgevingsambtenaar’ nog belangrijker. Een verdere profes-sionalisering van de sector van ruimte-lijke ordening dringt zich dus op. Deze maatregel zal echter het tegendeel in de hand werken. NAV is zich bewust van de moeilijkheden die de gemeen-tes ondervinden om de vacatures voor deze stedenbouwkundig ambtenaars in te vullen. Er is een rol weggelegd voor het architectuuronderwijs om studenten klaar te stomen en warm te maken voor dergelijke functies. Zij zullen de komen-de jaren immers steeds meer directe im-pact hebben op de architectuur en ruim-telijke ordening in hun gemeente. Enkel een spoedcursus ruimtelijke ordening is echter onvoldoende om die rol op te nemen en bij te kunnen dragen aan een kwaliteitsvolle ruimtelijke ordening.

»

0227.000 bezoekers voor Mijn Huis Mijn

ArchitectIn de aanloop naar de 16de editie van het openhuizenweekend Mijn Huis Mijn Architect deed de organisator, de Orde van Architecten - Vlaamse Raad, een on-derzoek bij mensen met bouwplannen. Daaruit blijkt dat de meerderheid nog steeds droomt van een vrijstaande wo-ning. “De tendens is nochtans dat bouw-oppervlaktes steeds kleiner worden, en architecten steeds inventiever worden in het vinden van antwoorden op die uitda-ging”, aldus Marnik Dehaen (Voorzitter Orde van Architecten - Vlaamse Raad).

Het evenement richtte deze editie de schijnwerpers op creatief ruimtegebruik. Architect Marnik Dehaen: “We moeten ef-ficiënter omspringen met de beschikbare woonruimte willen we morgen nog ge-noeg openbare ruimte en groen rondom ons hebben. Met Mijn Huis Mijn Architect willen we het signaal geven dat ook met minder grote middelen heel mooie, aan-trekkelijke projecten kunnen worden ge-realiseerd. Zolang je maar met een archi-tect werkt die meedenkt en van meet af aan het creatieve proces mee vormgeeft. Het openhuizenweekend is dan ook een prima staalkaart van architecturale in-novaties die vandaag de trend zetten en vooruitblikken naar de toekomst.”

© E

vi P

olak

© F

otoc

ode.

be

03NAV blij met afschaffing

aanwezigheidsregistratie voor architecten vanaf 1 januari 2016

Vanaf volgend jaar moeten architec-ten hun aanwezigheid op werven niet langer elektronisch registreren. NAV toont zich verheugd. “Staatssecretaris voor Bestrijding van de sociale fraude Bart Tommelein is ons gevolgd ”, zegt NAV-directeur Kris Baetens, die het dossier eind vorig jaar aankaartte bij de federale regering. “De regering gaat met deze wet de strijd aan tegen illegale arbeid en so-ciale dumping. NAV steunt deze strijd,

maar het fenomeen is bij architecten onbestaande. We zijn dan ook blij dat architecten één aspect van hun sowieso al zware administratieve last nu toch verlicht zien. We hadden hierover eind 2014 enkele gesprekken, en deze heb-ben gelukkig hun effect niet gemist”, al-dus Kris Baetens.

www.nav.be • www.meeroverepb.be • www.zoekeenarchitect.be

www.gyproc.be

www.derbigum.be www.gira.be

www.promat.be

www.wienerberger.be

www.kubusinfo.be

www.protect.be

www.xella.bewww.renson.be www.reynaers.be

www.pro.pergo.be

www.velux.be

www.euromaf.be

www.holcim.comwww.ar-co.be

www.eurodal.be

www.fi ngo.be

www.l-door.be

verenigt architecten met karakter

www.cea-belgium.be

Ir.-ar

chite

ct AL

LARD

SCHW

ENKE

– N

AV-li

d - ©

Jelle

Verm

eersc

h

www.rockfon.be

www.belgaclima.be

partners 2015

www.frisomat.bewww.daikin.be

www.saint-gobain-glass.com

Jaarpartnerpagina2 2015-dimension.indd 1 16-03-15 09:41

Arch. Mies van der RoheMathias Ramirez Photography

Op het vlak van waterdichting hebben Belgische fabrikanten van bitumen dakbanen altijd een toonaangevende rol gespeeld, zowel wat productontwikkeling en service als uitvoering betreft. Hierdoor hebben ze een stevige internationale reputatie opgebouwd.

Op het gebied van waterdichting moeten vooral platte daken aan bijzonder strenge eisen voldoen. Ze worden zwaarder dan om het even welk ander bouwonderdeel op de proef gesteld door vocht, zon, wind en pollutie en ze moeten dikwijls nog aan bijkomende eisen voldoen (brandgedrag, groendaken, terrasdaken, ...).

Bitumen dakbanen zijn de juiste keuze en zijn dan ook van vitaal belang voor een betrouwbare en duurzame dakconstructie.

Bewezen duurzaamheid, daar kan je zeker van zijn!

www.Bitumeninfo.Be

2015-06-06 Dimension 230x297+3.indd 1 8/06/15 09:27

DIM

EN

SIO

N

45

REPORTAGEACTUA

Heusden-Zolder.Ze kregen niet alleen een overzicht van de verschillende types infiltratiesyste-men bij woningbouwprojecten. De ses-sie ging ook dieper in op infiltratie bij grootschalige projecten op het openbaar domein.Wie deelnam, ging niet met lege handen naar huis. Ir.-arch. Julie Alboort (Water-consulent NAV) stelde ook enkele nieuw NAV-tools voor, zoals de ‘Infiltratiewaai-er’ en – in avant première – de ‘Bundel infiltratievoorbeelden’.Dit bericht verschijnt in het kader van het project ‘Consulent Waterbewust Bouwen’, dat wordt gesubsidieerd door het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie van de Vlaamse Overheid.

06Schauvliege vraagt gemeenten niet

te wachten op digitale omgevingsvergunning

NAV maakt zich ook zorgen over de uitrol van de omgevingsvergunning, die aangekondigd is voor 2016. Bij een slechte voorbereiding bij de gemeentes is het risico op een inefficiënte uitwer-king daarvan groot. Ook de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG) maakt zich zorgen.Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege vraagt de gemeenten om niet te wachten op de digitale omge-vingsvergunning en nu al in te stappen in de digitale bouwaanvraag. De minis-ter reageert daarmee op de Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten (VVSG). Die is bezorgd over de risico’s van de digitalisering van de omgevings-vergunning, als dat gebeurt op basis van het huidige platform van de digitale bouwaanvraag. Het huidige ontwerp van de nieuwe re-gelgeving gaat er van uit dat bij de intro-ductie van de omgevingsvergunning alle vergunningsaanvragen digitaal zullen

Voor alle actuele NAV-initiatieven, bekijk de kalender op www.nav.be

Voor Vitruviuscursussen kun je terecht op www.vitruviusacademy.be

04Met vrijwilligers en bestuur naar

Triënnale in BruggeBrugge, een stad ingedommeld na de middeleeuwen? Forget it. Een trip langs de Triënnale 2015 volstaat om dat cliché naar de prullenmand te verwijzen. Van 20 mei tot 18 oktober pakte Brugge uit met hedendaagse kunst en architectuur in de binnenstad. Op 6 september ging NAV samen met de vele vrijwilligers de sfeer opsnuiven. Een ideale gelegenheid om dit team te bedanken voor hun be-langeloze steun!

05NAV dompelt 600 architecten

onder in de wereld van hemelwaterinfiltratie

Het infiltreren en bufferen van hemel-water is voor veel architecten (relatief) nieuwe materie. Althans, tot voor kort. De NAV-opleidingsavond ‘Infiltreren op het particulier en openbaar domein’ mocht op flink wat belangstelling re-kenen. Bijna 600 architecten kwamen hun licht opsteken in Gent, Edegem of

» worden afgehandeld, zelfs indien deze op papier worden ingediend. De korte maximale behandelingstermijnen zijn daar ook op afgestemd. De VVSG vreest dat het Vlaamse Omgevingsloket zo laat klaar is dat onvoldoende tijd overblijft voor de softwareleveranciers om de soft-ware tijdig te installeren. Daardoor heb-ben ook de gemeenten amper tijd om te leren werken met het nieuwe program-ma. De VVSG vraagt ook dat minstens voorlopig de mogelijkheid blijft bestaan dat aanvragen die op papier worden in-gediend ook op papier worden afgehan-deld. Daar wil de minister echter niet op ingaan.

07NAV-begeleidingstraject

‘Schaalvergroting’ van start

Vorig jaar riep NAV een platform in het leven om ervaringen uit te wisselen rond schaalvergroting. Een schot in de roos. De maandelijkse sessies betekenden voor flink wat deelnemers dé sleutel om zonder kleerscheuren door het plafond te breken. Een nieuwe editie mocht dus niet uitblijven. De succesingrediënten blijven behouden: 10 maandelijkse ses-sies in beperkte groepjes. Het startschot klonk in september. To be continued. www.schaalvergroting.be

®

Isolatie, essentieel voor onze wereld.

ROCKWOOL® steenwol.Dé natuurlijke en duurzame isolatie.

www.rockwool.be

156897 ROCKWOOL ADVERTENTIE 230x297.indd 1 14/10/15 09:24

Voor bepaalde technische thema’s, kan het voor een architect handig zijn zich te laten bijstaan door gespecialiseerde partners. In de markt van recuperatiesystemen voor regenwater, en van geluidsabsorberende wanden, speelt ecobeton water technologies een voortrekkersrol. Het bedrijf uit Sint-Truiden investeerde onlangs fors in nieuwe gebouwen en blijft op vlak van producten de innovatiekaart trekken.

“Het leven van de architect vergemakkelijken”

Tegenwoordig hecht de overheid almaar meer belang aan architecturale kenmerken. Dat is een verschil met vroeger, toen hoofdzakelijk de functionaliteit, de prijs

en de kwaliteit van een oplossing prioritair waren. Met die evolutie in het achterhoofd, heeft ecobeton water technologies onder meer haar geluidswerende wanden volledig herdacht.

Khufu-wand“Onze nieuwe Khufu-wand beschikt over sterke akoestische eigenschappen, zowel op vlak van geluidsabsorptie als qua geluidsisolatie,” aldus Raf Bouteligier. “Ook het eigentijds en karakteristiek design valt op. Bij de ontwikkeling van deze nieuwe wand, hebben we de handen in elkaar geslagen met de akoestische ingenieurs van de Müller BBM-groep. Vanuit de overtuiging dat je als kmo onmogelijk alle kennis in huis kan hebben, vinden we samenwerking met technologische partners belangrijk.”

De geluidswerende wanden werden ontwikkeld en geprodu-ceerd binnen de muren van ecobeton water technologies. Het betonnen geluidsscherm met vernieuwd en innovatief design, biedt architecturale mogelijkheden voor een gepersonaliseerd concept. Het is een oplossing die geen onderhoud vereist en minimum veertig jaar meegaat. De achterzijde kan worden

beschouwd als een ecologische wand met groenbegroeiing. De montagemethode werd herbekeken, om het akoestisch verlies bij de profielen te beperken. “Door het plaatsen van het geluidsscherm voor de profielen, garanderen we niet al-leen een doorlopende visuele lijn, maar reduceren we ook ge-voelig de akoestische lekken.”De dragende structuur is gemaakt uit gewapend beton, de absorberende laag uit lichtgewicht beton (met geëxpandeer-de kleikorrels). De schermen zijn standaard verkrijgbaar in lichtgrijze cementkleur, maar door toevoeging van kleurpig-menten in de massa kunnen ook versies in roestbruin, oker, groen, donkergrijs, zwart,... geleverd worden.

Correcte regenwaterpakkettenSamen met FARYS werkte het bedrijf ook een compleet as-sortiment aan recuperatiesystemen voor regenwater uit. Op de RENI-website worden bezoekers of architecten in enkele stappen begeleid naar het regenwaterpakket dat het best bij hun toepassing aansluit.

In een tijd waarin architecten steeds nadrukkelijker kiezen voor kwaliteit, heeft ecobeton beslist nog nadrukkelijker op die kar te springen. Daarom werden de bestaande fabrieksge-bouwen onlangs grondig gerenoveerd en nog uitgebreid (met 6.000 m²). De onderneming investeerde onder meer in een nieuwe productielijn voor het maken van ronde en vierkante bekuipingen uit zelfverdichtend beton, onder het BENOR-kwaliteitskeurmerk.

“Met al deze innovaties en investeringen willen we onze klan-ten een echte meerwaarde blijven bieden. We besteden daar-om graag en veel tijd aan de begeleiding van architecten- en ingenieursbureaus bij de keuze van de meest betrouwbare oplossing voor hun specifieke projecten, en blijven de juiste mensen aantrekken om onze groei verder gestalte te geven.” (Door Bart Vancauwenberghe)

www.ecobeton.be

DIM

EN

SIO

N

47

REPORTAGEK

hufu

© e

cobe

ton

Met haar Sales Engineering & Consultancy (SEC)-team wil Rexel, globale marktleider in de distributie van elektrische producten en oplossingen voor de industriële, residentiële en tertiaire markt, zijn kennis en expertise ten dienste stellen van installateurs, architecten en studiebureaus.

“Het idee van een expertisecentrum kreeg uitein-delijk vorm in ons Sales Engineering & Con-sultancy (SEC)-team, waarin het commerciële

aspect, de technische expertise en het adviserende aspect el-kaar aanvullen”, aldus ing. Bruno Cantoro (Sales Engineering & Consultancy Manager bij Rexel). “Dit team - met het filiaal in Gent als uitvalsbasis - telt een 15-tal medewerkers met verschillende technische achtergronden waaronder verlich-ting, Home & building automation (KNX), data & veiligheid, en metering & auditing. We kunnen studiebureaus en archi-tecten een meerwaarde bieden indien we reeds bij de aan-vang van een project betrokken partij zijn. Zij hebben nood aan een totaalconcept waarbij de verschillende technieken aan bod komen. Er is bovendien keuze uit een brede waaier aan kwaliteitsmerken. Maar het zijn onze klanten-installa-teurs die de bestellingen plaatsen.”

Het bredere verhaal“In elke provincie willen we een partnership met een aantal studiebureaus en architecten uitbouwen. Dit kadert in onze bredere visie rond energiebeheer, waarin we meegaan in het energiebesparingsverhaal van de klant. Het denkwerk moet uiteraard met cijfers onderbouwd zijn. Lichtstudies worden bij ons tot in de kleinste details voorbereid. Hiervoor werd

intern een speciale 3D-tool ontwikkeld die mooie visualisaties mogelijk maakt. Klanten-installateurs kunnen eveneens onze expertise meenemen in hun contacten met studiebureaus en architecten. Uiteindelijk gaat het om complementariteit van kennis die het project van de klant ten goede komt”, aldus Bruno Cantoro.

Via LIGHTLAB, het advies- en studiebureau voor verlichting, profileert Rexel zich reeds bij studiebureaus en architecten. In verschillende filialen kunnen installateurs, architecten en bouwheren terecht in de LIGHTLAB showroom. Onlangs vond het tweejaarlijks LIGHTLAB Event plaats, een uniek concept waarbij architecten en installateurs door de partners werden verrast met de laatste trends in de verlichtingswereld. (Door Philip Declercq - foto’s: Rexel)

www.rexel.bewww.lightlab.be

“SEC” en “LIGHTLAB” bieden meerwaarde aan projecten

Onlangs vond het tweejaarlijks LIGHTLAB Event plaats

waarbij architecten en installateurs elkaar konden ontmoeten.

DIM

EN

SIO

N

48

REPORTAGE

De Europese vakbeurs voor raam-, deur-, zonwering-, gevel- en toegangstechniek Polyclose, kondigt zich beloftevol aan.

Polyclose blijft inzetten op innovatie

De 17de editie van de 3-daagse vakbeurs Polyclose vindt plaats op 14, 15 en 16 januari 2016 in Flanders Expo te Gent. Op vrijdag 15 januari is er de nocturne

tot 20u. De vakbeurs is gratis te bezoeken door professionelen uit de branche met een uitnodiging - via www.polyclose.be. Organisator Guy Martens van Limaco NV: “Vijf maanden voor de beursopening was reeds 85% van de beschikbare standop-pervlakte verkocht. De 2-jaarlijkse vakbeurs blijft een sterk merk in de sector. Elke editie is goed voor meer dan 14.000 bezoekers en meer dan 200 exposanten.” Het team van Po-lyclose heeft niet alleen een stabiele vakbeurs maar ook een sterk merk neergezet. Martens: “Kwaliteit en aanbod blijven voorop staan. We blijven onze strenge toelatingscriteria qua exposanten behouden. Zowel bestaande als nieuwe exposan-ten, grote en kleine, nemen deel. Vooral Duitsland, Italië en Nederland zijn goed vertegenwoordigd. Innovatie is de troef voor groei en differentiatie in de markt. Polyclose zal het plat-form zijn voor productnieuwigheden. De trends naar geïnte-greerde systemen, modulaire oplossingen, energiebesparing en duurzaam bouwen zullen te zien zijn.”De vakbeurs biedt een overzicht van alle bewegende elemen-ten, inclusief poorten en hekken. Het aanbod is uitgebreid maar op elkaar afgestemd: alu-profielen en -systemen, au-tomatisatie, biometrische systemen, deurpanelen, kunststof-profielen, poorten, toegangscontrole, ventilatiesystemen, zon-wering.... Vooral security en ventilatiesystemen krijgen volop aandacht. Martens: “Het aantal bezoekende bedrijven steeg sinds 2008 met meer dan 25%. Hun kwaliteit blijft toenemen. De lichte daling qua bezoekersaantal gaat gepaard met een stijging qua bezoekende bedrijven. We geven onze exposan-ten return via kwalitatieve bezoekers.” (Door Philip Declercq, foto: Polyclose)

www.polyclose.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.giroflex.be

www.argentalu.be

www.formica.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.sigma.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.deltalight.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.gira.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.nmc.be

www.vola.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.bosspaints.be

www.desso.be

www.vola.be

www.aquaconcept.be

the future of Glass since 1665www.saint-gobain-glass.com

www.abet.be

www.dedon.be

www.vescom.be

www.gira.be

www.sigma.be

www.formica.be

www.silestone.com

www.bosspaints.be

www.aro.be

www.deltalight.be

www.sv.be

www.ainb.be

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

AiNB wordt ondersteund door:

www.glazz.eu

www.argentalu.be www.giroflex.be

www.interfaceflor.be www.lambrechts.eu

www.giorgetti.eu

partnerpagina ainb.indd 1 27/02/12 09:51

www.ainb.be

www.silentgliss.be

www.hansgrohe.be

www.vispring.be

AiNB wordtondersteunddoor:

EEN SOLIDEBESCHERMING

VOOR EENSTEVIG BEROEP

www.ainb.be

www.nmc.be

www.hansgrohe.be

www.vispring.be

www.yourglass.com

partnerpagina ainb 2014.indd 1 13-08-15 17:58

DIM

EN

SIO

N

49

BEURS

StoVentecOnbeperkte ontwerpvrijheid De geventileerde gevelsystemen van Sto brengen het unieke ontwerp van de architect tot leven.

• Vrijheid in vormgeving: lijnenspel of voegloos, uitspringende delen, gebogen oppervlakken...

• Een waaier aan afwerkingsmogelijkheden: sierpleister, steenstrippen, glasmozaïek, keramische tegels, natuursteen of glaspanelen

www.sto.be

Ver

war

min

gV

erko

elin

gV

enti

lati

e L

uch

tzu

iver

ing

Ventilatie-unit Zehnder ComfoAir QMontagevriendelijk, praktisch, comfortabel

■ Snelle, probleemloze installatie dankzij aansluitmogelijkheden rechts en links in één toestel

■ Eenvoudige, snelle ingebruikname door grafisch display met begeleide opstart en automatische balancering van de luchtstromen

■ Efficiënte, comfortabele werking dankzij uniek ontwikkelde warmtewisselaar en modulerende bypass

www.zehnder.be

Van dinsdag 12 tot en met vrijdag 15 januari 2016 brengt Heimtextil, de internationale vakbeurs voor woon- en objecttextiel, de topspelers van de branche bijeen in de Messe Frankfurt. Er worden meer dan 2.750 exposanten verwacht. Met een toenemend aantal Europese exposanten zet Heimtextil haar expansie verder. Het thema ‘Well-Beïng 4.0’ linkt de trends beschermen, activeren, voeden en verrijken aan mekaar.

Heimtextil met focus op de wellness-cirkel

Op Heimtextil 2016 maken een aantal internationale topspelers hun rentree. Naast Italiaanse fabrikanten zoals onder meer Enzo Degli, Luilor en TEXAO, zijn

ook Belgische marktspelers zoals Libeco-Lagae, Verbatex, Annabel Textiles en Bekaert Textiles weer van de partij. In hall 4.0 zal, door de verhuis van het Theme Park, de sector van decoratie- en meubelstoffen meer ademruimte krijgen. In dezelfde hall is er ook ‘Print IT digital’, het nieuwe platform rond het groeiende marktsegment van digitale print voor woon- en objecttextiel. Internationale fabrikanten zoals on-der meer Packard, Epson en Xeikon zullen er hun laatste ont-wikkelingen laten zien. Ook nieuw is de Digital Textile Con-ference, georganiseerd door WTiN. Behang en decoratie- en meubelstoffen nemen, naast hallen 3.0 en 4.1, ook een groot deel van hall 4.0 in. Op ‘Designlive’ in hall 4.2 showen meer dan 200 internationale designstudio’s hun laatste creaties op het vlak van decoratie- en meubelstoffen, en huishoudtextiel. Heimtextil versterkt ook zijn aanbod op het gebied van bed-dengoed en bedsystemen. Op deze editie zijn er 20 halvloeren waar exposanten en bezoekers mekaar kunnen treffen.

Well-Beïng 4.0Het Theme Park krijgt een ruimer onderkomen in hall 6.0. Het Amerikaanse trendbureau WGSN Group staat dit jaar in voor de organisatie, en focust in haar Heimtextil boek Trends 2016/2017 op wellness. Het thema ‘Well-Beïng 4.0’ linkt de

trends beschermen, activeren, voeden en verrijken, onder het motto ‘Duik in rustigere omgevingen’, aan mekaar. Bezoekers met liefde voor design komen er ruimschoots aan hun trek-ken.

UpcyclingMet de Finest Interior Award zullen interieurconcepten van internationale interior designers worden bekroond. In de AIT Lounge kunnen architecten terecht voor beursrondleidingen. De innovatieprijs ‘Architektur+Textil Objekt’ zal worden uit-gereikt in hall 5.1. Verder is er de wedstrijd ‘Young Creations Award: Upcycling’, met als nieuwe partner het ‘Zentralver-band Raum und Ausstattung’, de Duitse federatie voor bin-nenhuisinrichting. Naast het thema textiel staan duurzaam-heid en design centraal. Er zijn twee categorieën awards: ‘voorwerp, uniek stuk of prototype’, en ‘ruimteconcept’. Min-stens 30% van de gebruikte materialen moet oorspronkelijk uit textiel vervaardigd zijn, en de productiemethode moet op surcycling, toegepast op binnenhuisinrichting, gebaseerd zijn. (Door Philip Declercq, foto: Heimtextil Messe Frankfurt)

Geïnteresseerden kunnen voor ticketinfo terecht bij katrien.galle@messefrankfurt.be.

www.heimtextil.messefrankfurt.comwww.heimtextil-theme-park.com

DIM

EN

SIO

N

51

BEURS

DIM

EN

SIO

N

52

MEDIA

Atlas of European Architecture

Building schools – Key issues

V+ architecture documents on five projectsHet in Brussel gevestigde architec-tenbureau V+, Vers plus de bien-être, benadert elk project als een uitdaging en een opportuniteit om nieuwe gebieden te verkennen. Dat moet blijken uit deze monografie die inzoomt op vijf projecten in hun bouwfase: de Watertoren in Gh-lin, het Cultuurcentrum in Deinze, het Centrum voor Mode en Design (MAD) in Brussel, het bioscoop-complex Phénix 5 in Charleroi, het Folkloremuseum in Moeskroen. Het zijn stuk voor stuk complexe publieke gebouwen met een spe-cifieke identiteit, functie, invulling, inbedding in de omgeving. Uit het verhaal, de schetsen, werkdocu-menten, plannen, beelden en ande-re visuele tools blijkt hoe bepalend het uitgediepte ontwikkelingspro-ces is voor elke schakel in het reali-satietraject, van in de wedstrijdfase tot op de werf. (Door Colette Demil)

‘V+ architecture documents on five projects’ - 192 pagina’s - Neder-lands/Frans/Engels - Lannoo - ISBN 978-9401-428-354.

Hoe divers Europa is en hoe diep die diversiteit geworteld is, hebben we de jongste maan-den kunnen ervaren. De tentakels van die diversiteit strekken zich uit over het politieke, economische en sociale gedachtengoed tot en met de kunst en (bouw)cultuur. Dat laatste valt op bij het doorploegen van de ‘Atlas of European Architecture’, een lijvig boekwerk dat de lezer meeneemt op een architecturale rondreis door Europa. De sightseeing leidt langs ruim 300 recente projecten, van woningen over bedrijfsge-bouwen en scholen tot religieuze bouwwerken. De reis van Noord- naar Zuid- en van West- via Centraal- naar Oost-Europa toont een breed scala aan typologieën, bouw- stijlen, materialen, technieken en concepten, beïnvloed door regionale factoren, plaat-selijke gebruiken, bouwtradities, uiteenlopende klimatologische omstandigheden, lokale voorschriften. Maar evenzeer blijkt uit het architecturale palet de invloed van internatio-nale trends, de grensoverschrijdende kruisbestuiving en de groeiende impact van actuele en bijna universele uitdagingen zoals duurzaamheid, energiebesparing, hergebruik, her-bestemming, recycling. De ‘Atlas of European Architecture’ is een interessant kijk- en na-slagwerk en een rijke inspiratiebron. Kwaliteitsvolle beelden visualiseren het project, een korte beschrijving zoomt in op de essentie. Welke criteria de samenstellers hanteerden bij de selectie van de projecten blijft een open vraag, al speelde de opvallende of krachtige gevelarchitectuur zeker mee.‘Atlas of European Architecture’ - Markus Sebastian Braun en Chris van Uffelen - 512 pagina’s - Engels - Braun Publishing - ISBN 978-3-03768-192-3.

Scholenbouw blijft een heikel thema. De nood is groot, de budgetten zijn beperkt. Daartussen geprangd blijft de fundamentele vraag hoe de school van morgen er moet uitzien. Architecten wezen getroost, hetzelfde vraagstuk stelt zich in alle buurlanden. Voor professor, architect en onderzoeker Prue Chiles een reden te meer voor de samenstelling van ‘Building Schools – Key Issues for Contemporary Design’. Scholenbouw behelst meer dan het optrekken van mooi vormgegeven en comfortabele gebouwen met een goede uitrusting en infrastructuur. Scholenbouw gaat tevens over de relatie tussen mensen, plaats, onderwijs, creativiteit, architectuur. Het con-cept, de invulling, de openheid en de omgeving van het schoolgebouw beïnvloeden de motivatie, de inzet en het welbevinden van de gebruikers. Voor leerlingen is de school meer dan een leer- en ontmoetingsplek, ze vormt de sleutel naar hun toekomst. ‘Building schools – Key is-sues for contemporary design’ behandelt en analyseert in tien hoofdstukken de parameters die belangrijk zijn bij het ontwerpen van de school van morgen. Elk onder-deel wordt gestoffeerd en geïllustreerd met internatio-nale projecten.‘Building schools - Key Issues for Contemporary De-sign’ - Prue Chiles - 240 pagina’s - Engels - Birkhau-ser - ISBN 978-3-0346-0751-3.

ARGIO EN FLOREN BRENGEN ECOLOGISCH

GEPRODUCEERDE BOUWPRODUCTEN MET

VERHOOGD LEEFCOMFORT EN ESTHETISCHE

MEERWAARDE OP DE BELGISCHE MARKT.Argio is een jong bedrijf dat bouwproducten op ecologische wijze produceert met toegevoegde waarde op het vlak van leefcomfort en esthetiek. Met steenbakkerij Floren heeft het de juiste partner gevonden om haar producten in de markt te zetten voor Vlaanderen, en de nodige industriële rug-gesteun te geven waar nodig.

ARGIO CLEVER BRICKSDeze blokken worden vervaardigd uit kalk, klei en zand. Na persing en droging zijn ze niet meer oplosbaar in wa-ter. Door de aanwezigheid van kleibestanddelen, krijgen de blokken unieke kwaliteitskenmerken die het leef-comfort gevoelig verhogen :

Regulering van het vochtgehalte in de woning

Opvangen van temperatuurschommelingen

Hoge akoestische isolatiewaarde

Argio Clever Bricks: muziekschool – verlijmd geplaatst.

De blokken zijn geschikt voor binnenmuren en zelfs als vloerbedekking. Ze zijn beschikbaar in een zestal ver-schillende formaten en diverse kleuren, waardoor er zowel voor dragend metselwerk als voor scheidingswan-den de juiste oplossingen mogelijk zijn.Met Argiomix biedt de fabrikant een aangepaste lijm aan om de blokken te verlijmen.

ARGIO FLOOR EN CGL

Naast bouwblokken biedt Argio ook muurpleisters (CGL) en vloerafwerking (FLOOR) aan op basis van klei in meer dan zes standaardkleuren. Daarnaast zijn er oneindig veel mogelijkheden om andere pigmenten toe te voegen. Deze pleisters, al dan niet gekleurd, maken schilderen overbodig.

Argio CGL in enkele tinten. Door te impregneren met olie wordt de pleister waterafstotend.

ArgioFloor bevat marmersteentjes, waardoor mooie Granito-eff ecten worden bekomen na het opschuren. Het kan worden aangebracht op horizontale en verticale oppervlakken, als douchebekleding, op wastafels, baden, werkbladen, trappen, noem maar op…

ArgioFloor in verschillende toepassingen.

Voorbeelden van opgeschuurde ArgioFloor met verschillende olieën.

Voor meer info: www.argio.com - www.fl oren.be

Floren-Argio-advertentie.indd 1 17/09/15 08:20

Met CL.1 stelt Dornbracht een nieuwe serie verfijnd vormgegeven mengkranen voor de badkamer voor. De serie combineert consequent harde met zachte contouren, waarbij de kraan zich elegant de hoogte in strekt. De progressieve vorm markeert het begin van een nieuw tijdperk in het productdesign van Dornbracht: dynamisch, elegant en sportief. Andere details van CL.1 zijn de nieuwe, gestructureerde grepen en een innovatief straalbeeld, dat onder andere wordt gekenmerkt door een zuinig waterverbruik.

Nieuwe serie verfijnd vormgegeven mengkranen voor de badkamer

Tactiel spelMet CL.1 zet Dornbracht nieuwe maatstaven, niet alleen qua design, maar ook wat betreft de vormgeving van opper-vlakken. De grepen van de mengkraan zijn optioneel lever-baar met twee verschillende reliëfstructuren, die zichtbaar en voelbaar voor een karakteristieke uitstraling zorgen. Ze spelen daarmee in op de groeiende behoefte aan voelbare materialiteit en bieden tegelijkertijd een eigentijds antwoord op de megatrend individualisering. Dankzij de verschillende uitvoeringen – naar keuze glad of met een structuur – bieden de nieuwe greepvarianten extra perspectieven voor een per-soonlijke vormgeving van de badkamer.

Speciaal straaltype voor de wastafelDoor een nieuw straaltype draagt CL.1 ook bij aan een duur-zame leefwijze. Een speciaal ontwikkelde sprayface omhult de handen met 40 aparte stralen op een bijzonder zachte manier, terwijl de doorstroom slechts 3,9 liter per minuut bedraagt.

Individuele combineerbaarheidCL.1 markeert een nieuw begin, wat ook in de naam tot uiting komt. De afkorting CL staat voor Culturing Life, de actuele merkclaim van Dornbracht, terwijl het getal 1 verwijst naar het eerste ontwerp van deze nieuwe serie.

De serie is verkrijgbaar in gegalvaniseerd chroom en platina mat en omvat diverse mengkranen en accessoires voor wasta-fel, douche, bad en bidet. Deze kunnen tevens gecombineerd worden met andere series en kunnen op die manier optimaal worden afgestemd op de eigen behoeften, bijvoorbeeld door het integreren van een uittrekbare handdouche aan de was-tafel, wat door de bijzonder brede en zachte waterstaal het wassen van de haren makkelijker maakt. Bovendien kunnen waterpunten en bedieningselementen flexibel worden ge-plaatst, zodat er veel mogelijkheden zijn voor een individuele inrichting. De bediening via de Dornbracht Smart Tools biedt een bijzonder comfort. Met deze digitale bedieningselemen-ten kunnen temperatuur en waterhoeveelheid exact worden geregeld en handige instellingen en geïndividualiseerde sce-nario’s met een druk op de knop worden opgeroepen.

www.dornbracht.com

DIM

EN

SIO

N

54

PRODUCTSPOT

www.fakro.be

BRENG HET LICHT BINNENDe platdakvensters van FAKRO voorzien de ruimte die zich eronder bevindt van een zee van natuurlijk licht, bieden de mogelijkheid om deze te verluchten en combineren een hoge functionaliteit met ideale thermo-isolerende eigenschappen.

Uw = 0,76 W/m²K (volgens EN 12567-2)Kan op maat gemaakt worden, perfect dus voor de vervanging van oude koepels.

NIEUWEGENERATIE

PLATDAKVENSTERS

De ALINEL systeembenadering werd ontwikkeld met uitdrukkelijk oog voor details, zoals hoeken en raamaansluitingen. ALINEL is een totaalsysteem, een volledig uitgewerkte samenstelling voor de bekleding van zowat elk denkbaar oppervlak. ALINEL omvat een reeks van 8-10 profielen per type profiel. Samen vormen ze een uniek en gepatenteerd systeem. Een slimme manier waarmee de profielen onzichtbaar bevestigd zijn en op een inventieve manier in elkaar schuiven, waardoor ze zich aanpassen aan elk oppervlak. Design: Dit is Belgisch !

ALINEL NV info@alinel.be www.alinel.be

ALINEL Type C : Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen, variatie in diepte

ALINEL Type D : Koelribachtige vinnen

ALINEL Type A : Unieke verticale symmetrische en blokvormige lijnen

ARCHITECTURAL VERTICAL ALUMINIUM FACADE SYSTEM

DIMENSION AD.indd 1 12-10-15 16:51:43

DIM

EN

SIO

N

56

REPORTAGENEW

TRILUX LiveLink lichtmanagementsysteem Een lichtmanagementsysteem ontwikkelen dat eenvoudig is voor de lichtplanner, installateur en eindgebruiker. Met deze uitdaging zijn lichtspecialist TRILUX en sensorspecialist STEINEL aan het werk gegaan. Eindresultaat van deze gezamenlijke ontwikkeling: Livelink, een sys-teem waarmee lichtmanagement kinderspel wordt. De samenwerking zorgt voor optimaal op elkaar afgestemde hardware. De verlichting en sensoren communiceren vloeiend met elkaar. Dit maakt een simpele Plug & Play installatie mogelijk. Zodra het systeem is aangesloten en geïnstalleerd, kan Livelink dankzij de bijbehorende intuïtieve software eenvoudig in gebruik worden genomen. www.trilux.com

Vink • Luxe appartementen bekleed met Steni® ColourLangsheen de Schelde in Temse werden op de site van de oude Boelwerf diverse appartementsgebouwen gebouwd. Het nieuwste project, ALECA, zit momenteel in de afwerkingsfase, waarbij de gevels worden bekleed met Steni® Colour. Dit is een gevelplaat van een met glasvezel ge-wapende polymeercomposiet, met een glad oppervlak van elektronisch gehard acryl. www.vink.be

Zehnder Charleston & Nova NeoDe Zehnder Charleston (foto) designradiator bestaat al 80 jaar en is het paradepaardje van Zehnder. Met zijn retro design past de Charleston zowel in gerenoveerde wonin-gen als in strak architecturale nieuwbouw. De Zehnder Nova Neo (Neo = New Energy Optimized) designradiator met geïntegreer-de ventilatoren is speciaal ontworpen voor moderne, energiezuinige lage temperatuur-systemen. Deze radiator verwarmt niet al-leen maar verfrist ook. De Nova Neo is niet alleen functioneel maar valt ook op door zijn elegant en compacte design. www.zehnder.be

Duco • DucoScreen Front 150De DucoScreen Front 150 is volledig nieuw in het gamma textielzonwe-ring. Dit gemotoriseerde buitenzon-weringsysteem werd ontwikkeld voor onzichtbare plaatsing in de spouw en kan volledig vanaf de buitenzijde ge-plaatst en onderhouden worden. Dat maakt het systeem ook perfect toepas-baar in passiefbouwconstructies en is meteen de meest esthetische oplos-sing bij temperatuuroverschrijding.(De toekomstplannen van Duco om zijn bestaande gebouwen met het voormalige Noordermetaal te verbin-den, krijgen steeds meer vorm nu de werkzaamheden aan de nieuwe weg tussen de Albert I-laan en de Handels-straat afgerond zijn. Deze 200 meter lange verbindingsweg werd recent of-ficieel ingehuldigd.) www.duco.eu

Deceuninck • Online-inspiratiemodule Met het Inspiratieboek toont Deceuninck aan dat pvc in-middels is uitgegroeid tot een kwaliteitsvol, modern, duur-zaam bouwmateriaal. Om een grotere doelgroep te bereiken stelt het bedrijf nu ook een online-in-spiratieplatform voor. Via deze inspiratiemodule kan de surfer grasduinen doorheen foto’s van re-ferenties in ramen en deuren, dak en gevel, tuin- en interieurtoepassingen. www.deceuninck.be

Hager • cubyko - Waterdicht schakelmateriaal IP55 Twee jaar na de lancering van het schakelmateriaal Berker by Hager, lanceert Hager zijn nieuw waterdicht gamma on-der de naam “cubyko”. Het vervangt het hermetisch mate-riaal Aquatec. Het concept en zijn ergonomie zijn zeer goed doordacht, wat een aantal innoverende voordelen met zich meebrengt: een flexibeler beheer van de voorraad, eenvou-dig in gebruik, een alles doorstaande dichtheid en een op-merkelijke zichtbaarheid dankzij het optionele kader met leds. cubyko vindt zijn toepassing in nieuwbouw, renovatie en dit zowel in residentiële, tertiaire als industriële installa-ties. Een aantal voorbeelden: garages, laboratoria, keukens, kelders, buiten, enzoverder. www.hager.be

DIM

EN

SIO

N

57

REPORTAGENEW

Decospan stelt belevingscentrum Treehouse voor Treehouse is een gloednieuw belevings-centrum waar fineerhout in alle mogelijke vormen kan beleefd worden. In een archi-tecturaal kader, waarbij tal van moderne in-terieurproducten in een hoogwaardige afwer-king werden gecombineerd, kan de architect kennismaken met meer dan 150 houtsoorten, concrete toepassingen bekijken en ook zelf creatief aan de slag gaan met fineer dankzij de ruime beschikbaarheid van monsters en documentatie. www.decospan.com

VELUX • Nieuwe “2.0” generatie lichttunnels De nieuwe “2.0” generatie lichttunnels van VELUX brengt licht dankzij de « Edge Glow » diffusor. Het daglicht wordt verdeeld door middel van een glazen cirkel rond de tunnels. Zo kan men de hele dag van dynamisch licht genieten. De diffusor is uitgerust met een slankere sierring voor een meer gestroom-lijnde look. Het glas, dat aan de binnekant vastge-vijsd is, is eenvoudig en intuïtief los te maken. Het nieuwe Flexi-loc systeem garandeert een snelle en gemakkelijke verbinding van de buizen. Een con-densatiereservoir zorgt voor een vermindering van de zichtbare condensatie door de druppels die in de buis komen vast te houden, zodat deze niet op de glasoppervlakte terecht komen. www.velux.be

Wienerberger • Latero gevelsteenDe nieuwe reeks gevel-stenen ‘Latero’ van Wie-nerberger bundelt de krachten van de natuur om de gevel een nog sterkere uitstraling te geven. De Latero is gemaakt met de inzet van de vier elementen: aarde, water, lucht en vuur. Het resultaat: een keramische steen met een brede variatie aan kleur-nuances en een oneffen oppervlak dat de gevel meer diepte en dynamiek geeft. De Latero is verkrijgbaar in Waalformaat (ca. 215x102x50 mm) en bestaat in zeven verschillende tinten, gaande van zacht tot sterk genuanceerd. www.wienerberger.be

Armstrong introduceert Planks in C2C-gecertificeerde Ultima+ reeksUltima+, de eerste complete lijn Cradle to Cradle®-gecertificeerde plafondtegels ter wereld, is onlangs uitgebreid met een aantal nieuwe afmetingen: Planks. Door de introductie van deze lange, smalle plafondtegels zijn er meer design opties mogelijk met de Ultima+ lijn. Het port-folio is uitgebreid met langere afmetingen, van 300 x 1500 mm tot 300 x 2500 mm. De Planks zijn 19 tot 23 mm breed. Bijzonder aan de lijn zijn de heldere kleur en de randafwerking. De randen van de blauwwitte tegels zijn versterkt en volledig gecoat. Hierdoor hebben de plafondtegels en Planks een strakkere pasvorm, verbeterd aanzicht en langere levensduur. www.armstrong.com

Nestor Company • Nieuwe CCTV-kits Nestor Company lanceert 2 nieuwe CCTV-kits waarbij 4 Canon-camera’s worden gecombineerd met een videomanagementsysteem van Milestone (Husky) en een switch. Deze kits beantwoorden aan de vraag van de markt naar kwaliteitsproducten. De camera’s van Canon scoren namelijk sterk door hun hoogwaardige lenstechnologie en zijn bovendien compact, zodat ze discreet zijn in een stijlvol interieur. Ook het VMS-systeem van Milestone oogt mooi en is een goed voorbeeld van hoge functionaliteit en installatiege-mak. Bovendien is er geen extra scherm voor vereist. www.nestorcompany.be

Outdoor Wood Concepts® Woodface® gevelconceptWoodface® is gebaseerd op een ontwerp van designer Roel Vandebeek. Het gevel-concept brengt ritme, diepte en verticale belijning in de gevel, laat het hout met alu-minium contrasteren, integreert de bijpas-sende ledverlichting, speelt met RAL-kleu-ren in het aluminium en experimenteert met diverse houtdiktes en -breedtes. Al heel wat gebouwen kregen een Woodface®-gevelbekleding, maar één gebouw springt eruit: het Leonardocompelx: Decathlon te Evere, naar plannen van AAVO Archi-tects. (Houten profielen in Thermowood® (3 diktes – 3 breedtes) werden afgewisseld door een aluminium geanodiseerd profiel.) www.outdoorwoodconcepts.be

© Outdoor Wood Concepts® - AAVO Architects

DIM

EN

SIO

N

58

REPORTAGENEW

Eternit presenteert dak- en geveltrends Eternit presenteerde op de afgelopen BIS-beurs diverse dak- en ge-veltrends. Zo heeft de betondakpan van de nieuwe generatie Hori-zon een ‘zwevende neus’ en zeer slank design, waardoor een fijne schaduwlijn en ultra-strak dakvlak ontstaat. Eternit kwam als eer-ste op de markt met de Solesia, een fotovoltaïsche lei die groene energie genereert. Leien zijn tegenwoordig in. Met verschillende kleuren, in horizontale, diagonale - of dankzij de nieuwe techniek (Quarto) zijn er nu ook verticale motieven: de gevel zorgt naar keuze voor een extra dynamiek of speels lijnenspel. Naast leien is ook hout helemaal terug als accentelement in de gevel. www.eternit.be

Vaillant • vSMART-app Met de vSMART-app van Vaillant is het nu moge-lijk om vanop afstand een verwarmingssysteem in te stellen. Dankzij de synergie met de aange-sloten vSMART-thermostaat zijn de temperatuur in huis en de productie van warm water vanop afstand te programmeren. De vSMART houdt re-kening met de buitentemperatuur en past bijge-volg de verwarmingscurve aan. De vSMART is autodidact en kan zichzelf na twee weken vol-ledig zelfstandig regelen. www.vaillant.be

BULEX Vernieuwde Thermo MASTER familieHet vernieuwde Thermo MASTER gamma con-densatieketels van Bulex is gebaseerd op de bekende techniek van de vorige Thermomaster, die wordt aangevuld met de nieuwste ontwik-kelingen voor een beter rendement, gebruiks-gemak en onderhoudsvriendelijkheid. Een van

de voornaamste nieuwigheden is de nieuwe warmtewisselaar in aluminium/silicium, waardoor er minder kans is op schilferafzetting in het ketellichaam. Bovendien is er een betere warmte-overdracht. De ketel is voorzien van een klasse A hoog rendement circula-tiepomp, die aan de strengste eisen van de ErP richtlijn voldoet. In oktober werd ook de slimme MiGo thermostaat gelan-ceerd om de verwarmingsketel van op afstand te bedienen. www.bulex.be

Recticel Insulation • Eurowall® 21 spouwisolatieMet Eurowall® 21 isolatie voldoet men aan de strengere isolatie-eisen, vaak zonder dat de initiële bouwplannen nog moeten aange-past worden. De bijzonder hoge en verbeterde isolatiewaarde van Eurowall® 21 (λd volgens NBN EN 12677 = 0,021 W/mK), een hoogstandje op de markt voor harde PIR isolatieplaten, stelt namelijk in staat om dunner en beter te isoleren. www.recticelinsulation.be

Hunter Douglas Hoogstaand esthetisch en technisch ontwerp In het hart van Brussels Airport ligt het verbindingsgebouw ‘Connec-tor’. Hunter Douglas leverde ca. 11.000 m² verschillende plafondtypes zoals 300C plafondsysteem met convex gebogen panelen, 300C-pane-len op gesegmenteerde dragers, bandraster- en inhaakplafonds. Spe-ciaal voor het Connector gebouw ontwikkelde het bedrijf gesegmen-teerde dragers om de gebogen vorm van de ‘wing’ te realiseren. www.hunterdouglas.be

VMZINC stelt nieuwe online lasten-boekmodule voorOm snel en makkelijk las-tenboeken met zinken sys-temen voor dak, gevel of regenwaterafvoer samen te stellen, biedt VMZINC sinds kort een nieuwe online module aan. Surf naar de site, selecteer het hoofdstuk ‘dak’ of ‘ge-vel’, klik het ‘lastenboek’-vakje aan de rechter-kant van de pagina aan en de nieuwe lastenboek-module leidt u vlot doorheen de verschillende stappen om een perfect gedetailleerd lastenboek te verkrijgen. Naast de nieuwe lastenboekmodule stelt VM-ZINC ook een nieuwe module ter beschikking van waaruit technische tekeningen gedownload kunnen worden. www.vmzinc.be

Architect: CTHM Chapman Taylor - Buro Happold - Moss © Georges de Kinder

VOLA Waterfall Shower and Kneipp HoseSleekly Therapeutic. Visibly VOLA.

VOLA StudioTour & TaxisAvenue du Port BE-1000 BruxellesTel.: 02 465 96 00

sales@vola.bewww.vola.be

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be

Ontvang ons boek met de meest

inspirerende referenties:

Best of Slates 4

— Ga naar: www.eternit.be/nl/dak/best-of-slates/

INSPIRERENDE VEZELCEMENTLEIENMotieven en kleuren voor gevel en dak

I Cielle (BE) - Ph. Bosquée (Marche-en-Famenne)

I Barvaux (BE) - LRARCHITECTES (Tourinnes-Saint-Lambert)

I Kermt (BE) - Claes - Vanoppen (Kermt)

11112_adv_Dimension_230x297.indd 1 22/06/15 11:11