138

Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba
Page 2: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

1

akronimebi

akc arqeologiuri kvlevis centri

gdbrs garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro

gzS garemoze zemoqmedebis Sefaseba

gis geografiuli sainformacio sistema

gmg garemosdacviTi menejmentis gegma

gsg gansaxlebis samoqmedo gegma

kn kilometr-niSnuli (piketi)

sms soflis meurneobis saministro

Sss Sinagan saqmeTa saministro

Sjsds Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro

BP Bank Procedures (msoflio bankis saxelmZRvanelo procedurebi)

GP Good Practices (sanimuSo praqtikebi)

OP Operational Policy (msoflio bankis saoperacio politika)

WB World Bank (msoflio banki)

zogierTi terminis ganmarteba

skopingi – proeqtis winaswari teqnikuri informaciis gacnobis, arsebuli literaturuli masalebis kvlevis da adgilis rekognoscirebis safuZvelze, garemoze zemoqmedebis Sesafaseblad aucilebeli damatebiTi kvlevebis moculobis da speqtris gansazRvra da teqnikuri davalebis momzadeba

skriningi – proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis da proeqtis

ganxorcielebis garemos Sesaxeb arsebuli sawyisi informaciis safuZvelze misi kategoriis gansazRvra da gzS-sa da garemoze zemoqmedebis nebarTvis aucileblobis dadgena.

Page 3: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

2

sarCevi

1. informacia proeqtis Sesaxeb 5 1.1 alternatiuli marSrutebis aRwera 5 1.2 proeqtTan dakavSirebuli ZiriTadi teqnikuri siZneleebi 9 1.3 socialur da bunebriv garemoze proeqtis zemoqmedebis Sefasebis meTodologia da dokumentis struqtura

13

1.3.1 zogierTi meTodologiuri midgoma 13 1.3.2 dokumentis struqtura

16

2. garemoze zemoqmedebis nebarTva da garemosdacviTi skriningi saqarTvelos kanonmdeblobis da saerTaSoriso finansuri organizaciebis wesebis Sesabamisad

17

2.1 garemoze zemoqmedebis Sefaseba saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad

17

2.2 garemoze zemoqmedebis Sefaseba da proeqtis garemosdacviTi skriningi msoflio bankis saxelmZRvanelo dokumentebis mixedviT

19

3. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi proeqtis variantisaTvis, romelic gulisxmobs vaziani – Telavi – gomboris arsebuli gzis rekonstruqcias

20

3.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi

20

3.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi 20 3.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze 22 3.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia 22 3.2 socialuri zemoqmedebis Sefaseba 24 3.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi

24

3.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi

30

4. alternatiuli marSruti 1 - bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi

32

4.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi

32

4.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi 32 4.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze 34 4.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia 34 4.2 proeqtis socialuri efeqtebi 37 4.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi

37

4.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi

39

5. alternatiuli varianti 2 - bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi

41

5.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi

41

5.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi 41

Page 4: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

3

5.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze 42 5.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia 43 5.2 proeqtis socialuri efeqtebi 45 5.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi

45

5.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi

56

6. alternativebis analizi 47 6.1 proeqtis arganxorcielebis alternativa 47 6.2 gzis alternatiuli marSrutebis Sedareba 47 6.2.1 alternativebis Sedareba umniSvnelovanesi garemosdacviTi faqtorebis gaTvaliswinebiT

47

7. garemoze zemoqmedebis Sefaseba upiratesi marSrutisaTvis 57 7.1 teqnikuri informacia detaluri sainJinro proeqtze 57 7.1.1 gzis teqnikuri maxasiaTeblebi 57 7.1.2 xelovnuri nagebobebi 62 7.1.3 samSeneblo da sareabilitacio samuSaoTa organizacia 68 7.1.4 samSeneblo masalebis saWiro raodenobaTa uwyisi 75 7.1.5 ZiriTadi samSeneblo manqanebis da satransporto saSualebebis saWiro raodenobaTa uwyisi

76

7.2 mosalodneli zemoqmedeba garemoze 77 7.2.1 proeqtTan dakavSirebuli saqmianobisa da mosalodneli zemoqmedebis mokle mimoxilva

77

7.2.2 atmosferul haerSi emisiebTan dakavSirebuli zemoqmedeba 85 7.2.3 xmaurTan dakavSirebuli zemoqmedeba 86 7.2.4 mSeneblobasTan dakavSirebuli sxva saxis zemoqmedebani 87 7.3 Semarbilebeli RonisZiebebi da garemosdacviTi menejmentis gegma

93

7.3.1 Semarbilebeli RonisZiebebi 93 7.3.2 monitoringi 105 7.3.3 monitoringis gegmis ganxorcieleba 105 7.3.4 gegmis ganxorcielebis xarjebi 106 7.3.5 garemosdacviTi menejmentis sqema 107 7.3.6 garemosdacviTi monitoringis gegma 132 8. sazogadoebrivi konsultaciebi da informirebuloba

danarTebi

danarTi 1. saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdebloba da saerTaSoriso finansuri institutebis moTxovnebi

danarTi 2. saqarTvelos kanonmdebloba da saerTaSoriso finansuri institutebis direqtivebi miwis Sesyidvis da gansaxlebis sferoSi

danarTi 3. bunebrivi garemos arsebuli mdgomareobis daxasiaTeba 4. socialuri garemos arsebuli mdgomareobis

Page 5: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

4

daxasiaTeba danarTi 5. atmosferuli haeri: foni, proeqtis gavlena, Semarbilebeli zomebi

danarTi 6. xmauri: foni, proeqtis gavlena, Semarbilebeli zomebi

danarTi 7. gamoyenebuli literatura

danarTi 8. gzS-s momzadebaSi monawile eqspertTa sia

Page 6: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

5

1. informacia proeqtis Sesaxeb Sesavali saqarTvelos mTavrobis erT-erT prioritets warmoadgens qveynis regionebs Soris srulyofili saavtomobilo kavSirebis damyareba, risTvisac saWiroa gzebis normaluri funqcionireba wlis nebismier dros da ar iyos moZraobis Seferxebebi, gansakuTrebiT zamTris periodSi. aRniSnuli moTxovnebis dasakmayofileblad saWiroebas warmoadgens q. Tbilisidan Sida kaxeTis regionTan damakavSirebeli umoklesi vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gzis mowesrigeba da srulyofa, romelic zamTris TveebSi iketeba avtotransportis moZraobisaTvis da aseve xSirad gamodis mwyobridan mewyruli da sxva bunebrivi movlenebis Sedegad. amitom miRebuli iqna gadawyvetileba zemoTxsenebuli gzis gaumjobesebisaTvis saWiro RonisZiebebis Casatareblad da saukeTeso da optimaluri mimarTulebis SerCevis mizniT teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis damuSaveba. teqnikur-ekonomikuri dasabuTebis ZiriTad mizans warmoadgens vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gzis mSenebloba reabilitaciis yvela SesaZlo variantis ganxilva da teqnikur-ekonomikuri, ekologiuri, sicialuri da ekonomikuri efeqturobidan gamomdinare yvela misaRebi variantis SerCeva. yovelive amis gaTvaliswinebiT damuSavebuli iqna gzis axali oTxi varianti. ixileT variantebis teqnikuri-ekonomikuri maCveneblebis cxrili. 1.1 alternatiuli marSrutebis aRwera 1.1.1 arsebuli gza vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gza Sidasaxelmwifoebrivi mniSvnelobisaa, romelic umoklesi manZiliT akavSirebs Telavis da axmetis raionebs,NnawilobrivNA yvarelis raions da mimdebare soflebs q. TbilisTan. arsebuli gzis sigrZea 66 km. Aamave raionebidan amJamad ZiriTadi satransporto moZraoba xorcieldeba gurjaanis da bakurcixis gavliT, es ki daxloebiT 75 km-iT meti manZilia vidre vaziani-gombori-Telavis mimarTuleba. aRniSnuli monakveTi gadis geologiurad araxelsayrel pirobebSi, gvxvdeba ramodenime damewyrili monakveTi, mcire radiusiani mosaxvevebi, ZiriTadSi mTlianad dazianebulia gzis safari, garda km1-km7 da km53-km66 monakveTebisa, ris gamoc uReltexilze gamavali arsebuli gza ver pasuxobs transportis usafrTxo da Seuferxebeli moZraobis moTxovnebs. vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gza gadis gardabnis, sagarejos da Telavis raionis teritoriaze, romelic iwyeba Tbilisi-bakurcixe-lagodexis saavtomobilo gzis 27-e km-ze vazianis dasaxlebasTan, gaivlis soflebs: ujarmas, sasadilos, gombors, kobaZes, TeTrwylebs da mTavrdeba q. TelavSi. Aamave gziT sargeblobs sasadilo –sionis gzis gaswvriv ganlagebuli soflebi.

Page 7: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

6

ruka panoramuli

Page 8: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

7

arsebuli gza ZiriTadSi gadis mTagorian da maRalmTian adgilebSi. da 45-e km-ze kveTs gomboris uReltexils 1620 m simaRleze. km1-km11 monakveTze miwis vakisis siganea 12 m, savali nawilis siganea 8 m. gegma da grZivi profile ZiriTadSi damakmayofilebel mdgomareobaSia. gzis samosi calkeul monakveTebSi dazianebulia . km12-km52 monakveTis farglebSi miwis vakisis siganea 8-12 m-ia, savali nawilis sigane 6-8 m. aRniSnuli monakveTis farglebSi horizontaluri moxvevis radiusebi xSir SemTxvevaSi mcirea da Seadgens 30-50m. xolo serpantinebze radiusebi ar aRemateba 10-12 m-s. Kkm34-km51 gza gadis SedarebiT rTul sainJinro-geologiur pirobebSi geodinamikuri saSiSroebis TvalsazrisiT. gxvdeba mewyruli ubnebi, rogorc aqtiuri aseve stabilizirebuli, ris gamoc adgili aqvs am monakveTSi miwis vakisis deformaciebs. amave monakveTis farglebSi trasa SesaZleblobebis farglebSi Sesworebulia, arsebuli minimaluri radiusebi gazrdilia 80-100 metramde, xolo serpantinebze 30 m-mde. Kkm53-km66 monakveTis garkveuli nawili miyveba Turdos xeobas xolo Semdeg sof. vardisubnis SemovliT uerTdeba axmeta-Telavis gzas. miwis vakisis siganea 10-12 m-ia, savali nawilis sigane 8 m. Ggzis safari SedarebiT damakmayofilebel mdgomareobaSia. arsebuli gza kveTs md. iors , gomboris xevs , Turdos xevs da mravalricxovan mcire da did xevebs. 1.1.2 alternatiuli marSrutis varianti I alternatiuli marSruti I – iwyeba vaziani – gomboris-Telavis gzis me-7 km-ze, kveTs mdinare iors, monaster “samebis” da Jatis gavliT kveTs “qedi civis” samxreTis gagrZelebas 1630 m simaRleze, ris Semdeg trasa eSveba md. Turdos xeobaSi, gadis mis marjvena ferdze, kveTs “fsitianis xevs” da uerTdeba arsebul gzas 53 km-ze. Semdeg trasa mTlianad emTxveva arsebul gzis mimarTulebas. minimaluri radiusi gegmaSi miRebulia 80-100 m. pirveli variantis trasa gadis rTul topografiul da geologiur pirobebSi. gansakuTrebuli rTuli geologiuri pirobebiT aRiniSneba trasis me-18 - 32-e km-i, gzis am monakveTze aRiniSneba mewyruli ferdobebi, romelTa gaaqtiuroba SesaZlebelia mSeneblobis procesSi. aseve aRsaniSnavia mravalricxovani Rvarcofuli xevebi da mosalodnelia eroziuli procesebis ganviTareba. Ppraqtikulad am monakveTze gzis gayvana Ria svliT SeuZlebelia. variantis samSeneblo sigrZe Seadgens 33.0 km-s. trasis saerTo sigrZe, arsebuli gzis sawyisi da bolo monakveTebis gaTvaliswinebiT Seadgens 52.3 km-s, rac iZleva trasis Semoklebas arsebul gzasTan SedarebiT – 13.7 km-iT. varianti I gvirabiT - I variantis mimarTulebiT ganxilulia gvirabis varianti romelic iwyeba pk174+00-ze da mTavrdeba pk268+00-ze. Ggvirabis sigrZe Sadgens 4.8km, gabaritiT 8m, romelic trasas amoklebs sarTo jamSi 18.1 km-iT.Ggvirabis Sesasvleli da gamosasvleli portalis niSnulebia Sesabamisad 1332m da 1382m. gvirabis variantis upiratesoba Ria svlis variantTan SedarebiT mdgomareobs imaSi, rom is uzrunvelyofs transportis Seuferxebel moZraobas mTeli wlis ganmavlobaSi da amasTan erTad SesaZlebeli xdeba ZiriTadi

Page 9: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

8

mewyruli monakveTebis acileba. magramAaqve unda aRiniSnos rom gvirabis gayvanis ZiriTadi sirTulea Sesasvlelsa da gamosasvlelSi mosalodneli mewyeruli movlenebis ganviTareba. amasTan erTad uaryofiTi mxarea gzis mimdebared mcxovrebi mosaxleobis interesebis gauTvaliswinebuloba. 1.1.3 alternatiul marSrutis varianti II. alternatiuli marSruti II iwyeba Tbilisi-bakurcixe-lagodexis saavtomobilo gzis km39+400 armisuli sofel patarZeulTan, uvlis mas dasavleTis mxridan da miemarTeba maRali qanobebiT km9+500 mde, Semdeg misi Ria svliT ganviTareba SeuZlebelia, amitom ganxilulia gvirabis varianti romelic uerTdeba I variants km26+800-ze. Semdeg miyveba pirveli variantis mimarTulebas trasis bolomde, variantis saerTo samSeneblo sigrZe I variantis monakveTis (pk268+00-pk330+00) gaTvaliswinebiT Seadgens 22.3 km. maT SorisGgvirabis sigrZe 6.6km, aRniSnuli trasa garkveul monakveTebze gadis rTul geologiur, topografiul pirobebSi. sadac mosalodnelia mewyruli movlenebis ganviTareba, eroziuli procesebi da Rvarcofebi. trasis saerTo sigrZe, axali samSeneblo monakveTis(22.3m) da bolo monakveTebis gaTvaliswinebiT Seadgens 34.6 km-s, rac iZleva trasis Semoklebas arsebul gzasTan SedarebiT – 19.0km-iT, vaziani-patarZeulis monakveTis gaTvaliswinebiT. 1.1.4 alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba vaziani-gombori-Telavis gzas 34 km-ze sof. gomborTan. sigrZe Seadgens 8.6 km-s. mTliani samSeneblo sigrZe I variantis 10 km-is gaTvaliswinebiT Seadgens 18.6 km-s. md. lafianis xevis auzi ZiriTadad agebulia TixebiT, konglomeratebiT da qviSaqvebiT. aRniSnuli qanebi, Zlieri gamofitvisa da sxva ferdobuli procesebis (mewyeri, erozia) gamoisobiT qmnian mZlavr Rvarcoful kerebs, romlebic ayalibeben talaxovan da qva-talaxovan nakadebs. trasis saerTo sigrZe vazianidan Telavamde am variantis SemTxvevaSi Seadgens 57.6 km-s, rac iZleva arsebuli trasis 8.4 km-iT Semoklebas. aRniSnuli mimarTulebiT gzis gatarebis SemTxvevaSi km 7- dan km 34-mde gzis gaswvriv arsebuli da mimdebare soflebi faqtiurad rCeba gzis gareSe. sof. gomborTan asaRebia sacxovrebeli saxlebi. amasTan erTad problemebi romelic arsebobs arsebul gzaze mewyerebis saxiT gadauwyveteli rCeba.

Yyovelive zemoT aRniSnulis gaTvaliswinebiT varianti N 1 –is Ria svliT da varianti N 3-is mimarTulebiT gzis gayvana praqtikulad SeuZlebelia.

ekonomikurma gaangariSebam gviCvena, rom ekonomiuri ukugebis koeficienti IRR (igive diskontis koeficienti) arsebuli gzisaTvis Seadgens 14.4%, rac kargi maCvenebelia (normad diskontis koeficienti miRebulia 12,) xolo I variantis gvirabiT ukugebis koeficientia 1.7%, II variantis (gvirabiT) 1.3% , rac miuTiTebs I da II variantis ararentabelobaze.

Page 10: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

9

diskontirebuli wminda mogeba NPV arsebuli gzisaTvis Seadgens 11 210 000 lars, xolo I da II variantis SemTxvevaSi aris uaryofiTi efeqti Sesabamisad -172 919 000 da -194 000 000 lari. gamomdinare zemoaRniSnulidan, rekomendacia eZleva arsebuli gzis mSenebloba da reabilitaciis variants, rogorc ekonomikuri, socialuri da ekologiuri TvalsazrisiT.

1.2 proeqtTan dakavSirebuli ZiriTadi teqnikuri siZneleebi proeqtis ganxorcielebisaTvis ZiriTad teqnikur sirTules qmnis yvela alternatiul mimarTulebaze mniSvnelovani seismo-gravitaciuli daZabulobis ubnebis arseboba da saSiSi geologiuri procesebis (mewyrebis, Rvarcofebis) ganviTarebis riskebi. xsenebuli riskebis gaTvaliswineba mniSvnelovan faqtors warmoadgenda alternatiuli marSrutebis analizisas. qvemoT Cven mokled mimovixilavT sakvlevi teritoriis sainJinro-geologiur pirobebs da saSiS geologiur procesebTan dakavSirebul problematikas. danarT 3-Si mocemulia saproeqto teritoriis ufro detaluri geologiuri daxasiaTeba. 1.2.1 sakvlevi teritoriis sainJinro-geologiuri pirobebi

1. Tbilisi-gombori-Telavis saavtomobilo gza gadis civ-gomboris qedis hifsometrulad yvelaze dabal adgilze (uR. gomborze);

2. civ-gomboris qedi orografiulad warmoadgens md.md. iori-alaznis yvelaze amaRlebul morfostruqturas, romelic ganedurad aris orientirebuli, iwyeba mTa Saxvetilas midamoebSi da aRmosavleTiT mTavrdeba q.siRnaRiTan. qedi warmoadgens meoTxeulSi formirebul axalgazrda struqturas, romelic dResac ganicdis azevebas, saSualod 6-8mm/weliwadSi;

3. civ-gomboris qedi agebulia carcisa da mesameuli asakis fliSur-terigenuli naleqebiT da mio-pliocenuri molasebiT. maTgan fliSiT agebuli qedis qveda struqtura gvxvdeba gomboris uReltexilis Crdilo-dasavleTiT, xolo molasebiT agebuli - mis samxreT-aRmosavleTiT;

4. civ-gomboris qedis arealSi misi geologiuri agebuleba, reliefis maRali energetikuli potenciali, seismuri aqtivoba da rTuli meoteorologiuri pirobebi ganapirobeben mewyrul-gravitaciuli da eroziul-Rvarcofuli procesebis intensiur ganviTarebas, romelTa saSiSroebis riskis arealSi moqceulia teritoriis TiTqmis 80-90%. aqedan Tu fliSisa da terigenul naleqebSi ZiriTadad ganviTarebulia mewyrul-gravitaciuli movlenebi, molasuri naleqebis gavrcelebis arealSi kompleqsurad mimdinareobs mewyrul-gravitaciuli da eroziul-Rvarcofuli procesebis intensiuri ganviTareba, gansakuTrebiT civ-gomboris qedis samxreT ferdobis Txemispira nawilSi. amiT aris ganpirobebuli, rom qedis RerZuli zona mewyrul-gravitaciuli moqmedebis Sedegad gadaweulia CrdiloeTiT 200 metriT, gansakuTrebiT uR. gomborsa da md.md Cailuris-kisisxevis meridianul gadakveTamde;

Page 11: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

10

5. mewyrul-gravitaciuli movlenebi ZiriTadad or jgufad aris warmodgenili: ZiriTad qanebSi ganviTarebuli mewyrebi teqtoseismogravitaciuli tipisaa, xolo ferdobul naleqebSi garantirebulia konsistenturi-klimatogenuri mewyrebi. maTgan teqtoseismogenuri mewyrebi dominirebs fliSsa da terigenuli naleqebis gavrcelebis arealSi, romelTa klasikuri warmomadgenlebia gomboris, lafianis, Wermisxevis, kisisxevis, adgil bakanas da Savkabas mewyrebi;

6. amJamad arsebuli Tbilisi-gombori-Telavis saavtomobilo gza, romelic gadis uReltexil gomborze, misi morfologiuri pirobebidan gamomdinare (civ-gomboris qedisaTvis yvelaze dabali hifsometruli mdebareoba, zedapiris dabali daxriloba) da miuxedavad mTlianobaSi qedis maRali geodinamikuri daZabulobisa, yvelaze optimaluri variantiTaa SerCeuli. Tumca aqve unda aRiniSnos, rom am zonaSi ganviTarebuli teqtoseismogravitaciuli mewyrebis sruli stabilizacia, iseve rogorc am saxis mewyrebisa civ-gomboris zonis sxva nawilSi SeuZlebelia. rac Seexeba klimatogenuri xasiaTis mewyrebs, maTze gamajansaRebeli RonisZiebebis gatareba ar warmoadgens did sirTuleebs;

7. geodinamikuri procesebis TvalsazrisiT kidev ufro didi saSiSroeba iqmneba civ-gomboris qedis im nawilSi, romelic agebulia molasuri naleqebiT. radgan, Tu uR. gomboris midamoebSi saqme gvaqvs mxolod mewyrul procesebTan, molasuri naleqebiT agebul farTobebze civ-gomboris qedis samxreT kalTaze adgili aqvs stiqiuri geologiuri procesebis kompleqsur (mewyrul-gravitaciuli da eroziul-Rvarcofuli) da masStabur ganviTarebas, romelTa mdinareTa auzebis zemo nawilis farTobebis 80-90% am procesebis maRali aqtivobis arealSi mdebareobs.

8. saavtomobilo gzis I varianti iwyeba arsebuli gzis me-7 km-ze, kveTs md. ioris xeobas da sof. Jatis mimdebare teritoriaze km 15-mde gadis mSeneblobisaTvis xelsayrel sainJinro-geologiur pirobebSi, sadac saSiSi geodinamikuri procesebi ar aRiniSneba.

km 18-dan km 32-mde gzis variantis ganTavsebis zonaSi rTuli geologiuri agebuleba, reliefis maRali energetikuli potenciali, seismuri aqtivoba da rTuli metrologiuri pirobebi, ganapirobeben mewyrul-gravitaciuli da eroziuli Rvarcofuli procesebis intensiur ganviTarebas.

molasuri wyebis naleqebisagan agebuli reliefis arealSi, romelSidac gadis I variantis 18-32 km-is monakveTi, kompleqsurad mimdinareobs mewyrul-gravitaciuli da eroziul-Rvarcofuli procesebis intensiuri ganviTareba.

es naleqebi liTologiurad warmodgenilia sustad Secementebuli, TiTqmis fxvier mdgomareobamde konglomeratebiT, TixnarebiT, fxvieri qviSa-qvebiT da vulkanuri ferflis SuaSreebiT:

konglomeratebis, rogorc ZiriTadi amgebi qanebis Wrilis qveda da zeda nawilebSi, dastebis simZlavre 2.5 m-dan 10-20 m-mdea. konglomeratebi kargad damuSavebulia, warmodgenilia sruliad sxvadasxva diametris fraqciiT, yovelgvari kanonzomierebis gareSe. kaWarovani masalis Semcveloba 10-15%-s aRemateba.

Page 12: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

11

molasuri naleqebis WrilSi Tixuri faciesi warmodgenilia TixebiT da TixnarebiT.

molasuri wyebis naleqebi atmosferuli wylebis kargi gamtarobiT xasiaTdeba, rac xels uwyobs mewyrul-gravitaciuli procesebis intensiur ganviTarebas, xolo konglomeratebis wyebaSi yoveli Zlieri wvimebis procesSi mimdinareobs eroziuli Carecxva da Rvarcofmaformirebeli kerebis Camoyalibeba.

am zonaSi arsebuli TiTqmis yvela mcire da didi xevi Rvarcofulia.

yovelive zemoTTqmulis gaTvaliswinebiT I variantis am monakveTze gzis mSenebloba praqtikulad SeuZlebelia, radgan mosalodnelia, arsebulis garda, axali mZlavri mewyerebis da Rvarcofebis Camoyalibeba.

am monakveTis farglebSi ganixileba gvirabi sigrZiT 4.8 km, romelic gadis metad rTuli reliefis pirobebSi. aseve aRsaniSnavia rTuli geologiuri agebuleba sustad Secementebuli fxvieri konglomeratebi, fxvieri qviSaqvebi, Tixnarebi da vulkanuri ferflis Sreebi, romelTa wyalgamtaroba maRalia da mSeneblobis procesSi SesaZlebelia siRrmuli geodinamikuri prosebis gaaqtiuroba.

aseve unda aRiniSnos gvirabis gamosasvlelebis metad rTuli reliefuri da geologiuri pirobebiT, gvirabis Sesasvleli da gamosasvleli xvdeba mewyrul-gravitaciuli procesebis ganviTarebis arealSi, rac arTulebs mSeneblobis process da moiTxovs rTuli sainJinro gadawyvetebis gamoyenebas.

9. varianti II (e.w. patarZeulis varianti) km 0 – km 9+500 gadis ZiriTadad molasuri wyebis naleqebisagan agebuli rTuli reliefis pirobebSi. molasuri naleqebi warmodgenilia sustad Secementebuli, TiTqmis fxvier mdgomareobamde konglomeratebiT, TixnarebiT, fxvieri qviSaqvebiT da vulkanuri ferflis SuaSreebiT.

am wyebis ZiriTadi amgebi qanebi konglomeratebis dastebis simZlavre 2.5-10-20m-ia.

gzis am monakveTze aRsaniSnavia, rom gzis variantis monakveTi, maRali qanobebis gamo, gadis Rrma WrilebSi, rac aucileblad gamoiwvevs konglomeratebisagan agebul ferdobebze mewyruli kerebis gaCenas, xolo arsebul xevebSi Rvarcofmaformirebeli kerebis warmoqmnas.

II variantis Semdegi monakveTi km 9+500 dan km16+100 mde ganixileba gvirabis varianti sigrZiT 6.6km, romelic gadis metad rTuli reliefis pirobebSi. aseve aRsaniSnavia rTuli geologiuri agebuleba sustad Secementebuli fxvieri konglomeratebi, fxvieri qviSaqvebi, Tixnarebi da vulkanuri ferflis Sreebi, romelTa wyalgamtaroba maRalia da mSeneblobis procesSi SesaZlebelia siRrmuli geodinamikuri prosebis gaaqtiuroba.

unda aRiniSnos gvirabis gamosasvlelebis metad rTuli reliefuri da geologiuri pirobebiT, gvirabis Sesasvleli da gamosasvleli xvdeba mewyrul-gravitaciuli procesebis ganviTarebis arealSi, rac arTulebs mSeneblobis process da moiTxovs rTuli sainJinro gadawyvetebis gamoyenebas.

yovelive amis gaTvaliswinebiT gzis mSenebloba aRniSnuli mimarTulebiT did sirTuleebTanaa dakavSirebuli.

Page 13: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

12

10. saavtomobilo gzis III varianti iwyeba samebis monastris teritoriidan da uerTdeba arsebuli gzis sof. gomboris teritoriaze. gzis III variantis km 0-km5 monakveTi gadis molasuri wyebis naleqebisagan agebul reliefze, sadac kompleqsurad mimdinareobs mewyrul-gravitaciuli da eroziul-Rvarcofuli procesebi.

gansakurebiT aRsaniSnavia lafianis xevis Rvarcofuli kera, romlis gamonatani aTeulobiT aTasi m3 da romelic klasikuri Rvarcofuli xevebis ricxvis miekuTvneba.

es ubani sainJinro-geologiuri pirobebis mixedviT miekuTvneba mSeneblobisaTvis rTuli pirobebis raions.

km 5 – km 8.4 gadis oligocen-qveda miocenuri naleqebisagan (e.w. maikopis wyeba) agebul reliefSi. es naleqebi liTologiurad warmodgenilia wyebis zeda nawilSi qviSa-Tixovani da Tixuri faciesiT; xolo wyebis qveda nawilSi muqi nacrisferi TixebiT mergelebisa da nacrisferi da momwvano-monacisfro wvrilmarcvlovani qviSaqvebiT. wyebis zeda Tixur faciesSi gvxvdeba moTeTro qviSebi da fxvieri karbonatuli qviSaqvebis SuaSreebi.

gzis am ubanze Rrma Wrilebis SemTxvevaSi mosalodnelia mewyruli kerebis warmoqmna, rac arTulebs mSeneblobis process.

11. arsebuli fonduri da samecniero masalis gaanalizebam da uSualod adgilze Catarebulma sarekognosciro kvlevebma cxadyo Semdegi: miuxedavad imisa, rom arsebuli saavtomobilo gza mewyrebTan dakavSirebiT rTuli geodinamikuri pirobebiT xasiaTdeba, is mainc iTvleba yvelaze optimalur variantad, vidre civ-gomboris qedis samxreT kalTaze savaraudod SerCeuli variantebi (oTxi varianti), radgan yvela aRniSnuli varianti gadis civ-gomboris qedis samxreTi kalTis im monakveTze, romelic agebulia molasuri naleqebiT da xasiaTdeba zemoTaRniSnuli procesebis kompleqsuri ganviTarebiT. amave dros es zona xasiaTdeba reliefis ukiduresad maRali energetikuli potencialiT (zedapiris didi daxrilobebi da bedlenduri xasiaTis danawevreba), sadac gzis gayvanis procesSi saWiro gaxdeba miwis samuSaoebis Catareba (ferdobebis CamoWra, Wrilebisa da yrilebis mowyoba da a.S), rasac gardauvlad mohyveba arsebuli mewyrul-gravitaciuli procesebis kidev ufro didi masStabiT ganviTareba da praqtikulad SeuZlebeli gaxdeba ferdoebis mdgradobis SenarCuneba;

12. yvela zemoT aRniSnul pirobebidan gamomdinare migvaCnia, rom Tavisi geodinamikuri sirTulis miuxedavad yvelaze optimalur variantad mainc rCeba arsebuli gzis sof. sof. gombori-TeTriwylebis monakveTi.

Page 14: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

13

1.3 socialur da bunebriv garemoze proeqtis zemoqmedebis Sefasebis meTodologia da dokumentis struqtura

1.3.1 zogierTi meTodologiuri midgoma tyeebze zegavlenis Sefaseba tyeebisaTvis miyenebuli ziani ar Semoifargleba mxolod gaCexili xeebis farTiT. aucileblad gasaTvaliswinebelia is Tanmdevi procesebi, rac Tan axlavs tyis kafvas: zedapiruli wylebis drenaJis cvlileba, eroziuli procesebis gaZliereba, mewyrebis formirebis stimulireba, sanitaruli pirobebis gauareseba mimdebare teritoriaze da tyis mavnebelTa gavrcelebis riskis zrda. yovelive es xels Seuwyobs tyis degradacias da ufro didi farTis dazianebas, vidre gaCexili farTia. yvela es Tanmdevi zemoqmedeba, rogorc wesi, mniSvnelovania axali masiuri tyekafebis areSi da gacilebiT naklebad aris gamoxatuli, rodesac kafva xdeba ukve arsebuli gzis gaswvriv viwro zolSi. garda amisa, tyian masivebSi axali gzebis gayvanis mniSvnelovani Tanmdevi efeqti aris misasvleli gzebis xelmisawvdomobis Sedegad tyis aralegaluri da ukontrolo Wris zrda. yvela zemoTCamoTvlili Tanamdevi zemoqmedebiT gamowveuli ziani SeiZleba 2-3-jer aRematebodes tyis uSualod gaCexviT miyenebul zians. aqve xazgasmiT aRvniSnavT, rom teqnikur davalebSi SemoTavazebuli zianis gaTvlis meTodika (saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis ministris 2006 wlis 5 ivlisis brZaneba # 538-iT damtkicebuli meTodika “garemosaTvis miyenebuli zianis gaangariSebis Sesaxeb” ) metnaklebad gamosadegia xexilis, qarsacavi zolebis, gzispira gamwvanebis zolSi xeebis Wrisas miyenebuli zianis da tyis ukanono Wris Sedegad miyenebuli zianis saangariSod, Tumca es meTodika ar gamoiyeneba proeqtis farglebSi damtkicebuli da garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros satyeo departamentTan winaswar SeTanxmebuli gegmazomieri Wris SemTxvevaSi. am ukanaskvnel SemTxvevaSi xdeba gasakafi tyis zolis taqsacia da satyeo departamentTan SeTanxmdeba eqvivalenturi tyis (Sesabamisi farTis da saxeobrivi Semadgenlobis) aRdgenis sakompensacio RonisZiebebi. rogorc wesi mTxovnilia igive farTis tyis aRdgena, rac saWiroebs 1ha aRsadgen farTobze aranakleb 3500 nergis gadargvas. nergebis saxeobrivi Semadgenloba mniSvnelovanwilad gansazRvravs aRdgenis saerTo Rirebulebas. Cvens angariSSi vgulisxmobT, rom 1ha-s aRdgena jdeba saSualod 14000 - 20000lari, sadac 8000 lari samuSaoebis Rirebulebaa, xolo TiTo nergis Rirebuleba varirebs 1,7 laridan – 3,4 laramde. aqve davZenT, rom amgvari meTodikiT gaangariSebuli “tyis sakompensacio Rirebuleba” mniSvnelovnad naklebia, vidre tyis aralegaluri cexviT miyenebuli zianis asanazraurebeli (sajarimo) Rirebuleba.

Page 15: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

14

kerZo miwebis sakompensacio Rirebulebis gansazRvra

miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebiT arsebuli faqtobrivi masala warmodgenilia danarT 5-Si. kerZod, aq mocemulia Zveli da axali sakadastro monacemebi da informacia mopovebuli am masalebis adgilze verifikaciis Sedegad. sakompensacio miwis farTis miaxloebiT gansazRvrisas Cven vxelmZRvanelobdiT Semdegi principebiT:

• zianis uxeSad Sesafaseblad Cven ganvaxorcieleT orTofotoze datanili kadastruli monacemebisa da gzis alternatiuli marSrutebis 20m-is siganis derefnebis (buferis) zeddeba.

• im SemTxvevaSi Tu kerZo miwis nakveTidan buferiT CamoWrili miwis farTi Seadgens nakveTis saerTo farTis 20%-ze naklebs, Cven vTvliT, rom proeqtisaTvis SesaZenia mxolod buferiT CamoWrili nakveTis farTi.

• im SemTxvevaSi Tu kerZo miwis nakveTidan buferiT CamoWrili miwis farTi Seadgens nakveTis saerTo farTis 20%-ze mets, Cven vTvliT, rom proeqtisaTvis SesaZenia mTlianad es kerZo miwis nakveTi, vinaidan umetes SemTxvevaSi 20% miwis dakargva miwis mepatronisaTvis ararentabelurs xdis am nakveTis damuSavebas.

miwis nakveTis, saxlebis da Senoba-nagebobebis Rirebulebis miaxloebiT Sefasebisas gamoyenebulia saavtomobilo gzas alternatiuli marSrutebiT gadakveTil soflebSi da raionul centrebSi mopovebuli informacia savaraudo sabazro fasebis Sesaxeb. informaciis wyaroa raionuli centrebis municipalitetebi da sajaro reestris erovnuli saagentos adgilobrivi warmomadgenlobebi, soflebis gamgeobebi da sakrebuloebi, soflis mosaxleoba. xsenebuli informaciis Semajamebeli cxrili qvemoT aris moyvanili.

Page 16: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

15

miwis nakveTebis da saxlebis fasebi raionebis da soflebis mixedviT.

kerZo miwis Rirebuleba saxlebis Rirebuleba xexilis Rirebuleba

sas-sam 1 m2

ara sas-sam 1 m2

1-sarT. saxli 2-sarT. saxli nergebi (1-3 w.)

zrdasruli xis Rirebuleba

ujarma 6-10 l 8-10 $ 10000 l 15-20 000 $

paldo 3-4 l 5-6 $ 7000 l 10-50 000 $

sasadilo 1,5-2 l 2-25 l 10000 l 20 000 l

gombori 3 l 2 l 5-6000 $ 10-20 000 $ 100 l

askilauri 3 l 2 l 5-6000 $ 10-20 000 $ 100 l

verona 3 l 2 l 5-6000 $ 10-20 000 $ 100 l

nadikvari 3 l 8 l 20-25 000 l

TeTriwylebi 3 l 8 l 20-25 000 l

kobaZe 3 l 8 l 20-25 000 l

Telavis r-ni 1-2 l 50-300 l 10-15 000 – sofeli 60-70 000 -qalaqi

20-25 000 – sofeli 120-150 000 -qalaqi

2-4 l 80-100 l

sarTiWala 1 l 3 l 15000 l 20 000 l

patarZeuli 15000 $ 25000 $

xaSmi 1-5 l 10000 l 30000 l 100-300 l 500 l

muRanlo 1 l 3 l 15000 l 20000 l

vardisubani 10 l 10000 $ 20000 $

kurdRelauri 15-30 l 15000 $ 50000 $

Page 17: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

16

1.3.2 dokumentis struqtura warmodgenili dokumentis me-2 Tavi da danarTebi 1 da 2 Seicavs proeqtis garemosdacviT da socialur sakiTxebTan dakavSirebuli sakanonmdeblo sistemis ganxilvas. me-2 TavSi ganxilulia saavtomobilo gzebis mSeneblobasTan dakavSirebuli garemoze zemoqmedebis nebarTvis gacemis procedurebi da saerTaSoriso finansuri organizaciebis moTxovnebi garemoze zemoqmedebis SefasebasTan dakavSirebiT. proeqtis relevanturi garemosdacviTi kanonmdeblobis da saerTaSoriso wesebis ufro detaluri aRwera mocemulia danarT 1-Si, xolo miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakanonmdeblo sakiTxebi ganxilulia danarT 2-Si. bunebrivi da socialuri garemos sensitiuri receftorebis, maTze mosalodneli zemoqmedebis da SeaZlo garemosdacviTi RonisZiebebi aRwerilia TiToeuli alternativisaTvis dokumentis me-3, me-4 da me-5 TavebSi. alternativebis Sedareba warmodgenilia me-6 TavSi. SerCeuli upiratesi marSrutisaTvis garemoze zemoqmedebis Sefaseba mocemulia me-7 TavSi. danarTebSi ganxilulia zemoqmedebis ufro specifikuri sakiTxebi, rogoricaa xmauri da emisiebi.

Page 18: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

17

2. garemoze zemoqmedebis nebarTva da garemosdacviTi skriningi saqarTvelos kanonmdeblobis da saerTaSoriso finansuri organizaciebis wesebis Sesabamisad Sesavali danarT 1-Si mocemulia garemos dacvis Sesaxeb saqarTvelos kanonmdeblobis ganxilva da msoflio bankisa da sxva saerTaSoriso finansuri institutebis1 im savaldebulo garemosdacviTi procedurebis analizi, romlebic srulad gaTvaliswinebul unda iqnas xsenebuli donorebis mier dafinansebuli proeqtebis ganxorcielebisas. aqve aRwerilia saqarTvelos garemosdacviTi standartebi da normebi, mocemulia miTiTebebi im RonisZiebebis Sesaxeb, romlebic saWiroa garemosdacviTi Sefasebis gansaxorcieleblad. aRniSnuli analizi aseve moicavs adgilobrivi (raionuli) da erovnuli instituciebis pasuxismgeblobas nebarTvebis, licenziebis gacemis da garemos dacvis standartebis dacvis sferoSi. Mmocemul TavSi agreTve aRwerilia garemosdacviTi skriningis da garemoze zemoqmedebis Sefasebis samuSaoTa moculobis gansazRvris (skopingis) Sesaxeb. qvemoT, Cven viZleviT mxolod garemoze zemoqmedebis nebarTvis da gzS- procedurebis mokle aRweras saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad (paragrafi 2.1) da warmodgenili proeqtis skrinings saerTaSoriso finansuri institutebis moTxovnaTa Sesabamisad (paragrafi 2.2). 2.1 garemoze zemoqmedebis Sefaseba saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad saqarTvelos kanoni `licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb~ (miRebul iqna 2005 wlis 24 ivniss). am kanoniT regulirdeba iseT organizaciuli saqmianoba an qmedeba, romelic exeba pirTa ganusazRvrel wres, xasiaTdeba adamianis sicocxlisaTvis an janmrTelobisaTvis mometebuli safrTxiT, ukavSirdeba gansakuTrebiT mniSvnelovan saxelmwifo an sazogadoebriv interesebs, an dakavSirebulia saxelmwifo resursebiT sargeblobasTan. es kanoni awesrigebs aseve licenziiTa da nebarTviT regulirebul sferos, gansazRvravs licenziisa da nebarTvis saxeebis amomwurav CamonaTvals, adgens licenziisa da nebarTvis gacemis, maTSi cvlilebebis Setanisa da gauqmebis wesebs. kanonis mixedviT saqmianobis an qmedebis saxelmwifo regulireba licenziiT an nebarTviT xorcieldeba mxolod im SemTxvevaSi, rodesac es uSualod ukavSirdeba adamianis sicocxlisaTvis an janmrTelobisaTvis momatebul safrTxes an saxelmwifo an sazogadoebrivi interesis sferoebs. saxelmwifo regulireba xorcieldeba mxolod maSin, rodesac licenziis an nebarTvis gacemiT realurad SesaZlebelia am safrTxis Semcireba an saxelmwifo da/an sazogadoebrivi interesebis gaTvaliswineba. saqmianobis an qmedebis licenziiT an nebarTviT regulirebis mizani da ZiriTadi principebia:

• adamianis sicocxlisa da janmrTelobis usafrTxoebis uzrunvelyofa da dacva;

1 evropis ganviTarebisa da rekonstruqciis banki; aziis ganviTarebis banki, “aTaswleulis gamowvevis fondi” da sxva

Page 19: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

18

• adamianis sacxovrebeli da kulturuli garemos usafrTxoebis uzrunvelyofa da dacva;

• saxelmwifo da sazogadoebrivi interesebis dacva. kanonis mixedviT ucxo qveynis mier gacemuli licenzia an nebarTva SesaZloa aRiarebuli iqnes saerTaSoriso xelSekrulebiT an kanoniT da mieniWos iseTive samarTlebrivi statusi, rogoric aqvs saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze gacemul licenzias an nebarTvas.

saqarTvelos kanoni `garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” (ZalaSia 2008 wlis 1 ianvridan). am kanoniT gansazRvrulia saqmianobebis sruli sia, romelic eqvemdebareba savaldebulo ekologiur eqspertizis Catarebas saqarTvelos teritoriaze da iTvaliswinebs garemosdacviTi nebarTvis gacemas amgvari saqmianobebisaTvis. kanoni iTvaliswinebs sazogadoebis monawileobas ekologiuri eqspertizis ganxorcielebis, nebarTvis gacemis, garemoze zemoqmedebis Sefasebis, da nebarTvis gacemis Taobaze gadawyvetilebebis miRebis procesebSi da sazogadoebis informirebulobas. kanonis mixedviT garemosdacviTi nebarTva aris ufleba, romelsac gascems saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro SeuzRudavi vadiT im formiT da wesebis Sesabamisad, romelsac iTvaliswinebs saqarTvelos kanonmdebloba, im pirebze, romlebic axorcieleben am saqmianobas da warmoadgens am saqmianobis ganxorcielebis samarTlebriv safuZvels saqarTvelos kanoni `ekologiuri eqspertizis~ Sesaxeb (ZalaSia 2008 wlis 1 ianvridan). am kanonis mixedviT ekologiuri eqspertiza aucilebeli garemosdacviTi RonisZiebaa, romelic xorcieldeba mocemuli tipis saqmianobisaTvis garemosdacviTi an samSeneblo nebarTvis gacemis Sesaxeb gadawyvetilebis miRebis procesSi. ekologiuri eqspertizis mizania garemos ekologiuri balansis uzrunvelyofa garemos dacvis moTxovnebis, bunebis racionaluri marTvis da mdgradi ganviTarebis principebis dacviT. ekologiuri eqspertizis dadebiTi daskvna saWiroa garemosdacvis an samSeneblo nebarTvis gasacemad im saqmianobis gansaxorcieleblad, romelic eqvemdebareba ekologiur eqspertizas. am kanonis mixedviT uflebamosili organo, romelmac ekologiuri eqspertiza unda ganaxorcielos, aris garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro. saqarTvelos mTavrobis N #160 dadgenilebiT (08/23/2006), Tu mSeneblobas awarmoebs saqarTvelos romelime saministro an misi saqveuwyebo dawesebuleba samSeneblo nebarTva formalurad ar gaicema, Tumca saproeqto dokumentacia da ganxilvis procedura unda Seesabamebodes saqarTvelos mTavrobis “mSeneblobis nebarTvebis gacemis wesebisa da pirobebis Sesaxeb” #140 dadgenilebaSi Camoyalibebul I, II da III etapebis Sesabamis procedurebs.

Page 20: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

19

2.2 garemoze zemoqmedebis Sefaseba da proeqtis garemosdacviTi skriningi msoflio bankis saxelmZRvanelo dokumentebis mixedviT

msoflio banki axorcielebs TiToeuli SemoTavazebuli proeqtis garemosdacviT skrinings, garemoze zemoqmedebis kvlevis masStabebis da xasiaTis dasadgenad. skriningis wesebi da procedurebi, iseve rogorc garemoze zemoqmedebis Sefasebis sxva konceptualuri da proceduruli detalebi, aRwerilia BP/OP/GP 4.01 – “garemosdacviT SefasebaSi”. banki SemoTavazebuli proeqts miakuTvnebs samidan erT-erT kategorias. proeqtis klasifikacia damokidebulia proeqtis tipze, adgilmdebareobaze, adgilis sensitiurobaze da zemoqmedebis masStabebze, aseve garemoze potenciuri zegavlenis xangrZliobasa da Seqcevadobaze. banki gamoyofs proeqtebis sam kategorias. proeqti miekuTvneba A kategorias da saWiroebs garemoze zemoqmedebis Sefasebas, im SemTxvevaSi Tu mosalodnelia mniSvnelovani (masStaburi, Zlieri, xangrZlivi an Seuqcevadi) mavne zemoqmedeba sensitiur garemoze. A kategoriaSi Semavali proeqtisaTvis aucilebelia srulmasStabiani garemoze zemoqmedebis Sefasebis dokumentis momzadeba da am dokumentis sajaro ganxilva grZeldeba xangrZlivad (aSS-Si - aranakleb 120 dRisa). proeqtebi umniSvnelo zemoqmedebiT sensitiur garemoze an saSualo zemoqmedebiT arasensitiur garemoze ganekuTvnebian B kategorias. B kategoriis proeqtisaTvisac xorcieldeba garemoze zemoqmedebis Sefaseba, Tumca reducirebuli saxiT, da unda momzadebul iqnas garemosdacviTi menejmentis gegma. am garemosdacviTi dokumentebis sajaro ganxilvis vadebi naklebia, vidre A kategoriis proeqtebisaTvis. proeqti Sedis C kategoriaSi, im SemTxvevaSi Tu mas ar gaaCnia mavne zemoqmedeba garemoze an aseTi mavne zegavlena minimaluria. aseTi proeqti ar moiTxovs garemoze zemoqmedebis Sefasebas. procedura dasruldeba skriningiT.

skriningis procedurebis damatebiTi kriteriumebi da proeqtebis saindikacio klasifikacia mocemulia GP – 4.01-is b danarTSi – “proeqtis tipebi da maTi tipiuri klasifikacia”. aRniSnul danarTSi moyvanilia Semdegi SeniSvna: ”msoflio bankisa da saerTaSoriso gamocdileba aCvenebs, rom qvemoT moyvanili klasifikacia warmoadgens sxvadasxva seqtoris da sxvadasxva tipis proeqtebis klasifikaciis saukeTeso nimuSs, romelic mocemulia mxolod magaliTis saxiT; amgvari klasifikacias mxolod sailustracio da damxmare mniSvneloba aqvs. skriningisas, ufro mniSvnelovania garemoze mavne zemoqmedebis xarisxi da ara maTi dargobrivi mikuTvneba, rac gansazRvravs, saboloo jamSi, proeqtis kategorias”.

saqarTvelos kanonmdeblobisa da saerTaSoriso safinanso organizaciebis mier gansazRvruli procedurebis detaluri mimoxilva moyvanilia danarTi #1- Si.

Page 21: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

20

3. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi proeqtis variantisaTvis, romelic gulisxmobs vaziani – Telavi – gomboris arsebuli gzis rekonstruqcias 3.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi 3.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi daculi teritoriebi; ladnSafti (ekosistemebi; habitatebi), flora aRsaniSnavia is garemoeba, rom arsebuli saavtomobilo gzis ujarma-sasadilo-gombori-TeTriwylebi-Telavis monakveTze SedarebiT naklebadaa warmodgenili maRali sakonservacio Rirebulebis mqone habitatebi. amasTanave, arsebuli infrastruqturis mier ukve miyenebulia uaryofiTi da narCeni zemoqmedeba rogorc arsebuli magistralis, ise mimdebare teritoriebis florasa da mcenareulobaze. gadaSenebis gzaze myof saxeobebTan da sensitiur habitatebTan erTad, romelTac sxvadasxva konservaciuli Rirebuleba aqvT, gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces tyian adgilebs; maTze narCeni zemoqmedebis dafiqsirebis SemTxvevaSi unda ganxorcieldes eko-sakompensacio RonisZiebebi, rac gulisxmobs eqvivalenturi tyis habitatebis aRdgenas. fauna saqarTvelos wiTel nusxaSi mocemuli 25 saxeobas vxvdebiT samoqmedo arealSi. maT Soris saavraudod ZuZumwovrebis 5 saxeoba binadrobs da ikvebeba samoqmedo arealis tyian nawilSi. mura daTvisa da focxverisaTvis mocemuli samoqmedo areali sezonuri gadaadgilebebis marSrutis funqciasac asrulebs. gansakuTrebiT sensitiuria faskunjisa da orbis budeebi mTa civis ferdobebze da savaraudod aq jer kidev arsebobs erTi wyvili mTis arwivis bude. xmelTaSuazRveTis ku wiTel nusxaSi Setanili erTaderTi qvewarmavalias tyis gakaful adgilebSi da md. ioris gaswvriv Ria habitatebSi, mdinaris / tbis kalmaxi da winaaziuri gvelana binadrobs md. iorsa da mis SenakadebSi.. aseve wiTel nusxaSi Setanili mwerebis 8 saxeobas da Ramuris 12 saxeobas vxvdebiT gansaxilvel arealSi. zedapiruli wylebi arsebuli gza kveTs md iors adgil paldosTan, aseve md gomborulas sof. sasadilosTan da gomborTan (md ioris marcxena Senakadi) da md Turdos (md alaznis marjvena Senakadi). md ioris dabinZureba xdeba periodulad, bunebrivad, gverdiT SenakadebSi transformirebadi Rvarcofuli nakadebis formirebis periodSi. mSeneblobis periodSi aRniSnuli mdinareebis dabinZurebis saSiSroeba minimaluria.

Page 22: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

21

gruntis wylebi arsebuli gza kveTs carculi karbonatuli qanebis mesameulis terigenuli naleqebis da miopiocenur molasebs. xolo mdinareTa gadakveTebis zonebSi aluviur da proluviur nafenebs. maTgan maRali wyalSemcvelobiT xasiaTdeba carcis karbonatuli da miopliocenis molasuri konglomeratebi, romelic xasiaTdebian Rrma cirkulaciiT da maTi nawili ganitvirTeba mdinareTa xeobebis bortebze. 10_mde siRrmis forovani gruntis wylebi ZiriTadad damaxasiaTebelia aluviur_ proluviuri ferdobuli (deluviuri) nafenebisaTvis. mSenebloba-reabilitaciis procesSi gruntis wylebis dabinZureba praqtikulad gamoricxulia geosaSiSroebis ubnebi amJamad arsebuli Tbilisi-gombori-Telavis saavtomobilo gza, romelic gadis uReltexil gomborze, misi morfologiuri pirobebidan gamomdinare (civ-gomboris qedisaTvis yvelaze dabali hifsometruli mdebareoba, zedapiris dabali daxriloba) da miuxedavad mTlianobaSi qedis maRali geodinamikuri daZabulobisa, yvelaze optimalur variants waroadgens (ix. p 1.2.1 da danarTi 3) SemoTavazebuli alternativebidan. mTavar geologiur saSiSroebas warmoadgens arsebuli mewyrebi sof. gomboris da uReltexil gomboris midamoebSi. unda aRiniSnos, rom am zonaSi ganviTarebuli teqtoseismogravitaciuli mewyrebis sruli stabilizacia SeuZlebelia, iseve rogorc es SeuZlebelia civ-gomboris zonis sxva nawilSi (alternatiul marSrutebze) ganviTarebuli am saxis mewyrebis SemTxvevaSi. rac Seexeba klimatogenuri xasiaTis mewyrebs, maTze gamajansaRebeli RonisZiebebis gatareba ar warmoadgens did sirTuleebs; gzebis reabilitacia geologiur garemoSi did uaryofiT ekologiur clilebebs ar gamoiwvevs. arqeologiuri interesis ubnebi gzis am monakveTze Telavamde yvelaze mniSvnelovani arqe ologiur_arqituruli Zeglia cixe-qalaqi ujarma. Zegli mdeareobs mdinare ivris marjvena napiras, Tbilisidan 45 kilometris daSorebiT, uSualod Tbilisi-gombori-Telavis samanqano gzis piras. ujarmis samxreT-dasavleTiT 1 kilometris manZilze mdebareobs daTunaanT eklesia. ujarmidan gomboramde mimaval gzis piras 1,5 kilometris manzilze dgas calnaviani, patara, magram kargad nagebi da Senaxuli avaliSvilebis XVIIIs eklesia sof. oTaraanSi Semonaxulia ganviTarebuli Suasaukuneebis samnaviani bazilika. Telavidan Svidiode kilometrsis daSorebiT, SuamTis tyeSi mdebareobs Zveli SuamTa, V_VII saukuneebis nagebobebidan Sedgenili arqiteqturuli kumpleqsi,. axali SuamTa, monasteri mdebareobs Zveli SuamTis monastridan 2-3 km-is daSorebiT. mosalodnelia, am teitoriaze, momavalSi garkveuli saxis miwis samuSaoebis Catarebis dros aRmoCndes mravali arqeologiuri Zegli.

Page 23: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

22

3.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze iseTi tipiuri zemoqmedebani dakavSirebuli gzis mSeneblobasTan an eqspluataciasTan (emisiebi, mtveri, samSeneblo teqnikis xmauri, niadagis an wylis dabinZureba samSeneblo teqnikis sawvaviT an sapoxi masalebiT gamarTvisas da a.S.), romelTac mniSvnelovani gavlena ar eqneba alternatiuli variantebidan upiratesi variantis SerCevaze, detalurad ganxiluli iqneba me-7 TavSi. es faqtorebi mokle reziumes saxiT gaTvaliswinebulia aseve me-6 TavSi moyvanil alternatiuli variantebis Sedarebis cxrilSi. rogorc ukve aRvniSneT, alternativebis analizis etapze garemoze zemoqmedebis Sefasebisas mizanSewonilia koncentracia movaxdinoT umniSvnelovanes (kvanZur) faqtorebze, romlebic ganapirobeben TiToeuli alternatiuli variantis “garemosdacviT fass”. garemos arsebuli mdgomareobis mimoxilvidan cxadi xdeba, rom “arsebuli gzis” variantisaTvis bunebrivi garemos sensitiur receftors, romelzec mosalodnelia mniSvnelovani zemoqmedeba, warmoadgens bunebrivi lanSafti, gansakuTrebiT tyiani landSafti, romelic warmodgenilia arsebuli gzis mniSvnelovan monakveTebze. Sesabamisi zemoqmedeba da sakompensacio RonisZiebebi aRwerilia paragraf 3.1.3-Si. bunebrivi garemos sxva receftorebze (atmosferuli haeri, gruntis wylebi, zedapiruli wylebi) mosalodneli zemoqmedeba ar aris mniSvnelovani, ar ganapirobebs mniSvnelovan gansxvavebas sxvadasxva marSrutebis realizaciisas da amdenad, ar axdens gavlenas marSrutis arCevaze. 3.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia tyeze zemoqmedebis Sefasebisa aRsaniSnavia, rom arsebuli gzis gaswvriv tyis umetesi nawili nawilobriv degradirebuli da gameCxerebulia, Tumca gombori _ Telavis monakveTze arsebuli tyis masivebi mainc maRali sensitiurobis da Rirebulebisaa. tyis sixSire aq 2 – 2,5-jer aRemateba ujarma -gomboris monakveTze arsebuli tyis sixSires. zianis gaTvla efuZneba p. 1.4.1-Si moyvanil meTodikas.

Page 24: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

23

km niSnulebi (km)

gadakveTili tyiani monakveTis sigrZe (km)

gzis vakisis saerTo sigane

gzis gafarToebisas CamoWrili sigane (m)

CamoWrili tyis farTi (kv.m.)

xeebis miaxloebiTi sixSire

moWrili xeebis raodenoba

xeebis saS. diametri

12-13 1.2 40m 28 33600 0.1 xe kv.m 5280 24 – 28sm 15-20 1.3 30 18 23400 0.1 xe kv.m 3770 24 – 28sm 20-25 1.1 33 21 23100 0.1 xe kv.m 3190 24 – 28sm 30-35 2.2 28 16 35200 0.1 xe kv.m 5280 24 – 28sm 34-35 1 35 23 23000 0.1 xe kv.m 2900 24 – 28sm 35-36 0.8 35 23 11500 0.1 xe kv.m 2720 24 – 28sm 44.5-45 0.5 40 28 14000 0.1 xe kv.m 1700 24 – 28sm 45-46 0.8 40 28 22400 0.1 xe kv.m 2720 24 – 28sm kobaZe - TeTrwylebi

0.2 25 13 2600 0.2 xe kv.m 760 44,1 sm

48-50 2 22 10 20000 0.2 xe kv.m 7600 44,1 sm 50-55 5 22 10 50000 0.2 xe kv.m 19000 44,1 sm 55-59.5 4.5 22 10 45000 0.2 xe kv.m 17100 44,1 sm

jamuri farTi kv.m

303800kv,m jamuri farTi Hha

1 ha-s aRdgenis saS. Rirebuleba

aRdgenis jamuri Rirebuleba

30.38ha 17000 lari 516460 lari

Page 25: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

24

3.2 socialuri zemoqmedebis Sefaseba 3.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi

miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebiT arsebuli faqtobrivi masala warmodgenilia danarT 5-Si. kerZod, aq mocemulia Zveli da axali sakadastro monacemebi da informacia mopovebuli am masalebis adgilze verifikaciis Sedegad. sakompensacio miwis farTis miaxloebiT gansazRvrisas Cven vxelmZRvanelobdiT midgomiT da saorientacio fasebiT, romlebic aRwerilia p. 1.4.1-Si.

Page 26: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

25

1. arsebuli gza – fragmenti 1 (km 0 – 9); derefnis sigane 20m obieqtis tipi erTeuli erTeulis

saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa kv. m 2874.82 aqedan sasoflo sameurneo miwa kv. m 5l 1332.49 6670. lari aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa kv. m 10l 1542.33 15420 lari 1 sarTuliani saxli 1 saxli 0 2 sarTuliani saxli 1 saxli 0 sxva Senoba nagebobani xexili cali sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

37510 lari

Page 27: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

26

fragmenti 2 (km 10 – 25) mTliani xedi; derefnis sigane 20m obieqtis tipi erTeuli erTeulis

saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa kv. m 39394.63 kv. m aqedan sasoflo sameurneo miwa kv. m 6 lari aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa kv. m 20 lari 100% 39394.63 787892 1 sarTuliani saxli 1 saxli 10000 lari 1 10000 2 sarTuliani saxli 1 saxli 30000 lari 3 90000 sxva Senoba nagebobani 4000 lari 5 damxmare nageboba da 10

Robe 60000

xexili cali 240 lari 60 14400 sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis SesaZenad

aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

962292 lari

Page 28: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

27

fragmenti 3 ( 25 – 38km ) saerTo xedi; derefnis sigane 20m obieqtis tipi erTeuli erTeulis

saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa kv. m 96542kv.m 289626 lari aqedan sasoflo sameurneo miwa kv. m 3 lari 25% 24135.5 aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa kv. m 3 lari 75% 72406.5 1 sarTuliani saxli 1 saxli 10000 lari 7 70000 lari 2 sarTuliani saxli 1 saxli 30000 lari 10 300000 lari sxva Senoba nagebobani, Robeebi 4000 lari 23 92000 lari xexili cali 240 lari 240 57600 lari sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis SesaZenad

aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

809226 lari

Page 29: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

28

fragmenti 4 (km 35 – 55) derefnis sigane 20m obieqtis tipi erTeuli erTeulis

saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa kv. m 15990.58 aqedan sasoflo sameurneo miwa kv. m 3 lari aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m 8 lari 100% 15990.58

127925 lari

1 sarTuliani saxli 1 saxli 2 sarTuliani saxli 1 saxli 25000 lari 4 100000 lari sxva Senoba nagebobani, Robeebi 4000 lari 45 180000 lari xexili cali 240 lari 150 36000 lari sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis SesaZenad

aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

443925 lari

Page 30: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

29

fragmenti 5 (km 55 – 65) derefanis sigane 15m (10m buferi naxazze + 5m arsebuli gzis vakisze) obieqtis tipi erTeuli erTeulis

saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa kv. m 1212.67 aqedan sasoflo sameurneo miwa kv. m 10 lari aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa kv. m 50 lari 1212.67 60633.5 1 sarTuliani saxli 1 saxli 16000 lari 2 sarTuliani saxli 1 saxli 32000lari 0 sxva Senoba nagebobani xexili, kakali, gzispira xeebi cali 240 lari 80 19200 sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis SesaZenad

aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

79833. lari

miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakompensacio Tanxebis miaxloebiTi jamuri odenoba Sedagnes

2332786 lari

Page 31: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

30

3.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi arsebuli gzis marSrutiT da alternatiuli marSrutebiT ugadakveTili da maxloblobaSi ganlagebuli soflebis sia mocemulia qvemoT, xolo maTi socio-ekonomikuri daxasiaTeba mocemulia danarT 4-Si.

raioni/sofeli

alternatiuli marSruti hkveTs/ gadis siaxloveSi

gardabnis raioni yvela hkveTs sarTiWala II hkveTs muRanlo ZiriTadi, I da III hkveTs

Telavis raioni

q. Telavi yvela hkveTs

TeTri wylebi ZiriTadi da III varianti I

hkveTs gadis siaxloveSi

kobaZe ZiriTadi da III varianti I

hkveTs gadis siaxloveSi

pantiani ZiriTadi, I da III gadis siaxloveSi salebeli ZiriTadi, I da III gadis siaxloveSi serodani ZiriTadi, I da III gadis siaxloveSi

sagarejos raioni

q. sagarejo

patarZeuli varianti II

hkveTs

ninowminda varianti II gadis siaxloveSi ujarma ZiriTadi hkveTs paldo ZiriTadi hkveTs

xaSmi varianti I da III ZiriTadi da II

hkveTs gadis siaxloveSi

askilauri ZiriTadi hkveTs

gombori ZiriTadi da III hkveTs

verona ZiriTadi da III hkveTs

sasadilo ZiriTadi hkveTs

xsenebuli statistikuri masalebis da soflis mosaxleobis gamokiTxis analizis safuZvelze SeiZleba Semdegi daskvnebis gakeTeba:

• adgilobriv doneze soflis mosaxleobisaTvis xelmisawvdomia mxolod ambulatoruli saxis samedicino momsaxureba

• adgilobriv doneze yvela sofelSi ar aris xelmisawvdomi saSualo ganaTleba. zogi soflidan mosaxleoba bavSvebs atarebs skolebSi, romelic an moSorebul sofelSia ganlagebuli, an iZulebulni arian naTesavebTan raionul centrSi an qalaqSi Caiyvanon bavSvi misTvis saSualo ganaTlebis misacemad. umaRlesi da profesiuli ganaTlebis miReba SesaZlebelia mxolod raionul centrebSi

• umuSevrobis done mosaxleobaSi aRemateba 80-90%-s. miwis nakveTze sasoflo-sameurneo saqmianoba warmoadgens ZiriTad sacxovrebel wyaros. mosaxleobis daaxloebiT naxevrisaTvis sasoflo-sameurneo

Page 32: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

31

produqcia ojaxis piradi moxmarebis sagans warmoadgens. mosaxleobis danarCen nawils ase Tu ise gaaqvs, an cdilobs gaitanos produqcia uaxloes bazrebze. produqciis gasaRebis bazrebs warmoadgens raionuli centrebi da msxvili qalaqebi. produqciis bazarze gatanisaTvis dabrkolebas warmoadgens saavtomobilo gzas cudi mdgomareobiT gamowveuli transportirebis siZneleebi.

• mosaxleobis metad mcire, magram mainc garkveuli nawilisaTvis, Semosavlis wyaros warmoadgens gzispira vaWroba (kioskebi, kafeebi). kioskebis da sakvebi wertebis raodenoba ar aris didi saavtomobilo gzas arasakmarisad datvirTvis da araintensiuri funqcionirebis gamo.

• raionSi aris turistuli da sakurorto centrebi (mag. sioni, Telavi da sxv. – ix. danarTi 4), romelTa datvirTva amJamad ar aris realuri potencialis Sesabamisi, magram turistuli infrastruqturis ganviTarebis pirobebSi mosalodnelia turistebis nakadebis mkveTri zrda, rac damatebiT Sesazleblobebs Seqmnis xsenebul centrebTan SemaerTebeli saavtomobilo gzas maxloblad mcxovrebi mosaxleobisaTvis.

daskvnis saxiT SeiZleba aRvniSnoT, rom arsebuli gzis gaswvriv da mis maxloblobaSi ganlagebuli soflebisaTvis sasicocxlo mniSnelobas warmoadgens gzis arsebuli marSrutis SenarCuneba da misi reabilitacia. es aris xsenebuli soflebis saqarTvelos erTian socio-ekonomikur sivceSi integrirebis erTaderTi saSualeba. gzis rekonstruqcia da misi satransporto funqciis aRdgena xels Seuwyobs, rogorc soflis mosaxleTa ekonomikuri mdgomareobis gaumjobesebas (gzispira vaWroba da momsaxureba; produqciis gatana bazrebze; turistul momsaxurebis sferoSi CarTva da a.S.), aseve socio-kulturuli momsaxurebis (kerZod, jandacvis da kulturuli centrebis) xelmisawvdomobas. piriqiT, gzis arsebuli marSrutis nacvlad sxva variantebis ganxorcieleba gamoiwvevs arsebuli gzis rekonstruqciis proeqtis xangrZliv gadavadebas, gzis funqcionalur dautvirTaobas da xsenebuli soflebis socio-ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivis mniSvnelovnad SezRudvas.

Page 33: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

32

4. alternatiuli marSruti 1 - bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi 4.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi 4.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi

alternativa #1 vaziani, muRanlo, samebis monasteri, Jati, serodani, Telavi; dac. teritoriebi; ladnSafti (ekosistemebi; habitatebi), flora

marSruti moicavs sam sensitiur saits. Ppirveli aris md. ivris gadakveTa sof. xaSmis midamoebSi, miuyveba md. ioris napirs daaxloebiT 2 km-ze, mdinaris marcxena sanapiros gaswvriv arsebuli Walis tyis maRali sakonservacio Rirebulebis mqone habitati. meore sensitiuri saiti mdebareobs samebis monastersa da zaTis mTas Soris (km-niSnuli 10-dan km-niSnul 15-mde), sadac ganviTarebulia muxnarebi (Quercus iberica), rcxilnar-muxnarebi (Carpinus caucasica, Quercus iberica) da qarTuli muxis siWarbiT Sereuli tyeebi mesame sensitiur saits warmoadgens monakveTs uReltexilidan (daxloebiT 1500 m-ze zRvis donidan) civi –gomboris (1712 m zR. d.) da muxianis (1790m zR. d.) mTebs Soris da muxianis da civis (1991m. zr. d.) mTebis ferdobebamde gabatonebulia wiflnari (Fagus orientalis) tyeebi (wiflnari tyeebis qvesartyeli). fauna

moicavs sam sensitiur saits. pirveli maTgani _ ioris gadakveTa da sanapiroze habitatebi sof. xaSmis maxloblad mmdinaris marcxena sanapiros gaswvriv aSendeba axali xidi, xolo xidis Semdeg gza gadahkveTs Walis terasebs mdinaris gaswvriv daaxloebiT ori kilometris manZilze. es adgili miCneul unda iiqnes wavis binadrobis adgilad da kanoniT daculi Tevzis saxeobebis (mdinaris / tbis kalmaxi da winaaziuri gvelana) da nemsiylapiebis (msgavsi nemsiylapia) habitatad. meore saiti mdebareobs samebis monastersa da mTa Jats Soris (aRniSvna 10-15). aq, SedarebiT xSir tyeSi aris didi ZuZumwovrebis gadaadgilebis marSruti, aseve zogierTi xis Ramurebis saxeobebis binadrobis adgili. maT Sorisaa evropuli maCqaTela. es saxeobebi Setanilia erovnul wiTel nusxaSi mesame saiti– miemarTeba civ-gomboris qedis erTi mxridan meore mxarisken civ-gomborisa da muxianis mTebs, mTa muxianis dasavleT ferdobebsa da mT. Jatsa da mT. civis samxreT da dasavleT ferdobebs Soris. aq aRsaniSnavia zogierTi didi mtacebeli frinvelis budeebi (faskunji da orbi) da es adgili warmoadgens safrTxis winaSe myofi yvela saxeobis frinvelis gaCerebis adgils gadafrenis dros.

Page 34: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

33

ZuZumwovrebis gadaadgilebebs ar aqvs masobrivi migraciis xasiaTi, magram yovelwliurad xdeba da sezonuri xasiaTi aqvs. Cliqosnebi gadaadgildebian furaJis damwifebis Sesabamisad, xolo mtacebeli cxovelebi maT misdeven. am saxeobebis populaciis nawilis es gadaadgilebebi xels uwyobs genetikuri masalebis gacvlas msxvili ZuZumwovrebis qve-populaciebs Soris, romlebic izolirebulni arian wlis garkveuli periodis ganmavlobaSi. es adgili yvelaze sensitiuria da samSeneblo samuSaoebi da saavtomobilo gzis funqcionireba am adgilSi srulad mospobs am arealis bunebriv mniSvnelobas mravali saxeobisaTvis. zedapiruli wylebi

gza kveTs md iors da Semdeg civ _ gomboris Crdilo_ aRmosavleT kalTaze gamaval mraval patara Rvarcoful xevs da bolos md Turdos gadakveTiT uerTdeba arsebul gzas. md. iori Tavisi farTo kalapotiT Zlier deformirebadi xasiaTiT, napirebis intensiuri garecxviT warmoadgens Zlier rTul monakveTs. rac Seexeba mraval patara xrams da md. Turdos, xevebi warmoadgenen maRali intensivobis matarebel Rvarcofebs.

gruntis wylebi

gza gadis mesameulis terigenuli da molasuri naleqebis hidrogeologiur kompleqsSi. aseve gadakveTs md ioris aluviur da 10mde siRrmis deluviur nafenebs.

geosaSiSroebis ubnebi

pirvelma alternatiulma variantma unda gadakveTos civ _ gomboris qedis yelaze maRla mdebare hifsometriuli Txemi didi daxrilobis kalTebiT., romelc geologiurad agebulia eroziul_ Rvarcofuli da mewyrul_gravitaciuli procesebisadmi ukiduresad mgrZnobiare molasuri qanebiT. gzis gayvanis procesSi praqtikulad SeuZlebeli iqneba Ria Wrilebis mdgradobis SenarCuneba da procesebis sawinaaRdego RonisZiebebis gatareba. qveda zonaSi mdinare ioris xeobis gadakveTis zonaSi maRali geosaSiSroebis risks warmoadgens datborva, kalapotis deformacia da napirebis garecxva. arqeologiuri interesis ubnebi md.ivris marcxena napirze, cixe-qalaq ujarmis uSalod mopirdapire mxares, swor adgilas, aRmarTulia qarTuli xuroTmoZRvrebis Zegli xaSmis igive kawareTis sameba. eklesia warmoadgens samnavian bazlikas, agebulia V-VI saukuneebis mijnaze. erT-erTi uadresi monasteria saqarTvelos teritoriaze. dRes kawareTis sameba moqmedi mamaTa monasteria. samebis xevi _ mcire xevi gomboris qedsa da sof. xaSms Soris, am ukanasknelidan CrdiloeTiT. istoriul xanaSi gadioda Zveli gza

Page 35: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

34

garekaxeTidan Sida kaxeTSi. gzis SemoTavazebuli varianti TiTqmis emTxveva Zveli gzis traeqtorias. 4.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze garemos arsebuli mdgomareobis mimoxilvidan cxadi xdeba, rom “arsebuli gzis” variantisaTvis bunebrivi garemos sensitiur receftors, romelzec mosalodnelia mniSvnelovani zemoqmedeba, warmoadgens bunebrivi lanSafti, gansakuTrebiT tyiani landSafti, romelic warmodgenilia arsebuli gzis mniSvnelovan monakveTebze. Sesabamisi zemoqmedeba da sakompensacio RonisZiebebi aRwerilia paragraph 4.1.3-Si. bunebrivi garemos sxva receftorebze (atmosferuli haeri, gruntis wylebi, zedapiruli wylebi) mosalodneli zemoqmedeba ar aris mniSvnelovani, ar ganapirobebs mniSvnelovan gansxvavebas sxvadasxva marSrutebis realizaciisas da amdenad, ar axdens gavlenas marSrutis arCevaze. rac Seexeba saavtomobilo gzas funqcionirebasTan dakavSirebul xmaurs, SegviZlia vivaraudoT, rom saavtomobilo gzas mSenebloba ar unda iyos dakavSirebuli xmauris CamxSobi ZviradRirebuli nagebobebis masiuri mSeneblobis aucileblobasTan (ix. p. 3.1.2). sakmarisi iqneba axlomdebare saxlebis gayolebiT Cveulebrivi maRali Robeebis da nargavebis rigis ganTavseba. xmaurisagan dacvis aucilebeli RonisZiebebi detalurad aRwerili iqneba gzS-s farglebSi, magram dRes SegviZlia vTqvaT, rom proeqtis es komponenti ar gamoiwvevs mSeneblobasTan dakavSirebuli xarjebis mniSvnelovan zrdas. igive daskvna relevanturad migvaCnia alternatiuli marSrutebis SemTxvevaSic. axali mniSvnelovani garemosdacviTi faqtori, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia varianti 1-is ganxorcielebisas, da romelic ar aris amdenad aqtualuri arsebuli gzis rekonstruqciisas, aris tunelebis gaTxrasTan dakavSirebuli nayaris ganTavsebis problema. tunelebis mSeneblobis Sedegad warmoiqmneba nayaris didi raodenoba (350000m3). amave dros, tunelis orive mxares gvaqvs unkaluri tyiani landSafti. tyian landSaftSi nayaris ganTavseba aris dauSvebeli. Sesabamisad iqmneba nayaris rogorc minimum 10 – 15 km-is daSorebiT transportirebis saWiroeba, rac sakmaod did xarjebTan iqneba dakavSirebuli. 4.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia tyeze zemoqmedebis Sefasebisa aRsaniSnavia, rom axali marSrutebis gaswvriv tyis umetesi nawili aradegradirebuli, xeluxlebeli tyeebia, romelic saxeobrivi mravalferovnebiT gamoirCeva da wiTel wignSi Setanil saxeobebsac moicavs (ix. danarTi 3) da maRali sensitiurobis da Rirebulebisaa. tyis sixSire aq 3-4 jer aRemateba ujarma -gomboris monakveTze arsebuli meCxeri tyis sixSires. minimaluri zianis gaTvla efuZneba p. 1.4.1-Si moyvanil meTodikas. Sesabamisi cxrili qvemoT aris moyvanili. amave dros xazs vusvamT, rom tyeebisaTvis miyenebuli ziani ar Semoifargleba mxolod gaCexili xeebis farTiT. Tanmdevi procesebi, rac Tan axlavs tyis kafvas (zedapiruli wylebis drenaJis cvlileba, eroziuli procesebis gaZliereba, mewyrebis formirebis stimulireba,

Page 36: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

35

sanitaruli pirobebis gauareseba mimdebare teritoriaze da tyis mavnebelT gavrcelebis riskis zrda), xels Seuwyobs tyis degradacias da ufro didi farTis dazianebas, vidre gaCexili farTia. yvela es Tanmdevi zemoqmedeba, rogorc wesi, mniSvnelovania swored axali masiuri tyekafebis areSi. tyian masivebSi axali gzebis gayvanis mniSvnelovani Tanmdevi efeqti aris aralegaluri da ukontrolo Wris zrda misasvleli gzebis xelmisawvdomobis Sedegad. Sesabamisad realuri mosalodneli ziani 2-3 jer izrdeba.

Page 37: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

36

varianti I gvirabiT km niSnulebi (km)

gadakveTili tyiani monakveTis sigrZe (km)

gzis vakisis saerTo sigane

gzis gafarToebisas CamoWrili sigane (m)

CamoWrili tyis farTi (kv.m.)

xeebis miaxloebiTi sixSire

moWrili xeebis raodenoba

xeebis saS. diametri

6 - 10 4km 20 80000kv.m 0.4 kv.m 32000 52,1 sm 10 - 17 7km 30 210000 kv.m 0.4 kv.m 84000 52,1sm 5km 35m 175000kv.m 0.4 kv.m 70000 52,1 sm 50-55 Z.v 5 25 19 95000 0.2 xe kv.m 19000 44,1 sm 55-59.5 Z.v 4.5 25 19 85500 0.2 xe kv.m 17100 44,1 sm

jamuri farTi kv.m

645500 jamuri farTi Hha

1 ha-s aRdgenis saS. Rirebuleba

aRdgenis jamuri Rirebuleba

64.55 ha 20000lari 1291000lari

mosalodneli zianis odenoba 1291000 x 3 = 3873000 lari

Page 38: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

37

4.2 proeqtis socialuri efeqtebi

4.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebiT arsebuli faqtobrivi masala warmodgenilia danarT 5-Si. kerZod, aq mocemulia Zveli da axali sakadastro monacemebi da informacia mopovebuli am masalebis adgilze verifikaciis Sedegad. sakompensacio miwis farTis miaxloebiT gansazRvrisas Cven vxelmZRvanelobdiT midgomiT da saorientacio fasebiT, romlebic aRwerilia p. 1.4.1-Si.

varianti # 1. gvirabiT

fragmenti 1. (km 0 – 9,5) – emTxveva ZiriTadi gzis variant 1-s

obieqtis tipi

erTeuli erTeulis saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa

kv. m 2874.82

aqedan sasoflo sameurneo miwa

kv. m 5l

1332.49 6670. lariaqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m 10l

1542.33 15420 lari1 sarTuliani saxli

1 saxli 0

2 sarTuliani saxli

1 saxli 0

sxva Senoba nagebobani

xexili cali sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

37510 lari

Page 39: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

38

fragmenti 2. (9,5/2 – 11,5) obieqtis tipi

erTeuli erTeulis saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa

kv. m 37003.56 kv.m

aqedan sasoflo sameurneo miwa

kv. m 5 lari

100%37003.56

kv.m 185017.8 lariaqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m

0% 1 sarTuliani saxli

1 saxli 0

2 sarTuliani saxli

1 saxli 0

sxva Senoba nagebobani

xexili cali 32 lari 1 vazi

s. xaSmis venaxebi uxeSi SefasebiT 25000 vazi

formalurad 800000 lari Tumca xaSmis saferavis jiSis enaxebis gaCexva dauSvebelia da gacilebiT Zvirad SeiZleba Sefasdes ufro mizanSewonili meTodikiT angariSisas.

sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

fragment 3 da 4, romelic moicavs SemaerTebel gzas 11,5 dan sof. TeTriwylebamde (gvirabis CaTvliT) ar kveTs kerZo miwis nakveTebs

Page 40: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

39

fragmenti 5. (emTxveva ZiriTadi variantis fragment 5-s)

obieqtis tipi

erTeuli erTeulis saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa

kv. m 36990 kv. m

aqedan sasoflo sameurneo miwa

kv. m 10 lari

16990 kv.m 169900 lariaqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m 50 lari

20000 kv.m 1000000 lari1 sarTuliani saxli

1 saxli 16000 lari

2 sarTuliani saxli

1 saxli 32000lari 10 saxli 320000 lari

sxva Senoba nagebobani

xexili, kakali, gzispira xeebi

cali 240 lari 200 48000 lari

sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

1537900 lari

4.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi

arsebuli gzis marSrutiT da alternatiuli marSrutebiT ugadakveTili da maxloblobaSi ganlagebuli soflebis sia mocemulia p. 3.2.2-Si, xolo maTi socio-ekonomikuri daxasiaTeba mocemulia danarT 4-Si. alternatiuli marSrutis 1. ganxorcielebis SemTxvevaSi mniSvnelovani socialuri eqfeqtebidan gamovyofdiT Semdegs:

• am marSrutis ganxorcieleba niSnavs arsebuligzis, rogorc satransporto magistralis mniSvnelobis dakninebas da mis gaswvriv mcxovrebi mosaxleobis socio-ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivis SezRudvas

Page 41: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

40

• saavtomobilo gzas varianti 1 hkveTs sofel xaSmis kerZo miwis nakveTebs, romlebic ZiriTadad saferavis jiSis venaxs ukavia. sofeli xaSmi cnobilia umaRlesi xarisxis saferavis jiSis yurZniT da mevenaxeobas da meRvineobas mniSvnelovani wili aqvs soflis ekonomikur struqturaSi. am miwebis da venaxebis dakargvis monetaruli gamosaxuleba rTulia. cxadia, rom ziani iqneba ufro maRali, vidre danarT 5-Si warmodgenili gaangariSeba iZleva. gaangariSebis xsenebuli meTodika (SemoTavazebuli teqnikur davalebaSi) ver asaxavs srulad situaciis unikalurobas.

Page 42: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

41

5. alternatiuli varianti 2 - bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis mokle analizi 5.1 garemosdacviTi receftorebi, zemoqmedeba bunebriv garemoze da SesaZlo Semarbilebeli RonisZiebebi 5.1.1 bunebrivi garemos sensitiuri receftorebi alernativa #2 vaziani, sarTiWala, patarZeuli da Telavi dac. teritoriebi; ladnSafti (ekosistemebi; habitatebi), flora marSruti moicavs or sensitiur saits. Ppirveli warmoadgens marSrutis pirveli variantis meore sensitiur saits, kerzod, is mdebareobs samebis monastersa da zaTis mTas Soris (km-niSnuli 10-dan km-niSnul 15-mde). Mmeore ki warmoadgens marSrutis pirveli variantis mesame sensitiur saits, romelic warmoadgens monakveTs uReltexilidan (daxloebiT 1500 m-ze zRvis donidan) civi –gomboris (1712 m zR. d.) da muxianis (1790m zR. d.) mTebs Soris da muxianis da civis (1991m. zr. d.) mTebis ferdobebamde

fauna

meore mgrZnobiare saiti II variantSi I variantis mesame mgrZnobiare adgilis analogiuria: gasasvleli civ-gomboris qedis erTi mxridan meore mxarisken civ-gomborisa da muxianis mTebs, mTa muxianis dasavleT ferdobebsa da mT. Jatsa da mT. civis samxreT da dasavleT ferdobebs Soris

zedapiruli wylebi

kveTs civ_ gomboris qedis samxreT_ aRmosavleT kalTaze gamaval md patarZeuls da mraval patara Rvarcoful xevs. gruntis wylebi

gza gadis mesameulis terigenuli da molasuri naleqebis Rrma cirkulaciis hidrogeologiur kompleqsSi da proluviur deluviur 10_mde siRrmis gruntis wylebis kompleqsSi

geosaSiSroebis ubnebi

trasis meore alternatiulma variantma, romelmac und gaiaros civ_gomboris qedis samxreT_ aRmosavleT kalTaze xasiaTdeba rTuli, didi daxrilobisa da xSiri danawevrebis reliefiT, romelic agebulia dabali mdgradobis molasuri naleqebiT da xasaTdeba eroziul_ Rvarcofuli da mewyruli procesebis farTo ganviTarebiT. yvela eroziuli xevi Rvarcoftrnsformirebadia da xasiaTdeba mewyruli procesebis xSiri ganviTarebiT. gzis gayvanis procesSi adgili eqneba geologiuri garemos mniSvnelvan ekologiur garTulebebs.

Page 43: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

42

arqeologiuri interesis ubnebi

sofel sarTiWalaSi, misgan samxreT-aRmosavleTiT gamovlenilia brinjaos xanis gora-namosaxlari. 2. patarZeulTan,. soflis aRmosavleT ganapiras gamovlenilia gvianbi rinjao, adrerkinis xanis (Zv.w.XII-VIIss.) gora-namosaxlari 3. soflis Crdilo-aRmosavleT nawilSi XVIIIs. Sua wlebis ori mrgvali koSki dgas. 4. soflis Crd-dasavl-iT gorakze, cixis nangrevebia. istoriuli cnobebis mixedviT, am adgilze Zveli cixe mdgara, romelic erekle mefes ganuaxlebia XVIIIs. Sua wlebSi. 5. sofelSi aris agreTve gvianSuasaukuneebis riyis qviT nagebi darbazuli tipis eklesia. mosalodnelia, am teitoriaze, momavalSi garkveuli saxis miwis samuSaoebis Catarebis dros aRmoCndes mravali arqeologiuri Zegli. dac. teritoriebi;

5.1.2 SesaZlo zemoqmedeba bunebriv garemoze garemos arsebuli mdgomareobis mimoxilvidan cxadi xdeba, rom “arsebuli gzis” variantisaTvis bunebrivi garemos sensitiur receftors, romelzec mosalodnelia mniSvnelovani zemoqmedeba, warmoadgens bunebrivi lanSafti, gansakuTrebiT tyiani landSafti, romelic warmodgenilia arsebuli gzis mniSvnelovan monakveTebze. Sesabamisi zemoqmedeba da sakompensacio RonisZiebebi aRwerilia paragraph 4.1.3-Si. bunebrivi garemos sxva receftorebze (atmosferuli haeri, gruntis wylebi, zedapiruli wylebi) mosalodneli zemoqmedeba ar aris mniSvnelovani, ar ganapirobebs mniSvnelovan gansxvavebas sxvadasxva marSrutebis realizaciisas da amdenad, ar axdens gavlenas marSrutis arCevaze. rac Seexeba saavtomobilo gzas funqcionirebasTan dakavSirebul xmaurs, SegviZlia vivaraudoT, rom saavtomobilo gzas mSenebloba ar unda iyos dakavSirebuli xmauris CamxSobi ZviradRirebuli nagebobebis masiuri mSeneblobis aucileblobasTan (ix. p. 3.1.2). sakmarisi iqneba axlomdebare saxlebis gayolebiT Cveulebrivi maRali Robeebis da nargavebis rigis ganTavseba. xmaurisagan dacvis aucilebeli RonisZiebebi detalurad aRwerili iqneba gzS-s farglebSi, magram dRes SegviZlia vTqvaT, rom proeqtis es komponenti ar gamoiwvevs mSeneblobasTan dakavSirebuli xarjebis mniSvnelovan zrdas. igive daskvna relevanturad migvaCnia alternatiuli marSrutebis SemTxvevaSic. axali mniSvnelovani garemosdacviTi faqtori, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia varianti 2-is ganxorcielebisas, da romelic ar aris amdenad aqtualuri arsebuli gzis rekonstruqciisas, aris tunelebis gaTxrasTan dakavSirebuli nayaris ganTavsebis problema. tunelebis mSeneblobis Sedegad warmoiqmneba nayaris didi raodenoba (35000m3). amave dros, tunelis orive mxares gvaqvs unkaluri tyiani landSafti. tyian landSaftSi nayaris ganTavseba aris dauSvebeli. Sesabamisad iqmneba nayaris rogorc minimum 10 – 15 km-is daSorebiT transportirebis saWiroeba, rac sakmaod did xarjebTan iqneba dakavSirebuli.

Page 44: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

43

5.1.3 zemoqmedeba tyeze da aucilebeli kompensacia tyeze zemoqmedebis Sefasebisa aRsaniSnavia, rom axali marSrutebis gaswvriv tyis umetesi nawili aradegradirebuli, xeluxlebeli tyeebia, romelic saxeobrivi mravalferovnebiT gamoirCeva da wiTel wignSi Setanil saxeobebsac moicavs (ix. danarTi 3) da maRali sensitiurobis da Rirebulebisaa. tyis sixSire aq 3-4 jer aRemateba ujarma -gomboris monakveTze arsebuli meCxeri tyis sixSires. minimaluri zianis gaTvla efuZneba p. 1.4.1-Si moyvanil meTodikas. Sesabamisi cxrili qvemoT aris moyvanili. amave dros xazs vusvamT, rom tyeebisaTvis miyenebuli ziani ar Semoifargleba mxolod gaCexili xeebis farTiT. Tanmdevi procesebi, rac Tan axlavs tyis kafvas (zedapiruli wylebis drenaJis cvlileba, eroziuli procesebis gaZliereba, mewyrebis formirebis stimulireba, sanitaruli pirobebis gauareseba mimdebare teritoriaze da tyis mavnebelT gavrcelebis riskis zrda), xels Seuwyobs tyis degradacias da ufro didi farTis dazianebas, vidre gaCexili farTia. yvela es Tanmdevi zemoqmedeba, rogorc wesi, mniSvnelovania swored axali masiuri tyekafebis areSi. tyian masivebSi axali gzebis gayvanis mniSvnelovani Tanmdevi efeqti aris aralegaluri da ukontrolo Wris zrda misasvleli gzebis xelmisawvdomobis Sedegad. Sesabamisad realuri mosalodneli ziani 2-3 jer izrdeba.

Page 45: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

44

varianti II gvirabiT km niSnulebi (km)

gadakveTili tyiani monakveTis sigrZe (km)

gzis vakisis saerTo sigane

gzis gafarToebisas CamoWrili sigane (m)

CamoWrili tyis farTi (kv.m.)

xeebis miaxloebiTi sixSire

moWrili xeebis raodenoba

xeebis saS. diametri

12-13 1.2 50m 44 52800 0..1 xe kv.m 5280 24 – 28sm 15-20 1.3 35 29 37700 0..1 xe kv.m 3770 24 – 28sm 20-25 1.1 35 29 31900 0..1 xe kv.m 3190 24 – 28sm 30-35 2.2 30 24 52800 0..1 xe kv.m 5280 24 – 28sm 34-35 1 35 29 29000 0..1 xe kv.m 2900 24 – 28sm 35-36 0.8 35 29 27200 0..1 xe kv.m 2720 24 – 28sm 44.5-45 0.5 40 34 17000 0..1 xe kv.m 1700 24 – 28sm 45-46 0.8 40 34 27200 0..1 xe kv.m 2720 24 – 28sm kob.mere 0.2 25 19 3800 0.2 xe kv.m 760 44,1 sm 48-50 2 25 19 38000 0.2 xe kv.m 7600 44,1 sm 50-55 5 25 19 95000 0.2 xe kv.m 19000 44,1 sm 55-59.5 4.5 25 19 85500 0.2 xe kv.m 17100 44,1 sm

jamuri farTi kv.m

497900 kv.m jamuri farTi Hha

1 ha-s aRdgenis saS. Rirebuleba

aRdgenis jamuri Rirebuleba

49.79ha 20000lari 995800 lari

mosalodneli ziani 995800 x 3 = 2987400 lari

Page 46: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

45

5.2 proeqtis socialuri efeqtebi 5.2.1 miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebuli sakiTxebi miwis Sesyidvasa da gansaxlebasTan dakavSirebiT arsebuli faqtobrivi masala warmodgenilia danarT 5-Si. kerZod, aq mocemulia Zveli da axali sakadastro monacemebi da informacia mopovebuli am masalebis adgilze verifikaciis Sedegad. sakompensacio miwis farTis miaxloebiT gansazRvrisas Cven vxelmZRvanelobdiT midgomiT da saorientacio fasebiT, romlebic aRwerilia p. 1.4.1-Si.

varianti # 2 gvirabiT fragmenti 1. ( 0 – 12 km vaziani – patarZeuli)

obieqtis tipi

erTeuli erTeulis saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa

kv. m 56768.5

aqedan sasoflo sameurneo miwa

kv. m 5 lari

aqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m 10 lari

100% 56768.5 567685 lari1 sarTuliani saxli

1 saxli 25000 lari

2 sarTuliani saxli

1 saxli 40000 lari 11 440000 lari

sxva Senoba nagebobani

4000 lari 4 16000 lari

xexili, kakali, gzispira xeebi

cali 240 lari 160 38400 lari

sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

1062085 lari

fragmenti 2 (patarZeuli – pantianis midamoebi) da 3 (pantianis midamoebi – ZiriTad gzasTan SeerTebis wertili) ar hkveTs kerZo miwis nakveTebs.

Page 47: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

46

fragmenti 4 emTxveva ZiriTadi variantis fragment 5-s

obieqtis tipi

erTeuli erTeulis saSualo Rirebuleba raionSi

kompensacias daqvemdebarebuli odenoba

sakompensacio Tqanxis odenoba (lari)

sakompensacio miwa

kv. m 36990 kv. m

aqedan sasoflo sameurneo miwa

kv. m 10 lari

16990 kv.m 169900 lariaqedan ara sasoflo-sameurneo miwa

kv. m 50 lari

20000 kv.m 1000000 lari1 sarTuliani saxli

1 saxli 16000 lari

2 sarTuliani saxli

1 saxli 32000lari 10 saxli 320000 lari

sxva Senoba nagebobani

xexili, kakali, gzispira xeebi

cali 240 lari 200 48000 lari

sxva saavtomobilo gzasaTvis miwis

SesaZenad aucilebeli kompensaciis jamuri raodenoba

1537900 lari

5.2.2 socio-ekonomikuri efeqtebi

arsebuli gzis marSrutiT da alternatiuli marSrutebiT ugadakveTili da maxloblobaSi ganlagebuli soflebis sia mocemulia p. 3.2.2-Si, xolo maTi socio-ekonomikuri daxasiaTeba mocemulia danarT 4-Si. alternatiuli marSrutis 1. ganxorcielebis SemTxvevaSi mniSvnelovani socialuri eqfeqtebidan gamovyofdiT Semdegs:

• am marSrutis ganxorcieleba niSnavs arsebuligzis, rogorc satransporto magistralis mniSvnelobis dakninebas da mis gaswvriv mcxovrebi mosaxleobis socio-ekonomikuri ganviTarebis perspeqtivis SezRudvas

Page 48: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

47

6. alternativebis analizi

6.1 |proeqtis arganxorcielebis| alternativa

saqarTvelos mTavrobis erT-erT prioritets warmoadgens qveynis regionebs Soris srulyofili saavtomobilo kavSirebis damyareba, risTvisac saWiroa gzebis normaluri funqcionireba wlis nebismier dros da ar iyos moZraobis Seferxebebi, gansakuTrebiT zamTris periodSi. aRniSnuli moTxovnebis dasakmayofileblad saWiroebas warmoadgens q. Tbilisidan Sida kaxeTis regionTan damakavSirebeli umoklesi vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gzis mowesrigeba da srulyofa, romelic zamTris TveebSi iketeba avtotransportis moZraobisaTvis da aseve xSirad gamodis mwyobridan mewyruli da sxva bunebrivi movlenebis Sedegad. proeqtis arganxorcieleba dakavSirebulia, rogorc regionaluri da mTlianad qveynis masStabiT socio-ekonomikuri ganviTarebis SesaZleblobaTa gamouyeneblobasTan, aseve lokalur doneze, gzis gaswvriv ganlagebuli soflebis ganvitarebis perspeqtivis mniSvnelovan SezRudvasTan. Sesabamisad, “proeqtis arganxorcielebis” alternativa miCneulia aramizanSewonilad.

6.2 |gzis alternatiuli marSrutebis Sedareba

6.2.1 alternativebis Sedareba umniSvnelovanesi garemosdacviTi faqtorebis gaTvaliswinebiT zemoqmedeba tyeebze

vaziani – gombori – Telavis arsebuli gzis reabilitaciisas adgili eqneba ZiriTadad mxolod gzis ganapira viwro zolSi tyis kafvas. gzis geometriuli maxasiaTeblebis gaumjobesebis mizniT, zog adgilas xdeba arsebuli gzidan gadaxveva da aseT SemTxvevaSi, zogierT monakveTebze, aucilebelia tyis xeluxlebeli monakveTebis gaCexva. Tumca, rogorc wesi, aseTi monakveTebi moklea sigrZeSi (100m) da tyis koromis siRrmeSi (arsebuli gzidan) SeWrac umniSvneloa xolme (50 – 100m). gzis axali monakveTi, rogorc wesi axlos miuyveba arsebul gzas. qvemoT cxrilSi moyvanilia arsebuli gzis rekonstruqciisas savaraudod dazianebuli da aRdgenas daqvemdebarebuli tyis jamuri farTobi da aRdgenis Rirebuleba. jamuri farTi kv.m 303800kv,m jamuri farTi Hha 1 ha-s aRdgenis saS.

Rirebuleba aRdgenis jamuri Rirebuleba

30.38ha 17000 lari 516460 lari tyeze zemoqmedebis Sefasebisa aRsaniSnavia, rom axali marSrutebis gaswvriv tyis umetesi nawili aradegradirebuli, xeluxlebeli tyeebia,

Page 49: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

48

romelic saxeobrivi mravalferovnebiT gamoirCeva da wiTel wignSi Setanil saxeobebsac moicavs (ix. danarTi 3) da maRali sensitiurobis da Rirebulebisaa. tyis sixSire aq 3-4 jer aRemateba ujarma -gomboris monakveTze arsebuli meCxeri tyis sixSires. minimaluri zianis gaTvla efuZneba p. 1.4.1-Si moyvanil meTodikas. Sesabamisi cxrili qvemoT aris moyvanili. amave dros xazs vusvamT, rom tyeebisaTvis miyenebuli ziani ar Semoifargleba mxolod gaCexili xeebis farTiT. Tanmdevi procesebi, rac Tan axlavs tyis kafvas (zedapiruli wylebis drenaJis cvlileba, eroziuli procesebis gaZliereba, mewyrebis formirebis stimulireba, sanitaruli pirobebis gauareseba mimdebare teritoriaze da tyis mavnebelT gavrcelebis riskis zrda), xels Seuwyobs tyis degradacias da ufro didi farTis dazianebas, vidre gaCexili farTia. yvela es Tanmdevi zemoqmedeba, rogorc wesi, mniSvnelovania swored axali masiuri tyekafebis areSi. tyian masivebSi axali gzebis gayvanis mniSvnelovani Tanmdevi efeqti aris aralegaluri da ukontrolo Wris zrda misasvleli gzebis xelmisawvdomobis Sedegad. Sesabamisad realuri mosalodneli ziani 2-3 jer izrdeba im gaTvlebTan SedarebiT, rac qvemoT aris moyvanili:

alternatiuli varianti 1 gvirabiT

jamuri farTi kv.m 645500 jamuri farTi Hha 1 ha-s aRdgenis saS.

Rirebuleba aRdgenis jamuri Rirebuleba

64.55 ha 20000lari 1291000lari realuri

mosalodnelizarali 3873000 lari

alternatiuli varianti 2 gvirabiT

jamuri farTi kv.m 497900 kv.m jamuri farTi Hha 1 ha-s aRdgenis saS.

Rirebuleba aRdgenis jamuri Rirebuleba

49.79ha 20000lari 995800 lari realuri

mosalodnelizarali 2987400 lari

saxifaTo geologiuri procesebi

arsebuli fonduri da samecniero masalis gaanalizebam da uSualod adgilze Catarebulma sarekognosciro kvlevebma cxadyo Semdegi: miuxedavad imisa, rom arsebuli saavtomobilo gza mewyrebTan dakavSirebiT rTuli geodinamikuri pirobebiT xasiaTdeba, is mainc iTvleba yvelaze optimalur variantad, vidre civ-gomboris qedis samxreT kalTaze savaraudod SerCeuli variantebi (oTxi varianti), radgan yvela aRniSnuli varianti gadis civ-gomboris qedis samxreTi

Page 50: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

49

kalTis im monakveTze, romelic agebulia molasuri naleqebiT da xasiaTdeba zemoTaRniSnuli procesebis kompleqsuri ganviTarebiT. amave dros es zona xasiaTdeba reliefis ukiduresad maRali energetikuli potencialiT (zedapiris didi daxrilobebi da bedlenduri xasiaTis danawevreba), sadac gzis gayvanis procesSi saWiro gaxdeba miwis samuSaoebis Catareba (ferdobebis CamoWra, Wrilebisa da yrilebis mowyoba da a.S), rasac gardauvlad mohyveba arsebuli mewyrul-gravitaciuli procesebis kidev ufro didi masStabiT ganviTareba da praqtikulad SeuZlebeli gaxdeba ferdoebis mdgradobis SenarCuneba; yvela zemoT aRniSnul pirobebidan gamomdinare migvaCnia, rom Tavisi geodinamikuri sirTulis miuxedavad yvelaze optimalur variantad mainc rCeba arsebuli gzis sof. sof. gombori-TeTriwylebis monakveTi. nayaris ganTavsebis problema. mniSvnelovani garemosdacviTi faqtori, romlis gaTvaliswinebac aucilebelia varianti 1-is da 2-is ganxorcielebisas, da romelic ar aris amdenad aqtualuri arsebuli gzis rekonstruqciisas, aris tunelebis gaTxrasTan dakavSirebuli nayaris ganTavsebis problema. tunelebis mSeneblobis Sedegad warmoiqmneba nayaris didi raodenoba (35000m3). amave dros, tunelis orive mxares gvaqvs unikaluri tyiani landSafti. tyian landSaftSi nayaris ganTavseba aris dauSvebeli, vinaidan es gamoiwvevs tyis, rogorc ekosistemis degradacias da maRali Rirebulebis lanSaftis gaufasurebas. Sesabamisad iqmneba nayaris rogorc minimum 10 – 15 km-is daSorebiT transportirebis saWiroeba, rac sakmaod did xarjebTan iqneba dakavSirebuli.

Page 51: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

50

alternatiuli marSrutebis Sedarebis matrica aspeqtebi/faqtorebi arsebuli gza aternativa 1 alternativa 2 fizikuri garemo trasis saerTo sigrZe

arsebuli gzis sigrZea 66 km trasis saerTo sigrZe, arsebuli gzis sawyisi da bolo monakveTebis gaTvaliswinebiT Seadgens 52.3 km-s, rac iZleva trasis Semoklebas arsebul gzasTan SedarebiT – 13.7 km-iT.

variantis saerTo samSeneblo sigrZe I variantis monakveTis (pk268+00-pk330+00) gaTvaliswinebiT Seadgens 22.3 km. maT SorisGgvirabis sigrZe 6.6km, aRniSnuli trasa garkveul monakveTebze gadis rTul geologiur, topografiul pirobebSi. sadac mosalodnelia mewyruli movlenebis ganviTareba, eroziuli procesebi da Rvarcofebi. trasis saerTo sigrZe, axali samSeneblo monakveTis(22.3m) da bolo monakveTebis gaTvaliswinebiT Seadgens 34.6 km-s, rac iZleva trasis Semoklebas arsebul gzasTan SedarebiT – 19.0km-iT, vaziani-patarZeulis monakveTis gaTvaliswinebiT.

garemos topografiuli Tavisebureba

arsebuli gza ZiriTadSi gadis mTagorian da maRalmTian adgilebSi. da 45-e km-ze kveTs gomboris uReltexils 1620 m simaRleze.

pirveli variantis trasa gadis rTul topografiul da geologiur pirobebSi. gansakuTrebuli rTuli geologiuri pirobebiT aRiniSneba trasis me-18 - 32-e km-i, gzis am monakveTze aRiniSneba mewyruli ferdobebi, romelTa gaaqtiuroba SesaZlebelia mSeneblobis procesSi. aseve aRsaniSnavia mravalricxovani Rvarcofuli xevebi da mosalodnelia eroziuli procesebis ganviTareba.

garkveul monakveTebze metad rTuli topografiuli da geologiuri pirobebi. km9+500 mde, Semdeg trasis Ria svliT ganviTareba SeuZlebelia.

Page 52: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

51

Ppraqtikulad am monakveTze gzis gayvana Ria svliT SeuZlebelia.

garemos topografiuli TaviseburebiT ganpirobebuli specifikuri teqnikuri gadawyvetebis aucilebloba

I variantis mimarTulebiT ganxilulia gvirabis varianti romelic iwyeba pk174+00-ze da mTavrdeba pk268+00-ze. Ggvirabis sigrZe Sadgens 4.8km, gabaritiT 8m, romelic trasas amoklebs sarTo jamSi 18.1 km-iT.Ggvirabis Sesasvleli da gamosasvleli portalis niSnulebia Sesabamisad 1332m da 1382m. gvirabis variantis upiratesoba Ria svlis variantTan SedarebiT mdgomareobs imaSi, rom is uzrunvelyofs transportis Seuferxebel moZraobas mTeli wlis ganmavlobaSi da amasTan erTad SesaZlebeli xdeba ZiriTadi mewyruli monakveTebis acileba. magramAaqve unda aRiniSnos rom gvirabis gayvanis ZiriTadi sirTulea Sesasvlelsa da gamosasvlelSi mosalodneli mewyeruli movlenebis ganviTareba.

km9+500 mde, Semdeg misi Ria svliT ganviTareba SeuZlebelia, amitom ganxilulia gvirabis varianti romelic uerTdeba I variants km26+800-ze. Semdeg miyveba pirveli variantis mimarTulebas trasis bolomde

mdinareebis da xevebis gadakveTebi da Sesabamisi riskebi

arsebuli gza kveTs md iors adgil paldosTan, aseve md gomborulas sof. sasadilosTan da gomborTan (md ioris marcxena Senakadi) da md Turdos (md alaznis marjvena Senakadi).

gza kveTs md iors da Semdeg civ _ gomboris Crdilo_ aRmosavleT kalTaze gamaval mraval patara Rvarcoful xevs da bolos md Turdos gadakveTiT uerTdeba arsebul gzas. md. iori Tavisi farTo kalapotiT Zlier deformirebadi xasiaTiT, napirebis intensiuri garecxviT warmoadgens Zlier rTul monakveTs. rac Seexeba mraval patara xrams da md. Turdos, xevebi warmoadgenen maRali intensivobis matarebel

kveTs civ_ gomboris qedis samxreT_ aRmosavleT kalTaze gamaval md patarZeuls da mraval patara Rvarcoful xevs.

Page 53: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

52

Rvarcofebs. dacvis RonisZiebaTa sirTule da saimedoba

dacviTi RonisZiebebi Semoifargleba klasikuri sainJinro gadawyveiT (lokaluri napirsamagri samuSaoebi, xidebis burjebis ganlagebis swori angariSi da a.S.). ganxorcielebadia maRali saimedobis mqone dacviTi RonisZiebebi

maRali sirTulis varianti. saWiroebs teqnikurad rTul da ZviradRirebul dacviT nagebobebs. dacviTi nagebobebi ar aris saimedo mravali Rvarcofuli xevis da md. ivris rTuli monakveTis pirobebSi.

saSualo sirTulis varianti. dacviTi nagebobebi ar aris maRali saimedobis mravali Rvarcofuli xevis arsebobis pirobebSi.

saSiSi geologiuri procesebi

amJamad arsebuli Tbilisi-gombori-Telavis saavtomobilo gza, romelic gadis uReltexil gomborze, misi morfologiuri pirobebidan gamomdinare (civ-gomboris qedisaTvis yvelaze dabali hifsometruli mdebareoba, zedapiris dabali daxriloba) da miuxedavad mTlianobaSi qedis maRali geodinamikuri daZabulobisa, yvelaze optimalur variants waroadgens (ix. p 1.2.1 da danarTi 3) SemoTavazebuli alternativebidan. mTavar geologiur saSiSroebas warmoadgens arsebuli mewyrebi sof. gomboris da uReltexil gomboris midamoebSi. unda aRiniSnos, rom am zonaSi ganviTarebuli teqtoseismogravitaciuli mewyrebis sruli stabilizacia SeuZlebelia, iseve rogorc es SeuZlebelia civ-gomboris zonis sxva nawilSi (alternatiul marSrutebze) ganviTarebuli am saxis mewyrebis SemTxvevaSi. rac Seexeba klimatogenuri xasiaTis

pirvelma alternatiulma variantma unda gadakveTos civ _ gomboris qedis yelaze maRla mdebare hifsometriuli Txemi didi daxrilobis kalTebiT., romelc geologiurad agebulia eroziul_ Rvarcofuli da mewyrul_gravitaciuli procesebisadmi ukiduresad mgrZnobiare molasuri qanebiT. gzis gayvanis procesSi praqtikulad SeuZlebeli iqneba Ria Wrilebis mdgradobis SenarCuneba da procesebis sawinaaRdego RonisZiebebis gatareba. qveda zonaSi mdinare ioris xeobis gadakveTis zonaSi maRali geosaSiSroebis risks warmoadgens datborva, kalapotis deformacia da napirebis garecxva.

trasis meore alternatiulma variantma, romelmac und gaiaros civ_gomboris qedis samxreT_ aRmosavleT kalTaze xasiaTdeba rTuli, didi daxrilobisa da xSiri danawevrebis reliefiT, romelic agebulia dabali mdgradobis molasuri naleqebiT da xasaTdeba eroziul_ Rvarcofuli da mewyruli procesebis farTo ganviTarebiT. yvela eroziuli xevi Rvarcoftrnsformirebadia da xasiaTdeba mewyruli procesebis xSiri ganviTarebiT. gzis gayvanis procesSi adgili eqneba geologiuri garemos mniSvnelvan ekologiur garTulebebs.

Page 54: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

53

mewyrebs, maTze gamajansaRebeli RonisZiebebis gatareba ar warmoadgens did sirTuleebs; gzebis reabilitacia geologiur garemoSi did uaryofiT ekologiur clilebebs ar gamoiwvevs.

saSiSi geologiuri procesebisagan dacvis RonisZiebebis sirTule

saSualo rTuli rTuli

garemosdacviTi SezRudvebi

daculi teritoriebi ara ara ara zemoqmedeba landSaftze

saSualo Zlieri. maRali Rirebulebis da zemoqmedebisadmi mgrZnobiare tyis landSaftebi. marSruti moicavs sam sensitiur saits. Ppirveli aris md. ivris gadakveTa sof. xaSmis midamoebSi, miuyveba md. ioris napirs daaxloebiT 2 km-ze, mdinaris marcxena sanapiros gaswvriv arsebuli Walis tyis maRali sakonservacio Rirebulebis mqone habitati. meore sensitiuri saiti mdebareobs samebis monastersa da zaTis mTas Soris (km-niSnuli 10-dan km-niSnul 15-mde), sadac ganviTarebulia muxnarebi (Quercus iberica), rcxilnar-muxnarebi (Carpinus caucasica, Quercus iberica) da qarTuli muxis siWarbiT Sereuli tyeebi mesame sensitiur saits

Zlieri. maRali Rirebulebis da zemoqmedebisadmi mgrZnobiare tyis landSaftebi. marSruti moicavs or sensitiur saits. Ppirveli warmoadgens marSrutis pirveli variantis meore sensitiur saits, kerzod, is mdebareobs samebis monastersa da zaTis mTas Soris (km-niSnuli 10-dan km-niSnul 15-mde). Mmeore ki warmoadgens marSrutis pirveli variantis mesame sensitiur saits, romelic warmoadgens monakveTs uReltexilidan (daxloebiT 1500 m-ze zRvis donidan) civi –gomboris (1712 m zR. d.) da muxianis (1790m zR. d.) mTebs Soris da muxianis da civis (1991m. zr. d.) mTebis ferdobebamde

Page 55: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

54

warmoadgens monakveTs uReltexilidan (daxloebiT 1500 m-ze zRvis donidan) civi –gomboris (1712 m zR. d.) da muxianis (1790m zR. d.) mTebs Soris da muxianis da civis (1991m. zr. d.) mTebis ferdobebamde gabatonebulia wiflnari (Fagus orientalis) tyeebi (wiflnari tyeebis qvesartyeli).

aRdgenis potenciali, dacviTi RonisZiebebis efeqturoba,

saSualo susti. adeqvaturi ekosistemis aRdgena ufro rTulia da ZviradRirebuli vidre ZiriTad gzaze. Zalian rTulia axali misasvleli gzebis gaCeniT stimulirebuli ukanono Wris kontroli.

susti. adeqvaturi ekosistemis aRdgena ufro rTulia da ZviradRirebuli vidre ZiriTad gzaze. Zalian rTulia axali misasvleli gzebis gaCeniT stimulirebuli ukanono Wris kontroli.

zemoqmedeba floraze

saSualo Zlieri. maRali Rirebulebis da zemoqmedebisadmi mgrZnobiare tyis landSafti.

Zlieri. maRali Rirebulebis da zemoqmedebisadmi mgrZnobiare tyis landSafti.

Semarbilebeli zomebi

saSualo susti. adeqvaturi ekosistemis aRdgena ufro rTulia da ZviradRirebuli vidre ZiriTad gzaze. Zalian rTulia axali misasvleli gzebis gaCeniT stimulirebuli ukanono Wris kontroli.

susti. adeqvaturi ekosistemis aRdgena ufro rTulia da ZviradRirebuli vidre ZiriTad gzaze. Zalian rTulia axali misasvleli gzebis gaCeniT stimulirebuli ukanono Wris kontroli.

fauna, zemoqmedeba xmeleTze mobinadre faunaze,

susti. saSualo. sami sensitiuri habitati. tyis habitatis defragmentaciis riski.

saSualo. ori sensitiuri habitati. tyis habitatis defragmentaciis riski,

Semarbilebeli RonisZiebebi

xelovnuri gasasvleli derefnebis mowyoba

xelovnuri gasasvleli derefnebis mowyoba

xelovnuri gasasvleli derefnebis mowyoba

fauna, zemoqmedeba wylis habitatebSi mobinadre faunaze,

minimaluri minimaluri minimaluri

Page 56: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

55

Semarbilebeli RonisZiebebi

mSeneblobisas da eqspluataciis procesSi dabinZurebis kontrolo; eroziis Sedegad mdinareebis gazrdili sedimentaciis kontroli;

mSeneblobisas da eqspluataciis procesSi dabinZurebis kontrolo; eroziis Sedegad mdinareebis gazrdili sedimentaciis kontroli;

mSeneblobisas da eqspluataciis procesSi dabinZurebis kontrolo; eroziis Sedegad mdinareebis gazrdili sedimentaciis kontroli;

gruntis wylebis dabinZurebis riski

dabali dabali dabali

gruntis wylis damcavi RonisZiebebi

ara ara ara

socialuri aspeqti miwis Sesyidva da gansaxleba

mniSvnelovnad meti vidre me-2 da me-3 variantebis SemTxvevaSi

mniSvnelovnad naklebi vidre arsebuli gzis SemTxvevaSi, vinaidan trasis did nawili gadis dausaxlebel teritoriaze

mniSvnelovnad naklebi vidre arsebuli gzis SemTxvevaSi, vinaidan trasis did nawili gadis dausaxlebel teritoriaze

sakompensacio Rirebuleba

zustdeba dasaxlebul punqtebSi gzis vakisis parametrebis optimizaciis procesSi

1537900 lari 1062085 lari

gavlena socio-ekonomikur ganviTarebaze

mniSvnelovani. dadebiTi. soflebis – ujarmis, sasadilos, askilauris, gomboris, kobaZis, TeTrwylebis – integrireba qveynis erTian socio-ekonomikur sivrceSi.

dadebiTTan erTad mniSvnelovani uaryofiTi komponenti: soflebis – ujarmis, sasadilos, askilauris, gomboris, kobaZis, TeTrwylebis socio-ekonomikuri ganviTarebis pespeqtivis mniSvnelovani SezRudva.

dadebiTTan erTad mniSvnelovani uaryofiTi komponenti: soflebis – ujarmis, sasadilos, askilauris, gomboris, kobaZis, TeTrwylebis socio-ekonomikuri ganviTarebis pespeqtivis mniSvnelovani SezRudva.

Semarbilebeli RonisZiebebi

gomboris arsebuli gzis reabilitacia

gomboris arsebuli gzis reabilitacia

zemoqmedeba kulturul memkvidreobaze

ar aris mosalodneli zemoqmedeba cnobil Zeglebze. ucnobi arqeologiuri Zeglebis dazianebis riski – dabali, vinaidan xdeba arsebuli trasis reabilitacia.

ar aris mosalodneli zemoqmedeba cnobil Zeglebze. ucnobi arqeologiuri Zeglebis dazianebis riski – saSualo, vinaidan xdeba axali trasis gayvana dam iwis samuSaoebi iq, sadac aseTi samuSaoebi adre ar Catarebula.

ar aris mosalodneli zemoqmedeba cnobil Zeglebze. ucnobi arqeologiuri Zeglebis dazianebis riski – saSualo, vinaidan xdeba axali trasis gayvana dam iwis samuSaoebi iq, sadac aseTi samuSaoebi adre ar Catarebula.

Semarbilebeli RonisZiebebi

winaswari kvleva kulturuli memkvidreobis Sesaxeb kanonis me-14 muxliT gaTvaliswinebuli

winaswari kvleva kulturuli memkvidreobis Sesaxeb kanonis me-14 muxliT gaTvaliswinebuli

winaswari kvleva kulturuli memkvidreobis Sesaxeb kanonis me-14 muxliT gaTvaliswinebuli

Page 57: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

56

procedurebis Sesabamisad. procedurebis Sesabamisad. procedurebis Sesabamisad. xmauris zemoqmedeba dabali dabali dabali xmauris Sesarbilebeli specialuri RonisZiebebis saWiroeba

ar aris saWiro ar aris saWiro ar aris saWiro

emisiebis zemoqmedeba dabali dabali dabali emisiebis Sesarbilebeli specialuri RonisZiebebis saWiroeba

ar aris saWiro ar aris saWiro ar aris saWiro

moZraobis usafrTxoebis riskebi

izrdeba soflebSi izrdeba soflebSi izrdeba soflebSi

usafrTxoebis uzrunvelyofa

gadasasvlelebis sworad dagegmva, moZraobis regulireba

gadasasvlelebis sworad dagegmva moZraobis regulireba

zemoqmedeba infrastruqturaze

saSualo. ZiriTadad arxebi saSualo. ZiriTadad arxebi saSualo. ZiriTadad arxebi

Semarbilebeli RonisZiebebi

detaluri proeqtirebis etapze infrastruqturuli elementebis kveTis swori proeqtireba. ar aris mosalodneli raime aratrivialuri da ZviradRirebuli teqnikuri gadawyvetis aucilebloba.

detaluri proeqtirebis etapze infrastruqturuli elementebis kveTis swori proeqtireba. ar aris mosalodneli raime aratrivialuri da ZviradRirebuli teqnikuri gadawyvetis aucilebloba.

detaluri proeqtirebis etapze infrastruqturuli elementebis kveTis swori proeqtireba. ar aris mosalodneli raime aratrivialuri da ZviradRirebuli teqnikuri gadawyvetis aucilebloba.

daskvna

misaRebia, miuxedavad saSiSi geologiuri procesebis riskebis arsebobis da kerZo miwis nakveTebis Sesyidvis aucileblobasTan dakavSirebuli xarjebisa.

miuRebelia teqnikuri sirTuleebiT da gansakuTrebiT tunelis mSeneblobis aucileblobiT gamowveuli gaZvirebis gamo, saSiSi geologiuri procesebis maRali riskis da sagarejos raionis soflebze uaryofiTi socialuri zegavlenis gamo.

miuRebelia teqnikuri sirTuleebiT da gansakuTrebiT tunelis mSeneblobis aucileblobiT gamowveuli gaZvirebis gamo, saSiSi geologiuri procesebis maRali riskis da sagarejos raionis soflebze uaryofiTi socialuri zegavlenis gamo.

Page 58: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

57

7. garemoze zemoqmedebis Sefaseba upiratesi marSrutisaTvis 7.1 teqnikuri informacia detaluri sainJinro proeqtze

7.1.1 gzis teqnikuri maxasiaTeblebi vaziani-Telavi-gomboris saavtomobilo gzis km1-km27-is monakveTis samSeneblo-sareabilitacio samuSaoebis saproeqto satendero dokumentacia Sedgenilia Sps transproeqtiis mier saqarTvelos saavtomobilo gzebis departamentTan 20.10.2008 wels gaformebuli xelSekrulebisa da 25.02.2009 wels gacemuli davalebis safuZvelze. gamomdinare davalebidan proeqtirebisas samSeneblo - sareabilitacio monakveTze miRebulia Semdegi ZiriTadi parametrebi. saangariSo siCqare - 50 km/sT miwis vakisis sigane - 10.5 m savali nawilis sigane - 6.5 m savali zolis sigane - 3.25 m gverdulebis sigane - 2.0 m gamagrebuli zolebis sigane - 0.5 m gzis samosi samosis tipi - kapitaluri monimaluri radiusi gegmaSi - 80 m maqsimaluri grZivi qanobi - 7.9% Karsebuli gza pk131+00 dan 144+50 mde gadis mWidrod dasaxlebuli sofel ujarmis teritoriaze, sadac miwis vakisis sigane arakmayofilebs saproeeqto moTxovnebs. arsebuli gza kveTs md. iors , gomboris xevs , da mravalricxovan mcire da did xevebs. gzis teqnikur-ekonomokuri daxasiaTeba vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gza Sidasaxelmwifoebrivi mniSvnelobisaa, romelic umoklesi manZiliT akavSirebs Telavis da axmetis raionebs,NnawilobrivNA yvarelis raions da mimdebare soflebs q. TbilisTan. arsebuli gzis sigrZea 66 km. Aamave raionebidan amJamad ZiriTadi satransporto moZraoba xorcieldeba gurjaanis da bakurcixis gavliT Tbilisamde, es ki daxloebiT 57 km-iT meti manZilia vidre vaziani-gombori-Telavis mimarTuleba. aRniSnuli monakveTze gvxvdeba ramodenime damewyrili da deformirebuli monakveTebi, mcire radiusiani mosaxvevebi, gzis safari ZiriTadSi dazianebulia, ris gamoc arsebuli gzis aRniSnuli monakveTi ver pasuxobs transportis usafrTxo da Seuferxebeli moZraobis moTxovnebs. vaziani-gombori-Telavis saavtomobilo gzis km1-km66-is samSeneblo da sareabilitacio samuSaoebis teqnikuri-ekonomikuri dasabuTebis (feasibility study) saproeqto dokumentacia Sedgenilia Sps “transproeqtis” mier. gzis mSeneblobis Semdeg mosalodneli saSualo wliuri intensivoba vaziani-gombori-Telavis gzaze Seadgens 1217 avtomanqanas dReRameSi.

Page 59: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

58

წელი მსუბუქი ავტომობილი

სამარშრუტოტაქსი

ავტობუსი დასატვირთო ტრაილერი ჯამი

2009 915 180 98 24 1217

unda aRiniSnos rom msubuqi avtomobilebis raodenoba mTliani nakadis 75%-s Seadgens. miZraobis perspeqtieli intensiobis sidide 2009-2028 wlebis periodisaTvis gangariSebelia intensivobis savaraudo zrdis safuZvelze da 2028 wlisaTvis Seadgens 3242 avtomanqanas dReRameSi. miwis vakisi saproeqto gzis miwis vakisi daproeqtebulia moqmedi qarTuli normis moTxovnis safuZvelze da tipiuri saproeqto gadawyvetilebis 503.0-48-87-is Sesabamisad. miwis vakisis sigane miRebulia 10.5 m, savali nawilis sigane gamagrebis zoliT – 7.5 m, gverdulebis sigane – 1.5 m. mrudebze gaganiereba gaTvaliswinebulia miwis vakisis gaganierebis xarjze. gamomdinare aqedan, gverdulis sigane yvelgan SenarCunebulia 1.5 m. pk30+80-dan pk34+10-mde, pk38+70-dan pk42+00-mde da pk49+10-dan pk54+90-mde gverdulebi gaganierebulia 2.0 m-mde, radgan gzis orive mxares gaTvaliwinebulia moZraobis usafrTxoebis uzrunvelsayofad liTonis zRudarebis mowyoba. miwis samuSaoebis saprofilo moculoba Seadgens 674 210 m3-s, maT Soris: yrili – 202 410 m3

Wrili – 471 800 m3 yrilis mowyoba gaTvaliswinebulia rogorc karieridan Semoziduli xreSovani masaliT, aseve WrilSi damuSavebuli gruntiT (ixileT miwis samuSaoebis ganawilebis kilometruli uwyisi). proeqtiT aseve gaTvaliswinebulia yrilis mowyobis adgilebSi (axal mimarTulebaze) gruntis humusovani fenis moxsna sisqiT 25-30sm moculobiT - 11 700m3 da safexurebis mowyoba – 13 340 m3. adgilmdebareobebi da moculobebi piketebis mixedviT mocemulia miwis samuSaoTa piketur uwyisSi. Ddeformirebuli miwis vakisis aRdgenis samuSaoebi gaTvaliswinebulia pk86+15-dan pk87+50-mde, romelic iTvaliswinebs arsebuli miwis vakisis amoWras saS. 4 m-ze calmxrivi qanobiT (ix. Naxazi) da Sevseba fleTili qviT fraqciiT 0.1-0.5m. moculobiT 5630 m3, zeda (muSa) fenis mowyoba xreSovani gruntiT moculobiT 1840 m3. Pk153+58-dan pk153+80-mde gzis marcxena mxares gaTvaliswinebulia xevis axali kalapotis gaWra 15 m-ze da miwis vakisis gamagreba qvayriliT, moculobiT 240 m3. betonis kivetebi ewyoba sofel ujarmis teritoris farglebSi 1527 m-ze da sofel paldoSi 116 m-ze. sul 1643 m-ze. im monakveTis farglebSi sadac grZivi qanobi didia gaTvaliswinebulia kiuetebis gamagreba calkeul adgilebSi betoniT saerTo sigrZiT m-ze

Page 60: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

59

Page 61: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

60

Page 62: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

61

sagzao samosi teqnikuri davalebis mixedviT gzis samosis konstruqcia miRebulia kapitaluri tipis, asfaltbetonis safariT. savali nawilis sigane miRebulia 6.5 m, gamagrebis zolebis sigane – 2x0.5 m. asfaltbetonis safaris sigane gamagrebis zolebiT Seadgens 7.5 m. gzis savali nawilis sigane sof. ujarmis garkveul monakveTze pk137+00-dan pk144+20-mde miRebulia 8.5 m. proeqtiT gaTvaliswinebulia mrudebze savali nawilis gaganiereba, aseve savali nawilis gaganiereba xidebis misasvlelebTan (ixileT xidebTan savali nawilis gaganierebis uwyisi). savali nawilis ganivi qanobi miRebulia 2.5%, gverdulebis – 4%. gzis samosis konstruqciis angariSi Sesrulebulia moqmedi droebiTi samSeneblo normis 46-83 moTxovnis mixedviT. saangariSo moduli miRebulia 240 mpa. miRebulia gzis samosis konstruqciis sami tipis mowyoba: tipi I

- qvesagebi fena – qviSa-xreSovani narevi sisqiT 30 sm; - safuZveli – asfaltbetonis granulati (h-7sm) da RorRi fraqciiT 0-

40 mm; (h-11sm) reciklirebuli bitumis emulsiis (2.5%) da cementis (5%) danamatiT, sisqiT 18 sm;

- safaris qveda fena – msxvilmarcvlovani forovani RorRovani asfaltbetonis cxeli narevi, marka II, sisqiT 6 sm;

- safaris zeda fena – wvrilmarcvlovani mkvrivi RorRovani asfaltbetonis cxeli narevi, tipi A, marka II, sisqiT 4 sm;

tipi II

- qvesagebi fena – qviSa-xreSovani narevi, sisqiT 30 sm; - safuZveli – RorRi fraqciiT 0-40 mm reciklirebuli bitumis

emulsiis (2.5%) da cementis (5%) danamatiT, sisqiT 18 sm; - safaris qveda fena – msxvilmarcvlovani forovani RorRovani

asfaltbetonis cxeli narevi, marka II, sisqiT 6 sm; - safaris zeda fena – wvrilmarcvlovani mkvrivi RorRovani

asfaltbetonis cxeli narevi, tipi A, marka II, sisqiT 4 sm; tipi III

- qvesagebi fena – qviSa-xreSovani narevi, sisqiT 30 sm; - safuZveli – RorRi fraqciiT 0-40 mm reciklirebuli bitumis

emulsiis (2.5%) da cementis (5%) danamatiT, sisqiT 18 sm; - safaris qveda fena – msxvilmarcvlovani forovani RorRovani

asfaltbetonis cxeli narevi, marka II, sisqiT 6 sm; - safaris zeda fena – wvrilmarcvlovani mkvrivi RorRovani

asfaltbetonis cxeli narevi, tipi A, marka II, sisqiT 4 sm;

Page 63: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

62

gzis kuTvnileba da mowyobiloba, moZraobis organizacia da usafrTxoeba proeqtiT gaTvaliswinebulia avtobusis gasaCerebeli moednebis da avtopavilionebis mowyoba. - ezoSi Sesasvlelebis mowyoba. - qveiTad mosiaruleTa bilikis mowyoba. - trotuarebis mowyoba. avtotransportis moZraobis uzrunvelsayofad, mZRolTa gzaze srulyofili orientaciis mizniT gaTvaliswinebulia saavtomobilo gzis sagzao niSnebiT aRWurva, zRudarebis mowyoba, mimmarTveli boZkintebis dayeneba da savali nawilis moniSvna; - standartuli Suqamrekli sagzao niSnebi- -indidvaluri proeqtirebis niSnebi - -liTonis ZelebiT (cinol-alpoliT dafaruli) Semofargvla - -plastmasis mimmarTveli boZkintebis dayeneba – -betonis specprofilis parapetebis mowyoba- 7.1.2 xelovnuri nagebobebi

saproeqto gzis monakveTze mowyobilia sxvadasxva kveTis da diametris milebi, romelTa umravlesoba dazianebulia, seqciebi deformirebulia, saTavisebi daSlilia da saWiroebs axliT Secvlas. proeqtiT gaTvaliswinebulia:

- arsebuli milebis dagrZeleba da SekeTeba – c - axali rkinabetonis sworkuTxa milebis mowyoba - c

km1-km27 monakveTze gxvdeba sami rkinabetonis xidi, maTgan ori saiWiroebs axliT Secvlas.

proeqtiT gaTvaliswinebulia ori didi xidis mSenebloba – mdinare iorze da md. Turdoze. proeqtis pirvel etapze gaTvaliswinebulia oTxi axali xidis mSenebloba gabaritiT 10.0+2X0.75 m. - pk141+65- ze sofel ujarmaSi sigrZiT 16m - pk205+68- ze xevze sigrZiT 48m - pk141+65- ze xevze sigrZiT 33m - pk141+65- ze mdinare iorze sigrZiT 251m xidis reabilitacia md. gomborulaze pk260+08.5-ze. qvemoT mogvyavs yvelaze didi xidis – md. iorze saxide gadasasvlelis mSeneblobasTan dakavSirebuli teqnikuri da hidrologiuri informacia.

Page 64: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

63

nax. xidi iorze

Page 65: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

64

nax. xidi iorze – geologiuri Wrili

Page 66: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

65

maqsimaluri xarjebis gaangariSeba

maqsimaluri xarjebi sxvadasxva sainformacio wyaroebSi cxrili #1

uzrunvelyofa N wyaro 1 2 5 10

1 2 3 4 5 6

1 Каталог по максимальному дождевому стоку рек СССР 1972

720 - - -

2 Водные ресурсы Закавказья

720 636 510 415

3 Ресурсы поверхностных вод СССР том 9

822 654 514 437

4 g. rostomovis naxevrad empiriuli formuliT

875 672 475 365

5 g. rostomovis raionuli formuliT, 1980 w.

786 662 517 414

6 miRebuli saangariSo xarjebi

822 694 514 437

cxrili N1-Si mocemulia md. ioris maqsimaluri xarjebi, romlebic moTavsebulia sxvadasxva sainformacio wyaroebSi an gaangariSebulia sxvadasxva meTodebiT. statistikuri meTodebiT gaangariSebuli xarjebi aSkarad Semcirebulia, rac damaxasiaTebelia saqarTvelos pirobebisaTvis, radgan didi siCqareebis gamo xarjebi izomeba arazustad, xolo umaRlesi pikebi ver izomeba Ramis saaTebSi wyalmovardnebis gavlisas an pikebis gavlis Sedegad dakvirvebaTa Soris periodSi. g. rostomovis raionuli 1980 wlis formuliT (g. xerxeuliZis transkrifciaSi)

Q5%=20.8F0.5-0.135F=648-131=517 m3/wm

gadasvla uzrunvelyofisaTvis 1, 2 da 10% xorcieldeba koeficientebiT 1.52; 1.28 da 0.80. cxrili 1-s me-3 da me-5 striqonSi mocemuli xarjebi gansxvavdebian umniSvnelod, maTi gazomvis sizustis farglebSi saimedoobis maragSi saangariSod vRebulobT cxr. 1-is me-3 striqonSi moTavsebuli xarjebs (ix. striqoni 6).

hidravlikuri gaangariSebebi

topografiuli gegmis da fotosuraTebis analizis Sedegad SeiZleba davaskvnaT, rom kaSxlis gavlenis Sedegad mis qveda biefSi, kaSxlidan 65 m daSorebiT (nakadmimmarTveli kedlebs Soris da kalapotis

Page 67: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

66

gagrZelebaze fskers aqvs uku qanobi, romelic mokle monakveTze TiTqmis swordeba da Semdeg mkveTrad matulobs, mkveTrad klebulobs da gadadis did manZilze umniSvnelod cvalebad qanobSi). SedarebiT dabali xarjebis dros kaSxlidan gamosuli nakadis mimarTuleba ganisazRvreba farebis manipulirebiT, xolo didi wyalmovardnebis dros, roca farebi gaxsnilia qveda biefis kedlebs Soris sivrce ivseba wyliT da nakadebis dinamikuri RerZis mimarTuleba sakmaod did manZilze ganisazRvreba kedlebs Soris arxis gagrZelebas. aseTi pirobiTi RerZi datanilia topogegmaze, sami saangariSi kveTis mibmiT. RerZis gaswvriv agebulia grZivi profile, romelzedac datanilia nakadis kideebis da fskeris udablesi niSnulebi. niSandobrivia, rom grZivi profile sakmaod kargad adasturebs zemod aRniSnuli nakadis moZraobis hidravlikur sqemas fskeris ukuqanobi ara Cans, radgan am monakveTze wylisqveSa niSnulebi gadaRebuli ar iyo.

grZivi profiles mixedviT SeiZleba gamovyoT monakveTi: 1) kaSxlidan 65 m-sigrZiT, sadac datborva ganisazRvreba farTi wyalgadasaSvebis reJimiT, xolo warecxvebis saangariSo horizonti 128 m sigrZeze gaangariSebuli qanobiT, radgan garkveul pirobebSi fskeri SeiZleba wairecxos daaxloebiT am qanobiT 2) monakveTi pk 0+45-1+28, sadac datborva iangariSeba qanobze 0.00674, xolo warecxvis gasaangariSeblad horizonti (kveTSi 1) qanobiT 0.0164 3) pk 00+128-1+90 qanobi 0.00726 4) pk 01+90-2+60 datborvis gansazRvruli qanobi 0.00453, warecxvebisaTvis 0.00657. am monakveTis Sesabamisi ZiriTadi sawyisi parametrebi moTavsebulia cxrilSi, sadac agreTve mocemulia warecxvis saangariSo siRrmeebi.

Hpsi Byd Byc Qc Qmax hp hmax kv pk Hki

(m)

id ic

(m) (m) m3/wm m3/wm (m) (m)

- 0+00 855.79 0.00 0.00 - 80 80 6.4 12.8 - -

- 0+30 855.80 0.00 0.00 - 80 80 6.4 12.8 - -

0+45 844.81 0.00 0.00 - 41 34.1 15.1 22.6

1 0+79 85 85 0.0674 0.0164 41 34.1 15.1 22.6 5.27 5.79

2 1+45 854.40 853.98 0.00693 0.0118 40.5 36.5 14.1 21.2 4.94 5.43

3 2+19 853.67 853.47 0.00453 0.00637 44.2 41.2 12.5 28.8 4.38 4.82

Hki Hpsi Hda – kidis, fskeris niSnulebi da wnevis horizontebi. id ic d d30 – Tavisufali zedapiris qanobebi datborvis da warecxvis gasaangariSeblad, fskeruli danaleqis saSualo da msxvili fraqciebis 30% saSualo diametrebia.

Byd Byc – Sesabamisi indeqsebiT qanobebisTvis gaangariSebuli mdgradi kalapotis siganeebi (НИМП-72 rekomendaciiT).

Page 68: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

67

Qc Qmax – warecxvis gasaangariSeblad miRebuli kveTSi xvedriTi xarjis saSualo da maqsimaluri ordinata.

hp hmax – saerTo warecxvis sawyisi da maqsimaluri siRrmeebi. pk0+00-dan pk0+45-mde sigane ganisazRvreba kedlebs Soris siganiT, gasasvlelSi nakadis ganTxvevis gaTvaliswinebiT 1-3 kveTamde gamoangariSeba formuliT

B=15.9/i0.2. paraboluri formis kveTisTvis dmax =1.5Qc geologiuri Wrilis mixedviT kalapoturi danaleqis sqeli (8 m-ze) meti fena warmodgenilia kenWnar-kaWariT 30%-mde qviSa-qviSnaris SemavsebliT wyliani. xidis damproeqteblebis informaciiT, geologis ganmartebis safuZvelze kenWnar-kaWariani grunti (30%) Seicavs 80%-mde kaWrebs zomiT 200-300 mm da 30%-mde kaWrebs zomiT 300-400 mm, rac Seesabameba msxvili fraqciebis saSualo diametrs d30= 190 mm. mTliana masa saSualod mocemuli ar aris, magram cnobili Sefardebis d30=2d3 da kategoriis xarisxobrivi ganmartebidan gamomdinare dsaS.= ds=100 mm. xidi ar aviwrovebs mdinaris bunebriv siganes. bunebriv pirobebSi warecxvis gaangariSebiT i. xerxeuliZis cnobili meTodikiT, g.xerxeuliZis programiT. angariSis Sedegi mocemulia cxrilSi 2. maqsimaluri da saSualo siRrmeebis SefrdebisaTvis miRebulia hmax= Kn x hp=1.1 hp

rogorc aRvniSneT Tavi 1-Si, topogegmis grZivi profilisa da fotosuraTebis analizi gviCvenebs rom 0+00-0+65 piketebs Soris fskeri an ukuqanibisaa an umniSvnelo qanobisaa, romelic mkveTrad matulobs kveTSi pk 0+65, sadac yalibdeba kritikuli reJimi. am monakveTis boloSi xarjis xvedriTi ordinata qs=822/100=8.22, Sesabamisi kritikuli siRrmea hk=(1.1x8.22/g) =0.333. xolo dawneva h0=1.99/0.6=3.28. fskeris saSualo niSnulia 855.40 m. monakveTis farglebSi siCqare V=822/(100 x 3.8)=2.16 m/wm. Cqarosnuli dawneva (donis dawneva) Hv= 0.24 Sesabamisi horizonti 858.06 m. h=0.483 q0.667=855.18+3.28=858.46

adilobrivi warecxva

h= ( h0+0.014 ( )wvv O− b) MK; h=ho ( )( )[ ] 75.0

0 hh VVVV −−

Page 69: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

68

7.1.3 samSeneblo da sareabilitacio samuSaoTa organizacia

gzis sareabilitacio samuSaoebi unda Sesruldes moqmedi standartebis, normebis, instruqciebis da rekomendaciebis sruli dacviT. samuSaoTa Sesrulebis teqnologiuri sqemebi tipiuria. samuSaoebi unda Sesruldes saproeqto specifikaciebis Sesabamisad, ВСН 24-88-is ”saavtomobilo gzebis SekeTebisa da Senaxvis teqnikuri wesebi”, СНиП 3.06.03-85-is “saavtomobilo gzebi” da СНиП 3.06.04-91-is “xidebi da milebi” moTxovnaTa gaTvaliswinebiT. Sromis nayofierebis gazrdisa da mSeneblobis xangrZlivobis maqsimalurad Semcirebis mizniT miRebulia samuSaoebis kompleqsuri meqanizebiT da specializebuli sawarmoo brigadebiT Sesruleba, Sromis organizaciis Tanamedrove meTodebisa da formebis gamoyenebiT. aucilebelia sagzao samuSaoebis warmoebis zonaSi moxvedrili komunikaciebis mflobelTa winaswari gafrTxileba, raTa miRebuli iqnas Sesabamisi zomebi komunikaciebis SesaZlo dazianebis Tavidan acilebis mizniT. eleqtrogadamcemi xazebis, wyalsadenis da sarwyavi wylis milsadenebis gadatanis samuSaoebi unda Seasrulos Sesabamisma specializebulma organizaciebma. sareabilitacio samuSaoebis warmoebisas gzaze uzrunvelyofili unda iyos transportis moZraoba, ris gamoc samuSaoebi unda Catardes etapobrivad, jer gzis erT naxevarze, meore naxevarze transportis moZraobis SenarCunebiT, Semdeg ki piriqiT. transportis moZraobis organizaciisaTvis saWiroa moZraobos maregulirebeli samsaxuri, saWiroa transportis moZraobis marTva, sagzao maCveneblebis, gamafrTxilebeli da mimmarTveli sagzao niSnebis dayeneba gzis orive boloSi, gzis gaswvriv 20 metris intervaliT boZkintebis dadgma, Caketili ubnis gamosayofad, ubnisa sadac mimdinareobs samuSaoebis warmoeba. im SemTxvevaSi, Tu ar iqneba gzaze garantirebuli pirobebi usafrTxo moZraobisTvis, saWiroa droebiT Sewyvetili iqnas gzaze moZraoba da Sesruldes samuSaoebi gzis naxevarze usafrTxo moZraobis aRsadgenad. sareabilitacio samuSaoebis warmoebis periodSi moZraobis organizacia da sagzao samuSaoebis warmoebis adgilebis Semofargvla unda Sesruldes moZraobis organizaciisa da sagzao samuSaoebis warmoebis adgilebis Semofargvlis insruqciis ВСН 37-84-is Sesabamisad. samuSaoTa Semsrulebelma organizaciam unda Seadginos Sesabamisi sqemebi da SeaTanxmos policiis Sesabamis adgilobriv warmomadgenlebTan. samuSaos dawyebamde samuSaoTa Semsrulebelma organizaciam unda Seadginos samuSaoTa warmoebis proeqti da samuSaoebi Seasrulos samuSaoTa organizaciisa da samuSaoTa warmoebis proeqtebis Sesabamisad. sareabilitacio samuSaoebisaTvis saWiro yvela masala, naxevarfabrikatebi da konstruqciebi unda Seesabamebodes saproeqto

Page 70: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

69

monacemebs, saTanado saxelmwifo standartebs da akmayofilebdes maT moTxovnebs. Sesasrulebeli samuSaoebis mTliani moculobisTvis moqmedi normatiuli dokumentebis safuZvelze gansazRvrulia Sromis danaxarjebis, momuSaveTa, ZiriTadi samSeneblo masalebis, manqanebisa da satransporto saSualebebis saWiro raodenobebi da warmodgenilia proeqtSi. gzis pirveli 27km monakveTis reabilitaciis saorientacio xangrZlivoba 15 Tvea, gansazRvrulia samuSaoTa organizaciis proeqtiT. mosamzadebeli samuSaoebi mosamzadebel periodSi iwyeba samuSaoebi ZiriTadi sareabilitacio samuSaoebis warmoebis frontis uzrunvelsayofad: trasis dadgena da damagreba, ganTvisebis zolis gaformeba, ganTvisebis zolSi moxvedrili Senoba-nagebobebis da nargavebis aReba, eleqtrogadamcemi xazebis gadatana, wyalsadenis da sarwyavi wylis milebis gatana, arsebuli dazianebuli sayrdeni kedlebis da kiuvetebis daSla, betonis Rarebis, boZkintebis da zRudarebis demontaJi da transportireba nayarSi, sagzao niSnebis, liTonis zRudarebis demontaJi da gazidva bazaSi jarTis saxiT. xeebis moWra da amoZirkva, arsebuli dazianebuli asfaltbetonis safaris daSla civi frezirebis meTodiT, garkveul monakveTebze sadac fragmentebis saxiTaa SemorCenili asfaltbetoni, adgilze mosworebiT, xolo sadac SesaZlebelia moixsneba asfaltbetoni, granuliati gaizideba dreobiT rezervSi da qvesagebi fenis mowyobis Semdeg Semoizideba gzis safuZvlis mosawyobad. pirvel rigSi gatanili unda iqnas eleqtrogadamcemi xazebi, wyalsadeni milebi da Semdeg Sesruldes sxva mosanzadebeli samuSaoebi ZiriTadi samuSaoebis warmoebis frontis moaxloebis Sesabamisad. xeebis moWra unda Sesruldes drois naTel periodSi. gasufTavebis narCenebi unda gaizidos miwis samuSaoebis dawyebamde. ar SeiZleba maTi datoveba ganTvisebis zolis sazRvarze. eleqtro-gadamcemi xazebis gadatana (maT Soris: 0.4kvt , 10kvt da 35kvt) wyalsadenis da sarwyavi wylis milebis gatana (sxvadasxva diametris) pk110+70 dan pk265+00 mde calkeul adgilebSi saerTo sigrZiT 4259 m-ze. dazianebuli sayrdeni kedlebis, betonis kiuetebis, mosaxleobis Robebis da damxmare Senoba nagebobebis daSla, arsebuli amortizirebulisagzao niSnebis da zRudarebis demontaJi. asfaltis safaris frezireba, xeebis moWra da amoZirkva. xelovnuri nagebobebi mosamzadebeli samuSaoebis damTavrebisTanave unda gaiSalos muSaoba proeqtiT gaTvaliswinebuli arsebuli wyalgamtari milebis SekeTebis, gawmendis, axali milebis, axali sayrdeni kedlebis, axali xidebis mowyobisaTvis da arsebuli rkinabetonis xidis reabilitaciisaTvis.

Page 71: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

70

xelovnur nagebobebze Sesasrulebeli samuSaoebis saxeobebi mocemulia Sesabamis samuSaoTa moculobebis uwyisebSi. xelovnur nagebobebze Sesasrulebeli sareabilitacio da samSeneblo samuSaoTa organizacia konkretulad mocemulia xelovnur nagebobaTa nawilSi, rac Seexeba zogad mosazrebebs Semdegia: milebis gawmenda unda Sesruldes qveda, gamosasvleli mxridan, gaTavisufldes kalapoti da mili nagvisa da Slamisagan, Semdeg Sesasvlelis mxridan mili mTel sigrZeze unda gairecxos. kalapoti milis SesasvlelTan da gamosasvlelTan unda mowesrigdes. milebis dagrZelebisas gamoyenebuli unda iqnas analogiuri rgolebi. arsebuli milebis Sesacvlelad arsebuli safari unda moweraqvdes, samosis da miwis vakisis masalebi moSordes da gaizidos proeqtiT gaTvaliswinebul adgilebze. gaiTxaros qvabuli, moewyos xreSis baliSi, daitkepnos, moewyos saZirkveli, Caiwyos milebis rgolebi da gamonoliTdes. damontaJdes axali saTavisebi, moewyos hidroizolacia, Seivsos gruntiT tranSeis da qvabulis Riad darCenili nawilebi gruntis ukuCayriT da datkepniT, Sesasvlel da gamosasvlel saTavisebTan Catardes gasamagrebeli samuSaoebi proeqtis Sesabamisad. milebis mosawyobad unda Sesruldes milebis RerZisa da konturis dakvalva adgilze. samSeneblo samuSaoebi iwyeba milis qveda gamosasvleli bolodan. qvabuli unda gaiTxaros eqskavatoriT fenebad mTel siganeze, moewyos gamagreba qvabulis kedlis da sabolood damuSavdes xeliT, safuZvelSi unda Caiyaros qviSa-xreSovani masala da daitkepnos. betoni moizidos avtobetonsareviT. asawyobi elementebis montaJi unda Sesruldes amwis saSualebiT. hidroizolaciis mowyobis Semdeg unda moxdes milze gruntis dayra erTdroulad orive mxridan 15-20 sm horizontaluri fenebiT da datkepniT. betonis sayrdeni kedlebis asagebad qvabulSi gruntis damuSaveba unda moxdes drois mcire monakveTSi, rom ar dairRves saZirkvlis ZirSi mdebare qanis struqtura. kedlisTvis saZirkvlis Ziri iwmindeba saproeqto niSnulamde saZirkvlis mowyobis win. betonis kedlis aSenebis Semdeg unda Sesruldes miwiT dasafari zedapiris hidroizolacia da grZivi drenaJis mowyoba. yovelive amis Semdeg unda moxdes gruntis ukuCayra kedlis ukan da datkepna. gabionis yuTebisagan sayrdeni kedlebis mosawyobad mavTulebisagan momzadebuli gabionis yuTi unda daidgas proeqtiT gaTvaliswinebul winaswar momzadebul safuZvelze, mis gverdiT unda daidgas Semdegi gabioni da mimagrdes adre dadgmul gabions mavTuliT. Semdeg gabionis yuTi unda Seivsos qvebiT. qvebiT Sevsebis Semdeg gabionis saxuravi unda daixuros da miemagros mavTuliT gabionis kedlebs. aseTi TanmimdevrobiT unda daiwyos gabionis saWiro raodenoba da sarTulebi nawiburebis gadabmiT. gabionebiT gamagrebis Semdeg Seivsos ferdobi xreSovani gruntiT da daitkepnos.

Page 72: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

71

miwis vakisi gzis pirveli 27km-is mSEneblobisas mosaxsnelia 11070 m3 niadagis humusovani fena. dasamuSavebelia 463650 m3 Wrili, mosawyobia 202410 m3 yrili, 8150 m3 kiuveti. aRniSnuli samuSaoebis Sesasaruleblad unda damuSavdes buldozeriT 345750 m3, eqskavatoriT 228100 m3, xeliT 2050 m3 grunti. niadagis humusovani fena unda gaizidos eroziul adgilebSi, daiyaros da moswordes. magari qanebis damuSaveba, rogoricaa konglomeratebi da qviSaqvebi gaTvaliswinebulia buldozerebiT, simZlavriT aranaklebi 228 kvt-isa. yrili unda moewyos Wrilisa da karieris gruntisagan. gzis pirvel 17 km-Si Semoizideba xreSovani grunti karieridan, romelic mdebareobs me-9 km-Tan (1 km-Si), ZiriTadad mcire yrilisaTvis da CaSlili gverdulebis amosavsebad. Wrilidan darCenili zedmeti grunti unda gaizidos nayarSi. Wrilebis damuSaveba unda moxdes zevidan qveviT horizontaluri fenebiT mTel siganeze. yrili unda moewyos 30-50 sm-iani fenebiT mTel siganeze kideebidan Suagulisken datkepniT vibrosatkepnebiT 5 svliT TiTo kvalze (dazustdes adgilze sacdeli tkepniT). gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces gzidan wylis acilebis uzrunvelyofas, raTa Tavidan iqnas acilebuli gruntis gaJRenTva, droulad Sesruldes kiuvetis mowyoba, kiuvetebis damuSaveba unda moxdes wylis SesaZlo dinebis sawinaaRmdego mimarTulebiT da saTanado qanobis mowyobiT wylis dinebisaTvis. yrilis gaganierebisas ferdobis zedapiri unda gafxvierdes. 2 m-ze meti simaRlis yrilis ferdobebze unda daiWras safexurebi siganiT aranaklebi 2 m-sa. pk 86+15-pk 87+50-mde aRsadgenia deformirebuli monakveTi, risTvisac eqskavatoriT da buldozeriT unda damuSavdes qvabuli, grunti gaizidos nayarSi, moswordes qvabulis Ziri greideriT, daitkepnos vibrosatkepniT, winaswar SeirCes Wrilis kldovani qanebisagan lodebi, damzaddes hidroCaquCebiT fleTili qvebi 0.1-0.5 m, moxdes maTi dasawyobeba, qvabulis momzadebis Semdeg ki avtoTviTmclelebiT transportireba, qvayrilis mosawyobad, buldozerebiT 50 sm fenebad gadaadgileba 30 m-ze, mosworeba da vibrosatkepnebiT datkepna. vakisis zeda muSa fenis mosawyobad moziduli unda iqnas kaieridan xreSovani grunti, moeyaros qvayrils da daitkepnos 30 sm sisqis fenebad vibrosatkepniT. analogiurad unda moewyos miwis vakisis qvayriliT gamagreba pk 153+58-pk 153+82-mde damuSavdes tranSea, romelSic Caiyreba winaswar dmzadebuli qvebi ZirSi 0.5-0.7m diametris zemoT ki 0.5 m-ze naklebi da moswordes buldozeriT. mTlianad miwis vakiss, Wrilisa da yrilis ferdobebs unda Cautardes moSandakeba meqanizirebuli wesiT.

Page 73: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

72

sagzao samosis mowyoba Sesasrulebelia sami tipis sagzao samosis mowyoba, rac iTvaliswinebs sxvadasxva monakveTebze arsebuli dazianebuli asfaltbetonis safaris daSlas civi frezirebis meTodiT. daSlili asfaltbetonis granulanti, romlis aReba SesaZlebelia gamaWuWyianebeli minarevebis gareSe unda gaizidos droebiT rezervSi, Semdgom safuZvlis mosawyobad, xolo danarCeni unda moswordes adgilze greideriT. mTlianad gzaze unda moewyos qvesagebi fena qviSa-xreSovani narevisagan 30 sm sisqis, safuZveli I tipisaTvis cementisa da bitumiT stabilizirebuli RorRis da rezervidan moziduli granuliantisagan, xolo II da III tipisTvis RorRisagan, cementis da bitumis emulsiis danamatiT, mTlianad gzaze orfeniani safari msxvilmarcvlovani da wvrilmarcvlovani RorRovani asfaltbetonis cxeli narevisagan, I da II tipisTvis misayreli gverdulebi qviSa-xreSovani narevisagan, xolo III tipisaTvis sofel ujarmaSi betonis kiuvetebi da trotuarebi. qvesagebi fenebis mosawyobad karieridan avtoTviTmclelebiT Semoziduli unda iqnas qviSa-xreSovani narevi Sesabamisad momzadebul miwis vakisze, avtogreideriT ganawildes, gaiSalos da moswordes, moprofildes saproeqto qanobebis uzrunvelyofiT da daitkepnos pnevmosatkepnebiT tenianobis optimalur mdgomareobaSi, sxvaobiT araumetes 10%-isa. datkepna unda Sesruldes gverdulebidan RerZisken satkepnis wina svlis kvalis 1-3-ze gadafarviT. satkepnebis svlebis raodenoba ganisazRvreba adgilze sacdeli tkepniT. saboloo datkepnis maCvenebelia satkepnis kvalis SeumCnevloba, talRis ar arseboba. safuZvlis mosawyobad cementisa da bitumis emulsiis danamatiT unda SeirCes monakveTebi sididiT, romelTa mowyoba-damuSaveba, daprofileba da datkepna Sesruldeba cementis Sekvramde da bitumis emulsiis daSlamde. cementiT stabilizebis samuSaoebis Catareba ar SeiZleba nestian, tenian an civi amindis pirobebSi, haeris 50C-ze naklebi temperaturis dros. ar SeiZleba cementis ganawileba qaris dros. gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs datkepnas. stabilizebuli masala Tu saTanadod ar daitkepna, droze adre ziandeba da gamodis mwyobridan. datkepnis xarisxi unda Semowmdes laboratoriuli gamocdiT. saboloo profilis miRebis Semdeg datkepnis procesi mTavrdeba vibrosatkepniT gluvi valcebiT, vibraciis mcire amplitudebiT. Semdeg gzis zedapiri unda iqnas movlili masze zeda fenis dagebamde. zemoT aRniSnul fenaze transportis moZraoba SeiZleba gaSvebul iqnas Cveulebrivi samuSao dRis damTavrebis Semdeg, mxolod mxedvelobaSi misaRebia is garemoeba, rom cementiT stabilizebuli fena 7 dRis ganmavlobaSi aRwevs Tavisi maqsimaluri simtkicis 50%-s da 28 dRis

Page 74: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

73

Semdeg 90%-s. amitom mniSvnelovania pirveli 7 dRis ganmavlobaSi masze transportis moZraobis regulireba. am periodSi is gansakuTrebiT mgrZnobiarea mZime manqanebisagan datvirTvis mimarT. mizanSewonilia zemoT aRniSnul periodSi gzis samsaxuris xangrZlivobis uzrunvelyofisaTvis, SezRuduli iqnas mZime wonis manqanebis moZraoba. aucileblobis SemTxvevaSi isini gatarebuli unda iqnan erTeulobiT. safuZvlis mowyobis Semdeg dagebuli unda iqnas safaris qveda fena msxvilmarcvlovani forovani, xolo zeda fena mkvrivi RorRovani asfaltbetonis cxeli narevebisagan. asfaltbetonis safaris mowyobis win gaTvaliswinebulia qveda fenis damuSaveba Txevadi bitumiT, romelic unda Sesruldes 1-6 saaTiT adre. Semdeg unda Semoizidos asfaltbetonis narevi avtoTviTmclelebiT da daigos asfaltdamgebiT, Sesruldes defeqtebis gasworeba, meqanizmisaTvis miudgomeli adgilebis dabekna, nimuSebis amoWra da Semdgom maTi amovseba. mkvrivi asfaltbetonis gamkvrivebis koeficienti unda iyos aranakleb 0.99-sa, forovanis – 0.98. cxeli asfaltbetonis dageba unda Sesruldes mSral amindSi, zafxulSi aranakleb +50C temperaturis dros, xolo Semodgomaze aranakleb +100C temperatures dros. dauSvebelia avtotransportis moZraoba axal mowyobil asfaltbetonis safarze mis mTlian gacivebamde. datkepna unda daiwyos dagebisTanave masalis temperaturis dacviT. cxeli asfaltbetonis narevis gadazidva Sesruldes avtoTviTmclelebiT tvirTamweobiT aranakleb 20 tonisa asfaltbetonis narevis brezentiT an sxva Sesabamisi masaliT dafarebiT, saWiro temperaturis SesanarCuneblad. datkepna rekomendirebulia Tavidan 16 t pnevmaturi (6-10 svla), an 10-13 t (8-10 svla) gluvvalciani an vibraciuliT, masiT 6-8 t (5-7 svla) satkepnebiT, xolo sabolood 18 t gluvvalciani satkepniT (6-8 svla). svlebis raodenoba unda dazustdes adgilze sacdeli tkepniT. safari unda iyos erTgvarovani, bzarebisa da defeqtebis gareSe. arsebul safarTan da adre dagebul fenebTan SeerTebis adgilebSi gaTvaliswinebulia nakerebi. ganivi da grZivi nakerebi ewyoba wina fenis CaWriT safaris mTlian siRrmeze. nakerebis midamoebSi ar unda warmoiqmnas usworobani da kvlebi. nakeris irgvliv zedapiri unda iwmindebodes zedmeti masalisagan. nawiburebi asfaltis gacivebis SemTxvevaSi aucilebelia an gacxeldes, an gaipoxos bitumiT. ganiv da grZiv nawiburebze saWiroa bitumiT Segruntvis fenis datana. gzis samosis mowyobisTanave unda Seswordes gverdulebi, likvidirebuli iqnas yvela usworoba da dazianebani, droebiTi Semosasvlelebi da gadasasvlelebi, gaswordes deformaciebi, moewyos

Page 75: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

74

gverdulebi proeqtiT gaTvaliswinebul donemde, moswordes da daitkepnos. gzis kuTvnileba da mowyobiloba gzis samosis mowyobis Semdeg sruldeba gzis mowyobilobis samuSaoebi, rogoricaa: ezoSi Sesasvlelebis, mierTebebis, trotuarebis, qveiTad mosiaruleTa bilikis da avtomanqanebis gasaCerebeli jibis mowyoba,sagzao niSnebis dayeneba, gzis moniSvna, Semofargvlis mowyoba, avtobusis gasaCerebeli moednebis da avtopavilionebis mowyoba. ZiriTadi gzis erTgvarovani samuSaoebi sruldeba ZiriTadi nakadebis mier maTi moZraobis Sesabamisad. sagzao niSnebis sayrdenebi da dgarebi unda dayendes specialuri mowyobilobis saSualebiT winaswar momzadebul fundamentze maTi ganlagebis sqemis Sesabamisad. yvela sagzao niSani unda iqnas dafaruli Suqamrekli masaliT. moniSvna unda moewyos sufTa zedapirze specialuri saRebaviT, niSansadebi manqanis gamoyenebiT. moniSvna daitaneba transportis moZraobis mimarTulebiT da daculi unda iqnas srul gaSrobamde transportis Sesvlisagan. gzis kuTvnilebisa da mowyobilobis samuSaoebis Sesruleba gaTvaliswinebulia ZiriTadad meqanizirebuli wesiT Sromis dacva da usafrTxoebis teqnika saavtomobilo gzis reabilitaciis dros aucilebelia ГОСТ-ebiTa da СНиП-ebiT xelmZRvaneloba, Sesruleba da dacva maTi moTxovnebisa Sromis dacvasa da usafrTxoebis teqnikaSi, rogoricaa: - sn da w 4-80: - “usafrTxoebis teqnikis wesebi saavtomobilo gzis mSeneblobis, SekeTebis da Senaxvis dros da sxva. gzis reabilitaciis samuSaoTa Sesrulebisas aucilebelia usafrTxoebis teqnikis, sawarmoo sanitariis da xanZarsawinaaRmdego moqmedi wesebis, normebisa da instruqciebis dacva, maTi swavleba yvela momuSaveTaTvis. samuSaos dawyebis win mSenebelma organizaciam unda uzrunvelyos usafrTxoebis teqnikis Sesaxeb instruqtaJis Catareba, usafrTxoebis wesebis swavleba. sagzao manqanebi unda uxvevdnen mcire radiusebiT, unda gaaCndeT gamarTuli xmovani da Suqsignalizacia, saimedo muxruWebi da saankero mowyobiloba. sagzao manqanebis sadgomi unda iyos Semofargluli barierebiT da avariuli gaCerebis wiTeli signalebiT dRisiT, wiTeli feris sasignalo SuqfanriT RamiT. gzaze momuSaveni uzrunvelyofili unda iyvnen individualuri dacvis saSualebebiT (spectansacmeli, fexsacmeli da sxva) da aseve unda

Page 76: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

75

sruldebodes saerTo koleqtiuri dacvis RonisZiebebic (samuSao adgilis Semofargvla, usafrTxoebis RonisZiebebi). unda iyos gzaze momuSaveTaTvis TavSesafari wvimisa da mzis radiaciisagan. mSenebeli organizacia pasuxismgebelia da valdebulia samuSaoebi awarmoos usafrTxoebis, Sromis dacvis da sawarmoo sanitariis wesebis dacviT. 7.1.4 samSeneblo masalebis saWiro raodenobaTa uwyisi

N dasaxeleba ganz. raodenoba

1 2 3 4 1 asfaltbetoni msxvilmarcvlovani t 30455 2 asfaltbetoni wvrilmarcvlovani t 21865 3 asfaltbetoni qviSovani t 230 4 qviSa m3 13814 5 cementi t 4172 6 bitumis emulsia t 2088 7 bitumi blanti t 2682 8 bitumi Txevadi t 191 9 RorRi m3 76267 10 qviSa-xreSovani narevi m3 142700 11 mineraluri fxvnili t 1982 12 maT Soris asfaltbetonis narevis

mosamzadeblad:

- RorRi m3 19909 - qviSa m3 13814 - mineraluri fxvnili t 1982 - bitumi blanti t 2682

Page 77: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

76

7.1.5 ZiriTadi samSeneblo manqanebis da satransporto saSualebebis

saWiro raodenobaTa uwyisi

N dasaxeleba ganz. raodenoba

1 2 3 4

1 avtogreideri avtomaturi nivelirebis mowyobilobiT

cali 1

2 avtogudronatori 10000 l cali 1

3 amwe tvirTamweobiT 16 t cali 2

4 amwe tvirTamweobiT 25 t cali 1

5 amwe tvirTamweobiT 45 t cali 2

6 buldozeri simZlavriT 96 kvt cali 2

7 buldozeri simZlavriT 228 kvt cali 2

8 buldozeri simZlavriT 300 kvt cali 2

9 civi reciklirebis manqanebis kompleqti cali 1

10 asfaltdamgebi cali 2

11 asfaltbetonis qarxana iZulebiTi areviT warmadobiT 100-120 t/sT

cali 1

12 betonis damamzadebeli kvanZi 60-80 m3/sT cali 1

13 koWmzidebi cali 2

14 saburRi agregati ∅0.9-1.2-1.5 m cali 1

15 eqskavatori CamCis moc. 0.5 m3 cali 1

16 eqskavatori CamCis moc. 1-1.5 m3 cali 4

17 eleqtrovibratori cali 6

18 avtobetonmrevi 7-10 m3 cali 4

19 satkepni kombinirebuli vibraciuli 8.5 t an meti

cali 2

20 satkepni vibraciuli 6-12 t cali 2

21 satkepni gluvvalciani 18 t cali 2

22 niSansadebi manqana cali 1

23 sarwyav-sarecxi manqana 6000 l cali 1

25 avtoTviTmclelebi tvirTamweobiT 10-12 t cali 14

Page 78: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

77

1 2 3 4

26 avtoTviTmclelebi tvirTamweobiT 20 t cali 6

27 bortiani manqana tvirTamweobiT 20 t cali 2

28 bortiani manqana tvirTamweobiT 7 t cali 2

7.2 mosalodneli zemoqmedeba garemoze 7.2.1 proeqtTan dakavSirebuli saqmianobisa da mosalodneli zemoqmedebis mokle mimoxilva

garemoze zemoqmedeba – proeqtirebis da wina-samSeneblo faza # I. dizainidan gamomdinare

zemoqmedeba diax/ara SeniSnva

1 gzis alternatiuli marSrutebi da mosalodneli gavlena:

• geosafrTxeebis Secveli adgilebi;

• sensitivuri ekosistemebi • arqeologia

• miwis gamoyeneba

ara

sasurveli gzis marSruti SeirCa arsebuli alternativebis analizis safuZvelze (ix. gzs Tavi 6). SerCeuli varianti optimaluria geosaSiSroebis minimizaciis, ekologiur sistemebze zemoqmedebis minimizaciis da socialuri efqtebis TvalsazrisiT

2 karierebis, nagavsaya-rebis, asfaltis Semrevi qarxnebis, mSenebelTa banakebis, sawva-vis Sevsebisa da Senaxvis da teqnika-danadgarebis ezoe-bis adgilebis alternative-bis SerCeva.

diax mtveri, haeris emisiebiTdabinZureba, wylis dabin-Zureba da landSaftis degradacia damokidebulia swor teritoriul da-gegmvaze detaluri sain-Jinro proeqtirebis da mSeneblobisadreul etapze.

3 niadagis erozia – droebiTi da mudmivi sadrenaJo sisteme-bis, Semakavebeli kedlebis, napirsamagrinagebobebis, antieroziuli sainJinro nagebobebis da aRdgenebis gegmis daproeqteba

diax swori dapeoqtebs mniSvnelovania ero-ziis da meoradi zemoqmedebis minimi-zebisTvis: landSaftis degradacia da wylis dinebis Warbi Slamianoba, magistralis safaris neli rRveva.

4 gadasasvlelebisa dasatransporto kvanZebisalternatiuli ganlageba

diax adgilobrivi transportirebisa da misawvdomobis gauareseba; sagzao moZ-raobis usafrTxoeba.

5 saerTaSorieo saproeqto standartebTan Sesabamisoba

diax funqcionirebisa da movla-Senaxvis saqmianobis usafrTxoeba, efeqturoba

6 sagzao moZraobisas xmauri da emisiebis problemebi

diax xmauri da emisiebi sagzao moZraobis zonaSi sagrZnobia mWidrod dasaxle-bul punqtebSi, sadac sacxovrebeli saxlebi gzasTan axlos mdebareobs.

Page 79: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

78

7 xidebi, viadukebi, napirsamagri da ferdobebisgasamagrebeli nagebobebi da datborvisgan dam-cavi nagebobebi.

diax swori daproeqteba gansazRvravs gzis dazianebisa da usafrTxeobis riskebs datborvis, mewyrebis, qvaTacvenis da a.S. SemTxve-vebSi. sadrena-Jo sistemebisa da alternativebis dagegmva mniSvnelovania usafrTxoebisa da movla-Senaxvis TvalsazrisiT.

8 infrastruqturuli elementebis ziani.

diax saavtomobilo gza kveTs eleqtrogadamcemi xazebs wyalsadenis da sarwyavi wylis milebs da arxebs. proeqtirebisa da samSeneblosamuSaoebis dagegmvisasgasaTvaliswinebelia am obieqtebisdacvis an aRdgenis aucilebloba

.garemoze zemoqmedeba – mSeneblobis faza # II. mSeneblobis faza.

potenciuri gavlena gzis sareabilitacio samuSaoebis dros

diax / ara simwvave

zona

1 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) magistralis gamavaloba

diax mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

2 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) misasvlel (meorexarisxovan) gzebze, miwis karierebTan, nagavsayarebTan, mSenebelTa banakebi da teqnika-danadgarebis sadgomebi.

diax saSualo

miwis karierebi, nagavsayarebi, mSenebelTa banakebi da teq-nika-danadgare-bis sadgomebis adgilebi unda ganisazRvros mSeneblobis de-taluri sainJin-ro dagegmvis adreul etapze

3 mewyrebi, gruntis dacurebebi, da masebis sxva moZraobebi gzis gaWris dros, rac mosalodnelia samSeneblo saqmianobisas.

diax arsebuli mewyrebi sof. gomboris da uReltexil gomboris midamoebSi.

4 erozia gamowveuli gzis gaWriT da SevsebiT da bunebrivi sadrenaJo arxebis droebiTi Slamianoba. miwis erozia gzis kalapotis qveS romelic daxuruli an Ria sadrenaJo arxebidan gamomavali koncentrirebuli nakadis zemoqmedebis qveS eqceva.

diax saSualo

gzis umetes nawilSi, sadac reliefi mTagoriania

5 gazrdili Sewonili leqi dinebebSi, mSeneblobisa da miwis Wrebis zonaSi, aseve nagavsayarebze eroziiTaa gamowveuli. wylis gauaresebuli xarisxi da gazrdili leqianoba.

diax mciredi

gzis umetes nawilSi, sadac reliefi mTagoriania

Page 80: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

79

6 samSeneblo saqmianobis gavlena mdinareebis da nakadulebis wylis ekosistemaze, romelsac kveTs magistrali

ara md. iori, gombori, Turdo. mcire mdinareebi

7 niadagisa da wylis dabinZureba mSeneblobis procesSi sawvaviT, labrikantebiT, saRebavebiT RoW-ze, SemovliT gzebze, mSenebelTa banakebSi, teqnika-danadgarebis sadgomebTan da asfaltis moreva-damzadebis adgilebSi. .

diax mciredi

unda ganisazRv-ros mSeneblobis detaluri sain-Jinro dagegmvis da mSeneblobis adreul etapze

8 cudi sanitarul-higienuri pirobebi da myari narCenebis gauvnebelyofa mSenebelTa banakebis teritoriaze da samuSao adgilebSi. (kanalizacia, higiena, narCenebis marTva)

diax saSualo

unda ganisazRv-ros mSeneblobis detaluri sain-Jinro dagegmvis da mSeneblobis adreul etapze

9 mSeneblobis narCenebi RoW –is gaswvriv da gzispira nagavi

diax saSualo

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

10 haeris dabinZureba manqana-danadgarebis funqcioni-rebisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis saavtomobilo gza igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili mtveri

diax mcireda / saSualo

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

11 asfalis sawarmoebis mier haeris dabinZureba. diax saSualo

momwodeblis zona

12 xmauriT dabinZureba teqnikis eqspluataciisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili xmauri

diax mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

13 mSenebeli muSebis brakonieroba ara an Zalze mciredi

md. iori, Turdo

14 daavadebis gadamtani mwerebis droebiTi habitatebis gamravleba, mag: tborebi. tborebis warmoqmna karierebSi, miwis TxrilebSi xelsayrel garemos qmnis koRoebisa da sxva daavadebebis gadamtanebi mwerebis warmoqmna-gasamravleblad. infeqciasaSiSi biologiuri masalis rekontaminacia (mag.: jilexi) miwis samuSaoebis dros daavadebebis gavrcelebis wyaros axlos (anu, araregistrirebuli jilexis wyaro).

diax mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze

15 janmrTelobis safrTxeebi xmauris, haerSi emisiebis da mtvris arsebobiT da gamobolqviT moZravi manqanebidan mSeneblobis procesSi.

diax saSualo mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

16 arqeologiuri zonebze gavlena diax gzis gaswvriv mTel sigrZeze, didi albaToba

Page 81: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

80

cnobili adgilebis gaswvriv (mag. ujarma) moyvanilia danarTSi 3.

17 safrTxis Semcveli samoZrao pirobebi adre arsebul gzebze, sadac mimdinareobs mSenebloba.

diax mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

18 saavtomobilo gza kveTs eleqtrogadamcemi xazebs wyalsadenis da sarwyavi wylis milebs da arxebs

saSualo an maRa-li

dasaxlebul punqtebTan, ZiriTadad sof. ujarmisa da gomboris maxloblobaSi

19 sagzao SemTxvevebis riski ganpirobebulia saavto-mobilo transportis sagzao moZraobiT, ramac SesaZloa gamoiwvios toqsikuri masalebis gaJonva, feTqebadi tvirTis detonacia, fizikuri ziani an gardacvaleba.

diax mciredi

gzis gaswvriv mTel sigrZeze; sensitivuri zonebi. dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

garemoze potenciur zemoqmedebaTa xasiaTi - mSeneblobis etapi

zemoqmedebis xasiaTi

saqmianoba zemoqmedeba

pirdapir

i

arapir

dapir

i

dad

ebiT

i

uar

yofiT

i

Seqcevad

i

Seu

qcevad

i

droeb

iTi

narCeni

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis gawmenda da gasworeba ganTvisebis derefanSi

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

axali savali gzis mSenebloba, safaris dageba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

Page 82: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

81

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

karieris damuSaveba

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

karierebidan qviSis da xreSis transportireba. samSenebo masalebis mowodeba .

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

arsebuli savali gzis reabilitaciis procesSi Zveli safaris nawilis daSla

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia + + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

zedmeti gruntis da narCenebis ganTavseba

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

Page 83: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

82

garemoze zemoqmedeba – gzis eqspluataciis faza # III. funqcionirebis faza

magistralis sareabilitacio proeqtis potenciuri xangrZlivi zemoqmedebis Sedegebi (fizikuri faqtorebis – moZraobisa da avariebis zemoqmedeba)

diax/ ara simwvave

zona

20 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) da miwis zolebi magistralis marjvena mxares

diax mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

21 bunebrivi landSaftis rRveva (reliefi, niadagis safari, mcenareuloba, eko-sistemebi, adgilobrivi da veluri jiSebi) misasvlel (meorexarisxovan) gzebze, miwis karierebTan, nagavsayarebTan, mSene-belTa banakebi da teqnika-danadgarebis sadgomebi.

diax mciredi

unda ganisa-zRvros deta-luri sainJin-ro dagegmvis da mSeneb-lobis adreul etapze

22 proeqtis ganxocielebiT gamowveuli mewyrebi, gruntis dacurebebi, da masebis sxva moZraobebi miwis Wrisas (xeebis Wra, da mcenareuli safaris moSoreba damrec kalTebze, drenaJis saxecvlile-bebi, reliefisa da niadagis simkvrivis Secvla da a.S.)

diax arsebuli mewyrebi sof. gomboris da uReltexil gomboris midamoebSi. ferdobebis CamoWris ubnebi

23 miwis WriT da TxrilebiT gamowveuli eroziebi da droebiTi gazrdili Warbi leqi bunebriv sadre-naJo kalapotebSi. miwis erozia gzis kalapotis qveS, romelic daxu-ruli an Ria sadrenaJo arxebidan gamomavali koncentrirebuli nakadis zemoqmedebis qveS eqceva.

diax saSualo

gzis umetesnawilSi, sadacreliefi mTagoriania

24 landSaftis cvlileba sanapiro zolSi Rrma Wre-bis Sedegad, Txrilebisa da karierebis WriT. da-zianebuli landSafti (gzis WriT gamowveuli mewyrebi da gruntis dacureba, da a.S.)

diax saSualo

gzis gaswvrivmTel sigrZeze; karierebi

25 magistraliT gadakveTili mdinareebis da nakadu-lebis hidrologiuri saxecvlileba, gamowveuli xidebis mSeneblobiT, damcavi mopirkeTebiT, napir-damcavi nagebobebiT, da sxva teqnikuri daniS-nulebis mSenebllobebiT da msgavsi zemoqmedeba infrastruqturaze, sasoflo-sameurneo savargu-lebze da ekosistemebze gzis mimdebare terito-riebSi.

ara ara

26 miwiszeda da miwisqveSa sadrenaJo sistemis saxe-cvlilebebi (sadac gza kveTs Setboril ubnebs, gruntis wylis maRali ganlagebis da Releebs da a.S. )

ara ara

27 gazrdili Sewonili leqi mdinaris dinebis ka- diax gzis umetes

Page 84: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

83

lapotebSi, gamowveuli samSeneblo zonaSi ero-ziiT da axali gzis, miwis WriT, TxrilebiT da nagavsayarebiT. gauarsebuli wylis xarisxi da gazrdiili leqianoba.

mciredi nawilSi, sadacreliefi mTagoriania

28 niadagisa da wylis dabinZureba mSeneblobis procesSi sawvaviT, labrikantebiT, saRebavebiT magistralis monakveTis gaswvriv mTels sigrZeze

diax mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

29 niadagisa da zedapiruli wylebis dabinZureba gzis gaswvriv mcenareuli safaris herbecidebis an qimikatebis meSveobiT konrolis SemTxvevaSidabinZurebuli mtvris kontrols.

ara ara

30 movla-Senaxvis da saremonto samuSaoebis dros asfaltis dagebisas haeris dabinZureba.

diax mciredi

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

31 haeris dabinZureba manqana-danadgarebis funqcio-nirebisas mSeneblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis regionebSi. adgilze warmoqmnili mtveri.

diax mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

32 xmauriT dabinZureba teqnikis eqspluataciisas mSe-neblobis procesSi dasaxlebul zonaSi, romelzec gadis magistrali, igrZnoba did qalaqebTan an mWidrod dasaxlebul punqtebSi soflis region-nebSi. adgilze warmoqmnili xmauri

diax mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

33 gzispira nagavi diax saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

34 axali, gamravlebisaTvis xelsayreli garemos Seqmna daavadebebis ga-damtani mwerebisTvis, rac sazianoa adamianebisa da cxovelebisTvis..

diax saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

35 daavadebebis, mavneblebis, sarevelebisa da sxva arasasurveli organizmebisTvis xelsayreli kori-doris warmoqmna.

diax saSualo

gzis gaswvriv mTels sigrZeze

36 moZravi avtomobilebidan gamobolqvili mtvriT gamowveuli janmrTelobis safrTxeebi

diax mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

37 • saavtomobilo gzis gafarToebuli derefnidanmosaxleobis iZulebiTi gansaxleba

• didi qalaqebis axlos da intensiuri fermeruli meurneobebis adgilebTan axlos mosaxleobismniSvnelovani raodenoba SesaZloa dazaraldes

ix. p. 6.2 dasaxlebuli punqtebis kveTebSi; gansakuTreb. mniSvneloba sof. ujarmasa da gomborTan

38 Caixergeba saxlebidan meurneobebamde misasvleli gzebi, gaizrdeba am gadaadgilebis xangrZlivoba

diax mciredi

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi

39 ara-saavtomobilo transportirebis gauaresebamagistralis koridorSi gamavalobis Semcireba-

ara ara

Page 85: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

84

Seferxebis gamo. 40 gzispira komerciuli, industriuli, samosaxlo da

arakontrolirebadi mSeneblobis stimulireba diax mciredi

diax mciredi

41 proeqtis zemoqmedeba ganviTarebis (soflis daurbanuli ganvitarebis) gemebze; ukanono Sesvla adgilobrivi mosax-leobis kuTvnil teritoriebze miwis TviTneburad damkaveblebis da brakonierebis mxridan, rac seriozul socialur da ekonomikur dezintegracias gamoiwvevs

ara ara

#

eqspluataciis fazaSi mosalodnel sagzao SemTxvevebTan dakavSirebuli zemoqmedeba

diax / ara simwvave

42 sagzao SemTxvevebis riski ganpirobebulia saavto-mobilo transportis sagzao moZraobiT, ramac SesaZloa gamoiwvios toqsikuri masalebis ga-Jonva, feTqebadi tvirTis detonacia, fizikuri ziani an gardacvaleba (ix. “saSiSi masalebis marTvis” nawili)(ix. “sazogadoebrivi jandacvisa da usafrTxoebis” nawili).

diax saSualo

dasaxlebuli punqtebis kveTebSi RoW –is mTel sigrZeze

garemoze potenciur zemoqmedebaTa xasiaTi - mSeneblobis etapi

zemoqmedebis xasiaTi

saqmianoba/faqtori zemoqmedeba

pirdapir

i

arapir

dapir

i

dad

ebiT

i

uar

yofiT

i

Seqcevad

i

Seu

qcevad

i

droeb

iTi

narCeni

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + +

emisiebi

xmauri, vibracia

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

xazovani nagebobebis fizikuri arseboba

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

emisiebi + + +

xmauri, vibracia + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

transportis moZraoba

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

SekeTeba-aRdgeniTi samuSaoebi

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ +

Page 86: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

85

emisiebi + + +

xmauri, vibracia + + +

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

landSaftebis da habitatebis degradacia, erozia

+ + + +

emisiebi + + + +

xmauri, vibracia

miwis dabinZureba da/an narCenebis warmoqmna

+ + + +

avariebi

gruntis da zedapiruli wylebis dabinZureba

+ + + +

7.2.2 atmosferul haerSi emisiebTan dakavSirebuli zemoqmedeba

ვაზიანი-გომბორი-თელავის საავტომობილო გზის რეაბილიტაცია ვაზიანი-გომბორი-თელავის საავტომობილო გზის მონაკვეთი იწყება თბილისი-ბაკურციხე-ლაგოდეხის საავტომობილო გზის 27-ე კმ-ზე, გადის გარდაბნის და საგარეჯოს რაიონის ტერიტორიაზე, გაივლის სოფლებს: უჯარმას, პალდოს, ოთარანთკარს და სასადილოს, Aამავე გზით სარგებლობს სასადილო –სიონის გზის გასწვრივ განლაგებული სოფლები. ატმოსფერულ ჰაერზე ზემოქმედება არსებულ და პერსპექტიულ პირობებში. მოძრაობის ინტენსივობის წარმოდგენილი მონაცემების საფუძველზე (არსებული-2009წლისა და პერსპექტიული 2028წლისათვის, ცხრილი № 1) შესრულებულია ავტოსატრანსპორტო ნაკადების მიერ ემისიის გაანგარიშებები 500 მეტრიანი მონაკვეთისათვის (რადგან მონაკვეთების სიგრძის მიუხედავად მოძრაობის ინტენსივობა საპროექტო ტრასაზე მნიშვნელოვნად არ იცვლება) და ძირითადი შედეგები მოცემულია დანართ № 1.1-1.2-ში.

ცხრილი № 1 წელი მსუბუქი

ბენზინზე სამარშრუტო ტაქსი

ავტობუსი და სატვირთო

ტრალერი ჯამი

2009 915 180 98 24 1217 2028 2431 480 261 64 3242

აღნიშნული გაანგარიშებებით შესრულებულია ტრასის მიმდებარე ტერიტორიების ჰაერის ხარისხის მოდელირება არახელსაყრელ მეტეოპირობებში საანგარიშო სწორკუთხედისათვის გეომეტრიული ზომებით 1000 მ x 500 მ-ზე, ბიჯით 100 მ. საპროექტო ტრასის ღეძულა გამყოფი ხაზის ამ სწორკუთხედში ცენტრალური განლაგებით. გაანგარიშებებში გათვალისწინებულია მიმდებარე ტერიტორიის ფონური დაბინძურება კონსერვატიული

Page 87: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

86

მიდგომით (მოსახლეობის რაოდენობა <= 50,0 ათასი კაცი). დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციები დამატებით გაანგარიშებულია 2 საკონტროლო წერტილში ტრასის ღეძულა გამყოფი ხაზის მართობულად 25 (წერტ № 1) და 50 (წერტ № 2) მეტრის დაშორებით. გაანგარიშებების გრაფიკული გამოსახულებები წარმოდგენილია დანართ № 2-ში. როგორც გაბნევის ანგარიშის შედეგებიდან ჩანს (დანართი №3.1-3.2), დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციების სივრცითი განაწილება საკონტროლო წერტილებში (№1 და № 2) შემდეგია:

დამაბინძურებელი ნივთიერებები

არსებულ პირობებში პერსპექტივაში

საკონტროლო წერტილის № 1 2 1 2 აზოტის დიოქსიდი 0,3 0,2 0,72 0,45 აზოტის ოქსიდი 0,0085 0,0052 0,02 0,01 ჭვარტლი 0,002 0,0013 0,0045 0,0028 გოგირდის დიოქსიდი 0,04 0,04 0,04 0,04 ნახშირბადის ოქსიდი 0,09 0,09 0,11 0,10 ბენზ(ა)პირენი 0,0017 0,001 0,0034 0,0021 ფორმალდეჰიდი 0,0063 0,0039 0,02 0,0095 ბენზინის ფრაქცია 0,0017 0,001 0,0048 0,0029 ნავთის ფრაქცია 0,0038 0,0023 0,0092 0,0057 ჯამური ზემოქმედების ჯგუფი (აზოტისა და გოგირდის დიოქსიდები)

0,31 0,24 0,73 0,46

როგორც გაანგარიშებები ცხადყოფს, დამაბინძურებელ ნივთიერებათა ფორმირებული მაქსიმალური კონცენტრაციები ფონის გათვალისწინებით არ აჭარბებს ნორმირებულ სიდიდეებს და საპროექტო ტრასის მიმდებარე ტერიტორიების ჰაერის ხარისხის მნიშვნელოვანი გაუარესება არ არის მოსალოდნელი არც არსებულ პირობებში და არც პერსპექტივაში. 7.2.3 xmaurTan dakavSirebuli zemoqmedeba

xmauri Cveulebriv erT-erT yvelaze tipuri da mniSvnelovani

gavlenaa damaxasiaTebeli gzis sareabilitacio proeqtebisTvis. es sakiTxi ufro detalurad ganxilulia danarTSi 6. aq Cven mokled mogvyavs analizis Sedegebi. mSeneblobis faza

mSeneblobasTan dakavSirebuli xmauris donis uxeSi gamoTvlebis Sedegad, Segvilia vivaraudoT, rom xmauris zemoqmedebis are ar aRemateba 320 metris radiuss. es niSnavs, rom soflis mosaxleobaze ar iqneba mniSvnelovani zemoqmedeba dakavSirebuli xmaurTan. arc ekologiurad sensitiuri zonebi dazaraldebian am xmauriT. xmauris donis droebiTi umniSvnelo gazrda samSeneblo moednebidan 300 m radiusSi absoliturad misaRebi zemoqmedebaa. Tumca, unda iTqvas, rom SesaZlebelia am gavlenis Serbileba-Semcireba Zravis movla-Senaxis praqtikuli instruqciebis dacviT da arasaoperacio modulSi Zravis

Page 88: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

87

muSaobis aRkveTiT. erTaderTi SezRudva, rac rekomendebulia am SemTxvevaSi, aris Ramis samuSaoebis minimizeba gzis seqtorSi sof. ujarmis, gomboris da sxva dasaxlebebTan siaxloves. sxva ubnebze, romlebic mdebareoben dasaxlebuli punqtebidan Sors, Ramis samuSaoebi SesaZloa ganxorcieldes rame SezRudvebis gareSe. eqspluataciis faza

dResdReobiT, sagzao moZraobiT gamowveuli xmauri misaRebi donisaa gzidan ukve 10 metris moSorebiT. moZraobis prognozirebuli intensiobis SemTxvevaSic ar aris mosalodneli zemoqmedebis dauSvebeli mateba, sagzao moZraobis intensivobis dRevandelTan SedarebiT savaraudod gasammagebis miuxedavad. gazrdili sagzao moZraobis zemoqmedebiskompensireba moxdeba garkveulwilad gzis maxasiaTeblebis gaumjobesebiT (geometriuli da safari) da moZraobis ukeTesi pirobebiT. moZraobis prognozirebuli intensiobisaTvis xmauris done sacxovrebeli adgilebisaTvis miRebuli normebis farglebSia gzidan 20 metris daSorebiT. miuxedavad warmodgenili Sefasebis miaxloebiTi xasiaTisa, Cven SegviZlia vivaraudoT, rom saavtomobilo gzis rekonstruqcia ar unda iyos dakavSirebuli xmauris CamxSobi ZviradRirebuli nagebobebis masiuri mSeneblobis aucileblobasTan. sofel ujarmasa da gomborSi, sadac sacxovrebeli saxlebi gzis uSualo siaxloveSia ganlagebuli da xmauris zemoqmedebac maqsimaluria, sakmarisi iqneba axlomdebare saxlebis gayolebiT mTliani (xis an qvis) maRali Robeebis da nargavebis rigis ganTavseba. xmaurisagan dacvis RonisZiebebi am ubnebze unda moicavdnen aseve a) moZraobis siCqaris limitirebas; da b) Zravis teqnikuri gamarTulobis kontrolis gaZlierebiT. 7.2.4 mSeneblobasTan dakavSirebuli sxva saxis zemoqmedebani

mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedebani ganTvisebis zolSi dabinZurebasTan da narCenebTan dakavSirebuli sakiTxebi

samSeneblo masalebsa da narCenebis arasworma gankargvam (Senaxvis, ganTavsebis da sxv. wesebi) SeiZleba Seqmnas samSeneblo ubanze da sasawyobe teritoriaze wylis/niadagis dabinZurebis saSiSroeba. aRWurvilobis araswori eqspluatacia, teqnikuri momsaxureoba (saremonto samuSaoebma) da sawvaviT Sevseba aseve, qmnis niadagis/wylis dabinZurebis potenciur safrTxes. niadagis dabinZureba

saavtomobilo gzis reabilitaciis proeqtis farglebSi potenciuri damabinZurebeli agentebi (masalebi da nivTierebebi) SeiZleba warmod-genili iyos Semdeg ZiriTadi CamonaTvaliT (CamonaTvali ar aris sruli):

• dizelis sawvavi, sazeT-sapoxi masalebi, antifrizi da sxv., rac SeiZleba daiRvaros samSeneblo manqana- meqanizmebidan;

Page 89: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

88

• sxvadasxva damabinZurebeli agentebi (mag., asfalti, cementi da betoni);

• samSeneblo narCenebi (SesafuTi masala, qva da RorRi, cementisa da betonis narCenebi, xis nafotebi da sxv.);

• saSiSi narCenebis Zalzed mcire raodenoba (mag., namuSevari zeTi, zeTiani naWrebi (ZonZebi), naxmari filtrebi, dabinZurebuli miwa da sxv.), rac narCenebis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens.

wylis dabinZureba

wylis dabinZurebis mizezi sxvadasxvaa, rac moicavs:

• sawvavis, zeTis an sxva saSiSi nivTierebis daRvra/gaJonva gansakuTrebiT avtomobilis an manqana-danadgaris sawvaviT Sevsebis dros;

• Camonaden wylebSi Setivtivebuli naleqi;

• satransporto saSualebebisa da aRWurvilobis recxva an mdinaris/arxis napirsa da fskerze zemoqmedeba maTze mZime aRWurvilobisa da manqana-danadgarebis gadasvlisas;

• meoradi dabinZureba adre dabinZurebuli gruntis gaSiSvlebis Sedegad

gaJonili/daRvrili damabinZurebeli nivTierebebi sakmaod swrafad

gadaadgildeba daxril zedapirze wyalsatevisa Tu mdinaris/ arxis mimarTulebiT. wyalSi moxvedris Semdeg misi Sekaveba rTuldeba da SeiZleba mdinaris dinebiT gadatanil iqnas qveda welSi (anu gahyves dinebas da daabinZuros wylis didi farTobi). aqedan ga-momdinare, wylis dabinZurebis SemTxvevaSi saswrafo zomebis miRebas sasicocxlo mniSvneloba aqvs.

samSeneblo ubanze (zolze) niadagis zeda fenis moWris Semdeg niadagis qveda fena SiSvldeba, ramac wvimebis dros SeiZleba gamoiw-vios samuSao ubnidan myari Camonadenis mniSvnelovani zrda samSeneblo saqmianobasTan dakavSirebuli narCenebi (samSeneblo narCenebi) nayari da sxva samSeneblo narCenebi inertuli samSeneblo narCenebi

inertuli narCenebis SesaZlo wyaroebi:

• nayari (grunti da qva-RorRi, kldovani namsxvrevi masala);

• dabinZurebuli niadagi. (mcire albaToba da mcire raodenobebi) miwis samuSaoebis saprofilo moculoba Seadgens 674 210 m3-s, maT Soris: yrili – 202 410 m3

Wrili – 471 800 m3 WrilSi damuSavebuli gruntis didi nawili gamoiyeneba yrilebis mosawyobad, danarCeni gaizideba yrilebSi. yrilebSi gaizideba aseve daSlili nagebobebis masala. yrilis saerTo odenoba mxolod gzis pirveli 27 km-is mSeneblobisaTvis Seadgens daaxloebiT 300 000 m3.

saavtomobilo gzis danarCeni monakveTebisaTvis yrilis odenoba

Page 90: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

89

dazustdeba am monakveTis detaluri proeqtirebis etapze. savaraudod yrilis jamuri odenoba ar iqneba 600 000m3-ze naklebi. sxva arasaxifaTo samSeneblo narCenebi

sazogadod, arasaxifaTo samSeneblo narCenebs ganekuTvneba Semdegi:

• xe-tye (moWrili xeebi da moCexili buCqebi);

• liTonis sagnebi (jarTisa da mavTulebis CaTvliT) - SesaZlebelia samSeneblo adgilze metad mcire raodenobiT liTonis narCenebis dagroveba.

saxifaTo samSeneblo narCenebi

saxifaTo narCenebis mcire raodenoba ZiriTadad satransporto saSualebebis teqnikuri momsaxureobis Sedegad grovdeba.

saxifaTo samSeneblo narCenebs ganekuTvneba Semdegi:

• Txevadi sawvavis narCeni;

• sazeT-sapoxi masalebi, hidravlikuri sistemebisTvis gankuTvnili sapoxi zeTebi;

• qimiuri nivTierebebi, rogoricaa antifrizi;

• dabinZurebuli niadagi;

• gaJonvaze reagirebis operaciebSi gamoyenebuli daRvrili navTobisa da qimiuri nivTierebebis Semwovi masalebi (absorbentebi ;

• manqanebis/Zravebis mfiltravi elementi (vazna);

• zeTiani ZonZebi, naxmari filtrebi, dabinZurebuli niadagi da sxv.

saxifaTo narCenebi yvela saxis narCenis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens. Sromis, jandacvisa da socialuri dacvis ministris 24.02.2003 wlis brZaneba #36/n–iT gansazRvrulia saxifaTo narCenebis kokretuli saxeobebi, romelTa ganTavseba nebadarTulia municipalur nagavsayrelebze. saxifaTo narCenebis ganTavsebis nage-bobebi da maTi gadamuSavebis danadgarebi saqarTveloSi amJamad ar arsebobs. imis gaTvaliswinebiT, rom mSeneblobis procesSi warmoqmni-li saxifaTo narCenebi ar ganekuTvneba saSiSroebis maRal klass da saxifaTo narCenebis metad mcire raodenobis pirobebSi, miRebuli praqtikaa samSeneblo narCenebis ganTavseba municipaluri myari narCe-nebis nagavsayrelebze. meoradi biologiuri dabinZurebis da saSiSi daavadebebis gavrcelebis riski

arsebobs samarxebis (maT Soris araregistrirebulis) maxloblo-baSi (mag. jilexis samarxebi) miwis samuSaoebis Sesrulebisas biologiuri masalebiT niadagis an wylis xelmeore dabinZurebis da personalisa da axlomaxlo mcxovrebi adamianebis daavadebis riski.

gasaTvaliswinebelia aseve samSeneblo ubnebze gamravlebisaTvis xelsayreli droebiTi bunebrivi habitatebis Seqmna infeqciis gadamtani mwerebisaTvis (xelovnuri guburebi da a.S.) dagubebuli wyalsatevebis warmoqmna karierebSi da a.S. es xels uwyobs koRoebis gamravlebas da infeqciebis gadatanas.

Page 91: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

90

niadagis humusovani fenis danakargebi niadagis fenis moWris Sedegad

• moWrili niadagis humusovani da qveda fenis Serevis Sedegad nayofieri fenis dakargva

• niadagis fenis gadarecxva araswori Senaxvisa da aRdgenis operaciebis Sedegad;

• naleqis Cadineba wyalsatevebSi/mdinareebSi/arxebSi;

• niadagis dabinZureba. flora. garemos arsebuli mdgomareobis mimoxilvidan cxadi xdeba, rom “arsebuli gzis” variantisaTvis bunebrivi garemos sensitiur receftors, romelzec mosalodnelia mniSvnelovani zemoqmedeba, warmoadgens bunebrivi lanSafti, gansakuTrebiT tyiani landSafti, romelic warmodgenilia arsebuli gzis mniSvnelovan monakveTebze. Sesabamisi zemoqmedeba da sakompensacio RonisZiebebi aRwerilia paragraf 3.1.3-Si. fauna. potenciuri zemoqmedeba iqtiofaunaze ukavSirdeba mdinareebis SesaZlo dabinZurebas naleqis gazrdili moculobiT CamonadeniT miwis samuSaoebis warmoebisas da sawvavisa da narCenebis araswori marTvis Sedegad. upirveles yovlisa, mxedvelobaSia misaRebi mdinareebi iori, gombori. da Turdo mSeneblobiT gamowveuli xmauri da gamonabolqvi wylis frinvelebisTvis zedmetad Semawuxebeli ar aris. momuSaveTa mxridan brakonierobis albaToba wylis frinvelebTan dakavSirebiT mcirea (naklebad mosalodnelia). zemoqmedebis aRniSnuli saxeebi naklebad savaraudoa, aris droebiTi, umniSvnelo da marTvadi. biologiuri garemos TvalsazrisiT, unda aRiniSnos, rom arsebuli gzis rekonstruqcia, proeqtis mixedviT, ar gamoiwvevs faseuli habitatis an eko-sistemebis gaqrobas an amJamad xeluxlebeli bunebrivi habitatebis xelaxal danawevrebas. landSafti. proeqtis ganxorcielebis gegma ar iTvaliswinebs maRali Rirebulebis mqone landSaftis mniSvnelovnad Secvlas. erTaderTi Seuqcevadi zemoqmedebaa miwis nakveTis damatebiT gawmenda xeebisgan, raca aucilebelia saavtomobilo trasis gafarToebis da/an Semoxazulobis standartebis Sesabamisad gasworebis adgilebSi. zemoqmedeba tyeebze aRwerilia p. 3.1.3-Si. wyalmoxmareba. wylis moxmareba saWiro gaxdeba proeqtiT gaTvaliswinebuli teqnikuri momsaxureobis samuSaoebisTvis procesSi da mtvrisgan dacvis mizniT (wylis satvirTo cisternebis gamoyenebiT). am miznisTvis wylis saWiro raodenoba didi ar aris da wylis mozidva SesaZlebelia proeqtis samuSao ubnebTan axlos mdebare teritoriidan (kerZod, mdinareebidan). zemoqmedeba arqeologiur ubnebze. miwis gawmendis, mosworebisa da Txris samuSaoebi ukavSirdeba miwisqveSa arqeologiuri naSTebis dazianebis safrTxes. mocemul teritoriaze metad savaraudo arqeologiuri adgilebi miTiTebulia danarTSi 3. Tumca, meores mxriv, arqeologiuri ubnebi, romlebic ar aris danarTSi miTiTebuli, SeiZleba iseTive

Page 92: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

91

sensitiuri iyos samSeneblo samuSaoebisadmi, rogorc nacnobi adgilebi. nacnobi adgilebis dadgena moxda ZiriTadi samSeneblo samuSaoebis dros, kerZod, arsebuli saavtomobilo trasis mSeneblobisas. rac Seexeba sxva ubnebs, maTi sistematuri Seswavla ar ganxorcielebula. sabWoTa periodSi trasis mSeneblobisas materialuri kulturis zogierTi arqeologiuri Zegli ganadgurda. amdenad, gansakuTrebuli yuradRebaa saWiro ara mxolod mSeneblobis axal ubnebze, aramed ubnebze, sadac arsebuli saavtomobilo gza unda gafarTovdes. satransporto moZraobiT gamowveuli zemoqmedeba samSeneblo derefnis ubnebze saWiro raodenobis inertuli masalis misawodeblad da nayaris gasatanad saWiro gaxdeba didi tvirTamweobis satvirTo avtomobilis intensiuri moZraoba. am mimarTebiT SesaZloa sxvadasxva saxis zemoqmedeba:

• xmaurisa da vibraciis gavlena

• sazogadoebrivi transportis moZraobis Seferxeba

• haeris dabinZureba (mtveri, gamonabolqvi)

• talaxi gzebze

• satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba, teqnikuri momsaxureoba da recxva da am operaciebTan dakavSirebuli niadagisa da wylis dabinZurebis safrTxe.

saavtomobilo moZraobis Seferxeba.. samSeneblo ubnebze garkveuli safrTxe eqmneba mosaxleobis usafrTxoebas da amdenad, moZraobis usafrTxoebis wesebis dacva mniSvnelovania. adgilobriv satransporto moZraobaze SeiZleba, gavlena iqonios proeqtis ganxorcielebasTan dakavSirebulma satransporto saqmianobam. zemoqmedebis es saxe droebiTia, umniSvnelo da marTvadi. xangrZlivi drois perspeqtivaSi zemoqmedeba adgilobriv satransporto moZraobaze unda iyos dadebiTi. infrastruqtura. identificirebuli infrastruqturis elementebi SesaZloa daziandes samSeneblo samuSaoebis araswori organizaciis Sedegad: saavtomobilo gzis rekonstrucia dakavSirebulia zemoqmedebasTan eleqtrogadamcemi xazebis, wyalsadenis da sarwyavi wylis milsadenebisa da arxebis sistemebze. xidebis mSeneblobasTan dakavSirebuli riskebi SedarebiT mcire zomis xidebis mSenebloba, romlebic aigeba xevebsa da mcire mdinareebze, ar axdens mniSvnelovan gavlenas mdinareebsa da iqtiofaunaze, vinaidan araviTari samuSaoebi ar warmoebs mdinaris kalapotSi. aq mosalodnelia ZiriTadad araspecifikuri saxis zemoqmedeba, gamowveuli manqana-danadgarebis araswori eqspluataciiT (sawvaviT gamarTva mdinaris siaxloves; mdinareSi manqanebis recxva da sxv.) da cementis an betonis xsnarebiT mdinaris dabinZurebis riski. didi xidebis mSenebloba xorcieldeba md. iorze da md. Turdoze. aq Teoriulad mosalodneli iyo ufro mniSvnelovani zemoqmedeba mdinaris

Page 93: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

92

hidrologiur maxasiaTeblebze, wylis xarisxze da iqtiofaunaze. Tumca, proeqtis specifikidan gamomdinare, raime mniSvnelovani zemoqmedeba mdinaris kalapotze – xangrZlivi an droebiTi – ar aris gaTvaliswinebuli. samuSaoebi mdinaris kalapotSi warmoebul iqneba imgvarad, rom kalapotis udides nawilSi wylis Tavisufali moZraoba ar SeizRudeba, rac Sesabamisad ar gamoiwvevs Tevzebis moZraobis droebiT SezRudvas. ZiriTadi zemoqmedeba wylis xarisxze da iqtiofaunaze dakavSirebuli iqneba isev cementisa da betonis xsnarebiT da sawvavi masalebis narCenebiT dabinZurebasTan. konstruqciulad saxide gadasavlelebi daproeqtebulia imgvarad, rom ar gamoiwveven mdinareTa kalapoturi procesebis da hidrologiuri parametrebis mniSvnelovan cvlilebas da ar arsebobs xidebis mSeneblobis Sedegad napiris garecxvis intensifikaciis riski. mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi safrTxeebi inertuli samSeneblo masalebis karierebze

yrilebis mosawyobad gzis pirveli 27km-iani monakveTis mSeneblobisas saWiroa 202 410 m3 inertuli masala. am odenobis mniSvnelovani nawili Sevsebuli iqneb Wrilidan damuSavebuli gruntiT. miuxedavad amisa, saWiro iqneba karierebidan mowodebuli inertuli masalac.

inertuli masalebis karierebis mdebareoba sabolood unda ganisazRvros mSenebeli kompaniis inJinerTa jgufis mier. dResdReobiT mxolod savaraudod aris gansazRvruli, rom gamoyenebul ineba md. ioris WalaSi moqmedi licenzirebuli karierebi (sof. ujarmis maxloblad). miwis karierebis damuSaveba unda ganxorcieldes licenzirebuli kimpaniebis mier an mSenebel kontraqtors unda hqondes sakuTari licenzia. unda gaTvaliswinebul iqnas miwis karierebze intensiuri muSaobis potenciuri gavlena mdinaris kalapotze da Walis landSaftze, ixqiofaunasa da gruntis wylebze.

inertuli masalebis transportireba aseve dakavSirebulia SesaZlo mavne zemoqmedebasTan, kerZod mtverisa da emisiis gavlena transportirebis marSrutze ganlagebul dasaxlebebze unda gaTvaliswinebul iqnas riskebis, iseve, rogor mdinaris savaraudo dabinZureba sawvavis Sevsebisa da satransporto operaciebis arasaTanado warmarTvis gamo. samenejmento gegmaSi unda iqnas gaTvaliswinebuli xsenebuli damatebiTi savaraudo riskebi. mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi safrTxeebi mSenebelTa droebiTi banakis adgilze

mSenebelTa banakis saboloo adgilmdebareoba unda ganisazRvros samSeneblo kompaniis mier. zogadi saxiT, banakis mSeneblobisa da funqcionirebis potenciuri gavlena SesaZloa amgvarad gaviazroT:

• niadagis humusovani fenebis potenciuri dazianeba • sawvavis Senaxvasa da SevsebasTan dakavSirebuli dabinZureba • kanalizaciasTan dakavSirebuli dabinZureba • narCenebis marTva

mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi zemoqmedeba

Page 94: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

93

asfaltis sawarmoo adgilebze

mSenebel kontraqtors asfaltiT uzrunvelyofs momwodeblebi, da, gamomdinare aqedan, asfaltis sawarmoebis garemoze gavlenis faqtori ar CaiTvleba uSualod proeqtis gavlenad garemoze. Tumca, unda iTqvas, rom asfaltis mwarmoebeli qarxnebis gavlena garemoze (kerZod, emisiebi, narCenebis ganTavseba da dabinZureba) unda CaiTvalos proeqtis arapirdapir gavlenad, arsebuli sawarmoebis mier asfaltis gazrdili warmoebis gamo. asfaltis sawarmoebis pirdapiri gavlena (landSaftis degradacia, emisiebi da mtveri, xmauri, a.S.) gasaTvaliswinebelia im SemTxvevebSi, Tuki mSenebeli kompania gadawyvets sakuTari asfaltis mobiluri sawarmos gamoyenebas. aseT SemTxvevaSi unda momzaddes Sesabamisi garemoze zemoqmedebis Sefaseba da garemoze zemoqmedebis nebarTva unda iqnas aRebuli am sawarmos montaJisa da funqcionirebisaTvis. 7.3 Semarbilebeli RonisZiebebi da garemosdacviTi menejmentis gegma 7.3.1 Semarbilebeli RonisZiebebi mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedebebis Serbileba dabinZurebis aRkveTis zomebi:

dabinZurebis prevencia da narCenebis marTva:

wylis/niadagis dabinZureba. samSeneblo ubanze wylisa da niadagis dabinZurebis Tavidan acilebis mizniT aucilebelia gansakuTrebuli Semarbilebeli zomebis gatareba:

satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis srulad ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze.

kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris kalapotidan an xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. stacionaruli cisternebis arsebobis SemTxvevaSi, yvela cisterna unda moTavsdes betonis saZirkvelze (betoniT naSen an SemozRudul rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. damcavi rezervuari unda iyos wyalgaumtari da ar unda hqondes sadrenaJo milebi an defeqtebi, romlebic mis hermetulobas arRvevs. aseT SemozRudul areSi (rezervuarSi) dagrovili wvimis wyali amoitumbeba da Caedineba an gare sadrenaJo sistemaSi an miwaze, Tu es ukanaskneli dabinZurebuli ar aris. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli are unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT.

Page 95: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

94

sawvavis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT.

dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze sawvavis Senaxva an satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevseba. sawvaviT Sevsebisas dauSvebelia satransporto saSualebis uyuradRebod datoveba. samSeneblo ubanze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas aucilebelia absorbciuli (Semwovi) safenebis da/an Calis gamoyeneba, raTa minimumamde Semcirdes miwaze navTobis daRvra. aseTi safenebi da/an Cala daefineba miwaze satransporto saSualebisa Tu aRWurvilobis sawvaviT Sevsebamde. dabinZurebuli miwis fenis dauyovnebliv mocileba Seamcirebs an Tavidan agvacilebs gruntis wylebisa da zedapiruli wylebis dabinZurebis risks. saWiroa dabinZurebuli miwis fenisa da sorbentebis, rogorc saSiSi narCenebis gatana, Senaxva da damuSaveba. mniSvnelovani masStabis daRvris (gaJonvis) SemTxvevaSi aucilebeli xdeba uflebamosili da pasuxismgebeli piris informireba momxdaris Sesaxeb da samuSaoebis Sewyveta dabinZurebis riskis aRmofxvramde. satransporto saSualebebisa da aRWurvilobis sawvaviT Sevsebisas savaldebuloa saTanado, am miznisaTvis gaTvaliswinebuli mowyobilobis gamoyeneba (mag., Sesaferisi zomis sacmebi) da aRniSnuli samuSao mxolod gamocdili da Sesabamisad gawvrTnili personalis (operatorebis) mier unda Sesruldes. aucilebelia sawvavis miwodebis aRWurvilobis sistematuri Semowmeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli sawvavis Sevsebis aRWurvilobis gaumarTaobiT gamowveuli gaJonva. aRWurviloba da saTavsoebi unda iyos izolirebuli da daculi, raTa Tavidan iqnas acilebuli qurdobis da vandaluri aqtebi. yvela moZravi aRWurviloba, raSic igulisxmeba, mag. amweebi, kompresorebi, generatorebi, buldozerebi, eqskavatorebi da sxv. da Sesanaxi cisternebi, unda gamoyenebul iqnas muSaobisas da garemontdes saWiroebis SemTxvevaSi imgvarad, rom masalebis daRvra-gaJonvis albaToba minimumamde iqnas dayvanili. aRWurvilobis yoveldRiuri Semowmeba (satransporto saSualebebis teqnikuri momsxaxureobis procedura) aucilebelia, raTa Tavidan iqnas acilebuli daRvra-gaJonvis safrTxe. satransporto saSualebebis remonti, wmenda, sazeT-sapoxi masalis mocileba da teqnikuri momsaxureobis sxva samuSaoebi unda tardebodes myar (mdgrad) gruntze da ara miwayrilze. dauSvebelia satransporto saSualebebisa Tu aRWurvilobis saremonto punqtis mowyoba wyalsatevidan, Widan an xevidan 50 metris radiusSi. dauSvebelia wyalsatevidan, mdinaridan, arxidan, Widan, xeobidan, mdinaris amomSrali kalapotidan 50 metrze nakleb radiusSi da daWaobebul an Warbtenian teritoriaze potenciurad saSiSi masalebis Senaxva an moZravi aRWurvilobis sawvaviT Sevseba da saremonto samuSaoebis Catareba.

samSeneblo samuSaoebis msvlelobisas aucilebelia eroziis kontrolis zomebis miReba, raTa Tavidan iqnas acilebuli myari natanis gazrdili raodenobiT wyalsatevebSi moxvedra. aseve, kontraqtori valdebulia uzrunvelhyos amoTxrili miwis, niadagis humusuri fenisa da niadagis qveda fenis Senaxva imgvarad, rac minimumamde Semcirdes zedapiruli wylebSi myari natanis Cadineba; kontraqtorebs moeTxovebaT miiRon saTanado zomebi da gadaxuron niadagis dasawyobebis teritoria

Page 96: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

95

saTanado safari masalebiT da ecadon gamoiyenon niadagis dasawyobebisaTvis is teritoriebi, saidanac wyali Tavisufali dinebiT ar Caedineba wyalsatevebSi.

im SemTxvevaSi, Tu arsebobs samSeneblo ubanidan Carecxili naleqiT zedapiruli wylis obieqtis (md. iori, gombori da a.S.) dabinZurebis riski, mosalodneli dabinZurebis Tavidan asacileblad aucilebeli xdeba efeqturi zomebis miReba, raSic Sedis:

• naleqebis gavrcelebis barierebis gamoyeneba;

• Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

• zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

• Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba.

xsenebuli gansakuTrebiT mniSvnelovania Txrilebidan amotumbuli wylis mdinareSi CaSvebisas.

dauSvebelia biTumis, sveli cementis da/an betonis mdinareSi, wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. samuSao ubnebze ZiriTadad ar aris mosalodneli uaryofiTi zemoqmedeba gruntis wylebze. gruntis wylebis siRrme miwis zedapiridan gzis vakisis ubnebze 5 m-de Seadgens. ferdobuli wylebi ufor maRlaa ganlagebuli da drenirebas saWiroebs. zedmeti gruntisa da qvebis gatana

miwis samuSaoebis saprofilo moculoba Seadgens 674 210 m3-s, maT Soris: yrili – 202 410 m3

Wrili – 471 800 m3 WrilSi damuSavebuli gruntis didi nawili gamoiyeneba yrilebis mosawyobad, danarCeni gaizideba yrilebSi. yrilebSi gaizideba aseve daSlili nagebobebis masala. yrilis saerTo odenoba mxolod gzis pirveli 27 km-is mSeneblobisaTvis Seadgens daaxloebiT 300 000 m3.

saavtomobilo gzis danarCeni monakveTebisaTvis yrilis odenoba dazustdeba am monakveTis detaluri proeqtirebis etapze. savaraudod yrilis jamuri odenoba ar iqneba 600 000m3-ze naklebi. nayaris da inertuli masalebis ganTavsebisas dacul unda iqnas Semdegi wesebi:

• mSenebeli kontraqtoris mier inertuli narCenebis ganTavsebis adgili da wesi SeTanxmebul unda iqnas adgilobrivi xelisuflebis garemosdacviT samsaxurebTan da/an garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan

• neba daerTos adgilobriv macxovreblebs, gamoiyenon zedmeti qvebi, romlebic SeiZleba darCes xelmeored gamoyenebis Semdeg. masalebTan Sesabamisi misadgomlobis mowyoba SesaZlebelia adgilobriv organoebTan SeTanxmebiT da sazogadoebis wevrebTan konsultaciis Semdeg.

• yvela sxva narCeni gadatanil iqnas narCenebis ganTavsebis uaxloes ubnebze adgilobrivi xelisuflebis ekologiur samsaxurebTan da garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeTanxmebiT. aRniSnuli RonisZiebis ganxorcielebisas mTavari

Page 97: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

96

mizania, ar daziandes maRali Rirebulebis mqone landSaftebi da grunti da sxva ekologiurad sensitiuri ubnebi. qvebis gasatanad (saWiroebis SemTxvevaSi) SesaZlebelia licenzirebuli karierebis gamoyeneba. gamomuSavebuli karierebi, sadac moxdeba qvebis sabolood ganTavseba, unda akmayofilebdes garemos dacvis saministros moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis an teqnogenuri karieris Sesaxeb da SeTanxmebuli unda iyos garemos dacvis saministrosTan. narCenebis gadasayrelad SeiZleba SeirCes erozirebuli da daxramuli ubnebi da SeTanxmdes garemos dacvis saministrosTan, xolo narCeni masala SeiZleba gamoyenebul iqnas reliefis keTilmosawyobad da erozirebuli ubnebis aRsadgenad. qvebis gatanis xarji kerZo rezervebSi unda SeTanxmdes konkretul mesakuTreebTan. erozirebul ubnebze narCenebis gatanis xarji Seadgens mxolod narCenebis gadatanisa da erodirebuli ubnebis aRdgenis samuSaos Rirebulebas.

mSenebeli kontraqtori valdebulia:

• garemos dacvis saministros regionalur samsaxurebTan SeaTanxmos narCenebisa da qvebis gatanis ubnebi;

• saWiroebis SemTxvevaSi SeimuSaos narCenebisa da qvebis gatanis gegmebi garemos dacvis saministros regionaluri samsaxurebis moTxovnebis dacviT (gatanis gegma, keTilmowyobis gegma da a.S. garemos dacvis saministros moTxovnisamebr).

• narCenebisa da qvebis gatanis xarji unda Sediodes mSenebeli kontraqtoris mier satendero winadadebis warmodgenil xarjTaRricxvaSi da asaxuli unda iyos kontraqtSi.

samuSao ubnebze unda xdebodes narCenebis Segroveba specialur

konteinerebSi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes axlomdebare

dasaxlebuli punqtebis adgilobriv mmarTvelobisi Sesabamis samsaxurebis mier miTiTebul adgilebze. gamoyenebul unda iyos narCenebis ganTavsebis momsaxurebis gamwevi specialuri organizaciebi (“sandasufTavebis” organizaciebi da a.S.), romlebic awarmoeben municipalur nagavsayrelebze narCenebis ganTavsebas.

saxifaTo narCenebi yvela saxis narCenis saerTo raodenobis daaxloebiT 0.1%-s Seadgens. Sromis, jandacvisa da socialuri dacvis ministris 24.02.2003 wlis brZaneba #36/n –iT gansazRvrulia saxifaTo narCenebis konkretuli saxeobebi, romelTa ganTavseba nebadarTulia municipalur nagavsayrelebze. saxifaTo narCenebis ganTavsebis nagebobebi da maTi gadamuSavebis danadgarebi saqarTveloSi amJamad ar arsebobs. imis gaTvaliswinebiT, rom mSeneblobis procesSi warmoqmnili saxifaTo narCenebi ar ganekuTvneba saSiSroebis maRal klass da saxifaTo narCenebis metad mcire raodenobis pirobebSi, miRebuli praqtikaa samSeneblo narCenebis ganTavseba municipaluri myari narCenebis nagavsayrelebze.

personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi ganTavsebis CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

• narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

• narCenebis (ga)damuSaveba; da

Page 98: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

97

• narCenebis droebiTi ganTavseba. samSeneblo ubanze narCenebis dawva dauSvebelia garda

xeebis/buCqebis wvrili totebisa, romelTa dawvac rekomendebulia, raTa Tavidan iqnas acilebuli mavneblebis gamravleba. xmauri, mtveri da gamonabolqvi

dasaxlebebze mSeneblobiT gamowveuli gamonabolqvi mniSvnelovnad zemoqmedebas ar axdens, radgan saavtomobilo trasis axali marSrutebi ZiriTadad gverds uvlis mWidrod dasaxlebul ubnebs. Tumca, samSeneblo operaciebSi gamoyenebuli mZime meqanizmebis gamonabolqvis kontroli aucilebelia iseTi zomebis gamoyenebiT, rogoricaa Zravis teqnikuri momsaxureoba da maRali xarisxis sawvavis gamoyeneba. gamoricxuli unda iyos Zravis uqm reJimSi muSaoba.

SedarebiT didia mtvris zemoqmedeba, romlis raodenobrivad gansazRvra rTulia. Tumca, cxadia, rom miwis samuSaoebisa da kariere-bidan RorRisa da sxva inertuli masalebis transportirebis Sedegad warmoqmnili mtveri Semawuxebeli iqneba. es zemoqmedeba droebiTia da misi Serbileba SesaZlebelia samuSao ubnebis perioduli morwyviT.

xmauris modelirebis Sedegebis Tanaxmad (danarTi 6), xmauri dasaxlebebsa da ekologiurad sensitiur ubnebs ar Seawuxebs. xmauris droebiTi da umniSvnelo mateba samSeneblo moedanTan axlos 300 m radiusSi misaRebi zemoqmedebaa. Tumca, am zemoqmedebis Serbileba SesaZlebelia Zravis teqnikuri momsaxureobis xarjze da Zravis uqm reJimSi muSaobis Tavidan acilebiT. erTaderTi rekomendebuli Ronis-Zieba Ramis saaTebSi muSaobis minimumamde Semcirebaa soflebTan (sof. ujarma, gombori da a.S.) axlos. rac Seexeba Ramis saaTebSi muSaobas sxva ubnebze, maTi warmoeba SeuzRudavad aris SesaZlebeli.

satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba da drouli SekeTeba), raTa teqnikis gaumarTaobiT gamowveuli zedmeti xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT.

dizelis Zravebis SekeTeba aucilebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamonabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis (moZravis Tu stacionaluris) regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi funqcionirebdnen da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi.

satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia).

haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTobis SemTxvevaSi, gansakuTrebiT mSral pirobebSi, aucilebeli xdeba specialuri Semarbilebeli zomebis gatareba, rac unda daigegmos da ganxorcieldes samSeneblo samuSaoebis xelmZRvanelTan (menejerTan) SeTanxmebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

Page 99: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

98

• danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

• samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

• tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT gadaadgileba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneblo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

• aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danamva, raTa SevamciroT mtvris warmoqmna. saWiroebis SemTxvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba).

mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba aucilebeli, rodesac adamianebis sacxovreblebi da gareul cxovelTa binadrobis adgilebi mSeneblobis zolidan 300 metriT an naklebiT arian daSorebulni.

karierebis garemos dacva

yrilebis mosawyobad gzis pirveli 27km-iani monakveTis mSeneblobisas saWiroa 202 410 m3 inertuli masala. am odenobis mniSvnelovani nawili Sevsebuli iqneb Wrilidan damuSavebuli gruntiT. miuxedavad amisa, saWiro iqneba karierebidan mowodebuli inertuli masalac.

inertuli masalebis karierebis mdebareoba sabolood unda ganisazRvros mSenebeli kompaniis inJinerTa jgufis mier. dResdReobiT mxolod savaraudod aris gansazRvruli, rom gamoyenebul ineba md. ioris WalaSi moqmedi licenzirebuli karierebi (sof. ujarmis maxloblad). karierebis eqspluatacia xorcieldeba licenzirebuli kompaniebis mier. im SemTxvevaSi, Tu mSenebeli kompania moisurven\bs TviTon daamuSaos karieri, man unda moipovis saTanado licenziebi amaze.

unda iqnas gaTvaliswinebuli proeqtis SesaZlo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtiofaunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xarisxze da landSaftze. gacemuli licenziebis validuroba aris sawindari imisa, rom samSeneblo masalebis mopovebasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa umetesi nawili damakmayofileblad iqneba Serbilebuli (rogorc wesi licenziebi gaicema garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros mier winaswari kvlevis da dagegmvis safuZvelze). garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxurebi da gdi akontroleben karierebis kanonierad eqspluataciis sakiTxs.

mtveri da emisiebi karieris adgilze da gzebze, iseve rogorc mdinaris SesaZlo dabinZureba (sawvav-sapoxi masalebiT; amRvreva) da rac mTavaria mdinaris kalapotis da Walis mdgradoba, gaTvaliswinebul unda iqnas Semarbilebeli RonisZiebebis dagegmvisas. amgvari zemoqmedebis Semarbilebeli zomebi CarTul unda iqnas garemosdacviTi menejmentis gegmaSi. sgd-m unda ganaxorcielos monitoringi karierebis eqspluataciasTan dakavSirebiT. infrastruqturuli elementebis dacva

mosamzadebel periodSi iwyeba samuSaoebi ZiriTadi sareabilitacio samuSaoebis warmoebis frontis uzrunvelsayofad, rac moicavs infrastruqturuli elementebis dacvis RonisZiebebs: eleqtrogadamcemi xazebis gadatana (maT Soris: 0.4kvt , 10kvt da 35kvt), wyalsadenis da

Page 100: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

99

sarwyavi wylis milebis (sxvadasxva diametris milebi - pk110+70 dan pk265+00 mde calkeul adgilebSi saerTo sigrZiT 4259 m-ze) gatana. pirvel rigSi gatanili unda iqnas eleqtrogadamcemi xazebi, wyalsadeni milebi da Semdeg Sesruldes sxva mosanzadebeli samuSaoebi ZiriTadi samuSaoebis warmoebis frontis moaxloebis Sesabamisad. niadagis dacva da eroziis prevencia niadagis humusovani fenis dacva

kontraqtori niadagis humusur fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

• niadagis fena gayinulia;

• wvimis an Tovis dros

• niadagis fena gaJRenTilia wyliT; niadagis humusovani fenis dasawyobeba (Senaxva)

niadagis humusovani fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis zvinulebad (grovebad), romelTa ferdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 450°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

• niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

• niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis qveda fenebis grovebisagan;

• dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs mocemuli teritoriis datborvis da niadagis garecxvis safrTxe;

• niadagis humusovani fenis garecxvisagan dacvis mizniT, dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze (adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT).

im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos koreqciis Sesabamis qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba zvinulebis gadasafaravad). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis zvinulebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (damcavi zvinulebis) an analogiuri saSualebis ganlagebiT im adgilebis garSemo, romelTa dacvac saWiroa.

niadagis humusovani fenis zvinulebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

• anaerobuli pirobebis SemTxvevaSi - gadmoatrialeT humusovani fenis zvinulis beltebi an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

• eroziis dros - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis SemoRobva. niadagis qveda fenis dasawyobeba (Senaxva)

qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

Page 101: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

100

• qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

• qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis humusovani fenis grovebisagan;

im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovan erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena

mudmivi obieqtebis (gzis vakisis gafarToebis ubnebi2) moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare im teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad gadanawildeba mimdebare teritoriaze. gzis derefanSi moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba derefanis aRsadgenad samuSaoebis dasrulebis Semdeg. niadagis humusovani fenis aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis nayofiereba Tavisi sawyisi maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis dasawyobebuli zvinulebisaken riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi (mSeneblobis procesSi)

zomebi, romelTa gamoyenebiTac kontraqtori uzrunvelyofs gzis derefnisa da sxva obieqtebis mimdebare “ferdobebis” dacvas eroziisgan maT saboloo aRdgenamde, aRwerilia mocemul nawilSi. eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba saWiroebis SemTxvevaSi; amasTan, gansakuTrebuli yuradReba eqceva Semdegs: samSeneblo samuSaoebs, romlebic zrdis ferdobebis eroziis intensiobas da Sedegad mdinareebSi/arxebSi naleqis Cadinebis zrdas.

eroziasTan brZolis droebiTi zomebi gamoiyeneba im momentamde, sanam ar moxdeba ferdobebis stabiluri mdgomareobis miRweva. eroziasTan brZolis droebiTi zomebis mizania:

• zedapiruli wylebis modinebis Semcireba;

• wylis modinebis siCqaris Semcireba dasaSveb maCveneblamde;

• wylis gadagdeba damcavi dambebis gamoyenebiT;

2 aqve aRsaniSnavia, rom gzis vakisis gafarToeba, im ubnebze romlebic gafarToebas saWiroeben, ZiriTadad xdeba kldovan ferdSi SeWriT da, Sesabamisad, niadagis kargva minimaluria.

Page 102: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

101

• samSeneblo ubnebidan naleqis wyalsatevebisaken Carecxvis Tavidan acileba/Semcireba;

• Calis bardanebisgan aRmarTuli barierebi im adgilebSi, romlebic saWiroeben naleqisagan dacvas;

samuSao ubnebis saboloo aRdgena

samuSao ubnis yvela monakveTi (garda monakveTebisaa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba xelovnuri nagebobebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari). saWiroebis SemTxvevaSi, aucilebelia antieroziuli RonisZiebebis gatareba: antieroziuli TvalsazrisiT efeqtiani mcenareuli safari, drenaJi, bermebi da sxva damxmare sainJinro nagebobebi. niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad da vinaidan proeqti ar iTvaliswinebs didi raodenobiT xeebisa da buCqebis moWras, amiT mcenareuli safaris aRdgenis mniSvnelovani komponenti Sesrulebuli iqneba. landSaftis aRdgena da eko-kompensaciis zomebi

saqarTveloSi moqmedi dadgenilebebis Tanaxmad (saqarTvelos mTavrobis 11.08.2005 wlis #132 dadgenileba), tyiT dafarul farTobze miwis gawmendis samuSaoebis dawyebamde saWiroa derefnis zusti dakvalva, dakvalul derefanSi arsebuli xeebis dawvrilebiTi sakadastro aRwerilobis momzadeba da yvela mosaWreli xis moniSvna. yvela am operacias asrulebs mSenebeli kontraqtori (kontraqtoris mier daqiravebuli specializirebuli kompania) garemos dacvis saministrosTan konsultaciis safuZvelze da garemos dacvis saministros satyeo departamentis regionaluri warmomadgenlebis monawileobiT. xis moWra nebadarTulia mxolod garemos dacvis saministros mier Sesabamisi Tanxmobis gacemis safuZvelze, romelic efuZneba moniSnul derefanSi Catarebuli sakadastro kvlevebis Sedegebs da iTvaliswinebs moTxovnas sakompensacio zomebis ganxorcielebis Sesaxeb. moTxovnas sakompensacio zomebis ganxorcielebis Sesaxeb saboloo saxiT ayalibebs garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro (maT Soris warmodgenili gzS-s damtkicebis da garemoze zemoqmedebis nebarTvebis pirobebis Camoyalibebis gziT). Cven gzS-s kompetenciis farglebSi warmovadgenT sakompensacio RonisZiebebis minimalur moTxovnas, rac SesabamisobaSia saerTaSoriso finansuri institutebis midgomenTan da saerTaSoriso saukeTeso praqtikebTan. rekomendacia aris, rom gamoyenebul iqnas dazianebuli habitatis aRdgenis principi. gzispira tyeebis mdgomareobis da Rirebulebis gaTvaliswinebiT, Cveni rekomendacia aris, rom gaSenebul iqnas proeqtis ganxorcielebis Sedegad gakafuli tyis farTze 1,5-jer meti farTis axali tye an aRdgenil iqnas 3-jer meti farTis degradirebadi tyiani ubani. km niSnulebi (km)

gadakveTili tyiani monakveTis

gzis vakisis saerTo sigane

gzis gafarToebisas

CamoWrili tyis farTi (kv.m.)

Page 103: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

102

sigrZe (km) CamoWrili sigane (m)

12-13 1.2 40m 28 33600 15-20 1.3 30 18 23400 20-25 1.1 33 21 23100 gaCexili tyis jamuri farTi kv.m

aRsadgeni tyis jamuri farTi kv.m

80100kv.m 120150 kv.m jamuri farTi Hha

aRsadgeni tyis jamuri farTi Hha

1 ha-s aRdgenis saS. Rirebuleba

aRdgenis jamuri Rirebuleba

8.01 12.015 20000lari 240300 lari

sakadastro Seswavlebis Rirebuleba mocemul farTze Seadgens miaxloebiT 12000 lars. ekokompensaciis programis sruli Rirebuleba miaxloebiT Sedagens 252000lars.

kulturuli memkvidreobis dacva

mSeneblobis procesSi arqeologiuri fenebis dazianebis SesaZlebloba arsebobs. am riskis Tavidan acilebis mizniT miwis samuSaoebis warmoebisas saWiroa winaswari prevenciuli kvlevebisa da arqeologiuri zedamxedvelobis ganxorcieleba. zedamxedvelobis procedurebi da yvela sxva saWiro RonisZieba unda SeTanxmdes kulturis saministrosTan samSeneblo nebarTvis miRebis momentSi nebarTvis gacemis wesis Tanaxmad. “kulturuli memkvidreobis” Sesaxeb kanonis me-14 muxlis Tanaxmad, mompoveblobiTi saqmianobis warmoebaze da saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT gansakuTrebuli mniSvnelobis obieqtis mSeneblobaze nebarTva gaicema kompetenturi organos mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros dadebiTi gadawyvetilebis safuZvelze. daskvnis safuZvels warmoadgens Sesabamisi teritoriis arqeologiuri kvleva im piris mier, romelsac surs miwis samuSaoebis warmoeba. piri, romelic apirebs miwis samuSaoebis warmoebas, valdebulia, saministros warudginos dokumentacia mocemuli teritoriis arqeologiuri kvlevis Sesaxeb. winaswari kvleva moicavs savele da laboratoriul kvlevas. sakvlev teritoriaze arqeologiuri obieqtis aRmoCenis SemTxvevaSi daskvna arqeologiuri kvlevis Sesaxeb unda Seicavdes Semdeg informacias: (a) sakvlev teritoriaze arqeologiuri fenebisa da aRmoCenili obieqtebis amomwurav savele kvleva Tanamedrove meTodebiT; (b) rekomendaciebi saproeqto teritoriaze aRmoCenili obieqtebis konservaciisa da samSeneblo samuSaoebis dagegmvis Sesaxeb. arsebuli praqtikis mixedviT, arqeologiuri kvlevebi warmoebs daproeqtebis detaluri xelSekrulebis safuZvelze samSeneblo nebarTvis miRebis etapze.

mSeneblobis etapze saWiroa arqeologiuri monitoringis warmoeba mSenebeli kontraqtoris mier saqarTvelos kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros zedamxedvelobiT. arqeologiuri

Page 104: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

103

zedamxedvelobisa da sxva SeTanxmebuli samuSaoebisTvis saWiro biujeti mieTiTeba samSeneblo samuSaoebis Sefasebis uwyisSi. samSeneblo masalebis mowodeba

rac Seexeba momwodeblebs, nebadarTulia mxolod iuridiulad registrirebul momwodeblebTan TanamSromloba, romlebsac gaaCniaT yvela saWiro nebarTva da licenzia.

aRniSnuli gancxadeba exeba inertuli masalebis karieris operatorebs da asfaltis momwodeblebs. nebarTvisa da licenziis moTxovnebTan Sesabamisobis Semowmeba warmoadgens erTaderT garantias, rom proeqti ganxorcieldeba efeqturad da misi ganxorcielebiT Serbildeba momwodeblebis saqmianobiT gamowveuli zemoqmedeba. Tu samSeneblo kompania gadawyvets karierebis Seswavlas, igi valdebulia, moipovos garemos dacvis saministros Sesabamisi nebarTva.

mSenebelma kontraqtorma SeiZleba, miiRos gadawyvetileba asfaltis Serevis danadgarebis dadgmis Sesaxeb operaciebisTvis saWiro asfaltis sawarmoeblad. aseT SemTxvevaSi saWiroa specialuri gzS-sa da garemoze zemoqmedebis nebarTvis mopoveba. usafrTxoeba da misadgomloba.

avtomobilebisa da fexiT mosiaruleebisTvis uzrunvelyofili iqneba alternatiuli gzebi. Sesabamisad, gamoyenebuli iqneba SuqniSnebi da sagzao niSnebi. rezume

mSenebeli kontraqtoris valdebuleba, romelic gulisxmobs winamdebare garemosdacviTi menejmentis gegmiT (gmg) gaTvaliswinebuli garemos dacvis marTvis moTxovnebis dacvas, gaTvaliswinebuli unda iqnas kontraqtiT (mag., rogorc varianti, winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegma SeiZleba Tan daerTos kontraqts danarTis saxiT).

winamdebare garemos dacvis RonisZiebebis gegmis safuZvelze (kontraqtoris marTvis gegma), mSenebeli kontraqtori valdebulia, Seadginos garemos dacvis RonisZiebebis sakuTari gegma (kontraqtoris ganxorcielebis gegma), sadac damatebiT miuTiTebs dawvrilebiT monacemebs (grafiki, personali, saWiro resursebi da sxv.).

“narCenebisa da qvebis gadayris gegmas” (anu proeqti) da eko-kompensaciis proeqts (Tu aRniSnuls iTxovs garemos dacvis saministro) SeimuSavebs mSenebeli kontraqtori da Sesabamisi xarjebi aisaxeba saerTo samSeneblo biujetiT. “narCenebisa da qvebis gadayris gegmis” daskvniTi versia da gadayris ubnebi SeTanxmdeba garemos dacvis saministrosTan. “narCenebisa da qvebis gadayris gegma” da eko-kompensaciis gegma unda Sevides garemos dacvis RonisZiebebis daskvniT gegmaSi (kontraqtoris ganxorcielebis gegma). gegmis daskvniTi nawili unda SeTanxmdes sagzao departamentTan. grZelvadian da eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcireba

eqspluataciasTan dakavSirebul zemoqmedebaTa Semcirebis garkveuli zomebi unda ganxorcieldes saproeqto/samSeneblo etapze.

Page 105: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

104

Cvens SemTxvevaSi aRniSnuli garkveulwilad exeba xmauris Semcirebis zomebs. xmauris Semcireba

saavtomobilo moZraobiT gamowveuli xmauri saavtomobilo trasidan normatiul mniSvnelobebs aRemateba gzidan 10m-is daSorebiT. aRniSnuli zemoqmedeba ufro mniSvnelovani arc 2028 wels ar iqneba, rodesac prognozis Tanaxmad, saavtomobilo moZraobis intensivoba samjer gaizrdeba dRes arsebulTan SedarebiT. gzis garkveul monakveTebze xmauris Semcirebis zomebi (mTliani Robeebis mSenebloba da siCqaris SezRudvis niSnebis dayeneba) iZleva xmauris misaReb donemde Semcirebis saSualebas. ZiriTadad aris gzis ori monakveTi, sadac SeiZleba saWiro gaxdes xmauris Semcireba specialuri saSualebebis gamoyenebiT: a) sof. ujarmis monakveTi da b) sof. gomboris axlos.

sacxovrebeli saxlebi am monakveTebze ganTavsebulia saavtomobilo trasis uSualo siaxloveSi da aucilebelia, rom es saxlebi gamoyofil iqnas xis an qvis mTliani da maRali RobiT. .

qvemoT moviyvanT Semarbilebel zomebs, romlebic unda

ganxorcieldes eqspluataciis etapze. am zomebis umetesoba (upiratesad teqnikuri momsaxureobis samuSaoebi) unda ganxorcieldes sagzao departamentis mier saxelmwifo biujetis fondis, sesxebis, grantebisa da sxva finansuri wyaroebis gamoyenebiT.

eroziisa da gruntis mdgradobis kontroli da “landSaftis menejmenti.” sgd-m unda uzrunvelhyos eroziuli procesebis da gruntis mdgradobis kontroli da mSeneblobis dasrulebis Semdeg landSaftis aRdgenis monitoringi, iseve rogorc koreqtivebis drouli Setana. koreqtivebi moicavs (magram ar amoiwureba) sadrenaJo sistemebis aRdgena-Senaxvas, da anti-eroziuli RonisZiebebis gatarebas (bermebi, reliefis da mcenareuli safaris aRdgena da a.S.), rodesac amis aucilebloba iqmneba.

gzispira nagavi da sawvaviT dabinZureba. sgd-m unda ganaxorcielos

koordinireba da organizeba gauwios saTanado samsaxurebis muSaobas (avtogasamarTi sadgurebi; narCenebis marTvis samsaxuri da a.S.) da saTanado saSualebebis danergvas.

atmosferuli haeris dabinZureba emisiebiT, xmauri da dabinZureba

dakavSirebuli SekeTebiT samuSaoebTan. sgd-m unda uzrunvelhyos SekeTebiTi samuSaoebis ganxorcielebisas iseTive wesebis dacva, rac aRwerilia winamdebare samenejmento gegmaSi samSeneblo samuSaoebisaTvis.

avariuli situaciebis Sedegad toqsikuri masalebis daRvrasTan

dakavSirebuli janmrTelobis riskebis da zaralis prevencia da Serbileba. avariuli situaciebisadmi mzadyofna. sgd-m monawileoba unda miiRos da xeli unda Seuwyos Sinagan saqmeTa saministros sagangebo situaciebze reagirebis samsaxurs msgavs avariul situaciebze reagirebis samoqmedo gegmebis da maTi implementaciisaTvis aucilebeli sakanonmdeblo aqtebis SemuSavebasa da danergvaSi, iseve rogorc

Page 106: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

105

saxifaTo masalebis transportirebis maregulirebeli kanonmdeblobis SemuSavebaSi. RonisZiebaTa sistema unda moicavdes rogorc minimum Semdeg komponentebs:

• usafrTxoebis RonisZiebebis da reagirebis gegmebis SemuSaveba da danergva toqsikuri nivTierebebis daRvris Sedegad zaralis prevenciisa da Serbilebis mizniT

• specialuri marSrutebis dagegmva saxifaTo nivTierebebis transportirebisaTvis

• safrTxis Semcirebis mizniT, mkacri kontrolis daweseba saxifaTo nivTierebebis transportirebaze

• toqsikuri narCenebis transportirebis akrZalva sensitiur teritoriebze

zemoTxsenebuli RonisZiebebi unda daigegmos saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad, kerZod Semdegi kanonis gaTvaliswinebiT: saqarTvelos kanoni saSiSi qimiuri nivTierebebis Sesaxeb (1998). adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis gavrcelebis prevencia

mgzavrebis da tvirTebis transportirebasTan dakavSirebiT adamianis, cxovelTa da mcenareTa daavadebebis SesaZlo gavrcelebis kontrolze pasuxismgebeli organizaciebi aris: sabaJo samsaxuri, da soflis meurneobis saministros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erovnuli samsaxuri”.

7.3.2 monitoringi

proeqtis monitoringis gegma Sejamebulia qvemoT danarTSi 2.

monitoringis zomebSi Sedis samSeneblo ubnis zedamxedveloba, nebarTvebis Semowmeba, kontraqtoris samuSaoebisa da garemoze moqmedi iseTi faqtorebis dadgenil maCveneblebTan Sesabamisobis monitoringi, rogoricaa: xmauri, mtveri, niadagisa da wylis dabinZureba, atmosferuli gamonabolqvi da sxv.

sgd-is kvalifikaciasa da gamocdilebas, awarmoos garemosdacviTi aspeqtebis monitoringi, dadebiTi Sefaseba mieca. proeqtze zedamxedvelobis gansaxorcieleblad da kerZod, avtomagistralis vaziani_gomboris monakveTis rekonstruqciis proeqtis garemosdacviTi monitoringisaTvis, sgd Seisyidis saTanado momsaxurebas. 7.3.3 monitoringis gegmis ganxorcieleba

gmg-is koordinaciasa da ganxorcielebaze pasuxismgebloba ekisreba

sgd-s, romelic pasuxismgebelia adgilobriv garemosdacviT uwyebebTan, municipalur samsaxurebTan, winamdebare dokumentis b TavSi CamoTvlil yvela uflebamosil uwyebasTan, adgilobriv sazogadoebasTan, kontraqtorebTan kavSirze da maT koordinirebaze da kontraqtorebisaTvis garemosdacviTi miTiTebebis SemuSavebaze.

sgd valdebulia uzrunvelyos Semdegi: (a) saqarTvelos kanonmdebloba garemosdacviT dargSi da damfinansebeli saerTaSoriso finansuri organizaciis miTiTebebi daculia; (b) garemosdacviTi

Page 107: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

106

nebarTvebi aRebulia; (g) narCenebi ganTavsebuli iqneba saqarTvelos garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad garemos dacvis da bunebrivi resursebis saministros mier SeTanxmebul adgilebze. (d) nebismieri sxva moTxovna, dadgenili garemos dacvis saministros mier da SeTanxmebuli sgd-Tan, daculia; da (e) garemosdacviTi qmedebebisa da garemos xarisxis (mdgomareobis) monitoringis gegmebi xorcieldeba.

kulturisa da sportis saministros arqeologiuri kvlevebis centrs ekisreba pasuxismgebloba samSeneblo samuSaoebis zedamxedvelobaze arqeologiuri memkvidreobis dacvis mizniT.

soflis meurneobis saministros veterinarul samsaxurs ekisreba pasuxismgebloba kompleqsuri sanitaruli zomebis miRebaze miwis samuSaoebis procesSi saflavebis aRmoCenisas. informacia saeWvo saflavebis Sesaxeb unda gadaeces veterinarul samsaxurs samSeneblo samuSaoebis mwarmoebeli kontraqtorisa (savele garemosdacviTi eqsperti) da sgd-is savele oficris mier.

garemos dacvis saministros evaleba haeris dabinZurebaze da xmauris xarisxze monitoringis pasuxismgebloba (gansakuTrebiT, sacxovreblebTan axlos).

garemos dacvis saministrosa da Sinagan saqmeTa saministos ekis-rebaT kritikul mdgomareobebSi Sesaferisi strategiebisa da gegmebis SemuSavebisa da sagangebo situaciebisadmi mzadyofnis pasuxismgebloba. 7.3.4 gegmis ganxorcielebis xarjebi

mSeneblobasTan dakavSirebuli garemosdacviTi zomebis xarjebi gaTvaliswinebuli iqneba samSeneblo samuSaoebis kontraqtiT. mcire damatebiTi xarjebia gasaTvaliswinebeli gzS-isa da “garemosdacviTi qmedebebis marTvis gegmis” (gmg) Sesaxeb sazogadoebasTan konsultaciebis Catarebaze, rasac organizebas gauwevs sgd. gamomuSavebuli gruntisa da lodebis ganTavsebis fasi ufro

variabeluria da misi gansazRvra SesaZlebelia mxolod konkretuli proeqtis dasrulebisas. gamomuSavebuli gruntis ganTavseba erozirebul ubnebze an sxva gamoyofil adgilze dajdeba ZiriTadad transportirebis fasi da garkveulwilad - adgilis mosworebis da landSaftTan harmonizirebasTan dakavSirebuli samuSaoebis Rirebuleba. ekokompensaciis programis saorientacio Rirebuleba Seadgens 250 000

lars.

Page 108: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

107

7.3.5 garemosdacviTi menejmentis sqema mSeneblobis faza

mSeneblobasTan dakavSirebuli zemoqmedeba

zemoqmedeba ubnebi SemarBilebeli zomebi Rirebuleba pasuxismgebeli

implementaciaze pasuxismgebeli monitoringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba. marSrutis varianti optimaluria (mniSvnelovani ekosistemebis da Rirebuli landSftebis gareSe),. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

ganTvisebis zolis winasamSeneblo ekologiuri kvleva 3 eqsperti

mSenebeli kontraqtori;

sgd

mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da

banaki karierebi

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – prevenciuli RonisZiebebis prevalireba.

gaTvaliswinebulia

proeqtanti; mSenebeli

sgd mSenebeli

Page 109: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

108

cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi. 140 m3 inertuli samSeneblo masala unda iqnas mopovebuli da transportirebuli samSeneblo ubnebze zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; landSaftis myisieri damaxinjeba;

adgilis optimaluri SerCeva. samuSaoebis dawyebis win derefnis ekologiuri kvleva (“gavla” - pre-entry survey) da saWiroebis SemTxvevaSi faunis da dacvis da floris konservaciis prevenciuli RonisZiebebis gatareba. niadagis humusuri fenis dasawyobeba/dacva da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena (sadac es SesaZlebelia). xangrZlivi mitigaciis strategia: – ixileT. Semamsubuqebeli RonisZiebebi eqsploataciis fazisaTvis

zemoTmoyvanil xarjebSi

kontraqtori; kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

erozias provocireba gzis mSeneblobasTan dakavSirebuli miwis samuSaoebiT da bunebrivi drenaJis arxebis rRvevis an dagolvis gamo (nataniT droebiT amovsebis Sedegad) zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis CamoWrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSvnelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: prevencia droebiTi antieroziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

• miwis samuSaoebis SezRudva mSrali periodiT (wvimaSi muSaobis SezRudva)

• yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

• sadrenaJo arxebis dacva bermebis, Calis an geoteqstilis barierebiT;

• saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 110: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

109

dargva; erozia gzis vakisis qveS, gamowveuli zedapiruli an miwisqveSa sadrenaJo arxebidan mimarTuli wylis koncentrirebuli nakadiT

• sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

• sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

• wyalmimRebis zedapiris qvebiTa de betoniT mosaxva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

niadagis humusovani fenis dakargva misi araswori dasawyobebis da dacvis Sedegad.

niadagis fenis dacva kontraqtori niadagis fenaze ar Caatarebs aranair samuSaos, Tu adgili aqvs Semdeg garemoebebs:

• niadagis fena gayinulia;

• mocemul teritoriaze aRiniSneba naleqis mudmivi vardna;

• niadagis fena gaJRenTilia; an

• samuSaoebis Catarebis SemTxvevaSi daziandeba niadagis fenis struqtura. niadagis fenis dasawyobeba (Senaxva) niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 2 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 45°-s. amasTan, mxedvelobaSi miiReba Semdegi:

• niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

• niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos qve-

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 111: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

110

niadagis grovebisagan;

• dauSvebelia niadagis fenis grovebad dasawyobeba, Tu arsebobs mocemuli teritoriis datborvis safrTxe;

• dauSvebelia niadagis grovebad dawyoba mdinaridan/wylis nakadebidan 25 metrze nakleb manZilze, adgilmdebareobis topografiis Taviseburebis gaTvaliswinebiT. im SemTxvevaSi, Tu niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). kontraqtori valdebulia, miiRos saTanado zomebi, raTa niadagis grovebi daculi iyos datborvisagan da wyliT gadarecxvisagan bermebis (zvinulebis) an analogiuri saSualebis dadgmiT garSemo, im adgilebze, sadac saWiroa. niadagis grovebze zedamxedveloba aucilebelia da raime arasasurveli garemoebis arsebobisas saWiroa gamasworebeli zomebis miReba, raSic Sedis:

• anaerobuli pirobebi - gadmoatrialeT grova an SeqmeniT saventilacio xvrelebi grovebSi;

• erozia - aRmarTeT droebiTi damcavi naleqis

Page 112: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

111

SemoRobva. qve-niadagis dasawyobeba (Senaxva) qve-niadagis fenis Senaxva xdeba ara umetes 3 m simaRlis grovebad, romelTa gverdebis daxrilobis kuTxe ar aRemateba 60°-s. amasTan, mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli Semdegi:

• qve-niadagis dasawyobebis adgilebi imgvarad unda iqnas SerCeuli, rom ar xdebodes maTi datkepna satransporto saSualebebis moZraobisas da maTi dabinZureba sxva masalebiT;

• qve-niadagis fenis grovebi gamoyofili unda iyos niadagis fenis grovebisagan; im SemTxvevaSi, Tu qve-niadagis grovebi ganicdis mniSvnelovani zomiT erozias, kontraqtori valdebulia mimarTos gamasworebel qmedebebs (mag., safaris gamoyeneba grovebze). niadagis fenis aRdgena gzatkecilze moWrili niadagis fena gamoyenebul iqneba samSeneblo derefnis mimdebare teritoriis niadagis fenis aRsadgenad, romelic proeqtiT gaTvaliswinebuli samuSaoebis Sesrulebisas ziandeba. niadagis fena im adgilebidan, romelTa aRdgena ar moxdeba sawyis mdgomareobamde, Tanabrad gadanawildeba mimdebare teritoriaze. niadagis fenis

Page 113: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

112

aRdgena mimdinareobs qve-niadagis fenis aRdgenisgan izolirebulad da saWiroa yuradReba, rom masalebi erTmaneTs ar Seerios. niadagis fenis aRdgena sakmarisia, raTa aRdges miwis noyieri fena Tavisi sawyisi maxasiaTeblebiT, risi daskvnis gakeTebis safuZvelsac iZleva niadagis fenis vizualuri daTvaliereba da aRdgenili ubnisa da mimdebare miwis Sedareba. niadagis fenis aRdgenis operacias kontraqtori gegmavs imgvarad, rom pirvel rigSi niadagis fenis aRdgena xdebodes niadagis fenis grovebidan yvelaze Sors mdebare ubanze da aRdgenis operacia TandaTanobiT moiwevdes niadagis grovebisaken, riTac Tavidan iqneba acilebuli transportis zedmeti gadaadgileba ukve aRdgenili niadagis fenaze. Semdgom moxdeba aRdgenili niadagis fenis dafarcxva, sadac es mizanSewonilad CaiTvleba, raTa mcenareulobam gaixaros.

Sewonili natanis moculobis zrda zedapiruli wylis obieqtebSi (mdinareebi, Releebi, tbebi) – samSeneblo samuSaoebTan dakavSirebiT gaZlierebuli eroziis da miwayrilebis

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: prevencia droebiTi antieroziuli RonisZiebebis gatarebiT – droebiTi drenaJi, bermebi, geoteqstilis safari da a.S

• eroziis riskis mqone zedapirebis dacva mulCirebiT an geoteqstiliT da maTze

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 114: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

113

garecxvis Sedegad. wylis xarisxis gauareseba da natanis moculobis zrda zemoqmedebis xasiaTi: myisieri; ferdis CamoWrisas SesaZlebelia eroziuli procesebis myisieri da metad mniSvnelovani intensifikacia da wylis nakadebis gazrdili datvirTva nataniT.

saswrafod mcenareebis dargva.

• mcenareuli safaris rac SeiZleba swrafad aRdgena eroziisadmi midrekil zedapirebze;

• nataniT mdinareebis dabinZurebis Sesamcireblad Semakavebeli saleqarebis mowyoba mdinareebis an Releebis siaxloves.

niadagisa da wylis dabinZureba zeTiT, sapoxi masalebiT, sawvaviTa da saRebavebiT (samSeneblo derefani; aRWurvilobis sawyobebi da asfaltis qarxnebi)

.

• sapoxi masalis Segroveba da gadamuSaveba

• Sesabamisi prevenciuli zomebis gatarebiT daRvris Tavidan acileba

• mdinareebis da zedapiruli wylis obieqtebis siaxloves sawvaviT gamarTvis akrZalva

• manqanebis Semowmeba (sawvavis Jonva da a.S.)

• naleqebis gadamRobebis gamoyeneba;

• Calis bardanebis gamoyeneba wylis gadasagdebad (mimarTulebis Sesacvlelad) da gasafiltrad;

• zvinulebisa (miwayrilebisa) da arxebis sistemis gamoyeneba, raTa dabinZurebuli wyali ar Caedinos mdinareSi/wyalsatevSi;

• Semakavebeli/saleqari lagunebis gamoyeneba. rekomendebulia bunebrivi daleqvis procesiT sargebloba

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 115: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

114

da ara flokuliantis gamoyeneba daleqvis dasaCqareblad, ris Semdegac SesaZlebelia sufTa wylis gaSveba. dauSvebelia asfaltis an sveli cementis da/an betonis wyalsatevSi, gubeSi da TxrilSi moxvedra. navTobis daRvris SemTxvevaSi daRvrili sawvavi unda Segrovdes, xolo dabinZurebuli miwayrili unda damuSavdes sorbentebiT: naxerxiT, siliT an CaliT. dabinZurebuli miwa da sorbentebi dagrovebul iqneba da ganTavsdeba saxifTo narCenebis ganTavsebis wesebis Sesabamisad. sawvavis/naxSirwyalbadis dozirebis (Camosasxmeli) mowyobilobis yvela sacmi unda mowmdebodes gaJonvaze da mudmivad kontrolqveS unda iyos; maTi dizaini unda iTvaliswinebdes Caketvis SesaZlebloba, rodesac maT ar viyenebT. satransporto saSualebebis moZraobis aRkveTa mdinareSi, xolo Tu aRniSnulis ganxorcieleba SeuZlebelia, saWiroa satransporto saSualebebis regularuli Semowmeba sawvavisa da sazeT-sapoxi masalebis gaJonvaze. kontraqtorebi valdebulni arian, uzrunvelyon sazeT-sapoxi masalebis, sawvavisa da gamxsnelebis swori gamoyeneba. dauSvebelia sawvavisa da sapoxi

Page 116: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

115

masalebis cisternebis wyalsatevebidan, Widan da mdinaris xevebidan 50 metr manZilze axlos ganTavseba. yvela cisterna unda moTavsdes betonis sazirkvelze (rezervuarSi) romlis moculoba (tevadoba) cisternis maqsimaluri tevadobis minimum 110%-ia. Tu damcav rezervuarSi moTavsebulia erT cisternaze meti, sistemis tevadoba unda iyos yvelaze didi cisternis tevadobis 110% an maTi sruli tevadobis 25% imis mixedviT, romelic meti iqneba. personali gaivlis treiningebs da miiRebs instruqciebs sawvavis d sapoxi masalebi moxmarebis wesebis Sesaxeb.

myari narCenebis ganTavsebis aradamakmayofilebeli pirobebi da sazogadod cudi sanitaruli mdgomareoba samSeneblo banakebSi da samSeneblo ubnebze (kanalizacia, sanitaruli pirobebi, narCenebis menejmenti)

• SesaZlebelia adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis nebarTva. aseT narCenebTan misasvleli gzebis Sesaxeb SeiZleba SeTanxmeba adgilobriv saxelmwifo organoebTan adgilobriv mosaxleobasTan molaparakebis Semdeg;

• darCenili masala gadaitaneT uaxloes oficialur nagavsayrelze. nagavsayreli Txrilebi, romlebic aseTi narCenebis sabolood gadayris mizniT gamoiyeneba, unda akmayofilebdes garemos dacvis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 117: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

116

saministros mier dadgenil moTxovnebs inertuli nagavsayrelebis Sesaxeb. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

• narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

• narCenebis (gada)damuSaveba; da

• narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba).

samSeneblo narCenebi derefnSi da gzaze arsebuli nagavi. qvebisa da kldis naSalis ganTavseba. 140 m3 inertuli samSeneblo narCenebi unda iqnas ganTavsebuli

gansaTavsebeli adgilebi, SeaTanxmeT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan adgilobriv mosaxleobas mieces samSeneblo samuSaoebis Sedegad darCenili qvebis/lodebis gamoyenebis ufleba darCenili masala gadaitaneT uaxloes gansaTavsebel adgilas, romelic winaswar SeTanxmebuli iqneba garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionalur samsaxurebTan. ZiriTadi amocana am etapze iqneba Rirebuli landSaftebis da niadagis nayofieri fenis dacva da ekosistemebis dazianebis prevencia.. kldovani namsxvrevebis

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 118: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

117

da msxvili qvebis gansaTavseblad SesaZlebelia gamomuSavebuli (licenzirebuli) karierebis gamoyeneba. am SemTxvevaSi gansaTavseblad SerCeuli karierebi unda akmayofilebdnen garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros moTxovnebs “inertuli masalebis sayrelebisaTvis” an kldovani masalebis teqnogenuri depozitebisaTvis da winaswar SeTanxmebuli unda iyos masalebis aq ganTavsebis pirobebi. samuSao ubnidan narCenebis gatana unda moxdes erovnuli garemosdacviTi kanonmdeblobis Sesabamisad, am mizniT garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri samsaxuris mier gamoyofil adgilebze. personali, romelic dakavdeba saxifaTo da arasaxifaTo narCenebze operaciebiT (maTi gadayris CaTvliT), valdebulia gaiaros treningi Semdeg sakiTxebTan dakavSirebiT:

• narCenebis marTva (narCenebze Casatarebeli samuSaoebi);

• narCenebis (gada)damuSaveba; da

• narCenebis Senaxva (Sesanaxad ganTavseba). samSeneblo narCenis dawva

Page 119: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

118

akrZalulia, garda gauqerqavi xeebis totebisa da buCqebis, romelTa dawva umjobesia mSeneblobis derefanSi, raTa ar moxdes mcenareTa parazitebis gavrceleba.

samSeneblo teqnikiT da manqanebiT gamowveuli haeris dabinZureba (emisiebi) im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi. mtveri samSeneblo adgilebze da misasvlel gzebze .

• Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

• droebiTi gzebis periodulad dasveleba an zeTis Txeli feniT dafarva mtveris Sesamcireblad.

• transportis moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba; satransporto saSualebebi unda iyos gamarTul mdgomareobaSi (am mizniT saWiroa maTi regularuli daTvaliereba remontis mizniT), raTa xmauri da gamonabolqvi ar awuxebdes muSebsa da adgilobriv macxovreblebs. samuSaoebis warmoeba unda mimdinareobdes dRisiT. saWiroa yvela satransporto saSualebis Semowmeba da saWiroebis SemTxvevaSi - SekeTeba, raTa Tavidan iqnas acilebuli transportis nawilebis gaumarTaobiT gamowveuli momatebuli xmauri. dizelis Zravebis SekeTeba auci-lebelia regularulad, raTa minimumamde iqnas dayvanili gamo-

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori;

Page 120: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

119

nabolqvi. aRniSnuli miiRweva magaliTad, sawvavis inJeqtorebis gawmendiT. mimdinare teqnikuri momsaxureoba unda iyos maRali standartisa, raTa satransporto saSualebebis eqspluatacia iyos usafrTxo da maTgan gamowveuli xmauri minimumamde iqnas dayvanili. saWiroa samuSao ubanze eqspluatirebuli yvela mowyobilobis regularulad Seremonteba, raTa isini mudmivad gamarTul mdgomareobaSi iyos da amiT minimumamde iqnas dayvanili atmosferuli gamonabolqvi. satransporto saSualebebis sawvaviT Sevseba unda xdebodes iseTi wesiT, rom atmosferul haerSi aqroladi organuli naerTebis moxvedra samSeneblo moednebidan minimumamde iqnas dayvanili, rac miiRweva sawvavis sacmebisa da tumboebis da daxuruli cisternebis gamoyenebiT (sawvavis Sesanaxad Ria cisternebis gamoyeneba dauSvebelia). mSral pirobebSi an haerSi didi raodenobiT mtvris arsebobis an misi warmoSobis maRali albaTo-bis SemTxvevaSi aucilebeli xdeba Semarbilebeli zomebis miReba, rac unda moxdes samSe-neblo samuSaoebis xelmZRva-nelTan (menejerTan) SeTanx-mebiT. Semarbilebel zomebSi Sedis:

Page 121: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

120

• danamva wyalmzidiT sasxureblebisa da sxva teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT;

• samSeneblo masalebisa da Senaxuli masalebis gadaxurva damcavi safariT; da

• tvirTis gatana mxolod winaswar dadgenili gzebiTa da satransporto saSualebis dabali siCqariT gadaadgi-leba - saWiroebis SemTxvevaSi. masalebis gadazidva samSeneb-lo ubanze pikis saaTebamde an mis Semdeg unda xdebodes;

• aucilebelia samSeneblo ubanze gadaziduli masalebis gadaxurva an dasveleba/danam-va, raTa SevamciroT mtvris warmoSoba. saWiroebis SemT-xvevaSi samSeneblo ubanic inameba (irwyveba). saWiroebis SemTxvevaSi muSebs daurigde-baT individualuri dacvis saSualebebi da moxdeba yvela satransporto saSualebis Semowmeba da Seremonteba, raTa Tavidan iqnas acilebu-li zedmeti gamonabolqvi satransporto saSualebis gaumarTavi nawilebis gamo. mocemuli zomebis gamoyeneba xdeba, rodesac adamianebi da cxovelebi gzis mSeneblobis zolidan 300 metriTa arian daSorebulni saavtomobilo gzas derefnidan (s-ebi ujarma,

Page 122: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

121

gombori). haeris dabinZureba asfaltis danadgarebis mier mimdinare saremonto samuSaoebis dros

kontraqtis gaformeba mxolod licenzirebul organisaziasTan, romelsac gaaCnia yvela saTanado nebarTva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori;

manqanebis xmauriT gamowveuli mavne zemoqmedeba im dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistrali, gansakuTrebiT aRsaniSnavia raionuli centrebi da mWidrod dasaxlebuli soflebi

aRWurvilobaze xmaurmayuCebis dayeneba da gamoyeneba aRWurvilobis regularuli Semowmeba da movla/SekeTeba Zravebis gamartulobis da xmauris donis Semcirebis uzrunvelsayofad.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori;

infrastruqtura. ZiriTadi infrastruqturuli elementi, romelzec SeiZleba zemoqmedeba iqonios proeqtma, aris eleqtrogadamcemi xazebi, wyalsadenebi da sarwyavi milsadenebis sistemebi

mudmivi monitoringi mSeneblobis procesSi. sruli da drouli aRdgena dazianebis SemTxvevaSi. mtveriTa da sawvavi SesaZlo dabinZurebis prevencia.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri soflis meurneobis saministro

karierebi unda iqnas gaTvaliswi-nebuli proeqtis SesaZ-lo iribi zemoqmedeba (samSeneblo masalis intensiuri mopoveba da transportireba) iqtio-faunaze, zedapiruli da gruntis wylebis xaris-xze da landSaftze. 140000 m3 inertuli

gasakontrolebelia licenziebis validuroba (licenziebi gaicema mopovebis limitebis da dacvisa da aRdgenis pirobebis gansazRvriT) gasakontrolebelia mZime teqnikis eqsploataciisas wesebi dacva. maqsimalurad SeizRudos mdinaris gadakveTa avtotransportiT. gamoiricxos

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 123: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

122

samSeneblo masala aris saWiro saavtomobilo gzas sareabilitacio samuSaoebisaTvis

sawvavis da sapoxi masalebis gaJonva. regularulad Semowmdes avtoteqnikis teqnikuri gamarTuloba.

samSeneblo banaki samSeneblo banaki moewyoba kn 53+300 – 53+800 Soris. garemoze Semdegi zemoqmedeba SeiZleba vivaraudoT banakis funqcionirebasTan dakavSirebiT:

• gzispira xelovnuri mwvane nargavebis moWra banakis ubanze

• niadagis humusovani fenis dazianeba

• garemos dabinZureba sawvav/sapoxi masalebis Senaxvis da teqnikis gamarTvis procesSi

• kanalizaciasTan dakavSirebuli dabinZureba

• narCenebis araswor marTvasTan dakavSirebuli dabinZureba

• narCenebis marTvis wesebis dacva

• sakanalizacio sistemebi standartebis mixedviT

• dabinZurebisagan dacvis strategia, sawvavis Sevsebis organizeba, narCenebis marTva

• niadagis humusovani fenis wesebis Sesabamisad dasawyobeba da Senaxva

• niadagis da mcenareuli safaris aRdgena

• mwvane nargavebis dargva

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori gdbrs-s regionaluri samsaxuri

gamravlebisaTvis xelsayreli droebiTi bunebrivi habitatebis Seqmna infeqciis gadamtani mwerebisaTvis (xelovnuri guburebi da a.S.) dagubebuli

yvela xelovnuri guburis drouli moSla da reliefis da landSaftis pirvandeli mdgomareobis aRdgena. infeqciis gadamtanebisaTvis saarsebo garemos Seqmnis Tavidan acileba

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

Page 124: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

123

wyalsatevebis warmoqmna karierebSi da a.S. xels uwyobs koRoebis gamravlebas da infeqciebis gadatanas satransporto saSualebebis mier janmrTelobisTvis mavne xmauris, haeriSi gamonabolqvis gamoyofa da mtvris dayeneba samSeneblo samuSaoebisas.

mtvris kontroli wylis an qimiuri saSualebebis gamoyenebiT aRWurvilobaze xmaurmayuCebis dayeneba dRis samuSaoebis dros

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori

zemoqmedeba arqeologiur Zeglebze

permanentuli monitoringi miwis samuSaoebis ganxorcielebisas (mcenareuli safaris gawmeda da niadagis fenis moWra). samuSaoebis dauyovnebliv SeCereba arqeologiuri Zeglebis an narCenebis aRmoCvnis SemTxvevaSi. aucilebeli arqeologiuri samuSaoebis dasruleba mSeneblobis ganaxlebamde. arqeologiuri Zeglebis konservacia.

umniSvnelo winaswar ar aris cnobili

arqeologiur kvlevaTa centri mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori arqeologiuri kvlevis centri

meoradi biologiuri dabinZureba samarxebis maxloblad miwis samuSaoebis ganxorcielebisas. (mag. jilexis samarxebi)

permanentuli monitoringi niadagis moWris da miwis samuSaoebis Sesrulebisas. samuSaoebis SeCereba samarxebis aRmoCenis SemTxvevaSi. veterinariis departamentis adgilobrivi warmomadgenlebis mowveva, mokkvleva samuSaoebis ganaxlebamde. saWiroebis SemTxvevaSi – sadezinfeqcio samuSaoebi.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori

Page 125: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

124

samSeneblo transport-tis moZraobis saxifaTo pirobebis Seqmna iq, sadac mSenebloba Seexeba moqmed gzebs.

sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa. mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd

saboloo aRdgena da xangrZlivi anti-eroziuli RonisZiebebi

yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruqturuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomare-obamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari). niadagis humusovani fenis aRdgena sakmarisia balaxovani safaris aRsadgenad

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori

arsebuli gamwvanebis dacva

moWrili xeebi unda daregis-trirebul iqnas da kompensacia unda ganxorcieldes erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad (ker-Zod, saqarTvelos kanoni “qalaq Tbilisis sazRvrebSi da mimdebare teritoriaze arsebuli mwvane nargavebisa da saxelmwifo tyis fondis gansakuTrebuli dacvis Sesaxeb” 2000w). xeebis Wra unda ganxorcieldes garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros regionaluri samsa-xurebisaTvis winaswari Setyobi-nebis Semdeg. kompensaciis forma aris axali mwvane nargavebis dargva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori

sgd mSenebeli kontraqtori

gamwvanebis gegmis SemuSaveba da landSaftis menejmenti

ekokompensaciis Sesabamisi ubnebi SeTanxmebuli iqneba satyeo departamentTan

daaxloebiT 60000lari

mSenebeli kontraqtoris subkontraqtori an sgd-s mier

sgd mSenebeli kontraqtori

Page 126: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

125

daqiravebuli kontratori

manqanebTan da sxva saxis transportTan dakavSirebuli ubeduri SemTxvevebis riski, romlebmac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra, feTqebadi tvirTis afeTqeba, adamianebis daRupva an dasaxiCreba ( ix. `saSiSi masalebs menejmenti~), adamianebis daRupva an dasaxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

• usafrTxoebis zomebisa da avariuli gegmis SemuSaveba-ganxorcieleba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

• specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

• toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

• toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare adgilebSi.

• sagzao niSnebis da ganaTebis uzrunvelyofa.

• mZRolebis instruqtaJi

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori;

sgd mSenebeli kontraqtori

Page 127: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

126

eqsploataciis faza saavtomobilo gzas mSeneblobasTan da mis operirebasTan dakavSirebuli xangrZlivi zemoqmedeba da misi Serbileba (eqsploataciis fazaSi)

zemoqmedeba ubnebi SemarBilebeli zomebi Rirebuleba pasuxismgebeli implementa-ciaze

pasuxismge-beli moni-toringze

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba magistralis gasxvisebis zolSi

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia – yvela samuSao ubani (garda ubnebisa, romlebic mudmivad dakavebuli iqneba gzis savali nawiliT an infrastruqturuli elementebiT) unda aRdgenil iqnas Tavis sawyis mdgomareobamde (reliefi, niadagis da mcenareuli safari, .biorestavracia, vizualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd gdbrs-s regionaluri samsaxuri

bunebrivi landSaftis (reliefi, niadagis safaris, mcenareebis, saarsebo garemosa da cocxali bunebis) grZlevadiani degradacia, landSaftis damaxinjeba an ganadgureba misasvleli gzebze, karierebze, qanebis nayarze, smSeneblo moednebze da aRWurvilobis ezoebSi.

ubnebi: teritoriis reliefis da landSafti Tavdapirveli mdgomareobis aRdgena da biorestavracia (iq da imdenad, ramdenadac es SesaZlebelia). niadagis humusuri fenis da mcenareuli safaris aRdgena visualuri zemoqmedebis Serbileba (maskireba, lanSaftis dagegmva da a.S.).

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

sgd gdbrs-s regionaluri samsaxuri

eroziuli procesebis gaZliereba saavtomobilo gzas derefanSi da mimdebare teritoriaze: eroziuli procesebi stimulirebuli gzis mSeneblobis Sedegad reliefis cvlilebiT an eroziis gamomwvevi sxva faqtorebiT, romlebic

mTel sigrZeze

Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

• niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

• yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

damatebiTi xarjis gareSe

mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Page 128: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

127

dakavSirebulia proeqtTan (xeebis moWra, ferdobebis wmenda mcenareulobisagan, hidrografiuli qselis konfiguraciis Secvla, cvlilebebi reliefsa da niadagis simkvriveSi da sxva). erozia gzis vakisis qveS Ria an daxuruli sadrenaJo arxebidan wylis koncentrirebuli nakadebis mimarTvis gamo bunebrivi sadrenaJo gzebis droebiTi amovseba nataniT. zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmendam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia; .

• xangrZlivad moqmedi sadrenaJo arxebis mowyoba da permanentuli monitoringi

• saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

• sadrenaJo wyalgasaSvebebis raodenobis gazrda;

• sadrenaJo wyalgasaSvebebis ise ganTavseba, rom Tavidan iqnes acilebuli kaskadis efeqti;

• wyalmimRebis zedapiris qvebiTa dd betoniT mosaxva.

• xangrZlivi monitoringi da aRdgeniTi samuSaoebi

landSaftis damaxinjeba jebirebiT, araesTetikuri sainJinro nagebobebiT, gruntis gaTxriT da mcenareuli safaris degradaciis Sedegad. darCenili miwayrilebi da mouvleli karierebi. dazianebuli landSafti (ar aRdgenili mSeneblobis adgilebi, samuSaoebiT gamowveuli mewyerebis da eroziis Sedegad degradirebuli landSafti)

mTel sigrZeze; ubnebi::

• gzispira mcenareulobis SenarCuneba da/an aRdgena;

• arqiteqturuli proeqtirebis gamoyeneba landSaftTan harmoniis misaRwevad;

• damaxinjebul zedapirebze mcenareebis xelaxla dargva.

umniSvnelo mSenebeli kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd gdbrs-s regionaluri samsaxuri

Sewonili natanis moculo- mdinareeb Semamsubuqebeli RonisZiebebis strategia: umniSvnelo mSenebeli sgd

Page 129: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

128

bis zrda wyaroebSi, Rele-ebSi da mdinareebSi gzis mSeneblobiT stimulire-buli eroziis zemoqmedebis gamo. wylis xarisxis gauareseba da natanis moculobis zrda. zemoqmedebis xasiaTi:: xangrZlivi; reliefis da drenaJis reJimis cvlileba, mcenareuli safaris gawmen-dam SeiZleba gamoiwvios eroziis xangrZlivi da mdgradi intensifikacia;

Tan xangrZlivi aRdgeniTi (remediaciuli) samuSaoebi: lanSaftis da reliefis aRdgena sadac SesaZlebelia da garemos landSaftTan harmonizacia. xangrZlivi antieroziuli RonisZiebebis gatareba drenaJi, bermebi, mcenareuli safaris aRdgena da a.S

• niadagis safaris da mcenareulobis aRdgena

• yvelaze mowyvladi niadagis safaris dacva mulCirebis saSualebiT (TiviT da a.S.);

• saleqari auzebis mowyoba, eroziis riskis mqone miwis zedapirebze rac SeiZleba swrafad mcenareebis daTesva an dargva;

kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqtivaSi

gdbrs-s regionuli samsaxuri

niadagisa da wylis dabinZureba zeTiT, sapoxi masalebiT, sawvaviTa da saRebavebiT magistralis gaswvriv (avtotransportis moZraobis intensifikaciis Sedegad)

mTel sigrZeze

magistralis gaswvriv standartuli benzingasamarTi sadgurebisa da sare,onto saxelosnoebis mowyobis xelSewyoba

umniSvnelo sgd xangrZliv perspeqtivaSi

sgd

haeris dabinZureba asfal-tis qarxnebis mier mimdinare remontis samuSaoebis dros

soflebi, standartebis Sesabamisi gamarTuli danadgarebi, licenzirebuli organizaciebi

umniSvnelo sgd mSenebeli kontraqtori

sgd

transportis moZraobis intensifikacis Sedegad haeris dabinZurebis zrda (mtveri, mavne nivTierebaTa emisiebi)

soflebi, • haeris xarisxis da transporTan dakavSirebuli emisiebis monitoringi (avtomobilebis emisiebis registrireba)

• politikis da kanonmdeblobis ganviTareba transportTan dakavSirebuli emisiebis Semcirebis

• Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

• droebiTi gzebis periodulad dasveleba • nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba

umniSvnelo gdbrs

sgd xangrZliv perspeqtivaSi mSenebeli kontraqtori;

sgd

transportis moZraobis s-ebi • Zravebis movla-SekeTebis grafikisa da umniSvnelo mSenebeli sgd

Page 130: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

129

intensifikaciasTan dakavSi-rebuli manqanebis xmauris zrda (gansakuTrebiT, dasaxlebul adgilebSi, romelsac kveTs magistra-li, raionuli centrebis da mWidrod dasaxlebuli soflebis zonaSi).

standartebis dacvis moTxovna (an alternatiuli sawvavis gamoyeneba) haeris dabinZurebis Sesamcireblad;

• nargavebis damcavi zoli – gzispira gamwvaneba • sazogadoebrivi transportisa da moZraobis regulirebis SesaZleblobebis ganviTareba;

kontraqtori; sgd xangrZliv perspeqti

saavtomobilo gzas gaswvriv gazrdili gzispira nagvis raodenoba

mTel sigrZeze

• nagavsayrelebis mowyoba;

• danagvianebis sawinaaRmdego kanonebisa da dadgenilebebis SemoReba

umniSvnelo adgilobrivi municipaluri samsaxurebi da sgd uzrunvel-yofs saTanado saSualebebs da gdbrs-s regi-onuli samsa-xuri axorcie-lebs monitor-rings saTanado normebTan

sgd gdbrs-s regionaluri samsaxuri

adamianebis da cxovelTa daavadebebis gadatanis axali gzebis (infeqciuri veqtorebis) Seqmna daavadebebis, parazitebis, sarevelebis da sxva mavne organizmebis gadatanis axali gzebis Seqmna

mTel sigrZeze

mcenareebisa da cxoevelbis sanitaruli samsaxurebis Camoyalibeba da Sesabamisi sakontrolo punqtebis Seqmna (ara lokalurad vaziani_gomboris monakveTze, aramed sazogadod saavtomobilo gzis gaswvriv, iq sadac kompetenturi uwyebebi saWirod Catvlian)

umniSvnelo dkec da soflis meurneobis saministros “kvebis produqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dac-vis erovnuli samsaxuri”

sgd

saSiSroeba mosaxleobis janmrTelobisaTvis dakavSi-rebuli transportis moZ-raobis intensifikaciis Sedegad haeris dabinZurebasa (emisiebi, mtveri).

soflebi, mtvris zemoqmedeba minimaluria asfaltiT dafarul avtomagistralze.. avtotransportis gamarTulobis kontroli emisiebis minimizaciisaTvis.

umniSvnelo sgd sgd

Page 131: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

130

gasxvisebis zolSi mcxovrebi adamianebis gadaadgileba an iZulebiT gadasaxleba. (qalaqebsa da mdidar fermerul regionebSi es SeiZleba mraval adamiabs Seexos)

soflebi, ix. gqg sgd

marSrutebis gadatana saxlebidan fermebisaken da sxva, rac iwvevs mgzavrobis drois zrdas

daproeqtebuli gadakveTebis mSenebloba (saS. yovel 3 km-Si) uzrunvelyofs am prblemis gadaWras.

gaTvaliswinebulia mSeneblobis xarjebSi

mSenebeli kontraqtori

sgd

inducirebuli ganviTareba. gzis piras komerciuli, industriuli, sacxovrebeli infrastruqtura da mimdibare teritoriebis arakontrolirebadi mSenebloba

umniSvnelo sgd

dagegmili ganviTareba da adgilobrivi mosaxleobis miwebze sxvebis ukanono SemoWra, rac seriozul socialur da ekonomikur afeTqebas gamoiwvevs

umniSvnelo sgd

mwvane nargavebis dargvis da landSaftis menejmentis gegma

gzispira zolis ganviTareba mwvane nargavebis dargvisa da landSaftis adeqvaturi dagegmviT. yuradReba unda mieqces vizualur-esTetikur mxares da dasaxlebuli punqtebis emisiebisagan “ekranirebis” aspeqtebs.

umniSvnelo sgd

sgd

manqanebTan da sxva saxis transportTan dakavSirebuli ubeduri SemTxvevebis riski, romlemac SeiZleba gamoiwvios toqsikuri nivTierebebis daRvra ( ix. `saSiSi masalebi~),

saxifaTo masalebis transportirebis maregulirebeli sakanonmdeblo dokumentebis da maiZulebeli aRmasrulebeli meqanizmebis Seqmnis xelSewyoba. avariuli situaciebisadmi mzadyofnis da avariul situaciebze reagirebis dargobrivi gegmis (sgd) da bunebriv da teqnogenur avariebze

umniSvnelo gdbrs

Sss

tmek

sgd

sgd gdbrs Sss tmek

Page 132: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

131

adamianebis daRupva an dasaxiCreba (ix. `jandacva da usafrTxoeba~).

reagirebis erovnuli gegmebis (Sinagan saqmeTa sministro) SemuSavebis da implementaciis xelSewyoba. • usafrTxoebis zomebisa da avariuli gegmis SemuSaveba-ganxorcieleba amgvari nivTierebebis daRvriT gamowveuli zaralis salikvidaciod;

• specialuri marSrutebis dadgena saSiSi masalebis gadazidvisaTvis;

• toqsikuri masalebis transportirebis regulireba safrTxis minimumamde Sesamcireblad;

• toqikuri narCenebis transportirebis akrZalva ekologiurad mgrZnobiare da mWidrod dasaxlebul ubnebze

Page 133: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

132

7.3.6 garemosdacviTi monitoringis gegma

garemosdacviTi monitoringis gegma samSeneblo faza

faza ra?

(monitoringo parametrebi) sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitordeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba

pasuxismgebeli instituti

masalebis miwodeba

oficialuri nebarTvis gacema an saqmianobis moqmedi licenzia

masalebis mimwodebeli (asfalti, cementi da RorRi)

inspeqtireba licenziebis Semowmeba

xelSekrulebis gaformebamde

j,u,g. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

ar esa-dageba

sawarmos operatori mSenebeli kontraq-tori

masalebis transportireba grafikisa da gadatvirTvis SerCeuli gzebis sqemis Tanaxmad

satvirTo manqanis tvirTi gadafarebulia/datenanebulia haeris dabinZureba masalebis gadatanasTan dakavSirebuli mtveriTa da gamonabolqviT

samSeneblo ubani zedamxedveloba; mtveri; mtveris Sesamcirebeli procedurebis dacva

winaswar ganucxadebeli Semowmebebi samuSao saaTebSi

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa; usafrTxoebis uzrunvelyofa da moZraobisTvis xelSeSlis minimizeba.

minima-luri

sgd mSenebeli kontraqtori

niadagis zeda fenis moxsnis stadia. saboloo aRdgena.

niadagis zeda fenis Senaxva, aRdgena. eroziis kontroli. landSaftis dazianeba; vizualuri zemoqmedeba;

samSeneblo ubani zedamxedveloba; niadagis humusovan fenasTan mopyrobis procedurebis dacva)

perioduli, winas-war ganucxadebe-li Semowmebebi samuSao saaTebSi; samuSaoTa dam-Tavrebis Semdeg.

samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg debu-lebebTan Sesabamis-obis uzrunvelyofa;

minima-luri

sgd mSenebeli kontraq-tori

samSeneblo samuSaoebis saaTebSi

xmauris done; aRWurviloba;

samSeneblo ubani inspeqtireba xmauris gazomvs; gmg-s debulebaTa dacva

perioduli (saSualod TveSi erTxel); saCivrebis kvaldakval

janmrTelobis, usafrTxoebis da garemosdacviTi (j,u,g.). moTxovnebTan Sesabamisobia

minima-luri

sgd mSenebeli kontraq-tori

samSeneblo samuSaoebis

vibracia samSeneblo ubani inspeqtireba gmg-s

winaswar ganucxa-debeli Semowme-

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis

minima-luri

mSenebeli kontraq-

Page 134: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

133

saaTebSi debulebaTa dacva

bebi; saCivrebis kvaldakval

uzrunveliyofa tori sgd

samSeneblo samuSaoebis saaTebSi

mtveri da haeris dabinZureba (myari nawilakebi, Sewonili nawilakebi, mfrinavi mZime liTonebis nawilakebi)

samSeneblo ubanze an mis siaxloves

zedamxedveloba; mtveri; mtveris Sesamcirebeli procedurebis dacva

masalebis miwodebisas da periodulad, mSral amindSi mSeneblobis procesSi

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa, garemosdacviT normebTan da gmg debulebebTan Sesabamisobis uzrunvelyofa.

minima-luri

mSenebeli kontraq-tori

sgd

faza ra? (monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba pasuxismgebeli instituti

mSeneblobis mTeli periodi

satransporto moZraobis usafrTxoeba/ manqanebi/ gada-sasvlelis mxedvelobis areSi yofna/ Sesabamisi maCveneblebi

samSeneblo ubani inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

kvirSi erTxel saRamos

j,u,g.. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

minima-luri

sgd mSenebeli kontraqtori

mSeneblobis mTeli periodi

masalebisa da narCenebis dasawyobebis adgilebis movla, naxmari wylisa da niadagis xarisxi (Sewonili nawilakebi, zeTebi, da sxv.)

masalebisa da nar-Cenebis dasawyo-bebis adgilebi; gaJonva ubnis farg-lebidan; gamorecxvadi ubnebi;

inspeqtireba narCenebis da masalebis marTvis, niadagis dasawyobebis gmg-s debulebaTa dacva

masalebis miwode-bisas da perio-dulad, mSeneblo-bis procesSi (saS. 1/kviraSi), gansakuTrebiT na-leqebis mosvli-sas (wvima/Tovli/ sxv).

dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa; samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg debu-lebebTan Sesabamis-obis uzrunvelyofa;

minima-luri

sgd mSenebeli kontraqtori

mSeneblobis mTeli periodi

narCenebis marTva yvela samSeneblo ubani, banakebi

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

kvirSi erTxel dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa; samSeneblo stan-dardtebTan, gare-mosdacviT normeb-Tan da gmg

sgd mSenebeli kontraqtori

Page 135: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

134

debu-lebebTan Sesabamis-obis uzrunvelyofa;

mSeneblobis mTeli periodi

aRWurvilobis movla da sawvaviT gamarTva wylisa da niadagis xarisxi (Sewonili nawilakebi, myari nawilakebi, zeTebi, sawvavi, da sxv.)

sawvaviT gasamarTi da aRWurvilobis movlis saSuale-bebi; gaJonva ubnis farg-lebidan; masalebis dasawyobebis adgilebi; gamorecxvadi ubnebi;

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva

masalebis miwode-bisas da perio-dulad, mSeneblo-bis procesSi (saS. 1/kviraSi), gansakuTrebiT na-leqebis mosvli-sas (wvima/Tovli/ sxv).

dabinZurebis donis Semcirebis uzrunvelyofa

minima-luri

sgd mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

zemoqmedeba arqaeologiur ubnebsa da naSTebze

miwis samuSaoebis yvela ubani

inspeqtireba; arqeologiuri artefaqtebi miwis samuSaoebisas; gmg-s debulebaTa dacva

uwyveti/yoveldRiuri kulturuli memkvidreobis dacvis uzrunvelyofa

akc warmomadge-neli. sgd mSenebeli kontraq-tori

faza ra? (monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebuleba pasuxismgebeli instituti

mSeneblobis mTeli periodi

biologiuri dabinZureba miwis samuSaoebisas niadagis infeqciebis samarxebsi (mag. jilexi) siaxloves

miwis samuSaoebis yvela ubani

inspeqtireba; samarxebisa da cxovelebis mTliani ConCxis naxva miwis samuSaoebisas; gmg-s debulebaTa dacva

uwyveti/yoveldRiuri jandacvis uzrunvelyofa

sgd mSenebeli kontraqtori “kvebis pro-duqtebis usafrTxoebis, veterinariis da mcenareTa dacvis erov-

Page 136: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

135

nuli samsa-xuri”

mSeneblobis mTeli periodi

infrastruqturuli elementebis dacva

sairigacio arxebis gadakveTa

arxebis inspeqtireba mSeneblobisas; gmg-s debulebaTa dacva

mSeneblobis procesSi Sesabamis adgilze

infrastruqturis dacvis uzrunvelyofa

minimaluri CarTuli unda iyos zedamxedvelobis kontraqtSi;

sgd mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

infrastruqturuli elementebis dacva

maRali Zabvis gadamcemi anZebis ubnebze milsadenebis kveTis ubanze

inspeqtireba gmg-s debulebaTa dacva satyeo departamentTan SeTanxmebuli procedurebis dacva

mSeneblobis procesSi Sesabamis adgilze

infrastruqturis dacvis uzrunvelyofa

minimaluri CarTuli unda iyos zedamxedvelobis kontraqtSi;

sgd mSenebeli kontraq-tori

mSeneblobis mTeli periodi

damcavi aRWurviloba. satransporto moZraobis gadayvanis organizeba

samSeneblo ubani inspeqtireba mSeneblobisas; gmg-s debulebaTa dacva

winaswar ganucxa-debeli Semowme-bebi samuSaoebis mimdenareobisas

HSE. moTxovnebTan Sesabamisobis uzrunveliyofa

minima-luri Constructing Contractor ; sgd

Page 137: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

136

saoperacio faza

faza ra? (monitoringo parametrebi)

sad? (samonitoringo

parametris adgilmdebareoba)

rogor? (ra xerxiT

monitorrdeba samonitoringo aRWurvilobis

tipi)

rodis? (monitoringis sixSire/uwyveti monitoringi)

ra mizniT? (pasuxi ar aris savaldebulo)

Rirebu-leba

pasuxismgebeli instituti

mTeli saoperacio periodi

bunebrivi landSaftis grZelvadiani degradireba miwis zolsa da ferdobebze avtomagistralis siaxloves. mewyrebis, qvaTacvenis da sxva saSiSi geologiuri procesebis ganviTareba.. vizualuri zemoqmedeba. sadrenaJe maxasiaTeblebis Secvla, erozia, mcenareuli safaris degradireba

mTel gasworze zedamxedveloba; kriteriumi: erozia; qvaTacvena; mewyruli procesebi; lanSaftis Sedareba proeqtamdel landSaftTan;

kvartalurad eroziuli dacvis, aRdgenisa vizualuri zemoqmedebis Serbilebis uzrunvelyofa;

ar esa-dageba

mTeli saoperacio periodi

mTeli saoperacio periodi

eroziis zemoqmedebas moqceuli nakadebSi Sewoni-li danaleqis donis aweva

mTel trasaze

zedamxedveloba; kriteriumi: erozia; Camonadenis xasiaTi;

kvartalurad wylis dacvis uzrunvelyofa;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

movlis samuSaoebis periodSi

haeris dabinZureba asfaltis danadgarebiT movlis samuSaoebis periodSi.

mTel trasaze

zedamxedveloba; asfaltis damgebi teqnikis gamarTuloba da wesebis dacva;

erTxel movlis samuSaoebis dawyebisas

dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

movlis samuSaoebis periodSi

mTeli saoperacio periodi

narCenebisa da dabinWurebis rutinuli marTva; gzispiras miyrili sagnebida sawvaviT umniSvnelo dabinZureba;

mTel trasaze

zedamxedveloba; narCenebiT da sawvaviT dabinZurebis kvali;

yovelTviurad narCenebis marTva da dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

mTeli saoperacio periodi

haeris dabinZureba moZravi manqanebiT

soflebis siaxloves;

zedamxedveloba; sinjebis aReba da analizi;

kvartalurad/ wliurad

dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

Page 138: Desktop Ge. EIA draft Vaziani-GomboriREW PAATA alternatiuli marSrutis varianti III alternatili marSruti III iwyeba I variantis me-10 km-dan samebidan, kveTs lafianis xevs da uerTdeba

137

mTeli saoperacio periodi

moZravi manqanebis xmauri soflebis siaxloves;

xmauris analizi kvartalurad/ wliurad

xmaurisagan dacva da j,u,g. moTxov-nebTan Sesabamisoba

minima-luri

mTeli saoperacio periodi

mTeli saopera-cio periodi; gansakuTrebuli yuradReba epi-demiebisa da mcenareTa daava-debebis gavrcl-sas;

mcenareuli/saveterinaro sanitariuli zomebi

sagangebo Semowmebis punqtebi

specialuri procedurebi; tvirTis sertifikatebis kontroli;;

daavadebebis gavrcelebis prevencia

minima-luri

mTeli saopera-cio periodi; gansakuTrebuli yuradReba epide-miebisa da mcena-reTa daavadebe-bis gavrcl-sas;

mTeli saoperacio periodi

gadaudebeli mzadyofna sagangebo situaciebis samsaxuri; imitaciuri treiningebi;

reagirebis gegma; treiningebi da mzadyofna

yovelwliurad gadaudebeli mzadyofna; samaSvelo operaciebi; dabinZurebis Sesusteba;

minima-luri

mTeli saoperacio periodi