dendriet 2006 nr 2 jaargang 5

driemaandelijks tijdschrift jaargang 5 nummer 2 - 2006 april - mei - juni

BELGIE / BELGIQUE

P.B.GENT X

BC1133

Afgiftekantoor Gent X - P109327

Pimpampoenpuntjes

Geraardsbergen wordt

”Boven - Dender”

Maxi - Denderkalender

Reto

urad

res:

Koen

Ste

enho

udt,

Wat

ersc

haap

stra

at 3

0, 1

570

Gal

maa

rden

Is je

adr

es n

iet

juis

t? M

eld

het

aan

de re

dact

ie.

Eet gezond, neem een groenteabonnement

In de loop van april wil Kalisj in Ninove samen met sociale werkplaats de

Loods uit Aalst een groente- en fruitabonnement opstarten. Op 30 maart

werd met een Bio Babbel de aftrap gegeven.

Het idee achter zo een groenteabonnement is simpel: iedere dinsdagavond

(20u -21u30) staat er een pakket voor u klaar in de Kalisj. De groenten

en het fruit in dit pakket zijn biologisch geteeld. Bijkomend pluspunt: de

partner waarmee Kalisj wil werken, de Loods, is een sociale werkplaats en

geeft dus kansen aan mensen die moeilijk aan de slag geraken.

Kalisj start met deze formule als ze minimum 10 geïnteresseerden vindt. Indien u één van deze 10 wil worden, surft u voor meer info naar

www.kalisj.be/groenten. Hier vindt u een aantal vaak gestelde vragen. En de

antwoorden. U kan er ook intekenen op het abonnement.

De Boottocht: blijkbaar een belevenis!

2 nr. 2 - april 2006

nr. 2 - april 2006 �

Lieveheersbeestjes (LHB) zijn dus geen soort, maar een fami-lie. Ze behoren tot de orde van de kevers, die dan weer behoort tot de klasse van de insecten (ze hebben immers zes poten). In de familie van de lieve-heersbeestjes komen in België een zestigtal soorten voor. Die delen we in 5 groepen of onder-families: de breedkoplieveheers-beestjes, de dwergkapoentjes, de nepkapoentjes, de echte lieve-heersbeestjes en de bladetende lieveheersbeestjes. De laatste twee zijn de grotere lieveheers-beestjes, die we het best kennen en ook op zicht, zonder bin-oculair, te determineren zijn. Hiervoor bestaat er ook een toegankelijke Nederlandstalige determinatietabel. Het lopende lieveheersbeestjesproject slaat dan ook hoofdzakelijk op deze twee groepen.

Net zoals bij de vlinders bestaat het leven van een LHB uit ver-

schillende ontwikkelingsstadia. Ze paren in de lente en in de zomer leggen de vrouwtjes hun eitjes (tot 125). Deze zijn ongeveer 1,5 mm groot en zijn geel van kleur. Dit doen ze meestal op de onderkant van bladeren waar veel bladluizen op zitten. Uit deze eitjes komen na een paar dagen de larven, die zich in een paar weken verpoppen tot een volwas-sen LHB.De meeste van deze zestig soor ten eten bladluizen, maar er zijn er ook die leven van schildluizen, bladvlooien, meeldauwschim-mels, stuifmeel, en drie soorten leven van bladgroen... De larve eet voor zijn ontwikkeling tot pop wel ongeveer 200 à 600 blad-luizen. Een volwassen LHB lust per dag wel zo’n 100 bladluizen; dat zijn er dus ruim 3.000 per maand. Vandaar dat ze worden beschouwd als geluksbrengers.

Tot voor kort was het zevenstip-pelig lieveheersbeestje het alge-

meenste. Het is nog steeds het bekendste, het rode diertje met drie zwarte stippen op elke helft van het dekschild en een gemeen-schappelijke zevende vlek aan het halsschild. Maar sinds kort is de algemeenste soort het Azi-atische lieveheersbeestje gewor-den, waar je in vorig nummer al iets over kon lezen. Deze exoot werd ingevoerd voor bladluis-bestrijding omdat hij zo vraat-zuchtig is, zo vraatzuchtig dat hij zich niet beperkt tot bladluizen maar ook tot andere lieve-heersbeestjes... Verder kan hij ook overlast veroorzaken omdat hij massaal, soms met duizenden verzamelt om in huizen te over-winteren. Bovendien heeft onder-getekende al ondervonden dat ze in tegenstelling tot de inheemse soorten (die meestal een stuk kleiner zijn) door de menselijke huid kunnen bijten. Deze komen gebiedsdekkend voor in onze regio, maar toch zijn er nog vele lege, witte plekken op de ver-

Lieveheersbeestjesin de Denderstreek

Lieveheersbeestjes zijn een van de weinige insecten- groepen die zo geliefd zijn bij de mens. Ze zijn mooi en zeer nuttig doordat het voedsel van de meeste soorten bestaat uit bladluizen, die niet echt de beste vriend van de mens zijn. Maar niettemin zijn ze zeer onbekend. Velen denken immers dat er zoiets is als de soort “het lieveheersbeestje”, terwijl er ongeveer zestig soorten voorkomen in België! Via dit artikel proberen we jullie een eerste inleiding te geven in de wonderlijke en kleur-rijke wereld van onze (meestal) gestippelde vriendjes. 19 stippelig lieveheersbeestje

� nr. 2 - april 2006

spreidingskaart. Omdat het zo moeilijk is om naast de Azi-atische lieveheersbeestjes te kijken, nemen we aan dat er op deze plaatsen nog niets geïnven-tariseerd is.

Voorlopig zijn er 2947 waarne-mingen verricht, gespreid over een 30-tal soorten in het Den- drietgebied (zie kaartjes). Dit zou gaan over een 28.663 individu-ele dieren, hierbij zijn wel de geschatte waarnemingen van duizenden Aziatische lieveheers-beestjes.

We overlopen nu een paar soorten in de Denderstreek, via de biotopen waarin ze voorkomen. Want zoals bij vele fami-lies, komen de soorten die hier-toe behoren voor op verschillende biotopen, of ze hebben bijvoor-beeld verschillend voedsel om onderling zo weinig mogelijk met elkaar te concurreren.

Naaldbossen

Door het ontbreken van veel

naaldboombossen zijn de soorten die hiervan afhangen beperkt in onze streek. Het bruin lieveheers-beestje is desondanks toch nog algemeen in onze regio; het is dan ook in bijna elk sparrenbosje te vinden.Zeldzamer zijn dan het harlekijnlieveheersbeestje en het grootste inheemse lieveheersbeestje, het oogvleklieveheersbeestje. Het harlekijnlieveheersbeestje is in onze regio gevonden op zes plaat-sen en van het oogvleklieveheers-beestje is er een echte plaats bekend. Zo komen er een 30-tal waarnemingen uit Harding en omgeving te Herdersem (Aalst) en Wieze. Verder is er nog een verdwaald individu langs de Dender te Denderwindeke (Ninove) op meidoorn.In de jaren ’70 zouden er in Hamme ook de zeer zeldzame 18-stippelige lieveheersbeestjes zijn waargenomen.Maar deze soorten zijn niet echt doelsoorten in onze regio, ze komen immers voor op bomen die niet streekeigen of zelfs uit- heems zijn. Tenzij ze zich bij

het ontbreken van naaldbomen gaan verplaatsen naar loofbomen zoals het bruin- en oogvleklieve-heersbeestje wel al eens durven.

Heidesoorten

Door het ontbreken van veel heide in de Denderstreek zijn de LHB die hiervan afhankelijk zijn, hier dan ook beperkt. Enkel het heidelieveheersbeestje, vreemd genoeg van de 4 heidesoorten het minst afhankelijk van heide, is in de regio al twee maal waargenomen. Eenmaal in de Wellemeersen te Denderleeuw (2003) en eenmaal in het indus-triepark van Ninove (2005).

Vochtige biotopen

Dit zijn voor onze regio wel zeer belangrijke soorten, die doel-soorten zouden kunnen zijn voor onze natuurgebieden in de Dendervallei en natte beekgebie-den. Hierin is het langwerpige en afgeplatte negentienpuntlieve-heersbeestje bij ons de meest algemene vertegenwoordiger: het

7-stip lieveheersbeestje 19-stip lieveheersbeestje Bruin lieveheersbeestje

nr. 2 - april 2006 5

is immers op 5 plaatsen waargenomen. De Wellemeersen te Denderleeuw, het rietveld van het waterzuiveringstation van Liedekerke te Teralfene (Affligem) en dan plaatsen langs de Durme te Zele. Naar deze soort is wel al veel gezocht in de zuidelijke Denderstreek, maar tot nu toe zonder re- sultaat. De ontwikkeling van meer riet en andere water- en oeverplanten in vochtige biotopen moeten hopelijk dit zeldzame diertje terug brengen.Het nog veel zeldzamere dertien-stippelig LHB is voorlopig enkel in de Durmemeersen (o.a. Zele) waargenomen.Voor de vochtige graslanden hebben we een zeer speciale soort aan de rand van onze regio, namelijk in de Durme-meersen. Dit is voorlopig de enige bekende plaats in België waar het onopvallende onbestippeld LHB voorkomt. Een zeer zeldzame soort dus, maar in dat vochtig moerassige grasland wel al in grote aan-

tallen (2 keer meer dan 100 dieren) waargenomen. Dit is een van de weinige plan- teneters onder de LHB: het eet voornamelijk grassen.

Loofbossen, hagen en struwelen

Van de 9 soorten echte lieve-heersbeestjes die voorkomen op deze biotopen zijn er reeds 5 teruggevonden in onze regio. Deze komen in de streek bijna overal voor. De witte vlekken op de kaart kunnen wijzen op het ont-breken van bos, struwelen of hagen, maar waarschijnlijk op een gebrekkige inventarisatie.Het zeer variabele 10-stippelig LHB (heeft veel verschillende vormen en kleuren), dat voorkomt in loofbossen, is niet kieskeurig over de soort loof-boom, en wordt zelfs op naald-bomen teruggevonden.Volgende drie lieveheersbeestjes lijken op elkaar door hun beige, romige kleur en kunnen met elkaar verward worden. Stippen tellen is hier een oplossing. Het 10-vlek LHB (10 stippen) nemen

we iets minder frequent waar in onze regio. Dit is een voorjaarssoort die ook niet echt kieskeurig is qua loofboomsoort. Het meel- dauwLHB (8 stippen) heeft een voorkeur voor loofbomen en strui-ken in bosranden of lichtrijke bossen. Een andere voorjaarssoort, het roomvlekLHB (7 stippen), heeft dan weer een voorkeur voor meidoorn, esdoorn en linde.

Ruigten en droge graslanden

Van de 8 soorten echte lieveheersbeestjes die deze biotopen verkiezen, zijn er recent maar drie waargenomen in de Denderstreek. Het hyperkinetische ruigtelieve-heersbeestje komt voor op ruigtes en pioniervegetaties op bijvoorbeeld braakliggende terreinen, taluds of spoorwegbermen. Het werd een 15-tal keer waargenomen in Geraardsbergen (spoor wegberm aan de Boelaremeer sen), Ninove (1 maal aan brug te Pollare), Aalst (langs straten zoals Harding te Herdersem) en Dendermonde (goederenstation). Kan plaatselijk talrijk voorkomen,

Har-Axy Meeldauw-lieveheersbeestje Onbestippeld-lieveheersbeestje

de populatie kan snel opduiken en dan weer snel verdwijnen.Het zeldzamere 11-stippelig LHB dat vaak voorkomt op naakte leembodems is in onze streek al 20 keer waargenomen, langs bijvoorbeeld straat- en spoorweg-bermen en in tuinen te Geraards-bergen, Lierde, Aalst (Moorsel en Herdersem) en Zele.Het gele 16-puntLHB is terug te vinden op diverse kruiden in voornamelijk droge, open hab-

itats met veel zon. Deze is al meer dan 30 keer waargenomen in Geraardsbergen (Boelare meersen), Haaltert (tuin), Denderleeuw (Wellemeersen), Moorsel (tuin en serre), Berlare (Berlarebroek) en Zele (langs de Durme).Het zeer zeldzame 24-stippelig LHB werd nog niet in het Dendrietgebied waargenomen, wel tweemaal in de omgeving; in de jaren

70 nog werd deze gevonden in Sint-Anna (Hamme) en recent in de Markvallei te Galmaarden. De Markvallei mondt uit in Ge- raardsbergen in de Dender: daar houden we dus best onze ogen open.

Alle biotopen

Dit zijn dan vanzelfsprekend meer algemene soorten zoals het zeer algemene tweestippelig

1. 2-stippelig LHB

2. 16-stippelig LHB

3. 19-stippelig LHB

4. 22-stippelig LHB

5. Bruin LHB

6. Meeldauw LHB

7. Onbestippeld LHB

8. Ruigte-LHB

9. Har Axy LHB

Foto’s:

Jeroen Mentens, faunaflora.org8

2

654

1

7

3

9

6 nr. 2 - april 2006

LHB. Dit diertje kan er zeer ver-schillend uitzien, meestal is het rood met 2 zwarte stippen of zwart met 4 rode stippen.Het bekende zevenstippelig LHB is meer een soort van kruiden en minder van bomen. Deze is ons algemeenste inheemse soort, maar toch is de kaart nog zeer wit. Dit is weer meer een teken van een slechte inventari-satie dan van het niet voorkomen van deze soort.Ook het gele met zwarte hoekige vlekken 14-stippelig LHB en het gele met vele kleine stippen, het 22-stippelig, kunnen we overal terugvinden in de regio. Omdat het 22-stippelg LHB (ook wel citroenlieveheersbeestje ge- noemd) leeft van meeldauw- schimmels, die niet onmiddellijk voorhanden zijn in het seizoen (leeft op honingdauw die blad-luizen produceren), zien we dit meestal pas vanaf mei. Ook het veelkleurig Aziatisch lieveheers-beestje lijkt weinig voorkeur te hebben voor een of andere biotoop: je ziet het overal.

Project

Dit project om de lieveheers-beestjes in België te inven-tariseren, is gestart in Wallonië door Jeunes en Nature, en werd uitgebreid tot Vlaanderen door JNM, ondersteund door het IN (nu INBO). De hoofdbedoeling is om de verspreiding van deze soorten in kaart te brengen, maar ook om de status te bepalen en meer te weten te komen over hun biotoop en levenswijze. Zo zijn er nog vele vragen over hun levenswijze: waar overwintert welke soort, biotoop, welke planten verkiezen ze, enz. Dit zal het laatste jaar worden waar

we nog waarnemingen en andere gegevens over lieveheersbeestjes kunnen doorgeven, zodat die kunnen verwerkt worden in het lieveheersbeestjesboek. Een boek over het herkennen, de ecologie, de verspreiding, status, enz. van alle lieveheersbeestjes in België en omstreken. De Denderstreek is op dit moment nog erg leeg en dus doen we een oproep om waarnemingen te doen en door te geven aan [email protected]. De lieveheersbeestjestabel is in de Natuurpuntwinkel te bestellen voor 3,50 (leden 3,15). Om zo de Denderstreek ook wat in te kleuren!

De meeste waarnemingen komen van Emiel De Wael, Andreas Kampen, René Pletinck, Eric De Tré, Jens D’Haeseleer, Bert Van der Auwermeulen, Heleentje De Brauwer, Natuur-puntwerkroep WID, Werkgroep Coccinula en ondergetekende. Waarvoor dank.

Joachim De Maeseneer

Kaartjes en basisgegevens:Tim Adriaens,LieveheersbeestjeswerkgroepJNM en INBO.

DAG VAN HET PIMPAMPOENTJE op 7 mei!

De Rietbeemd (Geraardsbergen)Afspraak om 1� uur aan het bezoekerscentrum St. Antoonshoeve, Boureng 57 te Deux Acres. Routebeschrijving: Vanaf de Astridlaan te Geraardsbergen (richting Edingen) en de kerk van Overboelare is er bewegwijzering naar het onthaalcentrum.Gids en info: Jens D’Haeseleer, [email protected] of 05� �1 87 09.

Hogedonk (Gijzegem)Afspraak om 1� uur aan het “oud sas” te Herdersem (aan de Wie-zebrug over de Dender).Gids en info: Jelle Vanden Berghe, [email protected]

Wat meebrengen? Eventueel vlindernetje, loupepotje, tabellen.

Joachim De [email protected]

LHB-project

INF

O

nr. 2 - april 2006 7

8 nr. 2 - april 2006

Algemeen gezien zijn rivierduinen en rivierduingraslanden, ook in Europa, zeer zeldzaam geworden.

In de periode van 15.500 tot 12.000 jaar geleden, het Laatglaciaal, was de vegetatie in de Schelde-vallei minder dicht, waardoor het zandige opper-vlak van de toenmalige riviervlakte van de nog vrij meanderende Schelde onderhevig was aan perio-dieke windverstuivingen. Zowel in als onmiddel-lijk buiten de Scheldevlakte werden lage ruggen en duinmassieven opgewaaid. In het grootste duin-complex van Berlare, de Grote Heide, heeft de windwerking in het verleden een viertal topzones geboetseerd. Hoogten die het peil 10 tot 20 meter bereikten waren geen uitzondering. Vóór 1970 zijn verschillende van deze duinen verdwenen door zandwinning en woningbouw. In dit artikel zoomen we meer bepaald in op de enige nog over-gebleven landduin op de Grote Heide, namelijk het Stampkot, niet ver van het centrum van Berlare, vlak aan de school Ten Berge. Het Stampkot heeft zijn naam te danken aan een voormalige oliemake-rij die ooit op dit duin stond. Hier werd natuurlijke olie gewonnen of gestampt uit o.a. koolzaad.

In 1972 werd de beperkte boomopslag plus strooi-sellaag verwijderd om ook hier met zandwinning te kunnen beginnen. Gelukkig werd dit o.a. door pro-test van de Werkgroep Leefmilieu Berlare tegenge-houden. Later werd het Stampkot en een groot deel van de Grote Heide aangekocht door de gemeente Berlare (1982-83). Hierdoor werd de speculatie rond dit gebied gestopt, maar door gebrek aan bescherming en beheer dreigt de typische flora en fauna eigen aan landduinen verloren te gaan. Oorzaken zijn vooral de verbossing met exoten en het ongebreidelde crossen met motorvoertuigen. Inventarisaties in 2004 en 2005 van de planten-werkgroep Allium en van de invertebratenwerk-groep WID bewezen dat er nog typische relicten aanwezig zijn, maar de tijd dringt. Langs het open zand op de niet zo verstoorde zandbodem komt een

pioniersvegetatie voor met buntgras, zandblauw-tje, klein tasjeskruid, zandzegge, vroege haver, hazenpootje enz. Struikhei, nog waargenomen bij inventarisaties in 1984 en 1986 door de planten-werkgroep uit Wetteren en door Allium, is intus-sen helaas verdwenen. De ruigere niet beboste randen bestaan uit bremstruweel met hier en daar verruigd struisgrasland. De wat vochtiger plaatsen zijn overwoekerd met bramen. Tijdens een bezoek in augustus 2004 werden waarnemingen gedaan van o.a. basterdzandloopkever Cicindela hybrida, een soort van open zand die hier helemaal niet meer werd verwacht. Die dag werden ook bruin blauwtje, hooibeestje en kleine vuurvlinder waar-genomen, dagvlinders die gebonden zijn aan de pioniersvegetatie van droog zand en droge schrale graslanden. In september en oktober 2005 werd deze lijst uitgebreid met o.a. handvangsten van snortikker en knopsprietje, twee sprinkhaansoor-ten van droge heideterreinen, heischrale graslan-den en stuifzandgebieden. De meeste van deze soorten staan op de rodelijst van Vlaanderen en zijn van Europees belang. Door verlies en gebrek aan beheer van landduinen en heischrale gras-landen gaan hun aantal vindplaatsen sterk achter-uit. In 2006 zullen nog zoektochten ondernomen worden, o.a. naar de levendbarende hagedis, waar-van in het verleden verschillende waarnemingen werden verricht. Bovenstaande beperkte inventari-saties geven toch al een duidelijk beeld dat hier op zijn minst nog een deel van de typische flora en (entomo)fauna aanwezig is.Door gepast beheer kunnen deze in de toekomst behouden en uitgebreid worden. In de nabije omge-ving zijn er tevens nog herstelmogelijkheden, meer bepaald in de zone van de Grote heide achter de Bergschool. Dit werd aangetoond door het beperkt openmaken van een Natuurpuntperceel langs de rand van de Grote heide (300 m van het stampkot), dat bijna volledig verbost was met exoten en over-woekerd was met adelaarsvaren. Reeds een jaar later, in de zomer van 2005, werden er de drie voormelde dagvlinders waargenomen. Ook bunt-

Houdt Berlare van zijn laatste bergen?

nr. 2 - april 2006 9

gras, zandblauwtje en klein tasjeskruid breiden daar uit.De lokale Natuurpuntvrijwilligers in samenwer-king met Natuurpunt beheer nationaal zullen in de nabije toekomst een beheerplan voor het Stampkot voorstellen aan de gemeente Berlare. Hierin zal het verwijderen van uitheemse bomen voorop staan om weer plaats te maken voor de typische flora en fauna. Bovendien zullen verruigde struisgras-landen periodiek gemaaid dienen te worden. Een van de uitgangspunten zal zijn dat een bepaalde zone open blijft voor passieve recreatie als wan-delen, lopen, fietsen, paardrijden en waarom niet een natuurleerpad? Aan te duiden kwetsbare delen dienen echter voldoende beschermd te worden. Het plaatsen van gebodsborden tegen motorverkeer en paaltjes of dwarsbalken zou het gehele gebied beschermen zonder voortdurende intensieve con-trole. Hopelijk wordt tijdig ingezien dat de unieke duinen of bergen van Berlare zeker het koesteren en bewaren waard zijn. Natuurpunt rekent erop om via een constructieve samenwerking met het gemeentebestuur van Berlare het gebied te kunnen bewaren voor de toekomst. Waarom niet eens een

gezamenlijk bezoek brengen aan het Speelbos en den Blakken, landduinrelicten te Wetteren en in beheer van Aminal afdeling natuur, om te zien hoe en wat kan gerealiseerd worden?Langs deze weg trachten we het gebied in de kijker te brengen, want het behoud ervan overstijgt ver het lokaal belang!

Stefaan Thibau052 42 69 72

[email protected]

Afdeling Dendermonding

INF

O

Het Stampkot: een uniek landduinrelict

Kom “het Stampkot” verkennen op zondag 18 juni: wandeling op de rivierduinrestanten van de Grote heide met vooral aandacht voor de nog vrij intacte duin “het Stampkot”.(Zie Denderkalender).

Pet

er D

e Pi

nnew

aert

10 nr. 2 - april 2006

Geraardsbergen wordt“Boven-Dender”

Koe

n St

eenh

oudt

Begin 2005 sloot de werkgroep Ever-beekse bossen zich aan bij Natuurpunt Geraardsbergen. Hierdoor erfden we Parike, de twee Everbeken en de twee Lierdes van afdeling Zwalm. Wij dus op zoek naar een nieuwe naam, die de lading beter dekt.

De gemeenten opsommen leek ons nogal omslach-tig. Toch moest het iets geografisch zijn, omwille van de herkenbaarheid. Toen we eens goed de rivie-renkaart hadden bekeken, bleek dat alle beken en rivieren van onze afdeling naar de Dender afwate-ren. De enige uitzondering is de Verrebeek. Deze bronbeek van het Hayesbos vormt de grens tussen Everbeek en Wallonië en vloeit naar de Zwalm. We kozen daarom de naam Boven-Dender. Geogra-fisch misschien niet volkomen juist, want die eer valt de Waalse Dender te beurt. Wanneer je enkel Vlaanderen bekijkt, zijn we echter wel het boven-

gebied van de Dender. Automatisch valt ook het vogelopvangcentrum van Lierde onder ons gebied. Aangezien het VOC een zelfstandige VZW is, heeft het ook een eigen kalender. Vanaf nu zullen al deze activiteiten in de Dendrietkalender verschijnen.

Boven-Dender op Hemelvaartweekend

naar Heure-en-Famenne (25 – 28 mei)

Te Heure-en-Famenne (Somme-Leuze), weggebor-gen in een landschap van bosrijke heuvels, bloem-rijke weiden, gonzende wegbermen en klaterende beken, ligt het domein “JALNA”. In de omgeving van dit groepsverblijf zijn er ruime wandelmoge-lijkheden. We vertrekken op donderdag 25 mei om 8 uur op het stationsplein te Geraardsbergen en zijn terug op zondagavond 28 mei, na het avondeten ter plaatse. Willem Boonen is onze gids ([email protected], 054 41 75 85). Na reser-vatie ontvang je gedetailleerde informatie en een uitvoerige wegbeschrijving. We maken dan ook een afspraak om in colonne naar ginder te rijden.

nr. 2 - april 2006 11

De grenzen van de nieuwe Natuurpunt-afdeling “Boven-Dender”

Koen [email protected],

054 58 67 58

Afdeling Boven Dender

INF

O

Inschrijving: door storting van 100 oper per-soon voor leden, 120 voor niet-leden, op reke-ning 393-0068244-45 van Willem, met vermelding “Jalna 2006” en na doorgeven van je gegevens op zijn mailadres of telefonisch. In de prijs zitten drie overnachtingen en alle maaltijden van donder-dagmiddag tot zondagavond. Frisdranken en bier kunnen aangeschaft worden tegen caféprijzen. Een paar lakens kan gehuurd worden aan 5 (niet in de prijs begrepen en niet verplicht). Zoniet breng je een slaapzak mee. We overnachten op. Je reist naar Jalna op eigen kosten of kostendelend. De inschrijvingen zijn beperkt tot 25. Wees dus vlug.

Kleurenfestijn in het Raspaillebos

op zondag 23 april

Inwandelen educatief pad

Voorstelling gebiedsfolder en receptie

Op zondag 23 april is het de Dag van de Aarde en tegelijk ook de Vlaamse Ardennendag. We vonden dit een geschikt moment om één van de juwelen aan onze reservatenkroon in het daglicht te stel-

len. Temeer daar de lente dan hoogtij viert in het bos met kleurige tapijten van wilde hyacinten, bos-anemonen, daslook en maagdenpalm. We stellen jullie onze kersverse gebiedsfolder voor. In deze folder zijn twee wandellussen uitgewerkt. Tevens besteedt hij uitvoerig aandacht aan de geologie, het belang van bronnen, de flora en fauna en alle vormen van beheer. We stellen de folder niet alleen voor, we wandelen hem meteen ook in. En na afloop trakteren we jullie op een kleine drink in het NMEC De Helix. Afspraak om 14 uur op de par-king van het NMEC (Hoogvorst 2, Grimminge). We trekken alle registers open en stellen zoveel mogelijk gidsen ter beschikking.

12 nr. 2 - april 2006

Naar aanleiding van de steeds sterker klinkende geruchten dat het overstromingsgebied “Grote Meersen” in Okegem zou omgevormd worden tot industrieel uitbreidingsgebied, vonden wij het nodig een licht te werpen op het verleden, het heden en de mogelijke toekomst van dit toch wel uniek stukje Ninoofse natuur en land-schap.

Wat de meeste mensen nu kennen als de Grote Meersen, is slechts een restant van een groter wetland-gebied, dat in de jaren ‘70 en ’80 werd gebruikt als bouwgebied voor industrie. De over-gebleven open ruimte wordt gebruikt als weidege-bied met, op de drogere stukken, bos en langs het containerpark, een ruigte met poelen. In dit nu opgevulde en bebouwde deel bevonden zich vroe-ger verschillende poelen en ook een diepe brede sloot. Voor de mensen van toen was dit misschien een “rottering”, maar dit waterrijke gebied was dan wel een prachtig plekje voor broedende en over-winterende watervogels. De poeltjes naast het con-tainerpark zijn nog een restant, maar door gebrek aan onderhoud is het verlandingsproces nu bijna voltrokken. Dit gegeven en het verkleinen en ver-snipperen van het gebied maken dat het aantal voorkomende diersoorten sinds begin jaren ’80 drastisch is teruggelopen. Een vluchtige blik op de inventarisaties van toen doen menig huidig vogel-liefhebber met verstomming slaan. Van de toen aanwezige soorten waren kemphaan, roerdomp, woudaap, dodaars, klapekster, grauwe klauwier, roodpootvalk, porseleinhoen, grutto, tureluur en dwergstern regelmatig pleisterende vogels tijdens de trek. Vandaag de dag zijn die allemaal terug te vinden op de rode lijst. Als we nu enkele water-snippen tellen, zijn we al in de wolken, maar vroe-ger waren drie- tot vierhonderd exemplaren de regel. Dit wetland is natuurlijk ook een paradijs

voor amfibieën en op floristisch gebied is dit voor Ninove een topper. Vorige nazomer vond onze plantenwerkgroep pareltjes zoals rode ogentroost, knikkend en zwart tandzaad en brede wespen- orchis.

Voer mee actieOndanks alle beloftes van toen en zelfs recente uit-spraken, is de toekomst echter verre van zeker. In de zoektocht naar steeds meer opslagruimten zijn er opnieuw ideeën om het laatste restje overstromings-gebied op te hogen en vol te bouwen. Niet alleen is dit een aantasting van de natuurlijke waarden, ook het landschap wordt vernietigd! Het kernwoord van het Structuurplan Vlaanderen, nl. gedeconcen-treerde bundeling, is blijkbaar ook vergeten, want met het verdwijnen van dit stukje buitengebied is de visuele annexatie van Okegem door Ninove een feit. Als vereniging voor natuur en landschap vinden we het steeds verder verdwijnen van de inmiddels kleine “Grote Meersen” is een schand-vlek op het oudste, stoutste en wijste imago van Ninove. Daarom roepen we iedereen op om samen met ons op 30 april mee actie te voeren ter gele-genheid van de Dag van de Aarde. Plaats, uur en programma worden later meegedeeld via een brief aan de leden.

Hendrik Blanckaert

Een mooi verleden,een onzekere toekomst

Wouter Mertens054 32 51 71

0495 68 89 33

Afdeling Ninove

INF

O

nr. 2 - april 2006 1�

ZwerfvuilactieSamenkomst op maandag 15 april om 1� uur aan het

infobord van Paddenhoek, Appolloniastraat te Aalst.

Ook kinderen zijn welkom!

Laarzen aangeraden

Eind vorig jaar ging binnen Natuurpunt Aalst een werkgroep “natuureducatie” van start. Bedoeling is om nieuwe doel-groepen, ook niet-leden van Natuurpunt, te stimuleren tot natuurexploratie en natuurbeleving dichtbij. Hierbij wordt bij-voorbeeld gedacht aan een thematisch aanbod van cursussen en wandelingen, afgestemd op scholen, senioren, vrouwen-bewegingen, stadsmussen...

Prachtige gelegenheid om “educatie dichtbij” uit te bouwen biedt ook een natuurgebiedje “Padden-hoek”, dat er de laatste jaren nogal verwaarloosd bij lag, en waar de beheersploeg zich nu volop achter wil zetten, gesteund door de educatieve werkgroep en hopelijk door velen die een handje toesteken bij de beheerswerken! Volgende projecten zijn kiemende: Het organiseren van “laagdrempelige” cursussen en wandelingen vanuit een bepaald thema (initi-atie planten, paddenstoelen, geneeskrachtige wilde kruiden, planten/bomen in de vier seizoenen...) of afgestemd op bepaalde doelgroepen. Oefenmomenten creëren voor beginnende gidsen door samen te wandelen en elkaar feedback te geven. Specifiek aanbod creëren voor mensen die groepen begeleiden, zoals leer-krachten basisschool, om hen te ondersteunen als ze met hun klas lokale natuur-gebiedjes willen verkennen. Het is de bedoeling aan-trekkelijke doe-folders op te stellen, met enerzijds een werkboekje voor de leer-lingen en anderzijds een handleiding voor de bege-leiders. Een modelproject in Honegem wordt als eerste

Natuureducatie regio Aalst zoekt medewerkers

Magdelien Roobroeck053 70 27 75

[email protected]

Afdeling AalstIN

FO

uitgewerkt aangezien dit gebied reeds mooie beweg-wijzerde paden heeft. Paddenhoek, een klein (4 ha) natuurreservaat dicht bij de stadskern, openstellen als educatief natuurgebied met leerpad.De nieuwe werkgroep zoekt nog enthousiaste mede-werkers. Voor ideeën of daadwerkelijke medewer-king ben je altijd welkom!

Mag

delie

n Ro

obro

eck

Maandag 14 augustustot donderdag 17 augustus

Ultieme kans(overzetdienst met de luxe van een heuse cruise)

Stopt na 2006

Wil je in alle comfort en tegen een zeer schappelijke prijs van Portsmouth tot Bilbao kennis maken met

diverse walvissoorten, dolfijnsoorten en zeevogels?

3 dagen vakantie te nemen (15 augustus is betaald verlof!)

Richtprijs 220 (ruim 100 goedkoper dan individueel!!)

Inbegrepen: overzet Calais-Dover-Calais + Overzet Portsmouth-Bilbao-Portsmouth inclusief kajuit

+ par-king Portsmouth.

Inschrijven voor 18 april door overschrijving op rekeningnummer:

979-3529555-21 van Natuurpunt Ninove.

Inlichtingen op het telefoonnummer: 054 50 35 65 (Stefan Kestens)

Vierdaagse Walvissencruise 2006

DENDERKALENDER

zaterdag 1 april

Excursie vogelgeluiden: vogels van park en tuin, Moenebroek

afd. Geraadsbergen

8:00 – 11:30 Infobord ingang reservaat, kruispunt Moorhofstraat - Moenebroekstraat, Ophasselt We concentreren ons op de “gewone” soorten, die iedereen kent uit zijn eigen tuin. Verschillende gidsen maken het mogelijk om in kleine groepjes te splitsen. Zowel gevorderden (mensen die in 2005 aan de cursus deelnamen) als totale leken komen aan hun trekken. Zie 13 mei voor een vervolgwande- ling over vogels van ruigte en riet. Wouter Faveyts – 054 33 91 06 [email protected]

zondag 2 april

Natuurwandeling in het Osbroek

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Infobord Frans Blanckaertdreef (zijstraat Parklaan) te Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Inge Singelyn of Rosanne Snau- waert Dienst leefmilieu – 053 73 24 12 [email protected]

zondag 2 april

Natuurwandeling Liedekerkebos

afd. Affligem-Liedekerke

14:15 – 17:15 Samenkomst om 14 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelfhoutstraat te Liedekerke Natuurwandeling van ongeveer 3 uur in en rond het Liedekerkebos. Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 2 april

Voorjaarswandeling in de Heidemeersen

afd. Dendermonding

9:00 – 12:00 Waterzuiveringsstation, Sluis 64, Berlare Speciale aandacht voor de reeds terug-

gekeerde weidevogels zoals de Grutto. Stefaan Thibau - 052 42 69 72 [email protected] Laarzen

zondag 2 april

Dotterwandeling

afd. Groot Haaltert

14:30 – 17:00 Gotegemmolen, Gotegemstraat, grens Aaigem-Haaltert Natuurwandeling door het reservaat. Stijn de Ryck 0472 70 20 00 [email protected] Laarzen, geschikte kledij

zaterdag 8 april

Inventarisatie in het Uilenbroek

V.O.C Lierde

9:00 – 12:00 Uilenbroek, Picknicktafel in de Stuivenberg te Sint-Maria Lierde Inventarisatie van akkervogels in het Uilenbroek. Dominiek Decleyre

zondag 9 april

Voorjaarsflora in de Everbeekse Bossen

afd. Geraardsbergen

14:00 – 17:30 Kerk Everbeek-Boven De bodem van het bos is bedekt met kleurrijke tapijten van bos- anemoon, boshyacint, daslook... Roger D’Homme - 055 42 37 73

[email protected]

zondag 9 april

Voorjaarsbloeiers in het Neigembos

afd. Ninove

14:30 – 17:00 Kapel van Bevingen, Bevingenstraat Meerbeke Het Neigembos op zijn mooist: daslook, sleutelbloem, pinksterbloem, speenkruid, alles staat in bloei. Geuren en kleuren bedwelmen het bos en zijn bezoekers. De gids ver- telt er alles over.

Herman Lemaire - 054 32 52 65 Laarzen, eventueel plantengids

zaterdag 15 april

Planteninventarisatie

afd. Ninove

09:00 – 12:00 Samenkomst aan café Kalisj, Pollare- straat 126 in Ninove Planteninventarisatie omgeving stads- park. Dit is tevens de praktijkles van de cursus “plantendeterminatie voor beginners”. Ook niet-cursisten zijn hier zeker welkom. Gery de Munter – 054 33 03 03 Laarzen, eventueel plantengids

zondag 23 april

Dag van de Aarde Dauwwandeling in Kluisbos


07:00 – 09:00 Samenkomst aan de Kluiskapel te Hekelgem/Erembodegem om 6.45 uur Wandeling voor vroege vogels. Mogelijkheid om te ontbijten na inschrijving en betaling van 5. Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 23 april

Bourgoyen-Ossemeersen te Gent

afd. Denderleeuw

13:00 – 19:00 Aan de kerk Welleplein te Welle Kijken naar eenden, ganzen en stelt- lopers. Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Verrekijker, stevig schoeisel

zondag 23 april

Lentewandeling in de Scheldemeersen te Berlare-Zele

afd. Dendermonding

7:00 Taverne De Waterhoek, aan het Veer in Berlare Wandeling in de meersen langs de Schelde en Brede Schoren met speciale aandacht voor vogels. Vogelkenners Rudi van Onderbergen,

Activiteiten van Natuurpunt zijn voor leden gratis en niet-leden betalen 1, tenzij expliciet anders vermeld.Op onze excursies breng je best laarzen mee en zijn een verrekijker en een passende veldgids nuttig.Bij activiteiten buiten de regio is carpooling gebruikelijk ( o,o5 per km/persoon).

uur van vertrek

plaats van afspraak

toelichting

gids

bijzonderheid

contactpersoon

zeker meebrengen

nr. 2 - april 2006 15

André van Doorsselaer, Antoine Hulders Rudi van Onderbergen 052 44 84 42

23 april

Dag van de Aarde Landschapswandeling

langs de Beneden - Dender

Natuurpunt ’s Heerenbosch-Lebbeke

14u;00 Kerk van Mespelare (Dendermonde) Landschapswandeling met een kriti- sche kijk op de plannen voor de aan- leg van de N41 door natuurgebied. In samenwerking met Raldes [email protected]

zondag 23 april

Inwandelen educatief wandelpad Raspaillebos

afd. Geraardsbergen

14:00 – 17:30 Parking NMEC De Helix, Hoogvorst 2, Grimminge Voorstelling van de reservaatfolder en inwandelen van het educatieve wandelparkoers. Verschillende gidsen zullen de (hopelijk grote) volkstoeloop opvangen. We vertellen over de krachtpunten van het reservaat en de beheersmaatregelen. Na afloop, een kleine receptie in de Helix Koen Steenhoudt - 054 58 67 58 [email protected]

zondag 2� april

Wandeling in het Neigembos

afd. Ninove

14:30 – 17:00 Samenkomst aan de kapel van Bevin- gen (Neigembos) Wandeling in het bos met als thema “kleur”, in samenwerking met de stad Ninove en de VVV. Theo Van Brempt – 054 33 54 37 Laarzen

dinsdag 25 april

Paddenstoeleninventarisatie Ledezijde

afd. Aalst-Lede-Houtem

14:00 Samenkomst: Gentse steenweg, Erondegem richting Gent, 150 m voor- bij bakkerij Ponnet, rechtover Car- wash Paddenstoeleninventarisatie onder leiding van de paddenstoelen- werkgroep. Herman Derder – 0495 32 42 61

zaterdag 29 april tot maandag 1 mei

Lenteweekend in Leithum

V.O.C Lierde

Leithum ligt in het Groothertogdom Luxemburg in de buurt van Ouren (Burg Reuland). Er zijn 17 bedden beschikbaar. Snel zijn is de boodschap. Meer info en inschrijven via Paul Haustraete Paul Haustraete – 09 360 35 61 [email protected]

zondag 7 mei

Natuurwandeling in het Kravaalbos

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Hof te Putte, Putstraat 99 te Meldert- Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Walter Roggeman of Peter Tolleneer Dienst leefmilieu – 053 73 24 12 [email protected]

zondag 7 mei

Natuurwandeling in Liedekerkebos


10:00 – 12:00 Samenkomst om 9.45 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelf- houtstraat Themawandeling (4 km) Amfibieën Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 7 mei

Natuurwandeling langs de Okaaibeek


14:15 – 16:30 Samenkomst aan De Patro te Hekel- gem om 14 uur Wandeling (4 km) omgeving Okaai- beek en Blakmeers. Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 7 mei

Natuurwandeling in de Wellemeersen

afd. Denderleeuw

14:00 – 17:00 Infobord spoorwegtunnel Van Lier- destraat Denderleeuw Aandacht voor lente- en voorjaarsbloeiers in de Wellemeersen. Eric De Tré Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Stevig schoeisel, loupe

zondag 7 mei

Landschapswandeling in Kortelake

afd. Geraardsbergen

14:00 – 17:00 Parking Colruyt, Groteweg, Over- boelare In 2003 kocht Natuurpunt de eerste percelen. Intussen bedraagt de aangekochte oppervlakte 21 ha. In dit overstromingsgebied van de Dender stre- ven we naar moerasbos en rietruig- tes. We kijken op de glooiende flan- ken van de Oudenberg met het Boela- rebos en het Bourengbos als herken- ningspunten. Willem Boonen - 054 41 75 85 [email protected]

zaterdag 13 mei

Excursie vogelgeluiden: vogels van ruigte en riet Boelaremeersen

afd. Geraadsbergen

7:30 – 11:30 Kasteeldreef Baronie Boelare, einde Gentsestraat, Nederboelare Aandacht voor soorten als bosrietzan- ger en kleine karekiet. Misschien is ook de Cetti’s zanger op post. De wielewaal is in de Boelaremeersen een vaste verschijning. Verschillende gidsen maken het mogelijk om in kleine groepjes te splitsen. Zowel gevorderden (mensen die in 2005 aan de cursus deelnamen) als leken komen aan hun trekken. Wouter Faveyts – 054 33 91 06 [email protected]

zondag 14 mei

Gezinsvriendelijke wandeling in Honegemreservaat

afd. Aalst-Erpe-Mere

14:00 Gasthof Ter Vaerent, Keiberg te Lede Honegem staat nu op z’n mooist met een verscheidenheid aan hooi- landbloemen. Ook de amfibieën zullen van de partij zijn. Jij ook? Wim D’Haeseleer en Peter D’Hondt Peter D’Hondt – 053 80 72 57

zaterdag 20 mei

Planteninventarisatie Beverbeekvallei

afd. Ninove

9:00 – 12:00 Samenkomst aan de kerk van Aspelare Planteninventarisatie in enkele van onze recent aangekochte percelen in de Beverbeekvallei. Zowel voor ken- ners als voor beginners. Gerry De Munter – 054 33 03 03 Laarzen en plantengids

16 nr. 2 - april 2006

zaterdag 20 mei

Vroegochtendtocht te Sint-Goriks Oudenhove

V.O.C Lierde

6:00 – 12:00 Kerk van Sint-Goriks Oudenhove Wandeling door de kouters, richting Zwalmbeek. Mogelijkheid om te ontbijten na inschrijving en betaling van 4. Inschrijven via Paul Haustraete Paul Haustraete – 09 360 35 61 [email protected]

zondag 21 mei

Reservatenwandeling


14:15 – 16:30 Samenkomst op de parking van het zwembad te Liedekerke om 14 uur Natuurwandeling langs de Palitse- beek en in de Pamelse Meersen. Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 21 mei

Reservaten-fietstocht langs de Schelde

afd. Dendermonding

14:00 – 1800 Kunstgalerie Pieter Pauwel, St. Onolfsdijk 66 te Appels Fietstocht (± 25 km) van de Sint- Onolfspolder via het veer Appels-Ber- lare naar de Heidemeersen en terug. Men kan ook aansluiten aan Appels veer. Wij bezoeken de mooiste plek- jes van beide reservaten met aandacht voor fauna en flora. Tijdens de terug- tocht stappen we even af aan taverne ‘t Oud Brughuys te Berlare. Vooraf inschrijven bij Peter De Pinnewaert – 0472 45 09 54 Stefaan Thibau – 052 42 69 72

dinsdag 23 mei

Paddenstoeleninventarisatie Smetlede


14:00 Samenkomst: dorp Smetlede Paddenstoeleninventarisatie onder leiding van de paddenstoelen- werkgroep. Herman Derder – 0495 32 42 61

donderdag 25 t/m zondag 28 mei

Meerdaagse in Heure-en-Famenne

afd. Geraadsbergen

Vertrek donderdag om 8 uur, Sta- tionsplein te Geraardsbergen; aan- komst op het domein om 10 uur. Terugkeer op zondag, na het avondeten ter plaatse

Te Heure-en-Famenne (Somme- Leuze), weggeborgen in een landschap van bosrijke heuvels, bloemrijke weiden, gonzende wegbermen en klaterende beken, ligt het domein “JALNA”. Het biedt accommodatie aan volwassenen, individuen, in familie of in groep. De omgeving biedt ruime wandelmogelijkheden. Na reservatie ontvang je gedetailleerde info en een uitvoerige wegbeschrijving. Inschrijving door storting van 100 per persoon (leden) en 120 (niet- leden), op rekening 393-0068244-45 van Willem Boonen, met vermelding “Jalna 2006”, na doorgeven van je gegevens op zijn mailadres of telefonisch. De prijs omvat drie overnachtingen en alle maaltijden van donderdagmiddag tot zondagavond. Frisdranken en bier aan caféprijzen. Lakens kunnen gehuurd worden voor 5 (niet in de prijs inbegrepen en niet verplicht). We overnachten aan de voet van de ruigtes in een grote slaapzaal met sta- pelbedden. Je reist naar Jalna op eigen kosten of kostendelend. Maximaal 25 inschrijvingen. Willem Boonen – 054 41 75 85 [email protected]

zondag 28 mei

Wandeling in Wanzele, Impe (Ledezijde)


14:00 Samenkomst: dorp Smetlede Landschapswandeling langs het nieuw provinciaal wandelpad “De Vier Uitersten”. Zie info elders in deze Dendriet. Herman Derder – 0495 32 42 61

zondag 28 mei

Vroegochtendwandeling in de Schelde-meersen te Berlare-Zele

afd. Dendermonding

7:00 Taverne De Waterhoek aan het veer in Berlare Meersenwandeling langs de Schelde en Brede Schoren, met speciale aandacht voor vogels. Vogelkenners Rudi van Onderbergen, André van Doorsselaer, Antoine Hulders Rudi van Onderbergen - 052 44 84 42

zondag 28 mei

Volle lente in De Rietbeemd

afd. Geraadsbergen

7:30 – 11:30 Parking aan het einde van de Hoge Buizemont (Cocanne): volg de weg-

wijzers vanaf de Astridlaan of vanaf het dorpsplein van Overboelare Aandacht voor al wat leeft op dit hoog- feest van de natuur. Laat het niet aan je voorbijgaan! Godfried Merlevede – 068 33 51 06 [email protected]

zondag 4 juni

Natuurwandeling in de Onegem

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Grens Aalst/Lede ter hoogte van Onegem 108 te Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Koen De Maere of Peter D’Hondt Dienst leefmilieu – 053 73 24 12 [email protected]

zondag 4 juni

Natuurwandeling in Liedekerkebos


10:00 – 12:00 Samenkomst om 9.45 uur aan de ingang van Liedekerkebos, Schelf- houtstraat Themawandeling (4 km) Kruiden. Erik De Block – 053 68 35 88 [email protected]

zondag 4 juni

Natuurwandeling in Essene


14:15 – 16:30 Samenkomst om 14 uur aan de car- poolparking afrit Affligem van E40 Natuurwandeling (4 km) in de Belle- beekvallei en Overnelle. Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zondag 4 juni

Geologie en flora van de steengroeven te Lessen

afd. Geraadsbergen

14:00 – 17:00 Parking van het vroegere café Astoria op de steenweg van Geraardsbergen naar Lessen. Van daar rijden we naar het vertrekpunt van de wandeling. Lessen is gekenmerkt door grote putten, eigenlijk steengroeven, sommige vol water en andere nog droog of zelfs opgevuld met grond. Door de kalkrijke bodem is de planten groei in en rond de groeven zeer speciaal. Willem Boonen – 054 41 75 85 [email protected]

nr. 2 - april 2006 17

zaterdag 10 juni

Avondwandeling

V.O.C Lierde

De Vierschaar in het Kluisbos te Kluisbergen Wandeling met aandacht voor Nachtinsecten. Meer info volgt later Paul Haustraete – 09 360 35 61 [email protected]

zaterdag 10 en zondag 11 juni

Natuurbelevingsweekend: De moeras-sen van Clairmarais(Noord-Frankrijk)

afd. Ninove

Vertrek op 10 juni in de ochtend, terug op 11 juni in de vooravond Een weekend naar de moerassen van Clairmarais (nabij St.Omer), een prachtige tocht in een moerasgebied met specifieke fauna en flora. We verkennen het gebied met wandelen kanotochten. Een aanrader! Christian Pické Inschrijven door 70 p.p. of 60 voor kinderen onder 12 jaar (inclusief ontbijt, avondmaal, overnachting hotel en huur kano) te storten op rek. 979-3529555-21 van NP-Ninove met vermelding “Clairmarais”. Opgepast, er zijn maar 22 plaatsen. Snel zijn is dus de boodschap. Kris De Wit – 054 32 52 65

zondag 11 juni

Uitstap naar de kalkstreek / west

afd. Denderleeuw

8:00 – 20:00 Aan de kerk, Welleplein te Welle Fauna & flora in de vallei van de Viroin. Danny Van Schandevijl Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Picknick en drank

dinsdag 13 juni

Paddenstoeleninventarisatie Den Dotter


14:00 Samenkomst: Gotegemmolen, Gote- gemstraat te Haaltert. Paddenstoeleninventarisatie onder leiding van de paddenstoelenwerk- groep.

Herman Derder – 0495 32 42 61

dinsdag 13 tot donderdag 15 juni

Midweekse uitstap naar de Voerstreek


In deze natuurrijke omgeving is het prachtig om te wandelen en te aqua- relleren.

Vooraf inschrijven Erik De Block - 053 68 35 88 [email protected]

zaterdag 17 juni

Daguitstap planteninventarisatie Viroinstreek

afd. Ninove

08:00 – vooravond Café Kalisj, Pollarestraat 126, Ninove Daguitstap naar de Viroinstreek, bekend voor zijn kalkhellingen vol orchideeën en andere specifieke planten. We hebben ook oog voor alles wat er rondvliegt aan vogels en insecten. Wouter Mertens – 054 32 51 71 Laarzen en lunchpakket

zondag 18 juni

Wandeling rivierduinrestanten Grote heide

afd. Dendermonding

14:30 – 17:00 School Ten Berg, Galgenbergstraat 93, Berlare Wandeling op de rivierduinrestanten van de Grote heide met vooral aandacht voor de nog vrij intacte duin “het Stampkot”. Stefaan Thibau - 052 42 69 72 [email protected]

zondag 25 juni

Uitstap kalkstreek / oost: Resteigne

afd. Denderleeuw

7:30 – 20:00 Aan de kerk, Welleplein te Welle Uitstap in de omgeving van Rochefort en Han sur Lesse. Bruno De Bruyn – 0496 59 52 43 Picknick en drank

(Onder voorbehoud! Volg de lokale persof de Ninoofse NP-brief)

zondag 25 juni

Voorstelling infoborden project Dendervallei

afd. Ninove

14:30 – 17:00 Zwarte Flesbrug te Pollare Openstellen van het wandelpad met infoborden door een wandeling, jeugdanimatie en receptie! Wouter Mertens – 054 32 51 71

zondag 2 juli

Natuurwandeling in het Somergembos

afd. Aalst

10:00 – 12:00 Op het einde van de Schietbaan (zij-

baan van de Brusselse steenweg), ter hoogte van de oude Zeebergbrug te Aalst Natuurwandeling in samenwerking met stad Aalst. Bart Backaert of Wim Tavenier Dienst leefmilieu – 053 73 24 12 [email protected]

zondag 2 juli

Insectentocht

V.O.C Lierde

14:00 – 18:00 Parking Slijpstraat, Sint-Goriks- Oudenhove, bij het begin van het mijnwerkerspad Insectentocht langs het mijnwerkerspad. Frank De Waele – 055 42 78 40 [email protected]

BEHEERSWERKEN

zondag 2 april

Beheerswerken Pamelse Meersen


8:30 – 12:30 Samenkomst Langestraat, baantje rechtover de vijver Molenhof Maaien en opruimen. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]

zaterdag 22 april

Distel-maaivoormiddag

afd. Ninove

09:00 – 12:00 Einde Spoorwegstraat te Outer Beheerswerken in ons erkend reservaat Ninove-Linkeroever. Manueel uittrekken van de distels. Georges Jacobs – 0476 60 18 37 Werkhandschoenen en laarzen

zaterdag 13 mei

Beheerswerken Sint-Onolfspolder

afd. Dendermonding

9:00 of 14:00 Sint-Onolfsdijk, aan de monding van de Nieuwe Dender langs de kant van Appels Afvoer maaisel in functie van de omvorming naar dottergrasland. Vooraf bellen naar Stefaan Thibau - 052 42 69 72 [email protected]

18 nr. 2 - april 2006

zondag 14 mei

Beheerswerken de Valier


8:30 – 12:30 Samenkomst hoek Pamelsestraat en Muilemstraat Maaien en opruimen. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]

zondag 11 juni

Beheerswerken Palitsebeek


8:30 – 12:30 Samenkomst Sportlaan te Liede- kerke, aan de brug over de Palitse- beek Maaien en opruimen. Drank en een tussendoortje worden aangeboden. Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]

woensdag 21 junizaterdag 24 juni

woensdag 28 juni

Beheerswerken Linkeroever

afd. Ninove

Maaien en afvoeren van het maaisel in het reservaat. Vooraf af te spreken met Georges Jacobs – 0476 60 18 37. Werkhandschoenen en laarzen

CURSUSSENdinsdag 21 en 28 maart

zaterdag 15 april

Cursus plantendeterminatie voor beginners

afd. Ninove 19:30 – 22:00 Bovenzaaltje van Café Kalisj, Pollarestraat 126, 9400 Ninove Cursus over determinatie van planten voor beginners: 2 theorielessen gegeven door lesgevers van Natuurpunt educatie en 1 les praktijk op zaterdag 15 april in de Walputbeek te Meerbeke. Hans Vermeulen en/of Wim Verachtert, lesgevers van Natuurpunt educatie. Inschrijven: leden 10, niet leden 15 of 25 (inbegrepen promotie- lidmaatschap Natuurpunt), te storten op rek. 979-3529555-21 van NP Nino- ve, met vermelding “cursus planten” Gery de Munter – 054 33 03 03

april

Cursus “Planten in en om de stad”

Afd. Aalst Theorie: dinsdag 18 en donderdag 20 april, 19:30 tot 22 uur Praktijk: zaterdag 29 april, 9 tot 12 uur C.C. De Werf, Molenstraat, Aalst Reeks van 2 theoretische lessen en één praktijkles waarin de in het stedelijk milieu voorkomende kruidige planten, varens en mossen worden belicht.

Hans Vermeulen Bijdrage 15 voor de hele reeks 20% reductie voor leden Natuurpunt. Inschrijven door storting van het inschrijvingsgeld op rek. 001-2063861-68 Magdelien Roobroeck - 053 70 27 75 [email protected]

mei

Cursus: Inheemse Wilde Orchideeën te Aalst

afd. Aalst/Erpe-Mere/Lede-Houtem

Theorie: dinsdag 9 en 16 mei, 19:30 tot 22 uur Praktijk: zondag 21 mei en zaterdag 17 juni, 8 tot 18 uur, 2 dag-uitstappen (eigen of kostendelend vervoer) Centrum De Waterkant, De Gheest straat 16, 9300 Aalst (nabij Zeeberg- brug) Ook in onze streken groeien en bloeien er mysterieuze orchideeën. Deze cursus brengt inzicht in de meest ingenieuze plantengroep van onze planeet. In de gedrukte cursus vind je veel informatie terug. Tijdens twee geleide uitstappen maak je ook tastbaar kennis met deze inheemse en volledig beschermde planten. Daan Stemgée Bijdrage leden: 14; niet-leden: 21 Inschrijven door storting van het inschrijvingsgeld op rek. 001-2063861-68 Magdelien Roobroeck - 053 70 27 75 [email protected]

nr. 2 - april 2006 19

Werk aan de winkel op Paddenhoek

Mag

delie

n Ro

obro

eck

20 nr. 2 - april 2006

De meesten onder ons kennen nauwelijks het bestaan van het noordfranse Saint- Omer. En als je in de stad aanbeland bent merk je nauwelijks iets van het merk-waardige gebied eromheen. Voor de IXe eeuw was het een moerassig, onherberg-zaam en vrijwel onbevolkt gebied, gekneld tussen rivieren en de zee.

In de VIIe eeuw begonnen monnikken het gebied te kerstenen en bouwden rond het jaar 800 een eerste abdij te Saint-Bertin. Meteen begonnen diverse pogingen om het moerassig gebied droog te leggen. Door de eeuwen heen onderging het hele gebied in verschillende stadia en met diverse methoden grote ingrepen.Vandaag is de omgeving waar we op verkenning gaan een uniek landschap met zowat 3600 ha waterwegen en kanaaltjes waar de groentenboer en de postbode op sommige plaatsen nog per boot langsgaan.Het moeras is ruwweg in drie zeer verschillende stukken te verdelen. Tijdens ons bezoek ontdekken we in twee delen een stuk cultureel en heemkun-dig erfgoed, terwijl het derde deel een beschermd natuurreservaat omvat.Van de ongeveer 300 in Europa voorkomende vogelsoorten zijn er zowat 220 soorten op een of ander moment in dit natuurreservaat waargeno-men. We komen in ieder geval bij een spectaculaire kolonie aalscholvers en waterhoentjes, meerkoeten, futen, zwanen, eenden, allemaal met hun kroost, blauwe reigers en een aantal roofvogels zijn stee-vast van de partij. Zilverreigers laten zich af en toe zien en de specialisten onder jullie zullen zeker diverse rietzangers, karekiet, tjiftjaf en misschien

een blauwborst ontdekken.In de nabije omgeving zijn al gauw sporen van everzwijn, edelhert en reeën te vinden. Hoewel het exploreren van die kant van het gebied niet meteen in het programma is opgenomen weet je natuurlijk nooit wat ons pad kan kruisen. Geen moeras waar geen amfibieën te vinden zijn natuurlijk en ook de plantenliefhebbers komen aan hun trekken. Dubbelkelk, een zoutminnend plantje dat bij ons nauwelijks voorkomt, is er in grote hoeveelheden aanwezig. Af en toe vinden we zelfs diverse schelpen, wat misschien merkwaardig lijkt. Zaterdagavond vertel ik wat meer over het het ontstaan van het gebied, waardoor een en ander alvast wat duidelijker zal worden.Op zaterdag betreden we het gebied te voet. Maar het vervoermiddel bij uitstek hier is en blijft de boot. Zondag huren we dan ook Canadese kano's en doorkruisen we de diverse delen op een wijze die te voet of met de auto onmogelijk is. Maak u echter geen zorgen: zelfs bij ruw weer blijft het water heel rustig en u krijgt eerst een degelijke ini-tiatie in het omgaan met een kano. Voor wie zich niet zo zeker voelt zijn er zwemvesten ter beschik-king.

Christian Pické

10 -11 juni

NatuurbelevingsweekendSaint-Omer

Kris De Wit054 32 52 65

[email protected]

Afdeling NInove

INF

O

Praktische informatie: zie denderkalender

Vertrek: zaterdag 10 juni 2006 om 08.00 uur.Terug: zondag 11 juni 2006, vooravond Verblijf: in het hotel Le Relais du Rommelaëre te Clairmarais (http://lerelaisromelaere.free.fr) Prijs: 70 per persoon. Inbegrepen in de prijs:Overnachting in het hotel van zaterdag op zondag, avondmaal op zaterdag inclusief 1 drank, ontbijt zondag, huur van de kano’s.

Mee te nemen:

Lunchpakket voor zaterdagmiddag en zondagmiddag.

Stapschoenen, dagrugzakje, verrekijker en/of telescoop, vogel- en plantengidsen, ... Aantal deelnemers: er zijn 9 kamers van 2 personen en 1 kamer van � personen. Snel inschrijven is dus de boodschap.

100% natuurbeleving in Clairmarais

Chr

istia

n Pi

cké

nr. 2 - april 2006 21

22 nr. 2 - april 2006

Planten in de stad… natuur dichtbij

De stad is een open boek. Wilde planten zijn de let-ters waarmee de stad beschreven is. Wilde planten vertellen een verhaal over de omgeving waarin ze staan. Ze zeggen alles over de kwaliteit van het milieu. Wilde stadsplanten hebben daarnaast ook iets te melden over de kwaliteit van de openbare ruimte.In de stad wordt nu eenmaal gegraven en gebouwd. Zonder al die werklust was het gebied een wat planten betreft tamelijk saai stukje geweest, en niet bepaald soortenrijk. Zonder het gesleep met grond hadden we in de stad nooit de planten aangetroffen die soms zelfs zeldzaam zijn in het gebied waar hun ondergrond vandaan komt. Zonder het bouwen van muren hadden varens en andere muurplanten zich nooit in Aalst gevestigd.Tijdens de cursus Planten in en om de stad worden de in het stedelijk milieu voorkomende kruidige planten, varens en mossen belicht.

Cursus: Planten in en om de stadTheorie: Dinsdag 18 en donderdag 20 april 2006 van 19.30 tot 22 uur, in C.C. De Werf, Molenstraat, Aalst.Praktijk: Zaterdag 29 april van 9 tot 12 uur.Lesgever: Hans Vermeulen.Bijdrage: 15 euro; 20% reductie voor leden Natu-urpunt; inschrijven door overschrijving rekening-nummer 001-2063861-68.Info bij Magdelien Roobroeck: 053 70 27 75 of [email protected].

Orchideeën… doorgrondelijk bekeken

Ook in onze streken groeien en bloeien er mysterieuze orchideeën. Het is de jongste en meest ingenieuze plantenfamilie van onze pla-neet. De voortplantingstechnieken van sommige, ook inheemse, soorten zijn verbluffend. De verscheidenheid van orchideeën is immens omdat deze planten nog steeds in volle evolutie zijn, waar-bij dagelijks nog nieuwe soorten en wilde kruisin-gen worden beschreven.Veelal genaamd naar insecten, zijn de inheemse

soorten zeldzaam geworden omdat ze voorkomen in kwetsbare biotopen die in onze streken worden verwaarloosd of verdwijnen.Om je interesse op te wekken, kan je eens een kijkje nemen op de foto-website van de lesgever: www.naturama.be. Alle inheemse soorten zijn er afgebeeld en er is ook een promotiefilm voor de cursus.

Cursus: Inheemse wilde orchideeënIn de gedrukte cursus vind je veel informatie terug. Tijdens twee geleide uitstappen maak je ook tast-baar kennis met deze inheemse en volledig beschermde planten.Lesavonden op dinsdag 9 en 16 mei van 19.30 tot 22.30 uur, Centrum "De Waterkant", De Gheeststraat 16, 9300 Aalst (nabij Zeebergbrug).Twee daguitstappen (eigen of kostendelend ver-voer) op zondag 21 mei en zaterdag 17 juni van 8 tot 18 uur.Lesgever: Daan Stemgée.Prijs leden: 14 , niet-leden: 21 . Inschrijven door storting van het inschrijvingsgeld op rekeningnummer 001-2063861-68.Info bij Magdelien Roobroeck: 053 70 27 75of [email protected].

2 CURSUSSEN in Aalst

Hondsdraf

© V

ilda

- Ro

llin

verl

inde

nr. 2 - april 2006 2�

Daan Stemgée053 41 35 37

[email protected]

Afdeling Aalst

INF

O

Dennenorchis

Moeraswespenorchis

Bokkenorchis

Bergnachtorchis

Daa

n St

emgé

e

Daa

n St

emgé

e

Daa

n St

emgé

e

Daa

n St

emgé

e

2� nr. 2 - april 2006

onze aanwezigheid in diverse adviesorganen willen we onze realisaties uit het verleden nog accentue-ren en de beleidsmakers adviseren bij hun groene beslissingen.De begroting om dit alles te realiseren en de acti-viteitenkalender waarin we al dit moois willen presenteren aan het publiek, werd unaniem goed-gekeurd door de aanwezige leden.Maar zonder dynamische ploeg is er geen bestuur, dus was de afdeling maar wat blij toen Walter Fran-çois zich kandidaat stelde om ons te versterken. Intussen telt het team 7 leden:

Katleen Van Essche, onze biologe van dienst, houdt zich bezig met alles wat met studie te maken heeft. Dit kan gaan om inventarisaties of advies bij het opstellen van beheersplannen, maar draait even-goed om het contact met de verschillende weten-schappelijke werkgroepen uit onze provincie.Geert Elskens blijft op post als conservator van

Zaterdag 28 januari 2006. Een koude win-terdag loopt ten eind. Terwijl de rolluiken in Vlaanderen naar beneden gaan en de televisietoestellen massaal oplichten, zakt een verscheiden publiek aan Natuurpunt- getrouwen af naar jeugdhuis De Kouter. Op de agenda staat de lokale algemene vergadering van Natuurpunt Groot Haal-tert, de 8ste alweer sinds de oprichting van de afdeling in 1998. De tijd vliegt inderdaad.

Het eerste, toegegeven, toch wel vrij theoretische deel van de avond focust op de cijfers en verwe-zenlijkingen van het voorbije jaar en op wat we dit jaar willen bereiken met onze afdeling. Een in het oog springende activiteit wordt bijvoorbeeld de inhuldiging in april van een provinciaal wandelpad met Den Dotter als hoofdrolspeler. Maar we blijven onze rol vooral discreet spelen. Onder meer door

Verslag lokale algemene vergadering Natuurpunt Groot-Haaltert

Lie

ve D

e Vl

iege

r

nr. 2 - april 2006 25

Stijn De Ryck0472 70 20 00

[email protected]

Afdeling Groot-Haaltert

INF

O

We zijn ambitieus en meer dan vastbesloten er een prachtjaar van te maken voor onze twee gebieden. Daarom willen we de gelegenheid alvast gebruiken om nu al de vele losse medewerkers te bedanken die in de loop van het jaar zullen opstaan en zo de slaagkansen van onze hoge ambities een flinke duw bezorgen! En ten slotte willen we jullie allemaal bedanken voor jullie vertrouwen. Jullie hebben ons woord, we zullen het niet beschamen. Tot kijk!

Jo Ottoy

Den Dotter, terwijl Dieter Schollaert het bestuur versterkt als conservator van de Keelman. Samen vormen Katleen, Geert en Dieter de beheerswerk-groep van onze afdeling.Guido Van Rossen neemt alles wat het beleid aan-belangt voor zijn rekening (milieuraad, bekkenbe-heersplan, enz.).Walter François versterkt het bestuur, Jo Ottoy treedt in functie als secretaris en redactielid van Dendriet. En… last but zeker en vast not least, Stijn De Ryck is bevestigd als voorzitter en penning-meester.

Na het statutaire gedeelte nam Guido over met een meer inhoudelijke toelichting over de beleids-visie, waarbij de klemtoon duidelijk lag op het waterbeleid. De knelpunten langsheen de Molen-beek werden verduidelijkt, de erosieproblematiek kreeg een plaatsje op de agenda en met het (deel)bekkenbeheersplan werd de avond besloten en het vat aangebroken.

Op 18 februari 2006 werd in aanwezigheid van gedeputeerde-voorzitter Toerisme Oost-Vlaande-ren Carina Van Cauter, burgemeester Grepdon en schepenen, het nieuwe provinciale wandelpad “De Vier Uitersten” plechtig ingewandeld op het grondgebied van Lede. De wandeling loopt in twee lussen over de deelgemeenten Oordegem, Smet-lede, Wanzele, Impe en Lede. De eerste lus maakt een wandeling van 9 km en bewandelt Smetlede en Oordegem. De interessante stukken in deze lus vinden we in de bossen van Oud-Smetlede. De tweede lus (11 km) gaat over Smetlede, Wanzele, Impe en Lede. De blikvanger in dit gedeelte is uiter-aard ons reservaatsgebied “Ledezijde”.Aan de organisatie en uitbouw van de beide wan-delingen heeft onze plaatselijke afdeling, in hoofde van de secretaris en conservator van Ledezijde, actief meegewerkt, zowel bij het uitstippelen van de route als het leveren van teksten voor de wan-delkaart.

Op 28 mei 2006 wil hij je dan ook laten genieten van dit zeer mooie wandelpad en bewandelen we de tweede lus (11 km), die Ledezijde aandoet.Daar de wandeling op vele plaatsen op onverharde wegen loopt, is aangepast schoeisel noodzakelijk. Het is een enige gelegenheid om een voor velen onbekend terrein te bewandelen. Het loont de moeite!

Herman Derder

Nieuw wandelpad te Lede

Herman Derder 053 80 01 10

[email protected]

Afdeling Lede-Houtem

INF

O

26 nr. 2 - april 2006

Denderleeuw, 14 september 2005, een miezerige avond. Vóór het gemeentehuis spuit een kitscherig fonteintje. Hier wordt zo dadelijk uitgelegd hoe de over-heid aankijkt tegen integraal waterbeleid en hoe ze dat wil aanpakken in het deelbekken van de Middendender. Dit deelbekken ligt gespreid over het grond-gebied van Denderleeuw (integraal) en een gedeelte van Aalst, Asse, Affligem, Liedekerke, Roosdaal, Ninove en Haaltert. Uiteraard speelt bij de afbakening ervan het reliëf de hoofdrol, behalve voor de noord- en zuidgrens, die de loop van de Dender dwarsen.

Wat wil men met de indeling van ons Vlaams gewest in elf bekkens bereiken? Integraal water-beleid houdt in dat alle aspecten omtrent water onder controle zullen moeten staan zoals: de wateroverlast, de waterschaarste, de kwaliteit van het water en de ecologische context ervan.Maar geen plannen zonder inspraak van de bevolking. Iedere aanwezige op de vergadering wordt verondersteld dat hij/zij het dossier kent en zijn open aanmerkingen zal maken of stilzwijgend berusten. Tot 5 oktober kunnen de adviesraden hun visie kwijt via de gemeente betreffende het water-beleid in het genoemde deelbekken.Via zeven “sporen” worden de aanwezigen geleid langs de doelstellingen van de bekken- beheerders.

Spoor één voorziet in een maximale retentie van het hemelwater. Hier herinnert men ons nog eens aan de nefaste gevolgen van het verhar- den en ondoordringbaar maken van de bodem en aan het reduceren van de watercapaciteit van grachten en beken, qua berging, door ze recht te trekken. Ook op het dichtgooien van de nat-

uurlijke overstromingsgebieden, o.a. met het oog op bebouwing, wordt nog eens onze aandacht get-rokken. Afwachten of men dit in de Grote Meersen te Ninove zal toepassen!

Spoor twee betreft de kwaliteit van het opper- vlaktewater. Men komt tot de vaststelling dat er nog veel lozingspunten aan te pakken zijn, zoals in de bovenloop van de Molenbeek/Graadbeek en de Wildebeek. Maar dat is ook niet verwon-derlijk, want er moeten nog belangrijke collecto-ren aangelegd worden die reeds lang gepland zijn, maar waarvan de uitvoering tot op heden achter-wege bleef.

Spoor drie leidt ons naar de kwaliteit en de kwaliteitscontrole van de riolerings- en zuive- ringsinfrastructuur. Deze laatste moet natuurlijk onderhouden worden, verbeterd waar nodig en nog verder uitgebouwd. Hiervoor heb je dan niet alleen een situatieplan nodig, maar ook een onder-houdsplan. Hierbij komt de problematiek om het hoekje kijken van de huisaansluitingen op het dubbele rioleringsnet (afval- en neerslagwater). Nogal wat particuliere afvoerpijpen zouden ver-keerd aangesloten zijn. (In Affligem o.a. neemt de gemeente deze taak op zich om dergelijke ver- gissingen te vermijden.) Er is nog werk aan de winkel wat het (verouderde) rioolnet betreft. Er zijn nog altijd woningen die op niet het net zijn aangesloten of simpelweg niet aansluitbaar zijn om allerlei redenen.

Spoor vier wil de diffuse verontreinigingen voor-komen of alleszins beperken. Nogal wat schade-lijke stoffen komen in riolen terecht. Daarom wil men de bevolking sensibiliseren op dit vlak, nog maar alleen om het gebruik van pesticiden te reduceren. Afstromend hemelwater van druk bereden wegen en veelgebruikte parkings wil men afzonderlijk behandelen en men wil even-

Sporen naar integraal waterbeleidEn nu een integrale uitvoering!

nr. 2 - april 2006 27

eens de nodige aandacht besteden aan voormalige stortplaatsen (bijvoorbeeld te Denderleeuw en in de omgeving van het Osbroek te Aalst). Stimuleren van beheersovereenkomsten met de Vlaamse Landmaatschappij wordt ook als een optie beschouwd.

Spoor vijf moet erosie voorkomen of alleszins beperken. Een aangepast bewerken van akker- gronden (ploegen volgens de hoogtelijnen en niet dwars erop) is hier aangewezen. Tot de krachtlijnen van dit spoor behoren ook nog de bestrijding van muskusratten en het herinrich- ten of het aanbrengen van een “natuurtechnische oeververdediging”. In mensentaal betekent dit dat deze oeverversteviging de begroeiing weer een kans geeft.

Spoor zes beoogt een kwantitatief, kwalitatief en ecologisch duurzaam waterbeleid. Daartoe behoort een duurzaam waterlopenbeheer, een ecologische ontwikkeling van waterlopen en last but not least, water als esthetisch element in het landschap en de watergerelateerde recreatie.Duurzaam waterlopenbeheer, wat houdt het in? De overheid wil o.a. wateroverlast voorkomen door een goed ruimtelijk ordeningsbeleid uit te bouwen, waarbij de watertoets zeker een rol moet spelen. Ze wil eveneens het waterbergend vermogen van het gebied opkrikken. Mogen we dus meer wachtbekkens verwachten? In ieder geval zal hierbij dat ruimtelijk ordeningsbeleid goed van pas komen, zodat niet het ene waterbouw- werk de plaats moet ruimen voor het andere, zoals dat in het mondingsgebied van de Bellebeek gebeurde. Eerst richtte de overheid het gebied in als wachtbekken, daarna bouwde Aquafin er zijn waterzuiveringsinstallatie, waardoor het bergend vermogen van dit bekken nagenoeg totaal werd opgeofferd.Bij het duurzaam waterlopenbeheer zal de aan-dacht vooral gericht zijn op plaatsen met wateroverlast (Liedekerke, Denderleeuw, Roosdaal, Ninove, Haaltert). Bovendien zal die aandacht ook gaan naar de ruiming van geklasseerde en niet-geklasseerde waterlopen en ook naar het bezinksel in waterlopen, waarin nu nog heel wat afvalwater terechtkomt. Verder zal men het waterlopenbeheer zoveel als mogelijk laten aansluiten bij het natuurlijk watersysteem en, indien

nodig, werken aan het ecologisch herstel, o.a. door het wegwerken van obstakels die de vismigratie hinderen.Maar water in het landschap heeft ook een bele-vingswaarde. Net zoals er stemmen opgaan om de Zenne te Brussel opnieuw aan het daglicht bloot te stellen, wil men onderzoeken of een aantal over-welvingen in het deelbekken van de Middendender weg te nemen zijn (De Reyte te Denderleeuw en de Oliemeersbeek te Meldert).

Spoor zeven ten slotte heeft de bedoeling de druk op de grondwaterreserves weg te nemen en de bevolking aan te zetten tot het spaarzaam omspringen met (drink)water. En wie moet hier het goede voorbeeld geven? Juist, de overheid! Maar hoe stimuleer je de bevolking, de landen tuinbouwers of de industrie om minder hoogwaardig water te gebruiken voor laagwaar- dige toepassingen? Ons wagentje moet niet nood-zakelijk met kraantjeswater (drinkwater) een poets-beurt krijgen. Regenwater bijvoorbeeld, volstaat hier ruimschoots.

Maar daar zijn ook nog een paar andere doelstellin-gen. Zo moet bij de deelbekkenwerking een opti-male communicatie tot stand komen tussen de waterbeheerders onderling en tussen de andere actoren uit het gebied. Men zou ook graag zien dat de Hydrografische Atlas een facelift ondergaat, alleen nog maar voor de toekenning van hoofd- en nevenfuncties aan de waterlopen.Laten wij hopen dat het in het gebied van de Mid-dendender, en trouwens in het gehele stroomge-bied, niet alleen bij doelstellingen blijft.

Willy Beeckman

Erik De Block053 68 35 88

[email protected]

Afdeling Affligem-Liedekerke

INF

O

28 nr. 2 - april 2006

Op 4 augustus 2005 organiseerden RALDES en Natuurpunt Denderleeuw een eerste infozitting voor de Denderleeuwe-naren over de Vlamovenkouter. Daarbij werd herinnerd aan enkele uitzonderlijke natuurfenomenen die aan de Vlamoven reeds in 1986 werden vastgesteld, o.a. grote nestelende bijenkolonies in de jonge steilranden van de leemontginning. Aan-gezien de WID sinds vorig jaar ook parti-cipeert aan het project van de Gentse universiteit rond de verspreiding van solitaire bijen, was de nieuwsgierigheid gewekt. Op 28 augustus trokken we dus richting Vlamoven.

De eerste stappen langs de onverharde landbouw-weg in het verlengde van de Vinkenstraat waren reeds veelbelovend: op de pas gemaaide maïsak-kers werden gaandeweg 6-7 loopkeversoorten opge-merkt. Honderd meter verder telden we reeds 19 soorten zweefvliegen. Op een opgehoogd perceel herbergde een opgeschoten ruigte met o.a. bijna uitgebloeide watermunt, duizendblad, akkerdistel en berenklauw zowel icarusblauwtjes, kleine vuur-vlinders als zwartstreepdikkopjes (nog 9 andere dagvlindersoorten aan de Vlamovenvijver). Het aantreffen van waterwantsen in een veedrinkbak bevestigde even verder dat de vijver nabij was; zowel bruinrode heidelibel, paardenbijter als plat-buik werden opgemerkt, nog vóór de ontginnings-zone bereikt werd.

De Vlamovensite: een paradijs voor VliesvleugeligenWID werd verwelkomd door o.a. een ijsvogel, enige meerkoeten, 12 Canadese ganzen en een groene specht. De vijverflora lijdt blijkbaar onder te erg wis-selende waterstanden en uitgezette karpers: noch de lisdodde, het riet, het gekroesd fonteinkruid of de waterviolier uit 1986 werden teruggevonden. Op de in 1976 verlaten afgravingen rond de Vlam-

ovenvijver ontwikkelden zich afwisselend nattere en drogere bloemrijke ruigten op de verschillende maaiveldniveaus. Zowel Krasser, Bruine sprink-haan, Gewoon spitskopje als Reuzensabelsprink-haan vinden er volop hun gading, naast wantsen als Coreus marginatus en Deraecoris ruber. Opge-schoten Kraakwilg x katwilg, Geoorde wilg, Japanse duizendknoop, Rimpelroos en Hondsroos domi-neren de struiklaag en bieden aldus bijna jaarrond bijzonder attractieve nectarbronnen aan een reeks bijen en wespen.

De bloempartijen langs weerszijden van een zan-derig paadje dat de oude en nieuwe afgravings-zones scheidt, leverden een eerste verrassing: op nog bloeiend Bezemkruiskruid, Herfstleeuwen-tand, Biggenkruid en Wilde Peen werd een was-lijst van vliesvleugeligen aangetroffen: o.a. diverse zandbijen naast o.a. Wormkruidbij, en solitaire graafwespen floreerden naast de spieswesp, de wegwesp, de rozengalwesp en de veldwesp. Voeg hier nog spinnendoder en o.a. Pottenbakkerswesp aan toe op de recent ontstane steilwanden om de bijzondere lokale micro-omstandigheden te besef-fen. Klap op de vuurpijl was echter dat een grote populatie (minstens 30-40 exemplaren) Bijenwolf nog intensief op honingbijen bleek te jagen tussen (vooral) Late guldenroede: van deze soort graafwesp waren ons tot dan slechts enkele solitaire exempla-ren uit de Denderstreek bekend.

Dé ontdekking: Sitaris muralisDe enige oude, zuidgerichte steilwand, op enkele meters van de Vlamovenvijver-noordrand (hoofd-reden van de WID-uitstap) bleek sinds jaren niet meer attractief voor nestelende oeverzwaluwen. Tussen de ijle taludbegroeiing wordt evenwel nog steeds huisvesting geboden aan talloze zandbijen en sachem- of pelsbijen. Bij een nadere inspectie van de honderden vlieggaten door ondergetekende wachtte letterlijk een tweede verrassing van for-maat, nl. een volwassen exemplaar van een uiterst zeldzame oliekever, Sitaris muralis.

Oude en nieuwe natuurin de Vlamoven te Denderleeuw

nr. 2 - april 2006 29

Van deze soort zijn immers slechts enkele vonds-ten bekend in Nederland, naast twee vindplaatsen in het Rijnland (laatst op 14/8/95) en vier waar-nemingen in Vlaanderen (Aalst 24/8/93, Sinaai 12/8/95, Boutersem 11/8/02 en Lebbeke 25/8/02). Reden te over dus voor een kleine focus op de levenswijze van deze één cm grote kever met naar achteren versmallende dekschilden uit de olieke-verfamilie (10 van ca. 4.000 bekende keversoorten uit onze streken), eerst beschreven door Jean-Henri Fabre (1823-1915).

Boeiende levenswijze De volwassen kevers verschijnen in juli-augustus; de paring gebeurt al na enkele dagen, waarna het wijfje nog twee dagen respijt heeft om 1.000 à 2.000 eitjes in onbeschermde pak-ketjes enkele cm diep af te zetten in de individuele nest-gangen van zand- en pelsbijen, waarin achteraan telkens een bij-larve huist. In september slui- pen 1 mm grote primaire larfjes uit de eitjes: triun- gulinen, met drie klauwtjes aan elke poot (i.p.v. klassiek twee). Na de eerste vervelling vasten deze larfjes tot april, tijdstip van het uitsluipen van de pelsbij-man-netjes in wier pels ze zich vasthaken en drie weken (buiten bereik van kammende bijpoten) meeliften tot ook de pelsbij-vrouwtjes uitsluipen. Tijdens de paring van de bijtjes (in de vlucht) verwisselen ze van gastheer, om zich op het ogenblik van de eiaf-zet van de bij (in een nieuwe nestgang) direct aan het eitje vast te klampen en zo te belanden bij de relatief vloeibare nectar achteraan de nieuwe bijencel, zonder hierin te verdrinken (het eiomhul-sel dienend als bootje op de nectarzee); na zeven maanden vasten eindelijk aan de dis! Waarna het bijtje de nesttunnel afsluit en onze wolf gevangen zit in de schapenstal! Na een week volgt het tweede larvale stadium via klassieke vervelling. De thans evolutionair hieraan aangepaste kromme rugvorm houdt het diertje verder drijvend en zijn ademha-lingsorganen steevast (?) buiten de nectar. De larve groeit in deze precaire situatie ventraal aan, tot 12 mm in juli. De hulpeloze larve met veel te korte pootjes ondergaat dan een ware gedaanteverwisseling: uit een soort “buikcocon” verschijnt een pseudo-nimf (15 mm groot, mét voelsprieten) die evenwel omhuld blijft door de intacte larvehuid: deze hyper-metamorfose is niet te vergelijken met een klas-

siek nimf- of popstadium, en bestaat enkel bij de oliekevers. Een jaar later verschijnt na een tweede vervel-ling uit de pseudo-nimf een… nieuwe larve (uitwen-dig een schijnbare stap achteruit, doch inwendig is het diertje intussen verder gemetamorfoseerd). Na enkele weken vegeteren op vetreserves ontwikkelt hieruit eindelijk een echte nimf, met de morfologi-sche eigenschappen van het latere imago. Nog 3-4 weken later verschijnt hieruit de nieuwe volwassen kever. Slechts enkele krachtpatsers voltooien evenwel deze tweejarige cyclus, gezien de kansen op res-pectievelijk bevriezing, kraking, val of ejectie uit de bijenpels, verdwaling en mogelijke verdrinking. Deze zeldzame ontdekking onderstreept het belang dat ook enkele nieuwe Vlamoven-steilwan-den behouden blijven en natuurbouw of passieve recreatie als feitelijke nabestemming krijgen!

Literatuur: THYS, Nobby (2002). De oliekever: Sitaris muralis. Jaar

boek Natuurpunt Oost- Brabant, pag. 24-25.

LEQUET, André. Le sitaris des murailles!

http://perso.wanadoo.fr/insectes.net.

Eric De Tré053 66 04 32

[email protected]

WID

INF

O

Sitaris muralis

De ZOMER VAN 2006: bEESTIGE NATUURKAMPEN!

Glibberige amfitielen, brandende zon, kabbelende riviertjes, zeldzame vogels, een regenbui,

kampvuur, prachtige landschappen, de sfeer, griezelige en prachtige vieze beestjes, lang uitgestrekt

rusten in het gras, zeldzame plantjes, kampliefjes, spectaculaire zoogdieren, mist boven de wei,

koeien in de tent… kortom: de onvergetelijke beestige JNM-kampen!

De afdelingen Land van Aalst en

Ninove-Geraardsbergen van de JNM, de

Jeugdbond voor Natuur en Milieu, gaan deze

zomer weer op natuurstudiekamp. Jongeren

met interesse voor de natuur kunnen ons

op deze kampen vergezellen. Deelnemers

moeten wel lid zijn van de JNM (in verband

met de verzekering) maar door een promo-

campagne kan dit voor slechts 5 euro!

Zondag 23 april: 2de pannenkoekenslag JNM-Niger!

Na het onverhoopt succes van vorig jaar organiseren we ook in 2006 een heuse pannenkoeken-

slag of festijn! Weer pannenkoeken met chocoladesaus, ijs, warme krieken, advocaat... en de

onovertroffen JNM-pannenkoek (met appeltjes, ijs en warme chocoladesaus)! Dit jaar slaan we

onze slag in de parochiezaal van Grimminge, Grimmingeplein (steegje achter de kerk). We zijn

open van 13 tot 19 uur en hopen jullie van harte talrijk te mogen ontvangen.

PIEP-kamp (8 t.e.m. 12 jaar):

Van 3 tot en met 11 juli in Virton, de prachtige

Gaumestreek.

Meer info: Saartje De Wever,

[email protected]

INI-kamp (13 t.e.m. 15 jaar):

Van 3 tot en met 11 juli in de Hoge Venen.

Meer info: Evelyne Bocquet,

[email protected]

Oudere leden (16 t.e.m. 25 jaar):

Zweden, VOLZET! Meer info over JNM?

www.jnm.be/niger

www.jnm.be/landvanaalst

�0 nr. 2 - april 2006

Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.Tel.: 015 29 72 20www.natuurpunt.be

AFDELINGENAalstDaan Stemgée - 053 41 35 [email protected]

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053-77 70 [email protected] LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 [email protected]

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 67 07 [email protected]

DendermondingStefaan Thibau - 052 42 69 [email protected]

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]

Boven-DenderKoen Steenhoudt - 054 58 67 [email protected]

Groot-HaaltertStijn De Ryck 0472 70 20 [email protected]

Lede-HoutemHerman Derder - 053 80 01 [email protected]

NinoveWouter Mertens - 054 32 51 [email protected]

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 66 04 [email protected] - 2255

Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 054 33 91 [email protected]

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 053 84 00 [email protected]

Zoogdierenwerkgroep ElioAxel Neukermans - 0478 88 07 [email protected]

Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokHerman Derder - 053 80 01 [email protected]

Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De [email protected] 68 89 82

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam en het projectnummer.Giften vanaf 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 58 08 [email protected]

Brede schorren enKonkelschor te Berlare 6616Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Dendervallei te Ninove6099Joachim De [email protected] 93 53 77

Den Dotter/Blauwboste Haaltert/Aaigem/Mere 6149Walter Loy - 053 83 89 [email protected]

Everbeekse bossen - 6210Conservator Koen Van Den Berge055 42 83 90

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Brian [email protected] 052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 [email protected]

Keelman te Denderhoutem6178Guido Van Rossen054 32 23 [email protected]

Kravaalbos te Meldert6071Frans [email protected]

Ledezijde 6657Herman Derder - 053 80 01 [email protected]

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 [email protected]

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdel-ing of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet:1 mei 2006.

Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door mid-del van een overschrijving van 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afde-ling...”.Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADWouter Mertens - hoofdredacteurDaan Stemgée - redactiesecretarisStijn De Ryck - publicatiecontrollerMarc Symoens - correctorKoen Steenhoudt - verzendingWilly Beeckman, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Wilfried Veldeman

Werkten ook mee aan dit nr :Hendrik Blanckaert, Peter De Pinnewaert, Jeroen Mentens, Jo Ottoy, Christian Pické, Magdelien Roobroeck, Lien Van Den Eynde, Vilda- Rollin Verlinde.

DRuKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 66 04 [email protected]

Paddebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitse beek te Liedekerke - 9427Marc Michiels 053 67 11 [email protected]

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Marc Michiels 053 67 11 [email protected]

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 32 51 [email protected]

Park van Mesen te LedeHerman Derder 053 80 01 [email protected]

Raspaillebos te Grimminge 164Koen Steenhoudt 054 58 67 [email protected]

Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068 33 51 [email protected]

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]

Wachtbekken 6in Sint-Gillis/DendermondeStefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213Georges Jacobs 054 33 60 [email protected]

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 66 04 [email protected]

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 053 84 00 [email protected]

nr. 2 - april 2006 �1

nr. 2 - april 2006 �1

Natuurpunt is een open en onge-bonden vereniging die mensen op een aangename wijze kansen wil geven om zich in te zetten voor de duurzaamheid van natuur en landschap vanuit een brede maat-schappelijke visie. Onze activitei-ten situeren zich hoofdzakelijk op het vlak van studie, educatie, beleid en reservatenwerking.Tel.: 015 29 72 20www.natuurpunt.be

AFDELINGENAalstDaan Stemgée - 053 41 35 [email protected]

Affligem-LiedekerkeKern AffligemWim Van Grieken - 053-77 70 [email protected] LiedekerkeErik De Block - 053 68 35 [email protected]

DenderleeuwBruno De Bruyn - 053 67 07 [email protected]

DendermondingStefaan Thibau - 052 42 69 [email protected]

Erpe-MerePeter D’Hondt - 053 80 72 57 [email protected]

Boven-DenderKoen Steenhoudt - 054 58 67 [email protected]

Groot-HaaltertStijn De Ryck 0472 70 20 [email protected]

Lede-HoutemHerman Derder - 053 80 01 [email protected]

NinoveWouter Mertens - 054 32 51 [email protected]

WERKGROEPENWerkgroep InvertebratenEric De Tré - 053 66 04 [email protected] - 2255

Vogelwerkgroep CinereaWouter Faveyts 054 33 91 [email protected]

Plantenwerkgroep AlliumPeter Tolleneer - 053 84 00 [email protected]

Zoogdierenwerkgroep ElioAxel Neukermans - 0478 88 07 [email protected]

Paddestoelenwerkgroep ZwamvlokHerman Derder - 053 80 01 [email protected]

Werkgroep amfibieën & reptielen WardKoen De [email protected] 68 89 82

RESERVATEN ENNATUURPROJECTEN

Giften Reservatenfonds:rekeningnummer:293-0212075-88 met vermel-ding van de projectnaam en het projectnummer.Giften vanaf 30 zijn fiscaal aftrekbaar.

Boelaremeersen te Neder-boelare - 6640Johnny Cornelis - 0474 58 08 [email protected]

Brede schorren enKonkelschor te Berlare 6616Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Dendervallei te Ninove6099Joachim De [email protected] 93 53 77

Den Dotter/Blauwboste Haaltert/Aaigem/Mere 6149Walter Loy - 053 83 89 [email protected]

Everbeekse bossen - 6210Conservator Koen Van Den Berge055 42 83 90

't Groot Schoor te Grembergen6603Tarcy Verstraeten 052 21 11 11

Heidemeersen te Berlare6644Stefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Hogedonk te Gijzegem/Herdersem / Mespelare - 6243Brian [email protected] 052 22 57 71

Honegem te Erpe-Mere/Aalst/Lede - 6123Wim D’Haeseleer - 0495 87 50 [email protected]

Keelman te Denderhoutem6178Guido Van Rossen054 32 23 [email protected]

Kravaalbos te Meldert6071Frans [email protected]

Ledezijde 6657Herman Derder - 053 80 01 [email protected]

Moenebroek te Geraards-bergen/Lierde - 6620Carlos D’Haeseleer - 054 41 87 [email protected]

Dendriet is het regionale contactblad voor de leden van negen Natuurpuntafdelingen en vier studiewerkgroepen in de Denderstreek. Deze afdelingen en werkgroepen willen zowel occasioneel als structureel intens samenwerken. Je kan voor meer inlichtingen steeds terecht bij de contactpersoon voor jouw afdel-ing of de werkgroep die jouw interesse wegdraagt. Stuur je opmerkingen, aanmoedigingen, belevenissen en natuurpuntjes door naar de redactie. Deadline volgende Dendriet:1 mei 2006.

Dendriet ontvangen:Leden van Natuurpunt die lid zijn van een niet-Denderstreek-afdeling kunnen Dendriet ont-vangen door hun lidmaatschap te wijzigen naar de afdeling binnen de Denderstreek van hun keuze of door zich te abonneren op Dendriet. Dit doe je door mid-del van een overschrijving van 7,50 op rekeningnummer 393-0491337-24 van Dendriet, Heldergemstraat 161, 9450 Heldergem, met vermelding van je lidnummer en “abonnement Dendriet, middenkatern afde-ling...”.Een afzonderlijk abonnement zonder lidmaatschap van Natuurpunt is niet mogelijk.

REDACTIERAADWouter Mertens - hoofdredacteurDaan Stemgée - redactiesecretarisStijn De Ryck - publicatiecontrollerMarc Symoens - correctorKoen Steenhoudt - verzendingWilly Beeckman, Joachim De Maeseneer, Dirk De Mesel, Herman Derder, Eric De Tré, Peter D’Hondt, Wouter Faveyts, Peter Tolleneer, Wim Van Grieken, Wilfried Veldeman

Werkten ook mee aan dit nr :Hendrik Blanckaert, Peter De Pinnewaert, Jeroen Mentens, Jo Ottoy, Christian Pické, Magdelien Roobroeck, Lien Van Den Eynde, Vilda- Rollin Verlinde.

DRuKDrukkerij Druk in de Weer, GentPapier: CyclusPrint 90 gram, 100% kringlooppapierInkt: gedrukt met vegetale inkten en plantaardige wasmiddelen

Molenbeekmeersen te Den-derleeuw/Okegem - 6646Eric De Tré 053 66 04 [email protected]

Paddebeekvalleite Dendermonde - 6652Dirk Van den Bossche 052 42 49 60

Palitse beek te Liedekerke - 9427Marc Michiels 053 67 11 [email protected]

Pamelse meersen, Domme-lingen te Liedekerke - 9972Marc Michiels 053 67 11 [email protected]

Phenixberg te Okegem - 6618Wouter Mertens 054 32 51 [email protected]

Park van Mesen te LedeHerman Derder 053 80 01 [email protected]

Raspaillebos te Grimminge 164Koen Steenhoudt 054 58 67 [email protected]

Rietbeemd te Moerbeke/ Viane/Lessines - 6058Godfried Merlevede 068 33 51 [email protected]

Sint-Onolfspolder te Appels/Dendermonde - 6623Bart Dierickx 052 21 03 81

Valier te Liedekerke - 9418Marc Michiels - 053 67 11 91 [email protected]

Wachtbekken 6in Sint-Gillis/DendermondeStefaan Thibau 052 42 69 [email protected]

Walputbeek/Dendermeersen te Meerbeke - 6213Georges Jacobs 054 33 60 [email protected]

Wellemeersen te Denderleeuw/Erembodegem - 6612Eric De Tré 053 66 04 [email protected]

Werkgroep Bomen-Park-Osbroek/Gerstjens te AalstPeter Tolleneer 053 84 00 [email protected]

nr. 2 - april 2006

�1

SCHENK EEN LIDMAATSCHAP !Gezinslidmaatschap: 20 op rekening 230-0044233-21

Je ontvangt natuur.blad en DendrietVoor 8,50 meer ontvang je ook natuur.focus (studie en beheer) of natuur.oriolus (vogels)

Voor 34,50 in totaal ontvang je zowel natuur.blad, -focus, -oriolus en Dendriet(vermeld de tijdschriften die je wenst op de overschrijving)

23 januari: “Dag der Aarde”!

Deze titel verwijst naar:

het Griekse dendron, wat boom betekent,een mineraal in de vorm van een boompje op voegvlakken van sommige gesteenten,de vertakte uitlopers van hersen- zenuwcellen: een communicatie- kanaal dus,het Denderbekken met een netwerk van sloten en beken, tenslotte staat er natuurlijk ook veel riet langs de Dender...

Redactieadres: Dendriet,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

E-mail: [email protected]

Website:www.natuurpunt.be/denderstreek

Verantwoordelijke uitgever:Wouter Mertens,Pamelstraat 119, 9400 Ninove

Rekeningnummer:393-0491337-24,Dendriet, Heldergemstraat 1619450 Heldergem

Foto’s voorpagina:Jeroen Mentens, Daan Stemgée,Vilda - Rollin Verlinde.

3 Lieveheersbeestjes in de regio

8 De bergen van Berlare

10 Boven-Dender onder de doopvont

12 Red de Grote Meersen!

13 Werkgroep natuureducatie te Aalst

15 Maxi - Denderkalender

20 Natuurbeleving in Saint-Omer

22 Twee cursussen in de kijker

24 Goed nieuws uit Groot-Haaltert

25 Nieuw wandelpad te Lede

26 Integraal waterbeleid op spoor???

28 Veelbelovende vlamoven

30 Beestige JNM-kampen

I N H O U D

Documents

dendriet 2006 nr 2 jaargang 5