Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Choice Based Credit System (CBCS)
Syllabus for M. A. RashtrasantTukdojiMaharajVichardhara
SEMESTER -I, II, III & IV
From the Academic Year 2016-2017
RashtrasantTukdojiMaharajAdhyasan
RashtrasantTukdojiMaharaj Nagpur University, Nagpur
Choice Based Credit System (CBCS) Syllabus for M. A.
RashtrasantTukdojiMaharajVichardhara
Semester and Credit Pattern 2016-17
General Information
1. Semesters 1 and 2 will be for M.A. part I and Semester 3 and 4 will be for M. A. PartII.
2. There shall be minimum 15 weeks in each semester.
3. There will be 4 papers for each semester. First three papers will be compulsory in each
semester and forth paper will be optional. There will be two groups. Candidate can select one
group.
4.There will be 100 marks in each paper. out of which 80 marks will be for University
Examination and 20 marks will be for internal assessment.
5. There will be an Internal Assignments for Internal Assessment.
6.Threr will be 4 credits in each paper for each University Examination and one credit course of
any will be one clock hour per week running for 15 weeks.
7. There will be 40 passing marks out of 100 for each paper in University Examination.
8. The students will be required to pass in both University Examination and Internal Assessment
and obtain minimum 40 marks in each paper of each semester.
9. The studenst will be allotted a Cumulative Grade Point Average (CGPA) after clearing all the
4 semesters as indicate bellow : Marks Obtained out of 100 CGPA Grades Equivalent Class/Division
90-100 9.00-10.00 O First Class (Outstaning)
80-89 8.00-8.99 A First Class (Excellent)
70-79 7.00-7.99 B First Class with Distinction
60-69 6.00-6.99 C First Class
55-59 5.50-5.99 D Higher Second Class
50-54 5.00-5.49 E Second Class
40-49 4.00-4.99 F Pass
Below 40 Fail
10. The enclosed chart gives the abstract of Semester Pattern Scheme
Semester Pattern Scheme of Examination For M. A. in R. T. MaharajVichardhara
Semester-I
Name of the
Papers
Examination Internal
Assessment
Total
Marks Marks Marks Credits
Core
Paper-
ITI
राष्ट्रसतंांच ेचररत्र
आणि व्यक्ततमत्व
–भाग १
Full Marks
Pass Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
ITII
राष्ट्रसतंांच्या जीवनकायााची ऩार्शवाभमूी –स्वाततं्र्यऩवूा
Full Marks
Pass Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
ITIII
राष्ट्रसतंांच ेमराठी काव्य
Full Marks
Pass Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
ITIV-
A
Core
Paper-
ITIV-
B
Optional-A
राष्ट्रसतंांच ेमराठी गद्य साहित्य
Full Marks
Pass Marks
Full Marks
Pass Marks
80
80
20
20
100
40
100
40
4
4 Optional-B
राष्ट्रसतंांच ेहिदंी गद्य साहित्य
Total
Full Marks
Pass Marks
320
80
400
160
16
Semester Pattern Scheme of Examination For M. A. in R. T. MaharajVichardhara
Semester-II
Name of the
Papers
Examination Internal
Assessment
Total
Marks Marks Marks Credits
Core
Paper-
IITI
राष्ट्रसतंांच ेचररत्र
आणि
व्यक्ततमत्व –
भाग
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-IITII राष्ट्रसतंांच्या जीवनकायााची ऩार्शवाभमूी –स्वाततंत्र्योत्तर
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
IITIII
राष्ट्रसतंांच ेहिदंी काव्य
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
IITIV-A
Core
Paper-
IITIV-B
Optional-A
राष्ट्रसंतांच्या साहित्याची समीक्षा
Full
Marks
Pass
Marks
Full
Marks
Pass
Marks
80
80
32
20
20
08
100
40
100
40
4
4 Optional-B
राष्ट्रसंतांच े
आध्यातीम्क आणि
भततीऩर साहित्य
Total
Full
Marks
Pass
Marks
320
80
400
160
16
Semester Pattern Scheme of Examination For M. A. in R. T. MaharajVichardhara
Semester-III
Name of the
Papers
Examination Internal
Assessment
Total
Marks Marks Marks Credits
Core
Paper-
IIITI
राष्ट्रसतंांच े
तत्त्वद््यान
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
IIITII
ग्रामगीता वा्गमयीन
मिात्मता
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-
IIITIII
राष्ट्रसतंांची ग्रामववकासाची सकंल्ऩना
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Elective
Paper-
IIITIV-A
Optional-A
मराठी संतऩरंऩरा आणि तुकडोजी मिाराज
Full
Marks
Pass
Marks
Full
Marks
Pass
Marks
80
80
20
20
100
40
100
40
4
4
Optional-B
मिाराष्ट्राबािेरीऱ
संत आणि राष्ट्रसंत
तुकडोजी
Foundation
Paper-
IIITIV-A
Paper-I
राष्ट्रसंतांच ेजीवन
आणि साहित्य
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Total
Full
Marks
Pass
Marks
320
80
400
160
16
Semester Pattern Scheme of Examination For M. A. in R. T. MaharajVichardhara
Semester-IV
Name of the
Papers
Examination Internal
Assessment
Total
Marks Marks Marks Credits
Core
Paper-I राष्ट्रसतंांच े
तत्त्वद््यान-२
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-II ग्रामगीता ववचार संऩदा
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Core
Paper-III भारतीय
समाजसधुारक
आणि राष्ट्रसतं
Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Elective
Paper-IV
Optional-A
राष्ट्रसंतांची कऱासाधना
Full
Marks
Pass
Marks
Full
Marks
Pass
Marks
80
80
20
20
100
40
100
40
4
4
Optional-B
शोधप्रकल्ऩ (राष्ट्र.
कायाावर ५०ऩषृ्ट्ठे )
Foundation
Paper -II
राष्ट्रसंतांच ेसाहित्य
आणि काया Full
Marks
Pass
Marks
80
20
100
40
4
Toatal
Full
Marks
Pass
Marks
320
80
400
16
Toatal of All 4 Semesters Full
Marks
Pass
Marks
1280
320
1600
640
64
एम. ए. राष्ट्रसंत तुकडोजी मिाराज ववचारधारा अभ्यासक्रम
Choice Based Credit System (CBCS) in M. A. R. T. M. Thought
Semester Pattern Syllabus
Semester-I
Core 1T1 : राष्ट्रसतंांचे चररत्र आणि व्यक्ततमत्व –भाग १
Core 1T2 : राष्ट्रसतंांच्या जीवनकायााची ऩार्शवाभमूी –स्वाततं्र्यऩवूा काऱखंड
Core 1T3 : राष्ट्रसतंांचे मराठी काव्य
Core 1T4 : राष्ट्रसतंांचे मराठी गद्य साहित्य
ककंवा : राष्ट्रसतंांचे हिदंी गद्य साहित्य
Semester-II
Core 2T1 : राष्ट्रसतंांचे चररत्र आणि व्यक्ततमत्व –भाग २
Core2T2: राष्ट्रसतंांच्या जीवनकायााची ऩार्शवाभमूी –स्वाततं्र्योत्तर काऱखंड Core 2T3 : राष्ट्रसतंांचे हिदंी काव्य
Core 2T4 : राष्ट्रसतंांच्या साहित्याची समीक्षा ककंवा : राष्ट्रसतंांचे आध्याक्त्मक आणि भततीऩर साहित्य
Semester-III
Core 3T1 : राष्ट्रसतंांचे तत्त्वद््यान –भाग १
Core 3T2 : ग्रामगीता : वांग्मयीन मिात्मता Elective 3T3 : (A) राष्ट्रसतंांची ग्रामववकासाची सकंल्ऩना ककंवा (B) महाराष्ट्राबाहरेील संतआणि राष्ट्रसतं तकुडोजी मिाराज
Foundation Course 3T4 : (A) मराठीसंतपरंपरा आणि राष्ट्रसतं तकुडोजी मिाराज
(एम. ए. रा. तु. म. ववचारधाराच्या ननयममत ववद्यार्थयाांसाठी ) ककंवा
: (B)राष्ट्रसतंांचजेीवनचररत्र आणि काया (अ्य अभ्यासक्रमाच्या ववद्यार्थयाांसाठी )
Semester-IV
Core 4T1 : राष्ट्रसतंांचे तत्त्वद््यान –भाग २
Core 4T2 : ग्रामगीता:ववचारसऩंदा Elective 4T3 : (A) भारतीयसमाजसधुारक आणि राष्ट्रसतं
ककंवा : (B) शोधप्रकल्ऩ (राष्ट्रसतंांचे साहित्य अथवा त्याचंे जीवनकाया यावर
आधाररत ककमान ५० ऩषृ्ट्ठांचा स्वततं्र आकऱन मांडिारा शोधप्रकल्ऩ )
:Foundation 4T4 : (A) राष्ट्रसतंांची कऱासाधना (एम. ए. रा. तु. म. ववचारधाराच्या ननयममत ववद्यार्थयाांसाठी )
ककंवा : (B) राष्ट्रसतंांचेमराठी आणि हिदंीसाहित्य
(अ्य अभ्यासक्रमाच्या ववद्यार्थयाांसाठी )
Semester-I
Core 1T1l= & ,d : vH;klif=dk 1
jk”Vªlarkaps pfj= vkf.k O;fDreRo & Hkkx 1
?kVd 1 %&
pfj= vkf.k O;fDreRo % laKk&ladYiukfopkj
O;fDreRokps ?kVd vkf.k O;fDreRokpk fodkl
pfj= vkf.k O;fDreÙo % var%laca/k
?kVd 2 %&
egkiq:”kkps O;fDreRo % ‘kks/kkP;k fn’kk
jk”VªlarkaP;k pfj=kph miyC/k lk/kus
?kVd 3 %&
jk”Vªlar % vuqoa’k] tUe vkf.k ckyi.k
jk”Vªlar % ckyi.kkrhy laLdkjkps eq[; ?kVd
/keZ & v/;kRekdMhy vks<k vkf.k xq#ijaijk
?kVd 4 %&
x`gR;kx vkf.k ,dkarlk/kuk
e- xka/kh & rqdMksth vuqca/k % bZ’klsosdMwu ns’klsosdMs
lanHkZ xzaFk %
1- pfj=fparu & n- u- xks[kys
2- ,dk pfj=kps pfj= & n- u- xks[kys
3- An Introduction to Theories of Personality – Robert B. Ewen
4- Theories of Personality – Calvin Hall, Gardner Lindzey, John Compbell
5- Developmental Psychology : A life Span Approach – Elizabeth Hurlock
6- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
7- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos
8- ek>h vkRedFkk & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
9- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
10- jk”Vªlarkaph tupsruk & Kkus’oj j{kd
Core 1T2 vH;klif=dk 2
jk”VªlarkaP;k thoudk;kZph ik’oZHkweh & Lokra«;iwoZ dky[kaM
?kVd 1 %&
jk”VªlarkaP;k tUekiwohZpk vk/kqfud egkjk”Vª
¼b-l- 1800 rs 1900½ % jktdh; bfrgkl LFkwy ifjp;
1857 rs 1920 % Lokra«;kph pGoG vkf.k fVGd;qx
?kVd 2 %&
,dks.kfolkO;k ‘krdkrhy lkekftd lq/kkj.kkaP;k pGoGh
vk/kqfud ejkBh lkfgR;kph ÁkjafHkd tM.k?kM.k % dfork] dknacjh]
ukVd vkf.k fuca/kok³~e; ;kaP;k lanHkkZr ¼1885 rs 1920½
,dks.kfolkO;k ‘krdkrhy /kkfeZd vkf.k lkaLd`frd egkjk”Vª
?kVd 3 %&
jk"VªlarkaP;k tUekuarjpk vk/kqfud egkjk”Vª
¼b-l- rs 1947½ % jktdh; Lokra«;kph pGoG o xka/kh;qx
folkO;k ‘krdkpk iwokZ/kZ % lkekftd lq/kkj.kkaP;k pGoGh
?kVd 4 %&
vk/kqfud ejkBh lkfgR;kph Lokra«;iwoZ okVpky % dfork] dknacjh]
ukVd vkf.k fuac/kok³~e; ;kaP;k lanHkkZr ¼1920 rs 1947½
jk”VªlarkP;k tUekuarjph /kkfeZd vkf.k lkaLd`frd ifjfLFkrh 1910 rs
1947
lanHkZ xzaFk %
1- iq- x- lglzcq)s] egkjk”Vª laLd`rh
2- laiknd olar vkckth Mgkds] c[kj laf{kIr ejkBh ok³~e;dks’k ¼1920 rs
2003½
3- MkW- lnkuan eksjs] yksdekU; rs egkRek 4- Laiknd e/kq eaxs’k df.kZd] lkaLd`frd egkjk”Vª ¼1960 rs 2010½ Hkkx & 1
5- jk"Vªlar vkf.k Lokra«;kph pGoG & MkW- HkkÅ ekaModj
6- vk/kqfud Hkkjr & vkpk;Z tkoMsdj
7- vk/kqfud egkjk”Vªps jktdkj.k & o- Hka- fljlhdj
8- Ácks/kukrhy ikÅy[kq.kk & xa- ck- ljnkj
9- ifjorZukps Áokg & laiknd Jh- x- eq.kxsdj
10- egkjk”Vªph lRo/kkjk & xks- e- dqGd.khZ
11- ejkBh lkfgR; % bfrgkl vkf.k laLd`rh & olar vkckth Mgkds
12- Hkkjrh; Lokra«;y<k vkf.k ejkBh ys[kd & lnk dOgkMs
Core 1T3 vH;klif=dk 3
jk”Vªlarkaps ejkBh dkO;
?kVd 1 %&
dkO; vkf.k vk/kqfud dkO; % ladYiuk] Lo#i vkf.k LFkwy bfrgkl
vHkax] vksoh] Hktu] ikokMk % egkjktkauh gkrkGysY;k dkO;Ádkjkapk :ica/k
jk”Vªlarkaph lkfgR;fo”k;d o dkO;fo”k;d /kkj.kk
?kVd 2 %&
jk”VªlarkaP;k dkO;krhy vk’k;kpk vH;kl
jk”VªlarkaP;k dkO;krhy vfHkO;Drh & oSf’k”VÓkkapk vH;kl
jk”VªlarkaP;k dkO;krhy thoueqY;s vkf.k ok³~e;ewY;s
?kVd 3 %&
vH;klxzaFk % 1- vuqHkolkxj Hktukoyh & Hkkx 1
2- vuqHkolkxj Hktukoyh & Hkkx 2
3- vkRefodkl vHkaxkoyh
?kVd 4 %&
vH;klxzaFk % 4- jk”Vªh; Hktukoyh @ Økafroh.kk
5- yksd’kkghps iksokMs
¼loZ iqLrds % Jhxq#nso Ádk’ku] xq:dqat vkJe½
lanHkZ xzaFk %
1- ejkBh dfork % Lo:i vkf.k foospu & MkW- fuf’kdkar Bdkj
2- vokZfpu ejkBh dkO;n’kZu & MkW- v{k;dqekj dkGs
3- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk % laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr 4- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW- v{k;dqekj
dkGs
5- lar rqdkjke vkf.k lar rqdMksth & MkW- jke ?kksMs
6- lar jkenkl vkf.k rqdMksth & MkW- eaxyk cko.ks
7- lar Kkus’oj rs jk”Vªlar rqdMksth & MkW- lquank [ksjMs
8- jk”Vªlar rqdMksthaph xhfrdkO;s & MkW- lfjrk iqats 9- jk”Vªlar rqdMksth % lexz ok³~e; & MkW- dqeqfnuh [kksjxMs 10- jk”Vªlar lkfgR; n’kZu & MkW- tqYQh ‘ks[k
Core 1T4 vH;klif=dk 4
jk”Vªlarkaps ejkBh x| lkfgR;
?kVd 1 %&
x|] vk/kqfud x| vkf.k fuca/k % ladYiuk] Lo#i vkf.k LFkwy bfrgkl
jk”VªlarkaP;k x| lkfgR;kph fofo/k :is] Ásj.kk vkf.k Á;kstus
ledkyhu oSpkfjd fuca/kdkjka’kh rqyuk
?kVd 2 %&
jk”VªlarkaP;k x|lkfgR;krhy vk’k;kpk ‘kks/k
jk”VªlarkaP;k x|lkfgR;krhy vfHkO;Drh & oSf’k”VÓkkapk vH;kl
?kVd 3 %&
vH;klxzaFk %
jk”Vªlar % lexz x| ok³~e; & [kaM 1 rs 5 & laiknd Ák- j?kqukFk dMos
?kVd 4 %&
fo’o’kkarh;ksx & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
xhrkÁlkn & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt] laiknd lqnke lkojdj
¼loZ Ádk’kus & Jhxq:nso Ádk’ku] xq:dqat vkJe½
lanHkZ xzaFk %
1- vk/kqfud ejkBh x|kpk ik;kHkwr vH;kl & laiknd MkW- oklqnso eqykVs o
brj
2- ejkBh fuca/k & y?kqfuca/k % Lo#ifoospu & fo- ik- nsÅGxkodj o panzdkar
nsÅGxkodj
3- vokZphu ejkBh x|kph iwoZfifBdk & xa- ck- ljnkj
4- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
5- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW- v{k;dqekj
dkGs
6- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
7- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos
8- jk”Vªlar oSpkfjd Økafr & MkW- ckG inokM
9- jk”Vªlar rqdMksth % lexz ok³~e; & MkW- dqeqfnuh [kksjxMs
vFkok
Core 1T4 jk”Vªlarkaps fganh x| lkfgR;
?kVd 1 %&
x|] vk/kqfud x| vkf.k fuca/k % ladYiuk] Lo:i vkf.k LFkwy bfrgkl
jk”VªlarkaP;k fganh x| lkfgR;kph fofo/k :is] Ásj.kk vkf.k Á;kstu
?kVd 2 %&
jk”VªlarkaP;k fganh x| lkfgR;krhy vk’k;kpk ‘kks/k
jk”VªlarkaP;k fganh x|lkfgR;krhy vfHkO;Drh & oSf”VÓkkapk vH;kl
?kVd 3 %&
vH;klxzaFk %
1- jk”Vªlar rqdMksth dh fganh lkfgR;ekyk [kaM 1 rs 4 & laiknd Ák- j?kqukFk dMos] Jhx:nso Ádk’ku] xq:dqat vkJe
?kVd 4 %&
vH;klxzaFk
1- esjh tkiku ;k=k & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
& Jhxq:nso Ádk’ku] xq:dqat vkJe
2- Hkkokatfy & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
lanHkZ xzaFk %
1- jk"Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Semester II l= & nksu
Core2T1 vH;klif=dk 1 % jk”Vªlarkaps pfj= vkf.k O;fDreRo & Hkkx 2
?kVd 1 %&
jk”Vªlarkaps HkkjrHkze.k o rhFkZ;k=k
Lokra«;pGoGhr lgHkkx vkf.k ur`Ro
xq:nso lsokJe LFkkiuk o Jhxq:nso ekfldkpk ÁkjaHk
?kVd 2 %&
fofo/k laLFkk & la?kVukaph LFkkiuk o tupGoGhapk >a>kokr
fo’o /keZ lEesyu] fons’k;k=k vkf.k egkfuokZ.k
?kVd 3 %&
jk”VªlarkaP;k O;fDreRokps cgqiSyqRo
Ácks/kudkj] yksdf’k{kd vkf.k fopkjoar
Lora=rklsukuh
?kVd 4 %&
ÁfrHkkoar doh & lkfgfR;d] yksddykaps iqu:Tthod vkf.k dykoar
la?kVd] yksdlaxzkgd vkf.k lkekftd la?kVukaps vk/kkjoM
leUo;oknh /keZlq/kkjd vkf.k Áxfr’khy lektlq/kkjd
brj dkgh iSyw
lanHkZ xzaFk %
1- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
3- jk”Vªlar vkf.k Lokra«;kph pGoG & MkW- HkkÅ ekaModj
4- jk”Vªlar oSpkfjd Økafr & MkW- ckG inokM
5- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
6- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
7- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos
8- ;qxnz”Vk jk”Vªlar rqdMksth dk jk”Vªh thou fuekZ.k es ;ksxnku & MkW-
fnudj ;soysdj
Core 2T2vH;klif=dk 2
jk”VªlarkaP;k thoudk;kZph ik’oZHkweh % Lokra«;ksRrj dky[kaM
?kVd 1 %&
jk"VªlarkaP;k dk;kZph jktdh; ik’oZHkweh % Lokra«;ksRrj dky[kaM
lkekftd ik’oZHkweh % Lokra«;ksRrj dkG
ok³~e;hu ik’oZHkweh % Lokra«;ksRrj dkG
?kVd 2 %&
lkLd`frd o /kkfeZd ik’oZHkweh % Lokra«;ksRrj dkG
‘kS{kf.kd o oSKkfud ÁxfriFkkoaj Hkkjr % Lokra«;ksRrj dkG
?kVd 3 %&
jk"Vªlarkaps dk;Z vkf.k Lokra«;ksRrj Hkkjrkph ifjfLFkrh % vuqca/k
Lora= HkkjrkP;k tM.k?kM.khr jk”Vªlarkaps ;ksxnku
?kVd 4 %&
rRdkyhu Hkkjrkrhy fofo/k leL;k vkf.k jk”Vªlarkaph ÁR;{k d`fr;kstuk
rRdkyhu lekt/kqjh.kka’kh jk”Vªlarkapk laca/k vkf.k leUo;
jk”VªlarkaP;k dk;kZph dkykuq:irk] egRrk vkf.k egkRerk
lanHkZ xzaFk %
1- lkaLd`frd egkjk”Vª & laiknd e/kq eaxs’k df.kZd
2- laf{kIr ejkBh ok³~e;dks’k & laiknd olar vkckth Mgkds o brj
3- ejkBh lkfgR;] bfrgkl vkf.k laLd`rh & olar vkckth Mgkds
4- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
5- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW- v{k;dqekj
dkGs
6- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
7- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
8- ekuorsps iqtkjh %jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos 9- vk/kqfud ejkBh lkfgR;kph lkaLd`frd ik’oZHkweh & xks- e- dqyd.khZ
10- vokZphu ejkBh lkfgR;kph lkaLd`frd ik’oZHkweh & lMk dÚgkMs
Core 2T3 vH;klif=dk 3
jk”Vªlarkaps fganh dkO;
?kVd 1 %&
jk”Vªlarkaph fganh dkO;jpuk % Ásj.kk vkf.k Á;kstu
fganh dkO;jpusrhy fofo/k vkd`frca/k % LQqVs vkf.k fn?kZdkO;s
?kVd 2 %&
fganh dkO;kph vf[ky Hkkjrh; vkokgu{kerk
fganh Ácks/kuij dkO;krhy jk”Vªlarkaps ;ksxnku
jk”VªlarkaP;k fganh dkO;kph Áeq[k oSf’k”VÓks
?kVd 3 %&
vuqHkoÁdk’k Hktukoyh & Hkkx 1
vuqHkoÁdk’k Hktukoyh & Hkkx 2
?kVd 4 %&
vH;klxzaFk % 1- ygj dh ckj[kk & Hkkx 1
2- ygj dh cj[kk & Hkkx 2
3- esjh thou;k=k ¼vkRedFkuij dkO;kps ladyu½
laiknd& lqnke lkojdj
¼loZ iqLrds % Jhxq:nso Ádk’ku] xq:daqt vkJe½
Core 2T4 vH;klif=dk 4
jk”VªlarkaP;k lkfgR;kph leh{kk
?kVd 1 %&
lkfgR;leh{k % ladYiuk vkf.k Lo:i
lkfgR;leh{ksP;k fofo/k i)rh % lS)kafrd foospu
?kVd 2 %&
vk/kqfud ejkBh leh{kspk LFkwy ,sfrgkfld vk<kok
jk”VªlarkaP;k lkfgR;kph vktojph leh{kk % ,d vk<kok
?kVd 3 %&
jk”VªlarkaP;k fuca/kok³~e;kph lekt’kkL=h; leh{kk
tulkfgR;kph ladYiuk vkf.k jk”Vªlarkaps lkfgR;
jk”VªlarkaP;k dkO;kph ‘kSyh’kkL=h; leh{kk
?kVd 4 %&
jk”VªlarkaP;k lkfgR;kph tufu”B leh{kk
ekul’kkL=h; leh{kk vkf.k jk”Vªlarkaps dkO;
jk”VªlarkaP;k ok³~e;kph ekDlZoknh leh{kk
lanHkZ xzaFk %
1- laKk & ladYiuk dks’k & laiknd olar vkckth Mgkds o brj
2- ejkBh Vhdk & laiknd olar nkorj
3- vk/kqfud leh{kk fl)kar & fefyan eky’ks] v’kksd tks’kh
4- leh{ksph uoh :is & xaxk/kj ikVhy
5- folkO;k ‘krdkrhy ejkBh leh{kk & laiknd foykl [kksys 6- uoleh{kk % dkgh fopkj Áokg & laiknd xks- e- dqyd.khZ
7- ‘kSyhoSKkfud leh{kk & jes’k /kksaxMs 8- ok³~e;hu ‘kSyh % rjax&varjax & MkW- lqjs’k Hk`xqokj
9- tulkfgR; & MkW- lqHkk”k lkojdj
10- tulkfgR; % fparu vkf.k fpfdRlk & laiknd MkW- jk- xks- pojs
11- lkfgR;krhy fopkj/kkjk & ds- ja- f’kjokMdj
vFkok
Core 2T4 jk”Vªlarkaps vk/;kfRed vkf.k HkfDrij lkghR;
?kVd 1 %&
v/;kRe % ladyiuk] Lo:i vkf.k bfrgkl
/keZ vkf.k v/;kRe % ijLijlaca/k
v/;kRe vkf.k foKku % ijLijlaca/k
?kVd 2 %&
Hkkjrkrhy fofo/k vk/;kfRed lank;
ejkBh larkaP;k lkfgR;krhy vk/;kfRed tkf.kokaps Lo:i
?kVd 3 %&
jk”VªlarkaP;k ejkBh dkO;krhy vk/;kfRed tkf.kokaps Lo:i
jk”VªlarkaP;k fganh injpukarhy v/;kRe
jk”Vªlarkapk ejkBh larka’kh vuqca/k % v/;kRekP;k lanHkkZr
?kVd 4 %&
jk”Vªlarkaph Áopus vkf.k /kkfeZd ys[klaxzg
jk”Vªlarkaps HkfDrdkO;
fo’ks”k v/;;u % xzkexhrk ln~/keZeaFku iapd ¼v/;k; 1 rs 5½
&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&
Semester III l= & rhu
Core 3T1 vH;klif=dk 1
jk”Vªlarkaps rÙoKku & Hkkx 1
?kVd 1 %&
jk”Vªlarkaps /keZfo”k;d fparu
jk”Vªlarkaph jk”Vªh; fopkj/kkjk
?kVd 2 %&
ijaijk vkf.k laLd`frfo”k;h jk”Vªlarkaph fopkjlj.kh
jk”Vªlarkaph fo’o’kkarhph o ekuorkoknkph f’kdo.k
jk”Vªlarkaps jktdh; fopkj
?kVd 3 %&
vH;klxzaFk
xzkexhrk] Áse/keZLFkkiu iapd ¼v/;k; 26 rs 30½
fo’o’kkafr;ksx ¼ys[klaxzg½ & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
?kVd 4 %&
xhrkÁlkn ¼ys[klaxzg½ & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
jk”Vªlarkaph i=s & laiknd ckck eksgksM
jk”Vªh; Hktukoyh & jk”Vªlar rqdMksth egk
lanHkZ xzaFk %
1- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
3- jk”Vªlar vkf.k Lokra«;kph pGoG & MkW- HkkÅ ekaModj
4- jk”Vªlar oSpkfjd Økafr & MkW- ckG inokM
5- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
6- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
7- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos
Core 3T2 vH;klif=dk 2
xzkexhrk % ok³~e;hu egkRerk
?kVd 1 %&
xzkexhrk % ys[kudky vkf.k ik’oZHkweh
xzkexhrk % Ásj.kk vkf.k Á;kstu
xzkexhrk vkf.k jk”Vªlarkaps O;fDreRo % vuqca/k
?kVd 2 %&
ejkBhrhy [kaMdkO;s] nh?kZdkO;s vkf.k Áca/kdkO;s % Lo:i o vk<kok
Hkxon~xhrk vkf.k xzkexhrk] nklcks/k vkf.k xzkexhrk % ijLijklaca/k
?kVd 3 %&
xzkexhrk % vk’k;kH;kl
xzkexhrk % ‘kCndGk vkf.k Áfrekl`”Vh
xzkexhrk % fuosnu’kSyh] Hkk”k’kSyh vkf.k :ica/k
?kVd 4 %&
xzkexhrsps ledkyhu ejkBh dkO;Áokgkrhy LFkku
xzkexhrk % ok³~e;hu i`FkxkRerk vkf.k egkRerk
fo’ks”k v/;;u % xzkexhrk vkn’kZ thou iapd ¼v/;k; 36 rs 41½
lanHkZ xzaFk %
1- lkFkZ xzkexhrk & rqdkjkethnknk xhrkpk;Z] laiknd & lqnketh lkojdj
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
3- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
4- jk”Vªlar vkf.k xzkexhrk & MkW- lqHkk”k lkojdj
5- xzkexhrkjgL; Lian 1 rs 3 & MkW- lqHkk”k lkojdj
6- lar rqdkjke o lar rqdMksth & MkW- jke ?kksMs
7- jk”Vªlar oSpkfjd Økafr & MkW- ckG inokm
8- jk”Vªlar rqdMksth % thou dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
9- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
10- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk
dMos
Elective 3T3 (A) vH;klif=dk 3 ,sfPNd
jk”Vªlarkaph xzkefodklkph ladYiuk
?kVd 1 %&
xzkefodkl % ladYiusps Lo:i vkf.k ,sfrgkfld lanHkZ
xka/khthauh ekaMysyh xzkefodklkph vo/kkj.kk
?kVd 2 %&
xzkefodklkps Lora= Hkkjrkrhy egÙo
xzkefodklkph fofo/k vaxs
xzkefodklkps dkgh vkn’kZ ÁdYi
?kVd 3 %&
jk”Vªlarkaph xzkexhrk % xzkefodklkps vkn’kZ Ák:i
jk”Vªlarkaps xzkefodkl dk;kZps fofo/k ÁdYi
xq:nso lsok eaMG vkf.k xzkefodkldk;Z
?kVd 4 %&
rqdMksthauh ekaMysyh ‘ksrhlkis{k & xzkeks|ksxk/kkfjr Lo;aiw.kZ vFkZO;oLFksph
ladYiuk
jk”Vªlarkauh ekaMysys xzkefodklkps lkekftd o lkaLd`frd iSyw
fo’ks”k v/;;u & xzkexhrk % xzkefuekZ.k iapd ¼v/;k; 11 rs 15½
lanHkZ xzaFk %
1- lkFkZ xzkexhrk & rqdkjkethnknk xhrkpk;] laiknd & lqnketh lkojdj
2- xzkexhrkÁf.kr xkox.kjkt] lkoZHkkSe xzkelHkk & laxzkgd rqdkjkenknk
xhrkpk;Z
3- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
4- fganLojkT; & e- xka/kh
5- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
6- jk”Vªlar vkf.k xzkexhrk & MkW- lqHkk”k lkojdj
7- xzkexhrkjgL; Lian 1 rs 3 & MkW- lqHkk”k lkojdj
8- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
Elective 3T3 (B)vH;klif=dk 3 ,sfPNd egkjk”Vªkckgsjhylar vkf.k jk”Vªlar rqdMksth
?kVd 1 %&
egkjk”Vªkckgsjhy lar ijaijk % ,d ,sfrgkfld vk<kok
lar dchj % pfj= vkf.k dkO;
xksLokeh rqylhnkl % pfj= vkf.k dkO;
?kVd 2 %&
xq: ukud % thouiV vkf.k fopkjlaink
lar jfonkl % thou vkf.k dk;Z
egkRek clos’oj % thou vkf.k dk;Z
?kVd 3 %&
jk”Vªlar vkf.k lra dchj % dkO; vkf.k dk;Z & rqyukRed vH;kl
jk”Vªlar vkf.k rqylhnkl % dkO; vkf.k dk;Z & rqyukRed vH;kl
?kVd 4 %&
jk”Vªlar vkf.k xq:ukud % dk;Z o fopkj & rqyukRed vH;kl
jk”Vªlar vkf.k jfonkl % thoudk;kZyk rqyukRed vH;kl
jk”Vªlar vkf.k egkRek clos’oj % thoudk;kZpk rqyukRed vH;kl
lanHkZ xzaFk %
1- dchj xzaFkkoyh & laiknd MkW- ikjlukFk frokjh ¼fganh½
2- dchj & laiknd gtkjhÁlkn f}osnh ¼fganh½
3- dchj & eaxs’k ikMxkodj
4- xksLokeh rqylhnkl & jketh frokjh ¼lkfgR; vdkneh½
5- dchj & ÁHkkdj ekpos ¼lkfgR; vdkneh½ fganh
6- xq:ukud & v- uk- ns’kikaMs
7- jSnkl & /keZiky eSuh ¼lkfgR; vdkneh½ fganh
8- clo..kk & MkW- lq/kkdj eksxysokj
9- clos’oj & ,p- fFkIis:nzLokeh ¼lkfgR; vdkneh½ fganh
10- xq: ukud & xq:cpuflag rkfyc ¼lkfgR; vdkneh½ fganh
Foundation 3T4 (A) vH;klif=dk 4
ejkBh laraijaijk vkf.k rqdMksth egkjkt
¼ fu;fer fo|kF;kZalkBh½
?kVd 1 %&
ejkBh larijaijsps Lo:i
ejkBh larijaijk % Ákphu rs vokZphu % Áeq[k larkapk ifjp;
fofo/k lank; vkf.k R;kaph oSf’k”VÓks
?kVd 2 %&
ejkBh lkfgR;Áokgkrhy larkaps ;ksxnku
jk”Vªlarkapk lank; & leUo;
?kVd 3 %&
lar rqdkjke vkf.k jk”Vªlar % vuqca/k
lar Kkunso vkf.k jk”Vªlar % vuqca/k
?kVd 4 %&
vokZphu dkGkrhy larka’kh jk”Vªlarkapk vuqca/k
xzkexhrsojhy larijaijspk ÁHkko
egkjktkaph Hktus vkf.k egkjk”Vªh; lareaMG
lanHkZ xzaFk %
1- lar rqdkjke vkf.k lar rqdMksth & MkW- jke ?kksMs
2- lar jkenkl vkf.k lar rqdMksth & MkW- eaxyk cko.ks
3- lar Kkus’oj rs jk”Vªlar rqdMksth & MkW- lquank [ksjMs
4- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
5- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
6- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
vFkok
Foundation 3T4 (B)
jk”Vªlarkaps thoupfj= vkf.k dk;Z
¼ vU; vH;klØekP;k fo|kF;kZalkBh½
?kVd &1
jk”Vªlar % thouo`Ùkkar
dkSVqfcd ik’oZHkweh] tUe] ckyi.k] f’k{k.k o rikslk/
?kVd &2
jk”Vªlar rqdMksth jk”Vªh;] /kkfeZd o vk/;kfRed izcks/ku dk;Z
¼1930&1942½
dk;nsHkaxkph pGoG] lkycMhZpk ;K] egkRek xka/khaP;k vkJekr] vkjrh
eaMG] rs xq:nso lsok eaMG] 1942 P;k Lokra«; laxzkekr ;ksxnku
?kVd &3
jk”Vªlarkaps Lokra«; laxzkekrhy ;ksxnku¼1942 rs 1955½
Jh xq:nso ekfld izdk’ku laLFkk] laLFkkukaP;k foyhuhdj.kkr ;ksxnku
vLiq’;rk fuokj.k o eafnj izos’k] Hkwnku pGoGhrhy lgHkkx
jk”Vªlarkaph tiku ;k=k
?kVd &4
jk”Vªlarkaps lkekftd o jk”Vªh; dk;Z ¼1942 rs 1968½
Hkkjr lk/kw lekt o lekt la?kVu
jk”Vªh; ladV fuokj.kkr ;ksxnku
phu o ikfdLrku ;q)dkGkr tutkx`rh
jk”Vªh; o vkrjjk”Vªh; lewnk;kyk ekxZn’kZu
lanHkZxzaFk&1- thou;ksxh [kaM 1 rs 11 &lqnke lkojdj
2- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z& laiknd MkW- lqHk”k lkojdj
3- ek>h vkRedFkk& jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
4- esjh thou;k=k & jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
Semester- IV
l= & pkj
Core 4T1 vH;klif=dk 1
jk”Vªlarkaps rÙoKku & Hkkx 2
?kVd 1 %&
jk”Vªlarkaps lkekftd fopkj
jk”Vªlarkaps f’k{k.kfo”k;d fparu
?kVd 2 %&
jk”Vªlarkaph vkfFkZd fodklph ladYiuk
jk”Vªlarkaps i;kZoj.k vkf.k fulxZ ;klaca/khps fopkj
jk”VªlarkaP;k fopkjkps fofo/k Kku’kk[kkarhy ;ksxnku
?kVd 3 %&
vH;klxzaFk
jk”Vªlar lexz x| ok³~e; & [kaM 6 rs 10] laiknd Ák- j?kqukFk dMos
?kVd 4 %&
vH;klxzaFk
xzkexhrk & n`f”VifjorZu iapd ¼v/;k; 16 rs 20½
lanHkZ xzaFk %
1- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
3- jk”Vªlar vkf.k Lokra«;kph pGoG & MkW- HkkÅ ekaModj
4- jk”Vªlar oSpkfjd Økafr & MkW- ckG inokM
5- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
6- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
7- ekuorsps iqtkjh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt & Ák- j?kqukFk dMos
8- tuØkafrP;k ikÅyokVk & Kkus’oj j{kd
Core 4T2 vH;klif=dk 2
xzkexhrk % oSpkfjd laink
?kVd 1 %&
xzkexhrsrhy lektfparu
xzkexhrsrhy jk”Vªfparu
?kVd 2 %&
xzkexhrsrhy /keZfparu
xzkexhrsrhy laLd`frfparu
xzkexhrsrhy vFkZfparu
?kVd 3 %&
fo’ks”k v/;;u % yksdo’khdj.k iapd ¼v/;k; 6 rs 10½] xzkexhrk
?kVd 4 %&
fo’ks”k v/;;u % laLdkj’kks/ku iapd ¼v/;k; 21 rs 25½] xzkexhrk
lanHkZ xzaFk %
1- lkFkZ xzkexhrk & rqdkjkethnknk xhrkpk;Z] laiknd & lqnketh lkojdj
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
3- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
4- xzkexhrkjgL; Lian 1 rs 3 & MkW- lqHkk”k lkojdj
5- lar rqdkjke o lar rqdMksth & MkW- jke ?kksMs
Elective 4T3 (A) vH;klif=dk 3&,
Hkkjrh; lektlq/kkjd vkf.k jk”Vªlar
?kVd 1 %&
folkos ‘krd % Hkkjrkrhy lkekftd lq/kkj.kkaps ;qx
egkjk”Vªkrhy Áeq[k lektlq/kkjd % ,d vk<kok
egkjk”Vªkckgsjhy Áeq[k lektlq/kkjd % ,d vk<kok
?kVd 2 %&
Áeq[k lkekftd leL;k % Lo:i vkf.k vk;ke
leL;kaojhy mik;;kstuk % lektlq/kkjdkaps Á;Ru vkf.k QyJqrh
?kVd 3 %&
egkjk”Vªkrhy lektlq/kkjd vkf.kjk”Vªlar % vuqca/k
Áeq[k Hkkjrh; lektlq/kkjd vkf.k jk”Vªlar % vuqca/k
?kVd 4 %&
Lkekftd Á’ukaojhy jk”Vªlarkaps Ácks/ku vkf.k tutkx`rh
tkfrHksn] va/kJ)k] fuj{kjrk] vukjksX;] csjkstxkjh b- leL;kaojhy
jk”Vªlarkauh mHkkjysys lektlsosps fofo/k ÁdYi
lanHkZ xzaFk %
1- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt xkSjoxzaFk & laiknd Ákpk;Z jk- rq- Hkxr
2- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k ok³~e; & laiknd MkW-
v{k;dqekj dkGs
3- jk”Vªlar vkf.k Lokra«;kph pGoG & MkW- HkkÅ ekaModj
4- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
5- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
6- vk/kqfud Hkkjr & vkpk;Z tkoMsdj
7- Ácks/kukrhy ikÅy[kq.kk & xa- ckljnkj
8- laf{kIr ejkBh ok³~e;dks’k¼1920rs2003½ & laiknd olar vkckth Mgkds
o brj
9- egkjk”Vª laLd`rh & iq- x- lglzcq)s
10- lkaLd`frd egkjk”Vª ¼1960 rs 2010½ & laiknd e/kw eaxs’k df.kZd
11- vk/kqfud egkjk”Vªkps jktdkj.k & o- ea- fljlhdj
12- ifjorZukps Áokg & laiknd Jh- x- eq.kxsdj
Elective 4T3 (B) vFkok&‘kks/kÁdYi
¼jk”Vªlarkaps lkfgR; vFkok R;kaps thoudk;Z ;koj vk/kkfjr fdeku 50 i`”Bkapk Lora=
vkdyu ekaM.kkjk ‘kks/kÁdYi½
Foundation 4T4 (A)
vH;klif=dk 4
jk”Vªlarkaph dyklk/kuk
¼ fu;fer fo|kF;kZalkBh½
?kVd 1 %&
dyk % ladYiuk] Lo:i vkf.k ?kVdrÙos
yksddysps Lo:i vkf.k Áeq[k Ádkj
?kVd 2 %&
Hktu] dhrZu] ikokMk % dkgh yksdÁ;ksT; dyk
Ácks/kukph o jatukph ikjaikfjd lk/kus
?kVd 3 %&
jk"Vªlarkaph Hktu’kSyh
jk”Vªlarkaph dhrZu’kSyh
?kVd 4 %&
jk”Vªlarkaph Áopu’kSyh
jk"Vªlarkaps iksokMs
jk”VªlarkaP;k dykl/kusph i`FkxkRe oSf’k”VÓks
lanHkZ xzaFk %
1- yksdjatukaph ikjaikfjd ek/;es & ‘kjn O;ogkjs
2- yksdlkfgR; vkf.k yksdlaLd`rh & ljksftuh ckcj
3- jk”Vªlar rqdMksth % thou o dk;Z & laiknd MkW- lqHkk”k lkojdj
4- thou;ksxh % [kaM 1 rs 11 & lqnke lkojdj
Foundation 4T4 (B)
vH;klif=dk 4
राष्ट्रसंतांच ेमराठी आणि हिदंीसाहित्य
¼ vU; vH;klØekP;k fo|kF;kZalkBh½
?kVd &1
^;qxizHkkr* % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
jk”Vªlarkaph i=s % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
jk”Vªlarkaph Hkk”k.ks % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
?kVd &2
xzkexhrk % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
?kVd &3 lektlathouh % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
jk”Vªh; Hktukoyh % lar rqdMksth egkjkt
?kVd &4
esjh tiku ;k=k % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
ygjdh cj[kk % jk”Vªlar rqdMksth egkjkt
lanHkZxzaFk&
1- jk”Vªlar rqdMksth % lexz ok³~e; & MkW- dqeqfnuh [kksjxMs
2- ;qxnz”Vk jk”Vªlar rqdMksth dk jk”Vªhl thou es ;ksxnku & MkW- fnudj
;soysdj
3- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % O;Drh vkf.k dk;Z &v{k;dqekj dkGs
4- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt % xkSjox zaFk % laiknd izpk;Z jk- rq- Hkxr
RashtrasantTukdojiMaharajAdhyasan
RashtrasantTukdojiMaharaj Nagpur University, Nagpur
izfr
ek-lgk;d dqylfpo
fo|k foHkkx
jk”Vªlar rqdMksth egkjkt ukxiwj fo|kihB] ukxiwj
fo”k; % ,e- ,- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt fopkj/kkjk pkWbl csLM ØsMhV flLVe lsfeLVj vH;klØe lknj
djhr vlY;kcíy
egksn;]
vkiY;k foHkkxkP;k lwpusuqlkj ,e- ,- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt fopkj/kkjk pkWbl csLM
ØsMhV flLVe lsfeLVj vH;klØe lknj djhr vkgs-
/kU;okn
vkiyk uez
dk;Zdkjh izeq[k
jk”Vªlar rqdMksth egkjkt v/;klu
jk”Vªlar rqdMksth egkjkt ukxiwj fo|kihB] ukxiwj
lgi= & ,e- ,- jk”Vªlar rqdMksth egkjkt fopkj/kkjk pkWbl csLM ØsMhV flLVe lsfeLVj vH;klØekph
izr