Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 105

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.á |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï nø±sê~ |ü{Ϻø£qT #·÷dæ‘Ó\TdüTø√+&ç. Ò<ë MT $TÁ‘·T\qT, ñbÕ<Ûë´j·TT\qT n&ç– ‘Ó\TdüTø√+&ç.bÕsƒ¡+ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+˝À ñ+&˚ $wüj·÷ìï }Væ≤+#·+&ç. #Ó|üŒ+&ç.

|æ\¢\÷! Ç˝≤ #˚j·T+&ç.

øÏ+~ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç.

Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T #Ó|üŒ+&ç.∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. ∫Á‘·+˝À |æ\¢\T @+ #˚düTÔHêïs¡T?MT <ä>∑Zs¡ @j˚T u§eTà\T ñHêïsTT? n$ mø£ÿ&Óø£ÿ&É qT+&ç ‘Ó#·TÃ≈£îHêïs¡T?MT≈£î u§eTà\+fÒ Çwüºy˚THê? m+<äT≈£î?MTs¡T ‘·j·÷s¡T #˚düTø=qï u§eTà\qT #·÷ùdÔ MT≈£î @eTì|ædüTÔ+~? yê{Ï‘√ MTs¡T @$T #˚kÕÔs¡T?

Hê\T>√j·T÷ì{Ÿ 14. u§eTà>∑TÁs¡+

106

MTs¡T s¡ø£s¡ø±\ u§eTà\‘√ Ä&ÉT≈£î+{≤s¡T ø£<ë! ø=ìï u§eTà\qT ø=+{≤s¡T. ø=ìï MTπs‘·j·÷s¡T #˚düT≈£î+{≤s¡T. n˝≤π> sê$TøÏ ≈£L&Ü u§eTà\+fÒ #ê˝≤ Çwüº+. ‘êH˚ ˇø£ u§eTàqT

‘·j·÷s¡T#˚düT≈£îqï~. sê$TøÏ ÇwüºyÓTÆq Ä u§y˚Tà ø±yê\ì Ç+ø=ø£ bÕ|ü n&ç–+~.‘·sê«‘· @yÓTÆ+<√ bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç.

nq>∑q>± sê$T nH˚ ˇø£ ∫qï ã+C≤sê u≤*ø£ ñ+&˚~. sê$Tyêfi¢ ne÷à, Hêqï s√&ÉT¶ |üø£ÿH˚J$+#˚yês¡T. yêfi¢≈£î ˇø£ ˝ÀVü≤|ü⁄ ã+&ç ñ+&˚~. Ä ã+&çMT<ä n+<äyÓTÆq u§eTà\T ô|{Ϻ ny˚Tàyês¡T.

sê$Tyêfi¢ Hêqï bı&ÉT>±Z ñ+&˚yê&ÉT. Äj·TqøÏ ô|<ä› ô|<ä› MTkÕ\T+&˚$, ‘·\bÕ>± #·T≥Tºø=H˚yê&ÉT.sê$Tyêfi¢ ny˚TàyÓ÷ mH√ï ≈£î#ÓÃfi¯óflqï |ü]øÏD° y˚düT≈£îH˚~. >∑\>∑\˝≤&˚ mH√ï yÓ+&ç q>∑\T ô|≥Tº≈£îH˚~.ÄyÓT q&ÉTdü÷Ô+fÒ Çe˙ï düqï>± X¯ã›+ #˚ùd$, sê$T ≈£L&Ü, neTà˝≤>±H˚ ˇø£ ∫qï |ü]øÏD° y˚düT≈£îH˚~.

sê$T‘·+Á&ç düT‘·TÔ\T, |ü≥Tºø±s¡¢ ≤+{Ï kÕe÷qT¢ ‘·j·÷s¡T#˚dæ ny˚Tàyê&ÉT. sê$T‘·*¢ u§eTà >∑TÁsê\T

‘·j·÷s¡T#˚ùd~. ÄyÓT yê{Ïì s¡+>∑Ts¡+>∑T\ >∑T&ɶ eTTø£ÿ\‘√ ≈£îfÒº~. ∫qï ∫qïn<ë›\T, ]ã“q¢‘√ yê{Ïì n\+ø£]+#~. Ç˝≤ ‘·j·÷s¡T#dæq >∑TÁsê\qT

ÄyÓT s√&ÉT¶ |üø£ÿ>± es¡dü>± ñ+#˚~. Ä <ë] yÓ+≥ yÓfi‚¢yês¡+‘ê Ä>∑TÁsê*ï #·÷ùdyês¡T. ø=+‘·eT+~ ‘·eT Çfi¯¢˝À n+<ä+>±

ô|≥Tºø√&Üìø°, ø=+‘·eT+~ ‘·eT |æ\¢\T Ä&ÉTø√&Üìø° yê{Ïìø=H˚yês¡T.

sê$TøÏ Ä u§eTà>∑TÁsê\+fÒ m+‘√ Çwüº+. yÓT]ùd|üPdü\ ø£fiSfl, yÓTTq‘*q #Óe⁄\÷, M|ü⁄ MT<ä n+<äyÓTÆq JqT¢ ñqï Ä >∑TÁsê\‘√ Ä&ÉTø√yê\ì|æ+#~.

ø±ì yêfi¢eTà Ä >∑TÁsê*ï eTT≥Tºø√ì#˚Ã~ ø±<äT. ªªn$ qTe⁄« Ä&ÉT≈£îH˚+<äT≈£î ø±<äTµµ nH˚~.

ªªqTe⁄« yê{Ï‘√ Ä&ç‘˚ n$ e÷dæb˛‘êsTT. n$ e÷ùdÔ H˚qT yê{Ïì neTà ÒqT.neTàø£b˛‘˚ eTqøÏ &ÉãT“\T sêe⁄. eT] eTq+ ‹q&ÜìøÏ _j·T´+, |ü|ü,

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 107Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD°

≈£Ls¡\T m˝≤ ø=qT≈£îÿ+{≤+ #Ó|üµµ nH˚~. ˇø£ u§+>∑s¡+, ˇø£ >∑T&ɶu§eTà ‘·|üŒ sê$T<ä>∑Zs¡ u§eTà Ò+ñ+&˚$ ø±e⁄. á >∑TÁsê\‘√ Ä&ÉTø√yê\ì ÄyÓT≈£î+&˚~.

≈£L‘·Ts¡T eTqôd]–q ‘·*¢ ªªø±yê\+fÒ qTy˚« ˇø£ ∫qï u§eTà>∑TÁs¡+ #˚düTø√e#·Tõµ n+~. neTànq&Éy˚T ‘·&Ée⁄>± sê$T m–] >∑+‘˚dæ |üì yÓTT<ä\T ô|{Ϻ+~. sê$T ‘·j·÷s¡T#˚dæq >∑TÁs¡+ ø±fi¯ófle+ø£s¡>±q÷, ‘·\ ˇø£ |üø£ÿøÏ e+–b˛sTT yÓTTVü≤+≈£L&Ü n<√ s¡ø£+>±q÷ e#êÃsTT.

nsTT‘˚H˚+? sê$TøÏ Ä >∑TÁs¡eT+fÒ ÁbÕD+. ‘·H˚ #˚düT≈£îqï á u§eTà>∑TÁs¡+ |üP]Ô>± ‘·q kı+‘·+!sê$TøÏ Ä >∑TÁs¡+‘√H˚ Á|ü|ü+#·+. sê$T Ä u§eTà >∑TÁsêìï <Í&ÉT rsTT+#˚~. ‘·qT >∑TÁs¡+ MT<ä kÕ«Ø#˚düTÔqï≥T¢ }Væ≤+#·Tø=H˚~. <=+>∑*ï ‘·s¡TeTT‘·Tqï≥÷¢... |ü+<˚ À¢ bÕ˝§Zqï≥÷¢... }Væ≤+#·T≈£îH˚~.

yêfi¯fleTà #˚dæq >∑TÁsê\˙ï s√&ÉT¶ |üø£ÿ>± ˇø£ es¡dü À ô|{Ϻ ñ+∫ sê$T ‘·q >∑TÁsêìï ≈£L&Ü yê{Ï|üø£ÿq qT+#√ ô|fÒº~ ªªMfi¯fl+‘ê ˙≈£î nqïj·T´\T, yêfi¯fl‘√ ø£ãTs¡T¢ #Ó|üµµ nì Ä&ÉTø=H˚~.

ˇø£s√E s√E˝≤π> sê$T u§eTà >∑TÁs¡+‘√ Ä&ÉTø=+≥÷qï~. Ç+‘· À n≥T>± ˇø±yÓT e∫Ã+~.ÄyÓT‘√ ˇø£ ∫qï |æ\¢ ≈£L&Ü ñ+~. sê$T n+‘˚ ñqï Ä bÕ|ü#˚‹˝À ˇø£ u§eTà ñ+~.

sê$T Ä u§eTà e+ø£ ÄX¯>± #·÷dæ+~. n~ m+‘· u≤>∑T+<√! <ëìøÏ yÓT]ùd E≥Tº+~. eT÷dæ‘Ó]#˚ ø£fi¯óflHêïsTT. eTT<=›#˚Ã ã÷≥÷¢, n+<äyÓTÆq >öq÷ y˚düTø=+~.

ªªne÷à! Hê≈£î >∑TÁs¡+ ø±yê*.µµ sê$TøÏ Ä bÕ|ü nq&É+ $ì|æ+∫+~.

ªªn˝≤π>, ø=+<ë+,µµ n+~ yêfi¯fleTà. ªªá >∑TÁsê\ yÓ\ m+‘·?µµ n&ç–+~.

ªªˇø√ÿ{° e+<˚dæ s¡÷bÕj·T\+&çµµ sê$T ‘·*¢ #Ó|æŒ+~.

ªªnsTT‘˚ ˇø£{Ï Çe⁄«µµ, ÄyÓT n+~. sê$T‘·*¢ ˇø£ eT+∫ >∑TÁsêìï ô|’øÏ rdæ+~.

ªªn~ø±<äT,µµ Ä bÕ|ü ‘·\ n&ɶ+>± ‹|æŒ+~. ªªHê≈£î Ä ∫qï >∑TÁs¡+ ø±yê*µµ nì sê$T>∑TÁsêìï #·÷|æ+∫+~.

ªªn~ neTàø±ìøÏ ø±<äe÷൵, sê$T‘·*¢ #Ó|æŒ+~.

ªªn~ dü]>±Z sê Ò<äT. $T>∑‘ê yê{Ï À¢+∫ πø~ø±yê\+fÒ n~ rdüTø√ Ç~ u≤>∑T+~ ø£<ä÷!µµ ˇø£<ëìï#·÷|æ+~.

ªª}VüQµµ, bÕ|ü |üø√ Ò<äT. ªªÇ<+ u≤>± Ò<äT.Hêø£<˚ ø±yê*!µµ

Ä ∫qï >∑TÁs¡yT m+<äT≈£î q∫Ã+<√ yêfifleTàøÏns¡ú+ ø± Ò<äT.

ªªHêø£<˚ ø±yê*. <ëì yÓTTVü≤+ u≤>∑T+~µµ,bÕ|ü ù|N ô|{Ϻ+~.

108

ªª<ëì ‘·\ e+ø£s¡>±ñ+< äe÷à µ µ , sê$T‘ ·* ¢q#·Ã#Ó|æŒ+~.

ª ªM{Ï˝À+∫ Ç+πø< äqïrdüTø√µµ.

ªªHêø£<˚ ø±yê*, Ç+πøBe< ä÷ › ! µ µ bÕ| ü @& É T| ü ⁄yÓTT<ä\Tô|{Ϻ+~.

ª ª˙≈ £ î m≈ £ î ÿe & ÉãT“ÇkÕÔqT,µµ ÄyÓT ‘·*¢ n+~. ªªe÷bÕ|üøÏ Ä ãT*¢ >∑TÁsêH˚ï Çe⁄«µµ.

ªªdüπs nsTT‘˚µµ sê$T‘·*¢ˇù|ŒdüT≈£î+~. ªª˙ø±ÿyê\+fÒÇ+ø√{Ï #düT≈£î+<äTe⁄ Ò. ø±<ä+fÒH˚qT #˚dæq yê{Ï˝À+∫ ˇø£{ÏrdüTø√µµ sê$T #Ó$˝À HÓeTà~>±#Ó|æŒ+~.

Ç~>√! n+≥÷, sê$T >∑TÁsêìï Ä bÕ|üøÏ#˚Ãdæ+~. sê$T ø£fi¢ À¢ ˙s¡T ∫$Tà+~. neTà #˚dæq ô|<ä›>∑TÁs¡+ ÄyÓTøÏ nø£ÿπs¢<äT. ‘·qT #˚düT≈£îqï ∫qï >∑TÁs¡y˚T ‘·q≈£î ø±yê*. ªª˙ <ä>∑Zs¡+‘· eT+∫ u§eTàñ+&É>± Hê >∑TÁs¡y˚T ≈£î ø±e*‡ e∫Ã+<ë!µµ nì Ä bÕ|üì n&É>±\ì|æ+∫+~. ø±˙ ô|’øÏ @MT nq Ò<äT.‘·\ n≥T ‹ù|ŒdüT≈£îì ø£fi¯ófl ‘·T&ÉT#·T≈£î+~.

Ç+‘· À yÓqø£ì+∫ ‘·q #‹˝À @<√ ô|{Ϻq≥Tº nìŒ+∫ øÏ+~øÏ #·÷dæ+~. n~ u§eTà n+<äyÓTÆqu§eTà! ªª@&Ée≈£îµµ, n+<ë bÕ|ü! ªªqTe⁄« Hê u§eTà rdüTø√µµ, sê$T yÓ’|ü⁄ ∫s¡Tqe⁄«‘√ #·÷dü÷Ô, HÓeTà~>±#Ó|æŒ+~. ªªì»+>± ˙ >∑TÁs¡+ u≤>∑T+~µµ nì #Ó|æŒ+~.

sê$T ‘·q #˚‹˝À ñqï u§eTàyÓ’|ü⁄ ‘·<˚ø£+>± #·÷dæ+~, u§eTà u≤>∑T+~. ªª>∑TÁs¡+ u§eTà m|ü&Ó’Hê#˚düTø√e#·Tõµ. ø£ ïfi¯ófl X¯óÁuÛÑ+>± ‘·T&ç#˚düT≈£îì bÕ|üyÓ’|ü⁄ #·÷dæ sê$T ≈£L&Ü q$«+~. {≤{≤ #Ó|æŒ+~.Ç<ä›s¡÷ dü+‘√wü+>± ñHêïs¡T.

eT÷\+` ∫Å\¶Hé ãTø˘ Á≥dtº

BbÕ n>∑sê«˝Ÿ

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 109

Ç$ #˚j·T+&ç

I $q&É+, Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ&É+

(n) á ø£<∏äqT MT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ+&ç.

(Ä) sê$T u§eTà>∑TÁsêìï ‘·j·÷s¡T#˚dæ+~ ø£<ë! MTs¡T @ @ u§eTà\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·T>∑\s√ #Ó|üŒ+&ç.

(Ç) á ø£<∏ä À MT≈£î q∫Ãq bÕÁ‘· @~? m+<äT≈£î?

(á) sê$T yêfifleTà #dæq >∑TÁsê\‘√ sê$T ‘·q ∫qï >∑TÁsêìï ñ+∫ ªªMfifl+‘ê ≈£î nqïj·T´\Tyêfi¢‘√ ø£ãTs¡T¢ #Ó|üµµ n+~ ø£<ë! Ä >∑TÁs¡+ @$T ø£ãTs¡T¢ #Ó|æŒ+<√ }Væ≤+∫ #Ó|üŒ+&ç.

II <Ûësêfi¯+>± #·<äe&É+, ns¡ú+#˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+, sêj·T&É+

(n) bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç, øÏ+~ yêø±´\≈£î ø±s¡D≤\T #Ó|üŒ+&ç.

1. sê$TøÏ ~>∑T\T ø£*–+~.

2. sê$Tyêfi¯ófl s√&ÉT¶|üø£ÿH˚ J$+#˚yês¡T.

3. sê$T‘·*¢ u§eTà>∑TÁsê\T ‘·j·÷s¡T#˚ùd~.

4. sê$TøÏ ÄyÓT >∑TÁs¡eT+fÒ ÁbÕD+.

5. sê$T Ä u§eTà e+ø£ ÄX¯>± #·÷dæ+~.

(Ä) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.

1. sê$T ‘·q >∑TÁsêìï |ü≥Tºø=ì @y˚T+ }Væ≤+#˚~?

2. sê$Tyêfi¯fl neTà >∑TÁs¡+u§eTà*ï m+<äT≈£î eTT≥Tºø√ì#˚Ã~ ø±<äT?

3. bÕ|ü#˚‹˝À u§eTà m˝≤ ñ+~?

4. u§eTà>∑TÁsê*ï s√&ÉT¶|üø£ÿH˚ m+<äT≈£î neTTà‘·THêïs¡T?

5. >∑TÁs¡+u§eTà m|ü&Ó’Hê #˚düTø√e#·Ãì sê$T m+<äT≈£î nqT≈£î+~?

(Ç) bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. á øÏ+~ yêø±´\T es¡düÁø£eT+˝À sêj·T+&ç.

1. bÕ|ü ‘·q u§eTàqT sê$T #˚‹˝À ñ+∫+~.

2. >∑TÁs¡+ u§eTà ‘êH˚ ‘·j·÷s¡T#˚düT≈£î+~.

3. bÕ|ü, sê$T #˚dæq u§eTà ø±yê\ì |ü≥Tº|ü{Ϻ+~.

4. sê$T >∑TÁs¡+u§eTà bÕ|ü≈£î Ç#˚Ãdæ+~.

110

5. ‘·*¢, ∫qïbÕ|ü >∑TÁs¡+u§eTà\T ø=q&ÜìøÏ e#êÃs¡T.

6. sê$T >∑TÁs¡+u§eTà\‘√ Ä&ÉTø√yê\qT≈£î+~.

7. sê$Tyêfi¯fl ne÷à HêHêï s√&ÉT¶ |üø£ÿq u§eTà\T ny˚Tàyês¡T.

III Ä˝À∫+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T&É+ (d”«j·Ts¡#·q)

(n) sê$TøÏ u§eTà>∑TÁsê\+fÒ Çwüº+ ø£<ë! u§eTà˝À¢ MT≈£î ÇwüºyÓTÆq u§eTà @~? <ëìï >∑T]+∫

sêj·T+&ç.

(Ä) sê$T ‘·q >∑TÁs¡+ u§eTà MT<ä ≈£Ls¡TÃì kÕ«Ø #düTÔqï≥T¢, <=+>∑*ï ‘·]$Tq≥T¢ }Væ≤+#~.

Ç+ø± @y˚T$T }Væ≤+∫ ñ+≥T+<√ MT kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

(Ç) sê$T ‘·q >∑TÁs¡+ u§eTà≈£î n\+ø£s¡D #˚dæ+~ ø£<ë! øÏwüºyÓTÆq u§eTà≈£î e⁄ @ $<Ûä+>±

n\+ø£]kÕÔe⁄?

(á) sê$Tyêfi¯fl neTà, Hêqï m˝≤ ñ+{≤s√ ‘Ó\TdüTø=Hêïs¡T ø£<ë! MTs¡T MT ne÷à Hêqï

m˝≤ ñ+{≤s√ e]í+∫ sêj·T+&ç.

(ñ) sê$T >∑T]+∫ kı+‘· e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

IV |ü<äC≤\+

(n) bÕsƒ¡+˝À MTs¡T H˚s¡TÃ≈£îqï ø=‘·Ô |ü<ë\T sêj·T+&ç. á |ü<ë\qT @ @ dü+<äsꓤ À¢ñ|üjÓ÷–kÕÔs√ yêø±´\T>± sêj·T+&ç.

(Ä) u§eTà\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÜìøÏ ñ|üjÓ÷–+#˚ |ü<ësêú\T >∑fi¯fl˝À¢ ñHêïsTT. yê{ÏìyÓ‹øÏ |ü≥Tºø=ì sêj·T+&ç.

eT dæ ãT s¡ <ä ø= j·T´

{Ϻ sê – ‘√ \T \ ‘·

|æ+ >± DÏ ø£+ #·T ø£ÿ >∑

&û yÓTÆ <ë #Ó ø£ÿ <ë« s¡+

>= q+ ø± ã+ \T ˝…+ bÕ¢

&ÉT ~ – >± E &ç dæº

>∑T &ɶ ‘·T s¡+ Hê e ø

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 111

(Ç) sê$Tyêfi¯fl Hêqï düT‹Ô, |ü≥Tºø±s¡¢qT— yêfi¯fl neTà u§eTà\qT ‘·j·÷s¡T#˚dæ ny˚Tàyês¡Tø£<ë! MT ùdïVæ≤‘·T\ ne÷àHêqï\T JeHê<Ûës¡+ø√dü+ @yT$T |üqT\T #kÕÔs√ sêj·T+&ç.

(á) øÏ+~ |ü<ë\T Ä<Ûës¡+>± ns¡úe+‘·yÓTÆq yêø±´\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T+&ç.

V düè»Hê‘·àø£‘· : øÏ+~ yê{Ï À @<Ó’Hê ˇø£{Ï #˚j·T+&ç.

(n) ã+ø£eT{Ϻ‘√ MT≈£î q∫Ãq u§eTàqT n+<ä+>± ‘·j·÷s¡T#˚j·T+&ç. m˝≤ ‘·j·÷s¡T #˚XÊs√#Ó|üŒ+&ç.

(Ä) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± sê$T yêfi¯fl neTà, Hêqï u§eTà\T j·T+&ç. s¡+>∑T\T y˚j·T+&ç. yê]>∑T]+∫ sêj·T+&ç.

(Ç) MTs¡T ‘·j·÷s¡T#˚dæq u§eTà MT‘√ e÷{≤¢&ç‘˚ MT]<ä›s¡÷ @+ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü≈£î+{≤s√}Væ≤+∫ sêj·T+&ç.

VI Á|üX¯+dü

(n) ˙≈£î u≤Ø“ u§eTà+fÒ #ê˝≤ Çwüº+. Ä u§eTà‘√ Ä&ÉTø√yê\ì ñ+~. MT m<äT]+{À¢ñqï d”‘· <ä>∑Zs¡ Ä u§eTà ñ+~. ìqTï Ä u§eTà‘√ Ä&É&ÜìøÏ s¡eTà+~. ˙≈£î #ê˝≤dü+‘√wü+ ø£*–+~. d”‘·≈£î ˙e⁄ @eTì ø£è‘·»„‘·\T #ÓãT‘êe⁄.

(Ä) MTs¡T y˚{Ï‘√ Ä&ÉT≈£î+{≤s¡T? yê{Ï‘√ Ä&ÉTø√e&ÜìøÏ Ç+ø± me]ì |æ\TkÕÔs¡T?Ç˝≤ Ç‘·s¡T\‘√ ø£*dæ Ä&ÉT≈£î+fÒ m˝≤ ñ+≥T+<√ #Ó|üŒ+&ç.

ñ+&˚yê&ÉT >∑TÁs¡+ ÁbÕD+ n+fÒ sê$TøÏ

ø±yê* dü+‘√wü+>± >∑TÁs¡y˚T Ç<ä›s¡T rsTT+#˚~

bı&ÉT>±Z Hêqï sê$T >∑TÁsêìï ñHêïs¡T

‘·q≈£î ∫qï <Í&ÉT yêfi¯fl sê$T

MT ùdïVæ≤‘·T\ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ ù|s¡T¢ JeHê<Ûës¡+ø√dü+ #˚ùd |üqT\T

112

VII uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+

(n) øÏ+~ |ü<ë\˝À ¬s+&ç+{Ïì ñ|üjÓ÷–+∫ yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ë : lsê+ ø£$‘· sêdæ, #·~yê&ÉT.

(Ä) MTs¡T s√p s¡ø£s¡ø±\ |üqT\T #˚düTÔ+{≤s¡T ø£<ë! |üqT\qT ‘Ó*j·TCÒùd ÁøÏj·÷|ü<ë\Tsêj·T+&ç yê{ÏøÏ ndüe÷|üø£ ÁøÏj·÷|ü<ë\T sêdæ yê{Ï‘√ yêø±´\T sêj·T+&ç.

ñ<ë : ìÁ<ä Ò#êqT ìÁ<ä Ò∫

H˚qT ñ<äj·÷H˚ï ìÁ<ä Ò∫, eTTK+ ø£&ç>±qT.

qyê«&ÉT#·<äTe⁄‘·THêï&ÉTyÓfi≤fl&ÉT|ü≥Tºø=Hêï&ÉT#·÷düTÔHêï&ÉTÄ&ÉT‘·THêï&ÉT^XÊ&ÉT

düe÷|üø£ ÁøÏj·T\T

kı+‘· ˝≤uÛÑ+ ø=+‘·e÷qT≈£î bıs¡T>∑Tyê]øÏ ‘√&ÉŒ&Éy√jYT.` >∑Ts¡C≤&É

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê?

1. sê$Tø£<∏äqT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT2. u§eTà>∑TÁs¡+ ø£<∏äqT <Ûësêfi¯+>± #·<äe>∑\qT.

Ç∫Ãq yêø±´\≈£î ø±s¡D≤\T #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT3. sê$T >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT4. eT{Ϻ‘√ u§eTà\T #˚dæ, m˝≤ ‘·j·÷s¡T#˚XÊH√ #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT

dü÷#·q\ Ä<Ûës¡+>± u§eTà\T ^j·T>∑\qT. yê{Ï >∑T]+∫ #Ó|üŒ>∑\qT.

ÁbÕC…≈£îº |üìsê$Tyêfi¢ neTà u§eTà\T #˚dæ neTTà‘·T+~ ø£<ë! n{≤¢π> MT }]˝Àu§eTà\T/edüTÔe⁄\T ‘·j·÷s¡T#˚ùdyês¡T ñ+{≤s¡T ø£<ë! yês¡T @y˚T+‘·j·÷s¡T#˚kÕÔs√ ‘Ó\TdüTø=ì sêj·T+&ç. Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

‹ìyÓ[fle∫Ã#·÷dæm–]|üs¡T¬>‹Ôsêdæ

ndüe÷|üø£ ÁøÏj·T\T

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 113

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.á |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï nø±sê~ |ü{Ϻø£qT #·÷dæ‘Ó\TdüTø√+&ç. Ò<ë MT $TÁ‘·T\qT, ñbÕ<Ûë´j·TT\qT n&ç– ‘Ó\TdüTø√+&ç.bÕsƒ¡+ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+˝À ñ+&˚ $wüj·÷ìï }Væ≤+#·+&ç. #Ó|üŒ+&ç.

|æ\¢\÷! Ç˝≤ #˚j·T+&ç.

øÏ+~ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç.

Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T #Ó|üŒ+&ç.∫Á‘·+˝À @+ »s¡T>∑T‘√+~? ∫Á‘êìï mø£ÿ&É ^düTÔHêïs¡T? m+<äT≈£î?∫Á‘·+ ^düTÔqï e´øÏÔ @ @ edüTÔe⁄\qT ñ|üjÓ÷–+∫ ∫Á‘ê\T ^düTÔHêï&ÉT?s¡ø£s¡ø±\, s¡+>∑T s¡+>∑T\ ∫Á‘ê\qT #·÷dæq|ü⁄&ÉT MT≈£î m˝≤ nì|ædüTÔ+~? m+<äT≈£î?

Hê\T>√j·T÷ì{Ÿ 15. |ü …¢∫Á‘·+

114

düÁ≈£L≈£î mì$T<˚+&ÉT¢ ñ+{≤sTT. yêfi¯ófl ñ+&˚~ ø=+&ÉÁbÕ+‘·+˝Àì ˇø£ –]»q ÁbÕ+‘·+. düÁ≈£Lyêfi¯fl ne÷àHêHêï n&É$˝À <=]πø |ü+&ÉT¢, ø±j·T\T, ∫+‘·|ü+&ÉT, $düÔsê≈£î\T, ≈£î+≈£î&ÉT ø±j·T\T@s¡Tø=#˚Ãyês¡T. yê{Ïì }] dü+‘· À neTTà≈£îH˚yês¡T. düÁ≈£L ≈£L&Ü n|ü&É|ü&É÷ düs¡<ë>± yêfi¯flne÷àHêqï\‘√ u≤≥T n&É$˝ÀøÏ yÓfi‚flyê&ÉT.

n&É$˝ÀøÏ yÓfi¯ó‘·Tqï|ü&ÉT <ë]bı&Ée⁄Hê ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥T¢, r>∑\T, bı<ä\T, sêfi¯ófl ø£ì|æ+#˚$.yê{Ïì ÄXÃs¡ +>±, Äq+<ä+>± #·÷ùdyê&ÉT düÁ≈£L. n˝≤ q&ç∫ yÓfió‘·T+fÒ n&Ée+‘ê ‘·qqT |ü\ø£]düTÔqï≥T¢nì|æ+#˚~. |ü≈£åî\ ns¡T|ü⁄\T, |æ≥º\ ≈£L‘·\T, ø£|üŒ\ u…ø£u…ø£\T, ø°#·Tsêfi¯fl X¯u≤›\T $+‘·>= ÒŒ$.ø√sTT\ ≈£L... nì ≈£LdüTÔ+fÒ düÁ≈£L ≈£L&Ü ≈£L... ≈£L... nì ã<äT\T |ü*πøyê&ÉT. ø√øÏ\ eT∞fl ≈£LùdÔn+<äT≈£î ¬s{Ϻ+|ü⁄ >=+‘·T‘√ düÁ≈£L ã<äT*#˚Ãyê&ÉT. Ç˝≤ n&Ée+‘ê ‹s¡T>∑T‘·÷ düÁ≈£L Äq+~+#˚yê&ÉT.

ˇø£s√E düÁ≈£L, yêfi¢ ne÷àHêqï n&É$˝À yÓfió‘·THêïs¡T. ô|<ä› es¡+ yÓTT<ä …’+~. düÁ≈£L, yêfifleTà,Hêqï n+<äs¡÷ ˇø£ ø=+&É <ä>∑Zs¡≈£î |üs¡T¬>‘êÔs¡T. ø=+&É <ä>∑Zs¡ ˇø£ >∑TVü≤ ñ+~. n+<äs¡÷ Ä >∑TVü≤˝ÀøÏyÓfi≤fls¡T. düÁ≈£L Ä >∑TVü≤qT m|ü&É÷ #·÷&É Ò<äT. >∑TVü≤˝À >√&É\MT<ä s¡ø£s¡ø±\ u§eTà\T dæ ñHêïsTT.n+<äT˝À Hê≥´+ #˚düTÔqï Åd”Ô\ u§eTà\T, »+‘·Te⁄\qT y˚{≤&ÉT‘·Tqï eTqTwüß\ u§eTà\T, |æ\¢\T,ô|<ä›\T ø£*dæ ≈£Ls¡TÃqï u§eTà\T Ç˝≤ #ê˝≤ ∫Á‘ê\T >√&É\MT<ä y˚dæ ñHêïsTT. düÁ≈£L, Ä ∫Á‘ê\yÓ’|ü⁄n˝≤ ø£fi¯fl|üŒ–+∫ #·÷düTÔ+&ç b˛j·÷&ÉT. düÁ≈£L≈£î Ä ∫Á‘ê\T ÄX¯Ãs¡ + ø£*–+#êsTT. ÄdüøÏÔ>± ≈£L&Ü

114

ÄdüøÏÔ, ≈£î‘·÷Vü≤\+ ñ+fÒ @<Ó’Hê H˚s¡TÃø√e#·TÃ. –]»q u≤\T&Ó’q düÁ≈£L≈£î <˚ì|ü≥¢ÄdüøÏÔ ø£*–+<√, <ëì e\¢ m˝≤ >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ë&√ bÕsƒ¡+ #·~$ ‘Ó\TdüTø√+&ç.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 115

nì|æ+#êsTT. Á|ü‹ ∫Á‘êìï |ü]o\q>± #·÷XÊ&ÉT. @<√ n<äT“¤‘êìï #·÷düTÔqï≥T¢ $+‘·>± #·÷düTÔHêï&ÉT.

ªª@$Tsê n{≤º dü÷‘·TÔHêïe⁄µµ nì düÁ≈£LqT n&ç–+~ yêfi¯fleTà. ªªne÷à! á u§eTà\T mes¡T^XÊs¡T? uÛÑ Ò>± ñHêïj˚Tµµ nHêï&ÉT. ªª@yÓ÷sê! #ê˝≤ø±\+ øÏ+<ä{Ï qT+&˚ ñHêïsTT.µµ n+~ neTà.

ªªM{Ïì m˝≤ düT+{≤πs!µµ nì n&ç>±&ÉT düÁ≈£î. ªªu§>∑TZ‘√H√, düT<䛑√H√ düT+{≤s¡Tµµ n+~ neTà.Ç+‘· À es¡+ ‘·–Z+~. düÁ≈£L yêfi¯ó¢ Ç+{ÏøÏ ‹]– e#êÃs¡T.

düÁ≈£L Ä sêÁ‹ y˚&ç y˚&ç ãTe« ‹ì |ü&ÉT≈£îHêï&ÉT. |ü&ÉT≈£îHêï&Éqï e÷fÒ>±ì düÁ≈£L≈£î ñ<äj·T+‘êqT #·÷dæq u§eTà Ò ø£fi¯fleTT+<äT ø£<ä ≤&ÉT‘·THêïsTT. ìÁ<ä|ü≥º&É+ Ò<äT. yÓ+≥H˚ Ò∫ ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT.bısTT´ |üø£ÿq ñqï u§>∑TZ eTTø£ÿqT rdüT≈£îHêï&ÉT. >∑TVü≤˝À ‘êqT #·÷dæq u§eTà\qT >∑Ts¡TÔ #˚düTø=Hêï&ÉT.H˚\MT<ä u§eTà\T ^j·TkÕ>±&ÉT. ø£qTï, eTT≈£îÿ dü]>± ^j·T Ò<äì|æ+∫+~. #Ó]ù|XÊ&ÉT. eT∞fl ^XÊ&ÉT.‘êqT >∑TVü≤˝À #·÷dæq u§eTà\˙ï XÊ&ÉT. n$ #·÷düT≈£îqï düÁ≈£L≈£î #ê˝≤ Äq+<ä+ ø£*–+~. |ü&ÉTø=ìVü‰sTT>± ìÁ<äb˛j·÷&ÉT. bı<äT›Hï Ò∫q düÁ≈£L yêfi¢ neTà H\MT<ä ñqï u§eTà\qT #·÷dæ ÄXÃs¡ b˛sTT+~.düÁ≈£LqT Ò|æ+~. yêfi¯fl HêqïqT |æ*∫+~. ªª#·÷&Éj·÷´! eTH√&ÉT >∑TVü≤˝À ñqï u§eTà\˙ï m{≤º XÊ&√#·÷&ÉTµµ n+~. ªªne⁄H˚ dæÁ‘·+>± ñ+~. m+‘· u≤>± ^XÊ&√! Ç{≤º dü÷XÊ&√ Ò<√ n{≤º |üfÒºXÊ&ÉT.µµì»+>± u≤>± y˚XÊe⁄sê! nì bı–&Ü&ÉT düÁ≈£L yêfi¢ Hêqï. ªHê u≤uÒ! Hê ã+>±s¡T ø=+&Ü! Hê ~ùwº‘·– Ò ≤ ñ+~sêµ n+≥÷ dü+ãs¡|ü&çb˛sTT+~ ‘·*¢. düÁ≈£L≈£î #ê˝≤ >∑s¡«+>±, dü+‘√wü+>± nì|æ+∫+~.

ªªÇø£ Äs√E yÓTT<ä\T düÁ≈£L n&É$˝À ‘êqT #·÷dæq #Ó≥T¢, \‘·\T, ø=+&É\T, yê>∑T\T, »\bÕ‘ê\T^j·TkÕ>±&ÉT. |ü≈£åî\T, »+‘·Te⁄\T, Ç+{À¢ edüTÔe⁄\T Ç˝≤ y˚{Ïì #·÷ùdÔyê{Ïì ∫Á‘ê\T>± ^ùdyê&ÉT.Çe˙ï ≈£L&Ü düT<ä›eTTø£ÿ‘√H√, u§>∑TZ eTTø£ÿ‘√H√ Òø£b˛‘˚ eT{Ϻ À |ü⁄\¢‘√H√ ^ùdyê&ÉT. düÁ≈£L H˚\MT<˚ø±<äT, Ç+{Ï >√&É\ô|’Hê ^ùdyê&ÉT.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD°

ªªø=ìï s√E\ ‘·sê«‘· á ∫Á‘ê\≈£îs¡+>∑T\T y˚ùdÔ m˝≤ ñ+≥T+<ë?µµ nìÄ˝À∫+#ê&ÉT. Ä˝À#·q e∫Ã+<˚ ‘·&Ée⁄mÁs¡eT{Ϻ, |üdüT|ü⁄, eTT>∑TZ, ≈£î+≈£îeT M{Ï‘√s¡+>∑T\T n<ë›&ÉT. Ä ∫Á‘ê\T Ç+ø±ø£fi¯ø£fi¯˝≤&ç b˛j·÷sTT. s¡+>∑T\≈£î ≈£L&Üs¡ø£s¡ø±\ Ä≈£î\T, ø±j·T\T, <äT+|ü\Tyê&˚yê&ÉT. ùdïVæ≤‘·T\+‘ê #·T≥÷º#˚] düÁ≈£L^dæq u§eTà\qT ÄdüøÏÔ>± #·÷ùdyês¡T.

Ä }]øÏ eq» {°#·s¡T ø=‘·Ô>± e∫Ã+~.ÄyÓT ø£s√E düÁ≈£L Ç+{ÏøÏ e∫Ã+~. düÁ≈£L^dæq u§eTà\qT #·÷dæ ÄXÃs¡ b˛sTT+~. ªnπs!qTe⁄« Ç+‘· u≤>± u§eTà\T ^XÊe⁄! mø£ÿ&É

115

116

H˚s¡TÃ≈£îHêïe⁄?µµ nì n&ç–+~. düÁ≈£L qe⁄«‘·÷ ªªmø£ÿ&Ü H˚s¡TÃø√ Ò<äT. H˚H˚ #·÷dæy˚düTÔHêïqT. n~>√ nø£ÿ&É <ä÷s¡+>± ø=+&É <ä>∑Zs¡ ô|<ä› >∑TVü≤ ñ+~. Ä >∑TVü≤˝À>√&É\MT<ä u§eTà\T #·÷XÊqT. Hê≈£L u§eTà\T j·÷\ì|æ+∫+~. Ç~>√! Ç˝≤#·÷dæqe˙ï ^düTÔHêï {°#·sY!µµ nHêï&ÉT.

ªªqTe⁄« #ê˝≤ u≤>± ^düTÔHêïyé. Hê‘√ ≈£L&Ü sê! Hê <ä>∑Zs¡ ‘Ó\¢ø±–‘ê\T,#ês¡Tº\T, ô|ì‡˝Ÿ, s¡ã“s¡T, s¡+>∑Tô|ì‡fi¯ófl ñHêïsTT. ÇkÕÔqT. yê{Ï‘√ u§eTà\Ty˚j·T&É+ kÕ<Ûäq #ÓsTT´. qTe⁄« >=|üŒ ∫Á‘·ø±s¡T&ç$ ne⁄‘êe⁄µµ n+~ {°#·s¡T.

ªªn˝≤π> {°#·sY!µµ düÁ≈£÷ ø£fió¢ Äq+<ä+‘√ $T\$T\ yÓT]XÊsTT.{°#·s¡T‘√ yÓ[¢ düÁ≈£÷ ∫Á‘ê\T y˚j·T&ÜìøÏ ø±e\dæqe˙ï‘Ó#·TÃ≈£îHêï&ÉT.

Ä s√E qT+&ç düÁ≈£L J$‘·y˚T e÷]b˛sTT+~. düÁ≈£L <äèwæº eTqTwüß\ MT<ä≈£î eT[¢+~. eTìwæeTTKø£e[ø£\T >∑eTì+#˚yê&ÉT, ^ùdyê&ÉT. Áø£eT+>± n‘·ìøÏ eTqTwüß\ s¡÷|ü⁄πsK\T n+<ä]Mπø˝≤ ñ+&ÉeH˚ $wüj·T+ ns¡úeTsTT+~. yÓT\¢>± eTìwæ eTTU≤\T $$<Ûä Vü‰euÛ≤yê\T n+fÒ ø√|ü+‘√

ñqï eTTU≤\T, qe⁄«‘√ ñqï eTTU≤\T, Äq+<ä+>± ñ+&˚ eTTU≤\T, @&ÉT|ü⁄ eTTU≤\T, Ç˝≤ s¡ø£s¡ø±\eTTU≤\T ^XÊ&ÉT. Ç+ø± eTqTwüß\ Äø±sê\qT bı{Ϻ>±, bı&Ée⁄>±, ˝≤e⁄>±, düqï>±, n+<ä+>±,uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq sêø£ådüT&ÉT>± Ç˝≤ }Væ≤+∫ j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. n˙ï eq» {°#·s¡T≈£î #·÷|æ+#yê&ÉT.

ˇø£s√E eq» {°#·s¡T, ªªdüÁ≈£L! |ü≥ï+˝À ∫Á‘·ø±s¡T\≈£î b˛{° ô|&ÉT‘·THêïs¡T. qTe⁄« ˙≈£î q∫Ãq∫Á‘·+ y˚dæ Çe⁄«. H˚qT b˛{°øÏ |ü+|ü⁄‘êqT,µµ nqï~. düÁ≈£L Ç+{ÏøÏ e∫Ã Ä˝À∫+#ê&ÉT. n+<äs¡÷yÓT#·TÃ≈£îH˚ ≤ ‘·qT z ∫Á‘·+ ^j·÷* nqT≈£îHêï&ÉT. yÓ+≥H˚ ‘·q |ü …¢ ∫Á‘·+ ^j·T&É+ yÓTT<ä\Tô|{≤º&ÉT.ø=+&É\T y˚XÊ&ÉT. yê>∑T\T y˚XÊ&ÉT. ‘·q yêfi¯fl eg<Ûës¡D, ‘·qyêfi¯ófl ñ|üjÓ÷–+#˚ bÕÁ‘·\T edüTÔe⁄\T,Çfi¯ófl Ä ∫Á‘·+˝À ^XÊ&ÉT. ‘·q #·T≥÷º ñqï Á|ü|ü+#·+ n+‘ê ø£fi¯fl≈£î ø£{Ϻq≥Tº>± ∫Á‘·+ e∫Ã+~.rdüT¬ø[fl {°#·s¡T≈£î #·÷|æ+#ê&ÉT. düÁ≈£L dæq ∫Á‘·+ #·÷dæ eq» {°#·s¡T ÄX¯Ãs¡ b˛sTT+~. ªª#ê˝≤ u≤>±

^XÊe⁄. XuÛ≤wt düÁ≈£L!µµ n+≥÷ Äq+<ä+>± bı–&ç+~.ªªqTe⁄« uÛÑ$wü ‘·TÔ À >=|üŒ ∫Á‘·ø±s¡T&ç$ ne⁄‘êe⁄µµnqï~.

düÁ≈£L ^dæq ∫Á‘êìï b˛{ÏøÏ |ü+|æ+~ eqC≤{°#·s¡T. Ä dü+e‘·‡s¡+ »]–q ∫Á‘ê\ b˛{° À düÁ≈£L^dæq ∫Á‘êìøÏ Á|ü<∏äeT ãVüQeT‹ e∫Ã+~. düÁ≈£L dæq∫Á‘·+, n‘·ì bò {À nìï yêsêÔ|üÁ‹ø£ À¢ Á|ü#·T]+#ês¡T.n~ #·÷düT≈£îqï düÁ≈£L Äq+<ëìøÏ ne<ÛäT\T Òe⁄.düÁ≈£L ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T dü+ãs¡|ü&çb˛j·÷s¡T.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 117

Ç$ #˚j·T+&ç

I $q&É+, Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ&É+(n) düÁ≈£L≈£î n&É$˝À @y˚T$T ø£ì|æ+#êsTT? n&É$˝À Ç+ø± @y˚T$T ñ+{≤jÓ÷ #Ó|üŒ+&ç?(Ä) düÁ≈£L u§eTà\T j·T&É+ m˝≤ Hs¡TÃ≈£îHêï&ÉT? me¬s’Hê @<Ó’Hê |üìì m˝≤ Hs¡TÃ≈£î+{≤s¡T?(Ç) düÁ≈£L u§eTà\qT #·÷dæ n+<äs¡÷ yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T ø£<ë! me]HÓ’Hê m|ü&ÉT yÓT#·TÃ≈£î+{≤s¡T?(á) düÁ≈£L˝À MT≈£î q∫Ãq >∑TD≤\T @$? m+<äTø√ #Ó|üŒ+&ç.

II <Ûësêfi¯+>± #·<äe&É+, ns¡ú+#˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+, sêj·T&É+

(n) øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± <˚ì ‘·sê«‘· @+ »]–+<√ n+¬ø\‘√n+¬ø\‘√ dü÷∫+#·+&ç.

∫Á‘· ÒKq+ b˛{° À ãVüQeT‹ e∫Ã+~. ( )düÁ≈£L Ç+{Ï>√&É\MT<ä u§eTà\T ^XÊ&ÉT. ( )u§eTà\πødæ ø£fi¯fl|üŒ–+∫ #·÷XÊ&ÉT. ( )düÁ≈£L ˇø£s√E n&É$˝Àì >∑TVü≤˝ÀøÏ yÓfi≤fl&ÉT. ( 1 )|ü …¢∫Á‘·+ ^XÊ&ÉT. ( )eTqTwüß\ eTTU≤\T ^j·T&É+ ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. ( )u§eTà\≈£î s¡+>∑T\T n<ä›&É+ ≈£L&Ü #˚XÊ&ÉT. ( )

(Ä) bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± |ü{Ϻø£ À dü¬s’q |ü<ë\T sêj·T+&ç.

düÁ≈£L n&É$˝À #·÷dæq$.

düÁ≈£L dæq ∫Á‘ê\T

(Ç) bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T+&ç.1. düÁ≈£L yêfi¯fl ne÷à HêHêï @$T neTTàø=ì ã‹πøyês¡T?2. n&É$˝À yÓfi¯ó‘·Tqï düÁ≈£LqT @y˚$ |ü\ø£]+#êsTT?3. düÁ≈£L >∑TVü≤˝À @+ #·÷XÊ&ÉT?4. düÁ≈£L≈£î m+<äT≈£î ìÁ<ä|ü≥º Ò<äT?

ìÁ<ä|ü≥ºì düÁ≈£L @$T #˚XÊ&ÉT?5. düÁ≈£L u§eTà\T ^j·T&É+ m˝≤

H˚s¡TÃ≈£îHêï&ÉT?6. düÁ≈£LqT ø£*dæq eq» {°#·sY @+ #˚dæ+~?7. düÁ≈£L |ü …¢∫Á‘·+˝À @y˚T$T ^XÊ&ÉT?

118

|ü+&ÉT¢ ø±j·T\T ø£\|ü Wwü<Ûë\T Ç‘·sê\T

III Ä˝À∫+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T&É+ (d”«j·Ts¡#·q)

(n) düÁ≈£L≈£î u§eTà\T ^j·T&É+ #ê˝≤ ÇwüºyÓTÆq |üì>± e÷]b˛sTT+~ ø£<ë! MT≈£î ÇwüºyÓTÆq|üqT\T @$? m+<äT≈£î ÇwüºyÓ÷ sêj·T+&ç.

(Ä) $TeTà*ï ∫Á‘ê\T ^j·TeT+fÒ @ @ ∫Á‘ê\T ^kÕÔs¡T?

(Ç) düÁ≈£L >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

IV |ü<äC≤\+

(n) øÏ+~ yêø±´\qT #·<äe+&ç. ^‘· ^dæq |ü<ä+ ñ|üjÓ÷–+∫ eTs=ø£ yêø£ + sêj·T+&ç.

1. düÁ≈£L >∑TVü≤˝Àì ∫Á‘ê\qT ÄX¯Ãs¡ +>±, Äq+<ä+>± #·÷ùdyê&ÉT.

2. düÁ≈£L Ä ∫Á‘ê\yÓ’|ü⁄ ø£fi¯fl|üŒ–+∫ #·÷dü÷Ô+&çb˛j·÷&ÉT.

3. Çø£ dü+‘·è|æÔ>± Vü‰sTT>± ìÁ<äb˛j·÷&ÉT.

4. düÁ≈£L ùdïVæ≤‘·T\T u§eTàqT ÄdüøÏÔ>± #·÷ùdyês¡T.

(Ä) me]ì @eT+{≤s√ sêj·T+&ç.

ñ<ë : 1. ∫Á‘ê\T ^ùdyê]ì ∫Á‘·ø±s¡T\T n+{≤s¡T.

2. Hê≥´+ #˚ùdyê]ì

3. bÕ≥\T bÕ&˚yê]ì

4. |ü⁄düÔø±\T #·~y˚yê]ì

5. Ä≥\T Ä&˚yê]ì

6. ø£<∏ä\qT #Óù|Œyê]ì

7. s¡#·q\T #˚ùdyê]ì

(Ç) n&É$qT+∫ \_Û+#˚$ |ü{Ϻø£ À sêj·T+&ç.

(á) á øÏ+~ Äø±sê\‘√ M …’qìï u§eTà\T ^j·T+&ç.

ñ<ë :

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 119

(ñ) |æ\¢\+<äs¡÷ ≈£L&É düÁ≈£L˝≤ ˇø=ÿø£ÿs¡T ˇø=ÿø£ÿ <ë+{À¢ eTT+<äT+{≤s¡T. MT ‘·s¡>∑‹˝Àme¬ses¡T y˚{Ï À eTT+<äT+{≤s¡T? yêfi¯fl ù|s¡T¢ sêj·T+&ç.1. u≤>± ø£<∏ä\T #Óù|Œyêfi¯ófl2. ¬s+&ÉT ì$TcÕ\bÕ≥T <˚ìï >∑T]+#Ó’Hê e÷{≤¢&˚yêfi¯ófl 3. u≤>± bÕ&˚yêfi¯ófl 4. bı&ÉT|ü⁄ ø£<∏ä\qT #·≥T≈£îÿq $ù|Œyêfi¯ófl 5. s¡ø£s¡ø±\ >=+‘·T\‘√ e÷{≤¢&˚yêfi¯ófl 6. u§eTà\T ^ùdyêfi¯ófl 7. u≤>± q{Ï+#˚yêfi¯ófl 8. m<äT{Ïyê]ì q$«düTÔ+&˚yês¡T MTs¡T ô|’yê{Ï À¢ @y˚$ #˚j·T>∑\s¡T?

V. düè»Hê‘·àø£‘·:øÏ+~ dü÷#·q\ Ä<Ûës¡+>± ∫Á‘êìï j·T+&ç. s¡+>∑T\T yj·T+&ç. <ëìï >∑T]+∫ sêj·T+&ç.

ˇø£ ô|<ä› #Ós¡Te⁄. #Ós¡Te⁄≈£î <ä÷s¡+>± m‘·TÔ>± ñqï ø=+&É\T. ø=+&É\ eT<Ûä ˝Àñ<äsTTdüTÔqï dü÷s¡T´&ÉT, #Ós¡Te⁄ |üø£ÿq #Ó≥T¢ #Ós¡Te⁄˝À ‘êeTs¡\T, #|ü\T, u≤‘·T\T,Äø±X¯+˝À m>∑Ts¡T‘·Tqï |ü≈£åî\T.

VI Á|üX+dü: u≤>± u§eTà\T dæq düÁ≈£LqT {°#·sY X¯uÛ≤wt! nì yÓT#·TÃ≈£î+~ ø£<ë! düÁ≈£L˝≤+{Ïyêfi¯ófl MT≈£î m<äT¬s’‘˚ yêfi¯flì MTs¡T m˝≤ n_Ûq+~kÕÔs¡T.

VII uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+

(n) øÏ+~ ù|sê #·<äe+&ç. |ü{Ϻø£qT |üP]+#·+&ç.

|ü<äà, eTT+‘êCŸ, #·+Á~ø£ ùdïVæ≤‘·Tsêfi¯ófl. yês¡T ‘√≥≈£î yÓfi≤fls¡T. |ü#·Ãì #Ó≥¢‘√ ‘√≥ø£fi¯ø£fi¯ ≤&ÉT‘·T+~. nø£ÿ&É e÷$T&ç, C≤eT, düb˛{≤ #Ó≥T¢ ñHêïsTT. yê{Ïô|’q n\¢]ø√‘·T\T, ‘·T+≥] ñ&É‘·\T ¬>+‘·T‘·÷ ñHêïsTT. #·+Á~ø£ ˇø£ ô|<ä› ø√‹ì #·÷dæ+~.ø√‹u≤yê! Hêø√ e÷$T&ç|ü+&ÉT Çj·T´yê? nì n&ç–+~. n~ ˇø£ <√s¡ø±j·T ø√dæøÏ+<ä≈£î y˚dæ+~. n+<äs¡÷ ø£\dæ ø±j·TqT ‹Hêïs¡T. n~ ‹j·T´‹j·T´>±, |ü⁄\¢ |ü⁄\¢>±#ê˝≤ u≤>∑T+~.

HêeTyê#·ø±\T düs¡«Hêe÷\T ÁøÏj·T\T $X‚wüD≤\T

120

(Ä) øÏ+~ ù|sê˝Àì HêeTyê#·ø£+, ÁøÏj·T\‘√ yêø±´\T sêj·T+&ç.

dæ]|ü⁄s¡+˝À ô|<ä› #Ós¡Te⁄ ñ+~. n+<äT˝À #˚|ü, ø£|üŒ, ‘êuÒ\T u≤‘·T m+‘√ ùdïVü≤+>±ñHêïsTT. #Ós¡Te⁄ >∑≥Tºq ô|<ä›e÷$T&ç #Ó≥Tº ñ+~. <ëìMT<ä ˇø£ ø±øÏ ñ+~. n~ˇø£s√E #Ós¡Te⁄<ä>∑Zs¡≈£î yÓ[fl+~. $TÁ‘·T\qT |æ*∫+~. ‘·q‘√ ùdïVü≤+ #˚j·TeTìn&ç–+~. n$ dü+‘√wü+>± ˇ|ü≈£îHêïsTT. u≤‘·T ø±øÏì ‘·qMT<ä ≈£Ls√Ãu…≥Tºø=+~.#Ós¡Te+‘ê ‹|æŒ+~. ø±øÏ dü+‘√wæ+∫+~.

ñ<ë : ‘êuÒ\T ` yÓ[¢+~.

‘êuÒ\T #Ós¡Te⁄˝À á<äTø=+≥÷ yÓ[¢+~.

ø£s¡à, n<äèwüº+e+{Ï e÷≥\T |üø£ÿq ô|{Ϻ MT X¯øÏÔ‘√ ô|’øÏs¡+&ç.` &܈ˆ _.ÄsY. n+uÒ<äÿsY

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê?

1. |ü …¢∫Á‘·+ ø£<∏äqT kı+‘·e÷≥˝À¢ #Ó|üŒ>∑\qT.

düÁ≈£L˝À q∫Ãq >∑TD≤\ >∑T]+∫ #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT

2. ø£<∏äqT <Ûësêfi¯+>± #·<äe>∑\qT.<˚ì ‘·s¡yê‘· @$T »]–+<√ #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT

3. düÁ≈£L >∑T]+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT

4. dü÷#·q\≈£î ‘·–q ∫Á‘êìï ^dæ,s¡+>∑T\T y˚dæ <ëì >∑T]+∫ sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT

ÁbÕC…≈£îº |üì

yêsêÔ |üÁ‹ø£\T #·÷&É+&ç. MT≈£î ÄdüøÏÔ ø£*–+# Á|üø£è‹øÏ dü+ã+~Û+∫q ∫Á‘ê\Tùdø£]+#·+&ç. yê{Ïì >∑T]+∫ e÷{≤¢&É+&ç.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 121

eTq+ ÁbÕNq <˚yê\j·÷\≈£î yÓ[¢q|ü&ÉT nø£ÿ&ç düÔ+uÛ≤\ MT<ä>√&É\ MT<ä mH√ï u§eTà\T #·÷düTÔ+{≤+. Ä u§eTà\T m+‘√ n+<ä+>±ñ+&ç @<√ ø£ uÛ≤yêìï e´ø£Ô|üs¡#$>± ñ+{≤sTT. n$ m+‘· u≤>∑THêïjÓ÷nì ø£åDø±\yÓTÆHê yÓT#·TÃø√≈£î+&Ü ñ+&É Ò+. ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT n+‘· n+<äyÓTÆq∫Á‘ê\T j·T>∑\>∑&Üìø°, n$ Ç+‘·ø±\+>± #Ó≈£îÿ#Ó<äs¡≈£î+&Ü n˝≤ñ+&É{≤ìøÏ ø±s¡D+ @yÓTÆ ñ+≥T+<äì m|ü&ÉsTTHê Ä˝À∫+#êsê!

Ç˝≤ >√&É\ô|’ ∫Á‹+#·&Üìï ª≈£î&É ∫Á‘·D+µ n+{≤s¡T (≈£î&É +n+fÒ >√&É). M{Ïì ª_Û‹Ô ∫Á‘ê\Tµ nì ≈£L&Ü n+{≤s¡T. á ø£fi¯ eTq≈£î

Äq+~+#·T#·<äTe⁄

∫Á‘·ø£fi

ÁbÕNq e÷qe⁄&ç qT+&ç e∫Ã+~. |üPs¡«+ #·]Á‘· j·TT>∑|ü⁄ sê‹ >∑TVü≤\˝À e÷qe⁄&ÉT ‘êqT yÓ+{≤&˚»+‘·Te⁄\qT n‘·ìøÏ n+<äTu≤≥T˝À ñ+& s¡+>∑Tsêfifl‘√q÷, q\T|ü⁄s¡+>∑T‘√q÷ ùdyê&ÉT. Ç˝≤+{Ï ∫Á‘ê\TÇ|üŒ{Ïø° ÁbòÕqT‡˝Àq÷, ôdŒsTTHé Àì n*ÔMTsê >∑TVü≤\˝Àq÷, <äøÏåD uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì sêj·T#·÷s¡T õ˝≤¢ ÀñHêïsTT. eTVü‰sêh˝Àì n»+‘ê >∑TVü≤˝À¢ ÁbÕNqyÓTÆq ∫Á‘·ø£fi¯ ø£ì|ædüTÔ+~.á $esê\qT Á|üeTTK ∫Á‘·ø±s¡T\T l ø=+&É|ü*¢ X‚wü–]sêe⁄ >±s¡T ‘·q yê´kÕ\˝À yÓ\¢&ç+#ês¡T. Ms¡T $$<Ûä∫Á‘·ø£fi≤Ø‘·T\˝À ìcÕí‘·T …’q ∫Á‘·ø£fi≤ |ü+&ç‘·T\T. ‘Ó’\es¡í ∫Á‘ê\T, ˙{Ï s¡+>∑T\ ∫Á‘ê\T, b˛Á≥sTT{Ÿ‡e+{Ï$ yj·T&É+˝À dæ<ä∆Vü≤düTÔ\T. l ø=+&É|ü*¢ X‚wü–]sêe⁄ >±s¡T 27.01.1924q es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢ Àì ô|qT>=+&É

l ø=+&É|ü*¢ X‚wü–]sêe⁄

ø=+&É|ü*¢ X‚wü–]sêe⁄ >±s¡T dæq Á>±MTDT\ ∫Á‘·+

Á>±eT+˝À »ìà+#ês¡T.X‚wü–]sêe⁄>±s¡T ∫Á‹+∫q n<äT“¤‘·yÓTÆq ∫Á‘ê\˝À u…düÔyê]

∫Á‘·+, >∑TVüQ&ÉT, sêeTT\yê]ì q~ <ë{ÏdüTÔqï ∫Á‘·+,ªø£\Teø=\qT\∫õ nH C≤q|ü<ä ∫Á‘·+, >√<ë<$ ∫Á‘·+, X≈£î+‘·\<äèX´ø±e´ ∫Á‘ê\T, Á>±MTDT\ ∫Á‘·+, Á|üø£è‹ <äèXÊ´\≈£î #Ó+~q∫Á‘ê\T, ‘Ó\T>∑T‘·*¢ ∫Á‘·+ m+‘√ ù|¬sìïø£>∑qï$. Ms¡T eTq‘Ó\T>∑Tyês¡T ø±e&É+ eTq¬ø+‘√ >∑s¡«ø±s¡D+. ø=+&É|ü*¢X‚wü–]sêe⁄ >±] ∫Á‘ê\T uÛ≤s¡‘·<X uÛÑ$wü ‘Y ì<ÛäT …’ Á|ü|ü+#êìøÏeTq<˚X¯ ø°]Ôì #ê≥T‘êsTT. Ms¡T 26.7.12q |üs¡eT|ü~+#ês¡T.

Á|ü‹ ø£fi≤K+&É+ yÓqTø£ ∫Á‘·ø±s¡T&ç nK+&É Á|ü‹uÛÑ,HÓ’|ü⁄D´+, ø£èwæ <ë– ñ+{≤sTT. n˝≤+{Ï ø£fi≤ø£è‘·T Ò #·]Á‘· À∫s¡kÕúsTT>± ì\∫ ñ+{≤sTT.

122

Hê\T>√j·T÷ì{Ÿ

|æ\¢\÷! Ç˝≤ #˚j·T+&ç.

øÏ+~ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç.

Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T #Ó|üŒ+&ç.∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. @+ »s¡T>∑T‘·Tqï<√ #Ó|üŒ+&ç.∫Á‘·+˝Àì |üøÏå ø±fi¯fl‘√ @+ |ü≥Tº≈£î+~? n+<äT˝À @eTT+≥T+<äì MTs¡T }Væ≤düTÔHêïs¡T.|üøÏå <ëìï rdüTø=ì @+#˚düTÔ+~? mø£ÿ&çøÏ yÓfi¯ó‘·T+<äì MTs¡T nqT≈£î+≥THêïs¡T?

16. e÷≥\ Á|üj·÷D+

bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. ns¡ú+ø±ì |ü<ë\ øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç.á |ü<ë\≈£î nsêú\qT |ü⁄düÔø£+ ∫es¡ ñqï nø±sê~ |ü{Ϻø£qT #·÷dæ‘Ó\TdüTø√+&ç. Ò<ë MT $TÁ‘·T\qT, ñbÕ<Ûë´j·TT\qT n&ç– ‘Ó\TdüTø√+&ç.bÕsƒ¡+ ∫Á‘·+ #·÷&É+&ç. bÕsƒ¡+˝À ñ+&˚ $wüj·÷ìï }Væ≤+#·+&ç. #Ó|üŒ+&ç.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 123

eTq*ï me¬s’Hê @<Ó’Hê $wüj·T+ |üø£ÿ M~∏ Àyêfi¢≈£î #Ó|æŒs¡eTà+fÒ yÓ+≥H˚ yÓ[fl #Ó|æŒekÕÔ+.Ç˝≤ eTq e÷≥\T m<äT{Ïyêfi¯fl≈£î ‘Ó\TkÕÔsTT. n<˚ |üì ñ+fÒ #ê˝≤ <ä÷s¡+>± ñqï eTqyêfi¯fl≈£î

eTq e÷≥\T m˝≤ #˚s¡‘êjÓ÷ bÕsƒ¡+ <ë«sê ‘Ó\TdüT≈£î+{≤s¡T.

ªªÁ{Ï+>¥...Á{Ï+>¥...µµ nì ôd’øÏ Ÿ >∑+≥ yÓ÷–+~. Ä yÓ+≥H ªb˛dtºµ nì ns¡T|ü⁄ $ì|æ+∫+~. &$&é‘·\T|ü⁄rdæ b˛dtºe÷´Hé Ç∫Ãq ñ‘·Ôsêìï rdüT≈£îHêï&ÉT. ªªHêqï>±s¡÷! eTq≈£î ñ‘·Ôs¡+ e∫Ã+~.µµ n+≥÷|æ*#ê&ÉT &$&é. ªªn˝≤>±! Ç+‘·≈£L Ä ñ‘·Ôs¡+ eTq<Hê #·÷&ÉT.µµ nHêï&ÉT yêfi¢Hêqï sêãsYº. &$&éñ‘·Ôs¡+MT<ä >∑\ ∫s¡THêe÷ #·÷dæ ªªeTq<˚ Hêqï>±s¡T!µµ nHêï&ÉT. ªªmes¡T sêkÕs¡T?µµ n&ç>±&ÉT Hêqï. yÓ+≥H˚ñ‘·Ôs¡+ yÓqTø£ m&ÉeTyÓ’|ü⁄ øÏ+~ uÛ≤>∑+˝À ∫s¡THêe÷ #·÷dæ Äq+<ä+>± ªªy˚TØ nø£ÿj·T´ sêdæ+~ HêHêï!µµnHêï&ÉT &˚$&é. y˚TØ ù|s¡T $ì neTà Vü‰˝À¢øÏ e∫Ã+~.

neTà ÄdüøÏÔ>±, ªªnø£ÿj·T´, @+ sêdæ+<√ #·<äTe⁄. nø£ÿ&É ø± ÒJ˝À m˝≤ ñ+<√ @yÓ÷!µµ ÄÁ‘·+>±n&ç–+~ neTà ©Hê. &˚$&é #·~$ $ì|æ+#ê&ÉT. ñ‘·Ôsêìï <Ûësêfi¯+>± #·~$q ‘·q ø=&ÉT≈£îqT #·÷dæ ‘·*¢©Hê eTT]dæb˛sTT+~.

ªªHêqï>±s¡÷! nø£ÿj·T´ ñ‘·Ôs¡+ sêdæ+~ ø£<ë! eTq+ ≈£L&Ü ã<äT\T sêj·÷˝≤?µµ nì &˚$&én&ç>±&ÉT.

ªª‘·|üŒ≈£î+&Ü sêj·÷*. yÓ[¢ Hê fÒãT˝Ÿ &Ódtÿ˝À ñqï b˛düTºø±s¡T¶, ô|qTï rdüT≈£îsêµµ nHêï&ÉT.&˚$&é yÓ+≥H˚ ‘Ó∫à Ç#êÃ&ÉT.

ªªHê #˚‹øÏ#êÃy˚+{Ï? qTy˚« sêj·÷*.µµ nHêï&ÉT Hêqï. ªªH˚Hê!... ñ‘·Ôs¡+ m˝≤ sêj·÷˝À Hê≈£î‘Ó*j·T<äT.µµ nHêï&ÉT &˚$&é.

124

ªª‘Ó*j·T<ä+fÒ m˝≤! nø£ÿj·T´ sêdæq ñ‘·Ôs¡+ #·÷&ÉT. eTT+<äTyÓ’|ü⁄ ≈£î&çuÛ≤>∑+˝À @$Tsêdæ+~?µµnHêï&ÉT Hêqï.

&˚$&é#·÷dæ, ªªÄ! ns¡úeTsTT+~. eTT+<äT>± ‘˚B, <ëìøÏ+<ä eTq }]ù|s¡T sêj·÷*µµ nHêï&ÉT.

ªª‘·s¡yê‘· #·÷&ÉT! nø£ÿj·T´, |üPE´ …’q ne÷àHêqï\≈£î nì sêdæ+~ ø£<ë! y˚TeTT ô|<ä›yêfi¯fl+ø±ã{Ϻ n˝≤ sêdæ+~. ◊‘˚ ô|<ä›yêfi¯fl+ sêùd≥|ü&ÉT Á|æj·TyÓTÆq y˚TØøÏ, Ò<ë ∫s¡+J$ y˚TØøÏ nìdü+uÀ~Ûdü÷Ô sêj·÷*. ‘·s¡yê‘· eTq πøåeT düe÷#êsê\T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷, nø£ÿj·T´ πøåeTdüe÷#êsê\T n&É>±*.sêj·÷\qT≈£îqï $wüj·T+ eT<Ûä ˝À sêj·÷*. ∫e]˝À ñ‘·Ôs¡+ yÓqTø£ uÛ≤>∑+˝À m&ÉeTyÓ’|ü⁄ eTq ù|s¡T,∫s¡THêe÷ sêj·÷*. ≈£î&çyÓ’|ü⁄ nø£ÿj·T´ù|s¡T, ∫s¡THêe÷ sêj·÷*.µµ

ªªdüπs HêHêï! Hê≈£î |üP]Ô>± ns¡úeTsTT+~. MTs¡T sêdæq≥T¢ H˚qT sêdæ MT≈£î #·÷|ækÕÔqT. MTs¡T @$Tsêj·÷˝À #Ó|üŒ+&ç #ê\Tµµ nHêï&ÉT &˚$&é. Hêqï &˚$&é≈£î @$T sêj·÷˝À #ÓbÕŒ&ÉT.

&˚$&é ñ‘·Ôs¡+ sêdæ Hêqï≈£î #·÷|æ+#ê&ÉT. ªªyÓØ>∑T&é! u≤>± sêXÊe⁄.µµ nì yÓT#·TÃ≈£îHêï&ÉT Hêqï.ªªyÓ[¢ ñ‘·Ôsêìï eTq b˛kÕº|ò”düT eTT+<äTqï b˛dtºu≤ø˘‡˝À y˚dæsê!µµ nHêï&ÉT. ªªdüπs HêHêï!µµ nì |üs¡T>∑TqyÓfi≤¢&ÉT &˚$&é.

ñ‘·Ôs¡+ b˛düTºu≤≈£î‡˝À y˚dæq ‘·sê«‘· &˚$&é≈£î b˛kÕº|ò”düT˝À @+ »s¡T>∑T‘·T+~? ñ‘·Ôsê\T m˝≤#˚s¡T‘êsTT! nì ‘Ó\TdüTø√yê\H˚ ≈£î‘·÷Vü≤\+ ø£*–+~. yÓ+≥H˚ nø£ÿ&˚ ñqï b˛düTºe÷´HéqT ø£*dæqeTdüÿ]+#ê&ÉT. Äj·Tq ù|s¡T Çø±“˝Ÿ. ªªb˛düTº u≤≈£î‡˝À H˚qT y˚dæq ñ‘·Ôs¡+ e÷ nø£ÿj·T´≈£î m˝≤#˚s¡T‘·T+~µµ? nì Äj·Tìï n&ç>±&ÉT. &˚$&é n&ç–q $<Ûëq+ #·÷dæ b˛düTºe÷´Hé≈£î eTT#·Ã≥ ø£*–+~.

ªªb˛düTºø±s¡T¶ MT<ä MT nø£ÿj·T´ ∫s¡THêe÷, |æHéø√&é sêXÊsê?µµ nì b˛düTºe÷´Hé n&ç>±&ÉT.

¬ø. sêãsYº

>√HÓ>∑+&É¢ Á>±eT+

ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ

MT Á|æj·TyÓTÆq

y˚TØ

nqø±|ü*¢

$XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢

Hêqï>±s¡÷! H˚qT u≤>±H˚

#·<äTe⁄‘·THêïqT. e#˚à ôd\e⁄\≈£î

Ç+{ÏøÏ ekÕÔqT. eTq Ç+{À¢ n+<äs¡÷

u≤>±H˚ ñHêïs¡ì nqT≈£î+≥THêïqT.

eTq Á>±eT+˝À C≤‘·s¡ m|ü⁄Œ&ÉT

»s¡T>∑T‘·T+~? e÷ $TÁ‘·T\T ≈£L&Ü

C≤‘·s¡≈£î ekÕÔeT+≥THêïs¡T. ñ+{≤

Hêqï>±s¡T.1 8 4 6 35

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 125

ªªÄ! sêXÊeT+&ç. nsTTHê |æHéø√&é m+<äT≈£î sêj·÷*?µµ nì &˚$&é n&ç>±&ÉT.

ªªeT+∫ Á|üX¯ï, |æHé (PIN) n+fÒ ªªb˛düº Ÿ Ç+&Óø˘‡ q+ãs¡Tµµ. Ä Äs¡+¬ø\ dü+K´˝À m&ÉeT qT+&ç≈£î&çøÏ yÓTT<ä{Ï n+¬ø sêÅcÕºìï, ¬s+&√`eT÷&√ n+¬ø\T õ˝≤¢qT, ∫e] eT÷&É+¬ø\T ‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·÷ìïdü÷∫kÕÔsTT. |æHéø√&é Ä<Ûës¡+>± e÷ <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ãq ñ‘·Ôsê\qT ÁbÕ+‘ê\yêØ>± $uÛÑõ+∫ eT÷≥\Tø£{Ϻ ãdüT‡\T, ¬s’fi¯ó¢, z&É\T, $e÷Hê\ <ë«sê Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\≈£î |ü+|ækÕÔ+. n˝≤ #˚]q ñ‘·Ôsê\qT

¬ø. y˚TØ, yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+

Á|ü‹uÛÑ Ç+»˙]+>¥ ø± Òõ

nqø±|ü*¢

$XÊK|ü≥ï+ õ˝≤¢

5 3 1 0 0 1˙ Á|æj·TyÓTÆq

ne÷à, Hêqï

>√HÓ>∑+&É¢ Á>±eT+

ø£s¡÷ï\T õ˝≤¢

Ç+»˙]+>¥ yÓTT<ä{Ï dü+e‘·‡s¡+˝À

u≤>± #·<äyê\ì n+<äs¡÷

n+≥THêïs¡T. ‘·|üŒì dü]>± n˙ï

ns¡úeTj˚T´˝≤ #·<äTe⁄ø√yê*.

nedüs¡yÓTÆ‘˚ MT n<Ûë´|ü≈£î\qT n&ç–

‘Ó\TdüTø√. MT $TÁ‘·T\+<ä]˙

n&ç–q≥T¢ #Ó|ü⁄Œ.

Á|æj·TyÓTÆq y˚TØøÏ,

ne÷àHêHêï, Äos¡«~dü÷Ô sêdüTÔqï~, yTeTT πøåeT+. qTe⁄« πøåeTeTì ‘·\TkÕÔ+.

qTe⁄« u≤>± #·<äTe⁄‘·Tqï≥T¢ ‘Ó*dæ dü+‘√wæ+#ê+. ˙ Äs√>∑´+ C≤Á>∑‘·Ô.

ôd\e⁄˝À¢ Çø£ÿ&É »]π> C≤‘·s¡≈£î qTe⁄« MT ùdïVæ≤‘·Tsêfi¢qT ‘·|üŒ≈£î+&Ü rdüT≈£îsê.

C≤‘·s¡‘√ bÕ≥T eTq }] #·T≥Tº |üø£ÿ\ ñqï ‘√≥\qT #·÷|æ<ë›+. Çø£ÿ&ç qT+∫

ns¡≈£î Àj·T≈£î ≈£L&Ü yÓ[fl #·÷dæ e<ë›+. ns¡≈£î‘√ bÕ≥T u§Ásê >∑TVü≤\≈£î ≈£L&Ü

yÓfi≤›+. ‘·eTTà&ÉT u≤>± #·<äTe⁄‘·THêï&ÉT. e´ekÕj·T+ |üqT\T u≤>±H˚

»s¡T>∑T‘·THêïsTT.

‘˚~ : 12.9.2013

>√HÓ>∑+&É¢

126

!"#$%&'()*+,-./0+102+102+3/45(0%&*678+9:/41:;<=>?+@5+AB7CDE5'678+/0"FG+HIE=/4>+67JKL

AMNOP+9:/45IE5>Q?RR+SF()+BTK)+1:DE5KU>+%*V+HIE=/0*5+W3XYIE>PZ+9:/4%*"FG102B[+9:/45I0/55?

\\S] /4.>+_`a+bS]DE&c;<,de(0*5+Mf%g+B7,-h+HIE=/0*5+iMN+S]>jS10/45kRR

\\S] /4.>+HIE=/0*G5+ <%g/0*+,-./0l+,e&IE*+,-./0l+/mIE5*+,-./0+S]>jS10/45?RR

\\ !;<$Sno"]5*+G5>Kp+OB%*>+HIE=/0Mf+S]>S]gI0/0kRR+A`+K:qK)+AKpPZKU5?

\\HIE=/0Mf+BZ,e5+%5`+r/4s/45Vl+2tu]$/vs+ !"]5$*5l+"owK)+ !"]5$*5l+ <2xyz{|l+}S~VS]b�B7*5l+b��[>P�BZ/45s*5+67JKL+S]>S]%9E5X?+BZ�+_S]�KU5+HIE=/0*5+/0j"102+"]>W'+�NPZ+IE�� !/55>Q?RR+A(0aKU5?

\\i>,e5678+IE��>QkRR

\\bS]"]5=IE>+r,de5`B7+;<>OB�B7+S]2�N�G>+}S/4P�KU>%*V+bS]�+�B7C2+9:�M�+}"M� n!()+/0%KU>%MNVl+ B7>S] '�/v+S]2�N�G>+ }S/4P�KU>%MNV+S]>SF>90�xG+"]%&90/0`a+ i}"x1�5�"#*5+ SMS!"

#$%&'('')*+, E.mail!,-./(0,1(234567'89:;<=,>-?'@A%0B8A,CD(E%DF3'GH0I(E'JKK

LLM'B,N<O1PQRD,5ST6U2VWF3':XYZ,[56-\.]^;,R_ a5SR_';b,8Y-.cKK

LLN;R_Md[R0],5SF3U<e,M^MF3f,[56-\.]^;,gh',R_Pia<j-?'J,>kI,T6;l8m8Y,T6-\?H0:',MnoH0%0@Ak,R_56<O,M^MF3f,XYpqr,F3M'(Ef(P9,skt&d`;C_'XYZ;@=;bJ,uvw[P9;:Rx,567',yJ>;J>Fz EMS) M;@A,%0@Ak,[23%D{*|2@AU;bJ,}H~<vQH~,-?(E�OF3'G:,89:;,MnoH0,F3l(,5S@�,23�8Y�:,-?(E�OF3'G:]'23;2�;C_q�;,y234@A8�,Md-./(0HD,�(E'Pi'Rx;bJ

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 127

Ç˝≤ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À πøe\+ ñ‘·Ôsê\ ã{≤«&Üπø |ü]$T‘·yÓTÆq ‘·bÕ˝≤ e´edüúÄ<ÛäTìø£yÓTÆq b˛ø£&É\qT Äø£[+|ü⁄ #˚düTø=ì, n<äq|ü⁄ Vü≤+>∑T\‘√, kÂø£sê´\‘√Á|ü»\≈£î eT]+‘· #s¡Te ne⁄‘·÷ ‘·q kÕúHêìï, ‘·q Á|ü‘´ø£‘·qT ì\T|ü⁄≈£î+{À+~.µµ

ªªeTq ‘·bÕ˝≤ e´edüú #ê˝≤ ô|<ä›<ä≥ ø£<ë! ì»y˚THê?µµ

ªªùd$+>¥ nøö+≥T¢, ]ø£]+>¥ &çbÕõ≥T¢, |òæ¬ø‡&é &çbÕõ≥T¢, dü+#·sTTø£ ì<ÛäT\ <ë«sê &ÉãT“ bı<äT|ü⁄#˚düTø√e#·TÃ. J$‘·;e÷ bÕ\d”\qT bı+<˚ kÂø£s¡ + ≈£L&Ü ñ+~.µµ

ªª#ê˝≤ u≤>± #ÓbÕŒs¡T. ø±˙ m+&Éqø±, yêqqø± Ç+{Ï+{Ïø° ‹s¡T>∑T‘·÷ ñ‘·Ôsê\T ã{≤«&Ü#˚j·T&É+ b˛dtºe÷´Hé\≈£î #ê˝≤ ÁX¯eT‘√ ≈£L&çq |üìø£<ë!µµ

ªªn˝≤+{Ï<˚MT Ò<äT. <˚X¯ dü]Vü≤<äT› À <˚X¯s¡ø£åD˝À ñ+&˚ »yêqT¢ |ü+ù| eT˙ Äs¡¶s¡T¢, ñ‘·Ôsê\qT yê]fi¢≈£î yÓ[¢ Ç∫Ãq|ü&ÉT yê] eTTK+˝À ø£ì|æ+#˚ Äq+<ä+ #·÷ùdÔ e÷n\dü≥ n+‘ê e÷j·T+ ne⁄‘·T+~. ø=+<ä]øÏ ãVüQeT‘·T\T, |üØøå±|òü*‘ê\T,ñ<√´>∑ ìj·÷eTø£ |üÁ‘ê\T ekÕÔsTT. n˝≤+≥|ü&ÉT yês¡T eTeTà*ï ≈£L&Ü≈£î≥T+ã düuÛÑT´\T>± uÛ≤$+∫ $TsƒêsTT\T |ü+#·T‘ês¡T. Ç+‘·ø£Hêï dü+‘√wü+

e÷πø+ ñ+≥T+~!µµ

MT≈£î ªª<Ûäq´yê<ë\T! mH√ï $wüj·÷\T #ÓbÕŒs¡T. MTs¡Tdüe÷C≤ìøÏ #˚düTÔqï ùde\T >∑T]+∫ Ç|ü&˚ Hê

ùdïVæ≤‘·T&ÉT s√Væ≤‘Y≈£î ñ‘· Ôs¡+sêkÕÔqT.µµ

nì #Ó|æŒ &˚$&é Ç+{ÏøÏyÓ[¢ ‘·bÕ˝≤ e´edüú ùde\qT$e]dü÷Ô s√Væ≤‘Y≈£î ñ‘·Ôs¡+sêXÊ&ÉT.

ªªì»y˚T! eTq ‘·bÕ˝≤ e´edüú Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹ô|<ä›~. <ë<ë|ü⁄\øå±j·÷uÛ…’y˚\ ô|’∫\T≈£î b˛kÕº|ò”düT\‘√ ùde\+~k Ô+~. n+‘˚ ø±<äT Ç~#ê˝≤ #·eø£sTTq~ ≈£L&Ü. πøe\+ j·÷uÛ…’ô|’dü\ ø±s¡T¶‘√ <˚X¯+˝À mø£ÿ&ç¬ø’Hêdüe÷#ês¡+ |ü+|æ+#·e#·TÃ. m≈£îÿe düe÷#ês¡+ |ü+bÕ\qT≈£î+fÒ ÇHé ≤+&é…≥sY, ø£es¡¢ <ë«sê |ü+|üe#·TÃ. ø£es¡¢ ãs¡Te⁄qT ã{Ϻ kÕº+|ü⁄\T n‹øÏùdÔ

#ê\T.µµ

ªªb˛kÕº|ò”düT\T Ç+ø± @+ ùde\T n+~düTÔHêïsTT?µµ

128

Ç$ #˚j·T+&ç

I $q&É+, Ä˝À∫+∫ #Ó|üŒ&É+

(n) ‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·T+ <ë«sê eTq+ m˝≤+{Ï ùde\T bı+<äT‘·THêïyÓ÷ #Ó|üŒ+&ç.

(Ä) düe÷#ês¡+ ˇø£ ÁbÕ+‘·+ qT+∫ y˚s=ø£ ÁbÕ+‘êìøÏ mìï s¡ø±\T>± #˚s¡y˚j·Te#·TÃ?

(Ç) ªªe÷≥\ Á|üj·÷D+µµ bÕsƒ¡+ <ë«sê ñ‘·Ôs¡+ ˇø£ ÁbÕ+‘·+ qT+∫ Ç+ø=ø£ ÁbÕ+‘êìøÏm˝≤ #˚s¡T‘·T+<√ #Ó|üŒ+&ç.

(á) ñ‘·Ôsê\T sêùdyê] dü+K´ u≤>± ‘·>∑Z{≤ìøÏ ø±s¡D≤\T #Ó|üŒ+&ç.

II <Ûësêfi¯+>± #·<äe&É+, ns¡ú+#˚düTø=ì #Ó|üŒ&É+ sêj·T&É+

(n) bÕsƒ¡+ #·~$ øÏ+~ Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T #Ó|üŒ+&ç. sêj·T+&ç.

1. |æHéø√&é n+fÒ @$T{Ï? |æHéø√&é À n+¬ø\T y˚{Ïì >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü⁄‘êsTT?

2. ñ‘·Ôs¡+ sêùd≥|ü&ÉT ô|<ä›yê]ì m˝≤ dü+uÀ~ÛkÕÔs¡T? |æ\¢\qT, ùdïVæ≤‘·T\qT m˝≤dü+uÀ~ÛkÕÔs¡T?

3. bı<äT|ü⁄ #˚j·T&ÜìøÏ b˛kÕº|ò”düT˝À >∑\ kÂø£sê´\T @$T{Ï?

4. b˛düTºe÷´Hé\T @ @ dü+<äsꓤ\˝À ÁX¯eT, n\dü≥ eTs¡∫b˛sTT Äq+<ä+bı+<äT‘ês¡T?

5. Hêqï y˚TØøÏ sêdæq ñ‘·Ôs¡+˝À @$T sêXÊ&ÉT?

(Ä) bÕsƒ¡+ #·<äe+&ç. b˛düTºe÷´HéqT &˚$&é n&ç–q Á|üX¯ï\T, Äj·Tq #Ó|æŒq »yêãT\Tsêj·T+&ç. Ä yêø±´\T Ò<ë ù|sê m<äTs¡T>± &˚$&é, b˛düTºe÷´q¢ ù|s¡T¢ sêj·T+&ç.

(Ç) øÏ+~ yêø±´\T #·<äe+&ç. bÕsƒ¡+ Ä<Ûës¡+>± dü]#˚dæ, dü]jÓÆTq yêø±´\T sêj·T+&ç.

1. |æHéø√&é À yÓTT<ä{Ï n+¬ø <˚XÊìï dü÷∫düTÔ+~.

2. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À yÓsTT´ b˛kÕº|ò”düT\THêïsTT.

3. <ä÷s¡ÁbÕ+‘ê\≈£î yÓfi‚¢ ñ‘·Ôsê\qT ôd’øÏfi¢ MT<ä |ü+|ü⁄‘ês¡T.

4. |üPs¡«+ ñ‘·Ôsê\qT ¬s’fi¯ófl, $e÷Hê\T, z&É\T, ãdüT‡\ <ë«sê |ü+ù|yês¡T.

5. b˛kÕº|ò”düT <ë«sê áyÓTsTT˝Ÿ, mdtm+mdt\T |ü+|üe#·TÃ.

6. b˛kÕº|ò”düT <ë«sê m≈£îÿe düe÷#ês¡+ |ü+bÕ\+fÒ b˛düTºø±s¡T¶ À sêj·÷*.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 129

III Ä˝À∫+∫ kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T&É+ (d”«j·Ts¡#·q)

(n) ñ‘·Ôsê\T me¬se]øÏ sêj·Te#·TÃ? m+<äT≈£î sêkÕÔs¡T?

(Ä) sêeTTyêfi¢ e÷eTj·T´ mø±¢dt|ü⁄sY À ñ+{≤&ÉT. Ç~ eT+<∏äì eT+&É\+ ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ Àñ+~. e÷eTj·T´ù|s¡T s¡+>±sêe⁄. nÁ&Édt @ $<Ûä+>± sêj·÷*?

(Ç) ñ‘·Ôs¡+ <Ûësêfi¯+>± #·~yê&Éì &˚$&é yêfi¢ neTà eTT]dæb˛sTT+~ ø£<ë! MT ‘·*¢ @ @dü+<äsꓤ\˝À ìqTï#·÷dæ eTT]dæb˛‘·T+~? sêj·T+&ç.

(á) b˛kÕº|ò”düT ùde\ >∑T]+∫ kı+‘· e÷≥˝À¢ sêj·T+&ç.

IV |ü<äC≤˝+

(n) øÏ+~ |ü{Ϻø£ À ì\Te⁄ n&ɶ+ es¡Tdü À¢ ø=ìï |ü<ë\T ñHêïsTT. Ä |ü<ë\qT sêj·T+&ç.M{Ï Àì ø=ìï |ü<ë\‘√ yêø±´\qT |üP]+#·+&ç.

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

................................

1. ñ‘·Ôs¡+˝À sêj·Tø£b˛‘˚ ne‘·*yê]øÏ #˚s¡<äT.

2. ø±\+˝À $<äT´‘Y dü<äTbÕj·T+ ñ+&˚~ ø±<äT.

3. b˛düTºy˚THé $<ÛäT\˝À ñ‘·Ôsê\ eTTK´yÓTÆq~.

4. eTq+ &ÉãT“ #Ój·÷´\+fÒ u≤´+ø˘ À U≤‘ê ‘Ós¡yê*.

5. uÛ≤s¡‘· ‘·bÕ˝≤ Á|ü|ü+#·+˝À n‹ô|<ä›~.

6. |ü]C≤„q+ eè~∆ #Ó+<ä&É+e\¢ düe÷#ês¡+ ø£åD≤˝À¢ ne‘·* yê]øÏ #s¡T‘·T+~.

(Ä) sêE, sêDÏ Á|üuÛÑT‘·« ÄdüT|üÁ‹øÏ yÓfi≤¢s¡T. nø£ÿ&É @y˚T$T #·÷dæ ñ+{≤s√ sêj·T+&ç.

(Ç) b˛düº Ÿ e´edüú ≤π> Á|ü»\≈£î ùde\+~düTÔqï $$<Ûä e´edüú\ ù|s¡T¢ sêj·T+&ç.

|òü kÕ+ πø ‹ ø£

* e´ e düú ≈£î

‘·+ sö ‘·T ÁbÕ ‘·÷

ùd e \T N Vü≤

ã {≤« &Ü q \+

∫ s¡T Hê e÷ sê

~Û bı <äT |ü⁄ ø£

130

(á) eTq #·T≥÷º m+<äs√ @<√ ø£ $<Ûä+>± eTq≈£î ùde\qT n+~düTÔqïyêπs! MT $TÁ‘·T\‘√#·]Ã+∫ me¬ses¡T m˝≤+{Ï ùde\+~düTÔHêïs√ sêj·T+&ç.

(ñ) øÏ+<ä düe÷#êsêìï n+~+# |ü<ë\T ñHêïsTT. yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü<ë\T sêj·T+&ç.

ñ<ë:` ñ‘·Ôs¡+ : }s¡T, ‘˚~, nÁ&Édt, $wüj·T+, sêdæqyês¡T, ........., ..........

1. ôd˝Ÿbò Hé :

2. ø£+|üP´≥sY :

3. yêsêÔ|üÁ‹ø£\T :

4. |ü⁄düÔø±\T :

V düè»Hê‘·àø£‘·:

(n) MT bÕsƒ¡XÊ\ düeTdü \ >∑T]+∫ Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT\≈£î ñ‘·Ôs¡+ sêdæ dü÷ÿ\T b˛dtºu≤≈£î‡˝Ày˚j·T+&ç.

(Ä) n≥ºeTTø£ÿ\‘√ b˛düTº u≤≈£î‡ ‘·j·÷s¡T #˚j·T+&ç. <ëìï m˝≤ ‘·j·÷s¡T #˚XÊs√ #Ó|üŒ+&ç.

e´≈£îÔ\T yês¡T n+~+#˚ ùde\T

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT

&Üø£ºs¡T

ôd’ì≈£î&ÉT

b˛düTºe÷´Hé

bÕsƒ¡XÊ\ e+≥eTìwæ

Äs√>∑ ø±s¡ ø£s¡Ô

ø±]à≈£î\T

¬s’‘·T\T

ãdüT‡ Å&Ó’es¡T

s√&ÉT¢ X¯óÁuÛÑ+#˚ùdyês¡T

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 131

VI Á|üX¯+dü : MT Á>±eT+˝Àì b˛dtººe÷´Hé ùde\qT Á|üX¯+dædü÷Ô MT $TÁ‘·TìøÏ ÒK sêj·T+&ç.

VII uÛ≤wüqT >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+

(n) eTT+<äT #·~$q 14, 15 bÕsƒê\qT #·<äe+&ç. ndüe÷|üø£ ÁøÏj·÷|ü<ë\Tqï yêø±´\øÏ+<ä ^‘· ^j·T+&ç. yê{Ïì #·<äe+&ç.

(Ä) |æ\¢\÷! MT bÕsƒ¡XÊ\˝À |ü<ë´\ b˛{° »]–+~. Ä |ü<ë´\ b˛{° m˝≤ »]–+<√á >∑Ts¡TÔ\qT (. , ? !) ñ|üjÓ÷–+∫ sêj·T+&ç.

Vü≤√<ë, Vü≤≈£îÿ ñqï|üŒ{ÏøÏ, Á|üuÛÑT‘·« <ÛäHêìï, kÂø£sê´\qT $ìjÓ÷–+#·ìyêπs Á|ü»\≈£îùde#˚j·T>∑\T>∑T‘ês¡T. ` düT˝≤ÔHé Hêdüs¡TB›Hé

ÁbÕC…≈£îº |üì

MT ã+<ÛäTe⁄\ ù|s¡T¢ yêfi¢ ∫s¡THêe÷\T ùdø£]+#·+&ç. |ü{Ϻø£qT |üP]+#·+&ç.Á|ü<ä]Ù+#·+&ç.

H˚ì$ #˚j·T>∑\Hê?

1. ‘·bÕ˝≤ ø±sê´\j·T+ <ë«sê eTq+ bı+<˚ ùde\ >∑T]+∫ #Ó|üŒ>∑\qT. WqT/ø±<äT

2. bÕsƒêìï <Ûësêfi¯+>± #·<äe>∑\qT. Á|üX¯ï\≈£î »yêãT\T sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT

3. ‘·bÕ˝≤ e´edüúqT >∑T]+∫, eTq+ bı+<˚ ùde\ >∑T]+∫

kı+‘·e÷≥˝À¢ sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT

4. bÕsƒ¡XÊ\ düeTdü \ >∑T]+∫ Á|ü<ÛëH√bÕ<Ûë´j·TT\≈£î ñ‘·Ôs¡+ sêj·T>∑\qT. WqT/ø±<äT

132

|ü<ë\T ` nsêú\T

ñqï‘· s¡‘·ï|”sƒ¡+ R >=|üŒ dæ+Vü‰düq+ñ|üø±s¡+ R y˚T\Tñs¡TeTT R >∑s¡®q

mm>∑‘ê[ R π>*, | ü]V ü ‰d ü+ # ˚j · T T≥,

yÓøÏÿ]+#·T≥m\¢s¡T R n+<äs¡÷

@@ø±Á>∑‘· R πø eTqdüT‘√ ñ+&É≥+@>∑T (ÁøÏ) R yÓfi¯fl&É+, b˛e&É+@>∑T<Ó+∫ R e∫Ã

WW<ës¡´+ R ñ<ës¡‘·«+

ø£ø£+|æ+#·T (ÁøÏ) R eD≈£&É+ø£&É R ∫e]ø£eTTàø=qT (ÁøÏ) R n\TeTTø√&É+, #·T≥TºeTT≥º&É+ø£s¡DÏ R $<Ûä+ø£s¡‘êfi¯ <Ûä«qT\T R #·|üŒ≥T¢ø£\ø±\+ R m\¢|ü&ÉTø£\j·Tp#·T R n+‘·{≤ #·÷&É&É+ø£*$T R dü+|ü<äø£*j·Tã&ÉT (ÁøÏ) R b˛{≤¢&É≥+, ø={≤¢&É≥+ø£\T>∑T R s¡+Á<Ûä+≈£\TwüeT‘·T\T R bÕbÕ‘·Tà\T, <äTs¡T“~∆ >∑\yêfi¯ó¢ø±sê´s¡+uÛÑ+ R @<Ó’Hê |üìì yÓTT<ä\Tô|≥º&É+Áø°&ç+#·T R Ä{≤&ÉT≥≈£î#ÓÃfi¯ófl R Ns¡ e+{Ï$ ø £≥T º≈ £ îqï| ü ⁄ Œ& É T

düTe÷s¡T u…‘ÓÔ&ÉT yÓ&É\TŒq ≈£L]ÃqeT&É‘·\T

≈£î‘·÷Vü≤\+ R ÄdüøÏÔ, ñ‘·T‡ø£‘·≈£î<äTs¡T>± R ì\ø£&É>±≈£îXÊÁ>∑ãT~∆ R #ê˝≤ #·Ts¡T¬ø’q ãT~∆ ø£\yês¡T≈£L]$T R ùdïVü≤+≈£L]à R ˇø£{Ï>± #˚dæ, ˇø£ #√{ÏøÏ #˚]Ãø=<äe R ø=s¡‘·, ˝À≥Tø=eTTà\T ‹]–qyêfi¯óflR Ä]‘]qyês¡T eT+∫ nqTuÛÑeE„\Tø√q R n&É$ø°ås¡+ R bÕ\TπøåÁ‘·+ R kÕúq+, bı\+

>∑>∑+&É •\ R ô|<ä›sêsTT>∑+‘·T R <ä÷≈£î

nnø£kÕà‘·TÔ>± R ñqï≥Tº+&çn≥ºVü‰dü+ R ô|<ä› qe⁄«n&É#·T R ‘·–Z+#·T/nD>∑>=≥Tºn‘·´+‘· R n~Ûø£+, m≈£îÿen‹X¯j·T+ R n~Ûø£+Ä‹<∏ä´+ R Ç+{ÏøÏ e#˚à yê]øÏ Ç#˚à eTsê´<än<äT“¤‘·+ R ÄX¯Ãs¡´+ ø£*–+#˚~n~Û|ü‹ R Á|üuÛÑTe⁄, sêEnq+‘·+ R n+‘·+˝Òì~nqq´ kÕe÷q´+ R Ç‘·s¡T\≈£î kÕ<Ûä + ø±ì~nqTdü]+#·T R yÓ+≥yÓfi¯óflne÷‘·´|”sƒ¡+ R eT+Á‹ dæ+Vü‰düq+ne÷‘·´˝Àø£+ R eT+Á‹es¡Z+n$T‘êq+<ä+ R #ê˝≤ dü+‘√wü+ns¡T<Ó+∫ R e∫Ãn*øÏ&ç R X¯ã›+n\Tø£ R ø√|ü+n\TdüT R #·T\ø£qn\ŒãT~∆ R ãT~∆‘·≈£îÿeyê&ÉTne~Û R Vü≤<äT›, y˚Ts¡neùV≤fi¯q R nee÷q+, π>*#˚j·TTng+ R Äj·TT<Ûä+ (u≤D+, ø£‹Ô, $\T¢)

ÄÄø£‘êsTT\T R ø=+f…yêfi¯óflÄ»„ R Ç~ Ç˝≤ #Ój·T´+&ÉH˚ ñ‘·Ôs¡T«Ä≥$&ÉT|ü⁄ R Ä&ÉTø√&ÜìøÏ e~*ô|≥º≥+Ä<äs¡ÙÁbÕj·TT&ÉT R e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î&ÉTÄ<Ûë´‹àø£ R Ä‘·àe\¢ ø£*π>~Ä|ük˛bÕ\T |ü&ÉT R ñdü÷‡s¡qTÄs¡eT–Zq R u≤>± |ü+&çqÄsê´! R nj·÷´ÄX¯ R ø√]ø£Ädüsê R ÄÁX¯j·T+, Ä<Ûës¡+

ÇÇeTTà>∑ R Ç+|ü⁄>±Ç\ R uÛÑ÷$T

ááf… R ˇø£ $<ÛäyÓTÆq Äj·TT<Ûä+, ≈£î+‘·eTTá&˚s¡T R HÓs¡y˚s¡T

ññ&ÉT≈£îuÀ‘·T R me&ÉsTTHê y˚fi≤ø√fi¯+ #˚dæHê,

yÓøÏÿ]+∫Hê zs¡TÃø√ Òø£ ˝À˝À|ü\<äT'K|ü&˚yê&ÉT

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+yê]#˚ ñ∫‘· |ü+|æD° 133

>∑D+ R düeT÷Vü≤+, Á|üeT<ÛäT\ düeT÷Vü≤+>∑u≤\Tq R nø£kÕà‘·TÔ>±, ˇø£ÿkÕ]>±>±&ÉTŒ R >±*–] R |üs¡«‘·+, ø=+&É>∑TE® R eTT<ä›>± ñ+&˚ |ü<ës¡ú+>∑T≥Tº R s¡Vü≤dü´+>∑Tu≤[+#·T R düTyêdüqqT yÓ<ä»\¢≥+>∑TãT\T R uÛÑj·T+>∑TeTà+ R <ë«s¡+>∑TVü≤ R ø=+&É À ‘=*∫q s¡+Á<Ûä+>=\T¢ R @&ÉT|ü⁄‘√ _>∑Zs¡>± #˚ùd <Ûä«ì>√&ÉT R <äT'K+>√Ø\T R düe÷<ÛäT\T

|òüT|òüT+≥+ R ‘ê{Ï Ä≈£î\ MT<ä sêj·T&ÜìøÏ yê&˚

ÇqT|ü |üìeTT≥Tº|òüTq+>± R >=|üŒ>±|òüTq‘· R >=|üŒ<äq+

#·∫+‘· R u≤<Ûä∫≥|ü≥˝≤&ÉT R eT+&ç|ü&É≥+∫‘·Ô+ R eTqdüT‡,

ô|<ä›yêfi¯ófl #Ó|æŒq <ëìøÏ ˇø£ e´øÏÔ‘·q n+^ø±sêìï ‘Ó*j·TCÒj·T&É+

#Ó*$T R ùdïVü≤+∫Vü≤ï+ R >∑Ts¡TÔ#˚qT R |ü+≥ uÛÑ÷eTT\T

#Û·#Û·Á‘·|ü‹ R sêsêE

»»>∑‹ R ˝Àø£+, uÛÑ÷$T, »q+»>∑eTT R Á|ü|ü+#·+õeTTà (ÁøÏ) R #·T≥T º| üø £ ÿ\ >±˙, ô ô| ’ø Ï >±ì

yÓ<ä»\¢≥+‘·

‘·>±<ä R >=&Ée‘·+Á‘·+ R ñbÕj·T+‘·<˚ø£+>± R n<˚|üì>±‘·e÷sTT+#·Tø=qT(ÁøÏ) R dæÔ$T‘·|ü&É≥+‘·s¡TeTT (ÁøÏ) R yÓ+{≤&É≥+, yÓ+ã&ç+#·≥+‘·\bÕ>± R ‘·\≈£î #·T≥Tº≈£îH˚ >∑T&ɶ‘êq+ R kÕïq+‘ê$ R düTyêdüq‘êfi¯˝Òø£ R ‘·≥Tºø√˝Òø£‹\øÏ+#·T (ÁøÏ) R #·÷&É≥+rs¡+ R <ä], ˇ&ÉT¶rÁe+ R n~Ûø£eTT, $TøÏÿ* y˚&ç$T>∑\~

‘·T<ä≈£î R ∫es¡≈£î‘√>∑T R ø=+&Éyê>∑T, ì‘· + bÕπs ôd\j˚Ts¡T

<ä<äqT≈£î R es¡≈£î<ä+&ç>∑ R m≈£îÿe>∑<äqTE\T R ndüTs¡T\T, sêø£ådüT\T<ä]øÏ R ˇ&ÉT¶≈£î<äkÕÔy˚E R ÄdüTÔ\≈£î dü+ã+~Û+∫q ø±–‘ê\T~+&ÉT R ‘·\>∑&É~>∑T\T R u…+>∑, ∫+‘·~≥e⁄ R <äè&ÛÉ‘·«+, >∑{Ϻ<äq+<ä÷‘· R sêj·Tu≤]<äè&ÛÉ R >∑{Ϻ<äèX¯´eTT R #·÷&É<ä–q~<√s¡>± R ø=+#Ó+ |ü+&çq<Í&ÉT R |üs¡T>∑T

<Ûä<Ûäs¡ R uÛÑ÷$T, yÓ\<Ûëq´+ R –+»\T<Ûës¡ R ô|’ qT+∫ |ü&˚ ˙s¡TBÛj·TTøÏÔ R ãT~∆, ‘Ó*$

qìø£ÿ+ R ì»+ìeT»®q+ R kÕïq+, ˙fi¯fl˝À y˚j·T&É+ìs¡à\yÓTÆq R dü«#·Ã¤yÓTÆqì\j·T+ R kÕúes¡+˙fi¯ófl qeT\&É+ R ‘·&Éã&É&É+H˚&ÉT R á s√EH˚düÔ+ R ùdïVü≤+, ùdïVæ≤‘·T&ÉT, ùdïVæ≤‘·Tsê\THÓ’|ü⁄D´+ R H˚s¡Œ]‘·q+H=#·TÃø=qT (ÁøÏ) R u≤<Ûä|ü&É≥+

|ü|üs¡<ë R ‘Ós¡|üs¡e•+#·T (ÁøÏ) R Äq+~+#·&É+|ü]øÏD° R bÕe&Ü, >±>∑s¡ (>±Á>±)|ü]wüÿ]+#·T (ÁøÏ) R #·ø£ÿu…≥º&É+, dü]~<ä›&É+|üX¯ó|ü‹ R •e⁄&ÉTbÕ<ë_Ûe+<äq+ R bÕ<ë\≈£î qeTdüÿ]+#·&É+|ü⁄s¡e÷sTT+#·T (ÁøÏ) R ˇø£]øÏ |üì n|üŒ–+#·&É+bı+∫ R #ê≥Tq ñ+&çbı+<äT R ùdïVü≤+Á|ü>∑‹ R n_Ûeè~∆, eTT+<äT≈£î b˛e&É+Á|ü‹uÛÑ R kÕeTs¡ú´+Á|üuÛÑTe⁄ R sêEÁbÕ+>∑D+ R eTT+–*

ãã˝…¢eTT R bı&ç#˚ Äj·TT<ÛäeTTãT~∆≈£îX¯\‘· R ‘Ó*$‘˚≥\‘√ ÁbÕMD´+ ø£*–q

134

ãT~∆eT+‘·T&ÉT R ‘Ó*yÓ’qyê&ÉTu§»® R ô|<ä› bı≥º, ñ<äs¡+

uÛÑuÛ≤+&É+ R ≈£î+&ÉuÛ≤dæ\T¢ (ÁøÏ) R Á|üø±•+#·&É+, yÓ\T>=+<ä&É+;Û‹ R uÛÑj·T+uÛÑ÷bÕ\T&ÉT R sêE

eTeT+#Ó R #\˝À¢ ≈£Ls¡TÃ+&ç ø±|ü ≤ø±j·T&ÜìøÏ

m‘·TÔ>± y˚dæq ∫qï |ü+~]eT≈£îÿe R Áù|eTeTH√Vü≤s¡ R Ç+ô|’qeTj·T÷s¡+ R eT>∑ HÓeT*eTVü‰e÷‘·T´\T R >=|üŒ eT+Á‹eTVü‰y˚T<Ûëì~Û R >=|üŒ ‘Ó*$ ø£*–qyê&ÉTe÷sêeTT R yÓTT+&ç |ü≥Tº<ä\e÷s¡TyÓ÷>∑T (ÁøÏ) R Á|ü‹<Ûä«ì+#·&É+e÷dæb˛e⁄ (ÁøÏ) R eTT]øÏ ø±e&É+, #Ó&çb˛e&É+$TÁ‘·ãè+<ä+ R ùdïVæ≤‘·T\ düeT÷Vü≤+$TÁ‘·T\T R ùdïVæ≤‘·T\T$Tqï R n~Ûø£+, ÁX‚wü˜+eTT~‘· R 1. Åd”Ô, 2. dü+‘√wü+‘√ ≈£L&çqeTT|ü R $|ü‘·TÔ, Á|üe÷<ä+eTT]ô|+ R dü+‘√wü+eTT\Tø√\ R eTT\T¢>∑Ás¡yÓTs¡T|ü⁄ R ø±+‹yÓTTVü≤+ R eTTK+yÓ÷E R yÓTT>∑TZ<ä\, n_Û ≤wü

j·Tj·TTøÏÔ R ñbÕj·T+jÓ÷>∑T\T R jÓ÷>∑$<ä ˝Àì|ü⁄DT\T, düHê´düT\TjÓ÷<ÛäT\T R j·TT<ä∆+ #˚ùdyês¡T

s¡sê\T>±j·T R ‘·T+≥] (|æ\¢ / |æ\¢yê&ÉT)sêX¯ó\T R ≈£î|üŒ\Tsö‘·T R >∑TÁs¡+ møÏÿ q&çù|yê&ÉT

\\‘· R r>∑©\ R #˚wüº\T, |üqT\T, Áø°&É\T˝À≈£îe R ‘·≈£îÿe

eeHÓï R s¡+>∑Tes¡íXÀ_Û‘·+ R s¡+>∑T\‘√ Á|üø±•+#·Tq~e]∆\T¢ (ÁøÏ) R eè~∆#Ó+<ä&É+, ô|s¡>∑&É+edüT<Ûä R uÛÑ÷$Tyê&ç R |ü<äTHÓ’qyê<äT˝≤≥ R >=&Ée|ü&ÉT≥

$+<äT R Á|ü‘˚´ø£ dü+<äsꓤ˝À¢ $\TyÓ’q|ü<ësêú\‘√ ô|fÒº uÛÀ»q+

$|òüTï+ R Ä≥+ø£+$∫Ãq R $ø£dæ+∫q$qTM~Û R Äø±X¯+$eTTøÏÔ R ãj·T≥|ü&É≥+$s¡dü+ R s¡dü+˝Òì~, <˚«wü+$]$>± R m≈£îÿe>±$\dæ\T¢ (ÁøÏ) R Á|üø±•+#·&É+, u≤>± ñ+&É≥+$X‚cÕqTuÛÑe+ R Á|ü‘˚´ø£eTsTTq nqTuÛÑe+$düÔ] R uÛÀ»q+ #˚ùd Ä≈£îM&ç R e<ä*Ms¡‘·«+ R X¯Ss¡‘·«+, Ms¡T&ç >∑TD+eèwüuÛÑ+ R m<äT›yÓ<ä»\T¢ (ÁøÏ) R yê´|æ+|üCÒj·T&É+yÓ\ R $\Te, <Ûäs¡yÓ\¢&ç+#·T (ÁøÏ) R ‘Ó*j·TCÒj·T&É+, ãj·T≥ô|≥º&É+yÓ*¢$]j·TT R Á|üeVæ≤+#·&É+, yê´|æ+#·&É+y&ÉTø£ R dü+ãs¡+, düs¡<ëyÓ’uÛÀ>∑+ R >=|üŒ‘·q+yÓ’s¡+ R X¯Á‘·T‘·«+yÓ’] R X¯Á‘·Te⁄

wüwüs¡‘·T R ˇ&É+ã&çø£

düdü|òü\+ R kÕs¡úø£+dü+>∑eT+ R ø£\sTTø£dü+#·j·T+ R ≈£L&Éu…≥º&É+düeTs¡Tú&ÉT R >∑{Ϻyê&ÉT, H˚s¡Œ]dü+X¯j·T+ R dü+<˚Vü≤+, X¯+ø£dü+Vü≤]+#·T (ÁøÏ) R #·+|ü&É+düÁ‘·Œes¡Ôq R eT+∫ q&Ée&çø£düuÛ≤dü<äT\T R düuÛÑ˝Àì düuÛÑT´\TdüeTj·Tdü÷Œ¤]Ô R düeTj·÷ìøÏ ‘·–q Ä˝À#·q sêe&É+düe]+#·T (ÁøÏ) R dü]#˚j·T&É+, #·ø£ÿãs¡#·&É+kÕ<ÛäT|ü⁄+>∑e⁄\T R eT+∫yês¡TkÕs¡«uÛÖeTT&ÉT R sêsêE, #·Áø£e]ÔdüTesêí+>∑T∞j·Tø£+ R ã+>±s¡T ñ+>∑s¡+ùd‘·Te⁄ R ˙{Ïø£≥º, yês¡~ÛkÂK´+ R düTK+, Vü‰sTTkÕ«Ø R >∑TÁs¡+ e+{Ï Á|üj·÷D kÕ<Ûäq+

MT<ä b˛e&É+, #˚ùd $Vü‰s¡+düTŒ¤]+#·T (ÁøÏ) R ‘√#·&É+, >∑Ts¡TÔ≈£îsêe&É+

Vü≤Vü≤‘·e÷s¡Tà (ÁøÏ) R #·+|ü&É+Vü≤]¸+#·T (ÁøÏ) R dü+‘√wæ+#·&É+Vü‰s¡+ R eTT‘ê´\ ù|s¡TVæ≤‘·e⁄ R eT+∫ e÷s¡Z+˝À q&ÉT#·Tø=eTàì

dü\Vü‰ Çe«&É+