BİTKİ FUNGAL - Ege

BİTKİ FUNGAL

HASTALIKLARI

Hazırlayan

ProfDr Figen YILDIZ

2012

2

İCcedilİNDEKİLER

Genel Bilgiler

Taphrinomycetes

Tdeformans

Tpruni

Ascomycetes

Erysiphales

Erysiphe necator

Blumeria graminis

Golovinomyces orontii

Erysiphe pisi var pisi

Leveillula taurica

Podosphaera fuliginea

Diaportales

Cryphonectria parasitica

Gnomonia leptostyla

Phomopsis viticola

Eutypa lata

Microascales

Ophiostoma ulmi

Hypocreales

Nectria galligena

Nectria cinnebarina

Claviceps purpurea

Incertae sedis

Gaumannomyces graminis

Xylariales

Rosellinia necatrix

Myringiales

Elsinoe ampelina

Capnodiales

Septoria apiicola

Pleosporales

Venturia sp

Alternaria sp

Helotiales

Sclerotinia sp

Botrytis cinerea

Monilinia laxa

Hypocreales

Fusarium oxysporum

Incertea sedis

Verticillium sp

Pleosporales

Ascochyta

Eurotiales

Penicillium

Botryosphaeriales Macrophomina

3

BİTKİ FUNGAL HASTALIKLARI

ANAMORPHIC FUNGUSLARDAN ASCOMYCOTA ŞUBESİ

FUNGUSLAR

Taksonomik Sınıflandırma

Phylum ASCOMYCOTA

Class TAPHRINOMYCETES

Sub class TAPHRINOMYCETIDAE

Ordo TAPHRINALES

Fam Taphrinaceae (Taphrina)

Class ASCOMYCETES

Sub class ERYSIPHOMYCETIDAE

Ordo ERYSIPHALES

Fam Erysiphaceae (Blumeria Erysiphe LeveillulaMicrosphaera Phyllactinia Podosphaera

Sphaerotheca Uncinula)

Sub class SORDARIOMYCETIDAE

Ordo DIAPORTHALES (Cryphonectria Cryptosporella Diaporthe Endothia Gnomonia Leucostoma

EutypaPhomopsisValsa)

Ordo MICROASCALES (Ceratocystis)

Ordo HYPOCREALES (Ceratostoma Claviceps Hypocrea Calonectria Gibberella NectriaFusarium)

Ordo INCERTAE SEDIS (Glomerella Gaeumannomyces MagnaportheVerticillum)

Ordo XYLARIALES (Eutypa Rosellinia)

Ordo OPHIOSTOMATALES (Ophiostoma)

Ordo PHYLLACHORALES (Phyllachora Polystigma)

Ordo SORDARIALES (Neurospora Sordaria )

Ordo TRICHOSPHAERIALES (Khuskia

Sub class DOTHIDEOMYCETIDAE

Ordo MYRIANGIALES (Elsinoeuml Myriangium)

Ordo CAPNODIALES (Fumajin yapan funguslar bu takımda yer alır Septoria)

Ordo PLEOSPORALES (Didymella LeptosphaeriaOphiobolus Trichometasphaeria Cochliobolus

Pleospora Setosphaeria Dibotryon VenturiaAlternaria)

Ordo DOTHIDEALES (Guignardia Dothidea Phyllachora)

Ordo MYCOSPHAERELLALES (MicronectriellaMycosphaerella Pseudosphaerella Sphaerella)

Sub class EUROTIOMYCETIDAE

Ordo HE LOTIALES (Diplocarpon Botryotinia Monilinia Sclerotinia Whetzelinia)

Ordo EUROTIALES (Carpenteles Emericella Eupenicillium Eurotium)

Sub class LEOTIOMYCETIDAE

Ordo RHYTISMATALES (Hypoderma Hypodermella Lophoderma Lophodermium Rhytisma)

Sub class MELIOLOMYCETIDAE

Ordo MELIOLALES (Meliola)

4

Ascomycetes

Ascomycetes funguslar aleminde en fazla sayıda fungus tuumlruumlne sahip sınıf olarak

bilinmektedir Bu sınıftaki fungusların en oumlnemli belirleyici oumlzelliği ascus adı verilen

keseler iccedilerisinde hareketsiz ve eşeyli karakterde ascosporlar oluşturmalarıdır

Ascomycota iccedilerisindeki bazı fungusların eşeyli uumlreme doumlnemleri bulunmadığı iccedilin bu

funguslar aseksuumlel (eşeysiz) funguslar olarak bilinirler ve ascus ile ascospor

oluşturmazlar Bu funguslar oumlnceki taksonomik sınıflandırmada Deuteromycetes

iccedilerisinde yer almaktaydı ancak guumlnuumlmuumlzde bu funguslar DNA sekanslarına goumlre ascus

oluşturan taksonların morfolojik ve fizyolojik benzerliklerine goumlre sınıflandırılmaktadır

Ascomycetes sınıfı funguslarda haploid karakterde boumllmeli hifler bulunmaktadır

Bu grubun uumlyeleri yaprak lekesi yanıklık kanser meyvelerde leke ve ccediluumlruumlkluumlk

antraknoz sap ve koumlk ccediluumlruumlkluumlğuuml veya yumuşak ccediluumlruumlkluumlkler şeklinde ortaya ccedilıkan bitki

hastalıklarına neden olurlar

Ascomycetes sınıfı funguslarda ascospor adı verilen eşeyli sporlar bulunmaktadır

Mitosprik funguslarda spor oluşumu mitoz ile olmakta mayoz boumlluumlnme goumlruumllmez Bu

nedenle eşeyli spor oluşumuna rastlanmaz Doğada bazı Ascomycetesrsquolerde ascospor

oluşumu nadiren goumlruumllmektedir Bu funguslar konidiler ile ccediloğalmakta ve miselleri ile

kışlamaktadır Bazı antraknoz fungusları eşeyli uumlreme doumlnemlerine goumlre

isimlendirilmelerine rağmen (Glomerella) ccedilok nadiren ascospor ve peritesyum

oluşturmaktadırlar Yine benzer olarak suumlrekli olarak eşeysiz sporları uumlreten bazı

antraknoz funguslarında bu doumlneme goumlre isimlendirilmektedir Colletotrichum bunlara

oumlrnek olarak verilebilir Bu eşeyli doumlneme goumlre oldukccedila farklı bir isimle anılmaktadır

Ascomycetes uumlyelerinde eşeyli doumlnemde haploid karakterdeki ascosporlar ascus

adı verilen bir kese iccedilerisinde oluşur Ascomycetes iccedilerisinde eşeyli veya ascusrsquolu devreye

teleomorf veya perfekt devre konidilerin oluştuğu eşeysiz doumlneme ise anamorf veya

imperfekt devre denmektedir Bitki patojeni olan hemen tuumlm Ascomycetes uumlyeleri

vejetasyon doumlneminde miselyum halinde varlığını suumlrduumlrken bol miktarda konidi de

oluşturur ve hastalık bu yolla yayılır Eşeyli veya perfekt devre hastalıklı yaprak meyve

veya dallar uumlstuumlnde veya dokularında genellikle vejetasyon doumlneminin sonlarında besin

5

sağlama guumlccedilluumlğuuml ortaya ccedilıktıktan sonra oluşur Perfekt doumlnem bir kışlama doumlnemi olarak

da duumlşuumlnuumllebilir Ascospor oluşumu ve olgunlaşması genellikle kış sonunda veya ilkbahar

başında tamamlanır Fakat fungus ccediloğunlukla miselyum veya bazen de konidi formunda

kışı geccedilirir Ascosporlar genellikle primer inokulum goumlrevi yapar ve her yılın

ilkbaharındaki ilk enfeksiyonlardan (primer enfeksiyon) sorumludur Bundan sonra

oluşan konidiler sekonder inokulum olarak iş goumlruumlr ve vejetasyon boyunca suumlregelen

sekonder enfeksiyonlardan konidiler sorumludur

Ascomycetesrsquolerin ccediloğunda ascuslar dişi eşey organı (dişi gametangium) yani

ascogoniumrsquoun erkek gametangium yani antheridium tarafından veya erkek karakterli

kuumlccediluumlk huumlcreler (spermatium) yoluyla doumlllenmesi sonunda oluşur Doumlllenmiş ascogonium

dikaryotik nitelikte bir veya birden fazla ascogen hif oluşturur Ascogen hiflerin iccedilinde

birisi dişi diğeri erkek karakterde iki nukleus oluşur Daha sonra her ascogen huumlcre bir

ascus oluşturmak uumlzere gelişerek ccedilekirdekler birleşir ve zigor oluşur Bunu izleyen mayoz

boumlluumlnme ile 4 haploid nukleus oluşur Bu huumlcrelerin bulunduğu ascus uzar ve Ascomycetesrsquolerin

ccediloğunda haploid karakterdeki bu doumlrt huumlcre mitoz boumlluumlnme ile sekiz haploid ccedilekirdek oluşturur

Her bir nukleus bir kısım sitoplazma ile ccedilevrilir ve bir ccedileper ile ccedilevrelenir Bu şekilde ascus

iccedilerisinde 8 adet ascospor oluşur (Şekil 1)

Şekil 1 Ascomycetes uumlyelerinde eşeyli uumlreme şeması ascusların accedilıkta veya değişik ascocarplar iccedilerisinde

oluşumu An antheridium Ascascogonium T trichogyne Asc H Ascogenous hyphae ( Agrios2005)

6

Bazı Ascomycetesrsquolerde ccedilıplak ascuslar oluşur Yani bu funguslarda ascuslar oumlzel bir

organ iccedilinde değil accedilıkta meydana gelir Diğerlerinde ascuslar teker teker veya gruplar halinde

oumlzel eşeyli uumlreme organları yani ascocarprsquolar iccedilerisinde bulunur Bazı uumlyelerde oumlrneğin kuumllleme

hastalığı yapan funguslarda ascocarp tamamen kapalı ve kuumlresel bir yapıdadır ve cleistothecium

adını alır Pyrenomycetesrsquolerde Ascocarp az veya ccedilok kuumlresel armut veya testi biccedilimindedir

oumlnceleri kapalı olan bu yapılar olgunlaştığında oumlzel bir accedilıklığa sahip bir ascocarp formuna

doumlnuumlşuumlr Bu ascocarp formuna Perithecium denmektedir Discomycetesrsquolerde ascusrsquolar eşeyli

uumlreme organında tabak veya kase biccediliminde bir organın konkav olan yuumlzeyini kaplarlar Bu

yapıya da Apothecium denir Ascuslar Loculoascomycetesrsquolerde stromatik doku boşluklarında

bulunur Ascostroma veya pseudothecium denilen bu ascocarpların diğer ascocarp tiplerinde

olduğu gibi kendine oumlzguuml pseudoparankimatik yapıda ascocarp duvarı yoktur

Ascomycetes uumlyelerinin tanınmasında ve sınıflandırmasında ascocarp ascus ve ascospore

oumlzellikleri dikkate alınır Fakat bunlar vegetasyon mevsimi iccedilinde hatta yılın buumlyuumlk bir

boumlluumlmuumlnde oluşmadığı iccedilin hastalıklı dokularda da goumlruumllmeleri pek muumlmkuumln olmaz Hastalıklı

dokularda vegetasyon suumlresi boyunca etmenin miselyumu ve eşeysiz sporları olan konidiler

bulunur Bu grup funguslar konidi oumlzellikleri yanı sıra konidiofor biccedilimleri konidioforlarda

oluşan duumlzen konidiofordan oluşan konidi şekillerine goumlre tanılanmaktadır Pek ccedilok fungusun

konidileri hifler uumlzerinde serbest ve bir kurala bağlı olmaksızın ayrı ayrı oluşan konidioforların

ucunda teker teker veya zincir formunda oluşur Bazı funguslarda konidioforlar ve bunların

ucunda konidiler yastık biccedilimi bir miseliyal stroma uumlzerinde oluşmaktadır Bu eşeysiz yapıya

Spodochium denir Konidioforlar bazı funguslarda sıkı bir demet halinde bir arada birbirine

yapışmış şekildedir Bu yapılar Synnema adını almaktadır (Şekil 3) Pek ccedilok fungusun eşeysiz

uumlreme organı pycnidiumrsquodur Bu yapılar iccedili oyuk kuumlresel veya şişe biccediliminde ve hif

huumlcrelerinden oluşmuş bir duvara sahiptirler Duvarın iccedil yuumlzeyi konidioforrsquolarla kaplanmıştır ve

burada oluşan eşeysiz sporlara pycnidiospor denir Pycnidiumrsquolar bitkinin hasta organları

uumlzerinde veya hastalıklı dokuya goumlmuumlluuml olarak bulunur Bazı Ascomycetes ve mitısporik

fungusta eşeysiz sporlar Acervulus adlı uumlreme organı iccedilerisinde oluşur Acervulus bitkinin

hastalıklı kısımlarında bol miktarda konidiofor ve konidi oluşması ve basınccedil goumlren bitki uumlst

dokularının parccedilalanmasıyla meydana gelen bir eşeysiz uumlreme organıdır

7

Şekil 2 Ascomycetes genuslarında uumlreme organlarının ascus ve ascosporrsquolarının değişik morfolojik oumlzellikleri

8

Şekil 3 Ascomycetes fungusları iccedilerisinde değişik tipte konidiofor konidi ve eşeysiz uumlreme

organları

Şekil 4 Mitosporik funguslarda ana genusların piknidium ve konidi morfolojileri (Agrios2005)

9

Ascomycetes uumlyeleri kış doumlnemini olgunlaşma suumlrecinde bulunan veya olgunlaşmış

ascocarprsquolar halinde geccedilirir Kış sonu veya ilkbahar başındaysa ascus ve ascosporlar olgunlaşır

İlkbahar başlarında serbest kalıp doğaya dağılan ascosporlar ccedilim borusu vererek ccedilimlenir ve

konukccediluda ilk (primer) enfeksiyonları yaparlar Bitki dokusunda boumllmeli miselyum halinde

gelişen ve hastalık belirtilerini oluşturan patojen inkubasyon doumlnemi sonunda konidiofor ve

konidiler meydana getirir Hastalıklı dokuda miselyum koşullar uygun olduğu suumlrece devamlı

olarak yeni konidi generasyonları oluşturabilir Konidiler sekonder enfeksiyonlardan hastalığın

suumlrekli yayılmasından ve epidemilerden sorumludur Eşeysiz sporların oluşumu vegetasyon

mevsimi boyunca suumlrer gider Mevsim sonunda uygun koşulların kaybolmasıyla birlikte hasta

dokuda bulunan miselyum eşey organlarını meydana getirir Ascogoniumrsquoun doumlllenmesi ile

başlayan bir dizi olay sonunda ertesi ilkbaharda ascosporlar oluşur

10

ASCOMYCETES

Sub Class TAPHRINOMYCETIDAE

ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

Hastalık etmeni Taphrina deformans

Taphrinales Familyasında fitopatolojik oumlnemi olan tek familya Taphrinaceaersquodir

Familyanın tek genusu Taphrina bitkilerde patojen 100 kadar tuumlre sahiptir Sert ccedilekirdekli meyve

ağaccedilları ve bazı orman ağaccedillarında yaprak ccediliccedilek ve meyve deformansları ayrıca ldquocadı

suumlpuumlrgesirdquo denilen ccedilalılaşma goumlruumlntuumlleri Taphrina tuumlrlerinin yaptığı tipik hastalık belirtileridir

Tuumlrkiyersquode saptanmış Taphrina tuumlrlerinden Tdeformans şeftali ve bademde yaprak kıvırcıklığı

Tpruni erikte cep hastalığı Tcerasi kirazda Tinsititae erikte cadı suumlpuumlrgesi T bulata armut

Tcoerolucens meşe yapraklarında ldquokabarcık hastalığırdquo Talni-incanae kızılağaccedilta meyve

deformasyonu ve Taurea kavakta altın lekesi hastalığı etmenidir

Taphrinarsquonın neden olduğu hastalıktan ileri gelen kayıpların daha yuumlksek oranda şeftali

nektarin ve erikte olduğu goumlruumllmektedir

ŞEFTALİ ve BADEMDE YAPRAK KIVIRCIKLIĞI (KLOK)

Yaprak kıvırcıklığı oumlzellikle şeftali iccedilin tipiktir ve duumlnyanın şeftali yetiştiren tuumlm

uumllkelerinde yaygındır Uumllkemizin her boumllgesinde goumlruumlluumlr Ege ve Marmara boumllgelerinde ccedilok

zararlıdır İlkbahar sonunda zamanından oumlnce yaprak doumlkuumllmeleri goumlruumlluumlr ve bu nedenle

zayıflayan ağaccedil verimden duumlşmektedir

HASTALIK BELİRTİLERİ

Hastalık yaprakta bir kızartı halinde başlar Giderek yaprağın bir kısmı hatta tamamında

hipertrofi niteliğinde deformasyon kıvırcıklaşma dokuda kalınlaşma ve gevrekleşme goumlruumlluumlr

Yapraklar iccedile ve aşağıya doğru buumlkuumlluumlr Kıvırcıklaşan boumllgenin rengi oumlnce kırmızımsı-morumsu

iken daha sonra oluşan sporlar nedeniyle sarıdan kahverengine doumlner ve yapraklar kuruyarak

doumlkuumlluumlr Hastalık ccedilok şiddetli ise Ege boumllgesinde Haziran ayında ağaccedil tamamen yapraksız kalır

ve dallar kamccedilı gibi goumlruumlnuumlr Bu durumda ağaccedil yeniden yapraklanma ccedilabasına girerek ertesi yılın

tomurcuklarını kullanır Boumlylece de kış mevsimine zayıflamış olarak girer ve soğuktan ccedilok fazla

11

zarar goumlruumlr İlaccedillanmadığı taktirde hastalığa her yıl bir oumlnceki yıldan ccedilok daha şiddetli olarak

yakalanıp verimini tuumlmden kaybedebilir Hastalık suumlrguumlnleri de yakalar ve kızarıp

kalınlaşmalarına neden olur Ccedilağlalar uumlzerinde kabartı ve kızarıklıklara da rastlanır Hasta

suumlrguumlnlerin boyu normalden kısadır boumlyle suumlrguumlnler yaz mevsimi iccedilinde kurur

Hasta yaprakların tipik melas kokusunu andıran bir kokusu vardır Bu koku hastalıklı

şeftali bahccedilelerinin yakınından geccedilerken bile fark edilir

Hastalık bademlerde de aynı belirtilere neden olur Badem ccedilağlaları uumlzerindeki irili ufaklı

siğiller kalitenin duumlşmesine yol accedilar

HASTALIK ETMENİ

Hastalık etmeni buumltuumln Taphrina tuumlrlerinde olduğu gibi hifleri boumllmelidir ve her huumlcresinde

iki ccedilekirdek bulunur İnterselluumller veya kuumltikula altında bulunan bu dikaryotik hifler oumlnce ascogen

huumlcreleri sonra da ascusları oluşturur Ascusrsquolar konukccedilunun yuumlzeyinde yaprak parankima

huumlcreleri gibi yan yana ve duumlzguumln bir tabaka halinde bulunurlar Belirtilere mumsu goumlruumlnuumlş

kazandıran bu ascuslar tabakasıdır Ascosporlar hem ascus iccedilindeyken hem de ascustan ccedilıktıktan

sonra tomurcuklanarak sekonder ascosporları oluşturabilmektedir Fungusun tipik dikaryotik

hiflerinin 2 haploid ascosporun birleşmesi veya haploid ascosporun oluşturduğu ccedilim borusu

huumlcrelerinde ccedilekirdek boumlluumlnmesi sonunda oluştuğu duumlşuumlnuumllmektedir (Şekil 5)

Şekil 5 Şeftali yapraklarında kıvırcıklaşma şeklindeki belirti ve Enfekteli şeftali yaprağının

kesitinde goumlruumllen ccedilıplak ascuslar (Agrios2005)

12

YAŞAM CcedilEMBERİ

Hastalık etmeni bir yaşındaki hastalıklı suumlrguumlnlerin tomurcuklarında miselyum halinde

kışlar İlkbaharda tomurcukların suumlrmeye başlamasıyla aktivite kazanan fungus ilk oluşan

yapraklarda ilk belirtileri meydana getirir Bu primer enfeksiyonlardan sonra yapraklar uumlstuumlnde

oluşan ascosporlar yayılarak sekonder enfeksiyonları gerccedilekleştirir Hastalığı esas yayılışı ve

epidemik hale gelişi bu yolla olur

Ccedilim borusunun kuumltikulayı delip dokuya girmesiyle başlayan enfeksiyon dikaryotik

hiflerin parankima huumlcreleri arasında yoğun olarak yayılmasıyla ilerler Fungus parankima

huumlcrelerinde anormal irileşme ve boumlluumlnmeye bunun sonucunda da hastalıklı dokularda hipertrofi

ve deformasyona neden olur Daha sonra hifler epidermis ile kuumltikula arasında yoğun bir tabaka

oluşturur Dikaryotik hifin her huumlcresi chlamydospor oluşumu şeklinde farklılaşır

Ascogen huumlcre denilen bu farklılaşmış huumlcrelerde karyogami olur ve diploid ccedilekirdek bu

kez mitoz boumlluumlnme ile iki diploid ccedilekirdek haline gelir Bu ccedilekirdeklerden biri bu sırada

uzamakta olan ascogen huumlcrenin dip kısmına yerleşirken diğeri uca doğru gider Ortada oluşan

bir boumllme ascogen huumlcreyi ikiye ayırır alttaki sap huumlcresidir ve bir suumlre sonra ccedilekirdek ve

sitoplazması parccedilalanarak boş kalır Uumlstteki ascus ana huumlcresinin diploid ccedilekirdeği oumlnce meiosis

ile haploid olur sonra mitoz ile 8 haploid ccedilekirdek oluşur Ccedilekirdeklerin sitoplazma ile

kuşatılması ve zar oluşumu sonunda ascosporlar oluşur Ascosporlar ascus iccedilindeyken veya

ascustan ccedilıktıktan sonra tomurcuklanabilir ve sekonder ascosporları meydana getirir Olgunlaşan

ve irileşen ascusların yaptığı basınccedil sonunda epidermis ve kuumltikula parccedilalanır ve yoğun duumlzguumln

bir tabaka halindeki ascuslar hasta dokunun uumlstuumlnuuml bir mum tabakası gibi kaplamış olarak goumlruumlluumlr

(Şekil 6 ve 7)

Şekil 6 Kuumltikuumlla uumlzerinde ascuslar

13

Şekil 7 Taphrinarsquonın yaşam ccedilemberi 1 ascospores ve blastosporların tomurcuklanması (konidi)

2dikaryotizasyon 3 bitki huumlcrelerinde dikaryotik misel ascogen huumlcre katmanı oluşumu

4 karyogamy 5 diploid ccedilekirdeğin mitoz boumlluumlnmesi proascus ve basal huumlcre oluşumu

6meiosis oluşumu sonrası ascus gelişimi 7 haploid huumlcrede mitoz boumlluumlnme ve ascospor

oluşumu 8 bitki huumlcreleri uumlzerinde spor tabakası oluşumu

SAVAŞIM

Hastalık ilkbahar başlarında tomurcuklar kabarmaya başladığı zaman yapılan tek fungisit

uygulaması ile kontrol altına alınabilir

Kullanılacak fungisitler ve dozları şoumlyledir

Etkili Madde Adı ve Oranı Formuumllasyonu Dozu ( Preparat) 100 lt suya

Bakır suumllfat 98 + Bordo bulamacı 2 kg + 1 kg

Soumlnrnemiş kireccedil

Bakır oksit 50 WP 800 g

Bakır oksikloruumlr 50 WP 800 g

Folpet 50 WP 300 g

Dodine 500 gl FW 175 ml

Cyproconazole + Captan WP 125 g

1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14

ERİKTE CEP HASTALIĞI

Erik meyvelerinde goumlruumllen Cep hastalığı oumlzellikle Caneriği ccedileşidinde dikkati ccedileker

Oumluumlnkuuml Caneriği meyveleri yeşil doumlnemde yenir ve hastalıklı meyveler de sağlamlarlarla birlikte

hasat edilip piyasaya ccedilıkarılır Hasta meyveler daha sonraki doumlnemde kuruyup doumlkuumllduumlğuuml iccedilin

olgun erik tezgahlarında hasta meyvelere rastlanmaz Uumllkemiz iccedilin oumlnemli bir hastalık değildir


Kuumlccediluumlk yeşil meyveler uumlstuumlnde oumlnce beyaz yeşil kabarcıklar belirir Bunlar hızla buumlyuumlr ve

tuumlm meyveyi kaplar Bu arada meyve anormal bir irileşme ve uzama goumlsterir deforme bir cep

şeklini alan ve yassılaşan hasta meyvelerde ccedilekirdek de yokturMeyve eti gevşek susuz ve

lezzetsizdir İleri doumlnemde meyvenin uumlstuuml beyazımsı bir pudra oumlrtuumlsuuml ile kaplanmış gibi goumlruumlnuumlr

Bu goumlruumlntuuml doku uumlstuumlnde bulunan ascus ve ascospor tabakasından ileri gelir Hasta meyvelerin

rengi zamanla esmerleşir buumlzuumlluumlp kuruyan meyveler sonunda doumlkuumlluumlr

Şekil 8 Erik meyvelerinde cep hastalığının belirtisi

HASTALIK ETMENİ

Hastalık etmeni Taphrina prunirsquodir Bu tuumlruumln konukccedilu dokularında gelişimi ascus ve

ascospor oluşturma oumlzellikleri Tdeformansrsquodan farksızdır


Kesin olarak bilinmemekle beraber fungusun hastalıklı ağacın genccedil suumlrguumlnlerinde

miselyum halinde kışladığı zannedilmektedir Buradan ccediliccedilek tomurcuklarını yakalayan fungusun

ilk hastalık belirtilerini oluşturduğu bunlar uumlzerinde oluşan ascosporların sekonder yayılmada rol

oynadığı kayıtlıdır Başka bir goumlruumlşe goumlre de fungus ascospor veya konidi halinde ağaccedil uumlstuumlnde

15

ya da tomurcuk pulları arasında kışı geccedilirmekte ilkbaharda oluşan miseller ccediliccedilekte yumurtalığı

delerek hastalığı başlatmaktadır Her iki goumlruumlşte ortak olan nokta enfeksiyonun ccediliccedilekten

olduğudur Hastalığın bir bahccedilede sadece belli ağaccedillarda her yıl ccedilıkması hızlı ve geniş alanda

yayılma goumlstermeyişi kışlamanın suumlrguumlnde veya tomurcuk pulları arasında miselyum halinde

gerccedilekleştiğinin ve sekonder enfeksiyonların fungus hayatında pek oumlnemli olmadığının bir

goumlstergesi sayılabilir

Hastalık serin yerlerde ve yağışlı yıllarda daha ccedilok zarar yapar İlkbaharın az yağışlı

geccediltiği ve birden sıcakların arttığı yıllar hastalık pek az goumlruumlluumlr

Şekil 9 Taphrina deformans ve Tprunirsquonin hastalık gelişim suumlreci (Agrios2005)

SAVAŞIM

Hastalık etmeninin suumlrguumlnler iccedilinde miselyum halinde kışlayacağının ve ertesi yıl bunların

enfeksiyon kaynağı oluşturacağının bilinciyle o yıl ccedilok sayıda hasta meyve taşıyan suumlrguumlnlerin

oumlzellikle kesilerek yakılması oumlnerilir Ayrıca ağaccedil uumlzerinde kalan ve yere doumlkuumllen hasta

meyveler toplanıp yok edilmelidir

16

1 İlaccedillama Tomurcuklar kabardığı doumlnemde

2 İlaccedillama Ccediliccedilek taccedil yapraklarının 80 doumlkuumllduumlğuuml doumlnemde yapılmalıdır

Hastalığı kontrol altına alabilecek fungisitler ve dozları şoumlyledir


Bakır suumllfat 98 + Bordo bulamacı 2 kg - 1 kg

Soumlnmemiş kireccedil



Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g

KUumlLLEME FUNGUSLARI

SUB CLASS Leotiomycetes

ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae

Erysiphales Takımı iccedilerisindeki tek Familya olan Erysiphaceae iccedilerisinde 28 genus ve

yaklaşık 100 kadar tuumlr bulunmaktadır Bu takım iccedilerisinde Kuumllleme hastalıklarını yapan obligat

parazitler bulunur Buumltuumln duumlnyada yaygın olan kuumlllemelerden bazıları epidemik nitelikte buumlyuumlk

ekonomik kayıplara neden olurlar

Erysiphales uumlyelerinde miselyum endoparazitik veya ektoparazitik oumlzellik goumlsterir

Eşeysiz uumlreme basit yapılı konidioforlar uumlzerinde genellikle zincir formunda bazen de teker teker

konidiler şeklindedir Eşeyli uumlreme organı Cleistothecium (Chasmothecium)rsquodur İccedilinde bir veya

daha ccedilok sayıda ascus bulunur Ascosporlar tek huumlcrelidir

Erysiphe familyasındaki kuumllleme etmenlerinin miselyumu konukccedilunun tamamen dışında

bulunur Yani ektoparazit olduğu iccedilin beslenme haustoriumları aracılığıyla epidermis

huumlcrelerinden gerccedilekleşir Basit yapılı konidioforların ucunda basipetal zincir halinde oval veya

yuvarlak konidiler oluşur Ccedilevre koşullarının elverişsiz olduğu durumlarda fungus bir veya

birkaccedil ascus iccedileren cleistothecium oluşturabilir

17

Şekil 10 Yaprak epidermis huumlcresinde fungusun haustoryumu ve konidilerin goumlruumlnuumlmuuml

(Agrios2005)

Kuumllleme hastalıklarında ccedilok sayıda bitki tuumlruumlnde hastalığa neden olmaktadır

Erysiphaceae familyasında ana genuslar belli gruplar altında toplanmaktadır Bu gruplarda yer

alan funguslar Cleistotechium iccedilerisndeki ascus sayıları ve cleistothecium dış ccedileperinde yer alan

tutunucuların morfolojilerine goumlre ayrılmaktadırlar Buna goumlre ana gruplar Ccedilizelge 4rsquode

goumlruumllmektedir

Ccedilizelge 4 Kuumllleme funguslarının taksonomideki grupları

Sınıf (Tribe) Yeni holomorfik

genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus

Tuumlr ve konukccedilu

Phyllactineae

Phyllactinia Ovulariopsis Phyllactinia Phyllactinia spp

Ağaccedil ve ağaccedilsılarda kuumllleme

Leveillula Oidiopsis Leveillula Leveillula taurica

Domates kuumlllemesi

Golovinomyceteae Golovinomyces Oidium Erysiphe section

Golovinomyces

Oidium neolycopersicum

domateste Kabakgillerde kuumllleme

Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe

Oidium Erysiphe section

Erysiphe

Erysiphe Erysiphe cichoracearum

kabakgillerde kuumllleme

Erysiphe section

Microsphaera

Oidium Microsphaera Microsphaera alni

Suumls bitkilerinde kuumllleme

Erysiphe section

Uncinula

Oidium Uncinula Ağaccedil ve ccedilalı bitkilerinde kuumllleme

18

Blumeriae Blumeria Oidium BlumeriaErysiphe Blumeria Blumeria graminis

Hububatta kuumllleme

Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera

Oidium Podosphaera Guumll kuumlllemesi

Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca

ERYSIPHE UNCINULA ve MICROSPHAERA

Konidiler tek başına oluşur Cleistotheciumrsquolar iccedilinde ccedilok sayıda ascus bulunur Her ascus

iccedilinde 2-8 ascospor vardır Bu grupta tutunucular basit ve hifsi yapıda ise (Erysiphe section)

Erysiphe olarak isimlendirilir Tutunucular kıvrık ve uccedilta kanca biccediliminde buumlkuumlk ise Uncinula

Tutunucuların uccedillarında bir veya birkaccedil kat halinde dikotom dallanma varsa Microsphaera adını

alır

Erysiphe Microsphaera

Uncinula

19

PHYLLACTINIA ve LEVEILLULA

Miseller ve konidiler yaprağın alt yuumlzeyinde bulunur Cleistothecium oldukccedila iri ve

gruplar halindedir ve ccedilok sayıda ascus iccedilerir Ascuslar 2-3 sporludur Tutunucular cleistothecium

uumlzerinde ekvatoryal kısımda bulunur sert ve duumlzguumln yapılı dip kısmı şişkindir (Phyllactinia)

Tutunucular basit ve hife benzer şekildedir (Leveillula) Leveillula miselyum endoparazittir

mezofil hucrelerine goumlnderdiği haustoryumları aracılığıyla beslenir Konidioforlar bazen

stomalardan ccedilıkar bazen de doku uumlstuumlndeki hifler uumlzerinde oluşur Konidiler zincir oluşturrmaz

cleistoteciumrsquolaryaprağın alt yuumlzuumlnuuml kaplayan fungal oumlrtuuml iccedilinde bulunur

SPHAEROTHECA ve PODOSPHAERA

Cleistothecium tek ascusludur Ascus iccedilinde 6-8 ascospor bulunur Tutunucular basit

hifsel goumlruumlnuumlştedir ender rastlanan basit dallanma belli bir kurala bağlı değildir ( Sphaerotheca)

Tutunucular duumlzguumln yapılı ve sert uccedilları dikotom dallanmıştır (Podosphaera)

Phyllactinia Leveillula

Sphaerotheca Podosphaera

20

BLUMERIA ve GOLOVINOMCES

Konidiler zincir formundadır Cleistothecium birden fazla ascus iccedilerir Tutunucular kısa

basit ve hife benzer yapıdadır (Blumeria) Tutunucular hife benzer yapıda kıvrımlı basit veya

duumlzensiz biccedilimli bir dallanma goumlsterir (Golovinomyces)

KUumlLLEME HASTALIKLARI

Kuumlllemeler bitki hastalıkları arasında belki de en iyi tanınan ve yaygın olan hastalıklardır

Kuumllleme yuumlzuumlnden bitkilerin tamamen kuruduğu pek goumlruumllmez fakat hastalıklı bitkilerde

fotosentez ve gelişme sekteye uğrar uumlruumln miktarı ve kalitesi duumlşer Ccedilok yıllık bitkiler yıldan yıla

daha guumlccedilsuumlz ve daha veimsiz olur

Tuumlrkiyersquode otuzu aşkın kuumllleme tuumlruuml 120 civarında bitki tuumlruumlnuuml hastalandırmaktadır Bu

bitkilerin ccediloğu kuumlltuumlr bitkisidir Hastalığın şiddetli olması halinde zarar daha yuumlksek olur

Uumllkemizde en yaygın ve en zararlı olanlar asma arpa bamya buğday kabakgiller meşe şeftali

şekerpancarı ve yonca kuumlllemeleridir

Kuumllleme fungusları uumllkemizin her tarafına yayılmışttır En yaygın goumlruumllduumlğuuml boumlklgemiz

ise İccedil Anadolursquodur

KUumlLLEME HASTALIKLARININ GENEL BELİRTİLERİ

Kuumllleme konukccedilunun yeşil olan tuumlm organlarında (yaprakgenccedil suumlrguumln ccediliccedilek ve mayve

salkımları ccediliccedilek ve meyve sapı genccedil ve yeşil meyveler) oumlnce sınırlı sonra tuumlm organı kaplayacak

kadar yaygın beyazımsı gri pudra veya kuumll oumlrtuumlsuumlnuuml andıran fungal bir oumlrtuuml ile karakterize edilir

Zamanla bu fungal oumlrtuuml iccedilinde kuumlccediluumlk toplu iğne başı buumlyuumlkluumlğuumlnde ve siyah renkli uumlreme

organları (Cleistothecium) belirir

Blumeria Golovinomyces

21

Kuumllleme oumlrtuumlsuuml yaprakların genellikle uumlst yuumlzeyinde bazen her iki yuumlzuumlnde Phyllactinia

ve Leveillula tuumlrlerinin yaptığı kuumlllemelerde ise genellikle stomaların yer aldığı yaprağın alt

yuumlzuumlnde bulunur

Şekil 11 Buğday ve kabak yapraklarında goumlruumllen hastalık belirtileri

KUumlLLEME FUNGUSLARINDA GENEL YAŞAM CcedilEMBERİ

Kuumllleme etmenleri kışı iklime ve fungus tuumlruumlne bağlı olmak kaydıyla konidi

Cleistothecium ve suumlrguumln dokularında misel halinde geccedilirir Buna goumlre ertesi yılın ilk primer

enfeksiyonlarını ya kışı canlı halde geccedilirebilmiş konidiler ya da Cleistotheciumlardan ccedilıkan

ascosporlar veya suumlrguumln dokularında kışlamış miselin aktivite kazanması ile oluşmuş yeni

konidiler yapar

Vegetasyon doumlneminin başında oluşan ilk belirtilerden yayılan konidiler sekonder

enfeksiyonları başlatır Yeni belirtilerin ve yeni konidi generasyonlarının oluşumu vejetasyon

boyunca suumlruumlp gider

Konukccediluya ulaşan konidi 2 saat iccedilinde ccedilimlenir 6 saat sonra appresoryum oluşumu

başlar 15 saat sonra enfekteli dokuda haustoryumları ve yeni hifleri goumlrmek muumlmkuumlnduumlr Daha

sonra dokudaki hiflerin artışı logaritmik duumlzene goumlre olur Uumlccedil guumln iccedilinde konidiofor oluşumu

başlar enfeksiyonun beşinci guumlnuuml konidiler doğaya yayılır Konidioforlar duumlzenli bir şekilde her

guumln yeni konidiler oluşturmaya devam eder

Kuumllleme etmenlerinin inkubasyon suumlresi uygun koşullarda ccedilok kısa olduğundan kolayca

epidemi yapabilirler Konidilerin su iccedileriği fazla olduğu iccedilin 70 gibi duumlşuumlk hava neminde ve

kuru bitki yuumlzeylerinde de ccedilimlenip enfeksiyonu gerccedilekleştirebilirler Bu nedenle kuumllleme

22

hastalıkları diğer pek ccedilok hastalık iccedilin uygun olmayan kurak koşullarda da problem yaratır

Ayrıca sıcaklık isteği youmlnuumlnden de birccedilok etmenden daha toleranslıdır

Vejetasyon mevsiminin sonuna doğru konidi oluşumu yavaşlar sonra durur Fungal oumlrtuuml

iccedilinde Cleistotheciumrsquolar belirmeye başlar Bazı tuumlrlerde ascuslar ekim-kasım aylarında

olgunlaşır bazılarında ise olgunlaşma ertesi ilkbahara kadar suumlrer

KUumlLLEMELERİN GENEL SAVAŞIMI

Hastalıklı organların kesilip yakılması ertesi yıla geccedilecek inokulum kaynaklarını

yoketmek accedilısından ccedilok oumlnemlidir

Kuumllleme hastalıklarından en fazla etkilenen bitki grupları arasında yer alan buğdaygillerde

kimyasal savaşımın zor olması uygulanma zorlukları ve etkisiz olmaları nedeniyle en kesin

ccediloumlzuumlm yolu dayanıklı ccedileşit yetiştirmektir Diğer bitki tuumlrlerinden kabakgiller şeker pancarı ccedililek

asma suumls bitkilerinde hastalıkla savaşımda kuumlkuumlrtluuml bileşiklerin kullanımı yaygındır Yine son

yıllarda sistemik etkiye sahip tohuma veya yeşil aksama uygulanabilen fungisitler

kullanılmaktadır Elma gibi ağaccedillarda hastalıkla savaşımda sterol biyosentezini engelleyen

fungisitler etkili olmaktadırKuumlllemeler ile savaşımda bazı biyolojik etki goumlsteren fungal

antagonistler (Ampelomyces quisqualis) ve bazı bitki aktivatoumlrleri ile de savaşım

yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ

Asma kuumlllemesi yaklaşık 150 yıldan beri tanınan ve duumlnyanın her tarfına yayılmış bir

hastalıktır Avruparsquoya ilk kez 1845 yılında giren hastalık Tuumlrkiyersquode 1851rsquoden beri bilinmektedir

Yurdumuzda kuumlllemenin girmediği bağ alanı yoktur Asma kuumlllemesi kurak iklim bağ alanlarının

bir numaralı hastalığı olarak oumlnemini korumaktadır İlaccedillanmayan bağlarda zararın bazen 70rsquoe

kadar ccedilıktığı goumlruumllebilir


Hastalık asmanın buumltuumln yeşil kısımlarında başta yapraklar olmak uumlzere salkımlarda

ccediliccedilekte ccedilubuklarda suumlluumlklerde salkım saplarında ve danelerde goumlruumlluumlr Yapraklar ccedilok genccedil ve

kuumlccediluumlkken belirtileri farketmek zordur Yer yer sarımsı kuumlccediluumlk belli belirsiz lekeler şeklinde

başlar Bir suumlre sonra yaprağın rengi donuklaşır parlaklık kaybolur ve genellikle her iki yuumlzuumlnde

kuumll veya toz serpilmiş gibi kirli beyaz bir oumlrtuuml oluşur Yaprağın normal yumuşaklığı gider

23

kalınlaşır ve sertleşir Hastalıklı yapraklar uumlstuumlndeki fungal oumlrtuuml parmakla silinirse oumlluuml epidermis

huumlcrelerinden ibaret yaygın noktacıklar halinde esmerleşme goumlze ccedilarpar

Yaşlı yaprakların kenarlar kıvrılır ve normal goumlruumlnuumlmlerini kaybederler Salkımlar

ccediliccedileklenme oumlncesinde ccediliccedilek zamanı veya daha sonra hastalığa yakalanabilir Hastalık ne kadar

erken başlarsa o kadar ccedilok zarar verir Henuumlz ccediliccedileklenmemiş genccedil salkımların hastalık nedeniyle

tamamen kuruması muumlmkuumlnduumlr Benzer şekilde ccediliccedilek zamanı yakalanan salkımlarda meyve

tutumu sekteye uğrar Kuumlccediluumlk taneler yakalanırsa normal buumlyuumlyemezler olgunlaştıklarında da

enfekteli taneler ccedilatlar Ccedilatlaklik uzunlamasınadır ve buradan tanenin ccedilekirdeği goumlruumlnuumlr

Kuumlllemeli salkımlar uumlzerinde hastalığı tipik oumlzelliği olan kirli beyaz pudramsı fungal oumlrtuuml gelişir

Danelere ben duumlştuumlkten sonra artık yeni enfeksiyon meydana gelmez Kuumlllemeli taneler nakliyeye

dayanamaz ve ccedilabuk ccediluumlruumlrler Hasta taneler kurutulursa siyahımsı kırmızı bir renk alır ve Pazar

değeri duumlşuumlk olur Hastalıklı uumlzuumlmlerden yapılan şarapların kalitesi duumlşuumlktuumlr

Şekil 12 Tane ve yaprak uumlzerinde kuumllleme hastalığının oluşturduğu belirtiler

Kuumllleme taze suumlrguumlnleri de yakalar ve tipik belirtileri oluşturur Vejeatasyon mevsiminden

sonra boumlyle suumlrguumlnler uumlstuumlnde fungusun beslenmesi sonucu oumllen huumlcre gruplarından ibaret oumlnce

siyah sonra kızıl hahve puumlskuumlrtme goumlruumlntuumlsuumlnde lekeli alanlar dikkati ccedileker Bu tipik goumlruumlntuuml

asmanın oumlnceki vejetasyon doumlneminde kuumlllemeli olduğunun en iyi işaretidir Ccedilubuklar yaşlanınca

artık bu tipik belirti farkedilmez olur

24

HASTALIK ETMENİ

SUB CLASSLeotiomycetes

ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae

Etmen Erysiphe necator Schwein (Uncinula necator)


Fungus kışı hastalıklı suumlrguumln dokularında veya hastalıklı tomurcuklarda misel halinde

geccedilirir İlkbaharda goumlzler uyanırken misel de aktivite kazanır ve taze filizlerdeki ilk yapraklara

ulaşır Biri iki hafta iccedilerisnde bu yapraklarda kuumllleme belirtileri yani konidiofor ve konidiler

meydana gelir ve hastalık yayılmaya başlar Primer enfeksiyon kaynakları hastalıklı suumlruumlguumln ve

tomurcuklardır sekonder enfeksiyonlar ise ilk yeni beliritilerde oluşan konidiler tarafından

başlatılır ve yeni konidi generasyonları tarafından buumltuumln vejetasyon mevsimi boyunca suumlrer gider

Fungus sonbahar-kış doumlneminde cleistothecium da oluşturur fakat primer enfeksiyonlarda

ascosporların pek oumlnemi yoktur

Bağ kuumlllemesi serinliği diğer kuumlllemeler kadar sevmez Konidi ccedilimlenmesi 10-350Crsquoler

arasındadır Optimum ccedilimlenme sıcaklığı ise 25-28 0Crsquodir Konidiler 400Crsquode 24 saat iccedilinde

oumlluumlrler

Konidi ccedilimlenmesi iccedilin belli bir nemliliğe de ihtiyaccedil vardır Hava nemi 20rsquoyi bulunca

konidilerin 15rsquoi ccedilimlenir Nem arttıkccedila ccedilimlenme oranı da yuumlkselir Fakat yağmur ve ıslaklık

bağ kuumlllemesi iccedilin uygun değildir Yağmurdan oumlnceki ve sonraki nemli havalar ise enfeksiyon

iccedilin uygun sayılır

25

Şekil 13 Asma kuumlllemesi hastalığının yaşam doumlnguumlsuuml

SAVAŞIM

Bağ kuumlllemesi ile savaşım budama zamanı başlar Hastalıklı ccedilubuklarda ve tomurcuklarda

kışlayan misel kısa budama yapılarak yok edilmelidir Ayrıca asmaların optimal koşullarda

yetiştirilmesi ile ilgili kuumlltuumlrel işlemler uygulanmalı omcaların iyi havalanabilmesi ve iccedilte kalan

ccedilubukların da guumlneş alabilmesi sağlanmalıdır

1 Kuumllleme ile savaşımda birinci ilaccedillama suumlrguumlnler 25-30cm olunca

2 İkinci ilaccedillama ise ccediliccedilek taccedil yaprakları doumlkuumlluumlnce yapılmaladır

3 ve diğer ilaccedillamalar ikinci ilaccedillamadan sonra kullanılan ilacın etki suumlresi ve ccedilevre

koşullarına bağlı olarak tanelere ben duumlşmeye kadar devam edilmelidir

Asma kuumlllemesi ile savaşta toz kuumlkuumlrt eskiden beri başarı ile kullanılır Ayrıca hazır

kuumlkuumlrtluuml preparatla ve değişik etkili maddeler iccedileren hazır ilaccedillar da kuumlllemeye lkarşı ccedilok etkilidir

Uumllkemizde ruhsatlı bağ kuumlllemesi ilaccedilları ve dozlarından bazıları şunlardır

Konidi ve ascosporlar bitki

dokusunu enfekte eder

Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant

goumlzlerde kışlar

Enfekteli goumlzlerden gelişen

fungus tuumlm suumlrguumlnuuml kaplar

Yapraksuumlrguumln ve

tanelerde oluşan

konidiler ruumlzgarla

yayılır

Bulaşık

salkım

Yaz sonunda yaprak ve

suumlrguumlnlerde

cleistothecium oluşur

Baharda

ascosporlar

oluşur Bulaşık yeni

suumlrguumlnler

26


Kuumlkuumlrt WPWG 400 g

Kuumlkuumlrt SC 400 ml

Azoxystrobin 250gl SC 75 ml

Penconazole 100gl EC 25 ml

Kresoxim methyl+boscalid(100+200gl) SC 30 ml

Ampelomyces quisqualis izolat M-10 WG 5 g

TAHIL KUumlLLEMESİ

Graminae familyasından 100rsquouuml aşkın genus iccedilinde pekccedilok tuumlr kuumlllemeye yakalanır

Uumllkemizde buğday ekilen boumllgelerin tuumlmuumlnde ratlanırsa da en yaygın olduğu yerler kıyı şeridi ile

bu şeride geccediliş alanlarıdır Ccedilok nemli yerler hariccedil hastalığın pek zararlı olduğu soumlylenemez

Tuumlrkiyersquode arpa kuumlllemesi daha yaygın ve daha zararlıdır Oumlzellikle başak tutumundan oumlnce ccedilıkan

kuumllleme arpa rekoltesinde oumlnemli duumlşuumlkluumlk yapar Hastalığın ccedilıkışı ne kadar gecikirse verim

uumlzerindeki dolaylı zararı o kadar az olur Hastalık yulafta ender olarak da ccedilavdarda goumlruumlluumlr


Tahıl kuumlllemesi yaprakların her iki yuumlzuumlnde kuumlccediluumlk beyaz renkli ve ancak dikkatle

bakıldığında farkedeilen puumlstuumlller halinde başlar Hızla buumlyuumlyen ve renkleri kirli beyaza

sonradan hafif pembeye doumlnen lekeler pudra serpilmiş gibi bir goumlruumlntuumlye sahiptir Bir suumlre sonra

bu fungal oumlrtuuml iccedilinde kuumlccediluumlk siyahımsı noktacıklar halinde cleistotheciumrsquolar belirir Hastalığa

şiddetli yakalanan yapraklar kurur Kuruyan yaprakların az veya ccedilok oşuşu bitkide başak verimini

bununla doğru orantılı olarak azaltır

Ayrıca etmen sadece alt yapraklarda zarar yapmışs hastalık oumlnemsiz sayılır ancak uumlst

yapraklar ve başaklar yakalandığında verim kayıpları ortaya ccedilıkar

27

Şekil 14 Buğday yaprakları uumlzerindeki hastalık belirtisi

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae

Etmen Blumeria graminis (DC) Speer


Vejetasyon doumlneminin sonuna doğru fungal oumlrtuuml iccedilinde etmenin cleistotheciumları fark

edilmeye başlar Etmen yaz mevsimini ve konukccedilusunun vejetasyon doumlnemi haricindeki zamanı

cleistothecium halinde geccedilirir İlkbahar başında doğaya dağılan ascosporlar henuumlz ccedilok genccedil

durumdaki bitkileri enfekte eder Bu primer enfeksiyonlar sonunda ortaya ccedilıkan yeni yeni konidi

generasyonları hastalığın hızla yayılmasını sağlar

Pratikte cleistothecium oluşumunun hastalığın ilk ccedilıkışı uumlzerinde pek etkili olmadığı

bilinir Aslında etmen guumlzluumlk tahılları enfekte eder Kışı misel halinde yapraklarda geccedilirir ve

ilkbaharda konidi vererek aktif uumlreme doumlnemine geccediler Ilıman boumllgelerde fungus taze yaprak

dokusunda misel halinde kışlar İlkbaharda hızla konidi oluşur ve bu yeni konidiler ruumlzgarla uzun

mesafeler kat ederek yakından uzağa birccedilok tarlada ve oradan da yeni boumllgelerde hastalığın

başlamasına neden olurlar

Enfeksiyon iccedilin serin havalar uygundur Oumlrneğin İzmirrsquode arpalar Ocak ayında

hastalanmaya başlar ve bu durum Martrsquoa kadar suumlrer Bu suumlre iccedilerisinde sıcaklık ortalaması 9-

28

110C arasındadır Konukccedilunun fenolojik durumu hastalık uumlzerinde ccedilok etkilidir Enfeksiyonlar

arpa kardeşlendikten sonra ancak henuumlz kaleme kalkmadan olmaktadır Başaklanan arpalar artık

hastalığa yakalanmaz Dengesiz beslenen oumlzellikle tek taraflı azot guumlbrelemesi yapılan bitkiler

kuumlllemeye daha duyarlıdır Bunlarda epidermis ccedileperi ince olur Sık ekim de hastalığı arttırıcı etki

yapar

Konidilerin optimum ccedilimlenme sıcaklığo 100Crsquodir Konidiler 0-350C arasındaki

sıcaklıklarda ccedilimlenebilir Enfeksiyon iccedilin optimal sıcaklık 15-200C cleistotheciumrsquoların

oluşması iccedilin ise 10-200Crsquodir Etmenin inkubasyon suumlresi bir haftadır

SAVAŞIM

Tahıl kuumlllemesine karşı en guumlvenli yol dayanıklı ccedileşitler yetiştirmektir Ayrıca bitkileri

uygun tekniklerle yetiştirmek sık ekimden ve fazla azotlu guumlbrelemeden kaccedilınmak ekim tarihini

geciktirerek kış soğuklarından kurtulup bir an oumlnce gelişmelerini sağlamak gereklidir

Hastalık belirtileri goumlruumllmeye başlandığında fazla yoğunluk kazanmadan ilaccedillamaya

başlanmalıdır İlaccedillar oumlnerilen dozlarda yaprak alt ve uumlst yuumlzlerinin kaplanması sağlanarak

uygulanmalıdır

Etkili Madde Adı ve Oranı Formuumllasyonu Dozu ( Preparat) dekara

buconazole EW 150

Difenoconazole+ Propiconazole 150+150 gl EC 40 ml

Epoxiconazole+ Carbendazim SC 100 ml

Triadimenol 250 gl EC 50 ml

Propiconazole 250 gl EC 50 ml

Tebuconazole 250 gl EC 75 ml

Spiroxamine+Tebuconazole+

Triadimenol 240+167+43 gl EC 60 ml

29

CcedilEŞİTLİ SEBZELERDE KUumlLLEME

Sebze kuumlllemeleri sebze ccedileşitleriyle duumlnyanın her tarafına yayılmıştır Tuumlrkiyersquode de ccedilok

yaygındır Akdeniz Ege ve İccedil Anadolu boumllgelerinde daha belirgin olarak goumlruumlluumlrİccedil Anadolursquonun

kurak ikliminde kabak ve hıyarda her yıl mutlaka ccedilıkar fakat vejetasyonun sonlarında goumlruumllduumlğuuml

iccedilin buumlyuumlk uumlruumln kayıpları oluşturmaz Hıyar kuumlllemesi serada hıyar yetiştiriciliğinin oumlnemli

sorunlarından birisidir Yaygın ve zararlı sebze kuumlllemelerinden biri de bamya kuumlllemeleridir İccedil

Anadolursquoda salgın halini aldığı yıllarda verimi yarıya duumlşuumlrduumlğuuml kayıtlıdır


Sebzelerde kuumllleme belirtileri de diğer konukccedilulardakinden farklı değildir Bitkinin yeşil

renkli tuumlm toprak uumlstuuml organları hastalanabilir Sebze grubu iccediline pek ccedilok bitki tuumlruuml girdiği iccedilin

kuumllleme belirtilerinde iki ana goumlruumlntuuml dikkat ccedileker Kuumllleme etmenlerinin buumlyuumlk bir kısmı bitki

dokularının sadece uumlstuumlnde gelişir ve epidermis huumlcrelerine goumlnderdiği emeccedillerle beslenir

Parankimatik dokuda fungus hifleri bulunmadığı iccedilin de hastalıklı kısımda belirgin sarı veya

esmer lekeler oluşmaz Hasta kısım pudra veya tebeşir tozu serpilmiş gibi yuumlzeysel beyazımsı-

kirli bir fungal oumlrtuumlyle kaplıdır

Yapraklar parlaklığını ve yumuşaklığını kaybeder yaşlı yaprak goumlruumlntuumlsuumlnuuml alır uccedilları

hafifccedile kıvrılır Hastalığa şiddetle yakalanmış bitkiler normal buumlyuumlyemez ccediliccedilek ve meyve

veremez Kuumlccediluumlk meyveler yakalanırsa asimetrik ve kalitesiz olurlar bazen meyve doumlkuumlmuuml

goumlruumllebilir Sebzelerden domates biber ve patlıcan dışındakilerde kuumllleme belirtileri bu

anlatılanlara uyar

Domates patlıcan ve biber kuumlllemesi etmeni Leveillula tauricarsquonın hifleri parankima

dokusunda interselluumller olarak gelişir ve tıpkı mildiyouml hastalığındaki gibi parankima huumlcrelerinin

bozulmasına bağlı olarak yaprağın uumlst yuumlzuumlnde sarımsı yeşil yağ lekesine benzer lekeler

oluştururBu lekelerin alt yuumlzuumlnde yine mildiyouml belirtisini hatırlatan konidiofor ve konidilerden

oluşan kadifemsi bir fungal oumlrtuuml vardır Bu nedenle Leveilularsquonın yaptığı kuumllleme belirtileri

genel olarak kuumllleme belirtilerinden farklıdır

Kuumllleme hastalığını sebzelerdeki zarar şekli fotosentez yuumlzeyinin azalması ve bitkinin

zayıflaması şeklinde dolaylı ya da ccediliccedilekleri yakalayıp meyve tutumuna engel olmak veya meyve

doumlkuumlmuumlne yol accedilmak şeklinde doğrudan olarak duumlşuumlnuumllebilir

30

HASTALIK ETMENLERİ

Golovinomyces orontii (Erysiphe cichoracearum) Kabakgiller marul bamya tuumltuumln

kolza ayccediliccedileği Compositae Malvaceae Cucurbitacaea ve diğer familyalardan bir ccedilok bitkide

kuumllleme yapar

Erysiphe pisi var pisi Bezelyemercimek ve Papilionaceae familyasından bazı genuslara

giren bitkilerde kuumllleme etmenidir

Leveillula taurica Domates patlıcan biber patates ayrıca Leguminosae Malvaceae ve

Euphorbiaceae familyasından birccedilok bitkide goumlruumlluumlr

Oidium lycopersici Domatespatlıcan biber

Podosphaera fuliginea (Sphaerotheca fuliginea) Cucurbitaceae familyası sebzeleri

ayrıca başka familyalardan birccedilok bitkide kuumllleme etmenidir Pfuliginea ve Gorontii kabakgiller

familyası sebzelerinde kuumllleme yapan iki tuumlrduumlr Bitki uumlzerinde oluşan fungal oumlrtuumlnin rengiyle

pratik olarak bu iki tuumlruuml ayırmak muumlmkuumln olur Golovinomyces yoğun beyaz pudramsı bir

goumlruumlnuumlşte olduğu halde Podosphaerarsquonın oluşturduğu fungal oumlrtuuml daha zayıf kirli beyaz-

sarımsıkahvemsi renktedir

Hıyar Kuumlllemesi (Golovinomyces orontii)

31

Şekil 15 Golovinomyces orontiirsquoninn bitkide oluşturduğu belirtiler ve mikroskobik yapıları A

Chasmothecium C ascus E konidiler

Sphaerotheca fulliginea

32

Domates Kuumlllemesi (Oidium lycopersici)

Konidioforda tek konidi oluşumu

Erysiphe pisi


Sebze kuumllleme etmenleri de kışı teorik olarak Cleistothecium formunda geccedilirir Ancak kışı

ılık geccedilen youmlrelerde konidiler oumllmeden kışı geccedilirip ilkbaharın ilk enfeksiyonlarını başlatabilirler

Ayrıca seracılık yapılan yerlerde vejetasyon kış boyunca devam ettiğinden seralar devamlı bir

enfeksiyon kaynağı oluşturur Bundan başka sebzelerde kuumllleme yapan tuumlrlerin yabancı otlardan

da konukccediluları vardır Kışın soumlz konusu sebze tuumlruumlnuumln yetişitrilmediği doumlnemde etmen diğer

konukccediluların uumlstuumlnde aktif uumlremesini veya misel olarak canlılığını suumlrduumlrebilir Fungus kış

boyunca cleistothecium oluşumunu tamamlayıp ilkbaharda ascospor verse de ilkbaharın ilk

enfeksiyonları accedilısından genellikle pratik bir oumlnemleri yoktur

33

Buumltuumln diğer kuumlllemeler gibi sebze kuumlllemeleri de bitki yuumlzeyinin ıslak olması enfeksiyon

oranını arttırmaz Enfeksiyon hava neminin yuumlkselmesi ile artsa bile ıslak bitki yuumlzeyinde

enfeksiyon goumlruumllmez Nem oranı 50rsquonin altına duumlştuumlğuumlnde de sporulasyon goumlruumllmez

Kabakgillerin genccedil taze yaprakları kuumlllemeye dayanıklıdır Ancak belli bir olgunluğa

eriştikten sonra duyarlılık artar

Şekil16 Kuumllleme funguslarında yaşam ccedilemberi

SAVAŞIM

Hastalığı kontrol altında tutabilmek iccedilin hasattan sonra hastalıklı bitki artıklarını

tamamaen toplayıp yakmak etkin bir kuumlltuumlrel oumlnlemdir Ayrıca etmenlerin konukccediluları arasında

olan yabancı otlar da civarda bulundurulmamalıdır

Hastalıkla kimyasal savaş ilk beliritilerin goumlruumllmesi ile başlar Sistemik ilaccedillar 18-20 guumln

arayla dieğerleri 10 guumlnde bir uygulanır

34

Domateste kuumlllemeye ruhsatlı bazı fungisitler


Kuumlkuumlrt 800gl SC 400 ml


Boscalid+pyraclostrobin WG 60g (sera)

Azoxystrobin+difenaconazole 100ml

Bacillus subtilis QST SC 1400 ml sera

Ampelomyces quisqualis 5g

Kabakgillerde kuumlllemeye ruhsatlı bazı fungisitler


Azoxystrobin SC 75mg

Carbendazim 50 WG 50g

Kresoxim-methyl WG 400g

Triadimenol EC 20mlsera

jjjjjjjjjaKabakgillerde kuumllleme hastalığı B

A

KESTANE KANSERİ

SUB CLASS Sordariomycetes

ORDODiaporthales

FAMCryphonectriaceae

HASTALIK ETMENİ

Cryphonectria parasitica (Murrill) Barrrsquodır

İlk kez 1904rsquode New York Citryrsquode goumlruumllen hastalık 1940 yılında Amerikarsquodaki doğal

kestaneliklerin buumlyuumlk bir kısmını yoketmiştir 1 Duumlnya savaşı sırasında Avruparsquoya bulaşan

patojen oumlzellikle İtalyarsquoda zor buumlyuumlk zarar vermiştir Yayılma hızı ccedilok yuumlksek olan ve her yaştaki

kestane ağacını kurutabilen bu hastalık Tuumlrkiyersquode ilk kez 1967 yılında farkedilmiştir Buguumln

35

Marmara ve karadeniz boumllgelerimizde yaygındır ayrıca Marmara boumllgesindeki meşe ağaccedillarında

da bu hastalığa rastlanmaktadır Hastalığın Marmara boumllgesindeki yaygınlığının 318 olduğu

bildirilmektedir


Kestane kanseri belirtileri ccedilok genccedil yeşil ve ccedilapı 1 cm den az suumlrguumlnler ve koumlk hariccedil

ağacın buumltuumln suumlrguumln dal ve goumlvdesinde goumlruumllmektedir Oumlnceleri kabukta bir esmerleşme daha

sonra ccedilatlamalar meydana gelir Yapraklar solar dallar kanserli bir goumlruumlnuumlş alır Kurak havalarda

hastalıklı suumlrguumln ve dallarda kızarma ve buumlzuumllmeler dikkati ccedileker nemli havalarda ise oumldemler ve

şişkinlikler meydana gelir Kabuğun uumlstuuml kuumlccediluumlk kabarcıklarla dolar Bunlar etmenin

pycnidiumlarından ibarettir Kabuk altında kabukla odun arasında beyaz renkli misel tabakasının

bulunuşu hastalık iccedilin tipiktir Hastalık daha sonra ağacı tamamen kurutabilir

Şekil 17 Kestane ağacı goumlvdesinde goumlruumllen ccedilatlamalar ve piknit oluşumu

HASTALIK OLUŞUMU ve ETMENİN YAŞAM CcedilEMBERİ

Patojen obligat yara parazitidir Enfeksiyon iccedilin mutlaka yara gereklidir Yaradan kabuk

iccedillerine ve kambiyum dokusuna ilerler İnkubasyon suumlresi 2-6 hafta veya daha uzundur Sıcak yaz

guumlnleri enfeksiyonlar iccedilin ccedilok uygundur Nem yuumlksek ise yazın inokulasyondan 2 hafta sonra ilk

ve sonbaharda ise 3-5 hafta sonra oumldemler oluşmaya başlar Kurak periyotlarda ise enfekteli

kısımların kızardığı ve buumlzuumllduumlğuuml saptanmıştır Kanserli kısımda kabuk rengi kırmızımsı

turuncudan sarımsı yeşile kadar değişir Pycnidia oumlnce silik noktalar halinde goumlruumlluumlr

olgunlaştıkccedila birer sivilce goumlruumlnuumlmuumlnuuml alırlar Olgunlaşmaları enfeksiyondan 8 hafta kadar

sonradır Pycnidiumrsquolar nemli havalarda uzun turuncu ve portakal renkli uzantılar iccedilerisinde

36

konidileri oluşturur Bu konidiler kuşlar boumlcekler ve soccedilrayan yağmur damlalalrı ile yayılırlar

Aynı yerlerde yani pycnidiumların bulunduğu stromalarda daha sonra peritheciumrsquolar oluşur

Kanserli doku uumlstuumlnde pycnidiumrsquolara her mevsimde peritheciumrsquolara ise kış mevsiminde daha

ccedilok rastlanır

Şekil 18 Peritesyum ascus ve ascosporlar(A) Pycnidium konidiofor ve konidiler (B)Pycnidium (C)

Patojen asıl zararını iletim demetlerinde oluşturur Misel ksilemde tıkanmaya neden

olduğundan bitkide su iletimi durmakta ve enfeksiyon yerinin uumlst tarafı (suumlrguumln ve dal) tamamaen

kurumaktadır Bu sırada ksilemde meydana gelen tylosis ve zamklanma neden olan patojenin

oluşturduğu toksinlerdir

Peritheciumrsquolardan hızla fırlatılarak doğaya ccedilıkan ascosporlar ruumlzgarla taşınır Bu

sporların 30-100 mil uzaklığa taşınabildiği ve epidemilerin kaynağını oluşturdukları

bildirilmektedir Pycnidiosporlar ise yapışkan bir madde ile bulaşık olarak pycnidiumrsquodan

ccediloktıkları iccedilin taşınmaları ancak yağmur kuş boumlcek ve diğer hayvanlar ile alet vb ile muumlmkuumln

olabilir Pycnidiosporlar ne ıslakken ne de kitle halinde kurudukları zaman ruumlzgarla taşınır

Bir stromada pycnidium oluşup iccedili boşaldıktan sonra aynı stromada Ağustos sonuna

doğru olgunlaşır ve pycnidiosporlar doğaya dağılır Cryphonectria parasitica fungusu yılın her

zamanında kanserli dokuda her şekilde aktif olarak bulunmaktadır

A B C

37

Şekil 19 Kestane kanserinde yaşam ccedilemberi

SAVAŞIM

Bu hastalıkla etkin bir savaş yolu yoktur Jhastalığın yeşil taze suumlrguumlnlerde goumlruumllmeyişi

bir yara paraziti oluşundan koumlklerde goumlruumllmeyişi de taninrsquoe olan duyarlılığındandır Yuumlksek tanin

dozları fungusa toksik etki goumlstermektedir Kestane koumlklerinde yuumlksek oranda tanin bulunduğu

iccedilin fungus koumlkleri hastalandıramaz Aynı nedenle tanin oranı yuumlksek ccedileşitler bu hastalığa karşı

daha dayanıklıdır Islah ccedilalışmalarında kabuktaki tanin oranını yuumlkseltme yolu denenmektedir

Bu hastalığa karşı uygulanacak kuumlltuumlrel oumlnlemler arasında iccedil ve dış Karantina oumlnlemleri

bulaşık boumllgelerde tuumlm kestane ağaccedillarının kesilmesi konukccedilu olmayan orman ağaccedillarının

yetiştirilmesi (kestane dışındaki konukccedilular meşe sumak) sayılabilir

Etmen iletim demetlerinde zarar oluşturduğu iccedilin klasik fungisitler etkisizdir Sistemik

fungisitlerin de etkili olmadığı goumlruumllmuumlştuumlr Ayrıca patojenin kimyasallara karşı dayanıklılık

kazanabilmesi de olasıdır

Konidiler enfekteli

bitkilerden kuş boumlcek ve

yağmur ile fidanlara

taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve

goumlmuumlk kanserleri

oluştururBu kısımda

suumlrguumln oumlluumlr

Kanserli boumllgelerde sarı renkte

iğne ucu şeklinde piknitler ve

peritesyumlar oluşur

Sarı-turuncu renkli

yapışkan konidiler

piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan

ascosporlar atılır ve

ruumlzgarla yayılır

Ağacın uumlst kısmı meyve

vermeden kurur Koumlkler

immundur

38

1950 yılında bir İtalyan araştırıcı bazı ağaccedillarda miselyumun kortekse geccedilemediğini hatta

tamamen kaybolup gittiğini goumlrmuumlştuumlr Bu tip ldquoiyileşebilir kanserrdquo niteliği taşıyan kısımlardan

yaptığı izolasyonlarda Cparasiticarsquonın hipvirulent ırkını elde etmeyi başaran araştırıcı kestane

kanseriyle biyolojik savaş duumlşuumlncesinin doğmasına neden olmuştur

Hipovirulent ırkın anastomosis yoluyla virulent ırka taşındığı ve onun virulensini

duumlşuumlrduumlğuuml saptanmıştır Virulent ırk tarafından başlatılan ve ilerlemekte olan kanserin ccedilevresi

hipovirulent ırkla inokule edildiğinde kanserin ilerleyişinin durduğu ve iyileşme eğilimi

goumlsterdiği anlaşılmaktadırHipovirulent ırktaki hipovirulenslikten dsRNA iccedileren bir

hyphovirusun sorumlu olduğu ortaya ccedilıkarılmıştır Bu oumlzellikte bulunan bir ırkta virulent

izolattan farklı olarak turuncu renk yerine beyaz renkli bir pigmentasyon goumlruumllmektedir

Hipovirulent ırkla inokule edilmiş kestane ağaccedillarında 2 yıl boyunca yapılan goumlzlemlerde

kanserli ağaccedillar izlenmiş ve kanserli ağaccedillarda iyileşmeler goumlruumllmuumlştuumlr

Şekil 20 Hipvirulent ırkın virulnt ırkla hifsel teması sonucu virulent oumlzelliğin değişmesi

CEVİZ ANTRAKNOZU

SUB CLASSSordariomycetes

ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ

Gnomonia leptostyla (Fr) Ceset de Net

Duumlnyarsquoda ve Tuumlrkiyersquode yaygın bir hastalıktır Uumllkemizde en zararlı olduğu yerler

Karadeniz sahilleriyle Kafkasyarsquoya geccedilit boumllgelerimizdir

Antraknoz ceviz ağaccedillarını hemen kurutmaz Fakat hasta ağaccedil yıldan yıla zayıflar ve

verimsizleşir Ayrıca meyveler de kuumlccediluumlk ve kalitesiz olur

39


Yaprak ve meyvelerde goumlruumllen hastalık beliriileri tipik birer nekrozdur Yapraklarda 3-5

mm ccedilapında siyah lekeler belirir Lekelerin etrafında kahverengi bir hale bulunur Lekeler bazen

birleşir ve yaprakta oumlnemli bir alanı kaplarlar Kurak yerlerde ve yaz aylarında hasta yapraklar

kenarlardan başlayararak kurur Kuruyan kısımların uumlstuumlnde Temmuzrsquodan itibaren stromatik spor

yatakları (acervulus) ve konidiler oluşur Bu spor yatakları lekeler uumlzerinde konsantrik halkalar

oluşur Bu spor yatakları lekeler uumlzerinde konsantrik halkalar halinde dizilmişlerdir ve siyahımsı

renktedir

Meyveler uumlzerinde siyahımsı renkte iccedileri ccediloumlkuumlk antraknoz lekeleri oluşur Lekeler bazen

meyvenin yarısını kaplayacak kadar gelişebilir Erken hastalanan meyveler hastalık şiddetli

olduğu zaman doumlkuumllebilir

Hastalıklı ağaccedillar yaz aylarında uzaktan bile dikkati ccedileker Yapraklar kavruk goumlruumlnuumlmluuml

kıvrık ve az sayıdadır Suumlrguumlnler kısa meyveler kuumlccediluumlktuumlr Ağaccedilta genel bir sağlıksızlık hali

vardır Nemli yerlerde dallar uumlstuumlnde yosunlar gelişir Bu tablo ağaccediltaki gelişme geriliğinin

ifadesidir

Şekil 21 Ceviz antraknozu hastalığının meyve ve yapraklardaki belirtileri ile etmenin konidileri

40


Hastalık etmeni hastalıklı bitki artıkları uumlzerinde saprofitik formda canlılığını suumlrduumlruumlr

Kış boyunca perithecium oluşumu suumlrer Olgunlaşan ascosporlar İlkbaharda doğaya dağılarak

primer enfeksiyonları başlatır İnkubasyon suumlresi sıcaklığa bağlı olarak 14-30 guumln kadar suumlrer

Hastalığın salgın haline geccedilmesi Nisan yağmurlarıyla ilgilidir Ccedileşitli ccedilalışmalarda sekonder yaz

enfeksiyonlarının hastalıklı yapraklarda oluşan konidilerle olduğu ortaya konmuştur

SAVAŞIM

Yere doumlkuumllmuumlş hastalıklı yapraklar fungusun kışlamasını sağladığından Ceviz

antraknozunun kontrol altına alınabilmesi buumlyuumlk oumllccediluumlde bu inokulum kaynaklarının yokedilmesi

ile muumlmkuumln olmaktadır Ağaccedil altında bulunan hastalıklı yaprakların toplanıp yakılmalı veya

derince goumlmuumllmelidir Uumlzerinde hastalık belirtilerini taşıyan dallar kesilmesi ve budanıp

uzaklaştırılmalıdır

Kimyasal savaşımda ilaccedillama zamanları

1 ilaccedillama tomurcukların yeni patlamaya başladığı yaprakların kedi kulağı olduuumlu

doumlnemde

2 ilaccedillama yaprakccedilıkların yarı buumlyuumlkluumlğuumlnuuml aldığı doumlnemde

3 ilaccedillama Meyvelerin fındık buumlyuumlkluumlğuumlnuuml aldığı doumlnemde

4 ve diğer ilaccedillamalar meteorolojik koşullar ve ilacın etki suumlresi dikkate alınarak

yapılmalıdır

Kimyasal muumlcadele kullanılacak ilaccedillar ve dozları


Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae

HASTALIK ETMENİ Phomopsis viticola (Sacc) Sacc

Yaygın ve zararlı bir bağ hastalığı olan oumlluumlkol Tuumlrkiyersquode ilk kez 1967 yılında Manisarsquoda

tanılanmıştır Buguumlnkuuml bilgilere goumlre Ege Boumllgesi bağlarında oumlzellikle taban bağlarda yaygındır


Oumlluumlkolrsquoa şiddetle yakalanmış asmaların bir veya birkaccedil kolu ilkbaharda suumlrmez Bazen

tuumlm asma suumlrmeyebilir Ccediluumlnkuuml hastalık nedeniyle kollar uumlstuumlndeki tomurcuklar oumllmuumlştuumlr

Hastalığın adı bu tipik beliritiye goumlre verilmiştir

Hastalık belirtileri asmanın buumltuumln yeşil kısımlarında suumlrguumlnlerde salkım ve yaprak

saplarında yaprak ve tanelerde goumlruumlluumlr Egersquode Mayıs ayında hastalıklı omcalar kuumlccediluumlk sarı

kıvırcık ve kenar kısımları yırtık yapraklarla dikkati ccedileker Bu yapraklar yakından incelenirse

kuumlccediluumlk milimetrik siyahımsı lekeler taşıdığı ve yaprak kenarlarındaki yırtıklığın da birbiriyle

birleşip belli bir yaprak alanını oumllduumlren ve yaprak gelişiminde duumlzensizlik yaratan bu lekeler

nedeniyle meydana geldiği farkedilir Mevsim ilerledikccedile yeni hastalanmalar olmadığı iccedilin

sonradan gelişen sağlıklı yapraklar bu tipik goumlruumlnuumlşluuml hasta yaprakları oumlrter ve belirti kamuumlfle

edilmiş olur

Hastalığın suumlrguumlndeki belirtileri başlangıccedil doumlneminde suumlrguumlnuumln dip kısımlarında siyah

merkezli kuumlccediluumlk lekeler halindedir Zamanla bu lekeler oumlzellikle uzunlamasına buumlyuumlr birbiriyle

birleşir ve hasta dokuyu oumllduumlrerek suumlrguumlnuumln o kısımlarında ccedilatlak kanserleşmiş bir goumlruumlntuuml

meydana getirir Ccedilatlaklık odun dokusuna kadar iner hatta odun da ccedilatlayabilir Boumlyle lezyonlara

genellikle suumlrguumlnuumln sadece dipteki boğum aralarında rastlanır Ccediluumlnkuuml yakalanma ilk

tomurcuklardan başlar Beşinci tomurcuktan sonra suumlrguumln belirtileri yarı yarıya azalırAynı

şekilde hastalıklı bir suumlrguumlnde ertesi yıl suumlrmeyecek goumlzlerin sayısı dipten itibaren uca doğru

azalır

42

Hasta ccedilubuklar kışın beyaz renkte goumlruumlnuumlrler Beyazlaşan kısımların uumlzerinde kuumlccediluumlk

kabarık ve sık noktacıklar vardır Suumlrguumln rengiyle tam bir kontrast teşkil eden bu noktacıklar

etmenin pycnidiumrsquolarıdır

Koruklar uumlzerinde yuvarlak veya oval nekrotik lekelerin goumlruumllduumlğuuml ve bu lekelerin

tanenin suyunu kaccedilırarak buruşukluk yarattığı ayrıca koyu gri bir renk almasına yol accediltığı

saptanmıştır

Şekil 22 Asmada oumlluumlkolun belirtileri


Pviticola kışı hastalıklı suumlrguumln dokularında misel formunda geccedilirir Dokudaki misel

asmanın dinlenme doumlneminde son derce aktiftir Sonbaharda beyaz renkleriyle dikkati ccedileken

hastalıklı suumlrguumlnler uumlstuumlnde pycnidium oluşmaya başlar Pycnidiosporlar olgunlaşması ise ertesi

ilkbaharı bulur Pycnidiumrsquolardan spor ccedilıkışının sadece Mayıs ve Haziran aylarında olduğu daha

sonra goumlruumllmesiği kayıtlıdır

İlkbahar yağmurları hem pycnidiumrsquolardan spor ccedilıkışı hem yayaılmaları hem de

enfeksiyonların gerccedilekleşebilmesi accedilısından son derce oumlnemli ve gereklidir Zaten bu hastalıkta

sekonder enfeksiyonlar soumlz konusu değildir Pycnidia Sonbahar-Kış doumlnemi boyunca gelişimini

Yayılma ve ilkbaharda inokulasyon

İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43

suumlrduumlruuml iccedilindeki sporlar ise ancak İlkbaharrsquoda olgunlaşıp doğaya yayılır Bunların yaptığı

enfksiyonları izleyen aktif vejetasyon doumleneminde hasta dokularda yeni sporlar oluşmadığına

goumlre bir sekonder enfeksiyondan soumlz edilemez Bir vejetasyon doumlneminde goumlruumllen tuumlm

enfeksiyonlar primer enfeksiyon sayılır ve geccedilen yılların hasta suumlrguumlnleri uumlzerindeki

pycnidiumrsquolardan ccedilıkan Pycnidiosporlar tarafından yapılır

Pviticola sadece yaralardan ve doğal accedilıklıklardan penetrasyon yapabilir Hastalığın

inkubasyon suumlresi 30 guumlnduumlr Yani enfeksiyondan bir ay sonra hastalık belirtileri goumlruumlluumlr

Hastalığın yayılışı serin havalarda ilerler sıcaklar artınca yavaşlar

Şekil 23 Hastalığın yaşam ccedilemberi

SAVAŞIM

Budama zamanı hastalıklı suumlrguumln ve kolların dikkatle seccedililip kesilerek yokedilmesi

kışlayan inokulumu oradan kaldırması accedilısından son derece oumlnemlidir Budama yaralarına yara

macunu suumlruumllmelidir Budama zamanının erkene alınması hatta hemen sonbaharda yapılmasının

daha yararlı olacağı bildirilmektedirHastalıklı omcalardan aşı kalemi alınmamalıdır

Kimyasal savaşımda ilaccedillamalarda uyulması gereken kuralla şunlardır

Kış ilaccedillaması Budamadan sonra goumlzler uyanmadan hemen oumlnce yapılmalıdır

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama

Yaprakta kuumlccediluumlk

sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına

siyah ccedilatlaklar

44

Yaz ilaccedillaması

1 ilaccedillama Suumlrguumlnler 2-3 cm olduğunda

2 Suumlrguumlnler 8-10 cm olduğunda

3 Suumlrguumlnler 25-30 cm olduğunda yapılmalıdır

Kimyasal muumlcadele kullanılacak bazı ilaccedillar ve dozları


Azoxystrobin SC 75 ml

Bakır hidroksit SC 100 ml

Bakır suumllfat suda ccediloumlzuumlnenkristal 4luumlk bordo bulamacı (kış)

Pyraclostrobin+metiram WG 150 g

Propineb WG 200 g

Captan WP 250 g (yaz uygulaması)

EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae

HASTALIK ETMENİ Eutypa lata (PersFr)Tull

Tuumlrkiye bağlarında bulunuşu ilk kez 1982 yılında Onoğur ve Atilla tarafından

bildirilmiştir Aslında bu hastalık duumlnya bağlarının da dikkatini ancak son yıllarda ccedilekmeye

başlamıştır Hastalığın gerek uumllkemizde gerekse diğer uumllkelerde ccedilok daha oumlnceden beri var

olması ancak belirtilerinin kısa boğum ve oumlluumlkol gibi diğer belirtilerle karıştırılarark farkına

varılmamış olması muumlmkuumlnduumlr


Hastalık beliritileri 5-6 yıldan genccedil bağlarda genellikle goumlruumllmez On yaşını aşmış

bağlarda daha yoğun olarak ortaya ccedilıkar Hasta omcaların bağdaki dağılımı belirli bir duumlzene

goumlre değil rastgeledir Belirtiler oumlzellikle tele alınmış bağlarda goumlze ccedilarpar Boumlyle bağlardaki

omcalarda goumlvdenin bir youmlnuumlndeki kollara ait suumlrguumlnler tamamen sağlıklı goumlruumlnuumlmde iken diğer

45

youmlndeki bir veya iki kolda bir anormallik goumlzlenir Bu anormallik İlkbaharda suumlrguumln gelişiminin

hızlı olduğu doumlnemde belirginleşir Sağlıklı kolların suumlrguumlnleri 25-40 cm boya ulaştığı halde

hasta olanlarda suumlrguumlnler zayıf ve kısadır Ayrıca uyur goumlzlerin aktivite kazanması sonunda

ccedilalılaşma da ortaya ccedilıkar Yapraklar sarı renkli kuumlccediluumlk ve biccedilimsizdir Yaprak kenarlarında ve

damar aralarında kurumalar goumlruumllebilir ancak solgunluk belirtisi yoktur

Mevsim ilerledikccedile yapraklar parccedilalanmış ve kavrulmuş bir goumlruumlnuumlm alır ve vaktinden

oumlnce doumlkuumlluumlrler Eğer enfeksiyon şiddetli değilse suumlrguumlndeki alt yapraklar hastalık belirtilerini

taşırken uumlst yapraklar normal goumlruumlnuumlmde olabilir Salkımlar genellikle ccediliccedileklenmeden oumlnce

kurur Tane bağlayabilen salkımlarda ise taneler kuumlccediluumlk kalır Hasta suumlrguumlnlerden uumlruumln alma şansı

ya yoktur veya ccedilok azdır

Hastalık kolda oumlnce bir veya iki suumlrguumlnde goumlruumlluumlr ertesi yıl diğer suumlrguumlnlerde de belirir

Hasta suumlrguumlnler o yaz yaşamlarını devam ettirir Fakat ertesi yıl artık suumlrmezler Zamanla tuumlm kol

canlılığını yitirirHenuumlz sağlıklı olan goumlvde ise ccedilok sayıda obur suumlrguumln meydana getirir

Hastalığı tanımaya yarayan en tipik belirti hasta koldan kesit yapılarak ortaya ccedilıkar

Kesitte oumlzden kenara doğru accedilılan uumlccedilgen şeklinde kahverengi bir alan vardır Kol belirli

aralıklarla kesilip bu kahverengileşmenin kol boyunca yayılması izlenirse bunun eski budama

yerinden başladığı ve buradan aşağı ve yukarı ya da sadece tek youmlnde ilerlediği farkedilir

Kahverengileşme goumlvdeye yakın geniş bir budama yarasından başlamışsa goumlvdeye de ulaşabilir

ve goumlvdede geniş bir kuşak halinde koumlk boğazına doğru ilerleyebilir Bu belirtiye yabancı

kaynaklarda ldquogoumlvde kanserirdquo belirtisi denmektedir Bu belirtiyi goumlsteren omcalarda canlı odun

kısmı ancak dar bir şerit halinde kalabilir

Şekil 24 Goumlvde kesitlerinde uumlccedilgen biccediliminde

46

HASTALIK ETMENİ

Eytypa lata fungusu polifag bir fungustur Ve değişik familyalardan 60 dan fazla bitki

tuumlruumlnde hastalık yapar Konukccediluları arasında kayısı badem ceviz elma armut şeftali gibi

meyve ağaccedilları ccedileşitli orman ve park ağaccedilları ile asma yer alır Uumllkemizde asmadan başka erik

ve kirazlarda da saptanmıştır Kayısı ve bademde de bulunmaktadır

HASTALIĞIN OLUŞUMU ve YAŞAM CcedilEMBERİ

Etmen bir yara parazitidir Budama sırasında kesik yuumlzeylere ulaşan ve ccedilimlenen sporlar

enfeksiyonu başlatır Oumlnce odun dokusu zarar goumlruumlr ve su iletimi sekteye uğrar Etmen daha

sonra hem oumlze hem de kabuğa yayılır ve tipik uumlccedilgen biccediliminde kahverengilşeşmeye neden olur

Bu arada floem de etkilenmiş ve asimilatların iletimi zarar goumlrmuumlştuumlrEtmenin salgılşadığı toksin

niteliğindeki maddelerin zararlı etkisi de eklenince hastalığın dıştan goumlze ccedilarpan tipik belirtileri

ortaya ccedilıkar

Hastalığın yıldan yıla ilerleyiş durumu asmanın beslenmesiyle yakından ilgilidir İyi

koşullardaki bağda hastalık ancak 7-12 yıl sonra ortaya ccedilıktığı halde zayıf bağlarda bu suumlre

kısadır

Etmen yaşlı ve hastalıklı kol ve goumlvdelerde peritheciumrsquolar oluşturur Ascosporlar

budama yaralarından penetrasyon yaparak uzun yıllar suumlrecek bir hastalığı başlatırlar

47


SAVAŞIM

Hastalığın savaşımında kuumlltuumlrel oumlnlemlerin buumlyuumlk oumlnemi vardır Dikkat edilmesi gereken

en oumlnemli nokta hastalık belirtilerinin en iyi goumlze ccedilarptığı İlkbahar aylarında hasta omcaların

belirlenmesi ve bunların hasta kollarının kesilerek uzaklaştırılmasıdır Eğer bu işlemde geccedil

kalınırsa hasta kola komşu kollarda oluşan bol suumlrguumln ve yaprak hasta kısımların goumlzden

kaccedilmasına neden olabilir Hasta kolların budanması sırasında dokudaki uumlccedilgen biccedilimli

kahverengileşme dikkatle izlenmeli renk değişiminin tamamaen kaybolduğu yerin daha altından

budanmalıdır Budama sırasında havanın yağışsız olması gerekir Aksi halde yağmurla taze

budama yaralarına spor taşınması tehlikesi ortaya ccedilıkar Ayrıca normal budama işlemleri

sırasında budamanın tam dipten değil de dirsekli yapılmasının hastalığın goumlvde iccediline geccedilişini

yavaşlatacağı duumlşuumlnuumllebilir Hastalığın omcada ccedilok ilerlemiş olması ve ana goumlvdeye kadar

erişmesi durumunda hasta goumlvde ccedilıkarılmalı ve alttan gelecek obur suumlrguumlnlerden yararlanmalıdır

Enfekteli odun

Oumlluuml odun dokusu uumlzerinde

Perithecium oluşur

Peritheciumdan baharyaz

ve sonbaharda sporlar

oluşur

Sporlar nemli havada

bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi

Enfekteli asmada geriye

doğru oumlluumlm

48

KARAAĞACcedil OumlLUumlMUuml


ORDOMicroascales

FAMCeratocystidaceae

HASTALIK ETMENİ

Ophiostoma ulmi (Buisman)Nanfin Melin Nannfeldt 1934

Duumlnyanın her yerinde goumlruumllen son derec tehlikeli bie karaağaccedil hastalığıdır ldquoHollanda

Karaağaccedil Hastalığırdquo (Dutch Elm Disease) adıyla tanınmasının nedeni ilk kez 1921 yılında

Hollandarsquodan bildirilmiş olmasıdır Tuumlrkiyersquode de 1940 yılındandan beri goumlruumllmektedir Hastalık

karaağacın bazı dallarının veya tuumlmuumlnuumln birkaccedil hafta iccedilinde kurumasına neden olur


Hastalık ilk belirtilerini ağacın bazı dallarında veya tuumlmuumlnde yaprakların aniden veya

yavaş yavaş solması ile belli eder Solan yapraklar ccediloğunlukla kıvrılır oumlnce sarasır sonra

esmerleşir ve sonunda da normal yaprak doumlkuumlmuuml zamanı gelmeden doumlkuumlluumlrler Hastalıklı dalların

yaprak doumlkuumlmuumlnuumln hemen ardından kuruduğu goumlruumlluumlr Hastalık genellikle ağacın bir veya birkaccedil

dalında başlar ve sonradan diğer taraflarına yayılır Boumlylece de belirtiler ya ağacın belli

kısımlarında ya da hemen hemen her tarafında dikkati ccedileker

Hasta ağaccedilların dalları birer ikişer ve birkaccedil yıl iccedilerisinde kuruyabilir Bazen yeniden

iyişeşme goumlruumllebilir Bazen hastalık birdenbire ortaya ccedilıkar ve ağacı birkaccedil hafta iccedilinde

tamamaen kurutabilir İlkbaharda veya yaz başında enfekte olamuş ağaccedillarda oumlluumlm genellikle ani

olur Yaz sonunda gerccedilekleşen enfeksiyonlar ise daha az zarara yol accedilar hatta zamanla iyileşme

de olabilir

Hasta dalların kabuğu geriye doğru soyulursa odunun dış tabakasında şeritler veya

benekler halinde esmerleşme goumlruumlluumlr Hasta dalların enine kesitinde odunun dış halkalarının

kesik kesik veya tam halka şeklinde esmerlik vardır Bu goumlruumlntuuml trakelerin etmen tarafından

yakalanması ve zarar goumlrmuumlş olduğunu ifade eder

49

Şekil 26 Etmenin suumlrguumln odun dokusu ve goumlvde kesitinde neden olduğu belirtiler

HASTALIĞIN YAŞAM CcedilEMBERİ

Hastalık bir fungus ile bir boumlceğin alışılmamış işbirliği sonucunda ortaya ccedilıkar ve gelişir

Gerccedili Oulmi hastalığın tek ve gerccedilek etmenidir ve boumlceğin yardımı olmadan da hastalık

oluşturabilir Ancak fungusun hasta bie karaağaccediltan alınıp sağlam olan bir başkasına

bulaştırılmasında boumlcek vazgeccedilimez bir vektoumlr olarak rol oynar Hastalık etmeninin vektoumlruuml olan

boumlcekler Scolytus multistriatus ve Hylurgopinus rufipes isimli kabuk boumlcekleridir Fungus

larvaların accediltığı galerilerde konidi oluşturur ve bu sporlar ağacın iccedilinde ve dışında yine boumlcek

aracışığı ile yayılır Trakelere giriş boumlceğin beslenme doumlneminde galeriler accedilılırken gerccedilekleşir

Fungus aşı yoluyla da taşınabilir Sporların hava yoluyla taşınıp doğrudan enfeksiyon

yapmaları teorik olarak muumlmkuumln ise de doğal koşullarda hiccedilbir oumlnemi yoktur

Fungus kurumak uumlzere veya tamamen kurumuş ağaccedilların kabuğu iccedilinde misel veya aktif

spor verme doumlneminde coremium halinde kışlar Kabuk boumlceklerinin yumurta bırakmak iccedilin de

en ccedilok tercih ettikleri yerle kurumuş kabuk altlarıdırErgin dişiler buradan tuumlneller accedilar ve tuumlnel

boyunca yumurta bırakır Yumurtalardan ccedilıkan larvalar erginlerin accediltığı galeriye dik olarak yeni

galeriler accedilıp beslenmeye başlar

Ağaccedillar enfekteli iseler fungus bu galerilerde misel ve konidi oluşturur Bu arada

boumlcekler erginleşir ve vucudu binlerce sporla bulaşık olarak hasta ağaccediltan ccedilıkıp beslenmek uumlzere

sağlam ağaccedillara gider Ergin boumlcekler canlı ve sağlıklı odunla beslenirler Bu arada odunda yara

50

ve oyuklar accedilarak taşıdıkları sporları da buraya bırakırlar Sporlar ccedilimlenir ve misel hızla

gelişerek yaralı kabuk ve odun iccedilinde ilerler Fungus ksileme ulaşınca mayamsı tipte sporlar

oluşturur Bu sporlar oumlzsu akıntısına karşıp ağaccedil iccedilinde yol kateder ccediloğalır ve yeni enfeksiyonlar

yaparlar

Ağaccedil uumlzerinde belirti goumlsteren solup kuruyan dalların sayısı bu suumlregelen enfeksiyonlarla

bağlantılıdır Enfeksiyonun ilk doumlneminde fungus oumlncelikle trakeler ve trakeidlerde yerleşir Bu

arada yakındaki parankima huumlcrelerine ilerler Dokunun fungus tarafından tuumlmuumlyle istila

edilmesi parankimada interselluumller olarak yayılması doumlneminde dalların geriye doğru oumlluumlm

tablosu ortaya ccedilıkar Ana iletim sisteminde tyllosis ortaya ccedilıkar zamk oluşur ve oumlzsu iletimi

tamamen durur İletim demetlerinin tamamaen tıkanması tyllosis ve zamk oluşumu ile trakelerde

fungusun yoğun olarak bulunmasının ortak bir sonucudur İletim sisteminin kısa zamanda fungus

tarafından işgal edilmesi ile ağaccedil kısa bir suumlre iccedilerisinde kurur

Şekil 27Hastalığın yaşam doumlnguumlsuuml

Peritheciumrsquodan

ascospor ccedilıkışı

Graphium tipinde

konidiler

Konidileri taşıyan

boumlcekler

Dişi boumlceklerin accediltığı

tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM

Bu hastalığı oumlnlemek iccedilin dayanıklı ccedileşitler en oumlnemli korunma yoludur Asya koumlkenli

bazı dayanıklı ccedileşitler varsa da bunlar diğer oumlzellikleri youmlnuumlnden makbul ccedileşitler olmadığından

melezleme ccedilalışmalarında kullanılmaktadır

Bu hastalığın en yaygın olduğu ABDrsquode en yaygın kullanılan youmlccedilntem vektoumlr boumlceklerle

kimyasal savaşım yapmaktrı Ayrıca zayıflamış ve kurumuş karaağaccedilları kesip uzaklaştırmak

kabuk boumlceklerinin yumurta bırakmasını oumlnlediği gibi odun iccedilinde bulunan ergin oumlncesi

doumlnemler de yokedilmiş olur Ağaccedilta farkedilen hasta dalların kesilmesi ağaccedilta hastalığın

ilerleyişini bazen durdurmaktadır

Basınccedillı enjektoumlrlerle goumlvdeye sistemik fungisit uygulanması deneysel aşamada başarılı

bulunmuştur Ayrıca Pseudomonas veya bazı avirulent Ophiostoma izolatları ile yapılan

denemelerde bu hastalığın biyolojik savaşımının muumlmkuumln olabileceğini duumlşuumlnduumlrmektedir

NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ

Neonectria galligena (Bres) Rossman amp Samuels in Rossman Samuels Rogerson amp Lowen 1999

Nectria cinnebarina (Tode) Fr Summa veg Scand

Bu hastalık başta elma ve armut olmak uumlzere ccedileşitli meyve ağaccedillarında orman ve park

ağaccedillarında goumlruumlluumlr Elma ve armutun en oumlnemli hastalıklarından birisidir Tuumlrkiyersquode yaygınlığı

ve zarar derecesi konusunda yeterli bilgi yokturHastalık oumlzellikle genccedil ağaccedillarda ccedilok zarar yapar

Kanser nedeniyle ağacın tuumlm goumlvdesinin kuruması soumlzkonusudur Yaşlı ağaccedillarda kanser

nedniyle bazı dallar kaybedilir Eğer kanser yaşlı bir ağacın goumlvdesinde gelişmişse ağacın

zayıflamasına ve verimden duumlşmesine neden olur

52


Belirtiler genellikle ağacın genccedil suumlrguumlnlerinde başlarDolu ve boumlcek yaraları doumlkuumllen

yaprakların daldaki izleri dalların kırılmasıyla veya budama ile accedilılan yaralar hastalığın

başlangıccedil yerleridir Oumlnceleri sağlam dokudan ayrılan belli belirsiz bir renk değişikliği olur Daha

sonra leke koyulaşır siyahlaşır ve ccedilatlar Leke buumlyuumlkluumlğuuml birkaccedil milimetreden 50 mmrsquoye kadar

değişik buumlyuumlkluumlklerde olabilir Zamanla lezyonun etrafında şişme ve kabarma meydana

gelirHipertrofiye neden olan sağlam dokulara doğru ilerleyen fungustur Konukccedilu yara

iyileştirme dokusu (kallus) oluşturarak lezyonu ccedilepeccedilevre kuşatır Fakat kallus sonunda etmen

tarafından parccedilalanır ve kanserin buumlyuumlmesi devam eder

Ertesi yıllarda da yeni kallus oluşumu ve onun yeniden parccedilalanması olayları devam eder

Bunun sonunda ortası odun dokusu iccedillerine kadar ccediloumlkmuumlş ve kabuğu parccedilalanarak doumlkuumllmuumlş

kenarında konnsantrik halkalar halinde hipertrofik oluşumlar bulunan ve dal iccedilin ne kadar zararlı

olduğu ilk bakışta anlaşılan tipik ldquoaccedilık kanserlerrdquo oluşur Kanser merkezini ccedilevreleyen kabarık

halkaların sayısı hastalığın kaccedil yıllık olduğunu goumlsterir Bu tipik belirtiler bazı konukccedilularda ve

ccedilevre koşullarının konukccedilu iccedilin uygun olması halinde oluşur Eğer ccedilevre koşulları etmen iccedilin ccedilok

uygun ise dalın şişkinleştiği ve kabuğun ccedilatladığı goumlruumlluumlr Yıllık kallus halkaları da birbirine ccedilok

yakın değil mesafeli olarak gelişir

Etmen bir yıllık dalları yakalamışsa kurumalarına neden olur Boumlylece ağaccedilta bir ldquogeriye

doğru oumlluumlmrdquo tablosu ortaya ccedilıkar Enfeksiyon kalın dallarda ise ya da ince dal kanser nedeniyle

kurumamışsa yıldan yıla gelişen ve tipik goumlruumlnuumlm alan ldquoaccedilık kanserlerrdquo ortaya ccedilıkar Ekim-

Kasım aylarında kallus katmanalrının genellikle ccedilukur kısımlarında gruplar halinde kuumlccediluumlk kırmız

renkte peritheciumrsquolar goumlruumlluumlr

Elma ve armut meyvelerinde de ccediluumlruumlkluumlk oluşabilir yuvarlak esmer ve ccediloumlkuumlk bire leke

halinde başlayan ccediluumlruumlkluumlk meyve etine doğru ilerler Ccediluumlruumlyen kısmın uumlzerinde etmenin

konidilerinden ibaret beyaz-sarımsı fungal puumlstuumlller goumlruumlluumlr Aynı kuumlflenme goumlruumlntuumlsuuml dallardaki

kanserli boumllgelerde de rastlanırBuna neden olarak konidilerin burada da oluşmasıdır

53

Şekil 28 Goumlvde ve dallar uumlzerinde kanserler ve yara uumlzerinde peritheciumrsquolar

HASTALIK ETMENLERİ

Neonectria galligena ve Nectria cinnabarina hastalığın etmenleridir Birinci tuumlruumln

konukccediluları arasında elma armut ayva kayın guumlrgen akccedilaağaccedil Amerikan cevizi soumlğuumlt

kavakfındık ve bazı sert ccedilekirdekli meyve ağaccedilları ikinci tuumlruumln konukccediluları arasında elma

yabani elme kayısı akccedilaağaccedil dişbudak boumlğuumlrtlenyabani kiraz kayın guumlrgen karaağaccedil at

kestanesi Amerikan cevizi mimoza ıhlamur armut şeftali dut ceviz ve meşe bulunur


Nectria kanserleri ccedilok yıllıktır ve etmen kanserli boumllgede misel halinde yıllarca canlılığını

kour Sonbahar aylarında (Ekim-Kasım) peritheciumlar oluştururBunlardan doğaya dağılan

ascosporlar uumlstuumlnde eşeysiz uumlreme yapısı olan sporodochiumrsquolar ve konidiler meydana

gelirMakrokonidiler de tıpkı ascosporlar gibi enfeksiyon yapabilir

Enfeksiyon sadece yaralardan olur Ağaccedil uumlzerindeki her ccedileşit yara fungusun

penetrasyonu iccedilin uygundur Sonbaharda yapraklar doumlkuumlluumlrken bağlantı noktalarında oluşan

kuumlccediluumlk yaralar bu hastalık iccedilin oumlzel bir oumlnem taşır Yarasız ve kuvvetli gelişim goumlsteren dallarda

enfeksiyon olmaz Ağacın zayıf duumlşmesi sonunda zayıflamış solmuş ve kurumaya yuumlz tutmuş

dallar da enfeksiyon iccedilin uygundur

Hastalığın yayılmasında ruumlzgar ve yağmurun buumlyuumlk roluuml vardır Yaprak bitleri karınca ve

boumlcekler de sporların yayılmasında oumlnemli bir rol oynarlar

Nectria kanserleri sonbaharda havaları ılık ilkve sonbahar mevsimleri ccedilok yağışlı geccedilen

yer ve yıllarda ciddi sorunlar yaratır Boumlyle iklim koşulları Sonbahar sonu ve İlkbahar başı

Nectria cinnabarina Neonectria parasitica

54

enfeksiyonları iccedilin uygundur Bu doumlnemlerde patojen ağaccedil dokularında daha iyi tutunur ve

ilerleme kaydeder Konidi ve ascosporlar 2-300C arasında ccedilimlenir Kurağa karşı duyarlı olmakla

beraber kısa suumlren kuraklık hastalığı durduramaz Fungusun optimal gelişme sıcaklığı 18-

240Crsquodir Hızlı buumlyuumlyen ve azotlu guumlbrelerle fazla beslenen ağaccedillarda hastalığa duyarlılık artar

Canker Nectria galligena


SAVAŞIM

Hastalığın kontrol sltına alınmasında kuumlltuumlrel oumlnlemlerin ccedilok buumlyuumlk oumlnemi vardır

Hastalık etmeni gerek misel halinde gerekse konidi ve ascospor halinde kanserli boumllgelerde

bulunur Kanserli boumllgelerin ve genccedil dalların tamamaen kesilerek yakılması kanser goumlvdede ve

goumlzden ccedilıkarılamayacak dallarda ise hasta boumllgenin iyice ovulup uzaklaştırılması ve yara yerine

dezenfektan bir madde suumlruumllmesi oumlnerilir

Perithecium ascuslar ve parafizler

Oumlluuml dal uumlzerindeki kanserlerde kışı

geccediliren misel ve peritheciumlar

Bir yıllık

kanserler

Dal veya suumlrguumln uumlzerinde gelişen kallus

tabakalı yaşlı kanserler

Genccedil kanser yarası

ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55

Enfeksiyonların ccediloğu yaprak bağlantı noktasından olduğu iccedilin sonbaharda yaprak

doumlkuumlmuumlnden hemen sonra 2rsquolik Bordo bulamacı veya 04 oranında bakırlı bir ilaccedil atılması

tavsiye edilir

Oumlzellikle ilk birkaccedil yıl iccedilinde ağaccedillara fazla guumlbre vermemeli kış donlarına duyarlı ccedileşit

yetiştirmekten kaccedilınmalıdır Meyve ağaccedillarının hastalığa duyarlılığı değişiktir Elma ccedileşitleri

arasında Nectriarsquoya ccedilok dayanıklı ccedileşitler bilinmemektedir

TAHILLARDA SİYAH BACAKLILIK


ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae

Hastalık etmeni Gaemannomyces graminis (Sacc) Arx amp DL Olivier 1952

Ggraminis var graminis Ggraminis var tritici Ggraminis var avenae gibi fizyolojik

oumlzelleşeme goumlsteren tipleri vardır

Siyah bacaklılık hastalığı (Take all) duumlnyanın en tanınmış ve oumlnemli tahıl

hastalıklarından birisidir Ilıman kuşak uumllkelerinde ccedilok yaygındır Hastalığın serin ve nemli

boumllgelerde olduğu kadar sıcak ve kurak yerlerde de oumlnemli olduğu bildirilmektedir Tuumlrkiyersquode

bulunuşu ilk kez 1971-1972 yıllarında Guumlneydoğu Anadolursquoda kaydedilmiştir (İren1981)

Hastalığın İccedil Anadolu marnmara ve Trakya boumllgelerinde de goumlruumllduumlğuuml kayıtlıdır Siyah

Bacaklılık hastalığı uumlzerinde uumllkemizde pek az ccedilalışma buluduğu iccedilin yayılış durumu hakkında

fazla bir bilgi bulunmamaktadır

Siyah bacaklılık hastalığının goumlruumllduumlğuuml başlıca tahıl tuumlrleri buğday ve arpadır


Hastalık etmeni bir toprak patojeni olduğu iccedilin bitkileri koumlk sisteminden yakalar ve

hastalandırır Hasta bitkilerin koumlkleri giderek siyahlaşır ve ccediluumlruumlyerek fonksiyonunu kaybederBu

nedenle bitkinin toprak uumlstuuml kısımlarının gelişimi geri kalır bodurlaşma ve yaprakalarda sararma

ortaya ccedilıkar Bu belirtiye tarlada tek tek ocaklar halinde rastlanır Olgunlaşma doumlnemine

ulaşabilen hasta bitkiler vaktinden oumlnce oumlluumlr ve nemli havalarda uumlzerlerini siyah bir fungal oumlrtuuml

kaplar Oumllecek derecede etkilenmemiş bitkilerin başakları anormal beyazımsı goumlruumlnuumlmleri

nedeniyle kolayca fark edilir bunların daneleri ya ccedilok azdır veya hiccedil yoktur Hastalığın daha

56

hafif seyrettiği durumlarda hasta bitkilerin başaklarında normalden kuumlccediluumlk ve cılız goumlruumlnuumlşluuml

daneler bulunur Hastalığın tanıtıcı diğer belirtileri tahıl koumlkleri uumlzerinde koyu kahverengi

miseliyal ipliklerin goumlruumllmesi koumlk gelişiminin ccedilok zayıf ve asimetrik oluşudur

Şekil 30 Karabacaklılık hastalığının koumlklerdeki belirtisi ve başaklarda beyaz renk oluşumu


Peritheciumrsquolar hasta bitkilerde yaprakalrın dip kısımlarında veya hasattan sonra geride

kalan sap artıkları uumlzerinde oluşur Ascosporların toprakta canlılıklarını suumlrduumlruumlp ertesi yılın

bitkilerinde enfeksiyon yapmaları pratik olarak muumlmkuumln goumlruumlnmemektedir Ccediluumlnkuuml bu fungus

topraktaki antagonizma olaylarına karşı son derecede duyarlıdır Diğer funguslarla rekabet edip

saprofit yaşayacak kadar da guumlccedilluuml değildir

Hastalığın primer enfeksiyon kaynağı 1 yıl oumlnceden tarlada kalmış hastalıklı artıklardır

Fungus buralarda canlılığını 1 yıldan uzun bir suumlre koruyabilir Sıcaklığı uygun yeterli neme

sahip iyi havalanan ve azotccedila zengin topraklarda fungusun inokulum yoğunluğu artar Etmen

Pertithecium ve ascosporlar

57

tarlada bulunan herhangi bir yabani buğdaygil bitkisinin koumlklerinde de canlılığının suumlrduumlrebilir

Fungusun toprakta uzun suumlre varlığını korumasında ccedilok yıllık otların koumlklerinde yaşama şansına

sahip olmasının buumlyuumlk roluuml vardır Enfeksiyon genccedil-yaşlı tuumlm koumlklerin epidermisinden doğrudan

gerccedilekleşir Hifler kabuktan geccedilip iletim dokusuna ulaşır Floemde bozulma kalbur borularında

tıkanıklık ve ccedileperlerinde ccedilatlamaya neden olur Hifler aynı zamanda ksilem iccedilinde de gelişir ve

tıkanmasına yol accedilar Buumltuumln bunlar sonucu asimilat ve iyonların enfeksiyon boumllgesinin aşağısına

taşınması zorlaşır Boumlylece koumlk gelişimi durur karbonhidratlar koumlklerin hastalıksız kısımlarına

normalden fazla gider ve sonunda yan koumlk oluşumu uyarılmış olur Ilıman iklime sahip yerlerde

İlkbaharda toprağın ısınmasından oumlnce hastalık zarar yapamaz ancak daha sonra hastalığın

şiddeti vejetasyon periyodu suumlresince devamlı artar

Bu hastalık uumlzerinde yapılan yayınların ccediloğunda nemli iyi havalanabilen ve alkali

reaksiyona sahip topraklarda siyah bacaklılık şiddetinin arttığı kayıtlıdır Ayrıca toprakta drenajın

koumltuuml olması yuumlksek toprak sıcaklığı ve koumlklerde herhangi biri nedenle oluşan yaralar hastalığı

arttırıcı role sahiptir

58

Şekil 31 Karabacaklılık hastalığının yaşam ccedilemberi

SAVAŞIM

Hastalığın kontrol altına alınmasında kuumlltuumlrel oumlnlemler son derece oumlnemlidir Bilinen

dayanıklı bir ccedileşit ve oumlnerilebilecek bir fungisit bulunmamaktadır

En oumlnemli kuumlltuumlrel oumlnlem konukccedilusu olmayan bitkilerle ekim noumlbeti uygulamaktır

Graminae familyasından yabancı otları tarlada bulundurmamak veya tarlada kendiliğinden

buğday vsgelişmesine izin vermemek yeterli potasyum fosfor ve amonyum (nitrat formunda

olmayan) guumlbrelemesi yapmak etmene karşı tolerant buğday ccedileşitleri yetiştirmek gerekir

Triadimenol etkili maddeli fungisit ile tohum ilaccedillamasının hastalığı 60-75 oranında azalttığı

saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar

Koumlk ve koumlk tacında

enfeksiyon Sıyahlaşan koumlkler ve

bitkinin oumlluumlmuuml

Yaprak

kınından

ascosporların

girişi

Koumlklerde gelişen

miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59

Son yıllarda siyah bacaklılık hastalığının savaşımında biyolojik savaş araştırmalarına

ağırlık verildiği goumlruumllmektedir Bazı topraklarda Ggraminisrsquoi baskı altında tutucu hastalık

yapmasını oumlnleyici doğal bir oumlzellik olduğu saptanmıştır Bu engelleyici oumlzelliğin bir topraktan

diğerine nakledilebildiği bilinmektedir Engelleme oumlzelliğinin biyolojik koumlkenli olduğu ve

buğday koumlklerinde kolonize olan ve etmene antagonistik etki goumlsteren pseudomonas genusundan

bakterilerin roluuml olduğu saptanmıştır

Buğdayın koumlk salgıları bu bakterilerin gelişimini uyarmakta ve buğday tarlalarında

yoğunlukları zamanla hızla artmaktadır Boumlylece zamanla toprakta ldquosuppressiviterdquo yani baskı

altında tutma oumlzelliği oluşmaktadır Bu bakterilerin deneysel başarıları bulunmakla beraber

tohuma uygulanması ile tarlada hastalığı oumlnlemek accedilısından başarı sınırlı kalmaktadır

CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae

Hastalık Etmeni Claviceps purpurea (Fr) Tull

Ergot adıyla da tanınan bu hastalık duumlnyanın her tarafında goumlruumlluumlr Kuumlltuumlr bitkilerinden

oumlzellikle ccedilavdarda yaygındır Fakat buğdayda ve ender olarak da arpa ve yulafta rastlanır Yabani

kuumlltuumlruuml yapılan Gramineae tuumlruuml ccedilayır bitkilerinde de bu hastalık yaygındır

Uumllkemizde de goumlruumllen Ccedilavdar Mahmuzu hastalığının oumlnemi verimi azaltmasından değil

etmenin oluşturduğu sklerotların zehirli alkoloidler iccedilermesinden ileri gelir ldquoErgot alkoloidlerirdquo

olarak tanınan bu maddelerin farmokoloji ve toksikolojide oumlnemli bir yeri vardır

Ccedilavdar Mahmuzu ccedilok eski devirlerden beri insanlar tarafından tanınan bir hastalıktır MOuml

600 yıllarında Asurlular ldquozehirli tanelerrdquoin varlığını bildirmişlerdir MOuml 300-400 yıllarında

yazılmış bir kitapta kadınlarda duumlşuumlklere neden olan ve tahıllarda bulunan esmer renkli tanecikler

tarif edilmiştir Orta ccedilağda insanların el ve ayak parmaklarında şiddetli yanma ile başlayan ve

kuru gangrene kadar ilerleyen bir hastalığın bazı yıllar epidemik hal aldığı kayıtlıdır Bu hastalığa

ergot iccedileren un yenmesi neden olmaktadır Guumlnuumlmuumlzde de Ergot salgınları goumlruumllmuumlştuumlr 1926rsquoda

60

Rusyarsquoda 1929rsquoda İrlandarsquoda 1951rsquode Fransarsquoda ergot zehirlenmeleri salgın niteliği

taşımaktaydı

Ergot alkoloidlerin yaptığı hastalıklara ldquoErgotizmrdquo denir Akut zehirlenmelerde bulantı

kusma ishal baş doumlnmesi sara noumlbetleri goumlğuumlste sıkışma ve guumlccedil nefes alma uyuşukluk goumlrme

bozukluğu ve kısa zamanda da oumlluumlm meydana gelir Bazen de el ve ayak parmakları ile burun ve

kulaklarda gangren goumlruumlluumlr Kronik zehirlenmelerde ise klinik tabloya hakim olan gangrenlerdir

Parmaklarda kuru gangrenler ortaya ccedilıkar parmaklar kendi kendine kopup duumlşebilir Ccediliftlik

hayvanlarında ergotizm belirtileri duumlşuumlk yapma kuyruk ve tırnakların kopup duumlşmesi sinir

sisteminde felccedil ve sindirim sistemi bozukluğu şeklindedir

Ccedilavdar Mahmuzu etmeninin konukccediluları arasında buğday arpa ve triticale (buğday ve

ccedilavdar melezi) de vardır En oumlnemli Ergot alkoloidleri Ergotamin Ergotoksin ve Ergonovinrsquodir

Bunlar Tıp alanında yararlı biccedilimde kullanılır Ergot alkoloidlerinden hazırlanan preparatlar

oumlzellikle doğum olaylarında kan durdurucu olarak başarı ile uygulanmaktadır Alkoloidler

damarlarda daraltıcı bir etkiye sahiptir


Ergot ccedilavdarın ccediliccedilek doumlneminde ilk belirtilerini oluşturur Hasta başaklarda ccediliccedileklerden

krem-altın sarısı renkte yapışkan damlacıklar sızar Oumlnceleri pek farkedilmeyen bu sızıntı ve

beyazımsı renkli misellerin yerini ccedilok geccedilmeden sert boynuz veya mahmuz goumlruumlnuumlşuumlnde

morumsu siyah renkli kitleler alır Uzunlukları 02-25 cm olan bu kitleler etmenin hastalığa

adını veren sklerotlarıdır

Şekil 32 Ergotlu başaklar ve sklerot uumlzerinde gelişen peritheciumlar

61


Hasta başaklardan doumlkuumllen sklerotlar toprakta uzun suumlre hiccedil zarar goumlrmeden kalır Aktif

hale geccedilip ccedilimlenebilmeleri iccedilin en az 3 aylık bir bekleme doumlnemi gerekir Dinlenme devresini

tamamlayan sklerotlar İlkbaharrsquoda birccedilok sapccedilık vererek ccedilimlenir Bunların ucunda et kırmızısı

renginde birer başccedilık oluşur Başccedilıklar aslında pseudoparankimatik yapıda bir stromadır Stroma

iccedilinde hemen perithecium oluşumu başlar Her perithecium stroma iccedilinde fakat ccedilevreye yakın ve

ostiolrsquouuml dışa accedilılacak şekilde yer alır Olgunlaşan peritheciumrsquodan ascosporlar doğaya yayılır

Ascospor oluşumu ve dağılımı ccedilavdarın ccediliccedilek zamanına rastlar Ccediliccedileğe ulaşıp ccedilimlenen

sporlar ya stigma yoluyla veya doğrudan ovariumu enfekte eder Yumurtalık dokularında gelişen

fungus bir hafta iccedilinde bol miktarda konidi oluşturan sporodochiumrsquolar oluşturur Konidi ballı

ve yapışkan bir sıvı ile bulaşık durumdadır Nektara benzetilen bu sıvının orjini bilinmemektedir

Boumlcekleri cezbedici nitelikte olan bu nektar boumlcekler aracılığı ile ccediliccedilekten ccediliccedileğe hastalığın

yayılmasını sağlar Hastalık yağmur damlalarıyla da yayılır Ccediliccedilek doumlnemi boyunca suumlregelen

sekonder enfeksiyonların sorumlusu konidilerdir Enfekteli yumurtalıklardan normal daneler

yerine oumlnce misel kitlesi sonra da mahmuz şeklinde sklerotlar oluşur Sklerotlar toprağa

karıştıran hastalığın yıldan yıla geccedilişini sağladığı iccedilin hasat zamanı sağlam tanelere karıştıran

insan ve hayvan sağlığı iccedilin tehlike teşkil eder

Hastalığın ccedilıkışı nemle yakından ilgilidir Oumlzellikle sekonder enfeksiyonların meydana

gelişinde neme olan ihtiyaccedil daha fazladır Bu nedenle İccedil Anadolursquoda problem olduğu buguumlne

kadar hiccedilgoumlruumllmemiştir

62


SAVAŞIM

Ccedilavdar Mahmuzunun goumlruumllduumlğuuml yerlerde yapılması gerekenler şunlardır

1 Sklerotları tamamen ayıklanmış temiz tohumluk kullanmak

2 Ccedilavdarı ekim noumlbetine almak ve bir suumlre tahıl tarımı yapmamak

3 Tarla kenarında etmene konukccediluluk edebilecek yabani Graminaersquoleri temizlemek

4 Toprağa duumlşmuumlş sklerotların aktivite kazanmasını engellemek iccedilin derin bir suumlruumlm

uygulamak

5 Hayvan yemi olarak veya insan beslenmesinde kullanılacak uumlruumlnuuml sklerotlardan

tamamaen ayırmak veya bulaşık yemeklik ccedilavdarı 3 saat beklettikten sonra iccedilinde 18-20

oranında sofra tuzu bulunan suya koyarak su uumlzerinde yuumlzen sklerotları tamamen ayırıp

uzaklaştırmak

63

BEYAZ KOumlK CcedilUumlRUumlKLUumlĞUuml


ORDO Xylariales

FAM Xylariacae

Hastalık Etmeni Rosellinia necatrix Berl ex Prill rsquodir

Duumlnyanın pekccedilok uumllkesinde bulunduğu bilinen Beyaz koumlk ccediluumlruumlkluumlğuuml uumllkemizde Ege

Boumllgesi bağlarında yaygın ve zararlı bir hastalıktır Yine Ege Boumllgesi incir yetiştirme alanlarında

pekccedilok ağacın kurumasına neden olduuumlı bilinmektedir Uumlreticiler tarafından ldquo İncir koumlk uyuzurdquo

adı verilen hastalık yuumlzuumlnden bir kısım incirler koumlklenerek yerine zeytin dikilmiş bir suumlre sonra

zeytinlerde de aynı hastalığın meydana geldiği goumlruumllmuumlştuumlr Kiraz ve kayısı ağaccedillarının

koumlklerinde de bu hastalığın zararına rastlanmıştır Hastalık etmeni polifagdır Bu nedenle de

yaşama ve yayılma alanı geniştir Ekonomik accedilıdan en ccedilok zararlı olduğu bitkiler ise asma ve

meyve ağaccedillarıdır


Beyaz koumlk ccediluumlruumlkluumlğuumlne yakalanan bitkilerde goumlruumllen belirtiler genelde diğer koumlk

hastalıklarındaki gibidir Bitkilere karşıdan bakarak hastalık nedenini anlamak muumlmkuumln değildir

İlk belirtiler yapraklarda goumlruumllen sararmadır Sararma bazen ağacın bir tarafında bazen de

tamamında olabilir Etmen ağacın sadece bir tarfındaki koumlkleri yakalamışsa o taraftaki dallarda

belirti ortaya ccedilıkar Sararıp solan yapraklar bir suumlre sonra doumlkuumllduumlğuumlnde ağaccedilta normale oranla

bir yaprak azlığı dikkati ccedileker Hastalığa birkaccedil yıl oumlnce yakalanmış asma ve meyve ağaccedillarında

yapraklarda kuumlccediluumllme ve gelişmede durgunluk da vardır Hatta hastalığın daha ileri doumlnemlerinde

geriye doğru oumlluumlm tablosu da goumlruumlluumlr Hasta ağacın tacı yıldan yıla kuumlccediluumlluumlr yeteri kadar

tomurcuk oluşturamaz ve meyve veremezler meyveleri kalitesiz olur veya irileşip olgunlaşmadan

doumlkuumlluumlrler

Hasta bitkinin koumlkleri accedilılıp incelendiğinde ince koumlklerin ccediluumlruumlyuumlp esmerleştiği goumlruumlşluumlr

Kalın koumlklerin uumlzeri ve ccedilevresindeki toprak beyaz renkli miseller ile sarılmış haldedir Bu

koumlklerin oumlluumlmuumlyle uumlzerlerindeki misel esmerleşir koyu renkli ve sert kitlecikler halini alır Bu

kitleler sklerot olarak nitelenebilir Sklerotlar uygun koşullarda aktivite kazanarak beyaz renkli

misel ve eşeysi uumlreme yapısı olan coremiumrsquoları oluşturur Ccediluumlruumlmeye başlamış koumlkler uumlzerinde

beyaz saccedil goumlruumlnuumlmuumlndeki fungal oumlrtuuml hastalıklı koumlklerin kabuğu altında da goumlruumlluumlr

64

Roselliniarsquonın yaptığı bu beyaz koumlk ccediluumlruumlkluumlğuumlnuuml şapkalı mantarlardan Armillaria

mellearsquonın yaptığı koumlk ccediluumlruumlkluumlğuuml ile karıştırmamak gerekir Armillaria ccediluumlruumlkluumlğuumlnde koumlk

uumlzerinde belirgin ve kuvvetli rizomorflar bulunur Rosellinia koumlk ccediluumlruumlkluumlğuumlnde ise gevşek yapılı

ve ince pamuk ipliklerini andıran miseller bir suumlre sonra esmerleşerek sklerotlara doumlnuumlşuumlr ve

tipik goumlruumlntuumlsuuml yok olur Ayrıca Rosellinia hiflerini oluşturan tipik armut şeklindeki huumlcreler

tanımada buumlyuumlk rol oynarlar

Hastalık bir asmada veya meyve ağacında tipik belirtilerini oluşturduğunda enfeksiyon

başlangıcı uumlzerinden birkaccedil yıl geccediltiği duumlşuumlnuumllmelidir

Şekil 34 Kabuk uumlzerinde misel ve sklerotlar

HASTALIK ETMENİ

Etmen Rosellinia necatrix Berlex Prillrsquodir

Konukccedilularından bazıları asma zeytin turunccedilgil armut elma kiraz kayısı şeftali erik

ayva cevia Antep fıstığı kestane incir orman ağaccedillarından karaağaccedilmeşesoumlğuumltkavaksuumlsuuml

bitkilerinden guumll begonya yasemin nergislaleayrıca fasuumllye yonca arpa pancar patates ccedililek

vs dir


Rnecatrixrsquoin miselyumu kuraktan ve diğer mikroorganizmalardan zarar goumlrmeden

toprakta yıllarca kalabilir Hastalıklı koumlk artıkları fungusu yıllar boyu canlı olarak taşır Bir

denemede laboratuarda tutulan ve ara sıra sulanan elm ağacı koumlklerinde fungusun 8 yıl canlı

kaldığı saptanmıştır Hastalık etmeninin kışlamasında ve yayılmasında hatta enfeksiyon

yapmasında ne perithecium ve ascosporların ne de conidilerin pratik bir oumlnemi vardır Hem

yayılmada hem de enfeksiyonlarda etkin tek şey misellerdir

65

Hastalığın yayılması ccedilok yavaş ve zordur Ccediluumlnkuuml buumltuumln toprak fungusları gibi Rnecatrix

de toprak iccedilinde hastalıklı koumlklerden ancak 5-10 cm kadar ilerleyebilir Bu sırada da rastladığı

koumlkleri enfekte eder Fungus tercihan genccedil koumlkleri ve koumlk uccedillarını yakalar Ccediluumlnkuuml buradan

penetrasyon daha kolaydır Enfeksiyondan sonra koumlk kabuğunu sararak uzunluğuna ilerler odun

ile kabuk arasında da yayılır Ancak oduna geccedilip zarar veremez zarar kabuk ve kambiyumdadır

Hem genccedil fidanlar hem de olgun ağaccedillar aynı şekilde hastalanır Fakat hastalık belirtileri

genccedil ağaccedil ve fidanlarda daha erken goumlruumlluumlr Ccediluumlnkuuml bunlarda koumlk sitemi henuumlz ccedilok iyi

gelişmemiştir ve hastalık sonucu goumlrev yapamayan koumlk sayısı az da olsa ağacı etkiler sararma ve

kurumalar ortaya ccedilıkar

Hastalık etmeni nemli ve sıcak toprakları sever Bu yuumlzden taban arazilerde hastalık daha

ccedilok goumlruumlluumlr Sel baskınlarından sonra zayıflayan koumlkler de hastalığa ccedilabucak yakalanır

SAVAŞIM

Hastalıktan korunmak ve kontrol altında tutmak iccedilin yapılması gerekenler şunlardır

1 Ağır ve su tutan topraklarda bahccedile kurulmamalı havalandırma ve drenaj sağlanmalıdır

Sel suları ile gelen toprak yığınlarının koumlk boğazından uzaklaştırılıp dağıtılması gerekir

2 Sulama suyu ve guumlbre ağacın dibinden değil taccedil izduumlşuumlmuumlnden verilmelidir

3 Toprak işleme aletleri ile koumlklerde yara accedilılmamalı bulaşık bahccedilelerde İlkbaharda

ağaccedilların koumlk boğazını ana koumlklere kadar accedilarak havalanması sağlanmalı ccediluumlruumlyen koumlkler

dikkatle seccedililip ccedilıkarılmalı bulaşık kısımları ccedilevreleyen toprak da uzaklaştırılmalıdır

4 Ccediluumlruumlmuumlş ve koumlklenmiş ağaccedillar kendi ccedilukurunda yakılarak imha edilirken bulaşık

toprağın da sıcaklıkla dezenfeksiyonu sağlanmış olur Ayrıca ccedilukurlara 1 m3 iccedilin 3 kg

hesabıyla soumlnmemiş kireccedil tozu doumlkuumllerek ardından 35rsquolik karaboya (FeSO4) eriyiği

doumlkuumllmelidir Bu kısma yeni fidan dikimi iccedilin en az 1 yıl beklenmelidir

5 Hastalık yeni bulaşmışsa ccediluumlruumlyen koumlkler iyicie temizlendikten sonra yara yerlerine yara

macunu (750 g ardıccedil katranı+250 g goumlztaşı) suumlruumllmeli veya accedilılan yerlere 2-5 litre FeSO4

eriyiği doumlkuumllmelidir Bulaşık bahccedilelerdeki sağlam ağaccedilları korumak iccedilin ağaccedil diplerine

m2rsquoye 10 litre hesabıyla 4 FeSO4 veya 1 goumlztaşı doumlkuumllmelidir

6 Dayanıklı ccedileşitler yetiştirilmelidir

66

BAĞ ANTRAKNOZU

SUB CLASS Dothideomycetes

ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae

Etmen Elsinoe ampelina Shear

Avrupa bağlarının en eski hastalıklarındandır Asma yetiştirilen her uumllkede varlığı

bildirilmiştir Hastalığın Tuumlrkiyersquode yayılış alanı ve zarar derecesini belirleme amacıyla yapılmış

kapsamlı bir ccedilalışma bulunmamakla birlikte hastalığın yurdumuzda yaygın olduğu nemli yıllarda

ve nemli mikroklimalarda ekonomik oumlneme sahip zararlı bir hastalık olduğu bilinmektedir

Hastalığa bağcılar Ccedilelik marazı Koumlmuumlr Marazı ve Antraka adlarını da vermektedir


Asmanın buumltuumln yeşil kısımları hastalığa yakalanabilir En ccedilok goumlruumllduumlğuuml yerler yapraklar

yeşil suumlrguumlnler ve meyvelerdir Yaoraklara oumlnce kuumlccediluumlk gayrimuntazam milimetrik lekeler belirir

Zamanla orta kısımları gri kenarları koyu kahverengi borduumlrluuml olan bu lekelerin ortası mevsim

donunda genellikle delinir Suumlrguumlnlerin boyu 5 cmrsquoden kuumlccediluumlkken yapraklardan daha da

duyarlıdır Oumlnce accedilık hahverengi ve yuvarlak bir leke halinde başlayan belirti giderek eliptik

ortası ccediloumlkuumlk ve gri kenarı kabarık ve koyu renkli bir lezyon halini alır Fazla sayıda lezyon

birbirleriyle birleşip kanser goumlruumlnuumlmuuml kazanabilir ve ccedilok sayıda lezyon bulunan suumlrguumln zamanla

kuruyabilir

Bazen etmenin kambiyuma kadar olan dokuları tahrip ettiği goumlruumlluumlr Yaz ortalarında

nemli havalarda lezyonun ccediloumlkuumlk olan orta kısmında etmenin sporlarından ibaret pembemsi

ıslaklıklar dikkati ccedileker Hasta suumlrguumlnlerin yaprakları kuumlccediluumlktuumlr hastalık şiddetli ise suumlrguumlnlşer

gelişemez ve kurur Yaprakların orta damarları ve saplarıyla suumlluumlklerde goumlruumllen lezyonlar da

suumlrguumlnlerdekine benzer

Tanelerde ldquokuşgoumlzuumlrdquo denen tipte belirtiler oluşur Merkezleri gri olan bu lekelerin kenarı

kırmızımsı kahverengi bir kuşakla ccedilevrilmiştir İlk başlarda bu lekeler kuumlccediluumlk ve koyu kırmızıdır

Bir tane uumlzerinde değişik sayıda leke bulunabilir Buumlyuumlkluumlkleri ccediloğunlukla 6-7 mm kadardır

Lekeli meyvenineti bozulmaz fakat lekenin altındaki huumlcrelerin oumllmesine karşılık ccedilevredeki

dokular gelişmeye devam ettiği iccedilin tanenin şekli bozulur bazen de ccedilatlama goumlruumlluumlr Hastalıklı

olgun taneler uyuzlu bir goumlruumlnuumlm alır

67

Şekil 35 Hastalık belirtileri

HASTALIK ETMENİ

Elsinoe ampelina Shearrsquodır Lezyonların ortasındaki acervuluslarda vejetasyon devresi

boyunca fakat yalnız yağmurlu havalarda bol miktarda konidi oluşur Konidi kitle halindeyken

pembemsi renkte goumlruumlnuumlr Konidi renksiz tek huumlcreli ve uzunca ya da yumurta biccedilimindedir

Eski kanserler uumlzerinde kış doumlnemi boyunca oluşan ascocarplarda 3 boumllmeli ve renksiz

ascosporlar bulunur


Etmen ccedilubuk lezyonlarında misel halinde kışlar İlkbaharda aktivite kazanarak konidi

oluşturur Daha ender olarak fungusun ccedilubuklardaki eski lezyon boumllgelerinde ascocarp

oluşturduğu ve ilkbaharda olgunlaşan ascosporların primer enfeksiyonlar yaptığı kayıtlıdır İlk

enfeksiyonlardan sonra suumlrguumlnlerde gelişen lezyonların orta kısımlarında oluşan ilk konidi

generasyonu yaprak ve salkım sapı suumlluumlk ve koruklardaki enfeksiyonları başlatır Sekonder

enfeksiyonlar vejetasyon suumlresi boyunca devam ederse de genellikle en uygun zaman İlkbahar ve

yaz başlangıcındaki yağışlı doumlnemdir

Antraknoz iccedilin en oumlnemli iklim faktoumlruuml nem daha doğrusu yağıştır Total yağıştan ziyade

İlkbahar ve yaz başlarındaki yağışların bu hastalık iccedilin oumlzel bir oumlnemi vardır Bu doumlnemlerde

devamlı ccediliğ duumlşen taban bağlarda hastalık her yıl zarar verir Buna karşılık yağış durumunun

yıldan yıla değiştiği yerlerde sadece yağışlı yıllarda tehlike soumlzkonusudur Yayılma yağmurla

olur

68

SAVAŞIM

Etmen hastalıklı ccedilubuklarda kışladığından bunların dikkatle budanıp imha edilmesi ccedilok

oumlnemlidir Hasta ccedilubuklar dikkatle seccedililerek budanmalı ve bağdan uzaklaştırılarak yere doumlkuumllmuumlş

hasta bitki artıkları ile birlikte imha edilmelidir Kimyasal savaşımında uygulananlar şu

şekildedir

Kış ilaccedillaması Bu ilaccedillamalar bağlar budandıktan sonra goumlzlerin henuumlz uyanmadığı devrede

uygulanmalıdır

Yaz ilaccedillaması Bağ mildiyoumlsuuml iccedilin suumlrekli ilaccedillı savaşım yapılan yerlerde bağ antraknozu iccedilin

ayrıca yaz ilaccedillamasına gerek yoktur

Birinci ilaccedillama Suumlrguumlnler 5ndash10 cm olduğunda

İkinci ve diğer ilaccedillamalar 1 ilaccedillamada kullanılan ilacın etki suumlresi dikkate alınarak taneler yarı

buumlyuumlkluumlğuumlnuuml aldığı doumlneme kadar ilaccedillamalara devam edilir Ccediliccedileklenme doumlneminde ilaccedillama

tavsiye edilmez



Bakır oksi klorid 50 WP 300 g 1ilaccedillama

500 g diğer ilaccedillamalar

Bakır Suumllfat 25 suda ccediloumlzuumlnen kristal 3 luumlkBordo bulamacı (kış muumlc)

KEREVİZDE SEPTORİA HASTALIĞI

SUB CLASS Dothideoycetes

ORDO Capnodiales

FAM Mycosphaerellaceae

Etmen Septoria apiicola Speg

Septoria Hastalıkları duumlnyada ccedilok sayıda bitki tuumlruuml uumlzerinde goumlruumllmektedir Yapraklarda

leke ve yanıklıklara neden olmaktadır Bu bitki tuumlrleri iccedilerisinde buğday ve diğer graminae

tuumlrlerinde yapraklarda kızarma kerevizde domateste vd yaprak lekelerine neden olan oumlnemli ve

yaygın bir hastalık olarak bilinmektedir

69


Sebzeler uumlzerinde goumlruumllen hastalık yapraklarda kuumlccediluumlk sarımsı benekler biccediliminde

başlamakta daha sonra genişleyerek soluk kahverengiye veya sarımsı gri renge doumlnmekte ve

sonunda da ccediloğunlukla etrafı dar bir sarı alan ile ccedilevrili koyu kahverengi bir renk oluşmaktadır

Lekeler konukccedilu ve fungusun tuumlruumlne bağlı olmak uumlzere buumlyuumlkluumlğuuml belli belirsiz bir buumlyuumlkluumlkten

1-2cm ye kadar ulaşan buumlyuumlkluumlklere ulaşmaktadır Lekelerin etrafında yuvarlak bir halka

olabildiği gibi sınırları belirsiz de olabilmektedir Hastalıktan etkilenen yapraklarda renk sarıya

doumlnmekte ve yapraklar kurumaktadır Yapraklar uumlzerinde oluşan lekelerde kuumlccediluumlk noktacıklar

şeklinde siyah renkli piknitler oluşmaktadır Hastalık bitkinin alt kısımlarında başlayıp yukarıya

doğru ilerlemektedir

Şekil 36 Kereviz yaprakları uumlzerinde leke oluşumu piknitler ve piknidiosporlar

HASTALIK ETMENİ

Septoria fungusu koyu renkli piknitlerin iccedilerisinde uzun renksiz saccedil teli gibi iccedilerisinde

bir veya birden fazla huumlcre bulunan konidiler bulunmaktadır


Piknitler nemli koşullarda şişmekte ve uzun baca dumanı biccediliminde spor kitlelerini

doğaya bırakmaktadır Konidiler yağmur sulama suyu aletler gibi pek ccedilok yolla ccedilevreye

dağılmaktadır Fungus tarlada kalan bitki artıklarında ve tohum iccedilerisinde bulunan misel veya

piknitler iccedilerisinde konidi formunda kışlar Fungus tohum iccedilerisinde taşındığında gelişen

fidelerde ccediloumlkerten belirtisi goumlruumllmektedir Tuumlm Septoria tuumlrleinde enfeksiyon oluşumu iccedilin

yuumlksek nemli koşullar gerekmektedir Hastalık gelişimi iccedilin 10-27 0C aralığındaki sıcaklık koşulu

bulunmaktadır

70


SAVAŞIM

Hastalıkla savaşımda temiz tohum ve tarlanın kullanılması 2-3 yıl ekim noumlbeti yapılması

hastalıklı bitki artıklarının toplanıp yok edilmesi dayanıklı ccedileşitlerin kullanılması oumlnerilmektedir

Kimyasal savaşımında oumlnerilen bazı fungistler şunlardır


Bordo bulamacı sıvı Dekara 750+1500 g (fidelik)

Ziram 80 WP 400g

Konidiler yağmur vd

yollarla dağılır

Konidiler bitki

dokularını enfekte eder Fungus doğrudan veya

stomalardan penetrasyon yapar

Konidiler yağmur sulama

suyu ile piknitlerden atılır

Fungus misel veya

piknitlerde ve enfekteli

tohum ve artıklarda

kışlar

Kereviz yaprağı

Lekeler uumlzerindeki piknitlerden

konidiler dağılır

71

ELMAARMUT ve YENİDUumlNYADA KARA LEKE HASTALIĞI


ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

Etmen Venturia spp(Cooke) G Winter

Kara leke hastalığı konukccedilularının yetiştirildiği buumltuumln uumllkelerde vardır Elma armut ve

yeniduumlnyanın en oumlnemli hastalığı sayılır Ccedilok kurak ve sıcaklık ortalaması yuumlksek yerler dışında

konukccediluları iccedilin her yıl buumlyuumlk bir tehlike yaratır

Elma karalekesi Tuumlrkiyersquode ccedilok yaygındır Nemli yerlerde ccedilok zarar verir Oumlrneğin 1952

yılında Konya Ereğlisirsquonde 66 uumlruumln kaybına neden olduğu kayıtlıdır Uumllkemizin başlıca elma

yetiştirilen boumllgeleri olan Kastamonu Samsun AmasyaCcedilorum Tokat Guumlmuumlşhane Niğde

Ereğli Kocaeli ve Artvinrsquode yer yer buumlyuumlk zararlar yaptığı goumlruumllmuumlştuumlr

Hastalık armutlarda da ccedilok yaygındır İklimin uygun olduğu yıllarda İccedil Anadolursquonun

vadilerinde akarsu ccedilevrelerinde ve nemin yuumlksek olduğu her yerde daima goumlruumlluumlr Oumlrneğin

Sakarya Porsuk Kızılırmak havzalarında hastalığın goumlruumllmediği yıl yoktur Karadenizmarmara

ve Ege boumllgeşlerimizde de her yıl ccedilıkar ve zarar yapar

Karaleke hastalığının zararı hem meyve uumlzerinde doğrudan hem de ağacı zayıflatıp uumlruumlnuuml

azalttığı iccedilin dolaylı olarak goumlruumlluumlr


Elmada karalekenin en belirgin ve tahripkar belirtileri yaprak ve meyvelerde goumlruumlluumlr

Yaprağın her iki yuumlzuumlnde ama genellikle oumlnce alt tarafta lekeler gelişir Bunlar yaprak ayasından

biraz daha koyu zeytin yeşili renktedir Yaşlandıkccedila koyu kahverengine hatta siyaha doumlner ve az

ccedilok kadifemsi bir goumlruumlnuumlş kazanır Daha sonra lekeler grileşir ve nekrotik bir hal alırlar

Yaprağın uumlst yuumlzuumlnde goumlruumllen lekeler daha dikkat ccedilekici ve belirgin kenarlı olduğu halde alt

yuumlzdeki lekelerde hasta dokudan sağlama dereceli bir geccediliş vardır

Yaprağın alt yuumlzuumlnde konkav uumlst yuumlzuumlnde konveks olan lekeler yaprakta hafif bir şekil

bozukluğu da oluşturur Elma meyvelerinde oumlnce siyah denecek kadar koyu renkli kadifemsi

kuumlccediluumlk lekeler belirir Zamanla irileşen lekelerdeki kadifemsi oumlrtuuml kaybolur kahverengileşir ve

72

suumlberinleşerek gergin derimsi bir goumlruumlnuumlş alırlar Genccedilken yakalanan meyvelerde lekeli

kısımlarda merkezden kenara ışınsal derin yarıklar belirir

Bazı duyarlı ccedileşitler ve oumlzel ccedilevre koşulları bir yana bırakılırsa elma karalekesinin

suumlrguumlnlerde belirti (dal sıracası) oluşturmadığı soumlylenebilir Bu nedenle da elma suumlrguumlnleri primer

enfeksiyon kaynağı olarak oumlnem taşımaz

Şekil 38 Elma karalekesinin yaprak ve meyvede oluşturduğu lekeler

Armutta karalekenin belirtileri yaprakdalmeyve ve ccediliccedileklerde goumlruumlluumlr Yaprak belirtileri

elmadakilere uyar Dallarda ldquoSıraca veya Uyuzrdquo denilen belirti oluşur Bir yıllık taze suumlrguumlnler

uumlzerindeyara tipinde lezyonlar belirir ve bunlar dal yaşlandıkccedila buumlyuumlr ve iyileşme olanağı

bulamaz Etmen kabuk boumllgesine yerleştiği iccedilin suumlrekli aktif halde olduğundan yaranın

kapanması muumlmkuumln olmaz Boumlylece yıldan yıla gelişen dal yaralarının bulunduğu kısımlarda

kabuk parccedilalanır kavlamış uyuzlu bir goumlruumlnuumlm alır Sıracalı dallar gelişemez ve zayıflar

Meyvelerdeki belirtiler de elma iccedilin anlatılanlara uyar Yalnız armut meyveleri hastalığa daha

erken yakalandığından hasta meyvelerdeki deformasyonlar daha belirgin ccedilatlaklıklar daha uzun

ve derin olur

Ccediliccedilek zamanı taccedil yaprakların uccedil kısımlarından başlayarak esmerleştiği kayıtlı ise de bu

belirti bir başka etmen tarafından meydana getirilmiş de olabilir

73

Şekil 39 Armut meyveleri ve dallarında karaleke belirtileri ve konidiler

Yeniduumlnyada karaleke belirtileri de elma ve armutta anlatıldığı gibidir Hastalık yuumlzuumlnden

bazen ya hiccedil meyve alınamaz veya meyve kalitesi ccedilok duumlşuumlk olur Hastalığın meyvelerde

oumlzellikle ccedilok zararlı olmasının nedeni meyvenin gelişip olgunlaştığı yağışlı İlkbahar mevsiminin

etmenin enfeksiyonu ve gelişmesi iccedilin son derece uygun olmasıdır Yenduumlnya dallarında sıraca

belirtisi de olağandır

Şekil 40 Yeniduumlnyarsquoda meyve belirtileri

HASTALIK ETMENLERİ

Elmada hastalık yapan tuumlruumln ismi Venturia inaequalis (Cooke)F Winter Armutta

Vpyrina Aderh Yeniduumlnyada ise Vinaequalis var eriobotryae Scal Karaleke hastalığını yapar

Bu etmenlerin konukccediluya oumlzelleştiği saptanmıştır

Karaleke belirtilerinden preparat yapıldığında konidi ve konidioforlar goumlruumlluumlr Konidiler

elma ve armutta goumlruumllen tuumlrler benzerlik goumlstermektedir Elma ve yeniduumlnyada goumlruumllen etmenin

konidileri lamba şişesini andırır Alt ucu kesik uumlst ucu daha uzun ve sivricedir Yeşilimsi

kahverengi bazen boumllmesiz bazen 1 boumllmeli olur Elma karalekesinin sporları

74

yenidiuumlnyarsquodakinden daha buumlyuumlktuumlr Armutta karaleke etmeninin konidioforu uumlzerinde zigzaglı

goumlruumlnuumlm karakteristiktir ve konidiler elmadakinden biccedilimsel olarak biraz farklıdır Bu fungusun

konidileri alt uccedil kesik goumlruumlnuumlşluuml değildir her iki ucu sivri geniş mekik şeklindedir

Sonbahar ve kış doumlneminde oluşan ascosporlar iccedilinde ccedilok sayıda ascus ve ascusların

iccedilerisinde birbirinden farklı goumlruumlnuumlşte 2 huumlcreli 8 ascospor bulunur Vinaequalisrsquote ascosporun

buumlyuumlk olan huumlcresi ascusun sap tarafına Vpyrinarsquoda ise uccedil tarafına bakar Ascosporlar her iki

etmende de ayakkabı tabanına benzetilebilir

Hem elma hem de armut karalekesi etmenlerinde birccedilok fizyolojik ırk saptanmıştır

Şekil 41 Elma karalekesinde konidi ascus ve ascosporlar


Elma karalekesi etmeni kışı yere doumlkuumllmuumlş hastalıklı yaprak dokularında saprofit halde

geccedilirirAscocarp oluşumu ve olgunlaşması ertesi İlkbahara kadar suumlrer Tuumlrkiyersquode olgun

ascosporların doğaya dağılmaya başlaması 2-18 Nisan tarihleri arasındadır Ascospor dağılımı

37-53 guumln suumlrer bu suumlre iccedilerisinde havada en yoğun ascospor bulunuşu tomurcuk patlaması ve

ccediliccedileklenme doumlnemine rastlar Bu doumlnemde elma yaprakları son derece duyarlıdır olgunlaştıkccedila

dayanıklılıkları artar

Ascosporların ccedilimlenmesi iccedilin gerekli nem 99 sıcaklık optimumu ise 13-210Crsquodir Bu

koşullar primer belirtiler uumlzerinde konidi oluşumu iccedilin de uygundur Lekeler henuumlz ccedilıplak goumlzle

rahatccedila goumlruumllmeden uumlzerlerinde konidi oluşumu başlar ve yağmurla etrafa dağılır Epidemiler iccedilin

en kritik zaman ccediliccedilek tomurcuklarının accedilılmasından petallerin doumlkuumllmesine kadar olan doumlnemdir

75

Genccedil meyve enfeksiyonları bu mevsimdeki koşullara bağlıdır Ccediluumlnkuuml bu doumlnemde gerccedilekleşen

ccedilanak yaprak enfeksiyonları sonunda oluşan konidiler genccedil meyve enfeksiyonları iccedilin sekonder

inokulumu sağlarAynı yılın Sonbahar periyodu da ccedilok oumlnemlidir Bazı duyarlı ccedileşitlerde meyve

enfeksiyonu hasada kadar devam eder ve hastalık depoda da gelişebilir Konidi ccedilimlenmesi iccedilin

optimum sıcaklık 220Crsquodir Penetrasyon iccedilin yara vs gerekmez Fungus doğrudan penetrasyon

yapabilir Tuumlrkiye iccedilin ascospor enfeksiyonları konidi enfeksiyonlarıdan daha oumlnemlidir

Elma karaleke etmeninin kışlaması sadece toprağa doumlkuumllmuumlş hastalıklı yapraklarda olmaz

Fungusun suumlrguumlnlerde stromalaşmış misel halinde ya da tomurcuk pulları arasında konidi

halinde kışalyabildiği de kayıtlıdır

Armut karalekesinde durum daha farklıdır Bu etmenin kışlaması 1 derecede sıracalı

dallarda misel halinde olur İlkbaharada aktivite kazanıp konidi veren etmen boumlylece primer

enfeksiyonlarını başlatmış olur Yere doumlkuumllmuumlş yapraklarda oluşan ascosporlardan yayılan

ascosporlar da primer enfeksiyonlar yapar

Hastalığa dayanıklılık bakımından ccedileşit reaksiyonları değişir Ancak bir boumllgese dayanıklı

gibi goumlruumlnen bir ccedileşit bir başka boumllgede hastalığa yakalanabilir Yani dayanıklı olma oumlzelliği

sadece boumllgeseldir

Vinaequalis elmadan başka diğer bazı Malus tuumlrlerinde Vpyrina ise armuttan başka

ayvada da hastalık yapar

76

Şekil 42 Hastalığın yaşam devresi

SAVAŞIM

Her uumlccedil konukccediluda hastalığın savaşımında ilk duumlşuumlnuumllmesi gereken kuumlltuumlrel oumlnlemlerdir

Yere doumlkuumllmuumlş hasta yapraklar vsnin iyice tırmıklanarak toplanması ve yakılıp imha edilmesi

gerekir Ayrıca armutta ve varsa yeniduumlnyada suracalı dalların dikkatle budanarak yakılması ccedilok

oumlnemlidir Yeniduumlnyarsquonın meyve doumlneminde iklim koşulları etmenin enfeksiyonları iccedilin ccedilok

uygun olduğu iccedilin ağaccedilta dal seyreltmesi yaparak havalanma ve guumlneşlenmeyi arttırmaya

ccedilalışmak gerekir

Karaleke hastalıklarıyla ilaccedillı savaşın başlaması ve suumlrduumlruumllmesi bazı farklılıklar goumlsterir

Oumlrneğin elma ve armutta ilk ilaccedillama ccediliccedilek goumlzleri kabardığı zaman (dal sıracası bulunan

yerlerde 3-5 guumln oumlnce) yani İlkbaharda Yeniduumlnyada ise yine ccediliccedilekler accedilmadan fakat

Sonbaharda yapılır İkinci ilaccedillama elmada pembe rozet tomurcuğu (ccediliccedilekler ayrı ayrı

Ascus ve ascosporlar

Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve

ascospor iccedileren

olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar

Ccedilimlenen konidinin

penetrasyonu enfeksiyon

Yaprak

uumlzerinde

lezyon

Yere duumlşen enfekteli

yapraklar

Yapraklarda

huumlcrelerearası miseller

77

goumlruumllduumlğuumlnde) armutta beyaz rozet doumlneminde yapılır Yeniduumlnyada yine aynı fenolojik

doumlnemde ilaccedillama yapılmalıdır

Her uumlccedil konukccediluda 3 ilaccedillama ccediliccedilek taccedil yapraklarının ccediloğunluğu (70-80) doumlkuumllduumlğuuml

zaman yapılır Koşullar hastalık iccedilin uygun gittiği suumlrece 10-12 guumlnde bir ilaccedillamalara devam

edilir Meyve ilaccedillamaları oumlzellikle armut ve yeniduumlnya iccedilin ccedilok oumlnemlidir Karaleke savaşımında

İlaccedillamalarda oumlzellikle dikkat edilmesi gerekenler şunlardır

a) Dal sıracası bulunan yerlerde

1 İlaccedillamada 2rsquolik Bordo Bulamacı veya hazır bakırlı preparatlardan birisi 08 dozunda

2 İlaccedillamada hazır bakırlı preparatlardan birisi 04 dozunda veya diğer ilaccedillardan birisi

oumlnerilen dozlarda kullanılmalıdır

3 ve diğer ilaccedillamalarda bakırlı ilaccedillar dışındaki ilaccedillardan birisi kullanılmaldır

b) Dal sıracası bulunmayan yerlerde

1 İlaccedillama 1rsquolik Bordo Bulamacı veya hazır bakırlı preparatlardan birisi 04 dozunda

kullanılmalıdır Diğer ilaccedillamalar dal sıracası bulunan yerlerde olduğu gibidir



Captan 500gl SC 150ml

Carbendazim 50 WP 30g

Chlorothalonil 500gl SC 200ml

Dodine 500gl FW 80g

Flusilozol 400gl EC 5ml

Kresoxim methyl 50 WG 15 g

Mancozeb 75 WG 200g

Pyraclostrobin+boscalid WG 30g

Pyraclostrobin+dithianon WG 100g

Bacillus subtilis QST SC 1500ml

78

PLEOSPORA CcedilUumlRUumlKLUumlK ETMENLERİNDEN

ALTERNARIA HASTALIKLARI


ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp

Duumlnyada yetiştirilen pek ccedilok bitkisel uumlruumlnde en yaygın olarak bilinen hastalık

etmenlerinden birisi de Alternaria tuumlrleri tarafından oluşturulmaktadır Fungus yaprak sap ccediliccedilek

ve meyve gibi başta tek yıllık bitki tuumlrlerinde olmak uumlzere suumls bitkileri ve turunccedilgiller elma gibi

meyve ağaccedillarında hastalık yapmaktadır


Alternaria hastalıkları genellikle yaprak lekeleri ve yanıklık belirtilerine neden olmaktadır

Etmen aynı zamanda fidelerde ccediloumlkerten sap ccediluumlruumlkluumlkleri yumru ve meyve ccediluumlruumlkluumlğuuml gibi

değişik bitki kısımlarında da belirtiler yapmaktadır Domates ve patateslerde Alternaria

solanirsquonın neden olduğu hastalık erken yanıklık adını almaktadır

Şekil 43Asolanirsquonin yaprak sap ve meyvede oluşturduğu lezyonlar

79

Yaprak lekeleri genellikle koyu kahverengi-siyah renkte sayıca fazla ve ccedilapı genişleyen

ve genellikle hedef tahtası goumlruumlnuumlşuumlnde konsantrik halkalar halinde gelişir Bitkinin en alttaki

yaşlı yaprakları genellikle ilk enfekte olan kısımlardır Hastalık daha sonra yukarıya doğru ilerler

ve yapraklar sararır yaşlandığında ya kuruyarak bitki uumlzerinde kalır veya duumlşer

Sap uumlzerinde koyu renkli ccediloumlkuumlk lekeler gelişir Sap lezyonları goumlruumllen fideler uumlzerinde

kanserler oluşur ve bu kanser yaraları genişleyerek tuumlm sapı kaplar ve bitkinin tuumlmuumlnuuml oumllduumlruumlr

Patates gibi bitkinin toprak altında kalan kısımlarında koyu renkli iccedileriyer ccediloumlkmuumlş lezyonlar

2cmrsquoye kadar genişleyebilir ve lezyon ccedilapları 5-6 mm derinlikte olabilir

Şekil 44 Aalternata ve Asolani sporları

Alternaria bazı konukccedilularında meyve olgunlaşmasına yakın ccediliccedilek burnu ccediluumlruumlkluumlğuuml

belirtisi yapabilir Lekeler kuumlccediluumlk ccediloumlkuumlk olarak başlar ve tuumlm meyveyi kaplayacak kadar genişler

ve lekelerin uumlzerinde derimsisiyah kadifemsi fungal sporlarla kaplanır Turunccedilgil ve domates

gibi bazı meyvelerde yuumlzeyde kuumlccediluumlk lezyonlar meyvenin iccedil kısmına doğru enfeksiyonun

yayıldığını goumlsterir

HASTALIK ETMENİ

Alternaria spprsquonın koyu renkli miselleri vardır Hastalıklı dokular uumlstuumlnde kısa basit dik

konidioforlar oluşur Bu konidioforlar uumlzerinde basit veya dallanmış zincir şeklinde konidiler

oluşur Konidiler buumlyuumlk koyu renkli uzun veya armut biccedilimli ccedilok huumlcreli enine boyuna boumllmeli

boumllmelidirKonidiler kolayca birbirinden ayrılır ve hava akımlarıyla ccedilevreye dağılırlar

80

Alternaria duumlnyada pekccedilok bitki tuumlruumlnde hastalık yapmaktadır Sporları havadatoprakta

bulunuren yaygın alerji yapan funguslardandır Pekccedilok Alternaria tuumlruuml saprofitiktir Bu nedenle

fungusun pekoumlok tuumlruuml yaşayan canlı dokular yerine bitkilerin oumlluuml veya ccediluumlruumlmekte olan

dokularında ve en fazla da yaşlı petaller yapraklar ve olgun meyvelerde enfeksiyon

yapmaktadırBu nedenle hasta dokuda bulunan Alternaria fungusunun hastalık nedeni mi yoksa

sekonder bulaşıklık nedeni mi olduğuna karar vermek zor olmaktadır

Pekccedilok Alternaria tuumlruuml toksin uumlretmektedir Bazı Alternaria tuumlrleri pekccedilok bitki tuumlruumlnuuml

etkilerken bazıları da konukccediluya oumlzelleşmiştir

HASTALIK GELİŞİMİ

Hastalık etmeni Alternaria enfekteli bitki artıklarında spor veya misel halinde tohumların

iccedilinde ve uumlzerinde kışı geccedilirmektedir Tohum iccedilinde taşınan fungus ccedilıkış sonrası ccediloumlkerten sapta

lezyonlara ve koumlk boğazında ccediluumlruumlkluumlklere neden olmaktadır Etmen ile enfekteli bitki artıklarında

nemli hava veya yağmurların etkisiyle ccedilok sayıda spor oluşumu goumlruumllmektedir Ccedilimlenen sporlar

duyarlı dokuları doğrudan veya yaralardan penetre etmekte veya kısa suumlrede oluşan yeni

konidilerruumlzgar ve sıccedilrayan yağmur damlaları ile yayılmaktadırlar

Şekil 45 Asolanirsquonin yaşam ccedilemberi

Hastalık oumlnce toprağa yakın

gelişmiş yapraklarda başlar Konidiler suda ccedilimlenir doğrudan

veya yaralardan bitkiye giriş yapar

YAZ

Yapraktaki lekeler

yuvarlak veya koumlşeli

olabilir

YAZ SONU

Konidiler komşu bitkilere

sekonder olarak yayılır

Konidiler bitki

dokularını enfekte eder SONBAHAR

İLKBAHAR Mevsim iccedilinde ccedilok

sayıda devre vardır

Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ

Patojen enfekteli patates

yumrularında kışlar

Konidiler yağmur ve


Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat

sırasında bulaşır

enfekteli yumrularda

ccediloumlkuumlk lezyonlar goumlruumlluumlr

81

SAVAŞIM

Hastalık dayanıklı ccedileşitlerin kullanılması temiz tohumluk materyali ve kimyasal

oumlnlemlerle kontrol altına alınabilir Azotlu guumlbreleme hastalık gelişimini geriletmektedir Uumlruumln

rotasyonu enfekteli bitki artıklarının yakılması ve yabancı otların eradikasyonu hastalığın duyarlı

konukccedilulara bulaşmasını oumlnler

Patojene karşı ccedileşitli mikoparazitik fungusun Alternaria uumlzerinde parazitik etkisi

bilinmekle birlikte bu guumlne kadar etkili bir biyolojik savaş yapılamamıştır Serada yetiştirilen

bitkilerde Alternaria tuumlrlerinin sporulasyonunu oumlnlemek amacıyla UV işığı absorblayarak

filtreleyen film kaplamalar etkili olabilmektedir

Kimyasal savaşıma ilk belirtiler goumlruumlluumlr goumlruumllmez başlanmalıdır Bitkinin tuumlm yuumlzeyi

ilaccedillanmalı serin ve ruumlzgarsız havalarda 7-10 guumln arayla fungisit uygulamaları yapılmalıdır



Azoxystrobin 250gl SC 75 ml (accedilık domates)

Bakır kalsiyum oksiklorit WP 1000g

Bazik bakır oksiklorit+maneb WP 300g

Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g

Chlorothalonil+bakıroksiklorid WP 300g


82

SCLEROTINIA CcedilUumlRUumlKLUumlKLERİ


ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

Etmen Sclerotinia sclerotiorum (Lib) de Bary

Beyaz ccediluumlruumlkluumlk hastalığı sıcak tropik boumllgeler dışında duumlnyanın hemen her yerinde

goumlruumllen bir hastalıktır Oumlzellikle serin iklim alanlarında her zaman yaygın olarak ortaya ccedilıkar

Hastalığın ccedilok yaygın olmasının en oumlnemli nedeni etmenin polifag oumlzellik taşımasıdır Asma

ayccediliccedileği bakla bamya bezelye biber domates enginar fasuumllye hardal havuccedil hıyar kabak

karnabahar karpuz kavun kereviz kimyon kolza kuşkonmaz lahana ccedileşitleri marul

maydanoz pancar patates patlıcan soğan şalgam turp suumls bitkileri konukccediluları arasındadır

En duyarlı bitkiler lahanagiller familyasına ait olanlarla kerevizhavuccedil fasuumllye enginar

maydanoz marul ve hıyardır

Hastalık belirtilerinin değişik olabilmesi nedeniyle farklı isimlerle tanınır Oumlrneğin

pamuksu ccediluumlruumlkluumlk beyaz ccediluumlruumlkluumlk yaş-yumuşak ccediluumlruumlkluumlk sap ccediluumlruumlkluumlğuuml ccediloumlkerten goumlvde

kanseri koumlk ve koumlk boğazı ccediluumlruumlkluumlğuuml gibi


Hastalığın en karakterisitik belirtisi hastalanan kısım uumlstuumlnde oumlnceleri beyaz pamuksu

misel gelişmesi ve daha sonra bu miselin yer yer iri ve sert koyu renkli duumlzguumln biccedilimli olmayan

sklerotlar haline doumlnuumlşmesidir Sklerotlar oluşumlarının başında beyaz renkli yumaklaşmış hif

kitleleri halindedir Daha sonra siyahlaşır ve ccedilok sertleşirler Buumlyuumlkluumlkleri fungusun ırklarına

goumlre değişmek kaydıyla 05-30mm arasında olabilir Sklerotların biccedilimi genellikle duumlzguumln

kuumlresel dah ccedilok da yassılaşmış ve uzunca şekillidir

Hastalık belirtileri yakalanan organlara goumlre bazı farklılıklar goumlstermektedir Bunlar

Goumlvde ve dallarda

Otsu sukkulent (bol su iccedileren) bitkilerde sapın toprağa yakın kısmında accedilık veya koyu

kahverengi lezyonlar belirir Lezyonların uumlstuuml ccedilok kısa bir suumlre iccedilinde beyaz-pamuksu misel ile

kaplanır Bu erken doumlnemde bitkinin genel goumlruumlnuumlşuumlnde belirgin bir değişme ve hastalık hali

83

yoktur Ccediluumlruumlkluumlk sapı tamamen sarıp dokuların goumlrevini yapmasını engelleyince bitkinin uumlst

tarafı birdenbire (ya da kısa bir suumlre sonra) solar ve kurur Enfeksiyon bazen bir yapraktan başlar

ve yaprak sapı yoluyla goumlvdeye atlayarak ccediluumlruumltuumlr Ccediluumlruumlyen goumlvdenin oumlz kısmında ya da uumlzerinde

sklerot oluşur Sklerotlar sadece oumlz kısmını doldurmuşlarsa dıştan farkedilmeyebilir

Şekil 46 Ayccediliccedileği ve domateste goumlvdede hastalık beliritileri

Yaprak ve yaprak sapında

Marul kereviz pancar gibi bitkiler sap dibinden ya da alt yapraklardan enfekte olurlarsa

birdenbire solup kurular Marul tipinde baş teşkil eden konukccedilularda ccediluumlruumlme dış yapraklardan

goumlbeğe doğru ilerler Dipten ccediluumlruumlyen yapraklar birer ikişer solup toprağa yatarlar Hastalığın ileri

doumlneminde bir marul veya lahana tarlasında bitkilerin sadece birkaccedil goumlbek yaprağı henuumlz

konumlarını muhafaza edebilir Boumlyle bitkileri topraktan ccedilıkarmak muumlmkuumln olmaz Bitkiye

dokunur dokunmaz toprak seviyesinden kopar Dikkatle bakılırsa yaprakların dip kısımlarının

pamuksu bir misel kitlesi ile ya da daha ileri doumlnemde irili ufaklı sklerotlarla sarılmış olduğu

goumlruumlluumlr

Enfeksiyon başladıktan sonra hava kurak giderse etmen tipik yumuşak ccediluumlruumlkluumlğuumlnuuml

oluşturamaz Sapı kanserleşmiş goumlruumlnuumlşte lezyonlar kaplar ve sonunda bitki kurur Kerevizde

hastalık yaprak saplarının dip kısımlarında pembe veya kırmızımsı kahverengi lekeler halinde

ortaya ccedilıkar Haşlanmış goumlruumlnuumlmluuml bu kısımların uumlzeri ccediloğunlukla beyaz misel ile kaplanır

Ccediluumlruumlkluumlk kısa zamanda ilerleyip buumltuumln bitkinin kurumasına neden olur

84

Şekil 47 kerevizbrokkoli ve marulda yaprak belirtileri

Yumru ve goumlvdelerde

Havuccedil pancar vb yumrularında henuumlz tarlada iken veya hasattan sonra depodai uumlzeri

beyaz pamuksu misel ile kaplı ccediluumlruumlkluumlk gelişir Daha sonra da ccedilok sayıda sklerot oluşur

Hastalıklı dokular yumuşak ve sulu bir goumlruumlnuumlmde olup renkleri sağlıklı dokudan daha koyu ve

esmerdir Ccediluumlruumlkluumlk depoda da gelişir ve hastalıklı yumrulardan sağlamlara da bulaşır

Şekil 48 Yumru ve meyvelerde hastalık beliritileri

Etli meyvelerde

Hıyar kabak patlıcan meyveleri ya da fasuumllye tipi bitkilerin taze tohum kapsuumllleri

toprakla temas ettikleri noktadan veya toprağa en yakın tarafından ya da ccediliccedilek ucundan enfekte

olur Fungus bu noktadan kısa zamanda meyvenin buumlyuumlk bir kısmına yayılarak dokuları bozar ve

ccediluumlruumltuumlr Bazen meyvenin tuumlmuumlnuumln de ccediluumlruumlmesi olağandır Hastalıklı meyve tohum kapsuumlllerinin

uumlzerinde ve iccedilinde oumlnce beyaz-pamuksu misel sonra irili ufaklı tipik sklerotlar goumlruumlluumlr

85

Ccediliccedileklerde

Ccediliccedilek enfeksiyonları oumlzellikle kamelya ve suumlmbuumllde oumlnem taşır Petaller uumlzerinde değişik

sayıda kuumlccediluumlk haşlanmış goumlruumlnuumlşluuml accedilık kahverengi lekeler oluşur Lekeler irileşerek birbiri ile

birleşerek buumltuumln petali sarar Sonunda ccediliccedilek tuumlmuumlyle esmerleşir ve doumlkuumlluumlr Doumlkuumllen ccediliccedilekler

hemen ccediluumlruumlr nemli havalarda bunların uumlzeri oumlnce misel ile kaplanır sonra sklerotlar oluşur

Şekil 49 Ccediliccedilek ve meyvelerde goumlruumllen hastalık belirtileri

HASTALIK ETMENİ

Sclerotinia sclerotiorum (Lib) de Bary ve Sminor Jagger olarak iki oumlnemli tuumlr

bulunmaktadır


Hastalığın bir yıldan diğerine geccedilişi canlı bitki uumlzeinde veya hastalıklı bitki artıklarında

aktif misel halinde ya da sklerot formunda olabilir Sklerot halinde kışlama oumlzellikle iklimi soğuk

olan yerlerde oumlnemlidir Sklerotlar tarla toprağında 7-10 yıl canlılığını korur Fakat ccedilok nemli ve

ıslak topraklarda bir yıldan fazla dayanmazlar Sklerotların ccedilimlenmesi iki şekilde olur ya

aktivite kazanıp misel oluştururlar ya da apothecium oluşumu ile sonuccedillanan bir dizi olayı

başlatırlar Apothecium oluşabilmesi iccedilin sklerotun belli bir dinlenme doumlnemini tamamlaması ve

en oumlnemlisi de belli bir hava değişimi şokuna maruz kalmış olması gerekir

Bu nedenle sklerotlar İlkbahar ve yaz başlarında ccedilimlenip apothecium oluşturabilir Oumlnce

sklerot uumlzerinde bir veya daha ccedilok sayıda ince-uzun (dikiş iğnesi gibi) uzantılar oluşur Bunların

ucunda 5-15mm ccedilapında oumlnce kuumlresel olgunlaştıkccedila huni veya tabak şeklini alan birer

apothecium vardır Apotheciumrsquodaki binlerce ascospor olgunlaştıkccedila hızla fırlatılarak

apotheciumrsquou terkederken toz bulutunu andırırlarAscospor ccedilıkışı 2-3 haftadan fazla suumlrer

Ascosporlar birinci derecede ruumlzgarla taşınır ve konukccedilunun ccedileşitli organlarında hastalığı

86

başlatırlar Enfeksiyon iccedilin yaşlanmış bitki organları oumlrneğin yaşlanan ccediliccedilekler oumlzellikle ccedilok

uygundur Apotheciumrsquou terketmiş ascosporların canlı kalabilme suumlresi ancak birkaccedil saattir

sonra kuraktan zarar goumlruumlp oumlluumlrler Işıksız ve nemli yerlerde ise biraz daha uzun yaşayabilirler

Fungusun taşınmasında sklerotlar da buumlyuumlk rol oynar Tohum iccediline karışmış ya da bitki

artıklarında tutunmuş olarak ya da tarım aletleri ve toprak yoluyla bir yerden diğerine taşınırlar

Fungusun optimal gelişme sıcaklığı 19-240Crsquodir Optimal senfeksiyon sıcaklığı ise 15-

210C olarak saptanmıştır İnkubasyon suumlresi 4 guumlnduumlr

Şekil 50 Sklerot ve sklerotlardan ascospor ccedilıkışı


Oumlluuml bitkiler uumlzerinde

sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar

Sklerotlar ccedilimlenir

Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar

Ccedilimlenen sklerotlardan gelişen

miseller

Miselin koumlk ve koumlk

boğazını enfekte etmesi

Spor ccedilıkışı

Yeşil kısımlara bulaşma

87

SAVAŞIM

Ssclerotiorum ile savaşta kuumlltuumlrel oumlnlemlerin ccedilok oumlnemli bir yeri vardır Oumlrneğin

toprakta fazla nem bulunmasını oumlnlemek iccedilin iyi bir drenaj sağlanması hava neminin fazla

yuumlkselmesine yol accedilan yağmurlama sulamadan kaccedilınılması hastalıkla bulaşık toprakta uzun

suumlreli bir ekim noumlbeti programı uygulanması (en az iki yıl mısır tahıllar ccedilayır bitkileri pancar

soğan veya ıspanak yetiştirilerek toprakta Sclerotiniarsquonın inokulum potansiyeli zararsız duumlzeye

getirilebilir) tohumluğun sklerotlardan ayrılmış temiz tohumluk olması toprakta bulunan

sklerotların havasızlıktan ccediluumlruumlyuumlp oumllmesi iccedilin tarlanın 23-45 guumln gibi uzun bir suumlre su altında

bırakılması(ekim noumlbetinde ccedileltik varsa bu işlemi ayrıca uygulamaya gerek kalmaz) hasattan

sonra bitki artıklarının tuumlmuumlyle toplanarak yakılması veya derin goumlmuumllmesi seralarda nem ve

sıcaklığın kontrol altında tutulması ve havalanmaya oumlzen goumlsterilmesi ekim-dikim sıklığının iyi

ayarlanması gibi kuumlltuumlrel oumlnlemlerdir Uumlruumlnlerin depoda zarar goumlrmesini oumlnlemek iccedilin depoya

alınan uumlruumlnuumln ıslak olmamasına oumlzen goumlsterilmeli ve depo nemi hastalığın gelişme

goumlsteremeyeceği oranda tutulmalıdır

Seralarda buharla toprak sterilizasyonu başarılı sonuccedil vermektedir Tarlada ise

sterilizasyon muumlmkuumln değildir ve ilaccedillamalarla da kesin sonuccedil elde edilemezSeradaki bitkilerde

toprak ilaccedillaması dikimden oumlnce yeşil aksam ilaccedillaması ise fidelerin şaşırtılmasından sonra

başlanmalıdır

Kimyasal savaşımda bitki tuumlrlerine goumlre bazı fungisi oumlnerileri şu şekildedir

Etkili Madde Adı ve Oranı Bitki tuumlruuml Formuumllasyonu Dozu ( Preparat) 100 lt suya

Iprodione 50 sebzeler(sera) WP 75g

88

BOTRYTIS HASTALIKLARI


ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

Etmen Botrytis cinerea Pers

Duumlnyada sebzelerin suumls bitkilerinin meyve ağaccedilları ve bağların hatta tarla bitkilerinin

belki de en tanınmış ve yaygın hastalığı kurşuni kuumlftuumlr Sera bitkilerinin de en oumlnemli hastalığıdır

Botrytis tuumlrlerinin oluşturduğu belirtilerden başlıcaları Ccediliccedilek yanıklığı meyve ccediluumlruumlkluumlğuuml

ccediloumlkerten goumlvdede kanser veya ccediluumlruumlkluumlkler yaprak lekeleri yumru soğan ve koumlk ccediluumlruumlkluumlkleridir

Nemli koşullarda etmenin hastalıklı dokular uumlzerinde oluşturduğu belirgin gri kuumlf oumlrtuumlsuuml

hastalığın karakteristiğidir Botrytisrsquoin neden olduğu en tehlikeli hastalıklardan bazıları ccedililekte

kurşuni kuumlf enginar fasuumllye pancar lahana havuccedil hıyar ve patlıcan gibi sebzelerde gri kuumlf

ccediluumlruumlkluumlğuuml muz marul biber ve kabakta Sap dibi ccediluumlruumlkluumlğuuml elmada ccediliccedilek dibi ccediluumlruumlkluumlğuuml ccedileşitli

suumls bitkilerinde yanıklık ccediluumlruumlkluumlk ve yaprak lekeleri vsdir Botrytis ayrıca depolamataşıma ve

pazarlama doumlnemlerinde de meyve ve sebzelerde zarar verir

Duumlnyanın sıcak iklim alanlarından soğuk alanlara kadar her tarafına yayılmış olan bu

fungusun esas yaygınlık goumlsterdiği alan ılıman kuşaktır Konukccedilularının canlı kısımlarından

başka oumlluuml kısımlarında da bulunur Bazı Batı uumllkeleri kurşuni kuumlfe ldquoAsil ccediluumlruumlkluumlkrdquo adını verirler

Ccediluumlnkuuml hasat zamanı Botrytisrsquoe yakanlanan uumlzuumlmlerde tanenin suyu hızla azldığı iccedilin şeker oranı

artar buna karşılık asit ve azot oranı duumlşer Bu uumlzuumlmlerden ccedilok guumlzel kokulu doğal şarap yapılır

İşte bu oumlzelliğinden dolayı Avrupalılar bağlardaki kurşuni kuumlfe Asil ccediluumlruumlkluumlk demektedir


Hastalık etmeni değişik konukccedilularda belirtiler oluşturur Buna goumlre de Botrytis

hastalıklarına ccedilok değişik isimler verilse de isimlerin ortak yanı genellikle Yanıklık veya

ccediluumlruumlkluumlk kelimelerinin de bulunuşudur Belli başlı belirtileri konukccedilularına goumlre şoumlyledir

Sebzelerde Botrytis ccediluumlruumlkluumlğuuml

Domates patlıcan biber fasuumllye gibi bitkilerin hem goumlvde hem de meyvelerinde kurşuni

kuumlf ccediluumlruumlkluumlğuumlne rastlanır Oumlnce toplu iğne başı gibi kuumlccediluumlk ve sarı olan lekeler sonra esmer renkli

89

birer nekroza doumlnuumlşuumlr Epidermis ccedilatlar ve hastalıklı dokular su kaybeder Buralarda sklerot

oluşabilir Goumlvde ve meyve sapı lezyonları meyve doumlkuumlmuumlne neden olabilir

Ccediliccedileklerde taccedil yapraklar oumlzellikle duyarlıdır Buradan kolayca penetrasyon olanağı bulan

etmen meyveye geccedilerek bir meyve ccediluumlruumlkluumlğ başlatır Meyvenin herhangi bir yerinden doğrudan

doğruya penetrasyon olması da muumlmkuumlnduumlr

Yumrulu bitkilerde lezyonlar buumlyuumlduumlkccedile yumuşak bir ccediluumlruumlkluumlk halini alır Uygun

sıcaklıkta ccediluumlruumlk kısımlarda kurşuni kuumlf ve sklerotlar oluşabilir Soğanlarda tarlada başlayan

ccediluumlruumlkluumlk depoda da devam eder Yaprak diplerinden başlayan ccediluumlruumlme soğanın katmanları

arasında ilerleyerek buumltuumln soğanın ccediluumlruumlmesine yol accedilar Ccediluumlruumlk kısımlar uumlzeinde tipik gri kuumlf

oumlrtuumlsuuml dikkati ccedileker

Şekil 52 Domates soğan ve fasuumllyede hastalık belirtileri

Ccedililekte Kurşuni kuumlf

Ccediliccedilek zamanı ccediliğ duumlşen ve havanın sisli olduğu yerlerde daha ccedilok rastlanır Ccedilnce ccediliccedilek

yanıklığı şeklinde başlayan hastalık ccediliccedileklerin aniden solup kavrulmasına neden olurBuradan

ccediliccedilek sapı yoluyla ana sap ve meyvelere geccediler Meyveler toprağa temas ediyorsa etmenin

topraktan meyveye doğrudan geccedilişi de muumlmkuumlnduumlr Hastalık meyvede kuumlccediluumlk kahverengi bir

lezyon halinde başlar Gittkccedile yayılan lezyon meyvede kahverengi kuru bir ccediluumlruumlkluumlğe neden olur

Nemli havalarda ccediluumlruumlk meyve gri kuumlf oumlrtuumlsuuml ile kaplanır

Uumlzuumlmde Kurşuni kuumlf

Olgunlaşmaya başlayan taneler etmene ccedilok duyarlıdır Nemli havalarda hastalığa

yakalanan taneler uumlzerinde kuumlccediluumlk yuvarlak accedilık kahverengi lekeler belirir Lekeye parmakla

basınccedil yapıldığı zaman meyve kabuğunun etten hemen ayrılıvermesi hastalık iccedilin karakteristiktir

Kabuk kısa suumlrede ccedilatlar enfeksiyondan bir hafta kadar sonra ccedilatlaklar uumlzerinde kurşuni renkli

90

kuumlf oumlrtuumlsuumlnuumln geliştirği goumlruumlluumlr Koyu renkli taneleri olan ccedileşitlerde fungus pigmenti tahrip ettiği

iccedilin hastalıklı uumlzuumlmlerden yapılan şaraplar bulanık olur Havaların uzun suumlreli nemli olması

halinde fungus genccedil suumlrguumln ve yaprakları da yakalayabilir Fumige edilmeden depolanan

uumlzuumlmlerin Botrytis nedeniyle zarar goumlrmesi muumlmkuumlnduumlr

Şekil53 Ccedililekte uumlzuumlmde ve marulda hastalık belirtileri

Marulda Kurşuni kuumlf

Fide doumlnemi dahil tuumlm vejatasyon periyodunda goumlruumllebilir Sık ekimden sonra fazla

sulama da yapılıyorsa kotiledon yapraklarından yakalanan fidelerin goumlvde ve koumlk boğazında

gelişen ccediluumlruumlkluumlk ccediluumlkertene neden olur Hasta olduğu farkedilmeyen tarlaya şaşırtılan bitkilerde

hastalık ilerlemeye devam eder ve goumlvdede ya da ilk yaprakların dip kısımlarında lezyonlar

oluşur Hastalanma doğrudan doğruya tarlada da gerccedilekleşir Ccediluumlruumlkluumlk dış yapraklardan iccedile

doğru ilerler Dipten ccediluumlruumlyen yapraklar toprak yuumlzeyine yayılarak kurur Sonunda marul

başlarında Sclerotinia ccediluumlruumlkluumlğuumlnde olduğu gibi tam bir ccediloumlkme ortaya ccedilıkar Boumlyle bitkilerin

toprak uumlstuuml kısmı hiccedil zorlanmaya gerek kalmadan kopar Koumlk ve koumlk boğazı kısımlarını sarmış

kurşuni kuumlf oumlrtuumlsuuml hastalığın kesin kanıtıdır Daha sonra buralarda siyah yassı ince yapılı

sklerotlar da farkedilir

HASTALIK ETMENİ

Hastalık etmeni Botrytis cinerea Persrsquodır Kurşuni kuumlf goumlruumlntuumlsuumlyle hemen dikkati ccedileken

fungal oumlrtuuml mise konidiofor ve konidilerden ibarettir Kurşunilik konidiioforlardan ileri gelir

Konidiler renksiz ve yumurta şeklindedir Taşıyıcılar uumlzerinde bulunan sporlarla birlikte bir uumlzuumlm

salkımını andırır Bcinerea pektinaz enzimi salgılamaktadır Bu nedenle pektik maddelerin

parccedilalanması ile huumlcre zarı dağılarak hızla su kaybeder

91

Şekil 54 Bcinerea konidiofor ve konidileri


Fungus kışı sklerot halinde geccedilirir İlkbaharda aktivite kazanan sklerotlar ccedilimlenerek

misel ve konidi oluşturu Ender olarak sklerotların ccedilimlenip apothecium verdiği de kayıtlıdır

Boumlylece ilkbaharın ilk enfeksiyonlarından genellikle konidi ender olarak da ascosporlar

sorumludur Botrytis sporları kurağa ccedilok duyarlıdır Uygun konukccedilu bulup penetrasyon

yapamayan sporlar kurak koşullarda iki saatten fazla yaşayamaz Konukccediluya ulaşan konidilerin

ccedilimlenmesi iccedilin 92-96 nem ya da en iyisi ıslaklık gereklidir Meyve uumlzerindeki delik ccedilatlak ve

her tuumlrluuml yarada gerekli nem koşulları bulunduğundan boumlcekler ve diğer nedenlere bağlı olan

doku zararlanmaları Botrytis zararını ok arttırır

Bir bağ hastalığı olan kurşuni kuumlf salkım guumlvesi larvalarının zararı ile birlikte ortaya ccedilıkar

ve hızla yayılır Kurşuni kuumlf hasatı geciktirilen uumlzuumlmlerde ccedilok goumlruumlluumlr Bunun nedenlerinden

birisi şeker oranı yuumlkselmiş tanelerin daha duyarlı oluşu idğeri ise sonbahar neminin hastalık iccedilin

son derece uygun olmasıdır

Etmen ruumlzgar ve boumlceklerle yayılır Penetrasyon yaralardan doğal accedilıklıklardan veya

doğrudan epidermisten gerccedilekleşir Ccediliccedileklerin yaşlanmış taccedil yaprakları enfeksiyon iccedilin ccedilok

elverişlidir Buralardan henuumlz genccedil ve yeşil meyvelere geccedilerek ccediliccedilek yanıklığından sonra meyve

ccediluumlruumlkluumlğuuml de yapar Arşatırmalara goumlre kiraz şeftali ve armut gibi meyveler petaller yoluyla

hastalığa yakalanmaktadır Patojenin az da olsa anter ve stigmadan enfeksiyon yapabildiği ancak

sadece aydınlıkta spor verdiği kayıtlıdır

92


SAVAŞIM

Kurşuni kuumlfle savaşmak iccedilin en etkili yol kuumlltuumlrel oumlnlemlerdir Toprağı ıslak tutmamak

ekim veya dikim sıklığını ayarlamak uumlruumlnuumln iyi havalanmasını ve guumlneşlenmesini sağlamak

gerekirse dal ve yaprak seyreltmesi uygulamak sera neminin duumlşuumlk tutulması ve boumlceklerle

savaşarak uumlruumlnde yara accedilmalarının oumlnlenmesi vs sıralanabilir Botrytisrsquoden en fazla zarar goumlren

kuumlltuumlr bitkilerinden asma ele alınırsa savaş youmlntemleri şoumlyle genişletilebilir Uumlzuumlm hasatını geccedil

bırakmamak eğer bu gerekli ise uccedil alma ve yaprak azaltma işlemlerini uygulamak boumlylece de

salkımların iyi havalanmasını ve guumlneşlenmesini sağlamak uygun insektisitler kullanarak salkım

guumlvesinin taneleri delmesine engel olmak hasattan sonra salkımları dikkatle goumlzden geccedilirip

enfekteli olanları ayırmak ve depolamadan oumlnce mutlak fuumlmige etmek depo sıcaklığının 0-50C

depo neminin 85-90 olmasını sağlamak

Asmada kurşuni kuumlfe karşı bağlarda ilaccedil uygulaması da oumlnerilmektedir İlaccedillamaya

hastalıkla muumlcadeleye uumlzuumlmlerin olgunlaşma başlangıcından hemen oumlnce başlanmalı diğer

ilaccedillamalar kullanılan ilacın etki suumlresi dikkate alınarak yapılmalı ilacın etki suumlresi goumlz oumlnuumlnde

bulundurularak son ilaccedillama ile hasat zamanına dikkat edilmelidir

Miselin koumlk boğazına

bulaşan miseller

93

Domateste ise ilk hastalık belirtileri goumlruumllduumlğuumlnde veya bitkiler ccediliccedileklenme devresinde

iken başlanmalıdır İlaccedillamalar 10 guumln arayla yapılmalıdır

Kimyasal savaşımda bitki tuumlrlerine goumlre bazı fungisit oumlnerileri şu şekildedir

Etkili madde adı ve Oranı Bitki tuumlruuml Formuumllasyonu Dozu (Preparat) 100 lt suya

Boscalid 50 bağ WG 120g

Chlorothalonil+carbendazim bağ WG 200g

Cyprodinil+fludioxanil bağ SC 50g

Pyrimethanil 300gl bağ SC 100ml

Fenhexamid 500gl bağ SC 100ml

Bacillus subtilis QST bağ SC 1500ml

Boscalid+pyraclostrobin domates 150g(sera)

Diethofencarb250+carbendazim250 domates SC 70ml

Cyprodinil+fludioxanil domates WG 60g

Iprodione50 domates WP 75g

Streptomyces lydicus domates CP 90g sera

94

MONİLYA HASTALIKLARI


ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

Etmen Monilia laxa (Ehrenb) Sacc amp Voglino

Sert ve yumuşak ccedilekirdekli meyve ağaccedillarında goumlruumllen bu hastalık duumlnyanın her yerinde

yaygındır Oumlzellikle sert ccedilekirdekli meyve ağaccedillarında ekonomik oumlneme sahiptir Genccedil suumlrguumln ve

dallarından başlayarak ağacın tamamen kuruması da soumlz konusu olabilir Yumuşak ccedilekirdekli

meyve ağaccedillarında ise sadece meyve ccediluumlruumlkluumlkleri nedeniyle zarar ortaya ccedilıkar Ağaccedilta başlayan

meyve ccediluumlruumlkluumlğuuml depoda da ilerler Ayvada iseccediliccedilek ve suumlguumln enfeksiyonları yaparak buumlyuumlk

kayıplara neden olur

Uumllkemizde geniş bir yayılma alanı bulunmaktadır Karadeniz sahilleri ile buraya geccedilit

boumllgede elma erikarmut ve ayvada goumlruumlluumlr Marmara boumllgesinde bunlara ilaveten kiraz ve

şeftaliyi de sayabiliriz İccedil Anadolursquoda kiraz ve kayısıda Ege boumllgesinde Doğu ve Guumlneydoğursquoda

ccedileşitli meyve tuumlrlerinde yaygındır Ayva Monilyası SamsunAmasyaKastamonu ve İzmirrsquode

oumlzellikle oumlnemlidir Amasyarsquoda ccediliccedilek ve suumlrguumln enfeksiyonları yuumlzuumlnden ayvalardan verim

alınamadığı bildirilmektedir


Monilya hastalığının meyve ağaccedillarındaki zararı ccediliccedilek suumlrguumln ve meyvelerde goumlruumlluumlr

Buna goumlre de suumlrguumln Monilyası (dal ve ccediliccedilek monilyası) ve meyve Monilyası olarak adlandırılır

Hastalığın ilk belirtileri ccediliccedileklerde goumlruumlluumlr Daha sonra ccediliccedileklerden dallara doğru ilerler Nemli

koşullarda enfekte olmuş bitki kısımları grimsi-kahverengi konidiler ile kaplanır daha sonra da

kıvrılarak kurur Kuruyan ccediliccedilekler doumlkuumllmez ağaccedil uumlzerinde asılı kalır Buna neden olarak da

yaşlanarak doumlkuumllmenin doğal nedeni olan doku ayırıcı madde bu hastalıkta oluşmaz

Ccediliccedilekler tıpki soğuk vurmuş ve donmuş gibi kavruk bir manzara goumlstererek dalda kalırlar

Dal Monilyası yaşlı veya genccedil tuumlm ağaccedillarda ve ccediliccedilek zamanı goumlruumlluumlr Ccediliccedilekler şiddetli

hastalandığı zaman fungus ccediliccedilek sapı yoluyla suumlrguumlne geccediler Suumlrguumlnde oumlnce oval kuumlccediluumlk bir leke

oluşur Zamanla buumlyuumlyen ve oumlzellikle kirazlarda zamk akıntısı veren leke bazen suumlrguumlnuuml

ccedilepeccedilevre sarar Boumlylece de suumlruumlguumln ucunun tamamen kurumasına neden olur Suumlrguumln lekeleri

95

zamanla kanser yarası şekline doumlner Kanser yaraları sadece ccediliccedilek Monilyasında ccediliccedilek sapından

suumlruumlguumlne geccedilme şeklinde oluşmaz Meyve monilyasında da meyve sapı yoluyla suumlruumlguumlne ulaşan

etmen yine suumlrguumln kanserlerine neden olur Kalın dallardaki buumlyuumlk kanser yaraları iyileşmez ve

nemli havalarda zamklı ve fungal puumlstuumlller taşıyan goumlruumlnuumlmleriyle tanınırlar

Dal Monilyasına yakalanmış bir kiraz ağacında hastalık yıllarca suumlrer Genccedil suumlrguumlnlerde

başlayan kuruma geriye yani kalın dallara doğru ilerler Sıcak ve kurak yaz mevsimi başlayınca

henuumlz orta yaşlı kiraz ağaccedillarının bir mevsimde bazen solarak kuruyabilir

Şekil 56 Erik ve kirazda dal monilyası

Meyve Monilyasırsquonın belirtileri ccedilok tipiktir Hem sert hem de yumuşak ccedilekirdekli

meyvelerde goumlruumlluumlr Meyveler olgunluğa yaklaşınca uumlzerlerinde bir-iki noktadan ccediluumlruumlme başlar

Kahverengi olan ccediluumlruumlkluumlk bir-iki guumln iccedilerisinde meyve yuumlzeyinin yarıdan fazlasını kaplar Ccediluumlruumlk

meyve eti sağlam kısımdan daha yumuşaktır ancak sulu değildir Monilya hastalığında meyve

ccedilok hızlı su kaybeder buruşur ve mumyalaşır Hastalığa ldquoMUMYArdquo adı verilmesinin nedeni bu

tuumlrluuml meyvelerdir Meyvenin ccediluumlruumlk kısmı uumlzerinde kısa zamanda konsantrik halkalar halinde kuumlf

kabarcıkları (puumlstuumll) oluşur Puumlstuumll oluşumunun konsantrik halkalanma goumlstermesi ışıkla ilgilidir

Guumlnduumlz puumlstuumll oluştuğu halde gece ccediluumlruumlkluumlk sporsuz olarak ilerler Puumlstuumlller erik ve kirazda daha

ccedilabuk ve ccedilok sayıda oluşurMeyve Monilyası depoda da ilerlemeye devam eder

96

Şekil 57 Mumyalaşmış meyve ve konsantrik halka oluşumu

HASTALIK ETMENLERİ

Monilya hastalıklarından 3 tuumlr Uumllkemizde bulunmaktadır Bunlar

1 Monilinia laxa (Aderh amp Ruhland) Honey Daha ccedilok sert ccedilekirdeklilerde

2 Monilinia fructicola (GWinter) Honey Yumuşak ccedilekirdeklilerde

3 Monilinia linhertiana (Prill amp Delacr) Dennis Ayvada hastalık yapar


Etmen kışı ccedileşitli şekillerde geccedilirebilir Ağaccedil uumlzeirnde asılı kalmış veya yere duumlşmuumlş

hastalıklı meyveler uumlstuumlnde konidi halinde kışlama daha ziyade kışı ılık geccedilen yerlerde

muumlmkuumlnduumlr Kışların daha sert olduğu yerlerde fungus mumyalaşmış meyve dokularında

hastalıklı suumlrguumlnlerde veya kanserleşmiş meyve dokularında hastalıklı suumlrguumlnlerde veya kanserli

dallarda misel halinde kışlar Suumlrguumln veya dallarda kışlayan misel ilkbaharda aktif hale geccedilererek

konidi verir ve boumlylece primer ccediliccedilek ve suumlrguumln enfeksiyonları gerccedilekleşir

Ayrıca toprağa duumlşmuumlş mumya meyveler toprağa goumlmuumlluuml ya da yarı goumlmuumlluuml halde belirli

bir istirahat doumlnemini tamamladıktan sonra İlkbaharda uumlzerinde 20 kadar kabarıklık belirir Bu

kabarıklıklar kısa zamanda ince (yorgan iğnesi kalınlığında) sapccedilıklar haline gelir Sapccedilıkların

ucunda oumlnce kuumlresel sonra uumlstten basık sonunda huni veya kadeh şeklinde apotheciumrsquolar oluşur

Bunların konkav olan iccedil yuumlzeyi ascuslarla kaplıdır Ascosporlar olgunlaşınca apotheciumdan

hızla toz bulutu goumlruumlnuumlşuumlnde fırlatılır İşte İlkbaharda primer enfeksiyonların sorumlularından

birisi bu ascosporlardır

Hem konidi hem de ascosporlar iccedilin ruumlzgar en uygun taşıyıcıdır Konukccediluya ulaşan

sporlar birkaccedil saat iccedilinde ccedilimlenip enfeksiyon yapabilirler İnkubasyon suumlresi genellikle kısa 2-3

97

guumln kadardır Ccediliccedilek enfeksiyonları sporun ccedilim borusunun dişicik borusundan aşağı ilerleyerek

yumurtalık dokularını tahrip etmesi şeklinde gelişir Suumlrguumln dokusuna giriş ise hastalıklı ccediliccedileğin

sapından ilerleme şeklindedir

Monilya etmenleri doğrudan penetrasyon yapamazlar Giriş iccedilin mutlaka doğal accedilıklık ve

yaraya ihtiyaccedil vardır Meyve enfeksiyonları iccedilin de yara şarttır Meyve olgunlaştıkccedila enfeksiyona

duyarlılığı artar

İlkbaharda ccediliccedilek doumlneminin yağışlı olması hastalığı arttırır Yağışlı ve ılık İlkbaharda

ccediliccedilek solgunluğu fazla goumlruumlluumlr Nem yalnız fungusun gelişimi spor oluşumu ve ccedilimlenmesi iccedilin

değil meyvenin daha dayanıksız ve sulu olarak ccediluumlruumlkluumlğe daha uygun olması iccedilin de gereklidir

Enfeksiyon iccedilin optimum sıcaklık 20-240Crsquodir


Meyveler ağaccedilta veya

yerde mumyalaşır

Ccediliccedileklerden enfeksiyon

Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar

Atılan ccediluumlruumlk

meyveler

98

SAVAŞIM

Monilya ile savaşı iki ayrı aşamada duumlşuumlnmek gerekir Ccediliccedilek ve dal enfeksiyonlarını

oumlnlemek ve meyve enfeksiyonlarını oumlnlemek Birinci aşamada başarılı olmak iccedilin şu noktalara

dikkat edilmesi gerekir Primer inokulum kaynağı olan kurumuş Monilyalı dalları kanser belirtisi

goumlsteren suumlrguumln ve dalları ağaccedilta asılı kalmış veya yere doumlkuumllmuumlş mumya meyveleri dikkatle

toplayıp yakarak imha etmek gerekmektedir Yapılan ccedilalışmalar toprağın ilk 20cm si iccedilinde

goumlmuumlluuml kalmış mumya meyvelerde fungusun iki yıl canlı kalabildiğini goumlstermiştir Bu nedenle

toprak işlemesini daha derin yapmak gerekmektedir

İlaccedillama zamanları ve fenolojik doumlnemler

Zaman Doumlnem Ağaccedil Tuumlruuml

1ilaccedillama Ccediliccedileklenme başlangıcında (5ndash10 ccediliccedilekte ) Şeftali

1 ilaccedillama Meyvelere ben duumlştuumlğuumlnde tek ilaccedillama yapılmalıdır Kiraz

1 ilaccedillama Tomurcuklar patlayıp yapraklar goumlruumllmeye başladığında ayva

2 İlaccedillama tam ccediliccedileklenmede (90ndash100) şeftali

2 İlaccedillama ilaccedillamada kullanılan ilacın etki suumlresi sonunda ayva


Savaşımda kullanılacak fungisitlerin uygulandığı ağaccedil tuumlrleri ve dozları aşağıda verilmektedir


Captan50 şeftali WP 300g

Boscalid+pyraclostrobin şeftali WG 75g

Thiophanate methyl70 şeftali WP 60g

Carbendazim50 ayva WP 75g

Dodine 500gl ayva FS 100ml

Thiophanate methyl70 ayva WP 60g

Cyprodinil 50 kayısı WG 30g

Iprodione 50 kayısı WP 150g

99

Carbendazim50 kiraz WP 75g

Thiram 80 kiraz WPWG 150g

Bacillus subtilis QST kiraz SC 1500ml

Pyraclostrobin+boscalid kiraz WG 76g

FUSARIUM SOLGUNLUKLARI


ORDOHypocreales

FAMNectriaceae

Etmen Fusarium oxysporum Schltdl

Fusarium genusuna bağlı birccedilok tuumlr fide ccediloumlkerteninden değişik bitkilerde koumlk

ccediluumlruumlkluumlğuumlne hasat sonu ve depo ccediluumlruumlkluumlklerine kadar pekccedilok değişik hastalığa neden olur

Ancak Fusarium denince ilk akla gelen Foxysporum tuumlruumlne ait değişik oumlzel formlar (fspp)

tarafından oluşturulan vaskuumller solgunluk hastalıklarıdır Yaklaşık 80 adet sppin tanımlandığı

bunların da kendi iccedillerinde değişik ırklara sahip olduğu bildirilmektedir

Fusarium solgunlukları Graminae familyası dışındaki buumltuumln kapalı tohumlu

(Angiosperm) bitki familyalarında ekonomik oumlneme sahiptir

GENEL HASTALIK BELİRTİLERİ

Fusarium solgunluğu belirtileri konukccedilu bitkiye patojenin patotipine ve enfeksiyon

koşullarına goumlre değişir Fakat genel olarak oumlnce alt yapraklardan başlamak uumlzere damarlarda

hafif sararma sonra tuumlm yaprağın sararması ve solması bu belirtilerin bitkinin uccedil kısımlarına

doğru ilerlemesi beliritilerin ccediloğunlukla bitkinin sadece bir dalındaki yapralardan başlaması ve

etkilenen iletim demeti sayısına bağlı olarak diğer kısımlara da yayılması bu hastalığı

duumlşuumlnduumlren tipik belirtilerdir

Solan kısımlar zamanla esmerleşir ve kurur Koumlk goumlvde hatta yaprak sapı kesitlerinde

halka şeklinde esmerlik goumlruumllmesi de hastalığın oumlnemli bir oumlzelliğidir Esmerleşme iletim

sisteminden kortekse doğru yayılır Fusarium solgunluğu ccediloğunlukla ccediliccedileklenme veya meyve

100

tutumu doumlneminde ortaya ccedilıkar Belli noktalardan başlayan hastalık tarla veya bahccedilede yavaş

yayılır ve hastalanan bitkiler birer ikişer kurur

Hasta bitkilerden Foxysporum tuumlruumlnuuml izole etmek hastalığın Fusarium solgunluğu

olduğunu kanıtlamaya yetmez izolatın saplıklı bitkilere inokule edilmesi ve hastalanan bu

bitkilerden re-izole edilebilmesi gerekir

GENEL YAŞAM CcedilEMBERİ

Fusarium solgunlukları toprak kaynaklı tipik hastalıklardandır Topraktaki esas inokulum

kaynağı hastalıklı bitki artıklarıdır Etmenin oluşturduğu chlamydosporlar inaktif formda yıllarca

canlı kalabilir ve koşullar uygun hale geldiğinde konukccedilunun genccedil koumlklerinden aldıkları besin

uyarısıyla ccedilimlennirler Bu şekilde tekrar aktif hale geccedilen klamidosporlar oumlnce misel sonra

konidi ve yeni chlamydosporlar oluştururlar Dinlenme halinde kalma ve tekrar aktivite kazanma

accedilısından patojenik formlarla diğer Fusariumrsquolar arasında fark yoktur Patojen olmayan

Foxysporum ırkları da koumlkuumln kortikal dokularına penetrasyon yapabilir ancak konukccedilunun

iletim demetlerine girebilen sadece o konukccediluya oumlzelleşmiş olan fsplerdir

Penetrasyon genellikle koumlkuumln uzama boumllgesinden olur ve oumlzellikle Meliodogyne genusuna

ait nematod tuumlrleri accediltıkları yaralarla penetrayonu kolaylaştırırlar Hifler daha sonra ksilem

borularına geccediler Konidiler oluşur ve oumlzsu iccedilinde dağılarak yer değiştirirler Hastalığın son

doumlneminde goumlvde uumlzerinde artık dışarıdan bakınca da farkedilen nekrozlar oluşur Hastalığın

tipik belirtilerinin yani solgunluğun nedeni iletim demetlerinin tıkanması ve fungusun

oluşturduğu enzim ve toksinlerdir Fusarium solgunluğu etmenleri konukccedilu olmayan bitkilerin

koumlklerine de girer ve kolonize olabilir ancak onlarda belli belirsiz simptom oluştururlar Bu tip

bitkiler hastalığın gizli taşıyıcısıdır ve patojen inokulumunun suumlrekli artmasına neden olurlar

Foxysporumrsquoun konukccedilularına oumlzelleşmiş oumlnemli forma spesiyales lerin yaptıkları

solgunluk hastalıklarından domateskavun karpuz ile ilgili genel bilgiler bundan sonraki

kısımlarda yer almaktadır

101


DOMATESLERDE FUSARIUM SOLGUNLUĞU

Foxysporum fsplycopersici tarafından oluşturulur Patojenin uumlccedil ırkının varlığı

bilinmektedir Duumlnyanın domates yetiştirilen her yerinde bulunmaktadır

Genccedil bitkilerde goumlruumllen ilk beliritiler yapraklarda solma şeklinde başlar Alt yapraklardan

itibaren yukarıya doğru sarılık gelişir Boumlyle yapraklar zamanla kurur Bitkinin bazen sadece belli

dallarında hastalık goumlruumlluumlrken diğer tarafların sağlıklı olduğu dikkati ccedileker Birkaccedil hafta sonra

iletim demetlerindeki tipik esmerleşme ortaya ccedilıkar Hastalık ilk bakışta Verticillum solgunluğu

ile karıştırılabileceğinden kesin tanı yapmak iccedilin etmenin izolasyonu ve patojenisite testinden

sonra re-izole edilebilmesi gerekir

Hastalığın oluşumu ve etkinliği iccedilin toprak ve hava sıcaklığı buumlyuumlk oumlnem taşır Hastalık

iccedilin optimal toprak sıcaklığı 280Crsquodir Hava sıcaklığının da aynı derecelerde olması toprak uumlstuuml

102

belirtilerinin ccedilabuk ve şiddetli seyretmesine neden olur Patojen toprak pHrsquoından ve toprak

tiplerinden fazlaca etkilenmez Uumlstuumlste yıllarca domates yetiştirilen topraklarda hastalığın zararı

da giderek artar

Hastalık toprakta hastalıklı bitki parccedilalarıyla ve hasta fideler aracılığı ile yayılır Sulama

suyu da yayılmada rol oynar

Domates solgunluğu ile savaşımda en umut verici yol dayanıklı ccedileşitler yetiştirmektir

Ccedilalışmalar sonunda patojenin değişik ırklarına dayanıklı hat ve hibritler elde edilmiştir ve bunlar

dış uumllkelerde yaygın olarak yetişltirilmektedir Sınırlşı alanlarda toprak sterilizasyonu veya

fuumlmigasyon uygulanabilir Tarla uumlretimlerinde toprak ilaccedillaması ccedilok pahalı olur ve ayrıca ccedilok da

iyi sonuccedil vermemektedir Bazı araştırıcılar hastalık ccedilıkmayan topraklardan izole ettikleri

antagonistik organizmalar ile biyolojik savaşım olanaklarını araştırmaktadır

Şekil 60 Domates solgunluğu belirtileri

KAVUNLARDA FUSARIUM SOLGUNLUĞU

Etmeni Foxysporum fspmelonis olan bu hastalık duumlnyanın her tarafında goumlruumllmektedir

Etmen doğal olarak sadece kavunu hastalandırabilir Bazı izolatlarının karpuzda da belirti

oluşturduğu goumlruumllmuumlştuumlr Etmenin 4 ırkı saptanmıştır

Kavunlar gelişmenin her doumlneminde hastalığa yakalanabilir Hastalık ya yavaş ilerleyen

bir sarılık ya da ani bir solgunluk şeklinde ortaya ccedilıkar Birinci durumda bazı yaprakların bir

tarafında damarlar sararır Sararma giderek daha belirginleşir ve boumlyle yaprakların oumlzeli bir koku

ccedilıkardığıbitkinin goumlvde kısmında uzunlamasına nekrozlar oluştuğu ve buralardan zamk sızdığı

farkedilir Bir suumlre sonra da nekroze olmuş doku uumlzerinde pembemsi goumlruumlnuumlşluuml spor kitleleri

oluşur Goumlvde kesitlerinde ksilem borularının bulunduğu kısımlarda esmer bir halka goumlruumlluumlr

103

İkinci durumda bitkiler herhangibir sararma veya koku yayma belirtisi goumlstermeden

birdenbire solar ve kururlar

Fofspmelonis hasta konukccedilu dokularında bol miktarda konidi ve toprakta da

chlamysdospore oluşturduğu iccedilin bulaşık alanlarda yoğun inokulum kaynağı bulunur Yıldan yıla

guumlccedillenen inokulum nedeniyle de hastalık her yıl tarlada bir oumlnceki yıldan daha şiddetli goumlruumlluumlr

Belirtilerin en şiddetli olduğu sıcaklık 18-220Crsquodir Birccedilok Fusarium solgunluğunun aksine

kavun solgunluğu serin havalarda ve vejetasyon mevsimini başlarında ortaya ccedilıkar Aydınlığın

yetersiz olduğu guumln uzunluğunun az ve ortamın kurak olduğu durumlarda hastalığın şiddeti artar

Yapay inokulasyonlarda havadaki orantılı nem amp50-65 olduğunda belirtiler daha kısa

zamanda ortaya ccedilıkar Oumlzellikle sera yetiştiriciliğinde fazla azot guumlbrelemesi hastalığı

şiddetlendirir

Patojen konukccedilusu olmayan bitkilerin koumlklerinde de kolonize olarak aktif yaşamını

suumlrduumlruumlr ancak solgunluk oluşturmaz

Etmen toprakta ccedilok uzun yıllar kalabildiğinden ekim noumlbeti yaparak hastalıktan

kurtulmak pek muumlmkuumln değildir Toprak dezenfeksiyonu sadece kazancın masraftan fazla

olduğu turfanda yetiştirme alanları iccedilin oumlnerilebilir Dayanıklı ccedileşit oumlnerilebilir

Şekil 61 Kavunda yaprak ve goumlvde belirtileri

104

KARPUZLARDA FUSARİUM SOLGUNLUĞU

Foxysporum fsp niveumrsquoun oluşturduğu bu hastalık fidelerde ccediloumlkerten genccedil bitkilerde

koumlk ccediluumlruumlkluumlğuuml olgun bitkilerde de genel bir solgunluk sararma ve kuruma şeklinde ortaya

ccedilıkarSolgun bitkilerin iletim demetlerinde sarımsı-turuncu-esmer bir renk değişikliği olur

Hastalık oumlzellikle sıcak yaz guumlnlerinde uumlzerinde bol uumlruumln olan bitkilerde ccedilok şiddetli seyreder ve

bitkiyi kısa zamanda kuruturPatojenin toprakta uzun yıllar canlılığını koruduğu ayrıca tohumla

da taşınabildiği saptanmıştır Şimdiye kadar uumlccedil ırkının varlığı bildirilen fungusa sayanıklı ccedileşit ve

hatlar bulunmakta ayrıca ıslah ccedilalışmaları da yapılmaktadır Cucurbitaceae familyasında

olmayan bitkilerle uzun bir ekim noumlbeti de oumlnerilmektedir

Şekil 62 Karpuzda goumlvde ve yaprak belirtileri

Değişik kuumlltuumlr bitkilerinde oumlnemli solgunluk ve koumlk-yumru ccediluumlruumlkluumlğuuml yapan diğer

Foxysporum forma specialisrsquoleri vevkonukccediluları

Fofsp cucumerinum hıyar

Fofspdianthi karanfil

Fofspasparagi kuşkonmaz

Fofspcepae soğansarmısak

Fofsp pisi bezelye

Fofsp vasinfectum pamuktuumltuumlnsoya

105

VERTICILLIUM SOLGUNLUKLARI


ORDOIncerae sedis

FAMPlectosphaerellaceae

Etmen Verticillum albo-atrum Reinke amp Berthold

Verticillium dahliae Kleb

Duumlnyada ccedilok yaygın olarak goumlruumllen ve zararlı olan hastalıklardan bir diğeri de

Verticillium solgunluklarıdır

Tuumlrkiyersquode de yaygın olan hastalık ilk kez Istranca (1952) tarafından pamuklarda

saptanmıştır Buguumln Vdahliae tuumlr adıyla kesinleşen etmen uumllkemizde pekccedilok konukccediludan izole

edilmiştir

Etmenin başlıca konukoumluları arasında patlıcan pamuk patates biber karpuz kavun yer

fıstığı nane ccedililek guumll kaysı kiraz şeftali krizantem akccedilaağaccedil zeytin sayılabilir

Verticilliumrsquounkonukccediluşarı arasında turunccedilgiller ve yumuşak ccedilekirdekli meyve ağaccedilları

bulunmazken buğday ve arpa gibi monokotiledon bitkiler patojeni hastalanmaksızın

taşımaktadır


Otsu bir yıllık konukccedilularda hastalığın tipik belirtisi oumlnce sadece sıcak oumlğle saatlerinde

farkedilen ve sonra belirsizleşen solgunluk şeklinde başlar Oumlnceleri guumlnuumln sadece belli satlerinde

solan bitkilerde daha sonra doumlnuumlşuumlmsuumlz ve kesin bir solma ortaya ccedilıkar Solgunluk genellikle

bitkinin alt kısımlarından uccedillara doğru gelişir ve yaprakların kenar kısımlarıyla damar aralarında

oumlnce sararma sonra kavrulma belirtisi goumlruumlluumlr

Bu belirti şekli Verticillium solgunluklarının Fusarium solgunluklarından ilk bakışta

ayrılmasına yardımcı bir oumlzelliktir Hasta bitkilerin yaprakları zamanından oumlnce doumlkuumlluumlr ve

zaman iccedilinde tamamen yapraksız kalır Bitkilerde bodurlaşma da ortaya ccedilıkar Hastalığın

tanımında oumlnemli olan oumlzel belirtilerden biri de goumlvdeden yapılan enine veya ccedilapraz kesitlerde

iletim demetlerinin bulunduğu kısmın genellikle noktalar halinde renk değişikliği goumlstermesidir

106

Bu renk değişikliği Cucurbitaceae familyasındaki konukccedilularda sarı veya turuncu ya da accedilık

kahverengi Solanaceae malvaceae ve diğer familyalardan konukccedilularda kahverenginin değişik

tonlarında goumlruumlluumlr Acer tuumlrlerinin iletim demetlerinin bulunduğu kısmın rengi ccediloğunlukla koyu

yeşildir Şiddetli enfeksiyonlarda bitkiler zamanından oumlnce oumlluumlr

Hastalıklı pamuk bitkileri yapraklarını doumlker ve kozaları tam oluşturmazlar Oluşan

kozalar kuumlccediluumlk kalır ve erken accedilılır Sebzeler ise ilk ccediliccedilekleri accedilıldıktan sonra bir daha

ccediliccedileklenmezler

Hastalıklı sert ccedilekirdekli meyve ağaccedillarında bazı dallarda solgunluk sararma yaprak

doumlkuumlmuuml ve sonunda oumlluumlm goumlruumlluumlr İletim demetleri ccedilok koyu bir renk alır Hasta zeytin

ağaccedillarının hastalıktan etkilenen dallarında oumlnce yaprakların parlak guumlmişi yeşil goumlruumlnuumlmuumlnuuml

kaybedip donuklaştıkları farkedilir Donuk griden soluk kahverengiye sonunda tam kahverengiye

doumlnerlerOdunsu konukccedilularda hastalık ya ccedilabuk seyredip ani oumlluumlme ya da daha yavaş

ilerleyerek giderek artan bir verimsizleşme ve sonunda kurumaya neden olur Ağacın etkilenen

iletim boruları az sayıda ise ertesi yıl yeni dallar hastalık tablosunu ortadan kaldırabilir yani

ağaccedilta bir iyileşme goumlruumlluumlr

Şekil 63 Pamuk ta goumlvde kesitinde ve yapraklarda ve zeytinde hastalık belirtileri

HASTALIK ETMENİ


Verticillium albo-atrum Reinke amp Berthold

Her iki tuumlr de duumlnyanın her yerinde bulunmakla birlikte Valbo-atrum sadece ılıman

kuşakta Vdahliae ise hem tropik hem de subtropik iklim kuşaklarında oumlnem taşır

107


Verticillium hifleri toprakta bulunur ve gerek sağlam koumlk ve koumlkccediluumlklerden gerek yeni

koumlk oluşumu sırasında ve tarım aletlerinin accediltığı yaralardan penetrasyon yapar Etmen epidermis

korteks ve endodermiste inter ve intraselluumller olarak ilerleyip ksileme ulaşır Bu sırada koumlkte

herhangi bir ccediluumlruumlme ve buumlzuumllme belirtisi olmaz İletim demetlerine ulaşan fungus transprasyonun

etkisi ile aşağıdan yukarıya doğru hareket etme şansı bulur Bu sırada ksilem iccedilerisinde konidi

oluşumu ve onların da oumlzsu ile taşınması soumlzkonusudur

Solgunluğun mekanizması iletim demetlerinde bulunan etmenin fiziksel olarak su akımını

engellemesinden başka tillosis oluşumu ve iletim borularının reccedilinemsi maddelerin birikmesine

bağlanabilir İletim demetlerinin bulunduğu kısımlardaki renk değişikliğinin nedeni ise fenolik

maddelerin oksidasyonu ve polimerizasyon sonunda melanin oluşumu ve birikmesidir

Verticillium solgunluğu tek yaşam ccedilemberi olan hastalıklardandır Ccediluumlnkuuml hastalıklı

bitkide meydana gelen inokulum o yıl hastalığın yeni enfeksiyonlarla yayılmasında etkin değildir

O yıl hastalanan bitki artıklarında oluşan mikrosklerotlar koumltuuml ccedilevre koşullarına ccedilok iyi dayanırlar

ve ertesi yıllar iccedilin tehlike oluştururlar Sklerotların 12-14 yıl canli kalabildiği bilinmektedir

Verticilliumrsquoun değişik ırklarının virulenslerinin de farklı olduğu kayıtlıdır

Nematodların hem fungusu taşıyarak hem de koumlklerde yara accedilarak hastalık uumlzerinde etkin

olduğu bilinmektedir Solgunluk epidemileri uumlzerinde arttırıcı etkiye sahip başka patojenler de

vardır Oumlrneğin Rhizoctonia solani Macrophomina phaseolina vb gibi patojenler hastalık

tablosunu ağırlaştırır

Hastalık uumlzerinde etkili iklim faktoumlrlerinin başında toprak ve hava sıcaklığı gelir

Ortalama 21-240C arasında devam eden sıcaklıklar Valbo-atrum iccedilin uygun iken 250C yi aşan

sıcaklıklar Vdahliae enfeksiyonlarını kolaylaştırır Sulama ve yağmur suları konukccediluyu olumsuz

hastalığı olumlu etkiler

Patojen sulama sularıyla hastalıklı bitki artıklarıyla ve ccedileşitli tarım aletleri vs ile bulaşık

toprağın nakliyle yayılır Patojenin yayılmasında aşı materyali ve yumru gibi bitkisel materyalin

de oumlnemli bir roluuml vardır Tohumla taşınma ise sadece yonca ayccediliccedileği iccedilin bildirilmiştir

Accedilılmayan pamuk tohumlarının da hav tabakasına bulaşan hastalıklı bitki parccedilacıkları yoluyla

patojeni taşıyabildiği accedilıklanmıştır

108

Fungusun toprakta uzun suumlre canlılığını korumasında Vdahliaersquonın mikrosklerotları

Valbo-atrumrsquoun ise dayanıklı istirahat miselleri rol oynar

Patojenin gelişiminde toprak pHrsquonın da roluuml vardır Vdahliae 53-72 pH derecelerinde

mikrosklerot oluşturmaktadır

Hastalığa karşı oumlnerilen kuumlltuumlrel oumlnlemler arasında nematod ve yabancı ot kontrolu

hasytalıklı bitki artıklarının yok edilmesi azot guumlbrelemesinin dikkatli yapılması (uumlre tercih

edilmeli) sayılabilir Verticilliumrsquoa duyarlı bir meyve ccedileşidinin bulunduğu bahccedilede alt kuumlltuumlr

olarak yine aynımpatojenin konukccedilusu olan tek yıllık bir bitkinin yetiştirilmesi son derece

risklidir

İlaccedillı savaşımla engellenemeyen hastalıklardan biridir Koruyucu oumlnlemler ccedilok

yıllıklardan ccedilok tek yıllık konukccedilular iccedilin oumlnem taşır Sebzeler ve suumls bitkileri sınırlı alnalarda

buhar ve fuumlmigantlar kullanılarak korunabilir Dayanıklı konukccediluların yetiştirilmesi en iyi ccediloumlzuumlm

yollarından birisidir

MACROPHOMİNA HASTALIKLARI


ORDOBotryospheriales

FAMBotryospheriaceae

Macrophomina phaseolina Tassi

Bir toprak fungusu olan Mpheseolinarsquonın yaptığı hastalığın tek adı yoktur Patojen

fideleri yakaladığı zaman ccediloumlkerten belirtilerini meydana gelir Tuumltuumlnde bu etmenin yaptığı

hastalık OumlZUumlKURU susamda ise SUSAM SOLGUNLUĞU olarak adlandırılır Sıcak ve ılıman

iklim boumllgelerini seven bu patojenin konukccedilu dizisi ccedilok geniştir Doumlrt yuumlzden fazla olan konukccedilu

bitkiler iccedilerisinde tek ve ccedilok yıllık olanlar da vardır Ekonomik oumlnemi olan hastalıklar yaptığı

konukccediluların başında ayccediliccedileği kavun mısır soya fasuumllyesi pamuk tuumltuumln ve susam gelir Diğer

konukccedilulardan bazıları turunccedilgiller ayva armut zeytin Prunus spp iğne yapraklılar

baklagillerSolanaceae familyası uumlyeleri ccedililek ve karpuzdur

109


Fungus ccediloumlkerten etmenlerinden birisidir Ccediloumlkerten nedeniyle oumllmuumlş fideciklerden Rsolani

ve Pythium tuumlrlerinden sonra en sık izole edilen patojen MphaseolinarsquodırHastalık etmeni olgun

bitkilerde daha değişik ve tipik belirtilerle ortaya ccedilıkar Hasta bitkilerin koumlklerinde ve ana koumlkte

epidermal ve subepidermal tabakanın guumlmişi bir renk alması hastalığa yabancı literatuumlrde ldquoashy

blightrdquo kuumllrengi yanıklık denilmesinin nedenidir

Etmen daha sonra sapın iletim dokularına ve oumlz kısmına yayılır Bu kısımlarda kuumlccediluumlk

siyah sklerotlar oluşturur Milyonlarca sklerotla kaplanan hastalıklı dokular koumlmuumlr tozu ile

bulaşmış gibi goumlruumlnduumlğuumlnden hastalığın başka bir adı da ldquoCharcoal Rotrdquo yani koumlmuumlr

ccediluumlruumlkluumlğuumlduumlr

Hastalıklı bitkilerde oumlz kısmının boşaldığı iccedil dokuların sklerotlarla tamamen kaplandığı

goumlruumlluumlr Hasta bitkiler bodur kalır zamanından oumlnce olgunlaşır Oumlrneğin ayccediliccedileğinde orta

kısımdaki ccediliccedilekleri daneye doumlnmeyen deforme baş oluşumu soumlz konusudur dane verimi bin

dane ağırlığı ve rekoltesi duumlşer

Koumlk ve koumlk boğazından yakalanan bitkilerin toprak uumlstuuml organlarındaki hastalık belirtileri

alt yapraklardan başlayan bir sararma ve ilerleyen solgunluğun sonunda kuruma şeklindedir

Ekonomik duumlzeyde zarar goumlren oumlnemli kuumlltuumlr bitkisi konukccedilularda hastalık ccediloğunlukla ccediliccedilek

doumlneminden sonra belirgin olarak ortaya ccedilıkar

Şekil 64 Koumlklerde hastalık belirtileri ve sklerot oluşumları

110

HASTALIK ETMENİ

Mphaseolina Tassi Goid lsquodir Bu patojen hastalıklı otsu bitki artıklarında ve ender

olarak da kuumlltuumlrde pycnidium oluşturur Boumllmesiz ve renksiz olan pycnidiosporları oldukccedila

buumlyuumlktuumlr


Fungus hastalıklı bitki artıklarında ccedilok bol miktarda sklerot oluşturur Toprağa karışan

sklerotlar 3 yıl kadar canlılığını suumlrduumlrebilir Aslında toprakta saprofitik olarak gelişme oumlzelliğine

sahip olan fungus diğer mikroorganzimaların suumlrekli baskısı altındadır Patojenin tohumla

taşındığını bildiren literatuumlre rastlanmamıştır

Mphaseolina konukccedilusunun zayıf zamanlarını stres altında bulunuşunu kollayan firsatccedilı

bir patojendir Sulamaya alışkın bitkiler kurağa maruz kaldıklarında patojene duyarlı hale gelirler

Etmen enfeksiyon yapmış bile olsa sıcaklık ve kuraklık gibi faktoumlrler bitkiyi zorlamazsa tipik

hastalık belirtileri meydana gelemez Mphaseolinarsquonın hastalık oluşturması iccedilin sıcaklığın 280C

den yuumlksek olması gerektiği kayıtlıdır Fungusun optimal gelişme sıcaklığı 300C pH isteği 7rsquodir

Şekil 65 Fungusun oluşturduğu sklerotlar

SAVAŞIM

Kuumlltuumlrel oumlnlemler birinci derecede oumlnem taşır Sıcaklığın yuumlksek olduğu yaz periyodu

suumlresince bitkilerin duumlzenli sulanması su duumlzeninin bozulmaması gerekir Hastalıklı bitki

artıklarının titizlikle toplanıp yakılması inokulum potansiyelinin artmasına engel olur Toprak

organik maddece zenginleştirilerek su tutma kapasitesi arttıraılabilir Ayrıca organik maddece

zengin toprakların mikrobiyolojik accedilıdan da zengin olduğu ve boumlylece doğal biyolojik savaş

ortamının yaratıldığı da bilinmektedir Sık dikimden kaccedilınılmalıdır

111

ASCOCHYTA YANIKLIĞI


ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni

Didymella rabiei Kovatschex Arx in Mullerampvon Arx 1962

(Ascochyta rabiei (Pass) Labr)

Ascochyta yanıklığı hastalığı nohutlarda tuumlm duumlnyada en yaygın goumlruumllen ve buumlyuumlk oumllccediluumlde

zarar veren bir hastalık olarak bilinmektedir Hastalık etmeni bitki artıklarında ccedilevredeki yabancı

otlarda ve tohumda bulunmaktadır Nohut bitkisi yanında bezelye yonca diğer bazı

baklagillerde hastalık oluşturduğu bilinmektedir


Hastalık etmeni bitkinin yaprakları sapları ve tohum kapsuumlllerini enfekte ederek bu

kısımlar uumlzerinde kızılkahverenkli yuvarlak lezyonlar oluşturmaktadır Yapraklardaki ilk

belirtiler soluk yeşilsarı renkli renk değişikliği ile ortaya ccedilıkmaktadır Lezyonun ortasına doğru

yaklaşık 7-10 guumln sonra siyah renkli iccedil iccedile halkalar biccediliminde pycnidiumlar oluşmaktadır Sporlar

pycnidiumların ucundaki accedilıklıktan dışarıya doğru ccedilıkar ve yağmurların yardıkıyla doğaya yayılır

Lezyonlar bitki saplarını ccedilepeccedilevre kaplayabilir bu biccedilimde sap zayıflar ve kolayca kırılır

Tohum kabukları uumlzerinde lezyonlar oluştuktan sonra hastalık tohuma da geccedilmektedir

Şekil 66 Ascochyta yanıklığının sapta yaprakta ve kapsuumlldeki goumlruumlnuumlşuuml

112


Patojen tohum iccedilerisinde taşınabildiği gibi aynı zamanda ccedilevredeki yabancı otlar gibi

bitki kısımlarında oluşan ascospor uccediluşları ile ilk enfeksiyonlarını gerccedilekleştirirKış boyunca

bitki kısımlarında kışı geccediliren bu ascosporlar ilkbaharın gelmesiyle oluşan nemli koşulların da

etkisiyle ruumlzgarla birlikte taşınmaya başlarlar Bu taşınma kilometrelerce uzaklıklara kadar

olabilir Bulaşmaların gerccedilekleşmesinden sonra belirtilerin oluştuğu bitkilerin uumlzerinde konidiler

oluşmaya başlar Konidiler sekonder enfeksiyonlarda hastalığın yayılma nedenidir Konidiler ile

enfekte olmuş bitki kısımlarıından diğer bitkilere yayılma gerccedilekleşir


SAVAŞIM

Hastalkla savaşımda Kuumlltuumlrel uygulamalar oumlnemlidir bunun iccedilin oumlncelikle tmiz tohum

kullanılmalıdır En az 2ndash3 yılda bir ekim noumlbeti yapılmalı ve boumlylece hastalık etmeninin tarladan

bulaşması oumlnlenmelidir Hasattan sonra tohumluk 7ndash8 guumln guumlneş altında yayılarak kurtulduktan

sonra depoya alınmalıdır Zamanında oumlnlem alınmamış tarlalarda hastalığın ilk goumlruumllduumlğuuml

ocaklardaki hastalıklı bitkiler soumlkuumllerek tarladan uzaklaştırılmalıdır Ekim sırasında tohumların

normal derinliğe duumlşmeleri sağlanmalıdır Hastalığa dayanıklı ccedileşitler kullanılmalıdır

113

Hastalıkla kimyasal savaşımda ilaccedillamalara yaprak ve dallarda 2ndash3 mm ccedilapında yuvarlak

veya uzunumsu kahverengi ilk lekeler goumlruumlluumlr goumlruumllmez başlanmalı ve 7ndash10 guumln aralıklarla

hastalığın şiddetine ve iklim verilerine goumlre 2ndash5 uygulama yapılmalıdır



Chlorothalonil 75 WP 200 g(yeşil aksam ilaccedillaması

Mancozeb 80 WP 200 g 100 kg tohuma

Maneb 80 WP 200 g (yeşil aksam ilaccedillaması)

Thiram 80 WP 300 g 100 kg tohuma 200 g (yeşil aksam)

2

İCcedilİNDEKİLER

Genel Bilgiler

Taphrinomycetes

Tdeformans

Tpruni

Ascomycetes

Erysiphales

Erysiphe necator

Blumeria graminis

Golovinomyces orontii

Erysiphe pisi var pisi

Leveillula taurica

Podosphaera fuliginea

Diaportales

Cryphonectria parasitica

Gnomonia leptostyla

Phomopsis viticola

Eutypa lata

Microascales

Ophiostoma ulmi

Hypocreales

Nectria galligena

Nectria cinnebarina

Claviceps purpurea

Incertae sedis

Gaumannomyces graminis

Xylariales

Rosellinia necatrix

Myringiales

Elsinoe ampelina

Capnodiales

Septoria apiicola

Pleosporales

Venturia sp

Alternaria sp

Helotiales

Sclerotinia sp

Botrytis cinerea

Monilinia laxa

Hypocreales

Fusarium oxysporum

Incertea sedis

Verticillium sp

Pleosporales

Ascochyta

Eurotiales

Penicillium

Botryosphaeriales Macrophomina

3



FUNGUSLAR


Phylum ASCOMYCOTA



Ordo TAPHRINALES


Class ASCOMYCETES


Ordo ERYSIPHALES




























4

Ascomycetes





























5




















6






























7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










3



FUNGUSLAR


Phylum ASCOMYCOTA



Ordo TAPHRINALES


Class ASCOMYCETES


Ordo ERYSIPHALES




























4

Ascomycetes





























5




















6






























7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










4

Ascomycetes





























5




















6






























7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










5




















6






























7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










6






























7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










7


8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










8


organları


9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










9












10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










10

ASCOMYCETES


ORDO TAPHRINALES

FAM TAPHRINACEAE

























11









HASTALIK ETMENİ











12






















(Şekil 6 ve 7)


13






SAVAŞIM









Folpet 50 WP 300 g



1 + 75

B Dikaryotik

aşama

C Diploid aşama

D Ascus gelişimi

A Haploid

aşama

1 ascosporlar

14














HASTALIK ETMENİ








15










SAVAŞIM





16









Captan 50 WP 300 g

Thiram 80 WP 300 g



ORDO Erysiphales

FAM Erysiphaceae














17


(Agrios2005)





goumlruumllmektedir



genus

Anomorfik

genus

Eski teleomorfik

genus


Phyllactineae






Golovinomyces



Erysipheae

Erysiphe section

Erysiphe


Erysiphe



Erysiphe section

Microsphaera



Erysiphe section

Uncinula


18



Cystotheceae

Podosphaera

sec

Podosphaera


Podosphaera

sec

Sphaerotheca

Oidium Sphaerotheca






alır


Uncinula

19















20























21










konidiler yapar












22

















yapılabilmektedir

BAĞ KUumlLLEMESİ












23



















24

HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae













oumlluumlrler





25


SAVAŞIM














Fungus yeşil

aksamda sporlanır

Fungus dormant





tanelerde oluşan


yayılır

Bulaşık

salkım


suumlrguumlnlerde


Baharda

ascosporlar


suumlrguumlnler

26








TAHIL KUumlLLEMESİ
















27


HASTALIK ETMENİ


ORDOErysiphales

FAMErysiphaceae
















28





yapar




SAVAŞIM






uygulanmalıdır


buconazole EW 150








29




















anlatılanlara uyar










30

HASTALIK ETMENLERİ



kuumllleme yapar













31




32



Erysiphe pisi










33







SAVAŞIM






34
















A

KESTANE KANSERİ


ORDODiaporthales


HASTALIK ETMENİ






35



bildirilmektedir



















36




ccedilok rastlanır














A B C

37


SAVAŞIM












Konidiler enfekteli



taşınır

Fungus yaralardan

girerek şişkin ve









piknitten atılır

Peritesyumlardaki

ascuslardan





immundur

38














CEVİZ ANTRAKNOZU


ORDODiaporthales

FAM Gnomoniaceae

HASTALIK ETMENİ






39








renktedir







ifadesidir


40







SAVAŞIM








doumlnemde




yapılmalıdır



Maneb 80 WP 300 g

41

ASMADA OumlLUumlKOL


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae















edilmiş olur








azalır

42






saptanmıştır












İlkbahar ve yazın

hastalık oluşumu

Goumlvdede piknit

formunda kışlama

43










SAVAŞIM







Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Uzun suumlreli

nemli doumlnem

Beyazlaşmış

kollarda

kışılama


sarı lekeler

Boğumlarda

uzunlamasına


44











Propineb WG 200 g


EUTYPA KANSERİ


ORDODiaporthales

FAMDiaportaceae












45























46

HASTALIK ETMENİ











ortaya ccedilıkar



kısadır



47


SAVAŞIM












Enfekteli odun


Perithecium oluşur



oluşur


bırakılır

Taze budama

yarası

Sporlar odun

uumlzerinde

ccedilimlenir

Kanser belirtisi


doğru oumlluumlm

48



ORDOMicroascales


HASTALIK ETMENİ

















de olabilir





49




















50




yaparlar










Peritheciumrsquodan


Graphium tipinde

konidiler


boumlcekler


tuumlneller

Ksilemde misel ve

sporlar

Enfekteli dalların

ksileminde renk

değişimi

51

SAVAŞIM












NECTRIA KANSERLERİ


ORDO Hypocreales

FAM Nectriaceae

HASTALIK ETMENİ









52



























53


HASTALIK ETMENLERİ





















54







SAVAŞIM









Bir yıllık

kanserler




ascosporlar

konidi

Sporodochium ve

konidiler

55



tavsiye edilir






ORDO Incertae sedis

FAM Magnoporthaeae




















56















57















58


SAVAŞIM








saptanmıştır

Perithecium ve

Ascuslar

Ascus ve

ascosporlar




Yaprak

kınından

ascosporların

girişi


miselin koumlk

temaslarıyla

yayılması

Siyah

miselyum

59











CcedilAVDAR MAHMUZU


ORDO Hypocreales

FAM Clavicipitacae














60


taşımaktaydı




















61





















62


SAVAŞIM






uygulamak




uzaklaştırmak

63



ORDO Xylariales

FAM Xylariacae




















doumlkuumlluumlrler







64










HASTALIK ETMENİ





vs dir








65












SAVAŞIM

















66

BAĞ ANTRAKNOZU


ORDO Myringiales

FAM Elsinoaceae















kuruyabilir












67


HASTALIK ETMENİ





ascosporlar bulunur













olur

68

SAVAŞIM




şekildedir


uygulanmalıdır






tavsiye edilmez








ORDO Capnodiales







69












HASTALIK ETMENİ










bulunmaktadır

70


SAVAŞIM






Ziram 80 WP 400g


yollarla dağılır

Konidiler bitki





Fungus misel veya



kışlar

Kereviz yaprağı



71



ORDO Pleosporales

FAM Venturiaceae

























72















ve derin olur



73








HASTALIK ETMENLERİ








74





















75



















76


SAVAŞIM












Ccedilimlenen

ascosporların

penetrasyonu

Ascus ve


olgun

pseudothecium

Pseudothecium

oluşumu

konidi

konidiofor

Elma

uumlzerinde

lezyonlar



Yaprak

uumlzerinde

lezyon


yapraklar

Yapraklarda


77




















Dodine 500gl FW 80g



Mancozeb 75 WG 200g




78




ORDO Pleosporales

FAM Pleosporaceae

Etmen Alternaria sp











79















HASTALIK ETMENİ





80




















YAZ

Yapraktaki lekeler


olabilir

YAZ SONU



Konidiler bitki




Yaşlı ve stres

altındaki

bitkiler

konukccediluluk

eder

ERKEN YANIKLIKTA

HASTALIK DEVRESİ





Sporlar bulaşık

bitki

artıklarında

ccediloğalır

Sporulasyon

ardışık olarak

nemli ve kuru

havada uyarılır

Yumrular hasat




81

SAVAŞIM
















Propineb 70 WP 300g

Tebuconazole WP 50g

Mancozeb80 WP 200g



82



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























83














goumlruumlluumlr






84








Etli meyvelerde






85







HASTALIK ETMENİ


bulunmaktadır















86











sklerotlar toprağa

karışır

Toprakta

sklerotlar


Ccedilimlenen

sklerotlardan

gelişen

apotheciumlar


miseller





87

SAVAŞIM

















başlanmalıdır




88



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae

























89
























90

















HASTALIK ETMENİ






91





















92


SAVAŞIM
















bulaşan miseller

93
















94



ORDOHelotiales

FAMSclerotiniaceae


























95


















96


HASTALIK ETMENLERİ





















97













yerde mumyalaşır


Ccediliccedilek

enfsonra

oluşan

kanser

Meyve

enfeksiyonu

Mumya

meyve

Enfeksiyonun

yayılışı

Hasat edilmiş

bulaşık meyveler

apotheciumlar


meyveler

98

SAVAŞIM


























99







ORDOHypocreales

FAMNectriaceae



















100


























101













102



da giderek artar




















103











şiddetlendirir







104

















Fofsp pisi bezelye


105



ORDOIncerae sedis








edilmiştir





taşımaktadır












106

















HASTALIK ETMENİ





107






























108









risklidir


















109




















110

HASTALIK ETMENİ



buumlyuumlktuumlr












SAVAŞIM







111



ORDOPleosporales

FAMIncertae sedis

Hastalık etmeni
















112










SAVAŞIM







113










Documents

BİTKİ FUNGAL - Ege