26
bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi

leqcia # 5

Page 2: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

1. mimoxilva

• bi agentebis samxedro maxasiaTeblebi– slaidebi 2 - 5

• mgi/ strategiuli bi Setevebi– slaidebi 6 - 12

• bi agentebis warmoeba– slaidebi 13 - 16

• sxva tipis bi Setevebi– slaidebi 17 - 20

Page 3: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

2. samxedro maxasiaTeblebi (i)

• bi Setevebis potencialis mravalferovneba– sxvadasxva samizneebi (adamianebi,

cxovelebi da mcenareebi)– sxvadasxva agentebi (baqteriebi, virusebi,

sokoebi, toqsinebi, bioregulatorebi)– sxvadasxva masStabi (ganadgureba,

taqtikuri samxedro, strategiuli samxedro, mgi)

– sxvadasxva mixnebi (Ria an faruli omi an terori)

Page 4: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

3. samxedro maxasiaTeblebi (ii)

• bi agentebis samxedro klasifikacia– potenciurad infeqciuri dawyebuli pirveli

msxverplidan• mwyobridan gamomyvani (mag., gripis virusi)• momakvdinebeli (mag., Yersinia pestis – Savi

Wiri)

– arainfeqciuri pirveli msxverplisaTvis• mwyobridan gamomyvani (mag., Coxiella burnetii

- Q-cxeleba) • momakvdinebeli (mag., Bacillus anthracis - jilexi)

Page 5: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

4. samxedro maxasiaTeblebi (iii)

• bi agentebis samxedro – sasurveli maxasiaTeblebi– agenti mudmivad erTidaigive efeqts unda

iZleodes– efeqtis gamosawvevi doza unda iyos dabali– unda hqondes mokle da ganWvretadi

sainkubacio periodi– samizne populacias unda hqondes dabali an

saerTod ar gaaCndesThe imuniteti

Page 6: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

5. samxedro maxasiaTeblebi (iv)

• bi agentebis samxedro – sasurveli maxasiaTeblebi (gagr.)– daavadebis mkurnaloba samizne populaciaSi

SesaZlebeli ar unda iyos– mas, vinc iyenebs, unda hqondes jarebisa da

mosaxleobis dacvis saSualebebi– SesaZlebeli unda iyos agentis masobrivi

warmoeba– SesaZlebeli unda iyos agentis efeqturad

gavrceleba– agenti senaxvisa da aRWurvilobaSi gadatanis

dros stabiluri unda iyos.

Page 7: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

6. mgi/strategiuli Setevebi (i)

• gaero-s kvleva1969 wels

– erTi bobmdamSeni 10 tona bi agentiT• zemoqmedebis qveS myofi teritoria - 100,000 km2

• avadoba 50%, 25% sikvdili mkurnalobis gareSe

– teritoria iseTi zemoqmedebis qveSaa, 1 megatoniani birTvuli bombi rom yofiliyo gamoyenebuli

• 300 km2

– teritoria iseTi zemoqmedebis qveSaa, 15 tonanervuli gazirom yofiliyo gamoyenebuli

• 60 km2

Page 8: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

7. mgi/strategiuli Setevebi (ii)

• SIPRI –s 1973 wlis kvleva– erTi bobmdamSeni 5-6 tona WurvebiT– farTobi km2 –Si, romelzec SemTxvevebis

50% modis• maRali feTqebadoba 0.22• VX nervuli gazi 0.75• 10kt birTvuli bombi 30• biologiuri agenti 0 -50 (amindis pirobebis

mixedviT)

Page 9: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

8. mgi/strategiuli Setevebi (iii)

• feteris 1991 wlis kvleva JurnalSi “saerTaSoriso usafrTxoeba” (International Security)– erTtoniani raketa vardeba did qalaqSi

mosaxleobis simWidroviT 30 adamiani erT heqtarze• 20kt birTvuli iaraRi moklavs 40,000• 300kg zarini moklavs200 - 3,000• 30kg jilexi moklavs 20,000 - 80,000

Page 10: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

9. mgi/strategiuli Setevebi (iv)

• aSS-s teqnologiebis Sefasebis ofisis 1993 wlis angariSi: scenari I– raketiT Seteva ganxorcielda Rrublian dRisiT an

ramiT, zomieri qaris pirobebSi qalaqze daucveli mosaxleobiT 3,000-dan 10,000mde daucveli mosaxleobiT TiTo km2

• 12.5 kt birTvuli iaraRi gaanadgurebs 7.8km2 da moklavs 23,000-80,000 adamians

• 300kg zarini moklavs 60-200 adamians farTobze 0.22km2

• 30kg jilexi moklavs 30,000-dan 100,000-mde adamians sigaris formis kafsulaSi raketis 10km2

farTobze

Page 11: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

10. mgi/strategiuli Setevebi (v)

• aSS-s teqnologiebis Sefasebis ofisis 1993 wlis angariSi: scenari II– TviTfrinaviT Seteva 10 kg jilexis dafrqveviT

vaSingtonis msgavs qalaqze qaris mimarTulebiT• mowmendil mzian dRes susti qaris pirobebSi

zemoqmedebis qveS iqneba 46km2 da 130,000-dan 460,000-mde adamiani SeiZleba mokvdes

Page 12: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

11. mgi/strategiuli Setevebi (vi)

• tSo angariSi: scenari II (gagr.)– Rrublian dRisiT an ramiT zomieri qaris pirobebSi,

zemoqmedebis qveS iqneba 140km2 da 420,000-dan 1,400,000mde adamiani SeiZleba mokvdes

– mowmendil, mSvid Rames zemoqmedebis qveS iqneba 300km2 da1-dan 3 millionamde adamiani SeiZleba mokvdes

– mkafiod gansazRvruli agentis wyaro “idealur” pirobebSi (mag., ultraiisferi szivebis ararsebobis dros, ramac SeiZleba mospos sporebi ufro swrafad) SeiZleba iyos sruliad momakvdinebeli, da Zneli gaxdeba mravali adamianis daxmareba

Page 13: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

12. mgi/strategiuli Setevebi (vii)

• zogi aRWurviloba cnobilia aSS bi programidan– marTvadi raketebis M210 Tavebi patara

WurvebiT (M143) SeimuSaves 1967 wels– Txevadi agentebis gasafrqvevi cisterna

A/B45Y-1 maRalsiCqarian taqtikur TviTfrinavebSi SeimuSaves 1965 wels

Page 14: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

13. bi agentebis warmoeba (i)

• baqteriuli agentebis zrda fermentaciis meSveobiT saWiroebs– virulenturi paTogenis daTesili kultura– patara fermentorSi sawyisi zrda– warmoebiTi masStabis fermentorSi zrda– fermentoridan agentis Segroveba– saboloo damuSaveba, magaliTad,

liofilizacia

Page 15: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

14 bi agentebis warmoeba (ii)

• pirdapiri dartymisatvis saWiro agentis raodenobis gamoTvla– warmoidgineT, rom pirvelwyaro aris

msxverpli, romelmac miiRo doza (D)• Q aris wyaros simZlavre (erTeuli/m) dro b

sunTqvis sixSire (moculoba/wuTi), gayofili h- ze - haeris fenis siRrme dro ū niSnavs zedapiruli qaris siCqares

• amrigad D= Q.b

h.ū

Page 16: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

15. bi agentebis warmoeba (iii)

• wertilovani wyaros gaTvla (gagr.)– saWiro wyaros simZlavre namdvilad aris

• Q= D.h.ū b

– am raodenobebisaTvis tipiuri sidideebia• b=20 litri/min (2.10-2 m3min-1); h=1km (103m); ū= 5m/s

( 3.102mmin-1)

– Tamrigad, Tu D aris 10-jer infeqciuri doza (ID50)• Q=10.ID50.103.3.102

2.10-2

– amrigad, Tavdamsxmels Wirdeba daaxl. 108ID50/m

= 1.5.108.ID50

Page 17: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

16. bi agentebis warmoeba (iv)• 10 km sigrZis xazovani wyarosaTvis

Tavdamsxmels Wirdeba– 108 ID50 jer 104 =1012ID50

• CavTvaloT, rom koncentracia aris 108 baqteriuli ujredi TiTo ml-Si, fermentorSi, Tavdamsxmels Wirdeba warmoeba– 1012 jer (ujredebis raodenoba, eqvivalenturi 1

ID50)/108jer1000) litri suspenzia

• mocemuli ID50 jilexisaTvis aris daaxl. 104

Tavdamsxmels dasWirdeba daaxl. 100,000 litri, rac SesaZlebelia 100 litriani aTi fermentoris aTi ciklis Sedegad

Page 18: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

17. bi sxva tipis Setevebi (i)• soflis meurneobis sawinaaRmdego bi

– dabalteqnologiuri, didi Sedegebis mqone bioterorizmi– specialistebis codna naklebadaa saWiro, maRali

kontagiozurobis paTogenebi da soflis meurneobisaTvis udidesi xarjebi

– magaliTad, ertma kvlevam daadgina, rom• “Tuki paTogenebi, romelTac SeuZliaT iseTi daavadebebi

gamoiwvion, rogorebicaa Turquli, rqosani pirutyvis Wiri, Roris afrikuli cxeleba (Rac), soios Jangianoba, simindis filipinuri fifqiani rTvilianoba, kartofilis meWeWianoba, da citrusebis mwvane surdo, that cause diseases such as FMD, rinderpest, Seitaneba kontinentur aSS-s teritoriaze, mas SeiZleba seriozuli Sedegebi mohyves aSS-s ekonomikisaTvis.”

Page 19: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

18. bi sxva tipis Setevebi (ii)• teroristuli Tavdasxma adamianebze

– aSS-s kongresis kvleviTi samsaxuris 2004 wlis angariSi Seicavs gafrTxilebas, rom ar unda aviRoT pirdapiri analogiebi Statebis programebidan• “q/b agentebi, romlebic sxva SemTxvevaSi did

safrTxed iTvleboda, Cans, rom ufro nakleb safrTxes Seicavs, rodesac ganvixilavT mcire zomis Setevis konteqstSi. sapirispirod, q/b agentebi, romlebic masobrivi Tavdasxmebis dros iTvleboda naklebi sadrTxis matareblad, ufro maRal safrTxes Seicavs mcire setevebis konteqstSi, vinaidan barierebi, romlebic arsebobs masobrivi gamoyenebis SemTxvevaSi, SeiZleba ar iyos, rodesac agenti mcire masStabiT ixmareba.”

Page 20: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

19. bi sxva tipis Setevebi (iii)

• janmrTelobis msoflio organizaciis 1970 wlis angariSSi ganxilulia SesaZlo mgi-s sidide da sxva scenarebi– momakkvdinebeli da damauZlurebeli

antibiotikebisadmi rezistentuli biologiuri iaraRi meoradi SemTxvevebis gareSe (tularaemia)

– momakkvdinebeli da damauZlurebeli antibiotikebisadmi mgrZnobiare biologiuri iaraRi meoradi SemTxvevebiT(Savi Wiris filtvis forma)

– wyalmomaragebis dabinZureba tifis baciliT an botulizmis A toqsiniT

Page 21: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

20. bi sxva tipis Setevebi (iv)

• cxel , mSral ganviTarebad qveyanaSi 1-milionian qalaqze SetevisaTvis gamoyenebuli iyo tifis 1kg liofilizirebuli kultura. Seteva ganxorcielda winaswari gafrTxilebis gareSe da qalaqis mTavrobas mosaxleoba ar gaufrTxilebia.– gamoTvlebis mixedviT, TiTo adamiani yoveldRiurad

moixmarda or litr sasmel wyals, da, amrigad, 125,000 adamiani miiRebda 100,000 mikroorganizms, da SesaZlebeli iyo bevri gamxdariyo avad

– Tuki ar arsebobda masobrivi mkurnalobis saSualeba, Setevis Sedegad daaxloebiT 4,500 adamiani SeiZleba gardacvliliyo

Page 22: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

sanimuSo kiTxvebi

1. kritikulad SeafaseT Savi Wiris, gripis, tularemiis, botulizmis toqsinisa da Q cxelebis mniSvneloba saomari saqmisaTvis.

2. ra aris is struqturuli sirTuleebi, ris gamoc personalis sawinaaRmdego farTomasStabiani biologiuri Seteva nakleb mosalodnelia, rom moxdes am dros?

3. ganixileT xelmisawvdom literaturaSi mocemuli zogierTi gaTvla, romlis mixedviTac garkveul pirobebSi biologiuri iaraRi SeiZleba gamoyenebul iqnas, rogorc masobrivi ganadgirebis iaraRi (mgi).

4. Cans, rom soflis meurneobis sawinaaRmdego bioterorizmi dRes yvelaze warmatebuli SeiZleba iyos.imsjeleT.

Page 23: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

wyaroebi

(slaidi 1)Dando, M.R. (1994) Biological Warfare in the 21st Century:

Biotechnology and the Proliferation of Biological Weapons. Brassey’s, London

(slaidi 6)United Nations (1969) Chemical and bacteriological

(biological) weapons and the effects of their possible use: report of the Secretary-General. A/7575/Rev.1, S/ 9292/Rev.1, New York, United Nations. Available from http://unbisnet.un.org/

Page 24: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

(slaidi 7)Robinson, J. P., Hedén, Carl-Göran., and von Schreeb, H.

(1973) The Problem of Chemical and Biological Warfare: CB Weapons Today. Vol. II. Stockholm: Almqvist & Wiksell. Available from http://books.sipri.org/index_html?c_category_id=58

(slaidi 8)Fetter, S. (1991). ‘Ballistic Missiles and Weapons of Mass

Destruction: What is the Threat? What should be Done?’, International Security 16(1): 5-42. Available from http://www.mitpressjournals.org/is

(slaidebi 9-11)U.S. Congress, Office of Technology Assessment. (1993).

Proliferation of Weapons of Mass Destruction: Assessing the Risks (Document No. OTA-ISC-559). Washington, DC: U.S. Government Printing Office.

Page 25: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

(slaidi 13)Office of Technology Assessment. (1993). Technologies

underlying Weapons of Mass Destruction (Document No. OTA-BP-ISC-115). Washington, DC: U.S. Government Printing Office

(slaidi 14 and 16)Bartlett, T. B. (1996) The Arms Control Challenge: Science and

Technology Dimension, Paper presented at the NATO Advanced Research Workshop, The Technology of Biological Arms Control and Disarmament Budapest, 28-30 March.

(slaidi 17)Wheelis, M. Madden, L.V. and Cassagrande, R. (2002)

Biological Attacks on Agriculture: Low Tech, High Impact Bioterrorism. Bio-Science, 52, 569-76. Available from http://www.accessmylibrary.com/comsite5/bin/aml2006_library_auth_tt.pl?item_id=0286-25690504

Page 26: Bi da bs potenciuri gavlenis gamoTvlebi leqcia # 5

(slaidi 18)Shea, D. A., and Gottron, F. (2004) Small-scale

Terrorist Attacks Using Chemical and Biological Agents: An Assessment Framework and Preliminary Comparisons, CRS Report for Congress [Online] FAS [accessed 27 January 2009] available from http://www.fas.org/irp/crs/RL32391.pdf

(slaidi 19)World Health Organization (1970) Health Aspects

of Chemical and Biological Weapons, Geneva: WHO. Available from http://www.who.int/csr/delibepidemics/biochem1stenglish/en/index.html