gretil.sub.uni-goettingen.degretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/2_pali/1_tipit/2_sut/... · 2016-11-044 Bd dussà ti amussà. 5 maüsasålà---ànitaü wanting in Bi. 6 Bd eka¤ca

  • Upload
    vucong

  • View
    348

  • Download
    28

Embed Size (px)

Citation preview

Jataka: IV. Catukkanipata; V. Pancanipata; VI. Chanipata;VII. Sattanipata; VIII. Atthanipata; IX. Navanipata.Based on the ed. by V. Fausbll: The Jtaka together with its commentary,being tales of the anterior births of Gotama Buddha. For the first time edited in the original Pli, Vol. III,London : Pali Text Society 1883.(Reprinted 1963)

Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996[GRETIL-Version vom 16.3.2015]

NOTICEThis file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society forscholarly purposes only.In principle they represent a digital edition (without revision orcorrection) of the printed editions of the complete set of Palicanonical texts published by the PTS. While they have been subject to aprocess of checking, it should not be assumed that there is nodivergence from the printed editions and it is strongly recommended thatthey are checked against the printed editions before quoting.

ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT

STRUCTURE OF REFERENCES (added):

1. Reference at the beginning of Jtaka verses:Ja_n,n.nn(=nnn).nn = Ja_Nipta,Vagga[in Niptas I-VIII only!].Jtaka in that Nipta/Vagga(=running Jtaka number).Verse

2. Reference at the end of Jtaka verses:Ja_n:nnn = Ja_Nipta:running verse number

EXAMPLE:In Nipta III, the 10th Jtaka of the 5th Vaggais the altogether 300th Jtaka (counted from Nipta I, Vagga 1, Jtaka 1).Accordingly, the 3rd verse of this Jtaka is introduced with the reference:"Ja_III,5.10(=300).3:"[Niptas IXff. having no Vagga division, the Nipta number is followed bya full-stop (not a comma, as after Vagga numbers) and the number of the Jtaka, e.g. "Ja_IX.2(=428).2:"]

Counted from the beginning of Nipta III, the 3rd verse of Ja_III,5.10is the altogether 150th verse in that Nipta, as indicated by the additional referenceat the end of that same verse:"Ja_III:150"

NOTICEIn Nipta IX, the running verse numbers jump from "IX:39" to "IX:41".

## = BOLD%% = ITALICS** = SUPERSCRIPT$$ = UNDERLINE/LARGE\\ = REDLINE@@ = OUTLINE/BLUE

___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a 224 long A 226 long i 227 long I 228 long u 229 long U 230 vocalic r 231 vocalic R 232 long vocalic r 233 vocalic l 235 long vocalic l 237 velar n 239 velar N 240 palatal n 164 palatal N 165 retroflex t 241 retroflex T 242 retroflex d 243 retroflex D 244 retroflex n 245 retroflex N 246 palatal s 247 palatal S 248 retroflex s 249 retroflex S 250 anusvara 252 capital anusvara 253 visarga 254

long e 185 long o 186 l underbar 215 r underbar 159 n underbar 173 k underbar 201 t underbar 194 Other characters of the CSX encoding table are not included.Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search.

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see:http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdfandhttp://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________

Jtaka with Commentary Vol. III

##%< 1>% IV. CATUKKANIPTA.

1. VIVARAVAGGA.

$$ Vivaratha imsa\/ dvran ti. Ida Satth Jetavaneviharanto catunnam paribbjikna pabbajja rabbha kathesi.Vesliya\/ kira Licchavirjna sattasahassni sattasatni satta caLicchav vasisu. Te sabbe pi paipucchvitakk ahesu. Ath' ekopacasu vdasatesu vyatto nigaho Vesliya\/ ppui\/. Te tassasagaha akasu. Aparpi evarp\/ nigah samppui. Rjnodve pi jane vda kresu. Ubho\/ sadis va ahesu. Tato Lic-chavna etad ahosi: "ime dve\/ paicca uppanno putto vyatto{\/} bha-vissatti" tesa vivha kretv dve pi ekato vsesu. Atha nesasavsam anvya paipiy catasso drik eko ca drako jyi.Drikna Sacc\/ Lol Avavdak\/ Pacr\/ ti nma akasu,drakassa Saccako ti. Te paca jan vita patv mtito paca-satni pitito pacasatni\/ vdasahassa uggahisu. Mtpitaro dri-kna eva\/ ovadisu\/: "sace koci gih tumhka vda bhin-dati\/ tassa pdaparicrik bhaveyytha sace pabbajito bhindati\/tassa santike pabbajeyyth\/" 'ti. Aparabhge mtpitaro klamakasu. Tesu klakatesu\/ Saccakanigaho\/ tatth' eva VesliyaLicchavi-sippa\/ sikkhanto\/ vasi. Bhaginiyo jambuskha gahetv

\/##%%vdatthya\/ nagare nagare\/ caramn Svatthiya\/ patv\/ na-garadvre jambuskh\/ nikhaitv\/ "yo amhka vda ropetusakkoti gih v pabbajito v so eta pasupuja\/ pdehi vikiritvpdeh' eva skha maddass\/" 'ti drakna vatv bhikkhya\/nagara pavisisu. Atha yasm Sriputto asammahna\/ sam-majjitv rittaghaesu pnya\/ upahapetv gilne ca\/ paijaggitvdivtara Svatthi piya pavisanto ta skha disv\/ puc-chitv\/ drakeh' eva ptpetv maddpetv "yehi aya skhhapit te katabhattakicc\/ gantv Jetavana-dvrakohake mapassant" 'ti drakna vatv nagara pavisitv katabhattakiccovihradvrakohake ahsi. Tpi paribbjik bhikkha caritvgat\/ skha maddita disv "kenya maddit" ti vatv "Sri-puttattherena\/, sace tumhe vdatthik vihradvrakohaka\/ kiragacchath" 'ti drakehi puna vutt\/ puna nagara pavisitv mah-jana sanniptetv\/ vihradvrakohaka gantv thera vdasahassapucchisu. Thero\/ vissajjetv "aa kici jnth" 'ti pucchi."Na jnma smti". "Aha pana vo kici pucchmi\/". "Pucchasmi\/, jnantiyo kathessm\/" 'ti. Thero eka nma kinti\/pucchi. T na jnisu. Thero vissajjesi. T "amhka smi par-jayo tumhka jayo" ti hasu. "Idni ki karissath" 'ti\/. "Am-hka mtpithi aya ovdo dinno: `sace vo gih vda bhindati\/tassa pajpatiyo\/ bhaveyytha, sace pabbajito tassa santike pabba-jeyyth' 'ti\/ pabbajja no deth" 'ti. Thero "sdh" 'ti vatvt Uppalavatheriy\/ santike pabbjesi. Sabb\/ nacirass' evaarahatta ppuisu. Ath' ekadivasa\/ dhammasabhya kathasamuhpesum: "vuso Sriputtatthero catunna paribbjiknaavassayo hutv sabb arahatta ppesti". Satth gantv "kyanu 'ttha bhikkhave etarahi kathya sannisinn" ti pucchitv "imyanm" ti vutte "na bhikkhave idn' eva pubbe p' esa etsa avas-

\/##%< 1. Cullakligajtaka. (301) 3>%sayo ahosi, idni pana pabbajjbhiseka\/ dpesi, pubbe rjamahe-sihne hapesti" vatv\/ atta hari: Atte Kligarahe Dantapuranagare Klige raj-ja krente Assakarahe Potalinagare\/ Assako\/ rajjakresi. Kligo sampannabalavhano sayam pi ngabalo pai-yodha\/ na passati. So yuddhakmo hutv amaccna ro-cesi: "aha yuddhatthiko, paiyodha\/ pana na passmi, kikarom" 'ti\/. Amacc "atth' eko mahrja upyo, dhtaro\/te catasso uttamarpadhar, t pasdhetv paicchannaynenisdpetv balaparivuto gmanigamarjadhniyo carpetha, yorj t\/ attano gehe ktukmo bhavissati tena saddhi yud-dha karissm" 'ti vadisu. Rj tath kresi. Thi gata-gatahne\/ rjno bhayena tsa nagara pavisitu nadenti, pakra pesetv bhiren' eva\/ vaspenti\/. Evasakala-Jambudpa caritv\/ Assakarahe Potalinagara\/ppuisu. Assako pi nagaradvrni pidahpetv pakrapesesi. Tassa Nandiseno nma amacco paito vyatto\/ up-yakusalo. So cintesi: "im kira rjadhtaro sakala-Jambud-pa caritv\/ paiyodha\/ na labhisu, eva sante Jambu-dpo tuccho nma hoti\/, aha Kligena saha\/ yujjhiss-mti" so nagaradvra\/ gantv dovrike mantetv tsadvra vivarpetu pahama gtham ha:

@@

\/##%< 1. Cullakligajtaka. (301.) 7>%@< icc-eva te bhsita brahmacri, na ujjubht vitatha bhaantti. || Ja_IV:2 ||>@ Tattha asayhashinan\/ ti asayha\/ dussaha sahitu samatthna\/,icceva\/ te bhsitan ti eva tay katpasa laca\/ gahetv parajjhana-rjna\/ jinissati jinanarjna ca parajjhissatti\/ bhsita, na ujjubhtti ye kyena vc manas\/ ca ujuk\/ na te eva mus bhaantti. Eva so tpasa akkosanto palyitv\/ attano nagarameva gato, nivattitv oloketu pi nsakkhi. Tato katiphacca-yena Sakko tpasassa upahna agamsi. Tpaso tenasaddhi kathento tatiya gtham ha:

@@

Tattha tan te mus bhsitan ti ya tay mayha bhsita ta\/atthabhajanakamusvda karontena\/ tay mus bhsita, ta\/ tay kikraa\/ paicca eva bhsitan ti. Ta sutv Sakko catuttha gtham ha:

@%dvrena antogma pvisi. Te "kinnu kho idan" ti bhtpalyitv sakasakagehni pavisisu. Eko pan' ettha attanogeha agantv\/ rao paccuggamana katv "rj kira pac-canta gato ti\/, tva ko si\/, rjapuriso, corapuriso?" ti."Rjapuriso samm" 'ti. "Tena hi ehti" rjna gehanetv attano phake nisdpetv "ehi bhadde, sahyassa\/ pdedhov" 'ti bhariyya\/ pde dhovpetv attano balnurpena h-ra datv "muhutta vissamath" 'ti sayana papesi. Rjnipajji. Tato\/ itaro assassa sannha mocetv cakampetvudaka pyetv pihi telena makkhetv tia adsi. Eva tayocattro divase rjna paijaggitv "gacchm' ha\/ samm"'ti vutte puna rao ca assassa ca kattabbayuttaka sabbamaksi. Rj bhujitv gacchanto "aha samma mahassroho\/nma, nagaramajjhe amhka geha, sace kenaci kiccenanagara gacchasi dakkhiadvre hatv dovrika `mah-assroho\/ kataragehe vasatti' vatv\/ dovrika\/ gahetv am-hka geha gaccheyysti" vatv\/ pakkmi. Balakyo pirjna adisv bahinagare khandhvra bandhitv hito rj-na disv paccuggantv parivresi. Rj nagara pavisantodvrantare hatv dovrika pakkospetv mahjana paik-kampetv "tta eko paccantagmavs\/ ma dahukmogantv `mahassrohassa kaha gehan' ti ta\/ pucchissati,tva hatthe gahetv va\/ netv ma dasseyysi\/, tadtva\/ sahassa lacchasti" ha. So na gachi\/. Tasmiangacchante rj tassa vasanagma\/ bali vahpesi. Ba-limhi vahite na gacchati\/. Eva dutiyam pi tatiyam pibali vahpesi, n' eva gacchati. Atha na gmavsinosannipatitv hasu: "ayyo\/ tava\/ assrohassa gataklato

\/##%%pahya maya balin piyamn ssa ukkhipitu na sak-koma, gacchatha\/ mahassrohassa vatv amhka bali vis-sajjayehti\/". "Sdhu\/ gacchissmi, na pana sakk tuccha-hatthena gantu, mayha sahyassa dve drak atthi, tesaca bhariyya c' assa sahyakassa ca me nivsanaprupana-piandhanni\/ sajjeth" 'ti. "Sdhu sajjessm" 'ti te sabbapakra sajjayisu. So ta ca attano ghare pakkapvaca dya gantv dakkhiadvra patv dovrika pucchi:"kaha samma mahassrohassa gehan" ti. So "ehi das-semi{\/} te" ti ta\/ hatthe gahetv rjadvra gantv "dov-riko\/ paccantagmavsi\/ gahetv gato" ti paivedesi\/.Rj\/ sutv va san vuhya\/ "mayha sahyo ca tenasaddhi gat ca pavisant" 'ti paccuggamana katv disvva na parissajitv\/ "mayha sahyik ca drak\/ c' assa\/rog\/" ti pucchitv hatthe gahetv mahtala ruyha\/ se-tacchattassa heh rjsane nisdpetv aggamahesi pakko-spetv "bhadde, sahyassa me pde dhov\/" 'ti ha. Stassa pde dhovi. Rj suvaabhikrena udaka sici\/.Dev pde dhovitv gandhatelena makkhesi. Rj "ki sammaatthi kici amhka khdaniya" ti pucchi. So "atthti"pasibbake\/ pve nharpesi. Rj suvaataakena gahetvtassa sagaha karonto "mama sahyena nta\/ khdath"'ti deviy ca amaccna ca dpetv\/ saya pi khdi. Itaroitaram pi pakra dassesi. Rj tassa gahanattha\/ksivatthni\/ apanetv tena bhatavatthayuga\/ nivsesi,

\/##%< 2. Mahassrohajtaka. (302.) 11>%dev\/ pi ksikasaka\/ c' eva bharani ca apanetv tenanta saka\/ nivsetv bharani piandhi. Atha narjraha bhojana bhojpetv eka amacca pesi:"gaccha\/ imassa mama karaaniymen' eva massukammakretv gandhodakena nahpetv\/ satasahassagghanika ksi-kavattha nivspetv rjlakrena alakrpetv nehti".So tath aksi. Rj nagare bheri carpetv amacce sanni-ptetv\/ setacchattassa majjhe jtihigulakasutta\/ ptetvupaharajja adsi. Te tato pahya ekato bhujanti pi-vanti sayanti, vissso thiro ahosi kenpi\/ abhejjo. Ath' assarj\/ puttadre pi pakkospetv antonagare nivesana mapetvadsi. Te samagg sammodamn rajja krenti. Athaamacc kujjhitv rjaputta hasu: "kumra, rj ekassagahapatikassa upaharajja datv tena saddhi ekato bhu-jati pivati sayati drake vandpeti\/, iminpi rao\/ kata-kammam pi\/ na jnma, ki karoti rj, maya lajjma\/,tva rao kathehti". So "sdh" 'ti sampaicchitv sab-ba ta katha rao rocetv "m eva karohi mahrj"'ti ha. "Tta, aha yuddhaparjito\/ kaha vasi\/, apinu jnth\/" ti. "Na jnma dev" 'ti. "Aha etassaghare vasanto rogo\/ hutv gantv rajja kresi\/, evamama upakrino kasm sampatti na dassmti" eva vatvca pana\/ Bodhisatto "tta, yo hi adtabbayuttakassa deti d-tabbayuttakassa na deti so pada patv kaci\/ upakra{\/}na labhatti" dassento im gth\/ ha:

\/##%%

@@

@@

@@

@@

Tattha adeyyes 'ti pubbe akatpakresu, deyyes 'ti\/ katpakresu,nappavecchatti\/ na pavesati\/ na deti, ps\/ ti padsu, vyasananti dukkha, saogasambhogavisesadassanan ti yo mittena kato sa-ogo c' eva sambhogo c' eva\/ tassa visesanadassana\/ guadassana\/ su-kata mayha imin ti eta sabba\/ asuddhadhammatt anariyadham-mesu kerikatt\/ sahesu\/ nassati, ariyes 'ti attano kataguajnanena\/ariyesu parisuddhesu, ajayes\/ 'ti ten' eva kraena ujukesu akuilesu, aum\/pti appamattakam pi, tdis 'ti ye tdis puggal honti\/ ariy uj tesu\/ariyesu\/ appam pi\/ kata mahapphala hoti mahvipphra mahjutika\/,sukhette\/ vuttabjam iva\/ na\/ nassatti attho, vuttam pi c' eta: yathbja aggismi\/ ayhati na virhati eva kata asappurise ayhati na virhati Kataumhi ca posamhi slavante ariyavuttine sukhette viya bjni katam tam\/ pi\/ na nassatti.Pubbekatakalyo\/ ti pahamatara upakra katv hito, ak ti akari,aya lokesu dukkara nma aksti attho, pacch kayir\/ ti so pacch

\/##%< 3. Ekarjajtaka. (303.) 13>%aa kici gua karotu\/ v m v ten' eva pahamakatena\/ guenaaccantapjanraho\/ hoti\/ sabba sakkrasammna arahatti. Ida pana sutv n' eva amacc na\/ rjaputto puna\/kici kathesi\/. Satth ima dhammadesana haritv jtaka samodhnesi:"Tad paccantagmavs\/ nando ahosi, Brasirj pana ahamev" 'ti. Mahassrohajtaka\/.

$$ (cfr. Morris Cariyp. p. 101) Anuttare kmague samiddhe ti. Ida Satth Jeta-vane viharanto aatara Kosalarjasevaka rabbha kathesi.Paccuppannavatthu heh Seyyasajtake\/ kathitam eva. Idhapana Satth "na tva eva anatthena attha hari, porakapa-itpi attano anatthena attha haris" 'ti vatv atta hari: Atte Brasirao upahko amacco rjantepuredubbhi. Rj paccakkhato tassa dosa disv rah pabbjesi.So Dabbasena\/ nma Kosalarjna upahahanto ti sabbaMahslavajtake kathitam eva. Idha pana Dabbaseno\/ mahtaleamaccamajjhe nisinna Brasirjna gahpetv\/ sik-khya\/ pakkhippetv uttarummre hehssaka olambpesi.Rj corarjna rabbha metta bhvetv kasia\/ pari-kamma katv jhnni\/ nibbattesi, bandhana chindi-tv\/ rj kse pallakena nisdi. Corassa\/ sarre houppajji, "ayhmi ayhmti" bhmiya aparpara pavat-tati\/, "ki etan" ti ca vutte "mahrja, tumhe evarpadhammikarjna\/ nirapardha dvrassa uttarummre heh-ssaka olambpeth" 'ti vadisu. "Tena hi vegena gantvmocetha nan" ti. Puris gantv rjna kse pallakena

\/##%%nisinna disv gantv Dabbasenassa\/ kathesu\/. So vegenagantv ta vanditv khampetv\/ pahama gtham ha:

@@

Tattha vasti vuttho\/, ekarj ti Bodhisatta nmenlapati, so dntiso tvam idni, dugge ti visame, narakamhti ve, olambitahna san-dhy' eta vutta, na-ppajahe vaabala puran ti evarpe visa-mahne khitto pi porakavaa\/ ca bala ca na-ppajahasti\/ pucchi. Ta sutv Bodhisatto sesagth avoca:

@@

@%ha, ida vutta hoti: sabbn' eva mama kattabbakiccni dnaslauposatha-kammni\/ pubbe yeva\/ nihitni, yasassina paavata\/ visayh\/ti parivrasampattiy saddhi\/ pasampadya\/ pavat\/ asayhashitya\/visayh\/, ti p' etni lapanatthe, nan\/ ti pan' ettha nipto vyajanasiliha-vasena\/ nakrassa anunsik kat ti paccetabb, yaso c 'ti yasa c' eva, lad-dh puriman ti labhitv purima pubbe aladdhapubba urika mahanta,kilesavikkhambhanamettabhvanajjhnuppattiyo\/ sandhy' evam ha, nap-pajaheti evarpa yasa laddh kikra vaabala\/ jahissmti attho,dukkhen 'ti tay uppditena nirayamhi\/ khipanadukkhena panujja sukha\/panuditv\/, sukhena v dukkhan ti\/ jhnasukhena v ta dukkha panu-ditv\/, ubhayattha satt\/ ti ye satt\/ honti mdis te dvsu pi etesu ko-hsesu abhinibbutasabhv majjhatt, sukhe\/ dukkhe\/ bhavanti tulyekasadis nibbikr va hontti. Ida sutv Dabbaseno\/ Bodhisatta khampetv "tum-hka rajja tumhe va kretha\/, aha vo core paribhis-smti\/" vatv tassa duhmaccassa rja katv\/ pakkmi.Bodhisatto pi rajja amaccna niyydetv isipabbajja pab-bajitv Brahmaloka-paryano ahosi. Satth ima dhammadesana haritv jtaka samodhnesi:"Tad Dabbaseno nando ahosi, Brasirj pana aham ev" 'ti.Ekarjajtaka\/.

$$ Imni man ti. Ida Satth Jetavane viharanto ekakodhana\/ rabbha kathesi. Vatthu heh kathitam eva. Tadhi dhammasabhya tassa kodhanabhvakathya samuhitya Satthgantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathya sannisinn" tipucchitv "imya nm" 'ti vutte ta pakkospetv "sacca kiratva bhikkhu kodhano\/" ti vatv "ma bhante" ti vutte "na bhik-

\/##%%khave idn' eva pubbe p' esa kodhano yeva, kodhanabhven' ev'assa\/ porakapait parisuddh ngarjabhve hitpi ti vassnigthabharitya\/ ukkrabhmiya vasis" 'ti vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krente Bo-dhisatto -- Himavantapadese\/ Daddarapabbatapde Daddara-ngabhavana\/ atthi- tattha rajja krentassa\/ Sradadda-rarao\/ putto Mahdaddaro nma ahosi, kanihabht pan'assa Culladaddaro\/ nma. So kodhano pharuso ngamavikakkosanto\/ paharanto carati\/. Ngarj tassa pharusabhvaatv ta ngabhavanato nharpetu pesi. Mahdaddaropana pitara khampetv vresi\/. Dutiyam pi tassa rj\/kujjhi, dutiyam pi khampesi. Tatiyavre pana "tva ma\/ima ancra\/ nharpenta\/ vresi\/, gacchatha, dve pijan imamh ngabhavan nikkhamitv Brasiya ukkra-bhmiya ti vassni vasath" 'ti ngabhavan nikkahpesi.Te tattha gantv vasisu. Atha ne ukkrabhmiya\/ udaka-pariyante gocara pariyesamne\/ gmadrak disv paharantleudadayo khipant\/ "ke ime puthulass scinaguh\/udakadeubh\/" ti dni vatv akkosanti\/. Culladaddaro\/caapharusatya tesa tam avamna asahanto "bhtika imedrak amhe paribhavanti\/, svisabhva no na jnanti, ahaetesa\/ avamna sahitu na sakkomi, nsvtena te nses-smti" bhtar saddhi sallapanto pahama gtham ha:

@@

\/##%< 4. Daddarajtaka. (304.) 17>% Tattha tpayantti dukkhpenti, makabhakkh udakantase-vti makabhakkh ti\/ udakantasevti ca vadant ete avis gmadrak\/ masvisa samna sapanti akkosantti. Tassa vacana sutv Mahdaddaro sesagth abhsi:

@@

@@

@@

Tattha duruttna nidhetave ti yath dhana nidhnatthyamahanta koha katv pretv kicce uppanne dhaa valajenti\/ evameva videsagato\/ antohadaye paito puriso\/ duruttna nidhnatthya ma-hanta koha kayirtha, tattha tni duruttni nidahitv\/ puna attano pa-honakla\/ ktabba karissati, jtiy vinayena v ti aya\/ khattiyobrhmao ti v slav bahussuto guasampanno ti v eva yaha\/ jtiyvinayena v na jnantti attho, mnan ti evarpa ma\/ lmakavohrena\/voharanti na sakkaronti na garukarontti\/ mna na kareyya, vasam a-take jane ti attano jtigotta\/ ajnantassa santike vasanto, vasato ti va-sat\/ ayam eva v pho. Eva{\/} tattha ti vassni vasisu. Atha\/ pit pakko-spesi\/. Te\/ tato pahya nihatamn jt. Satth ima dhammadesana haritv saccni paksetv jtakasamodhnesi: (Saccapariyosne\/ kodhano bhikkhu angmiphale pa-tihahi) Tad Culladaddaro kodhano bhikkhu ahosi. Mahdaddaropana aham ev 'ti. Daddarajtaka\/.

\/##%%

$$ N' atthi loke raho nm 'ti. Ida Satth Jetavaneviharanto kilesaniggaha rabbha kathesi. Vatthu Ekdasai-pte Pnyajtake\/ vibhavissati. Aya pan' ettha sakhepo: pa-casat bhikkh anto Jetavane vasant majjhimaymasamanan-tare kmavitakka vitakkayisu. Satth chasu pi rattidiv-kohsesu yath ekacakkhuko cakkhu ekaputto putta camar\/vla appamdena rakkhati eva niccakla bhikkh\/ oloketi\/. Sorattibhge dibbacakkhun Jetavana olokento cakkavattirao anto\/nivesane uppannacore viya te bhikkh disv gandhakui vivaritvnandatthera pakkositv\/ "nanda, anto\/ koisanthre\/ bhikkh\/sanniptetv\/ gandhakuidvre sana papehti" ha. So tathkatv Satthu paivedesi. Satth paattsane nisditv sabbasag-hikavasena mantetv "bhikkhave, porakapait `ppakarae rahonma n' atthti' ppa na karis" 'ti vatv\/ attam hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto brhmaakule nibbattitv vayappatto tatth'eva Brasiya dispmokkhassa\/ santike pacanna ma-vakasatna jeho\/ hutv sippa uggahi\/. cariyassa\/vayappattadht\/ atthi. So cintesi: "imesa mavaknasla vmasitv slasampannass' eta\/ dassmti" so eka-divasa mavake mantetv "tt, mayha dht vayappatt,vivha ass kressmi, vatthlakra laddhu vaati\/,tumhe attano takna apassantna\/ thenetv vatthla-kre haratha, kenaci adiham eva gahmi\/, dassetv bha-ta na gahmti" ha. Te "sdh" 'ti sampaicchitv tatopahya takna apassantna thenetv vatthapilandhan-dni haranti, cariyo bhata bhata\/ visu visu yeva\/hapesi. Bodhisatto\/ na kici hari. Atha na cariyo ha:

\/##%< 5. Slavmasanajtaka. (305.) 19>%"tva pana tta na kici harasti". "ma cariy" 'ti."Kasm tt" 'ti. "Tumhe\/ kassaci passantassa bhatana\/ gahatha, aha pana ppakarae raho\/ na passmti" d-pento ime dve gth ha:

@%Satthra parivisi. Satth "aamaa samaggehi bhavitu\/ va-atti\/" smaggiyarasassa vaa kathetv pakkmi. Tato pahyaubho samaggavsa vasisu. Bhikkh dhammasabhya kathasamuhpesu: "vuso, Satth ekavacanen' eva ubho samagge ak-sti". Satth gantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathyasannisinn" ti pucchitv "imya nm" 'ti vutte "na bhikkhave idn'eva pubbe p' ha ete ekovden' eva\/ samagge aksin" ti vatv\/atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto tassa atthadhammnussako amacco ahosi. Ath'ekadivasa rj mahvtapna\/ vivaritv rjagaa oloka-yamno ahsi. Tasmi khae ek paikadht abhirppahamavaye hit\/ badarapacchi sse katv "badarni ga-hatha\/, badarni gahath\/" 'ti vadamn rjagaena gac-chati\/. Rj tass sadda sutv\/ paibaddhacitto hutv as-smikabhva atv pakkospetv ta aggamahesihne ha-petv mahanta yasa adsi. S rao piy ahosi manp.Ath' ekadivasa rj suvaataake badarni khdantonisdi\/. Sujt dev rjna badarni khdanta disv"mahrja, kin nma\/ tumhe khdath" 'ti pucchant paha-ma gtham ha:

@@

Tattha ki aak\/ ti ki phalni nm' etnti\/ parimaalavasenapana aak ti ha, kasamallake ti suvaataake, upalohitak tirattava, vagg ti vokkh\/ nimmal. Rj kujjhitv "badarapakkavijake\/ paikagahapati-kassa dhte\/ attano kulasantakni badarni pi na jnsti",vatv dve gth abhsi:

\/##%%

@@

@@

Tattha bha ti muass hutv, nantakavsinti\/ jiapilotika-nivatth, ucchagahatth pacinsti aavi pavisitv akusakena skhannametv\/ ocitocita hatthena ucchage pakkhipanavasena ucchagahatth hutvpacinsi ocinsi, tass te koliya phalan ti tass tava eva pacinantiy\/ya maya idni khdma ima\/ koliya kuladattika\/ phalan ti attho,uayhate na ramatti aya jamb imasmi rjakule vasamn lohakum-bhiya pakkhitt viya ayhati nbhiramati, bhog ti rjabhog ima alak-khika vippajahanti, yattha kola pacissatti yattha gantv puna badarameva pacinitv\/ vikkiant jvika kappessati tatth' eva na neth 'ti\/ Bodhisatto "hapetv ma ao ime samagge ktu nasakkhissati\/, rjna sapetv imiss anikkahana ka-rissmti" cintetv catuttha gtham ha:

@@

Tass' attho: mahrja ete evarp pamdadosya sampattya\/ nriyhonti na na honti\/, eta evarpe ucce hne hapetv idni ettakassa apa-rdhassa asahana nma na {yutta} tumhka, tasm khama\/ deva Sujtya,etiss\/ m kujjhi rathesabha\/ rathajehak 'ti\/. Rj tassa vacanena deviy ta apardha sahitv yath-hne yeva na hapesi. Tato pahya ubho samaggavsavasisu. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "TadBrasirj Kosalarj ahosi, Sujt Mallik, amacco\/ aham ev"'ti. Sujtajtaka\/.

\/##%< 7. Palsajtaka. (307.) 23>%

$$ Acetana brhma\/ 'ti. Ida Satth parinibbnamacenipanno nandatthera rabbha kathesi. So h' yasm "ajjarattiya paccsasamaye Satth parinibbyissatti" atv "aha c' amhisekho karayo\/ Satthu ca me parinibbna bhavissati\/, pacavsativassni Satthu kata upahna nipphala bhavissatti" sokbhi-tunno\/ uyynovarake\/ kapisse\/ lambitv parodi. Satth ta apas-santo "kaha bhikkhave nando" ti pucchitv tam attha sutv\/pakkospetv\/ "katapuo si tva nanda, padhnam anuyuja\/,khippa hosi ansavo\/, m cintayi\/, idni tay mama kata upa-hna kikra nipphala bhavissati, yassa te pubbe sargdiklepi mama kata upahna nipphala nhosti" vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto Brasito avidre palsarukkhadevat hutvnibbatti. Tad Brasivsino\/ devatmagalik\/ ahesunicca balikaradsu payutt. Ath' eko duggatabrhmao"aham p' eka\/ devata paijaggissmti" ekassa unnatap-padese\/ hitassa mahato\/ palsarukkhassa mla sama nit-tia\/ katv parikkhipitv vlika\/ okirpetv\/ sammajjitvrukkhe\/ gandhapacagulikni datv mlgandhadhpehi p-jetv dpa jletv "sukha say\/" 'ti vatv rukkha padak-khia katv pakkamati. Dutiyadivase\/ pto va gantv su-khaseyya pucchati. Ath' ekadivasa rukkhadevat cintesi:"aya brhmao ativiya ma paijaggati, ima brhmaavmasitv yena kraena ma paijaggati ta dassmti\/" stasmi\/ brhmae\/ gantv rukkhamla\/ sammajjante ma-hallakabrhmaavesena sampe hatv pahama gtham ha:

\/##%%

@@

Tattha dre suto ti brhmaa aya rukkho dre suto vissuto\/, nasannahne yeva pkao, brah c ti mahanto ca, dese hito ti unnatesame bhmippadese hito, bhtanivsarpo ti devatnivsabhvo addh etthamahesakkhadevat nivutth\/ bhavissati\/, te ca dhanassa het 'ti ima carukkha ye c' ettha rukkhe nivutth bht te\/ ca dhanassa hetu namassmina nikkra\/ ti. Ta sutv rukkhadevat brhmaassa pasann "ahabrhmaa imasmi rukkhe nibbattadevat, m bhyi, dhanate dassmti" ta asssetv attano vimnadvre mahantenadevatnubhvena kse hatv itar dve gth abhsi:

@@

@@

Tattha Kassap 'ti pitara nmenlapati, mandiy ti mandabhvena\/taruatya, yuv sapati hanti v ti taruadrako akkosati pi paharati pi,dhro ti dhikkitappo\/, dh\/ vuccati pa, tya samanngato ti pi attho,itara pana imassa\/ vevacana, ubhayenpi sabban ta bladrakehi kataapardha mahallako dhro paito sahati titikkhatti dasseti, sandhiyyareti puna mittabhvena sandhiyyanti ghayanti, bl patt v ti blak panamattikapatt\/ va bhijjanti, na te samathamajjhag ti te blak appamatta-kam pi vivda katv veravpasamana\/ na vindanti\/ ndhigacchanti, etebhiyyo ti ete dve jan bhinnpi puna samgacchanti, sandhti mittasandhi,tesa ti tesa eva dvinna\/ na jrati, yo cdhipannan ti yo ca attan\/adhipanna atikkanta asmi kata dosa jnti, desanan ti yo ca tenaattano dosa jnantena\/ pi na\/ accayadesana\/ patigahitu\/ jnti,yo paresdhipannnan ti yo paresa adhipannna dosendhibhtna{\/}apardhakrakna\/, saya sandhtumarahatti tesu akhampentesu piehi bhadramukha uddesa gaha ahakatha sua bhvanam\/ anuyuja kasmparibhiro hosti eva saya sandhtu arahati mettabhva ghaeti\/, eso\/evarpo mettvihr uttaritaro mettabhrassa\/ mittadhurya ca vahanato bh-ravho ti ca dhurandharo ti ca sakha gacchatti.

\/##%< 3. Khantivdijtaka (313.) 39>% Eva Bodhisatto pitu ovda aksi\/. So pi tato pa-bhuti\/ ahosi sudanto\/. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadpit tpaso mahallakathero ahosi, khuddakatpaso smaero, pitu ovda-dyako pana aham ev" 'ti Kassapamandiyajtaka\/.

$$ Yo te hatthe ca pde c 'ti. Ida Satth Jetavane vi-haranto eka kodhana\/ rabbha kathesi. Vatthu heh kathi-tam eva. Satth pana ta bhikkhu "kasm\/ tva\/ akkodhanassaBuddhassa ssane pabbajitv kodha\/ karosi, porakapait sarrepahrasahasse\/ patante\/ hatthapdakaanssu\/ chijjamnesu\/parassa\/ kodha\/ na karis" 'ti vatv atta hari: Atte Brasiya Kalbu\/ nma Ksirj\/ rajjakresi. Tad Bodhisatto astikoivibhave brhmaakulenibbattitv Kuakakumro\/ nma mavo hutv vayap-patto Takkasilya\/ sabbasippni uggahitv kuumba sa-hapetv mtpitunna accayena dhanarsi oloketv "imadhana uppdetv mama tak agahetv va gat, may pan'eta gahetv gantu vaatti" sabban ta\/ dhana viceyya\/dnavasena yo ya arahati\/ tassa ta\/ datv Himavantapavisitv pabbajitv phalphalena ypento cira vasitv lo-ambilasevanatthya manussapatha gantv\/ anupubbena B-rasi patv rjuyyne vasitv punadivase nagare bhikkhyacaranto senpatissa gehadvra\/ samppui. Senpati 'ssairiypathe\/ pasditv ghara pavesetv attano paiydita-

\/##%%bhojana\/ bhojetv paia gahetv tatth' eva rjuyynevaspesi. Ath' ekadivasa Kalburj surmadamatto\/ na-kaparivuto\/ mahantena yasena uyyna gantv magalasil-pae sayana attharpetv ekiss piyamanpya itthiyake\/ sayi, gtavditanaccesu chek nakitthiyo gtdni pa-yojayisu, Sakkassa devarao viya mahsampatti\/ ahosi, rjnidda okkami. Atha t itthiyo "yass, atthya maya gt-dni payojayma so nidda upagato, kin no gtdhti" v-dni turiyni tattha tatth' eva chaetv uyyna pakkantpupphaphalaphallavdhi palobhiyamn\/ uyyne abhiramisu.Tad Bodhisatto tasmi uyyne sampupphitaslamle\/ pab-bajjsukhena vtinmento mattavaravrao viya nisinno hoti\/.Atha t itthiyo caramn ta disv "etha ayy ti\/, yo\/ etas-mi rukkhamle pabbajito nisinno yva rj\/ pabujjhati tv'assa santike kici kici\/ suamn nisdissm" 'ti gantvvanditv parivretv nisinn "amhka kathetabbayuttakakici\/ katheth" 'ti vadisu. Bodhisatto tsa dhammakathesi. Atha s itthi aka cletv rjna pabodhesi.Rj pabuddho t apassanto "kaha gat vasaliyo" ti ha."Et mahrja gantv eka tpasa parivretv nisdis".'ti\/. Rj kupito\/ khagga gahetv "sikkhpessmi na k-ajailan" ti vegena agamsi. Atha\/ t itthiyo rjna kud-dha{\/} gacchanta disv tsu\/ vallabhatar gantv raohatth\/ asi gahetv rjna vpasamesu. So gantvBodhisattassa santike hatv "kivd tva sama" 'tipucchi. "Khantivd mahrj" 'ti. "K es khanti nm"'ti. "Akkosantesu paharantesu paribhsantesu akujjhana-bhvo" ti. Rj "passissmi\/ dni te khantiy atthibhvan"

\/##%< 3. Khantivdijtaka. (313.) 41>%ti coraghtaka\/ pakkospesi. So attano crittena pharasu cakaakakasa ca dya ksyanivsano rattamladharo gantvrjna vanditv "ki karomti\/" ha. "Ima cora duha-tpasa gahetv kahitv\/ bhmiya ptetv kaakakasagahetv purato\/ pacchato\/ ubhosu ca passes 'ti catusu pipassesu dve pahrasahassam assa\/ dehti". So tath aksi.Bodhisattassa chavi\/ chijji\/, camma chijji\/, masa chijji\/,lohita paggharati. Puna rj "kivd tva bhikkh" 'tiha. "Khantivd mahrj 'ti, tva pana mayha camman-tare khantti maasi\/, na\/ mayha cammantare khanti, taypana\/ dahu asakkueyye\/ hadayabbhantare mama khantipatihit, mahrj" 'ti. Puna coraghtako "ki karomti"pucchi. "Imassa kajailassa ubho hatthe chind\/" 'ti. Sopharasu gahetv gaiy\/ hapetv hatthe chindi. Athana "pde chind" 'ti ha. Pde\/ chindi. Hatthapdakohighaacchiddehi lkhraso\/ viya lohita paggharati. Puna\/rj "kivd sti" pucchi. "Khantivd\/ mahrja\/, tvapana mayha hatthapdakoisu khanti atthti maasi\/, n'atth' es ettha, mayha hi\/ khanti gambhrahne patihit"ti. So "kaansam assa chind\/" 'ti. ha. Itaro kaa-nsa chindi. Sakalasarra lohitaka\/ ahosi. Puna na"kivd nma tva" ti pucchi. "Mahrja khantivd nma,m kho pana tva kaansakosu\/ patihitssa\/ khanttimaasi, mama khanti gambhre hadayabbhantare patihit"ti. Rj "kajaila, tava khanti\/ tvam eva ukkhipitv ni-sd\/" 'ti Bodhisatta hadaye pdena paharitv pakkmi.Tasmi gate senpati Bodhisattassa sarrato lohita pu-

\/##%%chitv\/ hatthapdakaansakoiyo sakakae katv\/ Bodhi-satta saika\/ nisdpetv vanditv ekamanta nisditv"sace bhante tumhe kujjhitukm tumhesu katpardhassa\/rao va kujjheyytha m aesan" ti ycanto pahamagtham ha:

@@

Tattha mahvr 'ti mahviriya, m raha vinas\/ idan ti idanirapardha Ksiraha\/ m vinsesi\/. Ta sutv Bodhisatto dutiya gtham ha:

@@

Tattha mdis ti mama sadis khantibalena samanngat pait ayama akkosi paribhavi\/ pahari chindi bhindti\/ na\/ kujjhanti. Rao uyyn nikkhamantassa Bodhisattassa cakkhupathavijahanakle yeva aya cattlsasahassdhikni\/ dve yojana-satasahassni\/ bahal\/ mahpahav balitthaddhasako\/viya phalit\/, avcito jl nikkhamitv rjna kuladattikenarattakambalena\/ prupant\/ viya gahi. So uyynadvreyeva pahavi pavisitv\/ Avcimahniraye patihahi. Bodhi-satto\/ ta divasam eva\/ klam aksi. Rjapuris\/ ca n-gar ca gandhamladhpahatth gantv Bodhisattassa sarra-kicca karisu\/. Keci panhu: Bodhisatto pana\/ Himavan-tam eva gato ti, ta abhta.

\/##%< 4. Lohakumbhijtaka. (314.) 43>%

@@

@@

im\/ dve\/ abhisambuddhagth. Tattha attamaddhne ti atte addhne, khantidpano ti adhivsa-nakhantisavaano\/, achedayti mrpesi, ekacce pana ther Bodhisattassapuna hatthapd\/ ghait ti vadanti, am pi abhtam eva, samappito tipatihito. Satth ima desana\/ haritv saccni paksetv jtaka samo-dhnesi: (Saccapariyosne kodhano bhikkhu angmiphale patihahi,bah\/ sotpattiphaldni ppuisu) "Tad Kalbu Ksirj\/ Deva-datto ahosi, senpati Sriputto, khantivdatpaso\/ aham ev" 'ti.Khantivdijtaka\/.

$$ Dujjvitan ti. Ida Satth Jetavane viharanto Kosala-rjna rabbha kathesi. Tad kira Kosalarj rattibhge catun-na nerayikasattna\/ sadda sui, eko dukra eva bhai, ekosakra, eko nakra, eko sokra\/. Te kira attabhave Svatthi-ya eva paradrik rjaputt ahesu. Te paresa rakkhitagopitemtugme aparajjhitv cittakei kant\/ bahu\/ ppakammakatv maraacakkena chinn Svatthi-smante\/ catsu\/ lohakumbhsunibbatt sahivassasahassni\/ tattha pacitv\/ uggat lohakumbha-mukhavai\/ disv "kad nu kho imamh dukkh muccissm\/"'ti cattro pi mahantena saddena anu paipiy viravisu. Rjtesa sadda sutv maraabhayatajjito\/ nisinnako va arua uha-pesi\/. Aruuggamanavelya brhma gantv rjna sukhasayi-ta\/ pucchisu. Rj "kuto me cariy\/ sukhasayita\/, ajjha

\/##%%evarpe cattro bhisanakasadde suin\/" ti. Brhma hatthe dhu-nisu\/. "Ki cariy" ti\/. "Shasikasadd mahrj" 'ti. "Sap-paikamm\/ appaikamm" ti\/. "Kma appaikamm\/, maya panasusikkhit mahrja". "Ki katv paibhissath" 'ti. "Mahrja,paikamma pana\/ mahanta sakk\/ ktu\/, maya pana sabba-catukkayaa\/ yajitv hressm" 'ti. "Tena hi khippa cattrohatth cattro asse cattro usabhe cattro manusse ti\/ laukikasaku-nik\/ di katv cattro cattro pe gahetv sabbacatukkayaayajitv mama sotthibhva karoth" 'ti ha. "Sdhu mahrj" 'tiyen' attho ta gahetv yava paccupahapesu, bah pethpante katv hapesu, "bahu\/ macchamasa khdissma\/,dhana labhissm" 'ti usshappatt\/ ahesu\/, "ida laddhuvaati dev\/" 'ti aparpara caranti. Mallik dev rjnam upa-sakamitv "kin nu kho mahrj brhma ativiya umhyant\/vicarantti" pucchi. "Devi\/ ki tuyh' imin, tva attano yasen'eva matt pamatt, dukkha pana amhkam eva na jnsti\/"."Ki mahrj" 'ti. "Devi\/, aha evarpa nma asotabbamsui, tato{\/} imesa saddna sutatt `ki bhavissatti' brhmaepucchi, brhma `tumhka mahrja rajjassa v bhogna vjvitassa v ntaryo payati\/, sabbacatukkena\/ yajitv sotthi-bhva karissm' 'ti vadisu, te mayha vacana gahetv ya-va katv yena yen' attho tassa tassa kra gacchantti"."Ki pana deva imesa saddna nipphatti sadevake loke agga-brhmaa\/ pucchitth\/" 'ti. "Ko esa devi\/ sadevake loke ag-gabrhmao nm" 'ti. "Mahgotamo Sammsambuddo" ti. "Devi\/Sammsambuddho me na pucchito" ti. "Tena hi gantv pucchath"'ti. Rj tass vacana sutv\/ bhuttaptarso rathavaram abhi-ruyha\/ Jetavana gantv Satthra vanditv pucchi: "aha bhanterattibhge cattro sadde sutv brhmae pucchi\/, te\/ `sabbacatuk-

\/##%< 4. Lohakumbhijtaka. (314.) 45>%kayaa yajitv sotthi karissm' 'ti vatv yavakakamma\/karonti, tesa saddna sutatt mayha ki bhavissatti". "Nakici mahrja, nerayikasatt dukkham anubhavant eva viravis'ti\/, na ime sadd\/ idni tay va\/ sut\/, porakarjhi\/ pi sut\/yeva, te pi brhmae pucchitv pasughtayaa\/ kattukm hutvpaitna katha sutv na karisu, pait tesa saddna an-tara kathetv mahjana vissajjpetv sotthim akas" 'ti vatvtena ycito atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto aatarasmi Ksigme\/ brhmaakule nib-battitv vayappatto\/ kme pahya isipabbajja pabbajitvjhnbhia\/ uppdetv jhnaka kanto Himavante ra-maye vanasae vasati. Tad Brasirj catunna nera-yikna ime cattro sadde sutv bhtatasito imin va niy-mena brhmaehi "tiam antaryna aataro bhavissatti,sabbacatukkayaena na\/ vpasamessm" 'ti vutte sam-paicchi. Purohito brhmaehi saddhi yava paccu-pahpesi, mahjano thpanto ahosi. Tad Bodhisattomettbhvana purecrika katv dibbena cakkhun lokaolokento ima kraa disv "ajja may gantu vaati,mahjanassa sotthi\/ bhavissatti" iddhibalena vehsa up-patitv Brasirao uyyne otaritv magalasilpae ka-canarpaka\/ viya nisdi. Tad purohitassa jehantevsikocariya upasakamitv "nanu cariya amhka vedesu\/para\/ mretv sotthikaraa\/ nma n' atthti" ha. Puro-hito "tva rjadhana va\/ nayasi\/, maya bahu\/ mac-cha\/ khdissma\/, tuh\/ hohti\/" ta paibhi. So

\/##%%"nha ettha sahyo bhavissmti" nikkhamitv rjuyynagantv Bodhisatta disv vanditv katapaisanthro ekaman-ta nisdi. Bodhisatto "ki mava rj dhammena rajjakretti\/" pucchi. "Bhante, rj dhammena rajja kreti\/,rattibhge pana cattro sadde sutv brhmae pucchi, brh-ma `sabbacatukkayaa yajitv sotthi karissm' 'tivadisu, rj pasughtakamma\/ katv attano sotthiktukmo, mahjano thpanto, kin nu kho bhante tum-hdisna slavantna tesa saddna nipphatti vatv\/mahjana maraamukh mocetu na\/ vaatti". "Mava,rj amhe na jnti, mayam pi ta na jnma, imesa\/pana saddna nipphatti jnma, sace rj amhe upasa-kamitv puccheyya rjna nikkakha katv kathessm\/"'ti. "Tena hi bhante muhutta idh' eva hotha, aha rjnanessmti". "Sdhu mav" 'ti. So gantv rao tamattha rocetv rjna nesi. Rj Bodhisatta vanditvekamanta nisinno pucchi: "sacca kira tumhe may suta-saddna nipphatti jnath\/" 'ti. "ma mahrj\/" 'ti."Kathetha bhante" ti. "Mahrja, ete purimabhave paresarakkhitagopitesu\/ critta pajjitv Brasi-smante catsu\/lohakumbhsu nibbatt kahine\/ khralohodake\/ pheudde-haka pacamn\/ tisavassasahassni\/ adho gantv kum-bhitala hacca uddha rohant tisavassasahassen' va\/klena kumbhimukha disv bahi oloketv cattro jan catassogth paripua katv vattukmpi tath ktu na\/ sak-kont ekekam eva akkhara katv\/ puna lohakumbhsu\/

\/##%< 4. Lohakumbhijtaka. (314.) 47>%yeva nimugg tesu dukra vatv nimuggasatto\/ eva vattu-kmo ahosi:

@@

na pana sakkhti\/" vatv Bodhisatto attano ena tam g-tha paripua katv kathesi. Sessu pi\/ es' eva nayo,tesu sakra vatv\/ vattukmassa aya gth:

@@

Nakra vatv\/ vattukmassa aya gth:

@@

Sokra vatv\/ vattukmassa aya gth:

@@

Tattha dujjvitan ti ti duccaritni carant dujjvita lma-ka jvita jvanti nma, so pi tad eva sandhyha dujjvita ajvimh\/'ti, ye sante\/ na dadamhase\/ ti ye maya deyyadhamme ca paigghakeca vijjamne\/ yeva na dadma\/, dpa nkamh\/ ti attano patiha nakarimh\/, sabbaso ti sabbkrena, paripunti annni anadhikni,paccamnnan ti amhka imasmi niraye paccamnna, natthi antoti amhka asukakle nma mokkho bhavissatti eva klaparicchedo n' atthi,kuto anto ti kena kraena anto payissati, na anto ti anta dahu-kmnam pi no dukkhassa anto\/ na patidissati\/, tad hi pakatan ti tas-mi kle mrisa mama\/ tuyha ca pakata ppa pakaha kata atibahumeva kata, tath hi pakatan ti pi pho, tena kraena\/ kata yena\/

\/##%%tassa anto va\/ dahu na sakk ti\/ attho, mris 'ti may sadisa\/, piy-lapanam eta etesa\/, nn\/ 'ti ekasatthe nipto, so aha ito gantv yonimnusi laddh vada slasampanno hutv ekasen' eva bahu kusalakarissmti\/, ayam ettha attho. Iti Bodhisatto ekameka\/ gtha vatv "mahrja, sonerayikasatto ima gtha paripua katv vattukmoattano ppassa mahantatya tath ktu\/ nsakkhi, iti soattano kammavipka anubhavanto viravi\/, tumhka etassasaddassa savanapaccay antaryo nma n' atthi, tumhe mbhyath\/" 'ti rjna sapesi. Rj mahjana vissajj-petv suvaabheri carpetv yava viddhaspesi.Bodhisatto mahjanassa sotthi katv katipha vasitv tatth'eva gantv aparihnajjhno Brahmaloke uppajji. Satth ima desana\/ haritv\/ jtaka samodhnesi: "Tadpurohitamavo\/ Sriputto ahosi, tpaso\/ aham ev" 'ti. Loha-kumbhijtaka\/.

$$ Pharus vata te vc ti. Ida Satth Jetavane viha-ranto Sriputtattherena ptavirecanna\/ dinnarasapiapta\/rabbha kathesi. Tad kira Jetavane ekacce bhikkh snehavirecana\/pivisu, tesa rasapiaptena\/ attho hoti, gilnupahk "rasabhattaharissm" 'ti Svatthiya\/ pavisitv odanikagharavthiya\/ piyacaritvpi\/ rasabhatta alabhitv nivattisu. Thero divtara piyapavisamno te bhikkh disv "ki vuso atipage\/ va nivattath" 'tipucchi. Te tam attha rocesu. Thero "tena hi eth" 'ti te ga-

\/##%< 5. Masajtaka. (315.) 49>%hetv tam eva vthi agamsi\/. Pretv rasabhatta adasu. Gilnu-pahk vihra\/ haritv gilnna adasu, te paribhujisu.Ath' ekadivasa dhammasabhya\/ katha samuhpesum: "vusothero kira\/ ptavirecanna upahke rasabhatta alabhitv nik-khamante gahetv odanikagharavthiya caritv bahu\/ rasapia-pta\/ pesesti". Satth gantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahikathya sannisinn" ti pucchitv "imya nm" 'ti vutte "na bhik-khave idni\/ Sriputto va\/ masa labhi\/, pubbe pi muduvc\/piyavacana vattu chek pait labhis" 'ti vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krente Bo-dhisatto sehiputto ahosi. Ath' ekadivasa eko miga-luddako bahu masa labhitv ynaka pretv "vikkiis-smti" nagara gacchati. Tad Brasi-vsik cattrosehiputt nagar nikkhamitv ekasmi maggasabhgahne\/kici\/ dihasuta samullapant\/ nisdisu. Tesu eko se-hiputto ta masaynaka\/ disv "eta luddaka ma-sakhaa harpessmti" pucchi. "Gaccha harpehti"So upasakamitv "are\/ luddaka, dehi me masakhaan"ti ha. Luddako "para kici ycantena nma piyavacanenabhavitabba, tay kathitavcya anucchavika\/ masakha-a labhissasti\/" vatv pahama gtham ha:

@@

Ta ca\/ pana vatv hadayamasena saddhi madhurama-sa ukkhipitv adsi. Ta\/ catuttho sehiputto "kin tivatv\/ ycti\/" pucchi\/. "Tt 'ti vatv\/" ti. So "aham piycissmti" gantv\/ "sahya masakhaa me dehti" ha.Luddo "tava vacannurpa labhissasti\/" catuttha\/ g-tham ha:

@@

Tass attho: yassa purisassa gme sukhadukkhesu saha ayanato\/ sah-yasakhto sakh\/ n' atthi tassa ta hna yath\/ amanussa araa\/tath' eva ta\/ hoti, iti\/ aya\/ tava vc sabbassa sadis\/ sabbena attanosantakena vibhavena sadis, tasm sabbam eva ida\/ mama santaka ma-saynaka\/ dadmi te ti. Eva ca pana vatv "ehi samma sabbam ev' ida\/ ma-saynaka tava geha harissmti\/" ha. Sehiputto tena

\/##%< 6. Sasajtaka. (316.) 51>%ynaka pajpento\/ attano ghara gantv\/ masa otre-tv\/ luddakassa sakkrasammna\/ katv puttadram pi 'ssapakkospetv luddakakammato\/ apanetv attano kuumbamaj-jhe vaspento\/ tena saddhi abhejjasahyo hutv yvajvasamaggavsa vasi\/. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadluddako Sriputto ahosi, sabbamasalbhisehiputto\/ aham ev 'ti.Masajtaka\/.

$$ (cfr. Morris, Cariyp. p. 82) Satta me rohit macch ti. Ida Satth Jetavane vi-haranto sabbaparikkhradna rabbha kathesi. Svatthiyakir'\/ eko kuumbiko Buddha-pamukhassa saghassa\/ sabbaparikkh-radna sajjetv\/ gharadvre maapa kretv Buddha-pamukhabhikkhusagha nimantetv sajjitamaape paattavarsanesu\/ nis-dpetv nnaggarasapatadna\/ datv "puna svtanya puna svta-ny" 'ti sattha nimantetv sattame divase Buddha-pamukhnapacanna bhikkhusatna sabbaparikkhre adsi. Satth bhatta-kiccvasne anumodana karonto "upsaka, tay ptisomanassaktu vaatti, ida hi dna nma porakapaitna vaso,porakapait hi sampattaycakna jvita pariccajitv attanomasa pi adas" 'ti vatv tena ycito atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto sasa yoniya nibbattitv arae vasati. Tassa\/pana araassa ekato pabbatapdo\/ ekato\/ nad\/ ekato\/paccantagmako\/. Apare pi 'ssa tayo sahy ahesu: makkao\/siglo\/ uddo\/ ti. Te cattro pi pait ekato vasant attano

\/##%%attano gocarahne gocara gahetv syahasamaye ekatosannipatanti. Sasapaito "dna dtabba sla rakkhi-tabba uposathakamma ktabban" ti tia janna ov-davasena dhamma deseti\/. Te tassa ovda sampaicchitvattano attano nivsagumba pavisitv vasanti. Eva klegacchante ekadivasa Bodhisatto ksa oloketv candadisv "sve uposathadivaso" ti atv itare tayo ha: "sve upo-satho\/, tumhe tayo pi\/ jan sla samdiyitv\/ uposathik\/hotha, sle patihya dinnadna mahapphala hoti, tasmycake sampatte tumhehi khditabbhrato datv khdeyyth"'ti. Te "sdh" 'ti sampaicchitv attano\/ vasanahnesuvasitv punadivase tesu uddo pto va "gocara pariyesiss-mti" nikkhamitv Gagtra gato. Ath' eko blisiko\/ sattarohitamacche uddharitv valliy vuitv\/ netv\/ Gagtrevlikya\/ paicchdetv macche gahanto\/ adho Gagabhassi\/. Uddo macchagandha ghyitv vlika\/ viyhitvmacche disv nharitv "atthi nu kho imesa\/ smiko\/" titikkhattu ghosetv smika apassanto valliya\/ asitv\/attano vasanagumbe hapetv "velyam eva\/ khdissmti"attano sla vajjanto\/ nipajji. Siglo pi\/ nikkhamitv go-cara pariyesanto ekassa khettagopakassa kuiya dve masa-slni\/ eka godha\/ eka ca dadhivraka\/ disv "atthinu kho etassa smiko\/" ti tikkhattu ghosetv smikaadisv dadhivrakassa uggahaarajjuka\/ gvya pavesetv\/masasle\/ ca godha\/ ca mukhena asitv\/ netv attanosayanagumbe\/ hapetv "velyam eva khdissmti" attano

\/##%< 6. Sasajtaka. (316.) 53>%sla vajjanto nipajji. Makkao pi\/ vanasaa pavisitvambapii\/ haritv\/ vasanagumbe hapetv "velyam eva\/khdissmti" attano sla vajjanto nipajji. Bodhisatto panavelyam eva\/ nikkhamitv "dabbatini khdissmti" attanogumbe\/ yeva nipanno\/ cintesi: "mama santika gatnaycakna tini dtu na sakkoti\/, tilatauldayo pimayha n' atthi, sace me santika ycako gacchissatiattano sarramasa dassmti". Tassa slatejena Sakkassapaukambalasilsana uhkra dassesi. So vajjamnoima\/ kraa disv "sasarja\/ vmasissmti" paha-ma uddassa vasanahna gantv brhmaavesena ahsi,"brhmaa kimattha hito sti" ca vutte "paita, sacekici hra labheyya uposathiko hutv samaadhammakareyyan" ti. So "sdhu, dassmi te hran" ti tena sad-dhi sallapanto pahama gtham ha:

@% Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto Ksigmake\/ ekassa gahapatikassa ghare cora-nakkhattena jto vayappatto corika\/ katv jvika kappentoloke pkao ahosi sro ngabalo, koci na gahitu nsak-khi. So ekadivasa ekasmi sehighare sandhi chinditvbahu dhana avahari\/. Ngar rjna upasakamitv "deva,eko mahcoro nagara vilumpati, ta gahpeth" 'ti va-disu\/. Rj tassa gahaatthya nagaraguttika pesi.So rattibhge tattha tattha vaggabandhanena\/ manusse ha-petv na\/ sabhoga\/ ghpetv rao rocesi. Rj "ssamassa chindath\/" 'ti nagaraguttika eva pesi. Nagara-guttiko na\/ pacchbha\/ ghabandhana\/ bandhpetvgvy' assa rattakaaveramla\/ laggetv sse ihakacuaokiritv catukke catukke kashi tpento kharassarena paavena\/ghtana neti. "Imasmi kira nagare vilopakhdako\/ corogahito" ti sakalanagaram sakhubhi. Tad ca Brasiyasahassa gahant Sm nma gaik hoti rjavallabh pa-casatavaadsparivr, s\/ psdatale vtapna vivaritvhit na\/ niyyamna passi. So pana abhirpo psdikoativiya sobhaggappatto devava\/ sabbesa matthakenapayati. S niyyamna\/ disv va paibaddhacitt hutv"kena nu kho upyenha ima purisa attano smikakareyyan" ti cintayant\/ "atth' eso upyo" ti attano attha-carikya ekiss hatthe nagaraguttikassa sahassa pesesi\/:"aya coro Smya bht, aatra Smya ao etassanissayo\/ n' atthi, tumhe kira ida sahassa gahetv eta

\/##%%vissajjeth" 'ti. S\/ tath aksi. Nagaraguttiko "ayacoro\/ pkao, na sakk eta eva vissajjetu, aa panamanussa labhitv ima paicchannaynake nisdpetv pe-setu sakk" ti ha. S gantv tass rocesi. Tad pan'eko sehiputto Smya paibaddhacitto devasika\/ sahassadeti, so ta divasam pi suriyatthagamanavelya sahassaganhitv ta ghara agamsi. Smpi sahassabhaikagahetv rsu\/ hapetv parodant nisinn hoti, kim etan" tica\/ vutt\/ "smi, aya coro mama bht, aha ncakammakaromti mayha santika na eti, nagaraguttikassa pahite\/"sahassa labhamno vissajjessmti" ssana pesesi, idniima sahassa dya nagaraguttikassa santika gacchanta\/na labhmti". So tass paibaddhacittatya "aha gamis-smti" ha. "Tena hi tay bhatam\/ eva gahetv gacch-hti". So ta gahetv nagaraguttikassa geha ganchi\/. Sota sehiputta paicchannahne hapetv cora paicchan-naynake\/ nisdpetv Smya pahiitv\/ "aya coro rahepkao, samandhakra\/ tva hotu, atha na manussnapaisallnavelya\/ ghtpessmti" apadesa katv muhuttavtinmetv manussesu paisallnesu sehiputta mahanten-rakkhena\/ ghtana netv asin ssa chinditv sarrasla\/ ropetv nagara pvisi. Tato pahya sm ae-sa hatthato kici na gahti\/. Ten' eva saddhi abhira-mamn vicarati. So cintesi "sace aya aasmi pai-baddhacitt bhavissati mam pi mrpetv\/ tena saddhimabhiramissati, accantamittadubbhin\/ es, may idha avasitvkhippa palyitu vaatti\/". Gacchanto\/ pana "tuccha-

\/##%< 8. Kaaverajtaka. (318.) 61>%hattho agantv etiss bharaabhaa gahetv gacchiss-mti" cintetv ekasmi divase ta ha: "bhadde, mayapana pajare\/ mittakukkuo\/ viya nicca ghare\/ homa, eka-divasa uyynaka karissm\/" 'ti. S "sdh" 'ti sam-paiccitv khdanyabhojanydni\/ sabba paiydetv sabb-bharaapatimait tena saddhi paicchannayne nisditvuyyna\/ agamsi. So\/ tya saddhi kanto "idni mayhapalyitu vaatti" tya saddhi kilesaratiy ramitukmoviya eka kaaveragacchantara\/ pavisitv tam ligantoviya nippetv\/ visaa katv ptetv sabbbharani omu-citv tass yeva uttarsage\/ bandhitv bhaika khandhehapetv uyynavati laghitv pakkmi. Spi pailaddha-sa\/ uhya paricrikna santika gantv "ayyaputtokahan" ti pucchi. "Na jnma ayye" ti. "Ma mat ti sa-ya bhyitv palto bhavissati" anattaman hutv tato va\/geha gantv "mama piyasmikassa dihakle\/ yeva ala-katasayane\/ sayissmti" bhmiya nipajjitv tato pahyamanpasaka\/ na\/ nivseti dve bhattni na bhujati gan-dhamladni na paisevati\/, "yena kenaci upyena ayya-putta pariyesitv pakkospessmti" nae\/ pakkospetv sa-hassa adsi, "ki karoma ayye" ti vutte "tumhka aga-manahna nma n' atthi, tumhe gmanigamarjadhniyogantv\/ samajja katv samajjamaale\/ pahamam evaima gta gyeyyth" 'ti nae sikkhpent\/ pahamagtha vatv "tumhehi imasmi gtake\/ gte sace ayyaputtotasmi parisantare bhavissati tumhehi saddhi kathessati,

\/##%%ath' assa mama rogabhva\/ kathetv ta dya gacchey-ytha\/, noce gacchati ssana peseyyth" 'ti paribbayadatv nae uyyojesi. Te Brasito nikkhamitv tattha tatthasamajja karont\/ eka paccantagmaka gamisu\/. So picoro palyitv tattha vasati. Te tattha samajja karontpahamam eva gtaka gyisu:

@@

Tattha kaaveres 'ti kaaveresu\/, bhnus 'ti\/ rattarattna\/ pup-phna pabhya sampannesu\/, Sman ti evanmaka\/, pestikilesaratiy ramitukmo liganto pesi, s tan ti s Sm ti rog\/, tvapana mat ti saya bhto palyi, tena\/ s attano rogya\/ abruvti\/kathesi\/ rocesti attho. Coro ta sutv\/ naa upasakamitv "tva `Sm\/jvatti' vadati\/, aha pana na saddahmti" tena saddhisallapanto dutiya gtham ha:

@@

Tass' attho: ambho naa ida kira na saddhtabba\/ ya\/ vtotiapani\/ viya pabbata vaheyya, sace hi so pabbata\/ vaheyya sabbampi pahavi vaheyya, yath c' eta asaddheyya\/ tath idan ti, yatthaSm klakat\/ sma rogya abruvti\/ kikra saddhey-ya\/, mat nma na kassaci ssana pesentti\/.

\/##%< 8. Kaaverajtaka. (318.) 63>% Tassa vacana sutv nao tatiya gtham ha:

@% Etam attha dpent pahama gtham ha:

@%bahikatv eko\/ va sdurasabhojana\/ na bhujati savibhajitv va\/ bhujatiso imni pupphni arahatti\/. Purohito\/ "aha etehi guehi samanngato" ti vatvtni pi\/ harpetv pilandhitv catuttha devaputta yci.So catuttha gtham ha:

@@

Tass' attho: yo puggalo sammukh v parammukh v sldiguayuttesante\/ paitapurise na akkosati na paribhsati ya vcya vadati tad evakyena karoti so imni pupphni arahatti. Purohito "aha etehi guehi samanngato" ti vatv tnipi\/ harpetv pilandhi\/. Devaputt cattri\/ pi pupphacum-bani\/ purohitassa datv devalokam eva gat. Tesa gataklepurohitassa sse mahat vedan uppajjati, tihena\/ sikharena\/nimmathita\/ viya\/ ayayantena\/ pita viya\/ ssa ahosi.So vedanmatto aparpara parivattamno mahsaddena viravi,"kim etan" ti ca vutte "aha mam' antare avijjamne yevague `atthti' musvda katv te devaputte\/ pupphni yci\/,harath' etni mama ssato" ti ha. Tni harant\/ haritunsakkhisu, ayapaena\/ baddhni viya ahesu. Atha naukkhipitv geha nayisu. Tassa tattha\/ viravantassa sattadivas vtivatt. Rj amacce mantetv "dusslo\/ brhmaomarissati, ki karom" 'ti ha\/. "Deva, puna ussavakrema\/, devaputt puna gacchissantti\/". Rj puna\/

\/##%%ussava kresi. Devaputt puna gantv sakalanagarapupphagandhena ekagandha katv tath' eva\/ rjagae a-hasu. Mahjano sannipati, dusslabrhmaa netv tesapurato urena nipajjpesu. So "jvita me detha smino\/"ti devaputte yci. Devaputt "tuyha dusslassa ppadham-massa\/ ananucchavikn' etni\/ pupphni, tva\/ amhe vaces-smti sa ahosi, attano musvdaphala laddhan" ti ta\/mahjanamajjhe\/ garahitv ssato pupphacumbaa\/ apanetvmahjanassa ovda datv sakahnam eva agamasu. Satth ima desana haritv jtaka samodhnesi: "Tadbrhmao Devadatto ahosi, tesu devaputtesu eko Kassapo eko Mog-gallno eko Sriputto, jehadevaputto\/ pana aham ev" 'ti. Kak-krujtaka\/.

$$ Vti cya\/ tato gandho ti. Ida Satth Jetavaneviharanto eka ukkahitabhikkhu rabbha kathesi. Tadhi Satth ta bhikkhu "sacca kira tva bhikkhu\/ ukkahito\/"ti pucchitv "sacca bhante" ti vutte "kasm ukkahito sti""kilesavasena bhante" ti "bhikkhu, mtugmo nma arakkhiyo, nasakk rakkhitu, porakapait\/ mtugma\/ mahsamudda-majjhe simbalidahavimne\/ vaspetvpi\/ rakkhitu nsakkis"'ti vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto tassa aggamahesiy kucchismi nibbattitv va-yappatto pitu accayena rajja kresi. Kkti\/ nm' assaaggamahes ahosi abhirp devacchar viya. Ayam ettha

\/##%< 7. Kktijtaka. (327.) 91>%sakhepo, vitthrato pana attavatthu\/ Kulajtake vi-bhavissati. Tad pan' eko supaarj manussavesengantv\/ra\/ saha jta\/ kanto Kktiy\/ aggamahesiy paibad-dhacitto ta dya supaabhavana netv tya saddhiabhirami. Rj devim apassanto\/ Naakuvera nma gan-dhabba\/ "tva vicinhi\/ nan" ti ha\/. So ta\/ supaa-rjna pariggahetv\/ ekasmi sare erakavane nipajjitvtato supaassa\/ gamanakle pattantare nisditv supaa-bhavana gantv tya saddhi kilesasasagga katv punatass' eva pattantare nisinno gantv supaassa ra saha\/jta\/ kanakle\/ attano va gahetv jtamaala\/gantv rao santike hito gtakavasena\/ pahama g-tham ha:

@@

Tattha gandho ti tass dibbagandhavilittya sarragandho, yattha meti yattha supaabhavane mama piy vasati tato imin saddhi katya\/ kya-sasaggya tass imassa kyena saddhi gato gandho vyatti adhippyo,dre ito hti imamh hn dre, hikro niptamatto, Kkti\/ dev,yattha me ti yass upari mama mano nirato. Ta sutv supao dutiya gtham ha:

@@

Tass' attho: tva ima Jambudpasamudda tassa parato Kebuka\/nadi\/ pabbatantaresu hitni satta samuddni ca katha tari\/, ken' up-yena tio, satta samuddni atikkamitv\/ hita amhka bhavana sim-balirukkha ca katha abhirhti.

\/##%% Ta sutv Naakuvero tatiya gtham ha:

@@

Tattha tay ti tay\/ karaabhtena tava pattantare nisinno aha sab-bam eta aksin ti attho. Tato supaarj catuttha gtham ha:

@@

@%bhvan ktabb, ya pan' eta vta\/ vigata mata ananusociya naanusocitabban ti. Eva Mahsatto cathi gthhi aniccatkra\/ dpentodhamma desesi. Mahjano paribbjikya srrakicca aksi.Bodhisatto Himavanta\/ pavisitv jhnbhia\/ nibbattetvBrahmaloka-paryano ahosi. Satth ima desana\/ haritv saccni paksetv jtaka sa-modhnesi: (Saccapariyosne kuumbiko sotpattiphale patihahi)"Tad Sammillabhsin\/ Rhulamt ahosi, tpaso pana aham ev"'ti. Ananusociyajtaka\/.

$$ Ya annapnass 'ti. Ida Satth Veuvane viharantohatalbhasakkra Devadatta rabbha kathesi. Devadattena hiTathgate ahne kopa bandhitv dhanuggahesu\/ payojitesu Nl-girivissajjanen' assa\/ doso pkao jto. Ath' assa pahapitni\/dhurabhattdni\/ manuss harisu. Rjpi na na olokesi. So hata-lbhasakkro kulesu vipetv bhujanto cari\/. Bhikkh dhamma-sabhya katha samuhpesu: "vuso Devadatto `lbhasakkrauppdessmti' uppannam pi thira ktu nsakkhti\/". Satthgantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathya sannisinn" tipucchitv "imya nm" 'ti vutte "na bhikkhave idn' eva pubbe p'esa hatalbhasakkro ahosti" vatv atta hari: Atte Brasiya Dhanajaye\/ rajja krenteBodhisatto Rdho nma suko ahosi mahsarro paripua-gatto, kaniho pan' assa Pohapdo nma. Eko luddako tedve pi jane bandhitv netv Brasirao adsi. Rj ubhopi te suvaapajare pakkhipitv suvaataake\/ madhulje

\/##%%khdpento sakkharodaka pyento paijaggi, sakkro mahahosi, lbhaggayasaggappatt ahesu. Ath' eko vanacarakoKlabhun\/ nm' eka mahklamakkaa netv rao\/adsi, tassa pacch gatatt mahantataro\/ lbhasakkro ahosi,sukna parihyi. Bodhisatto tdilakkhaayog\/ na\/ kiciha, kaniho pan' assa tdilakkhabhv\/ ta makkaassasakkra asahanto "bhtika, pubbe imasmi rjakule sdu-rasakhdaniydi amhkam eva denti, idni maya na la-bhma, Klabhumakkaass' eva haranti\/, maya Dhana-jayarao\/ santik lbhasakkra alabhant imasmi hneki karissma, ehi araam eva gantv vasissm" 'ti tenasaddhi sallapanto\/ pahama gtham ha:

@@

Tattha yaso ti issariyaparivro, ayaso ti tassbhvo, ete ti ete ahalokadhamm manujesu anicc, lbhaggappatt\/ hutvpi aparena samayena

\/##%< 9. Klabhujtaka. (329.) 99>%appalbh appesakkh\/ honti, niccalbhino\/ n' atthi, yasdisu pi es'eva nayo. Ta sutv Pohapdo makkae usya\/ apanetu asak-konto tatiya gtham ha:

@@

Tattha kathan\/ n 'ti kena nu kho upyena, dakkhism\/ 'ti dak-khissma, nibbpitan\/ ti nicchuddha\/ nikkhmita\/, jamma tilmaka. Ta sutv Rdho catuttha gtham ha:

@@

Tattha bhyayate\/ kumre ti rjakumre\/ utrseti, yen 'ti yenakraena, rak hassatti yena kraena imamh annapn dre hassatisayam eva ta kraa karissati, m tva etassa cintayti attho. Klabhu\/ pi katiphen' eva rjakumrna puratokaaclandni karonto kumre bhypesi, te bht\/ vissa-ram akasu. Rj "kim etan" ti pucchitv tam attha sutv"nikkahatha nan" ti makkaa\/ nikkahpesi, suknalbhasakkro\/ pkatiko\/ va\/ ahosi.

\/##%% Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "TadKlabhu\/ Devadatto ahosi, Pohapdo nando, Rdho pana ahamev" 'ti. Klabhujtaka\/.

$$ Sla kireva kalyan ti. Ida Satth Jetavane vi-haranto slavmasakabrhmaa rabbha kathesi. Dve pivatthni heh kathitn' eva, idha pana Bodhisatto Brasiraopurohito ahosi. So attano sla\/ vmasanto\/ ti divasni heraika-phalakato\/ kahpaa gahi. Ta "coro" ti\/ rao das-sesu. So rao santike hito\/

@% Tass' attho: yvad eva assa senassa ahu kici mukhena gahita ma-sakhaa tvad eva na imasmi loke kulal samgantv khdisu, tasmipana vissahe tam ena akicana nippalibodha pakkhi sesapakkhinona hisantti. So nagar nikkhamitv antarmagge ekasmi gme syaekassa\/ gehe nipajji. Tattha pana Pigal nma ds\/ "asu-kavelya nma\/ gaccheyysti" ekena purisena saddhi sa-ketam aksi. S smikna pde dhovitv tesu nipannesutassgamana olokent ummre nisditv "idni gamissatiidni gamissatti" pahamaymam pi majjhimaymam pi vti-nmesi, paccsasamaye pana "na so idni gamissatti"chinns hutv nipajjitv nidda okkami. Bodhisatto idakraa disv "aya `dni\/ puriso gamissatti' sya\/ettaka kla nisinn idni 'ssa angamanabhva atvchinns hutv sukha supati, kilesesu hi s nma duk-kha nirsbhvo\/ ca sukhan" ti cintetv tatiya g-tham ha:

@@

Tattha phalavatti yass sya phala laddha hoti s tassa phalassasukhatya sukh nma\/, nirsa katv ansa\/ katv chinditv\/ pajahitvti attho, Pigal ti Pigal\/ ds idni sukha supatti. So punadivase tato gm araa pavisanto araeeka tpasa jhna appetv nisinna disv "idhaloke caparaloke ca\/ jhnasukhato uttaritara\/ sukha\/ n' atthti"cintetv catuttha gtham ha:

@@

\/##%% Tattha na samdhiparo ti\/ samdhito\/ paro ao sukhadhammonma n' atthti. So araa pavisitv isipabbajja pabbajitv jhnbhi-a uppdetv Brahmaloka-paryano ahosi. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadpurohito\/ aham ev" 'ti. Slavmasajtaka\/. Kuidsaka-vaggo tatiyo.

4. KOKILAVAGGA.

$$ Yo ve kle asampatte ti. Ida Satth Jetavane vi-haranto Koklika rabbha kathesi. Vatthu Takkrikajtake\/vitthrita\/. Atte pana\/ Brasiya Brahmadatte rajja k-rente Bodhisatto tassa amaccaratana\/ ahosi. Rj bahu-bh ahosi. Bodhisatto "tassa ta bahubhita nisedhes-smti" eka upama upadhrento vicarati. Ath' ekadivasarj uyyna gantv magalasilpae nisdi. Tass' upariambarukkho atthi, tatth' ekasmi\/ kkakulvake kakokil\/attano aaka nikkhipitv agamsi. Kk ta kokilaa-ka\/ paijaggi. Aparabhge tato kokilapotako nikkhami.Kk "putto me" 'ti saya mukhatuakena\/ gocara ha-ritv ta paijaggi. So avirhapakkho akle yeva kokila-rava ravi. Kk "aya idn' eva tva aa rava

\/##%< 1. Koklikajtaka. (331.) 103>%ravati\/, vahanto\/ ki karissatti" tuena\/ koetv\/ mretvkulvak ptesi. So rao pdamle pati. Rj Bodhi-satta pucchi: "kim eta sahy" 'ti. Bodhisatto "aharjna vinetu\/ eka upama pariyesmi, laddh dni p'es\/" ti cintetv "mahrja, atimukhar akle bahubhinoevarpa\/ labhanti, aya mahrja kokilapotako kkiy pu-ho\/ avirhapakkho\/ akle yeva viravi\/, atha na kk `n-ya mama puttako' ti atv mukhatuena\/ koetv\/ mre-tv\/ ptesi, manuss v hontu tiracchn v akle\/ bahu-bhino evarpa dukkha anubhavantti\/" vatv im g-th abhsi:

@@

@@

@@

@@

Tattha kle asampatte ti attano vacanakle asampatte\/, ativelan tiveltikkanta\/ katv atirekappama\/ bhsati, halhala\/ iv 'ti hal-halam\/ iva, nikahe\/ ti tasmi eva\/ khae appamattake kle, tasm tiyasm sunisit satth\/ halhalavisato pi khippatara dubbhsitavacanam

\/##%%eva pteti\/ tasm, kle akle v ti vattu yuttakle ca\/ akle ca\/ vcarakkhetha\/, ativela na bhseyya, api attan same ti nnkarae pipuggale ti attho, matipubbo ti mati purecrika katv kathanena matipubbo,vicakkhao\/ ti ena vicretv atthavindanapuggalo\/ vicakkhao\/ nma,uraga\/ iv ti uragam\/ iva, ida vutta hoti: yath supao samuddakhobhetv mahbhoga uraga deti gahti\/ diyitv ca\/ na\/ simbaliropetv masa khdati evam eva\/ yo matipubbagamo\/ vicakkhao\/vattu yuttakle mita bhsati so sabbe amitte deti gahti\/ attano vase\/vattetti. Rj Bodhisattassa dhammadesana sutv tato pahyamitabh\/ ahosi, yasa c' assa vahetv\/ mahanta-tara adsi. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadkokilapotako Kokliko ahosi, paitmacco\/ pana aham ev" 'ti.Koklikajtaka\/.

$$ Api hantv hato brtti\/. Ida Satth Jetavane vi-haranto Kosalarao purohita rabbha kathesi. So kira ra-thena attano bhogagmaka\/ gacchanto sambdhe\/ magge rathapjento eka sakaasattha disv "tumhka sakaa apanetha\/ apa-neth" 'ti gacchanto\/ sakae anapanyamne\/ kujjhitv patodalahi\/purimasakae skaikassa khipi\/. S rathadhure\/ paihat nivat-titv tass' eva nala\/ pahari, tvad eva\/ nale\/ gao\/ uhahi.So nivattitv "skaikehi pahao 'mhti\/" rao rocesi. Skaikepakkospetv vinicchinant\/ tass' eva dosa addasasu. Ath' eka-divasa\/ dhammasabhya katha samuhpesu: "vuso, rao

\/##%< 2. Rathalahijtaka. (332.) 105>%kira purohito `skaikehi pahao mhti\/' aa\/ karonto sayam evaparajjhti\/". Satth gantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahikathya sannissinn" ti pucchitv "imya nm" 'ti vutte "nabhikkhave idn' eva pubbe p' esa evarpa karot' ev\/" 'ti vtvatta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto tass' eva vinicchaymacco ahosi. Atha raopurohito rathena attano bhogagma gacchanto ti sabbapurimasadisam eva, idha pana tena rao rocite rj sayavinicchaye nisditv skaike pakkospetv kamma asodhetvva "tumhehi mama purohita koetv\/ nale gao\/ uh-pito" ti vatv "sabbassaharaa\/ tesa karoth" 'ti ha.Atha na Bodhisatto "tumhe mahrja kamma\/ asodhetvva etesa sabbassa\/ harpetha, ekacce pana attan va\/attna paharitvpi `parena\/ paha' amh\/' 'ti vadanti,tasm avinicchitv\/ ktu na yutta rajja krentena\/nma\/, nismetv\/ kamma ktu vaatti\/" vatv imgth abhsi:

@@

@@

@@

\/##%%

@@

Tattha api hantv ti api eko attan va attna hantv parena hato\/'mhti brti\/ katheti\/, jetv\/ jino\/ ti saya v pana para jitv\/ ahajito 'mhti\/ bhsati, ekadatth\/ 'ti mahrja pubbam eva\/ rjakula patvakkhyantassa pubbakkhyino ekadatthu\/ na saddahe, ekasena vacana nasaddaheyya, tasm ti yasm pahamatara gantv\/ kathentassa ekasenavacana na saddahtabba tasm yath dhammo ti yath vinicchayasabhvohito tath kareyya, asaato ti kydhi asaato dusslo, ta na sdh'ti ta tassa puitassa avato puggalassa ahnaghivasena\/ dahakopa-sakhta kodhana\/ ta\/ na sdhu, nnisamm 'ti na anismetv\/,disampatti disna pati\/ mahrja, yaso kitt c 'ti issariyaparisapari-vro\/ c' eva kittisaddo ca vahatti. Rj Bodhisattassa vacana {sutv} dhammena vinicchini\/,dhammena vinicchiyamne\/ brhmaass' eva doso jto ti. Satth ima dhammadesana haritv jtaka samodhnesi:"Tad brhmao va etarahi brhmao\/, paitmacco aham ev" 'ti.Rathalahijtaka\/.

$$ Tadeva me tvan ti. Ida Satth Jetavane viharantoeka kuumbika rabbha kathesi. Vatthu heh vitthritameva. Idha pana tesa uddhra sdhetv\/ gacchantna antar-magge luddak\/ "ubho pi khdath" ti eka pakkagodha\/ adasu\/.So puriso bhariya\/ pnyatthya pesetv sabba godha khditvtass gatakle "bhadde godh palt\/" ti ha. "Sdhu smi,pakkagodhya palyantiy ki sakk ktun" ti. S Jetavane p-

\/##%< 3. Godhjtaka. (333.) 107>%nya\/ pivitv Satthu santike nisinnpi\/ Satthr "ki upsikeaya\/ te hitakmo\/ sasneho\/ upakrako" ti pucchit "bhante ahaetassa hitakm sasneh\/, aya\/ pana mayi nisneho" ti ha. Satth"hotu, ma cintayi, eva nm' esa karoti\/, yad pana te guasarati tad tuyha eva sabbissariya detti\/" vatv tehi ycitoatta hari: Attam pi hehvuttasadisam eva, idha pana tesa ni-vattantna antarmagge luddak\/ tesa kilantabhva disv"dve pi\/ jan khdath" 'ti eka pakkagodha adasu\/.Rjadht na\/ valliy bandhitv dya magga paipajji.Te eka sara disv magg okkamma assatthamle nis-disu. Rjaputto "gaccha bhadde, sarato\/ paduminipaenaudaka hara, masa khdissm" 'ti ha. S godha\/skhya laggetv pnyatthya gat. Itaro sabba godhakhditv agganaguha gahetv parammukho\/ nisdi. Sotya pnya gahetv gatya "bhadde, godh skhya ota-ritv vammka pvisi, aha dhvitv agganaguhe\/ gahe-si\/, gahitahna hatthe yeva katv\/ bhinditv\/ bilapavih" ti ha. "Hotu deva, pakkagodhya palyantiymaya\/ ki karissma, ehi gacchm" 'ti pnya pivitvBrasi agamasu\/. Rjaputto rajja patv ta agga-mahesihne\/ hapesi, sakkrasammno pan' ass n' atthi.Bodhisatto tass sakkra kretukmo rao santike hatv"nanu maya ayye tumhka santik kici na labhma, kina\/ oloketh" 'ti ha. "Tta, aham eva rao santik kicina labhmi, tuyha ki dassmi\/, rjpi mayha idni kidassati, so araato gamanakle pakkagodha ekako va\/

\/##%%khdti\/". "Ayye, na devo evarpa karissati, m eva ava-cutth" 'ti. Atha na dev "tuyha\/ ta\/ tta na pkaa,rao yeva pkaa mayha c\/" 'ti vatv pahama g-tham ha:

@%kayir ti tasmi cajante tahsneha\/ na kareyya, apetacitten 'ti apa-gatacittena\/, na sambhajeyy 'ti na samgaccheyya, aa samekkheyy'ti aa\/ olokeyya, yath dijo khaphala rukkha\/ atv aa phala-bharita\/ rukkha gacchati tath kharga\/ purisa\/ atv aa sasne-ha upagaccheyy 'ti adhippyo. Rj Bodhisatte kathente\/ yeva\/ tass gua saritv"bhadde ettaka kla tava gua na sallakkhesi\/, pai-tassa me kathya sallakkhita\/, mampardha\/ saha, idasakalarajja tuyh' eva\/ dammti" vatv catuttha g-tham ha:

@%gabba pavisanto ummre hatv" ti. So "sdh" 'ti sam-paticchitv cariya vanditv gato\/, uparajje\/ patihya pituaccayena rajje patihsi. Tassa putto soasavassakle raouyynakdna atthya nikkhamantassa sirivibhava\/ disvpitara\/ mretv\/ rajja gahetukmo hutv attano upah-kna kathesi. Te "sdhu deva, mahallakakle laddhenaissariyena ko\/ attho, yena kenaci upyena rjna mretvrajja gahitu vaatti" vadisu. Kumro "visa khd-petv mressmti" pitar saddhi syamsa bhujantovisa gahetv\/ nisdi. Rj bhattaptiya bhatte\/ raddheyeva pahama gtham ha:

@@

Tattha viditan ti kavaddale\/ pi andhakre undurna thuso thusa-bhvena taulo\/ ca taulabhvena vidito pkao yeva\/, idha pana ligavi-pallsavasena\/ thusa vidita taulan ti vutta, khdare ti thusa vaj-jetv taulam eva khdanti, ida vutta hoti: tta kumra yath undurnaandhakre pi thuso thusabhvena taulo taulabhvena pkao te thusavajjetv taulam eva khdanti evam eva mama pi tava visa gahetv ni-sinnabhvo pkao ti. Kumro "to 'mhti" bhto bhattaptiya visa upane-tu\/ avisahitv uhya rjna vanditv gato\/. So\/ tamattha attano upahkna rocetv "ajja tv' amhi to,idni katha mressmti" pucchi. Te tato pahya uyynepaicchann hutv nikaikavasena\/ mantayamn "atth' ekoupyo, khagga sannayhitv\/ mahupahna\/ gatakleamaccna antare hatv rao pamattabhva atv khag-gena paharitv mretu vaatti" vavatthapesu. Kumro"sdh" 'ti sampaicchitv mahupahnakle\/ sannaddha-

\/##%%khaggo\/ gantv ito c' ito ca\/ rao paharaoksa upadh-resi\/. Tasmi khae rj dutiya gtham ha:

@@

Tattha araasmin ti uyyne, nikaik\/ ti kaamle manta\/,ya\/ ceta\/ iti cti c\/ 'ti ya ca eta idni mama paharaoksapari-yesana\/, ida vutta hoti: tta kumra, y es tava attano upahkehisaddhi uyyne ca gme ca nikaik\/ manta\/ ya c' eta idni mamamaraatthya\/ iti c' ti ca\/ kraa\/ etam pi\/ sabba may tan ti. Kumro "jnti me veribhva pit" ti\/ palyitv upa-hkna rocesi. Te sattahadivase atikkamitv "kumrana te pit\/ veribhva jnti, takkamattena tva eva-sa ahosi, mrehi nan" ti vadisu. So ekadivasa khaggagahetv sopnamatthake\/ gabbhe ahsi. Rj sopnamat-thake\/ hito tatiya gtham ha:

@@

@@

Tattha sikhino\/ ti sikhya samanngatassa, majubhino ti ma-dhurasarassa, apjesun ti pjayisu\/, tattha\/ phalena c 'ti nnappa-krena\/ phalphalena ca\/, Bverumgato ti\/ Bveruraha\/ gato, Bverunti pi pho, ahyath ti parihno\/, dhammarj ti navahi lokuttara-dhammehi parisa rajetti dhammarj, pabhakaro ti sattalokasakhra-lokesu\/ lokassa katatt\/, sarasampanno ti brahmassarena samanngato,dhammamadesayti catusaccadhamma paksesti\/. Im catasso gth bhsitv\/ jtaka samodhnesi: "Tadkko Nigaho Nthaputto\/ ahosi, morarj\/ aham ev\/" 'ti.Bverujtaka\/.

$$ Adsi dnnti. Ida Satth Jetavane viharanto An-thapiika rabbha kathesi. Vatthu heh Khadiragrajtake\/vitthritam eva. Idha pana Satth Anthapiika mantetv "po-rakapait\/ gahapati `dna m adsti\/' kse hatv vren-ta Sakka devarjna\/ paibhitv dna dadisu\/ yev" tivatv tena ycito atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto astikoidhanavibhavo\/ Visayho\/ nma sehi

\/##%< 10. Visayhajtaka. (340.) 129>%hutv pacahi slehi samanngato dnajjhsayo dnbhiratoahosi. So catsu nagaradvresu nagaramajjhe nivesanadvre ti\/chasu hnesu dnasl\/ kretv\/ dna pavattesi, divase di-vase chasatasahassni nikkhamanti\/, Bodhisattassa ca yca-kna\/ ca ekasadisam\/ eva bhatta hoti. Tassa Jambudpaunnagala katv dna dadato dnnubhvena Sakkabha-vana\/ kampi, devarao paukambalasilsana uhkradassesi. Sakko "ko nu kho ma hn cvetukmo" ti upa-dhrento mahsehi disv "aya Visayho\/ ativiya pattha-ritv sakala-Jambudpa unnagala katv\/ dna deti,imin dnena ma\/ cvetv saya Sakko bhavissati mae,dhanam assa nsetv eta dalidda\/ katv yath dna nadeti tathssa kressmti\/" cintetv sabba\/ dhanadha-a\/ telamadhuphitdi\/ antamaso dsakammakaraporisampi antaradhpesi\/. Dnavyva gantv "smi dnaggapacchanna\/, thapitahapitahne kici na passm" 'tirocayisu. "Ito paribbaya haratha, m dna pacchindath"'ti bhariya pakkospetv "bhadde dna pavattpehti" ha.S sakalageha\/ vicinitv ahamsakamattam pi adisv"ayya, amhka nivatthavattha\/ hapetv aa kici napassmi, sakalageha tucchan" ti ha. Sattaratanagabbhesudvra vivarpetv na kici addasasu\/, sehi ca bhariyaca hapetv ae\/ dsakammakarpi\/ na payisu. PunaMahsatto bhariya mantetv "bhadde, na sakk dnapacchinditu, sakalanivesana vicinitv kici upadhrehti"ha. Tasmi khae eko tiahrako asita c' eva kja catiabandhanarajju ca dvrantare chaetv palyi. Sehi-bhariy na\/ disv "smi ima hapetv aa na pass-

\/##%%mti" haritv adsi. Mahsatto "bhadde, may ettakakla tia nma na lyitapubba\/, ajja pana tia lyitvharitv vikkiitv yathnucchavikam dna dassmti" dnu-pacchedabhayena\/ asita c' eva kja ca rajju ca gahetvnagar nikkhamma\/ tiavatthu\/ gantv tia lyitv "eko\/amhka bhavissati, ekena\/ dna dassmti" dve tiakalpebandhitv kje\/ laggetv\/ dya gantv nagaradvre vikiitvmsake gahetv\/ eka kohsa ycakna adsi. Ycakbah, tesa "mayham pi dehi\/, mayham pi dehti" vadantnaitaram pi kohsa datv ta\/ divasa saddhi bhariyyaanhro vtinmesi. Imin niymena cha divas vtivatt.Ath' assa sattame divase tia haramnassa sattha nirh-rassa pakatisukhumlassa\/ nale\/ suriytapena pahaamatte\/akkhni bhamisu. So sati paccupahpetu\/ asakkontotia avattharitv pati\/. Sakko tassa kiriya upadhra-yamno\/ vicarati\/. So\/ ta khaa\/ gantv kse hatvpahama gtham ha:

@@

Tass' attho: ambho Visayha, tva ito pubbe tava gehe dhane vijjamnesakala-Jambudpa\/ unnagala katv\/ dna adsi, tassa ca eva\/ da-dato bhogna ca khayadhammo khayabhvo\/ ahosi, sabbam spateyya kh-a, itopara\/ ce pi\/ dna na\/ dadeyysi\/ tava saamantassa\/ bhog tath'

\/##%< 10. Visayhajtaka. (340.) 131>%eva tiheyyu, ito pahya na dassmti\/ mayha paia dehi, aha tebhoge dassessan\/ ti. Mahsatto tassa vacana sutv "ko si tvan" ti ha."Sakko 'ham asmti". Bodhisatto\/ "Sakko nma saya d-na datv sla samdiyitv\/ uposathakamma katv sattavatapadni\/ pretv Sakkatta patto\/, tva pana attano\/issariyakraka\/ dna vresi, anariya vata karosti" vatvtisso gth abhsi:

@@

@@

@@

Tattha anariyan ti lmaka ppakamma, ariyen\/ 'ti parisuddh-crena crriyena\/, suduggatenpti sudaliddenpi\/, akiccamh tiakattabban ti\/ Buddhdayo ariy vadanti, tva pana ma\/ anariyamaggaropesti\/ adhippyo, vo\/ ti niptamatta yambhogahet\/ 'ti yassa dha-nassa paribhujanahetu maya dnasaddha\/ vijahemu pariccajeyyma tano dhanam eva m ahu na no tena dhanena attho ti dpeti, ratho ti ya kiciyna, ida vutta hoti: yena maggena eko ratho yti ao pi ratho yti\/,rathassa gatamaggo\/ eso ti ten' eva maggena yti, pora nihita va-han\/ ti ya may pubbe nihita vaha\/ ta mayi dharante\/yeva m tihat\/ 'ti attho, eva bht ti eva tiahrahabhtpi

\/##%%yva jvma tva\/ dassma yeva, kikra: m dna pamadamhase\/adanto\/ hi dna pamajjati nma na sarati na sallakkheti\/, aha\/ panajvamno dna pamussitu\/ na icchmi, tasm\/ dassmi yev 'ti dpeti. Sakko ta paibhitu asakkonto "kimatthya dnadadsti\/" pucchi\/. "N' eva Sakkatta na Brahmatta pat-thayamno sabbauta patthento panha dadmti\/".Sakko tassa vacana sutv tuho hatthena pihi parimajji.Bodhisattassa ta khaa eva paribhuttamattass' eva sa-kalasarra\/ paripri. Sakknubhvena pan' assa\/ sabbo\/vibhavaparicchedo paipkatiko va ahosi. Sakko "mahsehitva ito pahya divase divase dvdasasatasahassni vissaj-jento dna dehti\/" tassa gehe aparima dhana katvta uyyojetv sakahnam eva gato. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadsehibhariy Rhulamt ahosi, Visayho\/ aham ev\/" 'ti. Vi-sayhajtaka\/. Kokilavaggo catuttho.

5. CULLAKULAVAGGA.

$$ Narna\/ rmakars\/ 'ti. Imassa jtakassa vitthra-kath Kulajtake\/ vibhavissatti. Kaarijtaka\/.

\/##%< 2. Vnarajtaka. (342.) 133>%

$$ Asakkhi\/ vata attnan ti. Ida Satth Veuvaneviharanto Devadattassa vadhya parisakkana\/ rabbhakathesi. Vatthu heh\/ vitthritam eva\/. Atte pana\/ Brasiya Brahmadatte rajja k-rente Bodhisatto Himavantapadese\/ kapiyoniya nibbat-titv vayappatto Gagtre vasi. Ath' ek anto Gagya\/susumr Bodhisattassa hadayamase dohaa uppdetvsusumrassa kathesi. So "Bodhisatta udake nimujjpetvmretv hadayamasa gahetv susumriy dassmti" cin-tetv Mahsatta ha: "ehi samma, antaradpake phalphalekhditu gacchm" 'ti. "Aha katha\/ gamissmti" ha."Ta mama pihiya nisdpetv nessmti". So tassa cittaajnanto laghitv pihiya nisdi. Susumro thoka gantvnimujjitu rabhi\/. Atha na vnaro "ki\/ bho ma udakenimujjpesti" ha. "Aha ta mretv tava hadayama-sa mama bhariyya dassmti". "Dandha tva mama ha-dayamasa ure\/ ti maasti". "Atha kahan\/ te ha-pitan" ti. "Eta udumbare olambanta na passasti". "Pas-smi, dassasi pana me" ti ha. "ma dassmti". Su-sumro dandhatya ta gahetv nadtre udumbaramlagato. Bodhisatto tassa pihito laghitv udumbararukkhe ni-sinno im gth abhsi:

@%tin\/, yehi 'ss potak\/ mrit te drake vyagghassa purato\/ p-tetv\/ mrpetv\/ palt\/" ti. Satth gantv "kay nu 'ttha bhik-khave etarahi kathya sannisinn" ti pucchitv "imya nm" 'tivutte "na bhikkhave idn' eva pubbe p' es attano potaghtakeghtpesi yev\/" 'ti vatv\/ atta hari: Atte Brasiya Bodhisatto dhammena samenarajja kreti\/. Tassa nivesane ek kuntan\/ dteyyahrikti sabba purimasadisam eva. Aya pana viseso: Ayam\/vyagghena drake mrpetv cintesi: "idni na sakk mayidha vasitu, gamissmi, gacchant\/ ca\/ rao na anro-cetv\/ gamissmi, rocetv va gamissmti" s rjna upa-sakamitv vanditv ekamanta hit "smi tumhka\/ pa-mdena mama puttake drak mresu, aha kodhavasikhutv\/ drake patimresi, idni may idha\/ vasitu nasakk" ti vatv pahama gtham ha:

@@

Tass' attho: katassa c' eva\/ puggalassa yo ca katt tassa mett\/ san-dhyate\/ puna, s puna\/ dhrna no ca blna, dhrna hi metti\/bhinnpi puna ghayati\/, blna pana saki bhinn bhinn va hoti\/, tasmvasa kuntani\/ m gam ti. Sakuik "eva sante pi na sakk may idha\/ vasitusmti" rjna vanditv uppatitv Himavantam eva gat. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadkuntan\/ yeva etarahi kuntan\/ ahosi, Brasirj pana ahamev" 'ti. Kuntanijtaka\/.

\/##%< 4. Ambacorajtaka. (344). 137>%

$$ Yo nliya\/ maayatti. Ida Satth Jetavane vi-haranto eka ambagopakathera\/ rabbha kathesi. So kiramahallakakle pabbajitv\/ Jetavana-paccante ambavane paaslakretv ambarukkhato patitni ambapakkni khdanto vicarati, attanosambandhamanussnam pi deti. Tasmi bhikkhcra pavihe am-bacorak ambni ptetv khditv ca gahetv gacchanti. Tasmikhae catasso sehidhtaro Aciravatiy nahtv\/ vicarantiyo taambavana pavisisu. Mahallako gantv t disv "tumhehi meambni khditnti" ha. "Bhante, amhe idni\/ gat, na tumhkaambni khdm" 'ti. "Tena hi sapatha karoth" 'ti. "Karomabhante" ti sapatha\/ karisu. Mahallako t hi\/ sapatha kretv\/lajjpetv vissajjesi. Tassa ta kiriya sutv bhikkh dhamma-sabhya katha samuhpesu: "vuso asuko kira\/ mahallakoattano vasanakmbavana\/ pavihasehidhtaro\/ sapatha kretvlajjpetv vissajjesti. Satth gantv "kya nu 'ttha bhikkhaveetarahi kathya sannisinn" ti pucchitv "imya nm" 'ti vutte "nabhikkhave idn' eva pubbe p' esa ambagopako hutv ek\/ sehi-dhtaro sapatha kretv lajjpetv vissajjti\/ vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto Sakkatta kresi. Tad eko\/ kajailo B-rasi upanissya nadtre ambavane paasla mpetvambni rakkhanto\/ patitni ambapakkni khdanto samban-dhamanussnam pi dadanto\/ nnappakrena micchjvena jvi-ka kappento viharati\/. Tad Sakko devarj "ke\/ nu khomanussaloke mtpitaro upahahanti kule jehpacyikakam-ma karonti dna denti sla rakkhanti uposathakammakaronti, ke pabbajitv samaadhammesu yuttapayutt viharanti,ke ancra carantti\/" loka volokento ima\/ ambago-

\/##%%paka ancra jaila\/ disv "aya kajailo kasiapari-kammdi attano samaadhamma pahya ambavana rak-khanto vicarati, savejessmi nan" ti tassa gma bhikkhyapavihakle attano nubhvena ambe ptetv corehi vilutte\/viya aksi. Tad Brasito catasso sehidhtaro ta am-bavana pavisisu. Kajailo t disv "tumhehi\/ ambnikhditnti" palibuddhi. "Bhante, maya idni gat, na teambni khdimh\/" 'ti. "Tena hi sapatha karoth" 'ti\/."Katv puna\/ gantu labhissma bhante" ti. "ma labhis-sath" 'ti. "Sdhu bhante" ti tsa\/ jehik sapatha ka-ront pahama gtham ha:

@@

Tass' attho: yo puriso palitni klavaakaraatthya tiphaldhi\/ yoje-tv\/ kata nliyaka\/ maayati nlakesantare\/ ca uhita\/ uddharantosasena vihaati kilamati tassa evarpassa mahallakassa s vasa anvetutathrpa pati\/ labhatu y te ambe avharti. Tpaso "tva ekamanta tih\/" 'ti vatv dutiya se-hidhtara kresi. S dutiya gtham ha:

@@

Tass' attho: nriyo nma pannarasasoasavassakle purisna piy honti,y pana tava ambni avhari s evarpe yobbane pati alabhitv jtiy vsav pacavsa. v\/ ekena dvhi natya natisa\/ v vassni patv tdisparipakkavay hutvpi pati m latth\/ ti. Tya pi sapatha katv ekamanta hitya tatiy tati-ya gtham ha:

\/##%< 5. Gajakumbhajtaka. (345.) 139>%

@@

Tass' attho: y te ambe avhari s pati patthayamn tassa santikaabhisaraatya abhisriy\/ nma hutv ek\/ adutiy gvutaddhagvutamatta\/dgha addhna gacchatu\/ gantvpi ca tasmi asukahna nma gacchey-ysti kate sakete pati m addas 'ti. Tya pi sapatha katv ekamanta hitya catutthcatuttha gtham ha:

@@

S uttnatth yeva. Tpaso "tumhehi bhriy\/ sapath kat, aehi ambkhdit\/ bhavissanti, gacchatha dni tumhe" ti t uyyojesi.Sakko bheravarprammaa dassetv katpasa tatopalpesi. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadkajailo aya ambagopako mahallako\/ ahosi, catasso setthidh-taro et yeva, Sakko pana aham ev\/" 'ti. Ambacorajtaka\/.

$$ Vana yadaggi dahatti\/. Ida Satth Jetavaneviharanto eka alasabhikkhu rabbha kathesi. So kira Svatthi-vs\/ kulaputto ssane ura datv pabbajitvpi alaso ahosi uddesa-paripucchyonisomanasikravattapaivattdiparibhiro\/ nvarabhibhto,nisinnahndsu tath' eva\/ hoti. Tassa ta lasiyabhva rab-bha\/ dhammasabhya katham samuhpesu: "vuso asuko nma\/evarpe niyynikassane pabbajitv lasiyo kusto nvarabhibhto

\/##%%viharatti". Satth gantv "kya nu 'ttha bhikkhave etarahi ka-thya sannisinn" ti pucchitv "imya nm" 'ti vutte "na bhik-khave idn' eva pubbe pi so\/ lasiko yev" 'ti vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto tassa amaccaratana\/ ahosi. Brasirj la-siyajtiko ahosi. Bodhisatto "rjna bodhessmti\/" ekaupya\/ upadhrento carati\/. Ath' ekadivasa rj uyynagantv amaccaparivuto\/ tattha vicaranto eka gajakumbha\/lasiya passi. Tathrp kira lasiy sakaladivasa gac-chantpi\/ ekaguladvagulamattam\/ eva gacchanti\/. Rj{ta} disv "vayassa ko nm' eso" ti\/ pucchi. Bodhisatto\/"gajakumbho\/ nm' esa mahrja lasiyo\/, evarpo\/ hi sa-kaladivasa gacchanto\/ pi ekaguladvagulamattam eva gac-chatti\/" vatv tena saddhi sallapanto\/ "ambho gajakum-bha\/, tumhka\/ dandhagamana, imasmi arae dvag-gimhi uhite ki karoth" 'ti vatv pahama gtham ha:

@% Ta sutv Bodhisatto itar dve gth abhsi:

@@

@@

Tattha vihito nu sajj ti vihito nu asi ajja. Bodhisatto pana yakkham eva passati na Sakka, yakkhoSakkassa bhayena Bodhisatta paharitu na sakkoti. SoBodhisattassa katha sutv "mahrja, nhan tava rakkhat-thya\/ hito, imin pana jalitena ayakena paharitv tamressmti gato 'mhi, Sakkassa bhayena paharitu na sak-komti" etam attha dpento dutiya gtham ha:

@@

@@

Tattha nibbpaye ti nibbpayi, daran ti sokadaratha\/ Sujto pi-tara yath ti yath ma ma putto Sujato ma pitara samna attano sap-paatya sokamh vinivattayi eva\/ ae pi sappa sokamh vinivattayantti\/. Satth ima desana\/ haritv saccni paksetv jtakasamodhnesi: (Saccapariyosne kuumbiko sotpattiphale patihahi)"Tad Sujto aham ev" 'ti. Sujtajtaka\/.

$$ Nayida nicca bhavitabban ti. Ida Satth BhaggesuSusumragiri nissya Bhesakalvane viharanto Bodhirja-kumra rabbha kathesi. Bodhirjakumro nma Udenassa\/ puttotasmi kle Susumragire\/ vasanto eka pariyodtasippa va-haki pakkospetv aarjhi\/ asadisa katv Kokanada\/ nma

\/##%%psda krpesi kretv ca pana "aya vaddhaki aasspi\/ raoevarpa psda kreyy" 'ti maccharyanto tassa akkhni up-pesi\/. Tena tassa\/ akkhni uppitabhvo\/ bhikkhusagho pkaojto. Tasm dhammasabhya katha samuhpesu: "vuso Bo-dhirjakumro\/ tathrpassa vahakino akkhni upppesi\/, ahokakkhalo pharuso shasiko" ti. Satth gantv "kya nu 'tthabhikkhave etarahi kathya sannisinn" ti pucchitv "imya nm"'ti vutte "na bhikkhave idn' eva pubbe p' esa kakkhalo pharusoshasiko va, na kevala ca idn' eva pubbe p' esa khattiyasahassna\/akkhni upppetv\/ mretv tesa masena balikamma kresti" vatv atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto Takkasilya dispmokkho cariyo ahosi,Jambudpatale khattiyamav ca\/ brhmaamav ca tass'eva santike sippa uggahisu. Brasirao pi putto Brah-madattakumro nma tassa santike tayo vede uggahi. Sopana pakatiy\/ kakkhalo pharuso shasiko\/. Mahsatto\/ a-gavijjvasena\/ tassa kakkhalapharusashasikabhva atv"tta tva kakkhalo pharuso shasiko, pharusena nma\/ lad-dha issariya acirahitika hoti, so issariye vigate\/ bhinna-nvo viya samudde patiha na labhati, tasm m evarpoahosti" ta ovadanto\/ dve gth abhsi:

@@

@@

\/##%< 3. Dhonaskhajtaka. (353.) 159>% Tattha suhatvakye\/ ti tta Brahmadatta yad eta khema v su-bhikkha v y v\/ es sukhit\/ kye ida sabba imesa sattna niccasabbaklam eva na bhavati, ida pana anicca hutv abhvadhamma, atthac-caye\/ ti so\/ tva aniccatvasena\/ issariye vigate attano atthassa accayenayath nma bhinnaplavo\/ bhinnanvo manusso sgaramajjhe patiha alabhantosammho hoti\/ eva m ahu sammho\/, tni attani\/ passatti tesakammna phala vindanto tni attani passati\/ nma. So cariya vanditv Brasi gantv pitu sippa das-setv oparajje\/ patihya pitu accayena rajja ppui. TassaPigiyo\/ nma purohito ahosi kakkhao\/ pharuso\/. So yasa-lobhena\/ cintesi: "yan nnha imin ra\/ sakala-Jam-budpe sabbarjno\/ ghpeyya\/, eva esa ekarj bhavis-sati aham pi ekapurohito\/" ti so\/ rjna attano kathagahpesi\/. Rj mahatiy senya\/ nikkhamitv ekassarao nagara rundhitv ta rjna gahi. Eten' eva up-yena\/ sakala-Jambudpe rajja gahetv rjasahassaparivuto"Takkasilya\/ rajja gahessmti\/" agamsi. bodhisattonagara paisakharitv\/ parehi appadhasiya\/ aksi.Brasirjpi Gagtre\/ mahato nigrodharukkhassa mlesi parikkhippetv upari vitna kretv\/ sayana pa-petv nivsa gahi. So Jambudpatale sahassa\/ rjnogahetv yujjhamno\/ pi Takkasila\/ gahetu asakkonto puro-hita pucchi: "cariya, maya ettakehi rjhi saddhi gan-tv\/ Takkasila\/ gahetu na sakkoma, kin nu kho ktab-ban" ti. "Mahrja rjasahassna\/ akkhni uppetv\/ kuc-

\/##%%chi\/ phletv\/ pacamadhuramasa dya imasmi ni-grodhe nibbattadevatya\/ balikamma katv antavahi ruk-kha parikkhipitv lohitapacagulikni karoma, eva nokhippam eva jayo bhavissatti". Rj "sdh" ti paissutv\/antosiya mahbale malle hapetv ekameka rjnapakkospetv nippanen' eva visaikretv akkhni uppe-tv mretv masa dya kaebarni\/ Gagya\/ pavhetvvuttappakra balikamma kretv\/ balibheri kopetvyujjhya\/ gato. Ath' assa alakato eko yakkho gantvdakkhia akkhi\/ uppetv agamsi\/. Mahat vedan up-pajji. So vedanmatto\/ gantv nigrodharukkhamle pa-attasayane\/ uttnako nipajji\/. Tasmi khae eko gijjhoeka tikhiakoi\/ ahi gahetv tassa\/ rukkhagge nisinnomasa khditv\/ ahi vissajjesi, ahikoi\/ gantvrao vmakkhimhi ayasla vipatitv\/ akkhi\/ bhindi.Tasmi khae Bodhisattassa vacana sallakkhesi, so "amhkacariyo `ime satt bjnurpa phala viya kammnurpavipka anubhontti' kathento ida disv kathesi, mae" tivatv vippalapanto\/ dve gth abhsi:

@@

@@

\/##%< 3. Dhonaskhajtaka. (353.) 161>% Tattha ida tadcariyavaco ti ta ida\/ tassa\/ cariyassa vacana,Prsariyo\/ ti ta gottena kitteti, pacch katan ti ya ppa tay ka-ta pacch ta\/ tpeyya\/ kilameyya ta m karti ovda adsi, aham pan'assa vacana na karin ti, ayamev 'ti nigrodharukkha dassento vilapati,dhonaskho\/ ti patthaaskho, yahi ghtayin ti yamhi rukkhe khattiya-sahassa mresi, alakate candanasralitte\/ ti rjlakrehi alakatecandanasralitte\/ te\/ khattiye sattha\/ ghtesi, ayam eva so rukkho, idnimayha kici parittna ktu na sakkotti dpeti, tameva dukkhan tiya\/ maya paresa\/ akkhiuppanadukkha\/ kata ida me tadeva pai-gata, idni no\/ cariyassa vacana matthaka pattan ti paridevati. So eva paridevamno aggamahesi anussaritv

@@

gtham ha. Tass' attho: mama bhariy suvaasm Ubbar, yath nma siggurukkhassauj\/ uggat skh mandamuterit\/ kampamn sobhati eva itthivilsakurumn sobhati, tam aha idni akkhna\/ bhinnatt Ubbari adisv va klakarissmti, tam me tass\/ adassana ito maraadukkhato pi dukkhatarabhavissatti. So eva vippalapanto yeva maritv niraye nibbatti, nana issariyaluddho\/ purohito parittna ktu sakkhi, na\/attano issariya laddho\/, tasmi matamatte yeva balakyobhijjitv palyi. Satth ima desana\/ haritv jtaka samodhnesi: "Tadcorarj\/ Bodhirjakumro ahosi, Pigiyo\/ Devadatto, dispmokkhocariyo\/ aham ev" 'ti. Dhonaskhajtaka\/.

\/##%%

$$ Urago va taca jia ti. Ida Satth Jetavaneviharanto mataputtakakuumbika\/ rabbha kathesi. Vatthu\/Matabhariyamatapitikavatthusadisam eva. Idhpi Satth tath' evatassa nivesana gantv ta gantv vanditv nisinna "ki\/ vusosocasti" pucchitv "ma bhante puttassa\/ mataklato pahya so-cmti" vutte "vuso bhijjanadhamma\/ nma bhijjati, nassana-dhamma\/ nassati, ta ca kho\/ na ekass' eva\/ npi ekasmi yeva\/gme\/, aparimesu pana cakkavlesu tsu bhavesu amaraadhammonma n' atthi, tabbhven' eva htu samattho ekasakhro pi n'atthi, sabbe satt maraadhamm, sakhr bhijjanadhamm, pora-kapaitpi putte mate\/ `nassanadhamma nahan' ti na socis"'ti vatv tena ycito atta hari: Atte Brasiya Brahmadatte rajja krenteBodhisatto Brasiy\/ dvragmake brhmaakule nib-battitv kuumba sahapetv kasikammena jvika kap-pesi. Tassa putto ca dht c ti dve drak ahesu. Soputtassa vayappattassa samnakulato kumrika nesi\/. Itite dsiy saddhi cha jan ahesu: Bodhisatto bhariy puttodht suis\/ dsti. Te samagg sammodamn piyasavsahesu. Bodhisatto sesna pacanna eva\/ ovda deti:"Tumhe yathladdhaniymena\/