44

บทท4

ผลการปฎบตงาน

รายงานการจดท ารายงานสหกจศกษาเรองกระบวนการการฝกซอมนกแสดงหญงของบรษทรชดา

นรมต จ ากด ตงแตวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 ถง 2 กนยายน พ.ศ. 2559 โดยแบงหวขอการฝกซอม

นกแสดงหญงเปน 3 ชดการแสดงดงน

4.1การฝกซอมการแสดงชดฟอนดงครกดงสาก

4.2 การฝกซอมการแสดงชดเซงโปงลาง

4.3 การฝกซอมการแสดงชดกะโป

4.1 การฝกซอมการแสดงชดฟอนดงครกดงสาก

พธกรรมการดงครกดงสาก เปนพธกรรมทเกยวของกบฝนฟา ซงมกจะประกอบพธในชวง

ปลายฤดแลง เพอเปนการเสยงทายวาในปทท าการเสยงทายนนจะมปรมาณน าฝนมากนอย พอเพยงตอ

การท านาหรอไม การประกอบพธกรรมการดงครกดงสากจะตองมอปกรณ คอ ครกมอง สากต าขาว

และเชอกเพอผกสากต าขาวในการดงเสยงทายโดยจะมผดงฝายชายดานหนงและฝายหญงอกดานหนง

และจะมขจ าหรอผตดตอวญญาณเปนผต งครกไวตรงกลางหมบานและเมอขจ าท าพธปาวสกเคหรอพธ

การอญเชญเทวดากจะบอกใหผรวมพธดงเชอกทผกสากต าขาว(ลกษณะเหมอนกบการดงชกเยอ)หาก

สากต าขาวแตะทขอบครกดานใด ถอวาดานนนเปนผชนะและจะท านายตามผลทจะออกมานน เชน ใน

ปนนไดก าหนดวา ถาฝายชายชนะ ถอวาปนนน าทาจะไมบรบรณ ถาฝายหญงชนะกแปลวาน าทาในการ

ท านาจะบรบรณด

“ฟอนดงครกดงสาก” ไดคดประดษฐขนเมอ พ.ศ. 2525 โดยเหลาคณาจารยจาก วทยาลยนาฏ

ศลปรอยเอด ไดแก อ.จรพล เพชรสม, อ.ฉววรรณ พนธ (ด าเนน), อ.ทองค า ไทยกลา, อ.ทรงศกด ประ

ทมศลป และ อ.ทองจนทร สงฆะมณ โดยท าการลงพนทเกบขอมล การท าพธกรรมดงครกดงสาก จาก

ชมชนชาวไทลาว บานเมองทอง อ าเภอเมอง จงหวดรอยเอด ซง อ.ทองค า ไทยกลาและ อ.ทรงศกด ประ

45

ทมศลป เปนผคดลายเพลง อ.ฉววรรณ พนธ (ด าเนน)เปนผออกแบบเครองแตงกาย และอ.ทองจนทร

สงฆะมณเปนผปรบปรงตกแตงและจดรปแบบ คดเลอกลายเพลง, การแตงกายและความกลมกลนใน

รปแบบศลปะโดยอ.จรพล เพชรสม

ทาฟอน ทไดน ามาใช ไดแก ทาถวายแถน ทาแฮงตากขา ทากาตากปก ทาคนขาแหยง ทามวย

ไทย ทาอแหลวเซนเอาไกนอย ทาควายเถกใหญเลนชนกน ทายงล าแพน ฯลฯ

บรรเลงลายดนตร ลายภไทใหญ ลายยาวลงขวง ลายคอนสะหวน ลายสดสะแนนสลบกบลาย

เพลงลกทง (เกศสรยง 1 พ.ย. 2555 http://www.bloggang.com)

การฝกซอมการแสดงชดฟอนดงครกดงสาก

การแสดงชดฟอนดงครกดงสากของโรงละครสยามนรมต เปนการแสดงดานนอกกอนทจะให

นกทองเทยวไดเขาไปชมการแสดงภายในโรงละคร การแสดงฟอนดงครกดงสาก จะเรมท าการแสดง

เวลา 19.00 น. ใชนกแสดงทงหมด 15 คน ประกอบไปดวย

1.นกแสดงหญง จ านวน 6 คน แบงออกเปน

- นกแสดงตวเอก จ านวน 1 คน

- นางร า จ านวน 5 คน

2.นกแสดงขายจ านวน 9 คน แบงออกเปน

- ร า จ านวน 5 คน

- ขจ า ( คนสาวเชอก) จ านวน 4 คน

46

ขนตอนการตอทาร าเบองตน

1. อธบายรายละเอยดการแสดง

กอนการตอทาร า ผฝกซอมจะท าการอธบายเกยวกบประวตความเปนมาของการแสดงชดดง

ครกดงสาก วาเปนการแสดงของภาคอสานและเปนการแสดงทเกยวกบพธกรรมทเกยวของกบ

ฟาฝนมกจะประกอบพธในชวงปลายฤดแลงเพอเปนการเสยงทายวาในปทท าการเสยงทายนน

จะมปรมาณน าฝนมากนอย พอเพยงตอการท านาหรอไม การเลาถงประวตของการแสดงจะท า

ใหนกแสดงเขาใจและแสดงออกมาไดงายขน

2. ซอมการแสดง

2.1 ฝกสอน / ตอทาร า

เมอนกแสดงไดทราบถงความเปนมาของการแสดงแลวตอมาผฝกซอมจะท าการแบนกแสดง

หญงและนกแสดงชาย เพอแยกกนตอทาร า ตอมาผฝกซอมจะท าการสอนเกยวกบการใช

รางกายเบองตน เชน การเอยงศรษะ การย าเทา การจบ และ การตงวง เปนตน หลงจากท าการ

เรยนรเกยวกบการใชรางกายสวนตางๆเบองตนแลวผฝกซอมกจะท าการปลอยทาร าใหกบ

นกแสดงทละ 1 ชวงเพลง จนจบเพลง และผฝกซอมกจะใหนกแสดงลองร าเขากบจงหวะเพลง

โดยท ผฝกซอมจะร าเปนตวอยางใหดขางหนา

2.2 จดแถวการแสดง ( blocking )

หลงจากทผฝกซอมท าการตอทาร าใหกบนกแสดงนจบเพลงแลว ขนตอนตอมาผฝกซอมกจะ

ท าการจดวางต าแหนงใหกบนกแสดง และจดแถวการแสดง ใหกบนกแสดง

2.3 รวมนกแสดงชาย และ นกแสดงหญง

เมอเราไดทาร าและต าแหนงในการแสดงแลวผฝกซอมกจะท าการรวมนกแสดงชายและ

นกแสดงหญง และซอมเขาคกนทและกลม โดยแบงออกครงละ 4-5 ค

2.3 ซอมการแสดง ( บนเวท )

47

เมอซอมการแสดงขางบนหองซอมเสรจแลวผฝกซอมกจะท าการพานกแสดงลงไปซอมทเวทจรง เพอ

เปนการทบทวนทาร าและดต าแหนงทจะตองแสดงใหแนนอนอกครง

ตารางท 4.1 การแสดงชดดงครกดงสาก

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 1

-ศรษะตรง สายตามองไปขางหนา

- จบหงาย และงอแขน มอทจบหกเขาหาหวไหล

- ยนเทาทงสองขางชดกน

- ยนล าตวตงตรง

2

- เอยงศรษะไปทางขวาเลกนอย

- จบหงาย และงอแขน มอทจบหกเขาหาหวไหล

-กาวเทาขวามาขางหนาหรอมกบยอตวลงเลกนอยและกาวเดนไปขางหนา

-ยอตวลงเลกนอย

3

-เอยงศรษะไปดานขวามอเลกนอย

-มอขวาแบออก อยระดบกลาง (ระดบเอว) สวนมอซายตงวงขางหนาระดบสะดอ

-เทาขวาอยขางหนาใชจมกเทาในการเตะแลวยกเทาขนลงตามจงหวะ

-เอยงตวหรอกดเอวไปดานขวาเลกนอย พรอมกบยอตวลง

48

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 4

-เอยงศรษะไปดานซายมอเลกนอย

-มอซายแบออกไปดานขางอยระดบเอว สวนมอขวาท าทาตงวงขางหนาระดบสะดอ

-เทาขวาอยขางหนาใชจมกเทาเตะแลวคอยๆยกขนลงตามจงหวะ

-เอยงตวหรอกดเอวไปดานซายเลกนอยพรอมกบยอตวลง

5

-เอยงศรษะไปทางซายมอ สายตามองไปหาผร าฝายชายตรงขาม

-กางแขนออกเลกนอยมอจบคว าทงสองขางอยระดบต าสด หรอ ระดบสะโพก

-กาวเทาซายออกไปดานขาง ใชจมกเทาเตะพนน าหนกตวอยทขาขวา

-เอยงตวและกดเอวไปดานซายมอและยอขนลงตามจงหวะเพลง

6

-เอยงศรษะไปทางซายมอ สายตามองไปหาผร าฝายชายตรงขาม

-กางแขนออกระดบเอวเลกนอยมอจบคว าทงสองขาง

-กาวเทาซายออกไปดานขาง ใชจมกเทาเตะพนน าหนกตวอยทขาขวา

-เอยงตวและกดเอวไปดานซายมอและยอขนลงตามจงหวะเพลง

49

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 7

-เอยงศรษะไปทางซายมอ สายตามองไปหาผร าฝายชายตรงขาม

-ตงวงระดบกลางใหปลายนวชอยระดบหางตา

-กาวเทาซายออกไปดานขาง ใชจมกเทาเตะพนน าหนกตวอยทขาขวา

-เอยงตวและกดเอวไปดานซายมอและยอขนลงตามจงหวะเพลง

8

-เอยงศรษะไปทางซายมอ

-ยดแขนขางซายออกไปดานขางและก ามอทงสองขางหลวมๆ

-กาวเทาซายออกไปดานขางใชจมกเทาเตะ

-เอยงตวและกดเอวไปดานซายมอและยอเขาขนลง

9

-เอยงศรษะไปทางขวามอ

-ยดแขนขางขวาออกไปดานขางและก ามอทงสองขางหลวมๆ

-กาวเทาขวาออกไปดานขาง และใชจมกเทาเตะ

-เอยงตวและกดเอวไปดานขวา และยาเขาขนลงตามจงหวะ

50

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 10

-เอยงศรษะไปดานขวา

-แขนขวาปลอยลงขางล าตว งอขอศอกเลกนอย สวนมอแบออกและหกขอมอขนเลกนอย

-ยอตวลงเลกนอย และ ใชจมกเทาขางขวาเตะพน

-เอยงตวและกดตวดานขวา

11

-เอยงศรษะไปดานขวา

-แขนขวาปลอยลงขางล าตว งอขอศอกเลกนอย สวนมอแบออกและหกขอมอขนระดบเอว

-ยอตวลงเลกนอย และ ใชจมกเทาขางขวาเตะพน

-เอยงตวและกดตวดานขวา

12

-เอยงศรษะไปดานซาย

-แขนซายปลอยลงขางล าตว งอขอศอกเลกนอย สวนมอแบออก

-ยอตวลงเลกนอย และ ใชจมกเทาขางซายเตะพน

-เอยงตวและกดตวดานซายเลกนอย

51

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 13

-เอยงศรษะไปดานซาย

-แขนซายปลอยลงขางล าตว งอขอศอกเลกนอย สวนมอแบออก

-ยอตวลงเลกนอย และ ใชจมกเทาขางซายเตะพน

-เอยงตวและกดตวดานซายเลกนอย

14

- เอยงศรษะดานซาย-ขวาไปมาสลบกน

- เอยงศรษะดานซาย-ขวาไปมาสลบกน

-กระดกเทาขางขวาไปขางหลง น าหนกตวจะอยทเทาขางซาย

-ยอตวขนลงตามจงหวะเพลง

15

- เอยงศรษะดานซาย -ขวาไปมาสลบกน

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ท าทาเหมอนสาวเชอก

-กระดกเทาขางซายไปขางหลง น าหนกตวจะอยทเทาขางขวา

-ยอตวขนลงตามจงหวะเพลง

52

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 16

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ท าทาเหมอนสาวเชอก

-เทาทงสองขางชดกน และขยบไปมาซายขวา

-ล าตวตงตรงและโยกไปมาซายขวาสลบกน

17

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ท าทาเหมอนสาวเชอก

-เทาทงสองขางชดกน และขยบไปมาซายขวา

-ล าตวตงตรงและโยกไปมาซายขวาสลบกน

18

-เอยงหวดานขวาเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายไขวอยขางหลง

-เทาทงสองขางชดกน และขยบไปมาซายขวา

-ล าตวเอนไปขางขวา

53

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 19

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ท าทาเหมอนสาวเชอก

-เทาขวากาวออกไปดานขาง

-เอยงตวมาดานซายเลกนอย

20

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายอยขางหนาระดบเอว

-คอยๆนงคกเขา

-เอยงตวมาดานซาย

21

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายอยขางหนาระดบเอว

-คอยๆนงคกเขา

-เอยงตวมาดานซาย

54

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 22

-เอยงหวดานขวาเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายไขวอยขางหลง

-คอยๆนงคกเขา

-เอยงตวมาดานขวา

23

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายอยขางหนาระดบเอว

-คอยๆลกขน ใชเทาขวาขนกอน

-เอยงตวมาดานซาย

24

-เอยงหวดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ท าทาเหมอนสาวเชอก

-เทาขวากาวออกไปดานขาง

-เอยงมาดานซายเลกนอย

55

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 25

-เอยงหวดานขวาเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายไขวอยขางหลง

-ขาขางซายกาวออกไปดานขาง น าหนกอยทขาขางขวา

-เอยงตวไปดานขวา ลกษณะคลายก าลงถกดง

26

-เอยงศรษะดานซายเลกนอย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆมอขวายนออกไปขางล าตวสวนมอซายอยขางหนาระดบเอว

-ขาและเทาทงสองขางอยดานหลง

-เอยงตวไปดานซาย

27

-มองตรงไปหาผชม

-แบมอออกแลว วางไวแนบล าตว

-นงชนเขา ขาและเทาทงสองขางอยดานหลง

-ล าตวตงตรง

56

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 28

-หนามองตรงไปขางหนาหาผชม

-แบมอออกแลว วางไวแนบล าตว

-คอยๆลกขน ใชขาขวาขนกอน

-ล าตวตงตรง

29

-ศรษะตรง สายตามองไปขางหนา

- จบหงาย และงอแขน มอทจบหหเขาหาหวไหล

- ยนเทาทงสองขางชดกน

-ล าตวตงตรง

30

-ศรษะตรง สายตามองไปขางหนา

- จบหงาย และงอแขน มอทจบหวเขาหาหวไหลอย

- ยนเทาทงสองขางชดกน

-หนตวไปดานขาง

57

4.2 การฝกซอมการแสดงชดเซงโปงลาง

ดนตรโปงลางเปนเอกลกษณอยางหนงของศลปวฒนธรรมของภาคอสาน นยมเลนกนมากใน

จงหวดกาฬสนธ โปงลางเปนเครองดนตรทท าดวยไมแขงรอยตอกนเหมอนระนาดแตมขนาดใหญกวา

ใชผตจ านวนสองคน คนตคลอเสยงประสาน เรยกวา ตลกเสฟ และอกคนหนงตเปนท านอง เรยกวาต

ลกเสพ และประกอบกบ แคน พณ ซอ ฉาบ ฉง และกลอง สวนการร านนเปนทาร าทประดษฐขนตาม

ท านองเพลงอนเกดจากความบนดาลใจ ร าทงชายและหญง มจงหวะทเราใจ คลองแคลววองไว (ผเรยบ

เรยง ราน ชยสงครม หนงสอนาฎศลปไทยเบองตน 2544 / 36)

การฝกซอมการแสดงชดเซงโปงลาง

การแสดงชดเซงโปงลางของโรงละครสยามนรมต เปนการแสดงดานนอกกอนทจะให

นกทองเทยวไดเขาไปชมการแสดงภายในโรงละคร การแสดงเซงโปงลาง จะเรมท าการแสดงเวลา

19.00 น. ใชนกแสดงทงหมด 10 คน ประกอบไปดวย

1. นกแสดงหญง จ านวน 4 คน แบงออกเปน

- นางร า 4 คน

2.นกแสดงขายจ านวน 6 คน แบงออกเปน

-ร า จ านวน 4 คน

- ผตาโขน 2 คน

58

ขนตอนการตอทาร าเบองตน

1. อธบายรายละเอยดการแสดง

กอนการตอทาร า ผฝกซอมจะท าการอธบายเกยวกบประวตความเปนมาของการแสดงชดเซง

โปงลาง วาเปนการแสดงของภาคอสานและเปนการแสดงทนยมเลนกนในจงหวดกาฬสนธโปงลางเปน

เครองดนตรทท าดวยไมเนอแขงคลายระนาดแตใหญกวาและ เปนการแสดงทมจงหวะสนกสนาน การ

เลาถงประวตของการแสดงจะท าใหนกแสดงเขาใจและแสดงออกมาไดงายขน

2. ซอมการแสดง

2.1ฝกสอน / ตอทาร า

เมอนกแสดงไดทราบถงความเปนมาของการแสดงแลวตอมาผฝกซอมจะท าการแบงนกแสดง

หญงและนกแสดงชาย เพอแยกกนตอทาร า ตอมาผฝกซอมจะท าการสอนเกยวกบการใช

รางกายเบองตน เชน การเอยงศรษะ การย าเทา การจบ และ การตงวง เปนตน หลงจากท าการ

เรยนรเกยวกบการใชรางกายสวนตางๆเบองตนแลวผฝกซอมกจะท าการปลอยทาร าใหกบ

นกแสดงทละ 3-4 การแสดงเซงโปงลางจะใชทาร า 1 ทา ตอ 1 ชวงเพลง (มประมาณ15 ทา )

และตอจนจบเพลง ผฝกซอมกจะใหนกแสดงลองร าเขากบจงหวะเพลงโดยท ผฝกซอมจะร า

เปนตวอยางใหดขางหนา

2.2จดแถวการแสดง ( blocking )

หลงจากทผฝกซอมท าการตอทาร าใหกบนกแสดงนจบเพลงแลว ขนตอนตอมาผฝกซอมกจะ

ท าการจดวางต าแหนงใหกบนกแสดง และจดแถวการแสดง ใหกบนกแสดง

2.3 รวมนกแสดงชาย และ นกแสดงหญง

เมอเราไดทาร าและต าแหนงในการแสดงแลวผฝกซอมกจะท าการรวมนกแสดงชายและ

นกแสดงหญง และซอมเขาคกนทและกลม โดยแบงออกครงละ 4 ค

2.4 ซอมการแสดง ( บนเวท )

59

เมอซอมการแสดงขางบนหองซอมเสรจแลวผฝกซอมกจะท าการพานกแสดงลงไปซอมทเวท

จรง เพอเปนการทบทวนทาร าและดต าแหนงทจะตองแสดงใหแนนอนอกครง

ตารางท 4.2 การแสดงชดเซงโปงลาง

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 1

-กดศรษะและหนาลงเลกนอย

-แบมอออกทงสองขาง

-เทาซายอยขางหนา

-กมตวลงเลกนอย

2

-เอยงศรษะดานซาย

-แบมอออกทงสองขาง แขนขางขวายนออกมาขางหนา

-ใชจมกเทาขวาเตะพน น าหนกอยทขาซาย

-ล าตวตงตรง

3

-เอยงศรษะดานขวา

-แบมอออกทงสองขาง แขนขางซายยนออกมาขางหนา

-ใชจมกเทาซายเตะพน น าหนกอยทขาขวา

-ล าตวตงตรง

60

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 4

-เอยงศรษะไปดานขวา

-มอจบจบทงสองขางไวทหนาอก

-ใชปลายเทาซายเตะพน น าหนกอยทขาขวา

-เอยงตวมาดานขวา

5

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอตงวงทงสองขาง มอซายตงอยระดบหางควมอขวาอยระดบเอว

-ใชปลายจมกเทาขวาเตะพน น าหนกตวอยทขาขางซาย

-เอยงตวมาดานซาย

6

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอจบจบทงสองขางไวทหนาอก

-ใชปลายจมกเทาขวาเตะพน น าหนกตวอยทขาขางซาย

-เอยงตวมาดานขวา

61

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 7

-เอยงศรษะไปดานขวา

-ตงวง โดยทมอขวาตงวงระดบกลาง มอซายตงวงระดบลาง

-กาวเทาซายออกมาขางหนา ใขจมกเทาเตะพนสวนเทาขวาอยดานหลง น าหนกอยทขาขวา

-เอยงตวไปดานขวา

8

-เอยงศรษะไปดานขวา

-มอซายตงวงขางหนาระดบสะดอมอขวาจบออกดานขาง

-ใชปลายจมกเทาซายเตะพน น าหนกอยทขาขวา

-เอยงตวมาทางดานขวา

9

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอขวาตงวงขางหนาระดบสะดอมอซายจบออกดานขาง

-ใชปลายจมกเทาขวาเตะพน น าหนกอยทขาซาย

-เอยงตวมาทางดานซาย

62

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 10

-เอยงศรษะไปดานขวา

-แขนขวาตงขนระดบศรษะและแบมอออก แขนซายทงลงขางล าตวไปขางหลงและจบจบคว า

-เทาซายกาวออกมาขางหนาและยกขนเลกนอย

-ล าตวตงตรง

11

-เอยงศรษะไปดานซาย

-แขนซายตงขนระดบศรษะและแบมอออก แขนขวาทงลงขางล าตวไปขางหลงและจบจบคว า

-เทาขวากาวออกมาขางหนาและยกขนเลกนอย

-ล าตวตงตรง

12

-เอยงศรษะไปดานซายมอ

-ยกแขนซายขนมอจบจบอยระดบหางคว แขนขวายนออกขางล าตวมอจบจบระดบเอว

-ขาขวาอยหนาขาซาย เปดสนเทาขางซายเลกนอย

-เอยงตวและกดตวไปดานซาย

63

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 13

-เอยงศรษะไปดานขวา

-มอซายตงวงระดบหางคว สวนมอขวายนออกไปดานขางตงวงระดบเอว

-ขาขวาอยหนาขาซาย เปดสนเทาขางซายเลกนอย

-โยกตวไปมาซายขวา

14

-เอยงศระไปดานขวา

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ และวาดขน ลง ไปมา

-ใชปลายจมกเทาขางซายเตะพน

-เอยงตวซาย ขวา ตามจงหวะเพลง

15

-เอยงศรษะไปดานซาย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ และวาดขน ลง ไปมา

-ใชปลายจมกเทาขางขวาเตะพน

-เอยงตวซาย ขวา ตามจงหวะเพลง

64

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 16

-ศรษะตงตรง และมองไปขางหนา

-แบมอออกทงสองขาง ยนออกมาขางหนาเลกนอยระดบสะดอ

-ใชจมกเทาขางซายเตะพน

-ล าตวตงตรง

17

-เอยงศรษะไปดานซายเลกนอย

-จบจบมอทงสองขาง ยนออกมาขางหนาระดบสะดอ

-ใชปลายจมกเทาขางขวาเตะพน

-เอยงตวไปดานซาย

18

-ศรษะตงตรง และมองไปขางหนา

-แบมอออกทงสองขาง ยนออกมาขางหนาเลกนอยระดบสะดอ

-ใชปลายจมกเทาขางขวาเตะพน

-ล าตวตงตรง

65

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 19

-เอยงศรษะไปดานซาย

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ยนออกไปดานขางระดบเอว แกวงไปมาซาย ขวา

-เทาชดกนแลวเดนตามจงหวะเพลง (กาวชด)

-เอยงตวไปมาซาย ขวา ตามจงหวะเพลง

20

-เอยงศรษะไปดานขวา

-ก ามอทงสองขางหลวมๆ ยนออกไปดานขางระดบเอว แกวงไปมาซาย ขวา

-เทาชดกนแลวเดนตามจงหวะเพลง (กาวชด)

-เอยงตวไปมาซาย ขวา ตามจงหวะเพลง

21

-เอยงศรษะไปดานซาย

-แบมอออกทงสองขางแลวท าทาเหมอนปรบมอ

-ขาขวาอยขางหนาเปดสนเทาเลกนอย น าหนกจะอยทขาซาย

-เอยงตวหรอกมตวไปขางๆดานซาย

66

4.3 การฝกซอมการแสดงชดกะโป

กะโป คอ กะลามะพราว ชาวอสานรจกการใชประโยชนจากกะลามะพราวมาเปนวสดและ

อปกรณทใชใน ชวตประจ าวน เชน กระบวยตกน า และสามารถท าเปนเครองดนตร เชน พณกระแส

เดยว และซอของชาวอสานใต

ฟอนกะโป เปนการแสดงทไดดดแปลงมาจากการละเลนของชาวอสานใต ซงไดแกในบรเวณ

จงหวด สรนทร บรรมย และศรสะเกษ เปนการแสดงทมความสนกสนานรนเรง โดยใชกะลาทขดผวจน

มนเปนอปกรณหลกในการประกอบจงหวะ และทนาสงเกตคอ ประเทศตางๆในเอเชยตะวนออกเฉยง

ใต เชน ฟลปปนส อนโดนเซย กมพชา และมาเลเซย กมการละเลนเกยวกบการเคาะกะลาเชนเดยวกน

ฟอนกะโปในแบบฉบบวทยาลยนาฏศลปรอยเอด ไดน าการแสดงชด ระบ ากะลา ของชาว

อสานใตมาดดแปลงใหเปนรปแบบนยมของอสาน เนองจากวา ระบ ากะลา มจงหวะและทวงท านองทา

ชาเนบนาบ จงไดแตงดนตรขนใหมใหมจงหวะทสนกสนานยงขน โดยน าเอาแตงลายดนตรมาผสมกบ

ลายเพลงพนเมองอสานใต ไดแก ท านองเจรยงซนตรจน จนไดท านองเพลงทเปนลกษณะเฉพาะในการ

แสดงชด “ฟอนกะโป”(อดศกด สาศร , ชมรมศลปวฒนธรรมอสาน จฬาลงกรณมหาวทยาลย

,http://www.isan.clubs.chula.ac.th/ )

การฝกซอมการแสดงกะโป

การแสดงชดกะโปของโรงละครสยามนรมต เปนการแสดงดานในโรงละคร การ

แสดงฟอนกะโปจะอยในชวงฉากการละเลนของภาคอสาน ใชนกแสดงทงหมด 16 คน ประกอบไปดวย

1. นกแสดงหญง จ านวน 8 คน ( ฝงละ 4 คน )

2.นกแสดงขายจ านวน 8 คน (ฝงละ 4 คน )

67

ขนตอนการตอทาร าเบองตน

1. อธบายรายละเอยดการแสดง

กอนการตอทาร า ผฝกซอมจะท าการอธบายเกยวกบประวตความเปนมาของการแสดงชดกะโป

วาเปนการแสดงของภาคอสานและเปนการละเลนของภาคอสานทน ากะลามะพราวมากระทบ

กน เพอใหเกดเปนเสยงดนตร และเปนการแสดงทสนกสนาน การเลาถงประวตของการแสดง

กอนการตอทาร าจะท าใหนกแสดงเขาใจและแสดงออกมาไดงายขน

2. ซอมการแสดง

2.1 ฝกสอน / ตอทาร า

เมอนกแสดงไดทราบถงความเปนมาของการแสดงแลวตอมาผฝกซอมจะท าการแบงนกแสดง

หญงและนกแสดงชาย เพอแยกกนตอทาร า ตอมาผฝกซอมจะท าการสอนเกยวกบการใช

รางกายเบองตน เชน การเอยงศรษะ การย าเทา การจบ และ การตงวง เปนตน หลงจากท าการ

เรยนรเกยวกบการใชรางกายสวนตางๆเบองตนแลวผฝกซอมกจะท าการปลอยทาร าใหกบ

นกแสดงท1 ทา ตอ 1 ชวงเพลง เมอตอทาร าเสรจแลว ผฝกซอมกจะใหนกแสดงลองร าเขากบ

จงหวะเพลงโดยท ผฝกซอมจะร าเปนตวอยางใหดขางหนา

2.2จดแถวการแสดง ( blocking )

หลงจากทผฝกซอมท าการตอทาร าใหกบนกแสดงนจบเพลงแลว ขนตอนตอมาผฝกซอมกจะ

ท าการจดวางต าแหนงใหกบนกแสดง และจดแถวการแสดง ใหกบนกแสดง

2.3 รวมนกแสดงชาย และ นกแสดงหญง

เมอเราไดทาร าและต าแหนงในการแสดงแลวผฝกซอมกจะท าการรวมนกแสดงชายและ

นกแสดงหญง และซอมเขาคกนทและกลม โดยแบงออกครงละ 4 ค

2.4 ซอมการแสดง ( บนเวท )

68

เมอซอมการแสดงขางบนหองซอมเสรจแลวผฝกซอมกจะท าการพานกแสดงลงไปซอมทเวท

จรง เพอเปนการทบทวนทาร าและดต าแหนงทจะตองแสดงใหแนนอนอกครง

ตารางท 4.3 การแสดงชดกะโป

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 1

-มองตรงไปขางหนา

-ก ามอ และ ปดออกไปดานขาง

-เทาขวาเตะพนแคปลายเทา สวนเทาซายวางเตมเทา

-ยอตวขนลงตามจงหวะเพลง

2

-มองตรงไปขางหนา เอยงศรษะไปดานซาย

-มองตรงไปขางหนา เอยงศรษะไปดานซาย

-กาวเทาซายออกไปดานขาง แลวตามดวยเทาขวา (กาวชดๆ)

-เอยงตวไปดานซาย

69

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 3

-มองตรงไปขางหนา เอยงศรษะไปดานซาย

-ก ามอและปดมอตามจงหวะเพลงไปดานขวา

-กาวเทาขวาออกไปดานขาง แลวตามดวยเทาซาย (กาวชดๆ)

-เอยงตวไปดานขวา

4

-เอยงศรษะไปดานขวา

-มอขวาก าหลวมๆ และยกขนระดบศรษะ งอแขนเลกนอย สวนมอซายเทาเอวเอาไว

-มอขวาก าหลวมๆ และยกขนระดบศรษะ งอแขนเลกนอย สวนมอซายเทาเอวเอาไว

-โยกตวตามจงหวะเพลงไปดานขวา

5

-เอยงศรษะไปดานขวา

-มอขวาก าอยขางบนมอซายสวนมอซายหงายขน วาดมอทงสองไปดานขางล าตว

-เทาขวาอยดานหนา สวนเทาซายอยดานหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยทขาขวา

-โยกตวและกดตว ไปดานซายมอ

70

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 6

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอขวาก าอยขางบนมอซายสวนมอซายหงายขน วาดมอทงสองมาขางหนา

-เทาขวาอยดานหนา สวนเทาซายอยดานหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยทขาขวา

-โยกตวและกดตว ไปดานซายมอ

7

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอขวาก าอยขางบนมอซายสวนมอซายหงายขน วาดมอทงสองไปดานขางล าตว

-เทาขวาอยดานหนา สวนเทาซายอยดานหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยทขาขวา

-โยกตวและกดตว ไปดานซายมอ

8

-เอยงศรษะไปดานซาย

-มอขวาก าอยขางบนมอซายสวนมอซายหงายขน วาดมอทงสองมาประกบกนตรงหนาอก

-เทาขวาอยดานหนา สวนเทาซายอยดานหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยทขาขวา

-โยกตวและกดตว ไปดานซายมอ

71

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 9

-มองตรงไปขางหนา

-ก ามอหลวมๆทงสองขางและยนมอออกไปดานขาง งอขอศอกเลกนอย

-เทาซายอยขางหนา สวนเทาขวาอยดานหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยทขาซาย

- โนมตวไปขางหนาขางหลง ตามจงหวะเพลง

10

-เอยงศรษะไปดานซาย มองตรงไปขางหนา

-ก ามอหลวมๆทงสองขาง

-เทาซายกาวออกมาขางหนา น าหนกตวอยทขาขวา

-โยกตวซาย ขวา สลบกน ตามจงหวะเพลง

11

-เอยงศรษะไปดานขวา มองตรงไปขางหนา

-ก ามอหลวมๆทงสองขาง

-ทาขวากาวออกมาขางหนา น าหนกตวอยทขาซาย

-โยกตวซาย ขวา สลบกน ตามจงหวะเพลง

72

ล าดบ รปภาพทาทาง สวนศรษะ สวนมอ สวนเทา สวนล าตว 12

-เอยงศรษะไปดานซาย

-ก ามอหลวมๆทงสองขางและยนมอออกไปดานขาง งอขอศอกเลกนอย

-เทาซายอยขางหนาสวนเทาขวาอยขางหลงเปดสนเทาเลกนอย น าหนกอยท ขาซาย

-เอยงตวและกดตวลงเลกนอย

ตารางนเปนตารางอธบายทาทางบางสวนของการแสดงฟอนดงครกดงสาก เซงโปงลาง และการ

แสดงกะโป ของโรงละครสยามนรมตอาจมการตดทอนทาทางบางสวนจากตนฉบบออกไปหรอมการ

คดทาใหมเพมเขามา และนอกจากนนอาจมการแตงเพลงขนมาใหม เพอความเหมาะสมในเรองของ

เวลาในการแสดง และโรงละครสยามนรมตมการฝกซอมนกแสดงในทกๆวน วนละ1-2 ชวโมงเพอ

เปนการทบทวนทาร าและเตรยมความพรอมกอนการสดงจรง