Antibiotici I

Download provided by the fabulouswww.perpetuum-lab.com.hr

Lijekovi koji djeluju na ive organizmeGram-pozitivne bakterije: jednostavnije grae-kiseli polimeri polariziraju povrinu stanicei daju joj negativni naboj (sklonost + nabije-nim molekulama tipa streptomicina)Gram-negativne bakterije: sloenije grae-vanjska opna sadri 2 sloja lipida i bjelan-evine koje tvore vodene porine, na vanjskojpovrini su joj sloeni polisaharidi koji uvjetuju stvaranje protutijela

www.perpetuum-lab.com.hr

Antibiotici koji ometaju sintezu ili djelovanje folne kiselineBeta-laktamski antibioticiAntibiotici sa djelovanjem na sintezu bakterijskih bjelanevinaAntibiotci sa djelovanjem na topoizomerazu IIOstali

Antibiotici koji ometaju sintezu ili djelovanje folne kiseline

Sulfonamidi-Sulfonamid je strukturni analog PABA-e, kljune za sintezu folne kiseline u bakterija (natjecanje za enzim dihidropteroat sintetazu)-bakteriostatik-prisutnost gnoja smanjuje djelovanje (timidin i purini), kao i lokalni anestetici poput prokaina ( ester PABA-e)-otpornost je esta, prenosi se plazmidima-primjena per os, dobra apsorpcija-prelazi placentu i krvno-modanu barijeru-nuspojave: munina,glavobolja,preosjetljivost, hepatitis, depresija kotane sri i kristalurija, cijanoza uzrokovana methemoglobinemijom

Klinika primjena: sulfadiazin,sulfadimidin, sulfametoksazol,sulfametopirazin, sulfasalazin

-Pneumocystis carinii (sa trimetoprimom)-malarija i toksoplazmoza (sa pirimetaminom)-upalne bolesti crijeva (sulfasalazin-komb.sulfapiridina i aminosalicilata)-inficirane opekline (topiki-srebrni sulfadijazin)-spolne infekcije (trahom, klamidija, ulcus mole)-infekcije dinih puteva i mokranog trakta (sadarijetko)

Trimetoprim:-antagonist folne kiseline (slii njenom pteridinskom dijelu to zbunjuje enzim dihidrofolat reduktazu)-bakteriostatik-primjena per os, dobra apsorpcija i raspodjela kroz sva tkiva i tekuine, eliminacija bubrezima-nuspojave: munina, poremeaji u krvi, koni osipi, mogua megaloblastina anemija-kl.primjena: infekcije mokranog i dinog sustava, P.carinii infekcija kao kotrimoksazol

Beta-laktamski antibioticiPenicilin:

Peniciline dijelimo na: -penicilini s klasinim uim spektrom djelovanja (penicilin G, penicilin V)-penicilini s proirenim spektrom djelovanja (aminopenicilini: ampicilin, amoksicilin)-penicilini s djelovanjem na pseudomonas (piperacilin, karbencilin,tikarcilin)-penicilini otporni na penicilinazu (kloksacilin,dikloksacilin, oksacilin itd.)

Klavulanska kiselina samostalno gledajui jest slabi antibiotik loe uinkovitosti, ali ima neobino svojstvo da se vee za aktivno mjesto na penicilinazi i onesposobljuje je. Bakterije koje posjedujui penicilinazu imaju otpornost na amoksicilin primjenom klavulanske kiselina uz amoksicilin postaju osjetljive na amoksicilin.

Vrste penicilina:

benzilpenicilin (penicilin G) parenteralno benzatin penicilin(i.m.,kroz 10-14 dana)prokain penicilin (i.m., za 8-12 h)fenoksimetilpenicilin (penicillin V) per os

-ometaju sintezu peptidoglikana u st.stijenci bakterija,veu se na receptorske bjelanevine PBP i inhibiraju transpeptidacijski enzim, inaktivira inhibitore enzima autolize u st.stijenci-daju se per os, i.m. ili i.v.-ire se kroz sva tkiva i tj.tekuine, u likvor samo kod upalemodanih ovojnica-eliminacija bubrezima-nuspojave: preosjetljivost, probavne smetnje i superinfekcije kod peroralne primjene

Klinika primjena: -bakterijski meningitis (i.v.benzilpenicilin)-infekcije kosti i zglobova (flukloksacilin)-infekcije koe i mekog tkiva (benzilpenicilin,flukloksacilin)-faringitis (fenoksimetilpenicilin)-upala srednjeg uha (amoksicilin)-bronhitis (amoksicilin)-infekcije mokranog trakta (amoksicilin)-pneumonija (amoksicilin)-gonoreja (amoksicilin)-sifilis (prokain benzilpenicilin)-endokarditis -infekcije sa P.aeruginosa (piperacilin)

Penicilin GPenicilin G ili benzilpenicilin jest prirodni penicilin i jedan je od prvih penicilina koji se primjenjivao. Njegovu natrijevu sol nazivamo kristalinini penicilin. Iako nema iroki spektar i vrlo je osjetljiv na beta laktamazu, na osjetljive mikroorganizme djeluje bolje nego bilo koji drugi antibiotik, te predstavlja lijek izbora za sve infekcije uzrokovane sa Streptococcus pyogenes skupine A i Streptococcus pneumoniae . Zbog razgradnje u probavnom sustavu moe se primjenjivati samo parenteralno i to najee intramuskularno. Aktivan je prema brojnim G+ i G- bakterijama ali na neke spirohete i aktinomicete.Registrirani u RH za 2006: Crystacillin (PLIVA)

Penicilin V

Penicilin V, generikim imenom fenoksimetilpenicilin, klasini je penicilin za peroralnu primjenu. Za razliku od penicilina G otporan je na eluanu kiselinu stoga se primjenjuje oralno. Sprjeava sintezu stanine stijenke bakterija, uinak mu je baktericidan. Antimikrobni spektar fenoksimetilpenicilina odgovara spektru parenteralnoga benzilpenicilina. Primjenjuje se kod lijeenja lakih infekcija (angina, arlah, reumatska groznica, erizipel) Najee dolazi u obliku organske soli - benzatin-fenoksimetilpenicilina.Registrirani u RH za 2006: Silapen (BELUPO), Ospen (KRKA)

AmpicilinAmpicilin predstavlja iznimno vanu skupinu penicilina jer dobro djeluje protiv enterobakterija te na brojne druge vrste na koje ne djeluju obini penicilini. Nastao je sasvim sluajno, na nain da se tijekom uzgoja u petrijevoj zdjelici dodala aminobenzilna kiselina. Plijesni su je ugradili u penicilin i nastao je novi antibiotik ampicilin. Danas se ampicilin proizvodi kopulacijom iste 6-aminopenicilanske kiseline i aminobenzilne kiseline. Vano je istai da se ampicilin sve manje koristi jer se jako sporo i slabo resorbira iz probavnog sustava te su uestale nuspojave poput proljeva.Koristi se kod infekcija gornjeg respiratornog trakta, urinarnog trakta, kod bakterijskog meningitisa, infekcija salmonelom i dr. Registrirani u RH za 2006:Penbritin (PLIVA)

Amoksicilin Amoksicilin je modificirana verzija ampicilina dodatkom jedne hidroksilne skupine na benzensku jezgru supstituenta. Time je dobiven iznimno uinkovit penicilinski antibiotik za oralnu primjenu. Koristi se kod istih infekcija kao i ampicilin, a za razliku od ampicilina daleko bre se resorbira iz probavnog sustava i nema nezgodnih nuspojava kao ampicilin. Karakteristino je da se koristi kod trojne terapije za eradikaciju Helicobacter pylori uz eluca (ta bakterija uzrokuje peptiki ulkus).Registrirani u RH za 2006: Amoksicilin (BELUPO), Amoxil (PLIVA) Almacin (ALKALOID)

Amoksicilin + klavulanska kiselina

S obzirom da ampicilin i amoksicilin imaju jako irok spektar djelovanja i dobru uinkovitost, otpornost nekih sojeva na te antibiotike (posjedovanje penicilinaze) postao je veliki problem. Rijeenje je dolo kombiniranjem amoksicilina i klavulanske kiseline. Registrirani u RH za 2006: Klavax bid (FARMAL), Klavocin bid (PLIVA), Augmentin (GLAXOSMITHKLINE), Amoksiklav (LEK)

Kloksacilin Zbog posebne grae postaninog lanca kloksacilin nije supstrat za penicilinazu i stoga je djelotvoran i protiv brojnih bakterija na koje ostali penicilini ne mogu djelovati. Moe se davati peroralno. Koristi se iskljuivo za lijeenje infekcija rezistentnim stafilokokama.Registrirani u RH za 2006: Orbenin (PLIVA)

Cefalosporini:-sprijeavaju sintezu bakterijskog peptidoglikana veui seza receptorske bjelanevine-otpornost uzrokovana beta-laktamazom koju prenoseplazmidom-veinom parenteralna primjena,,neki i per os (cefaleksin)-rasprostranjenost posvuda po tijelu, neki prolaze i K-M barijeru (cefotaksim, cefuroksim, ceftriakson)-eliminacija veinom putem bubrega, manje putem ui-nuspojave: preosjetljivost (unakrsna reakcija sa peni-cilinom 10 %, nefrotoksinost (cefradin), slabo podno-enje alkohola, proljev pri primjeni per os

-najmanje toksini antibiotici!-baktericidni-djeluju na G+ streptokoke i stafilokoke-djelovanje na G- bakterije je razliito i ovisi o strukturi-na pseudomonas djeluju ceftazidin i cefoperazin

Klinika primjena:

-septikemija (cefuroksim, cefotaksim)-pneumonija uzrokovana osjetljivim mikroorganizmima-meningitis (ceftriakson, cefotaksim)-infekcija unog trakta-infekcije mokranog trakta (per os)-sinusitis (cefadroksil)

Cefalosporini I. generacije cefadroksil - Duracef cefaleksin - Cefaleksin, Cefalin, Ceporex, Oracef cefadroksil - Kefzol Cefalosporini II. generacijecefuroksim - Ketocef inj. Novuroxim cefuroksimaketil - Novocef, Novuroxim, Zinnat (or.) cefprozil - Cefzil Cefalosporini III. generacijecefiksim - Cefiximcefotaksim - Cefotaksimceftazidim - Mirocef, Tenicef ceftibuten - Cedaxceftriakson - Lendacin, Lidacef, Rocephin cefoperazon - Cefobid Cefalosporini IV. generacije cefepim - Maxipime

Cefaleksin Cefaleksin je cefalosporinski antibiotik irokog spektra i baktericidnog djelovanja. Po strukturi je analog penicilinskom antibiotiku ampicilinu jer sadrava aminobenzilnu kiselinu na duiku. Djeluje na G-pozitivne i G-negativne uzronike kao streptokoke, stafilokoke, pneumokoke, Proteus mirabilis, Haemophilus influenzae, Neisseria gonorrhoe, Neisseria meningitidis i dr. Ne djeluje na G-negativne uzronike koji produciraju -laktamaze.Koristi se za lijeenje slijedeih infekcija:Infekcije dinih puteva (faringitis, tonzilitis);Infekcije srednjeg uha;Infekcije koe i mekih tkiva;Infekcije kotanog tkiva;Infekcije genitourinarnog sustava.Registrirani u RH za 2006: Cefaleksin (BELUPO); Ceporex (PLIVA); Oracef (KRKA), Cefalin (PLIVA KRAKOW)

Cefuroksim Cefuroksim zbog osjetljivosti prema eluanoj kiselini dolazi samo u obliku injekcijskih otopina. Cefuroksim djeluje na veinu gram-pozitivnih aerobnih bakterija dok su samo neke Gram-negativne aerobne bakterije osjetljive na cefuroksim. Koristi se u lijeenju: infekcija dinog i genitourinarnog sustava uzrokovanih mikroorganizmima osjetljivim na cefuroksim, kad je potrebna parenteralna primjena.infekcija koe i mekih tkiva, sepse i meningitisagonoreje infekcija kostiju i zglobova uzrokovanim Staphylococcus aureusom .Registrirani u RH za 2006: Ketocef injekcije (PLIVA), Novuroxim (PLIVA KRAKOW)

Cefuroksimaksetil Cefuroksimaksetil jest posebna vrsta aktivne tvari koje nazivamo prolijek. To je zapravo esterificirani oblik cefuroksima gdje je kiselinska skupina zatiena velikom aksetilnom skupinom i stoga se cefuroksimaksetil (za razliku od istog cefuroksima) moe koristiti i u obliku oralnih pripravaka. Spektar i mehanizam djelovanja je isti kao i kod cefuroksima.Registrirani u RH za 2006: Novocef (PLIVA); Zinnat (GLAXOSMITHKLINE), Novuroxim (PLIVA KRAKOW)

Karbapenemi:

-glavni predstavnik imipenem-vrlo irok spektar djelovanja protiv mnogih aerobnih i anaerobnih G+ i G- bakterija-nuspojave: munina i povraanje, neurotoksinost kod visokih doza-primjena sa cilastinom smanjuje razgradnju u bubregu

Monobaktami:

-glavni predstavnik aztreonam-otporan na veinu beta-laktamaza-ogranien je na G- aerobne bacile te pseudomonas,N.meningitidis i Haemophilus influenzae-ne djeluje protiv G+ bakterija ni anaeroba-parenteralna primjena, poluvijek 2 sata-obino ne uzrokuje preosjetljivost kod alerginih napenicilin

Antibiotici sa djelovanjem na sintezu bjelanevina

Tetraciklini:-antibiotici irokog spektra djelovanja (G+ i G-)-tetraciklin, oksitetraciklin (Geomycin), doksiciklin (Vibramycin),minociklin-selektivni prodor u prokariotsku stanicu aktivnimtransportom i inhibicija sinteze bjelanevina-bakteriostatici-otpornost preko plazmida-obino per os, moe i parenteralno-apsorpcija nepravilna, smanjena u prisutnosti hrane-manje uz mlijeko, antacide i pripravke eljeza (ke-liraju ione metala Ca, Mg, Fe, Al)-nuspojave: probavni poremeaji, deformacije kostijui zubi ( ne trudnicama, dojiljama ni djeci), hepatotoksinostfototoksinost (demeklocin), vrtoglavice (minociklin), oteenje bubrega i kotane sri

Klinika primjena:

-prvi izbor za infekcije rikecijom, mikoplazmom i klamidijomte za brucelozu, koleru, kugu i Lymeovu bolest-mjeovite infekcije dinih puteva te akne-demeklociklin inhibira djelovanje ADH-za lijeenje kronine hiponatrijemije kod npr. malignih tumora plua

Kloramfenikol:

-inhibicija sinteze bjelanevina-irok spektar djelovanja ( G+ i G- te rikecije)-bakteriostatik (za H.influenzae baktericidan)-per os ili parenteralno davanje-dobra apsorpcija i raspodjela u sva tkiva i tekuine ( i likvor)-poluvijek 2 sata, inaktivacija u jetri, 10% putem mokrae-nuspojave: pancitopenija, sindrom sive bebe (pepeljasta boja koe, povraanje, proljev, pad TT, smrtnost 40%)

Klinika primjena:

-za ozbiljne infekcije gdje je dobrobit vea od rizika odtoksinosti!-H.influenzae otporna na druge lijekove-meningitis u onih koji ne mogu primati penicilin-topikalna primjena kod bakterijskog konjunktivitisa

Aminoglikozidi:

-inhibiraju sintezu bjelanevina (greke u prevoenju)-slabo djeluju protiv anaeroba (aktivni transport kroz st.stijenkuovisi o kisiku, kloramfenikol ga blokira)-baktericidi, pojaavaju ih lijekovi koji smetaju sintezu st.stijenke-gentamicin, streptomicin, amikacin, tobramicin,netilmicin, neo-micin-sve vea otpornost-protiv veine G- i nekih G+ bakterija-slaba apsorpcija- primjena i.m. ili i.v.-ne prolaze K-M barijeru ni u staklovinu oka, prolaze placentu-mogue visoke konc.u zglobnoj i pleuralnoj tekuini-poluvijek 2-3 sata, eliminacija bubrezima-nuspojave: ototoksinost (ireverzibilna) i nefrotoksinost ( reverzibilna) ovise o dozi

Klinika primjena:

-protiv G- bakterija u crijevnim inf. i kod sepse-infekcije P.aeruginoza (gentamicin, tobramicin)-u streptokoknim infekcijama i kod listerije zajedno sa penicilinom-primarne kone infekcije, opekline, inficirane rane i drugesekundarne kone infekcije (lokalna medikacija)-amikacin ima najiri spektar, manje je toksian od gentamicina i djeluje na uzronike otporne na ostale aminoglikozide

Makrolidi:

-inhibicija sinteze bjelanevina (vezanje na 50s podjedinicu ribosoma-isto kao i za kloramfenikol i klindamicin-komp.)-eritromicin, azitromicin (Sumamed), klaritromicin (Makcin)-eritromicin-spektar slian penicilinskom (G+ bakterije i spirohete,rijetke G- bakt. (Haemophillus,Neisseria), Mycoplasma pneumoniae,legionella, neke klamidije)-azitomicin-uinkovit protiv H.influenzae, Toxoplasme gondii-klaritromicin-lepra, H.pylori-peroralna primjena,eritromicin moe i parenteralno (lok.tf.)-ne prelaze u likvor ni sinoviju, eliminacija putem ui-poluvijek eritro. 90 min., klaritro.3x a azitro.8-16x vie-nuspojave: probavni poremeaji, preosjetljivost, kolestatska utica

Klinika primjena:

-infekcije dinog sustava-infekcije koe i potkonog tkiva-konjunktivitis u novoroenadi i pneumonija u male djece-nekomplicirane urogenitalne infekcije-pertusis, listerioza, legionarska bolest, teki oblici akni,difterija, arlah, trahom, primarni sifilisa i sl.-klaritromicin (uz amoksicilin i omeprazol) koristi u trojnoj terapijieradikacije (iskorjenjenja) bakterije Helicobater pylori iz elucagdje uzrokuje ir na elucu

to azitromicin ini posebnim u odnosu na druge makrolide? Iako ima isti mehanizam djelovanja i vrlo, vrlo slian spektar djelovanja, azitromicin ima svojstvo da se u krvotoku koncentrira u leukocitima. Kada nastane nekakva upala izazvana infekcijom bakterijama leukociti krei prema mjestu upale radi saniranja iste. S njima kree i azitromicin koji se nalazi u leukocitima. Na taj nain leukociti specifino odnose i koncentriraju azitromicin tono tamo gdje je najpotrebniji: na mjestu infekcije. Zbog te osobine primjenjuje se samo jednom dnevno, a terapija traje samo 3 dana.

Streptogramini:

-kvinupristin, dalfopristin-inhibicija sinteze bjelanevina-skromni bakteriostatici svaki posebno, zajedno u i.v. primjeniprotiv G+ bakterija-protiv ozbiljnih infekcija koje ne lijee drugi antibiotici(S.aureus otporna na meticilin, E.faecium otporna na vankomicin)-primjena i.v.infuzijom, razgradnja u jetri, poluvijek 1-2 sata-nuspojave: upala na mjestu infuzije, artralgija, bol u miiima, munina, povraanje i proljev

Linkozamidi:

-glavni predstavnik klindamicin-inhibicija sinteze bjelanevina-protiv G+ koka ukljuujui stafilokoke otporne na penicilin,te mnoge anaerobe poput Bacteroides vrste-per os ili parenteralno, iri se svuda (i u kosti) ali ne u likvor-poluvijek 21 sat, eliminacija putem ui i mokrae-nuspojave: probavne smetnje, mogu pseudomembranoznikolitis-klinika primjena: infekcije roda Bacteroides, stafilokokne infekcije kosti i zglobova, topikalno za stafilokokni konjunktivitis,akne, vaginalne infekcije

Indiciran je za lijeenje tekih infekcija prouzroenih mikro-organizmima osjetljivim na klindamicin: infekcija dinih putova (upala plua) , infekcija koe i mekih tkiva (inficirane rane , apscesi , upala staninog tkiva ) , akutnog i kroninog osteomijelitisa , bakterijemija ( osobito anaerobnih ) , intraabdominalnih infekcija (peritonitisa) , infekcija u ginekologiji.

Oksalizidononi:

-glavni predstavnik linezolid (Zyvox, Zyvoxid) -protiv G+ bakterija, osobito koristan protiv onih otpornih tipa MRSA-e, pneumokoka otpornog na penicilin te enterokoka otpornih na vankomicin, i protiv nekih anaeroba (C.difficile)-inhibicija sinteze bjelanevina-per os ili i.v. infuzijom, poluvijek 5-7 sati-nuspojave: trombocitopenija, munina, proljev, osip i oamuenost-klinika primjena: upale plua, septikemije te infekcije koe i mekog tkiva

Fusidina kiselina:

-steroidni antibiotik uskog spektra djelovanja-inhibira sintezu bjelanevina ugl.G+ bakterija-dobra apsorpcija iz crijeva, izluivanje putem ui-nuspojave: probavne smetnje, utica

Antibiotici koji djeluju na topoizomerazu II

Fluorokinoloni:

-lijekovi irokog spektra (ciprofloksacin, ofloksacin,norfloksacin) te uskog spektra (cinoksacin, nadilinska kiselina)-DNA-giraza-enzim koji stvara superuzvojnicu i omoguuje re-plikaciju stanice-najbolje protiv aerobnih G- bacila i koka-najee primjena ciprofloksacina, uestalost stafilokokneotpornosti je velika-per os, dobra rasprostranjenost-nuspojave: probavne smetnje te osip, artropatija, SS-vana interakcija ciprofloksacina i teofilina (inhibicija P450-toksinost teofilina u asmatiara)

Klinika primjena:

-sloene infekcije mokranog trakta (norfloksacin, ofloksacin)-infekcije dinih putova sa Pseudomonas u cistine fibroze-invazivna upala vanjskog uha sa Pseudomonas-kronini osteomijelitis uzrokovan G- bacilima-eradikacija S.typhi u kliconoa-gonoreja-bakterijski prostatitis-upala grlia maternice-antraks

Ostali antibioticiVankomicin:-glikopeptidni antibiotik-baktericidan osim za streptokoke-inhibira sintezu st.stijenke-G+ bakterije, osobito MRSA-nema apsorpcije per os, samo i.v.-nuspojave: preosjetljivost, ototoksinost, nefrotoksinost, flebitis-kl.primjena: pseudomembranozni kolitis (per os), viestruko otporni stafilokoki, kod alergije na penicilin, neki obliciendokarditisa

Nitrofurantoin:

-protiv G+ i G- bakterija-peroralna primjena, eliminacija bubrezima-nuspojave: probavne smetnje, kone reakcije, leukopenija-kl.primjena: infekcije mokranog sustava

Polimiksin B i kolistin(polimiksin E):

-interakcija sa fosfolipidom iz st.opjne i njeno razbijanje-baktericidno na G-bacile a posebno Pseudomonas te koliformne bakterije-nema apsorpcije iz probave-nuspojave: neurotoksinost, nefrotoksinost-kl.primjena: sterilizacija crijeva, topikalna primjena kod infekcija uha, oka i koe

Metronidazol:-prvenstveno protiv praivotinja-djelotvoran i protiv anaeroba kao Bacteroides, Clostridia te nekih streptokoka-kod lijeenja pseudomembranoznog kolitisa te sepse kao komplikacije bolesti crijeva (anaerobi)