Creating a Useful Building Code of Conduct

Jim Larson, Ph.D.Professor EmeritusDepartment of PsychologyUniversity of Wisconsin WhitewaterWhitewater, WI 53190larsonj@uww.eduandThe Melissa Institute for Violence Prevention and Treatmentwww.teachsafeschools.orgwww.melissainstitute.org

Agresja w szkole:Kontekst, zapobieganie i podejcie

1Z: www.pbis.orgTypy wsparcia prewencyjnego w szkole

Kontinuum oglnoszkolnego uczenia zachowania pozytywnego i wspierania go

Pierwszy poziom zapobiegania: oglnoszkolne i oglnoklasowe systemy dla wszystkich uczniw, nauczycieli, personelu pomocniczego i otoczenia

Drugi poziom zapobiegania: Specjalistyczne systemy dla uczniw z grupy ryzyka

Trzeci poziom zapobiegania: zindywidualizowane systemy dla uczniw z grupy wysokiego ryzyka

2Zapobieganie atakowi sercaPoziom prewencjiPierwszy poziom Drugi poziom Trzeci poziom Dieta Dieta Dieta wiczenia wiczenia wiczenia Leczenie LeczenieOperacja bypassyZapobieganie Odwrcenie Powstrzymanie

Jzyk prewencji3Pierwszy poziom zapobiegania Procedury uniwersalne Dla wszystkich uczniw i pracownikwZapobieganie wystpowaniu problemwTrzypoziomowy proces zapobiegania agresji w szkole

4Drugi poziom zapobiegania wybrane procedury Dla uczniw z grupy ryzykaOdwrci istniejce problemyTrzypoziomowy proces zapobiegania agresji w szkole

5Trzeci poziom zapobiegania Procedury ukierunkowane dla uczniw z grupy najwyszego ryzykaPowstrzyma i ZREDUKOWA problemyTrzypoziomowy proces zapobiegania agresji w szkole

6Obejmuje:Podstawow polityk bezpieczestwa i odpowiednie proceduryPodstawowe umiejtnoci interpersonalnePodstawowe umiejtnoci emocjonalne Pierwszy poziom zapobiegania, obejmujcy wszystkich uczniw i pracownikw

7Oglnoszkolny pisemny kodeks zachowaniaOglnoszkolne zasady zachowaniaKlasowe zasady zachowaniaSpoeczno-emocjonalny program uczenia siOglnoszkolne zapobieganie agresjiZauwaanie i wspieranie zachowania pozytywnego

Pierwszy poziom dla kadego na kadym szczeblu8Pisemne wykazy zachowa podanych i niepodanychUstalenie wykazw oczekiwa i standardw dla kadegoOptymalizacja potencjau wyszkolonych behawioralnie uczniw jako wzoru dla rwienikwOpracowanie struktury wsparcia behawioralnego dla dyscypliny i dla uczenia siNauczanie, nie tylko dystrybuowanie

Budowanie kodeksu zachowania9Na podstawie kodeksuNiewiele, pozytywnie sformuowane Przeznaczone do kierowania i wpywania na waciwe zachowanie, nie groenia za niewaciwe Kierowane na powane problemy, nie drobiazgiUmieszczone w obiekcie w wielu miejscachZasady oglnoszkolne10WzrBd punktualny, bd gotw do pracySzanuj przestrze innychSzanuj prawo innych do naukiProblemy rozwizuj wycznie za pomoc rozumu Naucz znaczenia zasad i przedyskutuj je!Zasady oglnoszkolne11Interwencje wyprzedzajceWskazwki sukcesu behawioralnego Oczekiwania nauczycieli powinny by podobne, ale odzwierciedla potrzeby indywidualne Kilka (4-5), pozytywnie sformuowaneJeeli zamiesz zasad, bdzie konsekwencjaCzy to zasada, czy propozycja?

Zasady klasowe12Wchod spokojnie i udaj si prosto na miejsce Na awce kad tylko potrzebne materiay Rozmawiaj cicho, dopki lekcja si nie rozpocznieJeli chcesz co powiedzie, podnie rk i czekaj na wezwanieSzanuj przestrze innychPozostawaj na miejscu do koca zaj lub do uzyskania pozwolenia nauczycielaPrzykad zasad klasowych13Nauczanie wszystkich uczniw, jak si uczy w kontekcie spoecznymStosowane od przedszkola do szkoy redniej Umiejtnoci pomagajce uczniom:Uspokoi si, jeli si rozzoszczZaprzyjania siRozwizywa konflikty z szacunkiemDokonywa bezpiecznych i etycznych wyborw.Uczenie si spoeczno-emocjonalne14

Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning - CASEL Uczenie si kluczowych kompetencji spoecznych i emocjonalnych

SamokontrolaKontrolowanie emocji i zachowa po to, by osign swoje cele

SamowiadomoRozpoznanie swoich emocji i wartoci, jak rwnie mocnych stron i wyzwa

Odpowiedzialne podejmowanie decyzjiDokonywanie etycznych, konstruktywnych wyborw, dotyczcych osobistego i spoecznego zachowania

Umiejtnoci relacyjneTworzenie pozytywnych relacji, praca zespoowa, skuteczne radzenie sobie z konfliktami

Spoeczna wiadomoWykazywanie zrozumienia i empatii dla innych15Wszystkie szkoy powinny mie ustalon polityk i programy, aby zabezpieczy uczniw przed codziennym nkaniem lub naduyciami ze strony innych uczniwOglnoszkolne zapobieganie przemocy16Ucze jest drczony wtedy, kiedy wielokrotnie przez jaki czas naraony jest na negatywne, fizyczne, sowne lub niebezporednie dziaania ze strony innego ucznia lub kilku uczniw (Olweus, 1993)Wskazwki to:Nierwnowaga siCierpienie ofiaryWielokrotno Trwajce przez jaki czas

Czym jest drczenie?17

Wiek 11:Chopcy 17%Dziewczta 10% Wiek 13 Wiek 15: Chopcy 8%, Dziewczta 5% Chopcy 14% Dziewczta 8 %

Bullied at school at least 2 times in last 2 months

Przeladowane w szkole co najmniej 2 razy w cigu ostatnich 2 miesicy18Drczenie fizyczneDrczenie sowneObejmuje molestowanie seksualne, zoliwe dokuczanie, oraz zastraszanieCyberprzemocFacebook, Twitter, inne spoeczne mediaDrczenie porednie lub relacyjneCelowe wykluczanie, ranice plotkowanie

Typy drczenia19Mniejsi, strachliwi, sabsi chopcy, nie majcy wspierajcej grupy rwienikwNa drczenie fizyczneUczniowie majcy dziwaczne spoeczne umiejtnociUczniowie wygldajcy wyranie inaczejUczniowie niepenosprawniUczniowie z mniejszoci etnicznychUczniowie homoseksualni lub posdzani o homoseksualizm

Kto jest naraony na drczenie?20Starania caej szkoy i caej spoecznociEntuzjazm administratora/dyrektoraZredukowane okazje do drczeniaZredukowane wzmocnienie drczeniaWiksza wiedza i umiejtnoci personeluWiksza wiedza i umiejtnoci uczniwWiksza wiedza i umiejtnoci rodzicwCiga ewaluacja

Cechy skutecznego programu zapobiegania drczeniu

21Pielgnowanie wizi ze szko - Duma szkoyPomagaj pozaprogramowe kluby i aktywnociPubliczne celebrowanie osigni w nauce, artystycznych i gimnastycznychZauwaanie prospoecznych zachowa Skup si na tym, co chcesz, by uczniowie robili, a nie na tym, czego nie chcesz www.pbis.orgZauwaanie i wspieranie pozytywnego zachowania

22Dotyczy zapobiegania i potrzeb dyscyplinarnych wikszoci uczniw Zwiksza liczb dobrze zachowujcych si, nieagresywnych uczniwUmoliwia personelowi identyfikacj uczniw, ktrzy naprawd potrzebuj wsparciaDrugi poziom zapobieganiaPierwszy poziom zapobiegania przemocy w szkole

23

24242425Drugi poziom zapobieganiaKierowany do uczniw, dla ktrych zapobieganie na poziomie pierwszym nie wystarczaDostarcza dodatkowego wsparcia emocjonalnego i behawioralnegoObejmuje szkolenie nauczycieli w strategiach de-eskalacji zachowaniaAlbo interwencje klasowe (np. zapisanie-wypisanie)Albo treningi umiejtnoci w maych grupach

252526Kim oni s?W wikszoci uczniowie pci mskiej, chocia agresja dziewczt w USA ronieWszystkie grupy wiekowe, socjo-ekonomiczne i rasowe/etniczne, chocia przewaaj nisze klasyZwykle nie szukaj kopotw, chocia brak im umiejtnoci unikania ichNajczciej z problemami w nauceCzste problemy rodzinne

2626Kontekst rodzinnyPrzemocowi, nieskuteczni rodziceRodzice z kryminalnym tem/uzalenieniKontekst szkolnyWyszy odsetek uczniw z biednych rodowiskPrzytoczeni nauczycieleKontekst rwieniczyOdrzucenie przez rwienikwWykolejeni rwienicy

Czynniki ryzyka w agresywnym zachowaniu w szkole2728

Dwa wzory zachowania agresywnegoAgresja proaktywna Celowe zachowania agresywne Niesprowokowane zamiary skrzywdzenia lub przymuszenia z zimn krwi; typ drczyciela; przywdztwo gangu Przecenianie uywania agresji- Najlepiej opanowywana skutecznymi rodkami obrony

Celowe zachowania agresywneNiesprowokowane zamiary skrzywdzenia lub28Chroniczne wysoka odporno rednia odporno niska odpornoAgresja wiekTa podgrupa to zwykle dzieci z niszymi umiejtnociami werbalnymi oraz z ADHD. Poniewa , by odpowiedzie nieagresywnie, trzeba si zatrzyma i pomyle, nadaktywnym dzieciom bardzo trudno jest dokona takiego przejcia.

28Agresja nieplanowana, impulsywnaCharakteryzujca si:Szybkim wpadaniem w zoSabym regulowaniem emocjiLokowaniem kontroli na zewntrzZnacznym poziomem odrzucenia rwieniczegoZaburzonym przetwarzaniem informacji

Agresja reaktywna29Zwraca uwag na dostpne sygnay spoeczne

Nadaje sygnaom znaczenie

Wybiera pozytywne rezultaty

Generuje moliwe odpowiedzi

Identyfikuje moliwe konsekwencje odpowiedzi

Realizuje wybrane odpowiedzi

Deficyty w przetwarzaniu spoecznych informacji u reaktywnie agresywnych modych ludzi(Dodge, 1991; Crick & Dodge, 1994)Nadmiernie czujny na sygnay agresywne

Wrogie nastawienie atrybucyjne

Wysza warto odpacania si ni przynalenoci

Niewielkie zdolnoci generowania rozwiza

Skonnoci do pozytywnego oceniania agresji

Trudnoci w opanowywaniu umiejtnoci prospoecznych

3031Agresja reaktywna u modzieyImplikacja dla interwencji terapeutycznychDeficyt spoeczno-poznawczy

Nadmiernie czuy na sygnay agresji

Wrogie nastawienie atrybucyjne

Przypisywanie wyszej wartoci odpacie ni przynalenoci

Niewielkie umiejtnoci generowania rozwiza

Tendencja do pozytywnej ewaluacji agresji

Trudnoci w opanowywaniu umiejtnoci prospoecznych

Koncentracja w treninguTrening w rozpoznawaniu sygnaw werbalnych i niewerbalnych

Przeszkolenie w atrybucji

Mylenie konsekwencyjne

Umiejtnoci generowania rozwiza

Rozwijanie umiejtnoci nabierania perspektywy

Trening umiejtnoci behawioralnych

31.

31Trwao powanych zachowa agresywnych u mczyzn jest prawie taka sama jak ich IQOlweus, D. (1979). Stability of aggressive reaction patterns in males: a review. Psychological Bulletin, 86, 852- 875.Zumkley, H. (1992). Stability of individual differences in aggression. In A. Fraczek & H.Zumkley (Eds.), Socialization and aggression (pp. 45-57). New York: Springer.

A co bdzie, jeli nic nie zrobimy?32Czy zachowanie agresywne stanowi trway wzr zachowania?

Podgrupa chronicznie agresywnych dzieci przedstawia ryzyko najbardziej gwatownej przemocy w okresie dojrzewania (Nagin & Tremblay, 1999)3334

Agresja u dziewcztFizycznie agresywne dziewczta jako grupa s naraone na relatywnie wiksze ryzykoWol agresywnych chopcwWczenie zaczynaj ycie seksualneNaraone na wysokie ryzyko fizycznej przemocyWikszo ich ktni dotyczy chopcw, albo postrzeganego przez nie braku szacunku Wiksze ryzyko fizycznie agresywnych zachowa w szkole przejawiaj dziewczta, ktre byy w domu wykorzystywane seksualnie lub fizycznie34Chroniczne wysoka odporno rednia odporno niska odpornoAgresja wiekTa podgrupa to zwykle dzieci z niszymi umiejtnociami werbalnymi oraz z ADHD. Poniewa , by odpowiedzie nieagresywnie, trzeba si zatrzyma i pomyle, nadaktywnym dzieciom bardzo trudno jest dokona takiego przejcia.

343 skadniki GniewuCz emocjonalnaFizyczne doznanie dziecka, e jest ze lub wpada w zoCz poznawczaJak dziecko ocenia dostpne informacjeCz behawioralnaWybrany przez dziecko sposb wyraenia uczucia Agresja czy samokontrola?35Tendencja do nadmiernego rozpoznawania kadego wzburzenia jako gniewuBardzo mae dowiadczenie w kontrolowaniu wzburzenia Wysoki poziom wzburzenia zakca mylenieBdnie postrzega rne dziaania jako zagraajceRozpoczyna si ptla odpacaniaInterwencja dotyczy:Regulacji uczuUmiejtnoci myleniaUmiejtnoci behawioralnych

Gniew i agresja reaktywna

36Musi obejmowa skoncentrowany trening umiejtnoci; Kara i rada nie dziaajMusi dotyczy mylenia, kontroli gniewu i zachowania:Uczy uczenia samego siebie i rozwizywania problemwUczy techniki regulacji gniewuUczy alternatywnych w stosunku do agresji zachowaMusi by poczone z postpami caej klasy

Pomaganie gniewnym modym ludziom w zmianie37Pomyl o agresywnych, destrukcyjnych uczniach jako o tych, ktrym teraz brak umiejtnociKonsekwencje powinny by nauk, a nie tylko karModeluj kontrolowanie gniewu i umiejtnoci rozwizywania problemw Bd zmian, ktr chcesz zobaczy Gandhi Naucz si i stosuj techniki de-eskalacji gniewu i sterowania konfliktem

Wnikliwo i umiejtnoci nauczyciela/administratora38?

Terapia dzieci w wieku lat 8-14 przy zastosowaniuProgramu radzenia sobie z gniewem

++

Personel szkolny wybiera czworo do siedmiorga uczniwLepiej, by byli to uczniowie w zblionym wieku lub klasie (wiek 8 do 12)Rodzice przysyaj zgod lub zawiadomienieSpecjalista spotyka si z uczniami raz na tydzie na godzin przez 18-20 tygodni, by trenowa umiejtnociNauczyciel kieruje transferem trenowanych umiejtnoci

Trening umiejtnoci w maych grupach41Wychowawca(y) klasyBardzo wani partnerzy w Programie radzenia sobie z gniewemPomagaj w przesiewie i rozpoznaniuDostarczaj informacje o dziecku, wcznie z jego ulubionymi wzmacniaczamiOceniaj cotygodniowe osigniciaCo tydzie konsultuj si z trenerem odnonie zachowania dzieckaSteruj transferem umiejtnoci nabytych w maej grupie

Transfer umiejtnoci

Transfer umiejtnoci z treningu w grupie do klasy i poza niBlisko wsppracuje z trenerem umiejtnociDostarcza okazji do wicze lub przyapywania ich na tym, e s grzeczniPatrz podpowiedzi do transferu s. 202Patrz CPMR s. 214 Patrz lista sprawozdawcza z sesji s. 215

Punkty zdobyte na pizzPrzegld programu radzenia sobie z gniewemSesja 1: WstpSesja 2: Ustalenie celuSesje 3-7: Uwiadamianie sobie gniewu i kierowanie nim Sesje 8-10: Rozwizywanie problemw spoecznychSesje 11-18: Tworzenie nagra

Zaczynamy: Formujemy grup4 do 7 dzieciPodobny wiek, prezentuj zblione problemy (np. destrukcyjne agresywne zachowanie)Wycz dzieci, ktre Prawdopodobnie stanowi bd due zagroenie dla sterowania zachowaniem grupy. Najpierw popracuj z nimi indywidualnie. Powanie rni si od przewidywanej wikszoci czonkw (wiek, pe, poziom rozwoju)Patrz rozdzia 13 w Pomoc dzieciom zestaw propozycji do Radzenia sobie z gniewem lub Najpierw pomylStosuj system podmiotu w liczbie mnogiej w odniesieniu do mierzalnych, dajcych si zaobserwowa problemw z zachowaniemRozwa analiz za pomoc Procentu nienakadajcyh si danych (PND) lub Skali osigania celu (GAS)

Monitorowanie postpu46Punkty indywidualnePunkty za zachowanieUdziaPrzejcie do i z grupyPunkty grupoweWzmacniaj prac grupow i wspprac

System punktw

48Procedura pacenia kosztwPunkty karne jako ostrzeenia za pogwacenie zasad3 punkty karne Wyjcie z zaj lub utrata punktw zdobytych tego dniaPodkrel, e punkt karny to ostrzeenieCelowo dawaj punkty karne podczas kilku pierwszych sesji, by uksztatowa zachowanie grupy

System punktw karnych49Powtarzajce si problemy z zachowaniemPowtarzajce si problemy z zachowaniem mog wymaga intensywniejszej interwencji.- Zindywidualizowany plan zachowania- Obejmuje rodowisko szkolne-domowe- Indywidualne spotkania z bardzo destrukcyjnymi dziemi; moe powrt do grupowej ugody, dotyczcej poprawy zachowania; - Jeeli konieczne, wycz z zaj, by unikn efektu jatrogennego 50Wyjanij cel grupy jako sposobu na lepsze opanowanie kontroli gniewu/zachowaniaUstal reguy grupowe, czas, i wyjanij system sterowania zachowaniemWykonajcie wiczenie Zapoznajcie siOmwcie proces indywidualnego postrzegania Rnice w opisach kart

Interwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 1Dlaczego on tam siedzi i nie gra?

52Pozytywna informacja zwrotnaKady ucze mwi jedn pozytywn rzecz o sobie i o osobie siedzcej obokProwadzcy najpierw modeluje odpowiednie komplementyPodliczanie i wpisywanie punktwCzas wolny (opcjonalne)Zabawa/przegryzka do wyboru dla kadego dziecka, ktre zarobio 1 punkt

Aktywnoci koczce sesj53Naucz obydwch poj; cel i ustalanie celu.Co, czego chc i chc pracowa, by to osignUczestnicy generuj cele behawioralne wok spraw stwarzajcych problemy w szkole Wykorzystaj Mj arkusz celw na stronie 205W kadym tygodniu cel nowy, powtrzony, lub skorygowanyPierwsze cele powinny by atwiejsze

Interwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 2: Ustalanie celu54

55Przedstawienie kontroli gniewu czonkom grupyUczucia nie s ani ze, ani dobre, ani suszne, ani niesuszneLiczy si sposb, w jaki radzimy sobie z uczuciamiWszyscy od czasu do czasu wpadamy w zoMusimy znale sposb kontrolowania gniewu, by osign nasze cele i wspy z innymi Przejcie do wiczenia umiejtnoci podtrzymywania samokontroli w prowokujcych sytuacjach

Cele, nastpnie wyjanij aktywnoci jako pierwszy krok w kierunku kontroli gniewuNajpierw wyjanij zasadyNiech czonkowie grupy najpierw pomyl o rodzaju kpin z lalki i jak ma ona instruowa sam siebie Poka, jak to zrobiZapewnij podporzdkowanie si, powtrk, i podsumowanieDostarcz pozytywn informacj zwrotnInterwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 3: Drczenie lalki57Interwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 4: Samoinstruowanie si- Potrzebujemy kart i domina- Cele, nastpnie przegld wgldu uzyskanego z drczenia lalki- Przepracuj przypomnienie karty i aktywnoci zwizane z dominem- Przepytaj potem kadego ucznia- Wyjanij zasady drczenia si w krgu- Przeka pozytywn informacj zwrotn 58Cele, przypomnienie, nastpnie wykorzystaj podrcznik, DUSO, lub Kart Drugiego Kroku, by wycign na czym polega problem kadego uczestnika, przedstawiajcego inny pomys Skomentuj rne perspektywyWykonaj wiczenie grasujcy reporter z uczestnikami w rnych rolach z obrazkaWydobd perspektyw punktu widzenia

Interwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 5: Rne perspektywy 59

Myli

Zachowanie

Uczucia60Dlaczego on rzuca pomidorem?

61Cele, przejrzenie, nastpnie uczestnicy odgrywaj role w incydencie zwizanym z gniewemOmwienie cech gniewu podczas odgrywania rl wygld twarzy, jzyk ciaa, co powiedzieli lub zrobiliZgdcie si co do definicji gniewuRozpocznijcie dyskusj na temat wyzwalaczy gniewu u dzieci Wprowad Dzienniczek kopotw str. 195

Interwencja w radzeniu sobie z gniewemSesja 6: Jak wyglda gniew? 62

63Cele, przejrzenie, nastpnie omwienie fizjologicznego aspektu gniewuUczucia jako sygnay nadchodzcego gniewu oraz tego, e jest problem do rozwizaniaGrupowa karuzela Poczenie myli-uczu-zachowania z tym, jak wygldaj

Interwencja radzenia sobie z gniewemSesja 7: Jak si czuje gniew? 64

65Uzasadnienie: Poprawienie umiejtnoci uczniw w znajdowaniu nieagresywnej alternatywy rozwizywania problemw spoecznychDeficyty umiejtnoci:Wska definicja problemu (moja definicja jest jedyn perspektyw)Ograniczona zdolno generowania rozwiza (pierwsze i czsto jedyne rozwizanie, ktre przychodzi do gowy, to agresja)Ograniczona umiejtno zatrzymania si i oceny moliwych konsekwencji rnych potencjalnych rozwiza

Sesje radzenia sobie z problemem Cele, przejrzenie, nastpnie wizualizacja najwieszych problemw i dokonanych wyborwPrzejrzyjcie dokonane wybory i zdecydujcie, w ktrych zastosowano kontrol gniewu i jakie stwierdzenia o sobie mogy zosta uytePrzedyskutujcie koncepcj konsekwencji pozytywnych i negatywnychZastosujcie do dokonanych wczeniej wyborw

Interwencja radzenia sobie z gniewemSesja 8: Problemy i wybory 67Cele, przejrzenie, potem trenujemy:Jaki problem? (Problem - identyfikacja)Jakie mam uczucia? (Rozpoznanie uczucia)Jakiego dokonaem wyboru? (generowanie reakcji)Co si moe wydarzy? (rozpoznanie konsekwencjiCo zrobi? (Podjcie decyzji)INTERWENCJA radzenia sobie z gniewemSesja 9: Wybory i konsekwencje68Interwencja radzenia sobie z gniewemSesja 10 do koca: Rozwizywanie problemw Cel 1: Zidentyfikuj problemy w szkole, odpowiednie do projektu nagraniaCel 2: Odczul grup na filmowanie Cel3: Sfilmuj sytuacj, stwarzajc problem Cel 4: Przygotuj filmowanie alternatyw i konsekwencji69Cel 5: Nagraj alternatywne rozwizaniaCel 6: Przejrzyj gotowy produkt ,komentujc mocne i sabe strony.

Interwencja radzenia sobie z gniewemSesja 10 do koca: Rozwizywanie problemw70Odegrajcie przegld w celu przypomnienia i przedyskutowania nabytych umiejtnociPodkrel pozytywne zmiany w zachowaniu kadego uczniaOmw, jak czonkowie grupy mog stosowa te umiejtnoci w przyszoci i radzi sobie z nawrotami Zorganizuj uroczysto wrczenia dyplomwRozdaj osobiste certyfikatyZorganizuj pizza party, jeli grupa zasuya na nagrod grupow

Zakoczenie/witowanie71Ustal sesje wzmacniajce (po 2 i 4 tygodniach)

Zastosuj taktyk przypominania o zapobieganiu nawrotom Naklejki w salach/na zamkach (Zatrzymaj si i pomyl!) Dzienniczki kopotw dla nauczycieli i innych odpowiedzialnych dorosychMwienie do siebie na temat poradzenia sobie z bdami Kontynuuj przekazanie rl nauczycielom i udziel im dodatkowego wsparcia, jeli to konieczne

Przenie uczniw do kolejnej grupy Radzenia sobie z gniewem, jeli to konieczne

Podtrzymanie i zapobieganie nawrotom72

73Terapia nastolatkw przy zastosowaniu programu Najpierw pomyl

74Dla uczniw 14-18 lat6 do 8 uczniw tej samej pci w grupie60 min/tydzie, 18 tygodni minimumUczniowie z drugiego poziomu zapobieganiaSilne skupienie na szkoleStosowany razem z interwencjami opartymi na pracy w klasie (np. Crone, et al., 2010)

Najpierw pomyl75Tre zawiera wicej podobiestw ni rnic, ale podejcie terapeutyczne w stosunku do nastolatkw oczywicie rni si bardzoPotrzebny bardziej wsppracujcy stylOglnie, mniejsze zainteresowanie problemami sterowania zachowaniem Potencja wikszego zastosowania strategii kognitywnej restrukturyzacjiStawka zazwyczaj jest wyszaWpyw rodzicw moe by mniejszyWpywy zewntrzne narkotyki, przestpczo, problemy spoeczne inne i czsto wiksze

Podobiestwa i rnice z programem Radzenia sobie z gniewem76Pi moduw treningowychPoziom wiedzy (Patrz Dodatek J)Poziom umiejtnociWbudowane w program strategie oceny pomagaj osign postp w treningu (Arkusz Sprawd, czego si nauczye)Dugo treningu zalena od obserwowanego opanowania wiedzy i umiejtnoci oraz danych dotyczcych monitorowania postpu

Najpierw pomyl77Strefy umiejtnoci w Najpierw PomylRozpoznawanie sygnaw gniewuagodzce regulowanie gniewuSamo-instrukcja w regulowaniu gniewuDefinicja problemuGenerowanie odpowiedzi na problemOdgrywanie odpowiedzi na problem

78Struktura sesjiPodkrel wag obecnoci;Przyznaj punkty za samo-monitorowanie w klasie/ocen nauczycielaWybierz z dziennika kopotw wydarzenie, ktre miao miejsce w czasie od poprzedniej sesji;Poprzez aktywne odgrywanie rl, odnie si do jednego lub kilku najbardziej rzucajcych si w oczy problemw, wiczc w ten sposb now wiedz i umiejtnoci, Przejrzyj wiedz i umiejtnoci z poprzednich spotka;Wprowad nowy temat;Zadaj prac domow lub okrel wyzwania do pokonania;Zakocz jakim wzmocnieniem w postaci przekski i wiczeniem relaksacyjnym79Organizacja moduu - 1Przygotowanie

Wyniki. Kady modu ma wyznaczone podane rezultaty, mogce suy jako wyznaczniki decyzji o poruszaniu si poprzez elementy treningu. Rezultaty s podzielone na Wiedz i Umiejtnoci.

Sownictwo funkcjonalne Przykady obejmuj: Zaufanie Wybr Konsekwencje Irytacj Rozgniewany Wcieky Gniew Sygna Wyzwalacz Zamiar Wrogi 80Komentarz Ta sekcja zawiera wstpne obserwacje na temat treci kolejnego Moduu, jak rwnie konieczny przegld bada waciwych procedur treningowych.

Podpowiedzi dla trenera Ta sekcja obejmuje koa, ktre ju zostay wymylone i jest przeznaczona dla nowych trenerw , dostarczajc im pomysw i strategii na osignicie sukcesu.

Organizacja moduu - 281Krtki przegld ocen problemwFormularz monitorowania postpw w klasieWieloaspektowy formularz gniewu w szkolePrzydatne wstpne dodatki82

83

84

85 Transfer nabytych umiejtnociMoe by problemem ze wzgldu na wielo nauczycieli Zrb list nauczycieli ochotnikw, terapeutw, pomocnikw lub administratorw Patrz Dodatek H, jeli szukasz przykadowych wskazwekLider grupy musi wczy oczekiwania do treningu!Jak przewiczysz w tym tygodniu to, czego si dzisiaj nauczylimy?86Najpierw pomyl Modu IWstp, wskazwki organizacyjneZasady zachowaniaUmowa Najpierw pomyl

87Przykadowe reguy zachowaniaadnego fizycznego kontaktu midzy czonkami grupy Pozwalaj wszystkim wyraa swoje opinie bez przerywania To, co zostao powiedziane, zostaje tam, gdzie zostao powiedziane, z wyjtkiem wyjanie treneraadnych rasowych czy seksualnych obelg adnego przeladowania czonkw grupy, poza odgrywaniem rlObecno na wszystkich spotkaniach, poza usprawiedliwion absencj , podpisan przez dorosego

Najpierw pomyl Modu 1 ctn88Wyjanij system punktowy Wyjanij poufno Cele szkolenia i umowa Najpierw pomyl Akademickie samo-monitorowanie

Najpierw pomyl Modu 1 ctn89Umowa Najpierw pomylTa umowa zostaa zawarta pomidzy__________________ i liderem grupy Najpierw pomyl,_______________________________ dnia, ________________ , 2013

Ja, _______________________ zgadzam si postpowa nastpujco

Bd obecny na kadym spotkaniu grupy Najpierw pomyl, chyba e mam wane usprawiedliwienie.Bd wsppracowa z liderami grupy.Bd szanowa siebie i swoich kolegw w grupie.Bd ciko pracowa, by osign nastpujcy pozytywny cel w szkole:Rozumiem, e MJ cel jest czym, co naprawd chc osign. Rozumiem, e lider Najpierw pomyl, zaaprobowawszy mj cel, bdzie pracowa ze mn, by go osign.Rozumiem, e mog zaistnie zaamania i bdy, ale zrobi wszystko, by je naprawi i dalej pracowa, by osign cel. **************************Nasze podpisy niej wiadcz o naszej gotowoci, by ciko pracowa razem, wsppracowa, szanowa si wzajemnie i dotrzymywa warunkw umowy. ____________________________________________Czonek grupy Lider grupyUmowa Najpierw pomyl90Akademickie samo-monitorowanie

Nazwisko___________________________Tydzie od__________do_________

Klasa:___________________ Zaznacz wszystko, co odnosi si do tego tygodnia:oadnych nieusprawiedliwionych nieobecnocioWszystkie prace domowe oddaneoZadawane pytaniaoPozytywne komentarze przekazywane nauczycielowio_________________Klasa:_________________Zaznacz wszystko, co odnosi si do tego tygodnia:oadnych nieusprawiedliwionych nieobecnocioWszystkie prace domowe oddaneoZadawane pytaniaoPozytywne komentarze przekazywane nauczycielowio_________________Klasa:_________________Zaznacz wszystko, co odnosi si do tego tygodnia:oadnych nieusprawiedliwionych nieobecnocioWszystkie prace domowe oddaneoZadawane pytaniaoPozytywne komentarze przekazywane nauczycielowiAkademickie samo-monitorowanie91Dodatek I

FORMULARZ KLASOWEJ SAMOOBSERWACJI

Ucze _______________________ Tydzie od __________ do ______

Przedmiot ________________ Zaznacz to, co dotyczy biecego tygodnia: adnych nieusprawiedliwionych nieobecnoci. Wszystkie prace domowe oddane. Pytania zadawane podczas lekcji. Pozytywne komentarze. Inne _______________

Przedmiot ________________ Zaznacz to, co dotyczy biecego tygodnia: adnych nieusprawiedliwionych nieobecnoci. Wszystkie prace domowe oddane. Pytania zadawane podczas lekcji. Pozytywne komentarze. Inne ________________

Dodatek I92Najpierw pomyl modu 1 ctnZachowanie to osobisty wybr (Osobisty Wybr Zachowania - OWZ) (Personal Choice Behavior PCB)Umiejscowienie kontroli wewntrzWybr vs. Musz

93Moment na podjcie decyzjiUzupenij Sprawd, czego si nauczye 1-1

Nastpnie

A B C Metoda A co spowodowao problem? Dojd do tej sytuacjiB co zrobie? Odpowied na "AC jakie byy konsekwencje dla wszystkich?

Najpierw pomyl Modu 1 ctn94A Jad do szkoy, kierowca przede mn jedzie bardzo wolnoB Zezociem si, wyprzedziem goC Dostaem mandat

Metoda A-B-C - Przykad trenera

95Moment na podjcie decyzji Procedura w podrcznikuPytania i obawy?

Najpierw pomyl Modu I zakoczenie

96Wprowad Dzienniczki kopotwZrozumienie gniewuNapisz gniew na tablicy, zaprezentuj i zapytaj, kiedy ostatni raz kady z nich poczu gniew Jakie s cechy wsplne?Czy gniew ma jaki cel?Kiedy gniew jest dobry, a kiedy zy?

Najpierw pomyl Modu II97

98Przewicz zastosowanie sownictwa regulujcego gniewKtre sowa opisuj agodny do redniego do silnego gniewu?Przewicz stosowanie aktywnoci MSAIZaprezentuj ich stosowanie poprzez wiczeniaBrzmisz jakby by zirytowany, Jakubie.Wygldasz na zdenerwowan czym, Anno

Najpierw pomyl Modu II 99Sygnay gniewuFizjologiczne znaki ostrzegawcze mwice o koniecznoci regulacjiPorwnaj zdenerwowany & zakopotanyPrzyspieszenie bicia sercaSzybkie oddychanieCzerwienienie siNapicie mini szyi lub innychNadmierna aktywnociganie warg, zaciskanie szczkReduktory gniewu

Modu II ctn

100Reduktory gniewuGbokie oddychanieDugie i bardzo wolneMylenie zrelaksuj si

Liczenie do tyuOd 100 trjkami

Wcz do odgrywania rl z podrcznikaZaprezentuj przykad

MODULE II continued

101Sdzia si pomyli i da mi t kartk. Poczuem, e twarz mi czerwienieje i zaciskaj minie. Wziem kilka gbokich, powolnych oddechw, kierujc si na awk.Przy obiedzie mj wuj cay czas robi gupie, polityczne komentarze. Poczuem, e serce bije mi mocniej i szybciej. Zaczem liczy do tyu.

Incydent + Sygna + Kontrola gniewu102Niech uczniowie odegraj prowokacj PLUS sygna gniewu PLUS reduktor gniewuMoment na podjcie decyzjiUzupenij Sprawd, czego si nauczye II-1

Modu II zakoczenie

103Wyzwalacze gniewuWyzwalacze mylowePrzesunicie przypisywania

Najpierw pomyl Modu III

104Wyzwalacze gniewu Kto, co gdzie?Czsto A w A-B-CCechy wsplne?OWZ i wyzwalacze co ty moesz zrobi?

Wyzwalacze myloweWyzwalacze wyolbrzymiajceWyzwalacze danioweWyzwalacze nadmiernie generalizujceWyzwalacze - przezwiska

Modu III

105Moment na podjcie decyzjiUzupenij Sprawd, czego si nauczye III-1

Przesunicie przypisywaniaWrogie nastawienie atrybucyjneZrozumienie definicji intencja i wrogi

Modu III ctn

106Omw wag zrozumienia zamiaru i ocenienia goSygnay niewerbalneWyraz twarzy, postawaJak wyglda osoba wrogo nastawiona? Jak stoi? Jak si zachowuje?Kontekst Co si dziao do tej chwili? Luny czy spity?Kto jeszcze tam jest? Czy osoba chce ratowa twarz?

Modu III ctn

107Zakocz odgrywaniem rl Zatrzymaj si i pomyl, uczcych oceniania intencji

Moment na podjcie decyzjiUzupenij Sprawd, czego si nauczye III-1IPytania i problemy?

Modu III zakoczenie

108Przypominacze (Samoinstrukta)Odnosi si do regulacji emocjiPodobne do radzenia sobie z gniewem (ale bez lalek)Analogie do lkw/strachuPrzypomnij sobie, by pozosta spokojny w obliczu stresujcych sytuacji Mylenie wyprzedzajce

Modu IVSamo-instruowanie si i mylenie o konsekwencjach

109Modeluj reduktor gniewu PLUS przypominaczeBior dugi, wolny, gboki oddech i mwi do siebiePrzedtem Kiedy moesz to przewidzieMoesz to zrobiPodczas Zachowa spokjBd chodny, nie przejmuj si Po Samo-wzmacnianie lub samo-terapiaDobra robota, chopie! albo Musz jeszcze powiczy.

Modu IV ctn.110Wykonajcie wiczenie z prowokowania na minimum 5 osbDlaczego wiczy?Napisz przypominacze na maych karteczkachWyznacz na pododze linie w odlegoci ok. 1,2 m od siebie30 sekund przypominaczy przed30 sekund prowokowania zgodnie z zasadamiUcisk doni i omwienie Najpierw modeluj trenerzy!

Modu IV ctn.111Przenie wiczenia w prowokowaniu do stref wysokiego ryzyka w budynkach i na boiskuPozostaw nieco czasu na kocu na odreagowanie!

Alternatywne aktywnoci dostpne w podrczniku

Moment na podjcie decyzji Wykonaj Sprawd, czego si nauczyle IV-1

Modu IV ctn112Mylenie o konsekwencjach

Cz umiejtnoci Georgea Spivacka interpersonalnego kognitywnego rozwizywania problemw (ICPS)

Wyjanij mylenie zawczasu i omw scenariusze Jeeli to

Jeeli si (nieodpowiednio zachowam) teraz, to ponios (negatywne konsekwencje)

Modu IV ctn113Zrb burz mzgw na temat wszystkich pozytyww i negatyww walkiOdrnij konsekwencje krtko- od dugoterminowychNa tablicy napisz przypominacz + mylenie zawczasu + zachowanie skierowane na celCo tutaj jest moim celem?Opanuj si, najpierw pomyl, potem dziaaj

Modu IV ctn114Uczniowie uzupeniaj wiczenieJeeli ja wwczas Wic ja.Sekwencja: Przypominacz plus mylenie zawczasu

Zachowaj spokj. Jeeli ja go popchn, wtedy on pewnie mi odda. No wic powiem mu, e to niewarte zawieszenia i odejd.

Modu IV zakoczenie115Moment na podjcie decyzji Uzupenij Sprawd, czego si nauczye IV-2Pytania i problemy?

Modu IV zakoczenie

116ZATRZYMAJ SI I POMYL: CO JEST PROBLEMEM? CO MOG ZROBI?CO SI STANIE, JEELI?CO POWINIENEM WYBRA?A TERAZ TO ZRB!JAK JA TO ZROBIEM?

Najpierw pomyl Modu VRozwizywanie problemw spoecznych

117Krok1: Zatrzymaj si i pomyl: co jest problemem?Pom im nauczy si by wacicielem problemuNie zachowanie kogo innego, ale moja odpowied na nieCel i budowanie przeszkd CHC nie pakowa si w kopoty, (cel) ALE moi nieprzyjaciele cigle si mnie czepiaj (przeszkoda)

MODU V ctn118Problem z kuzynem

Wyobra sobie, e wanie wychodzisz do szkoy na pierwsz lekcj, kiedy podbiega do ciebie kuzyn i baga ci o pomoc w znalezieniu kilku chopakw, ktrzy grozili mu po drodze do szkoy. Masz na pierwszej lekcji wany test, do ktrego si uczye i wiesz, e moesz zda, ale to twj kuzyn i moe mu si sta krzywda.

Co stanowi mj problem?

Modu V ctn119Przewicz definicj problemu(Chc ALE)

Moment na podjcie decyzji Uzupenij Sprawd, czego si nauczye V-1

Modu V ctn120Krok 2: CO MOG ZROBI?

Generowanie alternatywnych rozwiza problemu Zacznij od rzeczy prostych:Chc co obejrze w telewizji, ale moja siostra oglda swj program. Wymie wszystko, co moesz zrobi.

Odgrywajcie gr Co mog zrobi? w cigu dwch lub wicej spotka.Podrcznik, s. 164 - 165Musz by moliwe alternatywne rozwizaniaWykorzystajcie inne, wane w waszym rodowisku problemy

Modu V ctn

121Co mog zrobi?Jesz obiad i widzisz, e ucze, ktrego nie lubisz, przechodzi obok i mwi Gnojek. Nauczyciel niesprawiedliwie ci oskara o pisanie na cianach azienki.Kolega przejeda obok szkoy ukradzionym samochodem i proponuje ci wspln przejadk.

Modu V ctn122Krok 3 : Co si zdarzy, jeli?

Aktywnoci skupiaj si na pomoeniu uczniom PRZEWIDZIE moliwe skutkiPom im myle realistycznie:Jaka jest najgorsza rzecz, ktra si moe wydarzy?Jaka rzecz jest najbardziej prawdopodobna?

Modu V ctn

123Przewicz Krok 4: CO ZROBI? stosujc pierwsze cztery kroki rozwizywania problemwPrzykady na s. 167 Wykonajcie je w postaci gonego mylenia Czy maj umiejtnoci wymagane w Kroku 5: TERAZ TO ZRB! Potrafisz to zrobi? Co masz na myli mwic? Poka mi, jak by to zrobi.

Modu V ctn124Niech uczniowie przeanalizuj swoje problemy z materiaem V.3Zaproponuj wiele moliwoci rozwizywania problemw w autentycznym kontekcieSamoocena i sterowanie nawrotami opisanymi w Kroku 6: JAK TO ZROBIEM?Modu V zakoczenie

125Dwa tygodnie wczeniej, zrb burz mzgw na temat odpowiedniego uczczenia zakoczenia Uczniowie mog zaprosi wybranych dorosych Zapro administratorw i inne wybrane osobyPopro kadego ucznia, by przygotowa krtkie pisemne owiadczenie: Czego si nauczyem i jak si zmieniem Przygotuj Certyfikaty ukoczenia

Kiedy formalny program jest prawie na ukoczeniu126Niech uczniowie napisz samo-przypominacze, majce kierowa ich zachowaniem, np.: Rano unikaj sali nr 3Pomyl, zanim co zrobiszKorzystaj z przypominaczy na gimnastyce

Przewiduj moliwe problemy i pomagaj w radzeniu sobie z nimiJak bdziesz o tym myla?Co zrobisz, eby si pozbiera?

Podtrzymywanie i nawroty127Ustal daty sesji przypominajcychNacisk na autentycznych, aktualnych sprawach w rodowisku szkolnymKontynuacja rozwijania umiejtnoci poprzez odgrywanie rl i wyprbowywanie zachowa Co stanowi problem i jak si do niego odniesiesz?wicz, wicz, wicz!

Kiedy formalny program si koczy128Pierwszy poziom zapobiegania stanowi kontekst dla bardziej intensywnych wysikw prewencyjnychPomaga mniej agresywnym uczniom pozosta na tym poziomieDrugi poziom zapobiegania obejmuje trening umiejtnociSama kara jest zwykle nieskutecznaObydwa poziomy powinny rozpoczyna si w klasach najniszych i trwa do najwyszych

Radzenie sobie z agresj w szkole Wnioski129

130