หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

วทยาศาสตรป. 2ชนประถมศกษาปท 2

ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร(ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560)

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ผเรยบเรยงชนกานต นมมชย กศ.บ., กศ.ม.นรสรา ศรเคลอบ วท.บ., วท.ม.

วาร โตพนธ วท.บ.รนฤด ตอชวน วท.บ.

ผตรวจผศ. ดร.เศรษฐวชร ฉำ ศาสตร วท.บ., วท.ม., M.Sc., Ph.D.

กศล มสแกว กศ.บ., ศษ.ม.สนนท แกวมณ กศ.บ., กศ.ม.

บรรณาธการอนวชร นามเชอ วท.บ.

ผลตและจดจำ�หน�ยโดย บรษท สำ�นกพมพวฒน�พ�นช จำ�กด

216-220 ถนนบำ�รงเมอง แขวงสำ�ร�ญร�ษฎร เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200

โทร. 02 222 9394 • 02 222 5371-2 FAX 02 225 6556 • 02 225 6557

email: info@wpp.co.th

B

ข

หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

วทย�ศ�สตร ป. 2ชนประถมศกษาปท 2ตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560)ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

สงวนลขสทธตามกฎหมายหามละเมด ทำ ซำ ดดแปลง เผยแพรสวนหนงสวนใด เวนแตจะไดรบอนญาต

ผเรยบเรยงชนกานต นมมชย นรสรา ศรเคลอบวาร โตพนธ รนฤด ตอชวน

ผตรวจผศ. ดร.เศรษฐวชร ฉำ ศาสตร กศล มสแกว สนนท แกวมณ

บรรณาธการอนวชร นามเชอ

ออกแบบ/จดรปเลมทมงานประภาคารและพรเพรส

ปทพมพ พ.ศ. 2562พมพครงท 1จำ นวน 30,000 เลม

ISBN 978-974-18-7482-8พมพท บรษท โรงพมพวฒนาพานช จำ กด นายเรงชย จงพพฒนสข กรรมการผจดการ

คำ�นำ�ค

หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 2 เลมน จดทำ ขนตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยมเปาหมายใหนกเรยนและครใชเปนสอในการจดการเรยนร เพอพฒนานกเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนรและตวชวดชนปทหลกสตรกำ หนด พฒนานกเรยนใหมสมรรถนะตามทตองการทงดานการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย ตลอดจนพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไทยและสงคมโลกไดอยางมความสข ในการจดทำ หนงสอเรยนรายวชาพนฐานชดน คณะผจดทำ ซงเปนผเชยวชาญในสาขาวชา และการพฒนาสอการเรยนรไดศกษาหลกสตรอยางลกซง ทงดานวสยทศน หลกการ จดหมายสมรรถนะสำ คญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค สาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง แนวทางการจดการเรยนร การวดและประเมนผลการเรยนร รวมทงเอกสารหลกสตรอน ๆ แลวจงออกแบบหนวยการเรยนร แตละหนวยการเรยนรประกอบดวยคำ ถามสำ คญ ตวชวดชนป คำ ทควรร นาร กจกรรม คนหาคำ ตอบ แหลงสบคนความร ฝกเพมพนทกษะ (กจกรรมสะเตมศกษา) ตรวจสอบความเขาใจ ผงมโนทศน สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร และกจกรรมประจำ หนวย และทายเลมยงมบรรณานกรมและอภธานศพท ซงองคประกอบของ หนงสอเรยนเหลานจะชวยสงเสรมใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางครบถวนตามหลกสตร การเสนอเนอหา กจกรรม และองคประกอบอน ๆ ในหนงสอเรยนรายวชาพนฐานเลมน มงเนนผเรยนเปนสำ คญ โดยคำ นงถงศกยภาพของนกเรยน เนนการเรยนรแบบองครวม บนพนฐานของการบรณาการแนวคดทางการเรยนรอยางหลากหลาย จดการเรยนรแบบบรณาการเนนใหนกเรยนสรางองคความรดวยตนเอง มงพฒนาการคด และพฒนาการเรยนรทสอดคลองกบพฒนาการทางสมองของนกเรยน อนจะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางสมบรณและสามารถ นำ ไปประยกตใชในชวตประจำ วนได หวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 2 เลมนจะชวยพฒนาการเรยนรของนกเรยนตามหลกสตรไดเปนอยางด

คณะผจดทำ

คำ�ชแจง

หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 2 ไดออกแบบหนวยการเรยนรใหแตละหนวยการเรยนรประกอบดวยองคประกอบทสำ คญดงน

องคประกอบทสำ คญของหนวยการเรยนร

คำ ถามสำ คญ

คำ ถามนำ เพอใหนกเรยนคนหาองคความรเมอ

เรยนจบหนวยการเรยนร

แหลงสบคนความร แหลงการเรยนรทประกอบดวยเวบไซตและสอ QR

(Quick Response) ทนกเรยนสามารถคนควาเนอหา

ทสอดคลองกบเรองทเรยนร

คำ ทควรร คำ ศพทวทยาศาสตรทควรจดจำ ซงเปนคำ หลก

ในสาระทเรยนรซ งจะนำ ไปสความเขาใจทคงทนของ

นกเรยน

ตรวจสอบความเขาใจ

คำ ถามหลกทายหวเรองหลก เพอประเมนความร

ความเขาใจในสาระทนกเรยนไดเรยนร

กจกรรม ภาระงานทนกเรยนฝกปฏบตเพอใหเกดทกษะ

กระบวนการทางวทยาศาสตรทนำ ไปสความเขาใจทคงทน

ของนกเรยน

สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร กจกรรมสรางเสรมกระบวนการคด การบรณาการ

ความรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

เมอจบหนวยการเรยนร นกเรยนจะสามารถ

เปาหมายของการพฒนานกเรยนแตละชนป

ซงสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนร

ฝกเพมพนทกษะ

คำ ถามใหนกเรยนไดเรยนร หรอ กจกรรมสะเตม

ศกษา ใหนกเรยนฝกปฏบตเพอสรางเสรมทกษะใน

ศตวรรษท 21

นาร

ความรทางวทยาศาสตรทนาสนใจ ซงสอดคลอง

กบความคดรวบยอดและสาระทนกเรยนเรยนรในบทเรยน

ผงมโนทศน บทสรปความคดหลกของแตละหนวยการเรยนร

เพอตรวจสอบความรความเขาใจของนกเรยนและชวยใน

การจดจำ สงทเรยนร

คนหาคำ ตอบ คำ ถามหลกทายกจกรรมพฒนาการเรยนรเพอ

ชวยสรางเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ

นกเรยน

กจกรรมประจำ หนวย กจกรรมสรปความร หลกการ ความคดรวบยอด

คำ ศพททไดเรยนรในแตละหนวยการเรยนร รวมทงการนำ

ความรทไดไปประยกตใชในชวตประจำ วน

ง

สญลกษณกระบวนก�รเร�ยนร� สญลกษณตาง ๆ ทกำ หนดไวทกจกรรมนนมจดมงหมายและจดเนนทแตกตางกนตามลกษณะของกระบวนการเรยนรทตองการใหนกเรยนไดเรยนร ซงมความสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรและจดเนนของหลกสตร ดงนนสญลกษณจงเปนแนวทางทเออประโยชนตอนกเรยนทจะศกษาหาความรตามรายละเอยดของกจกรรม ในหนงสอเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 2 ซงไดกำ หนดสญลกษณไวเปน 2 กลมดงน

จ

การสงเกต เปนกจกรรมทกำ หนดใหนกเรยนสงเกตปรากฏการณตาง ๆ ตามความคดรวบยอดของแตละหวเรอง แลวใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การจำ แนก การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

การสำ รวจ เปนกจกรรมทกำ หนดใหนกเรยนสำ รวจปรากฏการณตาง ๆ ตามความคดรวบยอดของแตละหวเรอง แลวใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การสงเกต การจดกระทำ และสอความหมายขอมล การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

การทดลอง เปนกจกรรมทกำ หนดใหนกเรยนไดปฏบตการทดลองเพอพสจนความคดรวบยอดทเรยนร โดยการออกแบบการทดลอง ดำ เนนการทดลอง และสรปผลการทดลอง แลวใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การสงเกต การพยากรณ การจดกระทำ และสอความหมายขอมล การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

การสบคนขอมล เปนกจกรรมทกำ หนดใหนกเรยนสบคนขอมลจากแหลงการเรยนรตาง ๆ แลวใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

สญลกษณหลกของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

สญลกษณเสรมของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

การพฒนากระบวนการคด เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดใชกระบวนการคด เพอเพมพนทกษะการคดของตนเอง

การปฏบตจรง/ฝกทกษะ เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดฝกปฏบต เพอใหเกดและเพมพนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

การประยกตใชในชวตประจาวน เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนตองนาหลกการและแนวคดของความคดรวบยอดในหวเรองทเรยนรมาใชแกปญหาในสถานการณจรงของชวตประจาวน

โครงงาน เปนกจกรรมโครงงานคดสรรทนาหลกการและแนวคดของความคดรวบยอดในหวเรองทเรยนรมาใชแกปญหา

การทาประโยชนใหสงคม เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนนาความรทไดจากการเรยนรไปปฏบต เพอใหตระหนกในการทาประโยชนใหสงคม

ความคดรเรมสรางสรรค เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดใชความคดสรางสรรคสรางภาระงาน เพอเพมพนทกษะการคดของตนเอง

การวเคราะหขอมล เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดแยกแยะหาความสมพนธ หรอความเปนเหตเปนผลของขอมลจากปรากฏการณทสนใจ เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

ส�รบญคำ นำ คคำ ชแจง ง

หนวยการเรยนรท 1 วสดรอบตว 1 สมบตของวสด 2 การเลอกใชวสด 16 กจกรรมสะเตมศกษา 22 การนำ วสดกลบมาใชใหม 24 ผงมโนทศน 29 สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร 30 กจกรรมประจำ หนวย 31

หนวยการเรยนรท 2 ลกษณะของแสง 35 แหลงกำ เนดแสง 36 การเคลอนทของแสง 44 การมองเหน 49 ผงมโนทศน 56 สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร 57 กจกรรมประจำ หนวย 58

หนวยการเรยนรท 3 สงมชวตรอบตว 61 สงมชวตและสงไมมชวต 62 ปจจยทมผลตอการเจรญเตบโตของพช 70 วฏจกรชวตของพชดอก 79 ผงมโนทศน 85 สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร 86 กจกรรมประจำ หนวย 87

หนวยการเรยนรท 4 ดนในทองถน 91 สวนประกอบของดน 92 สมบตของดน 101 ประโยชนของดน 110 ผงมโนทศน 117 สนกทำ สนกคด กบวทยาศาสตร 118 กจกรรมประจำ หนวย 119

บรรณานกรม 123ภาคผนวก 124อภธานศพท 129

ฉ

1.

1.

2.

2.

4.

3.

3.

หนวยการ

เรยนรท1 วสดรอบตว• สมบตของวสด • การเลอกใชวสด • การนำ วสดกลบมาใชใหม

คำ�ถ�มสำ�คญ

วตถทใชในชวตประจำ วนทำ มาจากวสดชนดใดบาง

การเลอกวสดมาทำ เปนวตถตองพจารณาจากสงใด

วสดชนดใดสามารถนำ กลบมาใชใหมได

เมอจบหนวยก�รเรยนร นกเรยนจะส�ม�รถ

เปรยบเทยบสมบตการดดซบนำ ของวสด และระบการนำ สมบต

การดดซบนำ ของวสดไปประยกตใชในการทำ วตถในชวตประจำ วน

อธบายสมบตของวสดทเกดจากการนำ วสดมาผสมกน

เปรยบเทยบสมบตของวสด เพอนำ มาทำ เปนวตถในการใชงานตาม

วตถประสงค และอธบายการนำ วสดทใชแลวกลบมาใชใหม

ตระหนกถงประโยชนของการนำ วสดทใชแลวกลบมาใชใหม โดยการ

นำ วสดทใชแลวกลบมาใชใหม

วสดทนำ มาทำ เปนวตถมหลายชนด เชน ไม เหลก กระดาษ พลาสตก ผา และยาง ซงแตละชนดมสมบตทแตกตางกน

วสดวตถ

สมบตของวสด

คำ�ทควรร

ไมเปนวสดธรรมชาตทไดมาจากตนไม เมอตดตนไมแลวนำ มาเลอยจะไดไมเปนทอน ๆ เรยกวา ซง จากนนเอาเปลอกไมออกแลวนำ ไปทำ เปนแผนไม

ไม

สมบต

มความแขงแรงทนทาน

ไมเปนสนม

สมผสนำ เปนเวลานานจะผ

รปท 1.1 ตวอยางวตถ ททำ จากไม

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 3

เหลกเปนวสดธรรมชาตทพบไดในกอนหนทเรยกวา สนแร เมอนำ สนแรมาเผาภายในเตาทรอนจด จะไดเหลกหลอมเหลวออกมา

รปท 1.2 ตวอยางวตถ ททำ จากเหลก

เหลก

สมบตมความแขงแรงทนทานนำ มาดดเปนรปรางตาง ๆ ไดนำ ความรอนและไฟฟาเกดสนมและผกรอนไดงาย

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว4

กระดาษเปนวสดสงเคราะห วสดทใชทำ กระดาษมหลายอยาง เชน ไมไผ เปลอกไม ฟางขาว หญา และไมเนอออนบางชนด รวมทงการนำ กระดาษทใชแลวกลบมายอยใชใหม

รปท 1.3 ตวอยางวตถ ททำ จากกระดาษ

กระดาษ

สมบตพบ งอ และตดไดงายทำ เปนรปรางตาง ๆ ไดนำ หนกเบาเปอยยยและฉกขาดงายเมอโดนนำ

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 5

สมบตหลอมเปนรปรางตาง ๆ ไดไมดดซบนำ ไมนำ ความรอนและไฟฟานำ หนกเบา

รปท 1.4 ตวอยางวตถ ททำ จากพลาสตก

พลาสตกดดซบนำ ไดหรอไม

พลาสตกเปนวสดสงเคราะหทมนษยผลตขน พลาสตกทนำ มาใชในชวตประจำ วน เชน แปรงสฟน กระตกนำ จาน ถงพลาสตก และของเลนตาง ๆ

พลาสตก

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว6

ปญหา: พลาสตกกนนำ หรอความชนไดหรอไมคำ ถามกอนการทดลอง: นำ ผสมสผสมอาหารจะซมผานแผนพลาสตกไปยงสำ ลแผนทอยดานบนไดหรอไม

1. แผนพลาสตก 1 แผน2. สำ ลแผน 1 ถง3. จาน 2 ใบ4. สผสมอาหาร 1 ขวด5. นำ 2 แกวทดลอง1. นำ สำ ลแผนมาวางเรยงซอนกนในจาน – จานใบท 1 เรยงสำ ลแผนในแนวตง แถวละ 6 แผน 4 แถว ดงรปท 1.5 (ก) – จานใบท 2 เรยงสำ ลแผนในแนวตง แถวละ 6 แผน 4 แถว แต ในแผนท 3 วางแผนพลาสตกคนกอน แลวจงเรยงแผนตอไป ดงรปท 1.5 (ข)2. เทนำ ผสมสผสมอาหารลงดานขาง โดยใหระดบนำ สงกวากนจาน เลกนอย3. สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนกบสำ ลแผนทง 2 จาน

ขนตอนการทดลอง

อปกรณ

ทดลองสมบตของพลาสตกกจกรรมท 1

การสงเกตการทำ นายการทดลองการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 7

1. ทำ ไมจงใชนำ ผสมสผสมอาหารในการทดลอง2. สำ ลแผนในจานใบท 1 และจานใบท 2 มการเปลยนแปลงลกษณะใด

ควรบนทกผลการทดลองในสมด

การทดลอง

จานใบท 1

จานใบท 2

(ก)

(ข)

บนทกผล

สำาลแผน นำาผสมสผสมอาหาร

แผนพลาสตก

การเปลยนแปลง

จากการทดลองจะเหนวา พลาสตกมสมบตกนการซมของนำ หรอความชนได

รปท 1.5 การทดลองสมบตของพลาสตก

คนห�คำ�ตอบ

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว8

วสดแตละชนดมสมบตในการดดซบนำ แตกตางกนหรอไม

ผาเปนวสดทไดจากเสนใยทนำ มาทอเปนผน เสนใยทนำ มาทอผาม 2 ประเภท คอ เสนใยธรรมชาตทไดมาจากพชและสตว และเสนใยสงเคราะหทผลตจากสารเคม

รปท 1.6 ตวอยางวตถ ททำ จากผา

ผา

สมบตดดซบนำ ไดดออนนมไมนำ ความรอนและไฟฟา

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 9

ปญหา: วสดชนดใดดดซบนำ ไดดทสดค�าถามกอนการทดลอง: วสดแตละชนดมสมบตในการดดซบน�าแตกตางกนในลกษณะใด

1. ผาฝาย 1 ผน2. กระดาษ 1 แผน3. แผนพลาสตก 1 แผน4. บกเกอรขนาด 100 ลบ.ซม. 3 ใบ5. สผสมอาหาร 1 ขวด6. นำ 300 ลบ.ซม. 7. นาฬกาจบเวลา 1 เรอนทดลอง

น�าน� าผสมสผสมอาหารเทลงในบกเกอรขนาด 100 ลกบาศก-เซนตเมตร 3 ใบ ใบละ 100 ลกบาศกเซนตเมตร

ขนตอนการทดลอง

อปกรณ

การสงเกตการทำ นายการทดลองการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

ทดลองเปรยบเทยบการดดซบนำ�ของวสดกจกรรมท 2

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว10

รปท 1.7 การทดลองเปรยบเทยบการดดซบนำ ของวสด

น�าวสดแตละชนดจมลงในบกเกอรทมน� าผสมสผสมอาหารอย ชนดละ 1 ใบ เปนเวลา 1 นาท แลวน�าวสดแตละชนดออก

สงเกตปรมาณนำ ทเหลอในบกเกอรแตละใบ และบนทกผล

1. วสดชนดใดดดซบนำ ไดดทสด สงเกตจากอะไร2. ยกตวอยางประโยชนของการดดซบนำ ของวสดในชวตประจำ วน

ควรบนทกผลการทดลองในสมด

วสดรปวาดปรมาณนำ�ผสมสผสมอาหารในภาชนะ

กอนจมวสด�(ลบ.ซม.) หลงจมวสด�(ลบ.ซม.)

ผาฝาย

กระดาษ

แผนพลาสตก

จากการทดลองพบวา วสดตางชนดกนมสมบตในการดดซบนำ แตกตางกน

ถานกเรยนทำ นำ หกบนพนจะเลอกวสดชนดใดมาเชด

บนทกผล

คนหาคำ�ตอบ

คนห�คำ�ตอบ

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 11

ปญหา:�วสดทไมดดซบนำ นำ ไปทำ วตถอะไรไดบาง

1. ผา 1 ผน2. แผนพลาสตก 1 แผน3. นำ 40 ลบ.ซม.4. บกเกอรขนาด 100 ลบ.ซม. 2 ใบ5. นาฬกาจบเวลา 1 เรอน

1. วางผาและแผนพลาสตกลงบนโตะ 2. เทนำ ลงบนผาและแผนพลาสตกอยางละ 20 ลกบาศกเซนตเมตร3. สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขนเมอเวลาผานไป 5 นาท แลวบนทกผล

��อปกรณ

��ขนตอน

สงเกตวสดทไมดดซบนำ�กจกรรมท 3

การสงเกตการจำ แนกประเภทการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

1. จากการทำ กจกรรม วสดชนดใดดดซบนำ ได2. จากการทำ กจกรรม วสดชนดใดไมดดซบนำ

วสด

ผา

แผนพลาสตก

ผลการสงเกต

บนทกผล

จากการสงเกตจะเหนไดวา ผาดดซบนำ ไดด สวนพลาสตกไมดดซบนำ จงนำ ไปทำ วตถเพอใชประโยชนไดแตกตางกน

คนห�คำ�ตอบ

ควรบนทกผลการสงเกตในสมด

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว12

ทบานของนกเรยนมวตถชนดใดบาง แตละชนดทำ มาจากวสดชนดใด

ยางม 2 ประเภท คอ ยางธรรมชาตหรอยางพาราทไดมาจากตนยาง และยางทมนษยผลตขน เรยกวา ยางสงเคราะห

รปท 1.8 ตวอยางวตถ ททำ จากยาง

ยาง

สมบตมความยดหยนไมดดซบนำ ไมนำ ความรอนและไฟฟา

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 13

ปญหา: �วตถสวนใหญในบานทำ มาจากวสดชนดใด

วตถชนดตาง ๆ ในบาน

สำ รวจวตถตาง ๆ ในบานของตวเอง แลวสงเกตวาทำ มาจากวสดอะไร มสมบตใด และบนทกผล

��อปกรณ

��ขนตอน

สำ�รวจวตถในบานกจกรรมท 4

การสงเกตการจำ แนกประเภทการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

วตถในบาน วสดทใชทำ� สมบตของวสด

บนทกผล

ควรบนทกผลการสำ�รวจในสมด

รปท 1.9 สำ รวจวตถในบาน

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว14

จากกจกรรมจะเหนวา วตถในบาน

แตละชนดท�ามาจากวสดทแตกตางกน

บางชนดท�ามาจากวสดหลายชนด

ประกอบกน การทวสดแตละชนด

มสมบตแตกต างกน จงน�ามาใช

ประโยชนไดแตกตางกน

1. วตถในบานของนกเรยนมอะไรบาง2. วตถในบานสวนใหญทำ มาจากวสดชนดใด

1. วตถกบวสดแตกตางกนในเรองใด2. เหตใดจงนยมใชไมเปนวสดในการกอสรางบานเรอน3. ผามสมบตอยางไร4. ยกตวอยางวตถททำ มาจากพลาสตก

https://sites.google.com/site/withyasastrp2/home/hnwy-thi6

คนห�คำ�ตอบ

ตรวจสอบคว�มเข�ใจ

แหลงสบคนคว�มร

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 15

การน�าวสดมาท�าเปนวตถ ตองเลอกใชใหเหมาะสมกบวตถประสงคในการใชงาน ดงนน การจะน�าวสดใด ๆ มาใชจงตองคำ นงถงสมบตของวสดนน ๆ

ก�รเลอกใชวสด

วาวทำามาจากกระดาษ เนองจากมนำ หนกเบา สามารถตดหรอดดแปลงเปนรปรางตาง ๆ ไดงาย

หมอทำามาจากโลหะ เนองจากนำ ความรอนไดด จงทำ ใหอาหารสกเรว สวนหหมอทำ มาจากพลาสตก เพราะไมนำ ความรอน เวลาจบจงไมรอนมอ

ถงมอยางทำามาจากยาง เนองจากมความยดหยนและทนทาน

วสดหมสายไฟฟาทำามาจากพลาสตก เนองจากไมนำ ไฟฟา จงปองกนกระแสไฟฟาไหลเขาสผใชได

เลอกวสดมาทำาเป�นวตถ

รปท 1.10 การเลอกวสดมาทำ เปนวตถ

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 17

แตทำ มาจากวสดตางชนดกน เพอความเหมาะสมในการใชงาน เชน หนงสอทำ มาจากกระดาษ พลาสตก และผา

แตทำ มาจากวสดชนดเดยวกน เชน เสอ หมอน ตกตาทำ มาจากผา เพราะมความออนนม

วตถบางชนดถกนำา

มาใชงานเหมอนกน

วตถบางชนดถกนำา

มาใชงานตางกน

รปท 1.11 ตวอยางวตถทถกนำ มาใชงาน เหมอนกน แตทำ มาจากวสด ตางชนดกน

รปท 1.12 ตวอยางวตถทถกนำ มาใชงาน ตางกน แตทำ มาจากวสดชนด เดยวกน

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว18

วสดบางอยางสามารถนำ มาผสมกน ซงทำ ใหไดสมบตทเหมาะสม เพอนำ ไปใชประโยชนไดตามตองการ เชน

รปท 1.13 การนำ วสดมาผสมกน

นกเรยนเคยใชวตถทเกดจากการนำ วสดมาผสมกนหรอไม

แปงข�วเจ�

แปงขาวเจาผสมนำาตาลทรายและกะทใชทำาขนมครก

ปนปลาสเตอรผสมเยอกระดาษใชทำากระปกออมสน

ปนผสมหน ทราย และนำาใชทำาคอนกรต

ปนปล�สเตอร

ปน

หน

นำ�

ทร�ย คอนกรต

เยอกระด�ษกระปกออมสน

แปงขาวเจา

ปนปลาสเตอร

ปน

กะท

นำาตาลทราย

นำ�ต�ลทร�ย ขนมครก

กะท

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 19

ปญหา:��วตถชนดใดทเกดจากการนำ วสดมาผสมกน

วตถชนดตาง ๆ ในโรงเรยน

สำ รวจวตถตาง ๆ ในโรงเรยนทเกดจากการนำ วสดมาผสมกน แลวสงเกตวาวตถนนประกอบดวยวสดชนดใดบาง นำ ไปใชประโยชนอะไร และบนทกผล

อปกรณ

�ขนตอน

สำ�รวจวตถทเกดจากการนำ�วสดมาผสมกนกจกรรมท 5

การสงเกตการจำ แนกประเภทการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

วตถ วสด ประโยชน

บนทกผล

ควรบนทกผลการสำ�รวจในสมด

1. การนำ วสดมาผสมกนมประโยชนในลกษณะใด2. ยกตวอยางวตถ 3 ชนดทเกดจากการนำ วสดมาผสมกน

คนห�คำ�ตอบ

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว20

น�ร

ของเลนทมเสยงดงมาก

เพราะเปนอนตรายตอประสาทห

ของเลนทใชไฟฟาในการทำ งาน

เพราะอาจเกดไฟฟาดดได

ของเลนทมลกษณะเปนชนเลก ๆ

แยกออกจากกนได เพราะ

เปนอนตรายหากนำ เขาปาก

แลวกลนลงคอ ของเลนททำ จากสทเปนอนตราย

ตอรางกาย เพราะอาจนำ เขาปาก

ทำ ใหสารเคมเขาสรางกายได

อนตรายจากของเลนของเลนทไมควรนำามาเลน มดงน

รปท 1.14 อนตรายจากของเลน

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 21

กจกรรมสะเตมศกษา การแกปญหาตาง ๆ ในชวตประจ�าวนโดยการบรณาการความรทางวทยาศาสตร คณตศาสตร เทคโนโลย และกระบวนการออกแบบสงประดษฐผานกจกรรมสะเตมศกษา นกเรยนสามารถศกษาขนตอนตาง ๆ ไดจากภาคผนวก เพอใชเปนแนวทางในการแกปญหาเกยวกบสถานการณตอไปน

เราจะน�าวสดทใชแลวมาท�าเปนอปกรณส�าหรบ

น�าเสนอโครงงานอยางไรดนะ

ถาเราน�าวสดทใชแลวมาผสมกนนาจะท�าใหสมดภาพตงตรงอยได

ท�าสมดภาพกนดไหม เพราะน�าเสนอขอมลไดมากและชดเจน

ใช เรามาท�าสมดภาพกนเถอะ

สมดภาพแสนประหยด มนและแบงคตองการน�าเสนอโครงงานหนาหองเรยน โดยไมตองถอกระดาษประกอบการน�าเสนอ แตไมมอปกรณ จงชวยกนคดวาจะท�าอยางไร

มนและแบงคไดส�ารวจความคดเหนของเพอน ๆ พบวาเพอน ๆ ทกคนมความตองการจะแกปญหานรวมกน

ฝ�กเพ�มพนทกษะ

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว22

จากการศกษาตวอยางกจกรรมสะเตมศกษา เพอใหนกเรยนเขาใจกระบวนการปฏบตกจกรรม ใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 3–4 คน แลวปฏบตกจกรรมตอไปน

กจกรรมสะเตมศกษา�ขนตอน1. ส�ารวจความคดเหนรวมกบเพอน ๆ แลวเลอกปญหาทตองการแกไข อยางอสระเพอก�าหนดเปนปญหาเพยง 1 เรองทเกยวของกบวสดรอบตว2. คนควาขอมลแลวออกแบบชนงานตามกระบวนการออกแบบสงประดษฐ ตกแตงชนงานใหสวยงาม3. น�าเสนอผลงานทได4. ตอบค�าถามตามขนตอนของกระบวนการออกแบบสงประดษฐ

1. ยกตวอยางวตถทน�ามาใชงานเหมอนกน แตท�ามาจากวสดตางชนดกน

มา 2 ชนด

2. ยกตวอยางวตถทน�ามาใชงานตางกน แตท�ามาจากวสดชนดเดยวกน

มา 2 ชนด

3. ยกตวอยางวตถทเกดจากการผสมของแปง น�าตาล และกะทมา 2 ชนด

จากเรองตวอยาง นกเรยนสามารถแกปญหาผานกระบวนการออกแบบสงประดษฐ 6 ขนตอน ไดอยางไร

ตรวจสอบคว�มเข�ใจ

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 23

ก�รนำ�วสดกลบม�ใชใหม

วสดทใชแลวอาจน�ากลบมาใชใหมได

นาร

วสดทใชแลวทนำากลบมาใชใหมได

กลองใสของ

ดอกไมประดษฐ

จรวดกระดาษ

กระปกออมสน

ดอกไมประดษฐ

ถงใสของ

รปท 1.16 ตวอยางวตถททำ จากพลาสตกทใชแลว

รปท 1.15 ตวอยางวตถททำ จากกระดาษทใชแลว

กระถางตนไม

กระเปาสตางค

หนงสอ เรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ป. 2 25

รปท 1.18 ตวอยางวตถททำ จากยางทใชแลว

รปท 1.17 ตวอยางวตถททำ จากผาทใชแลว

พรมเชดเทา

ถงใสของกระเปา

ของเลน โตะและเกาอ

กระถางตนไม

เกาอ

พวงกญแจ

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว26

รปท 1.19 ประโยชนของการนำ วสดทใชแลวกลบมาใชใหม

นกเรยนเคยใชวตถทสรางมาจากวสดทใชแลวหรอไม

ประโยชนของการนำาวสดทใชแลว

การนำาวสดทใชแลวกลบมาใชใหมทำาใหเราไดรบประโยชน เชน

เพมรายไดจากการนำ วสดไปขายลดปรมาณ

ขยะ

ลดงบประมาณทใชในการกำ จดขยะ

ชวยรกษาสงแวดลอม

กลบมาใชใหม

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 27

ปญหา: �วสดชนดใดสามารถนำ กลบมาใชใหมไดอกบาง

1. สมด 1 เลม2. ดนสอ/ปากกา 1 แทง/ดาม3. หองสมดและอนเทอรเนต

นกเรยนสบคนขอมลเกยวกบวตถทไดมาจากการนำ วสดทใชแลว กลบมาใชใหม ไดแก ของเลน ของใช

วสดทใชแลวบางชนดสามารถนำ กลบมาใชใหมได โดยนำ มาทำ เปนของเลนและของใช เชน กระดาษทใชแลวนำ มาทำ เปนจรวดกระดาษและถงใสของ และผาทใชแลวนำ มาทำ เปนพรมเชดเทา

อปกรณ/แหลงการเรยนร

��ขนตอน

สบคนขอมลการนำ�วสดทใชแลวกลบมาใชใหม�กจกรรมท 6

การสงเกตการจำ แนกประเภทการสอความหมายขอมล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

รายการบนทกผลการสบคนขอมล

บนทกผล

ควรบนทกผลการสบคนขอมลในสมด

1. การนำ วสดทใชแลวกลบมาใชใหมมประโยชนในลกษณะใด2. ยกตวอยางวตถในบานของนกเรยนทไดมาจากการนำ วสดกลบมาใชใหม

คนห�คำ�ตอบ

1. ชมชนของนกเรยนมการน�าวสดทใชแลวกลบมาใชใหมหรอไม ลกษณะใด2. นกเรยนสามารถน�าความรเรองการน�าวสดกลบมาใชใหมมาประยกต ใชใหเกดประโยชนในลกษณะใด

ตรวจสอบคว�มเข�ใจ

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว28

ไม เหลก กระดาษ

ใชผาทดดซบนำ ไดดทำ ผาเชดตวใชพลาสตกทไมดดซบนำ ทำ รม ฯลฯ

กระดาษนำ มาทำ จรวดกระดาษพลาสตกนำ มาทำ กระถางตนไม ฯลฯ

พลาสตกผายาง

วสด

การเลอกใชวสดโดยใชสมบตการดดซบนำ�

การนำ�วสดกลบมาใชใหม

ผงมโนทศนเรยน

รเกย

วกบ

เชน

เชน

เชน

วสดรอบตว

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 29

วสดทใช1. ลกโปง 1 ลก2. ยางรด 1 เสน3. กระดาษส 2 แผน4. ดาย 1 หลอด5. กาว 1 ขวด 6. กรรไกร 1 เลม7. ปากกาสเมจก 3 แทง

เปาลกโปง

ตกแตงใหสวยงาม

ตดกระดาษส

1

3

2

ใหมขนาดใหญพอประมาณ (ระวงลกโปงแตก) รดดวยยางรด

แลวผกดวยดาย

ใชปากกาสเมจกวาดรปตา 2 ขาง จมก และปากใหสวยงาม

นำาลก โป ง ไปประดบตกแตงหองใหสวยงาม

เปนแผนยาว 2 แผน และตดขอบดานลางใหเปนเสนรว ทากาวขอบดานบนของกระดาษ

แลวนำ ไปตดรอบลกโปง

วธทำา

สนกทำ� สนกคด กบวทย�ศ�สตร

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว30

กจกรรมประจำ�หนวย

ทบทวนคำ�ศพทและหลกการทางวทยาศาสตร

คำ�ชแจง ลากเสนโยงสถานการณทางซายมอกบวตถทนำ มาใชใหม ความสมพนธกน

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 31

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

1. วตถจากภาพทกำ หนดใหทำ มาจากวสดชนดใด

2. จากรป จำ แนกวตถเหลานวาวตถใดทำ มาจากวสดธรรมชาตและ วตถใดทำ มาจากวสดสงเคราะห

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว32

การประยกตใชในชวตประจำ�วน

บทความชวนคด

1. เขยนชอวตถทนกเรยนใชในชวตประจำ วนมา 3 ชนด พรอมทง ระบวาแตละชนดทำ มาจากวสดชนดใด2. ถานกเรยนตองการประดษฐของเลน 1 ชนด จะทำ อะไร และใช วสดชนดใด เพราะเหตใดจงเลอกวสดชนดนน3. เราควรนำ ถวยพลาสตกมาใสอาหารทรอนจดหรอไม เพราะอะไร

คำ�ชแจง อานบทความตอไปนแลวตอบคำ ถาม

วาวเปนของเลนทตองการแรงลมเพอทำ ใหลอยอยบนทองฟาได การประดษฐวาวของแตละประเทศจะใชวสดและรปรางทแตกตางกน สำ หรบวาวไทยจะใชไมไผทำ เปนโครงและใชกระดาษสตาง ๆ ทำ เปน ตววาว อาจมการผกพกระดาษหรอผาเสนยาว ๆ เพอใหเกดความสวยงามขณะทวาวลอยอยบนทองฟา

กจกรรมฤดรอน

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานวทยาศาสตรป.2 33

คำ�ถามท�1:�กจกรรมฤดรอนจดประสงคหลกของการนำ กระดาษมาทำ วาวคออะไร1. กระดาษมนำ หนกเบา2. กระดาษมหลากหลายส3. กระดาษเปนวสดธรรมชาต4. กระดาษไมนำ ไฟฟาและความรอน

คำ�ถามท�2:�กจกรรมฤดรอนแบงคออกแบบวาวโดยใชวสดทมภายในบาน แบงคตองคำ นงถงเรองใด1. วสดมราคาเทาใด2. วสดสวยงามหรอไม3. วสดเปนของใหมหรอของเกา4. วสดลอยอยบนทองฟาไดหรอไม

คำ�ถามท�3:�กจกรรมฤดรอน การประดษฐวาวของแตละประเทศจะใชวสดและรปรางทแตกตางกน คำ ถามเกยวกบเรองใดใชกระบวนการทางวทยาศาสตรตอบได จงเขยนวงกลมลอมรอบคำ วา “ได” หรอ “ไมได” ในแตละขอ

คำ�ถามเกยวกบเรองตอไปนใชกระบวนการทางวทยาศาสตรตอบไดหรอไม

วสดชนดใดทประดษฐวาวไดสวยงามทสด

วาวทประดษฐจากวสดชนดใดลอยไดนานทสด

วสดชนดใดคมคากบการลงทนมากทสด

ได�หรอ�ไมได

ได/ไมได

ได/ไมได

ได/ไมได

หนวยการเรยนรท 1: วสดรอบตว34