รายวิชา สุขศึกษา รหัสวิชา พ 23102phothitham.ac.th/psweb/images/download/pakard/krupun.pdf · สุขศึกษาและพลศึกษา

นายวชรพนธ มศร ครช านาญการ โรงเรยนโพธธรรมสวฒน อ าเภอโพทะเล จงหวดพจตร ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 41

รายวชา สขศกษา รหสวชา พ23102 ชนมธยมศกษาปท 3

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา 1

เอกสารประกอบการเรยน รายวชา สขศกษา รหสวชา พ 23103

ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

เลมท 1 เรอง โรคส าคญ

นายวชรพนธ มศร ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

โรงเรยนโพธธรรมสวฒน อ าเภอโพทะเล จงหวดพจตร ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 41

ก เอกสารประกอบการเรยน เรอง โรคส าคญ

ค ำน ำ

เอกสารประกอบการเรยน เลมท 1 เรอง โรคส าคญ รายวชา สขศกษา

รหสวชา พ23103 กลมชนมธยมศกษาปท 3 สาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

จดท าขนเพอพฒนาการเรยนรของผเรยนใหมประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน โดย

มงเนนสงเสรมความกาวหนาทางการเรยนรในเรองการสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และ

การปองกนโรค ทมงเนนผเรยนเปนส าคญ โดยผเรยนสามารถใชศกษาคนควาดวยตนเอง

ผจดท าหวงเปนอยางยงวา เอกสารประกอบการเรยนเลมท 1 เรอง โรคส าคญน

จะเปนประโยชน ตอผเรยนในการเรยนร สามารถน าผเรยนไปสจดหมายตามศกยภาพ

เปนผทมคณลกษณะอนพงประสงค น าความรไปประยกตใชในชวตประจ าวนได และ

เปนแนวทางส าหรบผทมความสนใจตอไป

ขอขอบพระคณผอ านวยการโรงเรยน คณะครผเชยวชาญ ผทมสวนเกยวของ

ทกทานและขอบใจนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 ทกคน ทใหก าลงใจตลอดมา ท าให

เอกสารประกอบการเรยนเลมนส าเรจลลวงดวยด ขอขอบคณเปนอยางสง ไว ณ โอกาสน

นายวชรพนธ มศร

ข เอกสารประกอบการเรยน เรอง โรคส าคญ

สำรบญ หนำ ค าน า.................................................................. ............................................................ สารบญ........................................................................................................................... สารบญภาพ.................................................................................................................... ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน.................................................................... สาระ ตวชวด สาระส าคญ.............................................................................................. แบบทดสอบกอนเรยน.................................................................................................. ตอนท 1 : โรคส าคญ.............................. ........................................................................ ความหมายของโรค............................................................................................ การปองกนโรค............................................................. ...................................... สถตการเจบปวยและการตายของคนไทย............................................................ กจกรรมท 1 ...................................................................................................... ตอนท 2 : โรคตดตอ..................................... .................................................................. ความหมายของโรคตดตอ................................................................. ................. โรคไขเลอดออก............................................... ............................... ................... โรคเอดส............................................................................................. ............... โรคไขหวดนก.................................................................................................... กจกรรมท 2 .......................................................... ............................... ............ ตอนท 3 : โรคไมตดตอ........................................................................... ....................... ความหมายของโรคไมตดตอ............................................................... ................ ปจจยส าคญทเปนสาเหตของการเกดโรคไมตดตอ............................................. โรคมะเรง......................................................... ............................... ................... โรคหวใจขาดเลอด.............................................................................. ............... โรคความดนโลหตสง.......................................................................................... โรคหลอดเลอดสมอง..........................................................................................

ก ข ค 1 2 3 5 6 6 7 9

10 11 12 13 18 21 22 23 23 24 29 30 31

ค เอกสารประกอบการเรยน เรอง โรคส าคญ

สำรบญ(ตอ) หนำ โรคเบาหวาน.................................................................................................... กจกรรมท 3 .......................................................... ............................... ............แบบทดสอบหลงเรยน................................................................................................. ภาคผนวก.................................................................................................................... เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน............................................................................ เฉลยแนวค าตอบกจกรรมท 1.......................................................................... เฉลยแนวค าตอบกจกรรมท 2..................................... ..................................... เฉลยแนวค าตอบกจกรรมท 3.......................................................................... เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน............................................................................

32 34 35 37 38 39 40 41 49

ง เอกสารประกอบการเรยน เรอง โรคส าคญ

สำรบญภำพ หนำ ภาพท 1 แสดงรปโรคเอดสตดตอไดอยางไร.................................................................... ภาพท 2 แสดงวงจรการตดตอของโรคไขหวดนก............................................................ ภาพท 3 แสดงการกระจายของไขหวดนกในสตว ตงแตปลายป พ.ศ. 2546-2547 ในภมภาคเอเชย....................................................... ........................... .............. ภาพท 4 แสดงโอกาสเชอไวรสกลายพนธในคน.................................................... ...........

14 19

20 20

1 เอกสารประกอบการเรยน เรอง โรคส าคญ

ค าแนะน าการใชเอกสารประกอบการเรยน

เพอใหการศกษาเอกสารประกอบการเรยน สขศกษา ชนมธยมศกษาปท 3 รหสวชา พ23103 กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา เลมท 1 โรคส าคญ นกเรยนควรปฏบตดงน 1. ท าแบบทดสอบกอนเรยนเพอตรวจสอบความรเดมของนกเรยนกอนทจะศกษาเอกสารประกอบการเรยน 2. ศกษาจดประสงคการเรยนรและเนอหาตามล าดบขนตอนใหเขาใจ 3. ศกษาเอกสารประกอบการเรยนแตละเรองตามล าดบใหตอเนองกน หากมขอสงสยหรอพบปญหาใหขอค าแนะน าหรอสอบถามจากครผสอนเมอศกษาเนอหาจบใน แตละตอนแลวใหท ากจกรรมทายบทเพอทบทวนความร 4. เมอศกษาเนอหาและปฏบตกจกรรมครบทกกจกรรมแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยนและตรวจค าตอบกบเฉลย 5. นกเรยนตองซอสตยตอตนเอง ไมดเฉลยแนวค าตอบกอนตอบค าถาม 6. เมอท าผดควรยอนกลบไปศกษาเนอหาใหมอกครง


เลมท 1 โรคส าคญ

สาระท 4 การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพและการปองกนโรค มาตรฐาน พ 4.1 เหนคณคาและมทกษะในการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคและการสรางเสรมสมรรถภาพเพอสขภาพ ตวชวด เสนอแนวทางปองกนโรคทเปนสาเหตส าคญของการเจบปวยและการตายของคนไทย

สาระส าคญ โรคตดตอและโรคไมตดตอ ยงคงเปนปญหาสาธารณสขทส าคญของประเทศ เมอเจบปวยดวยโรคตางๆ จะท าใหเกดผลเสยตอสขภาพ เศรษฐกจ และสงคม ดงนนนกเรยนจงควรเรยนร ท าความเขาใจเกยวกบโรคตดตอและโรคไมตดตอ รวมทงแนวทางการปองกนโรคตดตอและโรคไมตดตอเพอน าไปใชในการปองกนตนเองไมใหเจบปวย นอกจากนยงสามารถใหค าแนะน าบคคลในครอบครวและคนในชมชนไดอยางถกตองตอไป


แบบทดสอบกอนเรยนวชา สขศกษา ม.3 เรอง โรคส าคญ

ค าชแจง 1. ขอสอบแตละขอม 4 ตวเลอกใหนกเรยนเลอกค าตอบขอทถกทสดหรอเหมาะสมทสด เพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย ( X ) ลงในกระดาษค าตอบ (ขอละ 1 คะแนน)

2. หามขดเขยนหรอท าเครองหมายใด ๆ ในแบบทดสอบ

1. โรคตดตอทเปนปญหาส าคญทสดในประเทศไทยในปจจบนคอโรคใด 1. โรคเอดส 2. โรคไขทรพษ 3. โรคอหวาตกโรค 4. โรคทางเดนอาหาร

2. โรคใดทรกษาใหหายขาดไดยาก 1. โรคเบาหวาน 2. โรคไสตงอกเสบ 3. โรครดสดวงทวาร 4. โรคกระเพาะอาหาร

3. ขอใดไมใชอาการของโรคไขเลอดออก 1. ไขสง 2. เกลดเลอดต า 3. ทองเสย อจาระเหลว 4. มจดเลอดออกตามล าตว

4. ขอใดคอโรคไมตดตอทงหมด 1. โรคหวใจ โรคอวน โรคซฟลส 2. โรคเบาหวาน โรคฝมะมวง โรคมะเรง 3. โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคมะเรง 4. โรคทางเดนหายใจ โรควณโรค โรคหลอดเลอดสมอง

5. โรคไมตดตอในขอใดมอตราของผเสยชวตสงสด 1. โรคมะเรง 2. โรคเบาหวาน 3. โรคหลอดเลอดสมอง 4. โรคระบบทางเดนหายใจ


6. ขอใดเปนปจจยเสยงทท าใหเกดโรคไมตดตอ 1. การดมน าอดลมเปนประจ า 2. การออกก าลงกายเปนประจ า 3. การรบประทานผกใบเขยวทกวน 4. การรบประทานอาหารรสจดเปนประจ า

7. ขอใดกลาวไดถกตอง 1. โรคไมตดตอปองกนไมได 2. โรคไมตดตอมกเกดกบเดก 3. โรคไมตดตอเกดจากปญหาสขภาพจต 4. โรคไมตดตอมกเกดจากพฤตกรรมสขภาพ

8. ขอใดคอโรคตดตอทเกดจากเชอไวรส เดงก 1. โรคไขหวดนก 2. โรคไขเลอดออก 3. โรคไขหวดใหญ 4. โรคอหวาตกโรค

9. ขอใดคอปจจยเสยงจากทท าใหเกดโรคมะเรงปอด 1. มบดาเปนโรคตาบอดส 2. สบบหรเปนประจ าทกวน 3. รบประทานอาหารไขมนสงเปนประจ า 4. โดนแสงแดดในปรมาณความเขมสงเปนเวลานานตอเนองกน

10. ขอใดไมใชปจจยของการเกดโรคไมตดตอ 1. เชอโรค 2. พนธกรรม 3. สงแวดลอม 4. พฤตกรรมสขภาพ


ตอนท 1

เรอง โรคส าคญ


การมสขภาพทดเปนสงทมนษยทกคนปรารถนา เพราะการเจบปวย

และการเปนโรคของมนษยสงผลใหเกดความทกขทรมานทางรางกายและจตใจ รวมถง

ภาระคาใชจายทจะตองใชในการรกษาตวใหหายจากการเจบปวย ดงนน นกเรยนจงตอง

เรยนรถงสาเหตของการเกดโรค แนวทางการปองกน เพอน าไปปฏบตใหตนเองมสขภาพ

ทด และสามารถแนะน ากบบคคลอน ๆ ได

โรค หมายถง ความไมสบายหรอการ

เกดภาวะผดปกตขนในรางกาย

โดยแสดงอาการผดปกตหรอมอาการ

เจบปวยออกมาใหเหน เชน เปนไข

ออนเพลย ปวดศรษะ อาเจยน

ซงอาการทปรากฏนนอาจจะเปนอย

ระยะหนงแลวหาย หรอกลบมาเปนซา

อกกได หรออาจแสดงอาการอย

ตลอดไป จนสงผลทาใหอวยวะของ

รางกายเกดความพการ ทพพลภาพ

หรออาจทาใหเสยชวตได


การปองกนโรค หมายถง การกระท าหรองดกระท าบางสงบางอยางเพอไมให

เกดการเจบปวยหรอเปนโรค และการปองกนไมใหกลบมาเปนซ าในกรณทหาย

จากการเจบปวยหรอเปนโรคแลว

ในสถานการณปจจบนการเจบปวยและการเปนโรคสงผลท าใหการเสยชวตดวยโรคมแนวโนมทสงขน โดยส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขไดรวบรวมขอมลไว พบวาคนไทยเสยชวตดวยโรคทส าคญเรยงล าดบของการเสยชวต ตามรายละเอยดในตาราง

ตารางท 1 จ านวนและอตราผเสยชวตจากโรคส าคญ ป พ.ศ. 2550 - 2557

สาเหตของการเสยชวต จ านวนผเสยชวตจ าแนกตามป(ราย)

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557

ผสยฃวตจากโรครวมทงหมด 393,255 397,327 393,916 411,331 414,670 415,141 426,065 411,331

มะเรง 53,434 55,403 56,058 58,076 61,082 63,272 67,692 70,075

อบตเหตและการตายเปนพษ 35,661 34,851 35,304 32,861 33,868 33,170 32,422 31,847

หวใจ (รหมาตด หวใจขาด

เลอด โรคหวใจอนๆ )

18,452 18,820 18,375 18,399 20,130 21,142 24,597 24,995

ปอดอกเสบและโรคอนๆของ

ปอด

14,179 14,542 14,542 16,369 16,884 15,226 21,676 26,103

โรคหลอดเลอดในสมอง 12,995 13,133 13,353 17,540 19,283 20,368 23,222 25,114

เบาหวาน 7,686 7,725 7,019 6,855 7,625 7,749 9,703 11,389

การฆาตวตายส าเรจ 3,756 3,778 3,787 3,761 3,776 3,985 3,960 6,604

ความดนโลหตสง 2,291 2,463 2,295 2,478 3,664 3,684 5,186 7,115

โรคเอดส 5,522 4,685 4,046 3,638 3,758 4,034 5,683 5,705

ทมา : รายงานสถตสาธารณสข ส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข http://social.nesdb.go.th/SocialStat/StatReport_Final.aspx?reportid=367&template=1R2C&yeartype=M&subcatid=15

http://social.nesdb.go.th/SocialStat/StatReport_Final.aspx?reportid=367&template=1R2C&yeartype=M&subcatid=15

http://social.nesdb.go.th/SocialStat/StatReport_Final.aspx?reportid=367&template=1R2C&yeartype=M&subcatid=15


จากตารางแสดงสถตอตราการเสยชวตของคนไทย พบวาจ านวนประชากร

ทเสยชวต มจ านวนเพมขนบางลดลงบางเปนบางโรคแตกตางกนไป โดยโรคส าคญ

ดงกลาวมทงโรคตดตอและไมตดตอ รวมถงอบตเหต และการฆาตวตาย ซงขอมลดงกลาว

ชใหเหนความส าคญของโรคทสงผลกระทบตอภาวะสขภาพและการเสยชวตของคนไทย

การเจบปวยและการตายของประชากรนบเปนตวชวดถงสภาวะสขภาพทส าคญ

ของประชาชนในประไทย ทงยงชใหเหนถงสภาพเศรษฐกจ สงคม การศกษา คณภาพ

ของการบรการทางการแพทย และความสขของประชาชนภายในประเทศอกดวย และโรค

สวนใหญทเกดขนนมกจะมสาเหตมากจากพฤตกรรมเปนสวนใหญ โดยโรคเหลานสามารถ

ปองกนไดหากปฏบตตนอยางถกตอง เชน การเลอกรบประทานอาหารเพอสรางเสรม

สขภาพ การออกก าลงกายอยางสม าเสมอ การพกผอนใหเพยงพอ ไมสบบหร ไมดมสรา

หรอเครองดมทมแอลกอฮอล ไมใชสารเสพตด และรกษาความสะอาดของบคคลและ

สงแวดลอม ซงจะสามารถชวยปองกนการเกดโรคเหลานได


กจกรรมท 1

เรอง โรคทเปนสาเหตส าคญของการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย

จดประสงค สามารถอธบายสถานการณและตวอยางโรคทเปนสาเหตส าคญของการเจบปวยและการ

เสยชวตของคนไทยได

ค าชแจง 1. นกเรยนแบงกลม กลมละ 4-5 คน แตละกลมรวมกนศกษาคนควาในหวขอเรอง โรคทเปน

สาเหตส าคญของการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย

2. แตละกลมอภปรายสาเหตการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย และแนวทางการน า

ความรทไดไปปฏบตในชวตประจ าวน ( 6 คะแนน)

แบบบนทกผลการอภปราย

เรอง สาเหตการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย

1. จากขอมลของสาเหตของการเจบปวยและการตายของคนไทยพบวามสาเหตส าคญเรยงล าดบดงนคอ

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. แนวทางในการน าความรไปปฏบตในชวตประจ าวน

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..


ตอนท 2

เรอง โรคตดตอ


โรคตดตอ หมายถง โรคทเกดขนกบคนหรอสตว

โดยเกดจากเชอโรคทเปนสงมชวตหรอพษของเชอโรค และ

เมอเกดโรคขนแลวสามารถแพรกระจายจากคนหรอสตวทปวย

เปนโรคนนไปสคนหรอสตวอนได โดยการแพรกระจายจากโรคนนอาจเปนไดท งทางตรง

และทางออม

โรคตดตออนตราย หมายถง โรคตดตอพวกหนงทมอาการรนแรง มการแพร

ระบาดอยางรวดเรวและกวางขวาง ท าใหมผเจบปวยเสยชวตในเวลาตอมา กระทรวง

สาธารณสขไดจดกลมของโรคตดตอตามความรนแรงของโรคไว

http://www.google.co.th/url?url=http://www.boraihospital.net/2015-11-05-07-19-20/11-2015-11-10-04-36-12/7-2015-11-13-13-03-12&rct=j&frm=1&q=&esrc=s&sa=U&ved=0ahUKEwit66CJ7PbPAhVBvo8KHcihByIQwW4IHzAF&sig2=izXzYeYjod3P2iceZ7kM5Q&usg=AFQjCNEVVSpDMBbz8NtB3KCOIDKP1_FgcA


ไขสงลอย 39-40 องศา ประมาณ 2-7 วน ปวดเมอยตามตว ปวดศรษะ

อาการเลอดออก ถายด า อาเจยน มจดเลอดออกตามตว

ตบโต มกกดเจบบรเวณชายโครงขางขวา

บางรายอาจพบอาการรนแรง เชนไตวาย เกลดเลอดต ามการร วของพลาสมา

ใหยาลดไข ยาลดไขทควรใช คอ พาราเซตามอล หามใชแอสไพรน

ดมน าใหเพยงพอ ในรายทขาดน าใหดมน าเกลอแรบอย ๆ

ดอาการอยางใกลชด ถาผปวยมอาการ กระสบกระสาย มอเทาเยน คลนไส อาเจยน ใจส น

หนามด ในชวงไขลด ใหรบน าสง รพ. ทนท

ท าลายแหลงเพาะพนธยง ก าจดภาชนะทมน าขงในบรเวณบาน เชน

ยางรถยนต ถง ขวดน า อางน า เปนตน

ปกปองรางกาย ดวยการใสเสอแขนยาว กางเกงขายาว ใชยาทากนยง

ฯลฯ

ใชสารเคม เชน ทรายอะเบท และยาฆาลกน าใสในบอน า ใชสารเคมพนตามบาน และแหลงเพาะพนธยงลาย

ระบบไหลเวยนเลอดผดปกตหรอมภาวะชอก ชวงไขลด จะกระสบกระสาย มอเทาเยน ชพจรเบาและเรว ความดนต า

โรคราย ทมยงลายเปนพาหะ

โรคไขเลอดออกทพบในไทยเกดจากเชอไวรสเดงก และมยงลายเปนพาหะของโรค

พบไดท งในเดกและผใหญ ซงเชอไวรส ม 4 ชนด ผทเคยปวยแลวกสามารถตดเชอ

ซ าได ถาไดรบเชอตางชนดกนหากผปวยอาการไมดขนภายใน 2-3 วน ควรไปพบแพทย


โรคเอดส(AIDS-Acquired Immune Deficiency Syndrome)

เปนกลมอาการของโรคทเกดจากเชอไวรส เอชไอว (HIV – Human

Immunodeficiency Virus) ทท าใหระบบภมคมกนในรางกายบกพรอง ไมสามารถ

ปองกนอนตรายจากโรคตดเชออน ๆ หรอโรคมะเรงบางชนดได โดยเฉพาะอยางยง

โรคตดเชอหรอโรคมะเรงประเภทฉวยโอกาส ซงจะสามารถทราบไดวาตดเชอเอชไอว

หรอไมจากการตรวจแอนตบอดตอเชอ โดยหลงจากไดรบเชอแลวอาจใชเวลาหลายป

จงปรากฏอาการสดทาย ซงมความรนแรงและท าใหเสยชวตลง

เกดจากการตดเชอและการแพรกระจายเชอของโรคซงอยใน

สารคดหล งของผปวย เชน น าอสจ เลอด ของเหลวในชองคลอด

เปนตน ซงสามารถตดตอไดโดยวธการ ตอไปน

1. การมเพศสมพนธทขาดการปองกนอยางถกตอง

2. การใชเขมฉดยาทไมสะอาด โดยมกพบในกลมผใช

สารเสพตด ทมกรวมกน(ใฃซ า)

3. ทางเลอด

4. การตดเชอจากแมสลกขณะตงครรภ

5. วธการอน ๆ ทควรระวง เชน การใชมดโกนรวมกน

6. การเจาะห การสก เปนตน

http://www.google.co.th/url?url=http://www.oknation.net/blog/chaiyospun/2009/05/17/entry-1&rct=j&frm=1&q=&esrc=s&sa=U&ved=0ahUKEwjs49fY0fzPAhUMQ48KHaiwDx0QwW4IFzAB&sig2=4hsbgsZHt5Bne0Y0Ocsjrw&usg=AFQjCNEHs2MG1JM_j65aKc_8esY9Go5Vaw

http://www.google.co.th/url?url=http://www.bloggang.com/mainblog.php?id=lovebeautyka&month=03-03-2009&group=15&gblog=7&rct=j&frm=1&q=&esrc=s&sa=U&ved=0ahUKEwim7Jn20_zPAhUHK48KHYjvCkkQwW4IGTAC&sig2=NKq5W3ws-Lf7k7tCjWAa7Q&usg=AFQjCNGbbpsJCIU4bq2udKAy8FU8q51V2A

http://www.google.co.th/url?url=http://love.imeaw.com/s/36912&rct=j&frm=1&q=&esrc=s&sa=U&ved=0ahUKEwjh6Zug1PzPAhXJqI8KHdiPCGEQwW4IMzAP&sig2=Hez5K93Qdff_kKELbPRCFw&usg=AFQjCNG2TFuJkQkw_Wu-Xg8qsSGsb77Fog


ภาพท 1 แสดงรปโรคเอดสตดตอไดอยางไร

ทมา : http://health.kapook.com/view2757.html


การตดเชอเอชไอว จะแสดงอาการตามระยะตาง ๆ ของโรค ซงขนอยกบ

จ านวนของเชอ และระดบภมคมกนของรางกาย โดยศนยควบคมโรคแหง

สหรฐอเมรกาแบงระยะของการตดเชอไวดงน

ระยะท 1 ระยะแรกเรมของการตดเชอ

อยในใชวง 2-3 สปดาหหลงจากไดรบเชอ โดยระยะนผปวยจะมอาการนอยมาก

จนแทบสงเกตไมพบ ซงจะมอาการคลายไขหวด ตอมน าเหลองโต และอาการจะ

หายไปเองภายใน 1-2 สปดาห

ระยะท 2 ระยะตดเชอโดยไมมอาการ

ระยะนผปวยจะไมแสดงอาการใด ๆ แตจะพบเชอไดจากการตรวจเลอดและภมตานทาน

โดยผปวยจะมรางกายแขงแรงปกต แตบางรายมอาการเลกนอยหรอชวขณะระยะน

ผปวยสามารถแพรเชอใหผอนได เรยกวา เปนพาหะ ซงผปวยอาจอยได 5-10 ป แต

ส าหรบบางรายอยไดเพยง 2-3 เดอนเทานน ทงนขนอยกบภมคมกนของรางกาย


ระยะท 3 ระยะตดเชอและมอาการ

เดมเรยกวาระยะทมอาการสมพนธกบโรค ซงผปวยจะมอาการมากหรอนอย

ขนอยกบภมคมกนของรางกายดงน

- อาการเลกนอย ตอมน าเหลองทคอโต เกดเชอราทเลบ มฝาขาวทลน

- อาการปานกลาง เกดเชอราในชองปากหรอชองคลอด ทองเดนบอยหรอเรอรง

นานเกน 1 เดอน มไขเปน ๆ หาย ๆ ตอมน าเหลองโตมากกวา 1 แหง น าหนกลดลง

ปวดกลามเนอปอดอกเสบจากแบคทเรย ไซนสอกเสบเรอรง

ระยะท 4 ระยะปวยเปนเอดสเตมขน

ระยะนระบบภมคมกนของผปวยจะเสอมเตมท ซงท าใหเชอโรคตาง ๆ เชนเชอรา

ไวรส แบคทเรย โปรโตซวฉวยโอกาสเขารมเราท าใหเปนโรคตาง ๆ ทเรยกวา โรคตดเชอ

ฉวยโอกาส ซงอาจตดเชอชนดเดยวกนหรอหลายชนดรวมกน โดยระยะนผปวยอาจม

อาการตอไปน

- เหงอออกมากตอนกลางคน

- มไข หนาวสน มไขสงตดตอกนหลายสปดาหหรอเปนเดอน

- ไอเรอรง หายใจหอบจากอาการวณโรคปอดหรอปอดอกเสบ

- ทองเดนเรอรง น าหนกลด รปรางผอมแหง ไมมแรง

- ปวดศรษะรนแรง ซมเศรา สบสน หมดสตเนองจากการตดเชอในสมอง

- แขนขาชา ออนแรง คลนไสอาเจยน สายตาพรามวเนองจากจอตาอกเสบ

- ตกขาวบอย มผนคนตามผวหนง

- อาการของมะเรงทแทรกซอน เชน มะเรงผนงหลอดเลอด มะเรงปากมดลก

เปนตน


รกเดยวใจเดยว ไมมเพศสมพนธกบ

บคคลอนทไมใชคครอง

ขอรบบรการปรกษาเรองโรคเอดสกอน

แตงงาน หรอกอนตงครรภทกคร ง ไมใชเขมหรอและกระบอกฉดยา

รวมกบผอน

ไมใชของมคมรวมกน เชน มดโกนหนวด การรบ

บรการสก การเจาะห เปนตน โดยควรเนนให

ผบรการเปลยนอปกรณทใชในการใหบรการทกคร ง

หลกเลยงการสมผสเลอดของผอน เชนขณะ

ชวยเหลอผทมบาดแผล ควรสวมถงมออนามย

2-3 ชน เพอปองกนการสมผสถกเลอดโดยตรง

หญงตงครรภทคดวาตนเองหรอคสมรสมพฤตกรรมเสยง

ควรปรกษาแพทยเพอตรวจเลอดตงแตเรมต งครรภ ถาพบวา

มการตดเชอ แพทยอาจจะใหยาตานไวรสเพอปองกน

การตดเชอในทารก

ใชถงยางอนามยทกคร งเมอม

เพศสมพนธ และใชอยางถกวธ

การตดเชอไวรส เอชไอว สวนใหญจะเกดจากการมเพศสมพนธ เนองจากมการ

แลกเปลยนสารคดหล งกน นอกจากนยงมสาเหตอน ๆ รวมดวย อนจะน าไปสอนตราย

ถงชวต ดงนนจงควรมการปองกน ดงน


โรคไขหวดนกหรอไขหวดใหญชนดสายพนธ H5N1

เปนโรคตดตอทเกดการระบาดทวโลก ซงเรมระบาดทประเทศไทยเมอ

พ.ศ. 2540 โดยโรคนจะสงผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจและการตดเชอ

ในบรเวณอน เปนอนตรายตอรางกายอยางมากจนถงขนเสยชวตได

ปจจยทมผลตอการเกดโรคไขหวดนกมากทสด คอ การสมผสกบสตวปกทปวย

หรอตายหรอการสมผสสงแวดลอมทปนเปอนเชอไวรสดงกลาว ซงเปนการตดเชอ

จากสตวสคน ขณะทการตดเชอจากคนสคนเปนสงทเกดขนไดยาก

อาการของโรคไขหวดนกทพบไดบอยและเหนชดเจน มดงน

1. มอาการคลายไขหวดใหญ มไข มน ามก

2. ปวดกลามเนอ เจบคอ ไอมเสมหะ

3. อจจาระรวง

4. ปอดอกเสบ เยอบตาอกเสบ


เพอลดความเสยงในการเกดโรคไขหวดนก ควรปฏบตตนดงตอไปน 1. หลกเลยงการสมผสสตวปกทมอาการปวยหรอตาย และไมควรน ามา

เปนอาหาร 2. หากมความจ าเปนตองสมผสสตวปกใหสวมหนากากอนามยและถงมอทกครง 3. ลางมอดวยน ากบสบทกครงหลงการสมผสสตวปก น าลาย น ามก

และมลของสตว 4. รบประทานเนอสตวปกหรอไขทปรงสกแลว 5. เมอมสมาชกในบานเปนไขหวดนกใหปฏบตตนเพอปองกนตนเองจากโรค 6. หากเกดขอสงสยวาจะเปนโรคไขหวดนก ใหรบพาผปวยไปพบแพทยโดยเรว

และผทสมผสผปวยอยางใกลชด ควรปรกษาแพทยและสงเกตอาการดวยเชนกน

ภาพท 2 แสดงวงจรการตดตอของโรคไขหวดนก

ทมา : http://siamhealth.net/public_html/Disease/infectious/avian/avian.htm#.WB0PvS2LTDc


ภาพท 3 แสดงการกระจายของไขหวดนกในสตว ตงแตปลายป พ.ศ. 2546-2547

ในภมภาคเอเชย

ทมา : http://www.hiso.or.th/hiso/health_event/ghealth_event6.php

ภาพท 4 แสดงโอกาสเชอไวรสกลายพนธในคน

ทมา : https://sites.google.com/site/krinaihospital/disease3




จดประสงค สามารถอธบายการเกดโรคตดตอ และวธการปองกนโรคตดตอได

ค าชแจง นกเรยนตอบค าถามแตละขอมาพอเขาใจ (6 คะแนน)

1. โรคไขเลอดออกตดตอไปอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคไขเลอดออกไดอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………

3. โรคไขหวดนกตดตอไดอยางไร

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

4. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคไขหวดนกไดอยางไร

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

5. โรคเอดสสามารถตดตอไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

6. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคเอดสไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….


ตอนท 3

เรอง โรคไมตดตอ


โรคไมตดตอ หมายถง โรคทเกดจากความผดปกต หรอความเสอมโทรม

ของรางกายและจตใจ และไมสามารถทจะตดตอไปยงบคคลอน ๆ ทปกตได

ยกเวนบางโรคทสามารถถายทอดทางพนธกรรม

ปจจยส าคญทเปนสาเหตของการเกดโรคไมตดตอ

ปจจยส าคญทเปนสาเหตของการเกดโรคไมไดเปนผลโดยตรงมาจากเชอโรค

หรอพษของเชอโรค แตหากเกดจากภาวะทรางกายเกดการเปลยนแปลงอยาง

ผดปกต ซงภาวะดงกลาวสงผลใหรางการขาดความสมดลจนแสดงภาวะการณ

เกดโรคหรอความผดปกตขน โดยมปจจยทส าคญไดแก พฤตกรรมทางสขภาพ

ในลกษณะทไมพงประสงค ลกษณะการถายทอดทางพนธกรรม และลกษณะ

สภาพแวดลอมทไมเหมาะสม


มะเรง คอ เนองอกชนดรายทเกดขนใหมจากเนอเยอปกตและเปนอนตรายเพราะเจรญเตบโตนอกเหนอการควบคมของรางกาย มการแบงตวอยางรวดเรวท าใหมลกษณะเปนกอนหรอเปนแผลขนาดใหญ มะเรงเกดขนไดกบหลายอวยวะของรางกาย เชน มะเรงปอด มะเรงตบ มะเรงล าไส มะเรงเตานม

โรคมะเรงเปนโรคทคนไทยเสยชวตมากเปนอนดบหนง พ.ศ. 2546-2554 พบวา มผปวยมะเรงปละมากกวา 55,000 คน และพบผปวยใหมปละไมต ากวา 50,000 คน โดยผชายทพบมากคอมะเรวตบ มะเรงปอด มะเรงล าไสใหญ มะเรงตอมลกหมาก สวนผหญงจะพบมะเรงเตานม มะเรงปากมดลก มะเรงตบ มะเรงปอด

1. โรคมะเรงตบ เปนมะเรงทพบมากโดยเฉพาะในเพศชาย มการด าเนนโรคอยางรวดเรวมกเสยชวตใน 3-6 เดอน ปจจยเสยงตอการเกดโรค

- เกดการสะสมของสารเคมในรางกาย เชนยารกษาโรคบางชนด ยาฆาแมลง สารเคม อาหารหมกดอง สารพษจากเชอรา

- เปนโรคทเปนอนตรายตอตบ เชน ไวรสตบอกเสบชนดบ พยาธใบไมในตบ - พนธกรรม - การดมสรา


อาการ

- เบออาหาร แนนทอง ทองผก - ออนเพลย น าหนกลด มไขต า - ปวดหรอเสยดชายโครงดานขวา ถาคล าอาจเจอกอนได - ตวเหลอง ตาเหลอง ทองโต และปวดบรเวณขาทงสองขาง

แนวทางการปองกนโรคมะเรงตบ - งดดมสราและเครองดมทมแอลกอฮอล - หลกเลยงอาหารทอาจปนเปอนเชอราหรอสารแอฟลาทอกซน(Aflatoxin)

ไดแกถวและธญพชตาง ๆ- ฉดวคซนปองกนการตดเชอไวรสตบอกเสบชนดบ ปองกนตวเองจากการ

ตดตอเชอไวรสตบอกเสบบ เชนไมใชเขมฉดยารวมกบผอน สวมถงยางอนามยขณะมเพศสมพนธ

- หากปวยเปนไวรสตบอกเสบบ ตองรบการรกษากบแพทยอยางตอเนองดวยวธทเหมาะสม ซงสามารถลดความเสยงในการเปนมะเรงตบได

- กรณทมปจจยเสยงตอการเกดโรคมะเรงตบ ควรเฝาระวงเปนระยะโดยการตรวจเลอดและตรวจอลตราซาวนดเพอหาโรคมะเรงทก ๆ 6 เดอน

2. โรคมะเรงปอด เปนมะเรงทพบมากโดยเฉพาะในเพศชาย และตรวจพบในระยะแรกไดยาก ปจจยเสยงตอการเกดโรค

- การสบบหร ซงเปนสาเหตส าคญทสดของการเกดโรคมะเรง ผทสดดมควนบหรกมโอกาสเสยงตอการเปนมะเรงปอดดวย

- การหายใจสดดมควนพษทมาจากทอไอเสยรถยนต โรงงานอตสาหกรรม อาการ

- ไอแหง ๆ นานกวาธรรมดา - ไอมเสมหะ และไอเปนเลอดปนออกมากบเสมหะ - มไขเจบหนาอก เพราะปอดอกเสบ


- น าหนกลด เบออาหาร ตวซด ออนเพลย - เสยงแหบ เพราะมะเรงลกลามไปยงประสาทบรเวณกลองเสยง - บวมทหนา คอ แขน และอกสวนบน เนองจากมเลอดคลง - หายใจล าบาก และหอบเหนอย เนองจากกอนมะเรงโตขน ท าใหเนอ

ทปอดส าหรบหายใจเหลอนอยลงไมเพยงพอกบความตองการของรางกาย แนวทางการปองกนโรคมะเรงปอด

- เลกสบบหร - หลกเลยงการไดรบมลพษในสงแวดลอม - รบประทานผกและผลไมใหมากขน และอาหารทมวตามนซ วตามนอ

รวมทงซลเนยม เชน ขาวซอมมอ ร าขาวและออกก าลงกายสม าเสมอ อาจลดความเสยงตอการเกดโรคมะเรงปอด

- การรบประทานอาหารทมไขมนสง การดมสรา อาจเพมความเสยงตอการเกดมะเรงปอดได

3. โรคมะเรงปากมดลก เปนมะเรงทพบมากในเพศหญงอายระหวาง 35-50 ป มการด าเนนของโรคชา และสามารถตรวจพบไดตงแตในระยะแรก ปจจยเสยงตอการเกดโรค

- เพศหญงทมเพศสมพนธตงแตอายนอยคอต ากวา 18 ป - การเปลยนคนอนหลายคน หรอการส าสอนทางเพศ - มประวตการเปนโรคตดตอทางเพศสมพนธ - เปนโรคเรอรงทท าใหภมตานทานโรคต า เชน โรคเอดส

อาการ - ระยะแรกไมมอาการอะไร แตเมอเปนมะเรงแลวจะมอาการตกขาว

หรอมเลอดออกหลงการมเพศสมพนธ - มเลอดออกผดปกต เชน เลอดออกหลงจากมเพศสมพนธ มเลอดออก

หลงจากหมดประจ าเดอนแลว เลอดออกเปนระยะประจ าเดอนนานผดปกต


- มอาการตกขาวซงอาจจะมเลอดปน - มอาการเจบขณะมเพศสมพนธ

แนวทางการปองกนโรคมะเรงปากมดลก - ฉดวคซนปองกนโรคมะเรงปากมดลก โดยวธนจะสามารถลดโอกาสการ

เกดโรคมะเรงลงไดประมาณ 70 เปอรเซน การฉดวคซนนถาใหไดผลดควรจะฉดเมอมอายระหวาง 9-26 ป

- หลกเลยงการมเพศสมพนธตงแตอายยงนอย - รบประทานผกและผลไมใหมากขน - งดสบบหรและหลกเลยงการอยในหองอบอากาศทมคนในหองสบบหรเปน

ประจ าเมอไดรบควนบหร สารทเรยกวา ทาร หรอน ามนดน จะถกขบออกมาบรเวณปากมดลกท าใหเกดการระคายเคองของปากมดลก นานเขาเซลลเยอบปากมดลกอาจเกดการเปลยนแปลงไปเปนเซลลมะเรงได

- ท าการตรวจคดกรองเพอหาเซลลมะเรงปากมดลกเปนประจ าทก ๆ ป

4. โรคมะเรงเตานม เปนมะเรงทพบมากในเพศหญงอาย 40 ป ขนไป โดยเฉพาะหญงทไมมบตรหรอมบตรนอย และผทมประวตครอบครวเปนมะเรงเตานม ปจจยเสยงตอการเกดโรค

- มประวตผปวยเปนมะเรงเตานมในครอบครว - การดมเครองดมทมแอลกอฮอล - ความอวน หรอมน าหนกเกนเกณฑมาตรฐาน - การขาดการออกก าลงกาย - การใชยาคมก าเนดเปนเวลานาน - การมประจ าเดอนตงแตอายยงนอย (นอยกวา 12 ป ) หรอหมด

ประจ าเดอนเมออายมากกวาปกต ( 55 ป ขนไป)


อาการ มะเรงเตานมมกแสดงอาการผดปกตในระยะทลกลามแลว ในระยะแรกมกจะไมมอาการอะไร แตอาการตอไปนอาจเปนอาการของมะเรงเตานม

- มกอนทเตานม โดยมะเรงมกจะไมเจบปวด อาจโตชาหรอเรวกได มกจะเรมคล ากอนไดตอเมอกอนไดโตมาหลายปแลว

- การเปลยนแปลงของเนอเตานม - เตานมผดรปไป - เตานมบวมโตขน - เตานมแขงขนผดสงเกต ไมเปลยนแปลงตามรอบเดอน

แนวทางการปองกนโรคมะเรงเตานม ผปวยมะเรงเตานม มกไมมอาการผดปกตในระยะเรมตน ดงนนจงมความจ าเปนและส าคญอยางยงทตองท าการตรวจคนหาโรคมะเรงเตานมในระยะเรมตน การรกษาโรคมะเรงเตานมในปจจบนมความกาวหนาไปมาก การคนพบโรคมะเรงเตานมในระยะเรมตนสามารถรกษาใหหายขาดได และการรกษาอาจท าไดโดยการตดเลาะกอนมะเรงออกไมจ าเปนตองผาทงเตานม ในทางตรงกนขามหากไมมการตรวจคนหาโรคมะเรงเตานม จนกระทงมอาการผดปกต เซลลมะเรงอาจแพรกระจายไปยงอวยวะอน ๆ แลว และไมสามารถรกษาใหหายขาดได


โรคหวใจขาดเลอด คอภาวะทท าใหหวใจไดรบเลอดไปเลยงไมเพยงพอ อาจเกดไดหลายสาเหตแตทพบบอยทสดเกดจากหลอดเลอดหวใจตบ หลอดเลอดหวใจตบ คอ ภาวะทหลอดเลอดน าเลอดไปเลยงหวใจตบตน สาเหตเกดจากโรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน โรคเกาต ความอวน และภาวะทมไขมนบางชนดสง การสบบหรและการดมกาแฟทเกนควร ขาดการออกก าลงกาย และผทมความเครยดสง

1. เจบ แนน หรอจกทหนาอก ลนป คอ ขากรรไกร มอาการเมอยลาโดยไมมสาเหตท

แขนมอหรอทขากรรไกร 2. หายใจไมออก หอบเหนอย 3. หวใจเตนผดปกต เตนแรง หรอเตน ๆ หยด ๆ4. เปนลม หนาซด ใจสน มอเทาเยน หมดสต 5. เสยชวตทนท

1. ควบคมน าหนกใหอยในเกณฑมาตรฐาน 2. กนอาหารทมไขมนจากพช 3. ไมสบบหรหรอดมกาแฟเกนควร 4. ออกก าลงกายใหสม าเสมอ 5. ท าจตใจใหราเรงแจมใส หาโอกาสพกผอนบาง อยาเครงเครยดกบงานจนเกนไป


โรคความดนโลหตสงนบวาเปนหนงในปญหาสาธารณสขทก าลงคกคามโลก เปนปจจยเสยงอนดบหนงของโรคอมพาต และยงเปนปจจยเสยงของโรคหวใจ โรคไต โรคหลอดเลอดแดงแขง ความดนโลหต หมายถงแรงดนเลอดทเกดจากการทหวใจสบฉดเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย โดยปกตคนมระดบความดนโลหต 120/80-140/90 มลลเมตรปรอท หากมความดนมากกวานจดวาเปนผทมภาวะความดนโลหตสง หรอเปนโรคความดนโลหตสง ผทมความดนโลหตสงสวนใหญมกจะไมปรากฏอาการใด ๆ จงไมไดเขารบการรกษาและไมมการควบคมความดนโลหตใหอยในระดบทเหมาะสม ซงในรายทมภาวะความดนโลหตสงมาก ๆ อาจน าไปสการเสยชวตแบบเฉยบพลนได ปจจยเสยงตอโรคความดนโลหตสง ไดแก กรรมพนธและสงแวดลอมทเครงเครยด รบเรง ผมน าหนกเกนหรอโรคอวน ผทชอบกนเคม

ผปวยอาจจะไมมอาการใด ๆ เลย หรออาจพบวามการปวดศรษะมนงง เวยนศรษะ และเหนอยงายผดปกต อาจมอาการแนนหนาอกหรอนอนไมหลบ

1. เลอกทานอาหารทเหมาะสม หลกเลยงอาหารเคมจด เพราะเกลอท าใหความตงตวของผนงหลอดโลหตแดงเพมขน หลกเลยงไขมนจากสตวและจ าพวกกะท อาหารกลมแปงและน าตาลขดขาวทกชนด เพราะจะท าใหน าหนกตวและระดบไขมนในเลอดเพมขน

2. หลกเลยงการสบบหรและดมแอลกอฮอล 3. ควบคมน าหนกตว 4. ออกก าลงกายใหสม าเสมอ พกผอนใหเพยงพอ ไมเครยด และมการตรวจวดความดน

โลหตอยางสม าเสมอ


โรคหลอดเลอดสมอง เกดจากเสนเลอดในสมองตบหรออดตนหรอแตก โรคนเปนสาเหตของการตายและความพการทส าคญในคนไทยในยคปจจบน สาเหตของโรคยงไมทราบแนชด แตปจจยเสยงและพฤตกรรมเสยงทท าใหเกดโรค ไดแก ความดนโลหตสง เบาหวาน ไขมนในเลอดสง สบบหร ขาดการออกก าลงกาย มน าหนกตวมากเกนไป และความเครยด อาจเกดขนอยางรวดเรวทนททนใด หรออาจเกดอาการหลายรปแบบขนอยกบวาสมองสวนใดเสยการท างานไป เชน อมพาตครงซก พดไมชด ฟงค าพดไมเขาใจตามวหรอมองไมเหนทนท ถาเกดจากเสนเลอกสมองแตกจะมอาการปวดศรษะ อาเจยน ชกหรอหมดสต

1. เดนไมตรงมอาการเซ 2. ออกเสยงไมชด พดไมออก

3. เออมหยบสงของไมได ไมมแรง ชาบรเวณมอ แขน ขา 4. มองภาพไมชด ตาพรามว เหนภาพซอน

5. มอาการปวดศรษะหรอเวยนศรษะอยางรนแรง

1. หลกเลยงการสบบหร เพราะผสบบหรมโอกาสเกดโรคหลอดเลอดสมองมากกวาผไมสบบหร 3-5 เทา

2. รกษาน าหนกใหอยในเกณฑมาตรฐาน รบประทานอาหารทมไขมนต า มกากใยสงและมแคลอรพอเหมาะ หลกเลยงอาหารทมรสหวานและไขมนสง

3. ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ อยางนอย 3 ครงใน 1 สปดาห โดยออกก าลงกายครงละ 20-30 นาท การออกก าลงกายท าใหหวใจท างานดขน ชวยลดอตราเสยงตอการเปนโรคหลอดเลอดสมองไดด

4. ลดความเครยด เพราะความเครยดท าใหเกดโรคหวใจและความดนโลหตสงได 5. รบประทานอาหารทมประโยชน เชน อาหารทมกากใยสง ไดแก ผก ผลไม โปรตนจากถว

เมลดแหงและปลา ไขมนจากปลาชวยใหการท างานของระบบหลอดเลอดและหวใจดขน


โรคเบาหวาน เปนโรคทเกดจากความผดปกตของตอมทตวออน ซงไมสามารถผลตหรอหลงฮอรโมนอนซลน ออกมาใหมากเพยงพอทจะใชเปลยนน าตาลทรางกายไดรบจากอาหารประเภท แปง ไขมน และโปรตน ใหเปนพลงงาน จงมผลท าใหระดบน าตาลในเลอดสงมากกวาปกต

ผปวยทมน าตาลสงกวาคาปกตคอ 70-99 มลลกรม/เดซลตร อาจมอาการจากน าตาลในเลอดสง หรอจากภาวะแทรกซอน ไดแก

- ปสสาวะบอยและมาก โดยเฉาะชวงกลางคน - คอแหง ดมน ามาก กระหายน า - หวบอย รบประทานอาหารมากแตน าหนกลด และออนเพลย - แผลหายยาก ตดเชอรางาย โดยเฉพาะอยางยงบรเวณชองคลอดของ

ผปวยหญง - ตาพรามว อาจเกดจากน าตาคลงในเลนสตา โรคจอประสาทตาจาก

เบาหวานหรอตอกระจก

- ควบคมน าหนกใหปกต โดยรบประทานอาหารใหครบ 5 หม ในสดสวนทเหมาะสม

- ลดการรบประทานอาหารทมน าตาลสง และท าใหอวน เชน ขนมหวาน น าอดลม เนอสตวตดมน รวมทงผลไมทรสหวานจด

- ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ อยางนอยสปดาหละ 3 ครง ครงละไมนอยกวา 30 นาท


สรปแนวทางปองกนโรคทสงผลใหเกดปญหาสขภาพ

สาเหตส าคญของการเจบปวยและการตายของคนไทยมสาเหตมาจากโรคตดตอ

และโรคไมตดตอ ซงโรคส าคญดงกลาวเราสามารถปองกนไดโดยหลกเลยงพฤตกรรมเสยง

ตอการเกดโรค และสรางเสรมใหรางกายมสขภาพทด เชน งดสบบหร ดมเครองดม

แอลกอฮอล ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ พกผอนใหเพยงพอ กนอาหารถกสขอนามย

และครบ 5 หม จดการกบอารมณและความเครยด ท าความสะอาดทอยอาศยสราง

สงแวดลอมทด




จดประสงค สามารถอธบายสาเหตการเกดโรคไมตดตอ อาการ และแนวทางการปองกนโรคไมตดตอได

ค าชแจง แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 5-6 คน รวมกนอภปราย เกยวกบโรคไมตดตอทเปน

ปญหาสาธารณสข กลมละ 1 โรค และออกมาน าเสนอหนาช นเรยนในหวขอตอไปน (10 คะแนน)

1. สาเหตของการเกดโรค

2. อาการของโรค

3. แนวทางการปองกนการเกดโรค



1. โรค........................................

สาเหตการเกดโรค อาการของโรค แนวทางปองกนการเกดโรค


แบบทดสอบหลงเรยนวชา สขศกษา ม.3 เรอง โรคส าคญ

ค าชแจง 1. ขอสอบแตละขอม 4 ตวเลอกใหนกเรยนเลอกค าตอบขอทถกทสดหรอเหมาะสมทสด เพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย ( X ) ลงในกระดาษค าตอบ (ขอละ 1 คะแนน)

2. หามขดเขยนหรอท าเครองหมายใด ๆ ในแบบทดสอบ

1. โรคใดทรกษาใหหายขาดไดยาก

1. โรคเบาหวาน 2. โรคไสตงอกเสบ 3. โรครดสดวงทวาร 4. โรคกระเพาะอาหาร

2. ขอใดคอโรคตดตอทเกดจากเชอไวรส เดงก 1. โรคไขหวดนก 2. โรคไขเลอดออก 3. โรคไขหวดใหญ 4. โรคอหวาตกโรค

3. โรคตดตอทเปนปญหาส าคญทสดในประเทศไทยในปจจบนคอโรคใด 1. โรคเอดส 2. โรคไขทรพษ 3. โรคอหวาตกโรค 4. โรคทางเดนอาหาร

4. โรคไมตดตอในขอใดมอตราของผเสยชวตสงสด 1. โรคมะเรง 2. โรคเบาหวาน 3. โรคหลอดเลอดสมอง 4. โรคระบบทางเดนหายใจ

5. ขอใดไมใชอาการของโรคไขเลอดออก 1. ไขสง 2. เกลดเลอดต า 3. ทองเสย อจาระเหลว 4. มจดเลอดออกตามล าตว


6. ขอใดไมใชปจจยของการเกดโรคไมตดตอ 1. เชอโรค 2. พนธกรรม 3. สงแวดลอม 4. พฤตกรรมสขภาพ

7. ขอใดคอโรคไมตดตอทงหมด 1. โรคหวใจ โรคอวน โรคซฟลส 2. โรคเบาหวาน โรคฝมะมวง โรคมะเรง 3. โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคมะเรง 4. โรคทางเดนหายใจ โรควณโรค โรคหลอดเลอดสมอง

8. ขอใดเปนปจจยเสยงทท าใหเกดโรคไมตดตอ 1. การดมน าอดลมเปนประจ า 2. การออกก าลงกายเปนประจ า 3. การรบประทานผกใบเขยวทกวน 4. การรบประทานอาหารรสจดเปนประจ า

9. ขอใดกลาวไดถกตอง 1. โรคไมตดตอปองกนไมได 2. โรคไมตดตอมกเกดกบเดก 3. โรคไมตดตอเกดจากปญหาสขภาพจต 4. โรคไมตดตอมกเกดจากพฤตกรรมสขภาพ

10. ขอใดคอปจจยเสยงจากทท าใหเกดโรคมะเรงปอด 1. มบดาเปนโรคตาบอดส 2. สบบหรเปนประจ าทกวน 3. รบประทานอาหารไขมนสงเปนประจ า 4. โดนแสงแดดในปรมาณความเขมสงเปนเวลานานตอเนองกน



เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

ขอท 1. 1.

ขอท 2. 1.

ขอท 3. 3.

ขอท 4. 3.

ขอท 5. 1.

ขอท 6. 1.

ขอท 7. 4.

ขอท 8. 2.

ขอท 9. 2.

ขอท 10. 1.

http://รปภาพการตน.net/wp-content/uploads/2016/05/รปการตนไทย-4.jpg


เฉลยกจกรรมท 1

เรอง โรคทเปนสาเหตส าคญของการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย


เรอง สาเหตการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย

1. จากขอมลของสาเหตของการเจบปวยและการตายของคนไทยพบวามสาเหตส าคญเรยงล าดบดงนคอ

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. แนวทางในการน าความรไปปฏบตในชวตประจ าวน

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

1. มะเรง 2. อบตเหตและการตายเปนพษ 3. หวใจ 4. ปอดอกเสบและโรคอน ๆ ของ

ปอด 5. โรคหลอดเลอดในสมอง 6. เบาหวาน 7. การฆาตวตาย 8. ความดนโลหตสง

9. โรคเอดส

โรคทเปนสาเหตของการเจบปวยและการเสยชวตของคนไทย จะมสาเหตมากจากพฤตกรรมการ

ใชชวตประจ าวน เราควรน าความรทไดนไปปฏบตตนเพอปองกนการเจบปวยและการเสยชวต

เชน การเลอกรบประทานอาหารเพอสรางเสรมสขภาพ การอออกก าลงกายอยางสม าเสมอ การ

พกผอนใหเพยงพอ ไมสบบหร ไมดมเครองดมแอลกอฮอล ไมใชสารเสพตด และรกษาความ

สะอาดของบคคลและสงแวดลอม




1. โรคไขเลอดออกตดตอไดอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

2. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคไขเลอดออกไดอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………

3. โรคไขหวดนกตดตอไดอยางไร

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

4. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคไขหวดนกไดอยางไร

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

..…………………………………………………………………………………………………………………………………

5. โรคเอดสสามารถตดตอไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

6. เรามวธจะปองกนไมใหเปนโรคเอดสไดอยางไร

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………….

ยงลายเปนพาหะ ไปกดคนทเปนไขเลอดออกแลวไปกดคนอนจงมการตดไวรส เดงก (ไวรส

ไขเลอดออก)

ปองกนไมใหยงลายกด และก าจดลกน ายงลายในชมชน

ตดตอจากการสมผสสตวปกทเปนโรคไขหวดนก

หลกเลยงการสมผสสตวปทมการปวยหรอตาย และไมควรน ามาเปนอาหาร หากมความ

จ าเปนตองสมผสควรสวมหนากากอนามยและถงมอทกคร ง รบประทานเนอสตวปกหรอไขท

ปรงสก ลางมอดวยน าสบทกคร งหลกการสมผสสตวปก น าลาย น ามก หรอมลสตว

การมเพศสมพนธทขาดการปองกนอยางถกตอง , การใชเขมฉดยาทไมสะอาด ใชเขมฉดยา

รวมกน, ทางเลอด, การตดเชอจากแมสลกขณะตงครรภ, การใชมดโกนหนวดรวมกน,

การเจาะห การสก

รกเดยวใจเดยว ไมมเพศสมพนธกบบคคลอนทไมใชคครอง

ใชถงยางอนามยทกคร งเมอมเพศสมพนธ และใชอยางถกวธ

ไมใชเขมฉดยารวมกนผอน หรอสงของมคนรวมกน เชน มดโกนหนวด การสก การเจาะห

หลกเสยงการสมผสเลอดของผอนโดยตรง

ขอรบบรการปรกษาเรองโรคเอดสกอนแตงงาน หรอกอนตงครรภทกคร ง






โรค........................................


มะเรงตบ

-เกดการสะสมของ

สารเคมในรางกาย เชน

ยารกษาโรคบางชนด ยา

ฆาแมลง สารเคม

อาหารหมกดอง สารพษ

จากเชอรา

-เปนโรคทเปนอนตราย

ตอตบ เชน ไวรสตบ

อกเสบชนดบ พยาธ

ใบไมในตบ

-พนธกรรม

-การดมสรา

-เบออาหาร แนนทอง

ทองผก

-ออนเพลย น าหนกลด มไข

ต า

-ปวดหรอเสยดชายโครง

ดานขวา ถาคล าอาจเจอกอน

ได

-ตวเหลอง ตาเหลอง ทองโต

และปวดบรเวณขาท งสองขาง

-งดดมสราและเครองดมทม

แอลกฮอล

-หลกเลยงอาหารทอาจปนเปอนเชอ

ราหรอสารแอฟลาทอกซนไดแกถ ว

และธญพชตาง ๆ

-ฉดวคซนปองกนการตดเชอไวรส

ตบอกเสบชนดบ

-ปองกนตวเองจากการตดตอเชอ

ไวรสตบอกเสบบ เชนไมใชเขมฉด

ยารวมกบผอน สวมถงยาอนามย

ขณะมเพศสมพนธ

-หากปวยเปนไวรสตบอกเสบบ

ตองรบการรกษากบแพทยอยาง

ตอเนองดวยวธทเหมาะสม ซง

สามารถลดความเสยงในการเปน

มะเรงตบได

-กรณทมปจจยเสยงตอการเกด

โรคมะเรงตบ ควรเฝาระวงเปน

ระยะโดยการตรวจเลอดและ

ตรวจอลตราซาวนดเพอหา

โรคมะเรงทก ๆ 6 เดอน




โรค........................................


มะเรงปอด

-การสบบหร ซงเปน

สาเหตส าคญทสดของ

การเกดโรคมะเรง ผท

สดดมควนบหรกม

โอกาสเสยงตอการเปน

มะเรงปอดดวย

-การหายใจสดดม

ควนพษทมาจากทอไอ

เสยรถยนต โรงงาน

อตสาหกรรม

-ไอแหง ๆ นานกวาธรรมดา

-ไอมเสมหะ และไอเปนเลอด

ปนออกออกมากบเสมหะ

-มไขเจบหนาอก เพราะปอด

อกเสบ

-น าหนกลด เบออาหาร ตวซด

ออนเพลย

-เสยงแหบ เพราะมะเรงลกลาม

ไปยงประสาทบรเวณกลอง

เสยง

-บวมทหนา คอ แขน และอก

สวนบน เนองจากมเลอดคล ง

-หายใจล าบาก และหอบ

เหนอย เนองจากกอนมะเรงโต

ขน ท าใหเนอ ทปอดส าหรบ

หายใจเหลอนอยลงไมเพยงพอ

กบความตองการของรางกาย

-เลกสบบหร

-หลกเลยงการไดรบมลพษใน

สงแวดลอม

-รบประทานผกและผลไมให

มากขน และอาหารทมวตามน

ซ วตามนอ รวมท งซลเนยม

เชน ขาวซอมมอ ร าขาวและ

ออกก าลงกายสม าเสมอ อาจลด

ความเสยงตอการเกดโรคมะเรง

ปอด

-การรบประทานอาหารทมไขมน

สง การดมสรา อาจเพมความ

เสยงตอการเกดมะเรงปอดได




โรค........................................


มะเรงปากมดลก

-เพศหญงทม

เพศสมพนธต งแตอาย

นอยคอต ากวา 18 ป

-การเปลยนคนอนหลาย

คน หรอการส าสอนทาง

เพศ

-มประวตการเปน

โรคตดตอทาง

เพศสมพนธ

-เปนโรคเรอรงทท าให

ภมตานทานโรคต า เชน

โรคเอดส

-ระยะแรกไมมอาการอะไร แต

เมอเปนมะเรงแลวจะมอาการตก

ขาว หรอมเลอดออกหลงการม

เพศสมพนธ

-มเลอดออกผดปกต เชน

เลอดออกหลงจากมเพศสมพนธ

มเลอดออกหลงจากหมด

ประจ าเดอนแลว เลอดออกเปน

ระยะประจ าเดอนนานผดปกต--

-มอาการตกขาวซงอาจจะมเลอด

ปน

-มอาการเจบขณะมเพศสมพนธ

- ฉดวคซนปองกนโรคมะเรงปาก

มดลก โดยวธนจะสามารถลด

โอกาสการเกดโรคมะเรงลงได

ประมาณ 70 เปอรเซน การฉด

วคซนนถาใหไดผลดควรจะฉด

เมอมอายระหวาง 9-26 ป

-หลกเลยงการมเพศสมพนธ

ต งแตอายยงนอย

-รบประทานผกและผลไมใหมาก

ขน

-งดสบบหรและหลกเลยงการอย

ในหองอบอากาศทมคนในหอง

สบบหรเปนประจ าเมอไดรบควน

บหร สารทเรยกวา ทาร หรอ

น ามนดน จะถกขบออกมา

บรเวณปากมดลกท าใหเกดการ

ระคายเคองของปากมดลก นาน

เขาเซลลเยอบปากมดลกอาจเกด

การเปลยนแปลงไปเปน

เซลลมะเรงได

-ท าการตรวจคดกรองเพอหา

เซลลมะเรงปากมดลกเปนประจ า

ทก ๆ ป




โรค........................................


มะเรงเตานม

-มประวตผปวยเปน

มะเรงเตานมใน

ครอบครว

-การดมเครองดมทม

แอลกอฮอล

-ความอวน หรอม

น าหนกเกนเกณฑ

มาตรฐาน

-การขาดการออกก าลง

กาย

-การใชยาคมก าเนดเปน

เวลานาน

-การมประจ าเดอน

ตงแตอายยงนอย

(นอยกวา 12 ป ) หรอ

หมดประจ าเดอนเมอ

อายมากกวาปกต ( 55

ป ขนไป)

มะเรงเตานมมกแสดงอาการ

ผดปกตในระยะทลกลามแลว

ในระยะแรกมกจะไมมอาการ

อะไร แตอาการตอไปนอาจเปน

อาการของมะเรงเตานม

- มกอนทเตานม โดยมะเรง

มกจะไมเจบปวด อาจโตชาหรอ

เรวกได มกจะเรมคล ากอนได

ตอเมอกอนไดโตมาหลายปแลว

- การเปลยนแปลงของเนอ

เตานม

- เตานมผดรปไป

- เตานมบวมโตขน

- เตานมแขงขนผดสงเกต ไม

เปลยนแปลงตามรอบเดอน

ผปวยมะเรงเตานม มก

ไมมอาการผดปกตในระยะ

เรมตน ดงนนจงมความจ าเปน

และส าคญอยางยงทตองท าการ

ตรวจคนหาโรคมะเรงเตานมใน

ระยะเรมตน การรกษาโรคมะเรง

เตานมในปจจบนมความกาวหนา

ไปมาก การคนพบโรคมะเรงเตา

นมในระยะเรมตนสามารถรกษา

ใหหายขาดได และการรกษา

อาจท าไดโดยการตดเลาะ

กอนมะเรงออกไมจ าเปนตองผา

ท งเตานม ในทางตรงกนขาม

หากไมมการตรวจคนหา

โรคมะเรงเตานมจนกระท งม

อาการผดปกต เซลลมะเรงอาจ

แพรกระจายไปยงอวยวะอน ๆ

แลว และไมสามารถรกษาให

หายขาดได




โรค........................................


หวใจขาดเลอด

ภาวะทท าใหหวใจไดรบ

เลอดไปเลยงไม

เพยงพอ อาจเกดได

หลายสาเหตแตทพบ

บอยทสดเกดจากหลอด

เลอดหวใจตบ หลอด

เลอดหวใจตบ คอ

ภาวะทหลอดเลอดน า

เลอดไปเลยงหวใจตบ

ตน สาเหตเกดจากโรค

ความดนโลหตสง

โรคเบาหวาน โรคเกาต

ความอวน และภาวะทม

ไขมนบางชนดสง การ

สบบหรและการดม

กาแฟทเกนควร ขาด

การออกก าลงกาย และ

ผทมความเครยดสง

1. เจบ แนน หรอจกทหนาอก

ลนป คอ ขากรรไกร ม

อาการเมอยลาโดยไมม

สาเหตทแขนมอหรอท

ขากรรไกร

2. หายใจไมออก หอบเหนอย

3. หวใจเตนผดปกต เตนแรง

หรอเตน ๆ หยด ๆ

4. เปนลม หนาซด ใจส น มอ

เทาเยน หมดสต

5. เสยชวตทนท

1. ควบคมน าหนกใหอยใน

เกณฑมาตรฐาน

2. กนอาหารทมไขมนจากพช

3. ไมสบบหรหรอดมกาแฟเกน

ควร

4. ออกก าลงกายใหสม าเสมอ

5. ท าจตใจใหราเรงแจมใส หา

โอกาสพกผอนบาง อยา

เครงเครยดกบงานจนเกนไป




โรค........................................


ความดนโลหตสง

ปจจยเสยงตอโรคความ

ดนโลหตสง ไดแก

กรรมพนธและ

สงแวดลอมท

เครงเครยด รบเรง ผ

มน าหนกเกนหรอโรค

อวน ผทชอบกนเคม

ผปวยอาจจะไมมอาการใด ๆ

เลย หรออาจพบวามการปวด

ศรษะมนงง เวยนศรษะ และ

เหนอยงายผดปกต อาจม

อาการแนนหนาอกหรอนอน

ไมหลบ

1. เลอกทานอาหารทเหมาะสม

หลกเลยงอาหารเคมจด

เพราะเกลอท าใหความตงตว

ของผนงหลอดโลหตแดง

เพมขน หลกเลยงไขมน

จากสตวและจ าพวกกะท

อาหารกลมแปงและน าตาล

ขดขาวทกชนด เพราะจะท า

ใหน าหนกตวและระดบ

ไขมนในเลอดเพมขน

2. หลกเลยงการสบบหรและ

ดมแอลกอฮอล

3. ควบคมน าหนกตว

4. ออกก าลงกายใหสม าเสมอ

พกผอนใหเพยงพอ ไม

เครยด และมการตรวจวด

ความดนโลหตอยาง

สม าเสมอ




โรค........................................


หลอดเลอดสมอง

สาเหตของโรคยงไม

ทราบแนชด แตปจจย

เสยงและพฤตกรรม

เสยงทท าใหเกดโรค

ไดแก ความดนโลหต

สง เบาหวาน ไขมนใน

เลอดสง สบบหร ขาด

การออกก าลงกาย ม

น าหนกตวมากเกนไป

และความเครยด อาจ

เกดขนอยางรวดเรว

ทนททนใด หรออาจ

เกดอาการหลายรปแบบ

ขนอยกบวาสมองสวน

ใดเสยการท างานไป

1. เดนไมตรงมอาการเซ

2. ออกเสยงไมชด พดไมออก

3. เออมหยบสงของไมได ไมม

แรง ชาบรเวณมอ แขน ขา

4. มองภาพไมชด ตาพรามว

เหนภาพซอน

5. มอาการปวดศรษะหรอ

เวยนศรษะอยางรนแรง

1. หลกเลยงการสบบหร

2. รกษาน าหนกใหอยในเกณฑ

มาตรฐาน รบประทานอาหาร

ทมไขมนต า มกากใยสงและ

มแคลอรพอเหมาะ

หลกเลยงอาหารทมรสหวาน

และไขมนสง

3. ออกก าลงกายอยางสม าเสมอ

อยางนอย 3 ครงใน 1

สปดาห โดยออกก าลงกาย

คร งละ 20-30 นาท

4. ลดความเครยด เพราะ

ความเครยดท าใหเกด

โรคหวใจและความดนโลหต

สงได

5. รบประทานอาหารทม

ประโยชน เชน อาหารทมกาก

ใยสง ไดแก ผก ผลไม

โปรตนจากถ วเมลดแหงและ

ปลา ไขมนจากปลา




โรค........................................


เบาหวาน

เกดจากความผดปกต

ของตอมทตวออน ซง

ไมสามารถผลตหรอ

หล งฮอรโมนอนซลน

ออกมาใหมากเพยง

พอทจะใชเปลยนน าตาล

ทรางกายไดรบจาก

อาหารประเภท แปง

ไขมน และโปรตน ให

เปนพลงงาน จงมผล

ท าใหระดบน าตาลใน

เลอดสงมากกวาปกต

-ผปวยทมน าตาลสงกวาคาปกต

คอ 70-99 มลลกรม/เดซลตร

อาจมอาการจากน าตาลในเลอด

สง หรอจากภาวะแทรกซอน

ไดแก

- -ปสสาวะบอยและมาก โดยเฉาะ

ชวงกลางคน

- คอแหง ดมน ามาก กระหายน า

- หวบอย รบประทานอาหารมาก

แตน าหนกลด และออนเพลย

- แผลหายยาก ตดเชอรางาย

โดยเฉพาะอยางยงบรเวณชอง

คลอดของผปวยหญง

- ตาพรามว อาจเกดจากน าตาล

คงในเลนสตา โรคจอประสาท

ตาจากเบาหวานหรอตอกระจก

- ควบคมน าหนกใหปกต

โดยรบประทานอาหารให

ครบ 5 หม ในสดสวนท

เหมาะสม

- ลดการรบประทานอาหารทม

น าตาลสง และท าใหอวน

เชน ขนมหวาน น าอดลม

เนอสตวตดมน รวมท ง

ผลไมทรสหวานจด

- ออกก าลงกายอยาง

สม าเสมอ อยางนอยสปดาห

ละ 3 ครง คร งละไมนอย

กวา 30 นาท


เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

ขอท 1. 1.

ขอท 2. 2.

ขอท 3. 1.

ขอท 4. 1.

ขอท 5. 3.

ขอท 6. 1.

ขอท 7. 3.

ขอท 8. 1.

ขอท 9. 4.

ขอท 10. 2.

http://รปภาพการตน.net/wp-content/uploads/2016/05/รปการตนไทย-3.jpg

Documents

รายวิชา สุขศึกษา รหัสวิชา พ 23102phothitham.ac.th/psweb/images/download/pakard/krupun.pdf · สุขศึกษาและพลศึกษา