A Study of Vowel and Vowel-consonant Harmony in Vol. 11

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. Corresponding author, Associate Prof. of Department of Linguistics, Payame Noor University,

Tehran, Iran; Email: [email protected]

2. PhD. Candidate in Linguistics, Payame Noor University

Language Related Research E-ISSN: 2383-0816

https://lrr.modares.ac.ir

A Study of Vowel and Vowel-consonant Harmony in

Persian in the Framework of Optimality Theory Mohammad Reza Ahmadkhani

1* & Elahe Vasegh

2

Abstract

Vowel harmony like assimilation is a very common process which is seen in most

languages of the world. This process is studied by most phonological theories such as

generative phonology, auto segmental phonology and optimality theory and is

considered as a criterion for evaluating the adequacy of these phonological theories to

account. This article deals with the vowel and vowel consonant harmony in Persian.

Vowel harmony and vowel consonant harmony studies the features such as height,

front/backless, roundness, and advanced tongue root and retracted tongue root. The

research method of this article is content analysis and the data are collected by

purposive sampling. Theoretical framework of this research is Optimality Theory. In

Persian languages features of vowels such as frontness/backness, height and roundness

involved in vowel and vowel consonant harmony are studied. Also some features of

consonants such as anteriority or posteriority or their place of articulation changed in

harmonies are studied. In this article some faithfulness and marked constraints for

accounting vowel and vowel- consonant harmony in Persian such as license,

agreement and identity are introduced. Finally it was shown that strong positions in

Persian account harmony in this language.

Keywords: vowel harmony vowel-consonant harmony optimality theory Persian

Vol. 11, No. 6, Tome 60

pp. 351-381

February & March

2021

Rec

eiv

ed:

22 J

un

e 2

018

Rec

eiv

ed i

n r

evis

ed

form

: 31 A

ugu

st 2

01

8

Acc

epte

d:

2 O

ctob

er 2

01

8

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022

https://lrr.modares.ac.ir/article-14-22216-fa.html

352

Language Related Research 11(6), (February & March, 2021) 351-381

1. Introduction

In some languages there are specific constraints ruling on vowel features

which appear in special linguistic area which is called harmony, thereby

vowels in intended areas harmonize in some feature. (Roca

&Johnson,2005:149). In other words, vowel harmony is a kind of

assimilation in which vowels in a specific phonological, morphological or

syntactic assimilate in one or some features. The aim of this research is

describing types of vowel harmony and vowel consonant harmony in the

framework of optimality in Persian. The main question of this research is

that whether there is vowel or vowel consonant harmony in Persian and if so,

what features are involved in it? The research method of this article is

content analysis and the framework is optimality theory. Data of this

research are 705 words collected by counting all cases from the Moin 6

volumes dictionary. The data for optimality theory analysis are collected by

purpose. Data analysis shows that in front vowels by reducing the height the

frequency of vowel harmony among vowels increases. Also, in back vowels

the most frequent harmony belongs to /a/ and frequency of vowel harmony

among two other vowels, /o/ and /u/ are the same. In back vowels by

reducing the height frequency of vowel harmony increases. In Persian and

specially in colloquial variety vowel harmony is seen in simple and two part

morphemes. Followings are main types of harmony in Persian: a: simple

harmony in one feature. In this harmony only one feature is involved. Back

harmony: [ʔerteʔɑš] →[ʔertɑʔɑš]. Height harmony: sebi´l → sibi´l.

Roundness harmony: be+xor → bo´xor. b. harmony in multiple

features. In this type some vowel fetures are involved. In be+gu → bu´gu

/e/ alternates with /u/./e/ because of heightness and backness of /u/ become [

+high,+back].In epenthesis vowel harmony in Bushehri dialect definite

suffix has three alternations: /-oku/, /-eku/ and /-ku/, from which the first two

end in consonant and the last one end in vowel. (Ahmadzade

Borazjani,2010). In vowel consonant harmony features of vowel harmonize

with consonant: in bi-ya alternation of /i/ and /e/ is because of harmony

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


353

A study of vowel and vowe … Mohammad Reza Ahmadkhani1& Elahe Vasegh

between height and since /y/ has the feature [-back,+high], /e/ becomes high

and changes to /i/.

Tableau 1. constraints of /bæha’r /

Input: /bæhar´/ AGREE(back) Lic(back)-σ� IDENT- IO(back) a. bæhar´ *!

a. bæhar´ *

c.bæhær´ *! *

Tableau 1 represents constraints, candidate a doesn't violates license

constraint and the reason is that /a/ has stress. This candidate violates Agree

constraint because of difference of the vowels. Also, this candidate because

of the lack of changing the vowels from input to output violates the identity

constraint. Candidate b observes the license constraint because of the stress

of the second vowel. Also, this candidate observes the Agree constraint

because of sameness of vowels. However, the third constraint because of the

difference in input and output in the first vowel is violated. Candidate c

violates the license constraint because of the lack of stress in back vowels.

Also, this candidate violates the identity because of the difference of the

vowel in input and output. Agree constraint because of the identity of the

vowels is not violated. So, the candidate b is optimal.

Tableau2. Constraints of /keli´d/ Input: /keli´d/ AGREE(high) Lic(high)-σ� IDENT- IO(high)

a.keleʹd *! *

b.�kili´d *

c.kileʹd * *! **

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


354

Language Related Research 11(6), (February & March, 2021) 351-381

In tableau 2 candidate a violates a because of lack of height of stressed

vowel. This candidate observes Agree constraint because of identity of

vowels. Also, this candidate violates identity constrain because of changing

the second vowel. Candidate b violates identity constraint because of the

lack of height stressed vowel. Candidate c violates license constraint because

of the lack of height of stressed vowel. Also, this candidate violates the

Agree constraint because of the difference in vowels. Identity constraint is

violated twice because of the difference in vowels in input and output. So,

constraint b is optimal.

Tableau3. Constraints of /be-xor/

Input: /be-xor/ AGREE(back) Lic (+round)- σ´ IDENT(round)

a. be-xor *

b. �bo-xor *

In tableau 3 candidate a violates Agree constraint in backness. Candidate

b violates only roundedness constraint which is in lower rank. So, candidate

b is optimal. In Persian there are three types of vowel harmony including harmony in

height, harmony in back vowels and harmony in roundedness. Harmony of

height of vowels applies on middle vowels and this causes to raising and

become a high vowel. The goal of vowel harmony of backness or height of

vowels in Persian is reducing the resetting articulatory organs and this is the

result of faithfulness of strong position. It seems that in Persian in simple

word stress is phonological element which causes harmony. In these words,

feature spreading from strong position, stress position to weak phonological

position, stress less position. However, in complex words root acts as strong

position.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

:[email protected] * نويسندة مسئول مقاله:

همخواني در زبان فارسي - اي اي و واكهبررسي هماهنگي واكه

در چارچوب نظرية بهينگي

2ه واثق، اله*1محمدرضا احمدخاني

نور، تهران، ايران.شناسي، دانشگاه پيام. دانشيار گروه زبان1

نور، تهران، ايران.شناسي، دانشگاه پيام. دانشجوي دكتري زبان2

10/07/97پذيرش: 01/04/97دريافت:

چكيده مشاهده قابل دنيا هاي زبان از بسياري در كه با بسامد بالاست فرايندي همگوني همانند اي واكه هماهنگي

تحليل و بررسي بهينگي و واحديخود زايشي، نظير شناسي واج هاي نظريه از بسياري در فرايند اين. است

به حاضر مقالة. پردازد مي شناسيواج مختلف هاي نظريه ارزيابي به كه است فرايندي نوعيبه و است شده

بهينگي نظرية چارچوب در زبان فارسي در خوانيهم اي ـواكه هماهنگي و ايواكه اهنگيهم بررسي

ريشة گردي، واكه، بودن پسين ارتفاع، نظير زبان در مختلفي هاي مشخصه به اي واكه هماهنگي .پردازدمي

هاي آن به هروش تحقيق مقالة حاضر تحليل محتواست و داد .است وابسته شدگيخيشومي و آمدهپيش زبان

است. چارچوب نظري اين ) گردآوري شده1388معين ( فرهنگ فارسيشماري و نيز هدفمند از شيوة تمام

اي ـ هم خواني در زبان اي و واكهپژوهش نظرية بهينگي است. هدف مقالة حاضر، بررسي هماهنگي واكه

فارسي زبان دهد كه درنشان ميبندي انواع آن از نظر مشخصات واجي است. بررسي دادها فارسي و طبقه

برخي است. همچنين، مرتبط واكه گردي و ارتفاع بودن، پسين نظير مشخصاتي به اي واكه هماهنگي

- نتايج بررسي داده خواني دخيل هستند.همـ ايدر هماهنگي واكه شدگيجمله كاميها ازخوانهم مشخصات

ها، جايگاه قوي به لحاظ واجي و صرفي عامل اهنگيدهد كه در زبان فارسي براي تبيين همها نشان مي

ها گزينة بهينه مجاز بودن، تطابق و همانندي در اين هماهنگي هايرود. همچنين، محدوديتشمار ميمهمي به

دهند.دست ميرا به

فارسي. زبان بهينگي، نظرية خواني،هم اي ـواكه هماهنگي اي، واكه هماهنگي :كليدي هايواژه

پژوهشي - دوماهنامة علمي

381-351، صص1399) بهمن و اسفند 60(پياپي 6ش ،11د

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


...اي بررسي هماهنگي واكه محمدرضا احمدخاني و همكار

356

دمه. مق1

هاي ها شباهت شود كه برخي از آواها و واحد هاي واجي، گاهي اوقات مشاهده ميدر نظام

ها با واحدهاي مجاور خود دارند كه اين امر به فرايند همگوني در بسياري در برخي از مشخصه

توان در بسياري از هاي واجي را مي گونه الگو شود و نمونة اين ها و واكه منجر مي خوانهم

توان اند، مشاهده كرد كه از اين ميان مي ها همگون شده هاي طبيعي كه در برخي از مشخصه انزب

و ... اشاره كرد. 3شدگي، پيشين2اي، گردش واكه1اي هايي نظير هماهنگي واكه به فرايند

هايي كه در يك حوزة زباني هاي واكه اي بر مشخصه هاي ويژه ها محدوديت در برخي از زبان

ها در نامند، زيرا واكه مي 4شوند، حاكم است كه اين پديده را اصطلاحاً هماهنگي ر ميخاص ظاه

,Roca & Johnson)شوند هاي خاصي با يكديگر هماهنگ مي حوزة مورد نظر در مشخصه

2005: 149).

ها، در يك حوزة واجي، اي، نوعي همگوني است كه طي آن واكه به عبارتي ديگر، هماهنگي واكه

توان در بسياري از اين فرايند را مي .شوند يا نحوي در يك يا چند مشخصه، همگون ميصرفي

6ها در غرب افريقا، تركانا ، برخي زبان5هاي مختلف سراسر جهان نظير زبان تركي، ايگبويي زبان

(Laver, 1995: 385).در شرق افريقا و فلسطيني در شرق مديترانه مشاهده كرد

اي ـ اي و همچنين، هماهنگي واكه ن تحقيق توصيف انواع هماهنگي واكهبر همين اساس هدف اي

در زبان فارسي است. پرسش 7ها، يعني نظرية بهينگي ترين نظريه خواني در قالب يكي از جديدهم

خواني وجود اي ـ هماي و واكهاصلي پژوهش حاضر اين است كه آيا در زبان فارسي هماهنگي واكه

ها ها و مشخصاتي در اين هماهنگيپاسخ اين پرسش مثبت باشد، چه ويژگي دارد و در صورتي كه

دخيل هستند؟ روش تحقيق اين مقاله تحليل محتواست و چارچوب نظري آن نظرية بهينگي است كه

1ـ 4هاي مربوط به بخش اند. دادههاي اين مقاله به دو شيوه استخراج شدهمعرفي خواهد شد. داده

) گردآوري 1393( جلدي معين6فرهنگ شماري از صورت تمامواژه است، به 705كه مشتمل بر

اند.صورت هدفمند گردآوري شدههاي مربوط به بخش تحليل بهينگي، بهاند و دادهشده

. پيشينة تحقيق2

) به بررسي 1389شود. جم (شده در اين راستا پرداخته ميدر اين بخش به بررسي مطالعات انجام

در گويش [x]، [b]، [d]، [j]ها به آواهاي و تبديل آن / G/و / d /،/t /،/p/هاي تضعيف واج

1.vowel harm ony 2.metaphony 3.umlaut 4.harm ony 5.Igbo 6.Turkana 7.Optim ality Theory

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


1399بهمن و اسفند )، 60(پياپي 6، شمارة 11ورة د جستارهاي زباني

357

هايي چون در گويش [w]ها به و تبديل آن / b /،/v /،/f/هاي لبي خوانسبزواري و تضعيف هم

هاي غيركويري در چارچوب تربت حيدريه، سيستاني، زابلي، قايني، بيرجند و بسياري از گويش

) با بيان به اينكه تبيين دقيق فرايند تضعيف براي 1389رداخته است. وي (نظرية بهينگي پ

شناسي انگيز است، با توسل به واج بر گراي محض هستند چالش بنياد كه صورت هاي قاعده نظريه

بهينگي به تبيين اين فرايند پرداخته است. بدخشان و گرا و در چارچوب نظرية محدوديت بنياد نقش

تحليل و توصيف فرايند حذف در زبان كردي (گويش «اي با عنوان ر مقاله) د1392زماني (

زماني به توصيف و تحليل فرايند حذف در ، با روشي توصيفي ـ تحليلي و رويكردي هم»كلهري)

اند. نگارندگان با زبان كردي و مشخصاً در گويش كلهري در چارچوب نظرية بهينگي پرداخته

دهند كه هميشه گزينة حذف اي بهينگي بر آن ناظر است نشان ميه سازوكار ديگري كه محدوديت

سازي وجود دهد كه امكان گزينة غلت در اين شرايط، گزينة بهينه نيست و تنها در شرايطي رخ مي

خوري در در گويش لري سيلا [i]به / u/) به بررسي تبديل واكه1392نداشته باشد. جم و ذلقي (

/ u/دهند كه بافت پس از واكة هاي اين مطالعه نشان مي اند. يافته هچارچوب نظرية بهينگي پرداخت

كنندة رخداد يا عدم رخداد اين تبديل است و بافت پيش از اين واكه هيچ نقشي در اين ميان تعيين

در لهجة فردوس در چارچوب [o]يا [:a]/ به واكة a) به تبديل واكة/ 1393ندارد. جم و تيموري (

هاي مختلف شهر فردوس به اين نتيجه اند. نگارندگان با بررسي دقيق لهجه رداختهنظرية بهينگي پ

هجايي رخ هاي سه هاي دوهجايي و هجاي دوم واژه اند كه اين تبديل در هجاي اول واژه رسيده

هاي اين پژوهش، دليل رخداد اين تبديل، دهد. طبق يافته ها رخ نمي دهد؛ اما در هجاي آخر واژه مي

9ها، تسلط محدوديت پايايي و دليل عدم رخداد آن در هجاي آخر واژه */a / 8داري نشان محدوديت

شده است. همچنين، در اين مقاله به بررسي اين تبديل داري ذكر ضد اين تبديل بر محدوديت نشان

توصيف و تحليل به )1395صفري (هاي خيشومي نيز پرداخته است. خواندر بافت پيش از هم

اي و قلب در گويش گالشي اشكور واكه يي واجي كشش جبراني، حذف، تضعيف، ارتقافرايندها

از آن است كه حاكيها از تحقيق آن آمده دست . نتايج بهپرداخته استشناسي بهينگي واجدر قالب

ترين بسامد فرايند تضعيف و حذف در اين گويش داراي بيشترين بسامد و فرايند قلب داراي كم

مدل بهينگي در قالب نمايي افتراقي حرف اضافهبه بررسي )1395قان و يوسفي (ميرده ست.ا

كارگيري ابزارهاي صوري انطباق با به گويش وفسي رامراتب محدوديتي سلسله هااند. آنپرداخته

اند.كردههماهنگ و ربط موضعي استخراج

8.markedness constraint 9Faithfulness constrain t

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



358

اي در زبان فارسي . سيستم واكه3

ها هاي دوتايي است كه اين مشخصه تايي است كه داراي مشخصهشش اي زبان فارسي داراي نظام واكه

).;Ansarian, 2004; Lazard, 1980 Lass, 1984( مشاهده كرد 1توان در جدول شمارة را مي

هاي زبان فارسي واكه :1جدول

Table 1: Persian vowels

u O a æ e I

افراشته + - - - - +

افتاده - - + + - -

پسين - - - + + +

گرد - - - - + +

هاي آكوستيكي نيز تحليل و هاي فارسي را با استفاده از روش واكه (2004)انصاريان

مشاهده كرد. (در اين نمودار 1توان در نمودار شمارة ارزيابي كرده است كه اين بررسي را مي

به ترتيب فرمانت اول و فرمانت دوم است.) F2و F1منظور از

هاي زبان فارسيفركانس واكه: 1نمودار Figure 1: Frequency of Persian vowels

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



359

: 1نمودار

اي طور كه در مطالب قبل به آن اشاره شد، زبان فارسي به لحاظ كيفي نظام شش واكههمان

آوايي به شود. اين شش واكة فارسي، به لحاظ دارد و از هر جايگاه توليدي فقط يك واكه توليد مي

ها در فارسي شوند؛ اما كوتاهي و كشيدگي واكه دو گروه واكة كوتاه و كشيده تقسيم مي

شود. طوري كه تفاوت در كشش نوعي حشو محسوب ميدهنده نيست، به تقابل

ها آيي واكههاي با هم . محدوديت1ـ 3

شده است. در جدول خلاصه 2واژة سادة فارسي در جدول شمارة 705ها در ميزان توزيع واكه

محور افقي بيانگر واكة دوم كلمة دوهجايي است و محور عمودي نيز واكة نخستين را 2شمارة

دهد. نشان مي

ها در زبان فارسيآيي واكهبا هم :2جدول Table 2: co-occurrence of vowels in Persian

V2→

u o a Æ E i

6 0 9 0 15 6 I ↓V1 3 7 47 16 20 16 E

9 4 51 102 40 95 Æ

19 6 21 8 47 20 A

8 8 23 22 32 10 O

10 0 6 3 15 1 U

اي دهند كه در كلمات دوهجايي، هماهنگي واكه نشان مي 2هاي موجود در جدول شمارة داده

صرفاً يك i -uاي ميان خورد و بسامد وقوع هماهنگي واكه چشم نميبهæ - iو i - oهاي بين واكه

هاي در زاويه / æ/و / i /,/u/هاي رسد كه واكه نظر ميبه 1مورد است و با توجه به نمودار شمارة

مثلث فرضي قرار دارند و فاصلة اين سه آوا از يكديگر بسيار زياد است.

كنيم كه مجموع بسامد وقوع مربع تقسيم كنيم، مشاهده مي 4را به 1حال اگر جدول شمارة

و براي 290اي پيشين ـ پيشين) هاي پيشين (هماهنگي واكه ميان واكه اي در هماهنگي واكه

هاي ترتيب در جدولمورد است كه به 108هاي پسين ـ پسين) هاي پسين (هماهنگي ميان واكه واكه

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



360

شود.مشاهده مي 4و 3شمارة

هماهنگي پيشين ـ پيشين :3جدول

Table 3: front-front vowel harmony

æ E i

0 15 6 i

16 20 16 e

102 40 95 æ

هماهنگي پسين ـ پسين :4جدول Table 4: back-back vowel harmony

u O A

19 6 21 a

8 8 23 O

10 0 6 U

دهد. اين جدول حاكي از آن است كه ها را نشان مي بسامد وقوع برخي از واكه 5جدول شمارة

مورد است 10و 8، 21، 102، 20، 6ترتيب به /i, e, æ, a, o ,u/هاي اي در ميان واكه هماهنگي واكه

هاي يكسان اي در ميان واكه هاي پيشين با كاهش ارتفاع بسامد وقوع هماهنگي واكه كه در واكه

بوده و بسامد / a/هاي پسين بيشترين بسامد متعلق به واكة يابد. همچنين، در واكه افزايش مي

تقريباً يكسان است. /u/و /o/ة ديگر، يعني اي در ميان دو واك هماهنگي واكه

هابسامد وقوع واكه :5جدول Table 5: Frequency of vowel occurrence

درصد مجموع بسامد واكة اول، واكة دوم;واكة دوم، واكة اول

29.07 705 205 ميانه ـ افتاده؛ افتاده ـ ميانه

22.83 705 161 افراشته ـ افتاده؛ افتاده ـ افراشته

9.5 705 67 افراشته ـ ميانه؛ ميانه ـ افراشته

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



361

درصد مجموع بسامد واكة اول، واكة دوم;واكة دوم، واكة اول

25.81 705 182 افتاده ـ افتاده

9.5 705 67 ميانه ـ ميانه

3.26 705 23 افراشته ـ افراشته

i-i 6 167 3.59

e-e 20 167 11.97

æ-æ 102 167 61.07

u-u 10 167 5.98

o-o 8 167 4.79

a-a 21 167 4.79

ي. ماهيت همگون4

گيرد و اين بدان هاي نزديك به دو آوا صورت نمي در برخي موارد فرايند همگوني در فاصله

معناست كه در اين نوع همگوني دو آوا در مجاورت يكديگر قرار ندارند. در اين حالت ممكن است

رد نوعي همگوني اشاره داشود. به عبارت ديگر، هماهنگي به خواني در ميان اين دو آوا درج ميهم

كه در آن آواها در مجاورت يكديگر قرار ندارند. براي مثال، واكه در آغاز يك كلمه تمايل بسياري

1صورت مثال شمارة توان آن به براي هماهنگ شدن با واكة انتهايي در يك كلمه را دارد كه مي

نشان داد.

بعد از هماهنگي قبل از هماهنگي .(1

VaCVbCVcC → VaCVaCVaC هاي سبب شده است كه واكه aشود، واكة نوع مشاهده مي 1طور كه در مثال شمارة همان

اي اي كه سبب هماهنگي واكه بعدي با آن همگون شوند و همگي شبيه به اين واكه شوند. واكه

اي شود و واكه ناميده مي 10يابد، آغازگر مي ي ديگر گسترشها هاي آن به واكه شود و مشخصه مي

ها واكة شود. در بيشتر زبان گفته مي 11گيرد، واكة هدف اي قرار مي كه تحت فرايند هماهنگي واكه

- هاي اضافه شود در وندآغازگر در ريشه كلمات قرار دارد، در حالي كه واكة هدف كه هماهنگ مي

تواند بين آغاز و پايان واژه و يا بالعكس ميان ها مي . هماهنگيخورد چشم ميشده به ريشه به

10

.trigger 11

.target

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



362

پايان و آغاز واژه رخ دهد.

شود، در هاي هماهنگي به دو نوع تقسيم مي اي از نظر جهت گسترش مشخصه هماهنگي واكه

(هاي) پيش از آن سرايت كند، اين نوع هماهنگي را هاي يك واكه به واكه صورتي كه مشخصه

(هاي) پس از آن گسترش هاي يك واكه به واكه عكس، در صورتي كه مشخصهنامند. بر رو ميپس

رو است؛ زيرا اي در زبان تركي از نوع پيش نامند. براي مثال، هماهنگي واكه رو مييابد آن را پيش

هاي آخرين واكة ريشه به واكه(هاي) واژي در واژة پيچيده همواره مشخصهدر هماهنگي بين تك

رو (همگوني چپ به راست) واكة اول يابد. به عبارتي ديگر، در هماهنگي پيش ها گسترش مي دپسون

رو هستيم، به رو با عكس اين عمل روبهگذارد، ولي در هماهنگي پس بر روي واكة دوم تأثير مي

.(Hyman, 2002)شود گذارد و سبب هماهنگي مياين صورت كه واكة دوم بر واكة اول تأثير مي

دهد:مشخصه روي مي 5اي بيشتر در هماهنگي واكه (2003) 12اعتقاد كرامربه

ارتفاع واكه (افراشته، ميانه، و افتاده)؛ .1

پسين بودن واكه (پيشين، مركزي، و پسين)؛ .2

گرد بودن واكه)؛گردي (گرد و غير .3

جايگاه ريشة زبان؛ .4

شدگي.خيشومي .5

كند و وند با ريشه تغيير نمي13قارن در نوع مت دو نوع مشخص از هماهنگي وجود دارد.

كنند. ، ريشه و وند هر دو تغيير مي14متقارنشود. در نوع غيرترين واكه دگرگون مينزديك

است 15هاي تركي، فنلاندي، مجارستاني، مغولي و آكان هاي متقارن شامل زبان اي از سيستم نمونه

,Clements & Sezer)شود هاي غيرمتقارن محسوب مي و زباني نظير سومالي جزء سيستم

1982: 215) .

اي در زبان فارسي. هماهنگي واكه5

واژي و تكاي، از نوع درون اي آن، هماهنگي واكه خصوص در گونة محاورهدر زبان فارسي و به

واژي را تكاي درون شود، هماهنگي واكههايي كه آورده ميشود. مثال واژي نيز مشاهده ميتكبين

- 191: 1385؛ كرد زعفرانلو كامبوزيا، 53ـ 52: 1380؛ كلباسي،104: 1368ند (ديهيم، ده نشان مي

13

.sy mmetrical 14

.asy mmetrical 15

.Akan

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



363

):134: 1385الديني، ة؛ مشكو192

2). [ʔesfahɑn] ~ [ʔesfɑhɑn] [ʔerteʔɑš] ~ [ʔertɑʔɑš] [šoʔɑr] ~ [šɑʔɑr]

[ɑ]ات واكة افتادة پسين شود، تمام مشخص مشاهده مي 2هاي شمارة طور كه در مثال همان

خواني كه بين يابد، مشروط بر اينكه هم واژ به واكة كوتاه هجاي پيشين انتقال ميدر درون يك تك

رو، در اين اي پس دو واكه قرار گرفته است، چاكنايي باشد. به عبارت ديگر، آغازگر هماهنگي واكه

دهد كه ستند. اين فرايند تنها هنگامي رخ ميهاي كوتاه ماقبل آن ه و هدف آن واكه [ɑ]ها، واكة مثال

» عدالت«هايي مانند اي در واژه خوان بينابين، چاكنايي و غيردهاني باشد؛ يعني هماهنگي واكه هم

[ʔedɑlat] مبارزه«و «[mobɑreze] ها بين كه در آن ــ [ɑ] خوان دهاني و واكة ما قبل، يك هم

هاي چاكنايي، خوانديگر، در اين الگوي هماهنگي، همدهد. به عبارت ـ روي نميـشود ظاهر مي

) تغييرات 194: 1388خان (جن). بي79: 1389ها تيره هستند (مدرسي، خوانشفاف و ديگر هم

، ارتفاع و 16داند و سعي دارد با محدوديترا همگوني مي surudبه sorudاي در تبديل واكه

پسيني بودن آن را تبيين كند.

اي ت سادة هماهنگي واكه. مشخصا1ـ 5

ها در ادامه پرداخته در برخي هماهنگي هاي واكه اي تنها يك مشخصه دخيل است كه به آن

شود.مي

اي از نوع پسين . هماهنگي واكه1ـ1ـ 5

قابل 3شمارة رسمي در برخي از كلمات نظير مثالهاي غير اي در برخي از تلفظ هماهنگي واكه

مشاهده است.

3). bæha´r → baha´r 'بهار' jæha´n → jaha´n 'جهان'

]پسين، + افتاده+ [/ است ـ به واكة æـ كه همان/ ]پسين، + افتاده – [واكة 3در مثال شمارة

/a/ .تبديل شده است

- خورد. اين وند تك چشم ميساز نيز به گذشته اي از نوع پسين در پسوند هماهنگي واكه

/ به id). صورت/ 4ها هستند (شمارة دو مورد از آن /id,-ud-/في دارد كه مختل 17هايواژگونه

16

.constraint 17

.allom orphs

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



364

شود. ريشة مختوم به هجاي داراي واكة پيشين است، اضافه مي4). ræm´+id

šen´+id

ræh´+id

).5شود ( / نيز به ريشة مختوم به هجاي داراي واكة پسين اضافه ميud-پسوند/ 5). as´+ud

rob´+ud

zod´+ud

ها هماهنگي در ارتفاع واكه 2ـ 1 ـ 5

توان اين مورد را در يابند كه مي هاي ساده ارتقا مي هاي برخي از واژه رسمي، واكهدر گفتار غير

مشاهده كرد. 6شمارة مثال 6). a. keli´d → kili´d

sebi´l → sibi´l b. soku´t → suku´t soqu´t → suqu´t

در هجاي اول و قبل از هجاي تكيه بر قرار دارد و واكة هجاي / e/الف، واكة 6شمارة در مثال

كه داراي ـاز اين رو، واكة هجاي اول ـ است. ]گرد - +افراشته، [/ بوده و داراي مشخصة iدوم/

تبديل / i/ با واكة هجاي دوم هماهنگ و به ـاست ـ ]پسين - افتاده و - افراشته، – [مشخصه

شود.مي

در هجاي اول پيش از ]افتاده، + پسين - افراشته، – [ب، واكة 6شمارة همچنين، در مثال

شده به دليل هماهنگي افراشتهاست ـ به ]+پسين+افراشته، [دار ـ كه داراي مشخصة هجاي تكيه

شود./ تبديل ميuواكة هجاي دوم، يعني/

توان در پيشوند فعل امر در گفتار رسمي افراد مشاهده كرد نمونة ديگري از هماهنگي را مي

/ در i/ است پيش از واكة/ eدار/ كه داراي واكة تكيه / be/، پيشوند امر7كه در نمونة شمارة

شود.ة ارتفاع با آن هماهنگ ميمشخص

7. be´+šin → bi´šin

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



365

اي از نوع گرد بودن . هماهنگي واكه3ـ 1 ـ 5

گونه 4ساز داراي شود، در زبان فارسي پيشوند امرديده مي 8هاي شمارة گونه كه در نمونههمان

ر اساس واكه در هاي مختلف و ب ها در بافت/ است كه هر يك از آن-be-/,/bo-/,/bu-/,/biاست:/

شوند. اولين هجاي ريشه انتخاب مي

باشد [i,e,æ,a]هاي شود كه واكة اولين هجاي آن واكهاضافه ميهايي به ريشه / -be/صورت

گرد (گسترده) بودن است.ها غيركه ويژگي مشترك آن

8). be +ɟir→ [beʼɟir]

be + de→ [béde] be+zæn→ [bézæn]

be+nal→[beʼnal] شود.در هجاي اول ديده مي / o/هاي داراي واكة منزلة پيشوند قبل از ريشهبه / -bo/صورت

اي با توجه به مشخصة گرد بودن واكه انجام، از اين رو، ، هماهنگي واكه9در مثال شمارة

شود. مي تبديل ـاست ـ] + گرد [/ ـ كه oاستـ به واكة/ ]گرد –[كه داراي مشخصة ـ/ ـeواكة/ 9). be+koš → bo´koš

be+xor → bo´xor

اي چندگانه . هماهنگي واكه2ـ 5

كم دو مشخصه دخيل هستند. براي مثال، در مثال اي چندگانه دست در فرايند هماهنگي واكه

/ u/واكة اي كه داراي ساز در تلفظ رسمي قبل از ريشه در زبان فارسي، پيشوند امر 10شمارة

شود. تبديل مي / -bu/است به10). be+gu → bu´gu

دليل هماهنگي با به / e/در تناوب قرار دارد. واكة / u/با واكة / e/، واكة10در نمونة شمارة

شده و هم داراي ] افراشته + [هم افراشته و هم داراي مشخصة / u/افراشتگي و پسين بودن واكة

ه است.شد]+پسين[مشخصة

اي درج. هماهنگي واكه3ـ 5

است 18تناوب 3ساز در گونة زبان فارسي داراي در زبان فارسي گويش بوشهري پسوند معرفه

- است كه دو مورد اولي به واژة مختوم به هم / ku-/و / eku-/وoku-/ /كه اين سه وند شامل

18

.alternation

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



366

).1389زاده برازجاني، شود (احمدخوان و پسوند آخري به واژة مختوم به واكه اضافه مي

(مثال شود كه داراي واكة پسين باشد اي اضافه مي به ريشه / o/دليل درج واكةبه oku-/ /وند

شود كه اي اضافه مي به ريشة كلمه / e/دليل درج واكةنيز به / eku-/الف) و پسوند11شمارة

ها به ري از التقاي واكهبراي جلوگي / ku-/ب) و پسوند 11داراي واكة پيشين است (مثال شمارة

ج). 11اند (مثال شمارة شود كه به واكه ختم شدههايي اضافه ميواژه 11). a.gol-oku

zord-oku

medad-oku

b.miz-eku

kelæm-eku

c. xune-ku

bache-ku

خوانياي ـ هم. هماهنگي واكه4ـ 5

اي واكـه هاي مختلف در فراينـد همگـوني و همـاهنگي توانند به شيوه ها مي ها هم نظير واكه خوانهم

,Van der Hulst & Van deWeijer) موجـود اسـت 19خـواني شركت كنند. سه نـوع تـداخل هـم

1995) ي اطراف هماهنگ شوند.ها ها در مكان توليد ثانويه ممكن است با واكه خوان. هم1

اي از سوي دومين مشخصـة محـل توليـد نيـز توانند بر الگوي هماهنگي واكه ها مي خوان. هم2

تأثير بگذارند.

اي دخالـت توانند در فرايند همـاهنگي واكـه ها با استفاده از اولين مشخصة توليد مي خوان. هم3

داشته باشند.

است كـه / ud-/ساز موجود در زمينة وندهاي گذشته هاي گونه كه ذكر شد، يكي از تناوبهمان

خوان پاياني آن دولبي باشد. شود كه هم اي اضافه مي اين وند به ريشه12). peym(a)+ud

farm(a)+ud

بـا / u/خـوان و گـرد بـودن واكـة دليل لبـي بـودن هـم به 12هماهنگي موجود در مثال شمارة

است. ]+ گرد، + افراشته [مشخصات

ديد: 13توان در نمونة شمارة خوان را مينمونة ديگري از هماهنگي واكه ـ هم

19

.consonant in terference

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



367

13). bi-ya

bi-yab

دليل هماهنگي موجود بين مشخصة افراشتگي به / e/و / i/تناوب ميان 13در مثال شمارة

دليل به / e/بوده است، واكة ]پيشين، + افراشته + [/ داراي مشخص yاست و از آنجا كه غلت/

شود.تبديل مي / i/هماهنگي افراشتگي به

خوان كامي است. هم 14در نمونة شمارة / g /≈/ gʲ/ و / kʲ / /k/≈ديگر تناوب موجود ميان

اين هاي پسين ظاهر شود و تواند قبل از واكه آيد و نمي هاي پيشين مي (پيشين) همواره قبل از واكه

خوان و واكه است.اي از هماهنگي بين هم خود نشانه

14. kʲise

gj isu . هماهنگي مختلط5ـ 5

يكي از انواع هماهنگي ــ كه بسيار جديد بوده و تاكنون در منابع مشاهده نشده اسـت ـــ همـاهنگي

اي و واكـه توان هماهنگي واكه شود. در اين نوع هماهنگي، مي كار برده مياست كه با نام چندتايي به

خوان در مشخصة كـامي دليل همگوني واكه ـ هم به 15خواني را مشاهده كرد. در مثال شمارة ـ هم

شود. تبديل مي/ gʲ/ خوانبه هم / g/خوانشدگي هم

15). næ+gu → næ gji

. نظرية بهينگي6

سـت. جزئيـات ايـن نظريـه از ترين دسـتاوردها در دسـتور زايشـي ا نظرية بهينگي يكي از برجسته

هـا تعامـل محـدوديت نظريه بهينگي:در كتابي با عنوان 1993سوي پرينس و اسمولنسكي در سال

هــا تنهــا بــا اســتفاده از يــك مجموعــه از منتشــر شــد. در نظريــة بهينگــي داده در دســتور زايشــي

ود. افـزون بـر ايـن، ر كـار نمـي هـا بـه اي در تحليـل گونـه قاعـده شود و هيچها تحليل مي محدوديت

:2002)كـارتي شود؛ زيرا بر اساس مـك ها برقرار نمي ها و محدوديت گونه تعاملي ميان قاعده هيچ

:1999هـا نيسـت. بـر اسـاس كـاگر ها و محدوديت نظرية بهينگي يك نظرية مختلط از قاعده (243

) بـا Chomsky & Halle, 1968گرايي محض اس.پي.اي. ( ) در نظرية بهينگي اصول صورت(413

ساختي و بازنمـايي آوايـي مطـرح نيسـت. در هاي اشتقاقي ميان بازنمايي زير ها و لايه عنوان قاعده

داد داد و بـرون ترتيـب بـا عنـوان درون نظرية بهينگي بازنمـايي زيرسـاختي و بازنمـايي آوايـي بـه

ايــايي و هــاي پ شــوند:محدوديت هــا نيــز بــه دو دســته تقســيم مــي شــوند. محــدوديت خوانــده مــي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



368

داد را بـا صـورت متنـاظر آن در بـرون گزينـه هاي پايايي هر داري. محدوديت هاي نشان محدوديت

دار كـردن جريمـه گونـه تغييـر را بـا سـتاره كنند و هـر داد) مقايسه مي بازنمايي زيرساختي (درون

تـر، روشـن داد دسترسـي ندارنـد. بـه بيـاني داري بـه درون هاي نشان كنند. همچنين، محدوديت مي

داد را ندارنـد؛ بلكـه اگـر يـك گزينـة داد بـا بـرون داري توانـايي مقايسـة درون هاي نشان محدوديت

كننـد. سـرانجام، از ميـان چنـد گزينـة داد شرايطشان را رعايت نكرده باشد، آن را جريمه مـي برون

منزلـة باشـد، بـه تـر داشـته مرتبـه هـاي بـالا اي كه بيشترين هماهنگي را با محدويت رقيب، آن گزينه

هـاي انـد؛ لـيكن زبـان هـا در ايـن رويكـرد همگـاني شود. همة محدوديت داد بهينه برگزيده مي برون

دهنـد كـه عبـارت اسـت از چيـنش دسـت مـي ها را بـه بندي متفاوتي از اين محدوديت مختلف مرتبه

از محـدوديتي تخطـي توانـد هاست. بنابراين، هر زبـاني مـي كنندة تفاوت بين زبانمتفاوت كه توجيه

كنـد كـدام محـدوديت در آن زبـان هـا در هـر زبـان مشـخص مـي بندي محدوديت كند؛ ليكن مرتبه

ناپـذير داراي مرتبـة بـالاتري هاي تخطي پذير است. محدوديت ناپذير و كدام محدوديت تخطيتخطي

ناپـذير اسـت ها هستند و هر گاه در زباني از محدوديتي كه در آن زبان تخطـي در چينش محدوديت

).654: 1383تخطي شود، زنجيرة حاصل دستوري خواهد بود (دبيرمقدم،

نـام گونـه بـه كـار صـوري و رياضـي كمك سازودر اين نظريه رابطة بين درونداد و برونداد به

داد مـورد نظـر زايـش هـاي رقيـب را بـراي درون گزينه شود. زايندهبرقرار مي 21و ارزياب 20زاينده

هـاي گيـرد تـا از ميـان گزينـه هاي آن زبـان بهـره مـي مراتب محدوديتاب از سلسلهكند و ارزي مي

داد انتخاب كند.منزلة برونشده از سوي زاينده، گزينة بهينه را بهتوليد

اند كـه هاي پايداري ارائه داده به محدوديتتري نسبت ) ديدگاه گسترده(1995مكارتي و پرينس

يافت. 22نام تناظرهاي بتوان آن را در تئوري مي

و عناصـر s1اسـت، بـين عناصـر زنجيـرة R، تناظر رابطة S2و S1تناظر: با فرض دو زنجيرة

.S2زنجيره

βو αمتنـاظر يكديگرنـد اگـر بـين S2عضـوي از βو عنصـر S1عضوي از αمتناظر: عنصر

رابطة تناظر وجود داشته باشد.

، 23هـاي بيشـينگي هسـتند، شـامل محـدوديت سه نوع محدوديت اصلي تناظر كه همواره مطرح

:ibid: 1995: 16) Kager, 1999شـوند هستند كه در ادامه تعريـف مـي 25و همانندي 24وابستگي

205 ,.(

20

. generator 21

. evaluator 22

.correspondence 23

.maximality(Max) 24

.dependency(Dep) 25

.identity (Ident)

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



369

شـود. در دارد و ايـن فراينـد بـدون حـذف انجـام مـي S2متنـاظري در S1بيشينگي: هر عنصر

داد آن اسـت كـه هـيچ عنصـري از درون داد، اين محدوديت به معنايداد ـ برون ارتباط تناظر درون

وجود دارد. S2متناظرآن در S1داد حذف شود و هر عنصري در نبايد در برون

گيـرد. در دارد و ايـن فراينـد بـدون درج صـورت مـي S1متناظري در S2وابستگي: هر عنصر

ي نبايـد در داد، محدوديت وابستگي، به اين معناست كـه هـيچ عنصـر داد ـ برون ارتباط تناظر درون

داد وجود ندارد. داد درج شود كه در درونبرون

داراي مشخصـة αباشـد. اگـر S2عنصـري از βمتناظر S1عنصري از αهمانندي: فرض كنيد

[F] باشد آنگاهβ نيز داراي مشخصة[F] .است

هـاي واجـي در نظريـة بهينگـي در دو گـروه همـواره قـرار گونه كه گفته شد، محـدوديت همان

هـاي پايـايي ضـامن نـوعي داري. محدوديتهاي نشانپايايي و محدوديت هاي يرند: محدوديتگ مي

هـاي داري بـه تشـخيص صـورت هاي نشـان داد هستند و محدوديتداد و درونهمانندي بين برون

زننـد. داد زبان را رقـم مـي بودن برونساختكنند و به عبارتي، خوش دار كمك مي نشان از نشان بي

داد آن كـه داد يك بخـش بـا بـرون هاي پايايي اين است كه تمام دورن ل، يكي از محدوديتبراي مثا

ســوي داري تمايــل بــه هــاي نشــان محــدوديت .داراي ارزش يكســان اســت مطابقــت داشــته باشــد

دهـد. بـراي مثـال، بـر اسـاس يـك نـوع از هاي جهاني يك زبان مشخص را افـزايش مـي مشخصه

ايانه ندارند كه اين امر در بيشتر موارد صحيح است؛ ولي ايـن مطلـب داري هجاها پنشان محدوديت

هـاي پايـايي و توانـد صـحيح باشـد. بنـابراين، محـدوديت گيرند ـ نمـي ـ كه هجاها هرگز پايانه نمي

داري در نظرية بهينگي قابل تخطي است.نشان

كسـان هسـتند، جهـاني ها ي جهت كه براي تمامي زبان داري و پايايي از اين هاي نشان محدوديت

ها بر ديگـري اولويـت و ارجحيـت داشـته يك از محدوديتآيند و اينكه در هر زبان كدام شمار ميبه

هـا در هـر زبـاني ايـن محـدوديت 26بنـدي كه مرتبـه طوريباشد، بستگي به آن زبان خاص دارد. به

متفاوت است.

هاي زبان فارسي بر اساس نظرية بهينگي . بررسي داده7

داري جايگـاهي نظريـة اي در زبان فارسي با استفاده از نشـان ين بخش به تبيين هماهنگي واكهدر ا

26

.ranking

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



370

هـا اي نقش جايگاه است. واكـه شود. يكي از موضوعات اصلي در هماهنگي واكهبهينگي پرداخته مي

و هـاي ايتاليـايي اي در ساخت در هماهنگي دارند. در زبانهاي برجسته بيشتر نقش ويژهدر جايگاه

).Walker, 2001( اي دخيل استاسپانيايي عامل تكيه در هماهنگي واكه

منزلة گسترش مشخصه از آوايي به آواي ديگر دو رويكـرد وجـود دارد. در فرايند هماهنگي به

هاي گفتـاري ، هماهنگي نتيجة تلاش زبان براي كاهش تنظيم مجدد اندام27بر اساس رويكرد توليدي

بيني كلي ايـن اسـت ). بر اساس اين ديدگاه پيشSmolensky, 1993; Pulleyblank, 2004است (

دهـد لحاظ صرفي) رخ ميلحاظ واجي و ريشه به(تكيه به 28كه مشخصة هماهنگي در موقعيت قوي

Beckman, 1998يابـد ( گسـترش مـي 29و به منظور كاهش تـلاش توليـدي بـه موقعيـت ضـعيف

Bakovic, 2000;.(

وي به ضعيفپايايي جايگاهي: الگوي ق

V´ V (اساس توليدي) يكپارچگي توليدي :عامل ↑

α محصول: α (اساس كاركردي) افزايش درك

دارد. در اينجـا همـاهنگي از تـلاش بـراي مجـاز كـردن تقابـل 30رويكرد ديگـر اسـاس ادراكـي

). در ايـن ديـدگاه Steriade, 1995 Zoll, 1996 ;شـود ( حداكثري جايگاه قابل ادراك حاصـل مـي

هـاي قـوي جـذب هاي ضعيف به جايگاهبيني كلي اين است كه مشخصات هماهنگي در جايگاهپيش

.(Walker, 2005)شوند تا قابليت ادراكي بالا برود مي

داري جايگاهي: الگوي ضعيف به قوينشان

V´ V عامل: α افزايش اداراك α ( ركردياساس كا )

↑

α محصول (اساس توليدي) يكپارچگي حركتي :

دليـل سـهولت در گفتـار همـواره صـورت هاي ارتفاع و پسين بـودن بـه هماهنگي در مشخصه

شـود. هاي توليدي حاصل مـي پذيرد. در اينجا هماهنگي از تلاش براي كاهش تنظيم دوبارة اندام مي

توان نتيجـه گرفـت كـه همـاهنگي مشخصـات در محـل هاي كلي مي بينيپيشاز اين رو، با توجه به

يابد. افتد و به محل ضعيف گسترش مي قوي اتفاق مي

كننـده اي در زبان فارسي جايگاه قوي به لحاظ واجي يا صـرفي عامـل تعيـين در هماهنگي واكه

27.articulatory 28.strong 29.weak 30.perceptual

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



371

,Lazardگيـرد مـي است. از لحاظ واجي در زبان فارسي تكيه در اسامي بر روي هجاي آخر قرار

1980).(

اي در زبـان فارسـي بـا اسـتفاده از محـدوديت بر اين اساس، تشريح و تفسير همـاهنگي واكـه

مـواردي اسـت كـه ) به شـرح Walker, 2001; Kramer, 2003، تطابق و همانندي (31مجاز بودن

شود:آورده مي

Lic(back)-σمجاز بودن:

ز است.مشخصة پسين بودن در موقعيت قوي مجا

Agree(back)تطابق:

ها بايد در مشخصة پسيني با هم تطابق داشته باشند.واكه

IDENT- IO (back )همانندي:

داد بايد برابر باشد.داد و برونمشخصة پسيني در درون

را نشـان / bæha’r/ هاي همـاهنگي ارتفـاع حـاكم بـر واژة ترتيب محدوديت 1شمارة 32تابلوي

دهد. مي

»بهار«ها در واژة محدوديت: 1تابلوي Tableau 1. constraints of /bæha’r /

IDENT- IO(back) AGREE(back) Lic(back)-σ� Input: /bæhar /́ *! a. bæhar´

* b.�bahar´

* *! c.bæhær´

شده است، گزينة الف از محدوديت مجـاز بـودن هاي اعمال نمايانگر محدوديت 1تابلوي شمارة

داراي تكيـه اسـت. ايـن گزينـه محـدوديت / a/نكرده است و دليل اين امر آن است كـه واكـة تخطي

هـا از دليـل عـدم تغييـر واكـه ها نقض كرده است. همچنين، اين گزينه بهدليل تفاوت واكهتطابق را به

داد، محدوديت همانندي را نقض نكرده است. گزينة ب محـدوديت مجـاز بـودن را داد به بروندرون

دليـل دار بودن واكة دوم رعايت كرده است. همچنين، اين گزينه محدوديت تطـابق را بـه دليل تكيههب

داد در واكـة داد با بـرون دليل تفاوت درونها رعايت كرده است؛ اما محدوديت سوم بهبرابري واكه

31

.license 32

.tableau آ�� ).�� ).١٣٨٩ا��زاد� ��از��،�� ار�� دا�.-�� ,+�م �'ر. #'$) �'�&�ي از د$�#�� "�ف و واج ��.,�$�ن �� /�ر �2 ه�ي ز��ن ,<وه)، »>1�+= و >'"+; :�9$�� 8ف در ز��ن آ�دي (#'$) آ�&�ي)).« 5��١٣٩٢.�ن، ا��اه+3 و ز��2، ��1. ( ��ر� اول، ص �� ،3A�, ل �� ،١٩-٣٠. .(C�� 'م ا�2��D دا�.-�� ه� ( Eآ� F$و >�و �GH�I� ز��ن��2. >&�ان: -�+ &� �$�K � : 2�� &+�-2). «F� 2� ) .�+.� ،3�١٣٨٩ �5ن، ��1'د. (١٣٨٨). واج � �$�K� ب' Mر�M ي در� � #'$) آ'$ �M در ;+GN < ��$9�: 2 ��+F»��ر F+H ه��$) ٧R٠.-٧٢٧ا�H��2 #'$) ه�ي ��OP آ'$�ي ا$�ان، ، او �SHوا/� «). ١٣٩٢.(�3، �.+� و ا�� ذ =$�U< ��$� �&+�-� /u/ ��/i/��ر �K� ب'Mر�M +5W'رV در � V�H ($'# .&�V ز��، »در � ,<وه �ر� R،دور �� ،٢١،٢-R٠. ).Vر'�+< �+X�� وا/� ). «3�١٣٩٣، �.+� و =$�U</a/ �/وا ��/a:/ �$/o/ �-�+&� ب'Mر�M دوس در�: �A&H ا��ن،»در �5 Vه� ($' �� و #��ل �.3،ز��ن ��ر� ، ��2 ز��ن). ١٣٨٣د�+��Sم، ��1. ( .١٢٠-٩٧، ١٠ ا$. ر ز '��د F$ 'Z< ) و �ا$ �Kي: ,+ � 2 �� 'م ا�2��D دا�.-�� Eآ� F$و >�و �GH�I� ز��ن��ه� (��C). . (و$�ا�C دوم). >&�ان: 2 ز��ن ». ه�ي 9وا$2 و وا�2 :�ر�2 #\��ري >&�ان #�ا$)). « ٨]١٣د$&+3، #+�2. ( �� ،3.��ن،٢، ��ل �Dو ز� ]+$ �, ،١٠ -٩٧^. .١٦٣- ره�V ز�� دور�٧ ،١٤٣ ��D� .«�-�+&� د�a #�H.�: رو$ وا�� #'$) V9$��ه��: ; و >1�+= �� واج). ^١٣٨آ�د ز \�ا��' آ��U'ز$�، �V�\" ) .�+H، ا��اه+3.(^١٣٩).« >'"+ �b دي �Z$و : ر 2�� +�د �.C��. >&�ان: �2، ا$�ان. ( �U�2 #\��ر). «١٣٨٠آ �c». ي و �'��ري:�ر <� :�ه� ن (و$ ز�� . ي (2� ��ر ٣٧-٣٨ ٨]- ��D��<R٩ن، –، �& ه3 اH-'ه�ي ه��ه�-2 واآ�). « ��١٣٨٩ر�b 2'ا�2، #��ز. ( �2 اي و ��ن :�ر ر ز �ي واآ� �� واآ� د +H' �2 ز��ن و ز��ن، »>��ن �D��< ر و� &� ،3.�ر� .٨-٩]، ١١، ١٣٨٩، دو $�2، �&�ي. ( �.Z'ة �H١٣٨ا^.( ��.&�.C5 9وا$2 ز��ن � 2�� :�دو &�: دا�.-� .� . ).��1�.F+G�١٣٩٣ .(��c :�ر . >&�ان: ا�+�/U+�.:�ه� ).�\�'$ �Xر �+G�ره�V ز��. »f �&+�-2$��$2 ا:��ا2b در و:2D در M&�رM'ب ��K ��ف ا�X:�). «�١٣٩٥+� ده�Sن، �&+F ��ز و ��D� ،٢٢٢-١٩٧، ٣ Ansarin, A. K. (2004). An Acoust ic Analy sis of Modern Persian Vowels. Presented at 9th Conference on Speech and Com puter. St. Petersburg. Bakovic, E.(200 0). Harmony, Dominance, and Control. PhD thesis Rutgers University . Beckm an, Ji ll. 199 8. Posi tional Faithfulness. PhD. d issertatio n, Universi ty of Massachusetts,Am herst. [ROA-2 34.] Choms ky, Noam and Morris Halle. (1968). The Sound Patter n of En gli sh. Cambridge: MIT Press. Clements, G. N. & E. Sezer.( 1982). Vowel and con sonant dis harm ony in Turkish. In Harry van der Hulst and Norval Sm ith(eds.) The s tructure of phonological representation sII. Dordrecht, Foris, pp.213-25 5. Crosswhite, K. (2004). Vowel reduction, i n Hay es, B., et al. “Phonetically based phonology ”, Cambridge: Cam bridge University Press, 191-231. E llosion, T. Mar k. 1995. Phonological Derivation in Opt imality Theory . MS, Universi ty of Edinburg. Harris, J. (2005). Vowel reductio n as information loss. In P. Carr, J. Durand & C. J. Ewen (eds.), Headhood, Element s, Specification and Contr astivity , 119−132. Am sterdam: John Benjam ins. Hy man. L. (2002). Is there a Right -to-left Bias in Vowel Harm ony ? Presented at the 9th

International Phonology Meeting.Vienna. Kager,R.(1999). Optimalty theory . Cambridge: Cam bridge University Press. Kräm er, Martin. (2003). Vowel Harmony and Correspo ndence Theory . Berlin: Mouto n de Gruy ter. Lass, Roger. 198 4 .Phonology: An Int roduction to Basic Concepts. Cam bridg: Cambridge University Press. Laver, J.( 1995) . Principls of Phonet ics. Cam bridge: Cambridge University Press. Lazard, Gilbert. (198 0).Grammar o f C ontempor ary Persia n. California: Ma zda Lloret, Maria-Ro sa .(2007). "On the Nature of Vowel Ha rmony: Spreading w ith a Purpose", in Bisetto, Antonietta; Barbier i, Francesco, Proceedings of the XXXIII Incontro di Grammatica Generat iva, pp. 15 –35 McCarthy , John.(2002). A thematic Guide to Op timal ity Theory . Cambridge: Cam bridge University Press. McCarthy, J and Alan Prince. (1995). Faithfulness and Redup licative Identi ty .UMOP.18,249-384. McCarthy, and Alan Prince. (1993). Generalized Alig nm ent. In G.E. Bo oij and J. van m ark.(eds.), Year book o f Morph ology.79-153.Dordrecht. Prince, Alan and Paul Smolens ky . (1993). Optim ality Theory : Constrain t Interaction in Generative Grammar. RuCC S Technical Report #1, Rutgers Center for Cognitive Science, Rutgers Un iversity , P iscataway , NJ. [To appear, MIT Press, Cambridge.] Pulley blank, D. (200 4). A note on tonal m arkednes s in Yoruba. Phonology, 21:4 09–425 . Roca,I.& W . Johnson.(200 5). A course in phono logy . New Jersey : Wiley -Blackwell. Shadem an, Shabnam .(2002). Epenthetic Vowel Harmony in Farsi. M.A., U CLA University . Sm olens ky , P . (1993). “Harmony , Markedness, and Phonolog ical Activi ty”, paper presented at the First R utgers Opt imality W orkshop (ROW 1), Rutgers University, New Brunswic k. Steriade, D.(1995). Underspecification and Mar kedness. In Go ldsm it, J ., editor, The Handbook of Phonological Theory,Pages 114-174. Blackwell. van der Hulst, Harry and Jereon van de W eijer. (1995). Vowel Harmony . In J. Goldsm ith (ed.), The Handb ook of Ph onolo gical Theory, 495-53 4. Oxford: Basil Blackwell. W alker, R.(2001). ‘Po siti onal Markedness in Vowel Harm ony ’. In: Proceedings of HILP 5. Ling uist ics in Potsdam. W alker, R. (2005). W eak Triggers in Vowel Harmony. Natural Language and Ling uist ic Theory 2 3, 917-98 9. W right, J. T. (1986). The Behavior of Nasali zed Vowels in The Perceptual Vowel Space. In Experimental P honology , edited by J. J. Ohala and J. J. Jaeger. Orlando: Academ ic Press, 45-67. Zoll, Chery l. (1996). Parsing below the Segment in a Co nstraint-based Fram ework. Ph.D Dis setation, Universi ty of California, Ber keley .

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



372

قض كـرده دليل عدم تكيه در واكة پسين ناول نقض شده است. گزينة ج محدوديت مجاز بودن را به

داد نقـض داد و بـرون دليل تفاوت واكـه در درون است. همچنين، اين گزينه محدوديت همانندي را به

ب بهينـه ها نقض نشده است. بنـابراين، گزينـة دليل برابر بودن واكهكرده است. محدوديت تطابق به

است.

را نشـان / kili’d/ هـاي حـاكم همـاهنگي ارتفـاع بـر واژة بندي محدوديترتبه 2تابلوي شمارة

دهد.مي

»كليد«ها در واژة محدوديت :2تابلوي Tableau2. Constraints of /keli´d/

IDENT- IO(high) AGREE(high) Lic(high)-σ� Input: /keli´d/ * *! a.kele´d

* b.�kili´d ** * *! c.kile´d

دوديت مجاز بودن را نقـض كـرده اسـت. دليل افراشته نبودن واكة داراي تكيه، محبه گزينة الف

دليـل ها محدوديت تطابق را رعايت كرده است. همچنين، اين گزينه بـه دليل برابري واكهاين گزينه به

دليـل تغيير واكة دوم محدوديت همانندي را نقض كرده است. گزينة ب تنها محدوديت همانندي را به

محـدوديت مجـاز بـودن را رده اسـت. گزينـة ج داد نقـض ك ـ داد و بـرون تفاوت واكة اول در درون

افراشته بودن واكة داراي تكيه نقض كرده است. همچنين، اين گزينه محدوديت تطـابق را دليل غيربه

داد دليل تفـاوت دو واكـه در درون ها نقض كرده است. محدوديت همانندي نيز بهدليل تفاوت واكهبه

ين، گزينة بهينه گزينة (ب) است.داد دو بار نقض شده است. بنابراو برون

ايـن اسـت (2005)و هـريس (2004)شده، دليل هماهنگي از ديدگاه كراس وايت در موارد ذكر

) بـراي رسـيدن بـه ارتقـاي تقابـل، تمايـل i,u,aاي (كه در جايگاه ضعيف بدون تكية آواهاي گوشه

زيادي براي ظاهر شدن دارند.

اي در گـردي واكـه در كلمـة هـا را در همـاهنگي واكـه بنـدي محـدوديت رتبـه 3تابلوي شمارة

/bo+xor/ دخيـل 3شـود در تـابلوي شـمارة هايي كه آورده ميبه نمايش گذاشته است. محدوديت

هستند.

�Lic(back)-σمجاز بودن:

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



373

مشخصة پسين بودن در موقعيت قوي (ريشه) مجاز است.

Agree(back)تطابق:

با هم تطابق داشته باشند. ها بايد در مشخصة پسينيواكه

IDENT- IO (back )همانندي:

داد بايد برابر باشد.داد و برونمشخصة پسيني در درون

»بخور«ها در واژة محدوديت :3تابلوي Tableau3. Constraints of /be-xor/

IDENT(round) AGREE(back) Lic (+round)- σ´ Input: /be-xor/ * a. be-xor

* b. �bo-xor

گزينة الف تنها محدوديت تطابق را در پيشيني پسيني بودن نقض كرده است. گزينة ب نيـز تنهـا

تري قرار دارد ــ نقض كرده است. بنابراين، گزينـة محدوديت همانندي گردي را ــ كه در رتبة پايين

ب بهينه است.

را در / bu+gu/ي در كلمـة ا هـاي حـاكم بـر همـاهنگي واكـه ترتيب محدوديت 4تابلوي شمارة

گذارد كه شـامل اي را به نمايش ميهاي چندگانه دهد. اين تابلو محدوديت رسمي نشان ميگفتار غير

هاست. در اين واژه ريشه از لحاظ صرفي جايگاه قـوي محسـوب هماهنگي در ارتفاع و گردي واكه

گيرد.منزلة عنصري آوايي در ردة دوم قرار ميشود و تكيه بهمي

»بگو«ها در واژة تابلو محدوديت :4تابلوي Tableau4: constraints tableau of /be-gu/

Input: /be-gu/ LIC (+high,+round) -σ´ AGREE(back,high) IDENT-IO(high,round) a.bo-gu * *

b.be-gu *

c.�bu-gu ** d.be´-ge !** ** e.bo-go *! *

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



374

هـا در مشخصـات دليـل تفـاوت واكـه ، گزينة الف محـدوديت تطـابق را بـه 4در تابلوي شمارة

داد و هـا در درون دليـل تفـاوت واكـه پسيني و افراشتگي نقض كرده است. همچنين، ايـن گزينـه بـه

داد از محدوديت همانندي نيز تخطي كـرده اسـت. گزينـة ب نيـز از محـدوديت تطـابق تخطـي برون

دليل تغيير مشخصـات در تبـديل واكـة ترين محدوديت همانندي را بهكرده است. گزينة ج تنها پايين

/e / به/o / دليل تغيير واكـة ريشـه در درون نقض كرده است. گزينة د محدوديت مجاز بودن را به -

دليـل تغييـر دو داد نقض كـرده اسـت. همچنـين، ايـن گزينـه محـدوديت هماننـدي را بـه داد و برون

محـدوديت مجـاز بـودن و نيـز هماننـدي را نقـض »ه«ت. گزينة مشخصه، دو مرتبه نقض كرده اس

كرده است. بنابراين، گزينة بهينه گزينة ج است.

شـده (داراي ريشـه و ونـد) كلي دليل هماهنگي در واژة پيچيـدة ذكـر طورشده، بهدر موارد ذكر

گسترش مشخصة هماهنگي از جايگاه قوي ريشه به جايگاه ضعيف وند است.

. نتيجه8

هـا در ريشـة اي واكـه دهد كه در زبان فارسي توزيـع زنجيـره هاي اين مقاله نشان ميرسي دادهبر

گونه است كه زنجيرة واكة پيشين ـ پيشين تقريباً سه برابر زنجيرة پسـين ـ پسـين اسـت. كلمات آن

بيشـتري هاي ميانه و افراشته داراي بسـامد وقـوع به واكههاي افتاده نسبت ترتيب قرار گرفتن واكه

بيشتر است. e-eنسبت به واكة æ-æ, a-aهاي است و اين بدان معناست كه بسامد وقوع واكه

ها شـامل همـاهنگي ها وجود دارد كه اين هماهنگي در زبان فارسي سه نوع هماهنگي براي واكه

شـود. همـاهنگي در ارتفـاع هاي پسين و هماهنگي در گـردي واكـه مـي در ارتفاع، هماهنگي در واكه

شود كه ارتقا پيدا كننـد و بـه يـك شود و اين امر سبب مي هاي مياني اعمال مي ها بر روي واكه واكه

تبـديل شـوند؛ / u/و / i/هاي توانند به واكه هاي مياني مي واكة افراشته تبديل شوند. براي مثال، واكه

سايي) در جايگـاه نـوايي هاي افراشته (حداقل رزمان و پايين بودن دامنة واكهزيرا كوتاه بودن مدت

هاي بدون تكيه از جايگاه مياني ارتقا پيدا كنـد و بـه جايگـاه افراشـته شود كه واكه ضعيف سبب مي

هاي ميانـه در زبـان فارسـي داراي اسـاس گونه دريافت كه ارتقاي واكه توان اين روند. بنابراين، مي

كاركردي است.

صـورت اجبـاري در اري در ريشـة كلمـات و بـه صورت اختياي از نوع ارتفاع به هماهنگي واكه

منزلةريشـه و هـدف نيـز دهـد كـه آغـازگر بـه دهد و اين فرايند زماني رخ مـي كلمات مركب رخ مي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



375

شود. منزلة وند محسوب ميبه

هـا در زبـان فارسـي ايـن اسـت كـه اي از نوع پسين بودن و يا ارتفاع واكه هدف هماهنگي واكه

ليدي را كاهش دهد و اين نتيجة پايايي جايگاه قوي است.هاي تو تنظيم دوبارة اندام

هاي پيچيده داراي پيشوند و پسـوند اسـت و اي واژه، ريشه و واژه دامنة عملكرد هماهنگي واكه

اي از نـوع ريشـه اسـت. بـا وجـود بحـث مفصـل در بيشتر موارد در زبان فارسي هماهنگي واكـه

اي ها بـه تكيـه اشـاره ) كه در آن1389) و مدرسي (1388خان (جناي در بيمورد هماهنگي واكهدر

هاي بسيط عامل تكيه كه عنصري واجي اسـت رسد در زبان فارسي در واژهنظر مينشده است، به

ها گسترش مشخصه از جايگـاه قـوي واجـي، يعنـي تكيـه بـه شود. در اين واژهسبب هماهنگي مي

- هاي پيچيدة داراي ونـد، ريشـه بـه اما در واژه جايگاه ضعيف واجي، يعني جايگاه بدون تكيه است؛

كند.منزلة جايگاه قوي عمل مي

صـورتي كـه در صورت دو سويه اسـت. بـه اي در زبان فارسي از منظر جهت به هماهنگي واكه

هـاي بسـيط و يـا از راسـت بـه چـپ باشـد، ها از چپ به راست همچون برخـي واژه برخي از واژه

تـوان همـاهنگي واكـه و همـاهنگي د اسـت. در زبـان فارسـي مـي آغازگر يك ريشه و هدف يك ون

متقارن را مشاهده كرد. نوع ديگـري از همـاهنگي را ـــ كـه خواني از نوع متقارن و غيراي ـ هم واكه

تـوان در زبـان فارسـي شود ــ مي هاي ديگر ديده نشده است و هماهنگي مختلط ناميده مي در زبان

مشاهده كرد.

ها نوشت . پي91. vowel harmony

2. metaphony

3. umlaut 4. harmony 5. Igbo

6. Turkana 7. Optimality Theory 8. trigger 9. target 10. symmetrical 11. asymmetrical

12. Akan 13. markedness constraint

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



376

14. aithfulness constraint 15. constraint

16. allomorphs 17. alternation 18. consonant interference

19. optimality theory:constraint interactions in generative grammar

20. generator

21. evaluator

22. correspondence 23. maximality(Max) 24. dependency(Dep) 25. identity(Ident) 26. ranking 27. articulatory 28. strong 29. weak 30. perceptual 31. license 32. tableau

. منابع10

-پايان .شناسيگويش بوشهري از ديدگاه صرف و واج ).1389( ع. احمدزاده برازجاني، •

نور.دانشگاه پيام شناسي.زبان كارشناسي ارشد ةنام

يند حذف در زبان كردي (گويش اتحليل و توصيف فر ).1392( ، م.و زماني ا.،بدخشان، •

.30ـ 19 )،1(5 ،شناسي هاي زبان پژوهش .كلهري)

. تهران: سمت.بهينگي ةشناسي: نظري واج). 1388( م.خان، جن يب •

ةيند تضعيف در چند گويش كويري در چارچوب نظريا). بررسي فر1389( ب.جم، •

.740ـ 727. صص هاي مناطق كويري ايرانالمللي گويش اولين همايش بين .بهينگي

گويش لري سيلاخوري در در / i/به / u/ة). بررسي تبديل واك1392( ، ا.و ذلقي ب.،جم، •

.40ـ 2)، 21(4، هاي زبانيپژوهش .بهينگي ةچارچوب نظري

فردوس در ةدر لهج / o/يا / :a/ةبه واك / a/ة). تبديل واك1393(، م. و تيموري ب.،جم، •

.120ـ 97 )،10(6 ،هاي خراسانشناسي و گويشزبان. چارچوب بهينگي

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



377

. (ويراست پيدايش و تكوين دستور زايشيشناسي نظري: زبان). 1383( م.دبيرمقدم، •

دوم). تهران: سمت.

)، 2(6، شناسي زبان هاي آوايي و واجي فارسي گفتاري تهران. ). گرايش1368( گ.ديهيم، •

97 -105.

. يندهاي واجي گويش گالشي: رويكرد بهينگياتوصيف و تحليل فر ).1395(ا. صفري، •

.163ـ 143)، 2(7، جستارهاي زباني

. تهران: سمت.بنياد شناسي: رويكردي قاعده واج). 1385( ع.رانلو كامبوزيا، كرد زعف •

49، 38و 37، شناسي) زبان ةفرهنگ (ويژ). فارسي گفتاري و نوشتاري. 1380( ا.كلباسي، •

68ـ

توليدي واكه به واكه در زبان اي و هم ). الگوهاي هماهنگي واكه1389( گ.مدرسي قوامي، •

.69ـ 8 )،11(6 ،شناسي زبان و زبان .فارسي

. مشهد: دانشگاه فردوسي مشهد.ساخت آوايي زبان ).1385( م.الديني، ةمشكو •

. تهران: اميركبير.فرهنگ فارسي). 1388( ، م.معين •

نمايي افتراقي در وفسي در ة). حرف اضاف1395(، س.ر. و يوسفي م.ن.،ميردهقان، •

.222ـ 197 )،3(7 ،جستارهاي زباني. بهينگيچارچوب نظرية

References:

• Ahmadzade Borazjani, A. (2010). Bushehri dialect from the view point of

phonology and morphology M.A thesis of Payame Noor University. [In

Persian].

• Ansarin, A. K. (2004). An acoustic analysis of modern Persian vowels. Presented

at 9th Conference on Speech and Computer. St. Petersburg.

• Badakhshan, E. & Zamani, M.(2012).Analysis and description of deletion in

Kurdish(Kalhori dialect). Linguistic researchers, 5(1), 19-30. [In Persian].

• Bakovic, E.(2000). Harmony, dominance, and control. Doctoral

dissertation.Rutgers University.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



378

• Beckman, J. (1998). Positional faithfulness. Doctoral. dissertation, University of

Massachusetts,Amherst. [ROA-234.]

• Bijankhan,M.(2008). Phonology: Optimality theory. Tehran: (SAMT) .[In

Persian].

• Chomsky, N. & Halle, M. (1968). The sound pattern of English. Cambridge:

MIT Press.

• Clements, G. N. & Sezer, E. ( 1982). Vowel and consonant dis harmony in

Turkish. In Harry van der Hulst and Norval Smith(eds.) The structure of

phonological representationsII. Dordrecht, Foris.213-255.

• Crosswhite, K. (2004). Vowel reduction, in Hayes, B., et al. Phonetically based

phonology. Cambridge: Cambridge University Press, 191-231. Ellosion, T.

Mark. 1995. Phonological Derivation in Optimality Theory. MS, University of

Edinburg.

• Dabirmoghadam, M. (2004). Theoretical linguistics: Emergence and

development of generative grammar.Tehran: SAMT. [In Persian]

• Deyhim,G.(1999). Tehrani spoken phonological and morphological trends.

Linguistics,6(2), 97-105. [In Persian].

• Harris, J. (2005). Vowel reduction as information loss. In P. Carr, J. Durand &

C. J. Ewen (eds.), Headhood, elements, specification and contrastivity, 119−132.

Amsterdam: John Benjamins.

• Hyman. L. (2002). Is there a Right -to-left Bias in vowel harmony? Presented at

the 9th

International Phonology Meeting.Vienna.

• Jam, B. & Zolghi, A.(2012). A study of changing /u/ to /i/ in Silakhori Lori

dialect in the framework of optimality. Linguistic Researches, 4(21), 2-40. [In

Persian].

• Jam, B.& Teymuri, M.(2013). Changing /a/ to /a:/ or /o/ in Feroos dialect in

optimality theory. Linguistics and Khorasan Dialects. 6(10), 97-120. [In

Persian].

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



379

• Jam, B.(2009). A study of weakening in some kaviri dialects in the framework of

Optomality theory. The First International Conference on Kaviri Dialects of

Iran.727-740. [In Persian].

• Kager,R.(1999). Optimalty theory. Cambridge: Cambridge University Press.

• Kalbasi,I. (2002). Spoken and written Persian. Culture. (special linguistics),49-

68. [In Persian].

• Krämer, M. (2003). Vowel harmony and correspondence theory. Berlin: Mouton

de Gruyter.

• Lass, R. (1984) .Phonology: An introduction to basic concepts. Cambridg:

Cambridge University Press.

• Laver, J.( 1995) . Principls of phonetics. Cambridge: Cambridge University

Press.

• Lazard, Gilbert. (1980).Grammar of Contemporary Persian. California: Mazda

• Lloret, M.R .(2007). On the nature of vowel harmony: Spreading with a purpose.

In Bisetto, Antonietta; Barbieri, Francesco, Proceedings of the XXXIII Incontro

di Grammatica Generativa, pp. 15–35[In Persian].

• McCarthy, J. & Prince, A. (1993). Generalized alignment. In G.E. Booij and J.

van mark.(eds.), Year book of morphology.79-153.Dordrecht.

• McCarthy, J. & Prince, A. (1995). Faithfulness and reduplicative identity.

UMOP.18,249-384.

• McCarthy, J.(2002). A thematic guide to optimality theory. Cambridge:

Cambridge University Press.

• Meshkatoddini, M.(2006). Phonetic structure of Persian. Mashahd: Ferdowsi

University. [In Persian].

• Mirdehghan, M. & Yousefi, S.R. (2016). Distinguishing representative

preposition in Vafsi in the framework of optimality theory. Linguistic

Inquirey.7(3),197-222. [In Persian].

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



380

• Modarres Ghavami,G.(2010). Patterns of vowel harmony and co articulation of

vowel to vowel in Persian.Language and Linguistics,6(11),8-69. [In Persian].

• Moin, M. (2012). Persian encyclopedia. Tehran: Amirkabir. [In Persian].

• Prince, A. & Smolensky, P. (1993). Optimality theory: Constraint interaction in

generative grammar. RuCCS Technical Report #1, Rutgers Center for Cognitive

Science, Rutgers University, Piscataway, NJ. [To appear, MIT Press,

Cambridge.]

• Pulleyblank, D. (2004). A note on tonal markedness in Yoruba. Phonology,

21,409–425.

• Roca,I.& Johnson .W. (2005). A course in phonology. New Jersey: Wiley-

Blackwell.

• Safari,E.(2016). Description and analysis of phonological processes of Galeshi

dialect: optimality theory. Linguistic inquiry.7(2),143-163. [In Persian].

• Shdeman, Sh .(2002). Epenthetic vowel harmony in Farsi. M.A., UCLA

University.

• Smolensky, P. (1993). Harmony, markedness, and phonological activity. Paper

presented at the First Rutgers Optimality Workshop (ROW 1), Rutgers

University, New Brunswick.

• Steriade, D.(1995). Underspecification and markedness. In Goldsmit, J., editor,

The handbook of phonological theory,Pages 114-174.Blackwell.

• Van der Hulst, H. & Van de Weijer. J . (1995). Vowel harmony. In J. Goldsmith

(ed.), The handbook of phonological theory, 495-534. Oxford: Basil Blackwell.

• Walker, R. (2005). Weak triggers in vowel harmony. Natural Language and

Linguistic Theory, 23, 917-989.

• Walker, R.(2001). Positional markedness in vowel harmony. In: Proceedings of

HILP 5. Linguistics in Potsdam.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022



381

• Wright, J. T. (1986). The Behavior of nasalized vowels in the perceptual vowel

space. In Experimental Phonology, edited by J. J. Ohala and J. J. Jaeger.

Orlando: Academic Press, 45-67.

• Zoll, Ch. (1996). Parsing below the segment in a constraint-based framework.

Doctoral dissetation, University of California, Berkeley.

Dow

nloa

ded

from

lrr.

mod

ares

.ac.

ir at

16:

10 IR

ST

on

Sun

day

Janu

ary

9th

2022


Documents

A Study of Vowel and Vowel-consonant Harmony in Vol. 11