A Classical Tibetan Reader

Selections fromRenowned Works

w i th c u s t om g l o s s a r i e s

Yael Bentor

!@An Invaluable Tool for All Students

of Classical Tibetan

“This handsomely produced volume is a welcome tool for students of classicalTibetan. The carefully selected readings lead the student straight into the richworld of Tibetan writing on a wide range of topics—from stupas to saints totimeless wisdom. Drawing on twenty years of teaching experience, Yael Bentorhas produced a practical and user-friendly reader that will help train new gen-erations to access one of the great world literatures.”

—Peter Skilling, founder, Fragile Palm Leaves Foundation

A Classical Tibetan Reader answers a long-standing need for thought-

fully chosen readings to enhance the study of classical Tibetan lan-guage. Professor Yael Bentor has built this reader out of time-tested selectionsshe has used to teach classical Tibetan for more than twenty years. These nar-ratives, drawn from well-known Tibetan works, are organized to introducestudents gradually to increasingly complex material and to arm them with justthe right amount of assistance in the form of individual glossaries for eachreading. Complete with basic information about recognizing letters and decod-ing syllables, A Classical Tibetan Reader is great both for beginning classes inTibetan and as part of an independent study.

Yael Bentor is a senior lecturer of Indian and Tibetan studies at the HebrewUniversity, Jerusalem, Israel, specializing in the areas of tantra, ritual, andmeditation. She is the author of The Essence of the Ocean of Attainments:Explanation of the Creation Stage of the Guhyasamaja, King of All Tantras,translated with Penpa Dorjee.

Language/Tibetan

A C

la

ssica

l T

ibe

ta

n R

ea

de

rY

ael Bentor

wisdom

Wisdom Publications • Bostonwww.wisdompubs.org

Produced with environmental mindfulness Z

Cyan Magenta YellowBlack

A Classical Tibetan Reader

A Classical Tibetan Reader-

Selections from Renowned Works

with custom glossaries

Yael Bentor

Wisdom Publications • Boston

Wisdom Publications, Inc.199 Elm StreetSomerville, MA 02144 USAwww.wisdompubs.org

© 2013 Yael BentorAll rights reserved.

No part of this book may be reproduced in any form or by any means, electronic or mechanical, including photo graphy, recording, or by any information storage and retrieval system or technologies now known or later developed, without permission in writing from the publisher.

Library of Congress Cataloging-in-Publication DataBentor, Yael, 1951– A Classical Tibetan Reader : Selections From Renowned Works With Custom Glossaries / Yael Bentor. pages cm Text in Tibetan and English. Includes bibliographical references. ISBN-13: 978-1-61429-079-7 (pbk. : alk. paper) ISBN-10: 1-61429-079-2 (pbk. : alk. paper) ISBN-13: 978-1-61429-097-1 (ebook)1. Tibetan language—Readers. 2. Tibetan language—Glossaries, vocabularies, etc. 3. Tibetan language—Textbooks for foreign speakers—English. I. Title. PL3613.B426 2013 495'.486421—dc23 2012046035

17 16 15 14 135 4 3 2 1

Cover photo by Maciej Wojtkowiak. Cover and interior design by Gopa&Ted2. Set in Diacritical Gara-mond Pro 11.5/15.5 and Qomolangma Sarchung 12/15.5.

Wisdom Publications’ books are printed on acid-free paper and meet the guidelines for permanence and durability of the Production Guideli nes for Book Longevity of the Council on Library Resources.

Printed in the United States of America.

This book was produced with environmental mindfulness. We have elected to print this title on 30% PCW recycled paper. As a result, we have saved the fol-

lowing resources: 5 trees, 3 million BTUs of energy, 475 lbs. of greenhouse gases, 2,576 gallons of water, and 172 lbs. of solid waste. For more information, please visit our website, www.wisdompubs.org. This paper is also FSC® certified. For more information, please visit www.fscus.org.

v! @

Contents

Preface 1

Abbreviations 4

The Thirty Tibetan Letters 5

Identifying the Root Letter 6

Table of Connectors 8

1. How the Stūpa Was Constructed and Consecrated The History of Bodhanath Stūpa, discovered by Yolmo Tulku Shākya Sangpo 11

2. Padmasaṃbhava Becomes the Son and Successor of King Indrabodhi The Life Story of Padmasaṃbhava, discovered by Nyangral Nyima Öser 33

3. The Birth of Milarepa The Life of Milarepa, Tsangnyon Heruka 51

4. Milarepa Meets Marpa The Life of Milarepa, Tsangnyon Heruka 67

5. Asaṅga Meets Maitreya Words of My Perfect Teacher, Dza Paltrul Rinpoche 85

6. The Faith of the Old Woman Words of My Perfect Teacher, Dza Paltrul Rinpoche 95

vi

a c l a s s i c a l t i b e ta n r e a d e r

! @

7. Tuning the Vina Words of My Perfect Teacher, Dza Paltrul Rinpoche 101

8. Meditating on Impermanence Words of My Perfect Teacher, Dza Paltrul Rinpoche 105

9. The Life Story of Guru Saraha Life Stories of the Eighty-Four Great Siddhas, Abhayadatta 109

10. The Life Story of Guru Koṭālipa Life Stories of the Eighty-Four Great Siddhas, Abhayadatta 115

11. The Life Story of Guru Śāntipa Life Stories of the Eighty-Four Great Siddhas, Abhayadatta 121

12. How Atiśa Was Invited to Tibet Liberation in the Palm of Your Hand, Phabongkha Rinpoche 131

Translations 149

About the Author 151

! @vii

Publisher’s Acknowledgment

The publisher gratefully acknowledges the generous contribution of the Hershey Family Foundation toward the publication of this book.

1! @

Preface

W hile teaching classical Tibetan during the last twenty years, my students and I both would at times feel frustrated with the limited choice of pedagogical aides available for beginning students in English. From the

beginning, I started compiling Tibetan-English glossaries for the selection of stories that we read in class. The book in your hands is the result. It contains twelve Tibetan stories, each with its own accompanying glossary, supplying meanings specific to the context in each story. Once they have found the meaning of each word, the students themselves can attempt to translate pieces of Tibetan literature. If they do this ahead of time, valuable class time can be used for discussion about especially difficult idi-oms, fine points of grammar, and the like. In my experience this is an excellent means for teaching the language, beginning with students in their first year of study.

I think that even now, twenty years later, there is a shortage of resources avail-able to beginning students of classical Tibetan. Although today there are plenty of resources out there, they are bound to overwhelm the beginning student with far more than they are prepared to know. This reader attempts to assist the beginning students who find themselves intimidated by the array of possible meanings within a multitude of texts. The existing Tibetan-English dictionaries were not made with beginners in mind. In my experience, after a year of studying classical Tibetan with the help of this reader, students had little difficulty in using the electronic dictionar-ies available on the internet, with their great variety of meanings for each word. Fur-thermore they acquired a certain basic vocabulary for reading the classical language.

Beginning students benefit most from the reading of narratives. Though stories may be regarded as “simple” (as in some ways they are), this is exactly why they are easier for new learners. These stories are of course not just stories. They convey basic Buddhist teachings. As several of the stories chosen here are well known, they supply those students who know them already with a special joy when they find that they

2

a c l a s s i c a l t i b e ta n r e a d e r

! @

are enabled to read them in Tibetan. What is more, since all these stories have been translated into English, beginning students can benefit from checking themselves against the translations. Unlike some primers that make up some very simple stories, these stories are “real” Tibetan stories written for the sake of Tibetan people. I think being assured of reading the real thing is also important.

As I see it, this reader is unique in the combination of these three things: First it is geared to the beginning level, unlike readers based on philosophical texts that go into much subtlety and details. I do recommend such readers to my more advanced stu-dents. Second, this reader is intended for those who want to learn classical Tibetan for reading purposes. For students who are mainly interested in studying modern spoken Tibetan or modern literary Tibetan, there are other resources available. Thirdly, for the most part this reader contains only stories written in Tibetan for Tibetans. It is based in original Tibetan compositions with natural Tibetan style and syntax, rather than translations from Sanskrit. Since the Tibetan translations are very faithful to the original Sanskrit, the syntax of Tibetan texts translated from Sanskrit has its own characteristics and in my opinion confuses beginning students. For understanding Tibetan syntax—one of the biggest challenges in studying this language—students must read works originally written in Tibetan.

I use stories from this selection only for the first year. At the beginning of the school year, I direct my students to two useful internet sites: Tibetan Writing Course,* which teaches how to write and pronounce the letters and letter combinations, and The Tibetan Language Student,** which in addition offers some basic grammar instruction. I spend the first five weeks teaching the writing system and some very basic grammar, after which I continue to teach the grammar with the help of stories from this reader. This method derives from my philosophy of teaching languages.

I always begin with the story of Saraha; students love it, it is telling and short, and the unnamed woman has a significant role in it. The stories on Bodhanath stūpa and Padmasaṃbhava, being relatively easy, can be read next. The Bodhanath story contains many repetitions that help vocabulary acquisition. The story of Padma-saṃbhava, while grammatically simple, conveys profound messages about the path, the role of the guru, the mandala, and so on. The story of Atiśa, being a little more difficult, should come at the very end.

The way I see it, there are two very different approaches to language instruction. One of them supposes that students must be familiar with most of the important grammatical rules before they can read a piece of literature. In this system the stu-

3

p r e f a c e

! @

dents usually learn many separate sentences that demonstrate each of the rules one by one in a rational progression. However, these sentences are usually out of context and are therefore often overly ambiguous. The other approach maintains that context is of utmost importance and all the rest will follow. This is a more intuitive approach that relies more on human beings’ innate abilities to acquire language skills.

My approach tends toward the second. While I do believe in teaching grammar, I also believe that only by reading can students learn how to read. They need to actively participate in the learning effort, and figure out for themselves how the new language works, and they will do this not by memorizing rules but by understanding sentences in their context. After finding out the meaning of each of the words from the glos-sary, the students will try to understand the sentences. When they have understood, whether by themselves or with the help of a teacher or a translation, they will be able to internalize their understanding, in their own terms.

I wish all those embarking on the adventurous journey of learning classical Tibetan would enjoy the marvelous rewards this experience can offer.

Internet bibliography:*Tibetan Writing Course: http://www.lrc.cornell.edu/medialib/ti/twc/

**The Tibetan Language Student: http://www.learntibetan.net/

4! @

Abbreviations

abbr. abbreviationadj. adjectiveadv. adverbfut. future tenseh. honorificimpv. imperativelit. literallyn. nounneg. negativepres. present tenseSkt. Sanskritv. verb

ཐ་དད་པ་ intentional or transitive verbཐ་མི་དད་པ་ non-intentional or intransitive verb

5! @

The Thirty Tibetan Letters

1. voiceless unaspirated

2. voiceless aspirated

3. voiced, aspirated

4. nasal

velar ཀ་ ka ཁ་ kha ག་ ga ང་ nga

palatal ཅ་ ca ཆ་ cha ཇ་ ja ཉ་ nya

dental ཏ་ ta ཐ་ tha ད་ da ན་ na

labial པ་ pa ཕ་ pha བ་ ba མ་ ma

row 5 ཙ་ tsa ཚ་ tsha ཛ་ dza ཝ་ wa

row 6 ཞ་ sha ཟ་ sa

row 7 འ་ a [consonant]

ཡ་ ya ར་ ra ལ་ la

row 8 ཤ་ sha ས་ sa

row 9 ཧ་ ha ཨ་ A[vowel]

6! @

Identifying the Root Letter

1. When the vowel is not a, the consonant appearing with the vowel is the root letter.

སོ་ ཤུ་ ཡི་ དེ་ ཕུ་ བཟོ་ ཡོན་ ཀུན་

2. When the vowel is a and the syllable contains stacked letters, the root letter is one of the stacked letters. Which one it is can only be known from the spelling rules.

སྔར་ བླང་ ལྟར་ རྒྱལ་ བསྟན་ བསླབ་ ལྡན་ དྭངས་

3. When the vowel is a and the syllable has only one consonant, that consonant is obviously the root letter.

ང་ ལ་ ས་ ཁ་ ད་ ར་ ཝ་ མ་

4. When the vowel is a and the syllable has two consonants, the first is the root letter.

མང་ རབ་ ལམ་ ཡང་ ནས་ བར་ དད་ རང་

5. When the vowel is a and the syllable has four consonants, the second is the root letter.

འཕགས་ གདམས་ མཚམས་ དམངས་ འཇབས་ བཏགས་ བཤགས་ འབངས་

7

i d e n t i f y i n g t h e r o o t l e t t e r

! @

6. When the vowel is a and the syllable has three consonants, there are a few possi-bilities requiring familiarity with the types of suffixes.

6a. When the final consonant is not ས་, the middle consonant is the root letter.

བཟང་ བཤད་ དཔའ་ འཇམ་ དཔལ་ མཛད་ མཐའ་ མཚན་

6b. When the final consonant is ས་ and the middle consonant is not a suffix, it is the root letter.

མཁས་ གཡས་ བཙས་ གཞས་ བཟས་ བཅས་ བཀས་

6c. When the final consonant is ས་ and the middle consonant is a suffix:

i. In the nine following cases the middle consonant is the root letter.

གདས་ གནས་ གསས་ དགས་ དམས་ བདས་ མདས་ འགས་ འདས་

ii. In the fourteen following cases the first consonant is the root letter.

རགས་ ལགས་ ནགས་ བགས་ བངས་ གངས་ རངས་ ལངས་ ནངས་ སངས་ བབས་ རབས་ རམས་ ནམས་

8! @

Table of Connectors

the previous letter

end of sentence ladon possessive instrumental ing api non-final

endingor /

questionnon-final

ending iti if one asks

a, an /imperative

ག་ གོ་ ཏུ་ གི་ གིས་ གིན་ ཀྱང་ སྟེ་ གམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

ང་ ངོ་ དུ་ གི་ གིས་ གིན་ ཡང་ སྟེ་ ངམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ད་ དོ་ དུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ དེ་ དམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

ན་ ནོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ ནམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

བ་ བོ་ ཏུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ སྟེ་ བམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

མ་ མོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ སྟེ་ མམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

འ་ འོ་ ར་/རུ་ འི་/ཡི་ ས་/ཡིས་ ཡིན་ འང་/ཡང་ སྟེ་ འམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ར་ རོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ རམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ལ་ ལོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ ལམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ས་ སོ་ སུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ ཏེ་ སམ་ ཤིང་ ཞེས་ ཤེ་ན་ ཤིག་

vowel འོ་ ར་/རུ་ འི་/ཡི་ ས་/ཡིས་ ཡོན་ འང་/ཡང་ སྟེ་ འམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ད་

second final ཏོ་ ཏུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ ཏེ་ ཏམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

read across

9! @

the previous letter

end of sentence ladon possessive instrumental ing api non-final

endingor /

questionnon-final

ending iti if one asks

a, an /imperative

ག་ གོ་ ཏུ་ གི་ གིས་ གིན་ ཀྱང་ སྟེ་ གམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

ང་ ངོ་ དུ་ གི་ གིས་ གིན་ ཡང་ སྟེ་ ངམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ད་ དོ་ དུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ དེ་ དམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

ན་ ནོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ ནམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

བ་ བོ་ ཏུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ སྟེ་ བམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

མ་ མོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ སྟེ་ མམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

འ་ འོ་ ར་/རུ་ འི་/ཡི་ ས་/ཡིས་ ཡིན་ འང་/ཡང་ སྟེ་ འམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ར་ རོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ རམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ལ་ ལོ་ དུ་ གྱི་ གྱིས་ གྱིན་ ཡང་ ཏེ་ ལམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ས་ སོ་ སུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ ཏེ་ སམ་ ཤིང་ ཞེས་ ཤེ་ན་ ཤིག་

vowel འོ་ ར་/རུ་ འི་/ཡི་ ས་/ཡིས་ ཡོན་ འང་/ཡང་ སྟེ་ འམ་ ཞིང་ ཞེས་ ཞེ་ན་ ཞིག་

ད་

second final ཏོ་ ཏུ་ ཀྱི་ ཀྱིས་ ཀྱིན་ ཀྱང་ ཏེ་ ཏམ་ ཅིང་ ཅེས་ ཅེ་ན་ ཅིག་

11! @

5

10

1. How the Stūpa Was Constructed and Consecrated

ཇི་ལྟར་བཞེངས་པ་དང་རབ་ཏུ་གནས་པར་མཛད་པ༔

From The History of Bodhanath Stūpa: Liberation by Hearing

མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོས་པས་གྲོལ་བ༔

Discovered by Yol mo ba Sprul sku Śākya bzang po

ཨེ་མ་ཧོ༔ ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས༔ ལངོས་སྐུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ༔ སྤྲུལ་སྐུ་

པདྨ་འབྱུང་གནས༔ སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔

ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་

ཅད་ཀིྱ༔ ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པ་ཆོས་ཀིྱ་སྐུའི་རྟེན༔ མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བྱ་

རུང་ཁ་ཤོར་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནི༔ མེ་ཕོ་སྤྲེལ་ལོ་སྤྲེལ་ཟླའི་ཚེས་

བཅུའི་ཉིན༔ དཔལ་བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་

ཆེན་པོའི་བར་ཁང་དུ༔ ཆོས་རྒྱལ་རྗེ་འབངས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་ལ་བླ་མ་ཡང་གསང་

ཐུགས་ཀྱི་སྒྲུབ་པའི་དབང་བསྐུར་ཆེན་པོ་མཛད་པའི་དུས༔ ཟ་འོག་གི་འབོལ་

དགུ་བརེྩགས་ཀིྱ་སེྟང་དུ༔ ཨུ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་སུ་གསོལ༔ གསེར་སོྐྱགས་

རྒུན་ཆང་གིས་བཀང་བ་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ༔ འཇིག་རེྟན་གིྱ་ཞལ་ཟས་སྣ་ཚོགས་པ་

a c l a s s i c a l t i b e ta n r e a d e r

12! @

5

10

15

20

དྲངས༔ རེྗའི་མགུལ་གཡུ་གསལ་བ་འོད་སོྒྲན་གིྱས་ཐོག་དྲངས་པའི་གཡུ་ཉི་

ཤུ་རྩ་གཅིག༔ གསེར་ཕེྱ་བེྲ་ལྔ༔ གསེར་གིྱ་པ་ཏྲ་བདུན༔ དར་ཟབ་ཡུག་

བརྒྱ༔ གཞན་ཡང་ལོངས་སོྤྱད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཕུལ༔ རྒྱལ་པོ་ཁིྲ་སོྲང་ལེྡའུ་

བཙན་གིྱས་ཀྱང་ཕྱག་ལན་སོྟང་དུ་བཙལ་ཏེ་ཞུས་པ༔ ཀཻྱ་སོླབ་དཔོན་ཆེན་པོ་

ལགས༔ བདག་ནི་མཐའ་འཁོབ་གདོང་དམར་བོད་ཀིྱ་ཡུལ་དུ་སེྐྱས་ཀྱང་༔ ཟ་

ཧོར་ཡུལ་གིྱ་མཁས་པ་བོྷ་དིྷ་སཏྭ་དང་༔ ཨུ་རྒྱན་ཡུལ་གིྱ་མཁན་པོ་པདྨ་འབྱུང་

གནས་ཉིད་འདྲ་བའི་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་གཉིས་སྤྱན་དྲངས༔ བདག་གི་གཡར་དམ་

འགོྲ་བ་མི་རྣམས་བསོད་ནམས་བསོག་པའི་རེྟན༔ དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་

གསུམ་གིྱ་བཞུགས་གནས༔ དཔལ་བསམ་ཡས་མི་འགྱུར་ལྷུན་གིྱས་གྲུབ་པའི་

གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོ༔ ལོྷ་ཕོྱགས་ཛམྦའིུ་གིླང་ན་འགྲན་ཟླ་ཐམས་ཅད་དང་

བྲལ་བ་འདི་ལྟ་བུ་ནི་མཐར་ཕིྱན་པར་འགྲུབ༔ མཐའ་འཁོབ་བོད་ཀིྱ་ཡུལ་མུན་

པའི་གིླང་འདྲ་བ་འདིར༔ དཀོན་མཆོག་གསུམ་གིྱ་བསྟན་པ་ནི་གངས་ལ་ཉི་མ་

ཤར་བ་ལྟ་བུར་དར་ཏེ༔ དབུས་འགྱུར་མ་ག་དྷ་དང་མཉམ༔ འགོྲ་བ་སེམས་

ཅན་ཐམས་ཅད་ཉན་བཤད་དམ་པའི་ཆོས་ལ་བེྱད་པའི་དུས་བཟང་པོ་འདི་ལྟ་

བུ་འབྱུང་བ་ནི༔ སོྔན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་སྲུང་གི་བསྟན་པ་ལ༔ བལ་

ཡུལ་མ་གུ་ཏའི་ཡུལ་གྲུ་རུ༔ རང་རེ་ཡོན་མཆོད་མ་དབུལ་མོ་བྱ་རིྫ་མའི་བུ་བཞི་

རུ་སེྐྱས་པའི་དུས་སུ༔ མཆོད་རེྟན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་བཞེངས་ཏེ༔ དེའི་དུས་སུ་

སོྨན་ལམ་བཏབ་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་གསུངས་ན༔ མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོ་དེ་

ནི་ཇི་ལྟར་བརིྩགས་པ་དང་༔ སོྨན་ལམ་བཏབ་ཚུལ་རྣམས་ཡིད་ཆེས་ཤིང་དད་

པ་དང་༔ མོས་པ་བསེྐྱད་ཕིྱར༔ བདག་ཅག་རྣམས་ལ་ཞིབ་པར་གསུང་དུ་

གསོལ༔ ཅེས་ཞུས་པས༔ མ་ཧཱ་གུ་རུས་བཀའ་བསྩལ་པ་༔ ཀཻྱ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་

ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་ཟུངས་ཅིག༔ མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་

h o w t h e s t Ū p a wa s c o n s t r u c t e d a n d c o n s e c r at e d

13! @

5

10

15

20

ཞེས་བྱ་བ་འད་ིཉིད་ཇ་ིལྟར་བྱུང་བའ་ིལོ་རྒྱུས་ནི༔ སོྔན་བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་

ཅིང་བགྲང་བ་ལས་འདས་པའི་སོྔན་རོལ་ན༔ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་དཔག་

ཏུ་མེད་པའི་དྲུང་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོའི་འཕགས་པ་

སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས༔ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་འདམ་

ནས་འདོན་པར་སོྨན་ལམ་བཏབ་ནས༔ འགྲོ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཁོར་བའི་

རྒྱ་མཚོ་ལས་བསྒྲལ་ཏེ༔ ཕོ་བྲང་རི་བོ་པོ་ཏ་ལའི་རྩེར་བོྱན་ནས༔ ད་ནི་སེམས་

ཅན་གཅིག་ཀྱང་མེད་དོ་སྙམ་ནས་གཟིགས་པས་རིགས་དྲུག་གི་གནས་ན་སེམས་

ཅན་ཆང་གར་མའི་སྦང་མ་ལྟ་བུ་ཉུང་དུ་མ་སོང་བར་འདུག་པས༔ ད་ནི་སེམས་

ཅན་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་བསྒྲལ་བར་མི་ནུས་སོ་སྙམ་ནས་སྤྱན་ཆབ་ཤོར་

བ༔ ཕྱག་གི་སིྲན་ལག་གཉིས་ཀིྱས་བླངས་ཏེ་གཏོར་ནས༔ མ་འོངས་པའི་དུས་

སུ་སྤྱན་ཆབ་གཉིས་ཀིྱས་ཀྱང་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པར་ཤོག་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་

བཏབ་པས༔ སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལྷའི་ཡུལ་དུ༔ ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བིྱན་གིྱ་སྲས་

མོ་གཉིས་སུ་འཁྲུངས་ཏེ༔ ལྷའ་ིབུ་མོ་གང་མ་དང་གང་ཆུང་མ་ཞེས་བྱ་བ་གཉིས་

སུ་གྱུར་པས༔ གང་ཆུང་མས་ལྷའི་མེ་ཏོག་བརྐུས་པས༔ ལྷའི་ཁྲིམས་རྣམ་པར་

དག་པ་ཉམས་ནས་མིའི་གནས་སུ་ལྷུངས་པས༔ བལ་པོ་མ་གུ་ཏའི་ཡུལ་གྲུ་

རུ༔ ཕ་བྱ་རིྫ་གསལ་བ་དང་༔ མ་བྱ་རིྫ་མ་བུ་རྣ་ཞེས་བྱ་བའི་བུ་མོ༔ བྱ་རིྫ་མ་

བདེ་མཆོག་མ་ཞེས་བྱ་བར་སྐྱེས་ཏེ་བྱ་འཚོ་བའི་ལས་བྱེད་དོ༔

དེའི་ཚེ་རིགས་ངན་བཞི་དང་བཤོས་པས་བུ་བཞི་སེྐྱས་ཏེ༔ དང་པོ་རྟ་རིྫས་

བཤོས་པའི་བུ་གཅིག༔ དེ་འོག་ཕག་རིྫས་བཤོས་པའི་བུ་གཅིག༔ དེ་འོག་ཁིྱ་

རིྫས་བཤོས་པའི་བུ་གཅིག༔ དེ་འོག་བྱ་རིྫས་བཤོས་པའི་བུ་གཅིག་སེྟ་བཞི་སེྐྱས་

སོ༔ དེ་ནས་མས་བྱ་འཚོས་པའི་གླ་བསགས་པས༔ བུ་བཞི་ཡང་ཁིྱམ་པ་རབ་

ཐང་དུ་ཕོག༔ སླར་ཡང་གླའི་ལྷག་བསགས་པས་ནོར་མང་པོ་བསོགས་སེྟ༔

a c l a s s i c a l t i b e ta n r e a d e r

14! @

5

10

15

20

བྱ་རིྫ་མས་བསམ་བོླ་གཅིག་བཏང་བས༔ ངས་བྱ་འཚོས་པའི་གླ་བསགས་པས་

བུ་བཞི་ཡང་ཁིྱམ་པ་རབ་ཐང་དུ་ཕོག༔ ད་གླའི་ལྷག་མ་བསགས་པ་ལ་ཡང་༔

ནོར་མང་པོ་རེྙད་པ་འདི་ཀུན་ལ་སིྙང་པོ་ལེན་པའི་ཕིྱར་དུ༔ སངས་རྒྱས་ཐམས་

ཅད་ཀིྱ་ཐུགས་ཀིྱ་རེྟན་ང་རང་གི་ཡི་དམ༔ འགོྲ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་བསོད་

ནམས་བསོག་པའི་ཞིང་༔ དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིང་བསེྲལ་གིྱ་སིྙང་པོ་ཅན་

གིྱ་མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོ་ཞིག་བཞེངས་པར་བེྱད་པ་ལ༔ ཐོག་མར་ཡུལ་གིྱ་རྒྱལ་

པོ་ཆེན་པོ་ལ་ས་སོླང་བའི་ཞུ་བ་འབུལ་བར་བྱའོ་སྙམ་ནས༔ རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་

དྲུང་དུ་ཕིྱན་ནས༔ ཕྱག་བཙལ་བསོྐར་བ་བྱས་པུས་མོ་བཙུགས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་

གསོལ་བ༔ ཀཻྱ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལགས༔ བདག་དབུལ་མོ་བྱ་རིྫ་མ་མི་གཅིག་

གིས་བྱ་འཚོས་པའི་གླ་བསགས་པས་ཕ་མི་གཅིག་པའི་བུ་བཞི་ཡོད་པ་ཡང་

ཁིྱམ་པ་རབ་ཐང་དུ་ཕོག༔ གླའི་ལྷག་བསགས་པས་ཀྱང་ནོར་མང་པོ་རེྙད་པ་

རྣམས༔ བདག་རང་གི་ཡི་དམ༔ འགོྲ་བ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་བསོད་ནམས་

བསོག་པའི་ཞིང་༔ སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀིྱ་ཐུགས་ཀིྱ་རེྟན༔ དེ་བཞིན་

གཤེགས་པའི་རིང་བསེྲལ་སིྙང་པོ་ཅན་གིྱ་མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོ་གཅིག་བཞེངས་

སུ་གསོལ་བས༔ གནང་བར་ཞུ་འཚལ༔ དེ་སྐད་ཅེས་གསོལ་བ་དང་༔ རྒྱལ་

པོ་ཆེན་པོ་རྣམས་མ་བརྟགས་པར་བཀའ་མི་སོྩལ་བས༔ རེ་ཞིག་ཐུགས་མཉམ་

པར་བཞག་ནས་གཟིགས་པས༔ མོ་དབུལ་མོ་བྱ་རིྫ་མ་མི་གཅིག་གིས༔ བྱ་

འཚོས་པའི་གླ་བསགས་པས༔ ཕ་མི་གཅིག་པའི་བུ་བཞི་ཡང་ཁིྱམ་པ་རབ་ཐང་

དུ་ཕོག༔ གླ་ཡི་ལྷག་བསགས་པས་ཀྱང་མཆོད་རེྟན་རྒྱ་ཆེན་པོ་བཞེངས་པ་ངོ་

མཚར་རེ་ཆེ་དགོངས་པ་ཐུགས་ལ་ཤར་ཏེ༔ དེ་ལྟར་བྱ་རུ་རུང་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་

གནང་བས༔ བྱ་རིྫ་མ་དགའ་ཞིང་ཡིད་རབ་ཏུ་རངས་པར་གྱུར་ནས༔ སླར་

ཡང་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཉིད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་བསོྐར་བ་ལན་མང་དུ་བྱས་ནས་

h o w t h e s t Ū p a wa s c o n s t r u c t e d a n d c o n s e c r at e d

15! @

5

10

15

20

རང་གི་ཁིྱམ་དུ་ལོག་སེྟ༔ མོ་རང་མ་བུ་ལྔ་དང་བྲན་གཅིག་རྣམས་ཀིྱས༔ གླང་

པོ་ཆེ་གཅིག་དང་བོང་བུ་གཅིག་ཡོད་པ་ལ་སོ་ཕག་བཀལ་ཞིང་བསྐྱལ་ཏེ༔ དེ་

ནས་མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོའི་རྨང་བཏིང་སེྟ་བརིྩགས་པས༔ ཁིྲ་འཕང་གསུམ་

དུ་སེླབས་པའི་ཚེ༔ བལ་ཡུལ་གིྱ་མི་ཐམས་ཅད་ཁ་འཆམས་ཏེ༔ མོ་དབུལ་

མོ་བྱ་རིྫ་མ་མི་གཅིག་གིས་འདི་ཙམ་གིྱས་མཆོད་རེྟན་བཞེངས་ན༔ རྒྱ ལ་པོ་

དང་༔ བོླན་པོ་དང་༔ ཕྱུག་པོ་ཆེན་པོ༔ མི་དྲག་པ་ཀུན་གིྱས་ཇི་ལྟ་བུའི་མཆོད་

རེྟན་བཞེངས༔ འདི་ཀུན་ལ་བརྙས་པ་ཡིན་ཅིང་གནོད་པར་འགྱུར་བས༔ མི་

ཐམས་ཅད་གོྲས་བྱས་ཏེ༔ རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུས་ཏེ་རིྩག་ཏུ་མ་བཅུག་པ་འཐད་

དོ་ཟེར༔ བལ་ཡུལ་གིྱ་མི་ཐམས་ཅད་ཚོགས་ཏེ༔ རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལ་ཞུས་

པ༔ ཀཻྱ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ལགས༔ ཁེྱད་ལ་ཐུགས་ནོར་བ་ཆེན་པོ་ཞིག་མངའ༔ མོ་

དབུལ་མོ་བྱ་རིྫ་མ་མི་གཅིག་གིས་མཆོད་རེྟན་འདི་ལྟ་བུ་བཞེངས་ན༔ ཁེྱད་རྒྱལ་

པོ་དང་༔ བོླན་པོ་དང་༔ ཕྱུག་པོ་ལ་སོགས་པ་དྲག་པ་ཀུན་གིྱས་དགེ་རྩ་ལ་

ཇི་ལྟ་བུའི་མཆོད་རེྟན་བཞེངས༔ འདི་རིྩག་ཏུ་བཅུག་ན་རང་རེ་ཀུན་ལ་གནོད་

པས༔ ས་རོྡ་རྣམས་རང་གནས་སུ་བསྐྱལ་ཏེ་རིྩག་ཏུ་མ་བཅུག་པ་འཐད་དོ་ཞུས་

པས༔ རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོས་བཀའ་བསྩལ་པ༔ ཁེྱད་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལེགས་པར་

ཉོན་ཅིག༔ མོ་དབུལ་མོ་བྱ་རིྫ་མ་མི་གཅིག་གིས་བྱ་འཚོས་པའི་གླ་བསགས་པས་

ཀྱང་ཕ་མི་གཅིག་པའི་བུ་བཞི་ནི༔ ཁིྱམ་པ་རབ་ཐང་དུ་ཕོག༔ སླར་ཡང་གླའི་

ལྷག་བསགས་པ་ལའང་མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོ་འདི་ལྟ་བུ་བཞེངས་པ་ངོ་མཚར་རེ་ཆེ་

བསམས་ནས༔ ངས་ནི་བྱ་རུ་རུང་ཟེར་བ་ཁ་ནས་ཤོར་རོ༔ རྒྱལ་པོའི་སྨྲས་པ་

ལན་གཅིག་ཡིན་ནོ་གསུངས་པས༔ གཞན་མི་རྣམས་ཀིྱས་བཀག་ཀྱང་མི་ཁེགས་

པར་བརིྩགས་པས༔ མཆོད་རེྟན་གིྱ་མཚན་ཡང་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་དུ་གྲགས་སོ༔

དེ་ནས་དབྱར་དགུན་མ་ཆད་པར་བརྩིགས་པས༔ ལོ་བཞི་ལ་བུམ་པ་མན་

a c l a s s i c a l t i b e ta n r e a d e r

16! @

5

10

15

20

ཆད་བརིྩགས་གྲུབ་པས༔ དེའི་དུས་སུ་བྱ་རིྫ་མ་བདེ་མཆོག་མ་དེ་ཉིད༔ ཚེའི་

དུས་བྱེད་པར་ཤེས་ཏེ༔ བུ་བཞི་གཡོག་དང་ལྔ་ལ་སྨྲས་པ༔ ཁྱེད་རྣམས་ཀིྱས་

ངའི་ཡི་དམ༔ འགྲོ་བ་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀིྱ་བསོད་ནམས་

བསོག་པའི་ཞིང་༔ མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་འདི་བཞེངས་སུ་

ཆུག་ལ༔ འདིའི་ནང་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིང་བསྲེལ་བཞུགས་སུ་གསོལ་

ཏེ༔ རབ་ཏུ་གནས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གིྱས་ཤིག༔ དེས་ནི་ངའི་བསམ་པ་རོྫགས་

ཤིང་ ༔ དུས་གསུམ་གིྱ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀིྱས་ཀྱང་༔ དགོངས་པ་ཡོངས་

སུ་རོྫགས་པ་དང་༔ ཁྱེད་རང་རྣམས་ཀིྱས་ཀྱང་འདི་ཕིྱའི་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་

པར་འགྱུར་རོ༔ ཞེས་སྨྲས་ཏེ་ཚེའི་དུས་བྱས་སོ༔ དེའི་ཚེ་སྒྲ་དང་རོལ་མོ་དང་

ལྷའི་མེ་ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་བབ་པ་དང་༔ འཇའ་འོད་ཀིྱ་ཚོགས་དང་བཅས་

ཏེ༔ མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་བཞེངས་པའི་ཕན་ཡོན་གིྱས་མ་བྱ་རིྫ་མ་བདེ་

མཆོག་མ་དེ་ཉིད༔ དམ་ཚིག་ལྷ་མོ་པྲ་མོ་ཧ་ཞེས་བྱ་བར་སངས་རྒྱས་སོ༔

དེ་ནས་བུ་རྣམས་གོྲས་བྱས་ཏེ༔ རང་རེའི་མ་རྒན་མོ་དེ་ཉིད་དབུལ་མོ་བྱ་

རིྫ་མར་སེྐྱས་ཀྱང་༔ ངེད་རང་ཕ་མི་གཅིག་པའི་བུ་བཞི་ནི་ཁིྱམ་པ་རབ་ཐང་

དུ་ཕོག༔ ནོར་གིྱ་ལྷག་མས་ཀྱང་ཛམྦའིུ་གིླང་དུ་དཀོན་པའི་མཆོད་རེྟན་ཆེན་

པོ༔ ངོ་མཚར་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་འདི་ལྟ་བུ་བཞེངས་ན༔ ད་ངེད་རང་བུ་རྣམས་

ཀིྱས་མའི་དགེ་རྩ་དིྲན་ལན་བསབ་པའི་ཕིྱར་དུ༔ མའི་མཆོད་རེྟན་ལ་བུམ་པ་

གདགས་དགོས་ཟེར་ཏེ༔ གོྲས་འཚམས་ནས་བུ་རྣམས་ཀིྱས་སྔར་ལྟར་གླང་པོ་

ཆེ་དང་བོང་བུ་ལ་སོ་ཕག་བཀལ༔ བྲན་གཅིག་པོ་ལ་གོྲགས་བཅོལ་ཏེ་ལོ་གསུམ་

བརིྩགས་པས༔ ཀུན་དིྲལ་ལོ་བདུན་ལ་བཞེངས་སུ་གྲུབ་སེྟ༔ དེ་བཞིན་གཤེགས་

པ་འོད་སྲུང་གི་རིང་བསེྲལ་མ་ག་དྷའི་བེྲ་གང་སོྲག་ཤིང་གི་ནང་དུ་བཞུགས་སུ་

གསོལ་ཏེ༔ དེ་ནས་མཆོད་པའི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བཤམས་ནས༔ རབ་ཏུ་

h o w t h e s t Ū p a wa s c o n s t r u c t e d a n d c o n s e c r at e d

17! @

5

10

གནས་པའི་མེ་ཏོག་འཐོར་བའི་ཚེ༔ མདུན་གིྱ་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུ་

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་སྲུང་འཁོར་དང་བཅས་པ་དང་ ༔ གཞན་ཡང་ཕོྱགས་

བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དང་ ༔ དགྲ་བཅོམ་

པའི་འཁོར་དཔག་ཏུ་མེད་པས་བསོྐར་བ་དང་ ༔ གཞན་ཡང་དེ་བཞིན་གཤེགས་

པ་རིགས་ལྔ༔ རིགས་གསུམ་མགོན་པོ༔ ཞི་ཁོྲའི་ལྷ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་

ཏིལ་གིྱ་གང་བུ་ཁ་ཕེྱ་བ་ལྟ་བུ་བསམ་གིྱས་མི་ཁྱབ་པ་རྣམས་བོྱན་ནས༔ མེ་ཏོག་

འཐོར་ཞིང་བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བརོྗད་པར་མཛད༔ ལྷའི་རོལ་མོ་སྣ་ཚོགས་

པའི་སྒྲ་སོྒྲགས་པ་དང་༔ ལྷའི་མེ་ཏོག་གི་ཆར་ཆེན་པོ་བབ་པ་དང་༔ ལྷའི་སོྤས་

དིྲ་ཞིམ་པོས་ས་ཕོྱགས་ཐམས་ཅད་དུ་ཁྱབ་པ་དང་༔ ས་ཆེན་པོ་འདི་ཡང་ལན་

གསུམ་གིྱ་བར་དུ་གཡོས་པ་དང་༔ དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚོགས་ཀིྱ་སྐུ་ལས་ཡེ་

ཤེས་ཀིྱ་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕོྲས་པས༔ ཉིན་ནུབ་ཀིྱ་སྣང་བ་མེད་པ་ཞག་

ལྔའི་བར་དུ་བསྟན་ཏོ༔ མཆོད་རེྟན་ཆེན་པོ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གིྱ་ལོ་རྒྱུས་ལས༔ ཇི་

ལྟར་བཞེངས་པ་དང་རབ་ཏུ་གནས་པར་མཛད་པའི་ལེའུ་སེྟ་དང་པོའོ༔ ས་མ་

ཡ༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ།

Glossary

ཀ་

ཀུན་ all, every[one]

ཀུན་དྲིལ་ all combined, altogether

ཀྱང་ even, also

ཀྱཻ་ O!

དཀོན་མཆོག་ [Three] Precious (lit., supreme rarity), triratna, Buddha, Dharma, and Saṅgha

དཀོན་པ་ rare[ly found], rare, scarce

བཀག་པ་ past of འགོག་པ་

བཀང་བ་ past of འགེངས་པ་