gazeta@top-news.kz Основана в августе 1990 г.

Вторник, 15 сентября 2015 г. №73 (2773) Распространяется в г. Костанае и Костанайской области. Выходит два раза в неделю: во вторник и четверг.

Смена власти. В Костанайской области новый аким.

2 3

Инициатива. Экологический рейд на Каменное озеро.

Әр отбасына қуаныш әкелсін.

8

Жетім жыласа, көкте періште күңіренеді.

9

Басты мақсат – білікті маман атану.

6

Қостанай өңірінің мақтанышы.

5

Новую СШ №15 в Северо-западном районе планируют торжественно открыть 19 сентября.

В этот день здесь состоит-ся торжественная линейка, а уже 21 сентября ученики с 0 по 9 классы в количестве 407 человек сядут за парты.

Как рассказал «НК» руко-водитель отдела образования акимата Костаная Василий Цымбалюк, пока ученики, записанные в СШ №15, обу-

чаются в тех школах города, где учились ранее, но после торжественного открытия переведутся в новую школу.

- Северо-западный район давно нуждался в школе, - отметил Цымбалюк. - Еще в 2011 году количество про-живающих в том районе де-тей составило 700 человек. Большая их часть обучалась на казахском языке, поэтому было решено построить шко-лу с государственным языком обучения. При формировании

списков учащихся для новой школы в приоритете были ученики, проживающие в Се-веро-западном районе. На дан-ный момент сформированы классы с 0 по 9. Всегда, когда открывается новая школа, старшие классы в первый год не формируются. Необходимо время, чтобы коллектив сра-ботался и ученики привыкли друг к другу. Перейти на обу-чение в новую школу имеет право любой желающий.

Это единственная школа в

городе, которая имеет авто-номную блочно-модульную котельную. Учебное заведе-ние оборудовано спортивны-ми и игровыми площадками, актовым залом, библиотекой, медиатекой, столовой. Кроме здания школы, по проекту был предусмотрен и постро-ен еще один корпус, который соединен со школой теплым коридором. Это здание пред-назначено для дошкольного отделения. Его проектная мощность - 100 мест. В до-

школьном учреждении будет размещено четыре группы детей в возрасте от 3 лет. Как отметил Цымбалюк, списки детей уже сформированы. Но так как финансирование дошкольного учреждения за-планировано с декабря 2015 года, до этого времени будут работать только две группы с краткосрочным днем пре-бывания.

Ольга ГОРАЙФото

Александра ОТКИНА

ОБРАЗОВАНИЕ

Школьное новоселье

КОСТАНАЙНАШ2Вторник, 15 сентября 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

ЭКОНОМИКА

За верность нацвалютеДержателям депозитов в тенге выплатят компенсации.В связи с установлением свободно плавающего обменного

курса, по поручению Главы государства Нацбанком разра-ботан механизм выплаты курсовой разницы по срочным депозитам физических лиц. При этом сумма вкладов не должна превышать 1 млн тенге. Размер компенсации будет рассчитываться, исходя из курса тенге на 18 августа 2015 года (188,35 тенге за доллар) и курса тенге на 30 сентября 2015 года.

- Согласно порядку, курсовая разница будет выплачена вкладчику при наличии у него на конец операционного дня 18 августа 2015 года депозита, открытого в тенге в банках второго уровня и/или АО «Казпочта». Для получения ком-пенсации вкладчик берет на себя обязательство по сохране-нию депозита на специальном счете на срок не менее одного года, - отметил начальник отдела по контролю финансовых организаций и защите прав потребителей финансовых услуг КФ РГУ «Национальный Банк РК» Асет Куанышбаев.

Для переоформления депозитов вкладчикам необходимо обратиться в банк с заявлением до 1 октября текущего года. Кстати, сейчас решается вопрос о продлении этого срока.

Вклады казахстанцев в тенге до 1 млн тенге составляют 90% от общего количества. В связи с этим на выплату курсо-вой разницы, образовавшуюся в результате изменения курса нацвалюты, могут рассчитывать порядка двух миллионов человек.

С более подробными условиями выплат можно ознако-миться на официальном сайте Национального Банка в раз-деле «Защита прав потребителей финансовых услуг».

По вкладам Жилстройсбербанка будет принят отдельный порядок.

Валентина МЕЛЕХОВА

ЧТОБЫ ПОМНИЛИ

Культура понесла утрату

На 59-м году жизни скоропостижно скончался директор областного кукольного театра Бауржан Алпыспаев.

Бауржан Алпыспаев работал в театре с 2012 года. 12 сентя-бря текущего года труппа планировала открыть новый сезон спектаклем «Носорог и Жирафа». Но 11 сентября Бауржан Алпыспаев скоропостижно скончался, а уже 12 сентября состоялись его похороны.

Как рассказали в областном кукольном театре корреспон-денту «НК», премьеру нового спектакля, которая прошла 13 сентября, посвятили памяти директора. Бауржан Шаях-метович родился 20 января 1956 года. В 1979 году окончил Целиноградский педагогический институт по специальности французский язык. Свою карьеру начинал в Аулиекольском районе на должности завуча ДЮСШ.

Постепенно дослужился до директора профессионального лицея бытсервиса, который возглавлял с 1998 года по 2008 год. Затем Алпыспаев год проработал в должности замести-теля директора Костанайского областного театра драмы и кукол, а уже в 2010 году перешел на должность заместителя директора Костанайского областного дворца культуры. В 2011 году был назначен директором Центра адаптации не-совершеннолетних. В 2012 году Бауржан Алпыспаев встал у руля областного кукольного театра, где его карьера так скоропостижно оборвалась.

Редакция «НК» выражает искренние соболезнования родным Бауржана Шаяхметовича и коллективу кукольно-го театра.

Ольга ГОРАЙ

ПРОГНОЗ

Равнение на осень

В области к концу недели похолодает.По сообщению синоптиков, в первой половине недели ожи-

дается более теплая погода, но на смену солнечным дням придут дожди.

- С 14 по 17 сентября ночная температура воздуха составит +3+8 градусов по Цельсию. Днем столбик термометра пока-жет +18+23 градуса, - говорит начальник отдела прогнозов по-годы филиала РГП «Казгидромет» по Костанайской области Валентина Загребина. – Ближе к выходным на территории области установится циклон, который принесет облачную погоду с дождями. 18-20 сентября ночью столбик термометра установится на 0 градусов. Дневная температура воздуха в эти дни составит +10+15 градусов по Цельсию.

Валерия ВАХНЕНКО

В Костанайской области возобновлена уборочная кампания.

По данным сельхозуправ-ления, в минувшее воскре-сенье в регионе вновь стар-товала уборка зерновых. Напомним, 11 сентября из-за дождей жатва была приоста-новлена на территории всей области.

На сегодняшний день об-молочено 1 млн 375 тысяч гектаров, что составляет 34%. Стоит отметить, что в прошлом году к этому вре-мени было убрано 36% зер-новых. Напомним, в 2014 году костанайские хлеборо-бы столкнулись с аномаль-ными погодными явления-

ми, в связи с чем уборочная кампания затянулась почти на два месяца и стала од-ной из самых сложных в истории агропромышлен-ного комплекса области. В текущем году, по предва-рительным прогнозам экс-пертов, жатва продлится до середины октября. Но только в том случае, если будет благоприятная погода. Пока же неплохими темпа-ми идет уборка на юге. В Аркалыке, Аулиекольском, Житикаринском, Наурзум-ском, Амангельдинском, Ка-мыстинском и Жангельдин-ском районах убрано от 50% до 96% посевных площадей. В северных регионах жатва

только набирает обороты. Так, в Сарыкольском, Федо-ровском, Мендыкаринском, Костанайском, Карабалык-ском и Алтынсаринском районах собрано от 13% до 23% урожая. При этом самые низкие темпы отмечены в Узункольском районе, где убрано лишь 12% зерновых. Напомним, в прошлом году аграрии этого региона не успели собрать весь урожай и свыше 33 тысяч га пшени-цы ушло под снег.

- Сельхозтоваропроизво-дители не убирают хлеб не потому, что не хотят, а про-сто он не успевает вызреть, поскольку из-за холодной весны затянулись сроки

сева, - пояснил начальник отдела земледелия област-ного управления сельского хозяйства Салимжан Исе-номанов. - Синоптики обе-щают в сентябре осадки в пределах нормы. На сегодня выпало около 15 мм, и если учесть, что среднемноголет-ние осадки в месяц состав-ляют 22 мм, то ожидаем еще дожди.

Как отмечают в сельхоз-управлении, средняя уро-жайность по области пока составляет 8,4 центнера с гектара. Впрочем, по мере активности участия в жатве северных регионов эта циф-ра может увеличиться.

Мария БЕРЕЖНАЯ

АПК

Главное – уложиться в сроки

Аналитики прогнозируют дальнейший рост доллара.

Напомним, 20 августа те-кущего года Правительство РК отпустило тенге в свобод-ное плавание, а руководство Нацбанка заявило о том, что впредь не вмешивается в формирование обменного курса. В связи с этим стои-мость американской валюты резко возросла. В течение трех недель курс доллара колебался - то опускался, то поднимался вновь. В минув-шую пятницу по результатам вечерних торгов на бирже он подорожал почти на 9 тенге, достигнув 264,2 тенге за еди-ницу. Тогда эксперты отмеча-ли, что американская валюта достигла своего историче-ского максимума в Казахста-не. И вот - новый рекорд. По результатам утренних торгов (на 14 сентября – прим.авт.) средневзвешенный курс дол-лара составил 273, 55 тенге. В обменных пунктах Костаная с утра в понедельник амери-канскую валюту продавали еще по старой цене - 265 тен-

ге, а уже к обеду доллар по-дорожал почти на 20 тенге и достиг 282 тенге за единицу. Не отстает и другая валюта. Так, продажа евро зафик-сировалась на отметке 318 тенге, а российский рубль в обменниках Костаная мож-но было купить уже по 4,5 тенге.

Впрочем, после обеда это-го же дня курс доллара стал немного падать и уже со-ставил 276 тенге. При этом в Нацбанке и в обменных пунктах утверждают, что в связи со сложившейся ситу-ацией вокруг колебаний кур-сов инвалют ажиотажа среди населения нет, но спрос на иностранные деньги немно-го повысился.

- В связи с тем, что курс

тенге падает, костанайцы интересуются всей валютой. Спрашивают и доллары, и евро, и рубли. Если гово-рить по нашему обменному пункту, все то количество валюты, которые мы поку-паем, продаем за день. Но, безусловно, самой популяр-ной валютой по-прежнему остается рубль. Это связано с тем, что Россия рядом и некоторые товары там стоят дешевле, - сообщил «НК» за-меститель директора ТОО «КДМ» Михаил Гребенко.

Меж тем эксперты прогно-зируют дальнейшее ослабле-ние курса тенге. К примеру, столичный финансовый ана-литик Айдархан Кусаинов высказал мнение о том, что доллар может вырасти до

300 тенге. Он также отметил, что в сложившейся ситуации есть определенные плюсы.

- Возможно, это станет толчком для дедолларизации ментальности казахстанцев, - заметил аналитик, и был со-вершенно прав.

Уже в понедельник, 14 сен-тября, стало известно, что совет Ассоциации застрой-щиков Казахстана принял решение об отказе от долла-ра, как от средства платежа при строительстве и продаже недвижимости. Цены на но-вое жилье члены АЗК наме-рены устанавливать лишь в нацвалюте. Этого же будут требовать и от других участ-ников рынка жилищного строительства. Кроме того, члены ассоциации пересмо-трят отношения с постав-щиками стройматериалов. То есть предпочтение будет отдаваться тем, кто продает свои товары за тенге. По мнению экспертов, это ста-нет фактором сдерживания роста себестоимости и цены за квадратный метр.

Валентина МЕЛЕХОВАФото Александра ОТКИНА

ФИНАНСЫ

Еще не предел?

Акимом Костанайской области назначен Архимед Мухамбетов.

В пятницу, 11 сентября, премьер-министр Казахстана Карим Масимов представил нового главу региона. Им стал бывший аким Актю-бинской области 43-летний Архимед Мухамбетов. На заседании областного масли-хата депутаты единогласно одобрили его кандидатуру. Как сообщила пресс-служба областного акимата, Нуралы Садуакасов, проработавший на должности главы региона почти четыре года, покинул пост в связи с переходом на другую должность.

Архимед Бегежанович Мухамбетов родился в 1972 году. Окончил Самарский го-сударственный технический университет по специально-сти инженер-электрик. До 2006 года работал в частной сфере. В феврале 2006 года был назначен заместителем акима Актобе, курировал вопросы жилищно-комму-нальной сферы. В конце 2008 года его перевели на должность акима Актобе. В июле 2011 года Мухамбетов возглавил Актюбинскую об-ласть, где и проработал до сентября 2015 года.

Ольга ГОРАЙФото с сайта ortcom.kz

КАДРОВЫЕ ПЕРЕСТАНОВКИ

Смена у власти

КОСТАНАЙНАШ 3Вторник, 15 сентября 2015 г.

СОБЫТИЯ. ФАКТЫ

КРИМ-ИНФО

Неудачная попыткаСельчанин поджег соседские сеновал и конюшню

из зависти.ЧП произошло 13 сентября в поселке Пригородный близ

Житикары. В первом часу ночи у одного из местных жителей загорелись хозпостройки. Огонь быстро охватил территорию вблизи дома. На место происшествия прибыли сразу два по-жарных расчета, в ликвидации пожара участвовали также полицейские и местные жители.

Воспользовавшись переполохом, 30-летний сельчанин про-брался в дом погорельцев. Разбив оконное стекло, он вошел в комнату, где в это время находилась 78-летняя пенсионерка. Злоумышленник, угрожая пожилой женщине, потребовал у нее деньги. Вот только бабушка успела увернуться от него и выбежать из дома, призывая на помощь сельчан.

В ходе оперативно-розыскных мероприятий подозрева-емый был задержан. Им оказался местный житель, ранее судимый за кражи. Задержанный признал вину не только в совершении попытки грабежа, но и поджоге сеновала с конюшней.

Преступление он спланировал заранее, решив, что на по-жар сбегутся все сельчане и оставят свои дома без присмо-тра. Для храбрости он выпил спиртного, но на деле все пошло не так, как он планировал.

В настоящее время мужчине предъявлено обвинение по двум статьям Уголовного кодекса - «Попытка грабежа» и «По-вреждение чужого имущества», а он сам помещен в СИЗО.

Житель села, у которого сгорели сеновал и конюшню, под-считал сумму ущерба – 700 тысяч тенге. Теперь эти деньги злоумышленник будет обязан вернуть ему по суду.

Мадина РАМАЗАНОВА

АКЦИЯ

А в подарок - кресло

Сотрудники дорожной полиции приглашают костанайцев принять участие в необычном конкурсе.

25 сентября около ТД «Астыкжан» в целях популяризации использования детских удерживающих устройств городски-ми полицейскими будет проведен информационно-пропаган-дистский семейный конкурс «Заботливый родитель».

По словам старшего инспектора управления администра-тивной полиции ДВД Костанайской области Юрия Панасен-ко, для того чтобы семье принять участие в данном меропри-ятии, достаточно иметь автомобиль.

- Владельцу машины придется пройти несколько этапов конкурса: ответить на все вопросы о Правилах дорожно-го движения, без проблем преодолеть полосу препятствий и тест-драйв, а также правильно установить и закрепить детское автокресло, - рассказывает инспектор. – Этим кон-курсом мы хотим донести до костанайцев одну мысль - для безопасности ребенка недостаточно просто купить хорошее детское кресло и посадить туда малыша. Необходимо еще без ошибок установить его в машине и правильно пристег-нуть в нем свое чадо.

По итогам мероприятия победитель получит в подарок новое детское автокресло.

Валерия ВАХНЕНКО

ИЗ ПОЧТЫ «НК»

Помогли на отлично

Вот уже который год проходит республиканская акция «До-рога в школу», имеющая социальную направленность. Админи-страции учебных заведений, специалисты отдела образования начали работать в данном направлении еще с июня, чтобы ни один ребенок не остался в стороне и смог пойти 1 сентября в школу с новым рюкзаком, в красивой форме.

В средней школе №16 г.Костаная перед началом учебного года была оказана помощь детям из малообеспеченных се-мей, детям-сиротам и оставшимся без попечения родителей. Спонсорами в приобретении канцелярских принадлежно-стей, сезонной и школьной одежды выступили директор ТОО «Форум» Ю.Н. Беляев, директор ТОО «Костанайский ЭнергоЦентр» Г.М. Бекбаев, индивидуальный предпринима-тель Т.А. Севастьянова, индивидуальный предприниматель Т.В. Тарасенко. Не остался в стороне и костанайский филиал ДБ АО «Сбербанк» во главе с директором Д.В. Коцюбой. Банкирами была проведена благотворительная акция для первоклассников «Ура, я иду в школу!», в ходе которой они вручили ученикам рюкзаки и канцелярские наборы.

Администрация школы и родительская общественность, учащиеся школы благодарят спонсоров за оказанную помощь в сборе детей к самому важному и трогательному празднику в их жизни.

Администрация СШ №16 г.Костаная

Футбольный клуб «Тобол» обыграл команду «Кайсар».

После перерыва в чемпио-нате страны, связанным с уча-стием национальной сборной в отборочных играх EURO-2016, костанайцы провели матч 25 тура в Кызылорде. Наши футболисты активно начали встречу. Дважды ата-ки «Тобола» завершал Игорь Зенькович, пробивавший ворота соперника в падении головой из центра штрафной площади, а затем нанеся удар по мячу с 25 метров по цен-тру. Однако в первом случае удар получился несильным, и

мяч стал легкой добычей вра-таря «Кайсара» Максата Сей-дахмета, а во втором моменте голкипер хозяев перевел мяч на угловой. А на 12-й минуте все тот же Зенькович после перехвата мяча в центре поля сделал передачу на правый край сербскому легионеру Огнену Красичу и тот точно пробил из-за пределов штраф-ной площади в правый ниж-ний от вратаря угол ворот.

Хозяева усилиями хорват-ского полузащитника Йосипа Кнежевича в середине тайма сравняли счет. Однако коста-найцы не позволили перело-мить ход встречи. Еще до перерыва Зенькович вывел

свою команду вперед.Во втором тайме кызылор-

динцы владели территориаль-ным преимуществом, но «То-бол» действовал в обороне без ошибок и довел матч до победы, которая позволила им возглавить мини-турнир во второй шестерке.

Дублеры «Тобола» нака-нуне сыграли вничью (2:2) с резервным составом «Кайса-ра» в рамках Кубка Профес-сиональной футбольной лиги и занимают в своей группе с 7 очками второе место после «Тараза», в активе которого 9 очков.

Сергей БИРКЛЕФото fc-tobol.kz

СПОРТ

Победа в Кызылорде

В Костанае подвели итоги благотворительного проекта «Посмотри на звезды».

Данный конкурс прово-дится благотворительным фондом «Құс жолы» со-вместно с фондом разви-тия предпринимательства «Даму» при информацион-ной поддержке газеты «Наш Костанай» уже в третий раз.

- Основная цель проекта – дать стимул людям с огра-ниченными физическими возможностями, предоста-вив им стартовый капитал для развития или становле-ния собственного бизнеса, - говорит менеджер фонда «Даму» Асель Казакова. - Для этого им выделяется грант в размере от 100 до 300 тысяч

тенге на приобретение необ-ходимого оборудования или помещения.

В этом году в костанай-ский филиал фонда «Даму» поступило 17 заявок. В ходе отбора были определены два номинанта. Ими стали инвалиды-предприниматели Татьяна Брылева из Федо-ровки и Зина Нурпазилова из Аркалыка. Каждая получила грант в 300 тысяч тенге.

Зина Нурпазилова о кон-курсе узнала, прочитав ин-формацию на сайте «НК». По профессии она - газоэ-лектросварщик. Долгое вре-мя по заявкам земляков де-лала металлические двери, оградки, ворота. При этом работала на оборудовании, арендованном у коммуналь-ного предприятия.

- На полученный грант я купила все необходимые инструменты, приобрела нужную аппаратуру, железо, навесы, - говорит Зина Нур-

пазилова. - Я очень рада, что сбылась моя мечта!

Александр КУЗЬМИЧЕВФото Александра ОТКИНА

СВОЕ ДЕЛО

Пусть сбудутся мечты

Восемь неравнодушных костанайцев самостоятельно провели экорейд на Каменном озере в минувшие выходные.

Всего за несколько часов им удалось собрать около тон-ны различного мусора с бере-гов ботанического памятни-ка. Идейным вдохновителем экологической инициативы стал инженер-связист Дми-трий Драган.

- Мы с друзьями часто вы-

езжаем на природу и видим, в каком состоянии находятся так называемые зоны отды-ха, - рассказывает Дмитрий. – А началось все с того, что голос совести зазвучал в нас сильнее обычного. Сначала забрали с собой пару мешков мусора от предыдущих «куль-турно отдыхающих» граждан, потом решили, что нужно ор-ганизовать что-то более эф-фективное. Привлекли ребят, купили мешки и отправились на Каменное озеро.

По мнению Дмитрия, этот

экорейд нельзя назвать же-стом доброй воли, потому что такие мероприятия - ми-нимум, который должен сделать каждый уважающий себя человек

- Добровольцы есть, не-равнодушных людей много, просто нужно дать импульс, организовать их, - говорит костанаец. - Я думаю, что с помощью СМИ проблему отсутствия культуры отдыха на природе можно было бы решать эффективней.

С вывозом мусора ребятам

помогло крестьянское хозяй-ство «Садовод», предоставив необходимую технику. По словам участницы экорейда Светланы Костенко, собран-ный мусор еле поместился в прицеп трактора.

- Я в полном восторге от этого похода, никакой уста-лости, только эйфория от про-исходящего, заряд бодрости и ощущение такого мощного энергетического подъема от задуманного и сделанного, - делится впечатлениями Свет-лана. - На Каменном озере я была давно, еще в студенче-стве. И тут поступило пред-ложение поехать и помочь. Трудно было не согласиться, хотелось ребят поддержать, пообщаться, полюбоваться пейзажами, отдохнуть от су-еты города и самое главное - дать возможность прекрасно-му месту задышать чистотой.

В будущем ребята планиру-ют продолжить свои экологи-ческие поездки.

Дарья ЩЕРБАКОВАФото из архива

Светланы КОСТЕНКО

ЭКОЛОГИЯ

Чистая инициатива

КОСТАНАЙНАШ4Вторник, 15 сентября 2015 г.

ПОТРЕБИТЕЛЬСКИЙ РЫНОК

Особый ажиотаж у го-рожан вызвали яйцо, кар-тофель и сахар. За ними выстроились огромные оче-реди, которые не убывали до обеда.

УВЕЛИЧИВАЯ ОБЪЕМЫ

Пока на улице стоит теплая погода, ярмарки, для удобства костанайцев, организовыва-ют в трех точках Костаная: в Сити-центре, по ул. Арыстан-бекова (между 8 и 9 мкрн.) и на площади перед входом на бульвар «Жастар». Свою продукцию на распродажу, прошедшую 12 сентября, по-ставили 165 хозяйствующих субъектов из Костаная, Руд-ного и 14 районов области.

- Сейчас идет массовая уборка овощей и картофеля, - говорит начальник отдела сельского хозяйства акимата Костаная Гизат Каленов. - Все жители города и области ста-раются закупить продукцию на зиму, поэтому мы увели-чили объемы продаж. Если на предыдущую распродажу было поставлено около 100 тонн продукции, то на послед-нюю - 170 тонн. Упор сделали на картофель и овощи, так как люди закупают этот то-вар на хранение. Картофеля продали 47 тонн, остальных овощей 20 тонн. Также было поставлено 20 тонн мяса, 30 тонн сахара, четыре тонны подсолнечного масла, 108,5 тыс. штук яиц.

ОЧЕРЕДЬ С 8.00Несмотря на то, что рас-

продажа была организована в трех местах, основная мас-са покупателей собралась в Сити-центре. В восемь часов утра, когда продавцы только раскладывали свой товар, около палаток уже толпился народ. Каждый стремился прийти пораньше, чтобы за-нять очередь и выбрать товар получше. Особенно это каса-лось мяса.

На ярмарке предлагали го-вядину по 850-900 тенге за кг, свинину по 750-850 тенге за кг. Тушу барана продавали по 1000 тенге за кг. Те, кто при-ходил пораньше, мог выбрать кусок помясистее. К 11 часам прилавки с мясом начинали пустеть, остались только ко-сточки.

- Я всегда хожу на ярмарку за мясом, - рассказала Зина-ида Терехова. - Тут выгодно отовариваться. Главное при-ехать к 8 часам, а то и раньше.

Пока продавцы раскладыва-ют, уже можно присмотреть себе нужные куски мяса. И дешевле чем на рынке. Вот сравните, на ярмарке свинину можно взять по 750-800 тен-ге за кг, а на рынке она стоит 900-1000 тенге за кг.

Действительно, на Цент-ральном рынке свинина без сала, с небольшой косточкой стоит 1200-1300 тенге за кг, косточки с мясом можно купить по 850 тенге за кг. Говядину на рынке отдают по 1100-1200 тенге за кг. О том, что цены на мясо на Центральном рынке завы-шенные, говорят и сами кре-стьяне, которые держат свое хозяйство.

- Мы уже два года принима-ем участие в ярмарках, - го-ворит жительница п.Зуевка Алтынсаринского района Людмила Пивнева. - Мы сами выращиваем свиней. На про-дажу поставляем обычно две туши, все распродаем. В ярмарках крестьянам вы-годно участвовать. Раньше перекупщики закупали по 700-800 тенге за кг, мы им сдавали. Но уже два года как перекупщики предлага-ют цену 500-550 тенге за кг. А посмотрите, сколько стоит мясо на рынке - 1200 тенге за кг. Видно, что накручивают больше чем в два раза. Кре-стьянам невыгодно отдавать по таким ценам. Вот мы и стали принимать участие в ярмарках. Товар расходится быстро, цена нас устраивает.

Среди мясной продукции особым спросом на распро-даже пользовался коста-найский бройлер. Цена на него держится на прежнем уровне - 395 тенге за кг. Для сравнения, на рынке цена у перекупщиков доходит до 650 тенге за кг. Купив птицу, люди попутно приобретали субпродукты. Чтобы не соз-давать ажиотаж, торговля костанайскими бройлерами шла в двух точках.

ЗА ЯЙЦОМ, САХАРОМ И КАРТОФЕЛЕМ

Уже традиция, что хитом продаж ярмарок становотся яйцо «Жас Канат». Очередь за этим товаром образова-лась с 8 утра и не убывала до обеда. Люди выстроились в большую вереницу, которая с каждым часом удлинялась. Не удивительно, цена на яйцо осталась прежняя - 100 тенге за десяток. На рынке продук-цию «Жас Канат» продают по

140 тенге за десяток. А в не-которых магазинах Костаная они стоят 160-180 тенге за де-сяток.

- Я не пропускаю ни одну ярмарку, - рассказала кор-респонденту «НК» Любовь Кузина. – Здесь все по до-ступным ценам, что очень важно для пенсионеров. По-мимо яиц, я всегда покупаю на ярмарке овощи.

Не уступала своими раз-мерами очередь и за сахаром. Если две недели назад сахар оптовые продавцы реализо-вывали на ярмарке по 144 тенге за кг, то сейчас о такой цене можно забыть. На рын-ке цены на сахар взлетели до 170-280 тенге за кг. Поэтому на ярмарку товар первой не-обходимости поставили из стабилизационного фонда по 165 тенге за кг. Даже при такой цене его раскупали мешками.

Но все же большинство людей пришло на ярмарку за картофелем и овощами. Более 10 точек предлагали картофель по 45-50 тенге за кг. Люди закупали по 100-200 кг, сразу грузили в машины и вывозили на зимнее хране-ние. В довесок к картофелю брали морковь по 70 тенге за кг, капусту и свеклу по 50 тенге за кг.

- Недорогая цена на кар-тофель, - говорит Айна Ку-зембаева. - Дешевле, чем на ярмарке, нигде пока нет кар-тофеля. В этом году капуста недорогая. Но ее еще рано брать на засолку.

Картофеля и овощей хва-тило всем желающим. Еще в 12 часов можно было прийти на распродажу и купить этот товар.

МЕД И ВСЕ, ВСЕ, ВСЕНа ярмарку поставляют са-

мые разные товары. Можно прийти за основными про-дуктами, а попутно купить сопутствующий товар. На-пример, всегда много точек с медом. Тут и перекупщики, и истинные пчеловоды. Есть постоянные участники рас-продажи, которые уже за-работали репутацию среди клиентов. Мендыкаринцы Тамара и Александр Ми-траховы занимаются пчело-водством уже 24 года. На ярмарки они привозят и гре-чишный, и цветочный мед, и первоцвет с донником.

- Нас покупатели уже зна-ют много лет, - рассказала Та-мара Митрахова. - Мы свой

мед продаем всегда сами, перекупщикам не отдаем. И за качество ручаемся. На ярмарке не только выгодно торговать, но и интересно. С новыми людьми знакомимся, о себе рассказываем, советы даем тем, кто интересуется пчелами.

Всегда на распродаже несколько точек с рыбой. Предлагают сазана и щуку по 450 тенге за кг, карася по 200-250 тенге за кг. Покупате-ли от свежей рыбы никогда не отказываются. Можно купить мороженую селедку, мойву, скумбрию.

В ассортименте всегда есть мука, макаронные из-делия, масло сливочное, под-солнечное, фрукты.

Нередко на ярмарку по-ставляют и хозяйственный товар. Например, на послед-ней распродаже можно было купить различные ножи, ово-щерезки и терки. А тем, кто проголодался, предлагали вареную кукурузу.

БЫЛ БЫ СПРОСПо традиции, ярмарку

посетили и местные вла-сти. На этот раз по рядам прошел заместитель акима Костанайской области Ба-зыл Жакупов. Он поинте-ресовался ценами и дал по-ручение проанализировать, сколько продукции было продано с начала года.

- Ярмарки мы делаем для народа, - отметил Жакупов. - Сейчас основной товар - это овощи. Мы постара-лись на них увеличить объ-емы. Рекомендуемые цены

на все товары остались на прежнем уровне. Они на 15-20% ниже рыночных. Как только какой-то товар доро-жает, мы стараемся реаги-ровать на ситуацию. Вот на сахар цена поднялась, и на ярмарку мы выставили его из стабилизационного фон-да. Пока на ярмарки будет спрос, будем проводить их регулярно, через каждые две недели.

Ольга ГОРАЙ Фото автора

Большие очереди - доступные цены

На ярмарке яйцо стало хитом продаж

Сахар поставили из стабфонда по 165 тенге за кг

Замакима области Базыл Жакупов поинтересовался ценами и продажами

Закупив все основное, люди покупали фруктыРыбу продавали в ассортименте - от мелкого карася до крупного сазана

На нынешней сельскохозяйственной ярмарке было продано 170 тонн продуктов.

Бүгінгі нөмірде:

* «Зекет» қорының игі істері

* Өмір соқпақтары

* Сырлы әуеннің шебері

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 жыл

Ән – көңілдің ажары. Ол рас. Жақсы туынды қашан да адам жанын нұрландырады, жүрек құлын шертеді. Тыңдаған жан-ды тебірендіріп, әсемдікке іңкәр етеді. Әсіресе ата-бабамыздан мирас болып келе жатқан халық әндерінің жөні қашан да бөлек.

Қостанай өңірінде дәстүрлі ән орындаушылары жайлы сөз болғанда Елубай Өмірзақов атындағы облыстық филармо-нияның дарынды әншісі, ха-лықаралық және республика-лық байқаулардың жеңімпазы Манапбек Қадыров еріксіз еске түседі.

Бүгін ол жөнінде әңгімеле-удің орайы келіп тұр. Өйткені, жуырда ғана өнерді пір тұтқан, дауысы асқақ ағамыз елорда-мыз Астанадан үлкен қуаны-шпен оралды.

Ол аталған шаһарда өткен Қазақ хандығының 550 – жыл-

дық мерейтойы аясында ұй-ымдастырылған «Тарих және мәдениет» этникалық-мәдени халықаралық фестивалінде Бас жүлдеге ие болды. Дүние жүзінің 17 елінен қатысқан байқауда жерлесіміз бүкіл қа-зақ халқының беделі мен абы-ройын әлемге паш етті.

Осы фестивальдің бірінші кезеңінде ол Балуан Шолақтың «Ғалиясын» нақышына келтіріп орындаса, екінші кезеңде Нұр-жан Наушабаевтың «Көкенәй» әнімен барша көрермендер мен әділ-қазыларды аузына қаратты.

Манапбек Қадыров Жам-был облысы Талас ауданына қарасты Ақкөл селосында дүниеге келді. Киелі өңірден қазақ халқының мәртебесін көтеріп жүрген қаншама өнер тарландары шыққаны көпке белгілі. Олардың бәрін атын

атап, түсін түстемей-ақ қоялық. Әдетте, кейіпкеріміз секіл-

ді азаматтардың бойындағы талант ұшқыны сонау мектеп қабырғасында жүрген кез-дері анық байқалады. Манап-бек ағаның да өнерге деген құштарлығы 6-шы сыныпта сезілді. Қабілетті шәкірт бір-те-бірте өзінің ізденімпаз-дығының арқасында жұрттың назарына ерте ілінді.

1991 жылы мектепті бітірісімен Алматы мемлекеттік консерваториясына студент бо-лып қабылданды. Әрине, оған түспес бұрын барлық еліміздегі шығармашылық адамдарын дайындайтын оқу орындары секілді ауылдан барған бозба-ланың әнге деген талпынысы, сахнада өзін-өзі ұстау секілді қырлары сынақтан өтті.

Жоғары оқу орнын 1994 жылы үздік тәмамдаған соң,

облыстық филармонияның «Ақжелең» ансамблінің құра-мына әнші ретінде қызметке тұрды. Осында жұмыс істеп жүріп, Нұржан Наушабаевтың туындыларын насихаттаған ақ-сақал Сыздық Әбілғазинді жо-лықтырып, одан көп тәлім алды.

Манапбек Сапарұлының өт-кен жылдардағы шығармашы-лықтағы жетістері де ауыз тол-тырып айтарлықтай. Мәселен, 1995 жылы Мәскеуде өткен Ұлы Жеңістің – 50 жылдығына орай ұйымдастырылған байқа-уда жоғарыда аталған ансамбль жүлделі 1 орынға ие болды. 1997 жылы Корея Республика-сындағы ән байқауында күміс медальды жеңіп алды.

Сондай-ақ, 2003 жылы Кенен Әзірбаевтың «Шырқа, даусым!» атты республикалық өнер сайысында 2-ші орынға ие болса, араға екі жыл салып

Башқұртстандағы «Бір дәмләк» деп аталатын түркі халықтары-ның ән байқауында 1-ші орын-ды қанжығасына байлады.

Манапбек ағаның жұбайы Сәуле қаламыздағы №16 орыс орта мектебінде қа-зақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі. Ерлі-зайыптылар қос ұлдарына тағылымды тәрбие беруде. Тұңғыштары Мәулен қаламыздағы «BalaTurkvizyon» Халықаралық балалар әні байқауының ұлттық іріктеуіне қатысып, елордада өтетін осын-дай байқауға жолдама алды.

Сөйтіп ол әкесінің жолын қуды. Өнер жолында жүрген көрнекті тұлға мен жас әнші Мәулен Манапбекұлына алдағы уақытта да шығармашылықта тек биіктен көріне беріңіздер деген ең ізгі тілегімізді біл-діреміз.

Айзат АСЫЛБЕК.

ӨНЕР ЖҰЛДЫЗДАРЫ Қазақ хандығының

550 жылдығына арналды

Жуырда елордамыз Аста-нада Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған салтанат болып өтті. Оның тарихи маңы-зы барлық жұртшылық үшін ерекше.

Өйткені, Елбасының тікелей қолдауымен елімізде үстіміз-дегі жылы оған айрықша на-зар аударылды. Басылымдар мен теледидарларда да мем-лекетіміздің өміріндегі ерекше оқиғаға байланысты қаншама танымдық әрі тағылымдық дүниелер берілді.

Астанада өткен салтанат-ты жиынға қатысушылар ал-дында сөз сөйлеген Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақ хандығының 550 жылдығын ме-рекелеу — халқымыздың даңқты шежіресіне тағзым және қазіргі ұрпақ үшін тарихтан тағылым алу екендігін атап өтті.

Осынау іс-шараға Әзер-байжан Республикасының Пре-зиденті Илхам Әлиев, Қырғыз Республикасының Президенті Алмазбек Атамбаев, Түркия Ұлы ұлттық жиналысының спикері Исмет Йылмаз, Түрікменстан Үкіметінің вице-премьері Са-пардұрды Тойлиев және басқа-лардың қатысуы басқосудың қаншалықты маңызды екенін көрсетеді.

Сондай-ақ осы салтанатқа Қостанай облысынан бір топ делегация қатысып, үлкен әсермен оралды.

Жалпы, әрбір еліміздің азаматы өз елінің тарихы мен мәдениетін терең білуі қажет. Оның әсіресе, мемлекетіміздің болашағы болып табылатын жас ұрпаққа тағылымдық жағы мол екендігі даусыз.

Әлібек ТАТАНОВ,«Қазақстан-Қостанай»

телеарнасының директоры, Қазақстанның Құрметті

журналисі.

Қажылыққа 15 адам аттанды

Жыл сайын мұсылмандық бес парыздың бірі - қажылықты өңірімізден бауырларымыз өтеп келіп жатқаны белгілі. Жақында, яғни Құрбан айт мерекесі қар-саңында Қазақстан қажылар қа-уымдастығы Қостанай облыстық филиалының төрағасы Жақсы-лық қажы Ғайсинге жолығып, оны әңгімеге тартқан едік.

Ол биыл облыстан 15 адам қасиетті Меккеге аттанғанын тілге тиек етті.

Әсіресе, Торғай өңіріндегі Арқалық қаласы, Жангелдин және Амангелді аудандарын-дағы мұсылман ағайындар өз-дерінің ислам дініне деген ерек-ше құрметтерін көрсетті.

Осы аталған шаһар мен аудандардан 9 қандасымыз өз-дерінің мұсылмандық парызда-рын өтеуге тілек білдірді. Оларға сапарларыңыз сәтті болып, ойға алған армандарыңыз бен ниет-теріңіз орындалсын деген ең ізгі тілегімізді білдіреміз.

Қостанай өңірінің мақтанышы

Дәстүрлі әнші, Халықаралық фестивальдің

Бас жүлдегері Манапбек Қадыров туралы

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ6 МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕ

Егемендігіміздің арқасын-да ана тіліміз және дінімізбен қайта қауыштық. Өшкеніміз жа-нып, өлгеніміз тірілгендей күй кештік. Өңірде қаншама киелі орын, яғни мешіттер дүниеге келді.

«Зекет» қоры құрылып, жұмыс атқарып жатқан уақыт-тан бері, облысымыздың Марал ишан мешітінде бірқатар кейін-гі жастарға өнеге боларлықтай жұмыстар атқарылды.

Мәселен, облыс бойын-ша «Зекет» қоры ұйымдасты-рылған алғашқы күннен бастап, осы қордың белсенді жанашы-ры болып келе жатқан беделді азаматтар өздерінің қаржылай үлестерін қосуда. Сондықтан оларға Алланың нұры жаусын деген ең ізгі тілегімізді біл-діреміз.

Облысымызда Наурыз мерекесі қарсаңында Марал ишан мешітінде 200-ге жақын ардагерлер мен қажылардың, жетім, әлеуметтік жағынан аз қамтылған отбасы балалары-ның басын қосып, дастархан жайдық. Ардагерлердің бата-сын алып, жасөспірімдердің алғысына бөлендік.

Үстіміздегі жылғы Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 70-жыл-дығына орай аға буын өкіл-деріне лайықты құрмет көр-сетілді. Облыстың бас имамы Асылхан қажы Түсіпбек оларды шын жүректен құттықтап, баға-лы сыйлықтар табыс етті.

Осы жаңа оқу жылы қар-саңында облыстық Марал ишан мешіті мен «Зекет» қо-рының, Қажылар қауымдастығы облыстық филиалының және жамағаттың ат салысуымен ұйымдастырылған «Мектепке

жол» акциясына байланысты қайырымдылық шара да бала-лардың есінде қалды.

Онда мектеп оқушыла-рына сабақ барысында қол-данылатын құрал-жабдықтар және басқа да аса қажетті заттар алып берілді. Сондағы балдырғандардың жүзіндегі қуанышты тілмен айтқызып жеткізу қиын.

Біздің облысымызда мешіт-тердің саны өсті. Имандылыққа бет бұрған жұртшылықтың ара-сында өзгелерге өнеге көрсетіп жүрген жастар да жеткілікті. Өт-кен Рамазан айы кезінде жігіт-теріміз бен қыздарымыздың арасында да ораза ұстаушылар аз болған жоқ.

Тағылымды халық мәтелінің бірінде: «Бір жылыңды ойласаң, егін ек. Он жылыңды ойласаң, ағаш ек. Жүз жылыңды ойласаң, ұрпақ тәрбиеле, білімге көңіл бөл» делінген.

Діни оқу орындарын аяқтаған білікті жастар жер-жерде Исламның асыл қазыналарын жұртшылыққа жеткізіп, оларды имандылыққа баулуда. Көп еңбек сіңіріп, мешіттерде уағыз айтып келеді.

Мешіт өндіріс орны емес, сондықтан киелі орынды әрқа-шанда халықтың қолдауына зәру. «Зекет» қоры құрылған-нан бері облысымыздағы қа-зақтың іскер жігіттері өздерінің азаматтық қырларымен көзге түсуде.

«Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» демекші, бізге алғашқы күннен бастап ерекше назар аударып, жо-марттық қырларымен таны-лып келе жатқан бауырлары-мыз да жеткілікті. Олардың

аты-жөндерін бұдан бұрынғы мақалаларымызда айтқан бо-латынбыз.

Қор жұмыс істегеннен ба-стап облыстың «Зекет» қорына 11млн. теңге қаржы жиналып, осы қаражатқа 13 ауылдық мешіттердің имамдарына жа-лақы беру мәселесі шешілді. Оқудағы балаларға 3 шәкірт ақы тағайындалды.

Осындай ұйымдастыру жұмыстары облыстың барлық мешіттерінде атқарылуда. Жиналған қордан жасалатын қайырымдылық шаралары ал-дағы уақытта да жалғаса бер-мек.

«Отанды сүю – иман-нан», деген сөз бар. Құлаққа жағымды естілетін бұл ұғым, халықтың санасынан берік орын алды. Жалпы тоқталатын болсақ, ислам, мұсылман сөз-дерінің мағынасы бейбітшілік дегенді білдіреді. « З е к е т » ғибадатын орындап жүрген барша азаматтардың отбасы-ларына бақыт, зор денсаулық, жұмыстарында табыс тілейміз.

Жақсылық Ғайсин,ҚМДБ-ның «Зекет»

қорының Қостанай облысы бойынша өкілі.

ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚ

«Зекет» қорының игі істеріСАУАЛНАМА

Басты мақсат – білікті маман атану

Мамандық таңдау – адам өміріндегі ең бір жауапты да, маңызды мәселелердің бірі. Әрине, ол үшін де терең білім қажет. Ал білікті маман атану үшін жоғары білім қажет екендігі де даусыз. Баршаға мәлім, елімізде екінші жыл «Серпін – 2050» бағдарламасы қолға алынды. Биыл А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті осы бағдарламаға байланысты студенттермен толықты.

Бір айта кетерлік жай, Қостанай өңіріне жаңадан қадам басқан жастардың бәрі де жатақха-намен қамтамасыз етілді. Көңіл-күйлері де жоғары. Жаңа оқу жылына аса бір ынта-ықыласпен кіріскендері байқалады. Жақында республикамыздың оңтүстік өңірлерінен келген жігіттер мен қыздарға арнайы жолығып, олардың пікірлерін жазып алған едік. Бүгін солардың өздерін толған-дырған арман-мақсаттарын көпшілік назарына ұсынып отырмыз.

Бағдәулет Ермекбай - ветеринария және мал шаруашылығы технологиялары факультетінің 1 курс студенті:

- Өздеріңіз білесіздер, оңтүстік өңірлерде халық тығыз орналасқан. Мамандар өте көп. Таңдаған жұмысың табыла бермейді. Ал, солтүстік өңірлерде кадрлар жетіспейді. Сондықтан «Серпін - 2050» бағдарламасы бұл өзекті мәселенің шешімін табуына ықпалын тигізеді деген ойдамын.

Менің бұл мамандықты таңдау себебім ата-бабаларымыз ежелден малмен күн көрді емес пе? Казір де елімізде осы саланы өркендетуге айрықша назар аударылуда. Оны жүзеге асыру өзім секілді жастардың білім білігіне де байланысты деп түсінемін. Бұл күндері елімізде жергілік-ті тауарларды өндіруге көп көңіл бөлініп жатқаны белгілі. Оқырмандар-дың назарына да сауда орындарындағы «Қазақстанда жасалған» деген жазулар түскен болар. Өзімізде шығарылған азық-түліктердің сапасы да жоғары болады.

Мұнда келгендегі мақсатым да мемлекетіміздің жастарға жасап жатқан қамқорлығын сезіне отырып, Қостанай мемлекеттік университетінің жоғарыда аталған факультетін ойдағыдай тәмамдап, еліме адал қызмет ету. Жоғары оқу орнындағы ұстаздар өзім секілді жастарға уақыт талабына сай білім беріп жатқандықтарын бұрын да естігенмін. Міне енді мен олардан дәріс алу бақытына ие болып отырмын. Қостанай өте сұлу шаһар екен. Кәусар ауасы да тынысыңды кеңейтіп, әсем табиғат өзіне іңкәр ете түседі. Қысқасы мұндағылар бізді өте жылы қарсы алды. Жаңа оқу жылын бастап та кеттік.

Еркемай Мүтәлиева - ақпараттық технологиялар факультетінің 1 курс студенті:

- Мен де ұлтымыздың ұйытқысы болып отырған Оңтүстік Қазақстан облысы Арыс қаласында туып өстім. «Серпін» мемлекеттік бағдарламасының жастарға берері мол. Өзім осы бағдарламаның арқасында халқымызға қаншама біртуар перзенттер берген Қостанай шаһарына келіп отырмын.

Университет басшыларына алғысымыз шексіз. Алыстан келген бізге қолдан келген жағдайдың бәрін де жасады. Өзім ақпараттық жүйе ма-мандығын таңдаған едім. Енді осындағы 4 жыл ішінде осы саланы барын-ша меңгеруге талпынатыным хақ. Бір қуаныштысы, кіл өзім секілді жа-стар бас қостық. Адам сөйлескенше демей ме? Аз уақыттың ішінде жаңа достар тауып та үлгердім. Ендігі менің мақсатым, мемлекеттің туғызып отырған қамқорлығына сай терең білім алу. Ата-анамның сенімін ақтау.

Кейінгі жастарға айтарым, қазіргі таңда республикамызда техни-калық мамандықтарға сұраныс артып келеді. Сондықтан, ең алдымен мектептерді тиянақты білім алып, жоғары оқу орындарында одан әрі ұштай түсу қажет. Еліміз әлемдегі бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына кіруге ұмтылыс жасап жатыр. Сондықтан, «Серпін - 2050» бағдарламасы бойынша оқуға қабылданған жастар тың серпін танытып, өздерін жан-жақты көрсеткендері абзал дер едім. Біз тәуелсіз елдің тірегі екенімізді ешқашан да ұмытпауымыз керек.

Ермек Төлеген - ветеринария және мал шаруашылығы технологиялары факультетінің 1 курс студенті

- Өзім халық ұғымында «Сыр елі – жыр елі» атанып кеткен Қызылорда облысының тумасымын. Мемлекет басшысы жастардың заманға сай білім алуына әрдайым қамқорлық жасап келеді. Соның бірі біздің студент ата-нуымызға тікелей септігін тигізген «Серпін-2050» бағдарламасы.

Мен де «Серпін» бағдарламасы арқылы бүгінгі таңдағы қажетті ма-мандықтардың бірі - биотехнология мамандығын таңдадым. Осы кәсіпті игеру үшін еліміздегі белгілі оқу орындарының бірі – А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінде өз білімімді шыңдау үстіндемін.

Бұл оқу орнында талапты жастардың жан-жақты дамуына барлық жағдайлар жасалған. Біз тек қана ұстаздарымыздың бағыт-бағдары бойынша алға ұмтылып, егеменді елдің өркендеуіне өзіміздің лайықты үлесімізді қосуымыз керек. Жалпы, барлық мамандық иелері өз салалары бойынша оның нағыз білгірі атанып, мемлекетіміздің әлемге танылуына өздерінің лайықты үлестерін қосса нұр үстіне нұр болар еді. Мәңгілік ел атану қазіргі жастарға да әбден байланысты. Соны түсініп, менің замандастарым әрдайым биіктен көрінуге талпына берсе деп армандаймын.

Тілеу Берікұлы - ветеринария және мал шаруашылығы технологиялары факультетінің 1 курс студенті:

- Өзімнің балалық шағым күллі әлемге белгілі Түркістан қаласында өтті. Жастайымнан жоғары білімді маман болсам деп армандайтынмын. Соның орайы биыл келді. Сондықтан да, «Серпін-2050» бағдарламасының өмірге енуіне ықпалын тигізген барша азаматтарға алғысым шексіз.

Қостанай өте киелі мекен екен. Университетіміздің басшылары мен барша ұстаздары да бізге қолдан келген қамқорлықтарын жасады. Жа-тақханадан орын берді. Терең білім алуымызға толық мүмкіндік бар. Сол себептен де біз өзімізге жүктелген сенімді ақтауға, барлық бойымыздағы күш-қайратымызды арнаймыз. Ұлтымыздың мақтанышы Ахмет Байтұр-сыновтың есімі берілген университетте оқып жатқанымызды мақтаныш тұтамыз.

Сауалнаманы жазып алған Ақбота БОЛАТБЕКҚЫЗЫ.

Міне, облыстық Ыбырай Ал-тынсарин мемориалдық мұра-жайында ашылған Қазақстанның халық суретшісі, Мемлекеттік сыйлықтың иегері, қазақтың тұңғыш мүсіншісі Хәкімжан Наурызбаевтың 90 жылдығына арналған көрме осылай аталады.

Оның ашылу салтанатына жергілікті зиялы қауым өкілдері қатысты. Мұражайдың бас қо-рушысы Зора Қалиақбарқызы даңқты жерлесіміздің өнеріміз-ге сіңірген еңбегіне жан-жақты тоқталды. Оның әсіресе, кейін-гі жас ұрпаққа берер ғибраты

жайлы айтып берді. Осынау басқосуда арда-

гер ұстаз Көпжасар Шаяхме-тов Хәкімжан Наурызбаевтың мәдениетімізде алатын өзіндік ерекше орыны жайлы баяндай келіп, оның Алматы және басқа қалалардағы кезінде жасалған туындыларының мәні мен маңызына қатысушылардың назарын аударды.

Ұлтымыздың мақтанышына айналған Хәкімжан Наурызбаев 1925 жылы 27 тамызда Қоста-най облысы Ұзынкөл ауданын-да дүниеге келді. Бүкіл саналы

ғұмырын мәдениетімізді өркен-детуге арнады.

1969 жылы «Қазақстан Республикасының халық су-ретшісі» атағына ие болды. Қазақстанның бейнелеу өнерін дамытуға қосқан үлесі үшін «Құрмет Белгісі», Еңбек Қызыл Ту, Октябрь Революциясы, «Па-расат» ордендері және медаль-дармен марапатталды.

Мұражайда ашылған көрме келушілердің тарапынан қы-зығушылық тудырып, олардың дүниетанымдарын кеңейтуге ерекше ықпалын тигізуде.

Әлем мойындаған тұлға

Қостанай өңірінде жылда облыстық әкімдік-тің тілдерді дамыту басқармасы орталығының ұйымдастыруымен Оралхан Бөкей атындағы көркемсөз оқу шеберлерінің облыстық байқа-уы ұйымдастырылды. Бұл сайыста аудан және қалалардан 14 үміткер бағын сынады.

Аталмыш байқаудың мақсаты – мемлекет-тік тілдің қолданылуы аясын кеңейту, тіл мәде-ниетін көтеру, көркем әдебиетті насихаттауды жандандыру, талантты жастардың қабілеттерін жетілдіру.

Жалпы, іс-шара үш кезеңнен тұрды. Олар прозалық және драмалық шығармадан үзінді және мәнерлеп өлең оқу. Бұл байқауда 1-ші орынды Таран ауданынан Балзина Атымтаева, 2-ші орынды Қарабалық ауданынан Әлішер Қуа-

нышбек, 3-ші орынды Лисаков қаласынан Гаухар Рүстемқызы иеленді.

Сайысқа қатысушыларға салтанатты түрде мақтау қағаздары мен бағалы сыйлықтар табыс етілді.

Жеңімпаздар анықталды

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 7ҚОСТАНАЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ҚҰРМЕТТІ АЗАМАТТАРЫ

ҰСТАЗДАРДЫҢ ҰСТАЗЫ

Адам жасымен емес, өзінің туған жері мен Отаны үшін атқарған өнегелі істерімен бағаланады. Өзіміз өмірден көріп жүргеніміздей, әдемі қартаюдың өзі де үлкен өнер. Бір қуаныштысы, мұндай көпті көрген, кейінгі жастарға адал жұмысымен үлгі көрсетіп келе жатқан ардақты ағаларымыз арамызда жеткілікті.

Мұндай ақсақалдарды жер-гілікті биліктегі азаматтар да ардақ тұтады. Оларға лайықты құрмет көрсетеді. Үстіміздегі жаз айы бүгінгі әңгімеміздің алтын арқауына айналып отырған Беген Көпешке ғұмыр бойы есте қаларлықтай болды.

Өйткені, ол қаламыздың 136 жылдығы мерекесі қар-саңында Қостанай қалалық мәслихатының шешімімен «Қостанай қаласының құрмет-ті азаматы» атағына ие болды. Оған арнайы лента мен куәлік көпшіліктің алдында салтанат-ты түрде тапсырылды.

Әрине, оны құттықтаушы-лар да аз болған жоқ. Өзінің ұзақ жылғы елі мен халқына сіңірген еңбегіне, облыс орта-лығының өркендеп гүлденуіне қосқан қомақты үлесіне беріл-ген баға оның рухын көтеріп, жерлестерінің арасында мәр-тебесін асқақтатты.

Мұны естіген сонау Алма-тыдағы туған-туысқандары, өңірдегі сыйласқан жұртшылық та ақсақалдың қуанышына ор-тақтасты. Үйіндегі телефон да үздіксіз шырылдап жатты.

Алайда, Беген аға бұл өзіне көрсетілген құрметті терең түсінгенімен, оның астарында үлкен жауапкершілік жатқан-дығын ұғынды. Сол себептен де өзіне деген талапты бұрынғы-дан да күшейтті.

Осы Бекеңді өз басым жиырма жылға жуық білем де-сем, артық айтпаған болармын. Әу бастан оның есіміне облы-стық «Қостанай таңы» газетінде жүрген кезімнен сырттай қа-нық едім.

Өзі өңірдегі мақтаулы білім ордаларының басшылары-ның бірі болатын. Әсіресе, ол сол кездері шаһарымыздағы жалғыз мектеп-интернатты алға сүйреп, өзінің өшпес ізін қалдырды.

Осындағы бірге қызмет атқарған әріптестері де оның адамгершілік, іскерлік қасиет-терін әлі күнге дейін ауызда-рынан тастамай айтып жүреді. Мен оны алғаш рет 1990 жылы көрдім. Өйткені, тұңғыш ұлым Нұржанды осы білім ордасы-ның жанынан ашылған №24 бастауыш-қазақ мектебінің бірінші сыныбына қабылдау жөнінде арыз жазған едім.

Кейін әлгі перзентім қазір-гі Сырбай Мәуленов атындағы гимназияны бітірер кезде құжаттарын қарасам, өзім алғашқылардың бірі болып баламды ана тілімізде оқытуға ықылас танытқан екенмін.

Міне, сол кезде Беген аға-мыз орта жастан асқан зиялы қауымның қатарында болатын. Өзі мені өте жылы қарсы алды. Содан бері сыйластығымыз арта түспесе, төмендеген емес.

Кейін әлгі ашылған бастауыш сыныптар орта мектепке, бертін гимназияға айналды.

Уақыт өте оқу орнына қа-зақтың ұлы ақыны Сырбай Мәу-леновтың есімі берілді. Аталған мектептің тұңғыш директоры Нағима Нәсиқызы Дөнасаро-ва болатын. Осылайша кейіп-керіміздің көпшілікке жасаған қызметі баршамызға белгілі.

АРДАГЕРДІҢ КӨПШІЛІККЕ

БЕЛГІСІЗ ҚЫРЛАРЫ

Осы мектеп-интернат-та адал жұмыс істеп, жерле-стерінің арасында үлкен құрмет пен беделге ие болған Беген Көпеш жылдар өте облыстық мұғалімдердің білімін жетіл-діру институтында жауапты қызмет атқарды. Сол кезде де ол кісінің өз ісінің нағыз мама-ны ретіндегі атақ-даңқы күллі облысқа тарап жатты.

Ол құрметті демалысқа шыққан соң да қарап отырған жоқ. Қостанай қалалық ар-дагерлер кеңесі төрағасы-ның орынбасары ретінде де тыңдырып жатқан жұмыстары көпшіліктің есінде болса керек.

Парасатты азамат атал-мыш кеңестің төрағасы Михаил Иванович Подоляков екеуі өз-деріне түрлі өтініш-тілектермен келетін облыс орталығындағы соғыс және еңбек ардагерлерін үнемі жылы жүзбен қарсы алып, олардың әлеуметтік-тұр-мыстық жағдайларына мүмкін-діктері келгенше моральдық көмек көрсетуге тырысады.

Қос танымал тұлғалардың ұйымдастырушылық және іскерлік қырлары үстіміздегі жылғы Ұлы Жеңістің 70 жыл-дығына арналған мейрам кезінде де барынша жарқырап көрінді. Қалалық әкімдіктің қолдауының арқасында кешегі қанды майданды бастан кеш-кен аталарымыз бен апалары-мыздың бірде біреуі назардан тыс қалған жоқ.

Сол күндері шындығы ке-рек, Бекең де күндіз күлкіні, түнде ұйқыны ұмытты. Өйткені, Ұлы Отан соғысының ардагер-леріне лайықты ілтипат көрсету өздерінің басты парыздары деп есептеді.

Бір өкініштісі, олардың қатары да жылдан-жылға күз-гі жапырақтай сиреп барады. Өздігінен жүріп-тұра алмайтын аға-буын өкілдерінің үйлеріне барып, мерекемен құттықтады. Сонда олардың жанарларынан ерекше бір ризашылықтың ұшқының көріп, бұлардың да мерейі өсті.

Баршаға мәлім, облыста кешегі Ұлы Отан соғысынан оралмай, топырақ жат жерде бұйырған талай боздақтардың есімдері өңірден шыққан «Зер-де» кітабына енгізілді. Онда олардың өмірбаяндары мен кейінгі жас ұрпақтарға өнеге болар қасиеттері мен көрсет-кен ерліктері жазылды.

Беген аға жаны жайсаң, абыз ағаларымыздың бірегейі. Біздің әріптестеріміз, яғни жур-налистерге деген құрметтері де ерекше. Қаладағы ғұмыр кешіп жатқан ардагерлер, майдангер-

лердің жесірлері жайлы де-ректер мен дәйектерді үнемі айтып, өзінің оларға деген жанашырлықтарын көрсетіп жатқаны.

Бір ардагер дүниеден өтсе жан-дүниесі құлазып қалады. Оны үнемі таңертен жұмысқа асығып бара жатқан сәтін көреміз. Күнделікті өздерінің қабылдауында қаншама кісілер

келетіндіктен қыруар жұмыстар күтіп тұрады. Әрине, олардың талап-тілектерін жүзеге асыру да оңай емес.

Соған қарамастан ата-әже-леріміздің мұң-мұқтаждарын тиісті орындарының алдына қойып, мүмкіндігінше олардың шешімін табуына барын сала-ды. Міне, осы жұмысты атқарып келе жатқанына қарап отырсақ 16 жыл зырылдап өте шығыпты.

ШОҚҚАРАҒАЙ – ҚАСИЕТТІ АУЫЛ

Өңірде есімі құрметпен аталатын Беген Қаженұлы облыс орталығына жақын маңда орналасқан, яғни Қоста-най ауданына қарасты Шоққа-рағай деп аталатын қазақы ауылда дүниеге келді. Балалық балғын шақтары осы қоныста өтті.

Осындағы бастауыш мек-тепте білім алуда бастаған ол 1948 жылы Қостанай шаһа-рындағы бұрынғы Жамбыл атындағы (қазіргі Ыбырай Ал-тынсарин атындағы дарынды балаларға арналған мектеп-ин-тернаты) қазақ орта мектебін-дегі белсенді де екпінді шәкірт-тердің бірі болды. Оны аяқтаған соң педагогтардың қара шаңы-рағы болып табылатын Қоста-най мемлекеттік педгогикалық институтының студенті атанды.

Жас жігіттің бойындағы іскерлік , жаңашылдыққа құштарлық секілді асыл-қаси-еттері сол кездің өзінде айқын сезіле бастады. Осынау жоғары оқу орнының физика-матема-тика факультетін ойдағыдай тәмамдады. Содан кейін жас маман Әулиекөл ауданындағы «Сұлукөл» асыл тұқымды мал зауытындағы орта мектепте кәдімгі қатардағы мұғалім бо-лып еңбек жолын бастады.

Әрине, осында болған екі жылдың ішінде өзінің таңдаған кәсібін терең меңгеріп, әріпте-

стерінің алдында білімді де бо-лашағы жарқын маман ретінде өзін көрсете білді. Бұдан сон өзге бозбалалар секілді әскер қатарында болып, өзінің аза-маттық борышын өтеді.

Ол жақтан да өз бетінше талпынуды үйренді. Өзі түлегі болып табылатын қазіргі Ыбы-рай Алтынсарин атындағы дарынды балаларға арналған

мектеп-интернатта ұстаздық қызметін одан әрі жалғастыр-ды. Мұнда сол баяғы физика және математика пәндерінен шәкірттеріне тәлімді тәрбие берді.

Беген Қаженұлы бастапқы-да қатардағы мұғалім болса, уақыт өте білім ордасының оқу ісі жөніндегі орынбасары, со-дан кейін мектеп-интернаттың басшысы болып тағайындалды. Жалпы осындағы өткен 26 жыл-дың ол үшін берері мол еді.

Бір сөзді, күнделікті әріпте-стерімен сыйласа қызмет атқарған азамат мұндағылар-дың да арасында үлкен бедел-ге ие болды. 1971 жылы өзі басқаратын мектеп республика тарихында бірінші рет «Құрмет Белгісі» орденімен марапаттал-ды. Өзі де осындай орденге ие болып, кеудесіне тақты.

Келесі жылы аталмыш мек-теп-интернат Бүкілодақтық ха-лық шаруашылығы көрмесіне мүше болды. Мұның ұстаздық озық тәжірибесі күллі Одаққа танылды. Өзі жетекшілік ететін ұжымдағы көптен қызмет атқа-ратын ұстаздарды ардақтады, жас мамандарды шеберлікке баулыды.

Оның ғұмырында 1984 жылдың да орны бөлек. Се-бебі, дәл осы кезеңде сонау бір кездері Ыбырай Алтынса-рин негізін қалаған мектеп-ин-тернатына ғасыр толды. Білім ордасының директоры ретінде оған жан-жақты дайындалып, әріптестерін ортақ іске жұмыл-дырды.

Білімнің қара шаңырағы-ның 100 жылдық мерейтойы жоғары деңгейде өтті. Оған әрине, алыс-жақыннан келген құрметті қонақтар, өздерінің шынайы жылы лебіздерін біл-діріп, мұның ұйымдастырушы-лық қабілетіне жоғары бағала-рын берді.

«Еңбегіне қарай өнбегі» де-мей ме? 1985 жылы бұл «Халық

ағарту ісінің үздігі» атағына ие болды. Сондай-ақ білім ордасы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен ма-рапатталды. Осы қуанышты сәттер ағамыздың жүрегінде мәңгілік сақталып қалары хақ.

Ұстаз болу оңай кәсіп емес. Сондықтан онымен жүздескен кезімізде бұл жан-жақтылықты қажет ететін мамандықты

таңдауына жас кезінде не себеп болғанын да сұрадық. Өз саласының нағыз білгірі атанған азаматтың бұған жау-абы да дайын еді.

Біз әдетте «Ұстазы жақ-сының ұстамы жақсы» деп босқа айтпаймыз. Беген аға жоғарыда тілге тиек етілген мектеп-интернатта оқып жүр-ген кезінде осында жалықпай қызмет атқарған педагогтар Дәулет Ыбыраев, Мырзахмет Шайхин мен оның жан-жары Мүршида Шайхимова, Шараф Исмагилова, Прасковья Рыба-лова секілді өз мамандығының майталмандарынан көп жайды үйренді.

Олардың шәкірттеріне деген қарым-қатынасы, дәріс беру тәсілдері әрдайым мұ-ның да көңілінен шығатын. Сондықтан болар, өскенде сол аяулы жандардай ұстаз болуды армандайтын. Математик Қа-паш ағасы мұның келешегінен көп үміт күтетін.

Шәкіртінің бойындағы ма-тематика пәніне деген ерекше құштарлығын сезген ол Беген Қаженұлы егер тынымсыз із-денсе, одан түбі өзі секілді дарынды математик шығатын-дығын айтып отыратын. Солай болды да. Өткен жылдары сол ұстаздарының сенімін ақтауға тырысты.

Баршаға белгілі, біздің Бекең қос тілде еркін сөйлеп, еркін жазады. Өзімен сұхбат-тасу барысында өздеріне орыс тілі пәнінің жүргізген Праско-вья Александровнаның сіңірген еңбегін ешқашан ұмытпайты-нын, оның жарқын жүзін үнемі сағынышпен еске алатындағын да жасырмады.

Ыбырай Алтынсарин ме-далінің иегері, яғни менің кейіпкерім Беген Қаженұлы облыстық мұғалімдер білімін жетілдіру институтында да өңірдегі барша әріптестерінің сүйікті адамына айналған-ды.

1997 жылы құрмет демалысына шыққанға дейін осында мектеп басшыларын оқытуға, этно-пе-дагогиканы дамытуға айрықша назар аударды. Бұған бірнеше рет өткізілген конференциялар да нақты айғақ бола алады.

ОТБАСЫ – АЗАМАТТЫҢ БАСТЫ ТІРЕГІ Бекеңнің ғұмыры барша

қазақ жастарына үлгі екендігі даусыз. Оның марапаттары мен халық пен ақсақалдардан алған алғысы бұған жарқын дәлел. Әрине, бүгін баяндалған атақ-дәрежелері мен грамо-талары да оның өмірінің өте мәнді де мағыналы өтіп келе жатқандығын көрсетеді.

Шынында да отбасындағы әрбір баланың келешекте елінің қамын ойлайтын аза-мат болып қалыптасуы жа-стай ата-анасының берген тәлім-тәрбиесіне байланысты екендігін журналистік қызмет барысында жан жүрегімізбен сезіндік.

Мәселен, Көпешовтер әу-летінің басшысы марқұм Қа-жен ақсақал өз заманының алдыңғы қатарлы азаматта-рының бірі болғандығын оның көзін көрген кісілер айтудан жалықпайды. Бұл айтулы тұлға кезінде қатардағы колхозшы болды. Колхоз басқармасының төрағасы сынды жауапты қыз-метті де абыроймен атқарды.

Оның жан-жары Қамар апа-мыз алты баласын ешкімнен кем етпей өсірді. Азаматының алаңсыз қызмет атқаруына жағдай жасап, үй шаруасын ұршықша дөңгелетті. Келген қо-нақтарын жылы жүзбен қарсы алып, қазақ әйеліне тән мейір-бандылығы мен қонақжайлы-лығын көрсетті.

Ата-анасынан көп жайлар-ды бойларына сіңірген ұл мен қыздары да өмірден өз орын-дарын тапты. Бәрі де жоғары білім алды. Мысалы, Қайырбай Қазақстанның еңбек сіңірген құрылысшысы атанса, Күләнда қаржыгер, Жұмагүл байланыс саласында қызмет атқарады. Амантайдың ғұмыры қысқа болып, өмірден ерте өтті.

Беген аға отбасында да өзін бақытты сезінеді. Өмірлік серігі Үміт апамызбен бір шаңы-рақтың астында қос аққудай жараса тату-тәтті өмір сүріп келе жатқандарына да жарты ғасыр өтті. Өздері екі перзент-теріне тағылымды тәрбие берді.

Тұңғыштары Гүлнәр қа-рындасымыз Алматы қаласын-да тұрады. Өзі әке-шешесінің нағыз қамқоршысы. Алатаудың баурайындағы көрікті шаһар-дан телефон соғып, ата-анасы-ның хал-жағдайын біледі. Одан кейінгі ұлы Қуандық болса, эко-номист. Сүйікті келіншегі Айнұр заңгер. Ата-енесінің туған қы-зындай болып кетті.

Беген ағамыз мен Үміт жеңгеміз қызы мен ұлынан бес немере сүйді. Қазіргі таңда Көпешовтер әулетінің мерейін тасытып жатқан кішкентай Нұрасыл облыс орталығын-дағы №24 қазақ бастауыш мек-тебінің 3-ші сыныбына барады.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Өмір соқпақтары Беделді ақсақал, Қостанай қалалық ардагерлер кеңесі төрағасының орынбасары

Беген Көпеш туралы әңгіме

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 ж. ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ8 ИМАНДЫЛЫҚ ИІРІМДЕРІ

Көптен күткен мұсыл-манның екі айтының бірі Құрбан айт мейрамына санаулы күндер қалды. Кедей-кепшіктің көңілін көтеріп, ағайынның арасын жақындататын Құрбан айт мерекесі Қазақтың қашан-нан қуанышының қайнар көздерінің бірі болған.

Асыл дініміз бейбіт-шілігімен, тазалығымен, бауырмалдылығымен ғана қуантып қоймай, өзінің ме-реке-мейрамдарымен де мұсылмандарға шаттық сыйлайды. Сондай мереке-лердің ұлығы - Құрбан айт.

Құрбан айт мерекесі тек бәріміз білетіңдей мал союмен ғана шектелмейді. Құрбандық жеке бас пен қоғам тұрғысынан көптеген пайдалары бар құлшылық. Құрбандық – берген сан-сыз нығметтері үшін Аллаға шүкіршілік етіп, күнәлары-ның кешірілуін тілеу.

Құрбан – қоғамда ба-уырмалдық, бір-біріне жәрдемдесу және өзара қол ұшын берудің, руха-ни тұтастықты күшейтудің жолы. Әлеуметтік әділет-тің іске асуына үлкен үлес қосады. Әсіресе, құрбан шалудың арқасында мал сойған кезде, пақырлар да негізгі азық-түлік заттары-нан болып саналатын етке деген мұқтаждықтарын қамтамасыз етеді. Негізін-де күн сайын қоғамның ет қажеттілігін қамтамасыз ету үшін жер бетінде жүздеген, мыңдаған мал сойылып жатады. Бірақ бұларды тек шамасы жеткендер ғана пайдаланады. Ал құрбан-ның еттерінен көбіне мұқтаж болғандар пайдаланады.

Сондай-ақ құрбан – Хазіреті Ибраһимнен жет-кен сүннет. Алла Тағала Хазіреті Исмайлдың құр-бандыққа шалынбауы үшін оның орнына құрбандық жібергендігін былай біл-

діреді: «Біз де оған үлкен бір құрбандықты фидияға (бодауға) беріп құтқардық»

Құрбан шалудың пайдалары мен

хикметтеріа) Аллаһ Тағаланың

әмірлерін орындау әрдайым ризашылығына жақында-тып, ақыретте сый-сыяпа-тына кенелтеді. Құрбан шалу да Аллаһ Тағаланың арнайы әмірі болғандықтан бұл әмірді ықыласпен орын-даушы Раббысының риза-шылығына қауышып, ана дүниеде жүзі жарқын бо-лып, мол сауабына шома-ры сөзсіз. Пайғамбарымыз хадисінде бұл ақиқатты бы-лай деп түсіндіреді: «Адам баласы Құрбан айт күнінде (құрбан шалып) қан ағызу-дан да сүйікті басқа іспен Аллаһ Тағалаға жақындаған емес. Қаны ағызылған мал қиямет күні мүйіздері, тұяқтары және жүндерімен келеді. Ағызылған қан жерге тамбай жатып, Аллаһ Таға-ланың құзырында үлкен мақамға жетеді. Сондықтан құрбандарыңды көңіл риза-шылығымен шалыңдар».

Пайғамбарымыз (с.а.у.) басқа хадистерінде Ал-лаһ ризашылығы үшін ша-лынған құрбанның әрбір қылы үшін сауап бар екенін былай деп сүйіншілеген: «Сахабалар Расулімізге (с.а.у.):

– Уа, Аллаһтың Елшісі, құрбандық деген не? – деп сұрақ қойды.

– Құрбандық – сендердің Ибраһим (а.с.) бабаларың-ның сүннеті, – деді.

– Одан бізге қандай са-уап бар?

– Әрбір тал қылшығы үшін сауап аласыңдар.

– Қойдың жүнінен ше?– Қойдың жүнінің әрбір

тал қылшығына да сауап жазылады».

Шындығында, Аллаһ Тағала біздің шалған құр-бандарымыздың ағызылған қанына немесе етіне мұқтаж емес. Біздің шалған құр-бандарымыздың еті неме-се қаны Аллаһ Тағаланың құзырына жетпейді. Бірақ біздің оның әмірін ләб-байк деп орындауымыз-дағы ықыласымыз бен ни-етіміздің Аллаһ Тағалаға жетіп, ризашылығына себеп болары сөзсіз. Бұл шын-дықты Құран Кәрім былай деп баяндайды: «Олардың (құрбан малдарының) еттері де, қандары да Аллаһ Таға-лаға жетпейді. Бірақ Оған сендердің тақуалықтарың ғана жетеді».[3]

ә) Құрбан шалу – Ибраһим пайғамбары-мыздан (а.с.) жалғасып келе жатқан сүннет. Иә, Ибраһим пайғамбарымыз (а.с.) Аллаһ Тағалаға бер-ген сөзінде тұрып, бауыр еті баласы Исмайылды Ұлы Жаратушысының жолында пида ете алатындығын паш етіп, қиын сыннан өткен еді. Міне, құрбан шалу сол бір ғибратты оқиғаның ұмытыл-мас көрінісі.

б) Адам баласы Құрбан айтта құрбан шалу арқы-лы Ұлы Жаратушысының өзіне берген сансыз нығмет-терінің шүкірін өтеп, күнәла-рына кешірім тілейді.

в) Руханияттан алшақ болған мына материал-дық дүниенің қыспағында қалып, тарыққан ішкі дүни-еміз бен көкірек сарайымыз құрбан айттағы шалынған малдардың өзендей аққан қандарын әр-әр жерден көр-ген уақытта психологиялық тұрғыдан әсерленіп, бой-ындағы ауырлықтан жеңіл-деп, көкірегіндегі қайғы-қасіретін ұмытып, адами табиғатында болатын ыза, кек, дұшпандық сияқты сезімдерден арылып, өне бойы жеңілдеп, сергіп қа-лады.

г) Жаратылысында өзім-шілдік, сараңдық сияқты кейбір жаман сипаттардың дәнегі бар жалпы адам ба-ласы Құрбан айтта тек қана Аллаһ Тағаланың ризашы-лығы үшін кедей бауырла-рына жәрдем беру арқылы аталмыш болымсыз сипат-тардың дәнегінің түбін бал-тамен шауып, оның орнына бойындағы бауырмалдық, жомарт, кішіпейіл сияқты кәмілдіктің белгісі санала-тын сипаттар дәнегінің өніп-өсіп, жетілуі үшін су себеді.

д) Дүние жүзінде жылы-на миллиондаған мал сой-ылуда. Бірақ бұл сойылған малдың еттерінен көптеген кедей-кепшік мақрұм қа-луда. Міне, Құрбан айтта осы кедей, жағдайы на-шар адамдардың жүзіне күлкі кіріп, шаттық байрағы желбірейді. Бір адамның көңіліне шаттық беріп, жүзіне күлкі кіргізу қандай бақыт... Аллаһ Тағала ақы-ретте бәріміздің жүзімізді

жарқын қылып, көңілімізді шаттандырсын! Әмин!

Құрбан айтта құрбан шалудың

үкіміХанафи мәзһабында

Құрбан айтта шамасы жет-кендерге құрбан шалу – уәжіп.

Уәжіптігінің дәлелдері:Аллаһ Тағала Құран

Кәрімде: «Намаз оқы және құрбан шал» – деп, әмір етіп, құрбан шалудың уәжіптігін білдіреді.

Пайғамбарымыз (с.а.у.) «Кімде-кім мүмкіншілігі бола тұра құрбан шалмаса, біздің намаз оқитын жеріміз-ге жақындамасын!» – деп бұйырған. Әрине, бұндай қатаң ескерту, кем дегенде, құрбан шалудың уәжіптігін білдірсе керек.

Пайғамбарымыздың (с.а.у.) «Құрбан шалыңдар! Өйткені ол Ибраһим әке-леріңнің сүннеті», – деуі құрбан шалудың уәжіптігіне теріс емес. Өйткені «сүн-нет» жолы деген мағына-ны білдіреді. Яғни, бізге уәжіп болған құрбан шалу – Ибраһимнің (а.с.) жалғаса келген жолы деген мағына-ны меңзейді.

Құрбан шалу кімдерге уәжіп?

Құрбан шалу белгілі бір адамға уәжіп болу үшін төмендегі шарттар керек.

Мұсылман болуҚұрбан айт уақытында

жолаушы болмауНегізгі қажеттерден тыс

нисап мөлшеріндегі қар-жыға ие болу. Нисап мөл-шері – 85 грамм алтын яки құнына тең келетін ақша. Зекет ғибадаты сияқты құр-банның уәжіп болуы үшін нисап мөлшеріне жеткен малға бір жыл толу шарт емес.

Құрбан шалған уақытта міндетті түрде ниет ету ке-рек. Өйткені, малды ғибадат үшін соятыны сияқты, тек қана етін пайдалану үшін де союға болады.

Құрбан шалудың

уақытыҚұрбан шалудың уақыты

құрбан айттың бірінші күні айт намазынан кейін ба-сталып, айтың үшінші күні ақшамға аз уақыт қалғанға дейін жалғасады.Үзір се-бептерге байланысты құр-бан айт намазына бара алмай қалған адамның, на-маз оқып болатындай уақыт өткеннен кейін құрбанын шала беруіне болады.

Құрбандыққа шалуға болатын

малдарТек қана қой, ешкі, сиыр

және түйе малдарын ғана құрбандыққа шалуға бола-

ды. Құрбан ретінде шалы-натын қой және ешкі кем дегенде бір жасар, сиыр екі жасар, түйе бес жасар бо-луы керек. Алты-жеті айлық кепе қозы бір жасар қой си-яқты семіз, етті болса, құр-бандыққа шалуға жарайды. Қой мен ешкінің еркегін, сиырдың ұрғашысын шалу абзал.

Елік, арқар сияқты аңдар мен тауық, қораз, қаз, үйрек сияқты құстар құрбан ретінде сойылмайды.

Бірігіп құрбан шалу

Қой немесе ешкіні тек қана бір адам құрбан ретін-де шала алады. Ал сиыр немесе түйені яғни, ірі қа-раны бір кісінің жалғыз өзі үшін шалуына болатын си-яқты жеті кісіге арнап, ортақ шалуларына болады. Құр-банды ортақтасып шалған уақытта әрбір адам құрбан шалу ниетімен ортақтасуы керек. Бір кісі құрбан үшін, ал екінші бір кісі тек қана етін алу ниетімен ортақтас-са, шалынған мал барлық ортақтар үшін құрбан болып есептелмейді.

Құрбандыққа жарамайтын

малдарПайғамбарымыз (с.а.у.)

құрбандыққа жарамайтын мал турасында: «Соқыр-лығы анық белгілі соқыр, ауруы белгілі аурушаң, (жүре алмайтындай дәре-жеде) ақсақтығы белгілі болған ақсақ және жілігі көрінетіндей өте арық мал-дар құрбандыққа жара-майды», – деген.

Ханафи мәзһабының ға-лымдары хадисте айтылған құрбандыққа жарамайтын малдардағы кемшіліктерге қиас (салыстыру) жолы-мен басқа да кемшіліктерді қосқан.Ол кемшіліктер мы-налар:

- Бір көзі соқыр- Сойылатын жерге жете

алмайтын дәрежеде әлсіз- Құлағы немесе құй-

рығы тумадан жоқ немесе басым бөлігі кесілген

- Тістерінің көбі түсіп қалған

- Емшектерінің басы жұлынып қалған

- Бір мүйізі немесе екеуі де түбінен сынған

Құрбан шалуы уәжіп болған кісінің құрбандық малында аталмыш кем-шіліктердің біреуі сатып алғаннан кейін пайда бол-са немесе алған малы өліп қалса, қайтадан құрбан-дыққа жарайтын мал сатып алып шалуы керек. Ал өзіне құрбан шалу уәжіп болма-са да, сауап үшін шалуды ниет еткен кедей адамның сатып алған құрбанында бір кемшілік пайда болса, сол малды шала береді. Тіпті құрбан шалуы уәжіп болмаған кедей адам, бой-

ында кемшілігі бар малды сатып алып, құрбан ретінде шалуына болады. Өйткені, кедей адамның шалған құрбандығы – нәпіл құрбан.Нәпіл ғибадатта кешірім бар.

Құрбан шалуда өкілдік

Құрбандық малын мүм-кіншілігі болса, мойнына уәжіп болған адамның өзі шалғаны абзал және сауа-бы мол.Бірақ басқа біреуге өкілдік беруіне де болады. Құрбан шалуы уәжіп кісі басқа бір адамды телефон арқылы немес хат сияқты жолдармен өзінің орнына басқа адамды өкіл ретінде құрбан шалуы үшін тағайын-дай алады.Өкілге «менің орныма құрбан алып, шал» деп айтылған уақытта, өкіл сол адамның атына құрбан алып шалады. Хз. Әлидің Пайғамбарымыздың ор-нына өкіл ретінде құрбан шалғаны жөнінде риуаят бар.

Құрбан малы қалай шалынады?

Құрбан ретінде ша-лынатын малды қинамау үшін, өткір пышақ қолда-ну керек. Малды сою үшін жерге жатқызғаннан кейін пышақты көз алдында жа-лақтатып, қайрау – мәкрүһ. Ал, қинамай сою – сүн-нет. Пайғамбарымыз бір хадисінде былай дейді: «Малды бауыздаған уақыт-та жақсылап бауыздаңдар. Кімде-кім мал сойса, пы-шағын жақсылап қайра-сын және тезірек бауыздап малды рахатына қауыштыр-сын».

Сойылатын мал құрбан ниетімен бауыздалу керек. Малдың жаны шыққаннан кейін барып қана терісі сы-пырылады. Жаны шықпай жатып басын кесіп алып тастау немесе терісін сы-пыру–мәкрүһ.

Құрбандыққа шалынған малдың

еті мен терісіБай болсын, кедей бол-

сын құрбан айтта шалған құрбандығының етін же-уіне болады. Құрбандыққа шалынған малдың етін үш бөлікке бөліп тарату – мұстахап. Бір бөлігі – туған-туыс, көршілеріне бай болса да сыйға тартылады, екінші бөлігі – кедей және мұқтаж адамдарға, үшінші бөлігі – өзінің отбасына, ба-ла-шағасына беріледі. Бірақ шалынған малды түгелдей кедей-мұқтаждарға тара-туға болатыны сияқты, түгелдей өзінің отбасына қалдыра алады.

Шоқан қажы ӘМІРХАНОВ,

Қостанай қалалық мешітінің бас имамы.

Әр отбасына қуаныш әкелсін

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 ж.ҚОСТАНАЙБІЗДІҢ 9РУХАНИЯТ

Жетімдіктен жетілген

ақсақалдың әңгімесі

Осы азаматты көптен бері білемін. Оны көрген кісілер қағанағы қарқ, сағанағы сарқ, өмірінде ешқандай қиын-дық көрмегендей сезінеді. Бірақ шын мәнінде олай емес. Бұл күндері жасы сексеннің сеңгіріне көтерілген ақсақал-дың бала-шағасы, немерелері жетіліп, өзі бір үлкен мәуелі бәйтерекке айналды.

Оны бұрын көрмеген кісілер балалық балғын шағы өте бақытты өтті ойлауы да мүмкін. Мүлдем олай емес. Әлі мектептің табалдырығын ат-тамай жатып, ата-анасы көлік апатынан мерт болды. Нағашы жағы жиендеріне көңіл бөл-меді. Сондықтан әке жағынан туыс болып келетін ағайында-ры қамқорлықтарына алған-ды.

Біреудің есігін сығалап, қабағын баққан баланың жағдайы қандай болатындығы белгілі емес пе? Олар әубаста мұны аяғанымен, кейін тек қана үйдің шаруасына салды. Ауылдық жерде жұмыс аз ба? Қорадағы малға қарау, одан қалды үй-ішін қағып-сілку де-ген секілді.

Бір атадан тарайтын туысқандары алғашқы кездері бұған қамқорлық танытқан сияқты еді. Бірте-бірте көз түрткіге айналды. Олардың ұлдары мен қыздарына шейін бұған мұрын шүйіре қарайтын жағдайға жетті. Әрине, жазық-сыз ұл баланың мұндай күй-де жүргенің сол айналадағы кісілер де көзбен көрді. Кей-біреулері маңдайынан сипап, арқасынан қағып жататын.

Жетім бала жасқаншақ, әрі біреуге көзін сатқыш келеді екен. Кім жылы сөйлесе, соңы жақсы көреді. Мұның кір қо-жалақ киімін, сұрықсыз өмірін байқаған қайсыбіреулер оның ағайындарына келіп: „Айна-лайындар-ау, көрген жұрттан ұят емес пе, оның әке-шеше-сі қандай адамдар еді. Басқа салды, бұл байғұс көнді. Одан да жетім балалар үйіне бер-мейсіңдер ме?„ десті.

Бұлар інісі мен келін-дерінің аруағынан қорықты ма? Әйтеуір оны балалар үй-іне бермеді. „Жетім өспей ме, көкейіңді теспей ме?„ деген де сөз бар. Содан ол ауылдағы орта мектептің 9 сыныбын жұрт қатарлы бітірді. Кейін аудан ор-талығындағы кәсіптік-техника-лық училищеге түсті.

Тәртіпті, елгезек, ешкімнің бетіне келмейтін жасөспірімді ондағы мұғалімдер мен өндіріс шеберлері де түсінді. Әсіресе, жазғы, күзгі демалыстарда өзге балалар әке-шешесіне кет-кен кезде, бұл жұртта қалған жалғыз күшіктей күндерді жа-тақханада өткізуге мәжбүр-ді.

Қайда да жақсы адамдар барғой. Бұл әлгі оқу орнын-да құрылыс шебері кәсібің

таңдаған-ды. Соны барынша жетік меңгеруге талпынды. Сабақты да жақсы оқыды. Өйткені, онда құрылысшы ма-мандығымен қоса, орта білім де берілетін.

Қасы-көзі қиылған, сұңғақ бойлы, келісті ұл баланы учи-лищедегілердің бәрі де жақ-сы көрді. Кейбіреулері мұны аяп, өздерімен бірге үйлеріне алып кететін. Сөйтіп, уақыт өтіп жатты. Оқу орнын үздік бітірді. Жоғары курстарда жүргенде өзінің кәсібі бойынша жұмыс істеді.

Әсіресе, жаңадан үй са-лып жатқандар, мұндай білікті мамандарға зәру келеді. Бір жанашыр кісілердің арқасын-да сондай баспана тұрғызып жатқан адамдарға жалданды. Қолынан келмейтіні жоқ, бесас-пап бозбаланы олар да бірден таныды. Сөйтіп, мұның еңбегі жанды. Тапсырыс берушілер саны көбейді.

Осылайша азын-аулақ қар-жы жинап, өзінің жағдайы да дұрысталды. Сол кезде бұған: „Мен қашанғы шаң жұтып, суық күндері қолымды үрлеп, аязда сорлай беремін. Одан да жоға-ры оқу орнына түссем, қайтеді?„ деген ой келді. Бұл уақытта ол 19 жасқа толған еді.

Қазақ „Аш кезіңде жеген құйқаңды ұмытпа„ деседі. Сон-дықтан әке-шешесі көлік апа-тына ұшыраған кезде қасынан табылған аталас ағайындарына да барып, аман-саулықтарын біліп тұрды. Бұл кезде олар-дың да бұған деген көзқарасы ерекше өзгерген-ді.

Өйткені, бұл бұрыңғы біре-уге тәуелді бала емес, тепсе темір үзетін жігіт. Оның үстіне қажетті қаржыны да табады. Оларға әрбір келген сайын сөмкесін толтырып, сыйлықтар беріп жатады.

Алайда, ол қабырғасымен кеңесе келе сонау Алатаудың баурайындағы Алматы шаһа-рынан бірақ шықты. Үлкен қа-ланың өзіндік менталитеті бар. Бұған бірінші күндері мұндағы адамдардың бәрі біреу қуған-дай өте асығатындай көрінді. Өйткені, таңертен және кеш-кілік қоғамдық көлікке лық толған халықтан аяқ алып жүре алмайтынсың.

Бастапқыда пәтер жалдап, қаланың жайымен танысты. Сөйтсе, өзі секілді білікті құры-лысшылар қайда да керек екен. Содан бір құрылыс мекемесіне тас қалаушы болып жұмысқа тұрды. Сөйтіп жүрген кезде өзі секілді еліміздегі шалғай облы-стардың бірінен келген көрікті қазақ қызымен танысты. Ол сылақшы болып жұмыс істейді екен.

Білісе келе анықталғаны ол да тағдыр тауқыметін ерте бастан кешкен бойжеткен бо-лып шықты. Екеуінің мұңы бір болған соң көңілдері де жа-расты. Көп ұзамай шаңырақ көтерді. Ата-аналары болмаған соң жақын әріптестерінің ба-сын қосып, бір мейрамханада

шағын тойларын өткізді. Өздері жұмыс істейтін

құрылыс мекемесі жастар-дың жағдайын түсінгендіктен бұларға жатақханадан бір бөлме берді. Міне, осылайша олардың өмірлері бір қалыпқа түсті. Алматы секілді алып шаһардың тыныс-тіршілігіне әбден үйренген соң сол баяғы арманын жүзеге асыруға тал-пыныс жасады.

Сондағы жоғарғы оқу орны-ның сәулетшілер дайындайтын факультетіне құжатын тапсыр-ды. Күндіз жұмыс істесе, кешке емтиханға дайындалды. Жолы болып, сырттай оқу бөліміне қабылданды. Әрине, бұл кез-дері оған келіншегі Сәуленің де ықпалы тиді.

Бес жыл бес күндей болмай өте шықты. Дүниеге алғашқы сәбилері келді. Оны өскен соң балабақшаға берді. Әке атанған Балғынбектің қуанышында шек жоқ еді. Бұл кезде олардың ба-сыбайлы екі бөлмелі пәтері де бар-ды. Әйелін де үгіттеп, жоға-ры білім алуына тікелей түрткі болды.

Содан бері де қаншама жылдар артта қалды. Олар үл-кен қаладан облыс орталығына қоныс аударды. Мұнда зейнет-керлікке шыққанша құрылыс саласында жұмыс істеді. Әйелі ұстаздық етті. Өмірге екі ұлы және екі қызы келіп, шаңы-рақтарының шаттығын арт-тырды.

Балғынбек ағаның көңілі өте бос. Бәлкім ол жастай жетімдіктің зардабын бастан кешкендіктен бе екен? Жыл сайын балалар үйіне барып, ата-анасының қамқорлығын-сыз қалған жәутенкөз сәбилер-ді маңдайынан сипап, азын-а-улақ сыйлығын тапсыруды ұмытпайды.

Ол да әке-шешесі бола тұра жазықсыз нәрестелерді жетім атандырған кісілерді мүлдем түсінбейді. Өйткені, бір шара-наға зар болып, талай әулие-лердің басына түнеп, балалы болуды армандап жүрген от-басылары аз ба?

Шетелдегі қаракөз балдырғандардың

тағдырыӘрине, Балғынбек ағаның

жоғарыдағы әңгімесі маған қа-ламгер ретінде үлкен ой салды. Әлі де болса, ата-аналары тірі бола ұл мен қыздарын тағдыр тауқыметіне душар еткен әке-шешесымақтар жеткілікті. Ал, амалсыз жетімдіктің күйін кешіп жатқан балалар жөнін-дегі әңгіме бір басқа.

Үстіміздегі жылдың қаңтар айынан бастап, жаңа қылмы-стық кодекс қолға алынғаны-нан қалың жұртшылық хабар-дар болса керек. Бұл заңның артықшылығы — енді себеп-салдарсыз ұл мен қыздарынан безінген ата-аналар а қатаң жауапкершілікке тартылады.

Осылайша көкек ана-лар мен алимент төлеуден

қашқақтап жүрген әкелерге тосқауыл қоймасақ болмайтын секілді. Жасыратын несі бар, елімізде қоқыс тастайтын жәшіктерге, көше-көшенің бұрылыстарына, тіпті жетім ба-лалар тәрбиеленіп жатқан ме-кемелердің алдына періштеден де пәк, қауқарсыз нәрестелерді тастап кететін жағдайлар жиі кездесіп жатқан жоқ па?

Міне, осындай көріністер мен адамгершілік асыл қасиет-

терден жұрдай ата-аналардың жағымсыз қылықтары жоғары-да аталған заңды қабылдауға тікелей әсерін тигізген сияқты. Мұны естіген ағайындар да қуа-нып жатыр. Себебі, құйтақаңдай сәбилер кез-келген үйдегі қол-дануға жарамай қалған артық зат емес қой.

Шынында да көптеген әке-шешелер балаларын дүни-еге келгеннен бастап лайықты тәрбие берудің орнына, атың өшкір ащы судың құлына айна-лып, отбасыларынан айырылып жатқан жоқ па? Өз басым ше-шелері ішкілікке салынып кет-кендіктен тағдыр басқа салған соң амалсыз көндігіп, жалғыз өзі балаларын асырап жатқан әкелерді де білемін.

Сол себептен де перзент-терінен бас тартқан мейлі әке, мейлі шеше болсын олар ар ал-дында ғана емес, заң алдында да жауап беруге тиісті.

Өзіміз қызмет бабымен құқық қорғау саласының ма-мандарымен де кездесіп, осы-нау өзекті мәселелер жөнінде пікірлесеміз. Жетім балалар үй-інде де боламыз. Сондағы бала-лардың болашағына алаңдаған-дықтан көп жайдың сырына үңілуге тырысатындығымыз да белгілі.

Сонда әлгіндей тәрбие орындарында ата-анасыз тұл жетімдерден гөрі, әке-шешесі маскүнемдікке салынғандықтан амалсыз тағдырдың тауқыметін кешіп жатқандарды көреміз.

Осыдан біраз жыл бұрын Қостанай шаһарының бір шетіндегі балалар үйінде тәр-биеленіп жатқан қазақ баласын қандастарымыздың отбасы асырап алуына ұйтқы болған едім.

Міне, сол бала да бұл күн-дері ер жетті. Кейін дін жолына түсті. Имандылықты пір тұтатын

жігіт кездескенде маған риза-шылығын жасыра алмай: „Аға, сізге рахмет! Өзіңіз кезінде маған назар аударып, баспасөз арқылы ықпалыңызды тигізбе-геңізде қазір кім болар едім? Оны ешкім де білмейді„ дейді.

Әрине, осы өзекті мәселе әрбір жүреге ұлтым деп соғатын азаматты толғандырары хақ. Сондықтан кейбір деректер мен дәйектерді де келтіре кеткенім артық болмас. Мәселен, бұл

күндері Қазақстанда 13 мыңнан астам бала қолайсыз отбасыла-рында тәрбиеленеді екен.

Сонымен қатар жыл сайын мыңға жуық кісілер өздерінің ата-аналық құқығынан айы-рылатындығын да білдік. Осы арада елімізде қазіргі таңда 9,8 мың жетім бала тіркеліпті, бұл әрине, аз емес. Намысы бар адамды терең ойда қалдырады.

Оқырмандарды респуб-ликамыздағы қамқорлыққа мұқтаж балдырғандарды тәр-биелеп жатқан мекемелердің саны да қызықтыруы мүмкін. Бұл күндері елімізде жетім балалар мен ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған бүл-діршіндерге арналған 205 ме-кемеде 17486 бала жүректері мейірімге толы жандардың ыстық ықыласына бөленуде.

Сондай-ақ 1998 жылдың желтоқсан айынан бері рес-публикамызда балаларды асы-рап алушылардың қатары да едәуір өскен. Олардың саны 30 мыңнан асады. Осыны тара-тыңқырап айтатын болсақ, оның 20 мыңнан астамы өз еліміздің азаматтарына, 9 мыңға жуығы шетелдік азаматтарға, оның ішінде 400-ге жуығы біздің Ота-нымыздан тыс жерде тұратын шетелдік туыстарына беріліпті.

Соңғы жылдары мемле-кетіміздегі түрлі деңгейдегі басылымдарда жетімдер жайы аз жазылып жатқан жоқ. Оның да белгілі дәрежеде өзіндік ықпалы тиіп жатқан секілді. Сондықтан да болар, Қазақстан-дағы бауырларымыздың әл-гіндей балаларды асырап алу жайы 21,9 пайызға өскендігі айқын сезіледі.

Өздеріңіз де білесіздер, баспасөздерде шетелдіктерге қаракөз балаларамызды асы-рап алуға наразылық білдірген пікірлер де айтылды. Бәлкім

соның да әсері болды ма екен, сырт мемлекеттерге бала асы-рап алу деңгейі 17,1 пайызға азайыпты.

Сонымен қатар туған рес-публикамызда жәутенкөз бал-дырғандарымызды балалар үйінен патриоттық тәрбиеге алып жатқан мейірімді де қайы-рымды шаңырақтар да көбейіп жатқандығы белгілі.

Мұндай ата-аналық се-зімдері оянып, жетім балалар үйінен ұл мен қыздарды ба-уырларына басып, оларға өз-дерінің перзенттерінен кем қарамайтын отбасылары Қо-станай өңірінде де кездеседі.

Осы орайда бұл күндері Қостанай ауданының Заречный кентінде тұратын Нұрлан мен Құралай Садықовтардың ын-тымағы жарасқан шаңырағын алайықшы. Олар кезінде жетім балалар тәрбиеленетін меке-меден 10 баланы асырап алып, оларды қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай өсірді. Сол балаларынан немере сүйіп, ата-әже атанып отыр.

Олардың әулеттері жөнінде „Қазақстан„ ұлттық телеарнасы-ның „Айтуға оңай„ телебағдар-ламасы хабар түсірді, және ерлі-зайыптылар оған тікелей қатысты. Сондағы Нұрлан бауы-рымыз бен Құралай келініміздің тебірене сөйлеген сөздеріне көздеріне жас алмаған адамдар да жоқ шығар-ау.

Сонымен қатар үстіміздегі жылы „Мерейлі отбасы„ ұлттық байқауында облыста жеңімпаз атанған Нұрлан және Гүлжа-уһар Төлегеновтердің берекелі шаңырағы да барша жұртшы-лыққа белгілі. Балалар үйінен 8 ұл мен қызды асырап алған бауырларымыздың адамгер-шіліктері де баршаға өнеге бо-ларлықтай.

Мына бір деректер де на-мысты ағайындарды бей-жай қалдыра қоймас. Мәселен, қазіргі таңда дүниежүзінің 30 елінде сол мемлекеттердің азаматтары бауырына басқан 9 мың ұлтымыздың ұл мен қыздары бар екендігін ескер-сек, олардың ертең өскенде ата-жұртына қайтып келетін-дігіне ешкім де кепілдік бере алмайды.

Осылардың ішінде мұхит-тың арғы жағындағы АҚШ-та 16 мыңнан астам балдырған-дарымыз ғұмыр кешіп жатыр екен. Сіздер де жоғарыда аталған телеарнадан „Шетел-дегі қазақтар„ бағдарламасын көрген боларсыздар. Ондағы жат елдіктердің шаңырағында тәрбиеленіп жатқан кішкентай бауырларымызды көргенде жүрегін қан жылайды.

Сондай-ақ бойжеткен-деріміз бен бозбалалары-мызға да жастық шақтың мәні осы екен деп ойнақтап жүріп, от баспай, өздерінің әрбір қа-дамдарына, жіберген жаңсақ қылықтарына, ойлы көзбен қарауларын қалар едік.

Оразалы ЖАҚСАНОВ.

Жетім жыласа, көкте періште күңіренедінемесе жәутенкөз бүлдіршіндердің тағдырына

ең алдымен ата-аналар жауапты

Сейсенбі, 15 қыркүйек 2015 ж. БІЗДІҢ10 ТАНЫМ ҚОСТАНАЙ

Байқоңырдан түлеп ұшқан

Көзі қарақты оқырман байқап та жүрген болар, қазір-гі таңда эстрада саласында жас әншілер жаңбырдан кейінгі саңырауқұлақтай қаптап кетті. «Әннің де естісі бар, есері бар» демекші, олардың бәрі бірдей талғампаз жұртшылықтың жүрегін жаулап жүр деп айта алмаймыз.

Алайда Төреғали Төреәлінің орны бөлек. Оның шырқаған әндері кез келген қандастары-мыздың жүректерін тебірен-теді. Әсем күйге бөлейді. Сон-дықтан да ол туралы қалай мадақтап жазсақ та, шынайы лебізімізді білдірсек те ар-тықтық етпейді.

Жас әнші 1992 жылы еліміздегі ғарыш айлағы орна-ласқан Қызылорда облысының Байқоңыр деп аталатын шаһа-рында дүниеге келіп, шаңырақ иесі Төреәлі мен оның жұбайы Аягөзді ерекше қуанышқа бөледі. Көрші-көлем, ағайын-туыс шекесі торсықтай ұл ба-ланың туылғанына олардан кем шаттанған жоқ.

Әрбір ата-ана өзінің пер-зентінің қатарынан қалмай, елінің мүддесін ойлайтын азамат болып қалыптасуын армандайды. Өздерінің қа-лауына орай мамандықтарды таңдағанын да жөн көреді. Өйткені арамызда біреулер-дің ықпалымен жоғары оқу орындарына түсіп, содан кейін дипломдары болғанымен, түк-ке аспай жүрген жігіттер мен

қыздар да жеткілікті. Төлеповтер әулеті бұл мә-

селеде осы күнге дейін бала-ларының мамандық игеруде олардың бойындағы құлшыны-сы, белгілі бір кәсіпті игеруге деген талпынысына сүйенеді. Өздері өнер адамдары болған-дықтан ұлдары Төреғалидің ән мен күйге деген ынтызарлығын дәл уақытында сезіп, оған ру-хани қолдау білдірді.

Оның анасы Аягөздің пікіріне сүйенсек, Төреғали мектепте жайдары мінезді, ар-

тық қылығы жоқ шәкірттердің бірі болыпты. Кішкентайынан қолынан домбырасы түспепті. Сөз өнеріне ден қойып, кез келген қазақтың делебесін қоздырмай қоймайтын айтыс өнеріне деген ерекше ықыла-сын да байқатқан.

Қазақта «Әке – балаға сыншы» деген сөз бар. Отаға-сы Төреәлі де ұлының айтысқа деген қызығушылығын көрген соң оған тек қана әкелік ақыл-кеңесін айтып, бағыт-бағдар беруге тырысты. Айтыс ақы-

нының сегіз қырлы, бір сырлы болуға тиіс екендігін санасына сіңірді.

Ол мектептен бастап ата-а-насына салмақ салмауға тыры-сты. Тіршілікте барлық көздеген мақсатына өзінің адал еңбегі және маңдай терімен жетуге тырысты. Осындай табанды-лықтың арқасында кез-келген арманшыл жастың қолы жете бермейтін Алматыдағы Темір-бек Жүргенов атындағы өнер академиясына түсті.

Әрбір азаматтың өмірде жолы болуы оның тәлімгеріне де байланысты болатыны жа-сырын емес. Ол осы жоғары оқу орнында актерлік мамандықты терең меңгерді. Білім ордасын-дағы көрнекті өнер қайраткері Есім Сегізбаевтың тікелей қамқорлығымен білікті маман болып шықты.

Төреғали сол жылдарды аса бір сағынышпен еске алып отырады. Өйткені кімге болсын өзін түлетіп ұшырған ұстаздары мен бірге оқыған курстастары ыстық болып келеді емес пе?

Эстрада жұлдызына

айналдыТөреғали студенттік жылда-

ры өзінің бойындағы бірқатар қабілеттерімен көпшіліктің на-зарын аударды. Ол осы жоғары оқу орнының қабырғасында жүргенде айтыс ақыны ретін-де жүлдегер атанып, өзінің суырыпсалма қырларымен де баршаны тәнті еткен болатын.

Арада біраз уақыт өткен

соң ол өзінің бағын ән өнерінде де сынап көргісі келді. Өйткені ол сөз қадірін, оның мән-мағы-насын осы кезге дейін үлкен сахналарға шығып жүргенде терең түсінген-ді. Сондықтан ол әннің мәтінінің де мағына-лы болу жағына аса мән береді.

Оның қайсы әнін алмаңыз, бірден тыңдармандарын елең еткізеді. Кейінгі інілері мен қарындастары осы ағала-рындай дарынды әнші болу-ды армандайды. Осы орайда оның репертуарындағы «Бол жанымда», «Іздеме», «Гүлім», «Сағынба», «Біз екеуіміз», «Кез-десерміз», «Ғашық болма», «Сүй жаным», «Тотыдайын», «Құдаша қыз», «Әкеге арнау» секілді ән-дерін қалың жұртшылық ерек-ше сүйіп тыңдайтындығын тілге тиек еткенім де мақұл.

Оның басқа әріптестерінен ерекшелігі, иман және иманды-лық жөніндегі тақырыптарға арналған ой салар термелері мен туындылары да кейінгі ұрпаққа өнеге. Мысалы, «Отан-ды сүю – иманнан», «Тәубеңе кел», «Жұмадан қалма» секілді шығармалары кімді болсын үл-кен әсерге бөлейді.

Ол туралы деректер мен дәйектерге зер салып отырсақ, азаматтың әу баста үлкен сах-наға шығуына әкесі Төреәлінің ықпалы көп болыпты. Жас әнші үш-төрт жасында-ақ келешекте мәдениет саласының маманы болатындығын сездіріпті. Сол балалық шағы өткен Байқоңыр-да Наурыз мерекелерінде өнер көрсетіп, сондағы барша ағайындардың үміт күттірер

балдырғанына айналған. Студент кезінде ол бірнеше

рет фильмге түсуге де шақы-рылыпты. Алайда алдымен оқу орнын бітіріп алуды жөн көр-ген. Ол «Сөз қадірін білмеген өз қадірін білмейді» демекші, айтыс өнерінде шыңдалуды дұрыс деп санаған. Осы жолда шеберлігін де шыңдады.

Төреғалидің Фариза және Дина деген екі қарындасы бар. Үйдің тұңғышы болған соң қос бауырын қамқорлыққа алып, олардың да бойларындағы әншілік, бишілік қабілеттерін ұштауға ықпалын тигізіпті. Үлкені журналист болуды ар-мандаса, кейінгісі болашақта әнші болуды қалайды.

Әрине, қыз балаға өнер жолы да оңай емес. Өйткені әнші болудың қандай қиын-дығы мен ауыртпалығын өзі де бір кісідей бастан кешіп жүрген жоқ па? Аға ретінде Фаризаның журналист болға-нын қолдайды. Өйткені бұл мамандық иесі халық пен әншінің арасындағы дәнекер, яғни алтын көпір емес пе?

Оның бейнебаяндарын жұртшылық жақсы біледі. Алайда ол алдағы уақытта әрқайсысы он жеті әннен тұратын альбом шығарғысы келеді. Олар «Байқоңыр» және «Бол жанымда» деп аталмақ.

Жас эстрада әншісі өзінің өмірлік жарын да кездестіріп, жеке шаңырақ көтерді. Сүй-іктісінің есімі – Толқын. Бұл күндері ата-енесінің сүйікті келіні, күйеуінің рухани де-меушісі.

Сырлы әуеннің шеберіЭстрада әншісі Төреғали Төреәлі туралы бір үзік сыр

Қыста торғайлар ұясына мамық таси бастаса, күн кенеттен қатты суытады.

Қыс қатты болатын болса, тиін ұя-сын төмен жерге, жылы болса, жоғары жасайды.

Ашық күндері тиін ұясынан шықпай қойса, күн райы бұзылады.

Киік топ-топ болып, басқа жаққа бет алса, онда ауа райы қатты бұзылып, суық болады.

Көктемде күн көп күркіресе, егін, шөп мол болып шығады.

Торғай ерте жұмыртқаласа, күн ерте жылынады.

Жаз айында аңызақ ыстық болса, ол –қыста қатты аяз болатындығының анық белгісі.

Қызара батқан күн – желдің, ашық сары болып батқан күн-жаңбырдың белгісі.

Күн шыжып, тымырсық болса, ар-тынша найзағайды күте бер.

Ай қызыл туспен қорланып, әлгі шеңбер кеңейіп барып жоғалса, ке-лесі күні ашық болады. Осындай екі шеңбер немесе күңгірт бір шеңбер қатты суыққа көрінеді.

Ай бетінің бұлыңғырлануы жаңбыр, ал ай айқын көрінсе ауа райының ашық болатындығын білдіреді.

Аққу жылы жаққа кеш қайтса,күз әрі ұзақ, әрі жайлы болмақ.

Емен ұрығы көп жылы қыс қысады.

Желсіз күні түтін жерге қарай шалқыса, бұдан соң қыстыгүні қар, жаздыгүні – жаңбыр күт.

Бұлтты болса да жел жоқта түтін көкке шаншыла шықса, ауа райы жақсы болмақ.

Суық күні терезе әйнегі мен жақта-уы терлесе, күн жылынады, жазда терлесе, ауа райы бұзылады.

Мысық пешке тығылса, аяздың алды, ит аунаса, жаңбырдың жақын-дағаны.

Жаңбыр алдынан балық қармақ қа-бар, қармаққа балық түспесе, желден хабар.

Тұман жер бауырлап құласа, бұл – ашық күннің хабары.

Көктемде күн ерте күркіресе, ол – жауын-шашынның мол болатынының белгісі.

Жаңбыр жауып тұрғанда су бетінде шеңбер көпіршік тұрса, жауын ұзаққа созылады.

Күн батар кезде солтүстік жақта аспан қоңырқай тартса, көп ұзамай жел тұрады.

Көктемнің алғашқы жаңбырында күн күркіресе, шөп қалың болады.

Күн шығар алдынада бұлт қызғылт тартса, жел тұрады.

Бұлт жер бауырлай көшсе, бұл – ұзақ жауатын жаңбырдың белгісі.

Бұлт жер бауырласа, күн суытады.

Ауа райын болжауда қалыптасқан халық қағидалары

Әдеп«Әдепті дегенше, әдемі

десейші». Үлкен-кіші бол-сын әдеп сақтау халықтық тәлім-тәрбиенің аса үл-гілі, тәрбие ісіндегі қа-лыптасқан заңы, жолы бар ерекше қасиетті тәлімдік дәстүрі. Ұлтымыздың үл-кеннің кіші алдындағы, кішінің үлкен алдындағы, еркектің әйел алдындағы, әйелдің еркек алдындағы әдеп сақтаудың тамаша үлгілері өте көп. Мысалы, үлкеннің жолын кеспеу, бұрын сөйлемеу, келінге сыпайы сөйлеу, ата алдын-дағы иба, халық ортасын-дағы инабат, мешіт ішін-дегі әдептілік, сәлем беру, сәлем алу жолы тағы сол сияқты адамгершілік, сый-лау, сыйласу халқымыздың ертеден келе жатқан әдебі әрі ғұрпы. Бұлардың бәрі жасына қарамастан тәртіп, тәрбие жолына үздіксіз әрі үзіліссіз қызмет етіп келеді. Әдептілік - әр адамның бет-бейнесі, өзін-өзі таныту жолындағы іс-үлгісі, ізет-тілікке апаратын ең басты қасиеті.

Отау көтеруХалықта «отау көтер-

ді» деген сөз бар. Ол «үй-ленді», «отбасылы болды» деген мағынаны білдіреді. Демек, үйленумен бірге олар отау көтеруге тиіс. Әдетте ұлы үйленетін, қызы тұрмысқа шығатын ата-ана алдымен отау дайындайды. Қыз жасауына отау қосы-лып беріледі. Отау жас от-басының бақыт шаңырағы болып саналатындықтан, оны барынша әсемдеп, әдемілеп, толық жаб-дықтап әзірлеу аз шаруа емес. Оған көрші-көлем, жақын-туыс, нағашы-жи-ендер тегіс араласады. Ке-се-аяқтан бастап үй киізіне дейін әкеледі. Сөйтіп бүкіл ауыл болып отау көтеру әрі қызық, әрі міндетті іс. Отау алғаш тігілгенде оны құр-метті әрі елге сыйлы ана-лар бастайды. Шаңырақты да бақанға ақ мата байлап, ел ағаларына көтереді. Отқа май құйылады, босаға майлау жасалады. Алғашқы дастарқан жайылып, оған мол тағам қойылады. Кір-гендер шашу шашып, «құт-

ты болсын», «іші жанға, сырты малға толсын» де-ген тілекпен қуанышын білдіреді. Жақын туыстар отауға байғазы әкеліп, мал атайды, бағалы мүліктер сыйлайды. Жас отау әке үй-інің оң жағына тігіледі. Бұл үйге жасы үлкендер шақы-русыз кірмейді. Ал жастар мен жанашырлар жас отау түтінінің түзу шығуын, жаңа үйленгендердің тұр-мыс-тіршілігін сырттай бақылап, келінге баға беріп отырады. Жас келін ерте тұрып өз үйінің ғана емес, жанындағы іргелес үйлер-дің де шаруасына қарасуы оның адамгершілігі мен ізеттілігін білдіреді.

МүшелҚазақтың ұлттық ұғы-

мында жас саны мүшелден есептеледі. Халық дана-лығында осы қағида шын мәнінде тапқырлық санақ есебі екенін әркімдер, тіпті ғылымның өзі де мой-ындайды. Бұл тәсіл өткен жылдарды есептеуге де, адам жасын анықтауға да өте ыңғайлы әрі бірден-бір оңай есептік жүйе. Мүшел-дің алғашқысы 13 жастан бастап, кейін әр мүшел

сайын 12 жылдан қосып отырады. Сонда екі мүшел 25, үш мүшел 37, төрт мүшел 49 және одан әрі осылайша есептеле береді. Бұрынғы кісілер жасын айтқанда !бес мүшелден екі жыл астым» (63 жас), «жеті мүшелге толдым» (85 жас) дейді. Мүшелдің 12 жылдан қайырылуы-ның өзі адам өмірінің еле-улі кезеңіне сәйкес келеді. Мысалы, бір мүшел (13) балалық, екі мүшел (25) күш-қуаттың толысуы, үш мүшел (37) жан-жақты толысу, төрт-бес мүшел (49-61) кемелдену, және одан әрі қарттық дәуір-ге сәйкес келеді. Халық ұғымында әр мүшел адам өміріне қауыіпті жыл деп саналып, мүшел жасын-да жаңа киімін біреуге беріп, жаратушыдан са-улық тілейді, «құдайы» таратады. Бұл жасанды әр адам сақтанып жүреді, алыс, ауыр сапарларға шықпайды. Ауа райының қолайсыз кезеңдерінде абайлап жүреді. Қазақтар-дың мұндай сақтануы негізсіз де емес. Өйткені адам ағзасында әр 12 жылдан үлкен өзгерістер болып тұрады.

Салт - дәстүр

БІЛГЕНГЕ – МАРЖАН

КОСТАНАЙНАШ 11Вторник, 15 сентября 2015 г.

ОФИЦИАЛЬНЫЙ ОТДЕЛ

Адрес редакции: 110000 г. Костанай, пр. Аль-Фараби, 90. Телефон/факс приемной редактора 8 (7142) 54-27-53

ТОО «Газета «Наш Костанай»Регистрационное свидетельство №12842-Г выдано 18.06.2012 г. Министерством культуры и информации Республики Казахстан. Собственник: ТОО «Газета «Наш Костанай». Издается с августа 1990 г. при поддержке аки-ма города.Территория распространения: г. Костанай и Костанайская область.Директор - гл. редактор: Елена НИКИТЕНКО.

Заместитель главного редактора: Оразалы Жаксанов. Тел. 54-62-46.Шеф-редактор: Зульфия Набиева. Тел. 54-37-58.Ответсекретарь: Ирина Востротина. Тел. 54-37-58.Корреспонденты: Сергей Биркле (54-64-85), Валерия Вахненко (54-05-75), Александр Кузь-мичев (54-62-46), Валентина Мелехова (54-05-75), Зульфия Набиева (54-37-58).

Фотокорреспонденты: Олег Яблочкин, Алек-сандр Откин. Тел. 54-64-85. Рекламный отдел: тел. 54-03-01.Дежурный редактор: Валерия Вахненко.Газета набрана и сверстана в компьютер-ном центре «НК»: Виталий Клец, Индира Ка-зиханова.Корректоры: Куляш Турубаева, Ирина Вос-тротина. Тел. 54-69-71.Печать офсетная. Газета отпечатана в ТОО «Костанайский Дом печати», г. Костанай,

ул. Майлина, 2/3. Объем - 3 печатных листа.Тираж номера - 3091. Подписной индекс: К-315. Заказ №1383.При перепечатке ссылка на «НК» обязательна. Мнение авторов публикаций может не совпа-дать с точкой зрения редакции. ® - материал публикуется на правах рекламы. Ответственность за содержание рекламы и объявлений несет рекламодатель.

gazeta@top-news.kz

- Магазин №15, ул. Воинов-Интернационалистов.- Магазин №25, ул. Маяковского.- Магазин «Рахат», ул. Гоголя, 62.- Магазин «Норма».- ТД «Емшан», пр. Абая, 34а.- ТД «Исток», Маяковского, 101/1.- ТД «Азия», 9 мкрн, д. 6.- ЦУМ, 1 этаж, вход с пр. Аль-Фараби.- «Центральный» гастроном, ул. Гоголя, 89.- Ж/д вокзал, киоски, пр. Аль-Фараби.- Автовокзал, киоск.- Городская больница, пр. Аль-Фараби.- Центральный рынок, киоски.- ТД «Азия», ул. Алтынсарина, 134а.- «Акку», «Западный» магазин, ул. Чернышевского, 59.- 4 магазин, пр. Аль-Фараби, 127.- Магазин «Амангельдинский», ул. Амангельды, 95.

- Магазин «Улар» продукт., ул. Баймагамбетова, 158.- Мини-рынок «Дастархан», ул. Гоголя, 96.- Киоск, остановка «Драмтеатр».- Магазин 36 (115), 8 мкрн.- «Березка», ТД, 7 мкрн.- Магазин «Мереке», ул. Каирбекова, 379.- КСТУ (КСК), киоск, остановка, ул. Герцена.- «Баян Сулу», киоск, ул. Бородина.- Гастроном «Юбилейный», пр. Аль-Фараби, 100.- «Фараон», киоск, остановка, ул. Гвардейская.- «БУМ», торговый центр, пр. Абая.- Магазин «Рассвет», ул. Каирбекова, 359.- «Астыкжан», гипермаркет, пр. Абая, 1б.- Полиграфия, киоск, остановка ул. Мауленова.- Магазин «Орбита», ул. Дзержинского.- «Районная больница», п. Затобольск.

Пункты распространения газеты «НАШ Костанай»

ПОДПИСКАТел. 8 (7142) 53-39-13

Адрес редакции: пр. Аль-Фараби, 90

ГАЗЕТАКУПОН БЕСПЛАТНОГО ЧАСТНОГО ОБЪЯВЛЕНИЯ

РАЗДЕЛЫПРОДАЮ КУПЛЮ МЕНЯЮ

(нужное подчеркнуть)

текст объявления (до 25 слов) писать печатными буквами

Ф.И.О.

Городской Совет ветеранов выражает искреннее собо-лезнование семье, родным и близким по поводу кончины участника ВОВ

ВИШНИЧЕНКО Георгия Афанасьевича

Қостанай қаласы әкімдігінің білім бөлімі сенім телефонының 39-08-50 жұмысы туралы халықты

хабарландырадыСенім телефоны – бұл кез келген адам өмірдің қиын

жағдайын талқылау үшін анонимді түрде жүгіне алатын және өзінің сауалына жауап таба алатын қызмет.Сенім телефонының мақсаты – отбасылық жайсыздықты,

балалар мен жасөспірімдердің күйзелген және суицидаль-ды көңіл-күйлерін алдын алуға, балалардың құқықтарын қорғауға және отбасыны нығайтуға мүмкіндік беру.Сенім телефонының жұмысы қызықтыратын мәселелер

бойынша қоңырау шалушыны ақпараттандыру, мүмкін болатын көзбе-көз кеңес және практикалық көмек үшін маманды сауатты таңдау мүмкіндіктерін береді.Абоненттермен жұмыс телефон арқылы кеңес беру

қағидаттарына сәйкес жүргізіледі:• Құпиялылық;• Қол жетімділік;• Абонентке құрмет;• Абонентті тыңдау.Сенім телефонының жұмыс режимі – 8 сағатҮзіліс уақыты сағат 13.00-ден 14.00-ге дейін.

Отдел образования акимата города Костаная информирует население о работе телефона

доверия 39-08-50Телефон доверия - это служба, куда может анонимно

обратиться абсолютно любой человек, чтобы обсудить трудную жизненную ситуацию, и получить ответ на свой вопрос.Цель работы телефона доверия - способствовать про-

филактике семейного неблагополучия, стрессовых и суи-цидальных настроений детей и подростков, защите прав детей и укреплению семьи.Работа телефона доверия дает возможность инфор-

мировать звонящего по интересующим его вопросам, грамотно подбирать специалиста для возможной очной консультации и практической помощи.Работа с абонентами строится в соответствии с прин-

ципами телефонного консультирования: • конфиденциальность,• доступность,• уважение к абоненту,• выслушивание абонента.Телефон доверия предполагает 8-часовой режим рабо-

ты, обеденный перерыв с 13.00-14.00.

Қостанай облысы Қостанай қаласы әкімдігің 2015 жылғы

9 қыркүйектегі №2390 қаулысы «Үйде тәрбиеленетін және оқитын мүгедек ба-

лаларды материалдық қамтамасыз ету тура-лы» Қостанай қаласы әкімдігінің 2012 жылғы 6 қаңтардағы №27 қаулысының күші жойылды деп тану туралы

«Нормативтiк құқықтық актiлер туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 наурыздағы Заңының 21-1-бабы 1-тармағына сәйкес Қостанай қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. «Үйде тәрбиеленетін және оқитын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету туралы» Қостанай қаласы әкімдігінің 2012 жылғы 6 қаңтардағы №27 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №9-1-178 болып тіркелген, 2012 жылғы 21 ақпандағы «Қостанай» газетінде жарияланған) күші жой-ылды деп танылсын.

2. Осы қаулының орындалуын бақылау Қостанай қаласы әкімінің орынбасары Р.Х.Каркеновке жүктелсін.

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қала әкімінің міндетін атқарушы Қ. СӘНДІБЕКОВ

Постановление акимата города Костаная Костанайской области

от 9 сентября 2015 года №2390О признании утратившим силу постановления

акимата города Костаная от 6 января 2012 года №27 «О материальном обеспечении детей-инвалидов, воспитывающихся и обучающихся на дому»В соответствии с пунктом 1 статьи 21-1 Закона Респу-

блики Казахстан от 24 марта 1998 года «О нормативных правовых актах» акимат города Костаная ПОСТАНОВ-ЛЯЕТ:

1. Признать утратившим силу постановление акимата города Костаная «О материальном обеспечении детей-инвалидов, воспитывающихся и обучающихся на дому» от 6 января 2012 года №27 (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №9-1-178, опубликовано 21 февраля 2012 года в газете «Костанай»).

2. Контроль за исполнением настоящего постановле-ния возложить на заместителя акима города Костаная Каркенова Р.Х.

3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Исполняющий обязанности акима города К. САНДИБЕКОВ

В настоящее время одним из приоритетов управления государственных доходов по г.Костанаю налогового кон-троля является камеральный контроль.

Камеральный контроль представляет собой контроль на основе сопоставления, из-учения и анализа представ-ленной налогоплательщика-ми налоговой отчетности, сведений уполномоченных государственных органов, а также других документов и сведений о деятельности налогоплательщика. Целью проведения камерального контроля является предостав-ление налогоплательщику возможности самостоятель-ного устранения нарушений без применения штрафных санкций и выхода на нало-говую проверку на предпри-ятие. Проведение налоговых проверок с выходом на пред-приятие требует значитель-ного количества времени, в связи с чем данным видом налогового контроля охваты-вается небольшое количество

налогоплательщиков. Тогда как камеральный контроль охватывает практически всех налогоплательщиков, предоставляющих налоговую отчетность.

Таким образом, проведе-ние камерального контроля в УГД по г.Костанаю, в том числе и автоматизированно-го, значительно экономит время работников и позволя-ет обнаруживать практиче-ски все ошибки, допущенные налогоплательщиками при заполнении форм налоговой отчетности. Вместе с тем ре-зультаты проведения каме-рального контроля позволяют выявить налогоплательщиков, деятельность которых требует проведения более детального анализа при проведении те-матических и комплексных налоговых проверок.

Проведение анализа на-логовой отчетности и предо-ставляемых налогоплатель-щиками документов в ходе отработки камерального контроля позволяет УГД по г.Костанаю в рамках данной

формы контроля установить проблемные моменты в дея-тельности налогоплательщи-ка, более глубокий анализ которых может привести к устранению нарушений в целом. Положительный результат в проведении ка-мерального контроля имеет место не только для УГД по г.Костанаю, но и для добро-совестных налогоплательщи-ков, допустивших нарушения в налоговой отчетности по причине незначительного опыта, либо ошибки механи-ческого характера, так как камеральный контроль по-зволяет налогоплательщикам самостоятельно устранить выявленные нарушения в установленные законодатель-ством сроки без применения штрафных санкций.

Как показывает практика, проведение камерального контроля на постоянной ос-нове заметно повышает на-логовую дисциплину нало-гоплательщиков. Одним из положительных моментов проведения контроля так-

же является минимизация контактов налогоплатель-щиков с работниками УГД по г.Костанаю, что способ-ствует сокращению корруп-ционных правонарушений как со стороны работников государственных доходов, так и со стороны налогопла-тельщиков.

На современном этапе одним из методов совер-шенствования контроля может служить проведение автоматизированного каме-рального контроля не только деклараций по налогу на до-бавленную стоимость и кор-поративному подоходному налогу, но и по всей налого-вой отчетности, предоставля-емой налогоплательщиками в УГД по г.Костанаю, что позволит обеспечить допол-нительные налоговые посту-пления в бюджет и усилить администрирование данных в предоставляемой налого-вой отчетности.

С.ДОНЕНБАЕВ, руководитель УГД

по г.Костанаю

К СВЕДЕНИЮ

Что такое камеральный контроль?

КОСТАНАЙНАШ12Вторник, 15 сентября 2015 г.

ЛИТЕРАТУРНЫЙ ЭКСПРЕСС

Экспресс-антология одного стихотворения костанайских поэтов «Избранное избранных»

Геннадий МАНУЙЛОВ(1943 – 1996)

***Друзья мои, вот Бог вам, вот порог,Входите в дом в любое время смело,Как бы к себе, по делу и без дела.Я так устал от странствий и дорог.

Мы звонко выпьем терпкого вина,Взахлеб стихи по кругу почитаем,Припомним юность, сладко помечтаемИ будем петь. И к черту тишина!

Враги мои, вот вам моя рука.Почувствуйте ее рукопожатье.Померяемся силою, как братья,В открытую, а не исподтишка.

Любимая, ну что тебе сказать?Мы и без слов друг друга понимаем:Живем и любим, мыслим и страдаем,И тщетно мир пытаемся объять.

Иван ДАНИЛОВ(1949 – 2002)

***Счастье есть! Все ценности в нем, – уж я-то знаю: довелось мне в зрелости вызнать эту тайну.

Как земле поклонишься, так она любому все свои сокровища выложит с любовью.

Выйдешь рано в полюшко, рукава засучишь, бросишь в пашню зернышко – пригоршню получишь.

Бросишь горсть – и щедрая одарит душевней… Ведь земля волшебная; человек – волшебник!

Светлана ПОСОХОВА( 1988 – 2009)

АНГЕЛЫ СУЩЕСТВУЮТПо раскаленному шоссе идешь один, не видя цели.Чудес не знал ты, как и все,но знаешь, есть на самом деле

те, кто живут среди людейи так же ходят в магазины,венцом возвышенных идей рождая блики на витринах.

В сердцах у них не дремлет зверь, чиста, как снег, их кровь святая.Цепляясь крыльями за дверь, они в автобусы влетают,

а день пройдет – идут домойс работ, сияньем щеголяя,где каждый чей-то «только мой». Лишь это их и окрыляет!..

Иди за ними! Впередине только зной с дорожной пылью. Однажды кто-то разглядит и за твоей спиною крылья.

Марта ПЕТРОВА

***Растаял в шуме как уронпоследний вздох безлунной ночи,и пишет осень между строчек,прелюдии тепла канон,а лето уходить не хочет.

С прощальным криком птиц косяк,на утренней заре умчался, быть может, там найдет он счастье,а осень - это ведь пустяк,каприз природы беспристрастный.

Но осени недолог век,она зиме свой трон уступит,посыплет землю солью крупной,покроет льдом разливы рек,и до весны мир станет студнем.

Андрей УДОВИЦКИЙ

ДОБРОТАПобудь с моим стихом и не спешиОтвлечься от его свободной рифмы,Зависимой от доброты души,А не от самой доброй феи – нимфы.Та сколько бы не делала добра,Добрее мир не стал, а люд тщедушныйСверяет жизнь по звону серебра,И золото отнюдь не хлеб насущный.Добрее всех Всевышний, – дал нам хлеб,К нему еще картошку-незабудку;Беда, когда сознанию во вредБытье страдает язвою желудка.Открыты добрым райские врата,Лечить людей удел не эскулапа, Врачует человека доброта, – Побольше отдавать, ничуть не хапать.Молюсь своим стихом, и не спешуЗадать иной тон робкому сердечку:А вдруг я добротою согрешу?Крещусь, и вместо точки ставлю свечку…

Владимир ТРУФАКИН

***Повидала степь немало горя и побед.А от маков стала алой, как кровавый след.Беркут зорко с поднебесья сторожит покой.Звонко жаворонка песня где-то за рекой.Вечер. Степь. Ковыль щекочет ноги у коня.На свободу песня хочет, рвется из меняЗапах пыли и полыни - терпкий аромат.Облака в небесной сини шапками висят. Потянуло свежим хлебом, из печи дымком.Там, где степь сомкнулась с небом, ждет родимый дом.Конь, почуяв близость дома, ускоряет бег.С колыбели очарован степью человек.

Владимир ГОСТЕВ

***Словно туча на рассветеПо зеркальной шел траве,Хоровод березок встретилС белым дымом на листве.Золотым лучом объяты,Сердце зацепив мое…Рассыпался запах мятыНа волнистое жнивье.Распушили сарафаныОкропленные росой,В танец вечный так и манят…Словно встретил мир иной.А куплеты птичьих песенСквозь редеющий туманУбеждают – лес чудесен,Счастья целый океан.Вот бы все исчезли распри,Холода косых дождей.И наш мир такой ненастныйСтанет ярче и теплей.

Анатолий КОРНИЕНКО

РУСЬХрани ее богдля мира и праздника,в виду всех дорог,в сердце странника,(появится мысль идти -дай силы в пути).

Увидят ее: стоит -мечта их детства,живая еще на вид - куда ей деться!

Защитою ей -чудо-речка бездонналюбови людей.Она - икона!(и даже идей других нет в мыслях у них)

И ты защити – войди,хоть по колено,успей к ней любовь найти -она нетленна.

Владимир СИЗЕВ

ВОЛШЕБСТВОПроснулся. Тихо. Полночь. МесяцКак маг наводит волшебство,А звезды аккуратно месятЕго ночное колдовство.И бархатной стихи лавиной Остановить, объять не вмочь, - Вмиг воспринять непостижимо...Спешу скорей себе помочь.Беру бумагу, авторучку – Кроплю, что хлещет через край,И музы звездную палитруДля ангелов готовлю в рай.Сонливость, знаю, одолеет, Уймет от магии ночной,И в засыпании, постельный,Придет спасением покой.

Елена ДУБОГРЕЙ

*** Растрепал апрель сонный город, зимой коронованный.Станет злить теперьхолодами теплом избалованных.Станет изгибать спины улиц, сном одурманенных,взгляды данью брать и раскладывать по карманам их.И ручные звезды раздаривать… Непутевый!По заборам просто разгуливать под покровомароматной кисельной ночии спелых виршей,нацарапанных – смелый почерк.А он не пишет…

Александр КОЛЕСНИКОВ

***Из кленовой коры статуэтка - ноябрю уходящему памятник,не уснуть не поможет таблетка,раз качаются листья как маятник,

тротуар будто хной покрывая,одевая озябшие желудикрасивее Роберто Кавалли,до весны чтобы выглядеть молодо.

В разноцветных глазах светофоровнаблюдаешь симптомы апатии,разгребая сырых мыслей ворохкак листки с голосами за партии.

Приближаешь к себе взглядом небо,раз тобою так было загадано,рассчитавшись невыпавшим снегомза горячие звезды с закатами.

Сергей ИВАНОВ(1977 – 2005)

***

Пустота голодных зрачков. Голова к голове приникла. Не сыграть самым лучшим смычком Пусть без самой плохой, но скрипки.

О, туда, где еще не бывал! Просто в лес, хоть в шипы малины! Холст без кисти – простой материал, Без холста кисть – пучок щетины.

Утром выпадет первый снег, Эпилог, завершающий повесть. Я без совести – не человек, Совесть – без человека – не совесть.

И, вдыхая асфальтовый пар, Я пойму, не сейчас, так однажды: Без серебряных струн нет гитар, Но гитары звенят в каждом.