Upload
wi-gojese
View
223
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/21/2019 4.Geometriuli Stilis Keramika
1/4
N6.1. geometriuli stilis keramika
geometriuli stilis ganviTareba axali etapia berZnuli larnakebis ferweraSi, rodesac
kreta-mikenuri tradiciuli repertuari (naturalisturad gadmocemuli mcenareuli zRvis
samyaros ora da fauna! Seicvala wminda geometriuli saxeebiT, rogoricaa meandrebi,
samkuTxedebi da sxva geometriuli motivebi"
geometriuli stilis keramikis Sesaxeb specialur samecniero literaturaSi azrTa
sxvadasxvaobaa" mkvlevarTa erTi nawili uaryofs am keramikis yovelgvar genetikur
kavSirs winamorbedi xanis egeosur (e"w" kreta-mikenur! kulturul tradiciebTan da mas
#rdiloeTidan Semo$rili berZnuli tomebis % dorielebis motanilad Tvlis" meore nawili
specialistebisa amtkicebs, rom dorielTa Semosevas ar Seusrulebia gadamwyveti roli
axali mxatvruli stilis #amoyalibebaSi da rom geometriuli stilis keramika ganviTarda
adgilobrivi sayofacxovrebo da uxeSi keramikisagan, romelic arsebobda &er kidev kreta-
mikenur xanaSi mxatvrul keramikasTan erTad" mkvlevarTa erTi nawili Tvlis, rom
geometriuli stilis keramika warmoiSva 'kreta-mikenuri' tradiciebis, adgilobrivi
keramikisa da doriuli mxatvruli nakadis urTierTSerwymis Sedegad" unda aRiniSnos,
rom am kompromisul Teorias uaxles specialur literaturaSi Zalze skeptikurad uyureben,
miT ufro, rom ukanasknel xanebSi Zlierdeba tendencia dorielTa mxatvruli kulturisa da
misi gavlenis rolis gadasin&visa" mkvlevarTa azriT, es gavlena metad umniSvnelo unda
yoliyo, miT ufro geometriuli stilis keramikis #amoyalibebaSi (xazgasmulia is fa)ti,rom geometriuli stili gansakuTrebiT ganviTarda aTenSi, romelsac ar ganucdia dorielTa
Semoseva!" axali aRmo#enebisa da gamokvlevebis safuZvelze varaudoben, rom
geometriuli stilis keramika adgilobriv niadagzea ganviTarebuli da a) didi roli
egeosurma (kreta, mikeni! kulturulma tradiciebma Seasrules" am epo)aSi keramikuli
mxatvrobis arsebiTi gansxvaveba egeosurisagan SemdegSi mdgomareobs* kretuli
keramikuli nawarmis ZiriTadi Tavisebureba is aris, rom is Tavad cocxali arsebis
STabe$dilebas axdens, minosuri nawarmis nimuSebi TiT)os #ven Tvalwin izrdeba da
pataravdeba, ibereba da i#uteba" geometriuli $ur$eli ki pirvel rigSi aRi)meba rogorc
konstru)cia" is Sedgeba calkeuli nawilebisagan, romelTagan TiToeuli Tavis garkveul
te)tonikur fun)cias asrulebs" Tuki kretuli keramika ufro mcenares an zRvis arsebas
mogvagonebs, geometriuli ufro nagebobas, uZrav konstru)cias #amogavs" kretuli
Tavisi formiTa da xasiaTiT TiT)os erwymis garemos, geometriuli ki #aketil, izolirebil
guras warmoadgens"
+
7/21/2019 4.Geometriuli Stilis Keramika
2/4
protogeometriuli stilis keramika
Zv"w" aTaswleulis dasasrulidan Zv"w" s-is Sua xanebamde saberZneTSi
gavrcelebulia e"w" geometriuli stilis keramika" am tipis keramikis ganviTarebaSi or
ZiriTad periods gamoyofen" pirveli moicavs Zv" w" .-. ss" da protogeometriulis
saxeliTaa cnobili" am dros ZiriTadad gavrcelebulia sada formis da mcire zomis
yoveldRiuri sao&axo keramika, romelic tipologiuri TvalsazrisiT sakmaod erTferovania
(dabal)usliani Tasebi, mucelgamoberili surebi, amforebi da /idriebi!" aRniSnuli $ur$lis
Semkulobac sakmaod sadaa* $ur$lis kedlebi yavisferi lakiT sartylebadaa dayoli, xolo
lakiT daufaravi nawilebi Sevsebulia texili xazebiT, wertilebiT da wreebiT (isini agreTve
yavisferi lakiTaa gamoyvanili!" protogeometriuli keramika #arxzea nakeTebi, rac
winamorbedi xanis (e"w" kreta-mikenis epo)is! kulturul memkvidreobadaa mi#neuli"
aRniSnuli keramika saberZneTis ramdenime centrSi mzaddeboda (Tesalia, argolda,
kreta, atika!" Zv"w" . saukunidan protogeometriuli keramika icvleba 'namdvili'
geometriuli stilis keramikiT"
"namdvili" geometriuli stilis keramika
Zv"w" . saukunidan protogeometriuli keramika icvleba 'namdvili' geometriuli
stilis keramikiT" amasTan erTad #ndeba keramikuli warmoebis axali centrebi (argosi,
sikioni, sparta, beotia, fere, melosi!, romelTa nawarmi, miuxedavad mTeli rigi arsebiTi
niSnebisa, zogierTi detalebiT ganir#eva erTmaneTisagan da garkveuli individualobiT
xasiaTdeba" gansakuTrebiT did ayvavebas geometriuli stilis keramikam aTenSi (da
saerTod atikaSi! miaRwia"
geometriuli stilis keramikis ayvavebis xanad Zv"w" . s", gansakuTrebiT ki Zv" w"
s-is pirveli naxevaria mi#neuli" am drois $ur$eli formebis mixedviT Zalze
mravalferovania* amforebi da kraterebi (upiratesad wagrZelebuli proporciebisa!,sxvadasxvagvari surebi, oinoxoebi, kilikebi, skifosebi, pi)sidebi da sxv" zogierTi
$ur$lis yuri guruladaa gaformebuli (sxvadasxva cxovelisa Tu frinvelis gamosaxulebis
saxiT!" yoveldRiuri, sayofacxovrebo keramikis gverdiT am dros gvxvdeba agreTve
sanelsacxeble miniaturuli $ur$lebi da uzarmazari (zog&er adamianis simaRlis!
$ur$lebic, romelTac micvalebulis samarxze dasadgmelad amzadebdnen"
0
7/21/2019 4.Geometriuli Stilis Keramika
3/4
geometriuli stilis keramika gamoir#eva maRali te)nikuri TvisebebiT (daxvewili
formebi, kargad gacrili da damuSavebuli Tixa, Tanabrad gamomwvari keci, maRali
xarisxis laki!" $ur$lebis Semkulobac, protogeometriulTan SedarebiT, gacilebiT rTulia
da mravalferovanic" moxatuloba sartylebadaa ganlagebuli (danar#eni zedapiri ki
mkrTali Savi an yavisferi lakiTaa dafaruli!" ornamentad ZiriTadad gamoyenebulia
geometriuli gurebi* swori da texili xazebi, wertilebi samkuTxedebi, rombebi,
kvadratebi, koncentruli wreebi, sxvadasxva formis &vrebi, nairsaxovani meandri, ufro
gvian gvxvdeba vardulebis, frinvelTa da cxovelTa gamosaxulebani (cxeni, iremi, Txa,
taxi, xari, lomi, Tevzebi, gedi da sxv"!"
geometriuli keramikis ganviTarebis sul gviandel da umaRles etapze (Zv" w" . s"
dasasruli-Zv" w" s" pirveli naxevari! #ndeba adamianTa gamosaxulebebic, naxati
silueturia, xolo gura Zalze primitiuladaa gadmocemuli* uzarmazari fexebi prolSia
mocemuli, mokle samkuTxa tani fasSia na#venebi, xolo saxe prolSia daxatuli"
adamianis amgvari gamosaxuleba geometriuli stilis $ur$lebze TiT)mis kanonizebulia
(amgvaradaa adamiani yovelgvar pozaSi-mdgomare Tu mwoliare mdgomareobaSi!"
moZraoba fexebisa da xelebis 1estiTaa gadmocemuli" unda aRiniSnos, rom adamianis
(iseve rogorc cxovelTa da frinvelTa! gurebs geometriuli stilis $ur$lis moxatulobaSi
damoukidebeli mniSvneloba ara a)vs da isini saerTo ornamentaciis nawils
warmoadgenen" amitomac gurebs Soris Tavisufali sivrce geometriuli saxeebiTaa
Sevsebuli"
dipilonis stilis keramika
adamianis gamosaxulebebiT Semkuli geometriuli stilis $ur$lebi pirvelad aTenSi,
dipilonis samarovanze aRmo#nda da amitomac am &gus $ur$lebs dipilonis stilis
keramikas uwodeben" dipilonis $ur$lebi sakmaod didi zomisaa" am $ur$lebis yeli,
Ziri, tanis )veda da zeda nawilebi geometriuli ornamentiTaa moxatuli, xolo tanis Sua
nawilze ganlagebul sartyelze, micvalebulis datirebis scenaa gamosaxuli* centrSi
katafalkze micvalebulia dasvenebuli, xolo a)eT-i)iT xelapyrobili motiralni" dipilonis
$ur$lebze gvxvdeba sxva gamosaxulebanic* samgloviaro procesia, xomaldebi,
sazRvao Tu saxmeleTo brZolis scenebi, ferxuli da sxv"
geometriuli stilis moxatuli keramika adreuli berZnuli mxatvruli kulturis erT-erT
yvelaze ufro Tvalsa#ino miRwevadaa mi#neuli"
2
7/21/2019 4.Geometriuli Stilis Keramika
4/4
mcire plastika
/omerosis periodis skulpturam #venamde mxolod mcire plastikis saxiT
moaRwia, romelTa umetes nawilsac aSkarad sakulto xasiaTi /)onda" es mcire zomis
)andakebebi, romlebic ZiriTadad RmerTebs an gmirebs gamoxataven, keTdeboda
terakotisgan, spilosZvlisgan an brin&aosgan" beotiaSi napovni terakotas )andakebebi,
romlebic mTlianad ornamentebiTaa dafaruli, gamoir#evian primitiulobiTa da formaTa
daunawevreblobiT" sxeulis zogierTi nawili odnavaa dam#neuli, zogierTi ki araTanabrad
gamoweuli" aseTia, magaliTad, m&domare )alRmerTis gura bavSviT* )alis fexebi
Serwymulia taxtTan, romelzec zis, cxviri uzarmazaria da niskarts mogvagonebs %
ostats srulebiTac ar ainteresebs sxeulis anatomiuri agebulebis gadmocema"
terakotas gurebTan erTad arsebobda brin&aosic" '/erakle da kentavri' da 'cxeni'
(Zv"w" s"!, romlebic olimpiaSia napovni da /omerosuli periodis dasasruls
miekuTvnebian, sakmaod cxad warmodgenas gvi)mnian RmerTebisTvis miZRvnili
brin&aos am mcire plastikis gulubryvilo primitiulobasa da s)ematizmze" e"w" 'apolonis'
)andakeba beotiidan (Zv"w" s"! Tavisi gawelili proporciebiTa da guris saerTo agebiT
mogvagonebs kreta-mikenis xelovnebis adamianTa gamosaxulebebs, Tumca maTgan
mkveTrad gansxvavdeba frontaluri gayinulobiTa da saxisa da sxeulis gadmocemis
s)ematuri pirobiTobiT"
realur samyarosTan ufro cocxali kavSiris niSnebiT gamoir#eva mxolod terakotaszogierTi gura beotiidan, romlebic Zv"w" s-s mieuTvnebian" aseTia, magaliTad,
)andakeba, romelzec gamoxatulia mxvneli" gadawyvetis gulubryvilobis miuxedavad,
es &gu SedarebiT ufro realisturia moZraobis motiviT da naklebad aris dakavSirebuli
/omerosis epo)is umoZraobasa da pirobiTobasTan" aseTi tipis gamosaxulebebSi
SeiZleba davinaxoT garkveuli paralelebi imave periodSi Se)mnil /esiodes eposTan,
romelic ganadidebs glexis Sromas, Tumca a)ac, saxviTi xelovneba literaturasTan
SedarebiT Zlier #amor#enilad gamoiyureba"
3