Ç ÐÏËÉÏÑÊÉÁ ÊÁÉ Ç ÁËÙÓÇ ÔÇÓ ÔÑÉÐÏËÉÔÓÁÓ · 98 t w ~ ~ }Á{q~n{ }t} 2005 {ÄÒÌÀ ÍÀË ÊÂÉÈÄÂÍÌµË t w ~ ~ }Á{q~n{ }t} 99 ÅÉÓÁÃÙÃÇ

98 ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ

ÌÁÑ. - ÁÐÑ. 2005 Ç ¢ëùóç ôçò ÔñéðïëéôóÜò

ÓÔÑÁÔÉÙÔÉÊÇ ÅÐÉÈÅÙÑÇÓÇ 99

ÊÅÉÌÅÍÏ-ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÅÓ:Õðôãïò å.á ÔéìïëÝùí Ìá÷áßñáò

Ç ÐÏËÉÏÑÊÉÁ ÊÁÉ Ç ÁËÙÓÇ

ÔÇÓ ÔÑÉÐÏËÉÔÓÁÓ




ÅÉÓÁÃÙÃÇ

Áðü ôéò áñ÷Ýò ôïõ 1821 üëç ç Ðåëïðüííçóïò âñéóêüôáí óå äéáñêÞ óõ-

íáãåñìü, Ýîáøç êáé áíáóôÜôùóç. Ôá åðåéóüäéá äéáäÝ÷ïíôáí ôï Ýíá ôï

Üëëï êáé ïõäåßò ðëÝïí óõãêñáôéüôáí ãéá íá ðåñéìÝíåé ôçí êáèïñéóìÝíç çìå-

ñïìçíßá ôçò 25çò Ìáñôßïõ ãéá ôçí Ýíáñîç ôïõ áðåëåõèåñùôéêïý áãþíá.

Óôéò 23 Ìáñôßïõ 1821 ï Ðåôñüìðåçò áðåëåõèÝñùóå ôçí ÊáëáìÜôá. Óôéò

27 Ìáñôßïõ ðïëéïñêÞèçêå ç Êáñýôáéíá, ìÝóá óôï Áñêáäéêü Ýäáöïò, áëëÜ ôçí

1ç Áðñéëßïõ Ýöèáóå éó÷õñÞ óôñáôéùôéêÞ äýíáìç áðü ôçí Ôñßðïëç êáé äéÝëõóå

ôçí ðïëéïñêßá. Ç åðáíÜóôáóç üìùò åß÷å áñ÷ßóåé êáé ïé Ôïýñêïé åãêáôÝëåéðáí

óôáäéáêÜ ôá åðáñ÷éáêÜ êÝíôñá êáé óõãêåíôñùíüíôïõóáí óôçí Ôñßðïëç. Ï Èåü-

äùñïò Êïëïêïôñþíçò áðïöÜóéóå íá éäñýóåé óôñáôüðåäá ðÝñéî êáé åõñÝùò ôçò

Ôñéðüëåùò êáé íá êáôáóôÞóåé ôçí ðüëç êýñéï áíôéêåéìåíéêü óêïðü ôçò åðáíá-

óôÜóåùò. Ôçí 1ç Áðñéëßïõ óõãêÝíôñùóå 300 áãùíéóôÝò óôçí ÐéÜíá áëëÜ óôéò 6

Áðñéëßïõ ôïõ åðé-

ôÝèçêáí ïé Ôïýñ-

êïé, äéÝëõóáí ôï

óôñáôüðåäü ôïõ

êáé Ýêáøáí ôçí

Áëùíßóôáéíá. Ïé

ðñþôåò áðïãï-

çôåýóåéò äåí

áðïèÜññõíáí

ôïí Êïëïêïôñþ-

íç ï ïðïßïò æÞ-

ôçóå áðü ôïõò

ïðëáñ÷çãïýò íá

«æõãþóïõí ôçí

ÔñéðïëéôóÜ». Ïé

ëüãïé ôïõ åß÷áí

áðÞ÷çóç êáé

ìå áðïôÝëåóìá

íá êáôáëçöèåß

ôï Ëåâßäé áðü

óþìáôá Êáëá-

âñõôéíþí êáé íá

óõãêåíôñùèïýí

3.000 áãùíé-

óôÝò óôï ÷ùñéü

ÐÜðáñç ôïõ

Âáëôåôóßïõ êáé

óôç Âëá÷ïêåñá-

óéÜ. Óôá ÂÝñâáé-

íá óõãêåíôñþ-

èçêáí 1.500

Ìéóôñéþôåò.

Óôéò 10 Áðñé-




ëßïõ ïé Ôïýñêïé åîüñìçóáí áðü ôçí Ôñßðïëç, ìå 3.000 ðåñßðïõ Üíäñåò, êáôÜ

ôçò Âëá÷ïêåñáóéÜò êáé Ýðåéôá áðü ìéá áøéìá÷ßá ìéóÞò þñáò Ýôñåøáí óå öõãÞ

ôïõò Üðåéñïõò ¸ëëçíåò áìõíüìåíïõò êáé äéÝëõóáí ôï óôñáôüðåäï ôïõò. Óôéò

14 Áðñéëßïõ ïé Ôïýñêïé, êïìðÜæïíôáò ãéá ôéò åðéôõ÷ßåò ôïõò óôçí ÐéÜíá, ôçí

Áëùíßóôáéíá êáé óôç Âëá÷ïêåñáóéÜ, åðÝäñáìáí êáôÜ ôïõ Ëåâéäßïõ. Ï áãþíáò,

ðïõ äéåîÞ÷èç êáè’ üëç ôç äéÜñêåéá ôçò çìÝñáò Þôáí åðéêüò êáé áðïöáóéóôéêüò.

Ïé Ôïýñêïé äåí êáôüñèùóáí íá ëõãßóïõí ôçí Üìõíá ôùí Êáëáâñõôéíþí êáé

ðñï ôïõ êéíäýíïõ íá áðïêëåéóèïýí áðü ôá õøþìáôá ðïõ ðåñéÝâáëáí ôï ðå-

äßï ôçò ìÜ÷çò êáé ôá ïðïßá êáôå÷üíôïõóáí óôáèåñÜ áðü ôïõò áìõíüìåíïõò,

Üñ÷éóáí íá õðï÷ùñïýí. Ïé Êáëáâñõôéíïß ôïõò êáôáäßùîáí áëëÜ ç áðñïó-

äüêçôç âñï÷Þ

ðïõ åðáêïëïý-

èçóå Ýóùóå

ôïõò Ôïýñêïõò

ïé ïðïßïé üìùò

åß÷áí Þäç

õðïóôåß óïâá-

ñÝò áðþëåéåò

(150-300 íå-

êñïß êáé ðïëëïß

ôñáõìáôßåò). Ç

óçìáóßá ôçò íß-

êçò óôï Ëåâßäé

õðÞñîå ìåãÜ-

ëç. Ï óôñáôåõ-

ìÝíïò ëáüò,

ìåôÜ ôéò ðñþ-

ôåò áðïôõ÷ßåò,

äïêßìáóå âáèéÜ

éêáíïðïßçóç

êáé ïé Ôïýñêïé

ìåãÜëç áðïãï-

Þôåõóç.

Ï Êïëïêï-

ôñþíçò êáôü-

ðéí ïñãÜíùóå

ìå ðñïóï÷Þ

ôá óôñáôüðå-

äá ÐéÜíáò,

Áëùíßóôáéíáò,

Âáëôåôóßïõ êáé

×ñõóïâéôóßïõ,

ðïõ áðïôåëïý-

óáí áðåéëÞ

êáôÜ ôçò Ôñéðü-

ëåùò êáé ôùí

Âåñâáßíùí ðïõ




Þôáí óôñáôüðåäï ÄéïéêçôéêÞò ÌÝñéìíáò (ôñïöþí, ðïëåìïöïäßùí êáé ëïéðþí

åöïäßùí). Óôá óôñáôüðåäá ãéíüôáí ç ïñãÜíùóç, ç óõãêñüôçóç ôùí ôìçìÜ-

ôùí, ç åêðáßäåõóç ôùí áíäñþí êáé ç åìðÝäùóç ôçò ðåéèáñ÷ßáò, þóôå ïé

Üôáêôïé, Üðåéñïé, Üïðëïé êáé Üóéôïé åí ðïëëïßò áãùíéóôÝò íá åöïäéáóôïýí

ìå ôá êáôÜëëçëá ìÝóá êáé áðü óôßöç íá ìåôáó÷çìáôéóèïýí óéãÜ-óéãÜ óå

ôáêôéêü óôñáôü.

Óôéò 18 Áðñéëßïõ ïé ¸ëëçíåò Ýóôçóáí åíÝäñá óôç Óõëßìíá êáé êôýðçóáí

ÔïõñêéêÞ öÜëáããá ðïõ ðÞãáéíå óôç ÄáâéÜ ãéá íá áëÝóåé óôïõò åêåß ìýëïõò.

Ç ìÜ÷ç äéÞñêåóå äõï þñåò êáé êáôÝëçîå ìå ôçí áðï÷þñçóç ôùí Ôïýñêùí

ðïõ Üöçóáí ðßóù ôïõò 20 íåêñïýò êáé ðïëëÜ åöüäéá.

Óôéò 26 Áðñéëßïõ ïé Ôïýñêïé åîüñìçóáí áðü ôçí Ôñßðïëç êáôÜ ôïõ óôñáôï-

ðÝäïõ ôïõ Âáëôåôóßïõ. Ç ìÜ÷ç õðÞñîå óêëçñÞ. Ïé ¸ëëçíåò áìõíüìåíïé áñ÷éêÜ

õðï÷þñçóáí áëëÜ ìå ôçí Üöéîç åíéó÷ýóåùí óôáèåñïðïßçóáí ôéò èÝóåéò ôïõò

êáé áíÜãêáóáí óôç óõíÝ÷åéá ôïõò Ôïýñêïõò íá õðï÷ùñÞóïõí êáôáäéùêüìåíïé

ðñïò ôçí Ôñßðïëç. Óôéò 28 Áðñéëßïõ ïñßóèçêå ùò áñ÷éóôñÜôçãïò ôùí äõíÜ-

ìåùí ôçò Áñêáäßáò ï Êïëïêïôñþíçò.

Ï ×ïõñóßô, ðáóÜò ôçò ÐåëïðïííÞóïõ, âñéóêüôáí áðü ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ

1821 óôçí ¹ðåéñï êáé ðïëåìïýóå, ìå åíôïëÞ ôçò Ðýëçò, ôïí ÁëÞ ðáóÜ. Óôçí

Ôñßðïëç åß÷å áöÞóåé áíôéêáôáóôÜôç ôïõ ôïí Ìå÷ìÝô ÓáëÞ÷ ìå 10.000 ðåñßðïõ

óôñáôü. ÁíÞóõ÷ïò ãéá ôá óõìâáßíïíôá äéÝôáîå ôïõò óôñáôçãïýò ÊéïóóÝ Ìå÷-

ìÝô êáé ÏìÝñ Âñõþíç íá êéíçèïýí, ìå 8.000 ðåæïýò êáé 1.000 éððåßò, ðñïò ôçí

Ðåëïðüííçóï äéá ìÝóïõ Èåóóáëßáò, Èåñìïðõëþí êáé Éóèìïý. Ôáõôü÷ñïíá

Ýóôåéëå ôïí ÌïõóôáöÜìðåç (Êå÷áãéÜìðåç) ìå 4.000 Áëâáíïýò íá ðåñÜóåé

áðü ôçí Áéôùëïáêáñíáíßá êáé ôï Ñßï, óôçí Ðåëïðüííçóï. Ï ÊéïóÝ Ìå÷ìÝô

êáé ï ÏìÝñ Âñõþíçò åãêëùâßóôçêáí ôåëéêÜ óôç Âïéùôßá. Ï Êå÷áãéÜìðåçò

ðÝñáóå ÷ùñßò áíôßóôáóç áðü ôçí Áéôùëïáêáñíáíßá, äéáðåñáéþèçêå óôï Ñßï,

ëåçëÜôçóå ôçí ÐÜôñá, Ýêáøå ôç Âïóôßôóá (Áßãéï), êáôÝóôñåøå ôçí Êüñéíèï

êáé ôï ¢ñãïò, Ýëõóå ôçí ðïëéïñêßá ôïõ Íáõðëßïõ êáé åéóÞëèå èñéáìâåõôéêÜ

óôçí Ôñßðïëç óôéò 2 ÌáÀïõ 1821. Ç ÜöéîÞ ôïõ áíáðôÝñùóå ôï çèéêü ôùí

Ôïýñêùí êáé ðñïêÜëåóå áðïãïÞôåõóç êáé ôáñá÷Þ óôï Åëëçíéêü óôñáôüðåäï.

Ï Êå÷áãéÜìðåçò üìùò Ýêáíå äýï âáóéêÜ óöÜëìáôá. Ðñþôïí äåí Ýóôåéëå

äýíáìç íá áóöáëßæåé êáé íá åëÝã÷åé ôá óôåíÜ ôùí Äåñâåíßùí ðïõ Þôáí ç

ðýëç ôçò ÐåëïðïííÞóïõ êáé äåýôåñïí Ýìåéíå Üðñáãïò 10 çìÝñåò êáé äåí

êéíÞèçêå áìÝóùò êáôÜ ôùí öïâéóìÝíùí ÅëëÞíùí, ìå áðïôÝëåóìá íá ôïõò

äþóåé ôï ÷ñüíï íá áíáäéïñãáíùèïýí êáé íá óõíÝëèïõí.

Ôï ó÷Ýäéï ôïõ Êå÷áãéÜìðåç Þôáí íá âãåé ðáíóôñáôéÜ áðü ôçí Ôñßðïëç,

íá êáôáóôñÝøåé ôï óôñáôüðåäï ôïõ Âáëôåôóßïõ, íá ìåôáâåß óôçí ÊáëáìÜôá,

íá êáôáðíßîåé ôçí åðáíÜóôáóç óôç Ëáêùíßá, íá åðáíÝëèåé óôçí Áñêáäßá êáé

íá óôñáôïðåäåýóåé óôçí ðåñéï÷Þ Ìåãáëïõðüëåùò.

Óôéò 12 ÌáÀïõ 1821 åðÝäñáìå, ìå 8.000 ðåæïýò êáé 2.000 éððåßò, êáôÜ

ôïõ Âáëôåôóßïõ ôï ïðïßï õðåñáóðßæïíôáí 750 ìá÷çôÝò õðü ôïõò Çëßá êáé

Êõñéáêïýëç Ìáõñïìé÷Üëç. Ç ìÜ÷ç Üñ÷éóå ôéò ðñþôåò ðñùéíÝò þñåò êáé êïñõ-

öþèçêå ôï ìåóçìÝñé. Ï Êïëïêïôñþíçò Ýöèáóå áìÝóùò ìå 800 Üíäñåò êáé

êáôüðéí ï Ðëáðïýôáò ìå Üëëïõò 700. Ôï âñÜäõ ç êáôÜóôáóç Þôáí áâÝâáéç.

Ïé Ôïýñêïé ðßóôåõáí üôé ç ìüíç óùôçñßá ôùí ÅëëÞíùí Þôáí ç öõãÞ ôïõò

êáé ïé ¸ëëçíåò üôé ïé Ôïýñêïé èá áðï÷ùñïýóáí ôç íý÷ôá. Ôßðïôá üìùò äåí

óõíÝâç áðü áõôÜ. Ç ìÜ÷ç óõíå÷ßóèçêå ôç íý÷ôá. Ôá ìåóÜíõ÷ôá Ýöèáóå ï




Áíôþíçò Ìáõñïìé÷Üëçò ìå 300 Üíäñåò êáé ï ÃéáôñÜêïò ìå 400 áãùíéóôÝò.

Ôï ðñùß ïé Ôïýñêïé êÜìöèçêáí êáé Üñ÷éóáí íá õðï÷ùñïýí ðñïò ôçí Ôñßðïëç

Ýðåéôá áðü ôçí Üöéîç êáé Üëëùí Åëëçíéêþí åíéó÷ýóåùí áðü ôá ÂÝñâáéíá

(ðåñß ôïõò 500). Ï áðïëïãéóìüò ôçò ìÜ÷çò åßíáé áóáöÞò. ÅêôéìÜôáé üôé óêï-

ôþèçêáí ðåñß ôïõò 500-600 Ôïýñêïé êáé êáìéÜ åéêïóáñéÜ ¸ëëçíåò. Ç óçìá-

óßá üìùò ôçò ÅëëçíéêÞò íßêçò äåí Ýãêåéôáé ìüíï óôéò áðþëåéåò ôïõ å÷èñïý,

ïýôå óôï õëéêü ðïõ êõñéåýèçêå, áëëÜ óôç ìÝãéóôç çèéêÞ åðßäñáóç ðïõ åß÷å

åðß ôùí ðïëåìéóôþí.

Ç Þôôá ôïõ Âáëôåôóßïõ äåí Þôáí äõíáôüí íá áöÞóåé ôïõò Ôïýñêïõò íá

çóõ÷Üóïõí. Ôçí 18ç ÌáÀïõ åðÝäñáìáí ìå 6.000 Üíäñåò êáôÜ ôùí Âåñâáßíùí.

Ìéá áðü ôéò öÜëáããÝò ôïõò êáôåõèýíèçêå êáôÜ ôùí Äïëéáíþí üðïõ âñÞêå

éó÷õñÞ áíôßóôáóç áðü ôéò äõíÜìåéò ôïõ ÍéêçôáñÜ êáé ôïõ ÌçôñïìÜñá, ðïõ

ï÷õñþèçêáí óôá óðßôéá ôïõ ÷ùñéïý. Ç õðüëïéðç äýíáìç åðéôÝèçêå êáôÜ ôïõ

óôñáôïðÝäïõ ôùí Âåñâáßíùí, ðïõ ôï õðåñáóðßæïíôáí 2.500 ¸ëëçíåò õðü

ôïõò ÃéáôñÜêï, ÊïíôÜêç êáé Æáöåéñüðïõëï. Ç ìÜ÷ç õðÞñîå óêëçñÞ áëëÜ ç

áíäñåßá ôùí áìõíïìÝíùí êáôßó÷õóå ôçò áñéèìçôéêÞò õðåñï÷Þò ôùí Ôïýñêùí,

ïé ïðïßïé, üôáí íý÷ôùóå, Üñ÷éóáí íá õðï÷ùñïýí. Ç õðï÷þñçóç ãñÞãïñá ìå-

ôáôñÜðçêå óå Üôáêôç öõãÞ. Ç êáôáäßùîç ôùí ÅëëÞíùí äõó÷åñÜíèçêå áðü

ôç ñáãäáßá âñï÷Þ, ðïõ Þëèå óáí äþñï óôïí ðáíéêüâëçôï å÷èñü, ï ïðïßïò

Üöçóå óôï ðåäßï ôçò ìÜ÷çò 300-400 íåêñïýò.

Ïé íßêåò óôï ÂáëôÝôóé êáé óôá ÂÝñâáéíá-ÄïëéáíÜ êáôÝññéøáí ôï çèéêü

ôùí Ôïýñêùí êáé ôéò åëðßäåò ðïõ åß÷áí ìå ôçí Üöéîç ôïõ Êå÷áãéÜìðåç êáé

åîýøùóáí ôï çèéêü ôùí ÅëëÞíùí ìá÷çôþí. Åß÷å öèÜóåé ðëÝïí ç þñá ôçò

ÔñéðïëéôóÜò.

ÏÑÃÁÍÙÓÇ ÔÇÓ ÐÏËÉÏÑÊÉÁÓ ÔÇÓ ÔÑÉÐÏËÉÔÓÁÓ

Ôï ó÷Ýäéï åðé÷åéñÞóåùí ôïõ Êïëïêïôñþíç

Ç óýëëçøç ôïõ ó÷åäßïõ êáé ç ïñãÜíùóç ôçò ðïëéïñêßáò ôçò ÔñéðïëéôóÜò

áíÞêïõí êáôÜ êýñéï ëüãï óôçí óôñáôéùôéêÞ åõöõÀá êáé ïîõäÝñêåéá ôïõ Èåü-

äùñïõ Êïëïêïôñþíç, ï ïðïßïò åðÝìåíå óôçí åîáéñåôéêÞ óçìáóßá ðïõ åß÷å ôï

Áñêáäéêü Ýäáöïò ãéá ôçí Ýíáñîç ôïõ áãþíá. Ïé Üëëïé ïðëáñ÷çãïß íüìéæáí üôé

Þôáí êáëýôåñï íá ðïëéïñêçèïýí êáé íá áëùèïýí ôá êÜóôñá ôçò Ìåóóçíßáò

êáé Ëáêùíßáò êáé áðü åêåß íá ãéíüôáí ç åîüñìçóç ðñïò âïññÜ. ¸ôóé üìùò

èá ðåñéïñéæüôáí ç åðáíÜóôáóç óôçí ðåñéöÝñåéá, äåí èá Ýðáéñíå ôç ãåíéêü-

ôçôá ðïõ ÷ñåéáæüôáí êáé èá Þôáí åýêïëï íá êáôáðíéãåß. Ï Êïëïêïôñþíçò

Þèåëå íá êôõðÞóåé ôïí å÷èñü óôçí êåöáëÞ, óôï êÝíôñï êáé ü÷é óôçí Üêñç

ôçò ÐåëïðïííÞóïõ, íá ãåíéêåýóåé ôïí ðüëåìï, íá äçìéïõñãÞóåé åíôõðþóåéò

óôéò îÝíåò äõíÜìåéò êáé íá ðñïäéáèÝóåé åõìåíþò ôç äéåèíÞ êïéíÞ ãíþìç. Ôá

ðåñéöåñåéáêÜ êÜóôñá ôá èåùñïýóå äåõôåñåýïíôåò áíôéêåéìåíéêïýò óêïðïýò,

ðßóôåõå üôé áðáéôïýóáí ìéêñÝò äõíÜìåéò êáé üôé ôåëéêÜ èá åêöõëßæïíôáí êáé

èá Ýðåöôáí áðü ìüíá ôïõò.

Óýìöùíá ìå ôï ó÷Ýäéï ôïõ Êïëïêïôñþíç éäñýèçêáí óôñáôüðåäá óå

êáßñéá óçìåßá ôçò Áñêáäßáò, ðÝñéî ôçò Ôñéðüëåùò, ìå Üíïéãìá åõñý (ÐéÜíá,

×ñõóïâßôóé, ÂáëôÝôóé, ÂÝñâáéíá, ÄïëéáíÜ). Ìå ôçí ðÜñïäï ôïõ ÷ñüíïõ, ôçí




åíßó÷õóç ôùí Åë-

ëÞíùí êáé ôçí öèï-

ñÜ ôùí Ôïýñêùí,

ôá óôñáôüðåäá

èá ðñïùèïýíôáí

êáé ç Ôñßðïëç èá

ðåñéóöéããüôáí

áóöõêôéêÜ ìÝ÷ñé

ôçò ðôþóåþò

ôçò. Ãéá ôçí õðï-

óôÞñéîç ôïõ ó÷åäß-

ïõ ôïõ óõãêñïôÞ-

èçêáí õðçñåóßåò

áíåöïäéáóìïý,

ëåéôïýñãçóáí åèíé-

êïß öïýñíïé óôá

÷ùñéÜ êáé ïñãáíþ-

èçêáí áðïèÞêåò

åöïäßùí êáé ðõñï-

ìá÷éêþí. Ïé ìðá-

ñïõôüìõëïé ôçò

ÄçìçôóÜíáò ðá-

ñåß÷áí ìðáñïýôé

êáé öõóßããéá. ÌåôÜ

ôï ó÷çìáôéóìü ôçò

ÐåëïðïííçóéáêÞò

Ãåñïõóßáò óõãêñï-

ôÞèçêå åöïñåßá

ôçò åðáñ÷ßáò ôçò

ÔñéðïëéôóÜò ìå

åðéêåöáëÞò ôïí

ÊáíÝëëï ÄåëçãéÜí-

íç, ãéá ôï ÷åéñéóìü

ôùí ïéêïíïìéêþí

èåìÜôùí êáé ôïí

åöïäéáóìü ôùí

óôñáôïðÝäùí ìå

ìÝóá äéáôñïöÞò

êáé äéåîáãùãÞò

ôïõ ðïëÝìïõ. Ôá

êôçíïôñïöéêÜ ðñïú-

üíôá Þôáí åðáñêÞ

ãéá ôéò áíÜãêåò ôùí áãùíéæïìÝíùí áëëÜ Ýëëåéðáí ïé áíáãêáßåò ðïóüôçôåò

ìïëõâéïý ãé’ áõôü ïé åðáíáóôÜôåò Þóáí óå óõíå÷Þ åðáöÞ ìå ôïõò íçóéþôåò,

êõñßùò Õäñáßïõò, ïé ïðïßïé êÜëõðôáí ôéò åëëåßøåéò ôïõò óå ìïëýâé, ôïõöåêü-

ðåôñåò, ðåôóéÜ ãéá ôá ôóáñïý÷éá êáé éáôñéêÜ ãéá ôçí ðåñßèáëøç áññþóôùí

êáé ôñáõìáôéþí.




ÐåñéãñáöÞ ôïõ åäÜöïõò

Ç Ôñßðïëç Þôáí ôï íåõñáëãéêü, óõ-

ãêïéíùíéáêü, äéïéêçôéêü êáé óôñáôéùôéêü

êÝíôñï ôçò ÔïõñêéêÞò êõñéáñ÷ßáò óôçí Ðåëïðüííçóï. ¹ôáí êôéóìÝíç óå åðßðåäç

èÝóç ìÝóá ó’ Ýíá ïñïðÝäéï êáé ðåñéâáëëüôáí áðü áëõóéäùôÜ óõãêñïôÞìáôá

ïñÝùí, áð’ üëá ôá óçìåßá ôïõ ïñßæïíôá, ôá ïðïßá

ôçò ðáñåß÷áí ôçí áðáñáßôçôç åäáöéêÞ ðñïóôáóßá

Áõôü üìùò ôï ðëåïíÝêôçìá áðïôÝëåóå êáé ôï

áóèåíÝò óçìåßï ôùí Ôïýñêùí, üôáí êëåßóèçêáí

óôá ôåß÷ç ôçò ðüëåùò êáé Üöçóáí ôá ãýñù õøþ-

ìáôá óôç äéÜèåóç ôùí ðïëéïñêçôþí.

Ïé äéáêëáäþóåéò ôïõ ÌáéíÜëïõ, êáôÜ ôçí

âüñåéï-äõôéêÞ ðëåõñÜ ôçò ðüëåùò, ðñüóöåñáí

óôïõò ¸ëëçíåò ôçí áóöÜëåéá ôçò ðñþôçò êáé

âáóéêÞò ãñáììÞò ï÷õñþóåþò ôïõò óôéò äáóï-

óêåðåßò ðôõ÷Ýò ôïõ áãÝñù÷ïõ üñïõò. ÐëÝïí

ôïýôïõ ç éó÷õñÜ áðüöõóÞò ôïõ ÌáéíÜëïõ,

áðÝíáíôé áðü ôç Óõëßìíá, êáôÝëçãå óå ôñåéò

ïîåßåò êïñõöÝò ðïõ ó÷çìÜôéæáí ôá Ôñßêïñöá,

ôá ïðïßá áðïôÝëåóáí ôçí êýñéá âÜóç ôùí

äõíÜìåùí ôçò ðïëéïñêßáò. Íüôéï-áíáôïëéêÜ

äÝóðïæáí ôá õøþìáôá ôïõ ÐÜñíùíá êáé óôçí

âüñåéï-áíáôïëéêÞ ðëåõñÜ ç ðüëç áíôßêñéæå ôï

ïñåéíü óõãêñüôçìá ôïõ Áñôåìéóßïõ-Ðáñèåíßïõ

êáé ôùí ðáñáöõÜäùí ôïõ.

¸öéððïò ÷þñåé ãåííáßå óôñáôçãÝ áíÜ ôïõò áéþíåò, äéäÜóêùí ôïõò ëáïýò ðùò ïé äïýëïé ãßíïíôáé åëåýèåñïé.(È. Êïëïêïôñþíçò-Åèíïë. Éóôïñéêü Ìïõóåßï)

Ðáëáéþí Ðáôñþí Ãåñìáíüò




Óôá Ôñßêïñöá ðñïùèÞèçêáí ôá óôñáôüðåäá

×ñõóïâéôóßïõ êáé Ðßáíáò. Ôá ôáìðïýñéá ôïõ íÝ-

ïõ óôñáôïðÝäïõ êáôüðôåõáí ðëÝïí ôçí Ôñéðïëé-

ôóÜ. ¹ôáí ç ðñþôç öïñÜ ðïõ ïé åðáíáóôÜôåò

åß÷áí öèÜóåé ôüóï êïíôÜ óôçí ðüëç (ìéóÞ þñá

ìáêñéÜ). Ðßóù áðü ôá Ôñßêïñöá ïñãáíþèçêå

ç êåíôñéêÞ áðïèÞêç ðïõ èá õðïóôÞñéæå ôéò

äõíÜìåéò ôùí ðïëéïñêçôþí. Ç äéÜôáîç ôùí

ÅëëÞíùí ðñïùèÞèçêå óôáäéáêÜ åããýôåñá ôçò

ðüëåùò óôá õøþìáôá Áãßïõ Áèáíáóßïõ, Áãßïõ

ÍéêïëÜïõ, ¢ãéïèüäùñá, ÐçãÞò êáé Áãßïõ ÂëÜóç.

Áðü ôï Ðåñéèþñé áíïéãüôáí ç êáôåýèõíóç ðñïò

ôçí ÔñéðïëéôóÜ êáé ôá ãýñù ÷ùñéÜ áðïôÝëåóáí

ôá óçìåßá õðïóôçñßîåùò ãéá ôçí ðåñßóöéîç ôçò

ðïëéïñêßáò.

Ç ï÷ýñùóç ôçò ÔñéðïëéôóÜò

Ïé Ôïýñêïé ãéá ôçí ðñïóôáóßá ôçò Ôñéðüëåùò

åß÷áí áíåãåßñåé éó÷õñü ðåñßöñáêôï ôåß÷ïò ìå åðôÜ ðýëåò (ðüñôåò), ðïõ ç

êÜèå ìßá ïäçãïýóå óå ìéá êáôåýèõíóç, êáé åß÷å ôçí áíôßóôïé÷ç ïíïìáóßá

(Êáëáâñýôùí, Óåñáãéïý, Íáõðëßïõ, ÓðÜñôçò, Ëåïíôáñßïõ, Êáñýôáéíáò êáé

Áãßïõ Áèáíáóßïõ). Óå êÜèå ðüñôá Þôáí êáé ìéá ôÜðéá ìå êáíüíéá. Ìåôáîý

ôùí ðõëþí õðÞñ÷áí íôÜðéåò êáé ðïëåìßóôñåò

ãéá ôá ôïõöÝêéá. Ôï ýøïò ôïõ ôåß÷ïõò Þôáí 5,5

ìÝôñá êáôÜ ìÝóï üñï, ç ðåñßìåôñüò ôïõ ðåñß

ôá 3.500 ìÝôñá êáé ôï åìâáäüí ôïõ 1,5 ðåñßðïõ

ôåôñáãùíéêü ÷éëéüìåôñï (óýìöùíá ìå ôï ó÷Ýäéï

ôïõ Pouqueville ç ðåñßìåôñïò öáßíåôáé íá åßíáé

ìåãáëýôåñç). Ôï ðÜ÷ïò óôç âÜóç ôïõ Þôáí 2,5

ìÝôñá êáé óôï Üíù ìÝñïò ðåñß ôï 1,5 ìÝôñï. Ôï

ôåß÷ïò Þôáí ðõñãùôü êáé êáôÝëçãå óå åðÜëîåéò

åíþ óôï åóùôåñéêü ôïõ äéáìïñöùíüôáí óå äé-

ðëÝò ðïëåìßóôñåò.

ÌÝóá óôçí ðüëç åß÷áí åãêëåéóèåß 16.000 ðå-

ñßðïõ Ýíïðëïé êáé 18.000-20.000 Üìá÷ïò ðëçèõ-

óìüò (ìùáìåèáíïß, åâñáßïé, ÷ñéóôéáíïß êëð), åê

ôùí ïðïßùí 7.000 ¸ëëçíåò (ãõíáéêüðáéäá, ãÝñï-

íôåò êáé üìçñïé) ðïõ ëéãüóôåõáí äéáñêþò äéáññÝ-

ïíôåò åêôüò ôùí ôåé÷þí. Ïé Ýíïðëïé áðïôåëïýíôáí

áðü 7.000 Ôïýñêïõò óôñáôéþôåò, 3.000 Ýíïðëïõò

áðü ôï ÖáíÜñé, ôçí Êáñýôáéíá, ôï ËåïíôÜñé êáé ôï

ÌéóôñÜ, 1.000 Áëâáíïýò óåúìÝíçäåò, 900 óùìáôïöýëáêåò ôùí áãÜäùí êáé

áîéùìáôïý÷ùí ôçò ÐåëïðïííÞóïõ, ðïõ åß÷áí âñåé êáôáöýãéï óôçí ðüëç, êáé

4.000 Áëâáíïýò ðïõ åß÷áí Ýëèåé ìå ôïí Êå÷áãéÜìðåç. Ïé Ôïýñêïé äéÝèåôáí

åðßóçò 30 ðõñïâüëá, åê ôùí ïðïßùí ôá 18 óå áñßóôç êáôÜóôáóç.

Ðáëáéþí Ðáôñþí Ãåñìáíüò

Êõñéáêïýëçò Ìáõñïìé÷Üëçò




Ç äéÜôáîç ôùí Åëëçíéêþí äõíÜìåùí ðïëéïñêßáò

Ïé ¸ëëçíåò ìá÷çôÝò Þôáí áñ÷éêÜ 6.000 áëëÜ

åðëçèýíïíôï óõíå÷þò ãéá íá öèÜóïõí ôéò 10.000

óôéò áñ÷Ýò ôïõ Áõãïýóôïõ êáé óôéò 20.000 óôéò

ðáñáìïíÝò ôçò áëþóåùò, ìå ôçí ðñïóäïêßá ôçò

ëáöõñáãùãßáò.

Ðåñß ôá ôÝëç ÌáÀïõ Üñ÷éóå íá óõóößããåôáé

ï êëïéüò. Ôá óôñáôåýìáôá ôïõ Âáëôåôóßïõ ìå-

ôáêéíÞèçêáí óôá Ôñßêïñöá êáé ôá ôìÞìáôá ôùí

Âåñâáßíùí óôï Óôåíü üðïõ Ýêôéóáí ôáìðïýñéá êáé

Üíïéîáí ôÜöñïõò. Ïé Êáëáâñõôéíïß ðñïùèÞèçêáí

óôï Ðåñéèþñé êáé óôçí ÅðÜíù ×ñÝðá. Ç äéÜôáîç

ôçò ðïëéïñêßáò Ýëáâå ôçí ìïñöÞ çìéóåëÞíïõ

êáôÜ ôï äõôéêü êáé âüñåéï-äõôéêü ðñïò ôï íüôéï-

äõôéêü ôìÞìá ôïõ ÷þñïõ, þóôå óôçñéæüìåíç óôï

Ìáßíáëï êáé ôéò ðáñáöõÜäåò ôïõ, íá êáëýðôåé

óôáèåñÜ ðåñß ôá äýï ôñßôá ôçí Ôñßðïëç. Ôï ðåäé-

íü ôìÞìá ðñïò áíáôïëÜò êáé óôá ðëÜãéá áõôïý

(âüñåéï-áíáôïëéêÜ êáé íüôéï-áíáôïëéêÜ) åðéôçñïýôáí áðü áðïóôÜóåùò (áðü

ôïõò ðñüðïäåò ôïõ âïõíïý ÐáñèÝíç) åðåéäÞ ç ðáñïõóßá ôïõ Ôïõñêéêïý éð-

ðéêïý êáé ç Ýëëåéøç Åëëçíéêïý êáèéóôïýóå áäýíáôç ðñïþèçóç äõíÜìåùí

óôçí ðåäéÜäá, óå ðéï êïíôéíÝò èÝóåéò ðñïò ôçí

ðüëç.

Ïé Ôïýñêïé áñ÷éêÜ õðïôßìçóáí ôçí ðïëéïñêßá ìå

ôçí ðåðïßèçóç üôé èá ìðïñïýóáí íá åîÝñ÷ïíôáé

åýêïëá ìå ôï éððéêü ôïõò ãéá íá äñÜóïõí ðñïò

üëåò ôéò êáôåõèýíóåéò. Ïé ðïëéïñêçôÝò ðëåïíåêôïý-

óáí äéüôé åß÷áí Ýîï÷ç èÝá ôçò ðüëåùò, áðü ôá

ãýñù âïõíÜ êáé èáõìÜóéá ðáñáôÞñçóç üëùí ôùí

å÷èñéêþí äñáóôçñéïôÞôùí óôç ãÝíåóÞ ôïõò ìå

áðïôÝëåóìá íá ìðïñïýí íá ëáìâÜíïõí Ýãêáéñá

ôá áíÜëïãá áíôßìåôñá. ¸ôóé ïé Ôïýñêïé ÷ùñßò íá

ôï êáôáëÜâïõí åãêëùâßóôçêáí óôçí ðüëç.

Ïé ¸ëëçíåò äåí âéáæüíôïõóáí ãéáôß ðßóôåõáí

üôé ï ÷ñüíïò ìåôñïýóå Ýð’ ùöåëåßá ôïõò, âáóéæü-

ìåíïé óôçí óôáäéáêÞ öèïñÜ ôùí ðïëéïñêçìÝíùí

áðü ôéò óôåñÞóåéò êáé ôçí êÜìøç ôïõ çèéêïý ôïõò.

ÁðÝöåõãáí ðñïò ôïýôï ôéò ãåíéêåõìÝíåò åðé÷åéñÞ-

óåéò êáé ôéò åê ðáñáôÜîåùò ìÜ÷åò êáé Ýóöéããáí

óõíå÷þò ôïí êëïéü.

Ôçí 20ç Éïõíßïõ 1821 Ýöèáóå óôï ¢ñãïò áðü

ôçí 3⁄4äñá ï ÄçìÞôñéïò ÕøçëÜíôçò, ï ïðïßïò áðü

åêåß ìåôÝâç óôá ÂÝñâáéíá ðïõ Þôáí ç Ýäñá ôçò Ãåñïõóßáò ðñïêåéìÝíïõ íá

áíáëÜâåé åðßóçìá ôçí áñ÷éóôñáôçãßá. Ôïõ Ýãéíå ðÜíäçìç õðïäï÷Þ, åøÜëç

õðáßèñéïò äïîïëïãßá êáé åêöùíÞèçêáí ðáíçãõñéêïß ëüãïé. Óôéò 2 Éïõëßïõ

ÄçìÞôñéïò ÕøçëÜíôçò

ÊáíÝëëïò ÄåëçãéÜííçò







Ýöèáóå óôá Ôñßêïñöá êáé áíÝëáâå ôçí

áñ÷çãßá ôçò ðïëéïñêßáò ÷ùñßò üìùò íá

èßîåé ôçí óôñáôéùôéêÞ åîïõóßá ôïõ Êïëïêïôñþíç. Óôéò 6 Éïõëßïõ áðÝóôåéëå

ðñüóêëçóç óôïõò ðïëéïñêçìÝíïõò ðåñß óõìâéâáóìïý êáé ðáñáäüóåùò óôçí

ïðïßá üìùò äåí áðÜíôçóáí ïé Ôïýñêïé.

Ï ÕøçëÜíôçò åðéäüèçêå óôï Ýñãï ôçò âåëôßùóçò ôçò óõãêñïôÞóåùò ôùí

óôñáôéùôéêþí ôìçìÜôùí, ôçò åìðÝäùóçò ôçò ðåéèáñ÷ßáò, ôçò ïñãÜíùóçò äéêôý-

ïõ ðëçñïöïñéþí, ôçò äçìéïõñãßáò ìïíÜäùí ðõñïâïëéêïý êáé ôçò åíßó÷õóçò

ôçò ÄéïéêçôéêÞò ÌÝñéìíáò. Åðßóçò Ýëáâå ìÝôñá ãéá ôç öýëáîç ôùí ðõëþí ôçò

ÐåëïðïííÞóïõ óôá ÌåãÜëá ÄåñâÝíéá, ãéá íá åìðïäéóôåß ôõ÷üí êÜèïäïò åíé-

ó÷ýóåùí ðñïò ôïõò ðïëéïñêçìÝíïõò. Ï ÕøçëÜíôçò, ðïõ õðÞñîå áíáìößâïëá

ç åõãåíåóôÝñá ìïñöÞ ôïõ áãþíïò, äåí åõôý÷éóå ôåëéêÜ óôéò ðñïóðÜèåéÝò

ôïõ ãéáôß äåí ìðüñåóå íá åìðíåýóåé ôïí áðáñáßôçôï óåâáóìü, íá êáôáëÜâåé

ôïí ÷áñáêôÞñá ôùí áãùíéóôþí êáé åðéðëÝïí Þëèå óå óýãêñïõóç ìå ôïõò

ðñïåóôïýò êáé ôïõò ðñïêñßôïõò, ìå áðïôÝëåóìá íá áðï÷ùñÞóåé åèåëïõóßùò

óôéò 13 Óåðôåìâñßïõ, ðñéí áðü ôçí Üëùóç, ìå ôï ðñüó÷çìá ôçò áðïôñïðÞò

áðïâéâÜóåùò Ôïõñêéêþí åíéó÷ýóåùí óôçí Á÷áÀá êáé óôçí Êïñéíèßá.

Ç äéÜôáîç ôùí ÅëëÞíùí ðÝñéî ôçò Ôñéðüëåùò åß÷å ðÜñåé ðëÝïí ôçí ôåëéêÞ

ìïñöÞ ôçò. Åðß ôùí Ôñéêüñöùí âñéóêüôáí åêôåôáìÝíï óôñáôüðåäï õðü ôç

ãåíéêÞ çãåóßá ôïõ Êïëïêïôñþíç. Ç äýíáìÞ ôïõ Þôáí áñ÷éêÜ 2.500 Üíäñåò

Delacroix, «¸öéððïò áãùíéóôÞò”ÅèíéêÞ ÂéâëéïèÞêç, Ðáñßóé




áëëÜ õðÝñ-äéðëáóéÜóèçêå óôçí ôåëåõôáßá öÜóç ôçò ðïëéïñêßáò. Ó’ áõôü ôï

óôñáôüðåäï Þôáí åðßóçò ðÜíù áðü 200 Õäñáßïé êáëÜ ïðëéóìÝíïé êáé ìåñéêïß

ÅðôáíÞóéïé, öéëÝëëçíåò êáé ðñüóöõãåò áðü Üëëá ìÝñç ôçò ÐåëïðïííÞóïõ.

Ôï óôñáôüðåäï ðåñéåëÜìâáíå ôá åîÞò ôÝóóåñá óþìáôá:

4 Óôï áñéóôåñü ôï óþìá ôïõ Êïëïêïôñþíç ìå áãùíéóôÝò áðü ôï ÖáíÜñé

(Ïëõìðßá Ôñéöõëßáò), ôç ÌÜíç (õðü ôïí ÔñïõðÜêç Þ Ìïýñôóéíï), ôç Ãïñôõíßá

(êáìðßóéïé Êáñõôéíïß) êáé ôçí Áñêáäßá.

4 Óôï êÝíôñï ôï óþìá ôïõ ÁíáãíùóôáñÜ ìå ÌåóóÞíéïõò êáé Ëåïíôáñß-

ôåò õðü ôç äéïßêçóç äéÜöïñùí êáðåôáíáßùí (áäåëöïß ÖëÝóóá, ÊåöÜëáò,

Áíäñïýôóïò, Êõñéáêïý êáé Üëëïé).

4 Óôï äåîéü ôï óþìá ôïõ ÃéáôñÜêïõ ìå Ìéóôñéþôåò, ÌáíéÜôåò, Ëáêåäáé-

ìüíéïõò êáé ÁñêÜäåò.

4 1⁄4ðéóèåí ôïõ êÝíôñïõ êáé ôïõ äåîéïý ôï óþìá ôïõ Ðåôñüìðåç Ìáõ-

ñïìé÷Üëç.

Ï Êïëïêïôñþíçò óôá ôÝëç Éïõíßïõ êáôÝâçêå ìå ôï óþìá ôïõ (2.000

Üíäñåò) ÷áìçëüôåñá êáé Ýðéáóå èÝóåéò áíôßêñõ ôïõ ¢ãéïõ ÂëÜóç (êáëýâá

Êïëïêïôñþíç) ìÝ÷ñé ôïí ¢ãéï ÁèáíÜóéï. Ï ßäéïò ìå ôï åðéôåëåßï ôïõ åãêá-

ôáóôÜèçêå óôïí ¢ãéï Èüäùñá, üðïõ Ýöôéáîå ôáìðïýñéá êáé êáëýâåò. Ï

ÁíáãíùóôáñÜò áíÝðôõîå ôç äýíáìÞ ôïõ (1.000 Üíäñåò) áðü ôï Ìýëï ôïõ

ÂñÜ÷ïõ ìÝ÷ñé ôéò ñÜ÷åò ôïõ ÈÜíá. Ï ÃéáôñÜêïò (1.500 Üíäñåò) êáôÝâçêå

áðü ôéò ÊáìÜñåò ôïõ Íåñïý ìÝ÷ñé ôï Ìåóéáíü Ìýëï (Ðåôñïâïýíé Þ Ðåôñï-

âïõíÜêé). Ï Ðåôñüìðåçò Ìáõñïìé÷Üëçò ðáñÝìåéíå óôï ×ïíäñü âïõíü ìå

800 ÌáíéÜôåò ùò åöåäñåßá. Ï ÍéêçôáñÜò Ýðéáóå ôï äñüìï ôïõ ¢ñãïõò êáé

áëëÜ ìéêñÜ ôìÞìáôá ôïðïèåôÞèçêáí óå äéÜöïñåò Üëëåò åðßêáéñåò èÝóåéò.

Ï ÃéÜííçò ÄáãñÝò (Þ ÍôáãñÝò) ìå 500 Üíäñåò óôÜëèçêå óôç èÝóç Ìýôéêá

(êïíôÜ óôï ÷ùñéü ËïõêÜ), ãéá íá åëÝã÷åé ôçí ðåñéï÷Þ ôçò ðáëéÜò Ìáíôéíåßáò

êáé íá öñÜîåé ôï äñüìï äéáöõãÞò ðñïò ôá ÊáëÜâñõôá.

Ôï ìåãáëýôåñï ðñüâëçìá ôùí ÅëëÞíùí Þôáí ç Ýëëåéøç ðõñïâïëéêïý.

ÄéÝèåôáí ëßãá ðõñïâüëá áëëÜ äåí ãíþñéæáí íá ôá ÷åéñéóèïýí. Ïé Ôïýñêïé

åêìåôáëëåõüìåíïé áõôÞ ôçí áäõíáìßá óõíÝ÷éæáí ôéò åîüäïõò ôïõò ãéá áíå-

öïäéáóìü, óå ìéêñÞ áêôßíá áðü ôçí Ôñßðïëç, õðïóôçñéæüìåíïé áðü ôá ðõ-

ñïâüëá ôïõò ðïõ Þôáí óôá ôåß÷ç ôçò ðüëåùò. Áðü ôïí Áýãïõóôï êáé ìåôÜ

ïñãáíþèçêå êáëýôåñá ç ëåéôïõñãßá ôïõ Åëëçíéêïý ðõñïâïëéêïý ìåôÜ ôçí

Üöéîç ôïõ ¢ããëïõ öéëÝëëçíá Ãêüñíôïí êáé ôùí ÃÜëëùí Ñåúìðþ êáé ÂïõôéÝ.

Ï Ãêüñíôïí Ýöåñå ìáæß ôïõ ôñßá êáéíïýñãéá ïëìïâüëá êáé 600 ôïõöÝêéá.

Ïé áãùíéóôÝò äéÝèåôáí Ýíá êáíüíé 18 ëéâñþí, äýï êáíüíéá 16 ëéâñþí, äýï

ðõñïâüëá 12 ëéâñþí, Ýîç ïñåéíÜ ôçëåâüëá êáé ôñßá ïëìïâüëá áðü ôçí Ìï-

íåìâáóéÜ áðü ôá ïðïßá ìüíï ôï Ýíá ôùí äÝêá äáêôýëùí Þôáí áîéüìá÷ï. Ôá

ðåñéóóüôåñá üìùò åß÷áí ìåßíåé á÷ñçóéìïðïßçôá Þ åß÷áí á÷ñçóôåõèåß áðü

ôïõò áäÝîéïõò ÷åéñéóìïýò ôùí õðçñåôþí ôïõò. Ôá ðõñïâüëá ôÜ÷èçêáí ôå-

ëéêÜ óôï ëüöï ôçò ÊÜñôóïâáò áð’ üðïõ áíÝðôõîáí áîéüëïãç äñÜóç. Ðßóù

ôïõò áíáðôý÷èçêáí 800 Üíäñåò ôïõ ÃéáôñÜêïõ, ãéá íá á÷ñçóôåýóïõí ôçí

ìåãÜëç ôÜðéá ôçò ðüëåùò. Åðßóçò ìéá êáíïíéïóôïé÷ßá õðü ôïí Ìïýñôóéíï

ôÜ÷èçêå óôçí ðåñéï÷Þ Áãßïõ Áèáíáóßïõ.




ÓÕÌÐËÏÊÅÓ ÐÑÏ ÔÇÓ ÁËÙÓÅÙÓ

ÔïõñêéêÝò Ýîïäïé

ÊáôÜ ôïõò ìÞíåò Éïýíéï êáé Éïýëéï Ýëáâáí ÷þñá ðïëëÝò óõìðëïêÝò

ìåôáîý ÅëëÞíùí êáé Ôïýñêùí, ðïõ åîåñ÷üíôïõóáí ôùí ôåé÷þí, ãéá íá óõ-

ãêåíôñþóïõí ôñüöéìá êáé íá êôõðÞóïõí ôá ÅëëçíéêÜ öõëÜêéá. Åöüóïí ôï

Ôïõñêéêü éððéêü ìðïñïýóå áêüìç íá äñá, ï êÜìðïò âñéóêüôáí óôç äéÜèåóÞ

ôùí Ôïýñêùí ðïõ åõ÷åñþò åîåñ÷üíôïõóáí, èÝñéæáí, áëþíéæáí êáé êïõâá-

ëïýóáí ìÝóá óôçí ðüëç ôïí êáñðü êáé ôï Ü÷õñï. Ïé ¸ëëçíåò Ýóôçíáí

åíÝäñåò êáé êôõðïýóáí ôïõò Ôïýñêïõò ìå áðþëåéåò åêáôÝñùèåí.

Óôéò 3 Éïõíßïõ ïé Ôïýñêïé åîÞëèáí ãéá íá êôõðÞóïõí ôá öõëÜêéá ôïõ

Áãßïõ ÂëÜóç. ¸ãéíå ìÜ÷ç äõüìéóé ùñþí êáé ôåëéêÜ ïé Ôïýñêïé áðï÷þñç-

óáí áöÞíïíôáò 35 íåêñïýò.

Óôéò 5 Éïõíßïõ åîÞëèáí åê íÝïõ ïé Ôïýñêïé êáé êáôåõèýíèçêáí ðñïò ôï

÷ùñßï ÈÜíá, üðïõ äéåîÞ÷èç ðåéóìáôþäçò ìÜ÷ç ìå ôï óþìá ôùí Ìáíéáôþí

ôïõ Êõñéáêïýëç Ìáõñïìé÷Üëç, ôùí ÌåóóÞíéùí êáé ôùí Ãïñôýíéùí. Ðñïò

óôéãìÞ ïé ¸ëëçíåò êëïíßóôçêáí áëëÜ ìåôÜ ðÝñáóáí óôçí áíôåðßèåóç êáé

áíÜãêáóáí ôïõò Ôïýñêïõò íá õðï÷ùñÞóïõí. Ïé áðþëåéåò ôùí Ôïýñêùí

Èåüäùñïò ÂñõæÜêçò, «ÐïëåìéêÞ ÓêçíÞ»ÅèíéêÞ ÐéíáêïèÞêç




Þôáí 25 íåêñïß êáé ôñáõìáôßåò êáé ôùí ÅëëÞíùí 8 íåêñïß êáé 3 ôñáõìáôß-

åò. Ç ìÜ÷ç áõôÞ åðÝâáëå ôçí ðñïþèçóç ôçò äýíáìçò ôùí Ëáêåäáéìïíßùí

ôïõ ÃéáôñÜêïõ óôï ÷ùñßï ÈÜíá, åããýôáôá ôçò Ôñéðüëåùò.

1⁄4ôáí ï Êïëïêïôñþíçò êáé ïé Üëëïé ïðëáñ÷çãïß ìåôÝâçóáí ãéá ôçí

õðïäï÷Þ ôïõ ÕøçëÜíôç, ïé Ôïýñêïé åîÞëèáí ôùí ôåé÷þí ìå óêïðü íá

êôõðÞóïõí áðü ôá íþôá ôï óôñáôüðåäï ôùí Ôñéêüñöùí. Ï ÐÜíïò Êïëï-

êïôñþíçò óõãêñïýóèçêå ìáæß ôïõò óôïí êÜìðï, âüñåéá ôçò ðüëåùò, ìå

áðïôÝëåóìá íá ôïõò áðïêñïýóåé, íá ôïõò ðñïêáëÝóåé óïâáñÝò áðþëåéåò

êáé íá óõëëÜâåé ìåñéêÜ Üëïãá. Ïé ¸ëëçíåò åß÷áí áñ÷ßóåé íá óõíçèßæïõí

ôïí ðüëåìï óôçí ðåäéÜäá áëëÜ ï Êïëïêïôñþíçò åðÝðëçîå ôïí õéü ôïõ

ãéá ôï ðáñáêéíäõíåõìÝíï ôïõ åã÷åéñÞìáôïò êáé ôçí ðáñÝêêëéóç áðü ôçí

óôáèåñÞ ãñáììÞ ôùí óõãêñïýóåùí åðß ôùí áóöáëþí õøùìÜôùí.

ÐïëëÝò áøéìá÷ßåò Ýãéíáí ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò Éïõíßïõ êáé óôéò áñ÷Ýò Éïõëßïõ

óå ìéá åê ôùí ïðïßùí ï äåõôåñüôïêïò õéüò ôïõ Êïëïêïôñþíç, ï ÉùÜííçò,

áé÷ìáëþôéóå Ýíáí ðÜíïðëï ¢ñáâá áðïêëçèåßò Ýêôïôå «ãåííáßïò».

Óôéò 18 Éïõëßïõ Ýãéíå ç ìÜ÷ç ôùí Ëéèïâïõíßùí ðáñÜ ôïí ¢ãéï Óþóôç

êáôÜ ôçí ïðïßá äýíáìç Áãéïðåôñéôþí, Ëáêåäáéìïíßùí êáé Ôñéðïëéôþí ðñïóÝ-

âáëå åíåäñåõôéêÜ ÔïõñêéêÞ öÜëáããá, ðïõ åß÷å âãåé ãéá óõëëïãÞ êáñðþí,

êáé óêüôùóå 5 Ôïýñêïõò êáé óõíÝëáâå 2. ¸êôïôå ïé Ôïýñêïé åëÜìâáíáí

áõîçìÝíá ðñïóôáôåõôéêÜ ìÝôñá êáé Ýóôçíáí êáé ïé ßäéïé åíÝäñåò ìå áðï-

ôÝëåóìá íá áõîçèïýí ïé áðþëåéåò ôùí ÅëëÞíùí.

Óôá ôÝëç Éïõëßïõ åîÞëèáí 1.000 Ôïýñêïé êáé êáôåõèýíèçêáí ðñïò ôçí

ÔåãÝá ãéá óõëëïãÞ êáñðþí. Ôïõò êáôáäßùîáí ïé Áãéïðåôñßôåò. Ïé Ôïýñêïé

ï÷õñþèçêáí óôá åñåßðéá ôïõ ÷ùñéïý ÏìÝñ-Ôóáïýóç êïíôÜ óôïí ¢ãéï Óþ-

óôç. Åíáíôßïí ôïõò êéíÞèçêå ï ÁíäñÝáò ÊïíôÜêçò áëëÜ áðïêñïýóèçêå êáé

êáôáäéþ÷èçêå áðü ôïí å÷èñü. Óôç óõìðëïêÞ åðåíÝâç êáé ôï óþìá ôïõ

Æáöåéñüðïõëïõ. Ïé Ôïýñêïé ðñïóðïéÞèçêáí üôé Ýöåõãáí Üôáêôá êáé äéùêü-

ìåíïé åîáöáíßóôçêáí. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò êñýöèçêáí óôïõò ãÞëï-

öïõò êáé åíåäñåýïíôáò ðåñßìåíáí ôïõò ¸ëëçíåò. Ìüëéò åìöáíßóèçêáí, ïé

¸ëëçíåò ôïõò åðéôÝèçêáí êáé óêüôùóáí áìÝóùò 17 åî’ áõôþí. Ïé Üëëïé

õðï÷þñçóáí êáé ôáìðïõñþèçêáí óôá åñåßðéá ôïõ ÷ùñéïý ÏìÝñ-Ôóáïýóç.

Ïé Ôïýñêïé ôïõò ðåñéêýêëùóáí êáé ôïõò áðÝêëåéóáí. Ï Êïëïêïôñþíçò äéÝ-

ôáîå åéêïíéêÞ åðßèåóç êáôÜ ôçò ðüëåùò ãéá áíôéðåñéóðáóìü êáé Ýóôåéëå

ôïí ÃéáôñÜêï êáé ôïí ÁíáãíùóôáñÜ ðñïò åíßó÷õóç ôùí áðïêëåéóìÝíùí

ÅëëÞíùí. Ïé Ôïýñêïé, ðïõ öïâÞèçêáí ôïí áíôéðåñéóðáóìü, åãêáôÝëåéøáí

ôéò èÝóåéò ôïõò êáé åðÝóôñåøáí óôçí Ôñßðïëç.

Ôïí Áýãïõóôï üëåò ïé ðñïóðÜèåéåò ôùí ðïëéïñêçìÝíùí íá äéáôçñÞ-

óïõí åëåýèåñç åðéêïéíùíßá ìå ôçí ýðáéèñï áðïôýã÷áíáí. Ï Êïëïêïôñþ-

íçò áöçãåßôáé üôé «êáèçìåñéíþò åß÷áìå ðüëåìï, áðü ôï ìåóçìÝñé Ýùò

ôï âñÜäõ êáé ôï âñÜäõ ôïõò åìâÜæáìå ìÝóá (óôçí ðüëç)». Ç Ýîïäïò ôùí

Ôïýñêùí ãéíüôáí êõñßùò ãéá óõëëïãÞ ÷üñôïõ óôá ðÝñéî áëëÜ ôï Ýñãï ôùí

ÅëëÞíùí Þôáí íá ôïõò åìðïäßóïõí êáé íá ôïõò áíáãêÜóïõí íá åðéóôñÝ-

øïõí Üðñáêôïé óôçí ðüëç. Ôï íüçìá ôçò ðïëéïñêßáò Þôáí íá áíáãêÜóïõí

ôïõò ðïëéïñêçìÝíïõò íá õðïöÝñïõí áðü ôçí Ýëëåéøç ôñïöÞò, ôüóï ãéá

ôïí ðëçèõóìü üóï êáé ãéá ôá æþá.




Ç ìÜ÷ç ôçò ÃñÜíáò

Ï Êïëïêïôñþíçò, ðñïêåéìÝíïõ íá áðïôñÝøåé ôõ÷üí ðñïóðÜèåéá ôùí Ôïýñ-

êùí íá äéáöýãïõí ðñïò ôá ÊáëÜâñõôá, óõíÝëáâå ôçí éäÝá ôçò êáôáóêåõÞò

ìéáò ìåãÜëçò ï÷õñùìáôéêÞò ôÜöñïõ (ãñÜíáò) óôïí óôåíü ðåäéíü ÷þñï áíÜ-

ìåóá óôïí Ìýôéêá (ïñåéíÞ ðñïåêâïëÞ ôïõ ÌáéíÜëïõ) êáé óôï áðÝíáíôé áìðå-

ëüöõôï ýøùìá ôçò Êáðíßóôñáò. Ç ôïðïèåóßá âñéóêüôáí óå áðüóôáóç ìéáò




þñáò ðåñßðïõ áðü ôçí Ôñßðïëç, êïíôÜ óôï ÷ùñéü ËïõêÜ êáé áðü ôï óôåíü

áõôü ðåñíïýóáí ïé äñüìïé ðñïò ÔæéðéáíÜ êáé ÊáëÜâñõôá. Ç ôÜöñïò (ãñÜíá)

êáôáóêåõÜóèçêå óå 4-5 çìÝñåò áðü ôç äýíáìç ôïõ ÄáãñÝ êáé êáôïßêïõò

ôïõ ËïõêÜ. Åß÷å ìÞêïò ëéãüôåñï áðü 2 ÷éëéüìåôñá, Þôáí Üôå÷íç êáé áâáèÞò

êáé Üöçíå Ýíá Üóêáöôï ôìÞìá, ìÞêïõò 60 ðåñßðïõ ìÝôñùí, óôï áíáôïëéêü

Üêñï ôçò ìÝ÷ñé ôïõò ðñüðïäåò ôçò Êáðíßóôñáò.

Ôç íý÷ôá ôçò 9çò Áõãïýóôïõ 1821 âãÞêå ï Êå÷áãéÜìðåçò áðü ôçí ðýëç

ôïõ Óáñáãéïý, ìå 6.000 óôñáôü êáé âÜäéóå ðñïò ôï ÐçãÜäé ôçò ÂïëõìÞò.

Áñ÷éêÜ êáôåõèýíèçêå ðñïò íüôéï-áíáôïëÜò (ðñïò ÄïëéáíÜ) ãéá ðáñáðëÜíçóç

êáé ìåôÜ óôñÜöçêå âüñåéï-áíáôïëéêÜ. 1⁄4ôáí Ýöèáóå óôï Æåõãïëáôéü, ÷þñé-

óå ôç äýíáìÞ ôïõ óôá äýï. Ôï Ýíá ôìÞìá (3.000 ðåæïß) áíáññé÷Þèçêáí óôï

âïõíü ôùí Âáñóþí, ãéá íá âãïõí ðßóù áðü ôï ÷ùñéü ËïõêÜ. Ôï Üëëï ôìÞìá

(1.700 ðåæïß êáé 1.300 éððåßò) êéíÞèçêå óôïõò ðñüðïäåò ôçò Êáðíßóôñáò êáé

ðÝñáóå áðü ôï Üóêáöôï êïììÜôé ôçò ôÜöñïõ, ôçí ïðïßá åêôßìçóå óáí Ýíá

ìéêñü ÷áíôÜêé Üíåõ óçìáóßáò. ¸íá ìÝñïò áõôïý ôïõ ôìÞìáôïò åðéôÝèçêå

ôá îçìåñþìáôá êáôÜ ôïõ ÄáãñÝ óôçí Êáðíßóôñá êáé áöïý ôïõ óêüôùóå

27 Üíäñåò ôïí áíÜãêáóå íá êáôáöýãåé êáé íá êëåéóôåß óå ìéá óðçëéÜ (ôñýðá

ôïõ Ìðïýìðïõíá), üðïõ óõíÝ÷éóå íá áìýíåôáé. Ï áäåëöüò ôïõ ÄáãñÝ, ï Èá-

íÜóçò, äåí èÝëçóå íá ôïí áêïëïõèÞóåé óôçí óðçëéÜ, èåùñþíôáò âÝâáéç

ôçí áé÷ìáëùóßá êáé åßôå áõôïêôüíçóå åßôå óêïôþèçêå áðü ôïõò Ôïýñêïõò.

Ç õðüëïéðç ÔïõñêéêÞ äýíáìç óõíÝ÷éóå ðñïò ËïõêÜ, ÔæéðéáíÜ êáé ÐéêÝñíé ãéá íá

áíáêáëýøåé ôá êñõììÝíá åöüäéá ôùí ÷ùñéêþí êáé ôá áéãïðñüâáôá ðïõ Þôáí

óôéò ðôõ÷Ýò ôïõ âïõíïý.

Ï Êïëïêïôñþíçò, áðü ôïí ¢ãéï ÂëÜóç, áíôéëÞöèçêå ôç ìÜ÷ç óôçí Êáðíß-

óôñá êáé êéíçôïðïßçóå áìÝóùò ôá ôìÞìáôá ôïõ Äçì. ÄåëçãéÜííç (Êõíïõñßôåò),

ôïõ ÔæáíÝôïõ ×ñéóôïäïýëïõ (Öáíáñßôåò), ôïõ Äçì. Ðëáðïýôá (Ãïñôýíéïé),

ôïõ Êùí/íïõ Ðáðáæáöåéñüðïõëïõ êáé ïëüêëçñï ôï óþìá ôùí Ôñéðïëéôþí

õðü ôïõò Ëáãêáäéíü êáé Áè. Êßôæéï. Ï ßäéïò Ýóðåõóå åðßóçò ìå ôï ôìÞìá ôùí

Åðôáíçóßùí, ðïõ áðïôåëïýóå ôçí óùìáôïöõëáêÞ ôïõ. Ï Êïëïêïôñþíçò

Ýóôåéëå áìÝóùò Ýíá ôìÞìá ãéá íá âïçèÞóåé êáé íá îåìðëÝîåé ôïí ÄáãñÝ.

Áõôü ôï ôìÞìá áíÜãêáóå ôïõò Ôïýñêïõò íá õðï÷ùñÞóïõí ðñïò ôï ÷ùñßï

ËïõêÜ êáé ðáñÝìåéíå ìå ôïí ÄáãñÝ óôçí Êáðíßóôñá. Ï Êïëïêïôñþíçò óôç

óõíÝ÷åéá åãêáôÝóôçóå ìÝñïò ôçò äõíÜìåùò ôùí áãùíéóôþí óôç ÃñÜíá êáé

ôïõò õðüëïéðïõò óôïõò öñÜêôåò êáé ôá áìðÝëéá, ãéá íá ðåñéìÝíïõí ôçí

åðéóôñïöÞ ôùí Ôïýñêùí ìå ôá öïñôßá áðü ôá ÷ùñéÜ. Ç äéÜôáîç ó÷çìÜôéæå

Ýíá êåöáëáßï Ã, ìå ôï ãùíéþäåò åóùôåñéêü Üíïéãìá íá áíôéêñßæåé ôç äßïäï

ôùí õðùñåéþí ôçò Êáðíßóôñáò êáé ôï äñüìï ðñïò ôá ÔæéðéáíÜ. Åß÷å öèÜóåé

ìåóçìÝñé êáé ïé Ôïýñêïé äåí åß÷áí öáíåß áêüìç. Ï Êïëïêïôñþíçò Ýóôåéëå

ôïí õðáóðéóôÞ ôïõ, ôïí ÖùôÜêï, Ýöéððï ðñïò ôá åìðñüò ãéá áíáãíþñéóç.

Óå áðüóôáóç åíüò ÷éëéïìÝôñïõ ðåñßðïõ áðü ôç ÃñÜíá ï ÖùôÜêïò åßäå ìéá

äýíáìç 100 Ôïýñêùí éððÝùí ðïõ Ýâïóêáí ôá ÜëïãÜ ôïõò. Áõôïß ïé éððåßò

ðñïöáíþò äåí åß÷áí áêïëïõèÞóåé ôï óôñÜôåõìá êáé ôï ðåñßìåíáí íá ãõñß-

óåé. Ïé Ôïýñêïé áíôéëÞöèçêáí ôïí ÖùôÜêï êáé ôïí êõíÞãçóáí ðñïò ôç ÃñÜíá,

üðïõ äéáðßóôùóáí ôçí ýðáñîç ÅëëÞíùí áãùíéóôþí. Ãýñéóáí áìÝóùò ðßóù

ãéá íá åéäïðïéÞóïõí ôïí Êå÷áãéÜìðåç.

Ôï Ôïõñêéêü óôñÜôåõìá åìöáíßóèçêå êïíôÜ óôç ÃñÜíá, ðåñß ôéò 2 Þ 3

ìåôÜ ôï ìåóçìÝñé ìå åðéêåöáëÞò ôï éððéêü. Ï Êå÷áãéÜìðåçò Ýóôåéëå Ýíá




ôìÞìá ðåæþí óôçí Êáðíßóôñá, ãéá íá áó÷ïëçèåß ìå ôçí ÅëëçíéêÞ äýíáìç

ðïõ Þôáí åêåß êáé 300 éððåßò ãéá íá ðåñÜóïõí ôç ÃñÜíá, ôçí ïðïßá åêôßìçóå

ùò áêßíäõíç ãéá ôï éððéêü ôïõ. ÊñÜôçóå ôïõò Üëëïõò 1.000 éððåßò, ãéá íá

äåé ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ðñþôçò åðÝëáóçò. Áðü ðßóù åñ÷üíôïõóáí, âñá-

äõðïñïýíôåò ïé õðüëïéðïé ðåæïß, ïé ïðïßïé óõíüäåõáí ôá öïñôßá åöïäßùí

ðïõ åß÷áí ëáöõñáãùãÞóåé. Ïé 300 éððåßò ðÝñáóáí êáëðÜæïíôáò ôç ÃñÜíá

ðõñïâïëïýìåíïé õðü ôùí ÅëëÞíùí ìå ðïëý ëßãåò üìùò áðþëåéåò (5 íåêñïß,

10 ôñáõìáôßåò, 15 Üëïãá).

Ï Êïëïêïôñþíçò åßäå üôé ç äýíáìç ôçò ÃñÜíáò äåí Þôáí åðáñêÞò, ãéá

íá ìðïñÝóåé íá áíá÷áéôßóåé ôïí êáëðáóìü ôùí éððÝùí êáé ïé ôáìðïõñùìÝíïé

óôïõò öñÜêôåò êáé óô’ áìðÝëéá Þôáí ìáêñéÜ êáé äåí ìðïñïýóáí íá ôïõöåêß-

æïõí ôïõò éððåßò. Êáôüðéí ôïýôïõ Ýóôåéëå åíéó÷ýóåéò óôç ÃñÜíá. Ï Êå÷áãÜ-

ìðåçò åêôéìþíôáò üôé èá ìðïñïýóå íá åîïíôþóåé ôç äýíáìç óôçí ôÜöñï,

åîáðÝëõóå ôïõò 1.000 éððåßò áðü âïñÜ êáé ôïõò 300 áðü íüôï. Ïé ¸ëëçíåò

äéáìïéñÜóôçêáí, ðëÜôç ìå ðëÜôç, ãéá íá áíôéìåôùðßóïõí ôïí äéìÝôùðï áãþíá

êáé êáëõììÝíïé óôç ÃñÜíá óêüðåõáí êáé ðõñïâïëïýóáí ãïíáôéóôïß ìå Üíåóç

åíþ ïé Ôïýñêïé, ðñïóðáèþíôáò íá ðåñÜóïõí ôçí ôÜöñï äåí ìðïñïýóáí íá

ðõñïâïëïýí åýêïëá ïýôå åß÷áí êáëü óôü÷ï. Ç åðÝëáóç ôùí éððÝùí åß÷å

ùò áðïôÝëåóìá íá óêïôùèïýí 50 Ôïýñêïé, íá ôñáõìáôéóèïýí ðïëëïß êáé íá

ìçí ìðïñÝóïõí íá ðåñÜóïõí üëïé áðü ôçí ôÜöñï (åêáôÝñùèåí).

Ï Êïëïêïôñþíçò, ðñï ôçò åðåñ÷üìåíçò ãåíéêåýóåùò ôçò ìÜ÷çò, æÞôçóå

íá ãßíåé áíôéðåñéóðáóìüò êáôÜ ôçò Ôñéðüëåùò, ãéá íá áðïöåõ÷èåß ç áðïóôï-

ëÞ åíéó÷ýóåùí. Ï ÕøçëÜíôçò õéïèÝôçóå ôçí ðñüôáóÞ ôïõ êáé ç ÔñéðïëéôóÜ

Üñ÷éóå íá âÜëëåôáé áðü äõíÜìåéò ôïõ ÁíáãíùóôáñÜ êáé ôïõ ÃéáôñÜêïõ.

Óôéò 4 Þ 5 ìåôÜ ôï ìåóçìÝñé Ýöèáóå ï êýñéïò üãêïò ôïõ óôñáôïý ôùí

Ôïýñêùí ìå ôá öïñôßá ôùí åöïäßùí (ðåñß ôá 600 Üëïãá êáé ìïõëÜñéá). Ï

Êå÷áãéÜìðåçò Ýóôåéëå ôìÞìáôá ãéá íá ðñïóâÜëëïõí ôïõò ¸ëëçíåò óôçí

Êáðíßóôñá, óôç ÃñÜíá êáé óôïõò öñÜêôåò êáé åðé÷åßñçóå íá ðåñÜóåé ôá öïñ-

ôßá ìå ôç óõíïäåßá ôïõò áðü ôçí Üóêáöôç äßïäï ìåôáîý ôçò ôÜöñïõ êáé

ôçò Êáðíßóôñáò. Ôï éððéêü Ýêáíå ðÜëé Ýöïäï êáé áðü ôéò äýï ðëåõñÝò. Ïé

¸ëëçíåò ôçò ÃñÜíáò ìå ðõñïâïëéóìïýò êáé óðáèéóìïýò óêüôùóáí Üëëïõò

80 Ôïýñêïõò éððåßò. Ç ìÜ÷ç ãåíéêåýèçêå êáé äçìéïõñãÞèçêå ðñáãìáôéêü ðáí-

äáéìüíéï. Äåí Þôáí åýêïëï íá ðåñÜóïõí ìá÷üìåíïé, åßôå ùò áìõíüìåíïé åßôå

ùò åðéôéèÝìåíïé êáôÜ ôçò ÅëëçíéêÞò åíÝäñáò, ôüóïé ðïëëïß Ôïýñêïé óôñá-

ôéþôåò áðü ôüóï óôåíü êáé åðéêßíäõíï ôüðï. ÁíáãêÜóèçêáí êáôüðéí ôïýôïõ

íá åãêáôáëåßøïõí ôåëåßùò ôçí åöïäéïðïìðÞ êáé íá ðåñÜóïõí ìå óðïõäÞ

åßôå áðü ôçí óôåíÞ äßïäï ôçò Êáðíßóôñáò åßôå õðåñðçäþíôáò ôçí ôÜöñï. Ç

óýãêñïõóç Ýãéíå ðëÝïí ÷Ýñéá ìå ÷Ýñéá, Üíèñùðïò ìå Üíèñùðï êáé üðïéïò

ìðïñïýóå óêüôùíå ôïí Üëëï. Ïé õðåñáóðéóôÝò ôçò ÃñÜíáò õðåñßó÷õóáí áõ-

ôÞò ôçò ðÜëçò êáé éäéáßôåñá ïé êáôÝ÷ïíôåò ôï äõôéêü Üêñï áõôÞò Æáêýíèéïé,

ïé ïðïßïé ðïëåìïýóáí üñèéïé. «1⁄4ëïé ïé ¸ëëçíåò Ýãéíáí Ýíá ðñÜãìá ìå ôïõò

Ôïýñêïõò êáé êõñéïëåêôéêþò ãëåíôïýóáí ôçí ìÜ÷ç».

Ïé Ôïýñêïé äéÜâáéíáí ôçí ôÜöñï óå ðëÞñç áôáîßá êáé ôñåðüíôïõóáí óå

öõãÞ ðñïò ôçí Ôñßðïëç ñß÷íïíôáò ôá üðëá ôïõò êáé üôé Üëëï ðïëýôéìï

Ýöåñáí ìáæß ôïõò, ìå áðïôÝëåóìá íá åðéäïèïýí ïé ¸ëëçíåò óôç ëáöõ-

ñáãùãßá êáé íá åãêáôáëåßøïõí ôçí êáôáäßùîç ðáñÜ ôéò ðáñïôñýíóåéò ôïõ

Êïëïêïôñþíç. ¸ôóé óþèçêáí ïé Ôïýñêïé ÷Üíïíôáò ìüíï 120 íåêñïýò óôçí




ôåëåõôáßá Üôáêôç åöüñìçóç ôùí ðåæþí ôïõò. Ïé ¸ëëçíåò åß÷áí ðåñßðïõ

30 íåêñïýò.

Ç íßêç ôçò ÃñÜíáò åîýøùóå êáé Üëëï ôï çèéêü ôùí ÅëëÞíùí, ïé ïðïßïé

êáôÝóôçóáí óôåíüôåñç ôçí ðïëéïñêßá ôçò ðüëåùò, Üíïéîáí íÝá ôÜöñï óôï

Óôåíü, Ýãéíáí áêüìç ðåñéóóüôåñï åíèïõóéþäçò êáé ðñïóÝâëåðáí ìå ðëÞñç

áéóéïäïîßá ôï ôÝëïò ôçò ðïëéïñêßáò.

Óôéò 24 Áõãïýóôïõ ïé Ôïýñêïé åðé÷åßñçóáí êáé íÝá Ýîïäï ìå 2.000 ðåæïýò

êáé éððåßò áëëÜ êáôáäéþ÷èçêáí áðü ôïõò ¸ëëçíåò êáé Ýóðåõóáí íá êëåéóôïýí

óôá ôåß÷ç êáôçó÷õìÝíïé.

Óôéò 2 ìå 3 Óåðôåìâñßïõ êáôáëÞöèçêå áðü ôïõò Ãïñôýíéïõò ôïõ Äçì.

ÄåëçãéÜííç ôï ÷ùñéü ÌáíôæáãñÜ, ôï ïðïßï êáôå÷üôáí áðü ôïõò Ôïýñêïõò

ìå åíáëëáóóüìåíç éó÷õñÞ öñïõñÜ õðïóôçñéæüìåíç áðü ôá ðõñïâüëá ôçò

Ôñéðüëåùò. Ç ðïëéïñêßá Ýãéíå áêüìç ðéï óôåíÞ ðñïò ìåãÜëç áðïãïÞôåõóç

ôùí Ôïýñêùí ðïõ õðÝöåñáí áðü ôçí Ýëëåéøç ôñïöÞò, íåñïý (ïé ¸ëëçíåò

åß÷áí êüøåé ôï íåñü áðü åîùôåñéêÝò ðçãÝò) êáé íïìÞò (ôá Üëïãá Üñ÷éóáí

íá øïöÜíå ìå ôá÷ýôçôá ìåéþíïíôáò ôç äýíáìç ôïõ Ôïõñêéêïý éððéêïý). Ç

ðôþóç ôçò ÌïíåìâáóéÜò êáé ôïõ Íáõáñßíïõ êïñýöùóáí ôçí áðïèÜññõíóç

ôùí Ôïýñêùí áëëÜ ç Þôôá ôçò ÃñÜíáò, óõíäõáæüìåíç ìå ôçí êáôÜëçøç ôïõ

ÌáíôæáãñÜ, ôïõò Ýöåñå óå áðåëðéóßá.

ÌÝ÷ñé ôéò áñ÷Ýò Óåðôåìâñßïõ åß÷áí óõìðëçñùèåß ôÝóóåñéò ðåñßðïõ ìÞíåò

ðïëéïñêßáò ôùí Ôïýñêùí êáé Áëâáíþí óôçí ÔñéðïëéôóÜ. Ïé ¸ëëçíåò åß÷áí

îåóçêùèåß áíïñãÜíùôïé êáé äéåîÞãáãáí ôïí áãþíá êáôÜ Üôáêôï ôñüðï áëëÜ

óéãÜ-óéãÜ Üñ÷éóáí íá óõíçèßæïõí ôçí ðåéèáñ÷ßá, íá óõíôÜóóïíôáé óôá êáèéå-

ñùìÝíá êáé íá ðïëåìïýí óõóôçìáôéêüôåñá.

Ç ÁËÙÓÇ (ÁÐÅËÅÕÈÅÑÙÓÇ) ÔÇÓ ÔÑÉÐÏËÉÔÓÁÓ

Óõìöùíßá ãéá ôá ëÜöõñá êáé áíá÷þñçóç ôïõ Äçì. ÕøçëÜíôç

Ç äåéíÞ êáôÜóôáóç óôçí ïðïßá åß÷áí ðåñéÝëèåé ïé ðïëéïñêçìÝíïé áíÜãêáóå

ôïõò çãÞôïñÝò ôïõò íá áíôéìåôùðßóïõí ùò åðåßãïí ôï æÞôçìá ôçò ëýóçò

ôïõ äñÜìáôïò. Ïé éèýíïíôåò ÷ùñßóèçêáí óå ôñåéò ðáñáôÜîåéò. Ç ðñþôç,

ôùí åíôüðéùí Ôïýñêùí, ðïõ çãïýôáí ï ÊéáìÞë ìðÝçò ôçò Êïñßíèïõ, Þèåëå

óõìâéâáóìü êáé äéáðñáãìáôåýóåéò. Ç äåýôåñç ôùí Áóéáôþí Ôïýñêùí, ìå

åðéêåöáëÞò ôïí Êå÷áãéÜìðåç, êáèþò êáé ôçí ÅóìÜ ÷áíïýì (ðñþôç ãõíáßêá

ôïõ ×ïõñóßô) Þèåëå ôç óôñáôéùôéêÞ ëýóç ôçò åîüäïõ ðñïò ôï Íáýðëéï. Ç

ôñßôç ôùí Áëâáíþí, ìå êýñéï êñéôÞñéï ôï Áëâáíéêü óõìöÝñïí, åß÷å Þäç Ýëèåé

óå áð’ åõèåßáò îå÷ùñéóôÞ åðáöÞ ìå ôïí Êïëïêïôñþíç ãéá ôçí áðñüóêïðôç

áðï÷þñçóÞ ôïõò áðü ôçí ðüëç.

Åí üøåé ôùí óõíåííïÞóåùí êáé ôçò åðéêåßìåíçò ðôþóåùò ôçò ÔñéðïëéôóÜò

ïé ¸ëëçíåò ðïëéïñêçôÝò äéåôýðùóáí, óôéò 11 Óåðôåìâñßïõ, óå åéäéêÞ ãñáðôÞ

óõìöùíßá ôïí ôñüðï êáôáíïìÞò ôùí ëáöýñùí. Ôç óõìöùíßá õðÝãñáøáí ï

Äçì. ÕøçëÜíôçò, ï Ðáëáéþí Ðáôñþí Ãåñìáíüò, ï Ðåôñüìðåçò Ìáõñïìé÷Üëçò,

ï Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò, ï Ðáíáãéþôçò ÃéáôñÜêïò, ï Áíáãíþóôçò Ðáðá-

ãéáííüðïõëïò, ï Ðáíáãéþôçò ÊñåââáôÜò êáé ï Áíáãíþóôçò Ðáðáãåùñãßïõ.

Ç óõìöùíßá äéåëÜìâáíå ôéò åîÞò ðåñéðôþóåéò:




á. ÅÜí ç Ôñßðïëç ðáñáäéíüôáí ìå óõíèÞêç åê ôçò ëåßáò ïé óôñáôéþôåò

èá åëÜìâáíáí ôá 2/3 êáé ôï õðüëïéðï 1/3 èá äéíüôáí óôçí ðáôñßäá ãéá ôá

Ýîïäá ôïõ ðïëÝìïõ.

â. Áí ç ðüëç êáôáëáìâáíüôáí åî åöüäïõ ôá 3/4 ôùí ëáöýñùí èá ôá

Ýðáéñíáí ïé óôñáôéþôåò êáé ôï 1/4 ç ðáôñßäá.

ã. ¸íá Ýöåõãáí ïé Ôïýñêïé ìå Ýîïäï ôüôå Ýíáò êáðåôÜíéïò ìå 100 óôñá-

ôéþôåò èá Ýìðáéíå óôçí ðüëç êáé ïé õðüëïéðïé èá êáôáäßùêáí ôïí å÷èñü.

Ôá ëÜöõñá ôçò ðüëåùò êáé áõôþí ðïõ èá êáôáäéþêïíôáí èá ìïéñÜæïíôáí

üðùò óôç äåýôåñç ðåñßðôùóç.

Ôá êáíüíéá, ôï ìðáñïýôé êáé ü,ôé Üëëï áíÞêå óôçí ðüëç äåí èá õðïëï-

ãéæüôáí ùò ëÜöõñï. ¸íáò êáðåôÜíéïò êáé ïé ãñáììáôéêïß èá ôá êáôÝãñáöáí

ãéá íá ìç ÷áèåß ôßðïôá

Ïé ïðëáñ÷çãïß âñÞêáí ôçí êáôÜëëçëç åõêáéñßá íá áðïìáêñýíïõí ôïí

ðñßãêéðá Äçì. ÕøçëÜíôç, üôáí ïé Ôïýñêïé åðé÷åßñçóáí ìå óôñáôü áðü ôç Ëá-

ìßá êáé óôüëï óôá ðáñÜëéá ôçò Á÷áÀáò êáé ôçò Êïñéíèßáò íá êáôáóôåßëïõí ôçí

åðáíÜóôáóç óôçí Ðåëïðüííçóï. Ï Äçì. ÕøçëÜíôçò Þèåëå íá äéåîáãÜãåé ôïí

ðüëåìï óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôïõ ðïëåìéêïý äéêáßïõ áëëÜ ïé ïðëáñ÷çãïß

åß÷áí áðïöáóßóåé ôçí êáôáóôñïöÞ ôçò ÔñéðïëéôóÜò ìå ôÝôïéï ôñüðï, þóôå

íá ìçí õðÜñ÷åé ðëÝïí Ýäáöïò óõìâéâáóìïý ìåôáîý Ôïýñêùí êáé ÅëëÞíùí

êáé äåí Þèåëáí ôçí ðáñïõóßá êáé ôçí åìðëïêÞ ôïõ ðñßãêéðá ó’ áõôÜ ðïõ

èá åðáêïëïõèïýóáí.

Ï ÕøçëÜíôçò áíá÷þñçóå ôï ðñùß ôçò 13çò Óåðôåìâñßïõ êáé Üöçóå ìå

ãñáðôÞ åíôïëÞ ôïðïôçñçôÞ ôïõ ôïí Ðåôñüìðåç Ìáõñïìé÷Üëç êáé ðïëéôéêü

áíôéðñüóùðü ôïõ ôïí Ðáíáãéþôç Áíáãíùóôüðïõëï.

Äéáðñáãìáôåýóåéò ðñïò ðáñÜäïóç

Óôéò 12 Óåðôåìâñßïõ ïé Ôïýñêïé æÞôçóáí äéáðñáãìáôåýóåéò. Ïé å÷èñïðñá-

îßåò óôáìÜôçóáí êáé óôÞèçêå ìéá óêçíÞ ìðñïóôÜ áðü ôçí ðýëç ôïõ Áãßïõ

Áèáíáóßïõ. Ç ðñþôç óõíÜíôçóç Ýãéíå ôï ðñùß ôçò 13çò Óåðôåìâñßïõ êáé Þôáí

äéåñåõíçôéêÞ. Áðü ÅëëçíéêÞò ðëåõñÜò ðáñåõñÝèçêáí ï Ðáëáéþí Ðáôñþí Ãåñ-

ìáíüò åê ìÝñïõò ôïõ êëÞñïõ, ï Ðáíáãéþôçò ÊñåââáôÜò êáé ï Áíáãíþóôçò

ÄåëçãéÜííçò åê ìÝñïõò ôùí ðñïêñßôùí, ï Ðåôñüìðåçò, ï Êïëïêïôñþíçò, ï

ÃéáôñÜêïò êáé ï ÁíáãíùóôáñÜò åê ìÝñïõò ôùí óôñáôéùôéêþí êáé ï Áíáãíù-

óôüðïõëïò ùò åêðñüóùðïò ôïõ ÕøçëÜíôç. Ïé ðïëéïñêçìÝíïé áðÝóôåéëáí

ïêôþ åðéöáíåßò åêðñïóþðïõò ôùí åíôüðéùí Ôïýñêùí, ôùí Áóéáôþí Ôïýñêùí

êáé ôùí Áëâáíþí. Ïé ¸ëëçíåò æÞôçóáí áðü ôïõò Ôïýñêïõò íá äéáôõðþóïõí

ãñáðôþò ôéò áðüøåéò ôïõò.

Ôçí åðïìÝíç ïé Ôïýñêïé ðáñïõóßáóáí ôéò áðüøåéò ôïõò óýìöùíá ìå ôéò

ïðïßåò, ðñïêåéìÝíïõ íá ðáñáäþóïõí ôçí ðüëç, èá Ýðñåðå:

á. Íá áíá÷ùñÞóïõí üëïé áóöáëþò ìå ôá üðëá êáé ôá ðñÜãìáôÜ ôïõò.

â. Íá ôïõò ÷ïñçãçèïýí 1.800 öïñôçãÜ æþá ãéá ôéò ïéêïãÝíåéÝò ôïõò êáé

ôéò áðïóêåõÝò ôïõò.

ã. Íá ôïõò åîáóöáëéóèïýí 40 áããëéêÜ êáôÜ ðñïôßìçóç ðëïßá, ãéá íá ìå-

ôáêéíçèïýí óå üðïéï ìÝñïò ôçò Ôïõñêßáò èá åðéèõìïýóáí.

ä. Ïé ¸ëëçíåò íá ðëçñþóïõí ôï íáýëï ôùí ðëïßùí êáé ôçí ôñïöÞ ôùí

áíèñþðùí êáé ôùí æþùí ìÝ÷ñé ôçò åðéâéâÜóåùò.




å. Íá ôïõò äïèïýí ãéá åããýçóç 18 üìçñïé.

Ïé ¸ëëçíåò êáôüðéí ôïõò êïéíïðïßçóáí ôïõò äéêïýò ôïõò üñïõò ùò

åîÞò:

á. Íá ðáñáäþóïõí ïé Ôïýñêïé áðï÷ùñïýíôåò üëá ôá üðëá.

â. Íá ôïõò óõíïäåýåé ÅëëçíéêÞ öñïõñÜ ìÝ÷ñé ôï Íáýðëéï.

ã. Íá ôïõò äïèïýí ôá æçôïýìåíá æþá åðß ðëçñùìÞ, ðñïêåéìÝíïõ íá

ðÜñïõí ìáæß ôïõò ìüíï ôçí êéíçôÞ åëáöñÜ ðåñéïõóßá ôïõò.

ä. Íá ðëçñþóïõí áðïæçìßùóç 50 åêáôïììýñéá ãñüóéá ãéá ôá Ýîïäá ôïõ

ðïëÝìïõ êáé ôéò êáôáóôñïöÝò ðïõ ðñïîÝíçóáí óôçí ÐÜôñá, óôï Áßãéï, óôçí

Êüñéíèï êáé óôï ¢ñãïò.

Ôçí 15ç êáé ôçí 16ç Óåðôåìâñßïõ ïé Ôïýñêïé åðáíÞëèáí ìå áíôéðñïôÜóåéò

ðïõ äåí Ýãéíáí äåêôÝò. Ï Êïëïêïôñþíçò ðåñéãñÜöåé ëáêùíéêÜ ôéò óõæçôÞóåéò.

«Åìåßò ôïõò ëÝãáìå í’ áöÞóïõí ô’ Üñìáôá êáé íá ôïõò ìâáñêÜñïõìå üðïõ

èÝëáíå êáé åêåßíïé Ýëåãáí ü÷é ìå ô’ Üñìáôá» êáé êáôáëÞãåé áðåõèõíüìåíïò

óôïõò äéêïýò ôïõ ãéá í’ áêïýóïõí ïé Ôïýñêïé. «Ôé ôá èÝëåôå áõôÜ. Áí ô’ Üñ-

ìáôÜ ìáò ôïõò õðï÷ñåþóïõí íá ïìïëïãÞóïõí íéêçìÝíï ôïí åáõôü ôïõò, áò

óôï÷áóèïýí êáëÜ êáé áò ðáñáäïèïýí. Áí äåí äþóïõí ô’ Üñìáôá, ôïõò ôá

ðáßñíïìå». Ïé äéáðñáãìáôåýóåéò óôáìÜôçóáí êáé îáíÜñ÷éóáí ïé å÷èñïðñáîß-

åò. Ïé ¸ëëçíåò åß÷áí öèÜóåé êÜôù áðü ôá ôåß÷ç åíþ ç Üìõíá óõíå÷éæüôáí

åíôåëþò Üôïíç, ìå ìåñéêÝò âïëÝò áðåëðéóßáò áðü ôá êáíüíéá.

Óôéò 18 Óåðôåìâñßïõ ï åðéêåöáëÞò ôùí Áëâáíþí ÅëìÜæ ÌðÝçò êáé ï

Êïëïêïôñþíçò óõìöþíçóáí íá áðï÷ùñÞóïõí ïé Áëâáíïß ìå ôá üðëá ôïõò

ãéá ôçí ¹ðåéñï êáé íá ìçí ðïëåìÞóïõí îáíÜ ôïõò ¸ëëçíåò. Ôçí åðïìÝíç

ïé Áëâáíïß Ýóôåéëáí óôïí Êïëïêïôñþíç 13 ìåãÜëá êéâþôéá ãéá öýëáîç. Ï

õðáóðéóôÞò ôïõ Êïëïêïôñþíç ÖùôÜêïò åß÷å ìðåé óôçí ðüëç, ùò óýíäåóìüò

ôïõ ìå ôïõò Áëâáíïýò.

Ç êáôÜóôáóç óôçí Üèëéá ðëÝïí ÔñéðïëéôóÜ åß÷å ãßíåé áöüñçôç êáé ôñá-

ãéêÜ ãåãïíüôá åêôõëßóóïíôáí óôá ôåß÷ç, óôéò ðýëåò êáé óôçí ðüëç. Ðïëëïß

êÜôïéêïé (ãÝñïíôåò, ãõíáßêåò, ðáéäéÜ) åðé÷åéñïýóáí íá åîÝëèïõí ïìáäéêÜ. Ïé

Áëâáíïß, áöïý ôïõò ëÞóôåõáí, ôïõò Üöçíáí íá âãïõí. Ïé ¸ëëçíåò ôïõò

áðùèïýóáí ðñïò ôçí ðüëç êáé ïé Áëâáíïß ôïõò ðõñïâïëïýóáí. Ðïëëïß êá-

ôáêñçìíßæïíôáí áðü ôá ôåß÷ç õðü ôï êñÜôïò ôçò áðåëðéóßáò.

Óôéò 22 Óåðôåìâñßïõ áðïöáóßóèçêå íá ãßíåé, ôçí åðïìÝíç, ìåãÜëç óõíÝ-

ëåõóç óôï óåñÜé, óôçí ïðïßá ðñïóêëÞèçêå êáé ï ÖùôÜêïò.

Ç ïñìçôéêÞ Ýöïäïò

Åíôùìåôáîý ç ÅëëçíéêÞ äéÜôáîç óôï ðåäéíü çìéêýêëéï åß÷å ðñïùèçèåß êáé

åß÷å êëåßóåé áóöõêôéêÜ ðëÝïí ôçí ðüëç. Ïé ÌåóóÞíéïé êáé Ðéóéíï÷ùñßôåò, ìå

áñ÷çãïýò ôïí ÊåöÜëá êáé ôïí Ðáðáôóþíç, åß÷áí áíáðôõ÷èåß áðü ôçí Ðáëïõ-

êüñá÷ç ìÝ÷ñé ôçí ðýëç ôïõ ÌéóôñÜ (ÓðÜñôçò). Ôá ï÷õñÜ ôïõò ïíïìÜæïíôáí

«ôáìðïýñéá ôïõ ÊåöÜëá». Ïé Áãéïðåôñßôåò êáé ïé ÔóÜêùíåò ìå áñ÷çãïýò ôïí

ÊïíôÜêç, ôïí Æáöåéñüðïõëï êáé ôïí ÓáñÜíôç åß÷áí åãêáôáóôáèåß óôï áíáôïëé-

êü êáé íüôéï-áíáôïëéêü ôìÞìá ôïõ êëïéïý, áðü ôï ðçãÜäé ôçò ÂïëõìÞò ìÝ÷ñé

ôçí ðýëç ôïõ Íáõðëßïõ. Ìåôáîý ôùí äýï ðõëþí (Íáõðëßïõ êáé ÓðÜñôçò),

óôç èÝóç Êáôáâïèñßôóá (Ðåôñïâïýíé), âñéóêüíôïõóáí ïé êáìðßóéïé Ôñéðïëßôåò

ôïõ Ñéæéþôç (÷Üñôçò äéáôÜîåùò ôùí ÅëëÞíùí).




Óôçí ôÜðéá ôçò ðýëçò ôïõ Íáõðëßïõ ïé Ôïýñêïé åß÷áí åãêáôáóôÞóåé éó÷õñü

ðõñïâïëïóôÜóéï. ¸ìðñïóèåí áõôïý âñéóêüôáí ç åêêëçóßá ôïõ áãßïõ ÓùôÞñá

êáé ðåñßðïõ 30 ÷áëÜóìáôá ôïõ ÷ùñßïõ ÁñóåíÝúêá. Ó’ áõôÜ ôá ÷áëÜóìáôá

ðÞãáéíáí ïé ¸ëëçíåò, ðëçóßáæáí ôïõò Ôïýñêïõò ôçò ôÜðéáò, áíôÜëëáæáí ôñü-

öéìá ìå üðëá, óõíïìéëïýóáí êáé ìåñéêÝò öïñÝò ïñéóìÝíïé áíÝâáéíáí óôçí

ôÜðéá (êñåìïýóáí äçëáäÞ ïé Ôïýñêïé Ýíá ó÷ïéíß äåìÝíï áðü Ýíá êáíüíé êáé

áðü áõôü ðéÜíïíôáí êáé áíåâïêáôÝâáéíáí ïé ¸ëëçíåò).

Óôéò 23 Óåðôåìâñßïõ ôï ðñùß, çìÝñá ÐáñáóêåõÞ, áíÝâçêå óôçí ôÜðéá, õðü

ôï ðñüó÷çìá ôçò áãïñÜò üðëùí, ï Ìáíþëçò Äïýíéáò (ÔóÜêùíáò óôñáôéþôçò

áðü ôï Ëåùíßäéï) ìå ìåñéêïýò Üëëïõò. Óôá ÷áëÜóìáôá åíÝäñåõáí óõíåííïç-

ìÝíïé 60 Áãéïðåôñßôåò êáé ÔóÜêùíåò. Ï Äïýíéáò ìáæß ìå áõôïýò ðïõ áíÝâçêáí,

óêüôùóáí ôïõò Ôïýñêïõò ôçò ôÜðéáò (ôïõò Áëâáíïýò äåí ôïõò ðåßñáîáí), ýøù-

óáí ôçí ÅëëçíéêÞ óçìáßá ôçò åðáíáóôÜóåùò, Ýóôñåøáí Ýíá ðõñïâüëï êáôÜ

ôïõò óáñáãéïý êáé Üíïéîáí ôçí ðýëç áðü ôçí ïðïßá åéóÞëèáí ïé ¸ëëçíåò ðïõ

åíÝäñåõáí. Ç åßóïäïò óéãÜ-óéãÜ ãåíéêåýèçêå, êáèþò Üíïéîáí êáé ïé ðýëåò ôïõ

Óáñáãéïý êáé ôçò ÓðÜñôçò, áðü ôéò ïðïßåò Ýóðåõóáí íá åéóÝëèïõí ï ÊåöÜëáò

ìå ôïí Ðáðáôóþíç (ðýëç ÓðÜñôçò) êáé ï Äçì. ÄåëçãéÜííçò (ðýëç Óáñáãéïý).

Ôï ôìÞìá áðü ôçí Êõíïõñßá êáôÝëáâå ôçí ìåãÜëç ïéêßá ôïõ ÌïõóôáöÜ ìðÝç,

üðïõ ýøùóå ôç óçìáßá ôïõ Óôáõñïý êáé åãêáôÝóôçóå öñïõñÜ.

Ïé ðïëéïñêçìÝíïé áéöíéäéÜóôçêáí êáé êëåßóèçêáí óôá óðßôéá êáé óôç ÌåãÜ-

ëç ÔÜðéá áð’ üðïõ áìõíüíôïõóáí. Äåí Üñãçóå í’ áíïßîïõí êáé ïé õðüëïéðåò

ðýëåò áðü ôéò ïðïßåò óõíÝñåáí ïé ðïëéïñêçôÝò. Ïé Ôïýñêïé áìýíèçêáí éó÷õ-

ñÜ óå ìåñéêÜ óçìåßá áëëÜ ç ïñìÞ ôçò åöüäïõ Þôáí ôÝôïéá ðïõ ôïõò êáôÝ-

êëõóå. Óôçí ìåãÜëç ôÜðéá êëåßóèçêå ôï Üíèïò ôïõ Ôïõñêéêïý óôñáôïý êáé

áìýíèçêå ìÝ÷ñé ôï ðñùß ôçò ôñßôçò çìÝñáò ïðüôå, ÷ùñßò ôñïöÞ êáé íåñü,

áíáãêÜóèçêå íá óõíèçêïëïãÞóåé ìå ìïíáäéêü üñï íá ôïõò áöÞóïõí íá

æÞóïõí. Ïé óôñáôéþôåò êáé ïé ïéêïãÝíåéÝò ôïõò (1.500 ðåñßðïõ) ïäçãÞèçêáí

áñ÷éêÜ óôçí ïéêßá ÌïõóôáöÜ ìðÝç êáé êáôüðéí óôá ËáãêÜäéá.

Ïé Áëâáíïß óõãêåíôñþèçêáí áðü ôïí Ðëáðïýôá, ðïõ Ýóðåõóå óôçí

ðüëç êáé ôïí ÖùôÜêï êáé ïäçãÞèçêáí óôçí ðýëç ôùí Êáëáâñýôùí, üðïõ

óõíÜíôçóáí ôïí Êïëïêïôñþíç êáé ôçí Ìðïõìðïõëßíá. Óôç óõíÝ÷åéá ôïõò

ðáñáäüèçêáí ôá êéâþôéá ðïõ åß÷áí äþóåé ãéá öýëáîç êáé äéáíõêôÝñåõóáí

óôïí Ìýôéêá. Óôéò 24 Óåðôåìâñßïõ îåêßíçóáí äéá ôçò ïäïý Ëåâéäßïõ-ÄÜñá-Êá-

ëáâñýôùí ðñïò Áßãéï, áð’ üðïõ ðÝñáóáí ìå Ôïýñêéêá ðëïéÜñéá óôçí ÓôåñåÜ

ãéá íá óõíå÷ßóïõí ðñïò ¹ðåéñï. Áðü ôïõò 4.000 Áëâáíïýò, ðïõ åß÷áí Ýëèåé

ìå ôïí Êå÷áãéÜìðåç êáé ìåñéêïýò Üëëïõò ðïõ ðñïûðÞñ÷áí óôçí ðüëç, äåí

öáßíåôáé íá óþèçêáí ðïëý ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò ìéóïýò êáèüóïí ðïëå-

ìïýóáí åðß ðåíôÜìçíï, óçêþíïíôáò ôï âÜñïò ôùí åðé÷åéñÞóåùí êáé ðïëëïß

óêïôþèçêáí ìÝ÷ñé êáé ôçí ôåëåõôáßá óôéãìÞ (300 Áëâáíïß åß÷áí áðïêïðåß

óôï óåñÜé êáé óêïôþèçêáí Þ êÜçêáí ìÝ÷ñé ôïõ ôåëåõôáßïõ êáôÜ ôçí ðõñðü-

ëçóç ôïõ ðáëáôéïý).

Åðß ôñåéò çìÝñåò åðéêñÜôçóå ðëÞñçò áóõäïóßá óôçí ðüëç. Ïé íéêçôÝò

åðéäüèçêáí ìåôÜ ìáíßáò óå óöáãÝò, ðõñðïëÞóåéò êáé ëåçëáóßåò. Óêïôùìïß

êáé ëáöõñáãùãßá áðåéêïíßæïõí ù÷ñÜ ôçí êáôÜóôáóç. Ôçí ôÝôáñôç çìÝñá áðü

ôçò åöüäïõ êáé ôçò áëþóåùò, äçëáäÞ ôçí 26ç Óåðôåìâñßïõ, êáôüðéí óõíåííï-

Þóåùò êáé åíôïëÞò ôùí ïðëáñ÷çãþí äéáôÜ÷èçêå, äéá êçñýêùí, íá óôáìáôÞóåé

ç áéìáôï÷õóßá êáé íá áðïêáôáóôáèåß ç ôÜîç óôçí ðüëç. Ðñïò ôïýôï ïñßóèçêáí




ðåñßðïëïé õðü ôïõò ÁíäñÝá Ðáðáäéáìáíôüðïõëï êáé ÍéêçôáñÜ.

Öñéêôüò ï áðïëïãéóìüò ôùí óöáãþí áëëÜ ü÷é áðüëõôá áêñéâÞò. ÊáôÜ ìéá

åêäï÷Þ öïíåýèçêáí 10.000 Ïèùìáíïß êáé Åâñáßïé Ýíïðëïé êáé Üïðëïé. Ï áñéè-

ìüò üìùò ðñÝðåé íá åßíáé ìåãáëýôåñïò ãéáôß, áðü ôïõò 35.000 åãêëåßóôïõò

óôçí ðüëç, ãëßôùóáí ìüíï ïé ×ñéóôéáíïß (6-7.000), ïé åðéöáíåßò Ôïýñêïé êáé

ôá ÷áñÝìéá (1.000), ïé áðïêëåéóèÝíôåò óôçí ÌåãÜëç ÔÜðéá (1.500), ïé Áëâáíïß

(2.000) êáé åëÜ÷éóôïé Üëëïé ðïõ åß÷áí êñõöôåß óå õðüãåéá êáé åìöáíßóôçêáí

ìåôÜ ôçí ôñßôç çìÝñá, ðïõ åß÷å áðïêáôáóôáèåß ç ôÜîç. Ðåñß ôïõò 40 Ýíïðëïé

Ôïýñêïé êáôüñèùóáí, ìÝóá óôç ãåíéêÞ óýã÷õóç, í’ áíïßîïõí äßïäï ôçí ðñþôç

çìÝñá ðñïò áíáôïëÜò êáé íá öèÜóïõí óôï Íáýðëéï, üðïõ ìåôÝöåñáí ôçí öï-

âåñÞ åßäçóç. Åß÷áí óõóóùñåõôåß ôüóá ðïëëÜ ðôþìáôá åðß ôùí óôåíþí ïäþí

ôçò ðüëåùò, þóôå ôï Üëïãï ôïõ Êïëïêïôñþíç üôáí åéóÞëèå áðü ôçí ðýëç

ôùí Êáëáâñýôùí äåí ðÜôçóå ÷þìá áðü ôá ôåß÷ç ìÝ÷ñé ôï óåñÜé. Ïé ¸ëëçíåò

åß÷áí 227 íåêñïýò êáôÜ ôçí Ýöïäï êáé 146 åíôüò ôçò ðüëåùò.

Ïé Ôïýñêïé åðéöáíåßò êáé ôá ÷áñÝìéá ôùí ðáóÜäùí ôÝèçêáí õðü ôçí ðñï-

óôáóßá ÅëëÞíùí êáðåôáíáßùí êáé äéáóþèçêáí ùò áé÷ìÜëùôïé ðïëÝìïõ. Ìå-

ôÜ ôçí ðõñðüëçóç ôïõ óáñáãéïý ïäçãÞèçêáí óôçí ðåëþñéá ïéêßá êáé óôïí

êÞðï ôïõ ÌïõóôáöÜ ìðÝç ôùí Ðáôñþí, õðü ôçí ðñïóôáóßá áðïóðÜóìáôïò

ôïõ ÁíáãíùóôáñÜ.

Ôï íüçìá ôùí óöáãþí

ÌåôÜ ðåíôÜìçíç ðïëéïñêßá ç ðñùôåýïõóá ôïõ ÌïñéÜ, ç Üèëéá Ôñéðï-

ëéôóÜ, âïõôçãìÝíç ìÝóá óôçí áèëéüôçôá ùò ïéêôñÞ ðüëç ôùí ïñãßùí ôçò

ÔïõñêéêÞò äéïéêÞóåùò, Ýðåóå óôá ÷Ýñéá ôùí ÅëëÞíùí Ýðåéôá áðü Ýöïäï. Ïé

åðáíáóôáôçìÝíïé ¸ëëçíåò, ãåíüìåíïé êýñéïé ôçò ÔñéðïëéôóÜò, ìå ôç èÝá ôçò

áìáñôùëÞò ðüëåùò ÷ùñßò õðåñÜóðéóç ðëÝïí, ìÝèõóáí áðü áãáíÜêôçóç,

éêáíïðïßçóç êáé ðÜèïò êáé îÝóðáóáí áêñÜôçôá åíáíôßïí ôçò. Ôá ãåãïíüôá

ôïõ ôñéçìÝñïõ ïñãßïõ áðïôåëïýí ù÷ñÞ ìéêñïãñáößá åêåßíùí ðïõ óõíÝâçóáí

êáôÜ ôçí ðôþóç ôçò Êùíóôáíôéíïõðüëåùò ôï 1453. Ôï îÝóðáóìá ôùí ðïñ-

èçôþí Þôáí ôï áêñÜôçôï îÝóðáóìá ôïõ ßäéïõ ôïõ ìáñôõñéêïý Ýèíïõò, ðïõ

óôÝíáæå åðß ôÝóóáñåò áéþíåò êÜôù áðü ôïí âÜñâáñï æõãü ôùí Áóéáôþí. Ï

Ýñùò ðñïò ôçí ðáôñßäá ìåôáâëÞèçêå, ìÝóá óôç èÝñìç ôùí ãåãïíüôùí, óå

ðÜèïò áêñÜôçôï êáé ðáñÝóõñå ôïõò ¸ëëçíåò óôéò ôñáãéêüôåñåò ðñÜîåéò.

ÊáôçãïñÞèçêáí ïé ¸ëëçíåò ãé’ áõôÝò ôéò ùìüôçôåò áëëÜ äåí åß÷áí Üëëç

åðéëïãÞ. ÐñïêåéìÝíïõ íá áðåëåõèåñùèïýí Þ íá ÷áèïýí, ç óùôçñßá ôïõò

õðáãüñåõå íá âÜøïõí üëïé ôá ÷Ýñéá ôïõò ìå ôï áßìá ôùí ôõñÜííùí ôïõò,

ãéá íá óõíçèßóïõí íá óêïôþíïõí ôïí å÷èñü êáé ôáõôü÷ñïíá íá áðïêëåßóïõí

êÜèå ðñïïðôéêÞ óõíáëëáãÞò ìå ôïõò Ôïýñêïõò.

Ïé ïðëáñ÷çãïß èÝëçóáí ðñïöáíþò ôéò óöáãÝò êáèüóïí, áö’ åíüò áðïìÜ-

êñõíáí ôïí ÕøçëÜíôç ðïõ åðéèõìïýóå õðïãñáöÞ óõíèÞêçò êáé åßóïäï ôùí

ÅëëÞíùí ðïëåìéóôþí óôçí ðüëç ìå ôÜîç êáé áö’ åôÝñïõ ïõäÝí Ýðñáîáí ãéá

íá ðåñéïñéóèåß ç åðßèåóç ìüíï êáôÜ ôùí Ôïõñêéêþí óôñáôéùôéêþí ìïíÜäùí

êáé ôùí ðñïìá÷þíùí. ÂÝâáéá ôéò ðñþôåò þñåò ôçò åöüäïõ åß÷å îåöýãåé áðü

ôïí Ýëåã÷ü ôïõò ç äéïßêçóç ôùí óùìÜôùí áëëÜ üôáí íý÷ôùóå Þôáí äõíáôüí

íá ó÷çìáôßóïõí ðåñéðüëïõò êáé íá ðåñéïñßóïõí ôï êáêü. Ôï ìüíï ðïõ öñü-

íôéóáí Þôáí ç äéÜóùóç, ç áé÷ìáëùóßá êáé ç áóöÜëåéá ôùí óõãêåíôñùìÝíùí




óôï óåñÜé Ôïýñêùí åðéóÞìùí êáé ôùí ÷áñåìéþí, ëüãù ôçò ÷ñçóéìüôçôÜò

ôùí. Ï Êïëïêïôñþíçò Ýäåéîå åíäéáöÝñïí ìüíï ãéá ôïõò Áëâáíïýò, ü÷é ìüíï

ãéá íá ôçñÞóåé ôçí õðüó÷åóÞ ôïõ áëëÜ êáé ãéá íá óôåñÞóåé áðü ôïõò Ôïýñ-

êïõò áõôÞ ôçí õðïëïãßóéìç äýíáìç õðåñáóðéóôþí ôçò ðüëåùò. Ôüóï üìùò

áõôüò üóï êáé ïé Üëëïé ïðëáñ÷çãïß èåþñçóáí ôéò óöáãÝò ùò áíáãêáéüôçôá

ãéá ôçí åðáíÜóôáóç. ¸ðñåðå íá áíïé÷ôåß, ìåôáîý ôùí åðáíáóôáôþí êáé ôçò

ÏèùìáíéêÞò áõôïêñáôïñßáò, Ýíá áãåöýñùôï ÷Üóìá. ¸ðñåðå íá áðïêëåéóèåß

ï äñüìïò ìéá ðéèáíÞò áìíçóôßáò Þ óõíèçêïëüãçóçò (óõíÞèçò êáôÜëçîç óå

ðñïçãïýìåíåò åîåãÝñóåéò). Ôï ìÝóï Þôáí öñéêôü áëëÜ ìïíáäéêü.

Ôá ãåãïíüôá ôçò ÔñéðïëéôóÜò âñÞêáí ôçí éóôïñéêÞ ôïõò äéêáßùóç. Ç åðá-

íÜóôáóç åìöáíßóôçêå âáììÝíç ìå Üöèïíï Ôïõñêéêü áßìá, áóõã÷þñçôç ìåí

áëëÜ öïâåñÞ. Ïé åðéëïãÝò ãéá ôïõò åðáíáóôÜôåò Þôáí ðëÝïí ìüíï äýï:

Åëåõèåñßá Þ èÜíáôïò.

Óôéò êáôçãïñßåò ôùí îÝíùí, ãéá ôéò ùìüôçôåò óôçí Ôñßðïëç, ïé ¸ëëçíåò

åß÷áí íá áíôéðáñáôÜîïõí ôç óöáãÞ ôùí áé÷ìáëùôéóèÝíôùí ìåôÜ ôçí Üëùóç

ôçò Éüððçò, êáôüðéí äéáôáãÞò ôïõ ÍáðïëÝïíôá, ôéò áðåñßãñáðôåò öñéêáëåü-

ôçôåò ôçò ÃáëëéêÞò åðáíáóôÜóåùò êáé ôéò óöáãÝò ôùí Ôïýñêùí óôç ÌéêñÜ

Áóßá êáé ôçí ÇðåéñùôéêÞ ÅëëÜäá. Ðïéïò ëáüò Üëëùóôå äåí åß÷å ôçí åðï÷Þ

ôçò äéêÞò ôïõ ìáíßáò êáé ôéò çìÝñåò ôïõ äéêïý ôïõ ïíåßäïõò êáé áßìáôïò;

Ðïéá åßíáé ç ãùíéÜ ôçò ãçò üðïõ ç ôõñáííßá êáé ç åêäßêçóç áëëçëïäéáäü÷ùò

äåí Ý÷ïõí êïóôßóåé äÜêñõá óôçí áíèñùðüôçôá;

Ç óçìáóßá ôçò íßêçò

Ç åðáíáóôáôçìÝíç ÅëëÜäá ðÝôõ÷å, ìåôÜ ôçí Üëùóç ôçò ÔñéðïëéôóÜò, ìéá

ðåñéöáíÞ íßêç êáôÜ ôùí å÷èñþí ôçò. Ïé áãùíéóôÝò âáðôßóèçêáí óôï ðõñ,

äåí öïâüíôïõóáí ðëÝïí ôïí ðüëåìï êáé äåí áóêÞèçêáí ìüíï óôç ÷ñÞóç

ôùí üðëùí áëëÜ áðÝêôçóáí ðáñÜëëçëá ôçí øõ÷éêÞ áíôï÷Þ íá óêïôþíïõí

÷ùñßò íá ëõðïýíôáé, Ýãéíáí óêëçñïß, Ýâáøáí ôüóï ðïëý ôá ÷Ýñéá ôïõò óôï

áßìá þóôå æõìþèçêáí ìå ôçí áãùíßá êáé ôï èÜíáôï. ¸âëåðáí ðëÝïí íá Ýñ-

÷åôáé ç åëåõèåñßá, ìÝóá áðü ôç äßíç öñéêôïý ðïëÝìïõ ìå ìÝóá áíåëÝçôá

ðïõ äåí åß÷áí ìÝ÷ñé ôüôå öáíôáóôåß.

Ç óçìáóßá ôçò áëþóåùò åßíáé çèéêÞ êáé óôñáôéùôéêÞ. Áðü çèéêÞò áðü-

øåùò ç åðáíÜóôáóç óôåñåþèçêå, ãåíéêåýèçêå êáé åðéâëÞèçêå. Ïé óôñáôéþ-

ôåò áðÝêôçóáí óõíáßóèçóç ôçò äõíÜìåþò ôïõò êáé ôçò áðïóôïëÞò ôïõò.

Ç åðáíÜóôáóç åîõøþèçêå óôç óõíåßäçóç üëùí ôùí ÐåëïðïííÞóéùí. Óôá

÷Ýñéá ôçò åðáíáóôÜóåùò ðåñéÞëèå, Ýðåéôá áðü áãþíá, ç ðñùôåýïõóá ôïõ

ÌïñéÜ áöïý êáôáëýèçêå ç åîïõóßá ôïõ ðáóÜ, îåöôéëßóèçêáí ïé áñ÷çãïß

ôùí äõíáóôþí êáé öïíåýèçêå ðëÞèïò å÷èñþí. ÌåôÜ ôç ìåãáëåéþäç íßêç

ôçò ÔñéðïëéôóÜò õðÞñ÷áí üëåò ïé ðñïïðôéêÝò ãéá ôç óõíÝ÷éóç ôïõ áãþíá ìå

íÝåò íßêåò, ãéá íá êõñéåõèïýí êáé Üëëá öñïýñéá, ãéá íá áðåëåõèåñùèïýí

êáé Üëëåò ðüëåéò êáé ãéá íá óôáëïýí åíéó÷ýóåéò êáé ðÝñáí ôïõ Éóèìïý ãéá

íá åëåõèåñùèïýí êáé Üëëïé ¸ëëçíåò.

Áðü óôñáôéùôéêÞò áðüøåùò Þôáí ç ðñþôç ìåãÜëç åðéôõ÷ßá ôùí ÅëëÞíùí

åíáíôßïí ôùí ôáêôéêþí ðïëåìéêþí äõíÜìåùí ôùí Ïèùìáíþí. Ç åíäï÷þñá

ôçò ÐåëïðïííÞóïõ ðåñéÞëèå óôïí áðïêëåéóôéêü Ýëåã÷ï ôùí åðáíáóôáôþí

êáé èá Þôáí ðëÝïí åõ÷åñÞò ç êáôÜëçøç ôùí ðïëéïñêïýìåíùí õðïëïßðùí




öñïõñßùí, åíôüò ôùí ïðïßùí åß÷áí áðïêëåéóèåß ïé Ôïýñêïé (Ðáôñþí, Ñßïõ,

Ìåèþíçò, Êïñþíçò, Íáõðëßïõ êáé Áêñïêïñßíèïõ). Ï Ôïõñêéêüò óôñáôüò óôç

Âïéùôßá åß÷å ðáñáëýóåé êáé ï óôüëïò ôïõ óïõëôÜíïõ áíáãêÜóèçêå íá áðï-

÷ùñÞóåé Üðñáêôïò. Ï ôáðåéíùìÝíïò ×ïõñóßô åêëéðáñïýóå ãéá ôç óùôçñßá

ôùí ãõíáéêþí ôïõ ÷áñåìéïý ôïõ. Ç Ðýëç äåí ìðïñïýóå ðëÝïí íá èåùñåß

ôçí åðáíÜóôáóç ùò Ýíá áðëü åðåéóüäéï. Ç ëåßá ôçò Ôñéðüëåùò Þôáí ðëïý-

óéá. Ï ôüðïò ãÝìéóå áðü üðëá. Ôá ôïõöÝêéá õðïëïãßóèçêáí óå 25.000 êáé

ì’ áõôÜ áñìáôþèçêáí üëïé ïé ¸ëëçíåò áãùíéóôÝò. ÊáôáëÞöèçêáí áêüìç 30

ôçëåâüëá öñïõñßùí êáé ôåé÷þí, 13 ïñåé÷Üëêéíá ðõñïâüëá (äýï ìüíï áðü

áõôÜ ôùí 6 ëéâñþí Þôáí ÷ñçóéìïðïéÞóéìá), 17 óéäçñÜ ðõñïâüëá (ôñßá ôùí

9 ëéâñþí ÷ñçóéìïðïéÞóéìá) êáé ðïëëÜ ðïëåìïöüäéá. Åðßóçò Üöèïíïò Þôáí

êáé ï ñïõ÷éóìüò ìå ôïí ïðïßï åöïäéÜóèçêáí ïé áãùíéóôÝò êáé «öüñåóáí

÷ñõóÜ êáé êáëÜ öïñÝìáôá êáé ëáìðñÜ Üëïãá åêáâÜëëçêáí».

Ç Üëùóç ôçò ÔñéðïëéôóÜò äåí áðáó÷üëçóå ìüíï ôçí éóôïñßá êáé ôïõò

óõããñáöåßò ôïõ áãþíá áëëÜ óõãêßíçóå âáèýôáôá êáé ôçí øõ÷Þ ôïõ áãùíéæü-

ìåíïõ ëáïý. Ç éêáíïðïßçóç ôçò ëáúêÞò øõ÷Þò åêöñÜóèçêå ìå ôç äçìïôéêÞ

ðïßçóç êáé ðëÞèïò äçìïôéêþí ôñáãïõäéþí. ×áñáêôçñéóôéêïß åßíáé ïé óôß÷ïé

ôïõ áõôïó÷Ýäéïõ óôé÷ïõñãïý Ðáíáãéþôç ÊÜëá, ãíùóôïý ùò ôóïðáíÜêïõ:

Ôñßôç, ÔåôñÜäç èëéâåñÞ, ÐÝöôç öáñìáêùìÝíç,

ÐáñáóêåõÞ îçìÝñùóå, ðïôÝ íá ìç åß÷å öÝîåé,

Ýâáëáí ïé Ãñáéêïß âïõëÞ, ôï êÜóôñï íá ðáôÞóïõí.

Óáí áåôïß ðçäÞóáíå ê’ åìðÞêáí óáí ðåôñßôåò.

êé Üäåéáóáí ôá ôïõöÝêéá ôïõò, ôç ëéáíïìðáôáñßá

Êïëïêïôñþíçò öþíáîåí áð’ ô’ Áãéùñãéïý (åííïåß áãßïõ Áèáíáóßïõ) ôçí

ðüñôá

-áöÞóôå ôá ôïõöÝêéá óáò êáé óýñôå ôá óðáèéÜ óáò,

âÜëåôå ôçí ÔïõñêéÜ ìðñïóôÜ, óáí ðñüâáôá óôç ìÜíôñá.

Ôïõò ðÞãáí êáé ôïõò Ýêëåéóáí óôçí ÔÜðéá ôç ÌåãÜëç.

ÁðïëïãéÝô’ ï Êå÷áãéÜò ðñïò ôïí Êïëïêïôñþíç

ÊÜìå íéóÜöé óôçí ÔïõñêéÜ, êüøå, ìïí’ Üöóå êéüëáò.

Ôé ôóáìðïõíÜò, âñïìüôïõñêå, ôé ëåò ðáëéïìïõñôÜôç;

íéóÜöé Ýêáìåò åóý óôçí Ýñçìç Âïóôßôóá

áðüóöáîåò ô’ áäÝëöéá ìáò êé’ üëïõò ôïõò éäéêïýò ìáò;

Ï Äéïíýóéïò Óïëùìüò óôïí ìáêñý êáé áíåðáíÜëçðôï 3⁄4ìíï ôïõ óôçí

Åëåõèåñßá äéÝèåóå ôéò óôñïöÝò 35-74, ãéá íá æùíôáíÝøåé ôç äñÜóç ôçò

åëåõèåñßáò óôçí ÔñéðïëéôóÜ ìå ÷ùñéóôÞ åíôåëþò åíüôçôá ôïõ ðïéçôéêïý

ôïõ ìåãáëïõñãÞìáôïò, õðïäéçñçìÝíç óå ðÝíôå åðß ìÝñïõò ôìÞìáôá. Óôï

ðñþôï (35-38) ìáò äßäåé ôá ðñïêáôáñôéêÜ ôçò ìÜ÷çò, óôï äåýôåñï (39-45)

ðåñéãñÜöåé ôçí ðñþôç öÜóç ôçò ìÜ÷çò, óôï ôñßôï (46-47) ìáò åìöáíßæåé

ôéò óêéÝò ôùí èõìÜôùí ôçò ÔïõñêéêÞò èçñéùäßáò ðïõ æçôïýí åêäßêçóç,

óôï ôÝôáñôï (58-72) åîéóôïñåß ôç äåýôåñç öÜóç ôçò ìÜ÷çò êáé ôéò óöá-




ãÝò êáé óôï ðÝìðôï (73-74) êëåßíåé ôçí üëç åíüôçôá ìå ôïí èñßáìâï ôçò

íßêçò êáé ôïí åíèïõóéþäç ÷áéñåôéóìü ôçò Åëåõèåñßáò.

Éäïý åìðñüò óïõ ï ôïß÷ïò óôÝêåé

ôçò áèëßáò ÔñéðïëéôóÜò

ôþñá ôñüìïõ áóôñïðåëÝêé

íá ôçò ñßîåéò ðéèõìÜò

ÅÐÉËÏÃÏÓ

Ïé ôåëåõôáßåò çìÝñåò ôïõ Óåðôåìâñßïõ âñÞêáí ôçí ÔñéðïëéôóÜ óå

êÜðïéá çñåìßá êáé ýöåóç. Óôçí ðüëç åãêáôáóôÜèçêáí ïé ïðëáñ÷çãïß êáé

ïé ðñüêñéôïé ôçò ÐåëïðïííçóéáêÞò Ãåñïõóßáò. Ï Êïëïêïôñþíçò åðéóêÝ-

öèçêå ôïí áé÷ìÜëùôï Êå÷áãéÜìðåç êáé ôïõ õðåíèýìéóå ôçí åðéóôïëÞ ðïõ

ôïõ åß÷å óôåßëåé óôçí ïðïßá ôïõ Ýãñáöå «êáëÝò áíôÜìùóåò åéò ôï óåñÜ-

ãé óïõ ìÝóá». Ï ÐÜíïò Êïëïêïôñþíçò äéïñßóèçêå ðïëéôÜñ÷çò, äçëáäÞ

öñïýñáñ÷ïò ôçò ðüëåùò êáé áó÷ïëÞèçêå óå ðñþôç ðñïôåñáéüôçôá ìå

ôçí ôáöÞ ôùí íåêñþí. Ï ôýöïò, ðïõ åß÷å áñ÷ßóåé íá åìöáíßæåôáé áðü ôéò

çìÝñåò ôçò ðïëéïñêßáò, ðáñïõóßáóå Ýîáñóç áðü ôéò áêáèáñóßåò êáé ôéò

ìïëýíóåéò ôïõ ýäáôïò êáé ôïõ áÝñá áðü ôá Üôáöá ðôþìáôá êáé ôåëéêÜ

«åäñáðÜíçóå üóùí åöåßóèç ï ¢ñçò». Õðïëïãßæåôáé üôé ðÝèáíáí 5-6.000

Üíèñùðïé áðü ôç äåéíÞ ìÜóôéãá, ôçí ïðïßá ìåôÝöåñáí óôá ÷ùñéÜ ôïõò

ïé óôñáôéþôåò êáôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ôïõò.

Ï ÄçìÞôñéïò ÕøçëÜíôçò Ýöèáóå óôçí Ôñßðïëç óôéò 6 Ïêôùâñßïõ êáé

Ýãéíå äåêôüò ìå êáíïíéïâïëéóìïýò êáé æçôùêñáõãÝò. ÅãêáôáóôÜèçêå óôçí

ïéêßá ôïõ ÌïõóôáöÜ ìðÝç êáé Üñ÷éóå ôéò åíÝñãåéåò ôïõ ãéá ôçí ïìáëï-

ðïßçóç ôçò êáôáóôÜóåùò óôçí ðüëç, ôçí ïñãÜíùóç óôñáôéùôéêÞò äõíÜ-

ìåùò, ôçí åãêáèßäñõóç óôáèåñüôåñïõ óõóôÞìáôïò åðéìåëçôåßáò êáé ôç

óõãêñüôçóç ðïëåìéêïý óõìâïõëßïõ. ÁëëÜ åíþ ï ÕøçëÜíôçò ðñïåôïßìáæå

ôç óõíÝ÷éóç ôïõ áãþíá Üñ÷éóáí íá åìöáíßæïíôáé ïé áíôéèÝóåéò ìåôáîý

ôùí ÅëëÞíùí ïðëáñ÷çãþí, ðïõ èá åß÷áí ìåôáãåíÝóôåñá äõóÜñåóôá

áðïôåëÝóìáôá.

¸íá ìÞíá ìåôÜ ôçí Üëùóç ç ðüëç åß÷å áñ÷ßóåé íá âñßóêåé êáé ðÜëé ôï

ñõèìü ôçò ìå ôç óõíäñïìÞ ôùí åíôïðßùí êáé ëïéðþí ðáñáãüíôùí êáèþò

êáé ôïõ ÷ñüíïõ. ÁíáóõãêñïôÞèçêå ç ïéêïíïìéêÞ æùÞ, ç áãïñÜ åöïäéÜóèç-

êå ìå åìðïñåýóéìá åßäç êáé ç ðáñïõóßá ôïõ ÕøçëÜíôç êáé ôùí óôñáôéù-

ôéêþí ðñïóÝäéäå óôçí ðüëç üøç çñåìßáò êáé óôáèåñüôçôáò. Ï ÷åéìþíáò

Üñ÷éóå íá åìöáíßæåôáé ìå ôá ðñþôá ÷éüíéá óôï Ìáßíáëï êáé äéåõêüëõíå

êáôÜ ðïëý ôïí ðåñéïñéóìü ôçò åðéäçìßáò ôïõ ôýöïõ.

Óôéò 26 Ïêôùâñßïõ åüñôáóå ìå ëáìðñüôçôá ï Äçì. ÕøçëÜíôçò ôçí

ïíïìáóôéêÞ ôïõ åïñôÞ, ìå ôçí ðáñïõóßá ôùí åðéóÞìùí ÅëëÞíùí ôïõ

áãþíá, ôùí îÝíùí ðïõ Þôáí óôçí Ôñßðïëç êáèþò êáé ìåñéêþí Ôïýñêùí

õøçëþí áé÷ìáëþôùí ðïõ åß÷áí ðñïóêëçèåß. Ç óõãêÝíôñùóç õðÞñîå ðï-

ëõðëçèÞò, äçìéïõñãÞèçêå áôìüóöáéñá åãêáñäéüôçôáò, Ýñåõóå Üöèïíïò




ïßíïò åê Êýðñïõ, Óáíôïñßíçò êáé ÓÜìïõ, Ýãéíáí ðñïðüóåéò, ëçóìïíÞèçêáí

ðñïò óôéãìÞ ïé áèëéüôçôåò ôïõ ðïëÝìïõ êáé äéáôõðþèçêáí åõ÷Ýò õðÝñ

ôçò ïìüíïéáò êáé ôçò åíüôçôáò.

Ôï Ýôïò 1821 ôåëåßùíå ìå ôéò êáëýôåñåò ðñïïðôéêÝò ãéá ôçí åðáíÜ-

óôáóç ôùí ÅëëÞíùí.

ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ

. Éóôïñßá ôïõ Åëëçíéêïý ¸èíïõò. Ôüìïò ÉÂ. ÅêäïôéêÞ Áèçíþí, 1979.

. Éóôïñßá ôçò ÔñéðïëéôóÜò. ÔÜóïõ Áè. Ãñéôóüðïõëïõ. ¸êäïóç Åíþóåùò Ôñéðïëéôþí ÁôôéêÞò, 1976.. Áðïìíçìïíåýìáôá Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç (õðáãïñåõìÝíá óôïí Ãåþñãéï ÔåñôóÝôç). Åê-äüóåéò Ùñüñá, ÁèÞíá 1992.. Éóôïñßá ôïõ Åëëçíéêïý ¸èíïõò. Êùí/íïõ Ðáðáñçãüðïõëïõ. Åêäüóåéò ÖÜñïò. ÁèÞíá 1983.

Documents

Ç ÐÏËÉÏÑÊÉÁ ÊÁÉ Ç ÁËÙÓÇ ÔÇÓ ÔÑÉÐÏËÉÔÓÁÓ · 98 t w ~ ~ }Á{q~n{ }t} 2005 {ÄÒÌÀ ÍÀË ÊÂÉÈÄÂÍÌµË t w ~ ~ }Á{q~n{ }t} 99 ÅÉÓÁÃÙÃÇ