1ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ðåñßëçøç

ÐÐüëåéò óôï äéáäßêôõï: ç øçöéáêÞ áíáðáñÜóôáóç ôùí ðüëåùí êáé âéïìç÷áíßá ôçò áíèñþðéíçò åìðåéñßáò

Ï üñïò øçöéáêÝò ðüëåéò áöïñÜ óå äéêôõáêïýò ôüðïõò ðïõåíóùìáôþíïõí ðëçñïöïñßåò, áíáðáñáóôÜóåéò, on-line õðçñåóßåò êáéåöáñìïãÝò çëåêôñïíéêïý åìðïñßïõ, ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç ìïñöÞ êáéôéò ëåéôïõñãßåò ôùí áíôßóôïé÷ùí öõóéêþí ðüëåùí. Ïé øçöéáêïß ôüðïéôùí ðüëåùí åßíáé ó÷çìáôéóìïß ðïëõóýíèåôïé óôçí ïëüôçôÜ ôïõò, åßíáéäõíáìéêÜ åõìåôÜâëçôá êáé ðïëõäéÜóôáôá êáôáóêåõÜóìáôá. Ôï õëéêüôïõò êáé ç ìÜæá ôçò ðëçñïöïñßáò ðïõ ìéá øçöéáêÞ ðëáôöüñìáðáñÝ÷åé, ìåôáôñÝðåôáé óå áñ÷éôåêôïíéêÞ.

Ïé áðáéôÞóåéò ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò ìéáò øçöéáêÞò ðüëçò åßíáé ðëÝïíôüóï õøçëÝò üóï êáé áõôÝò ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò ôïõ öõóéêïý ÷þñïõêáèþò, óå óõíäõáóìü ìå ôçí ðñïâïëÞ ôçò ðëçñïöïñßáò, ïöåßëåé íáäçìéïõñãåß ôéò ðñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ êáéôçí åýêïëç "ìåôáêßíçóç" ôïõ ÷ñÞóôç áíÜìåóá óôá äéÜöïñá åðßðåäÜôçò. Ï ðéï áðïôåëåóìáôéêüò ôñüðïò ãéá ôçí ðñïóÝëêõóç ôïõäéáäõêôéáêïý "flaneur" åßíáé ç éêáíüôçôá åíüò øçöéáêïý ÷þñïõ íáóõãêñïôåß óõìâïëéóìïýò êáé íÝá íïÞìáôá - ðÝñá áðü ôçí áðëÞðëçñïöüñçóç. Ç áíÜãíùóç åßíáé ìéá äñáóôçñéüôçôá "äçìéïõñãßáò÷þñïõ". ÌÝóù ôçò äéáäéêáóßáò ôçò áíÜãíùóçò åíþíïíôáé ïéäéáöïñåôéêÝò êáé äéçñçìÝíåò óêçíÝò óå Ýíáí óõíå÷Þ ÷þñï, ï ïðïßïòìðïñåß íá õðÜñ÷åé ìüíï óôï ìõáëü ôïõ ÷ñÞóôç.

Ç øçöéáêÞ ðüëç ùò êáôåîï÷Þí ôïõñéóôéêü ðñïúüí, îåäéðëþíåé ôïí åáõôüôçò óôïí øçöéáêü ÷þñï êáé áíáðáñéóôÜôáé ìå óáöÞíåéá Þ ìååðéëåãìÝíç óáöÞíåéá, äçìéïõñãþíôáò óôïí ðåñéçãçôÞ ôïõ äéáäéêôýïõìéá èåëêôéêÞ øçöéáêÞ åìðåéñßá ãíùñéìßáò, åßôå ðñïò Üìåóç ÷ñÞóç ôùíøçöéáêþí ôçò õðçñåóéþí, åßôå ùò ðëçñïöïñßá ãéá ôçí ðñïåôïéìáóßáôçò öõóéêÞò åìðåéñßáò - åðßóêåøçò óôçí ðüëç. Ç øçöéáêÞ ðüëçåêöñÜæåé, ìå ôïí êáëýôåñï ôñüðï, ôç íÝá ðñüêëçóç ðïõ äÝ÷åôáé çôïõñéóôéêÞ ïéêïíïìßá: óå ìéá êáôÜóôáóç êïñåóìïý ôçò êáôáíÜëùóçòêÜèå ðñïúüíôïò êáé õðçñåóßáò, ðñáãìáôïðïéåßôáé ç ôåëéêÞ ìåôÜâáóçðñïò ôïí ðëÞñùò áíáðôõãìÝíï ðïëéôéóôéêü ôïõñéóìü, üðïõ áíôéêåßìåíïðñïò ðþëçóç åßíáé ü÷é ìüíï ôï õëéêü ðñïúüí áëëÜ ç ßäéá ç "áíèñþðéíçåìðåéñßá".

Ôï Üñèñï åðé÷åéñåß íá äéáôõðþóåé óêÝøåéò êáé ðáñáôçñÞóåéò ó÷åôéêÜìå ôïí ôñüðï ðïõ ïé ðüëåéò áíáðáñéóôïýí ôïí öõóéêü ôïõò ÷þñï óôïíøçöéáêü, íá äéåñåõíÞóåé ôéò ó÷Ýóåéò ìåôáîý öõóéêïý êáé øçöéáêïýðáñÜãùãïõ, åñìçíåýïíôáò ôç äïìÞ êáé ôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ ôùíøçöéáêþí ðüëåùí ìå ôïõò üñïõò ôçò ôïõñéóôéêÞò ïéêïíïìßáò ôïõèåÜìáôïò.

ÐáñáóêåõÞ ÔáñÜíç, áñ÷éôÝêôùí Á.Ð.È., tarani@auth.gr

2ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

ÅéóáãùãÞ - üñïò êáé ïñéóìüò ôçò øçöéáêÞò ðüëçò

ÏÏé ðåñéóóüôåñåò ðëÝïí ðüëåéò óôïí êüóìï Ý÷ïõí äçìéïõñãÞóåé ôïäéêôõáêü ôïõò ôüðï, ìå óôü÷ï ôçí ðñïâïëÞ ôïõò óôï Äéáäßêôõï. Ï üñïòøçöéáêÝò ðüëåéò (digital cities) Ý÷åé åõñÝùò ÷ñçóéìïðïéçèåß óôçâéâëéïãñáößá ãéá íá ðåñéãñÜøåé ôéò ðüëåéò ôïõ äéáäéêôýïõ, áëëÜ äåí åßíáéï ìïíáäéêüò. Ìå ðñùôïðüñï ôïí Whilliam Gibson, äéÜöïñïé üñïé êáéíåïëïãéóìïß Ý÷ïõí êáôÜ êáéñïýò äïèåß áðü ôïõò óõããñáöåßò, ôüóï óôçíåðéóôçìïíéêÞ âéâëéïãñáößá üóï êáé óôç ëïãïôå÷íßá, ãéá íá ðåñéãñÜøïõíôç ó÷Ýóç ôçò ðüëçò Þ ôïõ ÷þñïõ ãåíéêüôåñá ìå ôçí øçöéáêÞ åðï÷Þ, ôáäßêôõá êáé ôéò ôçëåðéêïéíùíßåò. Ðüëç ôçò ðëçñïöïñßáò (information city),äéêôõùìÝíç ðüëç (wired city), ôåëÝðïëç (telicity / teletopia), ðüëç ôïõêõâåñíï÷þñïõ (cybercity), åéêïíéêÞ / äõíçôéêÞ ðüëç (virtual city).

Ïé ðáñáðÜíù ÷áñáêôçñéóìïß äåí áíáöÝñïíôáé áðïêëåéóôéêÜ óôïäéáäßêôõï, áëëÜ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé åðßóçò ãéá íá ðåñéãñÜøïõí ìéá öõóéêÞðüëç ðïõ æåé óôç åðï÷Þ ôçò äéêôýùóçò êáé ôçò äéÜ÷õóçò ôçòðëçñïöïñßáò. ÅðéðëÝïí, êáèþò ç åëëçíéêÞ ó÷åôéêÞ âéâëéïãñáößá åßíáéðïëý ìéêñÞ, óôï Þäç ÷áïôéêü æÞôçìá ôùí êïéíÜ áðïäåêôþí üñùí êáéïñéóìþí, Ýñ÷åôáé íá ðñïóôåèåß êáé ç äõóêïëßá ôçò åëëçíéêÞò ôïõòáðüäïóçò.

Ãéá ôïõò óêïðïýò áõôïý ôïõ Üñèñïõ õéïèåôåßôáé ï üñïò "øçöéáêÞ ðüëç"(digital city), êáèþò åßíáé áõôüò, ðïõ ãéá ôïõò ðåñéóóüôåñïõò óõããñáöåßò,áðïäßäåé áõôü ðïõ äéáðñáãìáôåýåôáé. Äßíåôáé ï áêüëïõèïò ïñéóìüòåñãáóßáò (Couclelis 2002 êáé Êïìíçíüò 2004), ðéï ÷ñÞóéìïò ãéá áõôÜ ðïõáöÞíåé áðü Ýîù ðáñÜ ãéá áõôÜ ðïõ ðåñéëáìâÜíåé: ç øçöéáêÞ ðüëç åßíáéìéá ðåñéåêôéêÞ, âáóéóìÝíç óôï web, ïëéêÞ Þ ìåñéêÞ áíáðáñáãùãÞ ôùíäéáöüñùí ðôõ÷þí êáé ëåéôïõñãéþí ôïõ öõóéêïý ÷þñïõ ìéáòóõãêåêñéìÝíçò ðüëçò, áðåõèõíüìåíç óôï åõñýôåñï êïéíü êáé ôïõò ìçåéäéêïýò. ÁöïñÜ äéêôõáêïýò ôüðïõò ðïõ åíóùìáôþíïõí èåìáôéêÝòðëçñïöïñßåò, áíáðáñáóôÜóåéò, on-line õðçñåóßåò êáé åöáñìïãÝòçëåêôñïíéêïý åìðïñßïõ, ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç ìïñöÞ êáé ôéò ëåéôïõñãßåòôùí áíôßóôïé÷ùí ðñáãìáôéêþí ðüëåùí êáé õðïóôçñßæïíôáé áðü êÜðïéïíåðßóçìï öïñÝá ôçò ðüëçò (ôïðéêÞ áõôïäéïßêçóç, ôïõñéóôéêü ïñãáíéóìüêëð).

Ï ïñéóìüò åðïìÝíùò, äåí ðåñéëáìâÜíåé öáíôáóôéêÝò, ìç õðáñêôÝòøçöéáêÝò ðáñáãùãÝò ÷þñùí, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá áõôÝò ðïõ ãßíïíôáéóôï ðëáßóéï êÜðïéïõ çëåêôñïíéêïý ðáé÷íéäéïý (Alphaville, Simcity) Þ ãéá ôéòáíÜãêåò êÜðïéáò ôáéíßáò Þ åñåõíçôéêÞò åöáñìïãÞò. Ç øçöéáêÞ ðüëçáõôïý ôïõ ïñéóìïý åßíáé áðïëýôùò âáóéóìÝíç óå Ýíá öõóéêü ôüðï, ìåó÷Ýóåéò, áëëçëåîáñôÞóåéò êáé äéáäñÜóåéò, ðïõ Ý÷åé åíäéáöÝñïí íááíáæçôÞóïõìå êáé íá åñìçíåýóïõìå. Ç øçöéáêÞ ðüëç åßíáé áíïéêôÞ ðüëç,åßíáé äéêôõáêüò ôüðïò ðïõ áðåõèýíåôáé óôï åõñý êïéíü êáé óôïõò "ìçåéäéêïýò", êáé ùò ôÝôïéá, ÷ñçóéìïðïéåßôáé êõñßùò ãéá ôçí ðñïþèçóç ôçòöõóéêÞò ðüëçò ùò ôïõñéóôéêü ðñïúüí. ÅðïìÝíùò, ï ðáñáðÜíù ïñéóìüòáðïêëåßåé øçöéáêÝò åöáñìïãÝò Þ ãåùãñáöéêÜ óõóôÞìáôá ðëçñïöïñéþíðïõ áðåõèýíïíôáé óå åéäéêïýò ÷ñÞóôåò.

1 Ï Whilliam Gibson ÷ñçóéìïðïßçóå ãéá ðñþôç öïñÜ ôïí üñï cyberspace, óôï ìõèéóôüñçìá- óôáèìü ôçò åðéóôçìïíéêÞò öáíôáóßáò (êáé ü÷é ìüíï) "Neuromancer", ãéá íá ðåñéãñÜøåé, ôï1984, óå ìéá åðï÷Þ ðïõ ïé çëåêôñïíéêïß õðïëïãéóôÝò Þôáí áêüìç óå åìâñõúêÞ êáôÜóôáóç êáéôï Äéáäßêôõï äåí õðÞñ÷å, "ìéá óõìâáôéêÞ ðáñáßóèçóç ôçí ïðïßá ìïéñÜæïíôáé êÜèå ìÝñáäéóåêáôïììýñéá ÷åéñéóôÝò óå ïëüêëçñï ôïí êüóìï… Ìéá ãñáöéêÞ áíáðáñÜóôáóç ôùíðëçñïöïñéþí ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü üëïõò ôïõ õðïëïãéóôÝò ôçò áíèñùðüôçôáò" (Ãêßìðóïí,Ïõßëéáì 1998, Ï ÍåõñïìÜíôçò, ìåôÜöñáóç óôá åëëçíéêÜ Ä. ÓôáìáôéÜäçò, ÁèÞíá, Áßïëïòóåë. 66). Óôçí ðáñáðÜíù åëëçíéêÞ Ýêäïóç ôïõ âéâëßïõ, ï üñïò cyberspace áðïäßäåôáé ùòçëåêñïóýìðáí. Ùóôüóï óÞìåñá, êáé óôçí åëëçíéêÞ ãëþóóá Ý÷åé åðéêñáôÞóåé ï üñïòêõâåñíï÷þñïò.

Åßíáé õðåñâïëéêÜ äýóêïëï íá êÜíïõìå ìéá áðïôßìçóç ôùí øçöéáêþí

ðüëåùí ðïõ õðÜñ÷ïõí óÞìåñá óôï äéáäßêôõï, êáèþò ï áñéèìüò ôïõò

åßíáé ìåãÜëïò êáé áëëÜæåé ìÝñá ìå ôçí çìÝñá. Åßíáé êÜôé ðáñáðÜíù áðü

ðñïöáíÝò ôï ãåãïíüò, üôé ðÜñá ðïëëÝò øçöéáêÝò ðüëåéò èá

äçìéïõñãçèïýí êáé óôï ìÝëëïí, ùò "ðáñÜãùãá" ôçò êÜèå öõóéêÞò

ðüëçò ôïõ öõóéêïý êüóìïõ ìáò. ÐáñÜ ôïí ìåãÜëï áñéèìüò ôïõò, ç

ðïéêéëßá ôùí øçöéáêþí åöáñìïãþí åßíáé ìÝ÷ñé óÞìåñá ðåñéïñéóìÝíç

êáé ëßãï Ýùò ðïëý áêïëïõèåß ôéò ðáñáêÜôù ôñåéò êáôçãïñßåò:

" ØçöéáêÝò ðüëåéò - ðýëåò (portal cities), üðïõ ç êýñéá ëåéôïõñãßáôïõò åßíáé ç ðáñï÷Þ ðëçñïöïñéþí ãéá ôç öõóéêÞ ðüëç êáé ôïìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ õëéêïý ôïõò áðïôåëåßôáé áðü êåßìåíá,õðåñêåßìåíá, ãñáöéêÜ êáé óõíäÝóìïõò.

" ØçöéáêÝò ðüëåéò - "êáèñÝöôåò" (mirror cities), äýï Þ ôñéþíäéáóôÜóåùí ïé ïðïßåò áíáðáñéóôïýí Þ åéêïíïðïéïýí ôïí öõóéêü÷þñï ìéáò ðüëçò ìÝóù öùôïãñáöéþí äýï äéáóôÜóåùí, ðáíï-ñáìéêþí áðåéêïíßóåùí 360ï, video, êÜìåñåò ðñáãìáôéêïý ÷ñüíïõ,ç÷çôéêü õëéêü, äéáäñáóôéêïýò ÷Üñôåò êáé åöáñìïãÝò ãåùãñáöéêþíäåäïìÝíùí.

" ØçöéáêÝò ðüëåéò - åñãáëåßá (tools cities), üðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáéðëçñïöïñéêÜ óõóôÞìáôá ãéá íá ìåôáöÝñïõí ìÝñïò ôùíëåéôïõñãéþí ôçò ðüëçò óôïí øçöéáêü ÷þñï, ðñïóöÝñïõí ìéá óåéñÜåñãáëåßá êáé õðçñåóßåò.

Áíáæçôþíôáò ôç ãåùãñáößá ôùí øçöéáêþí ãåéôïíéþí óôï äéáäßêôõï, èáäéáðéóôþóïõìå üôé ï øçöéáêüò ÷Üñôçò Ý÷åé ìéêñÝò Ýùò êáèüëïõäéáöïñÝò áðü ôïí ÷Üñôç åäáöéêÞò óõãêÝíôñùóçò ôùí äñáóôçñéïôÞôùíóôï öõóéêü ÷þñï. Óýìöùíá ìå ìéá óïâáñÞ áíáëõôéêÞ ðñïóðÜèåéá÷áñôïãñÜöçóçò ðïõ âáóßæåôáé óôçí êáôáãñáöÞ ôùí ðñïìçèåõôþíðåñéå÷ïìÝíïõ ôïõ äéáäéêôýïõ, ôç ÷áñôïãñÜöçóç ôïõ Mathew Æïïk2,êáôÜ ôçí ïðïßá ÷áñôïãñáöÞèçêå ï óõíïëéêüò áñéèìüò .com, .org, .net,êáé ïíïìÜôùí äéêôõáêþí ãåéôïíéþí ðïõ áíÞêïõí óôïí êùäéêü ÷þñáòáíÜ ðüëç, ç ÷ùñéêÞ óõãêÝíôñùóç ôùí äéêôõáêþí ôüðùí óôçí Åõñþðçìáò äßíåé Ýíá ÷Üñôç üìïéï ìå ôï ÷Üñôç áóôéêÞò óõãêÝíôñùóçò óôçíÅõñþðç (åéê 1).

3ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Åéê.1. 1. Óõíïëéêüò áñéèìüò .com, .org,

.net êáé domain ðïõ áíÞêïõí óå Ýíá

êùäéêü ÷þñáò ÷áñôïãñáöçìÝíåò áíÜ

ðüëç, óôçí Åõñþðç

(ðçãÞ: www.zooknic.com / óôïé÷åßá

Éáíïõáñßïõ 2000).

2. Ç áóôéêïðïßçóç óôç ÅõñùðáúêÞ

¸íùóç ôùí 15 (ðçãÞ EUROSTAT, 2000).

Ç "ãåùãñáößá" ôùí øçöéáêþí ðüëåùí

2 Ï Mathew Zook óõãêÝíôñùóå óôïé÷åßá, êáôÝôáîå êáé ÷áñôïãñÜöçóå ôïõò ÷ñÞóôåò ôïõäéáäéêôýïõ êáé ôéò åðé÷åéñçìáôéêÝò äéêôõáêÝò ãåéôïíéÝò ôùí ðüëåùí, óôç äéäáêôïñéêÞ ôïõäéáôñéâÞ óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò Êáëéöüñíéá. ÁíáíåùìÝíá óôïé÷åßá êáé óõíå÷åßò Ýñåõíåòó÷åôéêÜ ìå ôç ãåùãñáößá ôïõ äéáäéêôýïõ ðáñïõóéÜæïíôáé óôï äéêôõáêü ôïõ ôüðïwww.zooknic.com

4ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ìéá äñáóôçñéüôçôá ðïõ äéáèÝôåé ôçí áðüëõôç áðåëåõèÝñùóç áðü ôïöõóéêü ôüðï, åìöáíßæåôáé íá Ý÷åé õøçëüôåñï äåßêôç ãåùãñáöéêÞòóõãêÝíôñùóçò áðü üôé ïé ðåñéóóüôåñïé âéïìç÷áíéêïß êëÜäïé óÞìåñá(Castells 2005). Óõãêåíôñþíåôáé óå ÷þñåò ìå õøçëÜ åðßðåäáäéêôýùóçò, åðé÷åéñçìáôéêÞò åîåéäßêåõóçò, êáé åéóñïÞò íÝùíôå÷íïëïãéþí, óõãêåíôñþíåôáé óå ìçôñïðïëéôéêÝò ðåñéï÷Ýò êáé êÜðïôåóå óõãêåêñéìÝíá ìÝñç êáé ãåéôïíéÝò åíôüò áõôþí (Ýíá öáéíüìåíïêõñßùò ôùí ìåãÜëùí ìçôñïðïëéôéêþí ðåñéï÷þí ôùí ÇÐÁ). Ç ãåùãñáößáôùí ðñïìçèåõôþí ðåñéå÷ïìÝíïõ ôïõ äéáäéêôýïõ ÷áñáêôçñßæåôáé óáöþòáðü ôï ãåãïíüò üôé ïé øçöéáêïß ôüðïé ôïõ êüóìïõ îåêéíïýí ðÜíôá áðüôïõò öõóéêïýò ôüðïõò êáé áêïëïõèïýí ôç ìçôñïðïëéôéêÞ óõãêÝíôñùóçôçò ïéêïíïìßáò ôçò ðëçñïöïñßáò.

Ç ÷áñôïãñÜöçóç óõãêåêñéìÝíá ôùí øçöéáêþí åöáñìïãþí ðüëåùí åßíáéðéï äýóêïëç êáèþò áðïõóéÜæïõí ôá ó÷åôéêÜ óôïé÷åßá. Ìéá ìéêñÞòêëßìáêáò Ýñåõíá ðïõ ðñáãìáôïðïßçóå ç ÅñåõíçôéêÞ ÌïíÜäá ÁóôéêÞò êáéÐåñéöåñåéáêÞò Êáéíïôïìßáò URENIO3, ôïõ Á.Ð.È., ó÷åôéêÜ ìå ôéòøçöéáêÝò ðüëåéò ôïõ êüóìïõ, ìáò âïçèÜåé íá åîÜãïõìå êÜðïéáåéäéêüôåñá óõìðåñÜóìáôá ó÷åôéêÜ ìå ôç ãåùãñáößá ôùí øçöéáêþíðüëåùí:

Ïé ðåñéóóüôåñåò ðüëåéò äéáôçñïýí Ýíáí åðßóçìï äéêôõáêü ôüðï. Çðëçñüôçôá, ç óáöÞíåéá, ç åëêõóôéêüôçôá ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò äïìÞò ôïõøçöéáêïý ôüðïõ ðïõ áíáðáñéóôÜ êáé ðñïâÜëëåé ôçí ðüëç ó÷åôßæåôáé,ôéò ðåñéóóüôåñåò öïñÝò, ìå ôçí ðïéüôçôá ôçò ßäéáò ôçò ðüëçò. ¸ôóé,óõíáíôïýìå ôéò ðéï ðëÞñåéò øçöéáêÝò áíáðáñáãùãÝò ðüëåùí óå ðüëåéòðïõ äéáèÝôïõí Ýíá óçìáíôéêü áóôéêü ðëïýôï. Êáèþò ï ìåãáëýôåñïòóôü÷ïò ôùí øçöéáêþí ðüëåùí åßíáé ç ôïõñéóôéêÞ ïéêïíïìßá, âñßóêïõìåôéò ðéï "ðëïýóéåò" ôå÷íéêÜ øçöéáêÝò åöáñìïãÝò óå ðüëåéò ðïõ Ý÷ïõí ôçäõíáôüôçôá íá äéåêäéêÞóïõí Ýíá ìåñßäéï óôçí êáôáíïìÞ ôçòôïõñéóôéêÞò áãïñÜò êáé áõôü äåí óõíäÝåôáé ðÜíôá ìå ôçíåðé÷åéñçìáôéêÞ áíôáãùíéóôéêüôçôá ôçò ðüëçò, ôïí ïéêïíïìéêü êáéôå÷íïëïãéêü ôçò ðëïýôï. ÌéêñÝò ðüëåéò ìå äõíáìéêÞ åßóïäï óôçíôïõñéóôéêÞ ïéêïíïìßá áíôáíáêëïýí áõôü ôï äõíáìéóìü óôéò øçöéáêÝòôïõò áíáðáñáãùãÝò. Ïé õðïäïìÝò ôïõ äéáäéêôýïõ äåí êïóôßæïõí ó÷åäüíôßðïôá óå ó÷Ýóç ìå ôéò õðïäïìÝò ôïõ öõóéêïý ÷þñïõ, Ýôóé ðïëëÝò ìéêñÝòðüëåéò äéáèÝôïõí äéêôõáêïýò ôüðïõò ìå ðëïýôï åöáñìïãþí êáéåéêïíéêþí áíáðáñáóôÜóåùí. Ãéá ðïëëÝò ðüëåéò, ôï øçöéáêü ôïõòðáñÜãùãï áðïôåëåß Ýíá óôïß÷çìá ãéá ôïí åðáíáðñïóäéïñéóìü ôïõò óôçíðáãêüóìéá ðïëéôéóôéêÞ ïéêïíïìßá êáé ãéá êÜðïéåò Üëëåò, åðéâåâáßùóç êáéåðáíáäéáôýðùóç ôïõ ìåãÜëïõ áóôéêïý ôïõò ìýèïõ.

Áðü ôçí ðáñáðÜíù Ýñåõíá, åðéëÝãïõìå ìéá óýíôïìç ðáñïõóßáóçôåóóÜñùí øçöéáêþí ðüëåùí ðïõ ðáñïõóéÜæïõí éäéáßôåñï åíäéáöÝñïíóôïí ôñüðï ðïõ åéêïíïðïéïýí êáé áíáðáñéóôïýí ôï öõóéêü ôïõò ÷þñïóôï äéáäßêôõï.

3 Ç Ýñåõíá ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôï ðëáßóéï ôïõ åñåõíçôéêïý ðñïãñÜììáôïò "Êáéíïôïìßá óôáÉüíéá ÍçóéÜ - ØçöéáêÞ ÊÝñêõñá" (ÖïñÝáò áíÜèåóçò: ÅÅ-Êáéíïôüìåò ÄñÜóåéò êáéÐåñéöÝñåéá Éïíßùí ÍÞóùí), áðü ôïõò Íßêï Êïìíçíü, Íßêï ÐÜ÷ôá êáé ÐáíáãéþôçÔóáñ÷üðïõëï. ÐåñéëáìâÜíåé óõãêÝíôñùóç Ýñåõíá êáé óõãêñéôéêÞ áîéïëüãçóç ôñéÜíôáåöáñìïãþí øçöéáêþí ðüëåùí áðü üëï ôïí êüóìï. Ãéá íá îåðåñÜóåé ôéò äéáöïñÝò ðïõåìöáíßæïõí ïé ðáñáðÜíù ðüëåéò, ôüóï óå åðßðåäï ðáñïõóßáóçò, üóï êáé óå åðßðåäïëåéôïõñãéêüôçôáò, ç áîéïëüãçóç õéïèÝôçóå ìéá óåéñÜ êñéôÞñéá ðïõ ôÝèçêáí åî' áñ÷Þò: (1)ÏìÜäá óôü÷ïò - êïéíü, (2) ÏñãÜíùóç / èåìáôéêÞ äïìÞ, (3) Áñ÷éôåêôïíéêÞ, (4) Ïn-lineåöáñìïãÝò, (4) Ôå÷íïëïãßåò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé, (5) Ïñãáíéóìïß - ÌïíôÝëá õðïóôÞñéîçò.

Ìå ôçí åöáñìïãÞ áõôÞ, ï ÷ñÞóôçò âéþíåé ôçí ðüëç óôï óýíïëü ôçò,Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá íá êáôáíïÞóåé ôç äïìÞ ôçò, ôéò ÷áñÜîåéò ôïõðïëåïäïìéêïý ôçò éóôïý, íá ðñïóáíáôïëéóôåß ìÝóá óôéò äéÜöïñåòðåñéï÷Ýò ôçò êáé íá åíôïðßóåé ìíçìåßá êáé áîéïèÝáôá. Ç åéêïíéêÞ áõôÞáíáðáñÜóôáóç ôçò ðüëçò åðéôõã÷Üíåé Ýíá íÝï åßäïò "åìðåéñßáò" ãéá ôïí÷ñÞóôç, êáèþò áõôÞ ç Üðïøç ôçò ðüëçò - ç "bird's eye view" - äåíìðïñåß íá âéùèåß áðü ôïí åðéóêÝðôç Þ ðïëßôç ôçò ðüëçò óôï öõóéêü ôçò÷þñï. Óôïí øçöéáêü ðåñéçãçôÞ ðñïóöÝñåôáé Ýíáò ôñüðïò áíÜãíùóçòôçò ðüëçò ðïëý "ðñáãìáôéêüò" áëëÜ êáé ðïëý ìáêñéÜ áðü ôïí ôñüðïáíÜãíùóçò ôçò öõóéêÞò ðüëçò, ìéá óõíïëéêÞ åðïðôåßá ðïëýäéáöïñåôéêÞ áðü ôç óôáäéáêÞ êáé áðïóðáóìáôéêÞ ðñïóÝããéóç ðïõâéþíåé ï åðéóêÝðôçò ôçò ðñáãìáôéêÞò ðüëçò.

ANOTHERW A Y T OS E E T H ET E R R A I N

5ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ìå Ýíá äéêôõáêü ôüðï ðïõ äåí äéáöÝñåé áðü Ýíá ôõðéêü city-portal, ôïøçöéáêü ðáñÜãùãï ôçò ãïçôåõôéêüôåñçò êáé ðéï "áãáðçìÝíçò" ðüëçòôçò Åõñþðçò äåí åìöáíßæåé ìå ôçí ðñþôç åðßóêåøç, ôç ßäéá ãïçôåßá ðïõáóêåß óôïí åðéóêÝðôç ç öõóéêÞ ðüëç. Ï äéêôõáêüò ôüðïò Ý÷åé õëï-ðïéçèåß áðü ôï ÄÞìï ôçò Âáñêåëþíçò êáé êáëýðôåé ðëÞñùò ôçí ðüëç óååðßðåäï åíçìÝñùóçò êáé ðëçñïöüñçóçò, ðáñÝ÷ïíôáò ôáõôü÷ñïíá êáéõðçñåóßåò çëåêôñïíéêÞò äéáêõâÝñíçóçò (e-government). Ç øçöéáêÞåöáñìïãÞ Ý÷åé ôÝóóåñéò èåìáôéêÝò åíüôçôåò: ôïõñéóìüò, åðé÷åé-ñçìáôéêüôçôá, ï äÞìïò, êáé ç ðüëç.

Ç ôõðéêÞ "portal" ðáñïõóßáóç ôïõ äéêôõáêïý ôüðïõ ôçò ÂáñêåëþíçòáëëÜæåé åíôõðùóéáêÜ üôáí ï ÷ñÞóôçò åðéëÝîåé íá äåé ìéá åöáñìïãÞåéêïíéêÞò ðáñïõóßáóçò ôçò ðüëçò, ç ïðïßá åíóùìáôþèçêå ôïõòôåëåõôáßïõò ìÞíåò. Ðñüêåéôáé ãéá ôéò "øçöéáêÝò ðôÞóåéò" ðÜíù áðü ôçíÂáñêåëþíç, ìéá äõíáìéêÞ ãåùãñáöéêÞ åöáñìïãÞ (GeoShow3D), çïðïßá ðïëý åýêïëá åãêáèßóôáôáé óôïí õðïëïãéóôÞ, êáé ìå ôçí ïðïßá ï÷ñÞóôçò âéþíåé ìéá ó÷åäüí ðñáãìáôéêÞ åìðåéñßá ðôÞóçò ðÜíù áðü ôïóýíïëï ôçò ðüëçò (åéê 2). ÐåñéëáìâÜíåé äýï "ïñãáíùìÝíåò"ðåñéçãÞóåéò, êáé ìéá óåéñÜ áðü "ðôÞóåéò" óå óçìåßá ôçò ðüëçò ìå ôçíåðéëïãÞ ôïõ ÷ñÞóôç. Ôï õðüâáèñï ðüëçò ðïõ ðáñÝ÷åôáé ãéá ôçíáðåéêüíéóç áðïôåëåßôáé áðü äýï layers: ôï âáóéêü õðüâáèñï ìå ôçíáåñïöùôïãñáößá ôçò ðüëçò, ðïõ óõìðëçñþíåôáé ìå øçöéáêÝòáíáðáñáóôÜóåéò ìåëëïíôéêþí Þ õðü êáôáóêåõÞ Ýñãùí, êáé Ýíá äåýôåñïõðüâáèñï, ðïõ ðáñïõóéÜæåé óå ó÷Ýäéï ôïí ðïëåïäïìéêü éóôü. Ôïõðüâáèñï åßôå ùò áåñïöùôïãñáößá åßôå ùò ðïëåïäïìéêü ó÷ÝäéïðáñïõóéÜæåé ïíüìáôá ðåñéï÷þí Þ áîéïèÝáôùí êáé äßíåé ôç äõíáôüôçôáóôï ÷ñÞóôç íá æçôÞóåé ðåñéóóüôåñá óôïé÷åßá üðùò ðáíïñáìéêÝòáðåéêïíßóåéò 360ï.

Åéê.2. Ç åöáñìïãÞ GeoShow3D, "øçöéáêÝò ðôÞóåéò" ðÜíù áðü ôçí Âáñêåëþíç, óôï www.bcn.es

Âáñêåëþíç, Éóðáíßá: www.bcn.es

Ç ðñïâïëÞ åíüò áóôéêïý ìýèïõ

1

6ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ï äéêôõáêüò ôüðïò Ý÷åé ìßá êëáóéêÞ äïìÞ city - portal êáé Ý÷åé÷ñçìáôïäïôçèåß áðü ôï åìðïñéêü åðéìåëçôÞñéï ôçò ðüëçò, Ýôóé ïåìðïñéêüò ðñïóáíáôïëéóìüò ôïõ åßíáé åìöáíÞò.

Ç ðñþôç ïìÜäá åðéëïãþí áíáöÝñåôáé óå åìðïñéêÜ èÝìáôá, ìå ðñþôçåðéëïãÞ ôï store showcases, ðïõ äßíåé óôïí ÷ñÞóôç ôç äõíáôüôçôá ãéáìéá "øçöéáêÞ âüëôá óôéò âéôñßíåò". Ç åðéëïãÞ shopping on-lineðñïóöÝñåé ðñüóâáóç óå ìßá óåéñÜ áðü ôïðéêÝò åðé÷åéñÞóåéò - ìÝëç ôïõåðéìåëçôçñßïõ ðïõ Ý÷ïõí äçìéïõñãÞóåé çëåêôñïíéêÜ ìáãáæéÜ óôïäéáäßêôõï êáé ðáñÝ÷ïõí ðùëÞóåéò ðñïúüíôùí êáé ðñïóöïñÜ äéá-äéêôõáêþí õðçñåóéþí.

Ç ðñïâïëÞ ôçò ðüëçò ðñáãìáôïðïéåßôáé êõñßùò ìÝóù ôçò åðéëïãÞ vir-tual tour, ðïõ ðåñéëáìâÜíåé ìéá óåéñÜ áðü ðåñéçãÞóåéò óå éóôïñéêÜìíçìåßá êáé áîéïèÝáôá, áëëÜ êáé øçöéáêïýò ðåñéðÜôïõò óôáêáôáóôÞìáôá óôï åìðïñéêü êÝíôñï ôçò ÐÜñìá, ìå ôçí õðïóôÞñéîçöùôïãñáöéþí 360ï. Ôï ðéï åíôõðùóéáêü ôìÞìá ôïõ virtual tour åßíáé ïéðáíïñáìéêÝò áðåéêïíßóåéò ôïõ Duomo êáé ôïõ Âáðôéóôçñßïõ, üðïõ ï÷ñÞóôçò ìðïñåß íá âéþóåé ìéá óôáäéáêÞ ðñïóÝããéóç ôïõ ìíçìåßïõ, áðüôçí áõëÞ Ýùò ôï åóùôåñéêü ôïõ íáïý. Ç åßóïäïò óôï åóùôåñéêü ôïõíáïý êáé ôï ÂáðôéóôÞñéï óõíïäåýåôáé ìå ç÷çôéêü õëéêü (Üóìáôá),åéóÜãïíôáò ôï ÷ñÞóôç óõíïëéêÜ óôçí åìðåéñßá ôçò óõãêåêñéìÝíçòåðßóêåøçò. Ôá ðáíïñáìéêÜ óôï Duomo åßíáé õøçëÞò ðïéüôçôáò, êáé ìåôçí åðéëïãÞ ðïëý êïíôéíþí ðëÜíùí åðéôõã÷Üíåôáé ç ëåðôïìåñÞò èÝáóçôùí ôïé÷ïãñáöéþí áðü üëï ôï åóùôåñéêü ôïõ íáïý áëëÜ êáé ôïõåêðëçêôéêïý èüëïõ. Ç ñåáëéóôéêÞ áßóèçóç ôïõ ÷þñïõ åðéôõã÷Üíåôáé ìåôç ÷ñÞóç ôùí êõâéêþí ðáíïñáìéêþí 360×180 ìïéñþí. ÐáñÜ ôçí õøçëÞáíÜëõóç ôçò åéêüíáò, ç áíáìïíÞ ôïõ ÷ñÞóôç åßíáé åëÜ÷éóôç4.

Ç øçöéáêÞ ÐÜñìá ðñïóðáèåß íá áðïäþóåé ôá äõíáìéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜôçò ðüëçò, üðùò ôï "âáñý" éóôïñéêü ôçò ðáñåëèüí, ôç âéïìç÷áíßáåíäõìÜôùí ìå åîåéäßêåõóç óôï ìåôÜîé êáé ôï äÝñìá, ôéò ôïðéêÝò ãåýóåéòêáé ôç äéÜóçìç êïõæßíá ôçò. Ç øçöéáêÞ ÐÜñìá äåí âáóßæåôáé óôçíáðüäïóç ôçò "÷ùñéêÞò" ôçò õðüóôáóçò, ïé ÷Üñôåò áðïõóéÜæïõí Þ åßíáéåíôåëþò áðïóðáóìáôéêïß. Ï ÷ñÞóôçò äåí áðïêôÜ åìðåéñßá ôïõ áóôéêïýôçò ôïðßïõ. Óå áõôÞ ôçí øçöéáêÞ áíáðáñÜóôáóç ðñïÝ÷åé ç áðüäïóç ôçòáßóèçóçò ôçò ðüëçò êáé ïé èåìáôéêÝò åìðåéñßåò: ç éóôïñßá, ç áãïñÜ êáé çåìðåéñßá ôïõ shopping, ç ãíùñéìßá ôùí ãåýóåùí. ÁõôÜ ôá "ößëôñá"åìðåéñßáò äßíïíôáé óôï ÷ñÞóôç óôáäéáêÜ, ùò åéêüíá, ÷ñþìáôá, Þ÷ïò êáéáîéþíïõí ôç óõììåôï÷Þ ôïõ ìÝóá áðü ôéò åöáñìïãÝò ôïõ çëåêôñïíéêïýåìðïñßïõ. ÌÝóá áðü áõôÞ ôç äéáäéêáóßá øçöéáêÞò áíÜãíùóçò ôçòðüëçò, ï åðéóêÝðôçò ôïõ www.inparma.it åíþíåé ôéò äéáöïñåôéêÝò êáéáðïóðáóìáôéêÝò åìðåéñßåò, ôéò áíáóõíèÝôåé öôéÜ÷íïíôáò ôï äéêü ôïõ áíá-äçìéïõñãçìÝíï ôïðßï ôçò ðüëçò.

ÐÜñìá, Éôáëßá: www.inparma.it

Ç âßùóç ôçò éóôïñßáò êáé ç åìðåéñßá ôçò æùíôáíÞò ðüëçò 2

Åéê.3. ÊõâéêÝò ðáíïñáìéêÝò

áðåéêïíßóåéò ôïõ åóùôåñéêïý ôïõ

Duomo óôï www.inparma.it

THE WHOLE C I TYI N A C L I C K

4 Áõôü åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôç ÷ñÞóç ôçò ôå÷íïëïãßáò zoomify. Ôï óýíïëï ôçò åéêüíáò óåïëüêëçñç ôçí áíÜëõóÞ ôçò äåí "öïñôþíåôáé" áðü ôçí áñ÷Þ óôïí browser. ¼ôáí ï ÷ñÞóôçòæçôÞóåé íá ìåãåíèýíåé ôçí ðáíïñáìéêÞ åéêüíá, ï server óôÝëíåé óôïí browser ôïìåãåíèõìÝíï ôìÞìá ôïõ ðáíïñÜìáôïò (Êïìíçíüò ê.Ü, 2004).

7ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

ÁãíïçìÝíç áðü ôïõò ôïõñßóôåò, óå ó÷Ýóç ìå ôï Óßäíåõ êáé ôçÌåëâïýñíç, áí êáé ðñùôåýïõóá ôçò Áõóôñáëßáò, ç ÊáìðÝñá, åðéæçôåßíá êåñäßóåé Ýäáöïò óôçí ôïõñéóôéêÞ ïéêïíïìßá, ìÝóù ìéáòåíôõðùóéáêÞò áíáðáñÜóôáóÞò ôçò óôïí øçöéáêü ÷þñï. Áîéïðïéþíôáòôçí áõóôçñÞ êáé åõáíÜãíùóôç äïìÞ ðïõ ôçò ðáñÝ÷åé ôï ðïëåïäïìéêüó÷Ýäéï ôïõ Walter Griffin, áíáðáñÜãåé ôï ìíçìåéáêü ôïõ ÷áñáêôÞñá óôïäéêôõáêü ôçò ôüðï, ìå Ýíá ôñüðï áíÜëïãï ôùí áñ÷þí ó÷åäéáóìïý ôïõöõóéêïý ôçò ÷þñïõ.

Ï äéêôõáêüò ôüðïò Virtual Canberra îå÷ùñßæåé ãéá ôï ðñùôïðïñéáêüuser interface, ôçí áéóèçôéêÞ ôïõ êáé ôï ôñéóäéÜóôáôï ìïíôÝëï ôçòðüëçò ðïõ ðåñéÝ÷åé (åéê.4). Ðñüêåéôáé ãéá ìéá ðñáãìáôéêÜ "mirror"øçöéáêÞ åöáñìïãÞ, üðïõ ç ðüëç ðñïâÜëëåé Üìåóá êáé åõáíÜãíùóôá ôçðïëåïäïìéêÞ ôçò äïìÞ.

Ç êõñßáñ÷ç ðñïâïëÞ ôïõ ó÷åäßïõ ôçò ðüëçò åðéëÝãåôáé ìå óôü÷ï íáôïíéóôïýí ôá ìíçìåéáêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôçò ðñùôåýïõóáò þóôå íáåðáíáäçìéïõñãÞóïõí ôïí áãíïçìÝíï áóôéêü ôçò ìýèï.

ÊáìðÝñá, Áõóôñáëßá: www.virtualcanberra.gov.au

Ç ðñïâïëÞ ôçò áãíïçìÝíçò ìíçìåéáêüôçôáò3

Åéê.4. Ôï ôñéóäéÜóôáôï ìïíôÝëï- ÷Üñôçò êáé ç ðáíïñáìéêÞ áðåéêüíéóç

ôïõ åðéëåãìÝíïõ óçìåßïõ óôï www.virtualcanberra.gov.au/

TAKE ME T H E R E

8ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ç ÁäåëáÀäá, ìéá áðü ôéò ìåãáëýôåñåò ðüëåéò óôï íüôéï ôìÞìá ôçòÁõóôñáëßáò, ðñùôåýïõóá ôçò Ðïëéôåßáò ôçò Íüôéáò Áõóôñáëßáò,áðïôåëåß ìéá íÝá ðüëç, ó÷åäéáóìÝíç ìå ôçí åõáíÜãíùóôç äïìÞ ôùíðüëåùí ôïõ ìïíôåñíéóìïý. Ç äïìÞ ôçò ðüëçò áðåéêïíßæåôáé åìöáíþòóôçí øçöéáêÞ åöáñìïãÞ ôçò. Ï äéêôõáêüò ôüðïò, ï ïðïßïò Ý÷åéõëïðïéçèåß áðü ôïí ÄÞìï ôçò ðüëçò, ðáñÝ÷åé åíçìÝñùóç êáéðëçñïöüñçóç ðÜíù óå èÝìáôá ðïõ áöïñïýí ôçí ðüëç áëëÜ êáé ôéòäñáóôçñéüôçôåò ôïõ ÄÞìïõ. Åðßóçò ðáñÝ÷åé õðçñåóßåò çëåêôñïíéêÞòäéáêõâÝñíçóçò (e-government).

Ç äïìÞ ôïõ øçöéáêïý ôüðïõ åðé÷åéñåß íá äþóåé óôïé÷åßá - êëåéäéÜ êáéôïðüóçìá óå ìéá ðüëç ðïõ ç äïìÞ êáé ç éóôïñßá ôçò äåí ôá ðñïóöÝñåé.ÕðÜñ÷åé ìéá åéêïíéêÞ ðåñéÞãçóç ìéêñÞò êëßìáêáò, ìå ðáíïñáìéêÝòöùôïãñáöÞóåéò êáé ðñïâïëÞ êõñßùò ôùí èåìáôéêþí ðÜñêùí êáé ôùíåëåýèåñùí ÷þñùí áíáøõ÷Þò. Ïé ÷Üñôåò ôçò øçöéáêÞò ÁäåëáÀäááíáöÝñïíôáé óå áõôÜ, êáé ìå éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ áðïôõðþíïõí ìéá ðüëçðïõ ðñïóöÝñåé ÷þñïõò óôÜèìåõóçò, ìåãÜëá äçìüóéá ðÜñêá ìåäñáóôçñéüôçôåò áíáøõ÷Þò êáé äçìüóéåò áóôéêÝò åîõðçñåôÞóåéò. Åßíáéðïëý ÷áñáêôçñéóôéêïß ïé èåìáôéêïß ÷Üñôåò ôçò ðüëçò: ÷þñïéóôÜèìåõóçò áíáðÞñùí, ðáñüäéïé ÷þñïé óôÜèìåõóçò, ôá ðÜñêá ôçòðüëçò êáé ïé åîõðçñåôÞóåéò ôïõò, ïé äçìüóéåò ôïõáëÝôåò(!). Ïé ÷ÜñôåòäéáèÝôïõí ðëçñïöïñßåò ãéá ôçí ôïðïèåóßá, ôï ùñÜñéï ëåéôïõñãßáò ôùí÷þñùí, ôéìïêáôÜëïãï ôùí ÷þñùí óôÜèìåõóçò, óýóôçìá ìÝôñçóçò ôùíáðïóôÜóåùí êáé ôùí äéáäñïìþí ðñüóâáóçò.

ÁäåëáÀäá, Áõóôñáëßá: www.adelaide.sa.gov.au

Ìéá øçöéáêÞ "nouvel le v i l le " 4

Åéê.5. Ôï ôñéóäéÜóôáôï ìïíôÝëï- ÷Üñôçò êáé ç ðáíïñáìéêÞ áðåéêüíéóç

ôïõ åðéëåãìÝíïõ óçìåßïõ óôï www.virtualcanberra.gov.au/

9ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Êáôáíïþíôáò ôç äïìÞ ôïõ øçöéáêïý ôñüðïõ áíáðáñÜóôáóçò ìéáò ðüëçò

ÐÐïéá åßíáé ôåëéêÜ ç øçöéáêÞ ðüëç; Êáôïéêåß ìüíï óôïí êõâåñíï÷þñïÞ ðáãéäåýåôáé áðü ôïõò ðåñéïñéóìïýò, ôéò ëåéôïõñãßåò Þäõóëåéôïõñãßåò ôçò öõóéêÞò ðüëçò; ÄéáèÝôåé ìüíï ôçí áñ÷éôåêôïíéêÞôùí äéêôõáêþí ôüðùí ç åðçñåÜæåôáé áðü ôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ êáé áóôéêÞäïìÞ, ôçí éóôïñßá ôçò ðüëçò ðïõ "áíáðáñéóôÜ"; ¸÷åé êïéíïýòðåñéïñéóìïýò êáé êïéíü áëöÜâçôï äïìÞò ìå ôç öõóéêÞ ðüëç;

Ïé øçöéáêïß ôüðïé ðïõ áíáðáñéóôïýí ðüëåéò, åßíáé ó÷çìáôéóìïßðïëõóýíèåôïé óôçí ïëüôçôÜ ôïõò, åßíáé äõíáìéêÜ åõìåôÜâëçôá êáéðïëõäéÜóôáôá êáôáóêåõÜóìáôá. Ôï õëéêü, ç ìÜæá ôçò ðëçñïöïñßáòðïõ ìéá øçöéáêÞ ðëáôöüñìá ðáñÝ÷åé, ìåôáôñÝðåôáé óå áñ÷éôåêôïíéêÞ.Ïé áðáéôÞóåéò ôçò øçöéáêÞò áñ÷éôåêôïíéêÞò åßíáé ôüóï õøçëÝò üóï êáéáõôÝò ôçò áñ÷éôåêôïíéêÞò ôïõ öõóéêïý ÷þñïõ êáèþò, óå óõíäõáóìü ìåôçí ðñïâïëÞ ôçò ðëçñïöïñßáò, ïöåßëåé íá äçìéïõñãåß ôéòðñïûðïèÝóåéò ãéá ôçí êáôáíüçóç ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ êáé ôçí åýêïëç"ìåôáêßíçóç" áíÜìåóá óôá äéÜöïñá åðßðåäÜ ôïõ.

Ï ðéï äéåãåñôéêüò ôñüðïò ãéá ôçí ðñïóÝëêõóç ôïõ äéáäéêôõáêïý "flaneur" åßíáé ç éêáíüôçôá åíüò øçöéáêïý ÷þñïõ, íá óõãêñïôåßóõìâïëéóìïýò êáé íÝá íïÞìáôá - ðÝñá áðü ôçí áðëÞ ðëçñïöüñçóç. ÇáíÜãíùóç åßíáé ìéá äñáóôçñéüôçôá "äçìéïõñãßáò ÷þñïõ". ÌÝóù ôçòäéáäéêáóßáò ôçò áíÜãíùóçò åíþíïíôáé ïé äéáöïñåôéêÝò êáé äéçñçìÝíåòóêçíÝò óå Ýíá óõíå÷Ýò ÷þñï, ï ïðïßïò õðÜñ÷åé ìüíï óôï ìõáëü ôïõ÷ñÞóôç (Murray 1977). Óå ìéá ðñïóðÜèåéá íá ó÷çìáôïðïéÞóïõìå ôçäïìÞ ôçò øçöéáêÞò ðüëçò êáé ôéò ó÷Ýóåéò ðïõ áíáðôýóóåé ìå ôç öõóéêÞðüëç, ìðïñïýìå íá êáôáëÞîïõìå óôï ðáñáêÜôù äéÜãñáììá (åéê.5).

Åéê.6. Ç äïìÞ ôçò øçöéáêÞò ðüëçò

10ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ç äïìÞ ôùí åðéðÝäùí áõîÜíåé óå ðïëõðëïêüôçôá êáé ôå÷íéêÝòáðáéôÞóåéò îåêéíþíôáò áðü ôï ðñþôï ðñïò ôï ôñßôï. Ôá åðßðåäá 2 êáé 3áðïäßäïõí êáé áíáðáñéóôïýí ôï öõóéêü ÷þñï åíþ ôï åðßðåäï 3 ôïíìåôáëëÜóóåé óå øçöéáêü áêõñþíïíôáò ôçí áíÜãêç ãéá öõóéêÞåããýôçôá. Áðáéôåß üìùò äéêôýùóç êáé ëåéôïõñãéêÝò ó÷Ýóåéò ðïõîåêéíÜíå áðü ó÷Ýóåéò óõíÝñãéáò êáé äéêôýùóçò ðïõ áíáðôýóóïíôáé óôïöõóéêü ÷þñï. ¼óï êáé áí õðÜñ÷åé, ãéá ðáñÜäåéãìá, ç ðñüèåóç ôïõäçìéïõñãïý ôçò øçöéáêÞò ðüëçò íá âéþóåé ï ÷ñÞóôçò ôçí åìðåéñßá ôïõøçöéáêïý shopping óôçí ðüëç ôïõ, äåí èá ìðïñÝóåé íá ôï åðéôý÷åé, åÜíç ðëåéïøçößá ôùí êáôáóôçìÜôùí ôçò óõãêåêñéìÝíçò ðüëçò äåí Ý÷ïõíäõíáôüôçôá ãéá äéáôñáðåæéêÝò óõíáëëáãÝò åî´ áðïóôÜóåùò Þ åÜí äåíðñáãìáôïðïéçèïýí ïé áíáãêáßåò óõìöùíßåò. Áõôü ôï ðéï óýíèåôïåðßðåäï âñßóêåôáé ðéï êïíôÜ óôïí ïñéóìü ôùí cybercities, ðéï êïíôÜóôïí ïñéóìü ôïõ êõâåñíï÷þñïõ ùò øçöéáêïý ÷þñïõ åðéêïéíùíßáò êáéåëÝã÷ïõ, üðïõ óçìáíôéêü ñüëï ðáßæïõí ïé ëåéôïõñãéêÝò ó÷Ýóåéò ìåôáîýôùí äéáöüñùí ìåñþí åíüò óõóôÞìáôïò, êáé éäéáßôåñá ç ìåôáöïñÜ ôçòðëçñïöïñßáò êáé ïé ìç÷áíéóìïß äéÜäñáóçò.

Ìéá øçöéáêÞ åöáñìïãÞ ðüëçò óõíäõÜæåé óõíÞèùò êáé ôá ôñßáðáñáðÜíù åðßðåäá. Ç âáñýôçôá ðïõ äßíåôáé óå êÜèå åðßðåäï åßíáéäéáöïñåôéêÞ êÜèå öïñÜ, êáé åîáñôÜôáé áðü ôçí ôáõôüôçôá ôçòåöáñìïãÞò, ôï öïñÝá ðïõ ôç äçìéïýñãçóå, ôï êïéíü óôï ïðïßïáðåõèýíåôáé. ÔÝëïò, ç ßäéá ç ðüëç, ìå ôç äïìÞ, ôçí éóôïñßá ôçò, ôçíðïéüôçôá ôïõ áóôéêïý ôçò ðåñéâÜëëïíôïò, ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôçíâáñýôçôá ôïõ åíüò ç ôïõ Üëëïõ åðéðÝäïõ.

Ìéá ðüëç êáé Ýíáò ðëÞñçò, åíçìåñùìÝíïò êáé óõíå÷þò áíáíåïýìåíïòøçöéáêüò ôüðïò óôï äéáäßêôõï ðïõ ôçí áíáðáñéóôÜ, ìðïñïýí íá ãßíïõíêáôáíïçôïß ùò äýï ðáñÜëëçëïé "ôüðïé", äýï åðÜëëçëåò ðüëåéò ìåäéáöïñåôéêÜ äïìéêÜ óõóôáôéêÜ ç êÜèå ìßá, ðïõ óå ðïëëÝò ëåéôïõñãßåòáëëçëïóõìðëçñþíïíôáé êáé áëëçëï-åîõðçñåôïýíôáé. Ìéá óåéñÜëåéôïõñãßåò ôçò öõóéêÞò ðüëçò ìðïñïýí íá ðñáãìáôïðïéçèïýí ìå ôïíôüóï óôï åðßðåäï ôïõ öõóéêïý ÷þñïõ üóï êáé óôïí øçöéáêü. ÊÜèåëåéôïõñãßá ôçò ðüëçò ðïõ ìåôáöÝñåôáé ìå åðéôõ÷ßá óå øçöéáêü åðßðåäïêáé Ýíá ìåãÜëï ðïóïóôü ôùí ðïëéôþí ôçí áóêåß óå áõôü, åðéöÝñåéóçìáíôéêÝò åðéðôþóåéò óôï öõóéêü ÷þñï ôçò ðüëçò. Ç åðÝêôáóç ôùíäéá-ôñáðåæéêþí óõíáëëáãþí óôï äéáäßêôõï, ïé óõíáëëáãÝò ôùí ðïëéôþíìå ôï äçìüóéï, ôï çëåêôñïíéêü åìðüñéï, áðïôåëïýí ôïõò óõíäåôéêïýòéóôïýò ìåôáîý øçöéáêÞò ðüëçò êáé öõóéêïý ÷þñïõ. ¼óï èáðëçèáßíïõí ïé óõíäåôéêïß áõôïß éóôïß ìåôáîý ìéáò ðüëçò êáé ôïõøçöéáêïý ôçò ðáñÜãùãïõ, ôüóï èá ìåãáëþíåé ç áëëçëåîÜñôçóç ôùíäýï "ðáñÜëëçëùí" ðüëåùí (åéê.6).

Åéê.7. Ó÷Ýóç öõóéêÞò - øçöéáêÞò ðüëçò

11ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ç øçöéáêÞ áíáðáñÜóôáóç ôùí ðüëåùí

êáé ç áíèñþðéíç åìðåéñßá ùò áíôáëëÜîéìï ðñïúüí

ÇÇ ðëåéïøçößá ôùí øçöéáêþí ðüëåùí äçìéïõñãÞèçêå ãéá íáðñïâÜëëåé ôçí ðüëç ùò ôïõñéóôéêü ðñïúüí, óå ìéá åðï÷Þ ðïõ áíèåß çôïõñéóôéêÞ ïéêïíïìßá áðïôåëþíôáò ôçí ðéï áêìáßá ïéêïíïìéêÞäñáóôçñéüôçôá óôïí êüóìï. Ìéá ðüëç îåäéðëþíåé ôïí åáõôü ôçò óôïíøçöéáêü ÷þñï ìå ôÝôïéï ôñüðï, þóôå íá áíáðáñéóôÜôáé ìå óáöÞíåéá Þìå åðéëåãìÝíç óáöÞíåéá, äçìéïõñãþíôáò óôïí ðåñéçãçôÞ ôïõäéáäéêôýïõ ìéá èåëêôéêÞ øçöéáêÞ åìðåéñßá ãíùñéìßáò, åßôå ðñïò Üìåóç÷ñÞóç ôùí øçöéáêþí ôçò õðçñåóéþí, åßôå ùò ðëçñïöïñßá ãéá ôçíðñïåôïéìáóßá ôçò öõóéêÞò åìðåéñßáò - åðßóêåøçò óôçí ðüëç. ÇøçöéáêÞ ðüëç åêöñÜæåé ìå ôïí êáëýôåñï ôñüðï, ôç íÝá ðñüêëçóç ðïõäÝ÷åôáé óÞìåñá ç ïéêïíïìßá: óå ìéá êáôÜóôáóç êïñåóìïý ôçòêáôáíÜëùóçò êÜèå ðñïúüíôïò êáé õðçñåóßáò, ðñáãìáôïðïéåßôáé çôåëéêÞ ìåôÜâáóç óôçí ðëÞñùò áíáðôõãìÝíç ïéêïíïìßá ôçò áãïñÜò,üðïõ áíôéêåßìåíï ðñïò ðþëçóç åßíáé ü÷é ìüíï ôï õëéêü ðñïúüí áëëÜ çßäéá ç áíèñþðéíç åìðåéñßá.

Ç øçöéáêÞ ôå÷íïëïãßá Ý÷åé ôçí áõîáíüìåíç äýíáìç íá êÜíåé ôçíáíèñþðéíç åìðåéñßá áíôáëëÜîéìï åìðüñåõìá óôïí êõâåñíï÷þñï, ìåôïí ßäéï áêñéâþò ôñüðï ðïõ ç åéóáãùãÞ ôçò ÷ñçìáôéêÞ ìïíÜäáòìåôÝôñåøå óå áíôáëëÜîéìá, ôá öõóéêÜ ðñïúüíôá óôéò ãåùãñáöéêÝòáãïñÝò. Ï Manuel Castells ðåñéãñÜöåé ôéò ìåãÜëåò åðßðôùóåéò ðïõ èáåðéöÝñåé óôï åßäïò ôçò ïéêïíïìßáò êáé ôùí åìðïñåõìÜôùí - êõñßùò óôçíðïëéôéóôéêÞ ôïõñéóôéêÞ âéïìç÷áíßá - ç ñáãäáßá åîåëéóóüìåíç øçöéáêÞôå÷íïëïãßá êáé ôï çëåêôñïíéêü åìðüñéï. Ôá ìçíýìáôá êÜèå åßäïõò,åîçãåß ï Castells, ðåñéêëåßïíôáé óôï ìÝóï (äéáäßêôõï, çëåêôñïíéêÜmedia). Ôï ìÝóï åßíáé ôüóï éó÷õñü ðïõ ôá ìçíýìáôÜ ôïõ (õðåñ-êåßìåíáåéêüíá êáé Þ÷ïò) åìðåñéÝ÷ïõí Þ áðïññïöïýí ôç óõíïëéêÞ áíèñþðéíçåìðåéñßá, ðáñåëèïýóá, ðáñïýóá êáé ìÝëëïõóá (Castells 2005).

Ç ðñïóïìïéùìÝíç åìðåéñßá óôïí êõâåñíï÷þñï äåí åßíáé ìéá åìðåéñßáßäéá ìå áõôÞ ôùí Üëëùí èåáìÜôùí. Ï èåùñçôéêüò ôïõ äéáäéêôõáêïý÷þñïõ Randall Walser ðáñáôçñåß: "Åíþ ìéá êéíçìáôïãñáöéêÞ ôáéíßá÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá íá äåßîåé ìéá ðñáãìáôéêüôçôá óå Ýíá êïéíü, ïêõâåñíï÷þñïò ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá íá äþóåé Ýíá åéêïíéêü óþìá êáé Ýíáñüëï óå êáèÝíáí ÷ñÞóôç. ¸íáò ðñïãñáììáôéóôÞò ôïõ êõâåñíï÷þñïõèÝôåé óå ëåéôïõñãßá Ýíáí êüóìï, ãéá Ýíá êïéíü ðïõ äñá Üìåóá åíôüò ôïõ,êáé äåí ðáñáôçñåß áðëþò ìéá åíäéáöÝñïõóá ðñáãìáôéêüôçôá, áëëÜìðïñåß íá ôç âéþíåé Üìåóá" (Walser 1990 óôï Rifkin 2001).

12ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

Ç åìðåéñßá ôïõ shopping óå ìéá ðñùôåýïõóá ôçò ìüäáò, óõíïäåõüìåíçìå ôçí ßäéá ôçí ðáñï÷Þ õðçñåóßáò (ìÝóù çëåêôñïíéêïý åìðïñßïõ), çåìðåéñßá ôçò åðßóêåøçò óå Ýíá ìïõóåßï Þ óå Ýíá íáü, ç óõíïëéêÞåìðåéñßá ìéáò ðüëçò ðïõ äåí Ý÷ïõìå ðïôÝ åðéóêåöôåß: óôáðáñáäåßãìáôá øçöéáêþí ðüëåùí ðïõ ðñïçãÞèçêáí, ôï æçôïýìåíï äåíåßíáé ç áðëÞ ðëçñïöüñçóç ãéá ôçí ðüëç. Ôï æçôïýìåíï åßíáé ïåðéóêÝðôçò ôïõ äéáäéêôýïõ íá "âéþóåé" ìéá ðüëç, íá "ðÜåé åêåß". Ïéôå÷íïëïãßåò ãéá ôçí áðåéêüíéóç, áíáðáñÜóôáóç êáé ôåëéêÜ ãéá ôçíåìðåéñßá âßùóçò ôçò öõóéêÞò ðüëçò åîåëßóóïíôáé éëéããéùäþò. Ïé virtualðåñéçãÞóåéò, ç áßóèçóç ôïõ "ðñáãìáôéêïý" óôï äéáäßêôõï, âåëôéþíïõíóõíå÷þò ôüóï ôçí áíáðáñáóôáôéêÞ åéêüíá, üóï êáé ôç äõíáôüôçôáäéÜäñáóçò êáé óõììåôï÷Þò ôïõ ÷ñÞóôç.

Ïé øçöéáêÝò ðüëåéò áðïôåëïýí Ýíá äõíáìéêü ðáñÜäåéãìá ðïõåðéâåâáéþíåé ôá ðñïöçôéêÜ ëüãéá ôïõ áìåñéêáíïý óõããñáöÝá AlvinToffler, óôï âéâëßï ôïõ Future Shock: "ÔåëéêÜ ïé êáôáóêåõáóôÝòåìðåéñßáò èá ó÷çìáôßóïõí Ýíá âáóéêü - áí ü÷é ôï âáóéêüôåñï - ôïìÝá ôçòïéêïíïìßáò. Êáé üôáí óõìâåß áõôü, èá åßìáóôå ï ðñþôïò ðïëéôéóìüò óôçíéóôïñßá ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôçí õøçëÞ ôå÷íïëïãßá ãéá íá êáôáóêåõÜóåé ôïðéï ðñïóùñéíü áëëÜ ùóôüóï ôï äéáñêÝóôåñï üëùí ôùí ðñïúüíôùí: ôçíáíèñþðéíç åìðåéñßá" (Toffler, 1970).

TTAAKKEE MMEE

TT HH EE RR EE

13ç á í á ð á ñ Ü ó ô á ó ç ù ò ü ÷ ç ì á á ñ ÷ é ô å ê ô ï í é ê Þ ò ó ê Ý ø ç ò

ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ

1. Ãêßìðóïí, Ï. (1998) Ï íåõñïìÜíôçò, ÁèÞíá: Áßïëïò, óåë. 66.

2. Castells, M. (1999) "Ôhe Culture of Network Society". Óôï Boyd, D., Brickwood, C., Broeckman, A., Haskel, L., Kluitenberg, E., Stikker, M. (eds) New Media Culture in Europe, Amsterdam:

3. Castells, M. (2005) Ï ãáëáîßáò ôïõ Äéáäéêôýïõ. Óôï÷áóìïß ãéáôï Äéáäßêôõï, ôéò åðé÷åéñÞóåéò êáé ôçí êïéíùíßá, ÁèÞíá: Êáóôáíéþôçò.

4. Couclelis, H. (2002) "The construction of the digital city", Environment and Planning B: Planning and Design, vol. 31/2004, pp. 5-19

5. Engeli, M. (2001) Digital Stories. The poetics of communications,Basel: Birkhauser.

6. Êïìíçíüò, Í., ÐÜ÷ôáò, Í., êáé Ôóáñ÷üðïõëïò, Ð. (2004)"ØçöéáêÝò ðüëåéò óôï äéáäßêôõï. ¸ñåõíá êáé áîéïëüãçóç øçöéáêþí åöáñìïãþí", óôï "Êáéíïôïìßá óôá Éüíéá ÍçóéÜ - ØçöéáêÞ ÊÝñêõñá", åñåõíçôéêü ðñüãñáììá Á.Ð.È., ÅñåõíçôéêÞÌïíÜäá URENIO, ÅõñùðáúêÞ ÅðéôñïðÞ - Êáéíïôüìåò ÄñÜóåéò ÅÔÐÁ, ÐåñéöÝñåéá Éïíßùí ÍÞóùí. ÅðéóôçìïíéêÞ åõèýíç: ÍßêïòÊïìíçíüò, êáèçãçôÞò Á.Ð.È.

7. Komninos, N. (2002) Intelligent Cities, New York: SponPress, pp. 195-208.

8. Mino, E. (2000) "Experiences of European Digital Cities". ÓôïIshida, T., Isbister, K. (eds) Digital Cities. Technologies, Experiences, and Future Perspectives, LNCS, Vol. 1765/2000,Berlin / Heidelberg: Springer-Verlag, pp. 58-72.

9. Murray, J. H. (1997) Hamlet on the Holodeck. The future of thenarrative in the cyberspace, New York: The Free Press.

10. Rifkin, J. (2001) H ÍÝá Åðï÷Þ ôçò Ðñüóâáóçò, ÁèÞíá: ÅêäïôéêüòÏñãáíéóìüò ËéâÜíç.

11. Smith, B. K., Blankinship, E., Ashford, A., Baker, M., and Hirzel, Ô. (2000) "Image Maps: Exploring Urban History through Digital Photography". Óôï Ishida, T., Isbister, K. (eds.): Digital Cities, Berlin / Heidelberg: Springer-Verlag, pp. 326-337, 2000.

12. Toffler, A. (1970) Future Shock, New York: Bantam Books.