ระบบสารสนเทศทางคลนก/ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล

นพ.นวนรรน ธระอมพรพนธคณะแพทยศาสตร รพ.รามาธบด

9 ตลาคม 2559

http://www.slideshare.net/nawanan

ระบบสารสนเทศคออะไร?

ระบบสารสนเทศ

• Information System– ระบบทมการน าเทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology) มาใช

เพอสนบสนนกระบวนการท างานบางอยางของมนษย

– ใชเทคโนโลยเปน เครองมอ เพอใหขอมล (Deliver information) และสนบสนนกระบวนการท างาน (business processes) ใหกบ ผใชงาน (users) ในการท างานหนงๆ

– เชน ระบบการฝาก-ถอนเงนผานเคานเตอรธนาคาร ระบบการลงทะเบยนเรยนผานเวบ ระบบ e-learning ระบบจองตวเครองบน ระบบแสดงตารางเทยวบน เปนตน

ท าไมตองมระบบสารสนเทศ

• เชอมโยงขอมลจากหลายสถานท

• การประมวลผลทรวดเรว

• การท างานรวมกนหลายคน

• ลดโอกาสผดพลาด หรอความไมสม าเสมอของคณภาพงาน

Image Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Logistics_automation

องคประกอบของระบบสารสนเทศ

Hardware Software

Peopleware Data

- อปกรณคอมพวเตอร ทงเครองแมขาย (Servers) และเครองลกขาย (Clients)- ระบบเครอขาย (Network)

- ระบบปฏบตการ (Operating System) เชน Windows XP- โปรแกรมชวยสนบสนนการท างาน (System Utilities) เชน Antivirus- โปรแกรมประยกต (Applications) เชน Microsoft Word หรอ Hospital Information System

- ขอมลทเกบในระบบ

- ผใชงาน

โครงสรางพนฐานสารสนเทศ (IT Infrastructure)

ระบบตกดเงนอตโนมต (ATM)

Image Source: http://www.gsb.or.th/products/personal/services/atm.php

ระบบแสดงตารางเทยวบน

Image Source: http://www.m7worldwide.com/checkaflight.html

ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล(Hospital Information System)

ขอมล (Information) มอยทกหนทกแหงในทางการแพทย

หลากหลายรปแบบของ Health IT

Hospital Information System (HIS) Computerized Provider Order Entry (CPOE)

Electronic

Health

Records

(EHRs)

Picture Archiving and

Communication System

(PACS)

อกหลายรปแบบของ Health IT

m-Health

Health Information

Exchange (HIE)

Biosurveillance

Information Retrieval

Telemedicine &

Telehealth

Images from Apple Inc., Geekzone.co.nz, Google, PubMed.gov, and American Telecare, Inc.

Personal Health Records

(PHRs)

ระบบสารสนเทศทใชในโรงพยาบาล จ าแนกตามลกษณะงาน

• ระบบงานบรการผปวย (Front Office)

• ระบบงานบรหารจดการ ทไมเกยวกบงานบรการ (Back Office)

Front Office

• ระบบงานบรการผปวย (Front Office)

– ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส (Electronic Medical Records หรอ Electronic Health Records)

– ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล (Hospital Information System) หรอระบบสารสนเทศทางคลนก (Clinical Information System)

– ระบบงานยอยๆ ของหนวยบรการภายในโรงพยาบาล

Back Office

• ระบบงานบรหารจดการ ทไมเกยวกบงานบรการ (Back Office)– ระบบสารสนเทศเพอการบรหาร (Management Information Systems

หรอ MIS)

– ระบบบรหารจดการทรพยากรองคกร (Enterprise Resource Planningหรอ ERP)

– ระบบสารสนเทศการวจยและการศกษา

– เวบไซต และอนทราเนตภายในองคกร

– ระบบงานสารบรรณ (การเวยนเอกสาร)

ระบบสารสนเทศในโรงพยาบาล จ าแนกตามหนวยงานทใช

ใชทวทงองคกร หรอหลายหนวยงาน (Enterprise-wide Systems)

• MPI, ADT

• EHRs/EMRs/HIS/CIS

• CPOE & CDSS

• PACS

• Nursing applications

• MIS, ERP

ระบบสารสนเทศในโรงพยาบาล จ าแนกตามหนวยงานทใช

ใชเฉพาะบางหนวยงาน (Departmental Systems)

• ระบบงานหองยา (Pharmacy applications)

• LIS, RIS

• ระบบเฉพาะทาง (Specialized applications) เชน ระบบงาน ER, OR, LR, Anesthesia, Critical Care, Blood Bank

• E-Learning

Master Patient Index (MPI)

• ระบบทะเบยนผปวย

• Functions

– การลงทะเบยน (Registration) และระบตวตน (identification)ของผปวย โดยใชเลขประจ าตวผปวย (HN)

– การบนทกและแกไขขอมลสวนตวของผปวย (patient demographics)

– ระบบอนๆ ในโรงพยาบาลมกใชขอมลจากระบบนเพอระบตวตนหรอสอบถามขอมลเกยวกบตวผปวย

Admission-Discharge-Transfer (ADT)

• ระบบงานรบผปวยใน จ าหนาย และยาย/สงตอผปวย

• Functions

– สนบสนน Admission, Discharge และ Transfer ผปวย(เรยกกระบวนการ ADT วา “patient management”)

– ใหขอมลเกยวกบสถานะของผปวยวา admit อยหรอไม รวมทงหอผปวยท admit

– ใหขอมลทใชในการค านวณอตราครองเตยง (bed occupancy)

– เชอมโยงกบระบบการเงน และการสงขอมลเพอเบกจายคารกษาพยาบาล

Bed Management (from ADT System)

ระบบตรวจสอบสทธคารกษาพยาบาล (Insurance Eligibility System)

• Functions

– ตรวจสอบวาผปวยมสทธคารกษาพยาบาลอะไรบาง เชน สทธประกนสขภาพ (30 บาท), สทธประกนสงคม, สทธขาราชการ เปนตน หรอไมมสทธใดๆ (เงนสด)

– ตรวจสอบวาสทธคารกษาพยาบาลของผปวย ครอบคลมการบรการทผปวยจะไดรบหรอไม (coverage) เพอค านวณคาใชจาย

– อาจตองเชอมโยงกบระบบตรวจสอบสทธคารกษาพยาบาลของหนวยงานตางๆ เชน ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ส านกงานประกนสงคม กรมบญชกลาง

ระบบนดหมายผปวย(Appointment Scheduling)

• Functions

– บนทกขอมลการนดหมายของผปวย

– ก าหนดจ านวนผปวยทสามารถนดไดตอแพทยหรอตอหนวยตรวจ

– สนบสนนการเลอนนดหรอยกเลกนด

– แสดงรายชอผปวยทนดหมายในวนหนงๆ ของแตละหนวยตรวจได

– สามารถปรบจ านวนผปวยทสามารถนดได หรอก าหนดวนหยดทหามนดได

ระบบงานพยาบาล (Nursing Applications)

Functions (บางสวน)

• บนทก nursing assessments, interventions และ nursing outcomes

• ชวยสนบสนนการลง charting และ vital sign recording

• อาจใชมาตรฐานขอมลทาง nursing informatics

• ชวยในการบนทกแผนการรกษา (care-planning)

• สนบสนนการสอสารภายในทมและระหวางเวร เชน ระบบ e-Kardex

• บนทกเหตการณความเสยง (incidents) ตางๆ

ระบบงานหองยา (Pharmacy Applications)

Functions

• สนบสนนกระบวนการท างาน (workflow) ตงแตการสงยา (medication orders/prescription) ไปจนถงการจายยา (dispensing) และการคดราคายา

• ลดความผดพลาดทางยา (medication errors) และชวยสงเสรมความปลอดภยทางยา (medication safety)

• ชวยสนบสนนการบรหารจดการคลงยา (drug inventory management)

Laboratory Information System (LIS)

Functions

• รบขอมลและประมวลผล Lab orders ทมการสงมา

• การ match tube และ specimen กบผปวย ในระบบ

• กระบวนการภายในหอง Lab

– การประมวลผล Order (Order processing)

– การลงทะเบยนรบ specimen (Specimen registration & processing)

– การตรวจสอบผลและรายงานผล Lab (Lab results validation & reporting)

– การเกบ Specimen ไวในคลง (Specimen inventory)

ระบบภาพทางการแพทย (Imaging Applications): ระบบแสดงภาพ (PACS)

Picture Archiving and Communication System (PACS)

• รบภาพ x-ray จากเครอง x-ray modalities ตางๆ และบนทกเขาสระบบ

• การแสดงภาพ x-ray ใหบคลากรทางการแพทยอาน

• สวนใหญใชกบภาพ x-ray เปนหลก แตอาจใชในสาขาเฉพาะทางอนๆ ได เชน โรคหวใจ สองกลอง พยาธวทยา และจกษวทยา เปนตน

• ขอด: ประหยดพนทเกบฟลม x-ray, คาพมพฟลม ปองกนการท าฟลม x-ray สญหาย สามารถดภาพพรอมกนหลายคนได ดภาพจากทางไกล (เชน ทบาน) ได รวมทงคณสมบตในการค านวณและประมวลผลภาพดวยคอมพวเตอร (image processing & manipulation)

ระบบภาพทางการแพทย (Imaging Applications): ระบบสารสนเทศทางรงสวทยา

Radiology Information System (RIS) หรอ Workflow Management

• สนบสนนกระบวนการท างาน (workflow) ภายในหนวยงานรงสวทยา (radiology department) ตงแตการลงทะเบยนผปวย(patient registration) การนดหมายเอกซเรย (appointments & scheduling) การสงปรกษา (consultations) การพมพรายงานการอานภาพเอกซเรย (imaging reports) เปนตน

ระบบงานการเงน (Billing System)

• Functions

– ค านวณคาบรการส าหรบการใหบรการทผปวยไดรบ

– ค านวณคาใชจายทตองเรยกเกบตามสทธคารกษาพยาบาลของผปวย(insurance eligibility) และความครอบคลมการบรการตางๆ (coverage)

– บนทกจ านวนเงนทผปวยช าระและยอดคงเหลอ เพอการตดตามทวงคาใชจายในอนาคต

– สงขอมลยอดเงนทไดรบไปยงระบบบญชหรอระบบ Back Office เพอบนทกรายไดของโรงพยาบาล และเพอการเบกจายคารกษาพยาบาลทเหลออยจากกองทนตางๆ (reimbursement claims to government agencies)

Enterprise Resource Planning

• ระบบบรหารทรพยากรขององคกร

• Some Functions

– การคลง (Finance)

• บญช (Accounting)

• งบประมาณ (Budgeting)

• การวเคราะหตนทน (Cost control and management)

Enterprise Resource Planning

• Some Functions (ตอ)

– การพสด (Materials Management)

• การจดซอจดจาง (Procurement)

• การบรหารคลงพสด (Inventory management)

– การบรหารทรพยากรบคคล (Human Resources)

• การคดเลอกและบรรจ (Recruitment) การประเมน (evaluation) การเลอนขน (promotion) และการลงโทษทางวนย (disciplinary actions) บคลากร

• การอบรมและพฒนาศกยภาพบคลากร (Human resource development and training)

• การจายเงนเดอนและคาตอบแทน (Payroll) และสทธประโยชนของบคลากร

ระบบเวชระเบยนอเลกทรอนกส Electronic Medical Records (EMRs)/Electronic Health Records (EHRs)

(Topic for Next Week)

เวชระเบยนผปวย (Medical Records)

Computerized Physician Order Entry

(CPOE)

Functions

• แพทยสง medication/lab/diagnostic/imaging orders ผานคอมพวเตอร

• พยาบาลและเภสชกร ตรวจสอบความเหมาะสมของ orders และรบไปด าเนนการ

• มกถอเปนสวนหนงของระบบ EHRs หรอ HIS

ประโยชน

• ไมมลายมอแพทยใน Order!!!

• สามารถก าหนดใหปอนขอมลใหครบถวนได (เชน dose, unit, route, frequency ในการสงยา) ลดโอกาสผดพลาด

• ไมมกระบวนการคดลอก order (transcription) ลดโอกาสผดพลาด

• สามารถน าระบบชวยสนบสนนการตดสนใจทางคลนก (CDSS) มาชวยได (เชน ตรวจสอบการแพยา หรอ drug interactions)

• ชวยใหกระบวนการจากการสง order ไปจนถงสนสดกระบวนการ รวดเรว มการประสานงานรวมกน

Computerized Physician Order Entry

(CPOE)

กระบวนการทางยา (Stages of Medication Process)

Ordering Transcription Dispensing Administration

CPOEAutomatic

Medication

Dispensing

Electronic

Medication

Administration

Records

(e-MAR)

Barcoded

Medication

Administration

Barcoded

Medication

Dispensing

Clinical Decision Support Systems

(CDSS)

• ระบบสนบสนนการตดสนใจทางคลนก (สนบสนน Clinical Decision Making)

• CDSS มหลากหลายรปแบบ– Expert systems (ท าหนาทเปนผเชยวชาญ ตอบค าถามหรอใหขอมลทตองการ)

• ใช artificial intelligence, machine learning, ตรรกะ หรอวธการทางสถต

• ตวอยาง: ระบบทชวยให differential diagnoses หรอแนะน าแนวทางการรกษา

– Alerts & reminders (การเตอนใหท าหรอไมท าสงใดสงหนง)

• อาศยเงอนไขตามทไดรบการออกแบบ

• ตวอยาง: drug-allergy checks, drug-drug interaction checks, drug-lab interaction checks, reminders for preventive services or certain actions (e.g. smoking cessation), clinical practice guideline integration

– ฐานขอมลความรตางๆ เชน ฐานขอมลยา (drug database)

– ระบบงายๆ ทชวยสนบสนนการตดสนใจ เชน การ highlight ผล lab ทผดปกต เปนตน

• Clinical Decision Support (CDS) “is a process for enhancing

health-related decisions and actions with pertinent, organized

clinical knowledge and patient information to improve health and

healthcare delivery” (Including both computer-based & non-

computer-based CDS)

(Osheroff et al., 2012)

What Is A CDS?

• Computer-based clinical decision support (CDS): “Use of the

computer [ICT] to bring relevant knowledge to bear on the health

care and well being of a patient.”

(Greenes, 2007)

What Is A CDS?

• The real place where most of the values

of health IT can be achieved

• There are a variety of forms and nature

of CDS

Clinical Decision Support

Systems (CDS)

• Expert systems

– Based on artificial

intelligence, machine

learning, rules, or

statistics

– Examples: differential

diagnoses, treatment

options

CDS Examples

Shortliffe (1976)

• Alerts & reminders

– Based on specified logical conditions• Drug-allergy checks

• Drug-drug interaction checks

• Drug-lab interaction checks

• Drug-formulary checks

• Reminders for preventive services or certain actions (e.g.

smoking cessation)

• Clinical practice guideline integration (e.g. best practices

for chronic disease patients)

CDS Examples

Example of “Reminders”

• Reference information or evidence-

based knowledge sources

–Drug reference databases

–Textbooks & journals

–Online literature (e.g. PubMed)

–Tools that help users easily access

references (e.g. Infobuttons)

CDS Examples

Infobuttons

Image Source: https://webcis.nyp.org/webcisdocs/what-are-infobuttons.html

Order Sets

Image Source: http://www.hospitalmedicine.org/ResourceRoomRedesign/CSSSIS/html/06Reliable/SSI/Order.cfm

• Simple UI designed to help clinical

decision making

–Abnormal lab highlights

–Graphs/visualizations for lab results

–Filters & sorting functions

CDS Examples

Abnormal Lab Highlights

Image Source: http://geekdoctor.blogspot.com/2008/04/designing-ideal-electronic-health.html

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Abnormal lab

highlights

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Order Sets

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Drug-Allergy

Checks

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Clinical Practice

Guideline

Alerts/Reminders

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Integration of

Evidence-Based

Resources (e.g.

drug databases,

literature)

External Memory

Knowledge Data

Long Term Memory

Knowledge Data

Inference

DECISION

PATIENT

Perception

Attention

Working

Memory

CLINICIAN

Elson, Faughnan & Connelly (1997)

How CDS Supports Decision

Making

Diagnostic/Treatment

Expert Systems

IBM’s Watson

Image Source: socialmediab2b.com

Image Source: englishmoviez.com

Rise of the Machines?

Issues

• CDSS as a supplement or replacement of clinicians?

– The demise of the “Greek Oracle” model (Miller & Masarie, 1990)

The “Greek Oracle” Model

The “Fundamental Theorem”

Friedman (2009)

Human Factor Issues of CDS

Wrong Assumption

Correct Assumption

• Features with improved clinical practice (Kawamoto et al., 2005)

– Automatic provision of decision support as part of

clinician workflow

– Provision of recommendations rather than just

assessments

– Provision of decision support at the time and location of

decision making

– Computer based decision support

• Usability & impact on productivity

Human Factor Issues of CDS

ปญหาจากการใชระบบสารสนเทศ

Issues

• การทสมองลาจากขอความเตอนทปรากฏมากเกนไป (Alert fatigue)

Issues

• ผลทไมพงประสงคจากการใชงาน (Unintended Consequences) เชน ทางลด หรอ workarounds ทไมไดถกออกแบบมา ซงอาจสงผลเสยตอผปวยได

ปญหาจากการใชระบบสารสนเทศ

• “Unanticipated and unwanted effect of health IT implementation” (www.ucguide.org)

• Resources

– www.ucguide.org

– Ash et al. (2004)

– Campbell et al. (2006)

– Koppel et al. (2005)

Unintended Consequences of

CDS & Health IT

Ash et al. (2004)

Unintended Consequences of

CDS & Health IT

• Errors in the process of entering and retrieving information

– A human-computer interface that is not suitable for a highly interruptive use context

– Causing cognitive overload by overemphasizing structured and “complete” information entry or retrieval

• Structure

• Fragmentation

• Overcompleteness

Ash et al. (2004)

Unintended Consequences of

CDS & Health IT

• Errors in communication & coordination

– Misrepresenting collective, interactive work as a linear, clearcut, and predictable workflow

• Inflexibility

• Urgency

• Workarounds

• Transfers of patients

– Misrepresenting communication as information transfer

• Loss of communication

• Loss of feedback

• Decision support overload

• Catching errors

Ash et al. (2004)

Unintended Consequences of

CDS & Health IT

The Bigger Picture:

Health Information Exchange (HIE)

Hospital A Hospital B

Clinic C

Government

Lab Patient at Home

• ในโรงพยาบาลมระบบสารสนเทศหลายระบบ หลายรปแบบ

• ระบบสารสนเทศโรงพยาบาล (HIS) มกหมายถง “Front Office” ทเกยวของกบการบรการผปวย ของระบบสารสนเทศตางๆ ในโรงพยาบาล

• HIS และ EHRs ถกใชเพอสนบสนนกระบวนการดแลรกษาผปวย สนบสนนการตดสนใจทางคลนก เพมคณภาพการรกษา และลดคาใชจาย

• HIS และ EHRs เปนเพยงสวนหนงของระบบสารสนเทศทใชในระบบสขภาพในภาพรวม (ทงในและนอกโรงพยาบาล)

• การใชระบบสารสนเทศอาจมผลทไมพงประสงค (unintended consequences) เกดขนได จงควรใชงานใหถกตองตามทออกแบบมา

สรป

Questions?